lemci Nedir?

CPU ingilizce olarak Central Processing Unit veya Merkezi lem Birimi olarak adlandrlna ve ksaca yukarda bahsettiimiz ve daha birok ilemi yapan ve sistemlerin almasn salayan bir nite olarak adlandrlabilir. Saniyede yapt ilem saysnda gre bir hz birimi atanarak ilemcilerin kapasiteleri ve alma hzlar belirlenmektedir. lemcinin alma hzlar tamamen tasarm ve retim teknolojisine bal olarak deimekle birlikte yeni nesil ilemcilerde dardan yaplan mdahalelerle (overclock) hz arttrmlar sz konusu olmaktadr. lemcilerde hz birimi HZ, MHZ ve GHZ olarak adlandrlan birimle ifade edilmektedir. Baz zel ilemcilerde ise bu birimin yerini Flop ad verilen bir birim almaktadr.

lemci Nasl alr?

lemci kendi iinde bir mimariye sahip olup ilemlerin yaplabilmesi iin birok nitesi bulunmaktadr. lemler yaplrken Logic (mantksal 1 veya 0) mant ile yaplmaktadr. Yani iki sayy toplamak iin ilk olarak saylarn ikilik deerleri (1001010 eklinde) ele alnr ve bunun zerine ilemler yaplarak sonu elde edilir. Veya bir film izlerken ekrandaki grntnn olumas iin hafzada bulunana ikilik deerler birletirilerek grntler oluur. lemciler hafzalarnda bulunana komutlarla dardan gelen uyarlar eliinde ilemleri yapmaktadrlar. lemcini hafzasnda bulunan komutlara o ilemcinin komut seti denilebilir. Normalde bilgisayarmzda veya baka kompleks rnlerde sadece bir tane ilemcinin olduunu dnrz oysaki detaylca inceleyecek olursak Bilgisayarmzda; - Ekran Kart: kilik sistemdeki verileri grntye dntrmek ve grntledeki bozukluklar ile yuvarlamalar, glgelendirmelere, hareketlendirmeler ve dier btn efektlerin gerekletirilmesi iin bir ilemci bulunmaktadr. - Ses Kart: Sistemdeki verileri ikilik sistemden alarak zel bir ileme sayesinden duyabileceimiz ekle getiren, dolby, stereo, ok kanall gibi zel ifadelerle belirtilen efektlerin olumas iin merkezi bir ilem nitesine sahiptir. - Tv Kart: Yine yayndan ald verileri ikilik sisteme dntrerek ilemci stnden ekran kartna aktarlmasn salayan merkezi bir ilem birimine sahiptir. Bu rneklerin says srekli arttrlabilir yani anlacamz yaplan her ey iin bir ilemci biriminin gerekli olduudur. Ve ilemcilerin ne ie yarad yukardaki rneklerdede daha iyi oalrak anlalmtr.

LEMCLERN TARHES
lk mikroilemci 4004, 1971 ylnda Intel tarafndan retildi. 4004 ilk tanabilen elektronik hesap makinesidir. Intel 4004 mikroilemcisi sadece toplama ve karma yapabiliyordu. 4 bitlik olan bu mikroilemci baz hesap makinelerinde kullanld. 1974 ylnda retilen; ev bilgisayarlar iin kullanlan ilk ilemci Intel 8080 di. Bu ilemci 8 bitlik bir yonga (chip) idi. Fakat piyasalar asl etki yapan ilemci yine Intelin 8088 adl ilemcisiydi ve bu ilemci 1979 ylnda retildi. IBM PC makinelere hayat veren bu ilemci tam olarak adn 1982 ylnda duyurmaya balad. Btn bu ilemciler Intel tarafndan retildi ve hepside temelde 8088 tasarmnn gelitirilmesiyle ortaya kt. Gnmzde kullandmz Pentium 4, 8088lerdeki her hangi

