An Karbur Parmak Freze Takimi Geometrisinin Islenebilirlige Etkilerinin Incelenmesi Effects of Geometry Carbur End Mill On Mach Inability For CNC Machines

T.C.
MARMARA NVERSTES FEN BLMLER ENSTTS
CNC FREZE TEZGAHLARINDA KULLANILAN KARBR PARMAK FREZE TAKIMI GEOMETRSNN LENEBLRLE ETKLERNN NCELENMES
Barkn BAKIR (Teknik retmen)
YKSEK LSANS TEZ MAKNE ETM ANABLM DALI MAKNE ETM PROGRAMI
DANIMAN Prof.Dr. Mustafa KURT
STANBUL 2005
T.C. MARMARA NVERSTES FEN BLMLER ENSTTS
Barkn BAKIR (141101720020142)
YKSEK LSANS TEZ MAKNE ETM ANABLM DALI MAKNE ETM PROGRAMI
DANIMAN Prof.Dr. Mustafa KURT
STANBUL 2005
NSZ
Talal imalatta imal edilen parann toleranslar ve imalat yntemlerinden beklentiler gn getike artmaktadr. Bu artan teknik ve ekonomik koullarn salanabilmesi iin; kesme ileminde kullanlan kesici takmlarn takm geometrileri, ilenen malzemelerin ilenebilme yetenekleri, kesme artlar ve kullanlan takm tezgahlar gibi etkenler nem arz etmektedir. Bu almada talal imalatta yaygn olarak kullanlan sert metal parmak frezelerin kesici takm geometrileri incelenmi olup ilenen malzemelere gre takm geometrisinin etkileri sunulmutur. Birok konuda yardmlarn benden esirgemeyen danmanm Prof. Dr. Mustafa Kurta, tecrbelerinden ve bilgilerinden yararlandm Y. Mh. Gngr Avuncana deney malzemelerini ve laboratuar imkanlarn sunan OPA A..ye ve Kesici Takmlar Blm Mdr Orhan Taar Beye ve de bugnlere gelmemde maddi ve manevi hibir fedakarlktan kanmayp beni devaml destekleyen deerli aileme teekkrlerimi bir bor bilirim.
Temmuz, 2005
Barkn Bakr
NDEKLER
SAYFA
ZET
............................................................................................. IV
ABSTRACT ........................................................................................... V I SEMBOL LSTES ................................................................................ VII KISALTMALAR ................................................................................... IX EKL LSTES ..................................................................................... X TABLO LSTES ................................................................................... XI BLM I. GR VE AMA ...............................................................1 BLM II 6
II.1. Frezeleme lemleri ve Kullanlan Kesici Takmlar ................................ 6 II.1.1. Parmak Frezeler ............................................................................... 7 II.1.2. TSE 303 Standardna Gre Parmak Freze Elemanlarnn Tanm .............................................................................................. 7 II.1.3. Frezeleme lemi in Parmak Frezenin Seim Kriterleri................ 9 II.1.4. Parmak Frezeye Etki Eden Kuvvetler .............................................. 12
BLM III CNC FREZE TEZGAHLARINDA KULLANILAN KARBR PARMAK FREZELERN GEOMETRLERNN LENEBLRLE ETKLER 15
III.1. lenebilirlik Ve Etki Eden Faktrler...................................................... 15 III. 2. Deneysel almada Kullanlan Tezgah, Cihaz Ve Aletler .................... 17 III. 2. 1. CNC Freze Tezgah ..................................................................... 17 III. 2. 2. Drt Eksenli CNC Kesici Takm lm Cihaz........................... 20 III.2.2.1. Analiz Program................................................................ 21 III. 2. 3. Infrared Temassz Scaklk ler.................................................. 22
III. 2. 3. 1. Scakln llmesi ...................................................... 24 III. 2. 3. 2. Is Transferi.................................................................... 26 III. 2. 3. 3. Enerji Transferi ............................................................. 26 III. 2. 3. 4. Cisimlerin Enerjileri ................................................. 26 III. 2. 3. 5. Cisimlerden Yaynlanan Inm ve Karacisim ............ 26 III. 2.4. Yzey Przll lm Aleti.................................................... 27 III.2.4.1 almada Kullanlan Yzey Przll lm Aleti 27 III. 2.5. Deneysel almada Kullanlan Malzemeler Ve zellikleri ......... 28 III.2.5.3.1. Scak Takm eliklerinin zellikleri ...................... 29 III.2.5.3.2. Souk Takm eliklerinin zellikleri ..................... 30 III. 3. Deneysel almalarda lemler ............................................................. 31 III. 3. 1. Parasnn Yerletirilmesi .......................................................... 31 III. 3. 2. Kesici Takmn Seilmesi ............................................................. 32 III. 3. 3. Scakln llmesi ..................................................................... 33
BLM IV. SONULAR VE TARTIMA......................................... 34 KAYNAKLAR ...................................................................................... 39 EKLER 43
ZGEM
ZET
Bilgisayarl Saysal Kontroll (CNC) takm tezgahlarnda endstriyel uygulamalarn temel ilemlerinden birisi de frezeleme ilemidir. Tala kaldrlarak evresel ekillendirilme ilemlerinde parmak frezeleme ilemi kullanlr. Havaclk, otomotiv sektrnde kalp imalatnda kanallar, havuz eklinde boaltmalar parmak frezeleme ilemi ile gerekletirilir. Yzey kalitesi zerinde frezeleme ileminin etkisi ok nemli rol oynar. Yzey kalitesi zerine etki eden en nemli faktrleri iki balk altnda ifade edebiliriz: Yzey przll takm geometrisi ve ilerleme oran ve kesme ilemi esnasnda i parasnn balama rijitliidir. Takm anmas uygun kesme artlar seilmedii zaman artacaktr. Bu almada sertlikleri yksek ilenmeleri g olan DIN 1.2080 ve DIN 1.2344 normlarnda elik malzemelerin ilenebilirlii incelenmitir. Kullanlan baz parmak frezeler kaplamal ve bir ksm da kaplamaszdr. Kanal ilemlerinde parmak frezelerin anmalar, yzey przllk deerleri, tala kaldrlan blgenin scakl llm ve takm performans iin uygulamaya yararl olabilecek veriler elde edilmitir.
Temmuz, 2005
Barkn BAKIR
ABSTRACT
EFFECTS OF GEOMETRY CARBUR END MLL ON MACHINABILITY FOR CNC MACHINES

