B L MSEL ARA TIRMA YNTEM VE TEKN KLER

AYDINLIKEVLER T CARET MESLEK L SES ANKARA ANADOLU LET M MESLEK L SES

ANKARA L M LL E T M MDRL AR-GE B R M N ARHAZIRLANMI TIR. Ara t rma teknikleri retmeni Say n DERYA SOYLUya te ekkr ederim.
etin Erturan Okul Mdr

A M A
 Ara t rma srecini inceleme,  Bilimsel Ara t rma Yntemlerini Gzden Geirme  Konu Hakk nda Ara t rma Yapabilmek in Gereken Literatr Bulma,  Veri Toplama,  Verileri De erlendirme,  Rapor Yazma Tekniklerini Anlatmakt r.

KAPSAM
Ara t rma Teknikleri sunu u, ara t rma yntemlerindeki farkl anlay lar , yayg n olarak kullan lan ara t rma tekniklerini, ara t rma basamaklar n , veri toplama ve analizini, yorumlama, rapor yazma esaslar n kapsamaktad r.

TEMEL KAVRAMLAR
B L M SORU SORMAKLA BA LAR

BLM


Ya ad m z,hissetti imiz ortamlarda ortaya kan veya kabilecek durum ve sorunlar anlamak, vurgulamak, yorumlamak ve zm nerileri sunmak iin yap lan dzenli al malar n tmdr.

M ADAMI

Bir problemi, olay bilimsel yntemlerle ara t rarak zme ula t ran, insanl n yarar na sunan ki idir.

OLGU:Bir OLGU:Bir tak m olaylar n dayand sebep veya bu sebeplerin yol at sonu


OLAY:Olgulardan meydana gelen btndr. GENELLEME:Benzer olgular aras ndaki ili kilerin yarg trnden ifadesidir. KURAM:Soyut bilgi. Bir sorunu ilgilendiren d ncelerin tmdr.

H POTEZ:Ara t rma konusuyla ilgili POTEZ:Ara olarak ortaya konulan; do rulu unun ara t r lmas gereken nermelerdir. Hipotezler, ara t rmaya yn veren temel d nceler.


KANUN:Do rulu u ispat edilmi de i mez genellemelerdir. VER :Ara t rma s ras nda elde edilen her tr ilk bilgidir. BULGU:Elde edilen verilerin i lenmesiyle ula lan sonu bilgilerdir.

L G

 renme, gzlem ve ara t rma yoluyla elde edinilen gerek,  nsan zekas n n al mas sonucu ortaya kan zihinsel rn,

B L M N TEMEL


LEV

Ya am kolayla t rmakt r.  Ya am n her a amas nda kar la lan veya kar la labilecek sorunlara zm bulmakt r.  Gelece i planlamak, haz rl k yapmakt r.

B L M N TEMEL N TEL KLER

FONKS YONELD R
Olgular ve olgular aras ili kileri a klar. Bunlara ili kin genellemeler yapar.

MANTIKSALDIR
Bilim her trl eli kiden uzakt r. Mant ksal nedenlere dayan r.

GENELLEY C D R
Tek tek olgularla de il, olgu trleriyle ilgilenmektedir.

GZLEMSEL ve DENEYSELD R
Olgular ve olgular aras ili kileri gzlem ve deney yoluyla a klar.

B L M N TEMEL N TEL KLER

DO RULANAB L RD R
Bilimsel a klamalar; veri toplayarak, de erlendirerek do rulanabilmektedir.

OLGUSALDIR
Bilimin konusu; varolan, gere e dayanan ve gzlenebilen olgulard r.

S STEML D R
Bilim i ledi i konuda edindi i olgu ve ili kileri sistemli bir ekilde incelemeye al r.

OBJEKT FD R
Bilimde zel de erlendirmeye yer yoktur. Bilim adam hibir zaman yanl davranamaz.

B L M N TEMEL N TEL KLER

NETL KT R
Sonular ortaya koyan bilim adam , kavramlarda a k ve net olmal d r.

DE

ME AIKTIR

Geerlili ini kaybeden teorilerin yerine yeni teoriler geli tirilebilir.

EVRENSELD R
Uluslararas kabul edilir.

B R K MD R
Belli bir birikim rn olan bilim; yeni bulgu ve bilgilerle btnle erek, geli erek birikim olu turmaktad r.

B L MSEL YAKLA IM


Sorunlara belli bilimsel yntemlerle zm bulmay hedeflemektedir. YNTEM:Bir sonuca ula mak iin plana gre izlenen yoldur.

B L MSEL YNTEM A AMALARI



1-Sorunun tespiti iin deney ve gzlemlerle veri toplama, 2-Toplanan n veriler do rultusunda hipotez geli tirme 3-Hipotezleri test etme,(bu a amada kapsaml bir veri toplama faaliyeti sz konusudur.) 4-Sonuca ula p zm iin gerekli neri, kanun ve kurallar belirlemek.

