Bildiri Özetleri YAEM 2011 Sakarya Üniversitesi

YAEM'2011
YNEYLEM ARATIRMASI ve ENDSTR MHENDSL 31. ULUSAL KONGRES

"Biliim anda Yneylem Aratrmas ve Endstri Mhendisliinde Yeni Eilimler"
BLDR ZETLER
EDTRLER
Do.Dr. Cemalettin KUBAT Yrd.Do.Dr. Gltekin AIL
05-07 TEMMUZ 2011

SAKARYA NVERSTES / ESENTEPE - SAKARYA
ii
SUNU
Yneylem Aratrmas ve Endstri Mhendislii 31. Ulusal Kongresini (YAEM'2011) 0507 Temmuz 2011 tarihlerinde Sakarya niversitesi Endstri Mhendislii Blm olarak niversitemiz Esentepe Kampsnde dzenlemekten memnuniyet duyduumuzu belirtmek isteriz. Kongre programnda yer alan paralel ve zel oturumlarda ve panellerde yaplacak tartmalarn "Biliim anda Yneylem Aratrmas ve Endstri Mhendisliinde Yeni Eilimler" temas nda gemesi planlanmtr. Yneylem Aratrmas ve Endstri Mhendislii konularndaki teorik ve uygulama alanlarnda yaplan almalarn paylalmas, bu almalarda karlalan problemlerin ortaya konulmas ve bu problemlere bulunacak zm yollar erevesinde yaplacak iyiletirilmelerin belirlenmesi iin YAEM'2011 Kongresi iyi bir frsat oluturmutur. phesiz bu almalarn Yneylem Aratrmas ve Endstri Mhendislii alanndaki aratrmalara ve lkemizin bu alanlardaki gelime ve ilerlemesine katkda bulunaca ok aktr. Dzenlediimiz 31. YAEM'2011 Kongresine teorik ve gerek dnya problemlerine ynelik almalaryla katkda bulunan lkemiz niversitelerinden ve eitli kurululardan akademisyenlerin, aratrmaclarn, rencilerin ve i dnyas temsilcilerinin "Paralel ve zel Oturumlara, Panellere, YAD Uygulama dl ve renci Proje Yarmasna" katlmn tevik ederek Kongrenin daha verimli ve baarl gemesine allmtr. Kongreye, deerlendirilmek zere 394 bildiri gnderilmi, yaplan deerlendirmeler sonucunda bu bildirilerden 337 i sunulmak zere kongre programnda yer almtr. 60 bildirinin dili ngilizce, geri kalan 277 bildirinin dili ise Trke'dir. Bildirilerin, 10 salon kullanlarak, 96 oturumda sunulmas planlanmtr. Sunumlarn yaplaca oturumlar Yneylem Aratrmas ve Endstri Mhendislii alanlarndaki 26 farkl konuya dalmtr. Bu oturumlar ierisinde Endstride YAEM Uygulamalar ve Dnyasnda Biliim Uygulamalar en fazla bildirinin yer ald oturumlar olurken, bildiri younluu asndan izelgeleme, Benzetim, ok Amal Karar Verme, Yapay Zeka Uygulamalar, Matematik Programlama, Sezgisel Yntemler, Lojistik/Tersine Lojistik, statistiksel Uygulamalar, Salk Sistemleri ve Kalite Ynetimi bu oturumlar izlemektedir. Kongrede, ana temay esas alan, katlmclarn deneyim ve birikimlerini paylaacaklar ortak tartma ortamlar oluturulmas amacyla; Biliim anda Eitim Sistemleri ve Teknolojileri, Biliim Teknolojilerindeki Gelimelerin Salk Sistemlerine Etkisi, Biliim anda Endstri Mhendislii Eitimi, niversite-Sanayi birliinde Sektrel Kmelenmelerin nemi , Kent Lojistii Panelleri organize edilmitir. Aratrmac ve uygulamaclarn Yneylem Aratrmas/Endstri Mhendislii konularna ilgilerini ekmek amacyla dzenlenen YAD (Yneylem Aratrmas Dernei) Uygulama dl Yarmasna bavuran 4 proje finale kalmtr. zellikle lisans rencilerinin Yneylem Aratrmas/Endstri Mhendislii konularnda uygulamaya dnk aratrma yapmalarn tevik kapsamnda dzenlenen renci Proje Yarmas'na 55 proje bavurusu yaplm, proje jrisi bu projeler ierisinden 12sini finale kalmaya deer bulmutur. Kongre program kapsamnda dzenlenen Paralel ve zel Oturum, Panel, dll Yarmalar ve dier aktivitelere 500n zerinde katlmcnn katlmas beklenmektedir. ounluu niversitelerimizin Endstri Mhendislii, letme Mhendislii, letme, ktisat Blmlerinden olmakla birlikte dier blmlerin yan sra zel ve kamu olmak zere eitli kurum ve kurululardan katlmclar ve ayrca yurt dndaki niversitelerden aratrmac ve akademisyenler de Kongremize katlacaktr.
iii
Kongremiz programnda yer alan, paralel ve zel oturumlara, panellere, yarmalara ve dier faaliyetlere; Oturum Bakan, Panel yesi, Bildiri Sunucusu, Yarma Jri yesi, Yarmac ve dinleyici olarak niversitelerimizden, Sanayiden, Dnyasnn eitli sektrlerinden, zel ve kamu kurulularmzdan katk veren tm katlmclara teekkr bir bor biliriz. Kongrenin baaryla hazrlanmasna katk veren ve desteklerini esirgemeyen; Sakarya niversitemizin Rektrne ve st ynetimine, Kongre ve Kltr Merkezi Ynetimi ve grevlilerine, TBTAK' a, BOYDAK Holding'e, Makine Mhendisleri Odas Kocaeli ubesine, Ahsen Pastanelerine, Geliim Ofset'e, Tarakoullar Limited irketine, Dijitalis ve Likom Yazlm firmalarna teekkr ederiz. Kongrenin duyurulmasndan itibaren Kongre web sitesinin hazrlanmasna ve gelitirilmesine zveriyle katk veren, dzenleme faaliyetlerine katlmc ve paylamc bir anlayla katlan, destekleyen kurul ve komitelerde grev alan mesai arkadalarmza, rencilerimize, dier niversite ve kurululardan organizasyona katk veren kurul yelerine, Kongrenin baars iin oluan sinerjideki byk paylarndan dolay kranlarmz sunarz.
Prof.Dr. Harun TAKIN YAEM'2011 Kongre Bakan
Prof.Dr. Orhan TORKUL YAEM'2011 Program Komitesi Bakan
Do.Dr. Cemalettin KUBAT YAEM'2011 Organizasyon Komitesi Bakan
iv
YAEM'2011 KURULLAR
Prof. Dr. Muzaffer Elmas (SA Rektr), Prof. Dr. lhami Karayaln (T), Prof. Dr. Burhan Trken (TOBB-ET), Prof. Dr. Gndz Ulusoy (Sabanc .), Prof. Dr. Zekai en (T), Prof. Dr. mer Saatiolu (TOBB-ET)
ONUR KURULU
Prof. Dr. Harun Takn (SA)
KONGRE BAKANI
DZENLEME KURULU
Do.Dr. Cemalettin Kubat (Bakan, SA), Yrd.Do.Dr.Gltekin al (SA), Yrd.Do.Dr. Ufuk Kula (SA), Yrd.Do.Dr. Adem Gle (Erciyes .) Yrd.Do.Dr.Ayten Ylmaz Yalner (SA), Yrd.Do.Dr.Tuba C.Kahveci (SA),
Organizasyon Komitesi
Prof.Dr. Orhan Torkul (Bakan, SA), Prof.Dr. Taner Bilgi (YAD, Boazii .), Prof.Dr. Ercan ztemel (Marmara .) Yrd.Do.Dr. zer Uygun (SA), Yrd.Do.Dr. Seher Arslankaya (SA), Yrd.Do.Dr. Tlay Korkusuz Polat (SA)
Program Komitesi
Yrd.Do.Dr. Rza Adal (SA), r.Gr. Erkal Etiolu (SA), Ar.Gr. M.Fatih Takn (SA), Ar.Gr. Beyazt Ocaktan (SA), Ar.Gr. Elif Elin Gnay (SA), Ar.Gr. Mehmet Ta (SA), Ar.Gr.Sena Kr(SA), Ar.Gr.nal.A.Kahraman (Artvin ..), Ar.Gr. Rait Cesur (SA), Ar.Gr. Abdullah H.Kkam (SA), Ar.Gr. Alper Kiraz (SA), Ar.Gr. M.Bilgehan Erdem(SA), Ar.Gr. Kadriye Ergn(SA), Uzman Neslihan Akgz (SA), Uzman Gizem lyas (SA), Uzman Hakan Yalner (SA), Uzman ehzat Akgz (SA), Ar.Gr. Murat Sar (SA), Ar.Gr. Gkhan Erdir (SA), Seda Ylmazer (SA)
Yerel Dzenleme Kurulu
Yrd.Do.Dr. Semra Boran(SA), Yrd.Do.Dr. H.Reit Yazgan (SA), Yrd.Do.Dr. Mmtaz pek (SA), Yrd.Do.Dr.Esra Tekez (SA), Yrd.Do.Dr. Tijen ver zelik (SA), Yrd.Do.Dr. Abdlkadir Hzrolu (SA), Yrd.Do.Dr. Alper Gksu (SA)
Yerel Destek Komitesi
Prof.Dr. Harun Takn (SA), Prof.Dr. Trkay Dereli (Gaziantep .), Prof.Dr. Alparslan Flal (Kocaeli .), Prof.Dr. Zerrin Alada (Kocaeli .), Prof.Dr. Gne Genylmaz (st. Aydn .), Prof.Dr. Ramazan Yaman (Balkesir .), Prof.Dr. .Hakk Cedimolu (SA), Do.Dr. Tark akar (SA), Do.Dr. brahim il (SA)
BLM KURULU
lhan Dzgn (Makina Mh. Odas Sakarya b.), Ahmet Peker (Seluk .), Ahmet Krad Trker (Krkkale .), Ali Trkylmaz (Fatih .), Alparslan Flal (Kocaeli .), Arslan M. rnek (zmir Ekonomi .), Akner Gngr (Pamukkale .), Berna Dengiz (Bakent .), Cengiz Kahraman (T), Emin Kahya (Osmangazi .), Ercment N. Dizdar (Karabk .), Erdal Emel (Uluda .), Erhan Erkut (zyein .), Fikri Karaesmen (Ko .), Fsun lengin (Dou .), G. Mira Bayhan (Dokuz Eyll .), Gkhan zbrak (Dou Akdeniz .), Gltekin zdemir (Sleyman Demirel .), Gne Genylmaz (stanbul Aydn .), H. Ziya Ulukan (Galatasaray .), Halit Kasa (Okan .), Hulusi Demir (Yaar .), Hseyin Balgil (Yldz Teknik .), hsan Sabuncuolu (Bilkent .), Kenan zden (Hali .), Lerzan zkale (T), Meltem Denizel (Sabanc .), Mithat Zeydan (Erciyes .), Murat Caner Testik (Hacettepe .), Murat Tun (Yeditepe .), Nee elebi (Atlm .), Nureddin Krkavak (ankaya .), Orhan Torkul (Sakarya .), Osman Yazcolu (st. Ticaret .), mer Saatiolu (TOBB ET), zden stn (Dumlupnar .), Ramazan Yaman (Balkesir .), Rzvan Erol (ukurova .), Sami Ercan (Arel .), Selahattin Gltekin (Maltepe .), Serpil Erol (Gazi .), Seyhun Altunbay (Ik .), Sinan Kayalgil (ODT), akir Esnaf (stanbul .), Erkan Bayraktar (Baheehir .), Tlin Aktin (st. Kltr .), Trkay Dereli (Gaziantep .), Vecihi Yiit (Atatrk .), Yaman Barlas (Boazii .), Yasemin Claire Erensal (Marmara .), Zeki Aya (Kadir Has .), Zerrin Alada (Kocaeli .), Birol Elevli(Samsun Ondokuz Mays .)
AKADEMK DANIMA KURULU
vi
NDEKLER
Panel-1: Biliim anda Eitim Sistemleri ve Teknolojileri A Review and Future Potential of Fuzzy System Model . Burhan Trken APPLICATION OF A ROUGH SET THEORY IN FAILURE MODES AND EFFECT ANALYSIS Amin Mirzapour, Mustafa Kurt
Sayfa No
FUZZY BAYESIAN APPROACH TO CONTINUOUS REVIEW INVENTORY CONTROL PROBLEM G.Yazg TTNC, Ebru Selin SELEN Particle Swarm Optimization for Yield Curve Estimation Emrah ener, Gne Erdoan, Emrah Ahi TIMETABLING PROBLEM SOLVING WITH GENETIC AND TABU SEARCH ALGORITHM Nilgn GKMEN, Serol BULKAN Scanning Disastrous Environments with Swarms of learning birds Mehmet E. Aydn Two-Machine Flow Shop Scheduling with Processing Times Zeynep Uruk, Hakan Gltekin, M. Selim Aktrk Flexible Operations and Controllable
TIME/RESOURCE TRADE-OFF PROBLEM IN PROJECT SCHEDULING Erdem olak, Meral Azizolu A Linear Programming Based Method for Resource Constrained Multi Project Scheduling Problem with Weighted Earliness/Tardiness Costs Mehmet Berke Pamay REVENUE MANAGEMENT IN AIRLINE INDUSTRY Ahmet Melih Seluk, Zeynep Mge Avar EFFECT OF CUSTOMER GENDER IN CRM APPLICATIONS M. Billur Gndz, S. Serdar YRK A Bi-Criteria Optimization Model to Analyze the Impacts of Electric Vehicles on the Turkish Electricity Network Bora Kabatepe, Metin Trkay ELECTRICAL ENERGY RESOURCES OPTIMIZATION akir Balta, Seyhun Altunbay A Data Mining Approach for a Job Satisfaction-Performance Model and an Application in a Manufacturing Company Adnan AKTEPE, Sleyman ERSZ
vii
Supply Chain Optimization with Environmental Conscious Turan PAKSOY, Eren ZCEYLAN MAKEDONYADA ALIMA HAYATINDA MESLEK GERLM VE STRESSN LLMES Tark akar, Selman ris PERFORMANS DEERLENDRMESNDE DUYGUSAL ERGONOMNN ROL Serpil AYTA BYOLOJK RTM VE REFERANS FAKTRNN VERMLLE ETKS Hasan DNDAR, Yelda SNETOLU, Gltekin ZDEMR, Buket KARATOP, Cemalettin KUBAT An Analysis of Occupational Diseases FOR SERVICE SECTOR WORKERS IN THE TURKISH REPUBLIC OF NORTHERN CYPRUS Burcu Toker Ersz, Cihan Erdoan, Esra lek, Krat Tuncer BACKPACK ANALYSIS FOR PRIMARY SCHOOL CHILDREN: A CASE STUDY FOR THE TURKISH REPUBLIC OF NORTHERN CYPRUS Burcu Toker Ersz, Aybegm Canbulat, Fatma oban AN Analysis of OCCUPATIONAL DISEASES OF WORKERS WORKING IN SMALL AND MEDIUM SIZED ENTERPRISES IN THE TURKISH REPUBLIC OF NORTHERN CYPRUS Burcu Toker Ersz, Emre Ylmaz, Eren Avc, Tufan Anturan APRAZ ENTROP LSNN RENME DORULUU ZERNDEK ETKLERNN ARATIRILMASI VE BR UYGULAMA mer AKGBEK MKBDE HSSE SENED HAREKETLERNN, VER MADENCL BRLKTELK KURALI YAKLAIMIYLA ANALZ Kenan BAYAZ, Mehmet Rfat KAMBER, Seniye mit OKTAY FIRAT E-RENME PLATFORMLARINDA PERFORMANS LM Merve ER, S.mit OKTAY FIRAT VER MADENCL YAKLAIMI KULLANARAK
10
11
11
12
Karar Verme Sresinin izelgeleme Sistemi Performansna Etkisi Kamer Szer, Ali Tamer nal TEK MAKNE TERMN ATAMA PROBLEM Sevilay Sertdemir, Ali Tamer nal ZDE PARALEL MAKNELERDE ZELGELEME PROBLEMLER: ALIMALAR, GELNEN NOKTA Mjgan Sar, Glcan Gocuklu Bologna uyum srecinde ders plan oluturma ve bir uygulama Derya Delikta, zden stn, afak Kr problem iin hat dengeleme yaklam
13
13
13
14
Trkiyede Endstri Mhendislii Eitiminin Gelecei H.brahim CEBEC, Abdulkadir HIZIROLU, Harun TAKIN
14
viii
Trkiyede Endstri Mhendisliinin Gelecei: Aratrmaya Ynelik Eilimler Abdulkadir HIZIROLU, H.brahim CEBEC, Harun TAKIN ENDSTR MHENDSLNDE TANINMAMA ve KMLK PROBLEMNN NCELENMES Z.Figen ANTMEN Ak Tipi izelgeleme Probleminin Yapay Ar Kolonisi Algoritmas ile zm mr TOSUN, Orhan KURUZM Esnek lemli ve 2 Farkl Makineden Oluan Ak Tipi Sistemlerde retim Hznn Enbyklenmesi Hakan Gltekin, zden Onur Dalg Bir niversitenin Mhendislik Fakltesinde Ders Program izelgeleme zerine Bir Uygulama Tusan DERYA, Esra DNLER, Bar KEEC Kark Modelli Montaj Hatt Dengeleme Problemi iin Parack Sr Optimizasyonu Algoritmas Betl Yamahan Baz Salk Hizmeti Deikenlerine likin Kmeleme Analizi Uygulamas Bilgehan TEKN SALIK SSTEMLERNN TASARIMI Ahmet F. ZOK HASTANE HZMET TASARIMI N SERVQUAL VE QFD BTNLEK YAKLAIMI Meryem ETN, zden STN TRKYEDE E-SALIK UYGULAMALARI MEDULA VE ITSNN DEERLENDRLMES Aya FRDN, Y. Esra ALBAYRAK WEB Application Controlled Security and Inspection Robot brahim ERAN, Ayta TANRIVERD An Ergonomics Approach to the Redesign of the Pediatrics Department of a Public Hospital in the Turkish Republic of Northern Cyprus Burcu Toker Ersz, Gloria Usiagu, Leigh Olueh, Mohammed Elsayed AN ANALYSIS OF Work related Musculoskeletal Disorders amongst nurses IN A state hospital IN THE TURKISH REPUBLIC OF NORTHERN CYPRUS: A CASE STUDY Burcu Toker Ersz, Kayode David Olafemi The value of partially observable liver transplant waiting list Burhaneddin Sandk, Lisa M. Maillart, Andrew J. Schaefer, Mark S. Roberts oklu Kaynak Reeteli Kaynak Kstl oklu Proje izelgeleme ve Kaynak Portfolyo Problemi Umut Beikci, Umit Bilge, Gndz Ulusoy
15
15
16
16
17
17
18
18
18
19
20
20
21
21
22
ix
SIK ZELGELEME GEREKTREN PARALEL TEZGAHLARDA PROGRAMLAMA VE GENETK ALGORTMA YAKLAIMLARI Muzaffer KAPANOLU, Esra ERBATA Belirsizlik Altnda oklu Proje izelgeleme Arda ibot, Gndz Ulusoy, Can Akkan
KARMA
TAMSAYILI 22
23
oklu fade Programlama Yntemi ile retim Sistemlerinde izelgeleme iin Otomatik Algoritma Oluturma Muzaffer KAPANOLU, Mete ALKALFA RZGAR ENERJS SANTRALLER LE SANTRALLERN HBRD MODELLENMES Erman TERCYANLI, Zeynep Mge AVAR POMPAJ DEPOLAMALI HDROELEKTRK
23
24
Genel Depo ve Datm Merkezi Analizleri in Gelitirilen Bir Benzetim Modeli Arda Ceylan, Murat M. Gnal Bir Yenidoan Youn Bakm nitesinin Kaynak Planlamasna likin zm nerileri Elif Anlgan, Demet zgr nlakn BENZETM ENYLEMES LE BR LETMEDE SSTEM TASARIMI Ayyce Aydemir Karada, Burin akr, Yusuf Tansel , Berna Dengiz Hidrolik Hortum Sektrnde Bir Tedarik Zinciri Portal Uygulamas Gltekin AIL, Seil KAYA, Hayrullah GVEN Farkl Tedariki Kontrat Modellerinin Stokastik Talep Ortamnda Performanslarnn Deerlendirilmesi Serkan KALAY, Mjde EROL GENEVOIS OTOMOTV YAN SANAYNDE TEDARK PERFORMANSININ DEERLENDRLMESNE AT BR MODEL NERS Fatma Pakdil, Bar Keeci, Kamil Akpnar, Ecem zarslan, Begm Kadolu TEDARK ZNCR A TASARIM PROBLEMLERNDE PARACIK SRS OPTMZASYONU YNTEM VE GIDA SEKTR RNE Ali ELEREN, Bilal MAN, Hacer ARIOL Sal ve Gvenlii Risk Analizinde Olaslk Deerinin Tahminine Ynelik Yapay Sinir A Tabanl ok Parametreli Yeni Bir Tahmin Modeli Emel KIZILKAYA AYDOAN, mer BIYIKLI YAPAY SNR AI LE BANKA MTERS BEKLEME SRES TAHMN Mehmet AKTAN, mm Habibe YAZICI BLG YNETMNN KURUM PERFORMANSI ZERNDEK ETKS: TRK HZMET SEKTR ZERNE BR ARATIRMA Cemil Kuzey, Halil Zaim, Erkan Bayraktar, Ekrem Tatolu Afet Risk Derecelerinin Belirlenmesinde Yapay Sinir Alar Kullanm Dilek SRMEL, Erman COKUN
24
25
25
26
26
26
27
28
28
28
29
Envanter Ynetiminde Genetik Algoritmalarn Kullanlmas Erkan KIYAK, Gkhan ZKAN, Ouzhan TMU BR OTOMOBL LETMESNDE STOK ALANLARINA MALZEME ATAMA ALIMASI Yeliz Buruk, Mjgan Sar Stok kapasite kstl ok rnl parti bykl problemi iin zm teknikleri ve geerli kst snflar Aye AKBALIK RAPINE, Bernard PENZ, G-SCOP PARA MALYET ANALZLER KONUSUNDA TEKLF LE GEREKLEEN VERLERN MUKAYESE EDLMES VE YERNDE SAAT UYGULAMASI Sezin Karaca, Selen Atma, Ahmet Akin, Seda zmutlu, Tlin Gndz Cengiz Firmalar Tantm Oturumu K AMALI ESNEK ATLYE TP ZELGELEME PROBLEM: BR UYGULAMA Yunus Demir, Seluk Krat leyen OTOMOTV SEKTRNDE
30
30
30
31 32
33 Bulank 33
Esnek malat Sisteminde izelgeleme in ncelik Kural Belirlenmesinde Mantk Temelli Yaklam Gke Candan, Mehmet Fatih Takn, Harun Reit Yazgan
BR LETMEDEK ZDE PARALEL MAKNELERDE ZELGELEME PROBLEM: ZM YAKLAIMLARI Glcan Gocuklu, Mjgan Sar Hizmet Sektrnde Esnek alma Koullar ve Esnek izelgelemesi Z. Caner Takn, A. Tamer nal, Semra Aral, Leonard C. Piet TROD HORMONLARININ MODELLENMES Oylum eker, Yaman Barlas VE LGL Talep Altnda Personel
33
34 DNAMKLERNN 35
HASTALIKLARIN
okyzl Konik Fonksiyonlar le Aritmi Siniflandirma Problemi zm Emre imen, Grkan ztrk SALIK PERSONEL N BR PERFORMANS DEERLENDRME MODEL NERS pek Nur Aksu, Ahmet Bekese, F. Tun Bozbura Hastane Acil Servis Bavurularnda lk Muayeneyi Bekleme Srelerinin Tahmin Edilmesi Petek Yontay, Volkan Snmez, Murat Caner Testik, zlem Tekam, Alev zn HASTANELERDE VER ANALZ VE KARAR VERME Sla DNER, Ali Mert DNBAL, Aye Cilac Tombu, nder Tombu STANBULDAK HASTANELERDEN TIBB ATIKLARIN ARA TESSE URAMALI BR ARA ROTALAMA MODEL Deniz Aksen, Mge Gl TOPLANMASI N
35
35
36
37
37
xi
MODFYE EDLM TKRK ZELTLERNN ORTODONTK ETKSNN DENEY TASARIMI YNTEM LE NCELENMES Kasm Baynal, Gzde Sultan Altu, H. brahim nal
TELLER
ZERNE 37
SALIK SSTEMNDE ENDSTR MHENDSLNN ROL VE GELECE Mehmet Ta, nal Atakan Kahraman Sustainable Supply Chain Management: A Methodology and Its Applications M. Can Arslan, Metin Trkay Sustainable Supply Chain Management Evaluation in Turkey using AHP and ANP Approach Hidayet Talha Ku, mer Fahrettin Demirel, Selim Zaim Risk Assessment and Management in Chemical Industry Supply Chain: A Case Study Elif Karakaya, Umar M. Al-Turki, mer Fahrettin Demirel, Selim Zaim An Expert System for Carbon Footprint in Supply Chain Management Alper zpnar, Seda Mutlu, Melike Yeniler SPARLERN KABUL/REDD KARARLARI ve ATLYE TP RETM SSTEMLERNN PEROFORMANSINA ETKS Mustafa GKEN, Faruk GEYK, Selen YCESOY Siparie Dayal retim Sistemlerinde retim Hcrelerinin Yeniden Sanal Konfigrasyonu Faruk GEYK, Mustafa GKEN, Aye Tuba DOSDORU Sre limitli e zamanl topla-dat ara Besleyici konteynr gemisi datm problemi rotalama problemi uygulamas:
38
39
39
39
40
41
41
42
Dolgu Tipi Konteynr Terminalleri in AGV Datm Uygulamalar Mehmet Ula Koyuncuolu, Olcay Polat, Mustafa Egemen Taner, Osman Kulak LOJSTK MALYETNN DRLMES UYGULAMASI: KOMB DAITIMI Uur Bac, Turan Erman Erkan, Necmiye Ertzn N ARA ROTALAMA PROBLEM
42
43
ANKARADAK SANAY VE HZMET KURULULARININ TEDARK ZNCR YNETM FARKINDALIKLARI VE DZEYLERNN BELRLENMES SAHA ALIMASI Turan Erman Erkan, Selin Sar, Aye nder, Bar Behram Ayhan rn eitlilii ve Montaj Hatlarndaki Karmaklk H. Kemal lter
43
43
TEDARK ZNCR UYGULAMALARINDA MALAT LOJST smail Hakk YIIN Kmeleme Tekniklerine Ksa Bir Bak ve Trkiye Turizm Kmeleri in Bir Uygulama Murat Bilsel, Esra Ersoy, S.mit Oktay Frat MAKNA MALATILARI BRL KMELENME ANALZ ve BR KMELENME MODEL Harun TAKIN, Cemalettin KUBAT, zer UYGUN, Tuba CANVAR KAHVEC
44
45
45
xii
niversite Sanayi birliinde Gelimeler: Sakarya rnei Harun Takn, Ayten Ylmaz Yalner SAKARYA MOBLYA SEKTR N DURUM ANALZ VE KMELENME ALIMASI Cemalettin Kubat, Seher Arslankaya, Tlay Korkusuz Polat BULANIK TABANLI ANALTK A SREC YAKLAIMI LE ORTA LEKL LETMELER N KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA YAZILIMI SEM Zerrin Alada, Pnar Yldz Kumru, Cihat ztrk, A. Reha Erdem Kurumsal Kaynak Planlama (KKP) Yazlmna Gei Srecinde Karlalan Sorunlar: Sakarya Makine malatlarnn Tecrbeleri zerine Bir nceleme Gltekin al, Neslihan Akgz, Mehmet Bilgehan Erdem KURUMSAL KAYNAK PLANLAMANIN ENDSTRYEL LETMEDE KURULUMUNDA KARILAILAN SORUNLAR ve ZMLER Ayenur ERDL UYGULANMASI -
45
46
47
47
48
KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA ENTEGRASYONUNUN BAARISINDA MUHASEBENN ROL Recep YILMAZ, Nevran KARACA Panel-2: Biliim Teknolojilerindeki Gelimelerin SALIK SSTEMLERne Etkisi A Pre-Processing Method For Multigroup Data Classification Youssef Masmoudi, Metin Trkay, Habib Chabchoub AN ERGONOMICS APPROACH TO THE DESIGN OF AN ADAPTATION CENTER FOR A NURSERY IN THE TURKISH REPUBLIC OF NORTHERN CYPRUS Burcu Toker Ersz, Cihan Nazlgl, Gzde Ceylan COMPETENCY MANAGEMENT AND COMPETENCE PERFORMANCE APPROACH Gne Demir Eseolu, Yasemin Claire Erensal Churn prediction with advance notice in a non-contractual setting: the case of private banking customers Umut Artrk, zden Gr Ali, Mehmet Hamdi zelik Stochastic Shortest Paths with Disambiguation: State of the Art and Future Directions Vural Aksakall THE CAUSES OF IMPRACTICABILITY OF CLASSIC PRODUCT TREE AND THE ROUTE STRUCTURE IN SMEs mit YALIN, Ramazan YAMAN, Melike S. KARASU Mathematical Models of Permanent Impairment of the Upper Extremity due to the Loss of Range of Motion Mahmut Ekiolu Comparison of Different Scalarization Methods for Bicreteria Discrete Optimization Problems Gkhan Kirlik, Metin Trkay
49 50
51
51
51
52
53
53
53
54
xiii
Akll Ajan (Intelligent Agent) Benzetiminin Yksek Dzeyli Mimari (HLA-High Level Architecture) ile Olan Uygunluunun ncelenmesi Tlin ERELEB AYYILDIZ Biliim Sektrnde Katlmc Kltrn Salanmas zerine CMMI ve P-CMM Kapsamnda Bir nceleme Cemalettin cal Fidanboy, Mehmet Reit Tolun TAMSAYILI PROGRAMLAMA VE SEZGSEL YNTEMLER N YAZILIM GELTRLMES Gltekin ZDEMR, Erdal AYDEMR, Zekeriya MULBAY Tamsay oranl sefer aralklar kullanlarak toplu tama sistemlerinin koordinasyonu Uur Akyol, Dilek Tzn Aksu HCRESEL RETMDEN SER RETME GE SMLASYONU Ceren Beirli, nder Tombu, Aye Cilac Tombu DZE IKI FORMUNUN AKI ZELLKLERNE ETKSNN SAYISAL SMLASYONU Demet Ylmaz, Mustafa Reit Usal RNEK BR AIK MADEN LETMESNDEK KAMYON ATAMA PROBLEMNE ALTERNATF ZMLERN BENZETM YOLUYLA ANALZ Gkalp Yldz Trafik Ak Dengelenmesi iin Kavak Analizi ve Benzetimi Harun Takn, Murat Sar, zer Uygun STOKASTK E ZAMANLI TOPLA DAIT ARA ROTALAMA PROBLEM N MELEZ BR SEZGSEL YAKLAIM: DFERANSYEL EVRM ALGORTMASI Ayegl GLTEPE, Berna DENGZ, Fulya ALTIPARMAK, mdat KARA E-Perakendecilikte Datm Toplamal ve Zaman Pencereli Ara Rotalama Problemine Sezgisel Bir Yaklam Seda Uurlu, Burin Bozkaya, Ronan de Kervenoael PEK KAITTA PYASA DAITIM PLANLAMASI Dicle Evliyaolu, Burin Bozkaya, Blent atay, Saadet Ulusakarya, Aydemir zbek KARIIK MODELL MONTAJ HATTI DENGELEME YAKLAIMLARI ve SEZGSEL YNTEMLER Nureddin KIRKAVAK, Kerim zgr YEL PROBLEMNE GEREK HAYAT
55
55
56
56
57
57
58
58
59
59
60
60
Referans Etkisi Altnda Birleik Stok ve Fiyatlandrma Kararlar M. Gray Gler, Taner Bilgi, Refik Gll Afet ncesi ve sonras kararlar iin tmleik bir model ve zm yntemi Alper Dyen, Necati Aras, Glay Barbarosolu STRATEJK PLANLAMAYA UZMAN SSTEM ve YAPAY ZEK YAKLAIMI Cemalettin KUBAT, Buket KARATOP
61
61
62
xiv
PERAKENDE ENDSTRSNDE RAF ALANI TAHSS KARARI N YEN BR MODEL NERS Tuncay ZCAN, akir ESNAF Klasik ve Zeki Optimizasyon Tekniklerinin Deerlendirilmesi rnek Problemler Harun Takn, . Atakan Kahraman KMELEME ANALZNDE K-ORTALAMALAR ALGORTMASI OPTMZASYONU YNTEMLERNN KARILATIRILMASI Mustafa Can, Emrah nder, Nihat Ta VE PARACIK SR
62
63
63
yiletirilmi Bulank Sistem Modelleme Yaklamlarnn Farkl Veri Setleri Kullanlarak Esnek Hesaplama Yntemlerine Dayal Dier Modelleme Yaklamlar ile Karlatrlmas . Burhan Trken, Adem Gle Entropi Tabanl Kural Madencilii Safiye Sencer, Harun Takn, Cemalettin Kubat KRTK BAARI FAKTRLERNN KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA UYGULAMALARINA ETKS Orhan TORKUL, Cemalettin HATPOLU Bir Ak Firmasnn Kurumsallama Srecinde Sistem Analizinin Kullanlmas Demet GNEN, Emine UMU, Aslan Deniz KARAOLAN, Ramazan YAMAN KURUMSAL KAYNAK PLANLAMADA PERFORMANSA DAYALI CRETLENDRME Merve SEFEROLU, Alper GKSU STRATEJK PLANLAMA FAALYETLER OPERASYONLARININ ORGANZASYONU Erkal ETOLU ERSNDE KURUMSALLAMA
63
64
65
65
65
66
ZIRH EL ZERNE BR DENEY TASARIMI ALIMASI Fatma Pakdil, Yusuf Tansel , Burcu Bayram, Ebru Akagndz, Faruk Elald, Nazl Ezgi pek OK KRTERL KARAR VERME PROBLEMLERNDE MOORA YNTEM Filiz Ersz, Ali Atav TOPSIS YNTEM LE TEDARK SEM Emre DAL, mer Faruk EMRAH, Pnar Yldz KUMRU Tedariki seim modelleri zerine bir aratrma Cihan Evecen, Ahmet Bekese renci Proje Yarmas Oturumu-1 Oyun Teorisinde Bulank Mantk Yaklamnn, Klasik Yntem le Karlatrlmas: ki Oyunculu, Sfr Toplaml Matris Oyunlar in Bir Uygulama. Metin ERSN, Ersin KIRAL FONKSYON PRENSBNE DAYALI BULANIK NAVE BAYES G.Yazg TTNC, Necla KAYAALP SINIFLANDIRICI
67
67
67
68 69
72
72
xv
BULANIK ANALTK HYERAR SREC (FAHP) YNTEM KULLANARAK CRM YAZILIM SEM Babek Erdebilli, Turan Erman Erkan, Murat Can Urhan MKB ULUSAL 100 ENDEKSNN ANFIS LE NGRLEBLRL Yeim OK, Mehmet ATAK, M. Ali AKAYOL lkelerin afet ynetimi baarsnn kyaslanmasna ynelik bir derecelendirme modeli zay ZAYDIN, Mine IIK, Y.lker TOPU OKGEN BALANTILI KABLOSUZ ALARIN PLANLAMA VE OPERASYONEL PROBLEMLER N OK AMALI ENYLEMEYE DAYALI ZM YNTEMLER Kaan GKBAYRAK, Emre Alper YILDIRIM, Onur UZUNLAR, Grkem ZDEMR Kesin ve Bulank Yaklamlara Dayal Taguchi Kayp Fonksiyonu Kullanm le En yi Tedariki Seim Kriterlerinin Belirlenmesi Bahar BAKIR, mer SAATOLU, Burhan TRKEN DEMATEL YNTEM LE TCAR KRED TALEPLERNN DEERLENDRLMES Duygu ARSLANTRK, Birdoan BAK, lker Murat AR
73
73
74
74
75
75
Makinelerdeki Dili Arzalarnn statistiksel Adan Deerlendirilmesi znur DUMAN, Mustafa YZKIRMIZI, Hakan ARSLAN Yaam Doyumu Analizinde Bayes Alar Yaklam Burcu KEMER, Merve DORUEL ANULU, Esma Nur NCOLU, Gke GNGR TRAFK KAZALARI ANALZ N BAYES ALARI MODEL Muhammet ATALAY, Harun YORULMAZ, Onur NAY, Esma Nur NCOLU Eleman htiyac Belirlenmesinde Tahmin Yntemlerinin Kullanlmas: Bankaclk Sektrnde Bir Uygulama Derya ELK NOVASYON ZEKASI Trkay Dereli, Koray Altun Kitle Kaynak: Kavram ve Bir Analizi: BurtonStory Baar ztayi niversiteler iin Bulu Ynetim Ofisi Modeli zgr Kulak, Sinan Dede Mevkii Ynetimsel Yenilikilik Derecesinin llmesi Ercan ZTEMEL, Batuhan AYHAN TRKYENN ENERJ TALEBNN YAPAY ARI ALGORTMASI MODEL LE TAHMN EDLMES Kadir BYKZKAN, Ahmet SARUCAN, M. Emin BAYSAL, Orhan ENGN
76
76
77
77
78
78
78
79
80
xvi
Tek Kaynakl Snrl Sal Yerletirme ve Atama Problemi in Sezgisel Yntemler M. Emre DEMRCOLU, M. Hakan AKYZ, . Kuban ALTINEL, Temel NCAN P-merkez problemlerinin zm iin Elektromanyetik Algoritma Alkn YURTKURAN, Erdal EMEL Mteri Tercihlerini Gzeten Farkl Tr Tesisler in Bir Yer Seimi Problemi Hande Kkaydn, Necati Aras, . Kuban Altnel ROTA PLANLAMA PROBLEMLER N TAGUCH YNTEM VE KARINCA KOLON SSTEM TABANLI BR YAKLAIM Musa PEKER, Pnar Yldz KUMRU, Baha EN Esnek malat Sistemlerinde izelgeleme ve Makine Ucu Atama Problemi iin Tabu Arama Algoritmas Selin zpeynirci, Burak Gkgr BOYUTLU ATAMA PROBLEMLER N SEZGSEL BR YAKLAIM Hande EROL, Serol BULKAN AKI TP SIRALAMA PROBLEMLER N YAPAY BAIIKLIK SSTEM PARAMETRELERNN BELRLENMESNDE F-RACE YAKLAIMI Ahmet CHAN, Alpaslan Flal Using PROMETHEE Method to compare TURKEY and EU-27 Countries with Road Transport Data Gkhan TURAN, Juraj PEKAR, Mustafa CAN ENVIRONMENTAL APPROACH FOR A SUSTAINABLE FUEL FOR TRANSPORTATION SECTOR: Multi Attribute Decision Analysis for Current and Alternative Fuels Muhammed ST Improving SMEs Competitiveness in Dried Fruit Export Business through Fuzzy ANP Erhan ADA, Yiit KAZANOLU, Muhittin SANAK EFFECT OF STRATEGY CHOICE ON OPERATIONAL PERFORMANCE: A STUDY ON TURKISH COMPANIES Erkan Bayraktar, Ekrem Tatolu A Mathematical Modelling Approach to Assembly Line Balancing in Automotive Industry Dilara Diner, Kayahan Kaya, Fadime ney-Yksektepe Stochastic Dual Dynamic Programming Solution to Disaster Preparedness and Relief Distribution Problem M. Ebru Angn, Nihan Karaca INVENTORY POLICIES FOR AN ASSEMBLE-TO-ORDER SYSTEM WITH JOINT DISCOUNT INCENTIVES nder Tombu, Taner Bilgi
80
80
81
82
82
82
83
84
84
85
85
86
86
86
xvii
A Marginal-cost based Simulation for Bid Evaluation for in Turkish Power Market Beyza Kocabyk, eyma Gltekin, Alkan Han, Ahmet Ycekaya niversite ETM DERS izelgeleme srecinde modelleme iyiletirme almalar ve uygulama ar zgn, Ahmet Bekese Karma Modelli Montaj Hatlarnda Sralama Probleminin zm in Tabu Arama Algoritmas R.G. zdemir, F. Akn, C. Akn, N. Karaca Ak Tipi Open-End Iplik Uretimi Yapan bir Tekstil Firmasnda Dinamik izelgeleme Uygulamas Ceyhun ARAZ, zlem UZUN ARAZ, Derya EREN AKYOL renci Proje Yarmas Oturumu-2 Provider Selection and Task Allocation Model for Telecommunication Networks under Quality of Service Degradation Policies Hasan Huseyin Turan, Nihat Kasap, Hseyin Savran PARTIALLY SURVIVABLE NETWORK DESIGN FOR CELLULAR NETWORKS Orhan DENGZ Minimizing Value-at-Risk in the Single-Machine Total Weighted Tardiness Problem Semih Atakan, Birce Tezel, Kerem Blbl, Nilay Noyan Montaj Hatt stasyonlarna gc Atanma Problemine Bir Yaklam ve Bir Uygulama Funda Karabak, Nizamettin Doan Gner, Benhr Satr, Levent Kandiller MONTAJ HATTININ RETME ENTEGRASYONU VE DENGELENMES Uur Temizyrek, Gamze akr, Melek Bozkurt, Aye Cilac Tombu, nder Tombu PARALEL MONTAJ HATLARININ YLETRLMES: MAKNE MALATI SEKTRNDE BR UYGULAMA RNE Seher Arslankaya, Fatma Aykut A bicriteria scheduling approach to parallel machines with different speeds Smeyye Samur, Serol Bulkan A survey on Scheduling : Classification of Research Topics Smeyye Samur, Serol Bulkan A New COMSOAL Based Heuristic Approach to Mixed-Model Assembly Line Balancing with Parallel Stations and Zoning Constraints Ramazan Yaman, brahim Kkko PROJE STRATEJS KAVRAMININ NCELENMES VE BYK APLI PROJELERDE STRATEJ OLUTURMA KRTERLERNN BELRLENMES Murat MALA, Mustafa Kemal TOPU, Selim MSLM, brahim L KARMAIK
87
88
89
89 90
93
93
94
95
95
95
96
96
96
97
xviii
RN GELTRME SRECN ENYLEMEK N NERLEN KULLANICI DOSTU BR KARAR DESTEK SSTEM: KFY ANALZC Elif KILI DELCE, Zlal GNGR Mteri Yaamboyu Deeri Araclyla Optimal Promosyon Kararlarnn Belirlenmesi Yeliz EKNC, Fsun LENGN, Nimet URAY TAMSAYILI PROGRAMLAMA BULUNMASI zcan Mutlu PROBLEMLERNDE ALTERNATF ENY ZMLERN
97
98
99
Afet Lojistii iin hale Tabanl Satnalma Modeli MUSTAFA ALP ERTEM, NEBL BUYURGAN Ortak retimli Kapasite Kst Olmayan Dinamik Bir bek Bykl Belirleme Problemi Semra Aral KALTE YNETM EREVESNDE ALIAN GIDA MHENDSLERNN TATMNN ETKLEYEN FAKTRLER Ufuk Cebeci, Eray Sertkaya Trkiye'de Biliim Teknolojileri Birimlerinde / Firmalarnda Kullanlan Kalite Ynetim Sistemlerinin Firmalara Etkilerinin ncelenmesi Eyp alk, Cengiz Gngr TEK AHIS LETMELERNDE TOPLAM KALTE YNETM: BURSADAK TRKYEBULGARSTAN OTOBS RKETLER RNE Gldane zkan Ders-Asistan Atama Probleminin Matematiksel Modelleme Yaklam ile zm ve Bir Uygulama layda Karabulut, Fadime ney Yksektepe DOLAAN ANA ALICILI DUYGA ALARINDA MR ENBYKLEYEN YEN TAMSAYI PROGRAMLAMA GSTERMLER VE ZMLER M. Emre KESKN, . Kuban ALTINEL, Necati ARAS, Cem ERSOY MALYET TABANLI PARALEL MONTAJ TAMSAYILI PROGRAMLAMA MODEL Tusan DERYA, Hadi GKEN HATTI DENGELEME PROBLEM N BR
99
99
100
100
101
102
102
102
YALIN ALTI SGMA YAKLAIMIYLA KALIP DEM SRESNN (SMED) AZALTILMASI: BR LASTK FABRKASINDA UYGULAMA Meral Zor, Harun Reit Yazgan, Semra Boran BR DKM FABRKASINDA YALIN ALTI SGMA UYGULAMASI Cemalettin KUBAT, ahsine Bra ARSLAN YALIN RETMN BAARISINDA PERSONEL GLENDRMENN ROL zay Umut TRKAN Karar Srecinde Bulank Mantk Bazl Oyun Teorisi Uygulamalar Soner APLAK, Orhan TRKBEY
103
103
103
104
xix
MUHAREBE ALANINDA HEDEFLERLE LGL BULANIK MANTIK ESASLI KARAR VERME SREC Kerim GZTEPE, Semra BORAN, Harun Reit YAZGAN BULANIK UZMAN SSTEM TASARIMIYLA BLGSAYAR DONANIM BLEENLERNN BELRLENMES Pnar Yldz KUMRU, Zafer BOZYER Panel-3: Biliim anda Endstri Mhendislii Eitimi renci Proje Yarmas Oturumu-3 Gda Paketleme Endstrisinde Hiyerarik Programlama Yaklam R.G. zdemir, Z. Aya, M. zdemir, G.Aksu Kaynak Kstl Karma Modelli Montaj Matematiksel Programlama Yaklam R.G. zdemir, N. Karaca, F. lter, A. Kartal Hatt retim Planlama iin Matematiksel
104
104 105 106
108 Dengeleme Problemine ok Amal 108
OTOMOTV SEKTRNDE MONTAJ MALZEME YERLETRME OPTMZASYONU Sleyman Erdem Tezcan, Gkhan Dikmen, nder Tombu, Aye Cilac Tombu Isparta li Elektrik Arza Tamir Bakm Biriminde Simlasyon Destekli Personel Planlama ve Organizasyon Yaplandrma Aratrmas Halil brahim KORUCA, Erdal AYDEMR, Arzu OKTAY, Neslihan Uurlu, Yelda SNETOLU Bir eker Fabrikas Kampanya Dnemi Satn Alma - Stoklama Ynteminin Simlasyon Destekli Aratrlmas Ve Gelitirilmesi Halil brahim KORUCA, Erdal AYDEMR, Zekeriya MULBAY, Ebru AY E-ATIK DEMONTAJ SSTEMLER N ETKL BR YERLEM PLANLAMASI ALIMASI Ozan APRAZ, Akner GNGR Endstride Yksek Seviyeli Mimari Uygulamalar zer UYGUN, Hasan KAAMAK Ak Kaynak Kod Lisanslarnn Sistematik Analizi Grdal Ertek, Semih Glerer, Bengi Tokdil Yazlm Mimarilerine Ynelik Talepler ve Trend smail Hakk Cedimolu, Deniz Herand Diferansiyel Geliim Algoritmas ile nce Datm Sonra Toplamal ve Zaman Pencereli Ara Rotalama Problemine likin Bir Uygulama lker Kkolu, Nursel ztrk NC PART LOJSTK LETMELERNDE HASARLARIN SINIFLANDIRILMASI N YEN BR YAKLAIM Alper Konuk, Berrin Denizhan
108
109
109
110
111
111
111
112
112
xx
KOLTUK RETEN BR FRMADA FABRKA LOJSTK YNETM Zeliha Gler, mer Gnhan, Erdal Emel, Tlin Gndz Cengiz Ak retiminde Tersine Lojistik Faaliyetlerini Dikkate Alarak Orta Dnem Planlama Modelinin Gelitirilmesi Kemal Subulan, A. Serdar Taan Hayvan Gbresinin Toplanmas ve Enerji retimine likin Tersine Lojistik ncelemesi Kerim Knal, hsan Erozan, Evrim Bozdemir RNLERN GER KAZANIMI N LOJSTK AI TASARIMI VE SEZGSEL ZM YNTEM Neslihan DEMREL, Hadi GKEN, M. Ali AKAYOL Analitik ebeke Sreci Yntemi ile Banka Alternatiflerinin Deerlendirilmesi T. Aydemir, D.G. Kara, . Kocabacak, B. Yldrm, Z. Aya TOPLAM YKN ETKLEYEN FAKTRLERN ANALZ N BTNLEK BR MODEL NERS Gkhan ZELK, Metin DADEVREN ANALTK A SREC YARDIMIYLA KRED KARTI SEM Yeim KK, hsan KAYA OK AMALI LKRETM DERS PROGRAMI HAZIRLAMA PROBLEMNN ZM N AHP VE KONK SKALERZASYON BTNLEK YAKLAIMI Reyhan ALP, Beyza KALE, zden STN Enerji Arz Seenei Olarak Nkleer Santraller: AHP Yaklam Selim Gazel, Yldz Arkan, Demet zgr nlakn LETMELERDE PERSONEL SEM N GR LK ANALZ Erkan KSE, Hakan Soner APLAK Heterojen Ezamanl Topla-Dat Ara Rotalama Problemi iin Tamsayl Karar Modelleri Bar KEEC, Fulya ALTIPARMAK, mdat KARA, Berna DENGZ 2-Ayrt Eleme Hatalarna Kar A Tasarm Problemi Firdovsi Sharifov, Hakan Kutucu Snrl Sal ok Mall Yerletirme ve Atama Probleminin Dal-Snr Yntemi ile zm M. Hakan AKYZ, . Kuban ALTINEL, Temel NCAN Bulank Etmenli Kredi Karar Harun Takn, . Atakan Kahraman, Abdullah H. Kkam, Neslihan Akgz, Tuen Hatipolu Bulank bekleme Analizi ile Hastane Yer Seimi Tuba KPRL, Murat AKAD
112
113
113
113
114
114
114
115
115
116
117
117
117
118
118
xxi
SERMAYE KISITLARI ALTINDA, HEDEF PROGRAMLAMA ve BULANIK HEDEF PROGRAMLAMANIN EN Y FYAT BELRLEME SRELERNDE KULLANILMASI VE BR UYGULAMA Melike GNGR, Nurullah UMARUSMAN, Mustafa GNE YAD Uygulama dl Yarmas Oturumu Kullanc Teknoloji Benimseme Faktrleri: Farkl Balamlarda Pilot Uygulamalar ve Yapsal Eitlik Modeli Yaklam ile Ampirik ncelemeler Sevgi zkan, Ouzhan Alaehir, Nurcan Alk, Murat akr, Yasemin etin, Duygu Fndk, . Emrah Kanat, Emre Sezgin TRKYEDE NTERNET ZERNDEN UYGULAMALI BR ALIMA Murat AKIR, Sevgi ZKAN ALIVERN BENMSENMES: TEORK VE
119 120
122
122
UZMAN SSTEM YAKLAIMI LE LETMELER N WEB ERK YNETM SSTEM SEM Mehmet TA, Mustafa TORUN STOKASTK MONTAJ HATLARININ KUYRUK ALARI LE MODELLENMES Hac Mehmet ALAA, Mustafa YZKIRMIZI, AHMET KRAD TRKER malatta Miktar Belirleme Yntemleri ve malat zerindeki Etkileri Ayten Ylmaz Yalner, Fatma Koca MODA EV TEKSTL RNLERNN PERAKENDE MAAZALARI DAITIM DEPOSUNDA OPTMUM STOK MKTARLARININ EN UYGUN YERLEMLERNN BELRLENMES VE EN UYGUN ZAMANDA SEVK EDLMES Cemalettin KUBAT, Hamza KKYARMA ADEM VE HAVVA TARZI GENETK ALGORTMA Serol Bulkan, Nilay zelikkan Genetik Algoritma iin Balang Poplasyonu Oluturma Stratejilerinin ncelenmesi ve Yeni Bir Yaklam Hsamettin BAYRAM, Mehmet PINARBAI Heterojen Sefer Aralkl Aktarma Uygulamas Dilek Tzn Aksu, Samet Ylmaz Koordinasyonu Problemine Genetik Algoritma
123
124
124
124
125
125
125
retim izelgeleme Problemleri iin Kuyruk A Yaklam Mehmet PINARBAI, Bilal TOKLU, Mustafa YZKIRMIZI ki seviyeli ak tipi bir retim ortamnda gerek boyutlu izelgeleme problemine tamsay programlama bazl zm modeli Ali Tamer nal, Zehra Melis Teksan, Zeki Caner Takn Ek Kaynak Gerektiren lgisiz Paralel Makineli izelgeleme Problemi iin Lagrange Gevetmesi Tabanl Kst Programlama Yaklam Emrah B. Edis, Ceyda Ouz
126
126
126
xxii
MONTAJ HATLARININ YENDEN DENGELENMES VE YAPILANDIRILMASI N BR MODEL VE KARINCA KOLONS OPTMZASYON ALGORTMASI Yakup Kara, smail Karaolan, Yakup Atasagun, Seda Hezer KARMA ROTALI ARA ROTALAMA PROBLEM N SEZGSEL BR YNTEM Abdurrahman Yldz, R. Aykut Arapolu Sabit Giderli Paralanabilir Ykl Toplama ve Datma Ara Rotalama Problemi in Kesin ve Sezgisel zm Yntemleri Mustafa ahin, Gven ahin, Dilek Tzn Aksu, Temel ncan BR TRAFK III SSTEMNN PETR ALARI LE MODELLENMES ve ANALZ Mustafa DERMENCOLU, G. Mira BAYHAN TRKYE EKER FABRKALARI ANONM RKET NE BALI FABRKALARDA DNAMK ETKNLK LM: MALMQUST-TFV ENDEKS UYGULAMASI Seluk PERN, Sleyman AKIR Finansal ve Tketici Tabanl Marka Deeri lm ve Bir Uygulama Mustafa Klemen, zer Uygun Bayes Alar Yardmyla Trk Otomotiv Sektrnn Rekabet Gc Analizi Esma Nur iniciolu, ule nsel, Fsun lengin Trkiyede Marka Deeri lmleri ve Karlalan Sorunlar Erkal ETOLU, zer UYGUN, Ali Krad KARADUMAN Uzman Sistem Yaklam ile Depo Ynetimi Faruk OLAK, Pnar Yldz KUMRU K KADEMEL, OK PERAKENDECL KAYIP SATILI (S-1, S) ENVANTER SSTEM N BR YAKLAIK ZM Mehmet TEZCAN, Ayhan zgr TOY, Emre BERK Kapasiteli p-Medyan Problemi iin Ak Tabanl Modeller ve zmleri Barbaros Tansel, brahim Akgn Ulatrma modlarnn talep projeksiyonuna ilikin bir karar destek modeli: Trkiye rnei Fsun LENGN, Bur LENGN, ule NSEL, zay ZAYDIN Su ebekesinde Debiye Dayal Basn Kontrol Sistemi Uygulama Sonularnn Analizi Bayram TOPAL, Hseyin CNAL KRED KARTI SATILARINI ETKLEYEN FAKTRLERN NEM DERECELERNN DENEY TASARIMI LE BELRLENMES Kasm BAYNAL, Asl ALI Zaman Serilerinde Kmeleme Analizi Asil ALKAYA, Mustafa GERL
127
127
128
129
129
129
130
130
131
132
132
132
133
133
133
xxiii
Endstri Mhendislii Blm Bakanlar Toplants Oturumu
134
MELEZ BULANIK KARAR DESTEK SSTEM LE NC PART LOJSTK HZMET SALAYICI SEM Latif YANAR, Hakan TOZAN Bir Distribtr Firma in Datm Planlamas ve Ara Says Belirlenmesi Emre Meri, same Gkek, Kadir Ertogral, Aye Akbalk Rapine, Musa Karagz, Ylmaz Ylmaz, Erhan Grsoy MONTAJ HATTINDA LOJSTK UYGULAMALARI Elif Szer, Pelin olak, nder Tombu, Aye Cilac Tombu LOJSTK SEKTRNDE DEPO OPTMZASYONU ala zgen, Begm ztrk, nder Tombu, Aye Cilac Tombu SRE YETERSZLK NDEKS N BULANIK TAHMNLEME hsan Kaya KESKL BULANIK SEYAHAT ZAMANLI GEZGN SATICI PROBLEM Merve KAYACI, Vecihi YT DEERLENDRMEDE BULANIK OK LTL BR YAKLAIM LE FAKTR-PUAN YNTEMNN KULLANILMASI Ahmet Can Kutlu, Mehmet Ekmekiolu 0-6 YA OTZML OCUKLARIN OTZM SEVYELERN BELRLEMEDE BULANIK MANTIK YNTEMNN KULLANIMI Mehmet Rza ADALI, Eda BEK MALATTA KALTE YLETRME N TERCH TABANLI OK KRTERL KARAR AACI YAKLAIMI Leman Esra Dolgun, Glser Kksal HAVLU KUMALARDA HDROFLTE VE MALYETN OPTMZASYONUNUN AMALANDII BR YNEYLEM ARATIRMASI UYGULAMASI Belks ZERVENT NAL, Erdem KO ok amal ders izelgeleme problemlerinin zm iin bir genetik algoritma Zehra KAMILI ZTRK, Mjgan SAIR ZDEMR OK KRTERL KARAR VERME TEKNKLER YENLENEBLNR ENERJ PLANLAMASI Ilgn DOANAY, Y. Esra ALBAYRAK KULLANILARAK TRKYE N
135
135
135
136
137
137
138
138
139
139
140
140
REKABET ENDEKSNE STATSTKSEL YAKLAIM: MKBDE LEM GREN SANAY FRMALARI N BR UYGULAMA Funda H. SEZGN, zlen ERKAL YAPAY BAIIKLIK SSTEMNN (YBS) ZELGELEMEYE UYGULANMASI VE SPSS YAZILIMI LE STATSTKSEL FARK TESTLER LE ANALZ EDLMES Musa ERSEVEN, Hakan GEL, Ali INAR, Pnar YILDIZ KUMRU
141
141
xxiv
Grey (1,N) Yntemi ile Trkiyenin Enerji Talep Projeksiyonunun Farkl Senaryolar Altnda ncelenmesi Mustafa YILMAZ, Hamid YILMAZ
141
VER KMELEME PROBLEM ZMNE YAKLAIMI Ezgi KARABULUT, . Kuban ALTINEL
TAMSAYI
PROGRAMLAMA
PROBLEM 142
ok Kullanml Ara Rotalama Problemi iin Bir Matematiksel Model ar KO, smail KARAOLAN Hava Trafik Ak Ynetimi Problemi: zmir Adnan Menderes Havalimannda Bir Uygulama Ayegl Satlm, Gonca Tunel, Emrah B. Edis BR BORCUN DZENL ATLAMALI TAKSTLERLE DENMES PROBLEMLER Abdullah EROLU, Erdal AYDEMR, Yusuf AHN, Nigar KARAGL, Kenan KARAGL BAYES SINIFLANDIRICI KULLANARAK KONTROL GRAFKLERNDE RNT TANIMA Mehmet Onur OLGUN, Gltekin ZDEMR Mteri Karll Tahmin Modellerinin Karlatrlmas Yeliz Ekinci, Ekrem Duman KUZEY KIBRIS TRK CUMHURYET NVERSTELERNDE GREV YAPAN RETM ELEMANLARININ TATMN DZEYLERNN LLMES VE STATSTKSEL ANALZ Zafer Adelen, Burcu Toker Ersz Trkiyede Kazalarn Raporlanmas ve Kayt Altna Alnmas Sistemi nerileri Esra Ba Epidemik Kuram ve Sylentinin zerine S. Belen Algm, G.W. Weber Yaylm Stokastik Srelerinin Karlatrlmas
142
142
143
144
144
145
145
146
Mobilya Yardmc Malzemeleri reten Bir Firma in Depo Planlama Modeli Tue KPRL, Zeynep YILMAZER, Tlin AKTN GLBRLK ROSENSE LETMESNN DAITIM STRATEJLERNN YLETRLMES N BR MODEL NERS Cemalettin KUBAT, Buket KARATOP, M. Onur OLGUN, Ebru AY, Esra DLMEN, Esra GMTEKN Kapasite Kstl Tesisler in ift Dzeyli Ksmi Saldr Problemi Sema engl Akca, Necati Aras, Deniz Aksen TEDARK ZNCR YNETMNDE DEPO YER SEM PROBLEMNN ZM N TABU ARAMA ALGORTMASI Burcu YILMAZ, Metin DADEVREN
146
146
147
148
xxv
KARINCA KOLONS ALGORTMASINI KULLANARAK BYK VER KMELERNDEN BLG KEF Merve Emrullah, mer Akgbek
148
P-ORTANCA PROBLEMNN YAPISAL ZM YNTEMLERNN KARILATIRILMASI Bahadr KARASULU
OLARAK
NCELENMES
VE 148
hracat konteynerlerinin elleleme saysn enazlamak iin sezgisel yntemler Fatma Virdil, Ceyda Ouz SQL SORGU ARVLER GZLENMES Mustafa Yavuz ile ALIAN VERMLLNN ve DAVRANILARININ
149
150
SANAL TEST LABORATUARLARININ UZAKTAN ETMDEK ROL Cemalettin KUBAT, Alper KRAZ Hcresel retim Problemlerinin zm iin Web Tabanl Bir Uygulama Mmin Snmez, Grkan ztrk Trke Cmlelerde Niteleyen ve Nitelenen Kelimelerin Belirlenmesi Kadriye ERGN, Cemalettin KUBAT, Gltekin AIL Panel-4: niversite Sanayi birliinde Sektrel Kmelenmelerin nemi: Roller ve Sorumluluklar Kiralama ve Yeniden retim Stratejilerinde Fiyatlandrma ve Envanter Kontrol Nurcan Demirok, Necati Aras, Refik Gll TAM KAME OK RNL STOK SSTEMLERNDE EGDML SPAR YENLEME POLTKASININ BELRLENMES Beyazt Ocaktan, Ufuk Kula OTOMOTV MONTAJ HATLARINDA RNEKLEM ORTALAMASI YAKLAIMI (SAA) LE OPTMUM ARASTOK MKTARLARININ BELRLENMES Ufuk Kula, E.Elin Gnay Project Management using Genetic Algorithms zcan Dlger Optimization with Constrained Resources
150
150
151
152
153
153
153
154
Short Term Electricity Demand Forecast with Genetic Algorithms Eyp Taboaz, Mustafa Serdar Toksoy, Pnar Yldz Kumru Fuel Oil Inventory Optimization of an Electricity Power Plant in Jeddah Osman Taylan BR TEKSTL RKET PLANLANMASI Mesut Kumru N YEN FABRKA YERNN SEM VE YERLEMN
154
154
155
xxvi
GLOBAL PERAKENDE ZNCRLERNN EV TEKSTL RNLER TEDARKLERN SEME VE DEERLENDRME KRTERLERNN BELRLENMES VE TEDARKLERN SELME PERFORMANSLARINI ARTIRMAYA YNELK FAYDA MALYET OPTMZASYONU MODEL Semih Cokun, Akner Gngr, Leyla zgr ENERJ PLANLAMASINDA SRDRLEBLRLK: SAYISAL BR YAKLAIM Burcu Kuleli Pak, Yasemin C. Erensal SEYAHAT LETMELERNDE DEER AKII HARTALANDIRMA BELEDYES OTOBS LETMESNDE BR UYGULAMA Medine Keskin, Orhan Engin, M. Emin Baysal, Ahmet Sarucan VE BYKEHR
155
156
157
BR OTOMOTV YAN SANAY FRMASINDA EKME SSTEMNN OLUTURULMASI Burcu Stman, Fatma Akdemir, Cihangir Osmanolu, Ali Yurdun Orbak, Besim Trker zalp BR ENTEGRE DEMR VE ELK FABRKASINDA DEER AKII HARTALANDIRMA UYGULAMASI Esma Eda EROL, Doan ZDEMREL ATIK MOTOR YALARI GER KAZANIMI N TERSNE LOJSTK A TASARIMI Murat BASKAK, Yasemin KALAFATOLU Tersine Lojistik A Tasarm ve E-Atk Faaliyetleri: Literatr Analizi Asl ZMEN TERSNE LOJSTK A TASARIMINDA KARMA TAMSAYILI PROGRAMLAMA MODEL VE AMBALAJ ATIKLARI GER DNM N BR UYGULAMA Sibkat KATIOLU, mran ENGL YAPAY SNR AI KULLANARAK BR MALAT SSTEMNN TASARIMI VE SSTEME NCELK KURALLARININ ETKSNN LM Tark akar, Merve Arslan ETL RNLER RETLEN HATLARDA TP DNME N YAPILAN HAZIRLIKLARIN AZALTILMASI Fatih TAVUSKUU, Ayen PALABIYIK, Glay YILMAZ, Cenk ZMUTLU, Tlin GNDZ CENGZ, Halil ZBEY Adaptif Kanban Metodu ile Deiken ve Belirsiz Talep ve retim Koullar Altnda retim Sistemlerinin Etkili Kontrol Emre Trkben, Bar Seluk Farkl Karmaklk Etmenlerinin Bir Benzetim Oyununun Karmaklna Etkisi Onur zgn, Yaman Barlas Monte Carlo Benzetiminde Tabakal rnekleme Uygulamalar smail Baolu, Wolfgang Hrmann Sinterlemede Kullanlacak Malzemelerin Mikro Yapsnn Benzetimi Erdener zetin, Grkan ztrk
157
157
158
158
159
160
160
161 162
162
162
xxvii
KESC ALET UCU DETRME VE MAKNE ELVERLL KISITLARI ALTINDA ZDE OLMAYAN PARALEL MAKNELERDE ZELGELEMES Atl Kurt, Ferda Can etinkaya Esnek Operasyonlu m-makineli Ak Tipi Sistemlerde izelgeleme H. Hande Demirta, Hakan Gltekin PROJE ZELGELEME PROBLEM N GRBZ ZELGELER Gizem Klaslan, Gndz Ulusoy Panel-5: Kent Lojistii Stratejik i St Tedarik ve Tketim Planlamas iin Eniyileme Tabanl bir Karar Destek Sistemi Burak Gl, Asl Sencer Erdem Jeotermal Enerji Problemleri ve zmlerine Genel Bir Bak Yunus Erolu, Serap Ulusam Sekiner SPARE RETMDE DNEMSEL ESNEKLK YNETM Aykut BULUT, Sinan KAYALIGL Yerleim ve Gzergah Atama Probleminde Farkl Bir Uygulama: Tamal Eitim Baak Yazar, Bahar Yeti Kara Akademik Yayn ve Atflarn Dinamiinin Modellenmesi Nisa nsel, Yaman Barlas GER KAZANIM YNETMNN SSTEM DNAM YAKLAIMI LE STRATEJK ANALZ Necati Aras, Yaman Barlas, Beril zmez SWOT ANALZ VE AHP METODOLOJS BRLEM LE YILDIZ TEKNK NVERSTES N STRATEJ BELRLEME Abit BALIN, Hayri BARALI TEDARK PROGRAMI YNETMNDE ENTEGRE PROJE EKPLERNN KULLANIMI Mustafa Kemal TOPCU, Murat MALA, Selim MSLM KAMU SEKTRNDE HASTANE PERFORMANSLARININ VER ZARFLAMA ANALZ LE LLMES Fatih Sabur, Muhammed Keskin, Enver Ece Metin Madenciliinde Kullanlan statistiksel Yntemler ve Siyasi Parti Liderlerinin Konumalarnn Analizi Uygulamas Keziban Sekin, Erman COKUN TRKYEDE AKARYAKIT DAITIMINDA NCELENMES Pelin Elald, Bahar Yeti Kara, Osman Alp DEMR YOLLARININ KULLANIMININ
163
163
163 164
165
165
166
166
167
167
168
168
169
169
169
xxviii
Kresel Pazarlar iin retilen Rzgar Trbinlerinin Veri Zarflama Analizi ve Veri Grselletirmesi ile ncelenmesi Grdal Ertek, Murat Mustafa Tun, Doancan Kebude, Ece Kurtaraner BR GIDA FRMASINDA YENDEN SPAR NOKTASI OPTMZASYONU Orhan Torkul, Muhammet Rait Cesur, hsan Hakan Selvi Trkiye Gaz Piyasasnda Tketim Bedeline Etki Eden Faktrler Mete Gndoan, Zafer Demircan Trk Firmalarnn Karllk Stratejileri: Sistematik bir Analiz Grdal Ertek, Nihat Kasap, Mert nanolu, zcan Bilgin, Selin Tokman ok Amal Bulank Hedef Programlama ile retim Plan Modellemesi Serhat Tzn, Tufan Demirel, Tolga Ktk Srdrlebilirlik Stratejisinin Satnalma Kararlarna Etkisi: Bir Matbaada Matematiksel Modelleme Uygulamas Zeynep GERGN, Tlin AKTN Dorusal Programlama le Holtayn Cinsi Bykba St Hayvanclnda Yem Rasyonu Optimizasyonu Fatih Aktrk, Celal Tahaolu, Murat Atan nternet Arama Motoru Reklamclnda Hedef Tklama Oranna Bal En yi Anahtar Kelime Fiyat Teklifi Sunulmas Bar Seluk, zgr zlk A Dynamic Model of Controlling Invasive Species Esra Byktahtakn, Zhuo Feng, Ferenc Szidarovszky, George Frisvold, Aaryn Olsson TAGUCH YAKLAIMI LE ECE-R66 ARTLARINI SALAYAN OTOBS GVDESNN OPTMZASYONU Serkan MEZARCIZ Kalite Fonksiyon Yaylm ile Fndk Unu Makinesi Tasarm Cokun Hamzaebi, Emrullah Demirci, Fatih Oyman, Asl Akyldz GIDA SEKTRNDE KALTE ARALARININ KULLANIMIYLA LGL MEVCUT DURUM ANALZ Sena KIR, Harun Reit YAZGAN OTOMOTV YAN SANAYNDE KALTE MALYETLERNN ANALZ Beyza KALE, Reyhan ALP, zden STN BELEDYELERDE SRE YNETM Esra Kurt Tekez, Seluk zcan Hizmet Sektrnde Sre Performans Analizi Arzu Alevcan ALTAN, Y. Esra ALBAYRAK
170
171
171
171
172
173
173
174
174
175
175
175
176
177
178
xxix
EHRLERARASI YOLCU TAIMA HZMETLERNDE UYGULAMASI Fatma Pakdil, Bahar In, Ebru Akagndz, Burcu Bayram
KALTE
FONKSYON
YAYILIMI 178
Bir Otomotiv Tedarikisi in Kaliteyle Btnleik Tedarik Zinciri Modeli Yavuz KARALI, Uur ZEN, Tlin AKTN Yeni rn Gelitirme Srecinde Pazarlama Stratejisi Seimi: Hibrid ok Kriterli Karar Verme Modeli nerisi Elif ALAYBEYOLU, Y. Esra ALBAYRAK, Tuncay GRBZ RN VE SRELERDE YENLKLE YATIRIM YAPILABLEN K AAMALI BR TEDARK ZNCR PROBLEMNN ANALZ Sibel Dumlu, Taner Bilgi Tedarik Zinciri novasyonlar: Taksonomi, Analiz, ve Yeni Kavraylar Grdal Ertek, Gke Kahveciolu, Ayfer Baar, Nihan zaml, Alp Eren Akay
179
180
180
181
xxx
Panel-1 Oturum Bakan Panelistler
Biliim anda Eitim Sistemleri ve Teknolojileri Prof.Dr. Orhan Torkul (SA Endstri Mhendislii Blm Bakan) Prof.Dr. Prof.Dr. Prof.Dr. Prof.Dr. Muzaffer Elmas (SA Rektr) Durmu Gnay (YK yesi) Gndz Ulusoy (Sabanc niversitesi) Aytekin man (SA Eitim Fakltesi)
Tarih Saat Yer Konu
5 Temmuz 2011 09:30-11:00 Salon1 Biliim teknolojilerinin ba dndrc hzla gelitii, eitimin youn bilgiye dayand ve geni toplum kesimlerinin yaam boyu eitime ihtiya duyduu gnmzde biliim teknolojilerinin kullanm vazgeilmez hale gelmitir. Bu paneldeki konumaclar, bu tema evresinde, bilgi, birikim ve deneyimlerinin nda Eitim Sistemlerindeki yeni eilimler ve gelimeler, Eitim Teknolojilerindeki yeni gelimeler ve yenilikler, Eitim Sistemlerinin lme ve Deerlendirme Yntemlerindeki eilimleri ve gelimeleri Bologna Sreci kapsamnda tartarak gelecee dnk ynelileri ortaya koyacaktr.
YAEM 2011 Yneylem Aratrmas ve Endstri Mhendislii 31. Ulusal Kongresi / Sayfa 1
Oturum Oturum Bakan Tarih Saat
Yapay Zeka-1: Fuzzy Systems-1 Prof.Dr. Zekai en 5 Temmuz 2011 11:15-12:30
Salon-1 Salon-1 Salon-1
0320-030 A Review and Future Potential of Fuzzy System Model . Burhan Trken
In an historical context, we first review the development of Fuzzy System Models from Fuzzy Rule bases proposed by Zadeh (1975) with versions of Sugeno-Yasukawa (1993) and Tagaki-Sugeno (1985). Secondly, we review the development of "Fuzzy C-Regression Model", (FCRM) proposed by Hathaway and Bezdek, (1993) as well as a Combined FCM, and FCRM algorithms proposed by Hppner and Klawonn (2003). Thirdly we review "Fuzzy Functions" proposed by Turksen (2008) and further developed by Celikyilmaz and Turksen (2008-2009) in a variety of versions. As well a new direction on Z-numbers recently sugested by L. A. Zadeh.
0325-093 APPLICATION OF A ROUGH SET THEORY IN FAILURE MODES AND EFFECT ANALYSIS Amin Mirzapour, Mustafa Kurt
The purpose of the present study is to show up failure modes and effect analysis. we knew Failure Mode and Effect Analysis (FMEA) is a widely used method of which aim is risk evaluation in occupational health and safety. With the analysis of failure occurrence probability and failure detection probability factors risk priority number is determined. In fact, in a FMEA process includes uncertainty, particularly the failure mode having same risk priority number (RPN) this means is: FMEA can not decide which risk is more important. In this study, we selected one of the fuzzy approaches to solve this problem, Rough set theory is a new approach to decision making in the presence of indefiniteness.
0325-120 FUZZY BAYESIAN APPROACH TO CONTINUOUS REVIEW INVENTORY CONTROL PROBLEM G.Yazg TTNC, Ebru Selin SELEN
Inventory decision making in turbulent environment under uncertain demand and supply conditions is still one of a hot and challenging topic among researchers. Unlike the cost structure of real world inventory problems, common approach is to threat the costs with real numbers. In the previous study of Tutuncu et al. (2007) for the continuous review inventory model, the costs are treated as trapezoidal fuzzy numbers and probability theory is employed to respond against the uncertainty sourced from customer demand. The optimal order quantity and reorder point is determined and numerical analysis is provided. In this study we extend this previously published continuous review (Q,r) model by defining uncertainty using Fuzzy Bayesian approach. In this approach the distribution of total annual demand is considered as beta prior distribution. Then we combined the daily based demand information with annual demand distribution to in order to define a posterior distribution. Costs of the model are assumed to be fuzzy trapezoidal numbers and optimal order quantity and reorder point, are estimated with an aim of minimizing the total fuzzy cost. The proposed approach is applied on previously studied examples.
Sezgisel Yntemler-1: Heuristic Methods-1 Prof.Dr. Ercan ztemel 5 Temmuz 2011 11:15-12:30
0325-146 Particle Swarm Optimization for Yield Curve Estimation Emrah ener, Gne Erdoan, Emrah Ahi
In this study, a computational comparison is performed among a Particle Swarm Optimization (PSO) algorithm and traditional optimization algorithms, for estimating the Nelson-Siegel-Svensson (NSS) yield curve. The algorithms are applied to data derived from bond portfolios of Emerging Market countries. Our results show that the PSO algorithm can provide a robust framework to solve the numerical problems reported in the estimation of NSS parameters. The PSO algorithm is observed to provide a better yield curve fit in a short period of time and also to generate an economically interpretable paramater set.
0331-179 TIMETABLING PROBLEM SOLVING WITH GENETIC AND TABU SEARCH ALGORITHM Nilgn GKMEN, Serol BULKAN
It is well known that timetabling problems can be very difficult to solve, especially when dealing with particularly large instances. The design of timetables for academic institutions is a very hard job due to the exponential number of possible feasible timetables with respect to the problem size. This process involves lots of constraints that must be respected and a huge search space to be explored. On the other hand, the problem itself does not have a widely approved definition, since different institutions face different variations of the problem. The main goal of our work is to compare some metaheuristic on a timetabling problem that is a hard, real-world combinatorial optimization problem. Genetic Algorithm (GA) and Tabu Search (TS) techniques were used to minimize the penalty for constraint violation. The performances of GA and TS solutions for a course timetabling problem were compared. The main criteria were the quality of the course timetable and the time spent in producing the timetable. The GA computer program was coded using Galib in C++ and TS computer program was coded in C. As a result of the experiments which we executed, it was seen that TS method could produce better solutions according to GA.
0401-203 Scanning Disastrous Environments with Swarms of learning birds Mehmet E. Aydn
This aim of this abstract is to address on the use of learning agents called learning birds in modelling the process of data collection using wireless sensor networks, which are designed to collect scanning the disastrous environments. Learning birds are some sort of nature-inspired learning agents collaborating to create collective behaviours. As an artificial bird flock, the swarm members collaborate in positioning while moving within a particular environment. In order to improve the diversity of the flock, each individual needs learning how to position relative to its neighbours. Q learning is a very famous reinforcement learning algorithm, which offers a very efficient and straightforward learning approach based-on gained experiences. Therefore, a swarm of birds collaborating and learning while exchanging information to position. That offers a very useful modelling approach to develop mobile data collection tools.
izelgeleme-1: Scheduling-1 Prof.Dr. Alparslan Flal 5 Temmuz 2011 11:15-12:30
0324-076 Two-Machine Flow Shop Scheduling with Flexible Operations and Controllable Processing Times Zeynep Uruk, Hakan Gltekin, M. Selim Aktrk
In this paper, we study a two-machine flowshop scheduling problem with identical jobs. Each identical job has three operations, where the first operation must be performed on the first machine, the second operation must be performed on the second machine, and the third operation (denoted as flexible operation) can be performed on either machine but cannot be preempted. The highly flexible CNC machines are capable of performing different operations. The processing times on these machines can be changed easily in albeit of higher manufacturing cost which is named as controllability of processing times. The problem is to determine the assignment of the flexible operations to the machines and processing times for each job, with the bi-criteria objective of minimizing the manufacturing cost and minimizing makespan. Using constraint approach, the problem turns out to be minimizing total manufacturing cost objective for a given upper limit on the makespan objective. A mathematical formulation is given for the resulting single criterion problem. For the cases where the exact algorithm is not efficient in terms of computation time, we propose an efficient approximation algorithm. Salon-3 Salon-3 Salon-3
0325-144 TIME/RESOURCE TRADE-OFF PROBLEM IN PROJECT SCHEDULING Erdem olak, Meral Azizolu
In this study, we consider a time/resource trade-off problem in project scheduling. We assume each mode of an activity is characterized by its processing time and resource requirement. Our primary aim is to select the activity modes so as minimize the project duration. Among the solutions that minimize the project duration we select the one having minimum peak resource usage. We propose several lower bounding procedures to find high quality estimates on the minimum peak resource usage value. We use these underestimates to evaluate the performance of our heuristic procedures. The results of our extensive computational experiments have revealed the satisfactory behaviors of our lower bounds and heuristic procedures.
0331-188 A Linear Programming Based Method for Resource Constrained Multi Project Scheduling Problem with Weighted Earliness/Tardiness Costs Mehmet Berke Pamay
This study addresses the Resource Constrained Multi Project Scheduling Problem with Weighted Earliness Tardiness Costs (RCMPSPWET). In multi-project environments, the project portfolio of a company does often change dramatically in time. In this dynamic context, the arrival of a new project requires quoting a due date while keeping the disruptions to the existing plans and schedules to a minimum. The suggested solution method is an adaptation of the shifting bottleneck (SB) heuristic from the job shop literature. Initially, a base schedule is obtained by relaxing all resource capacities and solving the resulting model as a linear program (LP). The unit earliness and tardiness costs in the subproblems are estimated by drawing upon tools from LP sensitivity analysis recently proposed by [Blbl et al., 20111] for a general job shop scheduling problem. The subproblems are a generalization of the NP-hard single machine weighted earliness tardiness problem, which are solved using a neighborhood search based algorithm. The solution process introduces new precedence relationships based on the concept of resource flows, which are incorporated into the LP model ensuring feasibility of the resource under consideration. These steps are repeated until all resource conflicts are removed. A systematic tree search strategy is implemented for resolving the resource conflicts in different orders since the order of resource conflict resolutions is a major determinant of the final solution quality.
OpRes & IndEng Applications in Industry - 1 Prof.Dr. Zerrin Alada 5 Temmuz 2011 11:15-12:30
0315-017 REVENUE MANAGEMENT IN AIRLINE INDUSTRY Ahmet Melih Seluk, Zeynep Mge Avar
Dynamic pricing of perishable inventories is a challenging issue that is studied extensively in the airline industry. Since we are interested in pricing both restricted and flexible bookings, the pricing problem is investigated in two stages in this study. For pricing the restricted bookings in the first stage, alternative mathematical models are developed: the principle ideas in revenue management literature are adopted to maximize expected revenues by managing the demand through price control. The price premium determined in the second stage is the difference between flexible booking and restricted booking prices. For determining the price premium, the risk of cancellation is considered from the risk averse buyers point of view. The proposed approach for pricing the refund claim is not specific to airline industry and can also be used for similar dynamic pricing problems where the bookings services that are sold in advance are subject to cancellation. The aim of this study is to give a complete methodology including estimation of the key parameters and development of pricing algorithms for airline revenue management and to determine a set of conditions under which the proposed methods can be applied to similar problems in other fields.
0323-056 EFFECT OF CUSTOMER GENDER IN CRM APPLICATIONS M. Billur Gndz, S. Serdar YRK
Customers are companies one of the most important assets. Being in continuously increasing competitive environment companies are not able to retain their customer only with appropriate pricing policies. Day by day improving technological capabilities and increasing awareness levels raises individuals demands and expectations in procurement of goods and services. For this reason, companies develop strategies to retain existing customers and acquire new customers. Customer Relationship Management (CRM) is one of the most applied methodology for this purpose. In the paper, the concept of relation, customer, CRM and gender concepts are described. The effect of gender, which affects human behaviors, in CRM is analyzed. The data analysis revealed that women and men preferences and the effect of the applications may differ in various applications of CRM. It is beneficial for the companies implementing CRM to take into consideration these kinds of gender-based differences because if any difference occurs according to gender, CRM applications should be revised so as to sustain or capture the targeted market gender.
0324-074 A Bi-Criteria Optimization Model to Analyze the Impacts of Electric Vehicles on the Turkish Electricity Network Bora Kabatepe, Metin Trkay
Vehicles using electric drive train, such as electric vehicles (EV) and plug-in hybrid electric vehicles (PHEV) are emerging as promising solutions to reduce greenhouse gas emissions in the transportation sector. Environmental benefits of these alternative transportation technologies should be analyzed clearly to give better decisions about related policies. Environmental benefits of EV and PHEV depend on where the marginal electricity that charges the vehicle batteries is generated. In this study, a methodological approach to analyze emission impacts of EVs is developed. In the first stage, which includes development of a bi-criteria economic dispatch model, marginal electricity mix that minimize costs and emissions of electricity generation under certain charging scenarios are determined. In the second step, optimal charging patterns for EV and PHEV are found by solving a second bi-criteria optimization model which includes charging hours as variables. The approach is applied on a case study in Turkey and emissions of EVs are compared to conventional vehicle emissions for different market penetration and charging scenarios. Results show that the environmental performance of EVs is sensitive to magnitude, time, and location of charging; hence utilities and governments should take regional specifications of electricity grid into account before deciding on policies regarding EVs.
OpRes & IndEng Applications in Industry - 2 Prof.Dr. Nilgn Flal 5 Temmuz 2011 11:15-12:30
0325-098 ELECTRICAL ENERGY RESOURCES OPTIMIZATION akir Balta, Seyhun Altunbay

