Taş Ve Istinat Duvarları

NSZ
Karayollarnda bir fiil alan bir inaat mhendisi olarak, uygulama srasnda karlatm sorunlarla ilgili bir ok teknik konuda dokmanlarn yetersiz olduunu, olanlarn gnmz teknolojisine gre geri kaldn, bir ok konuda da hi yayn bulunmadn grdm. Bu kitap Karayolu mhendislerimizin yol yapm esnasnda ve tarihi yaplarn restorasyonunda ihtiya duyduklar istinat duvarlarndan olan ta duvarlarn ve tatan yaplm imalatlarn yapm hakknda gereksinim duyacaklar bilgileri bir arada sunmak amac ile yazlmtr. Sunulan bilgilerin i alannda uygulamaya ynelik veri ve teknik bilgileri karlayacak, sorunlar zme kavuturucu bir nitelikte ve ierikte olmasna zen gsterilmitir. Kendi alannda bir boluu doldurup zellikle antiyeci arkadalarmza uygulamada k tutacak bir kitap olmasna zen gsterilmitir. Denetim , kontrollk ve antiye hizmetini yrten teknik personele yardmc olmas ve hatal ina edilen duvar ykmlarnn nne geilmesi ,bu tr olumsuz gelimelerin yerine , estetik, salam olan duvar inaatlarnn gerekleebilmesine yardmc olunmas dnlmtr. Bugnk modern teknolojinin inaat sektrnn her alannda kullanld gnmzde; bu kitapta sadece ta yaplarn ana kurallar tantlacaktr. Ta istinat duvarlarn Hesaplar ve boyutlandrmalar konusundaki standart bilgilere de bu kitap kapsamnda yer verilmitir.Deprem hesaplarna yer verilmemitir. Betonarme istinat duvarlarnn statik ve betonarme hesaplar aktarlmamtr Yaptm aratrmalar ve almalar sonucunda edinmi olduum bilgi birikimini, siz deerli meslektalarmla paylamak, ta duvarlarn yapm hakkndaki bilgilerinizi tazelemek ve uygulama srasnda karlan sorulara zm bulmak iin bu kitab yeniden dzenleyerek yazdm. Bu kitap gemi uzun zaman birikiminde oluan bilgi birikimi ve youn bir almann sonucu olarak ortaya km olsa da gzden kaabilecek baz hata ve noksanlklarn olmas muhtemeldir.Bu nedenle hata ve noksanlklarn giderilmesi hususunda yapacanz eletirileriniz ve katklarnz kranla beklemekte ve en iten teekkr imdiden bir bor kabul edilmektedir. Bu kitabn yazlmasnda teknik anlamda katklarndan dolay Sayn M. Kemal BEENK, zge zlem KARANFL e ve Bilgisayar verilerini hazrlanmasndaki katklarndan dolay Sayn Kadir ZGEN e, Nefise UYSAL a, Emel UURBA a ve kitabn eitli hazrlk aamalarnda emei geen herkese teekkr etmeyi bir bor bilirim. 19 / 09 / 2005
Necdet TOSUN naat Mhendisi
Ta Yaplar & Ta stinat Duvarlar
naat Mhendisi Necdet TOSUN
TA DUVARLAR
Tabii talar ta avadanlklar ile ksmen veya tamamen ilendikten sonra belli kurallarla duvar rg usullerine uygun bir tarzda talarn yan yana getirilerek rlmesiyle ta duvar oluturulur. Duvar bnyesine giren talar genel olarak, eitli harlarla birbirine balanrlar bu yaplara harl duvar denir. Baz haller de har kullanlmadan da talar rlrler. Bu tip duvarlara da kuru duvar denir. Yol inaatnn devam ettii kesimlerde ,yol inaatnn farkl kltrlerin bulunduu yerleim alanlarndan gemesi ve duvarlarn farkl projelendirilmeleri veya eski dnemlerde yaplm zellikli duvarlarn devam eklinde yeni duvarlarn yaplmas gerekeceinden dolay bu kitapta btn ta duvar rgleri hakknda bilgi verilecektir. Ancak bu bilgileri gruplayabilmek ve birbirinden ayrabilmek iin ta duvar rglerini snflandrmaya ihtiya vardr. Ta duvar rgleri iin imdiye kadar ok kat bir snflandrma yaplmamtr. Buna sebep bu snflandrmada ta eklinin, iiliinin ve rg tarznn rol oynamas ve geni bir serbesti iinde uygulanmasdr. Burada ta duvar rg ekilleri iin iilik esasna dayanan bir snflandrma sunulacak ve olanaklar lsnde ihtiyaca cevap vermeye allacaktr. Ta duvarlar incelenirken de bu snflandrmaya uyularak bilgi verilecektir.
Ta Duvarlarda Kullanlan Talarn iliklerine Gre Snflandrlmalar

1- Moloz Ta: Ocaktan karldktan ve paralandktan sonra olduklar gibi veya yerine gre dzeltilerek kullanlan bir veya mstesna hallerde iki kii tarafndan el ile manevra edilebilecek byklkte,gayri muntazam talardr.Grnen yzlerde talarn ke alar 60 dereceden ve en kk kenar da 10 cm. den kk, olmayacaktr.Talarn derinlii 20 cm .den byk olacaktr. 2- aplanm Moloz Ta:Kenarlar ekile dzeltilmi dikdrtgen veya ok kenar yzl dzgn biim verilmi talardr.Yatak ve yan yzeyleri talarn grnen yzeyine genellikle dik ve en az 5 cm lik ksm dzeltilmi olacaktr.ok kenarllarda hibir ke as 60 derecenin altna dmeyecektir. 3- Kaba Yonu Ta : Yatak ve yan yzeyleri, grnen yzeyine dik,en az 15 cm .olmak zere mur veya tarak ile dzeltilmi dikdrtgen veya ok kenarl yzeyli dzgn ekil verilmi talardr. Cephe talarnn grnen yzeylerdeki kabarklk 3 cm yi gemiyecek ve ta yzeylerinde kenarlarndan ukur ksmlar bulunmayacaktr.ok kenarl yzeylerde hibir ke as 60 derecenin altna dmeyecektir.Dikdrtgen yzeyli talarn ykseklii en az 20 cm genilii en az 30 cm ve derinlii de en az 25 cm olacaktr. 4 -zel kaba Yonu Ta: Grnen yzeylerinin lleri projesine gre yaplm ve ekli kaba yonu ta esaslarna uyularak hazrlanm talardr. yonu
5-nce Yonu Ta: Grnen yzeyleri tamamen, yatak ve yan yzeyleri 15 cm. derinlie kadar gnyesinde ve dzlem olarak kenarlar dzgn ve keskin dorular tekil edecek (oluturacak) ekilde kalemle ve geri kalan ksmlar mur veya ince tarakla tesviye edilmi talardr. 6-zel nce Yonu Ta:Her tan grnen yzeylerinin lleri projelerine gre yaplm ve yonu ekli ince yonu ta esaslarna uyularak hazrlanm talardr.
7-Kesme Ta :zellikle estetik ve mimar dncelerle, onayl proje ve detaylarna uygun olarak, btn yzeyleri dzgn ve geometrik ekilde yontulup hazrlanm talardr.Bu talarn grnen yzeylerini evreliyen kenarlar gayet dzgn dorulardan meydana getirilecektir. Ta Duvarlarn Yap Malzemesi Olan Tan zellikleri stinat duvarlarnda kullanlacak tan fiziksel ve geometrik nitelikleri artnamelerde belirtilmitir. Bu talar genellikle homojen , salam, sk kristalli,sert, anma ve donmaya yada baka hava etkilerine dayankl olmaldr. Bnyesinde rk damarlar ve atlaklar iermemelidir. Yaprakl olmamaldr.Talarn anormal hafif olmamas gerekir. Talar 2 - 1.5 ton/m3 den az olmamaldr. Duvar arlk kitlesi olduuna gre youn talar kullanlmaldr. Yaplacak yapnn ina alanna bal olarak tan deniz suyuna ,slfatl sulara,kimyasal atklara v.s.dayankl olmas gerekmektedir.
Ta Duvarlarn Yap Malzemesi Olan Harcn zellikleri

Ta duvarlarn bir dier yap malzemesi de hartr. Har, kum (ince agrega) ile imentonun karmdr.Kum (tabii dere veya ta ile akln konkasrden geirilerek krlmas ile elde edilmesi sonucunda olumaldr) salam minerallerden yada ta paracklarndan oluur. Kumun iinde kil,kil topa ile bitkisel maddeler ve yapya olumsuz etkide bulunanacak zararl maddeler bulunmamaldr.Hartaki su ierii(su imento oran), harcn ar rtre atlamalar yapp, yapmamas asndan ok nemlidir.Har karm niform olmaldr.Tama ve yerletirme srasnda segragasyona uramamasna dikkat edilmelidir. Yapda daima hi priz yapmam, taze har kullanlmal veya priz geciktirici kullanlmal aksi takdirde priz sreci ierisinde kalacak kadar har hazrlanmas salanmaldr. Harlar projesinde veya artnamesinde belirtilen dozajda imento ve katklarla hazrlanm olmal. Mmkn mertebe duvar harc santralde veya betonyerde hazrlanmaldr.
TA DUVARLARIN YAPIM METODLARI

Ta Duvarlarn Temelleri :
Duvar temelleri kaz srasnda sk sk kontrol edilmelidir.Duvar temellerinde tama gc bakmndan genel koullar aranmaldr.Zemin emniyet gerilmesi 1 kg/cm2 den byk olmaldr.Zemin emniyet gerilme deerine bal olarak duvar boyutlandrlmas yaplmaldr. Zemin emniyet gerilmesi yeterli olduu kesinleinceye kadar duvar temel kazs srdrlmelidir (Temelde uygun tama gcne sahip zemin bulunamyorsa bu alanda hazrlanacak aratrma raporu dorultusunda farkl bir zme gidilmeli) .Temelin duvar boyunca niform bir tama gc iermesi gerekir.Ancak niformluk salanamaz ise farkl tama gcndeki kesimler arasnda duvara dilatasyon derzi konur. Ayrca ayn tama gcn elde etmek iin baz kesimleri daha derin yapmak da bir zm olabilir.Burada temel basamaklandrlm olur.Ancak derinlik fark olan bu kesimler arasnda da dilatasyon derzi yaplmaldr. Arlk duvarlarnda duvarn nnde pasif toprak basnc gerekmez. Bu nedenle duvar temellerinde bir derinlik aranmamaldr. Sularn oyabilecei yerlerde yaplan duvarlarda temel derinlii oyma derinliinin altnda inmelidir. Duvar temelinde kaz ii bittikten sonra, alma kolayl temin iin 10 cm kalnlnda grobeton niteliinde tesviye betonu yaplmas uygun olacaktr.
Ta Duvarlarn ekillendirilmesi :
Duvar yapmna balamadan nce duvar enine kesitinin ekil, boyut,l ve kotunda yapmnn salanmas iin ahap tahta veya elik profiller kullanlarak duvar ablonu yaplr..Bu ablonlar ta duvarda ano ba olacak yerlerde veya gereken baka ara yerlerde duvar dorultusuna dik, duvar enine kesiti dorultusunda olmak zere yerlerine dikkatle yerletirilir . Bu ablonlar n yzleri arasna duvar yapmnn her kademesinde ip ekilir.p dorultusu muhakkak surette yatay olmaldr.Bu iplere ( rp ) denir.Duvar yzeylerinde bulunan talarn n yzleri bu iplere teet yaplr .Talarn nyz bu iplere deer .Duvar ykseldike ipler ablon (kalp) yzeylerine temas ettirilerek yukar ekilir. Duvar temelinde basamak bulunmas halinde , zemin tama gcnn deitii noktalarnn bulun kesimlerde ve duvar ykseklii ile geniliinde deiikliin bulunduu yerlerin kesitlerine de ablonlar konularak duvar yapsnda dilatasyon derzi oluturulur . Derzler arasndaki duvar blmlerine ano denir ve derz kesitleri ise ano ba adn alr. Anolar belirttiimiz gerekeler olmasa bile en ok 10 metre boyunda olmaldr.
TA DUVARLARIN YAPIM EKLNE GRE SINIFLANDIRILMASI