B L MSELL E H ZMET EDEN YNTEMLER

TMEVARIM Tek tek olgulardan btne, zelden genele do ru giden mant ksal bir d nme srecidir. TMDENGEL M Bilgi edinme ve edinilen bilgiyi gerekle tirmek iin genelden zele do ru gidilen d nme srecidir.

ARA TIRMA

Ara t rma, problemin tan mlanmas ve probleme zm bulmak iin izlenen, planl al ma srecidir.
B L MSEL ARA TIRMA

Problemi do ru tan mlayarak gvenilir zmler aramak amac yla; planl bir ekilde verilerin toplanmas , analiz edilmesi, yorumlanmas ve genellenmesi srecidir.

B L MSEL ARA TIRMALARIN AMACI

 

Bilim alan n tan mak, Olaylar n ard nda bulunan gerekleri ortaya karmak, Bunlar kanun ve kurallarla ifade etmek, Toplumu rahats z eden sorunlar zme ula t rarak toplumun mutluluk sa lamak

ARA TIRMA TRLER

Ara t rma trlerini gruplamada ortak bir gr geli tirilememi tir. De i ik isim ve s n flamalara rastlanmaktad r.

ARA TIRMA TRLER

I. ARA TIRMA DZEY NE GRE; - Temel Ara t rmalar (Kuram reten) - Uygulamal Ara t rmalar (Teknoloji reten) ARA TIRMANIN AMACINA GRE; - Problem zme Ara t rmalar

II.

III. VER TOPLAMA YNTEM NE GRE; - ANKET - TARAMA - GZLEM - BELGESEL TARAMA - GR ME - B LG TARAMA - DENEY

ARA TIRMALARDA EN OK YAPILAN HATALAR

    

Planlama hatalar Yntem hatalar Veri lme hatalar rneklem hatalar Yorumlama hatalar

VER VE KAYNAKLARI
VER N Z N OLDU U KONUYU B L RS N Z

VER : Ara t rman n kan tlar olaca d nlen; ara t rman n konusuna ili kin kaydedilmi , i lenmemi ham bilgilerdir.

VER TRLER
 D REK KAYNA INDAN ELDE ED LEN VER LER Bu tr veriler yarg ve yorum iermedi inden ara t rmac lar taraf ndan daha ok tercih edilir.  B R BA KASINDAN AKTARIMINDAN ELDE ED LEN VER LER Bireylerin ve toplumlar n yap sal zelliklerinden etkilenerek gelen, bireylere ve toplumlara ili kin zel verilerdir.

VER LER N TA IMASI GEREKEN ZELL KLER

Veri;  Fonksiyonel olmal d r.  Yeterli olmal d r.  Gvenilir olmal d r.  Do ru olmal d r.

VER KAYNAKLARI
1-SZL VER KAYNAKLARI Halk hikayeleri, masallar,trkler oyunlar vs. 2-YAZILI VER KAYNAKLARI Anla malar haritalar, mektuplar, kitaplar, dergiler,gazeteler, istatistiki veriler vs. 3-GRSEL VER KAYNAKLARI Resimler,heykeller, arkeolejik eserler,film,foto raflar vs.

ARA TIRMANIN PLANLANMASI

ARA TIRMANIN PLANLANMASI

Bilimsel ara t rma; bilgi birikimine sahip bir ara t rmac n n, bir dizi al ma srecinde ula abilece i bir sonutur. Her a amas n n, iyi d nlp planlanmas gerekmektedir. Planlama; sadece konu belirleme tayini de il, taslak olarak tm ara t rma srecini ierir.

A- KONU SE M
Konu seiminde dikkate al nmas gerekenler: 1. Ara t rma konusu ilgili bilim dal iin nemli olmal ve baz sorular n cevab n olu turmal d r. 2. Ara t rma konusuna ili kin uygun ko ullar n sa lan p sa lanamayaca dikkate al nmal d r. 3. Konu herkes iin ilgi ekici, merak uyand r c olmal d r. 4. Konu bir soruna zm getirme iddias nda olmamal d r. 5. Konuya ili kin verilere, ula l p ula lamayaca dikkate al nmal d r.

B- PROBLEM SE M Problem seiminde dikkate al nacak kriterler unlard r: 1. Yenilik Kriteri Bu kriteri ta yan iyi bir ara t rma, ayn zamanda anlaml , fonksiyonel ve gncel bir ara t rma olmaktad r. 2. lgi Kriteri Bir konuya duyulan ilgi ve merak anlam ndad r. Konuya duyulan ilginin, ara t rman n niteli ini de etkiledi i grlmektedir.

3. Yeterlilik Kriteri * Alanda Yeterlilik: Ara t r c , konuya ili kin bilim alan n , problemle ilgili daha nce yap lan hata ve ba ar lar , yap lan ara t rmalar , retilen ilke ve kuramlar bilme yeterlili ine sahip olmal d r. * Yntemde Yeterlilik: Ara t r c , verilerin toplanmas ve de erlendirilmesinde gerekli yntem, lme ve istatistik bilgisine sahip olmak zorundad r. * Ara t r c Yap Yeterlili i: Ara t r c yap , sorumluluk alma, risk alma yeterlili ini de gerektirmektedir. Bu yap daki ki iler genellikle ara t rmac bir yap kazanm durumdad r.