Among several CNC industrial machining processes, milling is a fundamental machining operation. End milling is the most common metal removal operation encountered. It is widely used in a variety of manufacturing industries including the aerospace and automotive sectors, where quality is an important factor in the production of slots, pockets, precision molds and dies. The quality of the surface plays a very important role in the performance of milling as a good-quality milled surface significantly improves fatigue strength, corrosion resistance, or creep life. Surface roughness also affects several functional attributes of parts, such as contact causing surface friction, wearing, light reflection, heat transmission, ability of distributing and holding a lubricant, coating, or resisting fatigue. Therefore, the desired finish surface is usually specified and the appropriate processes are selected to reach the required quality. Several factors will influence the final surface roughness in a CNC milling operation. The final surface roughness might be considered as the sum of two independent effects: 1) the ideal surface roughness is a result of the geometry of tool and feed rate and 2) the natural surface roughness is a result of the irregularities in the cutting operation. Factors such as spindle speed, feed rate, and depth of cut that control the cutting operation can be setup in advance. However, factors such as tool geometry, tool wear, chip loads and chip formations, or the material properties of both tool and workpiece are uncontrolled. Vibrations of the machine tool, defects in the structure of the work material, wear of tool, or irregularities of chip formation contribute to the surface damage in practice during machining. In this thesis the machinability of DIN 1.2080 and DIN 1.2344 materials which are difficult to machine due to their hardness. Several end mill are coated and some of tools uncoated. It is analyzed the influence of cutting condition and tool geometry on
surface roughness when slot end milling. The parameters considered were the cutting speed, feed, depth of cut and wear of end mill.
July, 2005
Barkn BAKIR
SEMBOLLER
SEMBOL A ae ap D f Ff FR Fr Ft Fx Fy Fz fz H I i j
TANIMI Anma ap (mm) Kesme genilii (mm) Kesme derinlii (mm) ap (mm) lerleme hz (mm/min) lerleme kuvveti (N) Eik kesme vektr Radyal kuvvet (N) Teetsel kuvvet (N) X Ynndeki kesme kuvveti (N) Y Ynndeki kesme kuvveti (N) Z Ynndeki kesme kuvveti (N) Di ban ilerleme hz (di/mm) Tutucunun ykseklii (mm) Kesici ucun genilii (mm) Eik kesme as Dzlem yzey asimetrik frezelemede kesici ucun meydana getirdii ap yrngesi ile i parasnn kenar arasndaki mesafe (mm) Kesici ucun yerletirme as () Krater genilii (mm) Krater orta eksen mesafesi (mm) Krater derinlii (mm) Yzey przll iin rnek boy (mm) Devir says (dev/min) Ortalama yzey przll (m) llen en yksek be knt ile en derin be girinti arasndaki ortalama (m) En byk prz derinlii (m) Profilin en alt snr izgisi ile en st snr izgisi arasnda mesafe (m)
K KB KM KT L n Ra Rz Rmax Rt
T s V VB VBmax Vc z
Takm mr Kesici ucun kalnl (mm) Tala akma hz (m/s) Yan yzey anmas (mm) Maksimum yan yzey anmas (mm) Kesme hz (m/min) Kesici u says
n f o p o osmt oasmt ds w
Normal tala as () Srtnme as () Eksenel tala as () Kesme as () Radyal a () Tala akma as () Srtnme katsays Kayma as () Kavrama as () Simetrik kavrama as () Asimetrik kavrama as () parasnn kayma gerilmesi, Tala kalnl, Tala genilii, Kesme as, Tala as,
KISALTMALAR
ANN AISI ANSI CBN CVD EYF HRC MRR PDV SEM TRS ZYF TSE ISO
Artificial Neural Network (Yapay Sinir Alar) American Iron and Steel Institute (Amerikan Demir ve elik Standard) American National Standards Institute (Amerika Milli Standartlar Enstits) Cubic Boron Nitrr (Kbik Bor Nitrr) Chemical Vapour Deposition (Kimyasl Buhar ktrme) E Ynl Frezeleme Rockwell C Sertlii Material Removal Rate (Tala Kaldrma Hz) Physical Vapour Deposition (Fiziksel Buhar ktrme) Scanning Electron Microscopy (Taramal Elektron Mikroskobu) Transverse Rupture Strength (Enine Krlma Mukavemeti) Zt Ynl Frezeleme Trk Standartlar Enstits International Standard Organisation
EKL LSTES
SAYFA ekil II.1. Frezeleme lemlerinde Kullanlan eitli Kesici Takmlar ....... 6 ekil II.2.1.1. Parmak Freze ve Elemanlar ......................................................... 7 ekil II.2.1.2. eitli Parmak Frezeler ................................................................ 8 ekil II.1.3.1. Frezelemede nemli Faktr .................................................... 9 ekil II.2.1.3. Kullanldklar Yerlere Gre Parmak Frezeler ........................... 10 ekil II.2.1.4. Yan Duvar ve Fatura lenmesi ................................................. 10 ekil II.2.1.5. Kanal lenmesi .......................................................................... 11 ekil II.2.1.6. Parmak Frezenin Sehimi ............................................................. 11 ekil II.2.1.6. Parmak Freze Yayl Ykn Etki Etmesi ................................... 12 ekil II.1.4.1. Kesici Takm Ucuna Etki Etki Eden Kuvvetler .......................... 12 ekil II.1.4.2. Parmak Freze ile Tala Kaldrma leminin Geometrik Yaps.. 14 ekil III.2.1. Johnford VMC 550 Model CNC Freze Tezgah ...................... 18 ekil III.2.1.2. Frezeleme lemleri .................................................................... 19 Sekil III.2.2.1. Drt eksenli CNC kesici takm lm cihaz ............................. 20 ekil III.2.2.2. Drt eksenli kesici takm lm cihaz eksen hareketleri .......... 20 ekil III.2.2.2.1. Saturn Analiz Program ............................................................... 21 ekil III.2.3.1. Infrared Teknolojiyi Kullanan Temassz Scaklk ler ............ 22 ekil III.2.3.2. Geleneksel Scakl Uzaktan len Termometre Yaps .......... 23 ekil III.8. Termometrenin Gr As ....................................................... 25 ekil III. 9. Karacisim Tayf [24] .................................................................. 27 ekil III.10.a Yzey Przll lm Aleti ................................................ 28 ekil III.10.b Yzey Przll lm Aletinin lleri ............................. 29 ekil III.12 Parasnn Yerletirilmesi ....................................................... 32 ekil III. 13 Malzeme lenirken Yaplan Scaklk lm........................... 33 ekil IV.1 DIN 1.2080 Malzemesinin Kaplamasz Parmak Freze le lenmesinde Freze apna Gre Anma Deerleri....36 ekil IV.2 DIN 1.2344 Malzemesinin Kaplamasz Parmak Freze le lenmesinde Freze apna Gre Anma Deerleri..37 ekil IV.3 DIN 1.2344 Malzemesinin Kaplamasz Kresel Ulu Parmak Freze le lenmesinde Freze apna Gre Anma Deerleri.. .37 ekil IV.4 DIN 1.2080 Malzemesinin AlTiN Kaplamal Parmak Freze le lenmesinde Freze apna Gre Anma Deerleri38 ekil IV.5 DIN 1.2080 Malzemesinin Kaplamasz Parmak Freze le lenmesinde Kesici Az Saysna Gre Anma Deerleri...38
TABLO LSTES
SAYFA eitli Parmak Frezelerin ( ekil 2.2.1.2. deki ) zellikleri Ve Kullanldklar Yerler............................................................... 9 Tablo III.1.1. Malzemelerin lenebilirlie etki eden zellikleri ve etkileri ...... 16 Tablo III. 2. 1.1. CNC Tezgahnn Teknik zellikleri ........................................... 20 Tablo III. 2.2.1. Drt eksenli kesici takm lm cihaz teknik zellikleri ......... 21 Tablo III.4. Scaklk lm Cihaznn zellikleri ......................................... 24 TabloIII.5. DIN 1.2344 Scak elii zellikleri ...................................... 30 TabloIII.6. DIN 1.2080 Souk elii zellikleri ...................................... 31 TabloIV.1 llen Anma Deerleri ........................................................... 34 TabloIV.2 Kesici Takm zellikleri ............................................................. 34 TabloIV.3 Kaplamasz Kesici Takm zellikleri ve Anma Deerleri.35 Tablo II.1.2.1.
BLM I
GR ve AMA
Modern imalat teknolojilerinin gelimesi ile daha hzl ve kaliteli iler yapan sistemlerle allmaya balanmtr. Malzemelerin tala kaldrlarak ilenmesi iin gelitirilen CNC takm tezghlarnda yksek kesme hzlarnda ve ilerlemelerle allabilmektedir. Malzeme teknolojisindeki gelimelerle yksek mukavemete sahip malzemeler elde edilmitir. Bu malzemelerin verimli bir ekilde ilenebilmesi iin gerek takm imalatlar gerekse akademisyenler imalat sistemlerinde kesici takm geometri ve malzemelerinin gelitirilmesi zerine almaktadrlar. Tala kaldrma esnasnda uygun kesici takmn seilmesi maksimum verimliliin salanmas iin arttr. zellikle takm malzemesi ve kesme geometrisi seimi ok nemlidir. Ancak takm uygun seilmi olsa bile ileme koullar standart d ise verimlilik der. Verimliliin yksek ve ekonomik ileme yapabilmek iin ilenecek malzeme ve kesici takm eitlerinin her biri ile ilgili teorik ve deneysel almalar yapmak gerekir. Bu tezde incelenen eitli geometrilere sahip parametrelerle yaplan frezeleme ilemleri iin kesme hzlar ve anma arasndaki ilikiler hakknda aada belirtilen literatr almalar bulunmaktadr. Lopez de lacalle ve arkadalar [24] Ti6Al4V ve nikel alaml malzemelerin frezelenmesi ilemine etki eden faktrleri incelemitir. Kesici takm geometrisi ve kaplama durumunun kesme hz, kesici takm az says ve tala derinlii zerine etkileri deneysel verilerde dikkate alnarak verimlilik zerine etkileri incelenmitir. Kesme blgesindeki scaklk artnn kesici takm kesme kenarndaki anmay arttrd bunun iin kaplanm kesici takmlarn kullanlmasnn uygun olaca belirtilmitir.
Milfelner ve arkadalar [12] yaptklar olduklar almada; parmak freze ile eksende meydana gelen kesme kuvvetlerini deneysel olarak lmlerdir ve genetik algoritma yntemiyle kesme kuvvetlerinin optimizasyonunu yapmlardr. Yaplan makalede optimizasyon ile deneysel almada bulunan deerler birbirine yakn ktndan bu uygulann sanayide kolaylk salayacan belirmilerdir. Engin ve arkada [28] yaptklar almada; helisel geometrili parmak freze kesici takmnn her bir helisinin parametrik hesaplarn yapmlardr. Kesici ve i paras ile frezelemedeki titreimlerin kinematik etkilerini kesme derinliine gre hesaplamlardr. Kesici kenar yntemiyle kesicinin i parasna temas, kesme kuvvetleri, titreimler, l taml, trlama (chatter) sabitesi gibi parmak frezeleme artlarnn tahmin edilebileceini belirmilerdir. Janez ve arkadalar [10] helisel parmak freze ile frezeleme testleri ile kenar kuvvet ve zel kuvvet katsaylarnn mekaniksel zdelii iin matematiksel ifadeler elde etmilerdir. Toplam kesme kuvvetinin aritmetik kenar kuvvet ve kesme ile tanmland mekaniksel kuvvet modeli iin matematiksel ifadeler tretilmiler ve trettikleri matematiksel modeli yaptklar deneylerle destekleyerek silindirik parmak freze ekliyle ilgili tanmlamalar yapmlar ve bunlarn dier parmak freze ekilleri iinde genel matematik model olabileceini belirtmilerdir. Abrari ve arkadalar [25] yaptklar almada; temel kuvvet fonksiyonlaryla lineer kombinasyonla eitli takm pozisyonlu kesme kuvvetinin saptanabileceini belirtmilerdir. Yaptklar almada analitik yntemle kesme alannda oluan kesme kuvvetlerinin nmerik yntemle daha hzl bulunduunu gstermilerdir. Bu metotla tala alan geometrisinin ayrntlca incelenmesi salanmtr. Bu yntemin ayn zamanda matkap ve yzey frezeleme iin de geerli olduu belirtilmitir. X. P. Li ve arkada [11] yaptklar almada; kesme koullar, kesici takm geometrisi ve i paras malzemesinin zellii gibi parametreler dikkate alnarak helisel parmak frezede oluan kesme kuvvetlerini tahmin edebilen bir teorik kesme kuvveti modeli gelitirmilerdir. Bu modelde; helisel parmak frezedeki bir helisin helis asnn etkilerini incelemilerdir. Kesici takmdaki bir helisin kaldrd tala miktarnn kesme kuvvetini tahminde nemli olduunu vurgulayarak doru kesme kuvvetini tahmin iin kesme kenarnn ve kesici takm u radysnn de dikkate alnmas gerektiini belirtmilerdir. Yukarda belirtilen kabullere dayanarak doru kesme kuvvetlerin tahmini iin bir simlasyon program gelitirmilerdir. Yapm olduklar deneysel almalarla gelitirdikleri program deerlerinin uyutuunu belirtmilerdir.
H. Z. Li ve arkadalar [15] yaptklar almada; helisel parmak frezelemedeki kesme kuvvetlerinin i paras malzemesi, kesici takm geometrisi ve kesme artlarn ieren ileme teorisini temel alan bir model gelitirmilerdir. Bu modelde, her bir parmak freze helisi iin helis asnn kesme kuvvetleri zerindeki etkileri yeniden gzden geirilmitir. Ayrca her bir kesme oluu iin kesme kuvvetleri incelenmitir. Bir simlasyon programyla yapm olduklar deneysel sonular karlatrarak gelitirmi olduklar modeli desteklemilerdir. Kris ve arkadalar [16] yaptklar almada; frezeleme ynteminde ileme hatalarna sebep olan takm sapmas, takm geometri hatalar, ssal etkiler, takm anmas gibi faktrlerden evre ileme hatalarnda takm sapmasnn daha etkin olduu vurgulanmtr. Ayn sapmann cep boaltma ileminde de dngler esnasnda hatalara sebebiyet verdii belirtilmitir. leme metodolojisinin telafisi iin kuvvet ve sapma modelleri gelitirerek parmak frezeyle cep ilemede bir bilgisayar program gelitirerek inceleme yapmlardr. Yapm olduklar model ve programla kesici takm telafi hatalarn minimuma indirmeye almlardr. Chu ve arkadalar [27] yaptklar almada; takm ve tezgahtan kaynaklanan hatalar dikkate alarak takmn yn deitirmesinden ve ilenmi yzey hatalarn tahmin eden bir yaklamda bulunmulardr. Yapm olduklar teorik almay deneysel almayla desteklemiler ve elde ettikleri sonular karlatrarak deerlendirme yapmlardr. zellikle ekil hatasnn kesici takmn i parasna giri ve kta olutuuna dikkat ekmilerdir. Bunun da frezeleme ynlerinden kaynaklandn belirmilerdir. Kesme koullar ve kesici takm geometrisin etkisiyle o asnn zt ve ayn ynl frezelemede hata oluumuna sebep verdiini gstermilerdir. Lei Zhang ve arkada [14] yaptklar almada; parmak freze ile kesici takm geometrisi ke profili arasnda ki geometrik ilikiyi incelemiler ve kesici takm-i paras temas deiik alardan tanmlanm ve matematiksel bir model olarak sunulmutur. zellikle dairesel kenarn tanmlanmas ve kesme derinliinin bu profil zerindeki etkilerini tahmin edecek bir model gelitirmilerdir. Altan, T.; Yen, Y.C.; Jain, A., yapm olduklar alma sonlu elemanlar yntemi kullanlarak ortogonal kesme durumunda scaklk, gerilme ve ekil deitirme ifadeleri deiken olarak alnarak tala formundan kesici kuvvetlerinin hesaplanmas ile ilgilidir. Bu alma neticesinde gerek zamanda kesici takmn kesici kenarn zerindeki mekanii incelenmi kesme artlarna gre kesici takmn kesici kenarnn optimum dizayn yaplmtr. Kesici kenar yuvarlatlm T eklinde ve pah krlm olarak kullanlmtr.
Deneyler deiik geniliklere ve deiik alara sahip pahl ular iin gerekletirilmitir [23]. zellikle sertletirilmi eliklerin bitirme yzey ilemlerinde kesici kenarn dizayn ok byk bir rol oynamaktadr. nemi neticesinde bu konuda analitik ve deneysel birok almalar bulunmaktadr. Hodgson ve Trendler [32], CBN keskin ulu 6lik tala al ve arkaya doru kesici kenar as 75 olan bir kesici takm ile havada sertletirilmi D6(62HRC) malzeme ile sert malzemeyi tornalama testi yapmtr bu uygulamada negatif al u ile keskin kenarl u arasnda karlatrma yaplarak serbest yzeylerdeki anmalar belirlenmitir. Benzer almay Kishawy ve Elbestawi [25], kesici takmn ilemesi esnasnda ilenen yzeyde meydana gelen artk gerilmeleri ve katman gerilmelerini kesme hznn deiimine gre incelemitir. Bu artk gerilmelerin kesme hznn artmas ile arttn gzlemlemitir. Matsumoto et al. [33], drt deiik kenara sahip (keskin, yuvarlatlm, tek pahl ve ift pahl) kesici takm ile bir ubuun tornalanmasnda meydana gelen artk gerilmeleri lmtr. Elbestawi, M.A.; Abrari, F., frezeleme ileminde kesme kuvvetlerinin hesaplanmas iin temel fonksiyonlar elde etmilerdir. Kesici takmn herhangi bir pozisyonunda temel kuvvet fonksiyonlarnn lineer kombinasyonu ile kesme kesme kuvvetleri tanmlanabilmitir. Kesici kenar boyunca kesme kuvvetlerinin ortalama deeri hzl bir ekilde elde edilebilecek denklemler bulunmutur. Bu deneyler dz ve yuvarlak parmak frezeler iin yaplmtr [25]. Frezeleme ileminin geometrik analizi zerine ilk baslm almay Martelloti yapt [28,29]. Daha sonra Koenigsberger ve Sabberwal [30] tala kalnl ve teetsel kuvvet (g bileeni olarak da anlan) arasnda gl bir iliki elde ettiler. Genellikle frezeleme ilemlerinde kesme kuvvetleri iin modeller iki temel esas dikkate alnarak gelitirildii grlmektedir [25]. Bu temel esaslardan birincisi kesici takm dn ve i parasnn bal olduu tablann frezeleme ilemi esnasndaki hareketinin kinematii dikkate alnarak modellenmesi yaplabildii, dier temel esas ise herhangi bir karmak ilemlerin var olduu ilemenin mekaniidir. Bunun iin kesici takmn kesici kenarnn ok kk elemanlara blnerek [31] her bir eleman ve kesici aza gelecek kuvvetler hesaplanabilir. Bu ilem iin saysal integral yapabilen bilgisayar yazlmlar kullanlr. Budak, E.; Altnba, Y.; ve Armarego, E.J.A., 1996 ylnda yapm olduklar almada, parmak freze ile yzey ilemede frezeleme kuvvetlerinin deneysel olarak lp
elde edilen kuvvet deerlerinin, farkl aptaki parmak freze aks ve bunlara ait tala derinlii, ilerleme miktar gibi deerler iin kuvvet katsaysn tayin emilerdir [32]. Bu kuvvet saylarna bal olarak srnme alarn belirlemilerdir. te yandan ortogonal kesme hali iin parmak frezenin kesici kenarndaki kuvvet dalmnn matematik modelini ifade ederek yzey hatasna sebep olabilecek kuvvet dalmn gstermilerdir. Alauddin, M.; El Baradie, M.A.; Hashmi, M.S.J., 1996 ylnda birlikte yapm olduklar "Inconel 718'in Parmak Freze Kullanlarak Kesme Kuvvetinin Tasarlanmas" adl ortak almada;Kuru artlar altnda kaplanmam karbid deliciler kullanlarak Inconel 718 parmak frezelemedeki ortalama teetsel kesme kuvveti iin bir matematiksel model gelitirmitir [33]. ngrlen kesme kuvveti modeli yzey metodolojisinde olan tepki ile eksensel kesme derinlii ve kesme hz bakmndan gelitirilmitir. Yzey ekilleri bir bilgisayar tarafndan kesme dzlemlerinin besleme-eksen derinliinde oluturulmutur. Model eitli analizlere test edilmitir. Bu alma da zellikle karbr parmak freze takmnn, plastik kalp imalatnda kullanlan souk i ve scak i eliklerinin CNC freze tezgahlarn da kullanlmas esnasnda takm geometrisinin ilenebilirlie etkileri incelenmitir.
BLM II
II.1. Frezeleme lemleri ve Kullanlan Kesici Takmlar