bir kodu altrabilir fakat 5000 kez daha hzldr. En mehur mikroilemci mimari si Intelin x86 ilemcisidir. Intel ilk x86 tabanl ilemcisini 8086 olarak 1978 ylnda piyasaya srd. Daha sonraki yllarda yeni nesil x86 tabanl ilemciler karld. 286,386,486, Pentium ve Pentium Pro olarak bu kuaklar grebilmekteyiz. Pentium II, Celeron, Pentium III, Xeon ve Katmai, altnc kuak Pentium Pronun varyasyonlardr. Intelin haricindeki dier mimariler ise unlardr; Modern Machintoshlarda bulunan PowerPC, eski Maclerdeki 68oxo serisi, Digital ve Compaqn gl serverlerinde kullanlan Alpha ailesi, Silicon Grahicsin Mips Rxooo serisi, Hawlett-Packardn PARISCi ve Sun Microsystemse ait SPARCtr. lemci mimariler, ortaya ktklar dnemin felsefesine gre dizayn edilirler. 1970lerde veri saklama cihazlar ve hafza bu gne gre ok kstlyd. Bu kaynaklar tasarruflu bir ekilde kullanabilmek iin Intel x86 tabanl ilemcilerde CISC (Complex Instruction Set Computing - Karmak komut kmesi) diye bilinen bir mimari kulland. CISCn karakteristik iki zellii, deiken uzunluktaki komutlar ve karmak komutlardr. Deiken uzunluktaki komutlar hafza tasarrufu salar. nk basit komutlar karmak komutlardan daha ksadr. Karmak komutlar da iki ya da daha fazla komutu tek bir komut haline getirdikleri iin hem hafzadan hem de programda yer almas gereken komut saysndan tasarruf salar. lerleyen yllarda CISCin kstlamalar ve hafzay tasarruflu kullanmann nemini yitirmesi neticesinde CISCa rakip olarak RISC (Reduced Instruction Set Computing - daraltlm komut seti ile hesaplama) ortaya kt. RISCn komutlarnn uzunluu sabittir (genelde de 32 bittir) ve her bir komut basit bir ilemi yerine getirir. Bir RISC ipi bu iki karakteristik zellii sayesinde, fetch (komutu hafzadan tama), decode (komutun anlamn zme) ve komutu altrma ilemlerini daha kolay bir ekilde yapabilir. RISCn bir dezavantaj kodun uzamasdr. Tm komutlar gerek olsun olmasn 32 bitliktir. Dolaysyla RISC programlar CISC programlarndan daha fazla hafza gerektirebilirler. Buna ramen decode aamasnn CISCe gre daha hzl gereklemesine ek olarak, ou RISC komutlar sabit bir zaman diliminde ilem grr. Bu da superscalar pipelining teknolojisi kullanan modern ilemciler iin nemli bir zelliktir.

lemci niteleri Nelerdir?

lemci zerinde komutlar icra etme iini uygulama nite si (execution unit) ya da fonksiyon nitesi (function unit) ad verilen niteler gerekletirir. Modern ilemcilerde deiik komut trlerini iletmek zere birden fazla fonksiyon nitesi bulunur. ounlukla aritmetik/mantksal nite (arithmetic/logic unit) olarak da anlan tamsay (integer) niteleri tam saylar ile ilgili ilemleri yapar. Kayan nokta nitesi (FPU-Floating Point Unit) ise 5,21 gibi ksuratl saylarla ilgili ilemleri yapar. Bir mikroilemcide ne kadar fazla fonksiyon nitesi varsa ayn anda alabilecek komut says da o kadar artar. Register seti Register ler, ilem annda bir program tarafndan kullanlmakta olan saylarn sakland geici hafza hcreleridir. Farkl komut ve register setlerine sahip olan ilemciler birbirlerinin yazlmlarn altramazlar.

Pipelining
Pipelining , tpk bir fabrikadaki seri retim band gibi alr. Bir fonksiyon nitesi, her komutun iletilmesini aamalarna ayrr. Basit bir pipelinede be ya da alt aama olabilir. Bir superpipelineda ise 10 ya da daha fazla aama olabilir. Byle bir pipelinedan ayn anda birka komut birden akabilir. Her komut da ayr bir aamada ilem grmekte olabilir. Superscalar bir ilemcide her birisinin kendisine ait pipeline olan iki ya da daha fazla fonksiyon nitesi yer alabilir. Byle bir ilemci birka komutu birden paralel olarak iletebilir. RISC bu teknie daha da elverilidir. nk basitletirilmi komutlar pipelinelardan daha przsz bir ekilde akarlar ve CISC komutlarnn neden olabildii tkanmalara maruz kalmazlar.