4. Kaynak Kriteri * Ekonomik Kaynaklar * Zamansal Kaynaklar * nsansal Kaynaklar

C- ARA TIRMA PROBLEM N N YAZILMASI

Problemin ara t r labildi i test edildikten sonra temel problem cmlesi yaz l r.

 Problem cmlesi yaz m nda a k ve sade bir dil kullan l r.  Ara t rma problemleri soru cmleleri eklinde ifade edilmelidir.  Problem cmlesi, zlecek problemi net bir ekilde ortaya koymal d r.  Ara t rman n s n rlar ele al nan de i kenler a s ndan kesinle tirilmelidir. tirilmelidir.  Ara t rma sonunda elde edilen bulgular n genellenece i evren s n r , kesin ve a k belirtilmelidir.

ARA TIRMADA PROBLEM CMLES N N

YAZIMINDA DE

KEN KAVRAMI

NEML D R.

DE

KENLER

Bir ara t rman n olgular ndan olu an, birden fazla de er alabilen, de i ebilen her ey olarak tan mlan r.

DE

KEN TRLER

YLED R.

1.N 1. N CEL DE KENLER De i ken bir durumun bir zelli in say sal de er alabilmesidir. 2.N 2. N TEL DE KENLER Bu de i kenler; say veya l birimleri ile sylenemeyen, ancak e itli klara ayr labilen de i kenlerdir. 3.BA 3. BA IMSIZ DE KENLER Bir ara t rmada bir ba ka de i keni etkileyen, onu denetim alt nda tutan de i kendir. Ara t rman n trn belirler. 4.BA 4. BA IMLI DE KENLER Bir ara t rmada ba ms z de i kene ba l olarak de i ebilen de i kendir. A klay c yada genelleyici bir ara t rmada bir sonutur.

DE

KEN RNE

Gelir ve e itim durumlar yksek olan ailelerde (Ba ms z De .) bilgisayar ve videoya sahip olma oran (Ba ml De .) daha yksektir.

ARA TIRMANIN PLANLANMASI

Ara t rma probleminin zmne dnk yrtlmesi ve sonuland r lmas iin, btn a amalar n ok iyi ve detayl planlanmas gerekmektedir. yi bir planlama ara t rma amac ndan sapmadan, ara t r c eleman, zaman, para vb. kaynaklar n en verimli ekilde kullan lmas n sa lamaktad r.

PLANLAMA A AMALARI
 Problem Konusuna li kin Kaynaklar n Taranmas  Ara t rman n Amac , Gere i Ve neminin A klanmas  Hipotez Kurma  Ara t rma Yntemini Belirleme  Veri Toplama Yntemini Belirleme Ve Toplama Arac n Haz rlama  Evren Ve rneklem Seimini Belirleme  Verilerin Elde Edilmesi  Verilerin Analizi  Verileri Yorumlama  Ara t rma Raporunu Yazma

 R N E K L E M
RNEKLEME GENELLE T RMEYE YARDIMCIDIR.

EVREN nedir?
Evren;
 Ara t rma sonular n n genellenmek istendi i birimler btndr.  Herhangi bir ara t rma kapsam na giren obje, olgu, olay ve bireylerin tmdr. Evrenin niteli ini, ara t rman n amac belirler. Evreni temsil gc yksek bir rneklem gurubundan veri almak, edinilen bilgilerin genellenebilme dzeyini art r r. Evreni olu turan birimlere ait ltlere, de erlereEVREN DE ERLER (PARAMETRE) denir. rneklem de erlerine de STAT ST K denir.

EVREN TRLER NE GRE 2 EK LDE TANIMLANMAKTADIR.

ARA TIRMA EVREN : Ara t rma sonular n n genellenmek istedi i btn elemanlar , bireyleri ve objeleri kapsamaktad r. (T K N yapt nfus say mlar gibi) ALI MA EVREN : Ara t r c n n rneklem olarak belirledi i ara t rma evrenidir.

RNEKLEM
Belli bir evrenden, o evreni temsil yeterlili i oldu u kabul edilen, belli kurallara gre seilmi kk bir rnek, kk bir ktledir. rne in; Deniz kirlili ini ara t rmak iin al nan Bir kavanoz su; RNEKLEM, Suyu alma i lemi; RNEKLEME Deniz ise; EVREND R.