Optimization is very important in all the fields of the economy. It is also very critical in manufacturing for using the resources effectively. There are many factors that must be taken into consideration by the producer, and the only way of giving the correct decision is taken by using optimization techniques. Sometimes it seems very easy to take a decision but if you have to take the right decision for complex systems, it is not as easy as it seems. That is why the industrial engineers who are in need of taking the right decisions widely use optimization techniques. The energy problem is challenging and one of the most important political and economical issues in the world. Governments and the energy producers always face the problem of generating the energy more reliably and cheaply. Furthermore they try to make investment plans for the future electricity generation. For making an energy investment plan it is necessary to think from different perspectives. The resources which are domestic must be utilized first. The relations among the countries are also important for resources that we use. That is why its also a political issue. This study focuses on finding the optimal solution by minimizing the cost of generating electrical energy from several energy resources in Turkey. After an explicit survey on the past years data we forecasted the demand for the forthcoming years by using forecasting methods. With reference to these forecasted values an LP model is developed. The Lingo software is used to solve the model, and also used the Minitab software is used for demand forecasting.
0328-154 A Data Mining Approach for a Job Satisfaction-Performance Model and an Application in a Manufacturing Company Adnan AKTEPE, Sleyman ERSZ
In this study, employees are grouped according to satisfactory performance model considering their job satisfaction and individual performance levels and strategic plans are derived for an effective performance management. A grouping model is developed with a data mining clustering algorithm. 4 different groups are determined with k-means clustering approach. K-means clustering is a cluster analysis method by which n observations are separated into k clusters and each observation belongs to the cluster with the nearest mean. Necessary data for data mining model are collected with a questionnaire application composed of 25 questions, first 13 variables measuring job satisfaction level and last 12 variables measuring performance characteristics. With the model developed, 220 employees of a manufacturing company are grouped into 4 clusters. Each cluster is assigned to a different region of satisfactory performance matrix. The employees in the best group have the highest job satisfaction and performance level. Ways of putting all employees over the best group are determined via expert opinion and related literature. The sustainability of this business process improvement model is managed with a control mechanism as a PDCA (Plan-Do-Check-Act) cycle as a continuous improvement methodology. With the help of model developed, human resources department is able to track employees job satisfaction and performance levels and strategies for different performance groups are developed.
0328-157 Supply Chain Optimization with Environmental Conscious Turan PAKSOY, Eren ZCEYLAN
The optimization towards supply chain structures that consider both economic and environmental performance is nowadays an important research topic. However, when designing supply chains, enterprises are commonly faced with the competing reduced cost, improved customer service and increased environmental factors as a multi trade-off problem. Hence, this paper proposes an environmental conscious optimization model of a supply chain network with a broader and more comprehensive objective function that considers not just for the transportation costs, but also for the amount of greenhouse gas emissions, fuel consumption, transportation times, noise, road roughness, speed and their costs. The proposed nonlinear mathematical model is validated through the solution of an example, where its applicability to supply chain problems is demonstrated for managerial insights.
Ergonomi Prof.Dr. Serpil Ayta 5 Temmuz 2011 11:15-12:30
0310-014 MAKEDONYADA ALIMA HAYATINDA MESLEK GERLM VE STRESSN LLMES Tark akar, Selman ris
Stresi, fizyolojik ya da psikolojik nedenlerden kaynaklanan ve sinir sistemini ar derecede ypratarak, organizmada sknt, gerginlik, yorgunluk, gvensizlik, dikkat dankl ve knt eklinde ortaya kan, psikolojik rahatszlk durumu olarak tanmlayabiliriz. Strese neden olan etkenleri snrlamak ok zordur. Stres, birey ile stres douran etkenler arasndaki etkileim sonucu meydana gelmektedir. Bu durumda stres douran etkenler, bireyden, evresinden ve evre ilikilerinden kaynaklanabilmektedir. Psikologlar asndan stres, onu zihinde tayan bireye aittir. Farkl bireylerin ayn olaya farkl tepki ve yaklamlar mevcuttur. Bu farkllk zihinsel artlardan sosyal artlara kadar uzanan faktrlerden kaynaklanmaktadr. Hatta birey bir gn nce nemsemedii olaylara bir gn sonra ters tepkiler verebilmektedir. rgtsel stres, kii ve rgt arasndaki ilikilerden kaynaklanan, kiilere gre deiiklik gsteren ve kiinin normal fonksiyonlarndan uzaklamasn salayan bir durum olarak deerlendirilmektedir. teki talep ve baskya, alann bilgi ve yeteneklerinin uyumad durumlarda i stresi ortaya kar; in yaps ile ilgili stres kaynaklar, rgtsel yapdan kaynaklanan stres kaynaklar, rgtsel politikalardan kaynaklanan stres kaynaklar, Fiziki artlardan kaynaklanan stres kaynaklar, Kiiler aras ilikilerden kaynaklanan stres kaynaklar Makedonya da 12 farkl sektrde 24 farkl firmada 120 personel ile 2011 ylnda yaplan anketlerle alanlar zerindeki stres faktrleri belirlenmeye allmtr. Aratrmada farkl pozisyonlarda personel ile grlerek anketler dzenlenmitir. Veri toplama arac olarak aratrmac tarafndan hazrlanan demografik sorularla birlikte hazrlanm 12 sorudan oluan stres tepki ve belirtileri lei ve 30 sorudan oluan stres kaynaklar lei kullanlmtr. Ana hatlar aadaki sonular bulunmutur: Bayan alanlarn bireysel psikolojik stres belirtileri, erkek alanlarn bireysel psikolojik stres belirtilerinden yksektir. Aratrmada alanlarn stres tepki ve belirtilerini belirlemek amacyla kullanlan lekten alnan puanlar incelendiinde alanlarn stres tepki ve belirtilerinin birbirine benzer ve vasat dzeyde olduu grlmektedir. Bununla birlikte alanlarda en ok sinirlilik / gerginlik grlmektedir. Stres eitim seviyesi ykseldike artmaktadr. Pozisyonu ynetici olan alanlarn bireysel psikolojik stres belirtileri, iyerindeki pozisyonu mavi yakal personel olan alanlarn bireysel psikolojik stres belirtilerinden yksektir.
Salon-6 Salon-6
0331-184 PERFORMANS DEERLENDRMESNDE DUYGUSAL ERGONOMNN ROL Serpil AYTA

Bir nsan-Makina Sisteminden beklenen performansn elde edilebilmesi ok sayda parametrenin karlkl etkileimine baldr. Performansn ortaya kmas, fizyolojik, bilisel, ynetimsel ve rgtsel etkenlerin yannda Makroergonomik adan, alan kiinin duygusal davranlarna da baldr. Nrobiyoloji alanndaki nemli gelimeler, bilisel sreler ile beyin etkinliklerinin duygusal davranlar arasnda karlkl nemli bir etkileim ve iletiim olduunu gstermektedir. Bu bildiri; i nitelikleri ile insan karakteristikleri arasndaki uyum asndan nrobiyoloji ve psikoloji ile bilgi ve deneyim altyapsna dayanan performans dzeyinin uygulamadaki etkinliini nerilen modeller yardmyla irdelemektedir. alma yerinde performans azaltma ynnde etkili parametre dzeylerini azaltarak i motivasyonu arttrma yoluyla grevlerin yerine getirilmesinde alanlarn duygusal olarak katlmlar ve kendilerini grevlerine adamalar son derece nemlidir. Beynin bilinen fonksiyonlarn inceleyerek Duygusal Ergonominin katksn irdeleyen bu bildiri; bilisel srelerin daha iyi ilemesi, performansn arttrlmas, bireysel amalarn gerekletirilmesine yardmc olunmas, alann kendi deerliliinin artt bilincinin verilmesi, tm i gereklerinin tam olarak yerine getirilmesi, fizyolojik deiimlere etkin uyum salanmas ve alma yerinde salk ve gvenlik kurallarna uyulmas gibi konular kapsamaktadr.
0404-272 BYOLOJK RTM VE REFERANS FAKTRNN VERMLLE ETKS Hasan DNDAR, Yelda SNETOLU, Gltekin ZDEMR, Buket KARATOP, Cemalettin KUBAT
21. yzyl i dnyasnn zorlu rekabet koullarnda, verimlilik ve krllk, irketlerin en nemli gstergeleri haline gelmitir. Bu gstergeleri pozitif yne evirmeye alrken ve i srelerinde iyiletirmeler yaparken, zellikle emek-youn ilerde, insan faktrnn tahminlemesi srekli doru sonular vermemektedir. letmelerin tam zamannda kavramn yaygnlatrma eiliminde olmasyla birlikte, yaplan planlarn ve hedeflerin de tam zamannda tam hedeflenen kadar olmas tm verilerin doru saptanarak ilenmesini zorunlu klmaktadr. nsan faktrn doru tahminleyebilmek iin; ergonomi, alan psikolojisi, insan fizyolojisi ve cretlendirme sistemleri gibi konularda yeterli bilgiye sahip olmak gerekmektedir. zellikle biyolojik ritm ve sirkadiyen ritmin alanlarn performans zerine etkisi kmsenemeyecek kadar nemlidir. Mental faaliyetler ve fiziki faaliyetler olarak iki ksmda incelenen performans ritmleri, gnlk, haftalk, mevsimlik ve yllk olarak kendi ilerinde birer dngye sahiptirler. Performansa ve verimlilie etkiyen tm faktrleri gzeterek yaplan ilemlerde, alan performans asndan referans etkisi (Who knows you? ya da Who you know?) karmza kmakta ve irket stratejisinin tutarll ile daha verimli bir iletme ortaya kartmak mmkn olabilmektedir. Bu almada, genel olarak vcut ritmleri ve referans faktr incelenerek verimlilie olan etkisi aratrlmtr.
Salon-6
Statistical Analysis Yrd.Do.Dr. Ufuk Kula 5 Temmuz 2011 11:15-12:30
0401-201 An Analysis of Occupational Diseases FOR SERVICE SECTOR WORKERS IN THE TURKISH REPUBLIC OF NORTHERN CYPRUS Burcu Toker Ersz, Cihan Erdoan, Esra lek, Krat Tuncer
In the Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC), which is a beautiful island country, most of the income is received from service sector. Tourism, education and construction sector are among the sectors which have a high share in the TRNC economy. Although there are a considerable number of small and medium size manufacturing enterprises, the number of companies which are functioning in the service sector is comparatively high. In addition to the private companies, other important members of service sector are the government offices. This study is aimed to be the first scientific study which will provide a statistical basis to the presence, frequency and potential risks of occupational diseases in the service sector of TRNC. The aim of this study is to collect data about occupational diseases present in standing and seated employees, working at service sector. For this purpose, after literature review, a self determined questionnaire is prepared and applied to 350 workers working at government offices, banks, hotels, tourism agencies and healthcare services. The collected data are statistically analyzed using SPSS program. The presence, risks and possible reasons of occupational diseases are determined and suggestions are made for the prevention of those diseases.
Salon-7 Salon-7
0404-271 BACKPACK ANALYSIS FOR PRIMARY SCHOOL CHILDREN: A CASE STUDY FOR THE TURKISH REPUBLIC OF NORTHERN CYPRUS Burcu Toker Ersz, Aybegm Canbulat, Fatma oban
Backpacks are very commonly used by children in todays schools. Almost every child seems to carry a backpack in some form or another. Altough the usage of backpacks are common, this is associated with a high risk of postural problems in children. There is ample evidence to link backpack misuse or overloading to the back pain more and more children are reporting. Recent studies have reported that a high percentage (around 60%) of children suffer from back pain. Studies have shown that backpacks cause back and shoulder pain and poor posture in children. In this study, a self determined questionnaire is applied to primary school childrens parents, about their childrens problems arising while and after carrying backpacks. While the survey was being carried out, postural analysis was also performed to the children by a team involving an ergonomist, an orthopedician and a physical therapy and rehabilitation specialist. The collected data from the questionnaires are analyzed using SPSS software. The results of the statistical analysis and postural analysis are processed and the existing situation in the Turkish Republic of Northern Cyprus regarding backpacks and their effects on primary school children are determined.
0404-292 AN Analysis of OCCUPATIONAL DISEASES OF WORKERS WORKING IN SMALL AND MEDIUM SIZED ENTERPRISES IN THE TURKISH REPUBLIC OF NORTHERN CYPRUS Burcu Toker Ersz, Emre Ylmaz, Eren Avc, Tufan Anturan
Salon-7 In the Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC) manufacturing sector involves only small and medium sized enterprises. Most of these enterprises are managed by their owners. Although there are some statistics about the existing conditions of these enterprises, there is no study which analyzes the facts about occupational diseases in this sector of TRNC. The aim of this study is to provide a statistical scientific base, for the first time in TRNC, in the area of occupational diseases. For this purpose, after a literature survey, a self determined questionnaire is prepared and applied in the majority of the small and medium sized manufacturing enterprises in T.R.N.C. The collected data are analyzed using SPSS software. After the analysis, these results are used to prepare a set of guidelines for decreasing the risk of occupational diseases in the manufacturing sector of TRNC. These guidelines are planned to be a support for the actions of the TRNC Ministry of Health, Ministry of Labor and Social Security and Cyprus Turkish Chamber of Industry, to improve the working conditions of workers.
Dnyasnda Biliim Uygulamalar-1: Veri Madencilii Prof.Dr. Seniye mit Frat 5 Temmuz 2011 11:15-12:30
0325-103 APRAZ ENTROP LSNN RENME DORULUU ZERNDEK ETKLERNN ARATIRILMASI VE BR UYGULAMA mer AKGBEK
Salon-22 Salon-22 Karakteristik seimi veri madencilii algoritmalarnn en byk problemlerinden biridir. Karakteristik seimi iin en ok bavurulan ller entropi, gini indeks ve snflandrma hatasdr. Veri madencilii algoritmalarnda, zellikle ID3, C4.5, CN2, CART gibi karar aac reten algoritmalarda, karakteristiklerin dzensizliini lmek iin entropi ls kullanlmakta, apraz-entropi ls fazla bir kullanm alan bulamamaktadr. Bundan dolay apraz-entropi lsnn renme olay zerindeki etkilerini test etmek amacyla bir uygulama gelitirilmi ve makine renmesi alannda yaygn olarak kullanlan ve gerek hayattan alnm farkl zelliklerde ve byklkte on adet veri seti seilmitir. Bu veri setleri kullanlarak bu llerin algoritmann doruluk oran ve rettii kural says zerindeki etkileri hesaplanm ve sonular bu alanda kullanlan dier algoritmalaryla karlatrlmtr. Elde edilen sonulara gre apraz entropi lsnn renme doruluu zerinde nemli etkisinin olduunu ortaya karmtr.
0404-287 MKBDE HSSE SENED HAREKETLERNN, VER MADENCL BRLKTELK KURALI YAKLAIMIYLA ANALZ Kenan BAYAZ, Mehmet Rfat KAMBER, Seniye mit OKTAY FIRAT
Gnmzde yatrmc portfynde, hisse senetleri nemli bir yatrm arac olarak yer almaktadr. Hisse senetlerinin zaman iindeki fiyat deiimleri ve buna bal olarak beklenen getirisi ve riski yatrmc asndan ok nemlidir. Yatrmclarn hisse senetlerinin fiyatlarnn beraber hareketlerini ngrebilmeleri, oluturacaklar portfylerin riskini optimize etmelerine katkda bulunur. Fiyatlar beraber hareket etmeyen hisse senetlerinin ayn portfy iinde bulunmas yatrmcnn riskini azaltr. Bu almann amac stanbul Menkul Kymetler Borsasnda ilem gren hisse senetlerinden fiyatlar birlikte hareket edenleri belirlemek ve birlikte hareket edenlerin profilini (sektr, risk seviyesi, vb) karmaktr. Literatrde farkl lkelerin borsalar iin birlikte hareket eden yatrm aralarn belirlemeye ynelik baz almalar mevcuttur. Aratrmamzda MKBde ilem gren hisse senetlerinin son be yllk gnlk kapan fiyatlar ve getiri oranlar esas alnmtr. Risk deerleme gstergeleri kullanlarak, hisse senetleri risk gruplarna ayrlmtr. Daha sonra, veri madencilii tekniklerinden birliktelik kural kullanlarak, fiyat hareketleri birbiriyle ilikili olan hisse senetleri belirlenmeye allmtr. Uygulamalar SPSS Clementine paket program kullanlarak yaplmtr. Bulgulara dayanarak yatrmclara portfy seimi konusunda neriler gelitirilmitir.
0404-295 E-RENME PLATFORMLARINDA VER KULLANARAK PERFORMANS LM Merve ER, S.mit OKTAY FIRAT
MADENCL
YAKLAIMI
Salon-22
Gnmz bilgi toplumu lkelerinde deien yaam artlar, daha iyiyi bulma arzusu ve teknolojik gelimelerin ulat nokta insanlarn renme ihtiyalarnda ve alkanlklarnda byk deiimlere yol amtr. Bu deiimlerin yannda, bilgi ve internet teknolojileri, iletiim sistemleri ve dijital medyadaki gelimeler uzaktan renme, evrimii renme, internet destekli renme ve erenme gibi farkl renme kavramlarnn ortaya kmasna yol amtr. Bu kavramlardan erenme son yllarda modern eitim sisteminde byk bir yer edinmeye balamtr. Bu almada Trkiyede bir niversiteye ait Uzaktan Tezsiz letme Yksek Lisans (e-MBA) Program renci ve renme sistemi kapsamnda incelenmitir. Program internet zerinden sanal snflarda haftalk ders programlarna uygun dzenli derslerin yapld ve rencilerin retim yeleri ve birbirleri ile etkileimli olarak iletiim kurabildikleri bir uzaktan renme programdr. Uzaktan eitimin zelliklerine ilave olarak salad karlkl iletiim imkn ve ortamdaki btn ilemlerin kaydedilmesi ile e-renme platformu olarak da adlandrlabilen bu sistemden elde edilen veriler, programda verilen derslerin nemini, sistemin ve rencilerin baarsn analiz etmek amacyla kullanlmtr. rencilere ait ya, meslek, cinsiyet, ders baar notlar, sistemde kalma sreleri ile web-sitesinin ve derse destek amacyla kullanlan materyallerin yaps gibi veriler incelenerek performans ltleri deerlendirilmitir. Elde edilen sonular e-renme platformlarna yol gsterici niteliktedir.
izelgeleme-2 Prof.Dr. Mjgan Sar 5 Temmuz 2011 11:15-12:30
Salon-24 Salon-24
0325-128 Karar Verme Sresinin izelgeleme Sistemi Performansna Etkisi Kamer Szer, Ali Tamer nal
Bu makalede, izelgeleme srecinde geen sre ile elde edilen sonucun eniyilii arasndaki ilikiyi inceliyoruz. Karar verme sresinin sistem performans zerindeki etkisini ayrdebilmek iin, tek makineli dinamik ve rastsal bir izelgeleme ortam tasarladk. Sistem performans lt olarak ilerin ortalama erkenlii ve gelii kullanld. Bir benzetim modeli yardmyla sistemi deiik atlye koullar altnda alternatif kontrol politikalar kullanarak altrdk. Deneylerimiz ile belli atlye ortamlarnda basit ve hzl bir sezgisel yntemin yava bir eniyileme algoritmasndan daha iyi sonu verebildiini gsterdik.
0325-132 TEK MAKNE TERMN ATAMA PROBLEM Sevilay Sertdemir, Ali Tamer nal
Bu almada, dinamik bir ortamda rassal olarak gelen ilere termin tarihi atama problemi ele alnmtr. Gelen iler tek bir makinede ilem grmektedir ve ilem benzerliklerine gre gruplandrlmtr. Ayn gruptaki iler arasnda hazrlk zaman sfrdr. Farkl gruplara ait iki i arasndaki hazrlk sresi ise sadece balayacak iin grubuna baldr. Bu problem iin gelitirilen zm yaklamna gre, belirlenen aralklarla termin tarihi daha nce tayin edilmi ama henz tamamlanmam iler ile yeni gelen iler birlikte izelgelenmekte ve yeni gelen ilerin termin tarihleri bu izelgeye gre tayin edilmektedir. nerilen bu zm yaklamnn performans yaznda ska kullanlan yntemlere kyasla eitli veri setleri kullanlarak test edilmi ve raporlanmtr.
0325-138 ZDE PARALEL MAKNELERDE ALIMALAR, GELNEN NOKTA Mjgan Sar, Glcan Gocuklu
Salon-24
ZELGELEME
PROBLEMLER:
izelgeleme problemleri, literatrde geni yer tutan, gnlk hayatta farkl trleriyle yaygn olarak karlalan ve aratrmaclarn srekli ilgisini eken NP-zor tr problem snfndadrlar. izelgeleme problemlerinden makine izelgeleme, retim sektrnde nemli bir alma konusu haline gelmitir. retim olanaklarnn etkin bir biimde kullanm, mteri taleplerine olabildiince abuk cevap verebilme, ilerin teslim tarihinde gecikmeye neden olunmadan tamamlanmas, yar mamul stoklarnn en kklenmesi makine izelgeleme problemlerinde gz nnde bulundurulan hedefler arasndadr. Bu almada literatrde yer alan makine izelgeleme problemlerinden zde paralel makine izelgeleme konusunda yaplan almalar incelenmi, bu konudaki gelecek almalara k tutmas, gelimeye ak alanlar hakknda fikir vermesi asndan bir literatr taramas yaplmtr. ncelikle problem trleri ve zellikleri tantlm ardndan mevcut almalar yllarna, uygulandklar sektre, ama fonksiyonlarna ve kullandklar zm yaklamlarna gre snflandrlmtr.
Eitim Sistemleri Prof.Dr. Orhan Torkul 5 Temmuz 2011 13:30-15:00
0401-195 Bologna uyum srecinde ders plan oluturma 14roblem iin hat dengeleme yaklam ve bir uygulama Derya Delikta, zden stn, afak Kr
Bologna Sreci, Trkiyenin de dahil olduu 47 ye lke tarafndan uygulanan ve yksekretim sistemlerinin kendilerine zg farkllklarn koruyarak, birbirleriyle uyumlu hale getirmeyi hedefleyen bir sretir. Bylece bir lkeden yada yksekretim sisteminden bir dierine geiin kolaylatrlmas, renciler ve retim elemanlarnn hareketliliinin ve istihdamnn artrlmas planlanmaktadr. Bologna uyum sreci kapsamnda, Trkiye Yksekretim Ulusal Yeterlikler erevesi (TYUY) genel olarak oluturulmu olup, erevenin Yksekretim programlar dzeyinde tm kurumlarda uygulanmas iin planlanan tarih Aralk 2012 olarak belirlenmitir. Bu kapsamda Dumlupnar niversitesi, program gncelleme almalarna 15 Mays 2009 tarihinde balam olup, uyum sreci devam etmektedir. Bu almada Bologna sreci kapsamnda lisans programlarnn ders planlarnn gncellenmesi aamas ele alnmtr. Avrupa ve Trkiyedeki benzer Endstri Mhendislii programlarnn ders planlar gz nnde bulundurularak, dersler belirlenmi ve derslerin Avrupa Kredi Transfer ve Biriktirme Sistemi (AKTS) deerleri hesaplanmtr. AKTS deerleri, ders says, dnem says, ilgili dier parametreler, derslerin ncllk kstlar ve Bologna sreci kapsamndaki dier kstlar dikkate alnarak ders plan oluturma problemi, hat dengeleme problemi olarak modellenmitir. Dnemler i istasyonlar, dersler i eleri, AKTS deerleri ise ilem sreleri olarak deerlendirilmitir. Bu bak asyla oluturulan hat dengeleme problemi zlm ve ders plan oluturulmutur.
Salon-1 Salon-1
0404-232 Trkiyede Endstri Mhendislii Eitiminin Gelecei H.brahim CEBEC, Abdulkadir HIZIROLU, Harun TAKIN
Birok disiplin ile ara kesit olan endstri mhendislii mesleinin son 20 ylda giderek artan bir ekilde i dnyasnda kendini ispat ettii sylenebilir. Ancak, hem temel mhendislik disiplinlerini hem de endstri mhendisliini etkileyebilecek olan ve i dnyasnn talepleri ile ekillenen gelecee ynelik baz eilimler, bu disiplinlerde verilmekte olan eitimin dinamik bir yapda yeniden organize edilmesi gerekliliini zorunlu klmaktadr. Trkiyedeki endstri mhendislii eitiminin de bu deiim srecine kendini adapte edebilmesi ve bu adaptasyonun nasl olmas gerektii bir problem olarak karmza kmaktadr. Bu almada, endstri mhendislii eitiminde ynelimlerin nereye doru gittii belirlenerek, Trkiyede endstri mhendislii eitiminin bu deiim srecinde ne durumdu olduunun tespit edilmesi amalanmaktadr. alma kapsamnda, endstri mhendislii alannda dnyada nc saylabilecek baz niversitelerin endstri mhendislii programlarna ait mfredatlar, Trkiyedeki seilen baz niversitelerin mfredatlar ile kyaslanmtr. Bu kyaslama, incelenen mfredatlarn daha nceden belirlenmi anahtar alanlar ekseninde snflandrlmas ve tanmlayc istatistik yntemler ile analiz edilmesi eklinde gerekletirilmitir. Analiz sonular dnya genelinde endstri mhendislii eitiminin geleceine ynelik eilimler gz nne alnarak yorumlanmtr. alma sonucunda, Trkiyedeki endstri mhendislii blmlerinin alt disiplinler baznda bir odaklama sorunu olduu grlmtr. Buna ynelik, gelecein endstri mhendisliini ekillendirecek trendler dikkate alnarak, her bir alt disiplinle ile ilgili ne kan hususlar ve ilintili dersler neri niteliinde sunulmutur.
0404-234 Trkiyede Endstri Mhendisliinin Gelecei: Aratrmaya Eilimler Abdulkadir HIZIROLU, H.brahim CEBEC, Harun TAKIN
Ynelik
Gnmzde mhendislik bilimlerinin son zamanlarda kar karya kald en nemli konulardan biri disiplinler aras almalara duyulan ihtiyatr. Dier mhendislik dallarna kyasla, beklide sosyal ve beeri dier disiplinler ile en ok ortak alma alanna sahip endstri mhendislii, bu ihtiyacn giderilmesinde nemli bir rol oynayabilmektedir. Ancak, Trkiyedeki endstri mhendisliinin bu rol ne derece stlenebildii bir aratrma sorusu olarak nmze kmaktadr. Bu almada, son yllarda dnyadaki endstri mhendislii aratrma konularnn yneliminin nereye doru gittii tespit edilerek, Trkiyedeki endstri mhendislii disiplini ile ilgili aratrmalarn bu ynelim ierisindeki konumunun belirlenmesi amalanmaktadr. alma kapsamnda lisansst dzeyinde (yksek lisans ve doktora) yaplan tezlerin, aratrmaya ynelik eilimlerin belirlenmesinde temel faktr olduu varsaym olarak kabul edilmitir. Bu erevede, zellikle son be ylda Dnyada ve Trkiyede lisansst dzeyde endstri mhendislii alannda yaplan tezler incelenmitir. Veri kayna olarak Dnya iin ProQuest, Trkiye iin ise YK tez veri tabanlar ele alnmtr. ncelenen lisansst tezler daha nceden belirlenmi aratrma konularna gre snflandrlarak, tanmlayc istatistiksel yntemler ile Trkiyede ve Dnyada endstri mhendisliinin mevcut aratrma eilimleri kyaslanmtr. Analiz sonular Dnya genelinde endstri mhendisliinin geleceine ynelik trendler gz nne alnarak yorumlanmtr. almann bulgular Trkiyedeki endstri mhendislii almalarnn dnyadaki eilimi yakalayabilmek adna nemli admlar atmas gerekliliini ortaya koymutur.
Salon-1 Salon-1
0404-350 ENDSTR MHENDSLNDE TANINMAMA ve KMLK PROBLEMNN NCELENMES Z.Figen ANTMEN

Endstri Mhendisleri, iletmelerin kaynak kullanmnn dengeli ve etkin kullanmndan, karar vericiler arasndaki ibirliinin kurulmasndan sorumludur. Bir rgt ierisinde kendi zgn uralar yannda, farkl alanlardaki uzmanlarla ynetim arasnda bir kpr gibi iletiim grevi de yapar. Ayrca her dzeydeki yneticinin karar verme aamasnda ihtiya duyduu bilgi desteini, bilimsel yntemler kullanarak veren kiidir. Bu saylanlar gz nne alacak olursak Endstri Mhendisi kamu, ticaret, hizmet, tasarm, sanayi ve hatta askeri alanda faaliyet gsteren btn rgtlerde grev alabilir. Grld zere endstri mhendislii faaliyetleri her kademedeki blmlerle ve insanlarla i iedir. Ancak lkemizde Endstri Mhendislii kavram tam olarak bilinmemektedir. Endstri Mhendisliinin etkinlii ve yapt ilerin faydalar konusunda toplumda bilgi eksii bulunmaktadr. Bu almada kurumlar iin bu kadar nemli bir meslein az tannrlnn nedenleri asndan nemli olabilecek sonular ortaya konmaya allmtr. Daha nceden yaplm Endstri Mhendislii mesleinin yaad kimlik problemi ile ilgili ok az sayda alma olmasndan dolay meslein tannrlna yapaca katklardan dolay almann nemi daha da artmaktadr. almamzda Endstri Mhendisliinin gemiteki ve gelecekteki durumu hakknda bilgiler derlenmeye allmtr. Bu derlemelerle Endstri Mhendislii ile ilgili, bireylerin ve kurumlarn kafalarnda soru iaretleri kalmasn engelleyerek Endstri Mhendislerinin kimlik ve tannmama problemlerine yardmc olunaca dnlmektedir. Yaplan anket almas ile meslein tannmama ve kimlik sorunu zerine kan sonular deerlendirilerek neriler gelitirilmitir.
izelgeleme-3 Yrd.Do.Dr. Hakan Gltekin 5 Temmuz 2011 13:30-15:00
0214-001 Ak Tipi izelgeleme Probleminin Yapay Ar Kolonisi Algoritmas ile zm mr TOSUN, Orhan KURUZM
Karaboa (2005) tarafndan doadaki arlardan esinlenerek ortaya konulan Yapay Ar Kolonisi (Artificial Bee Colony - ABC), poplasyon temelli bir optimizasyon yntemidir. Salon-2 Salon-2 ABC algoritmasnda, bir kolonide grup ar bulunmaktadr: ii arlar, gzc arlar ve kaif arlar. Yntemde, farkl grevlere sahip arlarn aralarndaki bilgi alverii sayesinde en uygun zm bulunmaya allr. ABC algoritmasnda arlar bulunduklar pozisyonlarla temsil edilir ve her bir ar bir yem/nektar alanna bal olarak alr. Bu pozisyonlar problem zmnn parametreleri olarak ifade edilir. Sr ierisinde en iyi pozisyonda bulunan birey, o admdaki, problemin zmn ifade eder. Arlarn bulunduklar konum uygunluk veya maliyet fonksiyonuyla tanmlanr. Arlar iteratif olarak bir nceki konumunu ve bir nceki admdaki iyi zmlerin konumlarn da dikkate alarak yeni konumlarn belirlemek yoluyla problem uzaynda aratrma yaparlar. Bu almada ABC algoritmas yardmyla Np-zor olarak tanmlanan ak tipi izelgeleme problemi zlmeye allacak, algoritmann performans literatrde kullanlan dier yapay zeka tabanl yntemlerle kyaslanacaktr.
0316-020 Esnek lemli ve 2 Farkl Makineden Oluan Ak Tipi Sistemlerde retim Hznn Enbyklenmesi Hakan Gltekin, zden Onur Dalg
Bu almada n tane tek tip para reten 2 makineli bir ak tipi retim sistemi ele alnmaktadr. retilecek her parann tane ilemden gemesi gerekmektedir. Bu ilemlerden birincisi sadece ilk makinede, ncs de sadece ikinci makinede yaplabilmektedir. kinci ilem ise her iki makinede de yaplabilmektedir. Fakat makineler farkl teknolojik zelliklere sahip olduklar iin, ikinci ilemin ilem zaman hangi makinede yapldna bal olarak deimektedir. Esnek ilemin hangi makinede yaplaca bir paradan dierine deiebilmektedir ve retim hzn enbykleyecek ekilde her para iin esnek ilemlerin makinelere atanmasna karar verilmek istenmektedir. Ele alnan trden sistemlere gerek hayatta ska rastlanmaktadr. rnein, metal ileme endstrisinde kullanlan CNCler esnek makinelerdir ve gerekli kesici ular haznelerinde ykl olduu mddete deiik ilemleri yapabilme kabiliyetine sahiptirler. Fakat kullanlan kesici ularn maliyetlerinin fazla olmas ve makinelerin u haznelerinin limitli olmasndan dolay her ucu her makineye yklemek mmkn olmayabilir. Bu durumda baz ilemler sadece belirli makinelerde ilenebilecekken dier bazlar da her iki makinede de ilenebilmektedirler. ilerin alt montaj hatlarnda da ii kabiliyetlerine bal olarak benzer durumlar ortaya kmaktadr. Bu almada hem makineler arasnda snrsz ara stok alannn olduu hem de hi olmad durumlar ele alnm ve bu problemler iin polinom zamanl zm yntemleri gelitirilmitir.
0321-034 Bir niversitenin Mhendislik Fakltesinde Ders Program izelgeleme zerine Bir Uygulama Tusan DERYA, Esra DNLER, Bar KEEC
izelgeleme (scheduling), verimlilii esas alarak, snrl kaynaklarn (resources) belirli kstlar altnda grevlere (tasks) tahsis edilmesini amalayan bir karar verme srecidir. Zaman izelgeleme ise grevlerin (snav, snf, vb ) snrl sayda zaman aralklarna (kaynaklara) belirli kstlar altnda (r. akmalara izin vermeden) atanmas problemidir. Zaman izelgeleme Problemi, birok niversitenin her yl birok defa kar karya kald zor ve kombinatoryal bir problemdir. Bir Zaman izelgelemesi olan Ders Program izelgeleme Probleminde ama, her bir snf iin alacak olan tm ders saatlerinin, niversite ihtiyalar gz nnde bulundurularak oluturulan kstlar dorultusunda belirlenmesidir. Bu almada bir niversitenin mhendislik fakltesi iin Ders Program izelgeleme Problemine zm aranmtr. niversite ve/veya fakltenin eitim sistemi, ynetim politikalar, faklte ihtiyalar ve derslerin nitelikleri gz nnde bulundurularak, mhendislik fakltesi iin belirlenen retim elemanlar, mfredat dnemi ve derslere ait kstlar dorultusunda derslerin zaman aralklarna atamas, gelitirilen bir algoritma aracl ile gerekletirilmitir. Algoritma, C dilinde kodlanarak, kullanm kolay, esnek ve srekli gncellenebilir bir uygulama haline dntrlmtr.
Salon-2 Salon-2
0323-057 Kark Modelli Montaj Hatt Dengeleme Problemi iin Parack Sr Optimizasyonu Algoritmas Betl Yamahan
Kark modelli montaj hatt, ayn anda iki ya da daha fazla modelin ayn hat zerinde retildii retim sistemleridir. Bu tip retim sistemi, gnmzde rekabetin artmasyla birlikte rn eitliliindeki art, dk seviyelerdeki talep ve evrim srelerinin ksalmas gibi nedenlerden dolay ok sk kullanlmaktadr. Bu alma kapsamnda, 1.tip kark modelli montaj hatt dengeleme problemi (Mixed-model Assembly Line Balancing Problem-MALBP-1) olarak tanmlanan ncelik kstlar altnda belli bir evrim sresi iin istasyon says minimizasyonu problemi ele alnmaktadr. Problem, NP-zor zelliinde olduu iin, yaklak zm yntemleri pratik zmler oluturmaktadr. Ele alnan bu problemin zm iin, parack sr optimizasyonu metasezgisel yaklam nerilmektedir. Bu problem iin istasyon saysnn minimizasyonu yannda, denge kaybnn ve istasyonlar arasndaki i yk dengesinin przszletirilmesi amalanmaktadr. nerilen algoritmann etkinliini deerlendirebilmek iin, eitli byklkteki test problemleri zlmtr. Sonular, dzeltilmi pozisyon arlklar yntemi ve genetik algoritma yaklamlar ile karlatrlmtr.
Salk Sistemleri - 1 Prof.Dr. Ahmet Fahri zok 5 Temmuz 2011 13:30-15:00
0307-009 Baz Salk Hizmeti Deikenlerine likin Kmeleme Analizi Uygulamas Bilgehan TEKN
Bu alma veri madencilii ve ok deikenli istatistik yntemlerinden biri olan kmeleme analizi ile salk hizmetleri deikenlerinin iller baznda snflandrlmasn konu edinmitir. almann temel amac; salk hizmetleri deerlendirmesinde hizmetin etkinliini gsterdii varsaylan; illere gre salk personeli says ( uzman hekim, pratisyen hekim, di hekimi, hemire, salk memuru, ebe, eczac ), hastane says, hasta yata says, ayaktan ve yatarak tedavi gren hasta says, doum says, ameliyat says, gn birlik tedavi says ve bunlarn nfusa oranlar dorultusunda Trkiye deki 81 ilin gruplandrlarak, daha nce yaplm almalardaki salk gelimilik sralamas, sosyoekonomik gelimilik sralamas ve istatistiki blge birimleri ile karlatrlmasdr. Ayrca bu almann literatre, sosyoekonomik gelimilik almalarnda ele alnan deiken gruplarndan biri olan salk deikenine ynelik farkl alt deikenler kullanmas nedeniyle, nemli katklar sunaca ngrlmektedir. almann veri setini, Salk Bakanl nn 2009 yl Yatakl Tedavi Kurumlarnn l Baznda almalar ve Baz Gstergeler 2009 adl almas ile 2002-2007 dnemine ait Salk Bakanl statistik Yll oluturmaktadr. Yntemde ok deikenli istatistik yntemlerinden biri olan kmeleme analizinden faydalanlmtr. Bahsi geen deikenlere gre Trkiyedeki 81 il farkl kmeleme teknikleriyle , alt ve on iki olmak zere farkl ekilde gruplandrlm ve bu gruplar kendi ilerinde, dier gruplarla, gruplardaki illerin sosyoekonomik gelimilik sralamalarndaki yerleri ve istatistiki blge birimleri ile karlatrlmtr.
0331-185 SALIK SSTEMLERNN TASARIMI Ahmet F. ZOK