A - KURU DUVARLAR; B - HARLI DUVARLAR; I - ekile dzeltilerek ilenen duvarlar: 1 - Sel tandan rlm duvar, 2 - Moloz tandan rlm duvar, 3 - Yatay derzli moloz ta duvar, 4 - Mozaik eklinde moloz ta duvar. II - Yatak ve yzleri kabaca ilenmi duvarlar: 1 - Mozaik eklinde kaba yonu duvar, a) Yalnz yata ilenmi talarlarla, b) Yzne ereve alm talarla, c) Yz ilenmi talarla. 2 - Dikdrtgen yzl talarla rlen kaba yonu duvar, a) Yalnz yan yzleri ilenmi talarla, b) Yzne ereve alm talarla, c) Yz ilenmi talarla. III - Kesme ta duvarlar:
A- KURU DUVARLAR :
Dere ve Ta Ocaklarndan karlm veya ykntdan toplanm talarn irili ufakl olarak ve balayc har kullanmakszn rlerek tekil ettii duvarlara kuru duvarlar ismi verilir (ekil-1). Kuru duvar rlrken talarn birbiri zerine daha iyi oturmalarn temin etmek iin fazlalklar ekile krlabilir ve boluklar kk ta paralar (helik) ile beslenir.Kuru duvarlarn rg tarz moloz ta duvar rgs eklindedir.
Kuru Duvarlarn Yapm Esnasnda Dikkat Edilecek zellikler:

-Talarn yzeyleri,kenar ve altlar kabaca ekile dzeltilir. -Duvarn kelerinde,ba ve nihayetlerinde kullanlacak talar dzgn yzeylilerden seilir ve duvara gerekli dorultuyu verecek ekilde dzeltilir. -Talar mmkn olduu kadar yatay sralar oluturacak ekilde konulur. -Temeli ve keleri oluturan ta sralar ncelikle byk seme talardan yaplr. -Btn talar geni yzeyleri zerine ve en az noktas ile altndaki ta srasna oturtulacak ve en az boluk verecek ekilde, birbirleriyle yatay ve dey dorultularda balantl olarak rlr. -Grnen yzeylerde derz aralklar 4 cm den ok olmamaldr. -Kuru duvar yapmnda her ta dengeli ve en az boluk kalacak ekilde oturtulmaldr. -Tan cephedeki ykseklii, geniliinden ve derinliinden fazla olmamaldr. -Kuru duvar kalnl en dar yerinde 60 cm den az olamaz. -Kuru duvarlarda talar en az ayr noktada alt tabakaya kenetlenmelidir.
(ekil- 1) Bir bahe setini tutan kuru duvar
Kuru duvarlar balca kullanm alanlar:

a) Baz istinat duvarlarnda , (Bahe duvar , iksa duvar v.s.) b) Pis su ukurlarnda (fosseptiklerde) c) Kuyu duvarlarnda. d)Heyelan nleme yaplarnda. e)Yarma ev nlerindeki totemler, direkler, menhol bacalar v.b. yaplarn temellerinin almas esnasnda yarma evinde meydana gelen ev bozulmalarn tamir ve yaplan kazlarn oluturduu boluk alanlarnda istinat yaps oluturmada.
B - HARLI DUVARLAR: Ta duvarlarn hayatta en ok rastlanan cinsi harla rlm olanlardr. Hangi cins duvarda ne cins har kullanlaca yapnn cinsi belirlemektedir. Yap iin kullanlan talar muhtelif cinsten olduundan ve her birinin tabiatta (doada) bulunuu ve ocaktan karl farkldr.Tan temin artlar yap tann birim miktarnn yap yerindeki maliyetini etkilemektedir. Daha ucuz (nitelikleri uygun olmayan) talar yapnn (duvarn) daha az nemli yerlerinde kullanmal ,Duvarn nemli ve grnen yerlerinde nitelikli talar kullanlmaldr. Yap talar zerine el iilii vermek suretiyle tan grn, kullan ve hatta duvarn mukavemeti artrlabilir. El iilii ise maliyetin nemli bir unsuru olduuna gre; yapnn grnmeyen ksmlarnda daha az iilikli ta duvar rmek zorunluluu da ortaya kmaktadr. Bu iki art deiik talarla deiik iilikte ta duvar rglerinin ortaya kmasna sebep olmaktadr. Taa verilecek iiliin duvar mukavemetinden baka yapnn gzellik ve estetik tesirini (etkisini) de arttrmas sebebiyle ta iilii ok eski zamanlardan beri nem kazanm bulunmaktadr.
I- EKLE DZELTLEREK LENEN DUVARLAR:

I-1- Dere tandan duvar: Sel talar kuvvetli sularn etkisiyle yuvarlanarak gelmi talardr. Bu talar yuvarlak olduundan genel olarak tabii (doal) hali ile duvarda kullanlmalar doru deildir. ok defa sert cinsten olan bu talarn dzgn tabaka yzeyleri olmadndan st ste konamazlar ve konsalar dahi balant yapamadklarndan dolay bunlarla iyi bir duvar rlemez. Fakat tayc olmayan veya pek az yk tayan, daha ziyade ssleme vazifesi gren duvarlarda imentolu harca gmlmek suretiyle sel talar ile duvar yaplabilmektedir. Duvarn altna gelecek sralarda dz yatak yzleri hazrlayabilmek iin baz talar varyosla paralamak gerekmektedir. Duvarn sal iin bunu her 1,5 m -2 m. de bir tekrarlamak, bu suretle tesviye edilmi bir sra zerine yeniden dzgn yatakl talarla balamak lazmdr. Ta aralarndaki boluklara bol miktar harla beraber kk talar da konmaldr. (ekil -2) Bu tr duvarlarda rg sratle yrtlmemelidir, zira yuvarlak talar sert gzeneksiz ve olduklarndan harcn suyunu zor emer ve sertlemenin gecikmesine sebep olurlar.
(ekil 2) Sel ta ile rlm bir duvar rnei
I- 2 - Moloz ta duvar : Yol inaatlarnda yaygn olarak kullanlan duvar yapm teknii olmas nedeniyle moloz ta duvarna ait tm detaylarnn incelenmesine allacaktr. Ta duvarlarn en ok uygulanan tipi moloz ta duvar rgsdr. rili ufakl ve gayri muntazam talarn kullanlmas ile rlen bu cins duvarda baz rg kurallarna uymak zorunluluu vardr. stinat duvarlarna cephe gzellii vermek iin bu duvarn n ksm ya ayrca kesme tala kaplanmakta veya duvarn n ksm rlrken ayrca zen gsterilerek bu ksma mozaik ekli verilmektedir. Moloz ta duvar rgleri iin dikkat edilecek hususlara ait bilgiler aada zetlenmitir. Bu kurallar genellikle btn ta duvar ekilleri iin de ayndr. Duvar rglerinden zellik gsterenler hakknda kendi ksmlarnda ayrca bilgi verilecektir.
Moloz ta duvar rgsnde dikkat edilecek hususlar:

1- Ta duvarda (Kagir inaatta) btn cephe talar ayn dzlemde veya projesinde gsterilen yzeyde olmaldr. 2- Talarda toprak temas halinde olan , yosunlu olan ve zararl madde ieren kirli talar yerine konulmadan nce temizlenmeli ve gerekirse ykanmaldr. 3-Talarn yatak yzeyleri yatay gelecek ekilde konmaldr. Yatak tabakalar (yzeyleri) dik konan talar atlar ve basnca daha az mukavemet gsterir. Btn talar geni yzeyleri zerine konulmak suretiyle ina edilmelidir. 4- Duvara konan talarn ykseklii dier boyutlarndan daha kk olmaldr, talarn ykseklii derinliinden ve geniliinden fazla olmamaldr. 5- Duvara her konan ta duvar boyunca ve duvar kalnlnca bir balant oluturulmal,Talarn duvar iinde kalan btn yzeyleri harla sarlmaldr. 6- Kagir inaatta duvar kalnl 50 cm .den az olmamal inaat srasnda duvarn btn kalnlnca ayn zamanda ykseltilmelidir. 7- Duvar genilii ynnde de talarn birbiri zerine en az 10 - 12 cm. basmas gerekir. Talarn en uzun yzeyleri genilik ynnde yatay yerletirilmelidir.Talarn byk eksenleri duvar yzne mmkn mertebe dik olmaldr. 8-Ke talarnn, duvarn alt kesimlerindeki talarn yzeyde kullanlanlara gre daha byk olmasna dikkat edilmelidir. 9- Duvarn yapm srasnda duvar yzeylerinde gelen talar byk ,biimli ,dzgn olmaldr. 10-Moloz talar, duvarc ve yardmcs ile birlikte kaldrlp yerine konabilecek byklkte olmaldr. 11-Talarn yaplm duvar zerinde oynatlmasna ve krlmasna izin verilmemelidir. 12-almaya aralk verildiinde duvara iyi kaynamam talar grlrse nce bunlar sklmeli ve sonra almaya balanlmaldr. 13- Bir ksm nceden yaplm kargirin yeniden yaplmasna balanrken, oynam olan talar ve harlar karlmal, st temizlenip slatldktan sonra ie devam edilmelidir.
14- Duvar kesitinde , yapm esnasnda meydana gelen derzlerin eik hatlar oluturmamasna dikkat edilmeli. Dey derzler st ste gelmemelidir (ekil -3). Grnen yzeylerde derz aralklar 4 cm. den fazla olmamal, Duvarda talarn derzleri uzun dzey hatlar oluturmamaldr. Bunun iin talar arasndaki derzler aadan yukarya doru artlmaldr.
(ekil 3) Duvar kesitinde talarn yanl ve doru tertip tarzlar. 15- Duvar cephesinde bir noktada en fazla derz birlemelidir. (ekil- 4)
ekil : 4 Duvar cephesinde derzlerin yanl ve doru tertip tarzlar.
16- Duvarda byk talar arasndaki boluklar kk paralar ve harla doldurulmaldr. Harl yapda talar slatlarak kullanlmal ,talar arasndaki derzler tamamen har ile doldurulmal ,talarn birbirine harsz olarak temas veya harsz boluk kalmas nlenmelidir.
Har piriz yapmadan talar yerletirilmeli, konan her ta iyice gmlmelidir.Harcn taa yapmas iin talar tozdan arnmal dahas slatlmaldr. rgde duvarn n ve arka yzne byk talar koyup ara ksm kk paralarla doldurmak doru deildir. Svanmayacak kagir inaatn grnen yzeylerinde kama kullanlmaz. Ancak i ksmlarda, harcn ok kalnlk meydana getirebilecei yerlerde ta kamalar kullanlabilir. (ekil-5)
(ekil - 5 )Duvar planna ta balantlarn yanl ve doru ekilleri.
17- Duvar rgsnde balayc talar ya birer ta sras atlayarak gelmeli veya her srada 2 3 tata bir ta balayc olmaldr. (ekil -6) ekilde balayc talar B harfi ile gsterilmitir. Grnen yzey talarnn kagir i ksm ile balantsn salayan talar m2 de iki adetten az olmamak zere btn duvar yzeyine eit aralklarla datlacaktr. .Grnen yzdeki talar gerideki talara en az 25-30 cm girerek kenetlenmelidir.Bu geriye kenetlenme metrede en az iki kez yaplmaldr. Balant ve kenetleme talarn yzeyi yapnn toplam yzeyinin bete birinden az olmamal ve bunlar yap yzeyinde niform biimde datlmaldr.
(ekil - 6 )Duvar rgsndeki balant talarnn iki ayr usulde cephede dal
18- Duvar ykseldike her 1,5 m. de bir duvar zeri btn duvar boyunca ve kalnlnca tesviye edilerek buraya duvarn nem derecesine gre bir hatl yapldktan sonra rgye devam olunmaldr. Ta kalnl 15 cm.den az olmamal ve talarn stleri harla tesviye edilerek dzeltilmesine izin verilmemelidir. (Yksek irtifaya sahip ve deprem blgesinde bulunan stinat duvarlarnda yaplmas uygun olur.) (ekil- 7)
(ekil- 7) Ta duvarda ahap, tula ve betonarme hatl.
19- Duvar kelerinde byk talar kullanlmal ve bu talar bir srada duvarn bir yzne, dier srada dier yzne balant yapmaldr. (ekil 8)
10
(ekil 8) Byk ve dzgn talar kelere koymak bir duvarclk kuraldr. 20- Ke rglerinde duvar i kesine gelen talar da st ste gelen sralarda birbiri zerine balant yapmaldr. (ekil -9)
(ekil- 9) Kede birleen duvarlarn i kesinde de ta sralar birbiri zerine balant yapar. 21-Bina yaplarnda kullanlan ta inaatnn temellerinde ve bodrum katlarnda imento harc veya imento takviyeli kire harc kullanlmaldr. Bodrum duvarlarnda hatl olarak ahap ve tula hatl kullanlmaz. Temelde duvardan taan ksmlardaki (ampatman) talarn yap arl karsnda zeminin gsterdii aksi tesir (reaksiyon) sebebiyle dnerek, duvarn altndan kaymamas iin bu ksmda derin balant salanmaldr. (ekil-10)
(ekil- 10) Temel kademelerinde ta duvarn iyi ve Kt(fena )tertipleri.

11
22-Talarn yzeyleri yuvarlak konveks yzeyler halinde olmamaldr.Ta kenar izgilerinde yzeylerin birlemeleri keskin keler meydana getirmemelidir. 23-Talarn kendisini eviren talarla biim bakmndan uyumlu olmas nemlidir.Uyumsuzluk boluklara neden olur yada ok har kullanlmas gerekebilir.Bu uyumun salanamad yerlerde araya ( krma ) denilen kk talar konur .Bunlarn harlanmasna zen gsterilmelidir. 24-Talarn birine odun ats gibi aklp aralarnda boluk kalmas hali uygulamada ok karlalan bir husustur.Byle atlar ve kitle iin de ( kemercik )ve ( kubbecikler ) yaplmas nlenmelidir. I-3- Yatay Derzli Moloz Ta Duvar: Moloz ta genel olarak levha eklinde deil, gayri muntazamdr. Duvarda kullanlrken baz knt ve fazlalklar ekile dzeltilir. Baz blgelerde kan talar ise levha eklinde ve dzgn tabakal olduundan bu nevi talarla duvar rgs ok daha kolay olur. Yatay derzler duvar yznde kesikli olarak devam eder. (ekil -11) rg kurallar iin moloz ta ksmnda aklananlarla ayndr. aplanm moloz talarla yaplan kargir inaatta ( Harl Moloz Ta naat) artlarna tamamen uyulacak, ancak talar arasndaki derz aralklar 3 cm. den ok olmayacak talarn rlmesinde kama kullanlmayacaktr.Bu trl yapm btn kagir kalnlnca olaca gibi yalnz grnen yzeye de uygulanabilir.
(ekil- 11) Kesik sral yatay derzli bir moloz ta duvar rgsnn grn. I-4- Mozaik eklinde moloz ta duvar: Bu cins duvara siklop duvar da denir. Duvar yz okgen eklindeki talarla oluturulduundan bu rg yan yana gelmi gayri muntazam okgenlerle oluan grnt adeta petek grnmndedir. Bu ksmda bahsedilen mozaik duvarlarda talar ilenmeden yalnz eki darbesi ile bir miktar dzeltilerek kullanlr. Park ve bahe cins duvarlara ok rastlanr . (ekil- 12) Bu duvarn rgsnde dikkat edilecek husus bir noktada en fazla 3 derz birletirmektir. 3 ten fazla derzin birletirilmesi hatadr. Bu nevi duvar rgsnn daha muntazam ta yz ve derz yataklarn ilemek suretiyle yaplandr.
12
(ekil- 12) Mozaik eklinde ilenmi bir moloz ta duvar.
II - YATAK VE YZLER KABACA LENM DUVARLAR:

Duvarlarn biraz daha salam, biraz daha zenli ve gze daha ho gelecek tarzda rlmesi iin taa biraz daha iilik verilmesi gerekmektedir. Bunun iin tan yz ve yatak sathlar ekiten baka ayrca talk aletleriyle dzeltilerek ve ilenerek tan duvar bnyesi iin daha uygun hale getirilmesi salanr. Bir miktar daha fazla iilik verilmek suretiyle ilenmi talarla rlen duvarlara genel olarak kaba yonu duvarlar denilir. Yalnz u sylenmelidir ki bu gurupta incelenecek talarn hepsi dikdrtgen yzl deildir. Keza her bir tan yz ve yatak yzleri ayn derecede ilenmi deildir. Onun iin bu guruba giren talar da ayrca snflandrmak ve her birinin aklamalarn kendi blmnde yapmak lazmdr. Bu guruba giren talara verilecek iiliin ekli ve snr ile ilgili olarak genel anlatm yaplacaktr. -Kaba yonu yzeyleri, sra halinde, eitli boyuttaki dikdrtgen yzeyli talarla kark olarak veya ok kenarl talarla mozayik eklinde rlr. -Yzeylerdeki kaba yonu talarn kargirle balantlarna dikkat edilecek ve yzeye konan bir sra tan arkas duvarn btn kalnlnca tamamlandktan sonra st srann rlmesine geilecektir. -Ta aralarndaki derz yerlerinin genilii btn duvar cephesinde ayn ve en ok 2cm. olacaktr. -Talar yerlerine konduktan sonra kalemle hibir dzeltme yaplmayacaktr. -Talar sra halinde rld takdirde sra aralarndaki ykseklik fark dar ta srasnn 1/5 ini gememelidir. -Bir sra ile ondan sonra gelen srada birbirine en yakn olan derzlerin arasndaki uzaklk 10 cm den az olmayacaktr. -Kaba yonu ta sralarna mimari dncelerle yukarda yazlanlardan farkl ekiller verilmesi gerektii zaman projesine veya artnamesine uygun olarak yaplacaktr. -ok keli talarla rlecek kargir yzeylerinde birbirine yakn talarla arasndaki boyut fark, grn gzelliini bozmayacak oranda olacaktr.
13
Kgir duvarlarda, genellikle dier bitiik yzeylerden malzeme, doku, renk, boyut veya kntyla ayrlan d kelere veya bu keleri oluturan ta veya tulalara ke ta ad verilir.
Deiimli olarak yatay ve dikey olarak yerletirilmi dikdrtgen ke talar veya dikmeleriyle oluturulan dzenlemeye uzunlu ksal rg denir.
- Bitmi duvar yzeyine kaplama olarak kullanldnda ise: Ta cephe kaplamas; 100 mm minimum Beton blok veya betonarme destek duvar Masif duvar iin boluklar harla doldurulmal; boluklu duvar iin srekli hava boluu yaratlmaldr. Renklenmenin nlenmesi iin beton su geirimsiz hale getirilebilir.
Krlang kuyruu oyuklar iinde paslanmaz metal kenetler veya ankrajlar
14
Kaba yonu talar genel olarak 2 guruba ayrmak icap edecektir: 1 - Mozaik eklinde kaba yonu duvar, 2 - Dikdrtgen yzl talarla rlen kaba yonu duvar. Bu iki duvar gurubunu da deiik iilik durumuna gre daha detayl ksmlara ayrmak uygun olacaktr II-1 - Mozaik eklinde Kaba Yonu Duvar: Moloz talarn mozaik eklinde rgs grlrken talarn aln ve dier yzlerine eki darbesinden baka bir iilik verilmediine iaret edilmiti. Burada kaba yonu duvarlar snfnda izah yaplacak mozaik duvarda ise tan dier talarla temas edecek yan yzleri ile alnna mur, tarak, kalem, mucarta veya eki ile bir miktar iilik verilmitir. Bu nevi mozaik duvar tann alt, st ve yan yzleri aln ksmndan itibaren 12 cm. derinliine kadar kalem ve tarakla dzeltilir. Bu suretle talarn birbirine dzgn yzlerle oturmas veya yanamas salanr. Ayrca 12 cm. derinlie kadar ilenen yzler ta alnna dik olacak ekilde ilenir. (ekil 13)
(ekil 13) Mozaik eklinde ilenmi bir kaba yonu duvarn grn ve bu rgde yaplm hatalar iyi bir rg iin noktada drt derz birletirilmemelidir. Mozaik eklinde rlen kaba yonu duvarlarn hepsinde yatak ve yan yzlerin iilik derecesi ayn olmakla beraber bu talara verilecek aln iilii bu cins duvarda deiik guruplarn teekklne sebep olmutur. Bu guruplar unlardr: a) Yalnz yatak ve yan yzleri ilenmi mozaik duvar: Bu guruba dahil olan duvar talarnn yalnz yatak ve yan yzleri 12 cm. derinlie kadar ilenir ve yz eki darbeleriyle dzeltilerek taa sert ve hain bir karakter verilir (ekil- 14) Bu nevi talarn yz bir miktar darya takn, kabark durur.
15
(ekil- 14) Bu tarz mozaik duvarn yalnz yan yzleri ilenmi ve yz eki darbesi ile dzeltilmitir. b) Yzne ereve alm talarla rlen mozaik duvar: Bu guruba giren duvarn talarnn yz ksmna tan yan yzlerine paralel olacak ekilde 2..3 cm. geniliinde bir ereve (su) alr. Bu erevenin evreledii orta ksm ise taa verilmek istenen karaktere uygun olarak kabaca dzeltilir(ekil -15).
(ekil -15)Kenarna ereve alm mozaik eklinde kaba yonu duvar
c) Yz ilenmi talarla mozaik duvar: Bu guruba dahil talarn yz ise kenarlara ayrca bir ereve almadan belirli bir karaktere uygun olmak zere dzeltilir. Ya tarakla tamamen dzeltilmi, veya kalemle darbe izleri belli olacak ekilde ilenmi olabilir. Derzlerindeki intibak intizam yannda yz de temizce ilendii takdirde bu cins duvarlar tesirli ve gzel durur (ekil -16) Mozaik eklinde ilenen kaba yonu duvarlarn her cins iinde dikkat edilmesi lazm gelen hususlardan biri de ta yzndeki de geni al olmasn temin etmek olmaldr. Mozaik duvarlarda derzlerin eik durmas ve yatay rg sralarn tekil edilememesi dolays
16
ile mukavemet dkl olmas bu cins duvarlar fazla yk tamaya elverili deildir. Daha ok ssl grn bakmndan tercih edilir.
(ekil -16)Derzleri altrlm, mozaik eklinde kaba yonu duvar (Ta yz mur ile ilenmi) II-2 - Dikdrtgen Yzl Talarla Yaplan Kaba Yonu Duvar: Duvar rgs iin daha uygun olan ta, dikdrtgen veya kare yzl olan tatr. Bu talarn yatak ve aln sathlar da duvar rgsne uygun gelecek ekilde ilenirse hem yaps bakmndan salam hem de muntazam grnl bir duvar elde edilir.
Kaba yn, taraklanm talarn grnr yzlerinin ykseltilmesi ya da, dier bir ekilde, lambal veya pahl yatay ve genellikle de dey derzlerle ztlk oluturacak ekilde kullanlmasyla elde edilir.
17
Dikdrtgen yzl kaba yonulu talarla iki trl duvar rlebilir. Birincisi kesik tabakal rg, kincisi devaml tabakal rgdr. Kesik tabakal rgde tan yatak ve yan yzleri 12 cm. derinliine kadar; Devaml tabakal rgde yan yzler en az 15 cm. derinlie kadar, alt ve st yzler ta kalnlnca ilenmelidir. Her iki cins rgde de derz kalnl 3 cm. den fazla alnmamaldr. (ekil -17)
(ekil -17) Yz dikdrtgen eklinde olan talarla yaplabilen kaba yonu tarznda iki rg. Derzler tam yatay sralar takip etmelidir. Duvarn gzel grnmesi iin st ste gelen ta sralarnn ykseklii ile yan yana gelen talarn genilii iyi seilmelidir. Skc bir rg tekil etmemeye dikkat etmelidir. Hatta deiik renklerde talarn yan yana getirilmesi ile duvarda renk ahengi meydana getirilebilir. Bu cins duvarlar da ta yzne verilen iiliin ekline bal olarak kendi aralarnda gruplanrlar. a) Yalnz yan yzleri ilenmi ve aln kaba braklm talarla rlen duvar: bu cins duvarda ta yz eki darbeleri ile kabaca ilenmi dzeltilmitir (ekil -18)
18
(ekil -18) Yz ekile dzeltilmi kaba yonu kemer kaplamas
b) Yzne ereve alm talarla rlen duvar: Bu cins duvarda tan alnna derzlere paralel olacak ekilde 2-3 cm. geniliinde ereve (su) alr, bu erevenin ihata ettii orta ksm kaba bir karakterde braklr. (ekil -19)
(ekil -19)Yzne ereve alm dikdrtgen yzl talarla rlen bir kaba yonu duvar grn.
c) Yz ilenmi talarla rlen duvarlar: Bu cins duvarlarn yz talk avadanlklar kullanlmak suretiyle taa verilmek istenilen karaktere uygun olarak ilenir. (ekil- 20) da deiik karakterde ilenmi kaba yonu duvarlar grlmektedir.
19
(ekil- 20) Kaba yonu duvar rnekleri. birinci fotorafta grld gibi baz talar (1) duvar yznden bir miktar takn yaplarak rgye canllk verilebilir. Bu tarz duvarlarn rgsnde aada izah edilen hatalara dmemek lazmdr. (ekil21) da grld gibi talarn i ke tekil ederek yontulmas ve duvarda bylece kullanlmas uygun bir ey deildir. Tan basn ve aksi tesirler sebebiyle bu 'ksmdan krlmas muhtemeldir.
(ekil- 21) Talar st ste koyarken yaplmamas gereken bir derz hatas Derzlerin oluumu esnasnda baz talarn yan yzlerini (balarn) derzsiz brakmak doru deildir. Tan bu ksmnn serbest kal duvar mukavemetini bozar. Ancak alak bahe duvarlarnda byle bir ey yaplabilir. (ekil -22)
20
(ekil -22)Ok iareti ile gsterilen derzlere har doldurulmamtr. Bu, bir rg hatasdr.(1) numaral tan da yatak tabakalar dikine gelmitir. Bu bariz bir hatadr.
III KESME TA DUVARLAR :
Kesme ta, ok ince harl derzler salamak amacyla dier talara bitiik tm yzeyleri ince taraklanm ve aplanm yap tadr.
Tan btn yzleri tamamen ilenirse kesme ta ad verilen tam manasyla ilenmi talar elde edilir. Dik a ile dey yzl duvarlarda bu talarn btn yzleri de gnyesinde ve birbirine dik olur. Bina arsas arpk veya duvarn bir yz hafif bir meyille ykseliyorsa bu ksmda kullanlacak talarn icap eden yzne bu eve uygun bir meyil verilir. Kesme ta tamamen duvar kalnlnca tatbik edilir veya kaln duvarlarn n ksmnda kaplama olarak kullanlr. Kaplama olarak kullanld takdirde tan arka yzn bir miktar przl brakmak gerideki duvarla tan daha iyi kaynamas bakmndan elzemdir. Btn kalnlnca kesme tatan yaplan duvarlarda yan yana ve st ste gelen talarn birbiri ile daha iyi balanmalarn kenetlenmelerini temin etmek iin talara kenetler yaplmakta ve demir kancalar kullanlmaktadr. Yan yana gelen, kede birleen ve birbirine saplanan duvar sralarnda talarn kendilerinde yaplacak kenetlerin ne tarzda olabilecei. ekil- 23 de eitli rnekleri ile gsterilmitir.
21
(ekil- 23) Kesme ta masif bir duvarda talarn deiik tarzda balant ekilleri
Ta yz tamamen dzgn olarak ilenebilecei gibi ta kenarlarna eitli profiller vermekte mmkndr. Talarn st ste geldii anda yatay derzlerini iilik ve derz hatalarn mmkn olduu kadar gizleyecek ekilde tertiplenmesi lazmdr (ekil- 24).
(ekil- 24) Profilli derzlerin doru tertip tarzlar Kesme ta duvarlarda derzler fazla kaln tutulmaz. ok defa 4-6 mm, alnr. lenmi olan ta nce yerine uygunluu kontrol edildikten sonra yerletirilir. Bunun iin nce kalnl derz kalnl kadar olacak ekilde katlanm bitml karton zerine ta yerletirerek yerine uygunluuna baklr. Uygun olmayan yerleri kalemle alndktan sonra yaylan harcn zerine ta oturtulur. Talar suyu ok emdiinden har yaylmadan ve ta yerine konmadan nce ta yzleri slatlmaldr. Tan har zerine otururken bir yerinin az, dier yerinin fazla oturmasna ve bu suretle derz intizamnn bozulmasna mani olmak iin ta nce derz kalnlnda kk madeni veya beton takozlar zerine oturtulduktan sonra bo kalan yatana erbet halinde har aktlr. Ta duvar rlrken derzlerden taan imento erbeti ta yzn kirletir ve buradan kolaylkla kmaz. Onun iin ta duvar yzn nceden sulu kil amuru ile svamak lazmdr
22
TA DUVAR YZNE DERZ YAPILMASI