RNEKLEM BYKL N ETK LEYEN DE K ETMENLER

1. Evrenin yap s 2. De i kenin say s 3. rneklem hatas 4. Evrenin temsil niteli i 5. rnekleme yntemi

RNEKLEME YNTEMLER
OLASILIKLI RNEKLEME YNTEM GAYEL RNEKLEME YNTEM

Basit Olas l kl rnekleme Tabakal rnekleme Sistematik rnekleme bek rnekleme

Uygunluk rneklemesi Gnll rnekleme Kota rneklemesi Kartopu rneklemesi Zaman rneklemesi

VER TOPLAMA YNTEMLER

SORU K N N AYNASIDIR.

VER TOPLAMA YNTEMLER

1. ANKET YNTEM 2. DENEY YNTEM 3. GZLEM YNTEM 4. GR ME YNTEM 5. TARAMA YNTEM

1. ANKET YNTEM ANKET; belli bir ama ve plana gre dzenlenmi soru listesidir. Bu yntem daha ok sosyal ierikli ara t rmalarda kullan lmaktad r.

ANKET HAZIRLANIRKEN D KKAT ED LMES GEREKEN KURALLAR

A- GENEL KURALLAR


Anket formunu haz rlamaya ba lamadan nce ara t r lacak konu ile ilgili n al ma yap lmal , konuya hakim olunmal Ara t rman n kapsam ve ara t rman n hitap edece i kitle ile ki ilerin profilleri mmkn oldu unca do ru belirlenmelidir.

B- B MSEL KURALLAR


Anket formunda anketi cevaplayan ki inin kimli ini ortaya karmaya ynelik her trl sorudan zenle ka n lmal  Anket formunda sorular en az dzeyde e itim alm bir ki inin bile anlay p, cevaplayabilece i kadar; basit, sade ve anla l r olmal  Anket formunda olabildi ince a k ulu soru bulundurmaktan ka n lmal

B- B MSEL KURALLAR


Soruya verilebilecek btn cevaplar, klar halinde verilmeli, son olarak di er kk mutlaka eklenmeli

Olabildi ince evet-hay r-bazen gibi ikievetriki kk olan sorular sormaktan ka n lmal Olabildi ince do rudan sorular sormaktan ka n lmal , daima dolayl sorular haz rlanmal


De i ik yerlere kontrol sorular konmal

B- B MSEL KURALLAR


30 en fazla 35 soru ierisinde llmek istenen btn sorular sorulmal d r. deal anket formu; 15-20 sorudan olu mal d r. 15

Tan mlanacak olan kitlenin her bir yesinin belli bir yntemle rneklem gurubunda yer almas na zen gsterilmeli


Ara t rma verilerinin, do ruluk dzeyini sa layacak say da rneklem seilerek, evreni temsil etmesi sa lanmal


rneklemdeki herkesin sorular cevaplamas sa lanmal

SORU KA IDININ HAZIRLANMASI

Soru ka d kendisinden bilgi edinilmesi planlanan dene in yaz l olarak cevaplayaca sorular iermektedir. O nedenle anket sorular n n haz rlanmas nda iki temel ilke dikkate al nmal d r.
 TEMEL LKE 1: Sorular ara t rman n amac n belirlemeye ara t rma problemindeki de i kenlere uygun nitelikte olmal d r.  TEMEL LKE 2: Her soru ara t rmada ele al nan yaln z tek bir de i kenin llmek istenen niteli ini belirleyici olmal d r.

SORU TRLER
A- KAPALI ULU SORULAR Bu tr sorularda cevap seeneklerle verilir. Cevaplay c dan d ncelerini en iyi yans tan seenek yada seenekleri i aretlemeleri istenir. RNEK: Hastalan nca doktora gider misiniz? a) EVET b) HAYIR

KAPALI ULU SORULARIN

OLUMLU YNLER
rneklem gurubu aras nda kar la t rma yap lmas n kolayla t r r. Dkmn yap lmas , bilgisayara girilmesi k sa zaman al r. Cevap seeneklerinin belli olmas abart s z, ilgisiz, unutulmu vb. cevaplar n gelmesini engeller Maliyet ve zaman ynnden daha ekonomiktir.

OLUMSUZYNLER
Cevap seeneklerinden biri rasgele i aretlenebilir.

rneklem gurubundaki farkl l klar net bir ekilde ortaya konulamayabilir.

Sorular n deneklerce do ru, anla l p anla lmad denetlenemez.

B- AIK ULU SORULAR Cevaplay c ya istedi i cevab yazabilme f rsat verir. O nedenle; sorularda kullan lan szckler dikkatle seilmeli, objektif bilgi alabilme hedeflenmelidir. RNEK: renci temsilcisinden beklentileriniz nelerdir? Sizce ku aklararas at mada temel sorunlar nelerdir?

AIK ULU SORULARIN

OLUMLU YNLER  Deneklerin gr leri tutumlar ve kendileri hakk ndaki alg ve yorumlamalar konusunda derinli ine bilgi edinilmesini sa lar.
 Toplanan veriler ara t r c n n d nceleri ile s n rl kalmaz. Ara t r c n n d nemedi i, beklenmeyen veriler toplanabilir.

