Dk Hafza - Minik NASIL Dkman v0.2C ========================================= ............................................ Yazar : Todd Burgess (tburgess@uoguelph.ca) eviri : Berk Demir (berk@bir.

net) ............................................ Giri : ======= Bu dkmann amac, dk hafzaya sahip ya da hafza arttrmna gidilmesi henz dnlmeyen donanmlarda Linux'un nasl kullanlaca ve hafza kullanm drc nasl nlemler alnmas gerektiini aklamaktr. Linux ekirdei : ================= Tm Linux datmlar ile gelen ekirdekler (kernel) genellikle cok iirilmitir ve kullanmayacamz bir ok parack ile gelmektedir. Eer ilk kurduunuzdan beri ekirdeinizi hi yeniden derlemediyseniz, hemen yeniden derlemenizi tavsiye ederim. "ekirdek - NASIL (Gorkem Cetin , Sertan Girgin )" bu Trke dkman size kendi ekirdeinizi derlemeniz konsunda yardmc olacaktr. Yeniden derleyeceiniz ekirdekte dikkat etmeniz gerekenler; _sadece iinize yarayacak olan_ eklentileri derleme ilemine katmaktr. rnek olarak : SCSI arabirimi bulundurmayan bir makinede, SCSI destekli bir ekirdek derlemek anlamszdr... ekirdek ile ilgili olarak deineceim son nokta mdller. Aynen derleme ileminde olduu gibi, modl seiminde de dikkatli olunmas gerekmekte. Eer iyi bir ekilde modl ve salt derlenmi kod paylam yaplrsa, ekirdek ile hafza arasndaki sorun giderilmi olacaktr. Mdller hakknda daha fazla bilgi iin : "Modules mini-HOWTO, by Riley H. Williams" dkmanna bavurabilirsiniz. Sanal Konsollar : ================= Sanal konsollar, hafza kullanmn drebilmeniz iin, en iyi yollardan birisidir. Genellikle Linux datmlarnda 6 adet sanal konsol gelmektedir. (CTRL + F(1-6)) Ne kadar ok beklemede sanal konsolunuz varsa, o kadar ok hafzanz kullanlyor demektir. 6 adet sanal konsol, yaklak 4 megabyte hafza gerektirmektedir. Bunlardan bir kan devreden karatarak, hafzadan kazan salayabilirsiniz. Nasl ? : --------* Herhangi bir metin dzenleyicisi (text editor) ile /etc/inittab dosyasn an. * indeki satrlara gz atn. c1:12345:respawn:/sbin/getty tty1 38400 linux gibi satrlar greceksizin. En yksek numaral; rnein : "c6" ile balayan benzer satrlarn bana '#' iareti koyarak, bu konsollar devre d brakn.

-# c6:12345:respawn:/sbin/getty tty6 38400 linux gibi... -Eer birden ok ii ayn anda yapmayacaksanz veya ok kullancl, sunucu bir makineniz yoksa, 3 sanal konsol yeterli olacaktr. * Makinenizi yeniden balattnzda, daha az sanal konsolu ama daha fazla bo hafzas olan bir Linux makineye sahip olacaksnz. Sunucular : =========== Birok Linux datm , belki de hi bir zaman kullanmayacanz, alr haldeki sunucularla gelmekte. Arka planda duran ve balant durumunda almaya balayan bu sunucular da hafzanz bo yere dolduranlardan. Bu sunucular bir betik (script) aracl ile altrlr. Bu betiklerin dosya yaps olarak nerede tutulduu datmdan datma deimekte. Kendi makinemde (Slackware) bu betikler "/etc/rc.d/rc.*" altnda yer alyor. Eer "Unix Kabuk Programlama" konusunda nceden bilgi sahibi iseniz bu size yararl olacak. Ama hi bilmeyenler iin bir ka kk aklama ile baz temel noktalar anlatmak istiyorum. (Unix Kabuk Programlama konusunda daha fazla Trke kaynak iin "Linux letim Sistemi" isimli kitaptan yaralanabilirsiniz http://www.linux.org.tr/belgeler/lis ) "#" ile balayan satrlara "comment" ad verilir ve kabuk (shell) bu satrlar ilemez. Sunucular balatan betikler ounlukla gereken derlenmi dosyalarn dizin yaps iinde olup olmadn ve altrma izinlerini kontrol edip, durumlarn hepsi salanyorsa ilgili sunucuyu balatrlar. if [durum] [gerekenleri yap] fi Burada kabuk, istedii durumlarn salanp salanmadn "if" deyimi ile kontrol ediyor. Eer durumlar salanm ise [gerekenleri yap] ksmna geip, ilgili sunucuyu gereken parametreleri ile balatyor. Sizin yapmanz gereken bu sunucuyu devre d brakmak ve bunu yaparken , sadece kontrol mekanizmasn devre d brakmak. "if" deyiminden balayarak, "if" i sona erdiren "fi" deyimine kadar "#" (comment) koyarsanz bu sunucu devre d kalm olacaktr. Sisteminizde hangi sunucularn caltn "ps aux" komutu ile renebilirsiniz. Bu komut size o an devredeki ^procsess^ leri gsterecektir. Buradan isimlerine bakarak hangilerinin sizin kendi ^procsess^ lerinizi olduunu hangilerinin olmadn anlayabilirsiniz.