Ta duvarlarn yan yana ve st ste gelen talar arasnda kalan, dey ve yatay dzlemde bulunan izgilerin, duvar yzlerindeki talar arasndaki birleimlerine derzler yaplr. Ta duvarlarn zerleri svanmayacak ise; derzlere bir miktar itina gsterildii takdirde, derzlerle duvarlarn daha muntazam grnmeleri temin edilir. Genel olarak yzne derz yaplacak olan duvarlarda har sertlemeye balaynca derzin dtan 2- 3 cm. lik ksm tamamen boaltlr. ayet bu boluu temin etmek iin ince ahap talar konmusa bu talar duvar derzlerinden karlr. Sonradan, bu derzleri imento takviyeli kire harc ,imento harc veya restore edilen tarihi binalarda horasan harc ile doldurarak derzler istenilen intizama getirilir. Derz almalar iin ahaptan yaplm veya madeni derz malalar mevcuttur. Har bu malalarla derzlere doldurulduktan sonra dzeltilir ve duvar yznde kalan har bulaklar uval v.b temizleyici malzemeler ile silinerek temizlenir. Duvar derzleri, birka trl yaplmaktadr.
1 6 2 3 4 8 9 5 7
a-) Duvar rgleri Tek bir modler birim kalnlnda kgir duvarn srekli dey kesitine dizi denir. Modler birimlerin oluturduu srekli yatay gruba sra denir. ki modler birim dizisi arasndaki dey derze yaka derzi ad verilir. ki modler birim srasnn arasndaki yatay derze yatak derzi ad verilir. Yatak terimi, modler birimin alt ksmn veya modler birimin zerine yerletirildii har katmann belirtmek iin de kullanlr. 5- ki modler birim arasnda, duvar yzeyine dik ve dey dorultudaki derze dey derz denir. 1234-
23
b-) Kgir Yap Terminolojisi 6- Uzun kenarl yan yz (yanak) grnr veya duvar yzeyine paralel ekilde, yatay olarak yerletirilen modler birime dizi tulas denir. 7- Ksa kenarl yan yz (aln) grnr veya yzeye paralel ekilde, yatay olarak yerletirilen modler birime ba tulas denir. 8- Aln ksm grnecek ekilde, yanak yzeyi zerinde yatay olarak yerletirilen tulaya klcna tula denir. 9- Yanak ksm grnecek ekilde dikey olarak yerletirilen tulaya dikine tula denir. c-) Harl derz eitleri
Harl derzlerin kalnlklar 6 ila 13 mm arasnda tipik olarak 10 mm kalnlnda olurlar.
deiir;
Yivli derzler, mala dndaki gerelerle sktrlm veya ekillendirilmi harl derzlerdir. Kullanlan gerelerle har sktrlarak tula yzeylere kar skca itilir; bylece yksek derecede rzgar ve yaa maruz kalan blgelerde su szntsna kar maksimum koruma salanr.
Malal derzler, harcn fazlasnn mala yardmyla kaznmasyla elde edilir. Malal derzlerde, har malayla kesilir veya kaznr. En etkili olan suyun aktlmasn salayan yamurluk derzidir.
entikli derz, harcn sertlemeden nce kt ulu bir gerele belirli bir derinlie kadar indirilmesiyle elde edilir.
24
1-Duvar Yznden eride Kalan Derz Tekili: Bu tip derzler duvar yznden 1 - 2. cm. ieride kalr. Kaba yonu ve yatay derzli moloz duvarlarda, duvar yzne 1 - 1,5 cm. mesafe kalncaya kadar derzler harla doldurulur ve mala ile dzeltilir. Mozaik eklinde rlm moloz duvarda ise, duvar yz przl olduundan, derz duvar yznden 2 - 2,5 cm. ieriye kadar doldurulur ve zeri uval paras ile perdahlanr. Talar derzden daha kntl kald iin, bu ekilde derzlenmi duvarlar gayet canl grnr (ekil-25).
(ekil-25)Moloz ve kaba yonu duvarlarda derin derzler ta ve ta rgsn daha canl gsterir. 2 - izgi ekilmi Derz: Duvar yznden 1 - 1.5 cm. kadar ieriye, hatta bazen duvar yzne kadar derz doldurulduktan sonra, ortasna 8 mm. apnda yuvarlak bir demir ubuk ile oluk yapmak suretiyle yaplan derzdir. En yaygn ekilde tatbik edilen derz trdr. (ekil- 26)
(ekil- 26)izgi ekilmi ta duvar derzi
25
3 - Duvar Yz le Birlikte Doldurulan Derz: Bu derz, yaplrken duvar yz ile yan hizaya gelecek ekilde derzler mala ile doldurulur ve duvar yznde kalan apaklar mala ucu ile veya uval ile temizlenir. Moloz duvarda ta yzleri fazla przl olduundan bu nevi derzleme de cephenin % 30 - % 50 kadar derz harc ile rtlr. (ekil27)
(ekil- 27) Moloz duvarda derzler ta yzne kadar doldurulduunda duvarn alaca ekil
Kesme ta ve kark rgl duvarlarda derzlerin bu tarzda doldurulmal, duvarn intizamn meydana karr . (ekil -28).
(ekil -28) Duvar yzne kadar doldurulmu kaba yonu ve kesme ta duvar derzleri
26
4- Duvar Yznden Takn Yaplan Derzler: Duvar yznden takn olarak yaplan derz tekili vardr. ok defa ta karakterini grn bakmndan zayflatan ve adeta ta yzne gerilmi bir rmcek a hissini hasl eden bu nevi derz sistemi o kadar ho olmamakla beraber uygulamada yaygn olarak kullanlmaktadr. Tan bnye zellii ve sath gzelliinin ikinci planda tesir etmesine sebep olan bu nevi derzde ayn zamanda derz harcnn krlp dklebilme, donma zlmeden derzin paralanma tehlikesi vardr. Derz harcnn bnyesinde bulunan suyun ge kaybolmasna sebebiyet vererek duvarn rutubetli kalmas ve oluan derz petekleri arasnn tozlanmas gibi mahzurlar da dourmaktadr. Bu mahzurlarndan dolay uygulamasnn zorunlu olmadka yaplmams daha doru olmaktadr. (ekil- 29)
(ekil- 29) Duvar yznden takn derz
27
5-eitli Derz Dzenlemeleri: Ta duvar yapm esnasnda eitli mimari dzenlemeler ve duvarn daha estetik grnmesini temin etmek iinde eitli yap malzemeleri (tula,ta,cam,ahap v.b.) kullanlarak eitli tarzlarda derzler tekil edilerek yapya gzellik kazandrla bilinmektedir.Aadaki ekiller bunlardan birkan tekil etmektedir. (ekil- 30)
(ekil- 30) eitli derz rnekleri
28
6- eitli Duvar rg dzenlemeleri: Tulann kesimini en aza indirmek ve rg dzeninde daha iyi bir grnm elde etmek iin kgir duvarlarn ana lleri, kullanlan modler birimlerin boyutlarna gre dzenlenmeli
Genellikle boluklu ve kaplama duvarlarda kullanlan dizi rgs, st ste binen dizi tulalarndan oluur.
Amerikan rgs olarak da bilinen normal rgde, dizi tulalarndan oluan her be veya alt srada bir ba tulalarndan oluan sra yer alr.
Yma rg birleim derzleri dey olarak ayn hizada yer alacak ekilde st ste yerletirilmi dizi tulalarndan oluur. Derzlerde bindirme olmadndan, donatsz duvarlarda mer.400 mm aralkl yatay derz donats kullanlmaldr.
Flaman rgs, her srada birbirini takip eden ba ve dizi tulalarndan oluur. Ba tulalarndan her biri, altndaki veya stndeki bir dizi tulasnn merkezine yerletirilir. Daha koyu alnlar olan ba tulalar, rntl tula duvarlarda genellikle plak braklr.
29
Flaman ha rgs, deiimli ba ve dizi tulalarndan oluan sralarn alt ve stne ba sralar rlerek yaplan bir tr Flaman rgsdr.
Flaman apraz rg, sralarn baklava rnts oluturacak ekilde kaydrld bir tr Flaman ha rgsdr.
Hafif ykl evre duvarlarnda kullanlan bahe duvar rgs, her sra bir ba ve dizi tulasndan oluacak ve ba tulalar ardk sralardaki dizi tulalarnn merkezine gelecek ekilde rlr.
ngiliz rgs, birbirini izleyen sralardan biri dizi, dieri ba tulalarndan oluacak ekilde rlr. Dizi tulalar, ba tulalarnn merkezlerine denk gelecek ekilde yerletirilir. Ba tulalarnn aralarndaki derzler, tm sralarda dey olarak ayn hizadadr.
30
TA DUVAR ZERNE HARPUTA YAPILMASI

Akta duran duvar stlerini ya ve don tesirlerine kar korumak iin yaplan duvar st kaplamasna harputa denir. Harputa kesme veya kaba yonu tala, plak ta kaplama ile, beton veya mozaik ile yaplabilir. Her bir harputa eklinde harputa zerinin bir tarafa veya her iki yne doru meyilli olmas, duvarn her iki yznden kntl olmas lazmdr. kan ksmlarn ucunda sularn damlamas iin damlalk tertip edilmelidir. Buradan damlayan sularn duvar yzne deil, d tarafa damlamas iin damlalk biraz darya kntl olmaldr. nemli olmayan hallerde bazen kaba yonu rglerde ayrca bir harputa yapmaya gerek kalmadan ta duvar zerini meyilli bitirmekte amaca uygun dmektedir. (ekil -31).
(ekil -31)zeri meyilli bitirilmi duvarlar Kesme ta duvarn harputas da ayn cinsten uzun talarla yaplr. htiya duyulan profile gre ilenen harputa duvar zerine bir di ile oturur. Plak ta kaplama tarznda yaplan harputay hartan baka ayrca kenetle tespit etmelidir. ekil -32de eitli malzeme ile yaplm duvar harputalar grlmektedir.
(ekil -32) eitli harputa rnekleri

31
Pahl kesilmi harputalar sadece tek ynde eimlidir Her iki tarafta damlalk 40 mm minimum Merkez filizi Szdrmazlk profili (ekil -32 a )
ki eimli harputalar, mahya izgisinin her iki tarafna doru eimlidirler. Her bir ta bana iki dey filiz Kademeli profil
(ekil -32 b )
Harputa talar, d duvarda kaplama veya koruma katman olarak grev yapan ve suyun ak iin genellikle eimli veya kavisli yaplan harputay olutururlar.
Yamurluk ta, pencere veya kap aklklarnn zerindeki saak silmesine benzer ekilde alan ta silmedir.
(ekil -32 c )
32
Destek Duvar zerine Ta Kgir Duvar
Kat silmesi, yap yzeyiyle ayn seviyede veya da doru knt yapan, genellikle duvarda bir blnt belirtmek zere kalplanm ta rgsdr. Kat silmeleri ayn zamanda kordon olarak da adlandrlr.
Yaplarda yamur suyunun ynn deitirmek iin knt yapacak ekilde yerletirilen kat silmesi, saak veya kornie su tablas ad verilir.
Duvarn taban veya temelini oluturan, srekli veya genellikle knt yapan ta rgsne duvar eteklii denir.
(ekil -32 d )
KGR KEMERLER
ikin kemer, merkezi zengi izgisinden daha aada olan kemerdir. Gotik kemer, ift merkezli ve genellikle eit yaraplara sahip sivri kemerdir.
33
Mzrak ucu kemer, ift merkezli ve yaraplar kemer aklndan byk olan sivri kemerdi
Bask sivri kemer, ift merkezli ve yaraplar kemer aklndan kk olan sivri kemerdir.
Kemer tablas, bitiik iki kemerin srtlar veya bir kemerin sol veya sa srtyla onu evreleyen dikdrtgen ereve arasnda kalan gen alana denir.
Tudur kemeri, iteki iki erisinin yarap dtaki eri iftlerinden daha byk olan drt merkezli kemerdir.
2 3
aklk 5 6
Sepetkulpu kemer, tepe noktasnn yarap dtaki dier iki eriden daha byk olan merkezli kemerdir. 1- Tepe noktas 2- Kemer srt, kemerin grnr yznn d erilii veya snrdr. 3- Kemer ekseni 4- Kemer karn, kemerin grnr yznn i eriliidir; alt ksm ibkey olan kemerlerin i yzeyine sof ita denir. 5- Kemer, tonoz veya kubbenin tayc eleman zerinde ykseldii noktaya zengi noktas ad verilir. 34
6- Kemer ykseklii kemerin zengi izgisinden sof itann en yksek noktasna kadar olan yksekliidir; kemer yksekliinin aklna oran minimum 1.12.
Kgir kemerler, tula ve tan basn mukavemetinden yararlanr ve tanan ykn dey kuvvetlerini eimli bileenlere ayrarak aklklar geerler. Kemer hareketinin, toplam yk ve aklkla orantl, ykseklikle ters orantl olarak oluturduu d yndeki itme kuvvetleri, akla bitiik kemer ayaklaryla veya bitiik kemerlerden gelen zt ynl itme kuvvetleriyle karlanmaldr. Kemer boyunca eilme etkisinin ortadan kaldrlmas iin, itme kuvvetinin izgisi kemer ekseniyle akmaldr.
Kgir kemer, tula rgsnden veya tekil kemer talarndan oluabilir. 1 -Deiimli dikine ve klcna tula sras 2 -ki veya klcna tula sras 3 -zengi, bir tatan veya rg srasndan oluur ve kemerin biti noktasnn oturmas iin eik yzey salar. 3
1 7-
1-Roma kemeri, yarm dairesel kemer karnna sahiptir.
2-Kilit ta, kemerin tepe noktasnda yer alan ve dier kemer talarn yerinde 3 tutmaya yarayan, kama eklindeki, genellikle sslemeli kemer tadr. 3-Kgir kemerde, kenar izgileri kemerin merkez noktalarnn birinde kesiecek ekilde kesilmi, kama eklindeki her bir elemana kemer ta denir.
35
Dz kemerde, kemer talar aada bir merkezden yaylr ve kemer sofi tas yataydr; oturmay karlamak iin genellikle yukar doru az miktarda kavisli yaplr.
Her 100 mm kemer derinlii iin, 300 mm kemer aklnda 13 mm zengi Kavis= aklk lsndeki 1.100 mm
KGR LENTOLAR
stten gelen deme veya at yk Lento iin duvar yk alan
Kgir duvarn akln zerinde gsterdii kemer davran yk geninin dnda kalan duvar ykn tar.
45
Lento, normal yk genine gre daha az yk tar
36
Bir noktasal ykn ya da deme veya at yklerinin normal yk geninin iine dmesi durumunda, lentonun ek yk tamas gerekir
Herhangi bir kemer davranndan gelen yatay itme kuvveti akln her iki yanndaki duvar ktlesi tarafndan tanmaldr.
elik Kebent Lentolar
Lentoda, dikine bir tula sras kullanmyla grsel eitlilik salanabilir. Szdrmazlk profili kebent D kebent
37
Donatl Tula Lentolar
Donat elii tamamen portland imento harc iine gml Drt ila yedi sra yksekliinde 200, 250 ve 300 mm geniliklerinde
Beton rme Lentolar
Portland imento harc dolgulu ve elik donatl lento veya ba hatl blou
Masif veya har dolgulu rme duvarda minimum 200 mm oturma
Prekast Beton Lentolar
Prekast betonarme lentolar, hem tula hem de beton kagir duvarlardaki aklklar gemek iin kullanlabilir.
38
STNAT DUVARLARI
Zemin yksekliinde yaplmak istenen bir deiiklik topran doal ev asn ayorsa, seviye deiikliinin yukarda kalan blmndeki toprak ktlesini geride tutabilmek iin bir istinat duvar yaplmas gerekir. stinat duvar, tutulacak topran yanal basncna dayanacak ekilde tasarlanmal ve ina edilmelidir. Bu aktif basn, duvarn st seviyesinde sfrdan balayarak orantl bir ekilde artar ve duvarn en alt blgesinde maksimum deere ular. Toplam basn veya itme kuvvetinin, duvarn tabanndan te bir ykseklik kadar yukarda olan bir noktadaki gen dalm dzeninin merkezinden etkiledii varsaylabilir
T= toplam basn veya itme kuvveti S= tutulan topran arl; tipik olarak 1600 kg/m3 W= kesitin merkezinden etkiyen kompozit duvar arl R= T ve W kuvvetlerinin bilekesi
T= 0,286xSH2/2
Ar ykleme, rnein istinat duvarnn yukarsnda kalan toprak yk gibi ek yklere denir. tme kuvvetinin dorultusu ar yklemenin eimine paraleldir. Doal ev eiminin, zeminlerin ou iin %33 olduu varsaylabilir. plak toprak kmelerinin doal toprak eimleri iin,
T= 0,833 x S (H+H)2/2(ar ykleme yaplm bir istinat duvar iin)