Frezeleme, kendi ekseni etrafnda dnen ok ulu bir takm ile dorusal hareket yapan i parasndan tala kaldrlarak yaplan ekillendirme ilemine denir. Gnmzde frezeleme ileminde takm hemen hemen her ynde i parasna doru hareket edebilmektedir. Frezeleme ileminde kullanlan kesici takmlara TSE 333 e Freze denilmektedir. Kesici takmn bir ok kesici kenar vardr ve her kenar belirli bir miktar tala kaldrma kapasitesine sahiptir. Frezelemenin avantajlar yksek ileme verimlilii, iyi yzey kalitesi, hassasiyet ve eklin oluturulmasndaki esnekliktir. Frezeleme genellikle dzlem yzeylerin, dik kelerin ve kanallarn ilenmesi amacyla kullanlan bir ilemdir.
ekil II.1. Frezeleme lemlerinde Kullanlan eitli Kesici Takmlar
II.1.1. Parmak Frezeler

Frezeleme ilemlerinde eitli kanallarn, yan duvarlarn ve evrelerin ilenmesinde en ok kullanlan freze parmak freze diye isimlendirilen kesici takmdr.
ekil II.2.1.1. Parmak Freze ve Elemanlar
II.1.2. TSE 303 Standardna Gre Parmak Freze Elemanlarnn Tanm

Kesici Ksm; kesme ilemini yapan ve zerinde kesici azlarn bulunduu ksmdr. Sap; frezelerin tezgaha balanmasna yarayan, silindirik veya konik ksmdr.0.2.4 - Kesici Az ; frezenin kesici ksm zerinde meydana getirilen ve zerinde tala yzeyi, kesici kenar, zrh ve serbest yzeyin bulunduu ksmdr. Tala Yzeyi; kesici az zerinde tala kanalndan kesici kenara doru olan ve ileme esnasnda kan talan srterek getii yzeydir. Tala Kanal; komu iki kesici az arasnda zel biimde meydana getirilen ve talan kmasna yarayan ksmdr. Kesici Kenar; tala yzeyi ile serbest yzey veya freze srtnn ara kesitidir. Serbest Yzey; srt frezelenmi frezelerde kesici kenardan boaltlm srta doru uzanan ve tala kaldrma esnasnda srtmemesi iin belli bir a altnda boaltlm ksmdr.
Boaltlm Srt; srt frezelenmi frezelerde serbest yzey ile tala kanal arasnda belli bir biimde oluturulan ksmdr. Drlm Srt; srt tornalanm frezelerde kesici kenardan geriye doru uzanan ve radyal ve/veya aksiyal ynde drlm ksmdr. Srt Frezelenmi Freze; kesici azlarn srt freze ile belli bir biimle boaltlm frezedir. Srt Drlm Freze; kesici azlarn srt istenen biimde ve belli bir a altnda geriye doru tornalama ile drlm frezedir. Tala As; kesici azlar dnme eksenine paralel olan frezelerde kesici kenar zerindeki bir noktadan takm dnme eksenine indirilen dik ile tala yzeyi arasndaki adr. Serbest A ; kesici kenardan geen teet dzlem ile serbest yzey arasndaki adr. Kama As; kesici azlar dnme eksenine paralel olan frezelerde tala yzeyi ile serbest yzey arasndaki adr. D ap; frezelerin kesici kenarlar zerinden geen dairenin apdr. Helis Yn; frezede kesici azlarn dnme eksenine gre saa veya sola doru ykselme yndr. Kesme Yn; frezenin tezgaha baland sap veya malafa tarafndan bakldndaki dnme yndr. Ayrca frezelerin kesme geometrisi ile ilgili dier tarifler (TS 3712)'de verilmitir. Frezeleme ilemlerinin geometrisine ve ileme tipine gre eitli parmak frezeler kullanlabilir.
ekil II.2.1.2. eitli Parmak Frezeler
Tablo II.1.2.1. eitli Parmak Frezelerin ( ekil 2.2.1.2. deki ) zellikleri ve Kullanldklar Yerler
o 1 2 3 4 5 6 7
Parmak Freze Tipi Kare Parmak Freze Radyl Parmak Freze Kresel Parmak Freze Konik Parmak Freze Konik Kresel Parmak Freze Kaba Tala Parmak Frezesi zel Formlu Parmak Freze
Parmak Freze Tipi zellikleri D Kesme Kenar ile 90 A Yapar
Uygulama Alanlar
-I profilinde kanal frezeleme ilemlerinde Kesici Takmn d kesme kenar ve kesilen -Genel Kalp ilemleri ve kenarlar arasnda bir radyus bulunur. model uygulamalarnda Kesici kenarlar kresel forma sahiptir. -Kalp matris kopyalama ilemleri, vs. Yan kesici kenarlar belirli bir ada koniktir. -Kalp erkek yzeylerinde 3. ve 4. nn birleimi -Kalp matris kopyalama ilemleri, vs. Yan kesici kenarlarda entikli diler bulunur. Kaba tala ilemlerinde zel kenar profilleri iin. Yan kesici kenarlar zel bir forma sahiptir.
II.1.3. Frezeleme lemi in Parmak Frezenin Seim Kriterleri

Bir frezeleme ileminde en nemli temel parametreler kesicinin devir says, ilerleme hz ve kesme derinliidir. parasnn cinsi, geometrisi ve yzey kalitesi v.b. faktrler bu temel parametrelerin deerlerini etki etmektedir. Yzey kalitesinin iyiletirilmesi ve malzeme hakknda ok ak bilginin olmamas durumunda gvenlik asndan dk kesme derinlii ve ilerleme hz seilmelidir.
ekil II.1.3.1. Frezelemede nemli Faktr
ekil II.2.1.3. Kullanldklar Yerlere Gre Parmak Frezeler
Bir parmak frezenin alma aral ap ve tala derinlii kapasiteyle tanmlanr. Baz parmak frezeler temel olarak, ek bir derinlik kapasitesine sahip, kk apl, 90 lik aln frezeler olarak grlebilirler. Bu takmlarn kapasitelerine ilemin tipi de etkide bulunur.
ekil II.2.1.4. Yan Duvar ve Fatura lenmesi
Bir kenarn veya 90 lik bir faturann ilenmesi genellikle iki yzeyin oluturulmasn gerektiren, kenar ileme olarak da bilinen, kenar frezelemedir. Bu ilemde takmn sehimi bir snrlayc rol oynayabilir. Bir kanal veya faturann ilenmesi genellikle tam kanal aama olarak adlandrlr ve yzeyin ilenmesini gerektirir. Kanaln her iki ucu ak olabilecei gibi bir ucu kapal da olabilir( her iki ucu da kapal olan kanallar ceplerdir,ilem iin delme yapabilen ve eksenel ynde ileyebilen parmak frezelere gereksinim duyulur). Parmak frezenin kesme kavrama as 180 dir, dolaysyla freze, evresinin yaklak yarsna kadar kesmeye katlmtr. Bu ise kanal yan yzeylerinin takm sehime kar desteklemesi demektir.
Tam kanal ama ilemlerinde snrlayc faktr genellikle talan naklidir. Yksek tala debilerine sahip modern parmak frezeler ok etkili takmlardr, ancak kesici kenarn krlmasna yol aabilecek tala ylmasnn nlenmesi de arttr. Sktrlm hava veya basnl soutma svsnn kanaldaki kesme blgesine sevk edilmesi talalarn abuk bir ekilde blgeden uzaklatrlmas asndan son derece gereklidir.
ekil II.2.1.5. Kanal lenmesi
Parmak freze eksenel ynde hareket edecek ekilde tasarlanm bir takmdr. Bu doal olarak parmak frezeyi, zellikle yksek ileme hzlarnda, kesme kuvvetlerinin etkilerine kar olduka hassas bir duruma getirmektedir. Bu nedenle parmak frezeleme ileminde ok rijit bir takm tutucu sistemine gereksinim vardr. Aksi takdirde parmak frezeleme ileminde, byk efektif takm uzunluklar nedeniyle, sehim ve titreim kanlmazdr. Parmak frezelerin eitli sapl tipleri mevcuttur ve bunlarn bazlar dierlerinden daha iyidir. Pens adaptrleri ve modler takm tutucular genellikle sapn ok rijit bir ekilde tespit edilmesi sayesinde mkemmel bir rijitlik salarlar. Z Y X Z Arkadan nden Kesme
Takm Sehim As
ekil II.2.1.6. Parmak Frezenin Sehimi
Titreimin fazla olmas neticesinde parmak freze ekil deiimine urayarak yzey kalitesinin kt olmasna sebebiyet verir. Bir parmak frezeleme ilemindeki kesme kuvvetleri ilemin sonucuna fazlasyla etkide bulunurlar. Radyal, eksenel ve teetsel kuvvetler parmak frezeyi eilmeye ve ekmeye zorlar. Gerekletirilmek istenen ilem ile ilikili olarak frezeleme yn (ayn veya kart ynl frezeleme) ve herhangi bir eim veya helis as da dikkate alnmaldr.
ekil II.2.1.6. Parmak Freze Yayl Ykn Etki Etmesi
II.1.4. Parmak Frezeye Etki Eden Kuvvetler

Gnmze kadar parmak frezeleme ile yzey ilerken tala kaldrma esnasnda kesici takma etki eden kuvvetler zerine birok aratrmalar yaplmtr. Tala kaldrma esnasnda kesici takma temel kuvvetin etkiledii grlmektedir. Bunlar arasnda tala kaldrma esnasnda kesici takma eim vermeye alanlar ekil II.1.4.1. de grld gibi Fn ve Ft kuvvetleridir [37]. ekil II.1.4.2. deki Fn kuvveti kesici takm ilenen yzeye dik dorultuda i parasndan ayrmaya alan kuvvettir. Ft ise ilenen yzeye paralel dorultuda teetsel kuvvet olup kesici takm kesme ynnn tersine emeye alan kuvvettir. Fz kuvvetti ise kesici takmnn helis as dorultusunda etki eden kuvvet olup bu kuvvetin kesici takmn eilmesine dorudan bir etkisi yoktur [37].
ekil II.1.4.1. Kesici Takm Ucuna Etki Etki Eden Kuvvetler
Kulkarni ve dierleri yapm olduklar almada kesici takma etki eden kuvvetleri yle ifade etmilerdir. sin( ) sin cos( + ) cos( ) sin cos( + )
Fn = d s w
(II.1)
Ft = d s w
(II.2)
Burada; : i parasnn kayma gerilmesi, ds: tala kalnl, w: tala genilii, : kesme as, : tala as, : i paras ile kesici takm arasndaki srtnme asdr. Kesme as , i parasnn kesmede akma ve kopma mukavemetlerine tala asna bal olarak yle ifade edilmitir. = a sin [2y/u cos (/4-/2) sin (/4+/2) -sin]+ (II.3)
Burada, y i parasnn akma mukavemeti ve u ise i parasnn kopma mukavemetidir. Kuvvet analizinde nemli olan bir nokta tala kalnl dsnin zamanla deimesidir. Frezelemede tala kalnl kesici takm dilerinin asal konumu ile tala kalnl deiiklik gstermektedir. Bu durum dinamik olarak gz nne alndnda kesici takmn kesme esnasnda titreim yapacan gstermektedir. Ayrca silindirik frezelemede (rnein vals freze aks) yada parmak freze aks ile tala kaldrrken sistemin geometrik yapsna i parasnn ilerleme miktarna bal olarak kesici ucun kesmeye balayp bitiine doru tala kalnlnda artma sz konusudur. Bu art, ekil 2.1.4.2.deki t1 dii i parasndan kurtulmadan t2 diinin devreye girmesi (bu durum helis asndan kaynaklanmaktadr) ile t1 diine ait Ft1 kuvvetinin y dorultusundaki bileeni t2 diine ait Fn2 kuvvetinin y dorultusundaki bileeni ile zt ynl olup Fn2 kuvvetini Ft1y kadar azaltma yapacaktr. Bu durum ilenen yzeyin kesici takm eksenine olan paralelliin bozulmasn bir miktar nleyecektir [37].
ekil II.1.4.2. Parmak Freze ile Tala Kaldrma leminin Geometrik Yaps
BLM III
CNC FREZE TEZGAHLARINDA KULLANILAN KARBR PARMAK FREZELERN GEOMETRLERNN LENEBLRLE ETKLER
III.1. lenebilirlik Ve Etki Eden Faktrler