Cache

Cache , almakta olan bir programa ait komutlarn geici olarak sakland bir hafzadr. Cache hafzalar, ilemcinin komutlar daha hzl yklemesini salayan yksek hzl hafzalardr. Cache hafzlar, Level 1 (L1) ve Level 2 (L2) olmak zere ikiye ayrlrlar. lemci ihtiya duyduu komutu ilk nce L1 cache hafzada arar. Eer ilemcinin arad komut burada yoksa L2 cache hafzaya baklr. Eer burada da yoksa (cache miss durumu) srayla, RAM ve HDD zerindeki sanal hafza zerinde arar. L1 cache hafza bunlar ierisinde en hzl olandr ve genellikle ilemcinin zerine imal edilir. L2 cache hafza ise L1 e gre daha yava olmasna ramen gene de hz ok yksektir. Bir ksm ilemcilerde (Celeronlarn ilk nesillerinde olduu gibi) L2 cache hafza bulmayabilmektedir. Bu durumda L1 cache hafzaya smayan komutlar L2 olmad iin direkt olarak daha yava olan RAM a yazlmakta ve ilemcinin performans dmektedir. L2 cache hafza genelde ilemcinin yaknndaki yksek hzl hafza iplerinden oluur. Baz yeni ilemcilerde (Celeron 300A ve sonras gibi) L2 cache hafza ilemcinin iine monte edilmi ve daha hzl eriim salanmtr.

lemcilerin Yaps
lemcilerin nasl altn anlamak iin i yaplarn bilmek ve retim teknolojilerinin arkasnda ne yattn bilmek yardmc olabilir. Bu aamada assembly dilini ve mhendislerin ilemci hzlarn artrmak iin neler yaptn renebilirsiniz. Bir ilemci belli bir ilemi yapabilmek iin belli bir talimat dizisi altrr, bunu yaparken ey yapar: Bir ilemci ALU birimini kullanarak toplama, karma, arpma ve blme gibi matematiksel ilemler yapabilir. Modern ilemciler zerlerinde daha karmak ilemler yapabilmek iin kayar nokta ilemcisi (FPU- floatin point processin unit) bulundururlar.

Bir ilemci bir bellek adresindeki veriyi baka bir bellek adresine gnderebilir. Bir ilemci kararlar verip o kararlar uygulamak iin yeni talimatlar dizisine atlayabilir.

Bir ilemci ok kark ilemler yapabilir fakat asl olan 3 temel ilem vardr. Aada ki ak emasnda bu temel ii yapabilen ok basit bir ilemci gryorsunuz.

ekilde grlen en basit ilemcinin sahip olmas gereken olmazsa olmaz paralar: Adres yolu (8 bit , 61 bit ve 32 bit olabilir) bellee adres gnderebilmek iin. Veri yolu (8 bit , 61 bit ve 32 bit olabilir) bellee veri gnderip almak iin. RD (read - okuma) hatt ve WR (yazma - hatt) bellee veriyi gndermek mi yoksa okumak m istediini belirtmek iin. Saat hatt, saat vurularn sisteme gndermek iin. Sfrlama hatt, yazlm sayacn sfrlamak ve yrtmeye yeniden balamak iin.

Bu rnek iin adres yolu ve veri yolunu 8 bit olarak kabul edelim. imdi bu basit ilemcinin paralar: Ktk (register) A,B ve C basite flip-flop devrelerden oluan kilitlerdir. Adres kilidi (latch) ise ktk A,B ve C ile ayndr. Yazlm sayac ise, emir geldii zaman 1'lik bir art salayabilen basit bir kilittir. ALU sadece 8 bit saylar toplayabilecek kadar basit olabilecei gibi, toplama, karma, arpma ve blme yapabilenleri de vardr. Deneme (test) kt zerinde deer tutabilen zel bir kilittir ve ALU tarafndan yaplan karlatrmalarda kullanlr. ALU iki sayy bu kilit sayesinde karlatrabilir ve birbirine eit mi yoksa hangisinin daha byk olduuna karar verebilir. Deneme kt ayrca bir toplama ileminde oluan elde sayy tutmak iinde kullanlabilir. Bu ktk verileri flip-flop devrelerde saklar ve sonra talimat zcs bu verileri karar vermekte kullanr. ekilde "3-State" ad altnda 6 kutucuk gryorsunuz. Bunlara durum tamponu (tri-state buffer) denir. Bir durum tamponu zerinden 1, 0 geirebilir veya gerektii takdirde kendini sistemden ayrabilir. Bir durum tamponu oklu sonularn bir kabloya balanmasn salar. Talimat kt ve talimat zcs ise dier bileenlerin denetlenmesinden sorumludur.