39
Bir istinat duvar, devrilme, yatay ynde kayma veya ar kme nedenleriyle yklabilir.
tme kuvveti, duvar tabann bir kenar zerinden devirme eilimindedir. stinat duvarnn devrilmesini nlemek iin duvarn kompozit arlnn ve tabann topuu zerine binen toprak ktlelerinin kar koyma momenti (Mr=W x d), topran basncndan kaynaklanan devrilme momentine (Mo=T x H/3) kar koymaldr. Gvenlik katsaysnn 2 olduu eitlikte; Mr>2Mo.
Bir istinat duvarnn kaymasn nlemek iin, duvarn kompozit arl ile duvar destekleyen topran srtnme katsaysnn arpm (W x C.F.) duvar zerindeki yanal itme kuvvetini (T) karlamaldr. Gvenlik katsaysnn 1,5 olduu eitlikse; W x C.F.>1,5T. Duvarn alt blmne etkiyen pasif toprak basnc yanal itme kuvvetine (T) kar koymaya yardmc olur. Duvarn kaymaya kar direnci bir kama ile artrlabilir. Ortalama srtnme katsaylar: akl,0,6; silt/kuru kil, 0,5;kum,0,4; slak kil, 0,3.
Bir istinat duvarnn kmesini engellemek iin, dey kuvvetin (W), topran tama kapasitesini (B.C.) amamas gerekir. Burada W, duvarn arl ve tabana yk tekil eden tm toprak ktlesi ile ar ykleme yaplm olan duvarlarda, topraktan etkiyen itme kuvvetinin dey bileeninin toplamna eittir. Gvenlik katsaysnn 1,5 olduu eitlikte; B.C.> 1,5 W/A.
40
Betonarme stinat Duvarlar Aada oranlamalar ile ilgili olarak belirtilen temel noktalar n tasarmda kullanlmak zere verilmitir. Son tasarm iin de istinat duvarnn zayf zeminde yaplmas ve ar ykleme hareketli yklere maruz kalmas durumunda, bir inaat mhendisine danmak gerekir. T-Tipi Konsol Duvarlar Betonarme konsol duvarlar 6000 mm ykseklie kadar olan duvarlar iin kullanlr. Bu yksekliin zerinde, payandal kullanlr.
Arlk Duvarlar Arlk duvarlar, devrilme ve kaymaya kar tamamen kendi arlklar ve hacimleriyle diren gsterirler. Bu duvarlar, yk 3000 mmden daha az olan strktrleri tutmak iin kullanlr.
Payandal Duvarlar Payandal duvarlarda, dey pla salamlatran ve tablaya arlk salayan gen ekilli apraz duvarlar bulunur. Payandal duvar yksekliinin yarsna eit olacak ekilde, dzenli aralklarla yerletirilir.
41
L-Tipi Konsol Duvarlar Bu tr istinat duvarlar, duvarn mlk snrna basmas veya engelle karlamas durumunda kullanlr.
Duvarn arkasndaki su basncndaki art azaltmak iin bir sistemine gereksinim duyulabilir. Filtre bezli drenaj hasr veya gzenekli akl dolgusu Mer. 1200 ila 1800 mm Aralkl, 50 mm apl su atma delii veya duvarn dna su atacak ekilde eim verilmi delikli duvar borusu 50 mm minimum 75 mm minimum Mer.7600 mm dey kontrol derzleri; her drt kontrol derzi bir yatay genleme derzi yerletirilmeli
42
Greli olarak alak olan istinat duvarlarnda ahap ve beton, tula veya ta kullanlabilir. Yatay Ankrajl Ahap Duvar
Yatay ankraj 1
Ankraj kaz, ankraj iin zemine gml ahap, ta veya betondan kazktr; 900 mmden daha yksek duvarlar iin kullanlr ve mer.1800 mm aralkl yerletirilir. 600 mmden daha yksek duvarlar iin akk dreni 1-)1200 mm aralkla bitiik derzli yerletirilen, birbirlerine ivilenmi veya galvanize elik ubuklarla balanm, 100x150 veya 150x150 basn korumal keresteler.
Tula Kaplama Duvar
12001800 mm aralkl su atma delikleri Duvarn dna su atacak ekilde eim verilmi delikli drenaj borusu Don snr 200x600 mm beton taban
Tula veya ta harputa Galvanizli duvar ankrajlar 100 mm tula kaplama 200 mm modler beton birimler 300 mm modler beton birimler
43
Kuru ta duvar
Duvar evi
Denge iin talar eimin iine doru yatrlmal.
yi akalanm ve sktrlm tanecikli bir tabla alt salanmal; tablann don snrnn altna uzanma zorunluluu yoktur. Harl ta duvarlarn alt ksm don snrnn altna uzanmaldr.
Bu kitap kapsamnda ta istinat duvarlar hakknda daha detayl bilgi verilecektir.Betonarme istinat duvarlar konusu bu kitap kapsamnda sadece ilevsel olarak tanmlanacaktr. Betonarme istinat duvarlarnn boyutlandrlmas ve statik , betonarme hesaplar bu kitap kapsamnda ilenmeyecektir. Betonarme istinat duvarlarnn boyutlandrlmas ve statik , betonarme hesaplar ilgili olarak;konunu btnl asndan betonarme kitaplarndan yararlanlmas nerilmektedir. Ancak anlatlan belli kabuller Betonarme istinat duvarlarnda da geerli olduundan uygulama bu dorultuda yaplabilinir.
44
STNAD DUVARLARININ ARKASINDAK DRENAJ SSTEMLER