Tm malat ilemlerinin en nemli aamalarndan biri i parasnn ilenmesi iin uygun imalat yntem ve aralarnn belirlenmesidir. Bir parann imalat deiik ekillerde gerekletirilebilir. Maliyet, alma karakteristikleri, malzeme vb. gibi parametreler imalat ynteminin seimini etkileyen faktrlerdir. Uygun imalat ynteminin seimi bir parann en uygun koullarda retilmesi demek deildir. Parann en uygun koullarda retilebilmesi iin uygun imalat yntemleri ile birlikte uygun ilem parametrelerinin de belirlenmesi gerekir. Bu parametreler, takm tezgah, i parasnn tezgaha balanma yntemi, imalat iin kullanlacak kesici takmlar (geometri takm malzemesi vb.) ve ilem parametreleri eklinde sralanabilir. malat ilemlerindeki baar, byk oranda ilerleme hz, kesme hz ve kesme derinlii gibi faktrlere bal olarak deiir. Kesme derinlii genellikle i paras geometrisi ve ilem sras nedeniyle nceden belirlenir. Bu nedenle ileme parametrelerinin belirlenebilmesindeki problem kesme hznn ve ilerleme hznn belirlenmesine indirgenir. Btn veriler genel isimlendirme ile ilenebilirlik olarak ele alnmaktadr. lenebilirlik evrensel olarak tanmlanm bir kavram deildir. Genellikle i parasnn ilenebilme kabiliyeti, bir baka ifade ile i parasnn kesici takmla ekillendirilmesinin ne kadar kolay veya zor olduu ilenebilirlik olarak adlandrlr. Bir baka tanma gre ise ilenebilirlik; bir i parasnn istenilen l ve yzey kalitesinin salanmas kouluyla minimum zaman ve toplam maliyet ile kesici takmn yenilenmeksizin en fazla miktarda tala kaldrlmasdr.
lenebilirlie etki eden bir ok faktr vardr.lenebilirlik zerine etkisi olan en nemli etkenlerden bu i paras malzemesidir. paras malzemesinin ilenebilirlii etkileyen en nemli zellikleri; kimyasal bileimleri, mikro yaps, mekanik zellikleri (sertlik akma gerilmesi vb.), sl ilem, yzeydeki sert tabakann kalnl vb. dir. leme hzna etki eden tek etkenin sertlik olmad grlr. Farkl i paralar ayn sertlik deerine sahip olmasna ramen, bnyelerinde bulunan katk elementlerindeki farkllklar nedeniyle farkl kesme hzlarnda ilenebilmektedir.lenebilirlie etki eden faktrlerden biri de i parasnn ierdii katk malzemesidir. lenebilirlie olumlu etkide bulunan katk maddeleri; Pb, S, P, C(%0,3-0,6), olumsuz etki eden katk maddeleri ise; Mn, Ni, Co, C<0.3, C>0.6, Mo, Nb, W gibi elementlerdir [ 35 ] Ayrca, i parasnn eitli mekanik zellikleri de ilenebilirlie etki etmektedir. Bunlar ksaca tablo 3.1.1. de zetlenmitir.
Tablo III.1.1. Malzemelerin lenebilirlie etki eden zellikleri ve etkileri [35].
Malzeme zellii Sneklik Sertlik ve dayanm Isl iletkenlik Deformasyon sertlemesi lemeyi kolaylatran katk maddeleri Malzeme i yapsnn
lenebilirlie etkisi + ++
ilenebilirlie etkileri deerlendirildiinde ferritik yapya
sahip malzemelerin ilenebilirliklerinin yksek olduu, sementit younluklu perlitik yapya sahip bir eliklerin ilenebilirliklerinin dk olduu grlr. Ferritik elikler genellikle martenzitik eliklere gre daha iyi bir ilenebilirlie sahiptirler. Bir dier etken kesici takm malzemesidir. Kesici takm retim teknolojisindeki gelimelerle birlikte ortaya kan modern takm takm malzemeleri ile olduka yksek hzlarda tala kaldrmak mmkndr. Kesici takm malzemesinden beklenilen temel zellik, yksek kesme hznda daha yksek ilerleme hzlarnn salanabilmesidir. Bunun salanabilmesi iin kesici takmn, yksek anma direnci, yksek tokluk ve yksek kzl sertlik deerlerine sahip olmas gerekir. Kesici takm malzemesindeki eitlilie ramen en ok kullanlan takm malzemeleri HSS ve sinterlenmi karbrlerdir. Talal imalatn baarsndan bahsedilmesi iin kesme parametrelerinin (kesme derinlii, kesme hz ve ilerleme hz) kesici takm ve i paras malzemesi ifti iin uygun deerlerde olmas salanmaldr. [ 35 ] lenebilirlik zerinde kesici takm malzemesinin, kesici takm geometrisi, kesici kenarn, takm tutucunun, takm ucunun kaplamal veya kaplamasz oluunun, takm tezgah
gc ve rijitliinin, gerekletirilecek ilemlerin ve ileme koullarnn da etkisi byktr. lenebilirlik kavram ierisinde, para bana maliyet, retim hz, belirli bir yzey kalitesini ve u mukavemetini salayacak takm mrnn tayini gibi birbirleriyle elien nceliklerin varl da sz konusudur. Kesme parametreleri, takmn krlmayaca bir deerde takm tezgahnn karlayabilecei kadar byk ve ilemin ekonomik olaca deerlerde olmaldr.
III. 2. Deneysel almada Kullanlan Tezgah, Cihaz Ve Aletler

III. 2. 1. CNC Freze Tezgah
Tezgah hassasiyetinin salanabilmesi iin ayrca CNC tezgahn lineer leinde scaklk ve evre artlarndan korunmas gerekmektedir. Tezgah zerinde dikkat edilmesi gereken dier bir etken de tezgah milinin (spindle) yksek devirlerde dnmesinden kaynaklanan problemlerdir. Devir says 12000 dev/min zerine kt zaman, tezgah milinde meydana gelecek srtnmeleri azaltabilmek, hafiflik, dayankll artrmak, ataleti azaltmak iin seramik ( Silicon-Nitrit) ve elik karm rulmanl yataklar kullanlmaya balanmtr. Mevcut CNC tezgahnda, High Speed CNC lere gre s ykselmesi ve titreimleri azdr. Dolays ile dier tezgahlara gre mekanik olarak yapsnn farkl olma zorunluluu yoktur. ap ve admdaki farkllk dnme hz, tork ve eksen motorunun gc ve btn bunlar sayesinde tezgah tablasnn istenilen ilerleme deerlerinde ilerlemesini ve eksenel itme kuvvetini belirler. Dnme saysnn artmas daha fazla srtnme meydana getireceinden srtnmeden doan bir s birikimi ortaya kar. Oluan s birikimi ise tezgahta istenmeyen bir genlemeye sebep olur. Genlemeden meydana gelen pozisyonlama hatas ise CNC tezgahlarda istenilmeyen bir durumdur. Bilyal yataklarda oluan snn alnabilmesi iin, yeni teknoloji bilyal yataklara delik delinerek, deliklerin ierisinden Ethylin-Glycol soutucu maddesi dolatrlmaktadr. Bu sayede hzl hareketlerden kaynaklanan s alnarak yataklarda oluabilecek genleme azaltlmaktadr.
ekil III.2.1. Johnford VMC 550 Model CNC Freze Tezgah
Deneylerde kullanlan CNC tezgah; metrik ve inch birimlerinde ISO format programlamayla eksen lineer ve dairesel enterpolasyon yapabilen bir yapdadr. Kontrol nitesi FANUC Serisi O-M dir. Frezelemede kesme hareketi takmn kendi etrafnda dnmesi ile gerekletirilir. Genelde frezeleme evresel ve aln olmak zere iki gruba ayrlr. Her iki ilemde de tala kaldrma bakmndan nemli olan; paso kalnl da denilen tala kalnl ve tala geniliidir. Bununla beraber kesme faktrleri olarak nem tayan kesme hz ve ilerlemedir. Kesme hz m/min veya dev/min olarak ifade edilir. Frezelemede ilerleme; m/min olarak ilerleme (u), mm/dev olarak bir devreye karlk gelen takm ilerlemesi (s) ve mm/di olarak bir die karlk gelen takm ilerlemesi (sz) eklinde olabilir.
Tablo III. 2. 1.1. CNC Tezgahnn Teknik zellikleri
Model No Tabla alma yzeyi X,Y,Z hareket snr
VMC 850 / 550+APC 40 x 20 (1000 x 500 mm) X : 31.5 (800 mm) Y : 20 (500 mm) Z : 17.7 (450 mm)
mili motor gc Tabla ykleme kapasitesi Tezgah zemin alan Makine arl
10HP (30 min.) / 7.4 HP(cnot) 1980 Lbs (900kg) 92.5 x 98.4 (2350 x 2500 mm) 12100 Lbs (5500 kg)
Ayrca frezeleme kart veya ayn ynde de olabilir. Konvansiyonel de denilen kart yntemde frezenin dnme yn parann ilerleme ynne zttr; ayn ynl ilerlemede frezenin dnmesi ve parann ilerlemesi ayn yndedir.
ekil III.2.1.2. Frezeleme lemleri
lem yaplabilmesi iin gerekli artlar olan CNC tezgahn mekanik yaps, CNC kontrol sistemi, CAM sistemi, DNC sistemi ve kullanlacak kesici takmn belirli artlar salamas ile gerekletirilebilir. Kontrol sisteminin performans genellikle program datasnn bir blounu, ileme alabilme yani tezgahta harekete dntrme sresi olarak llr. Standart ivmesi 1m/s bir CNC tezgahta bir satr bloun ileme alnma sresi 10 milisaniye olduu zaman 510 mikron tolerans band iinde kalarak doru koordinatlarda hareket edebilmesini gerektirir. Ancak yksek hzda ileme yapabilen yeni nesil CNC
tezgahlarda ivmelenme deerleri 3 veya 4 katna kabilmektedir. Bu durumda tezgahn bir satr blounu ileme sresi 4 milisaniyeye kadar dmesi ile ayn toleranslarda para ilenmesini salayabilmesi gerekir.[36]
III. 2. 2. Drt Eksenli CNC Kesici Takm lm Cihaz

Kesici takmlarn zellikle parmak frezelerin geometrik lmlerinin kontrollerini yapmakta kullanlan bu cihazlar, drt ekseni kullanarak hassas bir lm yaparlar. Drt eksenli CNC kesici takm lm cihazlar zellikle temas etmeden hassas bir lme yapmak amac ile retilmitir. Yap olarak optik kamera, lens ve lazer yardm ile kesici takm yzeyine temas etmeden kesici kenar u yarap ve alarn otomatik olarak alglar. Bilgisayara ykl olan zel yazlm yardm ile hafzasnda bulunan kesici takm tipleri ile kyaslama yapabilir. Ayrca lm sonucunda oluan verileri bir kt olarak alabiliriz.
Sekil III.2.2.1. Drt eksenli CNC kesici takm lm cihaz
ekil III.2.2.2. Drt eksenli kesici takm lm cihaz eksen hareketleri
Tablo III. 2.2.1. Drt eksenli kesici takm lm cihaz teknik zellikleri
Model No Kesici Takm Balama ap X,Y,Z hareket snr
Smile 400 320 mm X : 250 mm Y : 250 mm Z : 400 mm
Grnt Hassasiyeti llendirme Birimleri Tezgah Boyutlar Makine arl Pnomatik Basn
%0.2 mm nch-mm 1200 x 950 x 550 80 kg 4-6 bar
III.2.2.1. Analiz Program