Gelimi lkelerdeki gvenilir kaynaklar salk sistemlerinde yaplan hatalardan dolay her yl ok sayda insann yaamn yitirdiini gstermektedir. lkemizde de salk sistemlerinin tasarm ve ileyiindeki hatalarn ok sayda insann yaamna mal olduu bilinmektedir. yle ki, bu yzden yaamn yitirenlerin says trafik kazasnda veya kanser hastal dolaysyla yaamn yitirenlerden belki de daha fazladr. Ergonomi ile salk sistemlerinin ara kesitini ortaya koyarak bu sistemlerin dzeltilmesini salamak hem bilimsel ve hem de uygulamada elde edilecek olumlu sonular asndan byk nem tamaktadr. Bu bildiride i sistemlerinin tasarmndan balayarak hem retim ve hem de servis sistemlerinde Macroergonomik ilkelerden yararlanarak hata oranlarnn azaltlmas koullar irdelenmektedir. Salk sistemleri bir sosyoteknik sistem olarak dnlrse bu sistemin alan insanlar, teknik olanaklar, ynetim ve grev dalm ve psikososyal ve fiziksel alt sistemlere ayrlabileceini dnmek yanl olmaz. Salk sistemlerinin tm parametreleri irdelendiinde retim ve servis sistemlerindeki alt sistemlere de dar anlamda uygulanabilecei grlr. Bu bildiride ncelikler belirlenerek nerilen modeller yardmyla elde edilecek olumlu sonular tartmaya almaktadr.
0331-187 HASTANE HZMET TASARIMI N SERVQUAL VE QFD BTNLEK YAKLAIMI Meryem ETN, zden STN
Hizmet kalitesi alanda Servqual, mteri beklenti ve alglamalarn lmek iin en ok kullanlan lektir. Kalite Fonksiyon Gerimi (KFG) ise orjini rn gelitirmeye dayanmasna ramen ok eitli hizmetlerin gelitirilmesinde de kullanlabilen uygun bir tasarm aracdr. Bu almada, birinci aamada Servqual leini kullanarak hastane hizmet kalitesini len ve ikinci aamada KFG yaklam ile verilen hizmetin tasarm gereksinimlerini tanmlayan bir yaklam nerilmitir. Servqual ve KFG yntemlerinin btnletirilmesi neticesinde ortaya kan yaklam, Mudanya aziye Rt Devlet Hastanesinde uygulanm ve elde edilen sonular sunulmutur.
0403-217 TRKYEDE E-SALIK UYGULAMALARI DEERLENDRLMES Aya FRDN, Y. Esra ALBAYRAK
MEDULA
VE
ITSNN
Rekabetin art, zaman darl, yaplan ilerdeki kalite aray, alternatiflerin artmas sonucunda mobil ve internet uygulamalar her alanda olduu gibi salk hizmetlerinde de deer kazanmtr. Esalk G. Eysenbach tarafndan medikal biliim, halk sal ve i hayatnn gelien alandaki birlikteliinin internet ve benzeri teknolojiler yardm ile gelitirilmesidir olarak tanmlanmtr. Dnya Bankasnn dier az gelimi lkelerde de yrtmekte olduu farkl politikalarn bir benzeri Trkiyede 2003 ylnda Salkta Dnm Program ad altnda Salk Bakanl tarafndan uygulamaya konulmutur. Proje, Aile Hekimlii, Genel Salk Sigortas, hastane zerklii ve salk biliimi ana balklarn kapsamaktadr. Salkta biliim kapsamnda eitli e-salk uygulamalar eitli paydalar tarafndan kullanlmaktadr. Bu almada. Trkiyedeki salk sektr incelenecek, eitli paydalar birletiren bir e-salk uygulamas olan MEDULA (Medikal Ulak) ve MEDULA ile entegre olarak alan ITS (la Takip Sistemi) uygulamalar pazarlama ve tedarik zinciri asndan irdelenerek, sz konusu uygulamalarn paydalar asndan avantaj ve dezavantajlar belirlenecektir. almada e-salk uygulamalarn kullanan eitli paydalar ile yz yze mlakat teknii uygulanm olup, yaplan deerlendirmeler bu teknik ile kaleme alnmtr. alma, bu ynyle, hzla gelien esalk kavramna yeni bir bak as getirmekte, teknoloji ynetimi ve e-salk uygulamalarn tek bir model altnda inceleyerek, bu gne kadar yaplmam bir almay gerekletirmeyi hedeflemektedir. Salon-3
Salk Sistemleri-2: Health Systems Yrd.Do.Dr. Burhaneddin Sandk 5 Temmuz 2011 13:30-15:00
0404-228 WEB Application Controlled Security and Inspection Robot brahim ERAN, Ayta TANRIVERD
Usage of robots takes a considerable place in industry. Basic characteristics of robots, which are preciseness, endurance and work capacity for full-day without decrease in performance, makes them indispensable elements of industry. Main idea of this project is to check workers and machines that are taking place in production phase without even being in factory from anywhere over the world. For that purpose, a Web Application Controlled Security and Inspection Robot (WACSIR) prototype is created. Basically, WACSIR can move on a flat surface in any direction with its four wheels and transfer real-time images and video with its moving camera. It can be controlled either with an application by a user or can move in a pre-defined path without user control. Transferred images can also be recorded to its server PC. Project can be examined in two main phases as software and hardware. In hardware phase, a remote control device (RC), driven using USB port of a PC, is designed. The RC controls four motors on WACSIR for the movement of robot and camera. The camera transfer images to an RF device mounted on server PC. In software phase a web application is developed to control RC over a client and transfer received images back to the client.
Salon-4
0404-237 An Ergonomics Approach to the Redesign of the Pediatrics Department of a Public Hospital in the Turkish Republic of Northern Cyprus Burcu Toker Ersz, Gloria Usiagu, Leigh Olueh, Mohammed Elsayed
In the Turkish Republic of Northern Cyprus, (TRNC), providing health service in different cities. Salon-4 there are four public hospitals which are
In this study the aim is to redesign the existing pediatrics department of Girne Akiek Public hospital, located in Girne city, according to ergonomics principles in order to increase the service quality. During the analysis of the existing conditions of the department the deficiencies and the related problems are identified after the interviews with the hospital management, pediatricians, and nurses, In addition to these interviews, a questionnaire is applied to the parents of the children who took service from the hospital. After extensive literature review, a self determined questionnaire is designed with two main parts. The first part includes demographic questions such as the age and gender of the children, frequency of visits to the hospital,etc. Second part includes perceptional questions regarding the services taken from the pediatrics department including physical conditions. The data collected from the questionnaire are analyzed using SPSS software.Using the results of the analysis, interviews with experts in the hospital and ergonomics principles, the pediatrics department is redesigned according to anthropometric and children safety principles.
0404-284 AN ANALYSIS OF Work related Musculoskeletal Disorders amongst nurses IN A state hospital IN THE TURKISH REPUBLIC OF NORTHERN CYPRUS: A CASE STUDY Burcu Toker Ersz, Kayode David Olafemi
Nursing is one of the most essential professions in any health system, It is demanding and sensitive in nature involving a lot of concentration and physical activities. Nurses job description involves lifting situations, long hours of standing especially during operation or child delivery, etc. Some nurses are involved in administrative work supervising other nurses or documenting the records of patients and other hospital records which involves long hours of sitting. All those tasks usually may lead to work related musculoskeletal disorders. In this study, the aim is to determine the work related musculoskeletal disorders amongst nurses working in the state hospitals in the Turkish Republic of Northern Cyprus(TRNC).For this purpose, in addition to interviews with the nurses, after extensive literature survey, a questionnaire is prepared to collect data about work related musculoskeletal disorders of the participants. After the application of statistical tests using the collected data, the results are obtained. Based on these results, suggestions are made to improve the working conditions of the nurses in order to decrease the risk of work related musculoskeletal disorders. Salon-4 Salon-4
0404-413 The value of partially observable liver transplant waiting list Burhaneddin Sandk, Lisa M. Maillart, Andrew J. Schaefer, Mark S. Roberts
In the United States, patients in need of a liver transplant receive deceased-donor organ offers through joining a waiting list and then decide on accepting or rejecting offered organs they receive over time. A significant fraction (more than 50%) of liver offers is rejected in the current system. These decisions are largely influenced by the patients prospect for future offers, which can be ascertained most accurately by knowing the entire composition of the waiting list. The current transplantation system, however, publishes imperfect information about the waiting list to the decision makers. We present a model that incorporates such imperfect information into an individual patients accept/reject decisions while maximizing her life expectancy. We analyze structural properties of this model and provide clinically driven numerical results that investigate the impact of such imperfect information on patients decisions. Furthermore, we compare the results of this model to those of an existing model to assess the value of the published information as measured by a patients opportunity loss in expected life days due to a lack of perfect waiting list information. We find that the currently published partial information is nearly sufficient to eliminate such losses associated with lack of information.
izelgeleme - 4 Do.Dr. Muzaffer Kapanolu 5 Temmuz 2011 13:30-15:00
0330-165 oklu Kaynak Reeteli Kaynak Kstl oklu Proje izelgeleme ve Kaynak Portfolyo Problemi Umut Beikci, Umit Bilge, Gndz Ulusoy
Bu almada ele alnan oklu proje izelgeleme ortam, projeler iin deiik kaynak reeteleri, projelere adanan kaynaklar ve genel kaynak kapasitelerini belirlemek iin genel bir kaynak btesinden olumaktadr. Kaynaklarn projelere adand yaklamda, kaynaklar projelere zel olarak datlmakta ve projelerin kaynaklar kendi arasnda paylalmasna izin verilmemektedir. Bu oklu proje izelgeme erevesinde kavramsal problem bulunmaktadr. lk olarak genel bir kaynak btesinden genel kaynak kapasiteleri belirlenmelidir. Genel kaynak kapasiteleri belirlendikten sonra ise bir sonraki kavramsal problem genel kaynak kapasitelerinin projelere adanmas problemidir. Son olarak, kaynaklar da projelere adandktan sonra, her bir proje iin kaynak reeteli kaynak kstl proje izelgeleme problemi zmek gerekmektedir. Bu almada yukarda belirtilen oklu proje ortam, Kaynak Portfolyo Problemi (KPP) olarak tanmlanmtr. Bu problemin zm iin iki safhal bir genetik algoritma (GA) gelitirilmitir. Sunulan GA, KPP iin gelitirilen kaynak portfolyo iin kombinatoryal ihale yntemini kullanmaktadr. Sonular, gelitirilen zm yntemlerinin sunulan problem iin etkin ve baarl olduklarn gstermektedir. Salon-5 Salon-5
0401-196 SIK ZELGELEME GEREKTREN PARALEL TEZGAHLARDA KARMA TAMSAYILI PROGRAMLAMA VE GENETK ALGORTMA YAKLAIMLARI Muzaffer KAPANOLU, Esra ERBATA
lerin paralel tezgahlardan hangisinde ve hangi srada ileneceinin belirlenmesi paralel tezgah izelgeleme problemi olarak bilinmektedir. Yaln retimi hedefleyen sistemlerinde, szkonusu problem ounlukla tezgahlarn ksmen boalmas ile ve ok ksa srede yaplarak, hem gecikmelerin enkklenmesi hem de sistem bo beklemelerinin nne geilmesi arzu edilmektedir. Bu almada paralel fakat tmyle ayn olmayan tezgahlarn ykleme ve retim partilerini sralama problemi ele alnmtr. Problemin zmne ynelik, hem matematiksel model, hem de genetik algoritma gelitirilip, gerek problemler kullanlarak elde edilen sonular ve zm yntemlerinin performanslar karlatrlmtr. Gelitirilen matematiksel modelin zmleri CPLEX ve Lingo ortamlarnda elde edilmitir. nerilen genetik algoritma ise Excel-VBA ortamnda programlanmtr. Her iki yaklamn zm etkinlikleri sabit bir alma sresi iin deneylemeye tabi tutulmutur. Kk apl problemlerde eniyileme yntemlerinin ve genetik algoritmann ayn sonulara erimelerine ramen, orta boyutlu problemlerde eniyileme yaklamlar mevcut zclerin yaknsad alt-eniyi zmler genetik algoritmann o sre iinde bulduu zmlerden geride kalmtr. Byk boyutlu problemlerde ise verilen sre iinde eniyileme yntemleri herhangi bir uygun zm bulamaz iken gelitirilen genetik algoritma olduka olumlu sonular elde etmitir.
0401-205 Belirsizlik Altnda oklu Proje izelgeleme Arda ibot, Gndz Ulusoy, Can Akkan
Belirsizlik altnda oklu kaynak reeteli, kaynak kstl oklu proje izelgeleme sorunu incelenmektedir. Projelerin biti zaman iin bir erek zaman (target date) ve yenilenebilir yenilenemez kaynaklarn olduu durum ele alnmaktadr. lk aamada projeler aras ncl ve ardl ilikileri olmad varsaylacaktr. Reetelerin sresindeki belirsizlik probleme rassal bir yap kazandrmaktadr. Algoritmamzn amac hem kalite hem de zm asndan grbz (robust) olan oklu proje izelgesi ve projeler iin faaliyet izelgeleri elde etmektir. ncelikle iki aamal ayrm yaklam ile her proje, farkl yapay bte deerlerinin sistematik bir biimde kullanlmasyla oluturulan bir veya daha ok sayda kaynak reetesine sahip tek bir makro faaliyete indirgenir. Faaliyetlerin her biri iin rassal olarak tretilen kaynak reetesi sreleri ile faaliyetlerin belirsizlii modellenip ardndan K-ortalama (K-Means) yntemi ile kmelenmitir. Projeler iin tanmlanm faaliyetlerin seilmesi aamasnda, zm uzay yaratlm ve yenilenebilir kaynak kst salarn (capacity) ve problemin banda belirlenmi erei olaslksal olarak amamasn salayan zmler tretilmitir. Bu zmler iinden bu alma erevesinde gelitirilen zm grbzl ltn en iyileyen zm seilmektedir. Bu zmn seilmesi ile beraber projelere faaliyetler atanm olmaktadr. Ardndan, 2-aamal bir rassal eniyileme problemi projelerin balang zamanlarn belirsizlik ortamnda eniyilemek iin zlmektedir. En son olarak, her bir projenin faaliyetleri grbzlk amac ile izelgelenmektedir. Gelitirilen algoritma iin snama problemleri oluturulmu ve algoritma snanmtr.
Salon-5 Salon-5
0402-212 oklu fade Programlama Yntemi ile retim Sistemlerinde izelgeleme iin Otomatik Algoritma Oluturma Muzaffer KAPANOLU, Mete ALKALFA
Algoritma genel olarak bir problemin zm iin gereken ilem admlarn tarif eden yapdr. Bir izelgeleme algoritmas ise deerlendirme ltn gz nne alarak ilerin makinelerdeki ilem sralarn belirlemek iin bir dizi ilem admn tarif eden yap olarak tanmlanabilir. izelgeleme algoritmalarnn en nemli avantajlar, gerekli durumlarda iinde bilinen ya da anlk gelitirilmi ncelik kurallarn barndrabilmesi ve yaplacak ilemleri belli durumlara gre belirleyebilmesi ve snflandrabilmesidir. Bu almada, tek makineli retim sistemlerinde bir dorusal genetik programlama yntemi olan oklu fade Programlama yntemi kullanlarak toplam gecikme deerlendirme ltn enkklemek amacyla bir izelgeleme algoritmas oluturma zerine allmtr. Buna ramen, gelitirilen yntem her trl retim sisteminde ve tekli/oklu deerlendirme fonksiyonu iin kullanlabilir durumdadr. Bugne kadar oluturulmu olan izelgeleme algoritmalar (Moore algoritmas, Johnson algoritmas vb.) aratrmaclarn dnsel almas sonucu belirlenmitir. Bu almada ise algoritma ak ve yap bileenleri nceden bileen kmeleri eklinde, sistem tarafndan geniletilebilir olarak belirlenmi ve oklu fade Programlama yntemi ile bilgi madencilii yaplarak ulalmak istenen yaplandrlm bilgilerin otomatik olarak kefedilmesi zerine allmtr. Gelitirilmi olan sistem, OR Library test problemi oluturma kriterleri ile oluturulmu test problemleri zerinde altrlm ve mevcut ncelik kurallar ile karlatrlmtr.
Benzetim - 1 Dr. Demet zgr nlakn 5 Temmuz 2011 13:30-15:00
0315-016 RZGAR ENERJS SANTRALLER LE POMPAJ DEPOLAMALI HDROELEKTRK SANTRALLERN HBRD MODELLENMES Erman TERCYANLI, Zeynep Mge AVAR
Bu makalede, dnml (hibrid) bir ekilde altrlan bir rzgar enerjisi santrali ile pompaj depolamal bir hidroelektrik santrali ele alnmaktadr. Rzgardaki dalgalanmalarn elektrik sistemine olan olumsuz etkisinin en aza indirilmesinin yan sra, gnlk kazan miktarnn en oklanmas hedeflenmektedir. Bu amalara ynelik olarak, anlk retimi temsil eden ksa sreli ortalama retimleri kullanan bir matematiksel eniyileme modeli nerilmitir. Bu modelde, literatrde u ana kadar kullanlan enerji temelli yaklamlar yerine gerek uygulamalar daha iyi yanstan debi temelli yaklam kullanlmtr. Bu yaklamda, rzgar ile retilen elektriksel gcn dalgal yaps pompa/trbin grubu ya da gruplar kullanlarak dzenlenmekte, sisteme verilen toplam enerjiden en fazla fayda salanmas amalanmakta ve belirli bir sre iin rzgar enerjisi santrali ile pompaj depolamal hidroelektrik santralin gleri toplam sabitlenmektedir. Rzgar santrallerinden elde edilen elektriksel gcn model ile belirlenen sabit gten fazla olmas durumunda, bu elektriksel g alt rezervuardaki suyun st rezervuara pompalanmas yoluyla dzenlenebilmektedir. Rzgar santrallerinden elde edilen elektriksel gcn model ile belirlenen sabit gten az olmas durumunda ise, bu elektriksel g st rezervuardaki suyun trbinlerde kullanlmas ile dzenlenebilmektedir. Gelitirilen modelin verdii sonular, yine gelitirilen bir benzetim yazlm araclyla denenmi ve belirli bir zaman aral iin rzgardan retilen elektriksel g dzenlenirken faydann en okland gzlenmitir.
Salon-6 Salon-6
0323-044 Genel Depo ve Datm Merkezi Analizleri in Gelitirilen Bir Benzetim Modeli Arda Ceylan, Murat M. Gnal
Depolama tedarik zincirinin en nemli halkalarndan birini oluturmaktadr. Bu alanda gerekletirilen almalarda analitik ve benzetim odakl yneylem aratrmas teknikleri yaygn olarak kullanlmaktadr. Doas gerei karmak bir yapya sahip olan depo sistemlerinin analitik yntemler ile modellenmesinde ileri seviyede sistem detayna girilememekte, buna karn benzetim ile depo sistemlerinin modellenmesi mmkn olmaktadr. Bu almada genel bir depo veya datm merkezine ilikin analiz yapmay salayan bir benzetim modeli gelitirilmesi hedeflenmitir. Model bileenden olumaktadr; birinci bileen olay izelgeleme yaklamn (Event Scheduling) temel alarak gelitirilen ve SharpSim ad verilen bir benzetim motorudur. SharpSim genel maksatl bir kesikli olay benzetimi yazlm olduundan herhangi bir sistemin benzetiminde de kullanlabilmektedir. kinci bileen ana depo fonksiyonlarn ieren olay diyagramlar (Event Graphs) ile oluturulmu esnek bir kavramsal modeldir. Son bileen ise genel bir depo veya datm merkezine ilikin nesnel yapy bnyesinde barndran bir depo ktphanesidir. Ayrca modelin kullanc arayz, istatistik toplama modl ve 3D animasyon zellikleri aratrmaclarla uygulamaclar arasndaki iletiimi arttrmaktadr.
0325-123 Bir Yenidoan Youn Bakm nitesinin Kaynak Planlamasna likin zm nerileri Elif Anlgan, Demet zgr nlakn
Bir toplumun eitim ve gelimilik seviyesinin ok nemli bir gstergesi olan bebek lmlerinin balca nedenleri arasnda zellikle dk doum arlkl ve prematre bebeklerin ihtiya duyduklar doum sonras tedavinin yeterince uygulanamamas yer almaktadr. Bunun sebebi, yenidoan nitelerinin hem kapasite hem de say bakmndan talebi karlayacak dzeyde olmamasdr. Prematre bebeklerin ihtiya duyduklar tedaviler zel ekipmanlar, uzman doktor ve hemireler ile gereklemektedir. Yenidoan nitelerinde bu kaynaklarn yeterince temin edilememesi durumunda prematre bebekler ciddi yaamsal tehditlerle kar karya kalrlar. Bu erevede zel ve youn bakma ihtiya duyan yenidoanlarn kaliteli yaam anslarnn artmas bu kaynaklarn salanmas ve etkin planlamas ile mmkn olmaktadr. Prematre bebeklerin ihtiya duyduklar farkl seviyedeki tedavileri sunmak zere eit yenidoan nitesi bulunmaktadr. Bunlarn en kapsamls nc dzey yenidoan youn bakm servisleridir. Bu almada, stanbulda bulunan nc dzey yenidoan youn bakm hizmeti veren bir aratrma hastanesinden alnan veriler dorultusunda mevcut durumla ilgili istatistiksel analiz ve benzetim almas yaplmtr. Buna bal olarak zel ve youn bakma ihtiya duyan yenidoanlarn servise kabul ve bakm srasnda oluan darboaz kaynaklarn belirlenmesi ve daha sonra bunlarn giderilmesiyle ilgili olarak kritik kaynaklarn kapasite artrmna ilikin duyarllk analizi almalarnn yaplmas ve zm nerilerinin getirilmesi amalanmtr.
Salon-6 Salon-6
0325-124 BENZETM ENYLEMES LE BR LETMEDE SSTEM TASARIMI Ayyce Aydemir Karada, Burin akr, Yusuf Tansel , Berna Dengiz
Bu alma Ankarada tekerlekli sandalye retimi yapan bir KOBde firmann verimliliini artrmak amacyla yaplmtr. Firma sipari usulne gre retim yapmaktadr. Dzenli bir retim planlama ve kontrol sistemi bulunmayan bu firmada tedarikilerle sorunlar yaanmakta ve bu durum retimin aksamasna yol amaktadr. Firmada mevcut durumda itme sistemi kullanlmaktadr. Sistemde yaplan incelemeler sonucunda firmaya ekme sistemi (tam zamannda retim) nerilmesi dnlm ve almann ilk aamasnda her iki sistem ARENA benzetim dili ile modellenerek yaplan karlatrma ile ekme sisteminin firma iin uygun olduuna karar verilmitir. almann ikinci aamasnda ise, nerilen ekme sisteminin en iyi alma koullar (en iyi sistem tasarm) benzetim eniyilemesi yntemi ile belirlenmitir. Benzetim modeli ve Cevap Yzeyi Metodu (CYM) ile gerekletirilen benzetim eniyilemesi sonunda zaman ve maliyet asndan daha az aba harcanarak en iyi alma koullar bulunmutur.
Tedarik Zinciri Ynetimi - 1 Yrd.Do.Dr. Tuba Canvar Kahveci 5 Temmuz 2011 13:30-15:00
0324-084 Hidrolik Hortum Sektrnde Bir Tedarik Zinciri Portal Uygulamas Gltekin AIL, Seil KAYA, Hayrullah GVEN
Tedarik Zinciri Ynetimi; tedariki, imalat, datc, perakendeci ve mterileri iine alan nemli bir disiplindir. Bu sebeple bileenlerin tmnn ortak bir ekilde alabilmesi iin kurulacak Tedarik Zinciri Ynetimi sisteminde bilginin nemi ok byktr. nk bileenler arasnda yaplacak tm faaliyetler ancak bilgi aknn kesintisiz ve doru biimde salanmasyla deer kazanarak hedefe ulaacaktr. Bu almada, kurulularn ve kiilerin eitli i srelerindeki ilgili bilgileri kullanarak daha verimli alabilmelerini salamak iin kullanclar, ekipleri ve bilgiyi kesintisiz bir ekilde birletiren bir Tedarik Zinciri Portal gelitirmek amalanmtr. Karar almada rol oynayacak ok sayda verinin etkin bir ekilde kontrol ve takibini kolaylatracak bir platform ile allmas, ynetme ve karar verebilme asndan ok daha doru sonular ortaya karacaktr. Sharepoint Server ierisinde bulundurduu aralar ile birok farkl uygulama ve farkl kaynaklardan gelen verileri, ayn platformda buluturmann yan sra, bu verilerin kayt altna alnmasn, snflandrlmasn, raporlanmasn ve takibini kolaylatrarak etkin ynetim yaplabilmesi konusunda byk kolaylklar salayan bir ara olabilmektedir.
Salon-7
0326-151 Farkl Tedariki Kontrat Modellerinin Performanslarnn Deerlendirilmesi Serkan KALAY, Mjde EROL GENEVOIS
Salon-7
Stokastik
Talep
Ortamnda
Tedarik zinciri, tedarikiler, reticiler, datm merkezleri, distribtrler, perakendeciler ve tketiciler arasndaki hammadde, bilgi, finans kaynaklar ve rnlerin hareketinin saland bir balantlar btndr. Bu sistemin karmaklnn artmasna paralel olarak birimler ve aamalar arasnda iletiim ve koordinasyon eksiklii olma olasl artmakta ve bunun bir sonucu olarak da zincirin performans olumsuz etkilenmektedir. Zincirin komu elemanlarnn ama fonksiyonlarndaki ztlklar da kanal performansn olumsuz ynde etkileyen bir dier faktrdr. Tedariki kontratlar kanal koordinasyonunun salanmas iin kullanlan yntemlerden biridir ve taraflar arasnda bilgi ve riskin paylamn tevik ederek performans artrmay amalar. Bu almada, en sk rastlanan tip tedariki kontratnn (geri alm, gelir paylam, miktar esneklii) stokastik talep ortamndaki performanslar simlasyon ile irdelenmekte ve elde edilen sonular deerlendirilmektedir. Talep fonksiyonunun karakteristii literatrde daha nce nerilmi modeller zerinden tartlmakta ve eilimi de sektrler baznda incelenmektedir.
0330-161 OTOMOTV YAN SANAYNDE TEDARK PERFORMANSININ DEERLENDRLMESNE AT BR MODEL NERS Fatma Pakdil, Bar Keeci, Kamil Akpnar, Ecem zarslan, Begm Kadolu
Salon-7 Bu almada, Ankarada faaliyet gsteren byk lekli bir otomotiv yan sanayi firmasnn tedarikilerini deerlendirdii performans deerlendirme sisteminin iyiletirilmesi ve bu amala kullanlacak bir karar destek sisteminin gelitirilmesi zerinde durulmutur. almada ncelikle tedariki performans deerlendirme kriterleri gncellenmi ve tedariki performansn deerlendirmede kullanlan mevcut alma talimat revize edilmitir. Kriterler firmada alp tedarikilerle i ilikisi olan alanlar tarafndan nceliklendirilmi ve nceliklendirme puanlar faktr analizi ile gruplanmtr. Analitik hiyerari prosesi kullanlarak kriterler arlklandrlmtr. Veri zarflama analizi ile tedarikilerin etkinlikleri llm ve performanslar deerlendirilmitir. Son aamada, bu almada yaplan ilem admlarn ieren ve tedariki performansn deerlendirmede karar vericilere bilgi salayacak bir karar destek sistemi gelitirilmitir.
0401-194 TEDARK ZNCR A TASARIM PROBLEMLERNDE PARACIK SRS OPTMZASYONU YNTEM VE GIDA SEKTR RNE Ali ELEREN, Bilal MAN, Hacer ARIOL
Tedarik zinciri ynetiminde kresel rekabet anlay gerei tedarikilerin, imalatlarn, datm merkezlerinin ve distribtrlerin birbirleriyle entegreli bir ekilde almalar olduka nemlidir. Bu yzden zincir ierisinde bulunan tm yelerin, faaliyetlerini etkin ve verimli bir ekilde planlamalar gerekmektedir. Salon-7 almada bir tedarik zinciri a tasarmnda retim tesislerinin ve datm merkezlerinin yerleimi zerinde durulmutur. ok rnl, ok kademeli ve birden fazla mteri olduu durumlar iin literatrde pek ok model mevcuttur. Literatrde bulunan bu modellerden yola klarak bir gda firmasnn zellikleri ile son halini alan bir model gelitirilmitir. Uygulamada kullanlan tedarik zinciri a tasarm modeli, (Jang ve vd., 2002) her bir tesisteki rn karmasndan, hammaddelerin tedarikilerden imalat tesislerine gnderilmesinden ve bitmi rnlerin tesislerden farkl mteri blgelerine depolar vastasyla gnderilmesinden olumaktadr. Mteriler sadece tek bir depoya atanacak ve taleplerini onlardan karlayacaklardr. Gelitirilen modelin zm iin sezgisel optimizasyon tekniklerinden Parack Srs Optimizasyonu kullanlmtr. Ynteme ait algoritmann kod yazlm MATLAB adl programda yaplmtr. kan sonularn, zm kalitesi asndan performansn deerlendirmek ve birbiriyle karlatrmasn yapmak iin GAMS matematiksel program ile ayrca zm aranmtr. Sonuta, bir gda firmasndan alnan gerek verilerle yaplan deneysel analizlerle sezgisel tekniin etkin zmler verdii grlmtr.
Yapay Zeka:-2: Yapay Sinir Alar Do.Dr. Mehmet Aktan 5 Temmuz 2011 13:30-15:00
0324-090 Sal ve Gvenlii Risk Analizinde Olaslk Deerinin Tahminine Ynelik Yapay Sinir A Tabanl ok Parametreli Yeni Bir Tahmin Modeli Emel KIZILKAYA AYDOAN, mer BIYIKLI
Sal ve Gvenlii konusu gnmzde insana verilen deerin artmasna paralel olarak nemi gittike artan bir konudur. Kazalar ve meslek hastalklarnn kiiler ve kurulular zerine getirmi olduu maddi ve manevi ykler birok bilimsel ve sosyal aratrmada ortaya konmutur. Sal ve Gvenlii faaliyetlerini sistematik bir ekilde yrtmek isteyen kurulularn yapmas gereken en ncelikli faaliyet risk analizidir. Risk analizi ksaca, allan ortamda alann saln bozmaya ynelik tehlikelerin tespiti, bu tehlikelerin meydana gelme olasl ve etki iddetinin belirlenmesine ynelik almalardr. Sal ve Gvenliine ynelik yaplacak faaliyetler ve alnacak tm nlemler risk analizlerinde yksek kan risklerden balamak zere planlanmas gerekmektedir. te bu noktada risk deerinin doru hesaplanmas gerek insann salna ynelik olmas gerekse iletmelere ok ciddi maddi ykler getirmesi nedeniyle ok nemlidir. Burada en kritik nokta risk deeri hesaplanrken riskin varl ile yokluunu belirleyen en nemli parametre olan tehlikenin gerekleme olaslnn doru tahmin edilmesidir. Bu almada ama Olaslk deerine etki eden yeni alt parametreler (Salt Olaslk, Sklk, Kefedilebilirlik, Risk Kayna Says, Tezgh/Alet vb. Bakmnn Koruyuculuu) kullanlarak bir iyerindeki tehlikelere ait gemite yaanm kazalarla hesaplanan bu olaslk deeri arasndaki korelasyonun gsterilmesidir. Olaslk tahminine ynelik tek parametreli sbjektif deerlendirme ile ok parametreli daha objektif bir risk deerlendirme arasndaki fark grlecektir.
0404-247 YAPAY SNR AI LE BANKA MTERS BEKLEME SRES TAHMN Mehmet AKTAN, mm Habibe YAZICI
Bu almada yapay sinir alar, bir banka mterisinin gn, bekleyen kii says, kartl veya kartsz olma, bireysel ya da irket mterisi olma durumlarna gre ne kadar sre bekleyeceinin ngrlmesinde kullanlmtr. Bir banka ubesinde toplanan veriler kullanlarak, ubeye gelen mterilerin tahmini bekleme srelerini verecek bir sistem oluturulmutur. Dorusal olmayan sistemleri modelleyebilen yapay sinir ann tahmin baars, oluturulan dorusal regresyon modeli tahminleri ile karlatrlarak incelenmitir.
0404-282 BLG YNETMNN KURUM PERFORMANSI ZERNDEK ETKS: TRK HZMET SEKTR ZERNE BR ARATIRMA Cemil Kuzey, Halil Zaim, Erkan Bayraktar, Ekrem Tatolu
Bilgi, kresel dzeyde yaanmakta olan iktisadi ve sosyal dnm srecinin merkezinde yer almakta ve gerek kurulularn gerek toplumlarn birbirlerine stnlk elde etme mcadelesinde anahtar rol oynamaktadr. Bilgi ekonomisinde en deerli retim faktr bilgidir. Bu nedenle organizasyonlar asndan bilginin etkili ynetilmesi, uzun vadeli rekabet avantaj elde etmenin en nemli unsurlarndan biri olarak deerlendirilmektedir. Bilgi ynetiminin organizasyona salayaca faydalar hem teorik hem de uygulama ynyle detayl biimde ele alnm bu sahada pek ok alma yaplmtr. Bununla birlikte bilgi ynetiminin uygulanmasnda ok eitli zorluklar yaanmaktadr. Bu almann ana amac hizmet sektrnde firmalarn finansal ve finansal olmayan performanslar zerinde en etkili olan bilgi ynetimi faktrlerinin hangileri olduunun belirlenmesidir. Bilgi ynetimi faktrleri sreler ve altyap olmak zere iki temel grupta toplanmaktadr. Bilgi ynetimi sreleri, bilginin elde edilmesi, kodlanmas, kullanlmas ile resmi ve gayri resmi olarak paylalmas eklinde belirlenmitir. Bilgi ynetiminin alt yaps ise teknolojik alt yap, liderlik, organizasyon altyaps ve kurum kltr olarak ele alnmtr. almann analiz safhasnda yapsal denklik modeli, yapay sinir alar ve CHAID karar aac yntemleri beraber olarak kullanlmtr. Hizmet sektrnde yer alan firmalar asndan finansal performans zerinde en nemli etki, bilginin elde edilmesi ve paylalmas olarak belirlenmitir. Finans-d performans zerinde ise bilginin kullanlmas en nemli faktrdr.
0404-353 Afet Risk Derecelerinin Belirlenmesinde Yapay Sinir Alar Kullanm Dilek SRMEL, Erman COKUN
Afet blgesel imkanlar aan bir ykmn meydana gelmesi ve toplumsal yaantda uzun sre giderilemeyen veya hibir zaman dzeltilemeyen kayplarn ortaya kmasdr. Ortaya kabilecek bu olumsuz sonular; can kayb, maddi (fiziksel), sosyal veya ekonomik dzeyde olabilmektedir. Afet ynetiminde ise afetlerin nlenmesi ve sonrasnda ortaya kabilecek zararlarn azaltlmas amalanmaktadr. Bu nedenle afete yol aacak nedenlerin iyi bilinmesi ve sonrasnda oluabilecek zararlarn azaltlmas ynnde almalar yaplmas gerekmektedir. Afetten afete ve zamanla ayn afet iin afete yol aan nedenler deikenlik gsterdiinden bulunan zm yollar ve kurulan sistemlerin de deikenlik gstermesi gerekir. Dolaysyla dnlen sistemlerde zamana bal olarak iyiletirmeler yaplmaldr. Afetlerin yol aabilecei zararlar ise riskleri ifade eder. Olay ortaya ktktan sonra yaanlan kayplara afet denilirken, olaylar ortaya kmadan nce oluabilecek zararlarn tahminlerine risk ad verilir. Risk dereceleri belirlenirken oluturulabilecek modellerde eitli yntemler izlenebilir. Bu almada, deprem sonrasnda ortaya kabilecek zararlarn yerleim merkezlerine gre risk derecelerinin belirlenmesi amalanmtr. Yapay sinir alar ve bulank mantk yaklamyla sz konusu risklerin derecelerini belirlemek mmkndr ve bu alma bunu hedeflemektedir.
Salon-22
Envanter Ynetimi Dr. Aye Akbalk Rapne 5 Temmuz 2011 13:30-15:00
0324-089 Envanter Ynetiminde Genetik Algoritmalarn Kullanlmas Erkan KIYAK, Gkhan ZKAN, Ouzhan TMU
Envanter ynetiminde, tedarik lojistii esnasnda ihtiyalarn doru belirlenmesi, deerlendirilmesi, tespit edilen ihtiyalarn maliyet etkin tedarik edilmesi ile iletim lojistiinde varlklarn dikkatli takip edilmesi nemlidir. Tedarik ve iletim lojistiinde gz nnde bulundurulacak parametrelerin okluu ve birbirleriyle olan karmak ilikileri, ynetimin klasik yaklamlarla optimize edilmesini gletirmektedir. Ticari kayg gden firmalar iin birinci ncelik "KAR ETMEK" iken, kar amac gtmeyen organizasyonlarda birinci ncelik, genel olarak "SERVS KALTESDR. Gelitirilen optimizasyon teknikleri, ticari firmalara ait problemlerin zmlerinde sklkla bavurulmakla birlikte, servis kalitesini nceliine alan organizasyonlarn problemlerinin zmlerinde kullanm kstl saydadr. Bu almada, envanter ynetiminin nemli bir sreci olan yedek para seimi, deerlendirilmesi gereken tm amalar ve amalarn birbirleriyle olan ilikilerinde dikkat edilmesi gereken kstlar hesaba katarak sonu reten problem, servis kalitesi odakl olarak ele alnmtr. almada, zm kmesini oluturacak yedek para kmesi, paralel alan genetik algoritmalar yardmyla belirlenmitir. Kullanlan yaklamla zm kmesi iinde yer alan tm elemanlar, belirlenecek ama fonksiyonlarn gerekleyecek nitelikte olmaktadr.
0325-097 BR OTOMOBL LETMESNDE STOK ALANLARINA MALZEME ATAMA ALIMASI Yeliz Buruk, Mjgan Sar
Ambarda rnlerin raflara atanmas, ambar ynetiminin etkinlii asndan nemli konulardandr. Bu sebeple, stok alanlarna malzeme atanmas konusunda pek ok alma yaplmtr. Ele alnan alma kapsamnda, bir otomotiv iletmesinde karlalan, stok alanlarna malzeme atama problemi incelenmitir. Sz konusu problemin zm iin, Tompkins tarafndan gelitirilen matematiksel model kullanlmtr. Model, talebi yksek paralarn kolay ulalabilir depolama yerlerine atanmas yoluyla tama maliyetlerini azaltmay amalamaktadr. Stok alann daha verimli kullanabilmek amacyla raf boyutlarnn deiebilirliinden yararlanlarak iki seenek sunulmutur. Bylece, deien koullar altnda alann daha verimli kullanlp kullanlamayaca irdelenmitir. Sonu olarak, matematiksel modele LINGO paket programnda zm aratrlm ve seenekler karlatrlmtr.
0325-127 Stok kapasite kstl ok rnl parti bykl problemi iin zm teknikleri ve geerli kst snflar Aye AKBALIK RAPINE, Bernard PENZ, G-SCOP
Bu almamzda retim kapasitesi kstl ve her biri tek tip rn reten merkezlerden ortak bir depoya kapasite kstl aralarla rn tanmasnn ve farkl merkezlerden gelen farkl tipteki rnlerin yine kapasite kstl depoda stoklanmasnn btnleik eniyilenmesi incelenmitir. Bu problemin sabit retim, sabit tama ve yine sabit stok kapasiteli gevetilmi zel durumu iin stoklama ve retim maliyetleri ortadan kaldrlsa bile polinom zamanl olmayan ok zor problem olduu gsterilmitir. Zaman ve rn tipine bal veriler altnda problemin en genel hali iin ak kaplam, tamsayl ak kaplam ve kark ak kaplam kstlarnn geerlilikleri gsterilmi, problemin zm esnasnda kullanlacak Dal-Kesi teknii iin ayrma problemi nerilmitir. Baz zel durumlar altnda ayrma algoritmasnn polinom zamanda zlebilecei gsterilmitir. Ayn problemin zm iin neriler ksmnda deiik gevetme tekniklerinden de bahsedilmitir.
0326-150 PARA MALYET ANALZLER KONUSUNDA TEKLF LE GEREKLEEN VERLERN MUKAYESE EDLMES VE YERNDE SAAT UYGULAMASI Sezin Karaca, Selen Atma, Ahmet Akin, Seda zmutlu, Tlin Gndz Cengiz
letmelerde; eitli sebeplerden dolay ngrlen maliyetler ile gerekleen maliyetler arasnda nemli farklar olumas durumuyla sklkla karlalmaktadr. Bu almada; firmann yksek maliyetler ile karlln dren sebeplerin aratrlmas ve gzlemlenen problemlerin zmlenmesi almalar iletmenin rettii bir rn grubu zerinden yrtlmtr. rn grubu Pareto analizi yardmyla belirlenmi ve belirlenen rnn maliyet analizleri yaplm, Mevcut Durum Deer Ak Haritas kartlmtr. Deer ak haritas zerinden rnde deer yaratmayan maliyetler tespit edilmi ve hedeflenen durum iin bir Gelecek Durum Deer Ak Haritas oluturulmutur. ngrlen deer ak haritasnda retim ak sresinde %30luk bir azaltma salanmtr. retim ak sresini azaltlabilmesi amacyla FIFO hatlar kurulmu ve bu hatlarn uygunluunun salanabilmesi iin ise SMED almalar yrtlmtr. Ayrca iletmede sz konusu rn iin ska rastlanan fazla mesai uygulamalar da azaltlmtr. Yaplan iyiletirmeler ile rnn kalite seviyesinde de dzelmeler tespit edilmitir. rnn sre ii stoklarnn azaltlmas amalanm ve gemi talep verileri dikkate alnarak gerekli emniyet stou dzeyleri belirlenmitir. Bylelikle elde bulundurma maliyetlerinde de dler gzlemlenmitir. Ayrca azalan sre ii stoklar fabrika dzeninde de yer kazanm salamtr.
Salon-24
Firmalar Tantm Oturumu Oturum Bakan Katlmclar Tarih Saat Yer Konu Yrd.Do.Dr. Ayten Ylmaz Yalner (SA Endstri Mhendislii Blm) Hasan Yaar (Likom Yazlm Hizmetleri ve Ticaret A..) Tolga Yanak (Dijitalis Yazlm ve Danmanlk Ltd. ti.) 5 Temmuz 2011 15:15-16:45 Salon1 Biliim ann aralar olan biliim teknolojileri, niversiteler, aratrma kurulular ve zel firmalar tarafndan gelien ihtiyalara gre tasarlanmakta, modellenmekte ve retilmektedir. Bu oturumda; toplum hayatn tmyle kapsayan eitim, sanayi ve i dnyasnn ihtiyalar iin biliim hizmetleri ve rnler reten firmalarmz rettikleri rn ve sunduklar hizmetleri tantacak, katlmclar ile etkileimli bir bilgi al verii ortam oluturulacaktr.
izelgeleme - 5 Yrd.Do.Dr. Caner Takn 5 Temmuz 2011 15:15-16:45
Salon-2
0324-066 K AMALI ESNEK ATLYE TP ZELGELEME PROBLEM: SEKTRNDE BR UYGULAMA Yunus Demir, Seluk Krat leyen
OTOMOTV
zellikle otomotiv yan sanayiinde faaliyet gsteren pres atlyelerinde sre ii yar rnn byk boyutlu olmasndan ciddi depolama sknts ortaya kmaktadr. Bu almada, sre ii yar rn stounu minimize ederken operatrlerin en az bo kalmasn salayacak bir izelgeleme algoritmas amalanmtr. Problem, pres atlyelerinde bir iin bir makine setine atanyor olmas ve her iin ayr rotasnn bulunmas nedeni ile esnek atlye tipi izelgeleme kapsamnda ele alnmtr. Problemin matematiksel modeli oluturulmu ve model rnek bir problem zerine uygulanp sonular deerlendirilmitir.
0324-072 Esnek malat Sisteminde izelgeleme in Belirlenmesinde Bulank Mantk Temelli Yaklam Gke Candan, Mehmet Fatih Takn, Harun Reit Yazgan
Salon-2
ncelik
Kural
retim sistemlerinin verimlilii etkin izelgelerle mmkndr. Etkin bir izelgeleme ile termin tarihleri, bo geen i sreleri gibi deikenler optimum seviyede olacak dolaysyla mteri memnuniyeti salanrken minimum maliyetle tam zamannda retime yaklalm olunacaktr. retim sistemi her ne olursa olsun izelgelemede kullanlan ncelik kurallar nemli olsa da esnek retim sistemlerinin karmak yapsndan dolay, optimal izelgeleme elde etmek iin kullanlan ncelik kurallar sistem performansnda ok etkin bir rol oynamaktadr. Bu almada esnek bir imalat sisteminde izelgeleme yaplrken kullanlacak olan ncelik kuralnn hangisinin mevcut sistemin performansn optimum yapaca belirlenmeye allmtr. Bunun iin ncelikle sistem performansna etki eden deikenler belirlenmitir daha sonra ncelik kurallar ve nerilen bir bulank mantk temelli ncelik kural ile sistem performans kriterleri hesaplanmtr.
0324-075 BR LETMEDEK ZDE PARALEL PROBLEM: ZM YAKLAIMLARI Glcan Gocuklu, Mjgan Sar
MAKNELERDE
ZELGELEME
Bir rn oluturan i paralarnn eldeki tek veya ok saydaki makinede, hangi srada ve ne zaman ileneceinin belirlenmesi konusu, literatrde geni yer tutan problemlerdendir. Salon-2 Birden fazla ayn ii yapabilen makinenin varl halinde, paralel makinelerden sz edilmektedir. Bu tip makinelerin izelgelenmesi, tek makine izelgelemesine gre daha karmaktr. Paralel makine izelgeleme problemi, gerek hayatta ska karlalmas ve ok aamal daha karmak problemlerin de alt problemi olmas sebebiyle olduka nemlidir. almann konusu, beyaz eya retimi yaplan bir iletmede retim srecinin bir blmndeki alt srete kullanlan zde paralel makinelerde ilerin en etkin ekilde izelgelenmesi ihtiyacndan yola klarak ortaya konmutur. alma kapsamnda, matematiksel model ve sezgisel bir algoritma ile zm yaklamlar gelitirilmitir. Matematiksel model, deiiklikler olduu durumda anlk zmler retebilmekte pratik olmadndan, izelgeleme ileminin yaplmas iin sezgisel bir algoritma gelitirilmitir. Bu algoritma, C# programlama dili kullanlarak yazlmtr. Kullanc etkileimli ara yzler, sistemin kullanmn kolaylatrmakta, anlalrl arttrmaktadr. Veri setleri kullanlarak matematiksel model ve sezgisel algoritmann zm sonular tartlm, kullanlan yaklamn genel bir deerlendirilmesi yaplarak ve ileride ele alnabilir almalarla ilgili nerilere yer verilmitir.
0325-119 Hizmet Sektrnde Esnek alma Koullar ve Esnek Talep Altnda Personel izelgelemesi Z. Caner Takn, A. Tamer nal, Semra Aral, Leonard C. Piet
Bu almada hizmet sektrnde ska karlalan esnek alma artlarna sahip personel ve esnek talep altnda bir personel izelgeleme problemi ele alnmaktadr. Dikkate alnan problemde her personel belirli bir yetenek seviyesine sahip olup ve her hizmet talebi talep edilen yetenek seviyesini ve hizmetin zamanlamasn belirlemektedir. Her personel kendisine zel, haftalk/aylk alma saatlerinin, almaya uygun olduu gnlerin ve fazla mesai iin uygun olduu zamanlarn tanmland esnek bir kontrata sahiptir. Ayrca personelin enok alma saatleri ve enaz dinlenme gereklilikleri zerine devlet ve sendikalar tarafndan belirlenmi olan kurallar vardr. Bu almada incelenen problem personelin hizmet taleplerine (i) enok sayda hizmet talebinin karland, (ii) devlet ve sendika kurallarnn karland, (iii) bireysel personel kontratlarnda belirtilen koullara enaz sapma ile uyulduu ve (iv) personel izelgeleri arasnda tatil gnlerinde alma saylar bakmndan adil dalmn yapld atamalarnn yaplmasdr. Problem kark tamsayl programlama problemi olarak modellenmi ve pratik byklkteki problemlerin uygun zaman srelerinde zlmesini salayan bir yeniden formle etme stratejisi tartlmtr. Ayrca Belikada evde bakm hizmeti veren byk bir organizasyonda uygulanm olan bu alma ile ilgili deneyimler paylalmtr.
Salon-2
Salk Sistemleri - 3 Yrd.Do.Dr. M.Emin Aydn 5 Temmuz 2011 15:15-16:45
0404-276 TROD HORMONLARININ VE DNAMKLERNN MODELLENMES Oylum eker, Yaman Barlas