1-Duvarlarda Barbakan Delikleri ve Drenaj nlemleri : stinat duvar olarak yaplan duvarlarn arkasnda toprak dolgu bulunduundan bu duvarlar devaml olarak dolgudan gelecek rutubete ve suya maruz bulunurlar. Bunu nlemek iin istinat duvar arkasna harsz kuru moloz talarla istif yaparak dolgudan gelecek yamur ve kar sularnn kuru duvardan aaya akmas salanarak suyun duvara szmamas salanr. Aaya szan sular drenaj sistemi ile toplanarak duvarn altnda braklan deliklerden su darya atlr. Duvar arkasnda toplanan sularn duvarn dna atlmas iin duvar iinde braklan deliklere barbakan ismi verilir
(ekil- 33) stinat duvar arkasnda toplanan sular atmak iin duvarda braklan delikler Duvarlarda Barbakan Deliklerinde Dikkat Edilecek zellikler: -En alttaki barbakanlar tabii zeminden 10 cm. yukarda tertip edilmeli ve duvar boyunca her 3 - 4 m. de bir barbakan yaplmaldr. -Barbakanlar duvar arkasnda blokajla yaplm bir drenaj tertibat ile irtibatlandrlmaldr. -Duvar yksekliince en az her 3 m. de bir yine 3 - 4 m. ara ile barbakan yaplmal ve barbakanlar st ste getirilmeyip artlmal ina edilmelidir. -stinat duvarnn arkasndaki dolgu toprak deil de ta veya fazla tal bir dolgu olursa ayrca tala kuru istif yapmaya gerek kalmaz. Yalnz barbakan azlar hizasnda blokajdan bir drenaj yaplmaldr. ekil- 33 de arka dolgusu toprak olan bir istinat duvarnda yaplacak kuru istifin ekli ve boyutlar verilmitir. - Barbakan iin braklacak boluun i akl takriben 10-15 cm. genilikte ve buna yakn ykseklikte olmaldr. Kesitin tam muntazam olmasna lzum yoktur. Yalnz iinin iyice harlanm olmas ta aralarna su szmayacak ekilde yaplm olmas yeterlidir. Barbakan delikleri iin fabrikalarda retimi yaplan plastik veya hazr beton bzlerde kullanlabilir. Bu suretle istinat duvarlarnda muntazam barbakan delikleri temin edilebilir. -Barbakan deliklerinin k delikleri duvar yznden 2 cm. kadar dar karlrsa, szan suyun
45
duvar yznde leke yapma mahzuru da azaltlm olur. - Barbakan azlarna yalak yapmak, veya buraya sularn damlamasn temin edecek bir oluk yapmak daha gzel olmaktadr (ekil- 34). Duvarlar yzlerinde zel bir ekilde ilemler yaplarak ieklikler temin edilebilinir. Szan sularn bu iekliklere akmas da temin edilerek duvar cephesinde gzel bir grnm kazandrlm olunur.
(ekil- 34): nne damlama oluu (rten) yaplm bir barbakan
2- stinat (Moloz ta) Duvarlar Arkasnda Bzl Drenaj Sistemi ve Duvar Arkalarnn Dolgusunun Yapm le Salanan Drenaj nlemleri : stinat duvarlarnda alnacak drenaj nlemleri duvarn gmeden hizmet verebilmesi iin ok nemlidir.stinat duvarlarnda drenaj uygulamas duvarn dolgu yada yarma nne yaplm olmasna gre deiir. stinat duvarlar arkasndaki dolgularn duvara verecei aktif yanal toprak basnc duvar hesaplarnda ngrlen deerleri amamaldr.Dahas yapm srasnda olanak bulunmu ise daha da drlmesi salanmaldr.Aktif yanal basnc az olan zeminler isel srtnmesi byk olan zeminlerdir.Bu bakmdan pratikte ta dolgu ile daneli ve kohezyonsuz zeminler iyi duvar arkas dolgu malzemeleridir ve kolay skrlar. Ancak daneli ve kohezyonsuz malzemeler ile yaplan dolgular duvar arkas drenajn engellememelidir. Duvar arkas dolgular kat, kat ve sktrlarak yaplmaldr. (ekil - 35)
46
Dolgu nne Yaplan stinad Duvarlarndaki Drenaj nlemleri : Duvar arkasnn drenaj, duvara barbakan delikleri konmas, duvarn dolgu zemin yzn kestii dzeye, duvar arkasna duvara paralel drenaj bzleri yerletirilmesi arka ta dolgunun bunun zerine yaplmas ile salanabilir. Ancak ta dolgu zerindeki evlerden aa szarak gelen bir su varsa bunun srkleyecei zemin paracklar ile girdii kesitteki boluklar doldurup tabandaki ta dolguyu zamanla tkayarak drenajn almasn engelleyebilecei durumlarda. Bu blgelere 20~30 cm .kat kalnlnda filtre malzemesi komaldr. stinat duvar temelinde yer alt suyu yksek bir dzeyde ise temelin dolgu yakasna (arka yzne) ve temel taban dzeyi altnda standart bzl bir drenaj hendei yaplarak suyun bu hendekte toplanmasn ve bu hendekte toplanan sularn drenaj borusu yardmyla aktlmas temelin kuru kalmasn salayacaktr. ekil 36 de bu nlem grlmektedir. -Dolgu nne yaplan duvarlarda duvar arkas dolgularn arka yz genellikle duvar banda aa doru bir eik yzey oluturacak biimdedir. Bu dolgularn ta dolgu halinde tek bir eik dzlem olmayp basamakl olmas hem yol dolgusu ile iyi kenetlenmesine yardmc olur.
( ekil- 36)Dolgu ve Yarmada stinat duvarlarnda bzl drenaj sistemleri
47
Yarmalarda na edilen stinat (iksa) Duvarlar:
Bu tr duvarlar yarmalarn nne byk hareket ve byk gleri karlamak zere konmamaldr. Aslnda bu duvarlarn yarma evi stabilitesinde byk bir yarar yoktur. Byk zemin hareketlerinin nne gemek amacyla duvar ina edilecekse yarma ev eimini bozmadan ve tahrip etmeden duvar temelleri kazlmal ve duvar yaplmaldr. Aksi halde duvar arkasndaki yarmada duvar yerletirme esnasnda kazlar ok ev derin yaplmas halinde zeminin harekete geirilmesi durumlar sz konusu olabilir. Bu gibi durumlarda dikkatli olunmaldr aksi halde heyelanlarn oluumuna neden olunur . Duvar arkasnda drenaj iin braklan boluk tabanna duvara paralel bir drenaj bz dizisi ve bunun da zerine filtre malzemesi konmaldr. Filtre malzemesi yarma evi ile bu boluk (Hendek) yan yznn kesitii noktalarn biraz zerine kadar ykseltilir. Eer yarma evinden gelen su szntlar varsa filtre malzemesi st dzeyi bunlarn biraz zerine kacak ekilde yksek olmaldr. (ekil - 35) Duvar yzne yine barbakan delikleri koymak yaraldr.Bu deliklerden filtre malzemesi iine doru bir bz uzatlmal ve bzn filtre malzemesi ynndeki az iri akllardan sonra filtre malzemesi konmaldr. (ekil - 35) Duvar arkasna ta dolgu yapmann drenaj bakmndan yeterli olduu sanlmaktadr. Bu dnce yanltr. Ta dolgusunda bulunan boluklar gelen su sznts sonucunda sznt sularnn getirdii zemin paracklar ile geen zaman sresi iinde ta dolgunun tkanmasna neden olabilir. Bylece zamanla duvar arkasndaki zeminde su ieriinin artmas byk lde kayma direnci dmelerine, aktif itki artmalarna neden olur. Bu tr sorunlardan doacak muhtemel ta dolgu yanal basnlarnn azaltlmas veya ortadan kaldrlmas iin ta dolgu ile yarma yakasndaki yzey arasna filtre malzemesinden dolgu yaplmaldr.Bu filtre yzey veya yeralt suyunun getirecei zemin paracklar ile ta dolgunun tkanmasn da nler. Yarmada byk oranda su ak mevcut ise asl byk drenaj nlemleri duvar giriindeki yarma evi kitlesi iinde uygulanm olmaldr.Yani su sorunu duvardan nceki blgede nlenmi olmal ve bundan sonra duvar inaatna balanmaldr. (ekil - 35) Yarma nne yaplan duvarlarn , arkasnda yaplacak olan duvar dolgusunun eimi de yarma ev eimine uymaldr. ien ve kabaran zeminlerde yaplacak duvarlarda muhakkak zemin ile duvar arasnda boluk bulunmal ve bu alan granl malzeme ile doldurulmaldr.Byle zeminlerde yaplan duvar inaatlarnda duvar zemine direk temas ettirilirse veya kaplama duvar gibi rlrse ,zeminin imesi ve kabarmas halinde yaplm olan duvar hasar grebilir.
48
(ekil - 35) stinat Duvarlar Arkasnda Bzl Drenaj Sistemi ve Duvar Arkalarnn Dolgusunun Yapm :
TA STNAT DUVARLARININ BOYUTLANDIRILMASI