OLUMSUZ YNLER
 Ara t rman n amac ile ilgili olmayan cevaplar yaz labilir.  Elde edilen bilgilerin istatistik, analiz iin s n fland r lmas gerekir.  Bu tip sorular iin cevaplama sresi uzun olmal d r.

SORU T PLER
 Demografik soru tipleri Cinsiyetiniz nedir? Ka ya ndas n z  Olgusal soru tipleri - Bilgi sorular : Bebe e ek g da vermeye ne zaman ba lanmal d r? - Davran sorular : Bebe inize ek g da vermeye ne zaman ba lad n z?  Yarg sal soru tipleri Okulunuzdaki e itim kalitesi dzeyi nas ld r?

SORU YAZIMINDA TEMEL LKELER

         

Amaca cevap vermeli K sa ve basit olmal Karma k ve farkl kavramlar iermemeli Bir soru yaln z bir konu iermeli Fonksiyonel olmal Geerli olmal Gvenilir olmal Evreni temsil etmeli Temsil gc zay flat lmamal Anket formunun grnm zenli haz rlanmal

ARA TIRMAYA L K N TANIMLAMA B LG LER

Ankette kapak bulunuyorsa kapakta, bulunmuyorsa i kesimde sorulara ba lamadan nce bir ynerge yer almal .  Ara t rma yada projenin ad  Ara t rmay yrten kurumun ad  Gr mecinin ad ve soyad  Gr me sresi yer almal .

RNEKLEME L K N TANIMLAMA B LG LER

Ara t rma sorular na giri niteli indeki bu blm; anketi cevaplayan bireyin, ki ilik zelliklerine ili kin sorular kapsamaktad r. rnek: E itim durumunuz nedir?
a) Lise b)n Lisans d) Yksek lisans e)Di er c)Lisans

SORU KA IDI DZEN

 Monotonlu u k racak ekilde, ayn sayfada farkl tip yaz lar n kullan lmas  Soru tipinin yumu ak, dolgun ve kolay okunabilir olmas  Soru sayfas btnnde soru kklerinin, seeneklerin, soru kal plar n n dzen ve yaz karakteri a s ndan birbirinden ay rt edilebilir nitelikte dzenlenmesi  Sorular n yan tlar n yazabilmek ve kodlayabilmek iin bo yer b rak lmas  Gr mecinin not alabilece i bo yer b rak lmas  Soru sayfas n n, estetik a dan ho bir etki yaratacak ekilde tasarlanmas  deal soru formunun A4 bykl ndeki bir ka d n ikiye katlanarak elde edilen lyle s n rland r lmas

ANKETR SE M VE E

TM

Soru ka d ara t r c taraf ndan uygulanabildi i gibi geni kapsaml ara t rmalarda gr meci (anketr) taraf ndan da uygulanabilmektedir. ANKETR SE M KR TERLER o Ara t rma konusu ve gr lecek deneklerin yap sal zellikleri gr meci seiminde etkilidir. o Ara t rma konusu ve deneklerin cinsiyeti, gr mecinin cinsiyetinin belirlenmesinde etkilidir. o Gr mecinin deneklerle benzer demografik zelliklere sahip olmalar bir avantaj olarak grlr. o Gr mecinin ara t rma konusuna kar bilgisi nemli bir seim kriteridir.

ANKETR E T M  Ara t rman n amac ,  Soru ka d ndaki her sorunun amac  Sorunun nas l sorulaca gr meciye anlat lmal d r.  E itimin baz a amalar uygulamal yap lmal d r.  Anketr E itimi a amada ele al nmal *Ara t rma Konusu *Gr me Yntemi *Gr me lkeleri

ANKET UYGULAMA YNTEM

Kar l kl gr me, gnderme, telefon, internet hangi yntem kullan l rsa kullan ls n, insanlar cevaplama konusunda ok istekli olmamaktad rlar. Cevaplay c lar n kat l m n sa lamak iin; ara t rman n neminin ve ya am kalitesine katk s n n iyi aktar lmas ve al man n her a amas n n hatas z, zenle profesyonelce yrtlmesi gerekmektir. gerekmektir.

ANKET UYGULAMA YNTEMLER YLED R

Gr me Yntemi Gnderme Yntemi Telefon Yntemi

2- DENEYSEL YNTEM
Bir ara t rma konusuna ili kin veri elde etmek amac ile;  Ara t r c n n kontrolnde  Neden-sonu ili kilerini Nedenbelirlemeye dnk  Toplanmak istenen verilerin retilmesi al malar d r.

3- GZLEM YNTEM
e itli davran nedenlerinin tan mlanmas nda, karma k davran lar n (insan ili kileri) ara t r lmas nda kullan lan bir veri toplama yntemidir. Gzlem yo unlu u ara t rma kapsam na gre de i mektedir. Bir olu um iin tek bir gzlem yeterli de ildir.