Saturn analiz program, lm yaplan kesici takmn hem boyutlu perspektif olarak hem de iki boyutlu teknik resmini e zamanl ve interaktif olarak bilgisayar monitrnde grmemizi salamaktadr. Program vastasyla 99 adet l referans noktas alnabilmekte ve 300 adete kadar kesici takm geometrisi kaydedilebilmektedir. Sistem Heidenain kontrol sistemi desteklidir. lm eklemeli veya mutlak koordinat sistemi kullanlarak yaplabilmektedir. lm sonularn V 24 data k ara yz veya yazc yardmyla alnabilmektedir.
ekil III.2.2.2.1. Saturn Analiz Program
III. 2. 3. Infrared Temassz Scaklk ler

retim, kalite kontrol ve bakm ilemlerinde scaklk, kontrol edilmesi gereken nemli bir parametredir. Scakl kontrol altnda tutarak rn kalitesinin gelitirilmesi, retimin artrlmas ve beklenmedik zamanlarda ani durularn nlenmesi bunun sonucunda da iletmelerin en uygun artlarda alr halde tutulmas mmkndr. zellikle eriilmesi mmkn olmayan yerlerde, hareket halindeki nesnelerin scaklklarnn llmesi ancak temassz olarak mmkn olmaktadr. Temassz scaklk lmlerinde etkin olan balca hususlar : Nesne zellikleridir. evre artlar, lens ve optik sistem, IR detektr, gsterge ve k
ekil III.2.3.1. Infrared Teknolojiyi Kullanan Temassz Scaklk ler
Temassz scaklk lme cihazlarnn avantajlar: retimin artmas, Bakm giderlerinin azalmas, Kalitenin gelitirilmesi, Ani durularn ortadan kaldrlmas, Enerji kayplarnn nlenmesi saylabilir. Infrared termometreler, scakl llen nesne ile temas etmediinden dier dokunmal tip termometrelere oranla birok avantajlara sahiptirler. Bu avantajlar unlardr: Temassz, temiz lm: Malzemelerin yumuak, slak ve eriilmez olduu yerlerde kolay ve temiz lm olana salarlar.
Kk, hareketli veya ok scak nesneler: Infrared termometreler sadece nesnelerden yaylan enerjiyi algladklar iin kk ve harekete halindeki nesnelerin scaklklarnn llmesinde, dokunmal termometrelere oranla ok daha kullanldrlar. Scakl 3000C'ye kadar olan nesneler uzak mesafelerden kolayca llebilmektedir. Lens Scaklk Filtre Kont.Bol. Detektr G nitesi
Kayt edici
Optik kesici Sync.motor
n yks.
Filtre Dor. n yks.
Metre
ekil III.2.3.2. Geleneksel Scakl Uzaktan len Termometre Yaps
Ulalmas g nesneler: Gr alannda olan ve eriilmesi g olan nesnelerin scaklklar, Infrared termometreler ile ok uzaktan llebilmektedir. Emniyet: nsanlarn giremedii emniyetsiz ve zor yerlerde Infrared termometreler gvenle alabilmektedir. lm hz: Infrared lmler dier dokunmal lmlerden ok daha hzldr. Saniyede birok okuma yaparlar ve sonular hassas olarak verirler. Ayn lmleri dokunmal termometreler ile yapmak uzun zaman alr. Tekrarlanabilirlik ve doruluk: Infrared termometreler scakl llen nesneler ile temas etmediinden hassasiyetlerinden ve doruluklarndan kaybetmezler. Tekrarlanabilirlikleri yksektir. Uzun yllar problemsiz ve hasarsz olarak hizmet verirler. Infrared lmler ile retim prosesini srekli kontrol altnda tutmak, retim hatalarnn azalmasn salar ve bunun sonucunda rn kalitesi artar. Ayrca olas problemlerin Infrared termometreler ile daha balang aamasnda tesbit etmek beklenmeyen ani durular engelledii gibi bakm zamann ve gerekli malzemelerin daha iyi programlanmasn salamaktadr. Bunun sonucunda da bakm masraflar ve
retim kayplar nemli lde azalmaktadr. Ayrca izolasyon hatlarnda kullanlan Infrared termometreler enerji kayplarnn azaltlmasnda nemli rol oynarlar. Bu almada kullanlan cihaz, Omega firmasnn OS532 model numaral infrared scaklk lm cihazdr. Ortalama scaklk deerleri arasnda, analog ve dijital veri k alabilen, lazer nl, scaklk deerlerini saklayabilen hafza sistemli, verileri cihazdan PCye aktarabilen bir sistemdir. Tablo III. 4. de cihazn zellikleri verilmitir.
III. 2. 3. 1. Scakln llmesi

Infrared termometrelerin scaklk lmleri Stefan-Boltzmann Yasasna dayanr.
l = (T 4 Ta4 ) l: nm gc [watt / m2 ] e : emissivity ( : 5.6703 x 108 watt/m2 x K4 (Stefan sabiti) T : cismin scakl [K] Ta: evre scakl [K]
Tablo III.4. Scaklk lm Cihaznn zellikleri
(III.1)
Model no Hassasiyet Aralk Emissivity (Yaylm gc) Spot oranna uzaklk Scaklk farkn gsterebilme Min/Max scaklk gsterebilme Ortalama scaklk gsterebilme Min/Max scaklk ayarlanabilme Analog k RS-232 k Thermocouple girii Lazer tipi
OMEGA OS532 1% rdg -18 - 538C veya 0 - 1000F Ayarlanabilir 10:1 Var Var Var Var 1 mV/deg Yok Var Nokta/ember
deal bir siyah cismin birim yzeyinden birim zamanda yaylan enerji miktar, siyah cismin mutlak scaklnn drdnc kuvveti ile orantldr. R yarapndaki, L nm gcndeki bir cismin minimum scakl yani kara cisim scakl Tbb
L = 4R2Tbb4 L : nm gc R : yarap Tbb : kara cisim scakl : Stefan-Boltzmann sabiti ile verilir.
(III.2)
Her optik cihazn bir gr as vardr. Scaklk llmeden nce kullanc, cisme uygun uzaklkta bulunduunu kontrol etmelidir. Gr as, cihazn stndeki V eklindeki kntdan veya lazer ember eklini gsterirken ayarlanabilir. Eer llecek cismin nnde baka bir engel varsa bu ekilmelidir. ekil III.8.de X nesnesin scakln lmek iin Y nesnesi kaldrlmal, Y nesnesinin scaklk lm iin de termometre daha yakna getirilmelidir. Spot bykl
Gr as
X nesnesi Y nesnesi
Uzaklk
ekil III.8. Termometrenin Gr As
III. 2. 3. 2. Is Transferi
Btn cisimler nm yayar ve nm alr. Hayatmzn btn anlarnda bu sya maruz kalrz. Is transferi, cismin scak olmas daha fazla enerjiyi darya vermesi anlamna gelir. evresinden daha scak olan bir cisim aldndan daha fazla enerjiyi darya
verir. Eer bnyesel olarak s (enerji) kayna mevcut deilse o cisim soumaya balar. [36]
III. 2. 3. 3. Enerji Transferi

Enerji ekilde transfer edilir:

letim: Paracklar enerjilerini komularyla paylarlar. Konveksiyon: Paracklarn ktlesel hareketleridir (trblans). Inm: Enerjinin fotonlarla tanmasdr.
III. 2. 3. 4. Cisimlerin Enerjileri

Btn cisimler i enerjilere sahiptirler ve bunlar paracklarn mikroskobik hareketleri ile kontrol edilirler. Bu hareketler tarafndan kontrol edilen srekli enerji dzeyleri vardr. Eer bir cisim ssal denge halinde ise bu cisim tek bir byklk ile temsil edilebilir, bu byklk ise scaklktr.
III. 2. 3. 5. Cisimlerden Yaynlanan Inm ve Karacisim

Issal dengede bulunan bir cisim tm dalga boylarnda enerji yayar. Sonuta srekli bir tayf ortaya kar. Buna ssal nm ad verilir. Siyah bir cisim yada karacisim btn dalga boylarnda zerine den nm sourur. Bu karacisim ayrca ssal nm yayar (fotonlarla, ocaktan yeni km kor halindeki demir gibi ). Yaynlanan enerji miktar (birim alan bana) sadece karacismin scaklna baldr. 1900 yllarnda Max Planck karacisimden gelen n zelliini belirlemitir. Plank Yasas, farkl scaklklardaki bir karacismin nm hesaplamak iin kullanlan bir denklemdir.
ekil III. 9 Karacisim Tayf [24]
Karacismin zellikleri:
Scaklk arttka karacisimden yaylan enerjinin maksimumu daha ksa dalgaboylarna doru kayar (Wien Yasas). Karacismin daha scak olmas, btn dalga boylarnda birim alanda daha fazla enerjinin salnmas anlamna gelir. Daha byk cisimler daha fazla nm yayarlar. [24]
III. 2.4. Yzey Przll lm Aleti III.2.4.1 almada Kullanlan Yzey Przll lm Aleti
Yoklayc ula yzey przll len aletler yzey przlln, uygun grlen uzunluk ve evrelerde ler veya kontrol eder. Bu aletlerde yoklayc u, yzey zerinde gezdirilirken girinti ve kntlara girip kmaktadr. Bu hareket, manyetik bir bobin veya kristalde, elektrik akmna dntrlr. Bu elektrik akm da ilgili nitelerde bytlerek bir ibre yardmyla veya dijital olarak grnr, istenirse yazc bir ula grafik olarak kt eritlere izilebilir. Bu cihazn kol olarak belirtilmi parasnn ucundaki kafaya bal kzak, belirli ynlerde hareketi srasnda hem kola desteklik yapar hem de yoklayc ucu korur. Yoklayc u hareketi, profilin llme geometrisinin perspektif grnnde daha iyi grnmektedir.
ekil III.10.a Yzey Przll lm Aleti
Yaplan almada Mahr firmasnn Perthometer M1 tipi yzey przll lm aleti kullanlmtr.
ekil III.10.b Yzey Przll lm Aletinin lleri
III. 2.5. Deneysel almada Kullanlan Malzemeler Ve zellikleri

Deneylerde ilenmesi ok zor olan aada tablolarda dier zellikleri verilen DIN 1.2344 Scak elii ve DIN 1.2080 Souk elii kullanlmtr.
III.2.5.3.1. Scak Takm eliklerinin zellikleri

Scak Takm elikleri demir, demir d metaller ve alamlarnn ekillendirilmesi iin kullanlr. ekil verilecek olan malzeme yksek scakla stlr ve yksek basn uygulanarak ekillendirilir. Dier taraftan metal daha yksek scaklklara stlp ergime scaklna getirilerek, ekle gre hazrlanm bir kalba da dklebilir. Scak i takm elikleri aadaki amalar iin kullanlabilir. Pres dkm tezgahlar Kalplar Metal kamaralar ve presleme silindirleri karma paralar, maalar, iticiler vs. Kalp ve boru presleri Pres mandrelleri Zmbalar ve kafalar
Hafif ve ar metallerin basnl dkm takmlarnda;
Hafif ve ar metallerin ve elik alamlarnn ilenmesinde; Profil pres takmlar Hafif metal ileme iin Dvme kalplar Kalp gvdelerinde Kalp yardmc paralarnda Scak kesme apak alma takmlarnda Delici zmbalar ve kalplar elik ekme boru retiminde
Demir ve elik alamlarnn ilenmesinde;
Yksek scaklkta iletkenlii sertliine ve anmaya dayanmn yitirmeyen tokluu yksek olan bir eliktir. Isl iletkenlii iyidir ve yzeysel atlamalara dayankldr. Bir dereceye kadar su ile soutulabilir. Mkemmel bir tala kaldrma zellii vardr.
1.2344: ok yksek s kararl olan bir elik. Yksek scaklklarda bile anma dayanmn yitirmez. Homojen bir i yapya sahiptir. Hafif metallerin enjeksiyon kalplarnda, scak kesme baklarnda, andrc plastiklerin kalplarnda kullanlr.
TabloIII.5. DIN 1.2344 Scak elii zellikleri DIN Normu BS Normu AFNOR Normu UNI Normu AISI Normu JIS Normu GOST Normu Yumuatma Tav Derecesi Gerilim Alma Derecesi Sertletirme Derecesi Menevilemeden Sonra Elde Edilen sertlik Alam Elementleri C 400 53 Si Mn 1.2344 X 40 CrMoV51 BH 13 Z40CDV5 X40 CrMoV5 ~H11 H13 SKD61 4Ch5MF1S 750-800 600-650 1020-1080 500 54 Cr 600 48 Mo Ni V 700 30 W 1.00 F5318
0.39 1.00 0.40 5.10 1.30 -
III.2.5.3.2. Souk Takm eliklerinin zellikleri