lemci (CPU)-Genel Yap-eitleri lemci (CPU)-Genel Yap-eitleri

Bir bilgisayarn en popler ve en nemli paras ilemcidir. Ksaca CPU (Central Processing Unit / Merkezi lem Birimi) olarak anlan ilemciler, adndan da anlalaca zere bir bilgisayardaki ilemleri yrten ve sonular gerekli yerlere gnderen elemandr. 1971 ylnda Intel firmasnn ilk defa binlerce transistr bir silikon ip zerinde birletirmesinle bilgisayar anda devrim gerekletirilmi oldu. Bu ekilde daha nce sadece byk irketlerin ve niversitelerin kullanabildii bilgisayarlar iyice kld ve evlere girmeye balad. Mikroilemci ler, ama kapama anahtar gibi alan milyonlarca transistrden olumaktadr. Bu anahtarlarn programlanma durumuna gre elektrik sinyalleri bunlarn zerinden akar. Bu sinyaller, bilgisayarn yapt tm ileri toplama, karma, arpma ve blme gibi temel matematiksel ilemlere indirir. lemci de bu ilemleri en basit sayma sistemi olan ikilik dzen yani sadece 0 ve 1 saylarn kullanarak yapar. Mikroilemciler her trl ii ikilik sayma sistemine dkmtr. Mesela Y harfi ikilik sistemde 1011001 ile ifade edilebildii gibi krmz gibi bir renk de bunun gibi ikilik tabandaki ayr say grubu ile ifade edilir. Ayn ekilde bir ses veya grnt kayd da yine buna benzer ikilik say gruplar ile ifade edilirler. Bu say gruplar zerinde ilem yapmak iin ilemci ierisinde bir takm komut listesinden ibaret bir program mevcuttur. Bu komutlar ilemciye iki saynn karlmas, toplanmas ynnde emir verebildii gibi klavyeden girilen tercihlere gre bir takm komut satrn atlayp (artl dallanma conditional branch) dier komut satrlarn icra etmeye devam edebilir. Yani klavyeden bir soru karsnda gireceimiz E (evet) veya H (hayr) ifadelerine gre program belirli komut satrlarn icra eder veya etmez. Temel olarak, mikroilemcinin yapt i, bitler zerinde ilem yapmak zere komutlar altrmaktr.

Dnden bugne x86 ilemciler

Intel, 16 bitlik 8086 ilemcisini 1978 ylnda piyasaya srd. Yksek seviyeli programlama dillerine ve daha etkin iletim sistemlerine sahip ilk ilemci olan 8086, IBM uyumlu sistemlerin temelini oluturdu. Arkasndan kan 8088 ilemci ile IBM ilk kiisel bilgisayar (PC) piyasaya srd. Bu ilk PCnin 16K hafizas, grafik zellii olmayan ekran ve bir teyp band srcs vard. Bu ilk ilemci d veriyolu olarak 8 biti destekliyordu ve 4.77 MHz saat hznda almaktayd.

8086/8088

80286

Ksa bir sre sonra Intel, 80286 ilemcisini kartarak PC performansn yeni bir seviyeye ykseltti. 80286 ilemci 16 bit veriyolunu hem ite hem de dta kullanabiliyordu. Bu da kendinden nceki ilemcilerden ok daha fazla ilgi grmesine sebep oldu ve artk PCler iin daha gl yazlmlar retilmeye baland.