GZLEM YNTEM N N LKELER

Gzlem; birok duyu organ yla yap l r. Gzlem; olabildi ince objektif bak la yap lmal d r. Farkl gzlemcilerin gzlem yapt durumlarda; bak standard olu turulmaya al lmal d r. Gzlem formu ve kay t dzeni do ru kullan lmal , verilerin geerlili i sa lanmal d r. Gzlenen nitenin gzlem sresince do al durumunu korumas amalanmal d r.

4- GR ME YNTEM
Szel olarak bilgi toplama ve yzyz-yze deneklere soru sorarak veri toplama olarak ifade edilmektedir.

GR MEDE TEMEL LKELER

 Konuya ili kin kesin ve kapsaml bilgiye sahip olunmal  Gr meye ba larken ara t rmac kendini ve ara t rmay tan tmal  Gr me sreci iyi ili kilerle yrtlmeli  Gr len gurubun gveni kazan lmal  Tarafs z ve yorumsuz ekilde soru sorulmal  Gr len ki iye ili kin bilgiler gizli tutulmal  Gr menin son a amas her iki taraf iin de memnuniyet verici bir ekilde tamamlanmal

VER LER N ANAL Z VE YORUMLANMASI

LENMEM VER LER HAM MADDE G B D R.

Verileri dzenlemek ve analiz etmekteki ama; daha anlaml , kolay anla l r hale getirmek ve ba kalar yla yapaca m z ileti imde yararlanabilmek iindir.

TASN F VEYA GRUPLAMA

Byklklere Gre Gruplama nsanlar Ya lar na Gre Gruplama Co rafi Blgelere Gre llere Gre Tabakalara Gre

TABLOLARIN HAZIRLANMASI


ok say daki anket formlar ndan veya ba ka dokmanlardan bilgilerin kar lmas ve bunlar n dzgn ekilde sunulmas iin verilerin tabloya dklmesi zorunludur. Bilimsel raporlarda ve tezlerde tablolar birden ba layarak numaraland r l r.

Tablo 27:Okul Trleri

Okul e idi
Ticaret Meslek K z Meslek Endstri Meslek TOPLAM

Okul Say s

renci Say s

Kaynak:

GRAF KLER N HAZIRLANMASI



Grafikler verilerin irdelenmesinde uygulay c lara etkin anlaml mesajlar veren aralard r. Grsel olmalar nedeniyle uygulay c ve okuyucuya ilk bak ta ok anlaml bilgiler verirler. Do ru seilmi bir grafik veriler hakk nda en isabetli yorum yapmay sa layan yegane arat r.

GRAF K E TLER

UBUK GRAF K

1. 2. . .

eyrek eyrek eyrek eyrek

PASTA GRAF K

H STOGRAM GRAF K

PRAM T GRAF K

 ZG GRAF K

STAT ST K ANAL ZLER

statistik yntemlerin verilere uygulanarak yap lan i lemlere STAT ST K ANAL Z denir. statistik Analiz yapmaktaki ama: Tezde veya raporda belirtilmi olan hipotezin test edilmesi, Mevcut durumu oldu u gibi ortaya koymak ve daha iyi anla lmas n sa lamak, leriye dnk tahminler yapmak

BA LICA STAT ST K ANAL Z RNEKLER

 

verilere uygulan r Ortanca: S raya konulmu verilerde tayin edilmi de erdir Korelasyon Katsay s : ki de i ken serisine uygulan r. Standart Sapma: Tm verilere uygulan r De i im Aral (RANGE): S raya konmu verilerde uygulan r.

Aritmetik Ortalama: Tm rakamsal

B LG KAYNAKLARI
B L M TASN F DEMEKT R.

B LG TOPLAMADA BA VURULACAK KAYNAKLAR

3. E TL KURUMLAR BAKANLIKLAR, *T K BELED YEL R, (TRK YE STAT ST K S V L KURUM RGTLER KURUMU) 4. B L MSEL *TB TAK TOPLANTILAR (TRK YE B L MSEL VE TEKN K TEZLER ARA TIRMA KURUMU) ARA TIRMA *TSE (TRK STANDARTLARI RAPORLARI ENST TS) TS) UZMAN GR LER 2. KTPHANELER, MZELER 5. DO A VE TOPLUM VE AR VLER 6. NTERNET *YK KTPHANES *N VERS TEKTPHANELER , *M LL KTPHANE *OSMANLI AR VLER 1. ARA TIRMA KURUMLARI

L TERATR TARAMASI
Literatr taramas , ara t rma konusunun seilerek anla lmas na ve ara t rman n tarihsel bir perspektife oturtulmas na yard mc olur. Bir ara t rmac ara t rmas na ba larken o konuda yap lan nceki ara t rmalar ve kavramsal literatr bilmek zorundad r. Literatr taramas ;  veri toplama ve toplanan verinin neminin tart lmas ,  toplanan verilerin konuyla yada ilgilenilen problemle ili kisinin kurulmas ve  bilginin s n fland r lmas a amalar ndan olu an bir sretir.

L TERATR NASIL TARANMALIDIR?

