Linux#da#Trke#Nasil#Yazilir

1-) Konsolda nasil yazilir?

2-) X de nasil yazilir?
3-) StarOffice de nasil yazilir?
Birok kisi tarafindan Linux da Trke karakterleri kullanmak problem olarak
grlse de aslinda bu ok nceden asilmistir.
Simdi bunun nasil yapildigini aiklayalim. Ben SuSE tabanli olarak aiklamalari
yapacagim fakat hemen hemen btn dagitimlarda bunlari uygulayabilirsiniz.
40,#Konsolda#nasil#yazilir?
Herseyden nce elimizde gerekli dosyalarin bulunmasi gerekiyor. Trke
yazabilmek iin gereken btn dosyalari
ftp://ftp.saneg.itu.edu.tr/pub/turkce
dizini altinda bulabilirsiniz.
Buradan dosyalari indirdikten sonra sunlari yapmamiz gerekiyor.
trq.map adli dosyayi
/usr/lib/kbd/keymaps/i386/qwerty
dizini altina kopyalayin. Birok dagitimda bu zaten var olarak gelir eger yoksa bu
dosyayi buraya kopyalayin.
Ikinci olarak
lat5u-12.psf.gz (80x33 znrlk iin)
lat5u-14.psf.gz (80x28 znrlk iin)
lat5u-16.psf.gz (80x25 znrlk iin)
dosyalarini
/usr/lib/kbd/consolefonts
dizini altina kopyalayin. Default olarak kullanilan 80x25 oldugu iin birogunuz
lat5u-16.psf.gz adli dosyayi kullanacaktir.
Simdi Trke yazmak iin su komutlari vermeniz gerekmekte
$ loadkeys /usr/lib/kbd/keymaps/i386/qwerty/trq.map
$ setfont /usr/lib/kbd/keymaps/consolefonts/lat5u-16.psf.gz
Bu komutlari verdikten sonra artik konsolda rahat rahat Trke yazabilirsiniz.
Tekrar Ingilizce yazmak iin ise;
$ loadkeys -d (Default olarak Ingilizce keymap tanimli ise)
$ setfont
Bu komutlardan sonra ise tekrar Ingilizce klavyeye dnms olursunuz.
Eger benim gibi srekli bunlari yapmak istemiyorsaniz;
/bin dizini altinda rnegin Trke iin "t" Ingilizce iin ise "e" adli iki dosya
olusturursunuz. "t" adli dosyanin iine Trke iin yapilmasi gereken komutlari
"e" adli dosya iine ise Ingilizce iin yapilmasi gereken komutlari yazar ve rnegin
haklarini 755 yaparsiniz. Bylece komut satirinda "t" tusuna bastiginizda Trke
"e" tusuna bastiginizda ise Ingilizce yazarsiniz. Ayrica /etc/inittab dosyasi ile
oynayarak bazi tus kombinasyonlari ile de bu islemleri yaptirabilirsiniz.
50,#X#de#nasil#yazilir?
X de yazmak iin ise ISO8859-9 dizini altindaki dosyalari su sekilde
/usr/X11R6/lib/X11/fonts
dizini altinda ISO8859-9 adli bir dizin olusturarak kopyalayin.
xmodmap.trq adli dosyayi ise
/usr/X11R6/lib/X11/etc dizinine kopyalayin.
/etc/XF86Config dosyasinda su satirlara
FontPath "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/local/"
FontPath "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/misc/:unscaled"
FontPath "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/75dpi/:unscaled"
FontPath "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/100dpi/:unscaled"
su satirlari ekleyin ve su sekle getirin.
FontPath "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/local/"
FontPath "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/ISO8859-9/misc/:unscaled"
FontPath "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/ISO8859-9/75dpi/:unscaled"
FontPath "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/ISO8859-9/100dpi/:unscaled"
FontPath "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/misc/:unscaled"
FontPath "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/75dpi/:unscaled"
FontPath "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/100dpi/:unscaled"
Simdi startx komutunu vererek X window a gein.
Burada bir xterm aip
$xmodmap /usr/X11R6/lib/X11/etc/xmodmap.trq
komutunu verdiginiz zaman artik X de Trke yazabilirsiniz.
Yine burada benim uyguladigim bir yolu nermek istiyorum. KDE kullaniyorsaniz.
/bin dizini altinda Trke iin "turkce" Ingilizce iin ise "ingilizce" adli iki dosya
olusturun.
turkce adli dosyanin iine yukaridaki komutu ingilizce olanin iine ise
xmodmap /usr/X11R6/lib/X11/etc/xmodmap.std
komutunu yazin ve haklarini rnegin 755 yapin. Daha sonra KDE de masastne
iki tane uygulama ekleyin. Bunlardan birine /bin/turkce digerine ise /bin/ingilizce
dosyalarini belirtin. Bylece turkce olana tikladiginizda Trke, ingilizce olana
tikladiginizda Ingilizce yazarsiniz.
Yani syle olmus olur.
60,#StarOffice#de#nasil#yazilir?
Mustafa Baser tarafindan hazirlanan bu fontlar officefonts.tgz adli dosyanin iinde
bulunmaktadir. Yapmaniz gereken ilk sey bu dosyayi bir dizine amak olacaktir.
Actiginiz zaman fonts adli bir dizin olusacak, bu dizinin iindeki afm adli
dizindekileri StarOffice i kurmus oldugunuz dizindeki xp3/fontmetrics/afm dizinine
kopyalayin.
Eger btn yapilmasi gerekenleri syle yazarsak;
StarOffice i kurmus oldugunuz dizin olarak
/root/Office51aliyorum.
office_fonts.tgz paketini ektiniz. Sirayla sunlari yapmaya basliyoruz.
# cd /tmp
# tar xvfz office_fonts.tgz
# cp fonts/afm/* /root/Office51/xp3/fontmetrics/afm
# cp fonts/pfb/* /root/Office51/xp3/pssoftfonts
# cp fonts/psstd.fonts /root/Office51/xp3/
# mkdir /usr/X11R6/lib/X11/fonts/ttf
# cp fonts/ttf/* /usr/X11R6/lib/X11/fonts/ttf
# cp fonts/ttf/xfsft /bin
# chmod 755 /bin/xfsft
Bylece kopyalanmasi gereken btn dosyalari yerlerine kopyalamis olduk.
Simdi yapmamiz gereken birka ayar daha kaldi.
Ilk nce ailirken font serverin ailista alismasi iin su satiri dagitiminiza bagli
olarak /etc/rc.d dizinindeki gerekli dosyaya yazalim.
SuSede /etc/rc.d/boot.local dosyasina yazabiliriz.
Yazacagimiz satir su;
/bin/xfsft -config /usr/X11R6/lib/X11/fonts/ttf/fonts.con &
simdi nceden yarattigimiz /bin/turkce adli dosyaya su satiri ekleyelim;
xset +fp tcp/localhost:7100
bylece artik StarOffice de Trke yazmaya baslayabiliriz.
Simdi /etc/rc.d/boot.local dosyasina yazdigimiz satiri komut satirinda alistirin
daha sonra startx ile X e gein ve yarattigimiz turkce linkine basin ve StarOfficei
alistirin. Artik Trke yaziyorsunuz.
Burada anlattiklarim benim Trke ve Ingilizce klavyeler arasinda srekli geis
yapmak zorunda kaldigim iin kendimce gelistirdigim yntemler. Bunlardan baska
Trke yazmak iin anlattiklarim disinda esitli yntemler uygulayabilirsiniz.
Her trl neri ve elestiri iin
muratkoc@linux.org.tr adresine mail atabilirsiniz.
MURAT KOC