Salon-3
LGL
HASTALIKLARIN
Bu almada, tiroid hormon sistemi iin sistem dinamii temelli bir benzetim modeli oluturulmutur. almann amac, nce tiroid hormon sistemi iinde grev alan hormonlarn salkl bir insandaki dinamiklerini elde etmek, sonra da modeli uyarlayarak belirli tiroid hastalklarnn dinamiklerini gstermektir. Nihai hedef, hastalarn saln tehlikeye atmadan eitli senaryo analizleri yapmaya olanak verecek bir platform salamaktr. Modeldeki temel deikenler tirotropin-uyaran hormon (TRH), tiroid stimule edici hormon (TSH), tiroid hormonlar, ve hipotalamus, hipofiz ve tiroid bezlerinin ktleleridir. u ana kadar, model kullanlarak eitli senaryolar ve hastalklar denenmi, ve yaznda yer alan nicel ve nitel verilerle tutarl sonular elde edilmitir. Bundan sonra, model daha fazla hastaln dinamiini verecek ekilde geniletilecek ve kullanlan parametrelerin deerleri daha gereki bir ekilde ayarlanacaktr.
0404-294 okyzl Konik Fonksiyonlar le Aritmi Siniflandirma Problemi zm Emre imen, Grkan ztrk
Kalp hastalklar, her yl milyonlarca kiinin lmne sebep olan bir numaral hastalktr. Dnyada her yl 17.5 milyon kii kalp hastalklar nedeniyle yaamn yitirmektedir.Trkiyede de yaklak 3 milyon kalp hastas olduu tahmin edilmektedir ve her yl 170 bin kii kalp hastal nedeniyle hayatn kaybetmektedir. Bu say Trkiye deki lmlerin % 43n oluturmaktadr. Amerika da ise ciddi aritmiler senede yaklak 500.000 kiinin lmne sebep olmaktadr. Durum byleyken kalp hastalklarnn nemli bir ksmn oluturan ve her yatan insanda grlebilen aritmilerin tedavisi byk nem kazanmaktadr. Aritmilerin erken tans hastalar iin hayat kurtarc derecede nemlidir. Bu durumda aritmileri EKG verileri kullanarak tespit eden bir model ihtiyac domutur. Yaplan bu almada matematiksel programlama temeline dayanan okyzl Konik Fonksiyonlar kullanlarak aritmi snflandrma probleminde var olan yntemlerle rekabet edebilecek bir zm algoritmas gelitirilmesi amalanmtr. almada UCI Aritmi Dataseti kullanlmtr. Sonular datasetin Weka programndaki var olan yntemlerle zdrlmesiyle ve literatrdeki tanma oranlaryla karlatrlmtr.
Salon-3 Salon-3
0404-317 SALIK PERSONEL N BR PERFORMANS DEERLENDRME MODEL NERS pek Nur Aksu, Ahmet Bekese, F. Tun Bozbura
Gnmzde her firma, bireysel ve kurumsal etkinlii ve verimlilii arttrmay amalayan almalarda bulunmaktadr; irketlerin sektrel anlamda baarl olabilmeleri iin geerli ve uygulanabilir bir performans ynetim sisteminin kurulmasn ve iletilmesini salamalar gerekmektedir. Rekabet koullarnn giderek artt bu dnemde, irketlerin personel performanslarnn deerlendirilmesi gemie ynelik performans seviyesini gsterirken, gelecee ynelik potansiyel peformans belirlemede ve performans arttrma almalarnda yeni bir bak as salamaktadr. Her firmada olduu gibi, salk kurulularnda da alan personelin performansn deerlendirecek bir sisteme byk ihtiya vardr. Byle bir sistem, sadece bir dl/ceza mekanizmasna temel oluturmann ok tesinde, alanlara doru alma tarzn gsterecek bir klavuz nitelii tayacaktr. Tbbi baar ile birlikte kullanlacak dier kriterlerin ve bu kriterlerin nem dzeylerinin belirlenmesini amalayan bu almada, yneticilerin, hastalarn ve hasta yaknlarnn deerlendirmeleri alnacak, salk personelinin performansna ynelik veriler toplanacak ve bir ok ltl karar verme yntemiyle hesaplanacak kriter ncelikleri, modelle birlikte sunulacaktr.
0404-331 Hastane Acil Servis Bavurularnda lk Muayeneyi Bekleme Srelerinin Tahmin Edilmesi Petek Yontay, Volkan Snmez, Murat Caner Testik, zlem Tekam, Alev zn
Salon-3 Son yllarda hastanelerin acil servislerinde yaanan ar younluk problemi aratrmaclarn dikkatini ekmektedir. Hastalarn, acil servislerdeki ar younluktan dolay yaad uzun bekleme sreleri, hasta memnuniyetini ve ayn zamanda verilen salk hizmetinin kalitesini de drmektedir. Bu almada, Hacettepe niversitesi hsan Doramac ocuk Hastanesi Acil Servisine bavuran hastalarn ilk muayeneye kadar bekledikleri srelerin tahmini amalanmtr. Bu amala, ilk nce gemi hastane verileri incelenmi, hastann acil servise bavurduu gn ve saat, triaj kodu ve ierdeki hasta says gibi zellikler dikkate alnarak acil servise yeni bavuran bir hastann bekleme sresi tahmin edilmeye allmtr.
Salk Sistemleri - 4 Yrd.Do.Dr. Deniz Aksen 5 Temmuz 2011 15:15-16:45
0404-338 HASTANELERDE VER ANALZ VE KARAR VERME Sla DNER, Ali Mert DNBAL, Aye Cilac Tombu, nder Tombu
Salon-4 Salon-4 Salon-4 Hastaneler bir iletme olarak ele alndnda bir yandan tp alanndaki ilerlemeleri takip ederken dier yandan da etkin hasta takibi yapmalar gerekmektedir. Hasta takip sistemlerinin yetenekleri veri analiz metotlaryla zenginletirilebilir. Bu almada hastane ynetimi ve doktora karar vermede yardmc olabilecek veri analiz metotlar ele alnmaktadr. Bir zel hastaneden alnan hasta verileri zerinde Markov zinciri ve karar aac uygulamalar desteiyle yaplan alma sonunda, uygulanacak tedavi sonrasnda hastaya geliebilecek olan olaylar yzde (%) hesabyla aklama ve doktorun tedavi sonularn daha rahat grmesi olana salanmtr. Ayrca SWOT analizi ve anket uygulamalar ile hastane ynetiminin stratejik kararlarna yardmc almalar yaplmtr.
0404-362 STANBULDAK HASTANELERDEN TIBB ATIKLARIN TOPLANMASI N ARA TESSE URAMALI BR ARA ROTALAMA MODEL Deniz Aksen, Mge Gl
stanbul gibi nfusu srekli artan belediyeler iin tbbi atk ynetimi, halk sal asndan kritik nem arz eden bir problemdir. Son yllarda, tbbi atklar BBnin bir alt kuruluu olan STA A.. tarafndan zel aralarla dzenli olarak toplanmakta ve yerleim alanlarndan uzaktaki yakma merkezlerine tanarak imha edilmektedir. Bu operasyonun en byk masraf kalemini aralarn akaryakt giderleri oluturmaktadr. Toplama programna dahil hastanelere haftann belirli gnlerinde gidilmekte ve tbbi atk miktarna bal olarak her hastaneye farkl kapasitedeki aralardan biri tahsis edilmektedir. Ara ofrleri iin maksimum gnlk alma saati ve aralarn gnlk iletim maliyeti nceden belirlenmitir. Bu toplama lojistii problemi, heterojen filolu, maksimum seyahat sresi kstl ve ara tesise uramal bir ara rotalama problemi (ARP) olarak modellendi. ncelikle Google Earth (GE)ten tm hastane, ara garaj ve yakma tesisi dmlerine ait enlem ve boylamlar elde edildi. GE programlama arayz sayesinde, stanbulun Asya ve Avrupa yakas iin asimetrik mesafe ve seyahat sresi matrisleri karld. ARP modelinin balang zm, en yakn ayrta sokma ve Clarke-Wright tasarruf algoritmalar ile bulundu. Bu balang zmleri Tabu Aramas metasezgiseli yardmyla iyiletirilmeye alld. Algoritmik dng srasnda nceden ziyaret edilen zmlere gitmeyi engellemek amacyla bir Hash fonksiyonundan yararlanld. Son olarak, en iyi olurlu zmlere ait rotalar halen kullanlmakta olan rotalarla karlatrld.
0404-407 MODFYE EDLM TKRK ZELTLERNN ORTODONTK TELLER ZERNE ETKSNN DENEY TASARIMI YNTEM LE NCELENMES Kasm Baynal, Gzde Sultan Altu, H. brahim nal
ene ortopedisini yakndan tanmlayacak ve bu konu ile yakn ilgili ilk deyim olarak nitelendirilebilecek Orthodontia teriminin kullanlmas 21. yzyln ilk yarlarnda rastlanan bir olaydr. Ortodontik tedavide di zerine yay, tel veya zel lastiklerle bir kuvvet uygulanarak kuvvetin ynnde bir hareket oluturulur. Hareket eden diin nnde geici bir sre iin kemik dokusu ykm olurken hareketin aksi ynde ise yeni kemik dokusu yaplr ve bylece diler, yeni bir kemik yuvasna otururlar. Paslanmaz elik, titanyum alamlar ve kobalt-krom alamlar, ortodontik uygulamalarnda en yaygn kullanlabilen alam sistemleridir. Her bir alam sistemi iin mekanik zelliklerin yannda zellikle korozyona kar direnli olmalar bir avantaj sunmaktadr. Ortodontik tel kullanmnn sz konusu olduu uygulamalarda tkrk salgs, flor ierikli di macunlar, asit ierikli yiyecek ve ieceklere kar korozyon direncinin yksek olmas daima istenen bir durumdur. Bu almada, deney tasarm yntemi ile ortodontik uygulamalarda yaygn bir ekilde kullanlan NiTi, -Ti ve FeCrNi alamlarnn flor ve asit katkl Fusuyama zeltisi ierisinde 14 ve 28 gnlk etkileimleri sonrasnda elde edilen verilerle korozyon davranlar analiz edilmitir. Varyans analizi ve hipotez testleri uygulanarak parametrelerin korozyon zerindeki etkileri ve parametreler aras etkileimler irdelenmitir.
0404-409 SALIK SSTEMNDE ENDSTR MHENDSLNN ROL VE GELECE Mehmet Ta, nal Atakan Kahraman
Endstri Mhendislii asndan sistem; bir veya birden fazla amaca veya sonuca ulamak zere aralarnda ilikiler olan, fiziksel veya kavramsal birden ok bileenin oluturduu bir btndr. Btn grebilme, alt sistemlere ayrtrabilme, igc ve retim organizasyonlarnda yeni sistemler oluturabilme, alan ve alma ortamn dzenli hale getirme ve gelitirme sistem analizinin amacdr. Bu amac gerekletirmek, sisteme geni adan bakmak ve sistemin tm ynlerini ortaya koyabilmekle mmkn olacaktr. Salk sektrnde tbbi ilemler srecinin her aamasnda bilgi ynetimi, karar verme ve kalite ynetimine dair talepler ortaya kmaktadr. Bu talepler; yaam kalitesi ve bakm tamahkrln ieren nemli salk deikenlerini deerlendirecek modeller ve ltler retmek, metodolojik almalar vastasyla srekli kaliteyi arttrmak, uygulamay kolaylatracak karar destek sistemlerinin yaratc kullanmn salamak, yaralar ve hastalklar olutuktan sonra iyiletirmenin yerine kazalar ve hastalklar nleme adna insanlar eiten ve gelitiren sistemleri oluturmak, salk hizmetini iyiletirmek iin salk kurulular arasnda birok bamsz hiyerariyi koordine etmek vb. eklindedir. Bu noktadan hareketle salk hizmetleri alannda kaliteyi salayp gelitirirken, salk sistemindeki retkenliin gelimesi anlamnda ok byk bir drt ortaya kmtr. Yukarda belirtilen taleplere zm retilmesinde biliim boyutu ok byk nem tamaktadr. Endstri Mhendislii, deiik yaklamlarla salk sektrnn bu problemlerine zm retecek, problemleri analiz edip zmeye yardmc olacak sistemleri retmek iin kullanabilecek aralara sahiptir.
Salon-4
Tedarik Zinciri Ynetimi-2: Supply Chain Management Prof.Dr. Selim Zaim 5 Temmuz 2011 15:15-16:45
0322-037 Sustainable Supply Chain Applications M. Can Arslan, Metin Trkay
Management:
Methodology
and
Its
Sustainability of supply chain systems aims to incorporate economic, environmental, and social factors in the decision making process. We aim to develop a methodological approach to sustainability in supply chain systems. We first argue that a sustainable decision making methodology is required to achieve sustainability in supply chain management. We illustrate the effectiveness of the proposed methodological approach on some common problems of supply chain management. We consider standard mathematical programming formulations of traditional supply chain and operations management problems and revise these formulations with additional environmental and social criteria. We analyze these revised models to obtain new policies and propose insights to decision makers. We illustrate the proposed methodology on four models reflecting three main decision making problems in the supply chain and operations management literature: (i) EOQ and Newsvendor models of inventory control; (ii) Aggregate Planning model of production planning; (iii) and Facility Location model of network design. We show how sustainability considerations can be embedded to traditional cost-accounting formulations in supply chain and operations management literature. We find out that the optimal policy and the resulting performance measures may change substantially when these considerations are incorporated into the decision making process. Salon-5 Salon-5 Salon-5
0330-164 Sustainable Supply Chain Management Evaluation in Turkey using AHP and ANP Approach Hidayet Talha Ku, mer Fahrettin Demirel, Selim Zaim
This paper is aimed to propose a sustainable supply chain management evaluation model via a conventional multi criteria decision making method for construction industry in Turkey. Analytic hierarchy process (AHP) and analytic network process (ANP) methodologies were used to evaluate the alternatives according to some qualitative and quantitative criteria that are valued by some experts pair-wisely by direct interviews. This research concluded that ANP method outperformance AHP for SSCM performance evolution criteria. As conclusion, the proposed is proven to be capable of providing important insight for SSCM in the Turkish construction industry and provides potential effectiveness for other decision making processes.
0331-178 Risk Assessment and Management in Chemical Industry Supply Chain: A Case Study Elif Karakaya, Umar M. Al-Turki, mer Fahrettin Demirel, Selim Zaim
Supply chains in the rapidly increasing global business environment are becoming more complex to analyze and more challenging to manage and optimize. Risks in supply chains have begun to receive attention among researchers and practitioners illuminating the delicate balance between supply chain efficiencies and risk economies .In this paper, we study the potential risks in the supply chain of a leading polyurethane aerosol foam and silicone sealant producer in Turkey. Some key control measures of major sources of risk, such as environment, inventory, capacity etc., and their drivers are identified, assessed and ranked. As a result, risk management processes and strategies are developed. The findings of this study is expected to increase the efficiency of the firm and at the same time reduce the risk of major possible malfunctions.
0404-361 An Expert System for Carbon Footprint in Supply Chain Management Alper zpnar, Seda Mutlu, Melike Yeniler
Salon-5 Energy is one of the key issues in production and manufacturing. Most of the energy production facilities are not carbon free processes. In order to produce the energy different levels of greenhouse gases released to the atmosphere. A carbon footprint is the total set of these greenhouse gas (GHG) emissions. Especially after Kyoto agreement, environmental issues concern about your ecological footprints while producing or manufacturing goods. This paper investigates the energy consumption of the key processes in Supply Chain Management and explains an expert system which guides to calculate and manage the carbon footprint. An web based expert system has been developed for this purpose.
Benzetim - 2 Yrd.Do.Dr. Harun R. Yazgan 5 Temmuz 2011 15:15-16:45
0325-134 SPARLERN KABUL/REDD KARARLARI ve ATLYE TP RETM SSTEMLERNN PEROFORMANSINA ETKS Mustafa GKEN, Faruk GEYK, Selen YCESOY
Siparilerin kabul/reddi karar kullanlabilir kapasite ve mteri siparileri ile koordineli bir karar fonksiyonudur. Ayn zamanda teslim zaman ayarlamasnda ve fiyat belirlemede de kullanlmaktadr. Siparilerin kabul/reddi kararlarnn irketin performans stnde nemli bir etkisi vardr. Birok sipariin reddi dk kapasite kullanmna yol aarken, gelecekte ayn mteri ile yaplacak ilere olumsuz etkisi olabilir. Gelen siparilerden bazlarnn reddedilmesi ile kabul edilmi olan sipariler vaktinde tamamlanabilirler. Bu durum belki de tm siparileri kabul ettikten sonra hepsini gecikmeli olarak tamamlamaktan ve gecikmenin ok yksek seviyede olmasndan daha iyidir. Aslnda baz siparilerin reddedilmesi kapasitenin sabit olduu ve teslim zamannn deimeyecei siparie gre retim yapan retim sistemlerinde tek yoldur. Dier taraftan, tm siparilerin kabul sipari teslim zamanlarnn geciktii ar yklenmi bir retim ortamn dourur. Bu durum irket itibarnn kaybna yol aabilir. yi bir metot sipari kabul/reddi kararna yardmc olmal ve bu sorunlara kkl bir zm bulmaldr. retim sistemine gelen aday sipariin kabul/reddi kararnn alnmasnda benzetim optimizasyonu metodolojisi karar arac olarak kullanlmtr. Bu almada literatrde yaplm olan sipari kabul/reddi yntemleri anlatlacaktr. Benzetim kullanlarak retim sistemi optimal olarak nasl kontrol edilir ve benzetimin retim sistemine ve sistemin ana performans ltlerine etkisi tartlacaktr.
Salon-6 Salon-6
0325-136 Siparie Dayal retim Sistemlerinde retim Hcrelerinin Yeniden Sanal Konfigrasyonu Faruk GEYK, Mustafa GKEN, Aye Tuba DOSDORU
Siparie dayal retim sistemlerinde rn eitliliinin fazla olmas retim atlyesi ierisinde tamalarn ve i yknn artmasna neden olmaktadr. Literatrde geni yer tutan bu problem genelde makinelerin gruplanmas yolu ile atlye ierisinde deiik hcreler oluturularak almaya allmtr. Siparilerin zamannda karlanmas ve retim atlyesinin verimli bir ekilde kullanlmasnda makine gruplarnn ve para ailelerinin oluturulmas, paralarn hcrelere atanmas gibi konular kritik rol oynamaktadr. Sezgisel algoritmalar ve benzetim yntemi bu gibi problemleri zmek iin en yaygn yntemler arasndadr. Bu yntemlerin kullanlmasyla sipari tedarik srelerinin azalmas, retim verimliliinin artmas, hazrlk srelerinin azalmas gibi avantajlarn saland yaplan almalarda grlmtr. Ele alnan almann amac atlyenin deien koullara dinamik olarak tepki verebilmesi ve etkinliin artrlmasn salamaktr. Bu amala, sezgisel algoritmalar ve benzetim teknii kullanlarak, deneysel ok aamal atlye tipi retim sisteminde sanal makine hcreleri oluturularak deien retim taleplerine gre dinamik bir ekilde yeniden konfigrasyonu yaplacaktr.
0330-172 Sre limitli e zamanl topla-dat ara rotalama problemi uygulamas: Besleyici konteynr gemisi datm problemi Olcay Polat, Hans-Otto Gnther, Osman Kulak
Kresel lekteki konteynr tayc gemi irketleri, pazar balantlarn artrmak ve ortalama tama cretlerini drmek iin datm ebekelerini dorudan olmayan balantlarla oluturmaktadrlar. Bu tarz datm ebekelerinde byk lekli (post-panamax / new-panamax) konteynr gemilerinin rotalarn, ktalar ya da blgelerdeki merkez (hub) ad verilen limanlar oluturmaktadr. rnein; byk lekli Abc konteynr tama irketi iin Akdeniz havzasnn batsnda bir Cezayir liman merkez liman iken, dousunda ise bir Msr liman merkez limandr. Bu blgelerdeki merkez liman dnda kalan ispit (spoke) ad verilen dier limanlara ise, merkez limanlardan besleyici (feeder) konteynr gemileri ile hizmet verilmektedir. spit ebekesindeki besleyici gemilerin datm problemi (BGDP), belirtilen sre aralnda en dk iletim maliyetli rotalar ile gemi filosunu bulmay amalamaktadr. Belirtilen zellikleriyle bu problem, sre limitli e zamanl topla - dat ara rotalama problemi (SL_ETD_ARP) olarak tanmlanabilir. Bu almada, e zamanl topla - dat ara rotalama problemi (ETD_ARP) iin gelitirilmi farkl sezgisel yntemlerin SL_ETD_ARP ne adaptasyonu nerilmi ve gelitirilen bir simlasyon modeli yardmyla nerilen yntemler analiz edilmitir. Gelitirilen model uygulamas dou Akdeniz havzasndaki limanlar iin, Trkiye deki bir limannn merkez liman olarak kullanlmasyla nerilen BGDP iin test edilmitir. Elde edilen sonular; ETD_ARP iin oluturulmu sezgisel yntemlerin, SL_ETD_ARP e adapte edilebilir ve BGDP zmnde kullanlabilir olduunu gstermitir. Ayrca, elde edilen sonular nerilen limann Dou Akdeniz havzas iin potansiyel bir merkez liman olabileceini ngrmtr.
Salon-6 Salon-6
0331-189 Dolgu Tipi Konteynr Terminalleri in AGV Datm Uygulamalar Mehmet Ula Koyuncuolu, Olcay Polat, Mustafa Egemen Taner, Osman Kulak
Uluslararas ticaret hacmindeki arpc art; konteynr terminali yneticilerini, yksek miktarda konteynr ilemleri ile baa kabilmeleri iin daha verimli yntemler bulmaya sevk etmitir. Son yllarda, konteynr terminallerinde verimlilii arttrmak iin, tekrarl terminal operasyonlar zerinde nemli yetkinlie sahip, otomatik klavuzlu aralar (AGVs Automated Guided Vehicles) ve otomatik kaldrma aralar (ALVs Automated Lifting Vehicles) gibi gelimi teknolojiler kullanlmaya balanmtr. Ak denizlerdeki konteynr terminallerinin aksine, Trkiyedeki gibi i denizlerdeki konteynr terminalleri, daha az ky derinliine sahip olmalarndan dolay, kylarn doldurulmas ile ina edilir. Bu tarz dolgu tipi konteynr terminalleri iersinde en yaygn olanlar; L veya tipi , rhtm yerleime sahip olanlardr. Bu almada, dolgu tipi konteynr terminalleri iin nesneye dayal bir simlasyon modeli gelitirilmitir. Bu kapsamda farkl dolgu tipi konteynr terminali yerleimlerinde toplam elleleme miktar ve aralarn kullanm oranlar gibi performans kriterlerinden yararlanlarak AGV datm kurallar test edilmitir. Simlasyon sonular AGV datm kurallarnn ve terminal yerleimlerinin, terminal performans ve terminalde kullanlan AGV says zerinde nemli derecede etkileri olduunu gstermitir.
Tedarik Zinciri Ynetimi - 3 Dr. Kemal lter 5 Temmuz 2011 15:15-16:45
0404-223 LOJSTK MALYETNN DRLMES N PROBLEM UYGULAMASI: KOMB DAITIMI Uur Bac, Turan Erman Erkan, Necmiye Ertzn
ARA
ROTALAMA
Tedarik zincirinin nemli bir ksmnda yer alan datmclk alannda faaliyet gsteren irketlerin ou lojistik aktivitelerini kendi olanaklar ile gerekletirmektedir. Bunun sonucunda irket asndan ortaya ciddi bir lojistik maliyeti kmaktadr. Ayrca, mterilere zamannda ve etkin bir datm yapmak iin gsterilen aba, lojistik maliyetini daha da nemli bir sorun haline getirmektedir. Oluan bu maliyet irketleri eitli zm yollar aray iine girmelerini salamtr. zm yollarndan biri de Ara Rotalama Problemi (ARP) yaklamdr. Bu yntemde ilk olarak, aralarn kapasiteleri, mterilere datlan toplam rn miktar ve ara kapasitesine bal rotalar, son olarak da rotalara bal mesafeler ve ara says belirlenir. Elde edilen tm veriler matematiksel modele dklerek lojistik maliyetinin drlmesine allr. Anlatlan Ara Rotalama Problemi (ARP) yntemi, uluslararas bir kombi firmasnn rnlerini datmakta ve Ankara iinde 64 tane bayisine hizmet vermekte olan bir irket iin uygulanacak olup, elde edilen verilerle gemiteki lojistik maliyeti karlatrlp, ne lde iyiletirme yapld ortaya konacaktr.
0404-224 ANKARADAK SANAY VE HZMET KURULULARININ TEDARK ZNCR YNETM FARKINDALIKLARI VE DZEYLERNN BELRLENMES SAHA ALIMASI Turan Erman Erkan, Selin Sar, Aye nder, Bar Behram Ayhan
Bu almada hedeflenen Ankara sanayi ve hizmet kurulularnn tedarik zinciri ynetim farkndalklarn ve dzeylerini belirlemektir. Firmalarn tedarik zinciri farkndalklarn lmek iin yz yze anket yntemi kullanlmtr. Hazrlanan anket yardmyla envanter, internet, teknoloji, retim, hizmet, tedarik ve benzeri endstri mhendislii konseptleri kullanlarak Ankarada bulunan firmalarn tedarik zinciri farkndalklar ve dzeyleri sorgulanmtr. irketlerle birebir yaplan anketler sonucu edinilen bilgiler dahilinde betimleyici istatistiksel analizler yaplmtr. Bu analizlerden elde edilen sonulara gre benzer zellikler gsteren firmalar kmelenerek irketlerin farkndalk ve tedarik zincir ynetimi dzeyleri belirlenmitir. Bu sonular Ankara'daki rnekleme dahil olan firmalarn tedarik zinciri ynetimindeki performanslarn, bu konulardaki eksikliklerini ve hangi alanlarda iyiletirmelerin yaplmas gerektiini belirlemitir.
0404-246 rn eitlilii ve Montaj Hatlarndaki Karmaklk H. Kemal lter

Modler retim yapan tedarik zincirleri rn eitliliinin yksek olduu yaplardr. Zincir iindeki rn eitlilii arttka operasyonel ilemlerdeki karmaklk da artar. Montaj hatlarndaki karmaklk igrenlerin daha fazla hata yapmasna ve toplam sistem performansnn dmesine neden olur. Karmaklk, tedarik zinciri konfigrasyonunu ve stok ynetimi politikasn da etkiler. Bu almada eitli karmaklk modelleri, tedarik zincirinin performans artracak ve belirgin performans ltleri sunacak ekilde ele alnmtr. almada, ok-katmanl tedarik zincirleri ile ok-aamal montaj sistemlerindeki karmaklk zellikleri, rn eitliliinin bir entropi fonksiyonu olarak tanmlanmasyla modellenmektedir. Model, karmaklk dzeyinin azaltlmasna dnk olarak sunulan uygulamalarla btnletirilmitir.
0404-394 TEDARK ZNCR UYGULAMALARINDA MALAT LOJST smail Hakk YIIN

Tedarik zinciri ortaya kndan gnmze poplaritesi srekli artan bir disiplin olarak gzkmektedir. Bugn ounlukla kabul edilen bir gr, tedarik zincirinin gelecekte de firmalarn en nemli rekabet kozu olacadr. Gerekten tedarik zinciri bu ynde hzla deer kazanmaya devam etmektedir. Lojistik ise, tedarik zinciri uygulamalarnn gereklemesi ve tedarik zincirinin aktif hale gelebilmesi iin olmazsa olmaz bir zellik arz etmektedir. Tedarikten sata kadar geen srecin temel halkas ana firmalardr. zellikle imalat lojistii, tm tedarik zinciri faaliyetlerinin yneticisi olan ana firmann fonksiyonel gcn ifade eder. Dolaysyla ana firmann imalat lojistii, tedarik zinciri srecinin temel yapsn oluturduu gibi, baar ya da baarszlk halinde tm sre direkt etkilenecektir. Bu alma, otomotiv ve imalat sektrnde faaliyet gsteren bir firmann imalat lojistii organizasyonu ile ilgili grleri kapsamaktadr. Ayrca, tedarik zinciri ve lojistiin firma faaliyetlerindeki btnleik rol konusuna da deinilmitir.
Salon-7
Sektrel Kmelenme - niversite-Sanayi ibirlii r.Gr. Erkal Etiolu 5 Temmuz 2011 15:15-16:45
0404-302 Kmeleme Tekniklerine Ksa Bir Bak ve Trkiye Turizm Kmeleri in Bir Uygulama Murat Bilsel, Esra Ersoy, S.mit Oktay Frat
Kmeleme analizi, veri madencilii ve ok deikenli istatistiksel analizde veriden nemli bilgileri elde etmekte kullanlan denetimsiz (unsupervised) bir yntemdir. Kmeleme teknii ile veri kendi doal zelliklerine gre gizli ve beklenmeyen gruplarna ayrlabilmektedir. Salon-22 Salon-22 Salon-22 Ekonomik kmeleme teori ve kavramlar daha ok retim sektrne uygulanmtr ancak son yllardaki almalarda bu kavramlarn, hizmet sektrnde zellikle turizmde uygulanmasnn son derece uygun olaca ileri srlmektedir. Ekonomik kmelenmede, genellikle corafi yaknlk yani lokasyonlar ele alnmaktadr ve rekabet odakl yaklalmaktadr. Bu almada nce kmeleme teknikleri ksaca gzden geirilmi, ardndan homojen gruplarn saptanmalar iin bu yntemler Trk Turizm Sektr verilerine uygulanm ve son olarak tespit edilmi olan kmeler, ekonomik turizm kmeleri ile karlatrlmlardr. Bu aratrmada, kmelerin bulunmasnda, turist says ve geldii lke, otellerde ortalama kal sreleri ve doluluk oranlar gibi deikenler kullanlmtr. Ayrca tesislerin yerleri ve trleri kullanlarak ekonomik kmeler saptanm ve bunlar istatistiki analiz ile elde edilen kmeler ile karlatrlarak zellikleri ve profilleri belirlenmeye allmtr.
0404-329 MAKNA MALATILARI BRL KMELENME ANALZ ve BR KMELENME MODEL Harun TAKIN, Cemalettin KUBAT, zer UYGUN, Tuba CANVAR KAHVEC
Gnmzde, kurumlarn ayn artlar altnda rekabet edebilmesi iin g birlii yapmas zorunlu olmutur. Bu durum gerek Sanayi ve Ticaret Bakanl tarafndan yaynlanan Trkiye Sanayi Strateji Belgesinde gerekse Dou Marmara Kalknma Ajans (MARKA) tarafndan hazrlanan Blge Plannda stratejik ncelik olarak ortaya konmutur. Bu da firmalar aras ibirliklerinin hem firmalarn ve blgenin hem de lkenin kalknmas asndan nemini ortaya koymaktadr. Bu almada, Sakarya blgesinde makine imalat sektrnde faaliyet gsteren imalat kurumlar arasnda ibirliini salamak amacyla, sektr analiz edilerek kmelenme potansiyeli ortaya karlm ve bir kmelenme modeli nerilmitir. Bylece kmelenme yoluyla elde edilecek stratejik gcn ortaya konulmas amalanmtr.
0404-400 niversite Sanayi birliinde Gelimeler: Sakarya rnei Harun Takn, Ayten Ylmaz Yalner
niversiterde elde edilen temel ve teorik bilgilerin uygulamaya dntrlmesinin gzel bir arac olan niversite-sanayi ibirlii sanayinin teknoloji ihtiyacna cevap verirken, sanayi de niversitelere pratik uygulama imkan salamaktadr. niversite Sanayi birlii srecinin ekonomik bymeyi besleyen nemli bir etkisi olmasnn yannda verimli bir ibirlii srecinde dikkat edilmesi gereken kriterler ve karlalacak nemli sorunlar bulunmaktadr. Bu bildiri almasnda niversite-Sanayi birlii kapsamnda Sakarya niversitesi ve dier tm paydalaryla olan almalar ele alnarak, srecin modellenmesi amalanmtr.
0404-402 SAKARYA MOBLYA SEKTR N DURUM ANALZ VE KMELENME ALIMASI Cemalettin Kubat, Seher Arslankaya, Tlay Korkusuz Polat
lkemiz ekonomisine nemli katk salayan mobilya sektrnn, rekabet edebilirlilii yksek yeni rnlerle ihracatn arttrma hedeflerini gerekletirecek bir vizyonla kendine yn vermesi sektrnn gelecei iin nemlidir. Trkiyedeki Mobilya Sektr incelendiinde, kk lekli aile iletmelerinin ounlukta olduu grlmektedir. Aile iletmelerinin mevcut kaynaklarn verimli kullanamamalar ve ynetimin fonksiyonlarn sistematik olarak yerine getirememesinden dolay retim maliyetleri yksek olmaktadr. Kreselleme ile birlikte mobilya sanayi hzl bir deiim geirerek bilgi ve sermaye youn bir sektr olma ynnde ilerlemekte, son yllarda rekabetin artmasyla dnya standartlarnda retim yapan tesisler kurulmu ve bayilik sistemiyle yerel/blgesel apta rn satar konuma gelinmitir. Blgesel gelime politikas arac olarak karmza kan kmelenme yaklam, rekabet avantaj ve blgesel rekabet edebilirlik iin gerekli olan genel yapy oluturmaktadr. Kmelenme yaklam ile iletmelerin ve blgelerin daha rekabeti ve yeniliki olmalar ve sektrdeki firmalar aras ibirliinin gelimesi salanmaktadr. Trkiyede son dnemde yaplan kmelenme almalarnn salad avantajlarn grlmesi ile birlikte kmelenme uygulamalar nemli oranda art gstermitir. Sakarya li mobilya retici ve satclar da, kmelenme almas ile blgesel kalknmay ve rekabet edebilirlii artrmay hedeflemektedir. Bu almada, Sakarya Mobilya Sektr iin yaplan durum analizi ve kmelenme almas anlatlmaktadr.
Salon-22
Kurumsal Kaynak Planlama-Kurumsallama - 1 Yrd.Do.Dr. Recep Ylmaz 5 Temmuz 2011 15:15-16:45
0403-219 BULANIK TABANLI ANALTK A SREC YAKLAIMI LE ORTA LEKL LETMELER N KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA YAZILIMI SEM Zerrin Alada, Pnar Yldz Kumru, Cihat ztrk, A. Reha Erdem
Salon-24 Salon-24 Trkiye gibi gelimekte olan bir lke iin ekonomik anlamda ok nemli bir noktada olan orta lekli iletmeler, byk iletmelere kar ayakta kalabilmek iin bilgi teknolojileri asndan an gerekliliklerini yerine getirmek zorundadrlar. Bu nedenle bilgi sistemlerini standart seviyelerin zerinde tutarak verimli ve etkili alabilmeleri orta lekli iletmeleri rekabet koullarnda ayakta tutabilecek en nemli dayanaklardan biridir. Bu almada gnmz artlarnda bilgi sistemlerine entegre olmaya alan orta lekli iletmeler iin byk nem tayan Kurumsal Kaynak Planlama (KKP) paket program seimi ele alnmaktadr. Bu seim sreci ok kriterli karar verme tekniklerinden bulank analitik a sreci(AAS)ne gre yaplandrlmtr. nerilen bu yaklam orta lekli firmalarn ihtiyalarna gre anket formu ile ekillendirilmi olup; en uygun alternatifin seimi amalanmaktadr. almann sonunda uygun alternatifin seim sonular analiz edilerek; iletmeler iin stratejiler nerilmektedir.
0404-311 Kurumsal Kaynak Planlama (KKP) Yazlmna Gei Srecinde Karlalan Sorunlar: Sakarya Makine malatlarnn Tecrbeleri zerine Bir nceleme Gltekin al, Neslihan Akgz, Mehmet Bilgehan Erdem
Bu almada Sakarya ili ierisinde bir kmelenme rnei olan SAMB yani Sakarya Makine malatlar Birliine ye, kk ve orta dereceli firmalarn kurumsal kaynak planlamas yazlm programlar konusunda tecrbeleri zerinde durulmutur. Yaplan yz yze grmeler ve anket almas ile makine imalatlarnn, kurumsallamann ilk admlarndan olan KKP program kullanp kullanmadklar, nedenleri, bu srete yaadklar sorunlar incelenmi ve bu gibi zorluklar ile kar karya gelebilecek dier firmalar iin referans olabilecek zm nerileri sunulmutur.
0404-357 KURUMSAL KAYNAK PLANLAMANIN ENDSTRYEL LETMEDE UYGULANMASI - KURULUMUNDA KARILAILAN SORUNLAR ve ZMLER Ayenur ERDL
leri bilgi teknolojileri, gnmz rekabet ve hz ortamnda iletmelerin vazgeilmez bir paras olmutur. Yeni bilgi teknolojilerinin ortaya kmas ise ok hzl bir ekilde gereklemektedir. Son dnemde ortaya kan ve dnya apnda yaygn olarak kullanlmaya balanan nemli bilgi teknolojisi sistemlerinden biri de Kurumsal kaynak Planlama (Enterprise Resource Planning-ERP)dr. ERP, bir organizasyonun her fonksiyonel alann kapsayarak geni apl entegrasyon salama zellii ile bu alanlarn en fazla rekabet avantaj elde etmesini salayan, tmyle entegre edilmi bilgisayar destekli bir i ynetim sistemidir. Krelemenin doal bir sonucu olarak deiik corafi blgelerdeki i faaliyetlerinin dank veri tabanlar ve kresel entegrasyonu yoluyla ynetilmesi nem kazanm ve ERP olgunluk ana girmitir. ERP, firmalar aras global bilgi entegrasyonunu gerekletiren btnsel bir yazlm stratejisidir. Giderek artan rekabetin dk maliyet ve yksek kalitenin nem kazand dnemde firma yneticilerinin karsna sunulmu son derece salam bilgi ynetim sistem alternatifidir. Mteri talebini srekli nitelik ve nicelik olarak deitii ve bu deiimin tahmin edilmesinin ne kadar zor olduu bilinen bir gerektir. Faaliyetlerimizi bu deiime uygun hareket edebilecek hale getirebilmenin yolu ERP yaklamndan gemektedir. Hem stratejik planlama almalar ile belirlenen ama ve hedeflere, hem de retim ve datm kaynaklarmzn kapasite ve zelliklerine gereken ayrntda dikkat ederek, faaliyetlerimizi deiime duyarl hale getirebilmek ancak ERP yaklam ile olas olabilmektedir. ERPnin dier bir zellii, iletmenin corafi olarak farkl blgelerde (yurt ii ve d ) bulunan fabrikalarnn, bunlarn tedariki firmalarnn ve datm merkezlerinin (depo kaynaklarn e gdml olarak planlamasdr. Bu erevede hangi mteriye ait hangi sipariin hangi datm merkezinden karlamas veya hangi fabrikada retilmesi gerektii, tm fabrikalarn malzeme ve hizmet ihtiyalarnn nereden karlanmasnn uygun olaca, fabrikalarn elinde bulunan makine, malzeme, igc, enerji, bilgi vs. retim ve datm kaynaklarnn nasl egdml ve ortaklaa olarak kullanlabilecei belirlenmi olmaktadr. Dier bir deyile, mteriye ait sipariin en ksa srede, istenen kalite ve maliyette karlanabilmesi iin tm bal iletmelerin datm, retim ve tedarik kaynaklarnn kapasite ve zelliklerini ayn anda dikkate alnmaktadr. ERP fabrikalar aras entegrasyonu, fabrikalar bazndaki esneklik ilkesine uygun olarak gerekletiren bir sistemdir. Ama fabrika baznda demi merkezi ynetimin avantajlarndan yararlanrken fabrikalar aras koordinasyonu ve entegrasyonu iletmenin temel stratejileri dorultusunda salanmaktadr. Merkezciliin derecesi farkl boyutlarda dnlebilir. rnein tm fabrikalarn uzun vadeli satn alma kontratlarnn merkezi olarak yaplmas veya fabrikalarn kendisinin yapmas ngrlebilir. Mteri kredi kontrol merkezi veya demi merkezi olarak yaplabilir. Ancak zorunlu olarak talebin fabrikalara ynlendirilmesi, fabrikalar aras nakliyat, performans analizi, mali konsolidasyon merkezi olarak yaplmak zorunlu olan faaliyetlerdir. Sonu olarak ERP, iletmenin stratejik ama ve hedefleri dorultusunda mteri taleplerini en uygun ekilde karlayabilmek iin farkl corafi blgelerde bulunan tedarik, retim, datm ve mali kaynaklarnn en etkin ve verimli bir ekilde planlanmas, koordinasyonu ve kontrol edilmesi fonksiyonlarn bulunduran bir yazlm sistemidir. Dnya apnda olduka byk bir pazar oluturan bu yazlm paketinin reticisi konumunda olan irili ufakl yze yakn firma faaliyet gstermektedir.
Salon-24
0404-358 KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA ENTEGRASYONUNUN BAARISINDA MUHASEBENN ROL Recep YILMAZ, Nevran KARACA
letmelerin tm srelerinin entere biimde ynetimine olanak salayan Kurumsal Kaynak Planlama (Enterprise Resource Planning- ERP) sistemleri, ihtiya duyulan verilerin ilgili departmanlar tarafndan veri giri tekrar yaplmadan sistemden hazr olarak elde edebilme imkan salamaktadr. Sistemde sipariin alnmasndan mteriye faturalandrlp teslim edilmesi ve tahsiline kadar tm srelerde muhasebenin nemli ilevi vardr. ERP sistemlerinin uygulamada baarsz olmasndaki nedenlerden en nemlisi mevcut ERP yazlmlarnn kabiliyetleri olmasna ramen muhasebe sorumlularnn yalnzca vergi muhasebesine ynelik muhasebe verisi, retim sorumlularnn ise rn planlama ve kontrolne ynelik veri retimine odaklanmalardr. Bu nedenle retim modl ve muhasebe modl birbirinden ayr alt sistemler olarak almaktadr. Bunun sonucunda muhasebe ve retim entegrasyonu salanamamakta, muhasebenin ihtiya duyduu maliyet verileri retilememektedir. almann amac, ERP sistemlerinin baarya ulamasnda muhasebenin roln detayl olarak ortaya koymak ve retim- muhasebe entegrasyonun salanmasna ynelik zm nerileri sunmaktr. Salon-24
Biliim Teknolojilerindeki Gelimelerin SALIK SSTEMLERne Etkisi Prof. Dr. Osman Nuri Dilek (SA Tp Fakltesi Dekan, Cerrah) Prof. Dr. Ramazan Akdemir (SA Tp Fakltesi, Kardiyoloji) Prof. Dr. Bumin Deirmenci (SA Tp Fakltesi, Radyoloji) Prof. Dr. Ayhan Blk (SA Tp Fakltesi, Nroloji) Do. Dr. Yusuf Yrmez (SA Tp Fakltesi, Acil TIP) Do. Dr. Kamil ar Kse (SA Tp Fakltesi, Ortopedi ve Travmatoloji Cerrahi) 5 Temmuz 2011 17:00-18:30 Salon1 Bu panelde, Biliim Teknolojilerindeki gelimelerin Trkiye ekonomisinde ve toplum hayatnda nemi gitgide artan salk sektrne etkileri tartlacaktr. Dnyada ve lkemizde salk sektr uygulamalarna ynelik aratrmalardaki arta paralel olarak, biliim teknolojilerinin yan sra endstri mhendislii/yneylem aratrmas tekniklerinin salk sistemlerinde verimlilii, kaliteyi artrmaya ve iyiletirmeye ynelik almalar nem kazanmaktadr. Salk sektrnde karar verici ve uygulayc olarak yer alan konumaclarmzn konuya ynelik deerli fikirlerini paylaacaklar panelin amac bu alandaki aratrmalara k tutmak ve dolaysyla teori ile pratik arasndaki ba glendirmek olacaktr.
Tarih Saat Yer Konu
OpRes & IndEng Applications in Industry - 3 Prof.Dr. Yasemin Claire Erensal 5 Temmuz 2011 17:00-18:30
0330-171 A Pre-Processing Method For Multigroup Data Classification Youssef Masmoudi, Metin Trkay, Habib Chabchoub
The pre-processing procedure is the first step to prepare the dataset for classification. The nature of the attributes in the dataset affects the preprocessing of the data. The attribute values can be nominal, integer or continuous. This work presents a binarization pre-processing method for mixed datasets. We propose that the use of binary attributes for representing nominal and integer data is beneficial for classification accuracy. A procedure is described to convert integer and nominal data into binary attributes. Some of the integer attributes are confined to a small range while others have a wide range of values. When they have a wide range of values, we apply ExpectationMaximisation (EM) clustering algorithms to use a small number of binary attributes. Once the data set is processed, the Support Vector Machine (LibSVM) is applied for classification since SVM classification approachs are performed and useful for large datasets. The proposed procedure was tested on seven datasets from the literature. The classification was applied for the original dataset, nominal dataset and binary dataset. These results show that feature binarization gives improvement in the classification accuracy.
Salon-2 Salon-2
0401-197 AN ERGONOMICS APPROACH TO THE DESIGN OF AN ADAPTATION CENTER FOR A NURSERY IN THE TURKISH REPUBLIC OF NORTHERN CYPRUS Burcu Toker Ersz, Cihan Nazlgl, Gzde Ceylan
In the recent years, education of children at the early ages has gained great importance and support. The number of children attending the nurseries have an increasing trend in the Turkish Republic of Northern Cyprus. Since the children attending the nurseries are between the ages of two and six, adaptation to the new school environment has some associated problems. These problems may lead to serious concentration and education deficiencies if the adaptation period is long. As a result, there is a tendency towards the improvement of the quality of service provided by nurseries. In this study, using anthropometric principles, color theories and cognitive factors, an adaptation center is designed for a nursery which gives service to the majority of the children,between ages of two and six, in Girne city. This center is aimed to function within the nursery for easy adaptation of the children to the school environment. The center is designed to have the required facilities for making the adaptation period short and easily manageable with pedagogical support. The facilities include a separate play and therapy room designed according to ergonomic, anthropometric principles and cognitive factors.
0403-215 COMPETENCY MANAGEMENT AND COMPETENCE APPROACH Gne Demir Eseolu, Yasemin Claire Erensal
Salon-2
PERFORMANCE
Competency Management is defined to include all tools and methods used in an organization to systematically evaluate current and future competencies required for the work to be performed, and to evaluate available competencies of the workforce. Competencies are described in terms of distinguishable elements of underlying capacities or potentials which allow job incumbents to act competently in certain situations. Competence models can be used to provide roadmaps to success, assess measurable gaps, and direct people to instruments and training that are directly compiled with the work performance required of the job and with the goals of the organization. The study focuses on examination of competency performance approach in organizational competency management on the basis of Competence-based Knowledge Space Theory. In the study, competence performance approach and evaluation of competence performance structures are explained to understand process that helps to develop a suitable organizational competency management model.
0404-240 Churn prediction with advance notice in a non-contractual setting: the case of private banking customers Umut Artrk, zden Gr Ali, Mehmet Hamdi zelik
In this paper, we focus on the customer churn prediction problem under non-contractual settings. Churn models are typically estimated on cross sectional data pertaining to a particular time period and used for prediction in subsequent periods. This is appropriate under static settings where the sample size of churners is sufficient; however churn is a process and customer behavior is affected by changes in the environment. We show that modeling next-period churn behavior with multiple observations per customer pertaining to different time periods yields better predictive performance when compared to traditional cross-sectional training data, with or without synthetic oversampling techniques. Further, reflecting the idea that customers do not always decide on and carry out the churn action overnight; we propose to model churn with multiple models that predict churn several periods ahead, and to use these predictions in an ensemble for improved next-period churn prediction. This approach provides the company with advance notice on customers churn propensity, improves out-of-sample next-period churn prediction, and ensures consistency of advance propensity figures with next-period prediction. We evaluate our models on private banking customer data from the highly dynamic Turkish banking industry. Salon-2
OpRes & IndEng Applications in Industry - 4 Do.Dr. Mahmut Ekiolu 5 Temmuz 2011 17:00-18:30
0404-265 Stochastic Shortest Paths with Disambiguation: State of the Art and Future Directions Vural Aksakall
Salon-3 Salon-3 Salon-3 We consider a probabilistic path planning problem where an agent needs to quickly navigate from one given location to another through an arrangement of arbitrarily-shaped regions which are possible obstacles. At the outset, the agent is given the respective probabilities that the regions are truly obstacles and, when situated on a region's boundary, the agent has the option to disambiguate it, i.e., learn at a cost if it is truly an obstacle. The central question is to find a policy that decides what and where to disambiguate en route so as to minimize the expected length of the traversal from start to destination. This problem is called the Stochastic Shortest Path with Disambiguation Problem (SPD). The problem can be cast as a Markov decision process and has been proven intractable in many broad settings. In this study, we provide an overview of recent results in SPD research and discuss directions for future work.
0404-285 THE CAUSES OF IMPRACTICABILITY OF CLASSIC PRODUCT TREE AND THE ROUTE STRUCTURE IN SMEs mit YALIN, Ramazan YAMAN, Melike S. KARASU
A classic product tree is a list of semi-finished and auxiliary materials in the order of assembly of a product and it is utilized for many activities. This list has to be structured with all the parts of a product and should comprise those entire in detailed one by one. Especially in semi-products if there are welded joints for instance, even small parts have to be coded and placed in a product tree. However, for ERP implementation and other usages, generating a product tree is almost impossible in small and medium sized enterprises (SMEs) by reason of the lack of qualifications in design offices, as well as the variety of product cannot permit to form an elaborated product tree. In addition, we will face how our job is difficult if we consider many of SMEs do not put account enough importance to technical drawings even todays conditions. In this study, all these issues and their growing problems are individually identified to examine the problem in SMEs, put forward in details, and make a determination as to the basis for future studies. Solution offers to these problems will be addressed as a separate subject of a study.
0404-324 Mathematical Models of Permanent Impairment of the Upper Extremity due to the Loss of Range of Motion Mahmut Ekiolu
Musculoskeletal disorders of the upper extremity (fingers/hand, wrist, forearm, elbow, upper arm and shoulder) is one of the major causes of lost work time, productivity and quality, and increased workers' compensation expenses at workplaces. In developed countries, in case of occurrence of permanent impairment a rating is required by legal institutions in order to determine the level of the payments. In addition, the knowledge about the impairments is a good reason for companies to take action in order to prevent the advancement and occurrence of the impairments of the employees. The American Medical Associations Guides to the Evaluation of Permanent Impairment defines an innovative new international standard for impairment assessment. Through this study, the permanent impairment data of the upper extremity presented in the Guides were analyzed and statistical impairment models due to the loss of range of motions of wrist, forearm/elbow and shoulder joints were developed. The developed equations or a simple computer code automating these models can easily be used for the impairment evaluation of upper extremity and its effect on permanent impairment of whole body by physicians, insurance companies, legal institutions, companies and ergonomists.
0404-388 Comparison of Different Scalarization Methods for Bicreteria Discrete Optimization Problems Gkhan Kirlik, Metin Trkay
Salon-3 A major challenge in bicriteria discrete optimization is to develop effective procedures to generate efficient solutions. The number of efficient solutions increases exponentially with respect to problem size. Thus, a priority objective is to find the efficient set or a reduced efficient set for bicriteria discrete optimization problems. One of the widely used methods to obtain efficient set is scalarization. In this study, 7 well-known scalarization methods including weighted sum, weighted Tchebycheff, augmented Tchebycheff, epsilon-constraint, quadratic function, max ordering, and two phase method are compared. In addition, advanced basis is applied in the augmented form of epsilon-constraint method. All methods are coded in C++ by using CPLEX concert technology. The algorithms are tested on benchmark problems. Results show that the augmented form of epsilonconstraint method gives superior performance against the other methods.
Dnyasnda Biliim Uygulamalar - 2 Yrd.Do.Dr. Baki Engin 5 Temmuz 2011 17:00-18:30
0314-015 Akll Ajan (Intelligent Agent) Benzetiminin Yksek Dzeyli Mimari (HLA-High Level Architecture) ile Olan Uygunluunun ncelenmesi Tlin ERELEB AYYILDIZ
Yksek Dzeyli Mimari (HLA-High Level Architecture), birden fazla benzetim uygulamasnn datlm bir ortamda tek bir benzetim uygulamas gibi almasn salayan bir yazlm mimarisidir. Standartlam (IEEE 1516) olan bu mimari, Amerikan Savunma Bakanl tarafndan Amerika Birleik Devletleri iin gelitirilen savunma amal benzetim uygulamalarnn gerekletirilmesinde zorunlu tutulmaktadr. Trkiyede de savunma amal gelitirilecek benzetim uygulamalarnn birounda bu standarda uyumluluk art koulmaktadr. Yksek Dzeyli Mimarinin sivil uygulamalarda da kullanm yaygnlamaktadr. Yksek baarml ilem sasna gereksinim duyan bilimsel benzetim uygulamalar da Yksek Dzeyli Mimariyle gerekletirilmek iin iyi birer aday olarak gzkmektedir. Bu alma kapsamnda; kulland alglayclar (sensors) sayesinde evreyle balant kurup, evrede neler olup bittiini gzlemleyen ve bu alglara gre eylemlerini belirli bir hedef dorultusunda gerekletiren yapay zeka disiplininin uygulamal bir kolu olan akll ajan benzetimi incelenmi ve bu benzetimin Yksek Dzeyli Mimari ile gerekletirilmek istenildiinde elde edilebilecek yararlarn ve nmze kabilecek engellerin neler olabilecei belirlenmitir. Yaplan inceleme ve aratrmalarda HLA ile gereklenmi akll ajan uygulamalarna rastlanmtr. Gerek akll ajan uygulamalarnn HLAnn en nemli iki zellii olan birlikte alabilirlik ve yeniden kullanlabilirlik ilkelerine gereksinim duyuyor olmas gerekse daha nceden HLA ile gereklenmi olmas bu uygulamann HLA ile gereklenebilir olduunun somut bir gstergesidir.
Salon-4 Salon-4
0325-104 Biliim Sektrnde Katlmc Kltrn Salanmas zerine CMMI ve P-CMM Kapsamnda Bir nceleme Cemalettin cal Fidanboy, Mehmet Reit Tolun
Biliim sektrnn insana dayal bir sektr olmas ve tm srelerin alanlar tarafndan uygulanmas nedeniyle, yazlm sre iyiletirme faaliyetlerinin sadece yazlma zg alanlarda kalmayp, ayn zamanda insan kaynann etkin ynetimiyle de sk bir iliki iinde olmas gerekmektedir. CMMI (Btnleik Yetenek Olgunluk Modeli) temel alnarak yaplan yazlm sre iyiletirme almalarnn bu iki temel unsurun erevesinde yaplandrlmas ve organizasyonda katlmc kltr destekleyecek ekilde zmsenmesi, kurulacak sistemin etkinlii asndan byk nem arz etmektedir. P-CMM (nsanYetenek Olgunluk Modeli), biliim organizasyonlarnda insan sermayesinden en yksek dzeyde fayda salamak zere, insana ilikin konulara dikkat eken bir modeldir. P-CMM, sre ynetimi kurgusu asndan CMMI ile birtakm benzer zeliklere sahiptir. Bu modelin, CMMI modeline gre ynetilen sre iyiletirmeleriyle birlikte kullanlmas, kurulacak sistemin btnl ve devamll asndan kayda deer faydalar salayabilir. Bu bildiride, CMMI ve P-CMM modellerinin bir arada kullanlmasna ynelik bir inceleme yaplm, P-CMM Katlmc Kltr Sre Alanna ilikin pratikleri incelenmi ve bu sre alannn CMMI 3. seviyesindeki sre alanlarna etkileri aratrlmtr. Yaplan alma sonucunda, P-CMM Katlmc Kltr Sre Alanna ilikin pratiklerin, CMMI 3. Seviye sre alanlarndan, Kurumsal Sre Tanm, Karar Analizi ve zmleme ve Kurumsal Eitim sre alanlaryla bir arada ele alnmasnn, yazlm sre iyiletirme almalarnda katlmc kltrn oluturulmas asndan nemli faydalar salayabilecei deerlendirilmitir.
0325-106 TAMSAYILI PROGRAMLAMA VE SEZGSEL YNTEMLER N YAZILIM GELTRLMES Gltekin ZDEMR, Erdal AYDEMR, Zekeriya MULBAY
Salon-4 Salon-4 Dorusal veya dorusal olmayan programlama modellerinin zlmesi deiken ve kst saylarnn artmas ile zorlamaktadr. Gnmzde bunu salayabilmek iin gelien bilgisayar teknolojisinden sklkla faydalanlmaktadr. Bu noktada, zellikle algoritma ve yazlm gelitirme gncel bir alma alan olarak karmza kmaktadr. Bu almada, tamsayl programlama modelleri olarak srt antas, sermaye bteleme, sabit yk problemi uygulama arayzleri ve sezgisel yntemler olarak genetik algoritmalar, tavlama benzetimi, tabu aratrmas arayzleri kapsayan bir paket program gelitirilmitir. Bu yazlm gelitirme projesiyle, sklkla kullanlan tamsayl programlama ve sezgisel yntemlerin kullanlmasnda eitimretim srecine katk salayacak yerli bir yazlm ile desteklenmesi temel amatr. Sonuta, gelitirilen yazlm SD MMF Endstri Mhendislii Blm rencilerine ve ilgili kullanclara blm internet sayfasnda eriime ak olarak yer alacaktr.
0325-113 Tamsay oranl sefer aralklar kullanlarak toplu tama sistemlerinin koordinasyonu Uur Akyol, Dilek Tzn Aksu
Byk ehirlerde toplu tama sistemlerine olan talebin artrlmas trafik sorununun zm iin byk nem tamaktadr. Bu nedenle bu sistemlerin servis kalitesinin artrlmas yerel ynetimlerin ncelii haline gelmitir. Servis kalitesini etkileyen faktrlerin banda yolcularn seyahatleri srasnda maruz kaldklar bekleme sreleri gelmektedir. Son yllarda tama aralar arasnda koordinasyon salayarak yolcu bekleme srelerinin azaltlmas hem akademisyenlerin hem de pratisyenlerin ilgisini eken bir konu olmutur. Bekleme sresini azaltmann bir yolu tamsay oranl sefer aralklar kullanmak, yani koordine edilecek hatlarn sefer aralklarn taban bir srenin tamsay katlar olarak belirlemektir. Bu almada yolcularn seyahat ve bekleme srelerinin maliyetleri ile toplu tama sisteminin operasyonel maliyetinden oluan toplam sistem maliyetini enazlamak iin bir zm yntemi nermekteyiz. nerilen genetik algoritma ayn anda hem koordine edilecek hat kmeleri oluturmakta, hem de bu hatlar iin tamsay oranl sefer aralklarn belirlemektedir.
Benzetim - 3 Yrd.Do.Dr. Gkalp Yldz 5 Temmuz 2011 17:00-18:30
0404-330 HCRESEL RETMDEN SER RETME GE SMLASYONU Ceren Beirli, nder Tombu, Aye Cilac Tombu
Salon-5 Endstriyel kabin tipi buzdolaplar reten fabrikalarn birinde gerekletirilen bu alma, mevcut sistem olan hcresel retim sisteminden paral seri retim sistemine geilmesinin nedenlerini, aamalarn ve yeni sistemin kontroln iermektedir. Hcresel retim sisteminden seri retim sistemine geilirken, baz n hazrlklar yaplmaktadr. Bu almalar: Hatta ii atanmas ve her mavi yakalya standart grev dalm yaplmas, retilecek rnlerin i aklarnn belirlenmesi, bu i aklarna gre malzeme stok alanlarnn yerlerinin dzenlenmesi ve makinelerin ve kullanlacak olan aparatlarn ergonomik olup olmadnn tespitidir. Bu n hazrlk almalar yapldktan sonra hat dengelenmesi yaplm ve dengelenmi hattn benzetim modeli oluturularak, hattn verimlilii ve talebe gre nasl davran gsterecei gzlemlenmitir. Projenin sonucunda yeni retim sistemi sayesinde fabrika verimliliinde art salanm ve alma artlar iyiletirilmitir.
0404-365 DZE IKI FORMUNUN AKI SAYISAL SMLASYONU Demet Ylmaz, Mustafa Reit Usal
ZELLKLERNE
ETKSNN
1880li yllardan beri, basnl hava beslenerek ierisinde bir hava girdabnn olumas ve hava dzesi/dzelerinin kullanlmasna dayanan iplik eirme fikri zerine pek ok sistem gelitirilmitir. Bu sistemlerden ancak bir ksm ticari olarak baar salamasna karn, hava dzesi/dzeleri ierisinde oluan hava girdab zellikle tek katl iplik retiminde yksek retim hzlarna ulalmasna imkn salam durumdadr. Bu tr sistemlerin temel bileeni vardr. Bunlar: Dze, basnl hava ve ipliktir. Bu almada, temel bileenin bir arada kullanld bir sistemde, iki farkl k formuna sahip dze ierisindeki hava akm olaylarnn incelenmesi ve iplik zelliklerinde neden olaca deiimlerin belirlenmesi amalanmtr. almada, ANSYS 12.1 versiyonunun Fluid Flow (CFX) gibi sonlu hacim tabanl bir paket program kullanlm ve iki farkl dze k formunun ierisindeki hava akmnn simlasyonu ve bylece dze performans analiz edilmitir. Silindirik forma sahip dzenin tm tasarm parametreleri sabit tutulup, dze kna delikler delinmitir. Literatrde dzeler ile ilgili olarak yaplan simlasyonlardan farkl olarak ipliin dze ierisinden getii blgede aka dahil edilmi ve simlasyon gerekletirilmitir. te yandan, dzelerdeki hava akm trblansldr ve simlasyonlarda trblans modeli olarak k- modeli kullan lmtr. k - modelinin ar bilgisayar gc gerektirmeden, eitli trblansl aklar iin makul sonular retmesi bu tercihe neden olmutur. Ancak, pek ok avantajna karlk bu model snr tabakalardaki aklarda ok iyi deildir. Bu nedenle, bu almada yzeylerden ak ayrlmasn (vorteks oluumunu), balang aklar ve snr tabakalardaki aklar yeterli dorulukta tahmin edebilen Shear Stress Transport (SST) modeli kullanlmtr. Gerek doru snr arlarnn atanmas gerekse de simlasyon sonrasnda elde edilen veri ve bilgilerin dorulanmas iin dze, basnl hava ve iplikten oluan sistem zerinde basn bata olmak zere hava akm ile ilgili veriler llmtr.
Salon-5
0404-373 RNEK BR AIK MADEN LETMESNDEK KAMYON ATAMA PROBLEMNE ALTERNATF ZMLERN BENZETM YOLUYLA ANALZ Gkalp Yldz
Ak maden iletmelerinde, cevherin ve atk malzemenin, cevherin ve atk malzemenin bulunduu konumdan, boaltmn yaplaca konuma getirilmeleri, ounlukla yksek kapasiteli ve farkl kapasitelere sahip kamyonlarla gerekletirilmektedir. Bu tip sistemlerde, genel olarak, ak maden iletmesinin farkl blgelerinde kaz iini salayarak atk malzemeyi ve cevheri mevcut kamyonlara ykleme iini yapan farkl kapasitelerde ekskavatrler bulunmaktadr. Ak maden iletmesinin farkl blmlerinde bulunabilen yksek maliyetli bu ekskavatrlerin, durmakszn operasyonlarna devam edebilmeleri iin bahsi geen kamyonlarn ekskavatrlerin durmasn engelleyecek biimde, maden iletmesindeki uygun ekskavatre ynlendirilmesi gerekmektedir. Buradaki ama, kamyonlarn evrim zamanlarn azaltacak ve dolaysyla ayn zaman diliminde daha fazla atk malzeme ve cevher tayabilecek bir kamyon atama sistemi gelitirmektir. Mevcut teknolojik gelimeler, her bir kamyonun konumunu, hangi durumda olduunu, ekskavatrlerdeki mevcut i yknn durumunu takip edebilmek iin yeterli altyapy salayacandan, herhangi bir kamyonun atamasnn yaplaca anda, dier kamyonlarn konumlar, durumlar ve hzlar, ekskavatrlerin i ykleri gibi bilgiler kullanlarak daha etkin bir kamyon atama sistemi gelitirmek mmkndr. Bu almann amac, tipik bir ak maden iletmesine ilikin alternatif kamyon atama yntemlerinin test edilebilecei, parametrik bir benzetim modelini oluturmak ve bu yapnn gerek ak maden iletmelerine uygulanabilirlii zerinde tartmaktr.
Salon-5 Salon-5
0404-403 Trafik Ak Dengelenmesi iin Kavak Analizi ve Benzetimi Harun Takn, Murat Sar, zer Uygun
Trafik artk gnlk yaantnn gz ard edilemez bir paras olmu ve birok kayplara neden olmaktadr. En nemli kayp trafikte bekleme zaman olmakla birlikte gereksiz yakt tketiminden kaynaklanan ekonomik kayplar ve evresel zararlar da szkonusudur. Bu almada Adapazarnda en nemli trafik noktalarndan biri olan ve trafik younluu yksek olan ada eklindeki bir kavak ele alnarak analizler gerekletirilmitir. Ama, belirli zamanlarda oluan trafik skklnn azaltlmas adna en uygun trafik k srelerinin (krmz, sar ve yeil) bulunmasdr. Ele alnan kavakta drt yne ara hareketi sz konusudur. Bir ara saa dnebilir, sola dnebilir, ada etrafndan dolaarak sola veya geriye dnebilir. Bununla birlikte saa dnecek aralara yanan klar ile dz veya sola dnecek aralara yanan klar ayrdr. rnein bir ara yeil kta saa dnebiliyorken ayn yoldaki dier ynlere gidecek aralar krmz kta bekleyebilmektedir. Analiz iin ilk olarak gzlemler gerekletirilmi, kavak etrafndaki ticari minibs ve dolmu yetkililerinden grler alnmtr. Daha sonra Sakarya Bykehir Belediyesi Ulatrma Dairesi Bakanlndan kavaa ilikin veriler talep edilmitir. Kavakta bulunan klarn mevcut durumdaki k sreleri frekanslar alnmtr. Buna ilaveten Ulatrma Dairesi Bakanl tarafndan kavaktan geen aralar, zel cihazlar kullanlarak saylmtr. Bu veriler kullanlarak Arena benzetim yazlm ile sistemin modeli oluturulmu ve gerekli analizler yaplmtr. Buna gre kavakta bulunan her bir trafik nn, uygun k sreleri belirlenmeye allmtr.
Sezgisel Yntemler - 2 Yrd.Do.Dr. Nureddin Krkavak 5 Temmuz 2011 17:00-18:30
0323-052 STOKASTK E ZAMANLI TOPLA DAIT ARA ROTALAMA PROBLEM N MELEZ BR SEZGSEL YAKLAIM: DFERANSYEL EVRM ALGORTMASI Ayegl GLTEPE, Berna DENGZ, Fulya ALTIPARMAK, mdat KARA
Lojistik ynetimi ve tedarik zinciri ynetiminde en nemli ilemsel (operasyonel) kararlardan birisi ara rotalarnn belirlenmesi ile ilgilidir. Klasik ara rotalama problemi, bir depodan mterilerin datm yada toplama taleplerini karlayacak en uygun rotalarn belirlenmesi olarak tanmlanr. Uygulamada karlalan kstlamalara dayal olarak ilgili kaynaklarda farkl ara rotalama problemleri tanmlanmaktadr. Bu problemlerden birisi Ezamanl Topla-Dat Ara Rotalama Problemidir (ETD_ARP). ETD_ARP depodan mterilere rn datmnn yan sra mterilerden de depoya geri dnecek rnlerin toplanmas ilemlerinin ezamanl gerekletirildii bir ara rotalama problemidir. Bu tr problemlerde mterilerden toplanan ve datlan miktarlarn sabit olmad durum gz nne alndnda problem stokastik ezamanl topla-dat ara rotalama problemi (SETD_ARP) olmaktadr. lgili kaynaklarda SETD_ARP zerinde yeterince aratrma ve yayna raslanamamtr. Bu bildiride, Stokastik Ezamanl Topla-Dat Ara Rotalama Probleminin zm iin diferansiyel evrim algoritmasna dayal olarak gelitirilen melez bir algoritma sunulmaktadr. Kaynaklarda yer alan topla-dat test problemlerinde, mteri talepleri rassal olarak retilip, SETD_ARP iin uygulanabilir yapya dntrlmtr. Algoritmann zm kalitesi ve zm zaman asndan baars, hazrlanan bu test problemleri zerinde incelenmektedir. Salon-6
0324-071 E-Perakendecilikte Datm Toplamal ve Zaman Rotalama Problemine Sezgisel Bir Yaklam Seda Uurlu, Burin Bozkaya, Ronan de Kervenoael
Pencereli
Ara
E-perakendecilik son yllarda kapsam ve hacimsel byme gstermektedir. Ancak, belli rn ve i modelleri erevesinde byyen sektrn sunduu frsatlar tam anlamyla deerlendirilememektedir. Bu almada, e-spermarketler tarafndan rn eitliliinin ve yksek hizmet dzeyinin, stok maliyetlerini arttrmadan, gelimi bir datm sistemi ile tketiciye salanabilecei bir i modeli nerilmektedir. Bu modelde, e-marketler mteriye hem kendi maazalarndaki mevcut rnleri hem de farkllk yaratabilecek nitelikli rnleri sunmaktadr. Ancak nitelikli rnler, spermarket maazasndan deil, harici tedarikilerden toplanmakta ve mteriye tm rnlerle birlikte tek bir teslimat eklinde datlmaktadr. Bu yap ierisinde datm maliyetlerini en az artracak datm toplamal ve zaman pencereli ara rotalama probleminin zm nem kazanmaktadr. almamzn amac, bu erevede datm toplamal ve zaman pencereli ara rotalama problemini, sezgisel bir tasarruf algoritmas yardmyla zmek, elde edilen zmlerin geerliliini test etmek ve bu i modelinin karlln analiz etmektir. Ele alnan ara rotalama probleminde, snrl kapasitede aralar, zaman pencereli her datm iin birden fazla toplama yapabilir. Toplama yaplacak lokasyonlar, sipari edilen nitelikli rnn tedariki lokasyonlar arasndan seilir. zm iin gelitirilen sezgisel tasarruf algoritmasyla elde edilen sonular, literatrde benzer problemlerin zm iin sunulan en iyi sonularla karlatrlmtr. Son olarak, tasarlanan i modelinden beklenen sat hacmi ve kar marj oranlar ile datm maliyetlerindeki art karlatrlarak sunulan modelin olurluu analiz edilmitir.
Salon-6
0324-088 PEK KAITTA PYASA DAITIM PLANLAMASI Dicle Evliyaolu, Burin Bozkaya, Blent atay, Saadet Ulusakarya, Aydemir zbek
Bu almann amac, pek Katn i piyasadaki satlarnn datm planlamasna, sipari seimi, ara seimi, yk planlama ve sevkiyat sralamay gz nnde bulunduran sistematik bir zm yaklam gelitirmektir. Kat rnlerinin dk younluklar nakliye masraflarn firma iin nemli gider kalemlerinden biri haline getirmektedir. Nakliye planlamada yaplacak en kk iyiletirme bile firmaya nemli kazanlar salayabilmektedir. Mteri tercihlerinin eitlilii, gidilecek son noktaya gre belirlenmi sabit nakliye fiyatlar ve mterilerin nceliklendirilmesi sonucu ok-rnl, okdnemli, kark filolu bir datm problemi ortaya kmaktadr. Problem ncelikle bir karma 0-1 tamsayl program olarak modellenmitir. Gelitirilen, modelin gerek hayat probleminin bykl ve verilerinin karmakl nedeniyle kabul edilebilir srede zm mmkn olmad iin bir sezgisel algoritma sunulmutur. Firmann ERP sistemine btnletirilmi bu algoritma ksa srede iyi sonular verebilmektedir. Salon-6 Salon-6
0325-101 KARIIK MODELL MONTAJ HATTI DENGELEME PROBLEMNE GEREK HAYAT YAKLAIMLARI ve SEZGSEL YNTEMLER Nureddin KIRKAVAK, Kerim zgr YEL
retim hatt dengeleme sorunlar giderek artan sanayileme, rekabet ve kresellemeye parallel olarak zellikle gelimekte olan kk ve orta byklkteki iletmelerin yakaladklar byme ve kurumsallama almalarnda byk nem kazanmaktadr. Hat dengeleme probleminde retim iin gerekli iler retim hatt bnyesinde kurulacak belli saydaki i istasyonlarna retim evrim sresini en aza indirecek ekilde atanr veya dier ekliyle de belirli bir evrim sresinin salanabilmesi iin gerekli olacak en az i istasyonunun belirlenmesi amalanr. Endstriyel yapmz iinde yer alan deiik kurulularda tek, ok ve kark modelli retim hatt dengeleme sorunlar ile ok sk karlamaktayz. Bu almamzda sk karlalan retim hatt modelleri ile bunlara ynelik kullanlabilir zm yntemleri zerinde durulmaktadr. Ancak, bu modeler ile tasarm gerekletirilen bir retim hattnn gnlk kullanm iin uygulama almalar dier idari planlama almalar ile etkileim iinde yrtlmektedir. Bu erevede, retim hatt dengeleme, model sralama ve insangc planlamasna ynelik birbirleriyle ilikili model nerileri gelitirilmektedir. Ayrca, literatrde rnek olarak yer alan kark modelli hat dengeleme problemlerinden bazlar zerine uygulanan modern sezgisel (benzetimli tavlama ve genetik algoritma gibi) yntemlerin performanslar bir deneysel tasarm almas ile karlatrmal olarak deerlendirilmektedir.
Karar Verme - 2 Prof.Dr. Zerrin Alada 5 Temmuz 2011 17:00-18:30
0404-258 Referans Etkisi Altnda Birleik Stok ve Fiyatlandrma Kararlar M. Gray Gler, Taner Bilgi, Refik Gll
Yneylem aratrmas yaznnda rassal talep altnda birleik stok ve fiyatlandrma kararlar detayl incelenmitir. Bu problemlerde talep modeli ounlukla sadece gncel fiyata bal azalan bir fonksiyon olarak tanmlanmtr. Ancak gzken odur ki, mteriler zamanla rn hakknda bir eder fiyat, yani referans fiyat belirlemektedir. Eer mevcut fiyat, rnn referans fiyatndan fazla ise mteriler bu fark zarar olarak alglamakta, dk ise kar olarak alglamaktadrlar. Mteriler bu kar ve zarar algsna olan tepkilerine baklarak zarardan kaan, zarar arayan ve zarar duyarsz olmak zere gruba ayrlmaktadr. Referans fiyat rnn ilan edilen fiyatlaryla gncellenmekte ve rnn talebi hem gncel fiyata hem de bu referans fiyata bal olarak deimektedir. Ekonomi literatrnde bu tip talep modelleri incelenmi ancak envanter kararlar fiyat politikalarndan ayr olarak irdelenmitir. Bu almada ise, tekel olan bir firmann birleik stok ve fiyatlandrma kararlar incelenmitir. Firmann satt rnn talebi hem gncel fiyattan, hem de referans fiyattan etkilenmektedir. Sonu olarak zarar duyarsz ve zarardan kaan mterilerin olduu konkav talep ve konvav gelir modellerinde hedef stok seviyesi politikasnn en iyi politika olduu gsterilmitir. Buna ek olarak dinamik programlamann deerini, rassal terimlerin etkisini ve referans etkisi parametrelerinin tayinlerinin nemini gsteren saysal analizler sunulmutur.
Salon-7 Salon-7
0404-268 Afet ncesi ve sonras kararlar iin tmleik bir model ve zm yntemi Alper Dyen, Necati Aras, Glay Barbarosolu
Deprem ncesi verilen glendirme kararlar deprem sonras verilecek acil durum tepki kararlarn dorudan etkilemektedir. Binalarn glendirilmesi, deprem sonucu oluacak hasar ve bu nedenle ortaya kacak acil yardm malzemeleri ihtiyacn azaltmay amalarken yollarn glendirilmesi, deprem sonrasnda ulam ann mmkn olduunca kullanlabilir kalmasn salamaya yneliktir. nerilen iki-kademeli rassal programlama modeli, bina ve yol glendirme kararlar ile datm merkezlerinden talep noktalarna olan atama ve tama kararlarnn tmleik olarak toplam maliyeti en kkleyecek ekilde verilebilmesini salamaktadr. nerilen rassal modelin belirlenimci edeeri iin kark tamsayl bir formlasyon verilmi ve Lagrange gevetmesi temelli bir sezgisel sunulmutur. Farkl nitelikte problem rnekleri ele alnarak yaplan deney sonularna gre nerilen yntem kaliteli zmler vermektedir.
0404-278 STRATEJK PLANLAMAYA UZMAN SSTEM ve YAPAY ZEK YAKLAIMI Cemalettin KUBAT, Buket KARATOP
Gnmzn artan rekabet koullar, kurum ve kurulularn doru stratejilerle geleceklerini planlamalarn zorunlu klmaktadr. Planlama yapmak yeterli koulu salamamakta; uygulanabilirlie sahip planlarn, srdrlebilir kontrol ve performans deerlendirmeleri ile desteklenmesi gerekmektedir. Analitik yntemlerle bilginin karar srecine girmesinin zorluu, paydalardan alnan ok sayda bilgiye dayanarak belirlenen stratejik ama ve hedeflerin tutarllnn salanmas ve performanslarnn llememesindeki glkleri amada uzman sistem ve yapay zek tekniklerinin kullanlmas daha etkili sonular verebilir. Stratejik planlama srecinde, analizlerin yaplmas srasnda ve stratejilerin belirlenmesi iin kullanlan bilgilerin ou belirsiz ve yetersiz olduu iin karmak ve zaman alcdr. Stratejik planlarn hazrlanmas ve uygulanmasnda bilgi ynetimi ilkelerine uygun hareket etmek, plann baarl olmasnda nemli rol oynayan etmenlerin banda gelmektedir. Stratejik planlarda kullanlan bilginin bir ksm rtl/bulank bir ksm da aktr. rtl bilgi stratejik plann hazrlanmas esnasnda ak bilgiye dnr. Analitik yntemlerle bilginin karar srecine dorudan girmesi zordur. Stratejik plan hazrlama aamalar, ardk olarak biri birini etkilemesi bakmndan nemlidir. Bilgi ynetim sisteminin etkin kurulmas ve analizlerin doru yaplmas gereklidir. Gnmzde hazrlanan Stratejik planlarda belirsiz ve karmak bilgiler stratejik ama ve hedeflere dntrlmekte, kurulularn gelecei bu hedeflerin performansna bal klnmaktadr. stelik alnan kararlarn doru veya yanl olduu uygulama srecinde ortaya kmaktadr. Bu sebeple karlalan zorluklar azaltmak iin uzman sistem ve yapay zek teknikleri kullanlabilir. Uygulamada stratejik planlarda uzman sistem ve yapay zek teknikleri yaklamyla deerlendirmeler yapmak, her eyden nce kurulularn kaynaklarn ve imknlarn daha gereki kullanmalarna nemli katklar salayacaktr. Bu almann amac; stratejik planlama aamalarnda kullanlan bilgiler analiz edilerek doru sonulara ulalmas iin stratejik plann her karar aamasnda yaplacak performans deerlendirmelerine ynelik uzman sistem ve yapay zek tekniklerinin kullanlmasna nerilerde bulunmaktr.
Salon-7 Salon-7
0404-355 PERAKENDE ENDSTRSNDE RAF ALANI TAHSS KARARI N YEN BR MODEL NERS Tuncay ZCAN, akir ESNAF
Srekli deien tketici talepleri ve dinamik pazar rekabetinden dolay; perakende iletmeleri kstl kaynaklarn daha iyi yneterek finansal performansn iyiletirme ve mteri hizmet dzeyini gelitirme abas iindedir. Bu balamda; raf alan, perakende ynetiminin en nemli ve snrl kaynaklarndan biridir. Bu almada; raf alan tahsis problemi iin perakendecinin karllnn en byklenmesi amac ile dorusal olmayan bir tamsayl programlama modeli nerilmitir. nerilen model, literatrde yer alan almalardan farkl olarak talebin deikenliini, elde bulundurmama durumunu ve rnler ve rn kategorileri arasndaki yerleim ilikisini dikkate almaktadr. Bu modelin etkinlii ve geerlilii; bir perakende maazasndan alnan verilerle gerekletirilen bir vaka almas ile gsterilmi ve elde edilen sonular yorumlanmtr.
Yapay Zeka - 3: Uygulamalar Yrd.Do.Dr. Adem Gle 5 Temmuz 2011 17:00-18:30
0404-242 Klasik ve Zeki Optimizasyon Tekniklerinin Deerlendirilmesi rnek Problemler Harun Takn, . Atakan Kahraman
Karmak problemlerin zmne yeni teknikler gelitiren yapay zeka, hem kullanm teknikleri asndan hem de optimizasyon algoritmalar asndan aratrmalarda sk bavurulan bir uygulama alan olmutur. Organik olmayan bir sistem olan yapay zeka, insan dn ve davran biiminin bir benzetim modelidir. Bu sebeple, gelitirilen zeki teknikler de, insann ve evrenin davranlarn modelleyerek problem zmeyi amalamtr, bunlara rnek gstermek gerekirse, bulank mantk, problem zmnde dilsel ifadeleri kullanm, yapay sinir alar sinir hcresi olan nronlar kullanm, sr optimizasyonu canlnn evresiyle ve dier bireylerle olan etkileimi ve kolektif (ortak) davranlarn, genetik algoritmalar ise gen ve kromozomlar temelinde problemleri modelleyen bir optimizasyon teknii olarak ortaya kmtr. Bu balamda ele alnan problemler zerinden klasik ve zeki optimizasyon teknikleri ile zm deerlendirmeleri birbirlerine gre avantaj ve dezavantajlar gsterilecektir. Salon-22 Salon-22 Salon-22
0404-251 KMELEME ANALZNDE K-ORTALAMALAR ALGORTMASI VE PARACIK SR OPTMZASYONU YNTEMLERNN KARILATIRILMASI Mustafa Can, Emrah nder, Nihat Ta
Kmeleme analizi veri matrisinde yer alan ve doal gruplamalar kesin olarak bilinmeyen birimleri veya deikenleri birbirleri ile benzer olan alt kmelere ayrmaya yardmc olan yntemler topluluudur. Deikenler arasndaki uzaklklar hesaplamak iin kullanlan uzaklk llerine genel olarak Minkowski uzaklk ls ad verilir. K-ortalamalar kmeleme algoritmas amac her nokta ile o noktann kendine en yakn kme merkezi arasndaki toplam mesafelerin karelerinin toplamn minimize eden kme merkezlerini bulmaktr. Parack sr optimizasyonu (PSO) 1995 ylnda Kennedy ve Eberhart tarafndan gelitirilen evrimsel hesaplama tekniidir. PSO poplasyon temelli arama algoritmasdr ve parack olarak isimlendirilen rastsal zm deerlerinin oluturduu poplasyon ile balatlr. Dier evrimsel hesaplama tekniklerinden farkl olarak PSOdaki her paraca hz bileeni elik etmektedir. Paracklar gemi davranlara bal dinamik olarak ayarlanan hzlar ile arama uzaynda uarlar. Bu yzden paracklarn arama srecinde daha iyi arama blgelerine doru uma eilimleri vardr. PSO yap olarak srekli optimizasyon problemlerine uygun olsa da ayrk problemlere uyarlanm baarl uygulamalar mevcuttur. almada eitli veri setleri K-ortalamalar algoritmas ve PSO ile kmeleme analizine tabi tutulacak ve sonular irdelenecektir.
0404-426 yiletirilmi Bulank Sistem Modelleme Yaklamlarnn Farkl Veri Setleri Kullanlarak Esnek Hesaplama Yntemlerine Dayal Dier Modelleme Yaklamlar ile Karlatrlmas . Burhan Trken, Adem Gle
Geleneksel bulank sistem modelleme yntemleri gerek dnya problemlerini temsil etmede yksek bir performans elde etmesine ramen, henz hesapsal karmaklk, optimizasyon, sbjektiflik, vs., gibi baz zorluklar bnyesinde barndrmaktadr. Bu problemlerin bazlarnn stesinden gelebilmek iin iyiletirilmi bulank fonksiyonlara dayal yeni bir bulank sistem modelleme yaklam Celikyilmaz ve Trken (2008) tarafndan gelitirilmitir. Bu yaklamn temel zellikleri iyiletirilmi bulank kmeleme algoritmas, yeni bir yapsal tanmlama algoritmas ve parametrik olmayan bir karm motorundan olumaktadr. Bu almada, iyiletirilmi bulank fonksiyonlara dayal bu yeni bulank sistem modelleme yaklamn, farkl veri setleri kullanarak esnek hesaplama yntemlerine dayal dier sistem modelleme yaklamlar ile karlatrarak istatistik analizlerle performans stnl ortaya konulacaktr.
Salon-22
0404-427 Entropi Tabanl Kural Madencilii Safiye Sencer, Harun Takn, Cemalettin Kubat, Alper Kiraz
Kural madenciligi, gnmzde veri madenciliinin en nemli admn oluturmaktadr. Veri madenciliinde verilerin dzenlenmesi, snflandrlmas ve ilgili bilgilerin elde edilmesi yer alrken, kural madenciliinde ise sistem, tamamen kurallarn elde edilmesi srecine odaklanmtr. Bu almada zellikle kurallarn elde edilmesi srecinde entropi yntemine dayal kurala bal renme algoritmas gelitirilmitir. nerilen kural tabanl renme algoritmas byk veri tabanna sahip dinamik yapdaki sistemlerde karar verme srecinde etkin olarak kullanlmas hedeflenmektedir. Bu almada verilerin frekans dalmlarndan veri davran analizi gerekletirilerek kural madencilii algoritmas nerilmi ve uygulanmtr.
Kurumsal Kaynak Planlama-Kurumsallama - 2 Yrd.Do.Dr. Alper Gksu 5 Temmuz 2011 17:00-18:30
0404-371 KRTK BAARI FAKTRLERNN KURUMSAL UYGULAMALARINA ETKS Orhan TORKUL, Cemalettin HATPOLU
KAYNAK
PLANLAMA
Biliim teknolojilerindeki ilerlemeler kresel rekabeti eskisinden ok daha zor hale getirmitir. letmeler baarl olabilmek ve rekabet ortamnda varlklarn srdrebilmek iin; maliyetlerini drmek, i srelerinin akn salamak,retim eitliliini artrmak, tedarikileri arasnda balant kurmak ve mteri ihtiyalarn hzl bir ekilde cevap vermek zorunda kalmlardr. letmeler bu rekabet ortamnda kaynaklarn verimli ve etkin kullanlmas iin eitli bilgi teknolojileri ve ncelikle retim, pazarlama ve finans fonksiyonlarn ieren ynetim biliim sistemleri gelitirilmitir. Stratejik planlama ve karar verme srecinde, biliim sistemlerinden yararlanabilmede en yeni ve en gelimi ara Kurumsal Kaynak Planlamas (KKP)dr. KKP, farkl corafi blgelerde bulunan tedarik, retim ve datm kaynaklarn en etkin ve verimli bir ekilde planlamas, egdm ve kontrol edilmesi ilevlerini iinde bulunduran bir yazlm sistemi olarak kabul edilen KKPnin amac; iletmelerdeki btn blmler arasnda ama ve ileyi birlikteliini salamaktr. Bununla birlikte baarsz KKP uygulamas iletmeyi eskisinden daha kt bir duruma da getirebilmektedir.. Bu almann amac, iletmelerin KKP sistemlerini ihtiya olarak belirlemesinden nce dikkate almalar gereken stratejik, taktiksel ve kltrel baar faktrlerini incelemek ve KKP sistemlerinin uygulamas sonrasnda da baar zerinde etkin olan faktrleri belirlemektir. Bu almada, kurumlarn tedarikten, datma kadar tm i srelerini btnleik bir veri/bilgi ynetim sistemi desteiyle ynetmesini salayan geni kapsaml ve modler yapya sahip bir yazlm paketi olarak tanmlanabilecek KKP sistemlerinin uygulamalar incelenecektir. KKP projesi kullanmakta olan letmelerle anket almas yardmyla veriler toplanarak istatiksel yntemlerle analiz edilecek ve KKP sistemlerinin kurulumundaki kritik baar faktrleri ortaya karlacaktr.
Salon-24 Salon-24
0404-372 Bir Ak Firmasnn Kurumsallama Srecinde Sistem Analizinin Kullanlmas Demet GNEN, Emine UMU, Aslan Deniz KARAOLAN, Ramazan YAMAN
Rekabeti pazarda aile irketi olarak kurulan bir iletmenin nc nesil ve sonrasna tanabilmesi iin kurumsallama olmazsa olmaz artlardan biridir. letme mevcut artlarda ekonomik mrn srdrmeye alrken kurumsallama almasn da doal bir sre olarak yaamaktadr. Sistem analizinin temeli btnsel yaklama dayand iin bu tr aile iletmelerinde mevcut dzen sekteye uramadan kurumsallama baar ile tamamlanabilir. Bu almada, aile iletmesi olarak kurulan ve uan ikinci nesille faaliyetlerine devam eden bir ak firmasnn kurumsallama sreci sistem analizi tekniklerinin uygulanmas ile gerekletirilmitir.
0404-374 KURUMSAL KAYNAK PLANLAMADA CRETLENDRME Merve SEFEROLU, Alper GKSU