Literatr taramas na ara t rma konusu ile ilgili anahtar kelimenin seilmesiyle ba lan r. Daha sonra ilgili veri taban na ula lmaya al l r. Anahtar szcklerin seilmesi taraman n en nemli noktas d r.Bu szckler ara t rman n konusunu olu turan DE KENLER dir.

L TERATR TARAMASI 2 EK LDE YAPILIR



ELLE MEKAN K TARAMA B LG SAYAR DESTEKL B LG TARAMA

L TERATR TARAMASININ DZENLENMES

Ara t rmalar s n fland r lmal Birbiriyle kar la t r lmal Birle en ve ayr lan ynleri gsterilmeli Bilgiye katk lar ve yntemleri ele tirilerek yaz lmal d r.

Literatr taramas , ara t rmac n n bilim adaml dzeyinin bir gstergesidir. Ara t rman n niteli ini, do rulu unu ve gvenirli ini yans t r. Literatr taramas tamamland ktan sonra bulunan tm ara t rma makaleleri, dikkatle okunup zet bilgiler al narak raporla ilgili yerlere kaynak gsterilerek bildirilmelidir.

RAPOR YAZMA
SZLER UAR, YAZILAR KALIR.

ARA TIRMA RAPORUNUN YAZILMASI Ara t rma Yaz m ndaki Genel Kurallar
 Srekli okuma  takvimi haz rlama  Yazmak iin zel zaman ay rma  Salim kafayla yazma  Yazma mekan n belirleme  Yaz yazmaya yo unla ma  Blmler halinde yazma  Yaz lan k s mlar tart ma  D nerek yazma  i zaman nda yapma  En son teknolojiden yararlanma  Motivasyon

ARA TIRMA YAPISININ OLU TURULMASI HER ALI MADA BULUNMASI GEREKEN BLMLER  Kapak Sayfas  zet  z  indekiler  izelgeler Dizini  ekiller Dizini  K saltmalar  Giri  Kuramsal ereve ve Kaynak Bildirileri  Materyal ve Yntem  Bulgular ve Tart ma  Sonu ve neriler  Kaynaka  Te ekkr  Ekler

KAPAK SAYFASI
Ara t rma raporunun ilk sayfas d r. Ara t rman n konusu, ara t rmay yapanlar, ara t rman n yap ld yer ve tarih gibi bilgilerin kapak sayfas nda yer almas asgari ko uldur.

ZET
Ara t rma hakk nda, genel bir kan n n en k sa srede olu turulabilmesi amac yla olu turulmu bir blmdr. Ara t rman n hangi konuda yap ld , hangi yntemin izlendi i ve hangi sonulara ula ld zet blmnde belirtilir. Her ara t rmaya bir de YABANCI D LDE zet konmal d r. Ara t rmay uluslar aras alana aar.

Z
K sa zet olarak da bilinir. z; zetten farkl olarak, ok daha k sad r.  Tek bir paragraft r  Anahtar kelimeler ierir. z konan ara t rmalara yabanc dili de eklenmelidir.

 NDEK LER
Ara t rman n ba l klar n n oldu u bir fihrist kar l r. Okuyucu;  hem ara t rman n ierisinde hangi ba l klar n oldu unu  hem de ka nc sayfada bulundu unu grebilir.

EK LLER VE ZELGELER
E er bir ara t rmada 10dan fazla say da izelge var ise; mutlaka izelgeler dizini haz rlanmal d r. izelgenin ba l tam olarak yaz l r. Kar s na ka nc sayfa oldu u belirtilir.

KISALTMALAR
K saltmalar zaman ve yerden kazanmak iin kullan l r. Ara t rmac n n ok s k kulland kavramlar k saltmas ndan veya lkenin kendi ulusal s n rlar ierisinde gnlk ya amda kabul edip uygulad kendili inden olu an szcklerdir. szcklerdir.

GR
 Ara t rman n yap lmas na neden olan problemin ortaya kondu u,  zm iin neler yap ld ,  problemin zm ile bilimin-insanl nbiliminnya am n neler kazanabilece inin belirtildi i  ara t rman n amac n n, neminin kapsam n n belirtilerek,  ara t rman n gerekesinin ortaya kondu u blmdr.

KURAMSAL EREVE VE KAYNAK B LD R LER

Kuramsal ereve blmnde ara t rman n oturdu u temeller hakk nda bilgi verilir. Daha nce ara t rma konusuyla do rudan ve dolayl olarak yap lm al malar esas al narak, temeli olu turan kuramlar hakk nda bilgi verilir. Kaynak bildiri leri blmnde, ara t rma konusu ile ilgili yap lm al malar kronolojik bir s ra ierisinde zetlenerek verilir.

MATERYAL VE YNTEM
Materyal bir ara t rman n yap labilmesi iin toplanan her trl malzemedir. Yntem ise sz konusu malzemeyi elde etmek ve elde edilmi malzemeyi de erlendirmek amac yla izlenen yoldur. Bu nedenle materyal blmnde al man n hangi malzemeden olu tu unun yaz lmas ile yetinilir. Malzemenin nas l topland na ili kin bilgi verilmez.