stinat duvarlarnn boyutlandrlmas iin Karayollar Genel Mdrl tarafnca hazrlanm olan tip tablolarda stabilite ve denge durumlarnda duvara gelen kuvvet ve momentler gz nnde tutularak hazrlanmtr.. Duvarn boyutlandrlmasnda d kuvvetler ve momentler altnda dengede kalmas ve onlarn etkisi ile yapnn kesitlerinde oluacak kuvvet ve momentlere gvenlik snrlar iinde dayanacak biimde olmas dnlerek hesaplar yaplarak duvara boyut verilir. Ancak pratik almalarda bu ayrntl hesaplara pek az gereksinim olur. Pratik almalarda istinat duvarlarnn boyutlandrlmasnda Karayollar Genel Mdrlnn istinat duvarlar iin hazrlam olduu tip tablo ve cetveller kullanr .Bu tip tablo ve cetveller istinat duvarlarna, verilecek ykseklik ile gelecek yk ve etkilere gre kalnlk belirler.Ancak kullanld yerin zelliine gre bu cetvellerde ayrca kuru istinat duvarlar iin de boyutlandrma deerleri stabilite koullarna gre duvar boyutlandrlmasna dnlebilir.Deprem blgelerinde yaplacak olan yksek irtifal istinat duvarlar iin ayrca deprem gvenlik tahkikleri de yaplmaldr. Bu tip tablo ve cetvellerde duvarlar iki tre ayrlmtr. Biri arkasnda pek toprak yanal basnc olamayan kendisini tutabilen bir zemin kitlesinin nne yaplan duvarlardr. rnein erozyon ile bir evin nne yaplan duvarlardr.Bu tip duvarlara kaplama duvarlar denir.Byk yanal basn almadklar iin enine boyutlar kk olur. kinciler ise byk yanal itkiler altndadr.Enine kesitler daha geni olur. Bunlar asl istinat duvarlardr.Cetvellerde ayrca kuru istinat duvarlar iin de boyutlandrma deerleri vardr.
49
Ta stinat ve ksa Duvarlarnn Boyutlandrmas iin Tablo ve Abaklarnn Kullanm Ta duvarlarn boyutlandrlmasnda kullanlacak olan tablo ve abaklarn kullanmn kolaylatrlmas iin aada belirtilen kurallara uyulmas gerekmektedir. Bu tablo ve abaklar duvar ykseklii 1,00 - 12,00 m. ve hamule (Duvar arkasndaki yk) ykseklii 0,00 20,00 m. arasnda olan istinat yaplarnda kullanlabilinir. Deprem blgelerinde yaplacak olan yksek irtifaya sahip duvarlarn durumu ayrca depremsellik asndan irdelenip tahkik edilmesi gerekmektedir. 1.Cetvellerin birinci stununda yazlan hamule (yk) ykseklii (H,HT,HK) ve ilk satrndaki duvar ykseklii ( h, hT, hK ) metre olarak fakat duvarn( K) kalnlna ait cetvelin i rakamlar santimetre olarak gsterilmitir. 2. stinat duvarlar iin tablo: 1,2,,5,6 da verilen deerler duvar arkasnn tal imla malzemesi ile doldurulmas ile temel zemininin salam olmas hali iindir. Eer imla killi veya kumlu toprak gibi kayc bir malzemeden tekil edilmise duvar arkasna ekil-37 de gsterildii gibi elle istif edilmi ta imla (dolgu) yaplacaktr. 3.Zeminin basn emniyet gerilmesine gre duvar temellerine verilecek ekil-38 de gsterilen ( a ) ampatman deerleri Tablo: 1 den alnacaktr. 4. Tablo: 2 de 10 m. den yksek imlalar halinde 10 m. imla iin verilen deerler alnacaktr. 5. stinat duvarnda, hamule (H) ose (toprak zemin) platformu ile duvarn st seviyesi arasndaki irtifa farkdr. Yalnz harl iksa duvarlarnda toprakta hamule irtifa ( HT) ve kayalk da hamule irtifa (H K) ile gsterilmitir. 6. Harl istinat duvarlar toprak zemin zerinde yaplrsa cetveldeki duvarn st kalnln bulmak iin nndeki tabii evden ( 1.00) m. aas ile duvarn st seviyesi arasndaki irtifa h K alnr. Kayalk ise duvarn nndeki tabii zemin rakm ile duvarn st seviyesi arasndaki irtifa ( h K) nazar itibara alnr. 7. Toprak arazide harl iksa duvar irtifa hendek tabanndan itibaren llecek olan (h T) dir. Hamule irtifa hendek tabannn duvar kat ettii noktadan 1:1 meyli ile izilen hattn tabii zemin ile birletii noktadan duvarn st seviyesine kadar olan (h T)dir. Duvar kayalkta ise cetveldeki ( K ) duvar kalnln bulmak iin alnacak ( h K) irtifa duvarn arka tarafndaki kaya tabakasnn seviyesinden itibaren alnr ve buna ait (h K) o seviyeden izilen ayni meyilli hattn tabii zemin ile birletii noktadan duvar stne kadar olan irtifadr. ekil-41 8 . Kuru istinat duvarnn irtifa, Toprak iin tabii evin 1.00 m. altndan duvar stne llecek (h T ) , kayada ise duvarn nndeki tabii zemin seviyesinden itibaren llecek (h K) dir. Gerek duvar gerek hamule irtifa kuru duvarlarda 4.00 m. den fazla olamaz. Aksi halde harl duvar ina edilmesi lazmdr . 9. Kuru iksa duvar ancak akmayan arazide,imeyen zeminlerde ve duvar irtifa 4.00 m. den fazla olmayan yerlerde ina edilebilir. 10. Harl duvarlarn yzne 5: 1 meyil, Kuru duvarlarn yzne ise 3:1 meyil verilir.Duvarlarn arka cihetindeki ( tarafndaki ) akuli olan ksmnn irtifa toprakta alnacak duvar ykseklii (h T ) nin % 60 dr. 11.Duvarlar arkasnda iyi bir drenaj yapmak zorunludur. Bunun iin duvarlarn boyunca 3-4 metrede bir ve irtifa itibariyle de 3.00 metrede bir barbakan yaplmaldr. Barbakan sralar artmal alacaktr. Alt barbakanlar tabii zeminden takriben 10 cm. yukarda ina edilmelidir. Barbakanlar duvarn arkasnda ve duvar boyunca blokojdan bir drenajla irtibatl olmaldr.
50
Dolgu Malzemesinin Toprak Olmas Halinde Kuru Ve Harl stinat Duvarlar Arkasnda Yaplacak Dzenleme.
ekil -37
ekil - 38
Tablo - 1
51
Harl stinat Duvar
(ekil-39)
Tablo- 2
52
Harl istinat Duvar
(ekil-40)
Tablo-3
53
Harl ksa Duvar
(ekil-41)
Tablo -4
54
Kuru stinat Duvar
Tablo - 5 ekil - 42
ekil - 43 Tablo - 6
55
Kuru ksa Duvar
Kaplama ksa Duvar
ekil-44
Tablo-7
ekil-45
ekil-46
ekil-47 Tablo-8
56
Ta stinat Duvarlarnn Boyutlandrlmas Karayollar Genel Mdrlnn istinat duvarlar iin hazrlam olduu tip tablo ve cetveller kullanlarak, duvar ykseklii ile gelecek yk ve etkilere gre bu tip tablo ve cetvellerden istinat duvarlarna ait elde edilen (K) deeri, aada belirtilen formllerde yerine konularak duvarn boyutlandrlmas yaplr.
ekil-48
57
Ta stinat ve iksa duvarlarnda duvar kazsna ait pratik hesap formlleri.
ekil-49
ekil-50
58
Yapm Tamamlanm stinat Duvarlarndan Baz Fotoraflar
59
60
Faydalanlan Eserler:
1-) Ahap ve Kagir Yap 2-) Yol Yapm Teknii 3-) Yollar Fenni artnamesi 4-) Yol Mhendisliinde Geo teknik ve Uygulamalar 5-) Karayollar Yapm Mhendislerine Yol Yapm Notlar 6-) izimlerle Bina Yapm Rehberi .Hulusi GNGR Burhan ALARER Karayollar Genel Mdrl
Argun TUN Karayollar Genel Mdrl yazar komisyonu Francs D.K. CHING
LETM BLGLER:
Necdet TOSUN
naat mhendisi ADRES: Karayollar 14. Blge Mdrl Yldrm / BURSA G.S.M: 0.532.221 88 38 E.MAL: tosunnecdet @ gmail .com ntosun @ kgm .gov .tr.
61
NDEKLER
nsz Ta Duvarlar Talarn iliklerine Gre Snflandrlmas Yap Malzemesi Olan Tan zellikleri Yap Malzemesi Olan Harcn zellikleri Ta Duvarlarn Yapm Metotlar Ta Duvarlarn Temelleri Ta Duvarlarn ekillendirilmesi Ta Duvarlarn Yapm ekline Gre Snflandrlmas Kuru Duvarlar Harl Duvarlar ekile Dzeltilerek lenen Duvarlar, Dere Tandan Duvar Moloz Ta Duvar Moloz ta duvar rgsnde dikkat edilecek hususlar Yatay Derzli Moloz Ta Duvar Mozaik eklinde moloz ta duvar Yatak ve Yzleri Kabaca lenmi Duvarlar Mozaik eklinde Kaba Yonu Duvar Dikdrtgen Yzl Talarla Yaplan Kaba Yonu Duvar Kesme Ta Duvarlar Ta Duvar Yzne Derz Yaplmas Duvar Yznden eride Kalan Derz Tekili izgi ekilmi Derz Duvar Yz le Birlikte Doldurulan Derz Duvar Yznden Takn Yaplan Derzler eitli Derz Dzenlemeleri eitli Duvar rg Dzenlemeleri Ta Duvar zerine Harputa Yaplmas Destek Duvar zerine Ta Kagir Duvar Kagir Kemer
SAYFA
1 2 2 3 3 3 3 4 4 5 6 6 7 7 12 12 13 15 17 21 23 25 25 26 27 28 29 31 33 33
62
Kagir Lentolar stinat Duvarlar stinat Duvarlarnn Arkasndaki Drenaj Sistemleri Duvarlarda Barbakan Delikleri ve Drenaj nlemleri Duvarlarda Barbakan Deliklerinde Dikkat Edilecek zellikler stinat (Moloz ta) Duvarlar Arkasnda Bzl Drenaj Sistemi ve Duvar Arkalarnn Dolgusunun Yapm le Salanan Drenaj nlemleri Dolgu nne Yaplan stinat Duvarlarndaki Drenaj nlemleri Yarmalarda na edilen stinat (iksa) Duvarlar Ta stinat Duvarlarnn Boyutlandrlmas Ta stinat ve ksa Duvarlarnn Boyutlandrmas iin Tablo ve Abaklarnn Kullanm Dolgu Malzemesinin Toprak Olmas Halinde Kuru ve Harl stinat Duvarlar Arkasnda Yaplacak Dzenleme Harl stinat Duvar Harl ksa Duvar Kuru stinat Duvar Kuru ve Kaplamal ksa Duvar Ta stinat Duvarlarnn Boyutlandrlmas Ta stinat ve iksa duvarlarnda duvar kazsna ait pratik hesap formlleri Yapm tamamlanm stinat duvarlarndan baz fotoraflar Faydalanlan Eserler
36 39 45 45 45 46 47 48 49 50 51 52 54 55 56 57 58 59 61
63
64

Taş Ve Istinat Duvarları

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Taş Ve Istinat Duvarları

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

NSZ

Necdet TOSUN naat Mhendisi

Ta Yaplar & Ta stinat Duvarlar

naat Mhendisi Necdet TOSUN

Ta Duvarlarda Kullanlan Talarn iliklerine Gre Snflandrlmalar

Ta Yaplar & Ta stinat Duvarlar

naat Mhendisi Necdet TOSUN

Ta Duvarlarn Yap Malzemesi Olan Harcn zellikleri

TA DUVARLARIN YAPIM METODLARI

naat Mhendisi Necdet TOSUN

TA DUVARLARIN YAPIM EKLNE GRE SINIFLANDIRILMASI

Ta Yaplar & Ta stinat Duvarlar

naat Mhendisi Necdet TOSUN

Kuru Duvarlarn Yapm Esnasnda Dikkat Edilecek zellikler:

(ekil- 1) Bir bahe setini tutan kuru duvar

Kuru duvarlar balca kullanm alanlar:

naat Mhendisi Necdet TOSUN

I- EKLE DZELTLEREK LENEN DUVARLAR:

(ekil 2) Sel ta ile rlm bir duvar rnei

Ta Yaplar & Ta stinat Duvarlar

naat Mhendisi Necdet TOSUN

Moloz ta duvar rgsnde dikkat edilecek hususlar:

Ta Yaplar & Ta stinat Duvarlar

naat Mhendisi Necdet TOSUN

ekil : 4 Duvar cephesinde derzlerin yanl ve doru tertip tarzlar.

naat Mhendisi Necdet TOSUN

(ekil - 5 )Duvar planna ta balantlarn yanl ve doru ekilleri.

Ta Yaplar & Ta stinat Duvarlar

naat Mhendisi Necdet TOSUN

(ekil- 7) Ta duvarda ahap, tula ve betonarme hatl.

naat Mhendisi Necdet TOSUN

(ekil- 10) Temel kademelerinde ta duvarn iyi ve Kt(fena )tertipleri.

naat Mhendisi Necdet TOSUN

Ta Yaplar & Ta stinat Duvarlar

naat Mhendisi Necdet TOSUN

(ekil- 12) Mozaik eklinde ilenmi bir moloz ta duvar.

II - YATAK VE YZLER KABACA LENM DUVARLAR:

Ta Yaplar & Ta stinat Duvarlar

naat Mhendisi Necdet TOSUN

Krlang kuyruu oyuklar iinde paslanmaz metal kenetler veya ankrajlar

Ta Yaplar & Ta stinat Duvarlar

naat Mhendisi Necdet TOSUN

Ta Yaplar & Ta stinat Duvarlar

naat Mhendisi Necdet TOSUN

(ekil -15)Kenarna ereve alm mozaik eklinde kaba yonu duvar

naat Mhendisi Necdet TOSUN

Ta Yaplar & Ta stinat Duvarlar

naat Mhendisi Necdet TOSUN

Ta Yaplar & Ta stinat Duvarlar

naat Mhendisi Necdet TOSUN

(ekil -18) Yz ekile dzeltilmi kaba yonu kemer kaplamas

Ta Yaplar & Ta stinat Duvarlar

naat Mhendisi Necdet TOSUN

Ta Yaplar & Ta stinat Duvarlar

naat Mhendisi Necdet TOSUN

III KESME TA DUVARLAR :

Ta Yaplar & Ta stinat Duvarlar

naat Mhendisi Necdet TOSUN

Ta Yaplar & Ta stinat Duvarlar

naat Mhendisi Necdet TOSUN

TA DUVAR YZNE DERZ YAPILMASI

Ta Yaplar & Ta stinat Duvarlar

naat Mhendisi Necdet TOSUN