Salon-24
PERFORMANSA
DAYALI
Kurumsal kaynak planlama (KKP) almalarnda, performansa dayal cretlendirme (PD) lm nemli konulardan biridir. Bu almada, performansa dayal lmn yaplmasnda bir model nerilmektedir. nerilen model ile otomotiv sektrnde imalat yapan bir firmada, performansa dayal cretlendirme sistemi ve bu sistemin alanlara etkisinin incelenmesi amalanmaktadr. retim yapan bir irket iinde, PD kriterleri ile KKPnn btnleik olarak almas sonucunda doru sonular retilecek ve bu sonulardan hareketle, cretlendirme sonular elde edilecektir. Elde edilen verilerin daha etkin hale getirilebilmesi iin ne gibi yenilemeler yaplabilir, ne gibi nerilerde bulunulabilir, bunlarn incelenmesi sz konusudur. KKP programlarndaki nsan Kaynaklar Modlleri iersinde performans lme, zendirici cretlendirme sistemleri gibi alt sistemlerden gelecek verileri ileyecek sistemin oluturulmas esas alnmtr.
0404-393 STRATEJK PLANLAMA FAALYETLER ERSNDE KURUMSALLAMA OPERASYONLARININ ORGANZASYONU Erkal ETOLU
Stratejik Planlama faaliyetleri; ierdii ayrntl SWOT analizinin sonucunda belirlenen ana stratejilerin gerekletirilmesi iin planlanan uzun vadeli hedefler,uygulama projeleri, bteleme ve zamanlama almalar ile iletmelerin kurumsallama abalar iin ok nemli bir bilgi ak ve karar verme sreci oluturma imkan da salamaktadr. Stratejik Planlama eylemleri; ayrca yaplacak kurumsallama aktivitelerinin de bir yol haritas niteliini de tamaktadr.zellikle KOBlerde aile yelerinin gelecekteki pozisyonlar iin tespit edecekleri ilkeler anayasas ile aile yelerinden profesyonel yneticiler yetitirme almalar ile birlikte iletmelerin 3.kuaklara salkl devrini salamak bu planlama almalar iersinde yorumlanmaldr. Kurumsal Kaynak Planlamas(ERP) sistemlerinin uygulanabilir olmas,gncel i analizleri ve yeni grev tanmlarna dayanan yeni profesyonel ynetici personelin istihdam ve onlara gven duyularak yetki devredilmesi,toplant yapma ve geri raporlama becerilerinin gelitirilmesi ile dier ada ynetim tekniklerinin uygulanmas iletme performans zerinde baarl sonular alnmasn kolaylatracaktr.Bu baardaki anahtar rol ise phesiz Stratejik Planlama Ynetiminin olacaktr. Salon-24
ok Amal Karar Verme - 1 Yrd.Do.Dr. Tlay Korkusuz Polat 5 Temmuz 2011 17:00-18:30
0404-230 ZIRH EL ZERNE BR DENEY TASARIMI ALIMASI Fatma Pakdil, Yusuf Tansel , Burcu Bayram, Ebru Akagndz, Faruk Elald, Nazl Ezgi pek
Bu almada, gaz alt ark kayna (MIG-Metal Inert Gas) ile birletirilen zrh eliinden yaplm plakalarn; ekme, basma ve eilme mukavemetini etkileyen kaynak az as, kaynak geometrisi ve zrh kullanm koulu (ekmeye maruz/basmaya maruz) faktrleri analiz edilmitir. Plakala numuneleri 2 farkl ada (480 ve 600), V ve X kaynak az geometrileri kullanlarak MIG kaynayla birletirilmitir. Sz konusu kaynak geometrisi ve kaynak az as ile plakalarn kullanm koullarndan oluan 3 faktrn 2 farkl dzeyleri kullanlarak 23 faktriyel tasarm oluturulmutur. Faktriyel tasarma uygun olarak gerekletirilen deneylerden elde edilen kaynak blgesinin akma dayanm, ekme/basma mukavemeti ve elastiklik modl yantlarnn analizi sonucunda yantlar zerinde etkili olan faktrler ve etkileimleri tespit edilmitir. alma ieriinde ayrca 23 faktriyel tasarmla farkl yant iin elde edilen regresyon eitlikleri kullanlarak ama programlama matematiksel modeli oluturulmutur. Tanmlanan kstlar dorultusunda matematiksel modelin zlmesiyle MIG kaynayla birletirilen paralar ierisinde kaynak as 480 olan, X kaynak az geometrisinde ve ekmeye maruz numunelerin en iyi mukavemet zelliklerini salad grlmtr.
0404-245 OK KRTERL KARAR VERME PROBLEMLERNDE MOORA YNTEM Filiz Ersz, Ali Atav
Bu almada, 2006 ylnda gelitirilmi ok Kriterli Karma Verme problemlerinin zmne cevap veren ve yeni bir yntem olan MOORA (Multi-Objective Optimization by Ratio Analysis) yntemi incelenmitir. MOORA ynteminin; tm amalar dikkat ve deerlendirmeye almas, alternatifler ve amalar aras tm etkileimleri bir btn olarak gz nne almas nedeniyle, farkl bir yntem olduu gzlenmitir. MOORA ynteminde subjektif olmayan ynsz deerler kullanlarak normalletirme yaplmaktadr. Bu almada ise farkl normalletirme yntemleri kullanlarak MOORA ynteminin bir uygulamas yaplmtr.
0404-264 TOPSIS YNTEM LE TEDARK SEM Emre DAL, mer Faruk EMRAH, Pnar Yldz KUMRU
Gnmzde iletmelerin bulunduklar sektrde yksek performans gstermeleri ve yok edici rekabet ortamnda ayakta kalabilmeleri sadece kendi performanslarna bal deildir. Bu iletmeler, ayakta kalabilmek iin daha iyi tedarikilerle almak zorundadr; nk tedarikilerin performanslar, iletmelerin performanslar zerinde nemli bir etkiye sahiptir. Mevcut alternetifler arasndan seim yaplmasn gerektiren karar verme problemlerinde, ulalmak istenen hedefi etkiyecek ve kullanlacak ok sayda parametrenin olmas durumunda, karar verme sreci ok amal karar verme problemi olarak deerlendirilmektedir. Tedariki seimi problemi, birbiri ile atan birok faktrn etkiledii en kritik ok amal karar verme problemlerinden biridir. almamzda, otomotiv ana sanayi firmalarndan biri iin sektrn zellikleri gz nne alnarak, yeni ara projesi kapsamndaki bir para iin ncelikle firmalarn tedarikilerden beklentileri tanmlanm; buna bal olarak kriterler ve alt kriterler uzmanlar yardmyla belirlenmitir. Aday tedarikiler, bu kriterler baz alnarak TOPSIS yntemi kullanlarak karlatrlm, performanslar deerlendirilmi ve performanslarna bal olarak birlikte allacak tedariki seilmitir. ncelikli olarak cevap bulmay bekleyen bu probleme zm salamak; devamnda ise buna benzer problemlerin zmne referans olmas amac ile yaplan bu almada, ok amal karar verme tekniklerinden biri olan TOPSIS ynteminden faydalanlm ve kan sonu zerine deerlendirmeler yaplmtr.
0404-323 Tedariki seim modelleri zerine bir aratrma Cihan Evecen, Ahmet Bekese
Salon-26 Gnmzn acmasz rekabet koullarnda deer retebilmek iin, tedarik zincirinin kollektif bir bilinle almas ve her bir halkann dierleriyle uyumu hayati bir nem tamaktadr. Bunun iin de; tedarik zincirinin en nemli unsurlarndan biri olan tedarikilerin seilmesi ve tedariki mteri ilikisinin iyi kurulmas gereklidir. Bu ilikinin deerlendirilmesinde fiyat, kalite ve termin zaman balca faktrlerdir. Ancak bilhassa allacak tedarikinin seilmesi aamasnda, konuya zg dier baz kriterlerin ve/veya alt kriterlerin de hesaba katlmas ve karardaki nem derecelerinin hesaplanmas gerekebilmektedir. Bu almada; tedariki seiminde kullanlan modeller, ilgili kriterler ve yntemlerle birlikte aratrlacak ve bu modellerin sektr baml olup olmadklar sorgulanacaktr.
renci Proje Yarmas Oturumu-1 Oturum Bakan Tarih Saat Yer Konu Yrd.Do.Dr. Ufuk Kula (SA) 6 Temmuz 2011 08:30-10:00 Salon1 Bu oturumda Lisans rencilerinin Yneylem Aratrmas ve Endstri Mhendislii konularnda yaptklar proje almalarndan finale kalan 5 inin final sunumu gerekleecektir.
Proje1 Proje Ekibi Kurum Ad Proje zeti
Bir Otomotiv Yan Sanayi Firmasnda Kesici Takmlar iin ekme ve Milkrun Sisteminin Uygulanmas Seda Reel, Nurgl Balc, Betl etin Uluda niversitesi Endstri Mhendislii Blm Bu alma, BOSCH San. ve Tic. A.. Bursa Dizel Enjektr Fabrikasnn 1. ve 2. nesil common rail enjektr reten yerlekesinde gerekletirilmitir. Drt imalat binas ve yan binalardan oluan yerlekede (65 bin m2 kapal alan ve 32 bin m2 imalat alannda) ylda 9 milyon enjektr iin alt para retilmektedir. retim genelinde yaklak yz yksek otomasyona sahip CNC makineden iki yz tanesi kesici takm kullanmaktadr. Makinelere takm skme ve balama srelerini azaltmak amacyla takmlar, takmn-ayar-atlyesinde mekanik ve hidrolik tutuculara balanmaktadr. Pahal ekipmanlar olduklarndan imalat biriminin ihtiyalar minimum takm ve tutucu adedi ile karlanmaldr. Tutuculara balanacak takm adetleri tecrbeye dayanarak belirlenmektedir. Dolaysyla, tutucuya balanm takmlar iin imalat ihtiyalarna uygun olmayan stok seviyeleri ortaya kmaktadr. Sonuta kaotik durumlar ortaya kabilmektedir. Stok miktar dk takmlardan gerektiinde, fazladan balanm ayn tutucuyu kullanan takmlar, takm-n-ayar-atlyesine geri getirilip, tutucular sklp ihtiya duyulan takma balanmaktadr. Stok noktalarnn FIFO prensibine gre takip edilememesi proses parametrelerinin izlenmesini ve hata geri takibini engellemektedir. Tamalar takm-n-ayar-atlyesinin 6 alan gnlk i yklerine ilaveten bir el arabasyla yapmaktadr. malat alannn bykl nedeniyle toplam tama mesafesi 24 kmyi amaktadr. Proje kapsamnda tm takm-tutucular iin ekme sistemi kurulmu, milkrun dngs oluturulmutur. Her takm-tutucu elemesi iin optimum stok miktar, kanban adetleri BOSCH kanban forml kullanlarak hesaplanmtr. retim ihtiyalarna gre stok noktalar belirlenmitir. FIFO prensibi ile alacak raflar tasarlanmtr. EZTDARP kullanlarak matematiksel model oluturulmu, CPLEX ile zlerek sabit bir rota saptanmtr. MTM-Logistic-Time-Data kullanlarak tur sresi hesaplanmtr. Milkrunda kullanlacak akl tama arac AHP kullanlarak seilmitir. Sonu olarak optimum stok seviyelerinde retim ihtiyalarna yant veren FIFO prensibiyle alan kanbanla kontrol edilen minimum sreli rota zerinde otomatik bir arala takm ve tutucularn tedarik edildii bir sistem kurulmutur. Tama iin ayrlan i gc %49,85 azaltlmtr. Takm tedarii iin kontrol altnda bulunan iyiletirmeye ak bir sistem oluturulmutur.
Kark Palet Tasarm Destek Sistemi Coca Cola ecek A.. Ebru Balantekin, Ahmet nar, Duygu Zerrin Erahin, Sinan Ziya Padak, Yusuf Ouz Selimolu Bilkent niversitesi Endstri Mhendislii Blm Coca Cola ecek A.. kark palet tasarm srecinde hasarl rn, eksik ykleme, ambarda fazla zaman harcama ve mevsimsel iilerin sisteme adaptasyon srelerinin uzun olmas gibi problemler gzlenmitir. Bu projenin amac ambar yerleim plann gz nnde bulundurarak palet tasarlama sresini azaltmak, hasarl rn olasln ortadan kaldrmak, eksik ve yanl yklemelere son vererek mteri memnuniyetsizliini nlemektedir. Bu balamda Java programlama dili kullanlarak platform-bamsz bir yazlm gelitirilmitir. Bu yazlm gnlk sipari listelerini okuyup datma kacak her kamyon iin ykleme listeleri oluturmaktadr. Kurulan sistem irkette uygulanmaya balanm yaplan analizlerde , %20e varan zaman kazanc saland gzlemlenmitir. Trk Traktr Depo Ynetimi Optimizasyonu Didar Dan, Gzde Gngr, Merve Gven, Elif Zeynep Serper, Sena Yavuz TOBB Ekonomi ve Teknoloji niversitesi Endstri Mhendislii Blm Trk Traktrde retim seviyesinin artmas, deponun montaj hatlarndan gelen talebi zamannda karlamada yetersiz kalmasna neden olmutur. Bu durum deponun ileyi srecinde iyiletirmelerin yaplmas ihtiyacn ortaya karmtr. Proje kapsamnda ncelikle sistemdeki srelerin ve genel ileyiin ayrntl analizi yaplmtr. Yaplan zaman etd sonucunda malzemelerin ikmal srelerinin uzunluunun en nemli nedeninin aktarma srecindeki beklemeler olduu grlmtr. Bu dorultuda srecin iyiletirilmesi ve deer katmayan admlarn ortadan kaldrlmas iin almalar yaplmtr. almalar, Kaizen yntemlerinden biri olan 5S yntemi kullanlarak gerekletirilmitir. Yaplan pilot almann analizler edilmesi sonucu, srecin toplam zamannn % 55 azald gzlenmitir. Bu iyiletirme firma tarafndan etkili ve verimli bulunmu, gelitirilen tm neriler kalc olarak uygulanmaya balanmtr. Yeni sreteki alma ortamnn ergonomik hale getirilebilmesi iin NIOSH kaldrma kurallar gz nne alnarak, ranzalarn nne rulolu konveyrler yerletirilmesi nerilmitir. Sreteki iyiletirmeler sonucunda ikmal sresinin ksalmas, paletlerin bekleme alanlar yerine dorudan talep noktalarna gtrlebilmesini salamtr. Malzemelerin hatlara toplu olarak zamannda gnderilebilmesi iin forklift yerine tren kullanmnn uygun olduuna karar verilmitir. Bu seim; malzemelerin zellikleri, i yerinin fiziksel zellikleri, srecin yaps ve maliyet faktrleri gz nne alnarak yaplmtr. Tren kullanm, rotalama almas yaplmasn gerektirmitir. Depodan hatlarn farkl noktalarna en ksa yoldan rn tanmas, gezgin satc problemi zdrlerek iyiletirilmitir. Depo balang dm olmak zere toplamda 18 dm belirlenmitir. Xpress-Ive kullanlarak zdrlen matematiksel modelle 31 farkl rota elde edilmitir. alma sonucunda kullanmna gerek kalmayan bir forkliftin kira ve yakt masraflarnn ortadan kaldrlmasyla maddi kazan salanmtr. TERSNE LOJSTE YNELK A TASARIMI Yasemin Yanar, B. Nehir Vural Anadolu niversitesi Endstri Mhendislii Blm Gnmz rekabet ortamnda iletmelerin retim srelerinde yaptklar iyiletirmeler yetersiz kalmaktadr. letmeler, pazarlarndaki rekabet gcn arttrabilmek iin bata lojistik faaliyetleri olmak zere birok yardmc faaliyetlerde iyiletirme yoluna gitmektedir. Tersine lojistik, iletmelerin lojistik faaliyetleri iinde gnden gne daha ok nem kazanan ve konusunda yaplacak aratrmalarla iletmelere daha ok rekabet avantaj salayabilecek olan bir konudur. Bu almann amac; stanbulda faaliyet gsteren cam sektrndeki bir iletmenin tersine lojistik faaliyetlerini gz nnde bulundurarak datt sehpalarn en uygun rota belirleyerek toplanmasn salayan bir a tasarm gerekletirmektir. almada, iletmenin ihtiyalar dorultusunda alternatif senaryo belirlenmitir. Bu senaryolarn her birine en uygun rotann belirlenmesi amacyla toplam maliyeti en kkleyen bir karma tamsayl dorusal programlama modeli gelitirilmi ve Gams 24.1 program
kullanlarak zlmtr. Modelin zmnden elde edilen sonulara gre, en az maliyetli olan senaryo seilerek iletme iin en uygun rotalama plan belirlenmitir. Proje5 Proje Ekibi Kurum Ad Proje zeti ANKARA KURYE BLGELENDRMESNN DEERLENDRLMES VE KAR ANALZ Ahmet lke Szlm, Bar Gngr, Can Bilgin, Doan Yeil, rem Gner Orta Dou Teknik niversitesi Endstri Mhendislii Blm Ankara, deien nfus ve blge yapsyla lojistik ve kargo sektr asndan dinamik bir blge yapsna sahiptir. Uluslararas kargo ve lojistik firmas UPSin (United Parcel Service) Ankara blgesi iindeki faaliyetlerini iyiletirmek amacyla Trkiye Genel Direktrl ile ortaklaa gerekletirdiimiz projenin iki temel amac unlardr: Mevcut datm/toplama blgelerinin gzden geirilip iyiletirilmesi ve acentelerin karllnn aratrlmas. Mevcut blgelendirme, her blgeye atanan bir kurye ile gnde datlan paket says, kat edilen yol gibi llerle deerlendirildi. Her gn uranacak noktalarn ve tanacak paket saysnn deikenlii, kargo datm/toplama blgelendirme problemi, kat edilen yolu enazlayacak bir rota belirleme olarak deil, paket saylarn da deerlendirmeye katarak oluabilecek talep noktalarnn kmelenmesi problemi olarak tanmland. Bunu yaparken ekirdek ve esnek alt blgeler oluturarak, ortalama ykn altnda alan kuryelerin ortalama ykn zerinde alan kuryelere yardmc olmalar da nerilmitir. Blgelendirme iin deiik yaklam kullanlmtr. Birinci yaklam talep noktalarn bulank kmeleme yntemiyle kmeler. Tanmlanan bir parametre ile her blgede merkeze yakn ve talebin youn olduu noktalardan ekirdek blge ve talep younluunun daha az olduu snra yakn noktalardan ise esnek blgeler oluturulur. kinci yaklam, mevcut datm blgeleri iinde ekirdek ve esnek alt blgeler oluturmak, bylece mevcut blgelendirme dzenini tamamen deitirmeden esnek bir blgelendirme elde etmektir. nc yaklam ise mevcut blgelendirmede her blgede paket bana harcanan sreyi kullanarak youn blgelerden daha az youn komu blgelere snra yakn talep noktalar aktarmaktr. Ankara blgesinde birok firma (acente), paket bana bir komisyon karlnda UPS ile ortaklaa paket datm/toplamas gerekletirmektedir. Bir blgenin bir acenteye devredilmesinde veya bir acente ile olan anlamann sonlandrlmasnda yardmc olmak zere bir karllk analizi yntemi nerilmitir.
Yapay Zeka-4: Bulank Sistemler - 2 Prof.Dr. Ercan ztemel 6 Temmuz 2011 08:30-10:00
0323-048 Oyun Teorisinde Bulank Mantk Yaklamnn, Klasik Yntem le Karlatrlmas: ki Oyunculu, Sfr Toplaml Matris Oyunlar in Bir Uygulama. Metin ERSN, Ersin KIRAL
Salon-2 Oyun teorisinin karar verme srelerinde gnmzde ok nemli bir yeri vardr. Ancak gerek yaamdaki iktisadi ve endstriyel uygulamalarda, eldeki veride belirsizliklerin var olmas yada yaklak deerler ile alma zorunluluu nedeni ile net zmlere ulalamayabilir. Son yllarda bulank mantk yntemleri bu tr veri setlerine sahip karar problemlerinde kullanlr olmutur. Mhendislik alanlar dnda, iktisadi alanda da uygulama rnekleri grlmeye balamtr. Bu almada oyun teorisi problemlerinin zmnde bulank mantk yaklamnn kullanm incelenmitir. ncelikle bulank mantk ve hesaplama kavramlar ksaca tantlm, oyun teorisi problemlerinde kullanlabilirlii tartlmtr. Literatrden rnekler nda; bir problem zerinde iki oyunculu, sfr toplaml matris oyunun bulank mantk kullanlarak ve klasik yntemler ile yaplan zmleri karlatrlmtr. Ayrca zmler bilgisayar ortamnda gerekletirilip, grselliin katksndan yararlanlarak sonular yorumlanmtr.
0324-085 FONKSYON PRENSBNE DAYALI SINIFLANDIRICI G.Yazg TTNC, Necla KAYAALP
BULANIK
NAVE
BAYES
Son yllarda ok fazla bilginin bir arada olmasndan kaynaklanan bir bilgi kirlilii hemen hemen her alanda gzlenmektedir. Bu bilgi kirliliini ortadan kaldrmak iin snflandrma yntemlerine bavurulmaktadr. Bu snflandrmalardan biri de Naive Bayes Snflandrma yntemidir ki zellikle makine renimi( machine learning), iletiim alar (comminication networks) ve veri analizi (data mining) alanlarnda nemli bir rol oynamaktadr. Naive Bayes snflandrmas deikenlerin ok gl bamsz olmas varsaym altnda almasna ramen olaslk teorisine dayal olduu iin belirsiz (imperfect) verilerle karlanca problemler ortaya kmaktadr. Bu durumda deikenlerin olaslksal deil bulanksal olmas gerekir ki bu da kullanlacak snflandrcnn bulank snflandrc olmas gerekliliini ortaya karmaktadr. Bugne kadar nerilen bulank snflandrmalar Zadehin genileme prensibi ilkesine dayandrlmtr. Fakat bulank saylar zerinde yaplan aritmetik ilemlerde bu prensip kullanldnda yelik fonksiyonun eidine gre farkllklar yaanmas, karlalan hesaplama zorluklar ve ilemler sonunda elde edilen bulank saylarn bata kullanlan bulank saylardan farkl zelliklere sahip olmas gibi skntlarn yaanmas farkl bir prensibin gelitirilmesine ihtiya dourmutur. Bu almada, bu motivasyonla Bulank Naive Bayes snflandrmann fonksiyon prensibiyle modellenmesi ve ordinal deikenlerin sz konusu olduu snflandrma problemlerine uygulanmas amalanmtr. almada nerilen, fonksiyon prensibine dayal bulank snflandrcnn, ordinal bulank veriler olmas durumunda verdii sonular dier bulank snflandrclarla elde edilen sonularla karlatrlarak incelenmitir.
Salon-2
0325-110 BULANIK ANALTK HYERAR SREC (FAHP) YNTEM KULLANARAK CRM YAZILIM SEM Babek Erdebilli, Turan Erman Erkan, Murat Can Urhan
Gnmz rekabet ortamnda CRM (Mteri likileri Ynetimi) proje baarlar irketler iin byk nem tamaktadr. Sz konusu projenin nemli basamaklarndan biri de CRM yazlmnn seimidir. Bu almada bu ve bunun gibi seim srelerinde kullanlabilecek bir metod olan FAHP (bulank analitik hiyerari sreci) zerinde durulmutur. Bu metod irketten irkete deikenlik gsterebilecek CRM yazlm seiminin sonucunda elde edilebilecek en salklkl sonu seeneini karar vericilere sunmaktadr. CRM yazlm seimini etkileyen ok sayda deerlendirme kriteri bulunmaktadr ve bu sebepten dolay CRM yazlm seimi ok kriterli karar verme problemidir. Klasik AHP ynteminin geniletilmi hali olan FAHPnin uygulan bu deerlendirme kriterlerinin arlklandrlmas yaplarak gerekletirilir. Metodun uygulama srecinde kriterlerin arlklandrlmas, sz konusu problemi FAHP metodu ile zecek olan irketlerin karar vericilerine irketlere ve stratejine zel zmler elde edebilmesini salamaktadr. te bu nedenden dolaydr ki FAHP sektrde operasyonlarn srdren irketler iin byk nem tamaktadr. Bu almada irketlerin CRM yazlm seiminde kullanabilecekleri FAHP metodunun adm adm uygulan zerinde durulmutur. Salon-2 Salon-2
0325-139 MKB ULUSAL 100 ENDEKSNN ANFIS LE NGRLEBLRL Yeim OK, Mehmet ATAK, M. Ali AKAYOL
Bu almada, Adaptif Sinirsel Bulank karm Sistemi (ANFIS) ile MKB Ulusal 100 Endeksinin ngrlebilirlii geriye dnk olarak test edilmitir. Bu amala Nisan 2006 Aralk 2010 dnemini kapsayan yaklak drt buuk yllk sre analiz dnemi olarak seilmi; bir nceki gne ait dolar kuru ve gecelik faiz oranlar girdi olarak alnmtr. almamzda 1187 adet veri, aa farkl yntemle gsterilmi ve bu farkl giri biimlerinin an eitimi ve tahmin performans zerindeki etkisi gzlemlenmitir. Daha sonra gelitirilen model karlatrlm ve elde edilen tahmin sonular belirleyicilik katsays (R2) zerinden deerlendirildiinde; tm verilerin tarih srasyla girildii I. modelin en dk tahmin performansn gsterdii; tm verilerin rassal olarak kartrld III. modelin ise dier iki modele oranla ok daha yksek tutarllkta tahmin edebildii grlmtr. Girdi/kt veri setini kullanarak yelik fonksiyonu parametrelerini dzenleyen ANFIS, modelledii veriler yardmyla ilgili sistemi renme zelliine sahiptir. te bu sebepten modelde kullanlan girdilerin ve model parametrelerinin yan sra modele girilen verilerin aa gsterim eklinin de tahmin baarsn ve tutarlln yksek oranda etkiledii sonucuna ulalmtr.
ok Amal Karar Verme - 2 Do.Dr. lker Murat Ar 6 Temmuz 2011 08:30 -10:00
0319-028 lkelerin afet ynetimi baarsnn derecelendirme modeli zay ZAYDIN, Mine IIK, Y.lker TOPU
Salon-3
kyaslanmasna
ynelik
bir
Afetler, toplumlar zerinde fiziksel, ekonomik, sosyal ve evresel kayplara neden olan, normal yaam ve insan faaliyetlerini durdurarak veya kesintiye uratarak topluluklar etkileyen doal, teknolojik ve insan kkenli olaylarn sonular olarak tanmlanr. Bir baka deyile, yalnzca doa/insan kaynakl bir olayn kendisi deil, ortaya kard sonutur. Bu nedenle, bir afetin ncesinde, sresince ve sonrasnda, insan hayat kaybn nlemek, afetin ekonomi zerindeki etkilerini azaltmak ve normal yaama geri dn amalar gdlerek yaplan eylemlerin ynetilmesi olan afet ynetiminin baarl gerekletirilmesini ok nemlidir. Japonya, Yeni Zelanda ve Haiti gibi gncel birok deneyim her seferinde bu nemi daha da arttrmaktadr. Afet ynetiminin baars, bir afetin sonucunda ortaya kan l says bata olmak zere, afetten etkilenen kii says, afetin yaratt ekonomik kayplar ve baka birok kriterle belirlenebilir. Bu almada, sz konusu tm kriterlerin farkl eik deerleri belirlenmi ve btnleik olarak lkelerin afet ynetimi baarsnn kyaslanmasna ynelik bir derecelendirme modeli nerilmitir. ok kriterli karar verme yaklam ile nerilen bu model ile farkl lkelerin deerlendirilmesi, karlatrlmas ve yllara gre geliimlerinin gzlenmesi mmkn olacaktr.
0320-031 OKGEN BALANTILI KABLOSUZ ALARIN PLANLAMA VE OPERASYONEL PROBLEMLER N OK AMALI ENYLEMEYE DAYALI ZM YNTEMLER Kaan GKBAYRAK, Emre Alper YILDIRIM, Onur UZUNLAR, Grkem ZDEMR
lkemizde de kullanlmaya balanan nc nesil (3G) kablosuz haberleme teknolojisi, kullanc trafiini tek admda baz istasyonu zerinden kablolu ebekeye ald iin btn baz istasyonlarnn kablolu ebekeye bal olmasn gerektirmektedir. Kurulum maliyetlerini drmek iin, drdnc nesil (4G) kablosuz haberleme sistemlerinde her bir baz istasyonunun ebekeye kablo ile balanmas yerine, birbirlerinin trafiini ebekeye bal az sayda baz istasyonuna ulatrabilecek ekilde kurulmalar planlanmaktadr. Bozulmalara kar sistem direncini arttrmak iin okgen balantl bir yap tercih edilmektedir. okgen Balantl Kablosuz Alarda (BKAlarda) karlalan en nemli problem, ayn frekans kanalnda ve ayn anda gnderilen sinyallerin ortamda fiziksel olarak birbirleriyle etkileime girerek alc tarafnda anlamsz bir hal alabilmesidir. Balantlarn farkl zamanlarda veya farkl kanallarda altrlarak etkileim nlenebilmekte ancak bu denetimin nitelii kaynak kullanmndaki verimlilii de etkilemektedir. Bu almada IEEE 802.16 (WiMax) internet protokolnn kullanld BKAlarla ilgilenilmi ve bu alarn ebekeye bal dm nokta says, yerlerinin seimi gibi planlama problemlerinin yan sra bu seimden kaynaklanan balant izelgeleme, dm noktalarndaki g kontrol ve trafik ynlendirme gibi operasyonel problemlere de baklmaktadr. Sonularn gerek sistemlere uygulanabilmesi iin fiziksel etkileim ve tek rotal eriim gibi gereki varsaymlar zerinde kurulan eniyileme modelleri ile allmtr.
Salon-3
0322-039 Kesin ve Bulank Yaklamlara Dayal Taguchi Kayp Fonksiyonu Kullanm le En yi Tedariki Seim Kriterlerinin Belirlenmesi Bahar BAKIR, mer SAATOLU, Burhan TRKEN
Kresellemenin yaratt rekabet ortamna ayak uydurmak ancak srekli deien mteri taleplerini en iyi ekilde karlamak ile mmkn olmaktadr. Bunun iin, iletmeler mteri talebinden talebin karlanmasna kadar gerekletirilen rn/hizmet gelitirme admlarnda etkili bir ynetime sahip olma almalarna odaklanmaktadr. Mteri-letme-Tedariki (M--T) zinciri ynetimini etkin klmada tedariki seim ve deerlendirme faaliyetleri nemli bir yere sahiptir. te yandan, iletmelerin mevcut durumu M--T zinciri ierisinde grev alan tedarikiler kaynakl kayplarn belirlenmesi ile ortaya konulabilir. Bu kapsamda, bir Makine Sanayi A.. Tedariki Seim ve Deerlendirme prosedrleri kaynakl deikenlikler ve belirsizlikler ele alnmtr. letme retim/hizmet sreleri ierisinde grev alan tedariki firmalarn rn/hizmeti zamannda teslim etme, reddedilen rn/hizmet miktarnn azl ve sunulan rn/hizmet fiyatnn uygunluu yeteneklerine (kriterlerine) gre deerlendirmektedir. Bu kriterler bakmndan tedariki firmalar kaynakl oluan Taguchi kayplar ve beklenen toplam kayplar belirlenmektedir. Tedariki firmalar ierisinde en iyi tedariki seim kriterine sahip olanlar belirlemede kesin ve bulank yaklamlara dayal karar ltleri nerilmektedir. Ayrca, bu karar ltlerine gre belirlenen en iyi tedariki kriter zelliine sahip tedariki firmalarn kayplar ile dier firmalara ait kayplar karlatrlmaktadr.
Salon-3 Salon-3
0324-069 DEMATEL YNTEM LE TCAR KRED TALEPLERNN DEERLENDRLMES Duygu ARSLANTRK, Birdoan BAK, lker Murat AR
Ticari faaliyet gsteren tm iletmeler gibi bankalar da en dk riskle en yksek getiriyi elde etmeye almaktadrlar. Ancak, dier iletmelerden farkl olarak bankalarn ticari faaliyetlerine konu olan maln para olduu dnldnde ne kadar ciddi bir riskle kar karya kaldklarn grmek mmkndr. Bankalar, bu risklerini en aza indirebilmek ve en objektif deerlendirmeyi yapabilmek iin kredi verirken birok faktr dikkate almakta ve bu faktrlere gre bir deerlendirme yapmaktadrlar. Dolaysyla kredi taleplerinin deerlendirilmesi, birok karmak faktrn dikkate alnmasn gerektiren ok kriterli bir karar verme problemidir. Bu almada, sistematik olarak deikenler arasndaki tm ilikileri dikkate alan ok kriterli karar verme yntemlerinden DEMATEL metodu kullanlmtr. Yntemin gereklerinden biri olarak faktrler arasndaki ilikiyi analiz etmek amacyla bankalarn kredi tahsis blmndeki uzmanlarla grlmtr. Uzman gruptan alnan grler dorultusunda, ticari kredi taleplerinin deerlendirilmesiyle ilgili faktrlerin birbirlerini etkileyip etkilemedikleri ve eer etkileim iinde olan faktrler varsa bunlar arasndaki etkinin ynnn nasl olduu ortaya koyulmaya allmtr. Ayrca bu teknik kullanlarak sebep sonu kriterleri arasndaki iliki, grsel olarak ortaya koyulmutur.
statistik Uygulamalar - 1 Yrd.Do.Dr. Abdlkadir Hzrolu 6 Temmuz 2011 08:30 -10:00
0324-070 Makinelerdeki Dili Arzalarnn statistiksel Adan Deerlendirilmesi znur DUMAN, Mustafa YZKIRMIZI, Hakan ARSLAN
Dili arklar, uzun yllardan beri kullanlan en yaygn makine elemanlardr. Farkl boyut, malzeme ve uygulamalarda olsalar da dili arklar hemen her makinede giri ve k milleri arasnda ekil bayla kuvvet ve hareket ileten eleman olarak karmza kmaktadr. Bu almada ama, dz dililerdeki hatalarn sebep olduu titreimlerdeki deiimler izlenerek, farkl tipte di kusurlarnn varlnn ve kusurun tipinin tespitine almaktr. Bu amala bir deney dzenei kurulmu, nce salam dililer taklarak sistem altrlm ve sistemin eitli n yk ve devir saylar iin rulmanl yataklar zerinden yatay, dey ve eksensel ynlerdeki titreimler kaydedilerek frekans deerleri elde edilmitir. Daha sonra deney dzeneindeki karlkl dililerde suni olarak atlak ve krklar oluturulmutur. Sistem bu artlar altnda eitli n yk ve devir saylar iin altrlarak yataklardaki titreimler kaydedilmi ve bu titreimlerin frekans deerleri elde edilmi. Frekans deerleri ve kusurlu dililerden bulunan frekans deerleri ile karlatrldnda kusur frekanslar gzlenmitir. Gzlenen bu frekanslar kullanlarak eitli istatistiksel analizler yaplmtr.
Salon-4 Salon-4
0324-081 Yaam Doyumu Analizinde Bayes Alar Yaklam Burcu KEMER, Merve DORUEL ANULU, Esma Nur NCOLU, Gke GNGR
Salkl olmann en nemli belirleyicilerinden biri olan yaam doyumu, kiilerin kendi hayatlar hakkndaki duygu ve tutumlarn deerlendirmeleri olarak tanmlanr. Yaam Doyumu 1960lardan itibaren zellikle sosyal bilimler alannda bilimsel almalara konu olan bir terim haline gelmitir. Bu almada Bayes Alar kullanlarak yaam doyumunu etkileyen etkenler ve bu etkenlerin birbirleri ile ilikileri aratrlmtr. Bu amala stanbul niversitesi letme Fakltesinde eitim gren rencilere bir anket almas uygulanm ve bu anket ile toplanan datadan ilgili Bayes A renilmitir. Bayes Alar deikenler arasndaki koullu bamllk ilikilerini gsteren ynl evrimsiz grafiksel modellerdir. Kurulan Bayes A ile modelde yer alan deikenlerin birbirleri ile olan bamllk ilikilerinin hem grsel bir ekilde ifade edilmesi, hem de an datadan renilmesi sonucu elde edilen koullu olaslk tablolarnn incelenmesi mmkndr. Bu alma ile kurulan Bayes Ann datay doru tahminleme oran, test datas zerinde snanm, ve oluturulan model ile marjinal modelin logskorlarnn karlatrlmas sonucunda kurulan modelin marjinal modele gre daha etkin bir performans sergiledii ortaya konmutur. alma ile elde edilen sonular ayn konuda literatrde mevcut farkl yntemler araclyla yaplm almalar ile karlatrlm ve sonularn fark ve benzerlikleri tartlmtr. Bayes Alarnn ve kurulan a araclyla yaplan karmlarn yaplan gzlemler dorultusunda yenilenebilir olmas Bayes Alarnn mevcut dier yntemlere gre nemli bir avantajdr. alma Bayes Alarnn bu yaps kullanlarak gerekletirilen farkl senaryo analizleri iermektedir.
0324-082 TRAFK KAZALARI ANALZ N BAYES ALARI MODEL Muhammet ATALAY, Harun YORULMAZ, Onur NAY, Esma Nur NCOLU
Trkiyede balca ulam yolu olarak karayollarnn kullanlmas trafik younluunda hzl bir arta neden olmaktadr. Mevcut altyapnn hzla artan bu younlua karlk vermekte zorlanmasna ek olarak src ve yayalar tarafndan yaplan trafik ihlalleri sonucunda, lkemizde her yl ok sayda trafik kazas meydana gelmektedir. Trafik kazalarnn ve kazalarn sonucunda oluan maddi ve manevi kayplarn nlenebilmesi, bu dorultuda gerekli tedbirlerin alnabilmesi iin trafik kazalarnn ve kazalara neden olan etmenlerin detayl bir ekilde analiz edilmesi gerekmektedir. Bu almada trafik kazalar ve trafik kazalarna neden olan etmenler Bayes Alar araclyla analiz edilmektedir. Bayes Alar deikenler arasndaki koullu bamllk ilikilerini yanstmas, tek bir bamsz deikene baml kalmamas, yaplan gzlemler uyarnca an ve karmlarn yenilenebilmesi ve tm bu karmlarn grsel bir dil ile kullancya aktarlabilmesi asndan nemli grafiksel bir modeldir. Bu almada Silivri Blge Trafik ube Mdrl ve le Jandarma Trafik Tim Komutanlndan elde edilen maddi hasarl trafik kaza tespit tutanaklar ve trafik kaza tespit tutanaklarnn ierdii bilgiler dorultusunda oluturulan veri setinden ilgili Bayes A renilmitir. Oluturulan Bayes Ann doru tahminleme oran ayrlan test datas araclyla snanm ve oluturulan modelin etkinlii, model iin hesaplanan logskorun marjinal modelin logskoru ile karlatrlmas sonucu teyit edilmitir. alma, trafik kazalarna neden olan etkenlerin birbirleri ve kaza sonular ile ilikilerini analiz edebilen rnek bir model oluturmas asndan nemlidir.
Salon-4 Salon-4
0325-092 Eleman htiyac Belirlenmesinde Tahmin Yntemlerinin Kullanlmas: Bankaclk Sektrnde Bir Uygulama Derya ELK
Hizmet sektrnde, mteri talebini yerine getirme sresi; mteri tatmini ve firmann rekabeti olmas iin gerekli olan en nemli unsurlardr. Firmada alan personel says ise mterinin hizmet alma sresini ve ald hizmet kalitesini belirleyen ana etmenlerden biridir. Bu almada; m ubeli ve her ubesinde n servis bulunan Trkiyedeki bir bankada ube ve servis baznda gerekli personel saysnn hesaplanmas iin tahmin yntemleri kullanlarak bir model oluturulmutur. Bankada kullanlmakta olan mevcut hesaplama ynteminde; gelecek dnemler iin ubelerin servis baznda sahip olmas gereken personel says hesaplanrken gemi dnemlere ait ilem adetleri ve dolaysyla i ykleri dikkate alnmaktadr. Bu durum; ubelerin yetersiz veya gereinden fazla kadro ile almalarna neden olmakta ve sonu olarak mteri memnuniyetsizlii, mteri kayb ve yksek maliyetleri beraberinde getirmektedir. almada oluturulan model ile mevcut kullanlan hesaplama ynteminin eksiklikleri ortadan kaldrlmaya ve etkinlii artrlmaya allmtr.
Yenilik-Yenilikilik - 1 Yrd.Do.Dr. zgr Kulak 6 Temmuz 2011 08:30 -10:00
0322-041 NOVASYON ZEKASI Trkay Dereli, Koray Altun