80386

Intelin bir kuak sonraki ilemcisi olan 80386 ilemcisi PC dnyasna byk deiiklikler getirdi. SX ve DX modelleri olan bu ilemcinin en byk zellii 32 bit bir ilemci olmasyd. 286lardaki veri yolunun iki katna kartlmas PClerde grafik ilemlerini artrd. Ayrca saat hznn 16 MHzden 33 ve 40 MHze kartlmas ilemleri daha da hzlandrd.

i486

Intel Nisan 1989 ylnda i486 ilemciyi piyasaya srd. i486 ilemcisi entegre bir chiptir. Bu chip drt farkl ilev grubunu (asl CPUyu, bir matematik yardmc ilemcisini, bir nbellek denetleyicisini ve DX/DX2 modellerinde bir adet genel nbellek, DX4 modellerinde ise iki adet ayrk 8K nbellei) bir bileende birletirmektedir. i486 hem iten hem de dtan 32-bit yap kullanr. Saat hz olarak da 100 MHze ulamtr.

Pentium

i486 ilemcilerin hzla yaygnlat bir dnemde Intel P5 kod adyla tasarlad yeni ilemci ailesini Pentium adyla piyasaya srd. D veriyolu 64-bit i veriyolu ise 256-bit olan bu ilemci iki adet ayrk 8Klk nbellee sahiptir. Pentium ilemci 486lardan farkl olarak iki adet tamsay ilemcisine sahiptir. Kayan nokta ilemcisi de iyice gelitirilmitir. Ayrca 486 ilemcilerde olmayan Branch Protection (dallanma tahmini) teknolojisi kullanlmtr. Bu teknoloji, program srasnda iletilecek olan dallanma (jump) komutlarnn dallanaca tahmin edilen kod kmelerinin daha hzl eriilen bir ortama kopyala***** ilenmeye balanmasna dayanr. Bu ekilde %25 orannda performans art salanr. Pentium ilemciler 0.28 mikronluk BICMOS ve CMOS teknolojisi ile retilmilerdir. 60 MHz, 75 MHz, 90 MHz, 100 MHz, 120 MHz, 133 MHz, 166 MHz, 200 MHz ve 233 MHz saat hznda retilmilerdir.

Pentium Pro

Pentium ilemcilerin yaklak iki kat ilemci gcne sahip olan bu

ilemcilerde 5.5 - 6.1 milyon arasnda transistr kullanlmtr. +2.9V besleme gerilimi ile alan bu ilemci 166 MHz, 200 MHz, 233 MHz ve 266 MHz saat hzlarnda retilmilerdir. Bu ilemci daha ok server bilgisayarlar iin tasarlanmtr ve x86 tabanndaki ilemciler iin yazlm tm yazlmlar desteklemektedir. Pentium Pro ncelikle 32 bitlik programlara ihtiya duyar. Bu sebeple ilemcinin tam performansla alabilmesi iin Windows NT gibi gerek 32 bitlik iletim sistemi kullanlmaldr.

MMX Teknolojisi

Intel, 1997nin balarnda Pentium MMX ilemciyi piyasaya srerek Pentium tasarmna yeni bir boyut kazandrd. Multi Media Extensionn ksaltlm olan MMX , Pentium ilemcisine 57 adet yeni komutun eklenmesiyle olumu bir ilemcidir. Yani birka komutun yapt baz ilemler tek komutta toplanmtr. Single Instruction - Multiple Data -SIMD (Tek Komut - oklu Veri) teknolojisinin kullanld bu ilemcilerde tek bir komutun getirdii bir ok ilem paralel olarak bir arada yaplabilmektedir. Bu ilemcilerde multimedya iin komut setinin geniletilmesiyle birlikte L1 nbellek kapasitesi de 32 KBa yani iki katna kartlmtr. lem performans sz konusu olduunda MMX ilemcilerin verimlilii tartlmaz. MMX ilemcilerin hzl olmasndaki en byk faktr nbellein bykldr. Ayrca MMX ilemcilerde besleme gerilimi 5V veya 3.2Vtan 2.8Va drlerek ilemci ekirdeindeki kayp performans drld. Bu sayede yksek saat hzna ramen ilemci daha az snmaktadr.