Souk i takm elikleri aadaki amalar iin kullanlabilir. Kesme Takmlar Stunlu veya yass kesme tezgahlar Kazma baklar Hassas delme takmlar Kat ve plastik baklar Delme zmbalar ekme takmlar Derin ekme takmlar (sa ekillendirme) Tel ubuk boru ekme takmlar Kabartma takmlar Talal imalat takmlar (demir veya d metallerin ilenmesi iin) Dili takmlar
1.2080: Yksek anma dayanma sahiptir. Isl ilem nedeniyle boyutsal deiime en az urayan eliklerdendir. Basnca dayanm yksektir. 4 mm kalnla kadar salarn kesme kalplarnda, ahap ileme takmlarnda, ekme gerilme azl ve gevrek olmas nedeniyle kullanm gittike azalan bir eliktir.
TabloIII.6. DIN 1.2080 Souk elii zellikleri DIN Normu BS Normu AFNOR Normu UNI Normu AISI Normu JIS Normu GOST Normu Yumuatma Tav Derecesi Gerilim Alma Derecesi Sertletirme Derecesi Menevilemeden Sonra Elde Edilen sertlik Alam Elementleri C 2.00 100 64 Si 0.20 Mn 0.30 1.2080 X 210Cr12 BD3 Z 200 C12 X 205 Cr 12 ~D3 ~SKD1 ~Ch 12 800-850 650 940-970 200 62 Cr 11.5 300 59 400 57 F 5212
Mo Ni V W
III. 3. Deneysel almalarda lemler

50X35X400 llerindeki scak i elii ve souk i elii malzemeler zerinden eitli geometrik llerdeki freze aklar ile sabit kesme hznda tala kaldrma deneyleri yaplmtr.Bu esnada Kesici takm ve i paras arasndaki blge scakl temassz scaklk lm cihaz ile llmtr. Kesici takm zerindeki serbest yzey anmalar her 1200 mm de bir optik lm cihaz ile kontrol edilmitir. Tala kaldrlm yzeylerin yzey przllk her deerleri 400 mm de llmtr.
III. 3. 1. Parasnn Yerletirilmesi

Genel bir uygulama olarak i paras ileme esnasnda hareket etmeyecek ekilde pozitif olarak yerletirilmitir.
ekil III.12 Parasnn Yerletirilmesi
III. 3. 2. Kesici Takmn Seilmesi

Malzemelerin ekillendirilmesinde yaygn olarak kullanlan kesici takmlarda en nemli husus, ilemin mmkn olan en dk maliyetle, gerekli kalite beklentilerine en uygun ekilde gerekletirilmesidir. Bunu gerekletirebilmek iin ise ilenecek malzemenin zelliklerine ve kesme hzna bal olarak, kesici takm malzemesi doru seilmelidir. Kesici takm malzemeleri ksaca ana grupta toplanabilir: Metal esasl, karbr esasl ve seramik esasl malzemeler. Ayn zamanda bu sralama kesici takm malzemelerinin tarihsel geliimini de gstermektedir. Metal esasl takmlar, maliyeti dk fakat daha dk scaklklarda ve hzlarda kullanlmaktadr. Karbr esasl takmlar, yksek kzl sertlikleri ve yksek kesme hzlar ile karakterize edilmektedir. Seramik malzemeler ise tokluk dezavantajlarna ve maliyetlerine karn yksek scaklklardaki mekanik ve kimyasal kararllklar sayesinde i paras ile takm malzemesi arasndaki etkileimi minimize etmektedir [35]. Takm seerken, takm mrne etki eden birok etken vardr: 1. Prosesin doruluu 2. Malzemeye gre uygun takm seilmesi 3. Doru oranda soutma suyu veya ya kullanmak (Suyun debisi , basnc , Ya oran gibi) 4. CNC tezgahnn seimi (Tezgahn gc , maksimum devri ve rijitlii) 5. CNC tezgahnda kullanlan fikstrn paray rijit skmas (doru skmas) 6. Takmn malzemeye gre kaplamal olmas (kaplama cinsi, kalnl) 7. Takmn kesme alar (Takmn tala uzaklatrma olay , ayn zamanda sy uzaklatrma olay da nemlidir)
8. Takma verilen devir ve ilerleme, kesme hz 9. Takma kullanlan tutucu (Shrink ve hidrolik tutucular iyi sonular vermektedir.) Yaplan almada kesici takmlar OPA SMT firmasndan temin edilmitir.
III. 3. 3. Scakln llmesi

Bu almada Omega firmasnn OS532 model numaral infrared scaklk lm cihaz kullanlmtr. Cihazn gr as, malzeme ile takm kapsayacak biimde lazerle ayarlanp sabitlenmi, toplanan anlk deerler RS232 tipi kablo vastasyla bilgisayara aktarlmtr.
ekil III. 13 Malzeme lenirken Yaplan Scaklk lm
BLM IV. SONULAR VE TARTIMA

eitli kaplamal ve kaplamasz parmak freze kesicilerinin her biri ayr ayr tablolarda belirtilen tala derinliklerinde, paso saylarnda, kesme hzlar ve ilerleme hzlarnda standart testlere tabi tutulmulardr. Tala kaldrma esnasnda takm ve i parasna ait yzey przll, scaklk ve anma deerleri llm, soutma svs veya hava kullanlmamtr. Her bir paso tala kaldrma ileminden sonra kesici takmn serbest yzeyinde meydana gelen anma erit genilikleri optik mikroskop ile gzlemlenerek llmtr. lenen parann yzey przllk deerleri de llerek kesici takmn anmas gzlemlenmitir. Baz kesici takmlar bir adet olduu iin ikinci kez tala derinlii deitirilerek kullanldndan anma erit genilikleri tablolarda ve grafiklerde daha byk grlmektedir. Hi kullanlmam takm denenmi olsa idi daha gerek deerler elde edilebilirdi.
TabloIV.1llen Anma Deerleri LLEN AINMA DEERLER Paso Bant Paso Derinlii Genilii Says (mm) (mm) LLEN AINMA DEERLER Paso Paso Bant Paso Boyu Derinlii Genilii Says (mm) (mm) (mm)
Paso Boyu (mm)
1 2 400
3 4 5 6
0.01 0.5
0.01 0.02 0.02 0.03 0.05
1 2 400
3 4 5 6
0.01 0.5
0.02 0.04 0.07 0.09 0.11
TabloIV.2 Kaplamal Kesici Takm zellikleri
KESC TAKIM ZELLKLER

Standard ap Tipi lenen Malz. Kesme Yn Sap ekli Malzemesi zel Bilgiler DIN 6527 TP N 12 mm N DIN 1.2344 Sa HA K20 (AlTiN kaplama) D ap 12 Helis As 30 Az Says 3 Tam Boy 83
KESC TAKIM ZELLKLER

Standard ap Tipi lenen Malz. Kesme Yn Sap ekli Malzemesi zel Bilgiler DIN 6527 TP N 12 mm N DIN 1.2344 Sa HA K20(TiCN Kaplama) D ap 12 Helis As 30 Az Says 3 Tam Boy 83
ap 12 mm AlTiN ve TiCN kaplamal parmak frezeleri bir ksm anma bant genilikleri asndan karlatrdmzda AlTiN kaplamal parmak frezelerde anmann daha dk deerlerde ve daha ge meydana geldii gzlenmitir. Ayn karlatrmay dier aplardaki frezeler iin yaplan deneylerdeki verileri dikkate alarak yaptmzda ayn deerlendirmeyi yapabiliyoruz. Takmn daha uzun sreli ve daha yksek kesme parametrelerindeki ( Kesme hz, devir says, ilerleme, tala derinlii v.b.) durumunu grmek iin ar yklenmeler yaplarak tala kaldrlmtr. Kaplamal parmak frezelerin zellikle AlTiN kaplamal olan anmaya kar daha direnli olduu grlmtr. Yzey przllk deerleri olumlu neticeler vermi ve zellikle kalp imalatnda kullanldnda baz paralarn tekrar talal imalata gerek kalmakszn elde edilmesini salayabilir. Kaplamasz, AlTiN ve TiCN kaplamal parmak frezeleri karlatrdmzda yzey przll asndan aralarnda ok fark olmamakla birlikte en dk yzey przll deeri AlTiN kaplamal kesici takmlarda elde edilmitir. Kaplamasz ve TiCN kaplamal parmak frezelerin yzey przllk deerleri olduka yakndr. zellikle Kaplamasz takmlarda soutma svs ve hava kullanlmad halde ancak 5. pasodan sonra talalarn renk deitirdii gzlenmitir. Talalar virgl eklinde kolay uzaklatrlabilir. Soutma yapld takdirde ok daha olumlu neticeler alnabilir.
TabloIV.3 Kaplamasz Kesici Takm zellikleri ve Anma Deerleri
KESC TAKIM ZELLKLER