BULGULAR VE TARTI MA
Ara t r c n n konuya olan hakimiyetini gstermesi bak m ndan bu blm nemlidir. Ara t rmada bir tek blmde toplanabilece i gibi, birka blmde de verilebilir. Ara t r c bu blmde objektif olarak bulgular yorumlamal d r. Yorumlarken son derece a k ve net olmal d r.

SONU VE NER LER

Bulgu iin en az ndan bir adet sonu olu turmak gerekir. Sonular hibir zaman zorlama olmamal fakat bulgulara dayal olmal d r. Ara t r c bu blmde ula t yarg ya da dayal olarak, neriler geli tirmelidir.

KAYNAKA
Ba ka ara t r c lar taraf ndan yap lm bulunan ve ara t rmada yararlan lan
 

fikir, d nc, teknik bilgi ile ara t rma sahiplerinin haklar n teslim etmek, o konuda yap lm al malar derli toplu bir araya getirmek, bylece bu konuda al acak olanlar n daha nce bu konuda yap lm olan al malardan haberdar olmalar n sa lamak

amac yla yararlan lan tm kaynaklar alfabetik bir dzen ve belirli sistem ierisinde verilir.

EKLER
Metin ierisinde btnl ve ak bozaca gerekesiyle tablolar n, ekil, resim, harita veya belgelerin raporun en sonunda bir arada verilmesidir.

TE EKKR
Ara t rmada her trl yard m, destek ve i birli i sa layan ki i ve kurumlara te ekkr edilmesidir.

ARA TIRMA YAZIMINDA KULLANILACAK SLUP

Bir ara t rman n yaz m her eyden nce bilimsel bir al man n okuyucuya duyurulma arac d r. Bu nedenle bilimsel bir slup kullan lmal d r.

YAZIM SIRASINDA D KKATE ALINMASI GEREKEN HUSUSLAR

1. Ara t rmada birinci tekil ah s ve birinci o ul ah s hibir zaman kullan lmamal , daima nc tekil ah s kullan lmal d r. 2. Ara t r c mmkn oldu unca objektif olmal d r. 3. Ara t rmada mutlaka elde edilen bulgulardan bir sonu kar lmal d r. Bulgulardan kan sonu ne ise do ru odur. 4. Anlat mda a k, basit, dolays z ve yal n bir ifade kullan lmal d r. 5. Ara t r c ara t rmay yazd dile hakim olmal d r. 6. Ara t rmada imla kurallar na mmkn oldu unca uyulmal d r. 7. nternet gnmzde bir ya am biimi olmu tur. Internetten yararlan l rken ok dikkatli olunmal d r.

KAYNAKA
1. ARIKAN, Rauf (1995) Ara t rma Teknikleri ve Rapor Yazma.TUT BAY Ltd. ti.Ankara _______ (2002) Ara t rma Teknikleri. Gazi Kitapevi. Ankara ARLI, Mine ve NAZ K.M.Hamil (2004) Bilimsel Ara t rmaya Giri . Gazi Kitapevi. Ankara. AZ Z, Aysel (2003) Ara t rma YntemleriYntemlerileti im. Turhan Kitapevi. Ankara BAYKUL, Ya ar ve GELBAL, Selahattin, KELECEO LU, Hlya. (2006) Ara t rma Teknikleri. M.E.B Yay nlar . Ankara KARASAR, Niyazi (2005) Bilimsel Ara t rma Yntemi. Nobel Yay n Da t m. Ankara. 2. 3. 4. 5.

6.

KAYNAKA
7. OKAN, Kenan(2003) Ara t rma Yntemleri. M.E.B. Yay nlar . stanbul. 8. YAZICIO LU, Yah i;ERDO AN, Samiye(2004) SPSS Uygulamal Bilimsel Ara t rma Yntemleri. Detay Yay nc l k. Ankara. 9. AK L TEMEL, Mehtap(2007) Ara t rma Yntemleri Dersi Ders Notlar . 10. YILMAZ, Vildan. G..Rektrl Bilgi lem Dairesi Ba kanl . Etkili Sunum Haz rlama Teknikleri 11. GLER CAN, Nejla. Bilimsel Ara t rma Yntemleri. AB Uzman .

SONU
Ara t rma yntem ve tekniklerinin verildi i bu al mada amac n hangi bilim dal ile yada toplumsal ara t rma ile u ra l rsa u ra ls n belirli noktalara dikkati ekmek oldu u bilinmelidir. Verilen bilgilerin yol gsterici oldu u bunlar n i e yarar duruma getirilmesinde ara t rmac n n kendisinin nemli oldu u unutulmamal d r. Her eyden nce ara t rma bir tak m al mas d r. Bu bak mdan iyi bir ara t rmac n n iyi bir ileti imci olmas gerekti i gere i her zaman an msanmal d r.