Pentium II

MMX teknoloji ile yakalad performans Pentium Pro ile birletiren Intel Pentium II ilemcileri piyasaya srd. Pentium II ilemciler hem yap olarak hem de fiziki olarak nceki ilemcilerden farkllklar tamaktadr. nceki ilemcilerde Soket 7 yi kullanan Intel Pentium II ile birlikte SEC (Single Edge Contact) adn verdii ve Slot 1e girecek yapda bir dizayn kulland. Pentium II ailesinin ilk modeli 233 MHz hznda retildi. Arkasndan 266 MHz, 300 MHz ve 333 MHz modelleri geldi. Intel bu aamadan sonra 66 MHzlik veri yolunun yannda 100 MHzlik veri yolunu da kullanmaya balad ve daha sonra kan ilemciler 350 MHz, 400 MHz ve 450 MHz olarak kt. Pentium IIlerin yaplarndaki ve veriyolu hzlarndaki bu deiiklikler beraberinde anakartlarn da eidini artrd. 66 MHz veri yolunu kullanan Pentium IIler iin 440LX chip set kullanan anakartlar retildi. Arkasndan 100 MHz veri yolu kullanan ilemciler iin 440BX chip setli (ayn zamanda 66 MHz veri yolunu da destekler) anakartlar retildi. Pentium II ailesinin son ferdi olan 450 MHz den sonra Pentium IIIler piyasaya srld.

Celeron

Daha ok i istasyonlar ve CAD/CAM gibi geni uygulamalar iin tasarlanan Pentium IIler son kullanclar iin pahal gelmekteydi. Bu durumu deerlendiren Intel, son kullanclara ynelik yeni bir ilemci piyasaya srd. Celeron ismini verdii bu ilemcilerin Pentium IIden en byk fark L2 n belleinin olmamasyd. 7

Bu serinin ilk ferdi 266 MHz olarak tasarlanmtr. L2 n bellei olmayan Celeronlar Pentium Pro ile ayn performans gstermektedir. 266 MHz ilemcinin arkasndan yine L2 nbellei olmayan Celeron 300 retildi. lk nesil Celeron ilemcilerin fiyat ok cazip olmasna ramen nbellek gerektiren uygulamalarda yetersiz kalmas bu ilemcilere ilgiyi azaltt. Bu srada Intel yine bir atak yaparak 128KB L2 nbellee sahip Celeron 300A ilemcisini retti. Arkasndan gelen 333 MHz, 366 MHz, 400 MHz, 433 MHz ve 466 MHz ilemciler 128 KB nbellek geleneini devam ettirdiler. Celeron ilemciler 333 MHze kadar Slot-1 yapsnda retilirken (ekil 3 ) bundan sonra Soket-370 yapsnda retilmitir. Bu ilemciler 0.25 mikron CMOS teknolojisi ile imal edilmilerdir. nbellek iermeyen Celeron ilemcilerde 7.5 milyon transistr varken nbellek ieren ilemcilerde 19 milyon transistr olduunu grmekteyiz. Celeronlarn ierdii 128 KB nbellek ilemcinin ierisindedir ve ekirdek ile ayn hzda alrlar. Bu, Celeron ilemcilerin daha kolay overclock edilmelerini salar. Ancak Pentium IIler her zaman Celeronlara gre daha stndrler. nk daha nce de belirttiimiz gibi Celeronlar son kullanclar iin, Pentium IIler ise daha kapsaml iler iin tasarlanmtr.