Standard ap Tipi lenen Malz. Kesme Yn Sap ekli Malzemesi zel Bilgiler DIN 6527 TP N 12 mm N DIN 1.2344 Sa HA K20 (Kaplamasz) D ap 4 Helis As 30 Az Says 2 Tam Boy 54
Paso Boyu (mm)
LLEN AINMA DEERLER Paso Bant Paso Derinlii Genilii Says (mm) (mm)
1 2 400
3 4 5 6
0.06 0.5
0.07 0.09 0.17 0.18 0.21
Ekte sunulan yaplan deney neticelerini deerlendirdiimizde, kaplamasz parmak frezelerin anma testleri neticelerinden anma erit geniliklerinin standartlar altnda olduu grlmektedir. Laboratuarmzda yaptmz deneyler haricinde de ayn kesicileri baka ilerin imalatnda da kullandmzda herhangi bir problemle karlalmamtr.
lenebilirlik verilerinin operatr inisiyatifiyle veya sezgileriyle belirlenmesindeki en byk problem, kullanlan parametrelerin ileme ekonomisi asndan ounlukla yetersiz kaldr. Gnmz teknolojisinde ilenebilirlik verilerinin kolay, doru ve gvenilir bir ekilde tespit edilmesi iin byk lde bilgisayarlardan yararlanlmaktadr. Bilgisayar yazlmlaryla ilenebilirlik verileri arasnda iyi bir organizasyon yapmak mmkndr ve bu yazlmlara ilenebilirlik veri taban yazlmlar denir. Tala kaldrma esnasnda takm ve i parasna ait titreim, scaklk ve kuvvet deerleri llm, soutma svs veya hava kullanlmamtr. Soutma svs ve hava kullanlmad halde ancak 5. pasodan sonra talalarn renk deitirdii gzlenmitir. Soutma yapld takdirde ok daha olumlu neticeler alnabilir. Anma erit genilikleri standartlar altnda kalmtr. Kesici takm anmas elde edebilmek iin kesici takmlara daha yksek tala derinlii ve ilerlemelerde uygulamalar yaplmtr. Kaplamasz Karbr Parmak Freze kesici takmlar ile 1.2080 Souk i elii malzemelerin ilenmesi incelendiinde tala derinliinin artmas ile anmann artt kesici takm ap bydnde anmann azald grlmektedir.
0,5 0,45 Anma Bant Genilii (mm) 0,4 0,35 0,3 0,25 0,2 0,15 0,1 0,05 0 4 5 8
Parmak Freze ap (mm)
12 1 mm tala derinlii 0.5 mm tala derinlii
ekil IV.1 DIN 1.2080 Malzemesinin Kaplamasz Parmak Freze le lenmesinde Freze apna Gre Anma Deerleri
Kaplamasz Karbr Parmak Freze kesici takmlar ile DIN 1.2344 Scak i elii malzemesinin ilenmesi incelendiinde tala derinliinin artmas ile anmann artt, kesici takm apnn arttnda ise anmann azald gzlenmitir.
0,5 0,45 Anma Bant Genilii (mm) 0,4 0,35 0,3 0,25 0,2 0,15 0,1 0,05 0 4 5 8
Parmak Freze ap (mm)
ekil IV.2 DIN 1.2344 Malzemesinin Kaplamasz Parmak Freze le lenmesinde Freze apna Gre Anma Deerleri
Kresel Ulu Parmak Frezelerde yaplan ilemlerde tala derinlii ve apnn artmasyla orantl olarak anmann artt gzlenmitir.
0,5 0,45 Anma Bant Genilii (mm) 0,4 0,35 0,3 0,25 0,2 0,15 0,1 0,05 0 2 3
Kresel Ulu Parmak Freze ap (mm)
ekil IV.3 DIN 1.2344 Malzemesinin Kaplamasz Kresel Ulu Parmak Freze le lenmesinde Freze apna Gre Anma Deerleri
AlTiN Kaplanm Parmak Freze ap (mm)
ekil IV.4 DIN 1.2080 Malzemesinin AlTiN Kaplamal Parmak Freze le lenmesinde Freze apna Gre Anma Deerleri
Az Saylarnn etkilerine bakldnda anmann az says ile deiimini belirleyebilecek sayda deney yaplamad iin ok salkl neticeler elde edilememitir
Kaplamasz Parmak Freze Kesici Az Says
ekil IV.5. DIN 1.2080 Malzemesinin Kaplamasz Parmak Freze le lenmesinde Kesici Az Saysna Gre Anma Deerleri
Klasik retim sistemlerinin youn olarak kullanld endstrilerde ilenebilirlik verilerinin belirlenmesinde en ok tercih edilen sistem operatrn deneyimleridir. Sistematik olmayan bir operatrden dierine deiebilen ve bilimsel temellerden uzak olan bu yntemi tercihe zorlayan en nemli faktr, kullanma hazr ilenebilirlik verilerinin eksikliidir.
KAYNAKLAR
[1]
Feng, H.Y.; Azeem, A.; Wang, L.: Simplified and Efficient Calibration of a Mechanistic Cutting Force Model for Ball-End Milling, nternational Journal of
Machine Tools & Manufacture, 17 (2002) 25-35.
[2] [3] [4]
Soo, S.L.; Aspinwall, D.K.; Dewes, R.C.: 3D FE Modelling of the Cutting of Inconel 718, J. of Materials Processing Technology, 150 (2004) 116-123. Toh, C.K.: A Study of The Effects of Cutter Path Strategies and Orientations in Milling, J. of Materials Processing Technology, 152 (2004) 346-356. Elbestawi, M.A.; mani, B.M.; Sadeghi, M.H.: An Improved Process Smulation System for Ball-End Milling of Sculptured Surfaces, nternational Journal of
Machine Tools & Manufacture, 38 (1998) 1089-1107.
[5]
Abou-El-Hossein, K.A.; Yahya, Z.: High Speed End-Milling of AISI 304 Stainles Steels Using New Geometrical Developed Carbide Inserts, J. of Materials
Processing Technology, 162-163 (2005) 596-602.
[6]
Elbestawi, M.A.; Bezce, C.E.: A Chip Formation Based Analytic Force Model for Oblique Cutting, nternational Journal of Machine Tools & Manufacture, 42
(2002) 529-538.
[7] [8] [9] [10]
El Baradie, M.A.; Alauddin M.: Tool Life Model for End Milling Steel (190 BHN), J. of Materials Processing Technology, 68 (1997) 50-59. Lai, W.H.: Modeling of Cutting Forces in End Milling Operations, Tamkang
Journal of Science and Engineering, 3 (2000) 15-22.
Geddam, A.; Law, K.M.Y.: Error compensation in the end Milling of Pockets: a methodology, J. of Materials Processing Technology, 139 (2003) 21-27. Gradisek, J.; Kalveram, M.; Weinert, K.: Mechanistic dentification of Spesific Force Coefficients for a General End Mill, nternational Journal of Machine Tools
& Manufacture, 44 (2004) 401-414.
[11]
Li, X.P.; Li, H.Z.; Zhang, W.B.: Modelling of Cutting Forces in Helical End Milling Using a Predictive Machining Theory, nternational Journal of Mechanical
Sciences, 43 (2001) 1711-1730.
[12]
Milferner, M.; Cus, F.; Balic, J.: An Overview of Data Acquisition System for cutting Force Measuring and Optimization in Milling, J. of Materials Processing
Technology, 164-165 (2005) 1281-1288.
[13]
Budak, E.; Kivan, E.B.: Structural modeling of End Mills for Form Error and Stability Analysis, nternational Journal of Machine Tools & Manufacture, 44
(2004) 1151-1161.
[14]
Zhang, L.; Zheng, L.: Prediction of Cutting Forces in milling of Circular Corner Profiles, nternational Journal of Machine Tools & Manufacture, 44 (2004) 225235.
[15]
Li, X.P.; Li, H.Z.: Theoretical Modelling of Cutting Forces in Helical End Milling with Cutter Runout, nternational Journal of Mechanical Sciences, 46 (2004) 13991414.
[16]
Geddam, A.; Ostafiev, V.A.; Kris, M.Y.: A Process-Design Aproach to Error Compensation in the End Milling of pockets, J. of Materials Processing
Technology, 89-90 (1999) 238-244.
[17]
Salam, H.; Yaldz, S.: Frezeleme Kesme Parametreleri ile Kesme kuvvetlerinin Deiimi ve Bunlarn Takm Anmas ve Yzey Przll zerindeki Etkilerinin ncelenmesi, Gazi niversitesi Fenbilimleri Enstits Dergisi, 15 (2002) 245-255.
[18]
ahin, Y.: The Machinability of Hardened AISI 8660 Alloy Stell with Modern Coated Cutting Tools, Journal of the Institude of Science and Technology,Gazi
Uni., 14 (2001) 1339-1350.
[19]
Motorcu, A.R.; Gll, A.: Cnc Freze Tezgahlarnda Optimum leme Sresi ve retim Maliyetine Gre Kesme Paremetrelerinin Optimizasyonu, Gazi niversitesi
Fenbilimleri Enstits Dergisi, 15 (2002) 739-747.
[20] [21] [22]
Shatla, M.; Atlan, T.: Analytical Modelling of Drilling and Ball End Milling, J. of
Materials Processing Technology, 98 (2000) 125-133.
Whitehouse, D.J.; Huang, T.: Cutting Force Formulation of Taper End-Mills Using Differantial Geometry, Procision Engineering, 23 (1999) 196-203. Wang, M.Y.; Chang, H.Y.: Experimental study of Surface Roughness in Slot End Milling AL2014-T6, nternational Journal of Machine Tools & Manufacture, 44
(2004) 51-57.
[23]
Altan, T.; Jain, A.; Yen, Y.C.: A Finite element Analysis of Orthogonal Machinining Using Different Tool Edge Geometries, J. of Materials Processing
Technology, 146 (2004) 72-82.
[24]
Lopez de lacelle, L.N.; Perez, J.; Llorente, J.I.; Sanchez, J.A.: Advanced Cutting Conditions for the milling of Aeronatical Alloys, J. of Materials Processing
Technology, 100 (2000) 1-11.
[25]
Elbestawi, M.A.; Abbari, F.: Closed Form Formulation of Cutting Forces for Ball and Flat End Mills, nternational Journal of Machine Tools & Manufacture, 37
(1997) 17-27.
[26]
El Baradi, M.A.; Hashmi, M.S.J.; Alauddin, M.; Mazid, M.A.: Cutting Force in the End Milling of Inconel 718, J. of Materials Processing Technology, 77 (1998) 153159.
[27]
Chu, N.C.; Lee, S.H.; Ryu, S.H.: The Form Error Prediction in Side Wall Machining Considering Tool Deflection, nternational Journal of Machine Tools &
Manufacture, 43 (2003) 1405-1411.
[28] [29] [30] [31] [32]
Martelloti, M.E.: An Analysis of Milling Proces, Trans.ASME, 63 (1941) 677-700. Martelloti, M.E.: An Analysis of Milling Proces, Part II, Down Milling,
Trans.ASME, 67 (1945) 233-251.
Koenigsberger, F.; Sabberwal, A.J.P.: Chip Section and Cutting Force During the Milling Operation, nternational Journal of Machine Tool Design, (1961). Shaw, M.C.; Hook N.H.; Smith, P.A.: The Mechanic of the Three Dimensionel Cutting Operation, Trans. ASME, 100 (1979) 222. Budak, E.; Altnda, Y.; Armegedo.: Prediction of End Milling Force Coefficients from Orthogonal Cutting Data, ASME J. Of Manufacturing Science and Engineering, 118 (1996) 216-224.
[33]
M.Alauddin. M.A.; El Baradie, M.A.; Hamsi, M.S.J.: Modelling of Cutting Force in End Milling Inconel 718, J. of Materials Processing Technology, 58 (1996) 100108.
[34] [35]
TS 303.; Metal lemede Kullanlan Freze Baklar, Trk Standartlar Enstits, Ankara, Trkiye (1989). Oral, A.; Gerger, N.: CNC Frezeleme lemleri in lenebilirlik Veri Taban
Yazlm, International XII. Turkish Sympoium on Artificial Intelligence and Neural
Networks-TAINN, (2003).
[36]
Atakk,
G,:
Dkm
Poliamid
Malzemelerin
Cnc
Takm
Tezgahlarnda
lenebilirlii, Yksek Lisans Tezi, Marmara niversitesi Fen Bilimleri Enstits, stanbul, Trkiye, (2003). [37] Uar, M.; Ay. M.: Parmak Freze ile Kanal ve Aln Yzey lemede Takm Ekseni le lenen Yzey Arasndaki Paralelliin Bozulmasna Etki Eden Kesme Paremetrelerinin ncelenmesi, Makine-malat Sempozyumu, Konya, Trkiye.
(1999).
[38] [39] [40]
Avuncan, G.: Tala Kaldrma Ekonomisi ve Kesici Takmlar, Mavi Tantm Matbas, stanbul, Trkiye, (1998). Altnta, Y.: Manufacturing Automation, Cambridge University Pres, New York, USA, (2000). ISO 8688-2.; Tool Life Testing in Milling (Part 2 end Milling), nternational
Standard Organisation, (1989).
PARASI ZELLKLER KESC TAKIM ZELLKLER

Standard ap Tipi Kaba Tala Kesme Yn Sap ekli Malzemesi zel Bilgiler DIN 6527 TP N 4 mm N Sa HA K20 D ap Az Says lem lleri Frezeleme ncesi Frezeleme Sonras Dier zellikler 50x50x400
Tanm: DIN Nr. Malzemesi ekme Mukavemeti Sertlik Deeri leme Yn 1.2080 18 HRC
4 2
Helis As Tam Boy
30 54
Paso Says Yzey Przllk Deeri Deiimi

1 0,9 Yzey Przl 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 1 2 3 Paso Says 4 5 6
Bant Genilii (mm)
AINMA ERT BANT GENL
0,8
1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 1 2 3 4 ap=0.5 5 6 ap=1.0
Paso Says
ap=0.5 ap=1.0
ALIMA (DENEY) ARTLARI

KESME HIZI (m/min) 40 DEVR 3185 LERLEME SOUTMA (mm/min) 64 YOK MAKNE MARKA VE TP JOHNFORD CNC VMC 850
KESC TAKIM ZELLKLER

Standard ap Tipi Kaba Tala Kesme Yn Sap ekli Malzemesi zel Bilgiler DIN 6527 TP N 4 mm N Sa HA K20 D ap Az Says
PARASI ZELLKLER
lem lleri Frezeleme ncesi Frezeleme Sonras Dier zellikler 50x50x400
Tanm: DIN Nr. 4 2 Helis As Tam Boy 30 54 Malzemesi ekme Mukavemeti Sertlik Deeri leme Yn 1.2344 18 HRC
Paso Says Yzey Przllk Deeri Deiimi 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 1 2 3 Paso Says 4 5 6
AINMA ERT BANT GENL
1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 1 2 3 4 5 ap=0.5 6 ap=1.0
ap=0.5
ap=1.0
Bant Genilii (mm)
Yzey Przl
Paso Says

KESC TAKIM ZELLKLER

PARASI ZELLKLER
AINMA ERT BANT GENL
1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 1 2

Paso Says
Yzey Przl
ap=1.0
Bant Genilii (mm)
5 ap=0.5
6 ap=1.0

KESC TAKIM ZELLKLER

PARASI ZELLKLER
Tanm: DIN Nr. Malzemesi 5 3 Helis As Tam Boy 30 54 ekme Mukavemeti Sertlik Deeri leme Yn 1.2344 18 HRC
AINMA ERT BANT GENL

1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 1 2 3

Paso Says
Bant Genilii (mm)
Yzey Przl
0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 1 2 3 4 5 6
5 ap=0.5
6 ap=1.0
Paso Says
ap=1.0
ap=0.5

KESC TAKIM ZELLKLER

PARASI ZELLKLER
AINMA ERT BANT GENL
1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 1 2 3

Paso Says
Yzey Przl
Bant Genilii (mm)
5 ap=0.5
6 ap=1.0
ap=1.0
ap=0.5

KESC TAKIM ZELLKLER

PARASI ZELLKLER

2 1,9 1,8 1,7 1,6 1,5 1,4 1,3 1,2 1,1 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 1 2 3 4 5 6

Yzey Przl
Paso Says
ap=1.0
ap=0.5
KESC TAKIM ZELLKLER

Standard ap Tipi Kaba Tala Kesme Yn Sap ekli Malzemesi zel Bilgiler DIN 6527 TP N 12 mm N Sa HA K20 D ap 12 Az Says 3
PARASI ZELLKLER
Tanm: DIN Nr. Helis As Tam Boy 30 83 Malzemesi ekme Mukavemeti Sertlik Deeri leme Yn 1.2080 25 HRC
AINMA ERT BANT GENL
0,1
Bant Genilii (mm)
0 1 2 3 4 5 ap=0.5 6 ap=1.0
1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 1 2 3 Paso Says 4 5 6
Paso Says
Yzey Przl
ap=1.0
ap=0.5

KESC TAKIM ZELLKLER

Standard ap Tipi Kaba Tala Kesme Yn Sap ekli Malzemesi zel Bilgiler DIN 6527 TP N 12 mm N Sa HA K20 D ap 12 Az Says 3
PARASI ZELLKLER
Tanm: DIN Nr. Helis As Tam Boy 30 83 Malzemesi ekme Mukavemeti Sertlik Deeri leme Yn 1.2344 25 HRC
AINMA ERT BANT GENL
0,2
Bant Genilii (mm)
Yzey Przl
0,1
0 1 2 3 4 5 ap=0.5 6 ap=1.0
ap=1.0
ap=0.5
Paso Says