Zeka, amalar gerekletirebilmek iin snrl kaynaklar en-iyi ekilde kullanabilme kabiliyetidir. Ticari firmalarn nihai amac para kazanmaktr. Bu bak asyla, inovasyon zekas, inovasyondan elde edilecek kazancn maksimizasyonu iin frsatlarn doru tanmlanmas ve deerlendirilmesi sreci olarak tanmlanabilir. Teknolojik inovasyon sreci icat olarak adlandrlan yeni bir bulula balar. Buluun ticariletirilmesi ile icat isminin yerini inovasyon alr. Bir sonraki adm ise, inovasyonun rakiplerce taklit edilmesidir. cadn ticariletirilmesi ile taklit edilmesi arasndaki zaman zarfnda amacn en-iyi ekilde gerekletirilmesi beklenir. Bu nedenle, ticariletirilmesi kolay ve buna ek olarak taklidi zor icatlarn tanmlanmas ve deerlendirilmesi gerekir. Tanmlama ve deerlendirme srecinde, doru gelitirilmi ticariletirme ve taklit karar-vericileri ve gstergeleri yan sra iyi tasarlanm bir inovasyon zekas modeline ihtiya duyulacaktr. Bu almada, gelitirilen ticariletirme ve taklit karar-vericileri ve gstergeleri yardm ile teknolojilerin deerlendirilmesi iin bir inovasyon zekas ereve modeli nerilmektedir. Salon-5 Salon-5 Salon-5
0323-053 Kitle Kaynak: Kavram ve Bir Analizi: BurtonStory Baar ztayi

Kitle Kaynak, klasik olarak bir alan ve i orta tarafndan yaplan bir grevin, geni ve tanmsz bir grup insana devredilmesidir. Kitleye yaplan bir duyuru sonucu, iin ilgili blmleri ile ilgili bireyler grevin paralarn paylar ve zerinde almaya balar. Dnya apnda en bilinen rnekler arasnda Linux letim sistemi ve Wikipedia ak ansiklopedisi yer almaktadr. Gelien teknolojik aralar sayesinde gnmzde Kitle Kaynak kullanmn farkl uygulamalar ortaya kmaktadr. Bu almada literatrde yer alan rnek kitle kaynak kullanmlar aklanmakta ve rnek bir uygulama incelenmekte ve Trkiyede endstriyel kullanm imknlar sorgulanmaktadr. nl film ynetmeni Tim Burton, 1 Kasm 2010 tarihinde twitterda BurtonStory isimli bir proje balatm ve Stainboy isimli karakterinin bir hikyesini kitle kaynak kullanarak yazmtr. Yazarn sadece ilk cmleyi yazd projede, farkl kiilerden gelen tweetler arasndan Tim Burton, uygun grd bir taneyi semi ve hikayeye eklemitir. Her seilen cmleden sonra bir sonraki cmle iin aday tweetler gelmitir. Toplamda projeye 2141 farkl kiiden toplam 8967 tweet geldii tespit edilmitir.
0325-107 niversiteler iin Bulu Ynetim Ofisi Modeli zgr Kulak, Sinan Dede Mevkii
Bu alma, niversitelerimizde oluturulmak veya gelitirilmek istenen bulu ynetimi kurumsallama srecine, bir bulu ynetimi ofis modeli nerisi ile destek vermek amacndadr. Gelitirilen model, niversitelerimizin bulu ynetimi kurumsallama srecinde gereksinimi olan yol haritasn, kurulum ve geliim sreleri iin kapsaml kaynak ihtiyalarn ve hedefleri kapsamaktadr. lk olarak, bulu ynetimi biliminin niversitelerimizde kurumsallamasn etkileyebilecek deikenleri tanmlanmtr. Ardndan bu deikenleri dikkate alarak oluturulan bulu destek birimi modeli aklanmaktadr. Bulu sahipleri, patent vekilleri, patent ofisleri ve ihtisas mahkemeleri bulu pazarnn drt ayan oluturmaktadr. Kullanlan deikenler, bu drt yap detayl incelenerek elde edilmitir. lk blmde serbest bulu yapsndan hizmet buluuna geiin niversitelerimize ykleyecei sorumluluk ve riskler de yer almaktadr. Ayrca, Trkiye ile dnya lkeleri arasnda bulu ve bilim gstergeleri kullanlarak kyaslamalar yaplmtr. ncelenen bir baka konu ise, Trkiye ve dnyada bulu ynetimi konusunda mevcut eitim olanaklar ve eksiklii hissedilen niversite programlardr. Bu blmde son olarak, Trkiye niversitelerindeki ilk bulu ynetimi kurumsallamalarndan rnekler ve yeni kurulumlarda dikkat edilmesi gerekenler yer almaktadr. almann ikinci ksm ise bulu ynetimi ofis modelini, bu deikenleri dikkate alarak, u eleri ierecek biimde oluturmaktadr: insan kayna ihtiyac, veritaban, ktphane ve alma altyaps gerekleri, ofisin ayrntl i ak, drt aamal kurulum zaman plan, gelir ve gider plan ile uzun vadeli hedefler.
0401-199 Ynetimsel Yenilikilik Derecesinin llmesi Ercan ZTEMEL, Batuhan AYHAN