Pentium III

Katmai olarak isimlendirilen ekirdekle tasarlanan ilemci, beraberinde bir ok yenilikler de getirdi. Daha nce MMX ilemcilerde grdmz (fakat onlardan ok daha kark) ekilde 70 adet yeni komutla gelen bu ilemcinin asl performans temel yapsndaki deiiklik olmad iin hemen birden bire bilgisayarmzda bir performans art gzlenememektedir. Intel, Pentium IIIte de Pentium Prodan beri iyiletirilerek kullanlagelen ekirdek ksm kullanlmtr. lemciye 70 adet yeni komut eklenmi ve bu komutlar kullanan birimlerde deiiklikler yaplmtr. Bu komutlar MMXteki gibi belli bir konuya mahsus komut deillerdir ve ana balk altnda toplanrlar. Intelin SIMD (Single Instruction, Multiple Data Parallelism - oklu Veri Paralellii Salayan Tek evrimli Komutlar) geniletmeleri olarak adlandrd bu komutlar ilemci iinde farkl altrma birimlerinde iletilirler. Bu komutlardan ilk 50si FPU (Floating Point Unit - Matematik lem Birimi) ierisinde ilenir. Bu ekilde SIMD FPU komutlar normalde onlarca saat evriminde halledilebilecek 32-bitlik arpmlar tek bir saat evriminde yapabilmekte ve bu komutlarda ayn anda 4 tanesi birden iletilebilmektedir. Bu sayede 3 boyutla ilgili hesaplarn yaplma sresi ve MPEG-ve MPEG-2 kodlarnn zmleri daha ksa zamanda yaplabilmektedir. Bu komutlarla birlikte ilemciye eklenmi dier yapsal bir deiiklik de 8 adet yeni registerdir. Bu yeni registerlar ilemcide yeni SIMD FPU komutlar tarafndan kullanlmak zere yer alyorlar. Registerlar 128-bitlik bir genilie sahiptir. Bu sayede birden ok (drde kadar) FP ucu bir registera yklenebiliyor ya da SIMD komutlar bu registerlarda saklanabiliyor. Bu ekilde Intel, RISC ilemcilere gre en byk eksiklik olan register saysnn azln yava yava kapamaya balad. Pentium III ilemcilere eklenen komutlardan 12 tanesi yeni medya komutlar olarak adlandrlarak MMX nitesince deerlendirilmektedir.

Daha hzl ilenen iki boyutlu grafikler ile video oynatm, MPEG zmnde extra hz, codeclerin kullanlmasnda kolaylk ve daha hzl istatistiki bilgi kullanlmas mmkn olmaktadr. Dier 8 adet komut ise Pentium IIIn d dnya ile konumasn salayan bus kontrolrne eklenmitir. Bu komutlar sayesinde daha byk 3D veri tabanlarnn kullanm hzn, dzgn video akn ve performans dren hafza skalar konularnda ilemler olur. Daha nce de bahsettiimiz gibi Pentium IInin nbellei ilemci hznn yar hznda almaktayd. Bu durum Pentium IIIde de devam etmitir ve bu durum performans bir miktar drmektedir. Pentium IIIlerin yeni kan baz modellerinde cache bellek 256 KBa drlm ve ekirdek ierisine konarak ilemci ile ayn hzda almas salanmtr. Bu modellerin sonuna E harfi konmaktadr.Ayrca normalde 100 MHz veriyolu hznda alan Pentium III ilemcilerin yine yeni kan modelleri 133 MHz hznda almaktadr. Bu modellerin sonuna da B harfi eklenmektedir. Mesela Pentium III 600EB ilemcisi 133 MHz hznda alan ve 256 KB cache bellee sahip bir ilemcidir. INTEL PENTIUM IV: Su an piyasada yayginlasmaya baslayan bu islemci en son 2200 Mhz hiza ulasmistir. INTEL PENTIUM III: 99'un ilk eyreginde ikan bu islemci, su an 450, 500 ve 550, 660, 733, 800, 866, 1000 MHz hizlarinda modellere sahiptir. 0.25 mikron teknolojisiyle retilmisti (yakin zamanda 0.18 mikrona geilecek). Iinde 9.5 milyonun zerinde transistr bulunur. Yazilim destegi olarak zerinde MMX ve SIMD komutlari bulunur Bu komutlar sayesinde uygun yazilim ve donanimlarla bazi oklu ortam uygulamalarinin (video, grafik isleme gibi) dahi hizli ve sorunsuz olmasini saglar.

AMD ve INTEL arasndaki fark. Amd ilemcileri ilk balarda internet cafe makinalarnda kullanlan performans dk oyun makinas ilemcileri olarak grlyordu. Nitekim Sempron ilemcileri yle idi. Ancak AMD nin son zamanlarda kard Athlon 64 bitlik ilemcileri gerekten de p4 de her alanca rakip oldu diyebilirim. (Tabi fiyat hari :D ) p4 ilemcileri de bildiiniz gibi. Kutulu / kutusuz, nbellekleri farkl birok p4 ilemci eitleri var. Alrkan dikkat edilmesi gerekir. Bu konu hakknda daha fazla bilgi var. Ancak ncelikle bu bala olan ilgi ve gereksinimlere gre anlatmama devam etmek istiyorum. nk bu konu hakknda yazlacak ok ey var. AMD ile Intel arasnda yaanan platform savalarnda geride braktmz yl pek ok gelime yaand. Akas AMD, Quad-FX platformu ile ilk etapta aradn 9