PARASI ZELLKLER KESC TAKIM ZELLKLER

Standard ap Tipi Kaba Tala Kesme Yn Sap ekli Malzemesi zel Bilgiler DIN 6527 TP N 4 mm N Sa HA K20 D ap Az Says lem lleri Frezeleme ncesi Frezeleme Sonras Dier zellikler 50x50x400
Tanm: DIN Nr. Malzemesi 4 3 Helis As Tam Boy 30 54 ekme Mukavemeti Sertlik Deeri leme Yn
AINMA ERT BANT GENL
1.2080 25 HRC
0,5
Bant Genilii (mm)
Yzey Przl 8
0,4 0,3 0,2 0,1 0 1 2 3 4 5 ap=0.5 6 ap=1.0
ap=1.0
ap=0.5
Paso Says

KESC TAKIM ZELLKLER

PARASI ZELLKLER

Yzey Przl
ap=0.5 DENEY NO: 12
KESC TAKIM ZELLKLER

Standard ap Tipi Kaba Tala Kesme Yn Sap ekli Malzemesi zel Bilgiler DIN 6527 TP N 3 mm N Sa HA K20 (AlTiN Kaplama) D ap 3 Helis As Az Says 2 Tam Boy
PARASI ZELLKLER
Tanm: DIN Nr. 30 38 Malzemesi ekme Mukavemeti Sertlik Deeri leme Yn 1.2344 18 HRC
AINMA ERT BANT GENL
0,5
Bant Genilii (mm)

0,4 0,3 0,2 0,1 0 1 2 3 4 ap=0.1 5 ap=0.3
Paso Says
KESC TAKIM ZELLKLER

Opa Kodu Standard ap Tipi Kaba Tala Kesme Yn Sap ekli Malzemesi zel Bilgiler 10000 20 300 2 00 00 DIN 6527 TP N 3 mm N Sa HA K20 (TiCN Kaplama) D ap 3 Helis As Az Says 2 Tam Boy
PARASI ZELLKLER
Tanm: DIN Nr. Malzemesi 30 38 ekme Mukavemeti Sertlik Deeri leme Yn 1.2344 18 HRC
AINMA ERT BANT GENL
0,5
Bant Genilii (mm)
0,4 0,3 0,2 0,1 0 1 2 3 4 ap=0.1 5 ap=0.3

Paso Says
KESC TAKIM ZELLKLER

PARASI ZELLKLER

AINMA ERT BANT GENL
0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 0,00 1 2 3 4 5
Bant Genilii (mm)
0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 1 2

Paso Says
Yzey Przl
Paso Says
4 ap=0.1
5 ap=0.2
ap=0.1
ap=0.2

KESC TAKIM ZELLKLER

Standard ap Tipi Kaba Tala Kesme Yn Sap ekli Malzemesi zel Bilgiler DIN 6527 TP N 4 mm N Sa HA K20 (TiCN Kaplama) D ap 4 Helis As Az Says 2 Tam Boy
PARASI ZELLKLER
Tanm: DIN Nr. 30 57 Malzemesi ekme Mukavemeti Sertlik Deeri leme Yn

AINMA ERT BANT GENL
1.2344 18 HRC

Bant Genilii (mm)
0,60
Yzey Przl
0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 0,00 1 2 3 4 5
0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 1 2

Paso Says
4 ap=0.1
5 ap=0.2
Paso Says
ap=0.1
ap=0.2

KESC TAKIM ZELLKLER

PARASI ZELLKLER

AINMA ERT BANT GENL
0,60
0,40 0,30 0,20 0,10 0,00 1 2 3 4 5 6
Bant Genilii (mm)
0,50
0,3 0,2 0,1 0 1 2 3 4 ap=0.5 ap=1.5 5 6 ap=1
ap=0.5
ap=1
Paso Says

KESC TAKIM ZELLKLER

PARASI ZELLKLER
Tanm: DIN Nr. Malzemesi 30 83 ekme Mukavemeti Sertlik Deeri leme Yn 1.2344 25 HRC

0,60 0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 0,00 0 1 2 3 4 5 6
AINMA ERT BANT GENL
Bant Genilii (mm)
0,4 0,3 0,2 0,1 0 1 2 3

Paso Says
4 ap=0.5 ap=1.5
6 ap=1
ap=0.5
ap=1

KESC TAKIM ZELLKLER

Standard ap Tipi Kaba Tala Kesme Yn Sap ekli Malzemesi zel Bilgiler DIN 6527 TP N 12 mm N Sa HA K20(TiCN Kaplama) D ap 12 Helis As Az Says 3 Tam Boy
PARASI ZELLKLER
lem lleri Frezeleme ncesi Frezeleme Sonras Dier zellikler 30 83 Malzemesi 50x50x400
Tanm: DIN Nr. ekme Mukavemeti Sertlik Deeri leme Yn 1.2080 25 HRC
Paso Says Yzey Przllk Deeri Deiimi 1,00 0,90 0,80 0,70 0,60 0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 0,00 1 2

ap=0.5
ap=1
KESC TAKIM ZELLKLER

Standard ap Tipi Kaba Tala Kesme Yn Sap ekli Malzemesi zel Bilgiler DIN 6527 TP N 12 mm N Sa HA K20(TiCN Kaplama) D ap 12 Helis As Az Says 3 Tam Boy
PARASI ZELLKLER

1,00 0,90 0,80 0,70 0,60
AINMA ERT BANT GENL
0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0

1 2 3 4 5 6
0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 0,00
ap=0.5
ap=1
ap=0.5 ap=1.5
6 ap=1

KESC TAKIM ZELLKLER

PARASI ZELLKLER
Paso Says Yzey Przllk Deeri Deiimi 0,30
AINMA ERT BANT GENL
0,2
Bant Genilii (mm)
Yzey Przl
0,20
0,1
0,10
0
0,00 1 2 3 Paso Says 4 5
2
Paso Says
4 ap=0.1
5 ap=0.2
ap=0.1
ap=0.2

KESC TAKIM ZELLKLER

PARASI ZELLKLER
lem lleri Frezeleme ncesi 50x50x400 Frezeleme Sonras Dier zellikler Tanm: DIN Nr. 30 38 Malzemesi ekme Mukavemeti Sertlik Deeri leme Yn
AINMA ERT BANT GENL
1.2344 25 HRC
Paso Says Yzey Przllk Deeri Deiim i

0,50
Yzey Przl
0,40 0,30 0,20 0,10 0,00 1 2 3 4 5
Bant Genilii (mm)
0,3 0,2 0,1 0 1 2

Paso Says
Paso Says
ap=0.1
ap=0.2
4 ap=0.1
5 ap=0.2

KESC TAKIM ZELLKLER

PARASI ZELLKLER

0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 0,00 1 2 3 4 5
AINMA ERT BANT GENL
0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 1 2

Paso Says
Yzey Przl
Bant Genilii (mm)
4 ap=0.1
5 ap=0.2
Paso Says
ap=0.1
ap=0.2

KESC TAKIM ZELLKLER

PARASI ZELLKLER
Tanm: DIN Nr. 30 38 Malzemesi ekme Mukavemeti Sertlik Deeri leme Yn

AINMA ERT BANT GENL
1.2344 25 HRC

0,60
Yzey Przl (
0,50
0,5
Bant Genilii (mm)
1 2 3 4 5
0,40 0,30 0,20 0,10 0,00
0,4 0,3 0,2 0,1 0 1 2

Paso Says
Paso Says
4 ap=0.1
5 ap=0.2
ap=0.1
ap=0.2

ZGEM
BARKIN BAKIR
E-mail Web
KMLK BLGLER
: barkinbakir@marmara.edu.tr : http://mimoza.marmara.edu.tr/~barkinbakir
Doum Yeri Doum Tarihi Yabanc Dili
: Karabk : 25.05.1980 : ngilizce
Uzmanlk Alanlar : CAD / CAM sistemleri AKADEMK NVANLARI (niversitesi ve Tarihi)
Lisans
:Marmara , Teknik Eitim F, Makine Et. Blm, Tasarm ve Konstrksiyon Et.Ana Bilim Dal, 2002 : Marmara , Teknik Eitim F, Makine Et. Blm, Aratrma Grevlisi
Yksek Lisans : Marmara , Fen Bilimleri Enstits, Makine Et. Program Halen

An Karbur Parmak Freze Takimi Geometrisinin Islenebilirlige Etkilerinin Incelenmesi Effects of Geometry Carbur End Mill On Mach Inability For CNC Machines

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

An Karbur Parmak Freze Takimi Geometrisinin Islenebilirlige Etkilerinin Incelenmesi Effects of Geometry Carbur End Mill On Mach Inability For CNC Machines

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

T.C.

MARMARA NVERSTES FEN BLMLER ENSTTS

Barkn BAKIR (Teknik retmen)

DANIMAN Prof.Dr. Mustafa KURT

T.C. MARMARA NVERSTES FEN BLMLER ENSTTS

Barkn BAKIR (141101720020142)

DANIMAN Prof.Dr. Mustafa KURT

BLM IV. SONULAR VE TARTIMA......................................... 34 KAYNAKLAR ...................................................................................... 39 EKLER 43

EFFECTS OF GEOMETRY CARBUR END MLL ON MACHINABILITY FOR CNC MACHINES

II.1. Frezeleme lemleri ve Kullanlan Kesici Takmlar

ekil II.1. Frezeleme lemlerinde Kullanlan eitli Kesici Takmlar

II.1.1. Parmak Frezeler

ekil II.2.1.1. Parmak Freze ve Elemanlar

II.1.2. TSE 303 Standardna Gre Parmak Freze Elemanlarnn Tanm

ekil II.2.1.2. eitli Parmak Frezeler

Parmak Freze Tipi zellikleri D Kesme Kenar ile 90 A Yapar

II.1.3. Frezeleme lemi in Parmak Frezenin Seim Kriterleri

ekil II.1.3.1. Frezelemede nemli Faktr

ekil II.2.1.3. Kullanldklar Yerlere Gre Parmak Frezeler

ekil II.2.1.4. Yan Duvar ve Fatura lenmesi

ekil II.2.1.5. Kanal lenmesi

ekil II.2.1.6. Parmak Freze Yayl Ykn Etki Etmesi

II.1.4. Parmak Frezeye Etki Eden Kuvvetler

ekil II.1.4.1. Kesici Takm Ucuna Etki Etki Eden Kuvvetler

III.1. lenebilirlik Ve Etki Eden Faktrler

ilenebilirlie etkileri deerlendirildiinde ferritik yapya

III. 2. Deneysel almada Kullanlan Tezgah, Cihaz Ve Aletler

ekil III.2.1. Johnford VMC 550 Model CNC Freze Tezgah

Tablo III. 2. 1.1. CNC Tezgahnn Teknik zellikleri

Model No Tabla alma yzeyi X,Y,Z hareket snr

ekil III.2.1.2. Frezeleme lemleri

III. 2. 2. Drt Eksenli CNC Kesici Takm lm Cihaz

Sekil III.2.2.1. Drt eksenli CNC kesici takm lm cihaz

ekil III.2.2.2. Drt eksenli kesici takm lm cihaz eksen hareketleri

Model No Kesici Takm Balama ap X,Y,Z hareket snr

Smile 400 320 mm X : 250 mm Y : 250 mm Z : 400 mm

%0.2 mm nch-mm 1200 x 950 x 550 80 kg 4-6 bar

III.2.2.1. Analiz Program

ekil III.2.2.2.1. Saturn Analiz Program

III. 2. 3. Infrared Temassz Scaklk ler

ekil III.2.3.1. Infrared Teknolojiyi Kullanan Temassz Scaklk ler

Optik kesici Sync.motor

Filtre Dor. n yks.

ekil III.2.3.2. Geleneksel Scakl Uzaktan len Termometre Yaps

III. 2. 3. 1. Scakln llmesi

III. 2. 3. 3. Enerji Transferi

III. 2. 3. 4. Cisimlerin Enerjileri

III. 2. 3. 5. Cisimlerden Yaynlanan Inm ve Karacisim

ekil III. 9 Karacisim Tayf [24]

ekil III.10.a Yzey Przll lm Aleti

ekil III.10.b Yzey Przll lm Aletinin lleri

III. 2.5. Deneysel almada Kullanlan Malzemeler Ve zellikleri

III.2.5.3.1. Scak Takm eliklerinin zellikleri

Hafif ve ar metallerin basnl dkm takmlarnda;

Demir ve elik alamlarnn ilenmesinde;

0.39 1.00 0.40 5.10 1.30 -

III.2.5.3.2. Souk Takm eliklerinin zellikleri

III. 3. Deneysel almalarda lemler

III. 3. 1. Parasnn Yerletirilmesi

ekil III.12 Parasnn Yerletirilmesi

III. 3. 2. Kesici Takmn Seilmesi

III. 3. 3. Scakln llmesi

ekil III. 13 Malzeme lenirken Yaplan Scaklk lm