Salon-5 Gelien teknoloji ile birlikte Ynetim Fonksiyonlarndaki deiimleri takip edebilmek imalat firmalarnn varlklarn devam ettirebilmesi iin nemli bir gereksinimdir. Bu almada ynetim fonksiyonlarndaki deiimleri takip edebilme yeteneini lmek iin kullanlabilecek olan Ynetimsel Yenilikilik Derecesi modeli nerilmektedir. Bu modele gre, bir imalat firmasnn Planlama, Liderlik, Kontrol, Organizasyon ve Koordinasyon fonksiyonlarnn deiime ne kadar ayak uydurabildikleri yaplacak analizler kullanlarak Ynetimsel Yenilikilik derecesini lmektedir. nerilen metot armatr ve vana reten bir imalat firmasnn 2006 ile 2009 yllar arasndaki yenilikilik derecesini ortaya koyarak uygulamadaki etkinlii deerlendirilmektedir.
Sezgisel Yntemler - 3 Yrd.Do.Dr. Vecihi Yiit 6 Temmuz 2011 08:30 -10:00
0325-115 TRKYENN ENERJ TALEBNN YAPAY ARI ALGORTMASI MODEL LE TAHMN EDLMES Kadir BYKZKAN, Ahmet SARUCAN, M. Emin BAYSAL, Orhan ENGN
Salon-6 Salon-6 Salon-6 Enerji planlama almalar yaplrken gelecee ynelik talebi, en doru ve hatasz ekilde tahmin etmek nem arz etmektedir. Literatrde talep tahmini iin birok yntem mevcuttur. Bu almada, Trkiyedeki enerji tketiminin tahmini iin Yapay Ar Algoritmas Modeli kullanlmtr. Enerji talebi ile ilgili ekonomik gstergeler arasndaki bamllklardan faydalanlarak enerji talebinin tahmin edilmesi amalanmtr. Kullanlan ekonomik gstergeler; Gayrisafi Milli Hsla, Nfus, thalat ve hracat rakamlardr. Gemi veriler kullanlarak dorusal ve stel olmak zere iki farkl model gelitirilmitir. Bulunan sonular literatrdeki almalar ile karlatrlm ve nerilen modelin daha kk bir standart sapma ile sonuca ulat grlmtr. Yapay Ar Algoritmas ile oluturulan modeller drt farkl senaryo iin altrlm ve Trkiyenin 2025 ylna kadar olan Enerji Talebi iin tahminler elde edilmitir.
0325-117 Tek Kaynakl Snrl Sal Yerletirme ve Atama Problemi in Sezgisel Yntemler M. Emre DEMRCOLU, M. Hakan AKYZ, . Kuban ALTINEL, Temel NCAN
Tek kaynakl snrl sal yerletirme ve atama problemi, sa snrl I adet tesisi, J adet alcya ait istemlerin sadece tek bir tesis tarafndan karlanmasn salayacak ekilde, tesisleri alclara balayan yollar zerindeki tama kstlarn amayacak ve toplam tama giderini enazlayacak biimde, dzlemde yerletirmeyi amalamaktadr. Bu bir dbkey olmayan eniyileme problemidir. Alc yerlerinin, alc istemlerinin ve tesis salarnn nceden bilindii varsaylmtr. Tama giderleri alclar ve tesisler arasndaki uzaklkla orantldr. Ele alnan problem iin alt ve st snrlar bulan bir Lagrange gevetim yaklam nerilmitir. nerilen yntem yaznda bulunan denek problemler stnde denenmi ve bilgisaysal deney sonular sunulmutur.
0325-118 P-merkez problemlerinin zm iin Elektromanyetik Algoritma Alkn YURTKURAN, Erdal EMEL
P-merkez yer seimi problemi, n adet dm noktasnn bulunduu bir a zerinde, p adet merkezin belirlenmesi ve dmlerin kendilerine en yakn merkezlere atanmas problemidir. P-merkez probleminde ama, noktalarn atandklar merkeze olan uzaklklarnn maksimumunun en kklenmesidir. Bu tip problemler ambulans, itfaiye ve polis merkezlerinin yer seimi problemine karlk gelmektedir. Bu almada, p-merkez problemlerinin zm iin Elektromanyetik Algoritma (EMA) nerilmitir. EMA, elektrik ykl paracklarn birbirlerine uyguladklar itme-ekme kuvvetlerini taklit eden, poplasyon tabanl bir meta-sezgisel algoritmadr. Bu algoritma, ykl paracklarn n-boyutlu bir uzayda birbirlerine uyguladklar kuvvetler ile denge konumuna ulamak iin optimale doru hareket edecekleri ilkesini esas alr. alma kapsamnda, 0-1 tipindeki deikenleri ieren p-merkez problemi gibi atama problemleri iin EMA yaklamnda yaplan dzenlemelerle gelitirilen meta-sezgisel mekanizma, literatrden alnan test problemleri zerinde denenmi ve etkinlii irdelenmitir.
0325-114 Mteri Tercihlerini Gzeten Farkl Tr Tesisler in Bir Yer Seimi Problemi Hande Kkaydn, Necati Aras, . Kuban Altnel
almamzda bir karar vericinin deiik trde tesisler kurduu ve mterilerin, tesislerin trlerine gre bir tesise gitme olaslnn deitii bir yer seimi problemini ele alyoruz. Mterilerin bir tesise ancak bulunduu mteri sahasyla tesis arasndaki uzaklk, belirli bir eiin snrlar ierisindeyse gittii ve ayn trdeki tesislerden yalnzca en yakndakini setii kabul edilmektedir. Her eik uzakl mterinin kendisi tarafndan belirlenmekte ve tesis trnn mteriye olan yararna gre artmaktadr. Karar vericinin amac krn enbykleyen eniyi tesis yerlerini ve trlerini belirlemektir. Bunun iin bir dorusal ikili tamsay programlama gsterimi gelitirmekte ve zm iin bir Lagrange sezgiseli nermekteyiz. zm ynteminin yan sra mterilerin tesis trlerine gitme olaslklarn belirlemek amacyla bir de bulank c ortalama algoritmas gelitirmekteyiz. zm ynteminin etkinlii ve doruluu ise deney problemleri zerinde yaplan deneyler sonunda belirlenmektedir. Salon-6
Sezgisel Yntemler - 4 Yrd.Do.Dr. Semra Boran 6 Temmuz 2011 08:30 -10:00
0330-168 ROTA PLANLAMA PROBLEMLER N TAGUCH YNTEM VE KARINCA KOLON SSTEM TABANLI BR YAKLAIM Musa PEKER, Pnar Yldz KUMRU, Baha EN
Rota planlama, aralarndaki uzaklklar belli olan ehirlerden geen en uygun maliyetli gzergah bulmay amalayan bir problem trdr. Rota planlama, zm olduka zor bir kombinatoryal optimizasyon problemidir. Youn olarak zerinde allan bir rota planlama problemi de Gezgin Satc Problemidir. Gezgin Satc Problemi (GSP), balanan noktaya dnlmek zere, n adet dmn sadece bir kez ziyaret edilerek, toplam mesafe, maliyet ve srenin minimizasyonunu salama problemi olarak tanmlanr. zm iin birok alanda kullanlmakta olan ok sayda sezgisel algoritma gelitirilmitir. Bu almada rota planlama iin GSP zerinde, takuchi yntemiyle parametre optimizasyonu gerekletirilmi karnca koloni sistemi ile bir zm sunulmutur. Uygulama TSPLIB ierisindeki deiik veri setleri ile test edilmi ve performans analizleri gerekletirilmitir. Hz ve zm iyilii asndan iyi sonular elde edilmitir. Bunlara ek olarak varyans analizleri gerekletirilerek karnca koloni algoritmasndaki parametrelerin sisteme etki deerleri tespit edilmitir. Uygulama yazlm Matlab program ile gelitirilmi olup, simlasyon tabanl almaktadr. Salon-7 Salon-7 Salon-7
0331-177 Esnek malat Sistemlerinde izelgeleme ve Makine Ucu Atama Problemi iin Tabu Arama Algoritmas Selin zpeynirci, Burak Gkgr
Esnek imalat sistemleri, bilgisayar nmerik kontroll (CNC) makineler ile zdevimsel malzeme tamann baland sistemlerdir. CNC makinelerinde uygun makine ularnn yerletirilmesiyle ok eitli ilemler yaplabilmektedir. Esnek imalat sistemlerinde, makine ucu ynetimi, snrlamalarn getirdii karmaklk nedeniyle nemli bir konudur. Bu almada, makine ucu atama ve izelgeleme problemi iin karma tamsayl programlama modeli gelitirilmitir. Sistemimizde CNC makinelerinde ilenmeyi bekleyen iler bulunmaktadr. lerin ilem grebilmesi iin farkl makine ular kmesine ihtiyalar vardr. Mevcut makine ular ekonomik kstlamalardan dolay snrl saydadr. Problemin amac, tm ileri bitirme sresini (makespan) en aza indirgemektir. Modelin kts, makinelerdeki ilerin ve makine ular atanmasnn izelgesidir. Problemin, polinom zamanl olmayan-zor problem olmasndan dolay, boyutu arttka en iyi zm bulmak iin gereken hesaplama zaman da uzayacaktr. Makul bir zaman iinde en iyi zme yakn sonular bulmak iin tabu arama algoritmas gelitirilmitir. Yaplan deneylerinin sonucunda, tabu arama algoritmasnn iyi sonular verdii grlmtr. Bu alma Trkiye Bilimsel ve Teknolojik Aratrma Kurumu (TBTAK) tarafndan desteklenmektedir.
0401-191 BOYUTLU ATAMA PROBLEMLER N SEZGSEL BR YAKLAIM Hande EROL, Serol BULKAN
Yneylem Aratrmasnda en ok tannan problemlerden biri Atama problemleridir. Klasik dorusal iki boyutlu atama probleminin zmnde en ok bilinen yntem Macar yntemidir. Bu yntemde maliyet matrisi her seferinde sistematik bir ekilde yeni bir indirgenmi matrise dntrlerek zme gidilmektedir. Yntem gerei indirgenmi maliyet matrisindeki sfr elemanlar en az sayda izgi ile kapatlmakta ve buna gre matris zerinde ilem yaplmaktadr. Dorusal iki boyutlu atama problemleri (iilerin makinalara atanmas gibi) Macar yntemi ile en iyi sonucu elde edecek ekilde zlebilmektedir. Benzer ekilde dorusal boyutlu atama problemleri de gnlk veya i hayatnda sklkla karlalan problemlerdir. Bilgisayar sistemleri, veritaban elemeleri, projelerde alma ekibi atanmas, vb. bu tarz problemlerdir. Bu tr problemler, NP-zor snfnda olan problemlerdir ve en iyi sonucu bulmak ok zordur. Bu almada, boyutlu atama problemleri iin sezgisel bir yaklam gelitirilmi ve elde edilen sonular irdelenmitir.
0404-293 AKI TP SIRALAMA PROBLEMLER N YAPAY BAIIKLIK SSTEM PARAMETRELERNN BELRLENMESNDE F-RACE YAKLAIMI Ahmet CHAN, Alpaslan Flal
Mhendislik problemleri gnmzde daha karmak ve zor hale gelmitir. Rekabet ortamndaki iletmelerin mevcut problemlerine uygun zmleri makul srelerde elde etme gereksinimi metasezgisel yntemlerin nemini arttrmaktadr. Metasezgisel yntemlerin stokastik yaplar sebebiyle girdi parametrelerinin ayn olmas durumunda dahi elde edilen zmlerin ayn kaliteye sahip olmas garanti edilememektedir. Bu durum, gerekte ayn tr probleme ait farkl problem rneklerine ayr parametrelerin bulunmas gereksinimini ortaya karmaktadr. Literatrde, pratikte pek mmkn olmayan bu durumlar iin klasik deney tasarm kullanlmakla beraber son zamanlarda F-Race algoritmasnn da bu amala kullanlmaya baland bilinmektedir. F-race algoritmas, metasezgisel yntemlerin nceden belirlenmi alma sresi kstlar altnda mevcut rnek durumlarnn geneli iin en uygun parametre setini istatistiksel temellere dayandrarak belirlemeye alan bir algoritmadr. Bu almada, metasezgisel yntemlerden birisi olan yapay baklk sistemi algoritmasnn, farkl rnek problemlere sahip ak tipi i sralama problemlerine uygulanmas durumunda uygun parametrelerin F-race algoritmas ile belirlenmesine allmtr. Salon-7
Decision Making Do.Dr. Erkan Bayraktar 6 Temmuz 2011 08:30 -10:00
0324-059 Using PROMETHEE Method to compare TURKEY and EU-27 Countries with Road Transport Data Gkhan TURAN, Juraj PEKAR, Mustafa CAN
Salon-22 Salon-22 In this paper, we are interested in multi-criteria ranking problems in the existing method PROMETHEE(Preference Ranking Organization Method for Enrichment Evaluations) and applications. This method is related to family of outranking methods and requires the elicitation of preferential parameters in order to construct a preference model. Moreover, to compare between TURKEY and EU-27 countries some transportation data, which was provided by European Commission Pocketbook Statistics 2010, with use PROMETHEE methodology. It consists in a preference function associated to each criterion as well as weights describing their relative importance. PROMETHEE I provides a partial ranking and PROMETHEE II a total ranking on the set of the possible actions. The importance of the study is that this is an unique application between Turkey and EU-27 using with transport data.
0325-149 ENVIRONMENTAL APPROACH FOR A SUSTAINABLE FUEL FOR TRANSPORTATION SECTOR: Multi Attribute Decision Analysis for Current and Alternative Fuels Muhammed ST
American people and their cars cannot be separated in todays world. But, increasing usage of cars has been causing devastating effects to our world and economy. Thus, the biggest environmental concern in overpopulated cities is air-pollution. Greenhouse gases, changing and increasing oil prices and oil supply security are other concerns. All these negative factors called forth mankind to search for a sustainable, environmental and economical fuel in the transportation sector as well as radical changes in automotive engine/fuel technologies. In recent years bio-fuels have been seen as life-saver alternative fuels in transportation sector. But there are many people who argue bio-fuels will create a significant rise in food costs and detract global food supply. Electric and hybrid cars, hydrogen and natural gas can be seen a quick solution to economy and environment, but their costs are still expensive and need structural changes in car engines. In this paper, as a consultant firm to American Government, especially to Department of Energy, our aim is to find the best alternative fuel for American transportation system. In analysis part we made a strong environmental approach to decrease currently alarming environmental effects and accepted that reducing the Greenhouse Gas emissions is our biggest goal.
0404-250 Improving SMEs Competitiveness in Dried Fruit Export Business through Fuzzy ANP Erhan ADA, Yiit KAZANOLU, Muhittin SANAK
The study reports findings from an exploratory study about dried fruit production and exports for SMEs competitiveness. Aim of the study is to determine which criteria are more important and to identify the relative weights of the criteria for dried fruit exporters. Fuzzy Analytical Network Process (ANP) is used to solve the problem of dependence among criteria and used as a methodology to find the results of the empirical analysis. Beginning from the first years of Turkish Republic, dried fruit sector is one of the most important export sectors. Turkey is one of the most important dried fruit exporters of the world. Turkish dried fruits have been recognized and sold in international markets because of its high quality and low prices for years. Nowadays, Turkish dried fruit exporter firms can sell their products throughout the world and compete with international exporters. 97% of total export of dried fruits is dominated by three commodities: dried apricots, dried figs, and raisins(sultanas). Other commodities such as dried apples, dried peaches, dried berries, dried quinces, etc. have not been produced to export; however, in following years, the share of these products on exports are expected to increase according to demand patterns of importer countries. Salon-22 Salon-22
0404-312 EFFECT OF STRATEGY CHOICE ON OPERATIONAL PERFORMANCE: A STUDY ON TURKISH COMPANIES Erkan Bayraktar, Ekrem Tatolu
This study essentially aims at investigating the link between strategy choice and operational performance of Turkish companies. To this end, a number of key competitive priorities were identified in order to examine the tendency of Turkish companies towards creating differentiationbased competitive advantage. Deriving from 519 Turkish companies survey results, the effect of this strategy choice on improving companies operational performance was examined by conducting a series of multiple regression models. These findings tend to support our general argument that the firm's strategy choice of gaining a differentiation-based competitive advantage in terms of competitive priorities improves firm's operational performance.
OpRes & IndEng Applications in Industry - 5 Yrd.Do.Dr. Ebru Angn 6 Temmuz 2011 08:30 -10:00
0404-273 A Mathematical Modelling Approach to Assembly Line Balancing in Automotive Industry Dilara Diner, Kayahan Kaya, Fadime ney-Yksektepe
During the period of achieving the most efficient production line level, assembly line (AL) balancing studies have overriding importance. Most particularly in some industries with multifaceted production processes such as automotive or white goods, AL balancing studies are carrying out more comprehensively. In this study, a mathematical model is developed for balancing AL which is producing single product type. In developed model, number of resource used and workstation minimization is aimed. For this reason, the tasks which require same resources are tried to be assigned to the same workstation, regarding to the task priorities and cycle time. So, it is expected to be more closed to lean production level. In last part of project, the developed model is coded by GAMS Software and solved by CPLEX 12.0 solver for the door AL of a commercial vehicle producer in Turkey. Through the observed data, which was provided by producer factory, it is achieved to reach best results. Parameters of estimated results rearranged according to problem. For good and all, the aimed target was succeeded and resource and workstation minimization has occurred. Finally, these results were shared with the producer company. Salon-24 Salon-24 Salon-24
0404-314 Stochastic Dual Dynamic Programming Solution to Disaster Preparedness and Relief Distribution Problem M. Ebru Angn, Nihan Karaca
In this study, we model the disaster preparedness and relief distribution as a two-stage stochastic programming problem with recourse. At the first-stage, the inventory decisions and the nodes that will be considered as transshipment nodes have to be made. These decisions are made before observing the random data, which are demands and road capacities. After observing the randomness, at the second-stage, the demands have to be satisfied using only the previously selected transshipment nodes. Mathematically, the first-stage problem is a mixed-integer linear optimization problem, whereas the second-stage problem is simply a linear programming problem. Assuming that the demands and road capacities are continuously distributed, the deterministic equivalent is obtained through the sample average approximation method. The deterministic equivalent is solved through the stochastic dual dynamic programming (SDDP) approach. A riskaverse reformulation using the conditional value-at-risk and various implementation details related to SDDP to both the risk-neutral and risk-averse formulations will be provided during the talk.
0404-344 INVENTORY POLICIES FOR AN ASSEMBLE-TO-ORDER SYSTEM WITH JOINT DISCOUNT INCENTIVES nder Tombu, Taner Bilgi
We consider an assemble-to-order system to meet all of the stationary stochastic demand of a finished product in a periodic review setting. The finished product is assembled using two components. The demand must be met either by regular production or by using a faster but more expensive expedited mode. Components have independent setup, production, holding and expediting costs. However when both components fall short of demand they use the same expediting resource causing a joint discount in unit expediting costs. We prove that the optimal policy of the model without setup cost is a modified base stock policy, where target inventory for a component is a function of the other components inventory level, both for a finite and an infinite horizon model. Similarly the optimal policy of the single and two period model with positive setup cost is a modified state dependent (s, S) policy, where (s, S) values of a component is a function of the other components inventory level. Based on these results we develop an algorithm, which decreases time complexity, for solving finite and infinite horizon models in models without setupcosts optimally and in models with setup costs very close to optimal results.
0404-425 A Marginal-cost based Simulation for Bid Evaluation for in Turkish Power Market Beyza Kocabyk, eyma Gltekin, Alkan Han, Ahmet Ycekaya
Salon-24 In Turkish power market, power firms bid daily into the day-ahead power market. Power supplier can access to forecasted demand for each hour of the next day so that they can submit offer for the demand. The equilibrium price and quantity for each hour are determined by the auction mechanism and competition. The offer of the company will be accepted and will be rewarded with the market price if the bid price of the company is below the market price. There are mainly two types of bidding methods available as block bidding and hourly bidding. In this paper, we use a normal distribution based market price generation method and a marginal cost based bid generation method to simulate the market for the company. Using two different bidding methodologies, the bidding strategy that will maximize the expected profit over price scenarios is selected to be submitted to the market. We illustrate the model for a power unit in Turkish power market and present the results.
izelgeleme - 6 Yrd.Do.Dr. Ceyhun Aras 6 Temmuz 2011 08:30 -10:00
0404-308 niversite ETM DERS izelgeleme iyiletirme almalar ve uygulama ar zgn, Ahmet Bekese
srecinde
modelleme
Gnmzde eitim sektrnde ders izelgeleme problemi, dnem balarnda idarecilere nemli bir yk getirmekte, sre esnasnda yaplan hatalar da eitimin aksamasna ve alnan verimin dmesine yol amaktadr. rencilerin, retim elemanlarnn, dersliklerin ve mfredatn kendine zg kstlar neredeyse hibir durumda tam olarak karlanamad iin, programn en iyi ekilde oluturulmas, karmak bir karar verme problemi haline dnmektedir. Bu anlamda; bir rencinin derslerinin akmamas, herhangi bir gndeki dersleri arasnda fazla boluk olmamas, dier taraftan da 4 saatten fazla st ste dersi olmamas, bir retim yesinin bir gnde 4 saatten fazla dersi olmamas gibi birok kst altnda zlmesi gereken zor (NP-hard) bir optimizasyon problemidir. Ayrca anlan baz durumlar kesinlikle inenmemesi gereken kat kurallar getirirken, bazlar da esnetilmesi istenmeyen ama baka zm olmamas durumunda da az da olsa esnetilebilecek artlar ortaya koymaktadr. almamz; problemi en doru yanstacak ekilde 0-1 tamsayl programlama ile modellenmesini, ders programnn modele uygulanmasn, zmlenmesini ve zmn iyiletirilmesini iermektedir. Bu almann amac, niversitelerde ders program yapm aamalarnda kullanlabilecek bir model nerisi sunmaktr. Model, kurumumuzda elle yaplan bir izelgeleme rnei zerinde test edilecek ve etkinlii aratrlacaktr.
Salon-26 Salon-26
0404-309 YAPISAL BELRSZLKLER BARINDIRAN RNLERN DEMONTAJ HATLARININ DENGELENMESNE YNELK BULANIK BR MODEL Arif HANCILAR, Akner GNGR
Btn dnyada evre ile ilgili yaanan olumsuzluklar, kullanlm rnlerin geri kazanmnn nemini artrmaktadr. rn yaam dngsnn son safhasna gelmi olan rnlerin, ya tamamen ya da ksmen geri kazanlabilmesi sz konusudur. rnlerin geri kazanlabilir paralarna ulaabilmek iin rnde bir dizi demontaj ileminin uygulanmas gerekir. Demontaj, yeniden retim (remanufacturing), geri kazanm (recycling) ve bertaraf (disposal) ilemleri gibi rn sonlandrma yaklamlarnda kullanlan kritik bir ilemdir. Demontaj ilemleri, demonte edilecek rn eitliliine bal olarak bir demontaj hcresinde yaplabilecei gibi bir demontaj hatt boyunca da gerekletirilebilir. Demontaj hatlarnda montaj hatlarna kyasla birok farkllklar bulunmaktadr. Demontaj iin getirilen rnlerin sahip olduu yapsal belirsizlikler, hem paralarn demontaj srelerinin ngrlmesinde hem de demonte edilebilirlikleri ile ilgili belirsizlikler ortaya karmaktadr. Ayrca, demontaj ilemleri arasnda oluan karmak ncelik ilikileri de zorluk derecesini artrmaktadr. Bu almada, gncel problemlerden birisi olan, demontaj hatlarnn dengelenmesi zerinde durulmaktadr. almada, demonte edilecek rnde olas yapsal belirsizlikleri iinde barndran bulank tabanl bir sezgisel yaklam gelitirilerek, demontaj hatlarnn dengelenmesi ynelik literatre katk salanmaktadr. Gelitirilen yaklam, nmzdeki yllarda rn geri kazanm sreleri iinde yer alacak yeni bir dizst bilgisayar zerinde uygulanmaktadr.
0404-335 Karma Modelli Montaj Hatlarnda Sralama Probleminin zm in Tabu Arama Algoritmas R.G. zdemir, F. Akn, C. Akn, N. Karaca
Karma modelli montaj hatlarnda ilerin etkin sralanmas montaj hattndaki istasyonlarda modeller arasndaki i yk dengesizliinin azaltlabilmesi iin ok nemlidir. Karma modelli montaj hatlar ounlukla tm modellerin ilemsel zelliklerini kendinde toplayan birleik bir model zerinden dengelenmektedir. Birleik model kullanlarak elde edilen dengeleme sonucunda baz modellerin istasyondaki toplam ilem sreleri evrim sresinin zerinde bazlarnn ise altnda olumaktadr. Bu durumda baz modeller istasyondan geerken fazla yk bazlarnn geiinde ise dk yk gzlemlenmektedir. Yukarda bahsedilen problemin zm montaj hattna modellerin uygun srayla gnderilmesi ile gerekletirilebilmektedir. Bu almada, karma modelli montaj hatlarnda i sralamas problemi ele alnmakta ve problemin zm iin tabu arama algoritmas nerilmektedir. stasyonlara atanan ii saylarnn artralamad ve iilerin kendi alma alanlarn (istasyon boyunu) aamadklar kabulleri altnda ve ama fonksiyonunda tamamlanmam ilem yk en kklenecek ekilde problem matematiksel olarak formle edilmektedir. Matematiksel model bir otomotiv reticisinin montaj hattnda rnlerin sralanmas iin uygulanmakta ve zmler gelitirilen tabu arama algoritmas ile elde edilmektedir. Salon-26 Salon-26
0404-347 Ak Tipi Open-End Iplik Uretimi Yapan bir Tekstil Firmasnda Dinamik izelgeleme Uygulamas Ceyhun ARAZ, zlem UZUN ARAZ, Derya EREN AKYOL
Open-End eirme sistemi ile iplik retimi yaplan iletmelerde izelgeleme problemi yaps itibar ile paralel makineli ak tipi retim sistemlerinin izelgeleme problemine edeer zelliktedir. Open-End eirme sistemi ile alan makinelerin ok gzl (rotorlu) yaps ayn anda birden ok sipariin belirli artlar altnda bir makinede ilenmesine imkan tanmaktadr. Bu durum izelgeleme probleminin karmakln artrmaktadr. Bu almada Open-End iplik retimi yapan bir tekstil firmasnda gerekletirilen, simlasyon ve bulank mantk tabanl, bir dinamik izelgeleme almas sunulacaktr.
renci Proje Yarmas Oturumu-2 Oturum Bakan Yrd.Do.Dr. Ufuk Kula (SA)
Tarih Saat Yer Konu
06 Temmuz 2011 10:15-11:25 Salon1 Bu oturumda Lisans rencilerinin Yneylem Aratrmas ve Endstri Mhendislii konularnda yaptklar proje almalarndan finale kalan 4 nn final sunumu gerekleecektir. Atatrk Havaliman D Hatlar Terminali'nde Kontuar Atamalar in Karar Destek Sistem Gelitirilmesi Abdullah Takncan, Erkin Bayrak, Onur Babat, zden Onur Dalg, Selim Yksel TOBB Ekonomi ve Teknoloji niversitesi Endstri Mhendislii Blm TAV Havalimanlar Holding A.., iletmeciliini yapt Atatrk Havalimanndaki havayolu irketlerinin ikayetleri ve kendi beklentileri dorultusunda d hatlar terminalindeki check-in kontuarlarnn kullanm ve uulara tahsisi ile ilgili mevcut kontuar atamalarnn manuel olarak yaplmasndan kaynaklanan sorunlar yaamaktadr. Bu sorunlarn giderilmesi amacyla mevcut sistem analiz edilmi, sistemdeki aksaklklar belirlenmi ve ilgili kiilerin de grleri alnarak problemin tanm netletirilmitir. Belirlenen problem ile ilgili literatr taramas yaplm ve benzer aratrmalar incelenerek hangi varsaymlar altnda hangi problemlerin alld aratrlmtr. nerilen zm yollar incelenmitir. Sonu olarak mevcut problemin btn kstlarn ele alan herhangi bir almaya rastlanmamtr. Bu dorultuda NetBeans platformu kullanlarak Java programlama dili yardmyla problemin zm iin zgn bir sezgisel algoritma gelitirilmitir. Ayrca, gelitirilen bu algoritmann firma alanlar tarafndan kullanlabilmesi iin bir kullanc arayz tasarlanmtr. eitli haftalarn uu verileri firmadan alndktan sonra gelitirilen algoritma yardmyla bu uularn kontuarlara atamas yaplm, atama sonularnn incelenmesi ile algoritmann verdii sonular ve firmada daha nce uygulanan sistemin verdii sonular karlatrlmtr. Baz alnan performans ltlerine (kontuar doluluk oranlar, personel i yk, kullanlmayan kontuar saylar) gre sunulan yeni yntemin kaynaklarn etkin kullanm asndan daha iyi sonular verdii saptanmtr. Bu dorultuda tm gn iin kontuar doluluk oranlarnda ortalama % 21,5, gnn en youn saatleri olan ve firmann mevcut sisteminde aksaklklara yol aan 11:00 14:00 saatlerindeki doluluk oranlarnda ise ortalama % 50 orannda iyiletirmeler salanmtr. Ayrca, firmada gelir artna neden olabilecek hi kullanlmayan kontuar saylarnda ise uzun dnemde 3 kontuardan 36 kontuara kadar art salanmtr.
Havayollar Koltuk Atama Problemi iin Karar Destek Sistemi Murat Arba, Canan apa, Hilal Da, Nilfer Demir, Fevziye Sarkaya TOBB Ekonomi ve Teknoloji niversitesi Endstri Mhendislii Blm Hizmet sektrnde abuk bozulan mal satan sektrlerden biri olan Havayolu Tamacl, 1980'lerde sektre getirilen fiyat ve dzenleme serbestliinin yan etkisi niteliindeki rekabet art ile Gelir Ynetimi (Revenue or Yield Management) yntemleri ile baa kmtr. Artan rekabet ile firmalar filolarn daha verimli ekilde kullanmaya alrken, bu almalarn rn olarak da orta gelir dzeyine sahip insanlarn da havayollarn kullanmn amalayan Dk cret Tamaclar (Low Cost Carriers) ortaya kmtr. Bu anlamda firmada yrtlen proje kapsamnda, Trkiye Havayollar Tamaclnda 2008'den beri faaliyet gsteren AnadoluJet firmasnn gelir ynetimi sistemi incelenmitir. Firma tarafndan kullanlan gelir ynetimi sistemine etki eden faktrler SWOT ve PEST analizleriyle bulunmu, gelir ynetimi
konusunda dnyada bugne kadar yaplan almalar taranm ve AnadoluJet'in gelir ynetimi sistemine uygunluklar asndan irdelenmitir. Havayollar Gelir Ynetimi (ARM Airline Revenue Management) sistemlerinde bir balang noktas olarak kabul edilen talep tahminlerinin girdi olarak kullanld Optimal Koltuk Atama problemleri iin zm yollar aratrlm, literatrde kullanlan zm yntemleri saladklar iyiletirmeler ve kullanlma skl asndan deerlendirilmitir. Yaplan almann ilk aamasnda, ANOVA tablosu analizine gre benzer taleplerin gerekletii sezonlar belirlenmitir. Ardndan gemi talep bilgilerinin yanlln kaldrmak amacyla verilere EM (Expectation Maximization) metodu uygulanm ve buradan elde edilen dzeltilmi talep tahminleri, farkl snflara ait rezervasyon limitlerini belirleyen EMSR (Expected Marginal Seat Revenue) algoritmasna girdi olarak verilmitir. Algoritmalar Microsoft Visual Studio C# ile kodlanarak bir arayz oluturulmutur. Oluturulan arayz firma alanlar iin karar destek sistemi niteliinde olup, istenilen uu hatt, tarih ve kapasiteye gre promosyonlu ve esnek cret snflar iin rezervasyon limitlerini nermektedir. Yaplan uygulamada, nerilen rezervasyon limitleri gerekleen deerler ile ortalama gelir bakmndan kyaslanm ve nerilen zm metodu ile %7,76 orannda gelir art saland grlmtr. Uygulanan alma sonucu firma hazrlanan arayz koltuk atama ve uak kapasite seimi kararlarna yardmc bir ara olarak kullanmaktadr. Proje8 Proje Ekibi Kurum Ad Proje zeti Talep Tahmini ve Sat & Operasyon Planlama ile Mteriye Tedarik Sresinin yiletirilmesi Emine Alev Orbay, Glcan Yayla, Il Oku, Pnar imek, brahim alar akar Orta Dou Teknik niversitesi Endstri Mhendislii Blm Bu proje, ODT Endstri Mhendislii rencileri tarafndan Eczacba Yap Grubu VitrA Seramik Salk Gereleri Bozyk fabrikas ile yrtlmtr. Projenin amac firmann zellikle Avrupadaki rakipleriyle rekabet gcn artrabilmek iin mteri siparilerinin fabrikadan k sresini azaltmaktr. Bozykte bulunan tek fabrikadan ve depodan btn dnyaya datm yapan firma, yurtdndaki mterilerinin siparilerini ksa srede karlamada sorun yaamaktadr. Bu sorunun sebepleri; dnyann birok noktasndan talep almas, bu taleplerin yaplarnn birbirinden farkllk gstermesi, retim sisteminin esnek olmay ve birok eliki iermesi, taleplerle ilgili sistematik bir talep tahmin sisteminin bulunmamas ve bu sebeplerle doru rnlerin stoklanamamas olarak belirlenmitir. Bu probleme ynelik zm aamasnda izlenen yol; talep tahmini, emniyet stokunun belirlenmesi ve bu iki admn sonularnn girdi olarak kullanlaca sat ve operasyon planlamadr (S&OP). Gemi sat verilerine dayanarak gelitirilen talep tahmin sistemi, 2011in gerekleen talepleriyle test edilerek kullanlmak zere firmaya sunulmutur. Tahmin hatalar kullanlarak emniyet stoku seviyeleri belirlenmitir. Son aama, talep ve arz dengelemekte kullanlan sat ve operasyon planlamadr. Klasik bir sat ve operasyon planlama, rn ailesi gibi toplak bir seviyede yaplr. Ancak bu seviyede yaplan bir toplak planlamann firmada hayata geirilebilir olmas, yani firmann operasyonlarn ynetebilmesi asndan yeterli olmas iin rn ailesinin ayrtrlmas, bir baka deyile, stok miktarnn planlanabilmesi iin rn ailesinin bir alt seviyesine inilmesi gerekmektedir. Bu ihtiya gz nne alnarak, rn ailesi ile bir alt seviyenin birlikte alaca bir retim planlama modeli dorusal programlama modeli olarak gelitirilmi ve GAMS optimizasyon yazlm ile zlmtr. Bu modelde ama fonksiyonu, maliyet enazlamasdr ve modelde retim ortamna zg tm kstlar gz nne alnmtr. Modelin temel ktlar ise aylk olarak toplak ve alt seviyede retim miktar ile rn baznda aylk stok seviyesidir. Deiken Talep Orann Gzeten Servis stasyon Ann Tasarm Harun Bykolak, Tolun Altu Karabulut, enol Saol Bilkent niversitesi Endstri Mhendislii Blm Giriimcilerin talebi dorultusunda, Trkiyede u anda faaliyet gsteren bir kamyon ve otobs firmasna ait yetkili servis istasyonlarnn almasnn onaylanmas, sistematik bir yaklamla olmamtr. Bu durum, mterilerin servis istasyonlarna gitmek iin aldklar yolun fazla olmasna ve servis istasyonlarnn kapasitelerini verimsiz kullanmasna neden olmutur. Standart yaplardan farkl olarak bir blgede servis istasyonu kurulduunda talebin artt gzlemlenmitir. Gerekletirilen Mullaolu, Meltem Peker, Gizem
projenin amac, mterilerin kat edecei yolu en aza indirmek ve servis istasyonlarnn uzun vadede faaliyetlerini srdrebilmeleri iin belirli bir gelir elde etmesini salamaktr. Gerekletirdiimiz projeyle birlikte, problem matematiksel olarak modellenmi; JAVA ve XPRESS programlar kullanlarak servis istasyonlarnn nerelerde almas ve hangi kapasitelere sahip olmas gerektii sistematik hale kavuturulmutur. Bu projeyle birlikte, mevcut durumdaki servis istasyonu says sabit kalmak kouluyla karllk iin beklenen en az kapasite kullanm %70 olarak belirlendiinde, nerilen sistem ziyaret bana gidilen mesafeyi %8,1 azaltrken, talebi %4,77 artrmtr.
Sezgisel Yntemler-5: Heuristic Methods - 2 Prof. Dr. mer Saatiolu 6 Temmuz 2011 10:15 -11:25
0323-054 Provider Selection and Task Allocation Model for Telecommunication Networks under Quality of Service Degradation Policies Hasan Huseyin Turan, Nihat Kasap, Hseyin Savran
Nowadays every firrm either big or small uses telecommunication networks at different amounts and ways in order to continue their existence and complete their daily tasks and operations. Firms in other words customers can lease or buy required amount of network resource from telecommunication network suppliers to complete their operations. After acquisition, day-to-day operations such as video conferencing, voice over IP and data applications are allocated between these acquired capacities by considering Quality of Service (QOS) requirement of each operation. It is generally assumed each operation has to be carried out by using resource that provides equal or higher QoS Level. Conversely, in this study it is showed by utilizing heuristic bin-packing algorithms that former allocation strategy may lead to suboptimal solutions depending upon penalty cost policy to charge degradation in QoS requirements. Finally, several scenarios are created and solved by proposed algorithm in order to test efficiency of methodology. Salon-2 Salon-2
0402-210 PARTIALLY SURVIVABLE NETWORK DESIGN FOR CELLULAR NETWORKS Orhan DENGZ
Recently, with the increase in global wireless communication technology, cellular telecommunication has experienced a tremendous growth. Today millions of people in the world use cellular phones for their personal and business needs. Cellular communications is supported by a cellular network, which integrates cellular phones into the public switched telephone network (PSTN). A cellular network provides the link between cell phones or mobile stations (MSs) with wireless access to the PSTN. The service coverage area of a cellular network is divided into many smaller areas, called cells, each of which is served by a base station (BS). The BS is fixed, and it is connected to the mobile telephone switching Office (MTSO). An MTSO is in charge of a cluster of BSs and it is, in turn, connected to the PSTN. The role of the network of BS locations is to connect the base stations to the MTSO. The common topology for such a network is a ring because of its technical and economical advantages. The ring networks consist of several hubs (MTSO being one of them in the cellular network case) with links in between them. BSs are assigned to hubs on the ring network. One BS can be connected to more than one hub to provide survivability in case of a network node or link failure. There are costs associated with assigning a base station to a hub. In this model, the objective is assigning BSs to hubs resulting in a network that meets the demand as well as the survivability requirements with minimum cost. The constraints of the problem are the capacity of the ring network (that is the number of simultaneous phone connections that can be handled) and the diversity requirements of base stations (the requirement of being physically connected to more than one hub to increase survivability). In this study, a tabu search based heuristic algorithm is developed for the network design problem and results are investigated on a suit of test problems given in the literature.
0404-259 Minimizing Value-at-Risk in the Single-Machine Tardiness Problem Semih Atakan, Birce Tezel, Kerem Blbl, Nilay Noyan
Salon-2
Total
Weighted
The vast majority of the machine scheduling literature focuses on deterministic problems, in which all data is known with certainty a priori. This may be a reasonable assumption when the variability in the problem parameters is low. However, as variability in the parameters increases incorporating this uncertainty explicitly into a scheduling model is essential to mitigate the resulting adverse effects. In this paper, we consider the celebrated single-machine total weighted tardiness (TWT) problem in the presence of uncertain problem parameters. We impose a probabilistic constraint on the random TWT and introduce a risk-averse stochastic programming model. In particular, the objective of the proposed model is to find a non-preemptive static job processing sequence that minimizes the value-at-risk (VaR) measure on the random TWT at a specified confidence level. Furthermore, we develop a lower bound on the optimal VaR that may also benefit alternate solution approaches in the future. In this study, we implement a tabu-search heuristic to obtain reasonably good feasible solutions and present results to demonstrate the effect of the risk parameter and the value of the proposed model with respect to a corresponding risk-neutral approach.
Montaj Hatt Dengeleme Prof.Dr. Seniye mit Frat 6 Temmuz 2011 10:15 -11:25
0404-263 Montaj Hatt stasyonlarna gc Atanma Problemine Bir Yaklam ve Bir Uygulama Funda Karabak, Nizamettin Doan Gner, Benhr Satr, Levent Kandiller
Ele alnan problem erevesinde, otobs gibi byk hacimli rnlerin kark montaj hattnda rastlanan operasyonel bir karar problemine, igcnn dengeli atanmasna, odaklanlmaktadr. rnek almann yrtld imalat sisteminde, ana tip ve bun rnlerin yaklak 20 varyasyonun imal edildii montaj hattnda yaklak 120 istasyon bulunmaktadr. rnn hacimsel bykl, imalat aamalarnda rn zerinde, literatrde rastlanann olduka fazla sayda, farkl zonlar tanmlanmasna yol amaktadr. Her zonda bir ii ekibinin bir ii yapt durumda, ii takmlarnn yeterlilik matrisini dikkate alarak grevlere atanmas probleminin amac, takt (evrim) zamann amamak kayd ile yklerin tm ekipler baznda dengeli olmasdr. Problemin, tek/ok istasyon, sabit/deiken takt zamanlar bazl durumlar modellenmi, kk problemler iin genel zcler kullanlarak optimal zmleri yakalanmtr. Byk problemler iin sezgisel yntemler gelitirilmi ve performanslar gerek veri ile snanmtr. Salon-3 Salon-3 Salon-3
0404-333 MONTAJ HATTININ RETME ENTEGRASYONU VE DENGELENMES Uur Temizyrek, Gamze akr, Melek Bozkurt, Aye Cilac Tombu, nder Tombu
alma kapsamnda, soutuculu tehir dolaplar retimi yapan bir firmada, retim adetlerinde art salayabilmek ve mteri taleplerine daha hzl cevap verebilmek iin konveyr bant sisteminin montaj atlyesine entegrasyonu sreci ele alnmtr. Mevcut sistemde montaj ilemleri sabit konumlarda bulunan dolap gvdelerine montaj malzemelerinin tanmas ve monte edilmesi ile gerekletirilmekteydi. Yksek malzeme hareketlerinden dolay retim verimi dkt. Yaplan almada montaj alanna konveyr bant sistemi kurularak, seri retime geilmitir. Hedeflenen retim adetleri gz nne alnarak, ortaya kan evrim sresi dorultusunda montaj hattn dengeleme almalar yaplmtr. almann ilk admlarnda, mevcut retimde i yapma ekillerinden kaynaklanan yanllklarn metot etd almalar ile iyiletirilmesi ve belirli bir standarda oturtulmas, ayn zamanda ergonomi bilimi ile doru, daha az yorucu hareketlerin saptanmas aamalar yer almaktadr. yapma ekillerinin belirli bir standarda oturmasnn ardndan yaplan lmlerle operasyonlarn standart zamanlar tespit edilmitir. Montaj hatt, dengeleme ile ilerin gruplandrlmasyla beraber istasyonlara ayrlmtr. stasyonlar evrim srelerini amayacak ekilde dengelenmi ve akc bir hale getirilmitir.
0404-401 PARALEL MONTAJ HATLARININ YLETRLMES: MAKNE MALATI SEKTRNDE BR UYGULAMA RNE Seher Arslankaya, Fatma Aykut
retim maliyetini azaltmak, kaliteyi ve verimlilii artrmak, rn evrim sresini ksaltmak, retim hzn artrarak imalat evrim sresini azaltmak, makine ve tezgahlar arasnda bekleme ve tamalar azaltmak ve en nemlisi mteri memnuniyetinin artrmak amacyla bir ok teknik kullanlmaktadr. Yksek miktarlarda rnlerin retilmesinde kullanlan hat dengeleme yntemi de bu tekniklerden biridir. ok geni bir kullanm alan olan hat dengeleme, hattaki bo zaman miktar minimize edilerek hat zerindeki her bir istasyona operasyonlarn datm problemidir. Bu almada Sakaryada makina imalat, otomotiv ve traktr sanayisinde yedek para retimi alannda faaliyet gsteren Karmetal Ade yaplan montaj hatt dengeleme uygulamas anlatlmaktadr.
Scheduling - 2 Yrd.Do.Dr. Serol Bulkan 6 Temmuz 2011 10:15 -11:25
0401-208 A bicriteria scheduling approach to parallel machines with different speeds Smeyye Samur, Serol Bulkan
Most of the studies in scheduling area are on single objective functions. In real life, however, scheduling problems have to deal with more than one objective. Therefore, research on multiobjective scheduling problems became more important in last few years. Besides, although most of the studies assume that the machines are identical, in practice they are not. In this research; jobs are assigned to machines having different speeds with a multiobjective criteria which is the sum of weighted earliness and weighted tardiness. To do so, evolutionary algorithm is used. The results are promising and the method is to be improved.
0401-209 A survey on Scheduling : Classification of Research Topics Smeyye Samur, Serol Bulkan
Scheduling, which is very popular in academics, is one of the fundamental areas. Since this area has many nave subjects and still many unsolved problems in, it is charming for researchers. Today, many studies are done and several algorithms are proposed for np-hard scheduling problems. Therefore, there is a great need for a study to indicate what is already done and what is not yet. In this research, a deep literature review is performed and a survey is presented. The research is like a guide for the ones studying in this area.
0404-300 A New COMSOAL Based Heuristic Approach to Mixed-Model Assembly Line Balancing with Parallel Stations and Zoning Constraints Ramazan Yaman, brahim Kkko
Design of an assembly line and line balancing issues are very common problems and well-known among academia and industry. Mixed-Model Assembly Line Balancing (mALB) techniques take more attention from the enterprises that simultaneously produce either similar products or variations of different models of a product on the same assembly line. This paper presents a new approach for the mixed-model assembly line balancing problem with parallel stations (mALBP), which includes some issues that reflect the operating conditions of real world assembly lines such as parallel stations and zoning constraints. A new COMSOAL based heuristic procedure has been developed and its performance has been evaluated by an illustrative example, and standard test cases from literature.
Karar Verme - 1 Yrd.Do.Dr. Elif Kl Delice 6 Temmuz 2011 10:15 -11:25
0325-095 PROJE STRATEJS KAVRAMININ NCELENMES VE BYK APLI KARMAIK PROJELERDE STRATEJ OLUTURMA KRTERLERNN BELRLENMES Murat MALA, Mustafa Kemal TOPU, Selim MSLM, brahim L
Proje Stratejisi, Projenin bulunduu evrede baarya ulamasn salayan yn/ynelme olarak tanmlanmaktadr. Etkin ve baarl Proje Stratejisi iin; proje organizasyonunun iinde bulunduu evre, organizasyonel yap, teknolojik olgunluk dzeyi ve hedeflenen kt gibi etkenlerin doru deerlendirilmesi gerekmektedir. Hlihazrda sz konusu deerlendirme saysal verilerin yokluu ve bu alanda kabul grm leklerin bulunmamas nedeniyle kiisel tecrb ltlere gre yaplmaktadr. zellikle; dinamik ve deiken evre, ok alt yklenicili veya birden fazla lke kuruluundan oluan organizasyonel yap, olgunlamam teknolojinin kullanlmas gibi etkenler projelerde baarszlk riskini ykselten balca etkenler olarak saylabilir. Byk ve karmakl yksek projelerde stratejinin belirlenmesi ise gerek iletmenin varln srdrmesi gerekse pazardaki konumu asndan nemli ve hayatidir. Bu nedenle de Proje Stratejisi/Modeli belirleme ilemi zellikle byk boyutlu, karmak ve belirsizlik dzeyi yksek projelere balanmadan nce yaplmas gereken balca faaliyetlerden biridir. Bata savunma sanayi, havaclk ve uzay sanayi, yeni tekniklerin ilk defa uyguland inaat projeleri gibi projelerde projenin balangcnda yaplan stratejik hatalar, projelerin gecikmesine, daha yksek maliyetlerle tamamlanmasna ve bazen de baarszlk nedeniyle son verilmesine neden olmaktadr. Bu almada, zellikle savunma sanayi gibi gerek rne ynelik gerekse proje rgtnn iinde bulunduu ortama ynelik belirsizliklerin youn olduu bir sektrde proje stratejisi oluturma iin kullanlmas gereken kriterler ortaya konacaktr.
Salon-5 Salon-5
0325-111 RN GELTRME SRECN ENYLEMEK N NERLEN KULLANICI DOSTU BR KARAR DESTEK SSTEM: KFY ANALZC Elif KILI DELCE, Zlal GNGR
Bu almada yeni rn tasarm veya var olan rnn gelitirilmesi iin Kalite Fonksiyon Yaylm (KFY) ve dorusal programlama btnletirilerek kullanc dostu bir karar destek sistemi (KDS) gelitirilmitir. KFY Analizci ad verilen bu KDS ile rn gelitirme sreci iin bir kalite evi oluturulmakta ve bu kalite evi iindeki bilgiler analiz edilmektedir. Bunun yan sra literatrde yer alan KFY programlarndan farkl olarak eitli retim ve teknoloji kstlar altnda rn gelitirme stratejilerinin belirlenmesi iin teknik gereksinimlerinin eniyi deerleri bulunmaktadr. Gelitirilen bu KDS ile dier rn gelitirme yaklamlarna gre, daha ksa zamanda ve yksek mteri memnuniyetine sahip rnler gelitirilmesi iin tasarmclara soyut tasarm bilgileri yerine somut teknik bilgiler salanmaktadr. Bu alma kapsamnda Microsoft Visual C# programlama dili kullanlarak gelitirilen KFY Analizci programnn uygulanabilirlii bir gerek hayat problemi zerinde gsterilmitir.
0331-186 Mteri Yaamboyu Deeri Araclyla Optimal Promosyon Kararlarnn Belirlenmesi Yeliz EKNC, Fsun LENGN, Nimet URAY
Gnmzde i dnyasnn gerek amac, seilen mterilerle karlkl faydal ilikiler yaratmak ve srdrmektir. Bu nedenle, gn getike daha fazla firma, mterileriyle iyi ilikiler kurmaya ve bunu korumaya almakta, bu sayede daha fazla karllk amalamaktadrlar. Bu amac gerekletirmek iin, mteri yaam boyu deerleri (MYD) temel alnarak, her mteriye uygun stratejiler gelitirilmelidir. MYD, bir mterinin firmayla ilikisi boyunca firmaya kazandraca karlarn bugnk deeri olarak tanmlanmaktadr. Gemi almalarda, sadece bir eit rn/hizmet sunan firmalara odaklanlmakta ve optimal pazarlama promosyon karar iin mterilerin gemiteki belirli bir dneme ait satnalmalarna ait en son satnalma zaman (R) skl (F) satnalmann parasal deeri (M) (RFM) deikenlerine bal olarak mteri blmlendirmesi yaplmaktadr. Bu yap, birden fazla rn/hizmet sunan firmalar iin uygun deildir nk her rn/hizmet iin farkl RFM deikenleri sz konusu olacak ve eski modellerin uygulanmas mmkn olmayacaktr. Bu alma, mteri blmlerini mteri deerlerine gre ve mteri piramidi yaklam ile oluturmaktadr. Ama, Markov Karar Sreleri ile gelecee ynelik optimal pazarlama promosyon kararn MYDyi en bykleyerek veren, basit, uygulanabilir bir model gelitirmektir. Gemi almalarda nerilen modellerin pek ounda, gerek veriyle dorulama bulunmamas nedeniyle, bu almann nerdii modeli gerek veriyle de desteklemesi literatre salanan dier bir katkdr. Bu nedenlerle, nerilen erevenin ve elde edilen bulgularn, hem uzmanlar hem de aratrmaclar asndan deerli bir ara olaca dnlmektedir.
Salon-5
Matematik Programlama - 1 Do.Dr. zcan Mutlu 6 Temmuz 2011 10:15 -11:25
0325-094 TAMSAYILI PROGRAMLAMA ZMLERN BULUNMASI zcan Mutlu
PROBLEMLERNDE
ALTERNATF
ENY
Uygulamada karlalan karar problemlerinin eniyi zmnde bazen alternatif zmler ile karlalmaktadr. Problemin alternatif zmlere sahip olmas aslnda istenen bir durumundur, nk bu durumda, karar vericiler, zellikle modelde yer almayan baz sbjektif kriterleri dikkate alarak, alternatif zmler arasndan seim yapma esnekliine sahip olacaklardr. Dorusal programlamada, problemin eniyi zmde, temeld deikenlerin indirgenmi maliyetlerinin en az bir tanesinin sfr olmas, alternatif zmlerin olduunu gstermektedir. Fakat tamsayl programlamada alternatif zmleri belirlemek, dorusal programlamada olduu gibi ok da kolay bir i deildir. Tamsayl programlamada alternatif zmleri tespit etmek iin ek ilemlerin yaplmasna ihtiya duyulmaktadr. Bu amala, genellikle modele kesme kstlar ilave edilmekte ve bylece model yeni bir alternatif zm tretecek ekilde yeniden yaplandrlmaktadr. Ancak, kst says ve deiken saysnn artmasndan dolay bu yntemde, modelin zm daha da zorlamaktadr. Bu almada, tamsayl programlama problemlerinin alternatif zmleri bulmak iin basit bir yntem nerilmektedir. nerilen bu yntemde, modele ilave edilen aylak deikenler ve ama fonksiyonu kullanlmakta ve bir dizi karma tamsayl modelin zm sonucunda potansiyel alternatif zmlerden bir ksm veya tamam elde edilmektedir.
0325-100 Afet Lojistii iin hale Tabanl Satnalma Modeli MUSTAFA ALP ERTEM, NEBL BUYURGAN
Afet lojistiinde, insan yardmlarn afetzedelere ulatrlmasnda, tedarikiler ve paydalar aras koordinasyon nemli bir yer tutar. Afete hazrlk, afete mdahale, ve afet sonras rehabilitasyon aamalarnda, varolan malzemelerin nakliyesi kadar satnalma faaliyetlerinin de etkin olarak icras gerekmektedir. Bu almada, kr amal irketlerin satnalma ihalelerinden yola karak sivil toplum kurulular, valilikler, ve mahalli idareler iin ihale tabanl bir satnalma modeli gelitirilmitir. nerilen satnalma modelinde, tedarikiler ihale isteklilerini, bir afet koordinasyon merkezi de ihtiyalarn topland, ihaleyi yneten kuruluu temsil etmektedir. Bu model; (1) ihale ilan oluturulmas, (2) teklif oluturulmas, ve (3) tekliflerin deerlendirilmesi aamalarndan meydana gelmektedir. kame mal seenei, ksm karlama seenei, ve lojistik kolayl gibi afet lojistiine zg tasarm parametreleri gelitirilmitir. Benzetim metodu ile tretilen rnek problemler tamsayl programlama formlleri ile zlmtr. rnek problem zmlerinde, tasarm parametrelerinin arzn talebi karlama orann artrd ve dk kapasiteli tedarikilerin ihale srecine daha etkin bir ekilde katlmalarn salad tespit edilmitir. Ara rotalama ve izelgeleme problemleri model kapsam dnda braklmtr. nerilen modelin afet lojistiindeki satnalma faaliyetlerinin koordinasyonundaki verimsizliklerin giderilmesinde etkili olaca dnlmektedir.
0325-112 Ortak retimli Kapasite Kst Olmayan Dinamik Bir bek Bykl Belirleme Problemi Semra Aral
Bu almada kapasite kst olmayan dinamik bek bykl belirleme probleminin bir uzants olarak, birden ok rnn ayn anda tek bir hatta retilmesi olarak tanmlanan ortak retimin gz nne alnd bir problem incelenmektedir. Problem kark tamsayl dorusal programlama olarak ifade edilmitir. Daha sonra bek belirleme literatrde iyi bilinen sfr-stok zelliinin bir trnn bu problem iin de geerli olduu gsterilmi ve problemin bu zellik kullanlarak tek rnl bek bykl belirleme probleminin zmnde kullanlan dinamik programlamann geniletilmesi ile zlebilecei gsterilmitir. Bu yaklam rnek bir problem zerinde aklanmtr.
Kalite Ynetimi - 1 Yrd.Do.Dr. Tuba Canvar Kahveci 6 Temmuz 2011 10:15 -11:25
0310-012 KALTE YNETM EREVESNDE ALIAN GIDA MHENDSLERNN TATMNN ETKLEYEN FAKTRLER Ufuk Cebeci, Eray Sertkaya
Salon-7 Salon-7 Bu alma kapsamnda insan faktrnn n planda olduu Toplam Kalite Ynetimi (TKY) uygulamalarndan ISO 9001 Kalite ynetim Sistemleri ve ISO 22000 Gda Gvenlii Ynetimi Sistemleri dhilinde alan gda mhendislerinin genel i tatmin dzeyleri ve i tatminlerini etkileyen faktrler aratrlmtr. Aratrma kapsamnda anket yntemi kullanlm ve toplam kalite ynetimi uygulamalar dhilinde alan 103 gda mhendisi ile grlm, elde edilen verilerin zmlenmesinde ise SPSS programndan yararlanlmtr. Yaplan bu alma, genel olarak gda mhendislerinin i tatminlerinin yksek ve alma koullarndan memnun olduklarn ortaya koymaktadr. Yaplan analizler sonucunda i tatminini en ok etkileyen faktrlerin cret, terfi/ dl ve ekip arkadalaryla olan ilikiler olduu, en az etkileyen faktrn ise verilen eitimler olduu bulgulanmtr.
0323-047 Trkiye'de Biliim Teknolojileri Birimlerinde / Firmalarnda Kullanlan Kalite Ynetim Sistemlerinin Firmalara Etkilerinin ncelenmesi Eyp alk, Cengiz Gngr
zellikle 2000 yllarla birlikte, biliim teknolojilerinin kullanlmasnn hzla yaygnlamas ve buna paralel olarak da artan hzl gelimelere ynelik olarak, bu teknolojilerin kullanlmas aamasnda kalite n plana kmaktadr. Baarl sreler yardm ile kaliteli rn ve hizmetleri, daha ksa zamanda, daha az maliyetle ve srdrlebilir bir mteri memnuniyeti ile sunmak en nemli konudur. Bu adan biliim teknolojilerinde de kalite standartlar ve sistemleri oluturulmutur. Bu sistemleri uygulayan firmalarn, bu sistemlerden bekledikleri etkileri; rn ve hizmet kalitesinin artmas, mteri tatmin ve sadakatinin artmas, takm ynetimi ve motivasyonun artmas, proje ynetim performansnn artmas, finansal ve ynetimsel faydalar olarak saymak mmkndr. Bu almamzda Trkiyede biliim teknolojilerine zg kullanan kalite ynetim sistemlerini uygulayan ve uygulamayan firmalar karlatrarak, bu beklenen faydalarn grlp grlmediini sonucuna varmak ve bu sistemleri uygulamak isteyen firmalar iin bir fikir altyaps oluturmak istedik.
0324-060 TEK AHIS LETMELERNDE TOPLAM KALTE YNETM: BURSADAK TRKYE-BULGARSTAN OTOBS RKETLER RNE Gldane zkan
Bu alma, kinci Dnya Savan izleyen yllarda sistemlemeye ve uygulanmaya balanan Toplam Kalite Ynetiminin zelliklerini ksaca tantp tek ahs iletmelerinde nasl uygulandn gstermeye almaktadr. Aratrma, Bursada bulunup Bulgaristan gmenlerine ait olan Trkiye-Bulgaristan Otobs irketleri rnei zerinden, nitel aratrma yntemi ile gerekletirilmitir. alma kapsamnda, bu irketlerin mterisi olan Bulgaristan gmenleri nfusu da ksaca tantlmaktadr. Salon-7 Sz konusu otobs irketleri ve mterileri arasndan stratejik rneklem teknii ile seilen bir yandan 5 otobs irketi sahibi ile, dier yandan sz konusu otobs irketleri ile devaml yolculuk eden 10 mteri ile yar-yaplandrlm sorular erevesinde grmeler yaplm ve Toplam Kalite Ynetimi anlay, sz konusu irketlerde deerlendirilerek bu anlay ve yaklamn hangi ilkelerinin yerine getirildii ve hangilerinin uygulanamad tespit edilmeye allmtr. Grme sorular, irketlerin ne lde mteri odakl altklar zerinde younlamtr. Ayrca rekabete kar kendilerini korumak iin neler yaptklar ve srekli geliimin neresinde olduklar anlalmaya allmtr. Bursada ikamet eden Bulgaristan gmenlerinden ylda yaklak olarak 100.000 kiinin, TrkiyeBulgaristan otobs irketleri ile seyahat etmesi bu iletmelerin nemini gstermekte ve akademik evrelerce bu alandaki bilimsel aratrmalar gerekli ve nemli klmaktadr. Aratrmada rneklem alanndan elde edilen bulgulardan karlan sonulara gre; TrkiyeBulgaristan otobs irketlerinin; Toplam Kalite Ynetiminin ilkelerinden byk lde haberdar olmadklar ve mterinin, irketler iin ncelikle kar anlamna geldii sonucu kt sylenebilir.
Matematik Programlama - 2 Yrd.Do.Dr. Burcu Toker Ersz 6 Temmuz 2011 10:15 -11:25
0307-008 Ders-Asistan Atama Probleminin Matematiksel Modelleme Yaklam ile zm ve Bir Uygulama layda Karabulut, Fadime ney Yksektepe
Bu almada, asistanlarn uygulama derslerine atanmas problemi ele alnmtr. Blmlerin dnemlik ders plan yapldktan sonra uygulama derslerinin zaman belirlenir ve bu uygulamalar asistanlar tarafndan yrtlr. Laboratuar ve/veya snflardaki kapasite kst nedeniyle bir dersin uygulamalar birden fazla grupta yrtlmek zorundadr. Bu durumda problemin boyutunu ve artlarn etkilemektedir. Ayrca asistanlar genelde yksek lisans veya doktora rencileri olduu iin onlarn ders programlar da gz nnde bulundurularak bir atama yaplmaldr. Dier bir adan ise her bir asistann i ykn ve ders saat dalmn dengelemek gerekmektedir. Ek olarak, asistanlarn ders saati tercihlerini de gz nne alarak bireysel memnuniyetleri de eniyilenmelidir. Btn bu durumlar ele alndnda ders-asistan atama probleminin zorluu grlmektedir. Bu almada gerek durumu olabildiince yanstan bir matematiksel model oluturulmutur. Gelitirilen bu model gerek veriler kullanlarak GAMS program yardmyla zlmtr. nerilen matematiksel modelin sonucu elde edilen atmalar ile mevcut uygulanan atamalar karlatrlmtr. Sonu olarak gelitirilen modelin kolay anlalabilirlii ve iyi zm vermesi hem uygulanabilirliini hem de asistanlarn memnuniyetini artracaktr. Salon-22 Salon-22 Salon-22
0322-038 DOLAAN ANA ALICILI DUYGA ALARINDA MR ENBYKLEYEN YEN TAMSAYI PROGRAMLAMA GSTERMLER VE ZMLER M. Emre KESKN, . Kuban ALTINEL, Necati ARAS, Cem ERSOY
Dolaan bir ana alcy rotalayarak kablosuz duyga alarnda mrn enbyklenmesi epeyce aratrlm bir konudur. Ancak yazndaki almalarn tm alc yer deitirmelerinin anlk olduunu ve sre almadn varsayarlar. Ayrca ou almada gsterimler, alcnn belirlenen rotadan an mr boyunca yalnzca bir kez geecei durumu gz nne alrlar. Bu almada sabit hzla hareket eden tek alcl alar gz nne alnmakta ve sabit bir rota yerine duygalarn kalan enerjilerine bal olarak deiebilen rotalar tamsay programlama gsterimleri yardmyla saptanmaktadr.
0323-045 MALYET TABANLI PARALEL MONTAJ HATTI DENGELEME PROBLEM N BR TAMSAYILI PROGRAMLAMA MODEL Tusan DERYA, Hadi GKEN
Son yllarda sanayide ortaya kan acmasz rekabet, retim maliyetlerini daha fazla anlaml hale getirmitir. Montaj hattna sahip baarl retim sistemlerinde dahi, retim maliyetlerini aa ekme abas bir zorunluluk haline gelmitir. Maliyet tabanl Montaj Hatt Dengeleme Problemi (MMHDP); montaj maliyetlerini en kk hale getirecek, talepleri karlayacak ve montaj srecindeki kstlar karlayacak ekilde, grevlerin i istasyonlarna mmkn atamasn kapsamaktadr. Geleneksel montaj kkenli sektrlerde son montajn genellikle, emee dayal olarak yapld, otomasyonun fazla olmad retim ortamlardr. Bu nedenle MMHDPde, igc maliyeti detayl olarak analiz edilmek zorundadr. Sanayide birden fazla birbirine yakn montaj hattna sahip retim sistemlerinin rneklerine olduka yaygn olarak rastlanmaktadr. Paralel olarak konumlandrlm hatlarn rettikleri rnlerin birbirinin ayn ya da benzeri olduklar ve evrim zamanlarnn birbirine eit ya da yakn olduklar grlmektedir. Bundan dolay, Gken vd. (2006), retim sisteminin verimliliinin ve kaynak kullanmnn artrlmas iin, paralel bitiik hatlarn baz istasyonlarnn i yklerinin birletirilmesini nermilerdir. Birden fazla hattn ortak bir ekilde dengelendii bu problem, Paralel Montaj Hatt Dengeleme Problemi (PMHDP) olarak isimlendirilmitir. PMHDPnin amac en az istasyon saysna (veya operatr saysna) ulalmasdr. Maliyet Tabanl Paralel Montaj Hatt Dengeleme Problemi (MPMHDP) ise; montaj maliyetlerinin enkklenmesi iin iki veya daha fazla hattn birlikte dengelenmesini iermektedir. Bu almada, MPMHDP iin bir tamsayl karar modeli gelitirilmitir.
Yaln retim - 2 Yrd.Do.Dr. zay Umut Trkan 6 Temmuz 2011 10:15 -11:25
0327-152 YALIN ALTI SGMA YAKLAIMIYLA KALIP DEM SRESNN (SMED) AZALTILMASI: BR LASTK FABRKASINDA UYGULAMA Meral Zor, Harun Reit Yazgan, Semra Boran
Salon-24 Salon-24 Salon-24 Yaln retimde en nemli ama, rnn sipariinden teslimatna kadar geen srete, deer katmayan fakat maliyet oluturan faaliyetlerin ortadan kaldrlmasdr. Yaln retimde kullanlan ok saydaki tekniklerden biri olan hzl kalp deiimi de, kalp deiimlerindeki israfa yol aan faaliyetlerin ortadan kaldrlmasyla deiim sresinin ksaltlmasn amalayan bir tekniktir. Bu almada, hzl kalp deiiminde yaln alt sigma uygulama admlar (TAK-tanmla, l, analiz et, iyiletir ve kontrol et) esas alnm ve bir lastik fabrikasnda uygulanabilirlii gsterilmitir. Bylece yaln alt sigma ve hzl kalp deiimi yaklamnn birleimiyle, hem kalp deiim srecindeki varyasyonda hem de deer katmayan faaliyetlerin srelerinde daha etkin bir etkin azalma elde edilmitir.
0403-218 BR DKM FABRKASINDA YALIN ALTI SGMA UYGULAMASI Cemalettin KUBAT, ahsine Bra ARSLAN
Yaln Alt Sigma, yaln retim ve alt sigma felsefesini birbiri ile entegre eden bir kalite sistemidir. Yaln Alt Sigma nn amac Alt Sigma iin uygulama srasnda gerekli olan hz kazanmn Yaln retim ile salayp verimlilii artrmaktr. Yaln Alt Sigma uygulamas srasnda Pareto analizi, Neden-sonu diyagram, Deer ak haritalar, Mterinin Sesi(VOC), TGSM(Tedariki, Girdi, Sre, kt, Mteri) Kalite Kritii, Pick izelgesi, Kano analizi, FMEA gibi kalite aralar kullanlr. Yaln Alt Sigma ile birlikte masraflar azalr, stok seviyesi der, maliyet azalr, kalite artar, mteri memnuniyeti artar, daha gl ve salam tasarmlar yaplr. Ayrca u da unutulmamaldr ki her sigma adm sonunda irket net karll % 5 - % 10 orannda artmaktadr. Bu almada, Yaln Alt Sigma yntemi bir dkm fabrikasnda souk dkm ve kum dkm hatalarndan kaynaklanan problemin belirlenmesi ve neden-sonu diyagram, kk neden analizi yaplarak, bu hatalar azaltmak veya yok etmek iin gerekli iyiletirmeler yaplacaktr ve daha verimli, daha kaliteli ve daha dk maliyetli bir sistem oluturulacaktr.
0404-368 YALIN RETMN BAARISINDA PERSONEL GLENDRMENN ROL zay Umut TRKAN
Yaln retim; deer yaratmayan faaliyetlerin ayklanmas yoluyla, retim srecinde oluacak her trl israf nleme amac dorultusunda gelitirilmi, yksek performans dzeyi salayarak en az girdi ile en fazla verimi ortaya karmay hedefleyen bir retim sistemidir. retim srecinin son derece krlgan olduu sistemde yksek teknolojilerin kullanlmas ve hatasz alma zorunluluu, nitelikli igc ihtiyacn da beraberinde getirmektedir. Dolaysyla sz konusu igcn istihdam edecek, gelitirecek ve retim sreciyle btnletirecek bir ynetim sisteminin kurulmas, yaln retimin baars iin temel gereklilik halindedir. Gnmzde yaln retim ve ynetim modeli erevesinde ekillendirilen personeli glendirme yaklam, alanlarn ileriyle ilgili planlama ve uygulamaya dair eitli kararlar verebilmelerini, bylece retim srecine en st dzeyde katkda bulunmalarn salayan bir uygulama olarak grlmektedir.
Karar Verme: Bulank Sistemler Yrd.Do.Dr. Semra Boran 6 Temmuz 2011 10:15 -11:25
0323-051 Karar Srecinde Bulank Mantk Bazl Oyun Teorisi Uygulamalar Soner APLAK, Orhan TRKBEY
Gnmzde rekabet her alanda kendini gstermektedir. Organizasyonlar rekabet ortamnda amalarna ynelik etkin kararlar almak durumundadrlar. Bununla beraber, karar verme sreci belirsizlik ieren karmak bir sretir. almann amac, karar verme srecinde bulank mantk ve oyun teorisi gibi yapay zeka (YZ) yntemlerini kullanan bir yaklam oluturmaktr. alma, karar srecinin ok amal ve kriterli iki kiili sabit toplaml olmayan bir oyun kapsamnda ele alnd melez bir karar verme metodolojisini iermektedir. Metodolojinin her aamas oyun teorisi kapsamnda oyuncularn karlkl stratejileri dikkate alnarak deerlendirilmekte ve sonucunda bir kazan matrisi oluturulmaktadr. Hedefler, kritik faktrler (kriterler) ve bunlarn arlklar bulank matematiksel ilemler ile hesaplanmaktadr. Mteakiben, oyuncularn stratejileri hedefler ve kriterlere gre deerlendirilmektedir. Bu srete, kesin matematiksel saylar yerine sbjektif faktrler (yarg, tecrbe, tercih gibi) bulank dilsel deikenlerle ile ifade edilmekte ve saysal deerlere dntrlmektedir. nerilen metodolojinin uygulanabilirliinin ve matematiksel geerliliinin gsterilmesi amacyla saysal bir uygulama verilmektedir.
Salon-26 Salon-26
0324-077 MUHAREBE ALANINDA HEDEFLERLE LGL BULANIK MANTIK ESASLI KARAR VERME SREC Kerim GZTEPE, Semra BORAN, Harun Reit YAZGAN
Harekt alan karar vericilerinin muharebe alannda ortaya kan olaylarn hzl ak ierisinde dman hedefleri iin doru ve etkin karar vermeleri hayati bir konudur. Muharebe alannda en kritik konulardan birisi dman hedeflerinin derhal tespiti ve en uygun kararn verilmesidir. Karmak ve ok sayda etken harekt alan ekillendirme srecinde etkili olmaktadr. Bu nedenle karar alma srecinde harekt alanndaki hedefler hakknda detayl bilgiye ihtiya duyulmaktadr. Elde edilen bu bilgiler saysal olmann yan sra sbjektif yarg esasl olabilir. ou zaman muharebe alan hedefleriyle ilgili kararlarn kesin olmayan bilgiler ve belirsizlik ortamnda verilmesi sz konusu olmaktadr. Bu almada konvansiyonel bir atma ortam iin bulank bir karar modeli gelitirilerek dost ve dost olmayan unsurlara kar en uygun kararn verilmesi amalanmtr.
0404-328 BULANIK UZMAN SSTEM TASARIMIYLA BLEENLERNN BELRLENMES Pnar Yldz KUMRU, Zafer BOZYER
Salon-26
BLGSAYAR
DONANIM
Gnmz teknolojisinde yaanan hzl deiimler ve her geen yl bir nceki yllardan ok daha fazla enformasyon retilmesi bilgisayarlar hayatmzn vazgeilmez bir paras haline getirmitir. Kullanm alanlarnn genilemesi sebebiyle, bilgisayar donanm bileenlerinin belirlenmesi, hzla deimekte olan teknolojinin de yardmyla ok kriterli bir karar verme problemi olarak gnlk hayatta sklkla karmza kmaktadr. Bilgisayarlarn donanm bileenleri, ounlukla konunun uzmanlarndan yardm alnarak ve temel bileen paralar gz nnde bulundurularak, kullanlmas dnlen alana gre belirlenmektedir. Ancak, bilgisayar konfigrasyonlar belirlenirken uzmanlarn dnceleri ve kiisel yarglar ok farkl donanm bileenlerinin nerilmesiyle sonulanmaktadr. Bu aamadan sonra hangi uzmann tavsiyesine uymak gerektii gibi sorular ortaya kmaktadr. Bu bildiride, Bulank Mantk (BM) kullanlarak sadece kullancnn kiisel tercihlerini gz nnde bulunduran ve uzmanlarn kiisel yarglarndan uzak en uygun bilgisayar konfigrasyonunun belirlenmesi zerine bir alma yaplmtr.
Biliim anda Endstri Mhendislii Eitimi Yrd.Do.Dr. Ufuk Kula (SA Endstri Mhendislii) Prof.Dr. Prof.Dr. Prof.Dr. Prof.Dr. Prof.Dr. lhami Karayaln (T) Ercan ztemel (Marmara niversitesi) Ahmet Fahri zok (K) Ali Rza Kaylan (Boazii niversitesi) Ramazan Evren (T)
Tarih Saat Yer Konu
6 Temmuz 2011 11:35-12:45 Salon1 Bu panelde, biliim teknolojilerinde son yirmi ylda meydana gelen gelimelerin endstri mhendislii eitimini nasl deitirmekte olduu ve biliim anda endstri mhendislii eitiminin nasl bir deiim geirmesi gerektii tartlacaktr. Bu erevede, iinde bulunduumuz ada, eitimde ortaya kan eilim ve paradigma deiikliklerinin; endstri mhendislii eitimi zerindeki yansmalar, endstri mhendislii eitiminin Trkiyedeki durumu, Trk sanayi ve hizmet sektrnde endstri mhendisliinin biliim ann gereklerine bal olarak oynamas gereken rol, buna bal olarak ortaya kan eitim ihtiyalar ele alnacak ve bu ihtiyalarn karlanmas iin endstri mhendislii eitiminde ne tr yenilikler ve yneliler gerektii tartlacaktr.
renci Proje Yarmas Oturumu-3 Oturum Bakan Tarih Saat Yer Konu Yrd.Do.Dr. Ufuk Kula (SA) 06 Temmuz 2011 13:45-15:00 Salon1 Bu oturumda Lisans rencilerinin Yneylem Aratrmas ve Endstri Mhendislii konularnda yaptklar proje almalarndan finale kalan 3nn final sunumu gerekleecektir. Trk Kzlay Orta Anadolu Blgesi Kan rnleri Tedarik Zinciri Projesi Ali Cem Randa, Alican Cmert, Berker Adgzel, Cem Balkolu, Ceren rnekol Orta Dou Teknik niversitesi Endstri Mhendislii Blm Trk Kzlay, Salk Bakanlnn Gvenli Kan Temini projesi kapsamnda ve Bakanln yaynlad bildirge dorultusunda, 2008 ylndan itibaren Trkiyede kan hizmetlerinin verilmesindeki yetkili tek kurulu haline gelmitir. Kzlayn yapsnda bulunan blge kan merkezleri blge iindeki kan toplar ve ileyerek kan bileenlerini yani eritrosit, plazma ve trombosit retimini gerekletirir ve yine blge iindeki hastanelere datmn yapar. Ancak sistem, farkl beklentilerde ve dnya grnde olan paydalar ile birlikte almaktadr. Kan tedariinin, kan talebinden dk olmas sebebiyle kan rnlerinin etkili kullanm btn paydalar iin nemli bir hale gelmitir. Bu proje kapsamnda, hedef alnan olan Orta Anadolu Blgesindeki talep karlama srelerini azaltp kan bileenleri taleplerinin karlanma orann arttrlmas ile sistemin etkinliinin ve verimliliinin iyiletirilmesi hedeflenmitir. Proje kapsamnda btn kan rnleri dikkate alnm olup literatrde bu denli geni bir alma bulunmamaktadr. Bu hedef dorultusunda; blge apnda eitli noktalarda datm merkezlerinin almas, uygulanacak envanter politikasnn belirlenmesi zerine almalar yaplmtr. nerilen sistemin performans llm ve uygulanabilirlii tartlmtr. Trk Kzlay in Merkezi Afet Ynetiminde Karar Destek Sistemi Tasarm Okan Dkkanc, ner Koak, Ali rfan Mahmutoullar, Haim zl, Nur Timurlenk Bilkent niversitesi Endstri Mhendislii Blm Bu projede, kurumun herhangi bir afetin meydana geldii yere iki saat iinde ulama hedefi baz alnarak Kzlayn blgesel ve yerel afet ynetim merkezleri, stratejik ve taktiksel adan deerlendirilmitir. Yaplan incelemeler sonucunda, kurumun mevcut merkez konumlar bakmndan etkin hizmet veremedii gzlenmitir. Ayrca, bu merkezlerin envanter seviyeleri incelendiinde birok merkezde depolanan malzemelerin kritik stok seviyelerinin altnda olduu grlmtr. Bu problemi gidermek ve afet ynetimi merkezlerinin en uygun yerlerini belirlemek amacyla bir matematiksel model oluturulmutur. l ve ile krlmnda nfus ve gemi afet verileri modele entegre edilmi ve zm, kurumun kullanmna sunulmu olan karar destek sisteminde kullanlmtr. Bu sistemde, Kzlaya bir sonraki merkezin nereye alaca, istenilen merkezi kapatma, bir afette ortaya kacak afetzede says tahmini gibi modller yer almaktadr. TRK KIZILAYI ACL DURUM LOJSTK KARAR DESTEK SSTEM Cansu Karada, eyma Kkzer, Efe Pnar, Gamze Tuna, Burak Ua TOBB Ekonomi ve Teknoloji niversitesi Endstri Mhendislii Blm Bu projede Trk Kzlaynn acil durum ykleme planlar ile ilgili sorunlarnn giderilmesi amacyla bir Acil Durum Lojistik ve Karar Destek Sistemi kurulmutur. Mevcut sistemde esnek olmayan ykleme planlar, balarn standartlatrlmas konusundaki zorluklar ve ykleme planlarnn el ile oluturulmasndan kaynaklanan
sorunlar bulunmaktadr. Gelitirilen sistemde, istenilen malzemeler istenilen aralara zgn bir algoritma kullanlarak yerletirilmekte ve lojistik sorumlusuna ykleme ile ilgili detayl rapor verilmektedir. Ara ykleme problemini etkin bir ekilde zebilmek iin literatrdeki problemler incelenmi ve problemin iki boyutlu sele paketleme problemine benzedii grlmtr. Bu problemi zmek iin farkl sezgisel algoritmalar denenmi ve zgn bir algoritma gelitirilmitir. Gelitirilen algoritma, yklemeleri yaparken kalan boluklarn en aza indirgenmesini hedeflemekte ve olurlu bir zm bulduktan sonra yklenen aralarn doluluk oranlarn inceleyerek bo kalan aralar yerine daha kk boyutlu aralar nermektedir. Gelitirilen sistem kurum yetkilileri ile birlikte tasarlanmtr. zmn uygulanmasnda ncelikle kurumda programn bir tantm yaplacak, daha sonra kurulumu gerekletirilecek ve en son olarak da kullanclar iin eitim dzenlenecektir. zmn uygulanmasndan sonra kurumun ara yklemelerini daha etkin bir ekilde yapaca dnlmektedir. Mevcut durumda tutulmayan ykleme verileri yeni sistemle etkin bir ekilde tutulmaya balanacaktr. Ayrca programn arayz sayesinde standart olmayan ba malzemelerinin boyutlar sisteme girilerek kolaylkla ykleme yaplabilecektir. Bylece ba yoluyla gelen ve mevcut palet standartlarna uymayan malzemelerin yklenmesi sorunu da zlecektir.