bulamad. Zira platform Intel'in drt ekirdekli ilemcileri ile performans anlamnda yarmak bir kenara, yksek maliyeti sebebiyle de tercih sebebi olabilecek gibi gzkmyordu. Tm bunlara ek olarak platforma yataklk eden sadece tek bir anakart alternatifinin olmas ve FX-70 serisi ilemcilerin yksek g tketimleri ile termal sorunlar, fiyat ve performansn yannda Quad-FX platformunu olumsuz etkileyen dier nemli parametrelerdi. Fakat AMD yetkilileri Quad-FX ile ilgili yaptklar hemen her beyanatta firmann gelecek planlar arasnda ift ilemci destekli zel platform giriimlerinin olduunu da ifade etmekten geri kalmyorlard. Kald ki yakn zamana kadar AMD cephesinde FASN8 olarak adlandrlan yeni nesil yonga seti ve ilemciler ile revize edilmi Quad-FX hazrlklar yaplmaktayd. Centrino ilemci Sistem performans, pil mr, g tasarrufu, yksek tanml ses kalitesi, video oynatm ve ilevsellii ile kablosuz performans ve ilevsellii kullandnz iletim sistemi, donanm, chipset, balant hz, sitenin durumu ve yazlm konfigrasyonunuza bal olarak farkllk gsterecektir. Kablosuz da dahil olmak zere gelimi performansa ilikin deerler iin nceki nesil Intel teknolojileri ile yaplan kyaslamalara bakn. Kablosuz balant ve baz zellikler, ek yazlm, servis veya harici donanm satn almanz gerektirebilir. Halka ak kablosuz a eriim noktalar snrl sayda olabilir, kablosuz balanabilirlik lkeden lkeye deiebilir ve baz balant noktalar Linux* tabanl Intel Centrino ilemci teknolojisi sistemlerini desteklemeyebilir. Performans, kablosuz zellii, g tasarrufu ve enerji tketimi asndan verimlilik hakknda daha fazla bilgi iin, www.intel.com/products/centrino/index.htm adreslerini ziyaret edin. En son nesil retim ncesi Intel Core2 Duo lemci T9500 ve T8100 ile benzer bir frekansa sahip tek ekirdekli bir Intel Pentium M lemciyi kyaslayan SPEC*CPU2006 lmlerine gre. Gerek performans farkl olabilir. nemli ek bilgiler iin, www.intel.com/performance/mobile/benchmarks.htm adresini ziyaret edin. SPEC, SPECint, SPECfp, SPECrate, SPECweb, SPECjbb Standard Performance Evaluation Corporationn ticari markalardr. Standartlar hakknda daha fazla bilgi iin, bkz: http://www.spec.org . 2 uzamsal aka sahip 2x3 Draft N uygulamalar ile salanan istee bal Intel Next-Gen Wireless-N teknolojisi ile 2 kata kadar daha fazla kapsama alan ve 5 kata kadar daha yksek performans. Gerek sonular zel donanmnz, balant hz, site koullar ve yazlm konfigrasyonlarna bal olarak deiebilir. Daha fazla bilgi iin, www.intel.com/performance/mobile/wireless/index.htm adresini ziyaret edin. Bunun yan sra, Connect with Intel Centrino ilemci teknolojisi onayl bir wireless-n eriim noktas gerektirir. Connect with Intel Centrino ilemci teknolojisine sahip olmayan wireless-n eriim noktalar, daha yksek performans elde etmek iin ek donanm yazlm gerektirebilir. Ayrntl bilgi iin, bilgisayar ve eriim noktas reticinize bavurun. Centrio leptoplarda kullanlan ilemci grevi gren bilgisayar parasdr.centrio nun leptoplarda kullanlma neden leri hem hzl oluu hemde fazla snmamasdr.

CYRIX LEMCLER

10

cyrix cpular via tabanl mb lerde alan ucuz ilemciler. amalar performanstan (video edit, 3d gf vs.) ok ucuz office pclerinin retimini salamak. intel cpularla karlatrlcak olursa celeron seviyesin de denilebilinir.Cyrix ilemciler uan kullanlmamaktadr. MOTOROLA

11