Bir sunucunun hangi betik aracl ile altrldn renmek iin : 1 cd /etc/rc.d 2 grep -n [sunucu-ismi] rc.* komutlarn sras ile verin. (Dikkat : Burada /etc/rc.d olarak Slackware srmndeki betik yeri verilmitir Farkl bir srmde bu dosya yerleri ok daha deiik olabilir. ) "grep" komutu ktsna bakarak aradnz sunucunun hangi betikte olduunu ve betiin neresinde yer aldn grebilirsiniz. Baz Sunucular ve Grevleri : ============================= inetd : inetd sunucusu makinenizdeki telnet, ftp, talk gibi servislere uzaktan eriimi salar. Eer makinenizi bir sunucu olarak kullanmayacaksanz ve uzaktan eriim salamasn istemiyorsanz bu sunucuyu kaldrabilirsiniz. ldp : ldp sunucusu Linux makinenizden 'lpr' komutu ile yazc kts almanz salar. Eer bir yazcnz yoksa, bu sunucuyu rahatlkla devre d brakabilirsiniz. Ama bir yazcnza varsa ve kt almanz gerekiyorsa, "dj-printcap" isimli sunucuyu size tavsiye ederim. Herhangi bir SUNSITE (*1) yanss altnda "/pub/Linux/system/Printing/" dizininden "dj-printcap.tar.gz" adl dosyaya ulaabilirsiniz. nfs ve mountd : Bu iki sunucu NFS ( Network File System ) iin kullanlr. Eer makinenizi bir ada dosya sunucusu olarak caltrmayacaksanz veya uzaktaki dier UNIX makinelere direkt olarak harddiskinizi amayacaksanz, bu iki sunucuyu kaldrmanzda bir saknca yok. (*) NFS hakknda daha fazla bilgi iin H.alar Bilir tarafndan evrilmi "NFS-Kk" ve "NFS-Kk-stemci" dkmanlarndan yararlanabilirsiniz. portmap : portmap sunucusu RPC servislerini karlama ve kullandrma amal bir sunucudur. Eer bir NFS sunucusuna balanmayacaksanz ve kullandnz programlar RPC servislerini gerektirmiyorsa, bu sunucularu devre d brakabilirsiniz. sendmail : Sendmail en fazla hafza kullanan sunuculardan birisidir. Sendmail, elektronik po sta alp verme ilemlerinizi gerekletiren sunucudur. Eer makinenizi bir elektronik posta sunucusu olarak altrmayacaksanz bu sunucuyu kaldrabilirsiniz. Ayrca, baz programlar elektronik posta gndermek iin makinenizde alan, sendmail programn kullanrlar. Bu programlara baka bir elektronik posta sunucusu gsterirseniz problem oratadan kalkm olacaktr. httpd :

Birok Linux datm Apache WWW sunucusu ile geliyor. Eer makinenizi bir WWW sunucusu olarak kullanmayacaksanz, bu sunucuyu kaldrmanz tavsiye ederim. Bir ev kullancs iseniz ve sadece Internet'te dolap, ofis ilerinizi yrtyorsanz, zaten bu sunucuya hi ihtiyacnz olmaz. DERLER : Sisteminizde alan dier sunucular da olabilir. Bunlara artk kendiniz karar vermek durumndasnz. Eer gereksiz goryorsanz, hi acmayn. :-) (!) DKKAT : "klogd" ve "syslogd" sunucularna mutlaka acyn. nk bu sunucular, sistem loglarn tutmak ve kernel dinamik modl ilemlerini ytrtmek iin ok gerekli... Sonu : ======= Yukarda bahsettiklerimizin tm, hafza kullanmn biraz daha azaltmak iin ne gibi nlemler alabileceimizdi. Umarim ki sizlere snrl hafzanz nasl daha verimli kullanabileceiniz konusunda bir yol gstermiimdir. Todd Burgess tburgess@uoguelph.ca http://eddie.cis.uoguelph.ca/~tburgess eviren : ~~~~~~~~~ Berk Demir berk@bir.net birNET Information Systems http://bir.net/