Dr.

Orhan ARKO Zemin Mekanii II

1. ZEMN SU LKLER VE KIVAM

nce taneli zeminlerin (silt-kil) kvam su ieriine bal olarak viskoz sv ile kat bir kvam arasnda deimektedir.

WL= Likit Limit WP= Plastik Limit WS= Bzlme (rtre) limiti

ekil.1 Zeminin plastik tanmlanmtr. davran zelliklerini tanmlamak iin plastisite indisi

Ip=WL WP
Zemine ait zellikleri saptamak iin kullanacamz dier formller ve tanmlar aadaki gibidir. Svlk (Likitlik) ndisi (IL)

IL =

Wn Wp Ip

(Wn ; doal su ierii)

Rlatif Konsistans (AS-ierik) (K)

K = Ic =

W L Wn Ip

Svlk ndisi ve Rlatif ieriin irdelenmesi aadaki tablo ile yaplr.

Tablo.1

Dr. Orhan ARKO Zemin Mekanii II

Aktivite (Ac)

Zeminlerdeki kil tiplerinin plastisite indisi (Ip) kullanlarak bulunmas iin gelitirilmi bir formldr.

Ac =

Ip % Kil

Tablo. 2 Aktivite yardm ile kil tiplerinin bulunmas ien zeminler, ime potansiyeli (p)

Yksek plastisiteli zeminler su ile karlatnda ierek hacim artna urarlar. Bu nedenle bu zeminlerin ime potansiyeli iin aadaki formller kullanlr. ime potansiyeli, P = 3,6 x 10-5 x Ac x %Kil = 2,16 x 10-3 x Ip ime potansiyeli Dk Orta Yksek ok yksek Tablo. 3 ime potansiyeli deerleri P deeri > 1,5 1,5 5 5 25 <25

Dr. Orhan ARKO Zemin Mekanii II

2. ZEMNLERN SINIFLANDIRILMASI
Zeminlerin snflandrlmas mhendisler arasnda kullanlan ortak bir dil olarak dnlebilir. Bir zemine atanabilecek birka harf veya say mhendise ya da teknikere zeminin olas fiziksel zellikleri hatta mekanik davranlar hakknda ok hzl bir fikir salamaktadr. 1910 ylndan gnmze gelitirilen zemin snflama sistemleri sayesinde gnmzde lkelerin ounluunda ayn kriterler ve sistemler zemin snflamas iin kullanlmaktadr. naat mhendisliinde kullanlan zemin snflama yntemlerinin kkeni Ziraat mhendisliine dayanmaktadr. II. Dnya sava sonras snflama sistemleri gelierek gnmzdeki halini almtr. Tane boyutuna gre zeminlerin snflamas

Gzle grlebilen zemin tanelerinin snflandrlmasnn en kolay yolu bunlarn mikroskoptan elee deien boyutlarnn, dorudan ya da ktrme gibi dolayl yntemlerle lmektir. Aada eitli lkelere ait snflama tablolar bulunmaktadr.

Kvam limitlerine gre zeminlerin snflamas

% 50 sinde fazlas 80 mikron aklndaki elekten geen malzemeler ince taneli malzemeler olarak tanmlanmaktadr. Bu snflandrmada anlan taneleri su ile karlatklarnda gsterdikleri kvam ana kriter olarak kullanlmaktadr. Yaplan aratrmalar sonucu dnya zerindeki killerin Ip= 0,73(WL 20) denklemi etrafnda toplandklar grlmtr. Bu denklem Ip / WL grafiinde A- dorusu olarak adlandrlr. Bu grafik Cassagrande Plastisite kart olarak bilinmektedir.

Dr. Orhan ARKO Zemin Mekanii II

Plastisite kartndaki A ve dorusu kullanlarak bu zemine ait bzlme limiti Ws geree ok yakn olarak bulunabilir. (Bkz alttaki ekil 5.4) A- Dorusu zerinde yer alan zeminler KL lerdir. A- Dorusu altnda yer alan zeminler SLT lerdir. L : Dk (Low) H: Yksek (High) V: ok (Very) E: Olaan st yksek (Extremly High) O: Organik (Organic) I: Orta (Intermediate) kullanlan harf gruplardr.

Dr. Orhan ARKO Zemin Mekanii II

Ip ve WL deeri izelgede iaretlenir ve karlnda zemine ait snflama harf grubu yardm ile yaplr. CH, MH vb Karayollar Zemin Snflama Sistemi (AASHTO) Bu snflama sistemi ilk olarak ABD de tarif edilmitir. Bu sistemde nce soldan saa sonrada yukardan aaya eleme ilemi gerekletirilir. Zeminin snf bulunduktan sonra grup indisi belirtilir. A-5, A-2-5 vb.

Dr. Orhan ARKO Zemin Mekanii II

Dr. Orhan ARKO Zemin Mekanii II

Dr. Orhan ARKO Zemin Mekanii II

Birletirilmi Zemin Snflama Sistemi (UCS) Birletirilmi zemin snflama sistemi gnmzde kullanlan en son snflama sistemidir. Bu sistemde snflamada aadaki kriterler kullanlmaktadr. abcdefZemin elek no. 200 den geen yzdesi ri taneli olanlarn elek no. 4 n zerinde kalan yzdesi Cu ve Cr deerleri Kvam limitleri Elek no. 40 n plastisite kartndaki yeri Organik madde ierii

Bu kriterler kullanlarak zemine bir grup sembol atanr. GW, SM vb. G: akl M: Silt S: Kum O: Organik madde C: Kil Pt: Turba Zemin P: kt derecelenmi zemin. H: Yksek Plastisiteli zemin L: Dk Plastisiteli zemin W: yi derecelenmi zemin

Dr. Orhan ARKO Zemin Mekanii II

Dr. Orhan ARKO Zemin Mekanii II

Dr. Orhan ARKO Zemin Mekanii II

Trk Standartlarnda Zemin Snflamas (TS 1500)

TS 1500 en son 1987 ve 2000 yllarnda gzden geirilmitir. Bu sistemde zeminin iri yda ince taneli olup olmadna karar verilip ak diyagram yada tablo yardm ile zemin snflanr UCS ye benzerlik gsterir.

Dr. Orhan ARKO Zemin Mekanii II

Dr. Orhan ARKO Zemin Mekanii II