Matematik Programlama - 3 Yrd.Do.Dr. R. Grcan zdemir 6 Temmuz 2011 13:45 -15:00
0404-336 Gda Paketleme Endstrisinde Hiyerarik Matematiksel Programlama Yaklam R.G. zdemir, Z. Aya, M. zdemir, G.Aksu
Salon-2
retim
Planlama
iin
Bu almada, bir gda paketleme imalatsnn retim planlama srecinde kullanlmak zere hiyerarik yaklam nerilmektedir. nerilen hiyerarik yaklam iki aamal olarak modellenmektedir. Birinci aamada, tahmini talepler toplak retim planlamaya dntrlr ve bu aamada rnler elde edildikleri malzeme tiplerine gre aileler zeriden planlamaya alnmaktadrlar. kinci aamada ise, ailelerin belirlenen retim ve envanter miktarlar esas alnarak her rn iin haftalk detayl (ayrk) planlama yaplmaktadr. Tm hiyerarik retim planlama sreci matematiksel modelleme ile formle edilmektedir. ki ayrk matematiksel model hiyerarinin st ve alt seviyelerini oluturacak ekilde kurgulanmaktadr. lk modelin ktlar ikinci model iin kstlarda parametlere dntrlmekte ve bu ekilde iki model arasndaki balant salanmaktadr. lk matematiksel modelin ama fonksiyonunda toplam retim, enventer ve iilik maliyetleri en azlanrken yeni ie almlarda tecrbe eksiklii kstlarda gz nne alnmaktadr. kinci model ise ok aamal retim kaynaklarnn paylatrlmasn gerekletirmektedir. Gerek retim verileri zerinden gelitirilen hiyerarik retim planlama yaklamnn uygulamas verilmektedir.
0404-337 Kaynak Kstl Karma Modelli Montaj Hatt Dengeleme Problemine ok Amal Matematiksel Programlama Yaklam R.G. zdemir, N. Karaca, F. lter, A. Kartal
Karma modelli montaj hatlarnda genel yaklam her istasyona gnlk veya vardiya bana olabildiince eit yk oluturacak ekilde i atama yapmaktr. lerin istasyonlara atanmas montaj hatlarnn dengelenmesi olarak adlandrlmaktadr ve endstriyel uygulamalarda dengeleme iin eit istasyon yknn salanmasndan baka amalarda bulunmaktadr. Bunlardan bazlar; kullanlan montaj ekipmannn en aza indirilmesi, montaj paralarnn tama srelerinin en aza indirilmesi, v.b. Bu almada ele alnan problem karma modelli montaj hatlarnda kaynak kullanmn ve i yk dengesizliini en aza indirecek hat dengelenmesidir. Konu edilen problem bir otomotiv reticisinin montaj hatlarnda gzlemlenmitir. Mevcut hat tasarm esas alnarak belirlenen retim ihtiyalarna gre haftalk veya aylk dengeleme zmleri aranmaktadr. Mevcut durumda istasyonlarda kurulu bulunan balama ekipmanlar yeni oluacak dengelemede belli maliyetlerle yer deitirebilmektedir. Hat zerinde deikenlik gsteren retim ihtiyalarna sahip eitli modeller retilmektedir. Modeller arasnda ilem sreleri ve ilemlerin yapl ekil ve sralar asndan farkllklar bulunabilmekte ve bu durum farkl modellerdeki benzer ilerin ayn istasyonda yaplmas srasnda iyk dengesizlii oluturmaktadr. Bu alma yukarda bahsedilen problemin zm iin ok amal matematiksel bir model nermektedir. Gelitirilen hedef programlama modelinde iyk dengesizliinin en aza indirilmesi ve kullanlan balama ekipmanlarnn saysnn en aza indirilmesi gereklenmeye allmakta, ayrca modelde retim hattna ait para envanter alanlar, kullanlabilecek ekipman adedi gibi kaynak kstlar, ncelik ilikileri ve evrim sresi kstlarna ek olarak salanmaya allmaktadr. Gelitirilen modelin gerek retim ortamndan elde edilen verilerle uygulanmas ve sonularn analiz edilmesi almann ktlar olacaktr.
Salon-2
Salon-2
0404-340 OTOMOTV SEKTRNDE MONTAJ MALZEME OPTMZASYONU Sleyman Erdem Tezcan, Gkhan Dikmen, nder Tombu, Aye Cilac Tombu
YERLETRME
Bu almada otomotiv sektr iin yaplan bir karma tamsayl programlama almas ele alnmaktadr. Montaj iin gerekli alt malzemeler depodan ilk nce n montaj mahallerine daha sonra montaja tanmaktadr. Tanma esnasnda forklift ve dier tama aralar kullanlmaktadr. Ama daha sk kullanlan paralarn yerlerini montaj ve n montaj mahalline daha yakn depolayarak ihtiya duyulan tama arac saysn en kklemektir. Malzemelerden bazlar dier malzemelerle birlikte ayn depoya yerletirilebilirken bazlar ise bir ambara tek bana depolanmak zorundadr. Bu neden ile depo yerletirme problemi iin karma tamsayl bir optimizasyon program uygulanmtr.
Benzetim - 4 Yrd.Do.Dr. H. brahim Koruca 6 Temmuz 2011 13:45 -15:00
0404-304 Isparta li Elektrik Arza Tamir Bakm Biriminde Simlasyon Destekli Personel Planlama ve Organizasyon Yaplandrma Aratrmas Halil brahim KORUCA, Erdal AYDEMR, Arzu OKTAY, Neslihan Uurlu, Yelda SNETOLU
Servis sistemlerinde mteri odaklk, dorudan etkileim ve doru personel planlamas, zamannda hizmet sunumu ve kalitesi mteri memnuniyetini st seviyeye tayabilir. Mteri memnuniyetini olumsuz etkileyen uzun bekleme sreleri hizmet kalitesini drmekte, sre iyiletirme ve organizasyon planlamas almalarn zorunlu hale getirmektedir. Tamir bakm birimlerinde beklemelerin azaltlmas iin sre ve personel planlamann gereklilii n plana kmaktadr. Karmak ve birbiriyle balantl sistemlerde arza tm sistemin durmasna neden olabilir. Arzalarn ksa srede giderilmesi, maliyetlerin dlmesi ve hizmet kalitesinin ve srekliliinin salanmas iin tamir bakm sresinin ve kaynaklarn verimli kullanlmas gerekmektedir. Bu almada, Isparta ili Elektrik Arza Birimine ait arza tamir sreci, Arena simlasyon program yardmyla balang modeli oluturulmutur. ehir merkezinde gnlk bildirilen arzalar mevcut tamir bakm ekiplerine ulatrlarak giderilmektedir. Arzalar snflandrlm ve arza tiplerine gre tamir bakm sreleri ve arzalara ulam sreleri llerek dalmlar belirlenmitir. Elde edilen gerek verilerden bir aylk simlasyon koumu gerekletirilmitir. Kuyrukta bekleme sresini azaltmak, tamir edilen arza saysn ve personel kullanm oranlarn arttrmak almann amacn oluturmaktadr. Balang modelinde gzlenen olumsuzluklarn giderilmesine ynelik alternatif alma sistem senaryolar gelitirilmitir. Gelitirilen senaryolarda tamir bakm ekiplerinin performanslar simlasyon sonularna gre karlatrlmtr.
Salon-3 Salon-3
0404-305 Bir eker Fabrikas Kampanya Dnemi Satn Alma - Stoklama Ynteminin Simlasyon Destekli Aratrlmas Ve Gelitirilmesi Halil brahim KORUCA, Erdal AYDEMR, Zekeriya MULBAY, Ebru AY
Uzun ve karmak retim srecine sahip olan eker fabrikalar, farkl bozucu faktrler tarafndan; makine arzalar, ya miktar ve hava scaklndan olumsuz etkilenmektedir. Bu faktrler depolama politikasn etkilemekte, hammadde ve bitmi rn stok miktarlarnn ykselmesine neden olmaktadr. eker fabrikalarnda sklkla karlalan bu durumun engellenebilmesi ancak satn alma ve stoklama politikalarnn iyiletirilmesi ile mmkndr. Bu almada, bir eker fabrikasnn maruz kald faktrleri konu alan bir simlasyon modeli gelitirilerek fabrikann kampanya dnemi iin farkl satn alma ve stoklama senaryolar simle edilmitir. Simlasyon sonularndan, iletmenin mevcut stoklar gnlk %10 dren senaryo nerilmitir.
0404-310 E-ATIK DEMONTAJ SSTEMLER PLANLAMASI ALIMASI Ozan APRAZ, Akner GNGR
Salon-3
ETKL
BR
YERLEM
Teknolojinin gelimesiyle birlikte Dnyada ve Trkiye'de elektrikli ve elektronik eya sektr byrken, elektrikli ve elektronik eyalarn kullanm sresini tamamlamasyla elektronik atklar (eatk) meydana gelmektedir. Teknolojinin srekli gelimesi ve her geen gn yeni rnlerin insanlarn kullanmna sunulmas, e-atklarn gelecekte daha da artacann gstergesidir. Gerek evresel kayglar, gerekse yasal dzenlemeler nedeniyle e-atklarn geri dnm zorunlu hale gelmitir. Eatklarn geri dnmnde demontaj nemli bir yere sahiptir. Demontaj, geri kazanlabilir atk olarak tanmlanm rnn, geri kazanlmak istenen paralarna eriimi salayan sistematik faaliyetler btndr ve nemli bir fonksiyona sahiptir. Demontaj ortamlar montaj ortamlarna kyasla farkllklar iermektedir. Bu almada, sz konusu farkllklar gerek literatr, gerekse lkemizde e-atk geri kazanmnda faaliyet gsteren bir firmadan elde edilen bilgilerle ortaya konulmutur. almada, geri kazanlmas hedeflenen e-atklarn sahip olabilecei yapsal belirsizliklerin, demontaj sreleri ve demontaj rotalar zerindeki etkilerini de dikkate alan ideal yerleim planlama yaklamlar irdelenmektedir. alma, literatrde olduka az allm olan demontaj sistemlerinin yerleim planlamasna ynelik katklar salamaktadr.
Dnyasnda Biliim Uygulamalar - 3 Prof.Dr. Burhan Trken 6 Temmuz 2011 13:45 -15:00
0404-411 Endstride Yksek Seviyeli Mimari Uygulamalar zer UYGUN, Hasan KAAMAK
Yksek Seviyeli Mimari (HLA: High Level Architecture), balangta Amerikan Savunma Bakanl tarafndan askeri sistemlerin ve oyunlarn datk ortamda benzetiminin oluturulmas iin gelitirilmi bir mimaridir. HLA datk benzetim mimarisinin balangc 1995 yllarna dayanmakla birlikte bunun ncesinde baka datk benzetim denemeleri olmutur. Daha sonra bu mimari 2000 ylnda IEEE tarafndan 1516 koduyla standart haline gelmi ve ticari bir yazlm halini alarak sivil alanlarda da uygulanma imkn bulmutur. HLA imkanlarn sunan ticari iletmeler ve kiisel teebbsler bulunmaktadr. Ticari olan iletmeler hem rekabet, hem endstrinin ihtiyalarn karlamak bakmndan kendilerini gelitirmektedirler. Bununla birlikte IEEE, standartlarnn her 5 ylda bir gelitirilmesi artn getirmitir. Tm bunlardan dolay 2010 ylnda Pitch Technologies irketi kendi gelitirdii HLA yazlmnn yeni versiyonunu HLA Evolved ismiyle kullanma sunmutur. Bu almada hem datk benzetimin geliimi, hem de sivil alanlarda ne gibi uygulama imkanlar bulduu aklanacaktr. Gnmzde Trkiyede benzetim almalarnda HLA kullanm henz ok yaygn deildir. Bunun sebepleri de irdelenmeye allacaktr. Endstride HLA kullanmnn en uygun alanlarndan biri tedarik zincirlerinin datk olarak benzetimidir. Bununla birlikte etmen temelli yazlm ve benzetim uygulamalar iin HLA datk ortam etkileimleri ve yeniden kullanm imkanlar sunmaktadr. Bu almada benzeri uygulama alanlar ile ilgili literatr taramas verilecek ve bir takm neriler sunulacaktr.
0404-418 Ak Kaynak Kod Lisanslarnn Sistematik Analizi Grdal Ertek, Semih Glerer, Bengi Tokdil
Ak kaynak kodlu yazlm kavram, bilgisayarlarn i dnyas ve gnlk hayatmza girmesinden itibaren yazlm sektrndeki en nemli gelimelerden birisidir. Ak kaynak kodlu yazlmlarn kapal kaynak kodlu yazlmlardan temel fark, bu yazlmlarn sadece kendilerinin deil, kaynak kodlarnn da tm dnyaya nternet zerinden paylalyor olmasdr. Bylece yeni yazlmlar ok daha az bir emek harcanarak ve imece tarznda bir dayanma ile gelitirilebilmekte, ticari yazlmlarn tekellemesi nnde nemli bir bariyer tekil etmektedir. dnyasnda ve gnlk yaamda kullanlan pek ok yazlm ak kaynak kodlu yazlm olup, bu yazlmlara rnek olarak Linux bazl iletim sistemleri, Firefox a taraycs, Open Office, Apache sunucusu, MySQL veritaban sistemi gsterilebilir. Ak kaynak kodlu yazlmlar ok farkl lisanslar altnda gelmekte olup bu yazlmlarla ilgili temel bir zorluk bu lisans tiplerinin anlalmasndaki zorluktur. Bu almada ak kaynak kodlu yazlm lisanslarnn szlemeleri detayl olarak incelenerek yer alan maddeler net olarak belirlenmi, ve her bir lisans bu szleme maddeleri balamnda karakterize edilmitir. Ayrca elde edilen veri incelenerek biliim yneticilerine faydal olacak yeni kavraylar sunulmaktadr.
0404-422 Yazlm Mimarilerine Ynelik Talepler ve Trend smail Hakk Cedimolu, Deniz Herand
Yazlm Mimarisi tpk inaat sektrndeki mimariye benzer olarak yazlm kullanclarnn taleplerinin dzenli, anlalabilir, saklanabilir, incelenebilir, iyiletirilebilir ve yazlm gelitiriciler iin ifade edilebilir olmas amacyla eitli teknikler kullanlarak bir ortama (bilgisayar program, kat vs.) aktarlmas ile ilgilenen bilim daldr. Bu alanda kullanlan teknikler ise gnmz enformasyon teknolojilerinin mmkn kld veya gerekletirebildii altyapya uygun olarak yazlm kullanc taleplerini grsel olarak ifade edebilen tekniklerdir. Fiziksel altyapdan balanarak, haritalama (mapping) tekniklerine kadar birok teknik gnmzde kullanlmaktadr. Bu aratrmada gelien enformasyon teknolojilerinin ve yazlm kullanclarnn gelimeler karsnda gelien talepleri ve trendler analiz edilecektir. zellikle deien srelerin karsnda esneklik salayan Servis Odakl Mimarideki gelimeler incelenecektir.
Lojistik - 1 Yrd.Do.Dr. Berrin Denizhan 6 Temmuz 2011 13:45 -15:00
0318-024 Diferansiyel Geliim Algoritmas ile nce Datm Sonra Toplamal ve Zaman Pencereli Ara Rotalama Problemine likin Bir Uygulama lker Kkolu, Nursel ztrk
Bu almada, literatrde VRPBTW olarak yer alan nce Datm Sonra Toplamal ve Zaman Pencereli Ara Rotalama Problemi ile ilgili, hizmet sisteminde bir uygulama yaplmtr. VRPBTW; zaman penceresi ve kapasite kstlarn ieren, Ara Rotalama Probleminin bir uzantsdr. Bu problemde yer alan mteriler, datm ve toplama mterisi olmak zere iki gruba ayrlmaktadr. Her bir ara depodan hizmete balar ve malzemeler depodan datm mterilerine datlr. Datm ileminden sonra aralar toplama ilemi yaparak depoya geri dnerler. Problemde ama fonksiyonu ise, btn kstlarn uygunluu salanacak ekilde en ksa toplam rota uzunluunun bulunmasdr. almada, datm ve toplama kstlar deitirilerek problem bir catering firmasna uyarlanmtr. ncelikle probleme ait kark tamsayl matematiksel model oluturulmu, daha sonra problemin zm iin Diferansiyel Geliim Algoritmas kullanlmtr. Diferansiyel Geliim Algoritmas, Visual Studio 2008 programnda Visual Basic 9.0 programlama dili ile oluturulmutur ve optimum sonucu bilinen 16 mterilik rnek problem sonular ile test edilmitir. Test edilen algoritma, catering firmasna uygulanarak ara filosu etkin bir ekilde organize edilmitir. Salon-5
0325-096 NC PART LOJSTK LETMELERNDE SINIFLANDIRILMASI N YEN BR YAKLAIM Alper Konuk, Berrin Denizhan
Salon-5
HASARLARIN
Bu almann amac, nc parti lojistik iletmelerinde oluan hasarlar snflandrmak, kontrol ve takip edilmesine ynelik yeni standart bir yaklam nermektir. nc parti servis salayclar gl anlamalar ile zamannda, hatasz ve hasarsz olarak rn depolamay ve alcya teslim etmeyi amalarlar. Bu srete oluan hasarlar hizmet kalitesini azaltrken, maliyet ve zaman kaybna yol amaktadr. Hizmet alan ile nc parti servis salayc arasndaki anlamaya gre hatann trne, derecesine, hatadan sorumlu tarafa, sebeplerine, yaplacak resmi ilemlere karar vermek ve maliyetlendirmek bu sreci yavalatmaktadr. Bu sebeple hatalar izlemek ve nleyici tedbirler almak, kayt altna alarak sreci kontrol etmek gereklidir. Bu amala bir nc parti lojistik ve liman hizmeti salayan iletmede oluan en sk karlalan hasarlara dayanarak snflandrma yaplmtr. nerilen bu standart yapnn nc parti iletmelerde hizmet kalitesinin artrlmasnda yol gsterici olmas beklenmektedir.
0325-145 KOLTUK RETEN BR FRMADA FABRKA LOJSTK YNETM Zeliha Gler, mer Gnhan, Erdal Emel, Tlin Gndz Cengiz
Bu almada, koltuk reten bir firmann montaj hattna malzeme besleme yapan trenin verimliliinin artrlmas ve manuel tamalarn ortadan kaldrlmas amalanmtr. Mevcut sistemde ele alnan problem, montaj hattna besleme yapan trenin vagonlarnn uygunsuz olmas ve trenin verimli kullanlmamasdr. Bu nedenle tren, hattn malzemelerinin belirli bir ksmn tayabilmektedir. Tamalarda yaanan sorunlarn para eitlerine uygun vagonlarn tasarlanmas ve tren rotas zerinde yaplan manuel tamalarn trenle gerekletirilmesi ile ortadan kaldrlmas ngrlmtr. Trenin verimliliinin artmas ile aa kan ek kapasitenin kullanlarak, montaj hatlarnn malzeme tamalar senkronize edilmitir. Bahsedilen senkronizasyon kapsamnda; iki montaj hatt tamalarnn, retim hz ve tur zamanlarna gre gerekli hesaplamalar yaplarak tur izelgeleri oluturulmutur. almada ayrca, oluturulan tur izelgelemesini, rn ve hat eitliliine adapte edebilmek iin kullanlan parametreler bir programlama diline uyarlanmtr. Salon-5
Tersine Lojistik - 1 Prof.Dr. . Hakk Cedimolu 6 Temmuz 2011 13:45 -15:00
0307-010 Ak retiminde Tersine Lojistik Faaliyetlerini Dikkate Alarak Orta Dnem Planlama Modelinin Gelitirilmesi Kemal Subulan, A. Serdar Taan
lkemizde birincil kaynaklardan saf kurun retimi ekonomik olarak yaplamamakta ve endstrinin saf kurun ihtiyacnn tm ithalat yoluyla karlanmaktadr. Ayrca hurda ak ithaline getirilen yasaklar ve ihra nedeniyle oluan hurda ak yetersizlii lke ierisindeki geri kazanm faaliyetlerinin daha etkin bir ekilde yaplmasn zorunlu klmaktadr. Hurda aklerden %97 orannda kurun geri kazanmnn mmkn olmasyla ak reticileri srdrlebilir rekabet avantaj salamak ve yeil firma imajn glendirmek amacyla tersine lojistik aktivitelerine younlamlardr. Bu almada, ileri ve tersine ak aklarnn dikkate alnd orta dnem planlama sreci iin kark tamsay programlama modeli gelitirilmitir. nerilen model ile planlama dnemi boyunca ak fabrikalarndaki farkl rn tipleri iin haftalk retim miktarlar, geri dnm tesisinde geri kazanm yollar ile elde edilen ak miktarlar, ana datm merkezindeki stok dzeyleri, tedarik zinciri ierisindeki farkl birimler arasndaki tama miktarlar ve planlama dnemi boyunca karlanamayan mteri talep dzeyleri LINGO 9.0 yazlm ve fiktif veriler kullanlarak elde edilmitir. Ayrca, retim, geri kazanm, stok, tama maliyetleri ve mteri talebini karlayamamann getirdii ceza maliyetini ieren toplam maliyetin hedeflenen minimum noktaya ulamas iin lisansl geri kazanm tesisi kapasitesi, hurda ak geri dn oranlar gibi birok faktr Taguchi deney tasarm teknii yardmyla incelenmitir. lgili faktrlerin etkilerinin deerlendirilmesinde ANOVA ve sinyal/grlt oranlar kullanlp MINITAB 14ten yararlanlmtr.
Salon-6 Salon-6
0315-019 Hayvan Gbresinin Toplanmas ve Enerji retimine likin Tersine Lojistik ncelemesi Kerim Knal, hsan Erozan, Evrim Bozdemir
Gnmzde artan enerji ihtiyac ve evre kirlilii ciddi bir sorun olarak karmza kmaktadr. Meydana gelen atklarn uygun olarak toplanamamas, depo edilememesi ve geri dnm almalarnn yetersiz kalmas nedeniyle evre kirlilii sorunu gitgide bymektedir. Ayrca, artan nfus ve endstriyel faaliyetlerden dolay enerjiye duyulan ihtiya gn getike artmaktadr. Bununla beraber, son zamanlarda hkmetler tarafndan uygulanan yeile duyarl kanunlar, enerjinin retilmesi srasnda evreye de duyarl olunmasn gerekli klmaktadr. Birbiri ile ou zaman atan enerji ve evre sorununun zm iin son zamanlarda eitli alternatif zmler nerilmitir. Bu almada, bir tr kat atk olan hayvan gbrelerinin toplanmas, uygun artlarda depo edilmesi ve elektrik retilmesi iin lkemizde belirlenen bir hedef blgede yaplmas gerekli lojistik faaliyetler incelenmitir. Hedef olarak toplanacak organik atn lojistii ile ilgilenilmektedir.
0325-141 RNLERN GER KAZANIMI N LOJSTK SEZGSEL ZM YNTEM Neslihan DEMREL, Hadi GKEN, M. Ali AKAYOL
Salon-6
AI
TASARIMI
VE
Gnmzde pek ok lkede imalatlar rnlerin geri kazanm ve uygun ekilde bertaraf edilmesi iin sorumlu tutulmaktadr. Bu konuda karlan yasalar, artan evre bilinci ve geri kazanmn ekonomik avantajlar tersine lojistik konusunu olduka popler hale getirmitir. Bu almada, rnlerin ileri ve geri akn dikkate alan btnleik bir tersine lojistik a iin karma tamsayl matematiksel model kurularak GAMS-CPLEX ile zlmtr. Hangi tesislerin hangi lokasyonlarda alacana ve tesisler arasnda tanacak olan rn miktarlarna karar vermek amacyla gelitirilen model, geleneksel tesis yer seimi ve atama problemi yapsndadr ve NPzor bir problemdir. Bu bakmdan orta ve byk boyutlu problemlerin kabul edilebilir srelerde zlebilmesi iin sezgisel bir algoritma gelitirilmitir.
ok Amal Karar Verme-3: ANP Do.Dr. Zeki Aya 6 Temmuz 2011 13:45 -15:00
0302-006 Analitik ebeke Sreci Yntemi ile Banka Deerlendirilmesi T. Aydemir, D.G. Kara, . Kocabacak, B. Yldrm, Z. Aya
Salon-7
Alternatiflerinin
Gnlk hayatmzda tketici olarak karlatmz en nemli karar problemlerinden biri ihtiyacmz olan bir rn almak iin en uygun artlarda kredi alacamz bir kredi kuruluunun veya bankann seimidir. Byle bir seim probleminde birden fazla banka alternatifi szkonusu olduunda ve bu alternatifleri deerlendirmek iin bir kriterler ihtiyac ortaya ktnda problem bir ok ltl karar verme problemi haline dnmektedir. Bu almada, banka seim probleminin zmn ynelik olarak Thomas L. Saaty tarafndan gelitirilen ve yaygn kullanm olan bir oklu karar verme yntemi olan Analitik ebeke Sreci (AS) kullanlacaktr. AS, her trl etkileim ve geri bildirimi iermesinden dolay daha gereki karar vermeyi salamaktadr. Ayrca, karar verme aamasnda nicel faktrlerin yannda nitel faktrlerin de kullanlmas sebebiyle olduka etkilidir. Yntem, zellikle kriterlerin ve alternatiflerin fazla olduu durumlarda salkl ve tutarl karar verme iin byk nem tamaktadr.
0315-018 TOPLAM YKN ETKLEYEN BTNLEK BR MODEL NERS Gkhan ZELK, Metin DADEVREN
FAKTRLERN
ANALZ
Genel olarak alann performansna ve tepkilerine etki eden eitli basklar i yk olarak adlandrlr. Fiziksel aktiviteler, evresel faktrler ve konumsal pozisyonlar insan zerinde iin oluturduu basklarn temeli olup, i ykn dorudan etkileyen unsurlardr. Literatrde insanmakine sistemlerinde alanlara etki eden i yklerinin deerlendirilmesi ve objektif olarak belirlenebilmesi iin yaplan almalarda farkl yntemler kullanlmtr. Bu almada, toplam i yk seviyesini daha etkin bir ekilde belirleyebilmek amacyla yapsal eitlik modelleme (YEM) ve analitik a prosesi (AAP) yntemleri ile btnleik bir model nerilmitir. Son zamanlarda sklkla kullanlan YEM, teoriye dayal gzlenen ve gzlenemeyen deikenler aras ilikilerin belirlendii ok deikenli istatistiksel bir analiz tekniidir, zellikle sosyal bilimler, davran bilimleri, salk bilimleri, eitim bilimleri ve bunun gibi birok bilim dal tarafndan kullanlmaktadr. AAP ise karar verme srecinde dikkate alnan, faktrler aras bamllklar dikkate alan ok ltl bir karar verme yntemidir. AAPde faktrler aras bamllklarn belirlenmesi karar verme srecinin kritik admlarndan birisidir. Bu almada faktrler aras bamllklarn belirlenmesi iin YEM kullanlm ve yaplan alma sonucunda ortaya kan faktrler aras bamllklar AAP ile modellenmitir. AAP ile bulunan faktr arlklar rnek bir insan-makine sisteminde, alann toplam i yknn belirlenmesi amacyla kullanlm ve nerilen modelin nasl uygulanaca bu sistem zerinde gsterilmitir.
Salon-7 Salon-7
0404-225 ANALTK A SREC YARDIMIYLA KRED KARTI SEM Yeim KK, hsan KAYA
Gnmzde bankaclk sektr, gerek kurumsal olarak gerekse mali yap itibari ile nemli bir seviyeye ulamtr. Geliimi hzla devam eden bu sektrde, rekabet asndan kredi kartlar piyasas olduka byk bir neme sahiptir. Bankalar bu alandaki pazar paylarn arttrmak iin bir rekabet iindedirler. Bu alanda ne kmak isteyen bankalar ncelikli olarak mteri isteklerine cevap verebilmelidirler. Bu almada kredi kart mterilerinin istek ve beklentileri incelenerek, mterilerin kredi kart seimlerine etki eden faktrler ve bu faktrler aras ilikiler belirlenerek bir analitik a sreci (AAS) oluturulmutur. AAS, klasik karar verme tekniklerinden farkl olarak nicel deerlerin yan sra nitel deerleri de gz nnde bulundurarak ve faktrler arasndaki bamll da dikkate alarak gerekletirilen ikili karlatrlmalar sonucunda bu faktrlerin sisteme olan etkilerini belirlemeye almaktadr. Bu almada oluturulan AAS ye dayal model deerlendirilerek mterileri iin mevcut kredi kart alternatifleri arasndan en uygun olan seenein belirlenmesi amalanmtr.
ok Amal Karar Verme-4: AHP Dr. Erkan Kse 6 Temmuz 2011 13:45 -15:00
0330-170 OK AMALI LKRETM DERS PROGRAMI HAZIRLAMA PROBLEMNN ZM N AHP VE KONK SKALERZASYON BTNLEK YAKLAIMI Reyhan ALP, Beyza KALE, zden STN
Ders program hazrlama problemi imdiye kadar okulun ve eitim sisteminin yapsna bal olarak ok farkl biimlerde ele alnmtr. Bu nedenle nerilen zm yntemleri de byk farkllklar gstermekte ve her sistem iin kullanlabilecek tek bir zm bulunmamaktadr. Bu almada, rencilerin semeli derslerden alacaklar dersin belirlenmesi Analitik Hiyerari Prosesi (AHP) yntemiyle yaplmtr. ncelikle, retmenler kurulu tarafndan seilecek olan semeli dersler seiminde dikkate aldklar kriterler belirlenmitir. dareciler, bu kriterlerin ve her bir karar kriterine gre semeli derslerin analitik hiyerari sreci ynteminin ikili karlatrma leine gre ikili karslatrmalarn yapmlardr. Semeli derslerin her bir kritere ve btn kriterlerin birlikte deerlendirilmelerine gre sralamas belirlenmitir. Daha sonra alma kapsamnda pek ok eitim kurumu iin kullanlabilecek bir atama modeli tanmlanmaya allmtr. Bu ama dorultusunda ok zele inmeyen gerek hayat verileri, oluturulan kstlara yanstlmtr. Gelitirilen model, derslerin hocalara, snflara ve uygun zaman dilimlerine atamasn tek aamada gerekletirebilmektedir. Modelleme aamasnda matematiksel programlama tekniklerinden biri olan 01 tamsayl dorusal programlama kullanlmtr.
Salon-22 Salon-22
0331-175 Enerji Arz Seenei Olarak Nkleer Santraller: AHP Yaklam Selim Gazel, Yldz Arkan, Demet zgr nlakn
Ekonomik gelimeye paralel olarak Trkiyede artan enerji ihtiyacn karlamak iin yeni enerji santrallerinin kurulmas zorunlu hale gelmitir. te yandan Trkiye nmzdeki yllarda enerjisini da bamllktan kurtarmay hedeflemektedir. Bu almada, AHP (Analitik Hiyerarik Proses) yntemi ile belirlenen ltlere dayanarak belirlenen alternatifler arasndan en uygun olannn seilmesi amalanmtr. AHP yntemi, birok lkede enerji seeneklerinin deerlendirilmesi ile ilgili tartmalarda yol gsterici olmutur. Bu almada, AHP yntemi iin lt arlklarnn belirlenmesinde; konusunda uzman kiilerin grleri yannda farkl bilgi dzeylerindeki kiilerin grlerinden de yararlanlmtr. Bu almann amalar; Trkiye iin en uygun santral tipini belirlenen alternatifler arasndan semek; gnmzn scak tartma konusu olan nkleer santral seeneinin kamuoyunda alglan ile ilgili gncel bilgi edinmek ve farkl bilgi dzeylerindeki kiilerin grlerini karlatrmaktr.
0331-181 LETMELERDE PERSONEL SEM N GR LK ANALZ Erkan KSE, Hakan Soner APLAK
Gri sistem teorisinin balca grevlerinden bir tanesi sosyal, ekonomik, ekolojik sistemlerin davransal verilerine dayanarak sistemde yer alan faktrler arasndaki matematiksel ilikiyi ortaya karmaktr. Analiz edilen elemanlar arasndaki benzerlikler ya da farkllklar gri iliki olarak isimlendirilir. Gri iliki belirli bir sistem ierisinde iki eleman ya da iki alt sistem arasnda deien ilikinin lmn ifade etmektedir. Gri iliki analizinde iki faktr arasndaki ilikinin derecesi, faktrlerin sergilemi olduklar seyirlerin geometrik olarak karlatrlmas ile elde edilir. Faktrlerin sergilemi olduklar seyir geometrik olarak birbirine ne kadar ok benzerse aradaki ilikinin o denli gl olduundan bahsedilir. Bu almada eitim hizmetleri salayan bir iletme iin personel seimi problemi ele alnmtr. almada ele alnan iletmede personel seimi drt kiilik uzman ekip tarafndan gerekletirilmektedir. Adaylar her bir uzman tarafndan daha nceden belirlenen alt farkl kritere gre deerlendirilmektedir. Problem bu hali ile hem sbjektif hem de objektif kriterlerin yer ald grup karar verme problemidir. Bu problemin zm iin literatrde yaygn olarak kullanlan yntemlerinden farkl olarak gri iliki analizi kullanlmtr. Karar verme srecinde kullanlan kriter arlklar Analitik Hiyerari Yntemi (AHY) kullanlarak belirlenmitir. Daha sonra karar vericilerin her bir adayn deerlendirmesinde kullandklar dilsel ifadeler gri saylara dntrlm ve gri say matematiksel ilemleri kullanlarak gri karar matrisi oluturulmutur. Son aamada gri karar matrisi deerlendirme kriterlerinin yaps dikkate alnarak normalize edilmi ve gri iliki analizi kullanlarak adaylarn ideal noktaya olan uzaklklarna gre sralamalar yaplmtr.
Salon-22
Matematik Programlama - 4 Yrd.Do.Dr. zer Uygun 6 Temmuz 2011 13:45 -15:00
0323-049 Heterojen Ezamanl Topla-Dat Ara Rotalama Problemi iin Tamsayl Karar Modelleri Bar KEEC, Fulya ALTIPARMAK, mdat KARA, Berna DENGZ
Dnyada artan nfus ve azalan kaynaklar gz nne alndnda, lojistik ve datm sistemlerinin lkelerin ekonomisi ve irketler iin nemi gittike artmaktadr. Bu alanda nemli olan problemlerden birisi de Ara Rotalama Problemi (ARP)'dir. ARP ksaca belirli bir mteriler btnne hizmet vermek amacyla filosundaki aralarn takip etmesi gereken rotalar belirleme problemi olarak tanmlanabilir. Gerek hayat uygulamalarnda, filoda bulunan aralar birbirlerinden farkl olabilirler. Ayrca, mterilerden ve/veya tananlardan kaynakl gereklilikler de farkl ara kullanm zorunluluunu ortaya karabilir. Buna ek olarak firmalar bitmi mamul, yar mamul ve/veya hammaddelerin tersine aknn ynetimini de nemsemektedirler. Bu almada, hem ara filosunun heterojen olduu, hem de mterilerin datm ve toplama taleplerinin ezamanl gerekletirildii durum birlikte dikkate alnmtr. Bu problem tipi Heterojen Ezamanl Topla-Dat ARP (HETD-ARP) olarak adlandrlmtr. Kaynaklarda HETD-ARP ile ilgili kayda deer bir aratrmaya rastlanmamtr. Bildiride bu problem iin 3 ak tabanl ve 4 dm tabanl olmak zere toplam 7 farkl karar modeli gelitirilmitir. Literatrde Heterojen ARP iin oluturulmu test problemleri, yine literatrde bulunan ayrtrma yntemleri kullanlarak HETD-ARP ye uyarlanm ve bu test problemleri kullanlarak karar modellerinin karlatrmal saysal analizleri yaplmtr.
0324-058 2-Ayrt Eleme Hatalarna Kar A Tasarm Problemi Firdovsi Sharifov, Hakan Kutucu
Bu almada 2-Ayrt Eleme Hatalarna Kar A Tasarm Problemi (2EATP) ele alnmtr. 2-Ayrt Eleme Hatalarna Kar A Tasarm Problemi minimum maliyetli bir alt graf bulmay amalamaktadr yleki bulunan alt graftan herhangi birbirine komu olmayan iki ayrt yani 2-ayrtl bir eleme silindiinde verilen N terminal dmleri arasnda en az bir yol bulunsun. Bu problemin amac tipik bir ada istatiksel olarak hatalarn 2-ayrtl bir eleme oluturduu ileri srldnden bu hatalara dayankl bir a tasarlamaktr ayrca 2EATP iyi bilinen 2-ayrt bal minimum alt graf tasarm probleminden daha kalml bir a tasarm sunmaktadr. 2EATP iin farkl matematiksel modeller ve bunlarn dualleri verilmitir. Bu problem NP-zor olduundan dolay dual model kullanlarak byk a problemleri iin dal ve snr yntemi ile yaklak zmler elde edilebilir.
0324-083 Snrl Sal ok Mall Yerletirme ve Atama Probleminin Dal-Snr Yntemi ile zm M. Hakan AKYZ, . Kuban ALTINEL, Temel NCAN
Snrl sal ok mall yerletirme ve atama problemi, sa snrl I adet tesisi, J adet alcnn K tr mala olan istemlerini karlayacak ekilde, tesisleri alclara balayan yollar zerindeki tama kstlarn amayacak ve toplam tama giderini enazlayacak biimde, dzlemde yerletirmeyi amalamaktadr. Bu bir dbkey olmayan eniyileme problemidir. Alc yerleri ve istemleri ile her mal tr iin tesis salarnn nceden bilindii varsaylmtr. Tama giderleri alclar ve tesisler arasndaki uzaklkla orantldr. Ele alnan problemin kesin zm iin bir dal-snr algoritmas yaklam gelitirilmitir. nerilen yntem kullanlarak rassal olarak retilen denek problemler zlm ve bilgisaysal deney sonular sunulmutur.
Yapay Zeka-5: Bulank Sistemler - 3 Yrd.Do.Dr. Nurullah Umarusman 6 Temmuz 2011 13:45 -15:00
0404-238 Bulank Etmenli Kredi Karar Harun Takn, . Atakan Kahraman, Abdullah H. Kkam, Neslihan Akgz, Tuen Hatipolu
Salon-26 Salon-26 Kredi risk analizi, kredi veren finans kurumlar iin hayati nem tamaktadr. Yanl yaplan bir analiz sonucunda alnan bir kararla geri denemeyecek bir kredinin verilmesi veya geri denecek bir kredinin verilmemesi kurum asndan byk kayplara yol aabilmektedir. Bu adan iyi mteri ile kt mteri ayrmnn iyi yaplmas gerekmektedir. Kredi risklerinin deerlendirilmesinde kredi derecelendirme yntemi yaygn olarak kullanlmaktadr. Bu almada bireysel kredi bavurularnda karar verici olarak bulank tabanl etmen sistemi kullanlmtr. Kredi iin bavuranlarn risk seviyeleri belirli kriterlere gre bulank olarak deerlendirilerek derecelendirilmektedir. Derecelendirme ileminden sonra etmen bulank deerleri durulatrarak karar vermektedir. Bu sistem, karar vericilerin doru karar almalarna destek verecek ve ayrca kendi gvenirliklerini renmek isteyen kiilere de bilgi sunacaktr.
0404-339 Bulank bekleme Analizi ile Hastane Yer Seimi Tuba KPRL, Murat AKAD
Bu aratrmann amac tm dnyada ve lkemizde var olan salk hizmetlerindeki planlamalarn eksikliklerini ve yanllklarn ortaya koymaktr. Salk hizmetlerinin planlanmasnn ilk admn oluturan hastane yerinin seiminin bireysel tercihler dorultusunda yaplmas hastanelerin olmas gereken yerler dnda konumlanmasna neden olmaktadr. Hastanelerin baz blgelerde younlukta olmas toplam hastane saysn arttrrken hastanenin az olduu blgelerden youn olan blgelere hastalarn ulam zorlatrmaktadr. Yeterli dzeyde salk hizmetinden yararlanlmasnn nne gemektedir. Hastanelerin toplumun ihtiyac kadar ve hastalarn hastanelere en kolay ekilde ulaabilecei noktalara kurulmas toplumun ald salk hizmetinin verimliliini arttrrken var olan kaynaklarn en iyi ekilde kullanlmasn salamaktadr. Bu nedenle hastanelerin kurulmadan nce yerlekedeki nfusa ve ulam uzaklklarna gre konumlarnn nceden planlanmas dnlmtr. Bylece hizmet verecei blgenin talepleri karlanm olunacaktr. almann admlar belli bir blgede yaplan uygulamalar zerinden ilerlemektedir. Seilen blgeyi mahalleler leinde deerlendirerek talep noktalarnn koordinatlar belirlenmitir. Bu noktalar bulank beklemeyle gruplandrarak kurulmas gereken hastane says tespit edilmitir. Hastanelerin kurulmas planlanan koordinatlar ise nfus younluunu da gz nnde bulundurularak arlk merkezi hesaplamasndan yararlanlmtr.
0404-397 SERMAYE KISITLARI ALTINDA, HEDEF PROGRAMLAMA ve BULANIK HEDEF PROGRAMLAMANIN EN Y FYAT BELRLEME SRELERNDE KULLANILMASI VE BR UYGULAMA Melike GNGR, Nurullah UMARUSMAN, Mustafa GNE
Gerek gnlk yaamda gerek i hayatnda zmeye altmz karar problemlerinin ounda birden fazla ama tanmaktadr. Bu yap klasik optimizasyon problemlerinden farkl olarak matematiksel yaplar tamaktadr. te bu tip karakteristikleri tayan ve her trl sre iinde gzlenen algoritmalarn temel amac mevcut kstlar altnda en makul, kabul edilebilir zmleri bulmaktadr. Birden fazla amac ieren karar problemleri iin Hedef Programlama, maksimizasyon veya minimizasyon problemlerinden farkl olarak, belirlenen hedeflerden en az sapmay salayan zm aratrr.Bir Hedef Programlama modelinde; ama fonksiyonlar, beklenen ktlar ve kstlar deterministik olup makul modifikasyonlarla en iyi sonular alnmaya allr. Bulank Hedef Programlamada ise karar vericinin kararlarna gre model zerindeki tahminlenen rakamlarda bulanklk sz konusudur ve model yelik fonksiyonu kullanlarak hedefler ina edilir. Bu almada; bir niversite btesinin en akllca harcanmas amac ile, Bulank Hedef Programlama algoritmasndan faydalanlarak, retim elemanlarna, idari personele, bilgisayar laboratuvarna, baarl rencilerine datlacak farkl zelliklerdeki bilgisayarlar ve laptoplarn alm ve datm politikalar Bulank Hedef Programlama ile belirlenmi ve bu sonular klasik Hedef Programlamadaki sonular ile karlatrlarak, etkinlik aratrmas yaplmtr.
Salon-26
YAD Uygulama dl Yarmas Oturumu Oturum Bakan Yrd.Do.Dr. Ufuk Kula (SA)
Tarih Saat Yer Konu
06 Temmuz 2011 15:15-16:45 Salon1 Bu oturumda niversitelerden , aratrma kurulularndan, sanayiden ve i dnyasndan aratrmaclarn Yneylem Aratrmas ve Endstri Mhendislii konularnda yaptklar proje almalarndan finale kalan 4 nn final sunumu gerekleecektir. Arelik-LG Montaj Bantlar, Eanjr Hatlar ve Boyahane verimliliklerinin arttrlarak iilik maliyetlerinin drlmesi Aylin Ataol, Aydner Altun, Serkan Ylmaz, lker Srtba, enol Klkaya, Zeki Toktar, Mahmut Ak, Neslihan Beyhan Arelik-LG Klima Sanayi ve Ticaret A. Proje kapsamnda almalar 2011 yl ubat aynda balamtr. almalarn byk bir ksm u ana kadar tamamlanm ve uygulamaya geilmitir. Baz almalar ise Mays ay ierisinde tamamlanacaktr. Proje kapsamnda toplam 6 alt proje yer almaktadr. Tm projeler 6 Sigma Aralar kullanlarak yaplmtr. Tm projelerin yllk toplam kazanc 758.000 TL'dir. Bu para direk olarak firmann imalat giderlerine pozitif olarak yansmtr. Tm bu parasal kazancn yan sra; Bantlarda ynetilen operatr saylarnn dmesi, hem ekip liderleri, hem de bant teknisyenleri asndan ynetim kolayl salamtr. zellikle teknisyenlerin 6 Sigma Metodolojisinin uygulamal rnekler grmesi ve 6 Sigma Aralarn kullanmas salanmtr. Otomasyon projeleri sayesinde operatr kaynakl hatalar sfrlanmtr. Galvanizli saca geildii iin Boyama ihtiyac ortadan kalkm, para bana boya maliyeti 0,035 $ azalmtr (yukarda belirtilen kazanca dahildir). Montaj bantlarnda alan operatr says eksildike bantta yalnlama salanmtr. Fin Preslerde apak toplama sistemi sayesinde operatr tarafndan yaplan ergonomik olmayan hareketlerin nne geilmitir. Dizel Enjektr Meme Modl retiminde Yaln Hat Konsepti Uygulamas Nergl Pikin, Bora alkan, Zbeyde Borkaya, Sena Bozda, Alper en BOSCH Sanayi ve Ticaret A.. Yaln hat tasarm temel prensipleri uygulanarak verimlilik kayb olmadan, deiken eleman says ile farkl adette retim yapabilen esnek hatlar ile alabilmesi amaland. RBTR montaj hatlar iindeki emsallerinde ilk kez leklendirilebilir esnek alma sistemi uygulanm oldu. Talep dalgalanmalarna kar esnek, leklendirilebilen ve yksek verimlilik ile alan, ekme sistemi uygulanan, geliime ak, yaln ve stok seviyesi dm retim sistemine geildi. Nicel getiriler: %28 verimlilikte art Montaj hatlarnn kapasitesinin %13 artrlmasyla ~ %40 dolu olan 5.hat desinvest edilmitir. Ayrca, montaj n %4 ve montaj sonu miktarnda ~ %15 d
Projenin Getirileri
Talep tahminlerinden yola klarak, 1 yllk kapasite plannn ve sonlu kapasite kst altnda detayl retim plannn matematiksel model kullanlarak oluturulmas. Fatih Kar, Merve Cengiz Toklu Karmetal San. ve Tic. Ltd. ti. Talep tahminlerine gre firmann 1 yllk retim plann yapmak ve bu plana gre firmann kapasite planlamasn yapmak; firmann 3 aylk buzlu su ve 1 aylk buz evresi olacak ekilde retim planlamasn yapmak; yaplan plan erevesinde i istasyonlarnda gnlk i izelgelemesini yapmak; firma iin en dk maliyeti salayacak ekilde fazla mesai, stok seviyesi ve fason imalatn planlamak; yaplan retim planna gre satn alma ilemlerini vaktinde yapmaktr. Proje 3 blmden olumaktadr; lk blm 1 yllk tahmini retim programna gre kapasite planlamasnn yaplmas ve aylar arasndaki talep dengesizliinin giderilmesine ynelik bir matematiksel modeldir. Bu blm envanter tama maliyetleri, normal sre iilik maliyetleri, fazla mesai iilik maliyetleri, ii alma-kartma maliyetlerinin 1 yllk tahmini talebe gre minimizasyonunu ierir. kinci blm; kesinletirilmi retim planna gre fazla mesai, fason imalat ve stok maliyetlerinin minimizasyonunu ieren bir matematiksel modeldir. Bu model sonucunda her i istasyonu iin gnlk retim planlar ve fazla mesai miktarlar ile birlikte fason olarak yaptrlacak ilerin miktar ve zamanlar belirlenmektedir. nc blm; her parann belirlenmi olan retim tarihlerine gre hammadde ve yar mamul satn alma ilemlerinin yaplmas gereken tarihleri belirlemektedir. Satn alma miktarlar ve tarihleri belirlenirken POQ (periyodik sipari miktar) yntemi kullanlmaktadr. POQ ve EOQ (ekonomik sipari miktar) arasnda bir karlatrma yaplm ve firma iin POQ ynteminin daha dk maliyetli olduu belirlenmitir.
Otomatik Ekip Atama Projesi Gl Demirci, Tansel Aydn, Ayen Ylmaz, Nurdan Kl, Nur Gkman, Yiiter Yiit, Meri Polat, Yonca Selin Soy, nder Tombu, Taner Bilgi, Necati Aras, Burak Boyac Pegasus Havayollar / Hitit Yazlm Gelitirilen sistem 2 Haftalk yaplan kabin ekip planlamasnn, aylk olarak planlanmasna olanak salamaktadr. Kabin ekip planlamada; 2 kii 1 hafta alarak 2 haftalk planlama yaparken, otomatik atamayla 2 kii bir aylk planlamay bir haftada karr hale gelmitir. Planlama personelinin i gc verimlii 2 katna kmtr. Kokpit ekip planlamada ise 2 haftalk planlamay 5 gnde mesaiye kalarak planlarken, otomatik atama ile 5 gnde mesaiye kalmadan aylk planlamay kartabilir hale gelinmitir. Ekip planlama departmannn balca hedefi olan uu saatleri ve yat istatistiklerinde dengeli planlama yaplabilmesi hedefine ulalm ve manuel atamadan daha kaliteli zmler elde edilmitir. Aylk planlamaya geilmesi; uu ve uu grev sresi, hak edilen bo gnler, yat ieren grevler gibi ana planlama kriterlerinin dengeli olarak planlanmas salanmtr.
Dnyasnda Biliim Uygulamalar - 4 Yrd.Do.Dr. Sevgi zkan 6 Temmuz 2011 15:15 -16:25
0404-319 Kullanc Teknoloji Benimseme Faktrleri: Farkl Balamlarda Pilot Uygulamalar ve Yapsal Eitlik Modeli Yaklam ile Ampirik ncelemeler Sevgi zkan, Ouzhan Alaehir, Nurcan Alk, Murat akr, Yasemin etin, Duygu Fndk, . Emrah Kanat, Emre Sezgin
Teknoloji ve uygulamalarnn hayatmzda giderek daha fazla yer almas ile kullanclarn kendilerine sunulan teknoloji rn veya uygulamalarn benimsemelerini etkileyen faktrler aratrmaclarn dikkatini ekmitir ve ekmeye devam etmektedir. Bu alanda temel olarak kabul edilen Teknoloji Kabul Modeli (TAM- Technology Acceptance Model) ele alnarak birok alma yaplmtr. TAM, ou zaman aratrmaclar tarafndan kstl grlp eletiriler alsa da yeni teknolojilerin kabuln deerlendirmede kullanlan en yaygn yntem olarak literatre gemitir. TAMda tutumu etkileyen faktrler kstl grlm ve yaplan almalarda bu temel modelin zerine yeni faktrler eklenmitir. Fakat birden fazla balam bir arada incelenip kyaslanmamtr. Bu almada Teknoloji Kabul Modelinin drt farkl balamda, Yapsal Eitlik Modeli (SEM-Structural Equation Modeling) yntem bilimiyle, gelitirilerek her bir balam iin kullanclarn kendilerine sunulan uygulamaya ya da rnlere olan tutumlarn etkileyen faktrlein belirlenmesi hedeflenmektedir. Aratrmann ilk aamasnda e-devlet, e-salk, e-renme ve e-ticaret balamlarnda veri toplanarak pilot almalar tamamlanmtr. Veri toplama ve lm arac olarak anket kullanlm ve her bir balam iin gelirtirlmi olan anketlerin doruluk ve geerlik testleri gerekletirilmitir. Veriler Yapsal Eitlik Modeli yntembilimi ile analiz edilerek her bir balam iin nerilen teknoloji kabl modeli dorulanacaktr.
Salon-2
0404-325 TRKYEDE NTERNET ZERNDEN ALIVERN TEORK VE UYGULAMALI BR ALIMA Murat AKIR, Sevgi ZKAN
Salon-2
BENMSENMES:
nternetin tm dnyada yaygnlamas ve gelimesine parelel olarak ticaret aralar da i srelerinin dnmesi ile birlikte deimektedir. Bunun sonucu olarak, iletmeler, rekabetilii korumak zere ilerini elektronik ortamda yapmak zorunda kalmaktadrlar. Bununla birlikte, Trkiyedeki teknolojik gelimeler ve internetin yksek yaygnlama oranna ramen, perakendecilikte internet zerinden alveriin beklenen pay alamad da aktr. Bu aratrmada, Trkiyedeki bu durum zerine younlaarak, Trkiye iin nternet zerinden Alveriin Benimsenmesi Modeli gelitirilecektir. Aratrma devam etmektedir. u ana kadar hipotez modeli ortaya konulmu, pilot alma yaplarak veri toplama aracnn geerlilii ve gvenirlii salanmtr. Ana alma esnasnda 1151 kiiden internet zerinde anket yoluyla veri toplanmtr. Bu safhadan sonra nerilen model toplanan verilerle saysal olarak test edilecek ve sonular yar-yaplandrlm mlakatlarla desteklenecektir. Aratrma sonular, kltrel zelliklerle birlikte deerlendirilecektir. Sonular internet zerinden alveri sektrne yeni gireceklere ve halihazrda bu sektrde olanlara rehber olacak ekilde sunulacaktr.
0404-360 UZMAN SSTEM YAKLAIMI YNETM SSTEM SEM Mehmet TA, Mustafa TORUN
LE
LETMELER
WEB
ERK
Salon-2
erik ynetim sistemleri, internet ve yerel a zerinde, zellikle birden fazla kullancnn ierikle alt veya fazla sayda ieriin sz konusu olduu ortamlarda yaygn kullanlan yntemlerden biridir. lk bakta ierik ynetimi byk web siteleri tasarlama ilemi gibi grlse de, daha ayrntl incelendiinde onun ieriin toplanmas, ynetilmesi, yaynlanmas ve bakm sreci olduu anlalr. Bu durumda ierik ynetim sistemi altyapsnn seimi byk nem arz etmekte, doru ve yerinde bir seim iin ise uzman bilgisi ve birikimi gerekmektedir. Bilgilerin uzman kiilerden alnp, gereksinim duyan kiilere aktarlmas bu bilgilerin daha yaygn kullanlmasn salamaktadr. Yapay zekann bir alt disiplini olan uzman sistemler bu bilgi aktarmn baar ile yapmaktadr. Bir uzman sistemin kullancs, deneyim rn olan, szlm bilgilere kolaylkla ulaabilmektedir. Ayrca, uzman sistemlerde bir problem zmnde, problem, zm, niye ve nasl bu zme varld konusunda kullancya srekli bilgi verilebilir. Bu almada, iletme profesyonellerinin web ierik ynetim sistemi seimlerine ynelik bir uzman sistem modeli gelitirilmitir. erik ynetim sistemi altyapsn oluturan kullanc ynetimi, ierik ynetimi, iletiim ynetimi, raporlama ve analiz, gvenlik gibi birok kriterin nem ve ncelii hazrlanan modelde tanmlanmtr. Model web tabanl bir uygulama zerinden hayata geirilecek ve kullancsna zg web ierik ynetim sistemi nerileri ve alternatifler sunacaktr.
Endstride YA/EM Uygulamalar - 1 Yrd.Do.Dr. M. Alp Ertem 6 Temmuz 2011 15:15 -16:25
0325-147 STOKASTK MONTAJ HATLARININ KUYRUK ALARI LE MODELLENMES Hac Mehmet ALAA, Mustafa YZKIRMIZI, AHMET KRAD TRKER
Otomobil, beyaz eya, elektronik ve mobilya gibi dayankl tketim mallar reten fabrikalarda yaygn olarak kullanlan montaj hatlar, modern seri retim yntemlerinin temeli olup byk miktarda rnn, daha az maliyetle daha hzl retilmesini salar. Buna bal olarak montaj hatlarnn optimizasyonu (montaj hatt dengeleme problemleri) ok nem kazanm olup, gereki yaklamlarn sergilenmesi nemlidir. Bu kapsamda montaj hatlarnn grev zamanlarnn ve buna bal olarak istasyon zamanlarnn deikenlii gerei gz nne alnarak stokastik ilem zamanl montaj hatlar allmtr. Bu hatlarn modellenmesinde kuyruk alar modellerinin uygun olduu belirlenmi ve performans deerlerinin belirlenmesine ynelik kuyruk alar modelleri aratrlmtr. Yaplan almada ncelik kstlarna bal olarak grevlerin sabit istasyonlara atanmas problemi olan ve montaj hatt dengeleme problemlerinde Tip-2 olarak tanmlanan problemlere ynelik zm yaklamlar aratrlmtr. Kuyruk alarnn analitik zellikleri ve ok hzl deerleme yapabilme zellikleri kullanlarak pratik uygulamalar iin kesin sonulara ulalmas salanmtr. Bylelikle, en iyi kt deerini veren grev-istasyon atamalar belirlenmitir.
0404-399 malatta Miktar Belirleme Yntemleri ve malat zerindeki Etkileri Ayten Ylmaz Yalner, Fatma Koca
letmelerde parti bykl, miktar belirleme yntemini etkileyen, genellikle bamsz talep ve baml talep olmak zere iki tr talep sz konusudur. Parti bykl belirleme ile ilgili olarak 1913 ylndan itibaren almalar gerekletirilmektedir. Bu almada bir gda iletmesi zerinde miktar belirleme yntemleri rnek olay eklinde ele alnarak, bir gda firmas zerindeki etkilerine deinilecektir.
0404-408 MODA EV TEKSTL RNLERNN PERAKENDE MAAZALARI DAITIM DEPOSUNDA OPTMUM STOK MKTARLARININ EN UYGUN YERLEMLERNN BELRLENMES VE EN UYGUN ZAMANDA SEVK EDLMES Cemalettin KUBAT, Hamza KKYARMA
Ev tekstili rnlerinde moda rnlerin abuk demode olmas (rn mr dngsnn ksa oluu) nemli bir sorundur. Buna bal olarak datm deposunda optimum tutulacak miktarlarn ve emniyet stoklarnn sat hacimlerine gre belirlenerek optimum depolama sisteminin oluturulmas gerekmektedir. Bunu salamak iin yok satma ve demode olma ile karlamadan datm deposundaki optimum miktarlar belirlenmelidir. Bu almada, bir ev tekstili maazalar zinciri datm deposundaki rnlerin gruplandrlmas, sat hacimlerine gre depoda tutulacak optimum miktarlarn ne kadar olaca, rnlerin fiziksel hacimlerine gre depoya en uygun yerleimlerinin ve en uygun zamanda siparie gre sevkiyatnn yaplmas belirlenmitir.
Yapay Zeka-6: Genetik Algoritmalar Yrd.Do.Dr. Serol Bulkan 6 Temmuz 2011 15:15 -16:25
0404-279 ADEM VE HAVVA TARZI GENETK ALGORTMA Serol Bulkan, Nilay zelikkan
Literatrde bir ok genetik algoritma aratrmas bulunmasna ramen, insanolunun evrimlemesini baz alan genetik algoritma almalar sadece birka tanedir. Bu almada genetik algoritma, zme ayn doada olduu gibi iki birey ile, Adem ile Havva, balamaktadr. Yine doada olduu gibi anne ve baba, ocuklar ile birlikte eleerek yeni bireyler oluturamamaktadr. Yine insanolunun doasnda olduu gibi lm olaynn da evrimlemenin bir paras olduu algoritmamzda eleecek bireyler rasgele seilmektedir. nsanolunun evrimlemesinde nemli bir dnm noktas olan Nuh'un gemisi mant bir yerel en iyi deerde skma durumunda kullanlarak topluluun en iyi genlerine sahip iki bireyi seilip, o kiilerden tekrar topluluk yaratlmaktadr. ki noktal aprazlama ve mutasyon ilemleri klasik genetik algoritmalarda kullanld gibi kullanlmaktadr. Bu algoritma asimetrik gezgin satc problemi zerinde uygulanmtr. Tabu arama algoritmas ile de farkl veri gruplar iin karlatrma yaplmtr.
0404-290 Genetik Algoritma iin Balang Poplasyonu Oluturma Stratejilerinin ncelenmesi ve Yeni Bir Yaklam Hsamettin BAYRAM, Mehmet PINARBAI
Genetik Algoritmalar arama ve optimizasyon problemlerinin zlmesinde kullanlan popler bir yntemdir. Bir problemin Genetik algoritma ile kodlanmas iin balang poplasyonunun ne olaca, cross-over mekanizmas ve olasl, mutasyon mekanizmas ve olasl, durdurma kriteri ve ama fonksiyonu gibi sorulara cevap verilmesi gerekir. nk bunlar genetik algoritmann performansn etkileyen parametrelerdir. Dolays ile bu parametrelerden biri olan balang poplasyonu da sonucu dorudan etkilemekte ve uygun bir ekilde seimi algortimann baars asndan nem arz etmektedir. Genetik algoritmalarda balang poplasyonunun kalitesini belirleyen unsurlarn en nemlilerinden bir tanesi de algoritmann bir balang poplasyonunu kullanarak optimuma ne kadar yaknsaddr. Bu almada, literatrdeki farkl genetik algoritma balang poplasyonu oluturma stratejileri incelenmi ve bunlar ile elde edilen poplasyonlar, gelitirilen metod ile oluturulan balang poplasyonu ile karlatrlmtr. almada, gelitirilen strateji de dahil olmak zere, herbir strateji ile en iyi zm bilinen birka gezgin satc problemi iin belli byklklerde poplasyonlar oluturulmutur. Bu poplasyonlar MATLAB programlama dilinde yazlan genetik algoritma kodu ile yrtlerek, herbirinin belli bir iterasyondan sonra optimal deere ne kadar yaklatklar karlatrlmtr. Herbir problem iin ve herbir algoritma iin belli sayda yrtm yaplarak rassallktan doan sapmalarn elimine edilmesi amalanmtr.
0404-423 Heterojen Sefer Aralkl Aktarma Koordinasyonu Problemine Genetik Algoritma Uygulamas Dilek Tzn Aksu, Samet Ylmaz
Bu almada toplu tama aralar arasnda yaplan aktarmalarn koordinasyonu amalanmaktadr. Ayn hat zerinde sefer yapan iki ardk aracn arasndaki srenin farkl deerler alabilecei varsayld iin bu probleme heterojen sefer aralkl aktarma koordinasyonu problemi ad verilmektedir. Bu problemde toplu tama aralarn kullananan yolcularn toplam bekleme sresini enazlayacak bir izelge oluturulmas hedeflenmektedir. Bu toplam bekleme sresi hem aktarma yapan yolcularn bekleme srelerini hem de yolculuklarna yeni balayan yolcularn beklemelerini iermektedir. Dorusal olmayan ama fonksiyonu nedeniyle bu aktarma koordinasyonu probleminin optimal zm zordur. Bu nedenle, makul bir srede iyi zmler elde etmek iin bir genetik algoritma oluturulmutur. Elde edilen algoritma stanbul rayl sistemler a zerinde baar ile uygulanmtr.
izelgeleme - 7 Yrd.Do.Dr. Selma Aral 6 Temmuz 2011 15:15 -16:25
0404-254 retim izelgeleme Problemleri iin Kuyruk A Yaklam Mehmet PINARBAI, Bilal TOKLU, Mustafa YZKIRMIZI
Kuyruk alar retim, iletiim ve bilgisayar sistemleri gibi karmak sistemlerin performansnn deerlendirilmesinde kullanlmaktadr. Kuyruk modelleri daha ok retim planlama ve kontrol, yatrm kararlar ve sistem tasarm srelerinde uygulanmaktadr. Modeller ile sistem deerlendirmesi yaplrken kaynak kullanm oran, kt hz ve tamamlanma zamanlar gibi performans ltleri gz nnde bulundurulur. Bu performans ltlerinin tam ve doru belirlenmesi kullanlan modelin etkinlii ile orantldr. izelgeleme kararlar da sistem performansna ve sistem tasarmna dorudan etki eden kritik retim kararlarndandr. lerin ve grevlerin etkin bir ekilde izelgelenmesi iletmelere, mteri memnuniyeti, makine kullanm oranlarnn artmas, verimlilik seviyesinin artmas ve sat gelirlerinin artmas gibi avantajlar salar. Bu almada, bahsedilen avantajlarn sistem performansna katksnn tespit edilmesi ve deerlendirilmesi iin izelgeleme kararlarna kuyruk a modelleri uygulanacaktr. eitli izelgeleme problemi kurallar iin (en erken tamamlanma, en ge tamamlanma, gecikmeleri en kkleme, en ksa ilem zaman nce, en uzun ilem zaman nce vb) kuyruk a modelleri kurulup analizler yaplmtr. Sistem performans ltleri deerlendirilerek en uygun izelge belirlenecektir.
0404-269 ki seviyeli ak tipi bir retim ortamnda gerek boyutlu izelgeleme problemine tamsay programlama bazl zm modeli Ali Tamer nal, Zehra Melis Teksan, Zeki Caner Takn
Bu bildiri iki seviyeli ak tipi retim yaplan bir iletmenin izelgeleme probleminin modellenmesi ve zm zerinedir. ki seviyeli retimin ilk seviyesinde ortak ara rnler ktlesel olarak retilmekte ve ikinci seviyede son rne dntrlmektedir. Her iki seviyede de izelgeleme srasnda gz nne alnmas gereken zellikler bulunmaktadr. Bu almada izelgeleme problemi iki aamada zlmtr. lk aamada yaplacak retimlerin lot miktarlarn belirlemek zere bir karma tamsay programlama modeli zlmektedir. rn aileleri bazndaki ilikiler, seviyeler aras senkronizasyon, minimum retim miktarlar modelde gz nne alnan kstlardan bazlardr. Modelde ama envanter maliyetlerini ve zamannda karlanamayan mteri siparilerinin orann enazlamaktr. Model tarafndan belirlenen lot miktarlar ikinci aamada izelgelenmektedir. izelgeleme kriterlerini rn ailesi sralar, rn ailesi minimum retim miktalar, yar rn gei kurallar gibi kurallarn yan sra mteri sipari ncelikleri oluturmaktadr.
0404-306 Ek Kaynak Gerektiren lgisiz Paralel Makineli izelgeleme Problemi iin Lagrange Gevetmesi Tabanl Kst Programlama Yaklam Emrah B. Edis, Ceyda Ouz
Bu alma tek tip ek kaynakl (rn. makine operatrleri) ve ilgisiz makineli bir paralel makine izelgeleme problemini ele almaktadr. Ama, ilerin toplam tamamlanma srelerini en kklemektir. Ele alnan probleme ait tamsay programlama modeli verildikten sonra, ek kaynak kst kmesi gevetilerek bir Lagrange gevetme problemi (LGP) tanmlanmtr. Daha sonra bir dizi LGPye genel alt-gradyan en iyileme yntemi uygulanarak asl probleme ait alt snr deeri en byklenmeye allmtr. Buna e zamanl olarak, yine asl problem iin etkin st snr deerleri elde etmek zere, LGP zmn girdi olarak alan bir kst programlama modeli uygulanmtr. Performansn deerlendirmek zere asl probleme zm sunan bir kst programlama modeli daha gelitirilmitir. Tm zm yaklamlarnn baarmlar test problemleri zerinde deerlendirilmitir. Hesaplama sonular, Lagrange gevetmesi tabanl kst programlama yaklamnn zellikle problem bykl arttka umut verici sonular salayabileceini ortaya koymutur.
Sezgisel Yntemler - 6 Yrd.Do.Dr. R. Aykut Arapolu 6 Temmuz 2011 15:15 -16:25
0404-301 MONTAJ HATLARININ YENDEN DENGELENMES VE YAPILANDIRILMASI N BR MODEL VE KARINCA KOLONS OPTMZASYON ALGORTMASI Yakup Kara, smail Karaolan, Yakup Atasagun, Seda Hezer
Montaj hatt kullanan iletmelerin hemen hepsi, montaj hatlarn talep deiiklikleri sonucunda yeniden dengelemek durumunda kalmaktadrlar. Talepte meydana gelen bir deiim sonucunda montaj hattnn yeni bir evrim zaman ile iletilmesi, dolaysyla hattn yeniden dengelenmesi gerekecektir. Montaj hatlarnn yeniden dengelenmesi ise genellikle hatlarn yeniden yaplandrlmasn gerektirmektedir. Bu durumda grevler, dolaysyla grevlerin yaplaca ekipmanlar, hattaki tm grevlerin alan ihtiyalarna bal olarak bir nceki konumlarna gre bir miktar yer deitirecektir. Bu yer deiimleri, bir sabit maliyetin yannda, yer deitirme miktarna bal olarak bir deiken maliyete de neden olabilecektir. Ayrca montaj hattndaki istasyon saysnn bir nceki dengelemeye gre artrlp azaltlmas da fazladan bir maliyete neden olabilecektir. Bu almada, tek modelli deterministik grev sreli dz montaj hatlarnn yukarda bahsedilen koullar dikkate alnarak yeniden dengelenmesi problemi zerinde durulmutur. Grevlerin mevcut duruma gre yer deitirme maliyetleri, istasyon ama/kapatma maliyetleri ve hattn ne kadar sreyle iletileceine bal olarak ortaya kacak istasyon iletme maliyetlerinden oluan toplam maliyeti minimize etmek zere bir matematiksel model ve bir karnca kolonisi optimizasyon algoritmas nerilmitir. nerilen model ve karnca kolonisi optimizasyon algoritmasnn baars, grev saylar 7 ile 111 arasnda deien toplam 88 adet problem zerinde test edilmitir. Elde edilen sonular, nerilen karnca kolonisi optimizasyon algoritmasnn optimal zm bilinen problemlerin tamamnda ksa srelerde optimal zmlere ulatn, dier problemlerde ise bulunan en iyi sonulardan daha iyi sonular rettii grlmtr.
Salon-6 Salon-6
0404-321 KARMA ROTALI ARA ROTALAMA PROBLEM N SEZGSEL BR YNTEM Abdurrahman Yldz, R. Aykut Arapolu
Kapasite kstl ara rotalama probleminde aralarn tmnn hizmet faaliyetlerini tamamladktan sonra depoya dnmeleri gerekir. Aralarn izledikleri rotalar depoda balayp yine depoda biten kapal birer dngdrler. Bu problem, kendisine ait bir ara filosu olan iletmeler iin, kapasite kstl ara rotalama problemi olarak modellenebilir. Ak Ara Rotalama probleminde (AARP) ise, aralar iin depoya geri dn koulu bulunmaz. Dolaysyla, aralarn takip ettii rotalar dng oluturmayp, depodan balayan yollardr. Kendisine ait bir ara filosu olmayan ve datm/toplama ilerinin tamamn dardan satn alan iletmeler iin AARP daha uygun olmaktadr. Ancak iletmelerin kendilerine ait bir ara filosu olmasna karn, talebin karlanamad durumlarda, dardan ara kiralama yoluyla talebin zamannda karlanmas gerekletirilebilir. Bu almada, belirli/kstl sayda araca sahip olan ve tm mterilerin talebinin karlanamad durumlarda dardan da ara kullanmna izin veren uzaklk temelli Karma Rotal Ara Rotalama Problemi (KRARP) iin dorusal bir karar modeli nerilmitir. Kk problem iin en iyi zmler bulunabilmekte, daha byk problemler iin ise genetik algoritma tabanl bir sezgisel yntem nerilmektedir. nerilen model ve sezgisel yntem literatrdeki eitli byklkteki test problemleri zerinde snanm ve elde edilen sonular karlatrlmtr.
0404-354 Sabit Giderli Paralanabilir Ykl Toplama ve Datma Ara Rotalama Problemi in Kesin ve Sezgisel zm Yntemleri Mustafa ahin, Gven ahin, Dilek Tzn Aksu, Temel ncan
Salon-6 Sabit Giderli Paralanabilir Ykl Toplama ve Datma Ara Rotalama Problemi (SPTDARP) yaznda daha nce ele alnmam bir Ara Rotalama Problemi uzantsdr. Bir balang dmnden hareket eden K adet sa snrl ara belli toplama datma dm iftleri arasnda mal tayacaktr. Toplama datma dm iftlerine urayp uramamas belli bir sabit gider oluturmaktadr. Bu sabit gider belli bir toplama datma dm ifti arasnda tanmas gereken ykn, eldeki K adet ara dndaki bir ulam aracyla tanmas durumunda sz konusu olmaktadr. Ayrca, tanmas gereken yklerin farkl aralar tarafndan tanabildii yani yklerin paralanabilir olduu varsaym yaplmtr. Bu almada, yaznda daha nce allmam olan SPTDARP iin bir meta sezgisel dizgi ilem ve dal kesit dizgi ilemi nerilmitir. nerilen dizgi ilemler yaznda varolan Toplama ve Datma Ara Rotalama Problemi rnekleri zerinde snanm ve bilgisaysal sonular sunulmutur.
Endstride YA/EM Uygulamalar - 2 Yrd.Do.Dr. Selma B. Algm 6 Temmuz 2011 15:15 -16:25
0218-003 BR TRAFK III SSTEMNN PETR ALARI LE MODELLENMES ve ANALZ Mustafa DERMENCOLU, G. Mira BAYHAN
Bu almada ama, yol, zmir, meydannda bir aracn sistemde geirdii zaman ve kuyrukta bekleyen ara saysn en kkleyen optimal krmz ve yeil k srelerini bulmaktr. Bu amala, yol meydanndaki trafik sistemi stokastik zamanl Petri alar kullanlarak modellenmi, analiz edilmi ve iyiletirilmitir. Bu trafik sisteminde trafik polisi bulunmamakta ve btn sistem trafik klar yardmyla ynlendirilmektedir. Bu almada ilk olarak sisteme ilikin veriler topland, daha sonra Snoopy Petri alar yazlm kullanlarak sistemin Petri a modeli oluturuldu ve gerekli analizler yapld. Bir aracn sistemde geirdii ortalama zaman ve kuyrukta bekleyen ortalama ara says bulundu. Bu deerlerin yksek kmas nedeniyle iyiletirme almas yapld ve sonu olarak bu deerleri en kkleyen krmz ve yeil k sreleri bulundu. Bu almann en nemli yn, yol meydannn sadece belirli bir noktasndaki trafik klar deil onu etkileyen nceki ve ondan etkilenen sonraki klarn da gz nne alnmasdr. Dier bir deyile trafik sistemi bir btn olarak dikkate alnmtr. Ayrca, Petri alarnn bu almada bize salad avantaj ve dezavantajlar da aklanmtr. Salon-7 Salon-7 Salon-7
0317-022 TRKYE EKER FABRKALARI ANONM RKET NE BALI FABRKALARDA DNAMK ETKNLK LM: MALMQUST-TFV ENDEKS UYGULAMASI Seluk PERN, Sleyman AKIR
Gnmzde firma performansnn lmnde en ok tercih edilen yntem etkinlik lmdr. Etkinlik lmnde parametrik ve parametrik olmayan analiz yntemleri kullanlmaktadr. Parametrik olmayan yntemlerden en popleri olan ve snr retim fonksiyonu yaklamna dayanan Veri Zarflama Analizi (VZA) zaman boyutu olmayan, statik bir yatay kesit analizidir. VZA nn bu kst panel verilere uygulanabilen ve kurulan modeldeki uzaklk fonksiyonlarn VZA kullanarak hesaplayan Malmquist-TFV endeksi kullanlarak giderilmektedir. Bu almada, Trkiye eker Fabrikalar Anonim irketine bal 22 adet eker fabrikasnn 2002-2009 yllar arasndaki toplam faktr verimlilii (TFV) ile TFV bileenlerindeki deiim, girdiye dayal Malmquist-TFV endeksi kullanlarak incelenmitir. Elde edilen sonular ilgili dnemde incelenen 22 fabrikann 12 tanesinde (%50) TFV artnn grldn ve bu artn byk oranda teknolojik deiimden kaynaklandn gstermektedir.
0318-025 Finansal ve Tketici Tabanl Marka Deeri lm ve Bir Uygulama Mustafa Klemen, zer Uygun
Bu almada ama, mobilya sektrnde imalat yapan bir firmann finansal ve mteri tabanl marka deeri lmn yapmaktr. almada firmann marka kiilii, marka bilinirlii, marka imaj ve marka pozisyonu deerlendirilip llerek, firmann sektrde marka deeri asndan hangi konumda olduuna dair somut verilere ulalmaya allmtr. Markann iletmelerin en nemli pazarlama aralar arasnda yer ald gnmzde, iletmenin toplam deerinin sadece duran ve dnen sermayelerin toplamndan ibaret olmad, bunda ayrca ok byk boyutlara varabilen kurum marka deerinin de etkisi olduu gerei irdelenmitir.
Endstride YA/EM Uygulamalar - 3 Yrd.Do.Dr. Esma Nur iniciolu 6 Temmuz 2011 15:15 -16:25
0318-026 Bayes Alar Yardmyla Trk Otomotiv Sektrnn Rekabet Gc Analizi Esma Nur iniciolu, ule nsel, Fsun lengin
Bu almada lkesel rekabet gcn belirleyen faktrlerin otomotiv sektr zerindeki etkilerinin analizi Bayes Alar yardmyla analiz edilmitir. Bu amala, ncelikle temel alnacak modelde kullanlacak bileenleri belirlemek zere bir anket almas yaplmtr. Ankete, OSD yeleri, tedarik zincirinde yer alan tedariki, distribtr ve yetkili bayileri, seilmi ilgili brokrasi, basn-medya, finans ve zel aratrma kurulular ve niversite mensuplarna kadar ok geni bir spektrumda 72 adet katlm salanmtr Bu ankette, uzmanlarn Dnya Ekonomik Forumunun (World Economic Forum-WEF) lkelerin rekabet gcn lmek iin kulland 111 kavram (bileen) otomotiv endstrisi ile ilgisinin derecelendirilmesi istenmitir. Anketlerin deerlendirilmesi sonucu otomotiv sektryle en ilgili olduu belirlenen 18 deiken Bayes Alarnda kullanlmak zere seilmitir. kinci aamada szkonusu Bayes ann veriden renmesinin salanmas iin WEFden salanan veriler ncelikle dk-orta-yksek eklinde 3 gruba ayrlm ve tm veri seti, 70/30 orannda eitim/test kmesi olarak blmlendirilmitir. Sonuta ulalan Bayes ann etkinliini deerlendirmek iin marjinal model ile oluturulan modelin logscore deerleri karlatrlm ve oluturulan modelin etkin bir ekilde otomotiv sektrnn rekabet gcn modelledii grlmtr. Son aamada ise oluturulan model, sektrn rekabet gcn oluturan bileenlerin birbiriyle olan ilikisini daha iyi analiz edilebilmek ve farkl senaryo analizlerinin yaplabilmesine olanak salamak zere Netica yazlmna aktarlmtr.
Salon-22 Salon-22
0318-027 Trkiyede Marka Deeri lmleri ve Karlalan Sorunlar Erkal ETOLU, zer UYGUN, Ali Krad KARADUMAN
retilen bir rnn markalanmasyla isimsiz olan rn markal bir rne dnr. Hukuk anlamnda zel deer tayan gayri maddi bir servet varln ifade eder. Bu servet varlnn ise belli bir deeri vardr. Bu marka deeri kavram; markay oluturan elerin btnlemeleri yoluyla, markal olmayan ve objektif, ayn mal trndeki markasz rnnkine oranla salanan ek deeri ifade eder. Kresel Dnya da; Avrupa ve Amerika pazarlarnda byk neme sahip olan marka deerleri Trkiye pazarlarnda yeterince rabet grememektedir. Rabet grememesinin sebebi bilinen marka deeri yntemlerinin Trkiyede ki pazar ve mteri portfynn farkl olmasndan dolay dier lkelerde kullanlan Interbrand gibi yntemler istenilen sonular verememektedir. Trkiyede veriler ou zaman effaf deil ve grup irketlerinde karmak marka yaplar var. Bunlarn sebepleri Trkiyede ki byk markalarn ounluunun aile irketlerine ait olmasndan kaynaklanmaktadr. zellikle lkemiz asndan da yaanabilecek en nemli glk ise, marka deerlerinin karlatrlabilecei aktif bir marka piyasasnn olmaydr. Bunun anlam geerli bir yntem ile marka deerinin test edilemeyecek olmasdr. Gelimi pek ok lkede menkul kymet borsas gibi alan marka borsalar oluturulmu ve markann piyasa deeri belirlenmeye allmaktadr. Bu borsalarda sektrler itibariyle ayrlm pek ok marka alm-satma konu olabilmekte ve bylece markalarn gnlk piyasa deerleri oluabilmektedir. Ayrca marka deeri lme teknikleri her sektr de farkl ekillerde uygulanmaktadr. Trkiyede marka deeri lmn salkl bir ekilde gerekletirebilmek iin halihazrda dier lkelerde uygulanan marka deeri lm teknikleri Trkiye pazarna uygun bir hale getirilebilecek ekilde dzenlenmeli veya Trkiye pazar iin yeni bir marka deeri lme yntemi oluturulmaldr.
Salon-22
0331-176 Uzman Sistem Yaklam ile Depo Ynetimi Faruk OLAK, Pnar Yldz KUMRU
Bu almada; Uzman Sistem yaklam kullanlarak aa endstrisinde LIFO ve FIFO yntemlerine bal olarak depo ynetimi yaplmtr. Bilgi tabannda bulunan ilgili kurallarn ve datalarn yorumlanmas, paletlerin doru adrese girii ve k ile ilgili depo yeri ve depo adresi seim kararlarnn verilmesi ve bilgi tabannda gerekli kaytlarn otomatik olarak atanan depo birim numaralar ve kayt tarihi ile birlikte yaplmas sistem tarafndan gerekletirilmitir. Ayrca yaplan kaytlar ve kaytlara bal olarak oluan stok durumunun takip edilebilmesi de salanmtr. Sistem MS Office Excel programnda tasarlanm ve altrlmtr.
Endstride YA/EM Uygulamalar - 4 Prof.Dr. Fsun lengin 6 Temmuz 2011 15:15 -16:25
0323-043 K KADEMEL, OK PERAKENDECL KAYIP SATILI (S-1, S) ENVANTER SSTEM N BR YAKLAIK ZM Mehmet TEZCAN, Ayhan zgr TOY, Emre BERK
Bu almada bir depo ve r perakendeciden oluan ve her biri (S-1, S) envanter politikas ile alan iki kademeli envanter sistemi incelenmitir. Perakendeciye taleplerin poisson dalma uygun olarak geldii ve kademelere olan ulatrma srelerinin sabit olduu kabul edilmektedir. Perakendecinin elinde rn olmad durumlarda gelen talepler karlanamamaktadr. Bu trdeki envanter sistemi iin yaklak zm algoritmas nerilmektedir. nerilen yaklak zmn etkinliini deerlendirmek zere yaplan saysal alma sonular rapor edilmektedir.
0324-064 Kapasiteli p-Medyan Problemi iin Ak Tabanl Modeller ve zmleri Barbaros Tansel, brahim Akgn
Kapasiteli p-medyan problemi, bir serim zerinde p adet kapasiteli tesisin konulandrlmasn ve tesis kapasiteleri almayacak ve ulatrma mesafelerinin toplam enkklenecek ekilde talep noktalarnn tesislere atanmasn ierir. Bu almada literatrde kullanlan klasik yaklamdan ok farkllk gsteren bir dizi yeni model neriyoruz. Yeni modellerin ortak zellii ok rnl serim ak modellerinin temel olarak alnmas ve tesis yerseimi kararlarnn ak kstlaryla uygun yap iinde birletirilmesidir. Literatrdeki klasik yaklam sadece tam serimler iin kullanlabilirken, nerilen model yaps tam olmayan serimler iin kullanlabilmektedir. Ulam serimlerinin ounun tam olmayan serimler olduu gznne alnrsa, yeni modelleme tekniinin gerek problemlerin doal yapsna ok daha uygun olduu grlecektir. almamzda yeni modelleme teknii sunulacak ve literatrdeki test problemleri yoluyla zmsel baarlar karlatrmal olarak deerlendirilecektir.
0324-073 Ulatrma modlarnn talep projeksiyonuna ilikin bir karar destek modeli: Trkiye rnei Fsun LENGN, Bur LENGN, ule NSEL, zay ZAYDIN
Bu alma Dnya Bankas iin gerekletirilmekte olup, nerilen btnleik karar destek sisteminde ilk adm, toplam yolcu ve yk tamacln etkileyecek ilikili deikenlerin belirlenmesidir. Bu aama, yayn taramas ve uzman grne bavurularak gerekletirilmektedir. Deikenler arasndaki ilikilerin tespiti ise, yapsal eitlik modeli ve oklu regresyon analizi ile yaplacaktr. Bu ekilde gerekletirilen talep analizi; ncelikle, mevcut ulatrma politikasnda bir deiiklik olmamas durumunda hangi ulatrma modunun n plana kacan belirleyecektir. kinci admda, mevcut durumdaki deikenleraras ilikilere ek olarak, her ulam modunun sosyal marjinal maliyetleri de dikkate alnarak istatistiksel olarak anlaml ilikilere dayal bir nedensel harita hazrlanacak ve szkonusu nedensel harita, daha sonra talep yaplarnn ierdii belirsizlikle daha etkin bir ekilde baedebilmek iin Bayes nedensel ana dntrecektir. Bu ekilde, evresel etkilerin de dikkate alnp, yolcu ve yk tamaclnn sosyal marjinal maliyetleri ile orantl olarak fiyatlandrldnda talebin ne ekilde deieceinin analizine uygun bir yap oluturulacaktr. Son olarak, gelitirilen senaryo analizleri araclyla, sosyo-ekonomik, evresel ve ulatrma ile ilikili deikenlerin, gelecekteki yolcu ve yk tamacl talepleri zerindeki etkisini analiz etmede, ulatrma planlayclar ve kural koyucularna destek olacaktr. Bu aamada, Ulatrma letme Program (2007) ve TINA-Trkiye (2007) raporlarda belirtilen eitli senaryolarda da ngrlen modal yaplara ulamak iin greli maliyetlerde hangi deiimler olmas gerektiini belirtmektedir.
statistik Uygulamalar - 2 Yrd.Do.Dr. Mustafa Geril 6 Temmuz 2011 15:15 -16:25
0404-404 Su ebekesinde Debiye Dayal Sonularnn Analizi Bayram TOPAL, Hseyin CNAL
Salon-26
Basn
Kontrol
Sistemi
Uygulama
Sakarya Bykehir Belediyesi SASK Genel Mdrl hizmet snrlar iindeki ime suyu datm sisteminde su kayplarnn nedenlerinin belirlenmesi ve nlenmesine ynelik yaplan almalar kapsamnda basn kontroln amalayan pilot uygulama almas yaplmtr. Yaplan pilot alma kapsamnda ebeke basnc abonelerde bir olumsuzluk yaanmayacak ekilde debiye duyarl basn kontrol gerekletirilmektedir. Bu ilem ebekeye verilen suyun minimum gece debisinin azalmasn salamtr. almamzda debiye dayal basn kontrol sisteminin uygulanmasnn abonelerin su tketim eilimlerinde bir deiiklie sebep olup olmad aratrlmtr. te yandan yeni sistemin fiziki kaaklarn azalmas ynnde bir etkisinin varl da aratrmada ele alnacak hususlardan biridir. Ayrca uygulanan sistemin mteri memnuniyetini nasl etkiledii, mteri ikayetlerinde bir arta sebebiyet verip vermedii eitli istatistik analiz teknikleri ile ortaya konacaktr.
Salon-26
0404-406 KRED KARTI SATILARINI ETKLEYEN FAKTRLERN DERECELERNN DENEY TASARIMI LE BELRLENMES Kasm BAYNAL, Asl ALI
NEM
21. yzylda artan kresel ve yerel rekabet koullarnda, baarl sat hedeflerini gerekletirmek iin iletmelerin en uygun sat tekniini belirlemesi, rakiplerinden ayrlarak ne geme anslarn artrr ve sektrde byk oranda sz sahibi olma frsatn dourur. Bu almada; bir bankann kredi kart sat miktarlar zerinde faktrn etkisi gzlemlenerek; veriler nda deney tasarm yaplm ve satlar zerindeki en etkili faktr belirlenmitir.
0404-421 Zaman Serilerinde Kmeleme Analizi Asil ALKAYA, Mustafa GERL

Kmelemenin amac, etiketlenmemi veri setinin, grup-nesne ii benzerliin minimum ve grupnesne aras benzersizliin maksimum olduu homojen gruplara dnen veri yapsnn tanmlanmasdr. Kategorik, numerik, ilikisel ya da zamansal olmasna baklmakszn etiketlenmemi verinin olduu yerde kmelemeye ihtiya vardr. Verinin nitelik zellikleri, statik verinin aksine, zamana bal olarak deiim gsteriyorsa, zaman serilerini ifade eder. Zaman serileri gerekte her etkin srete ortaya kan veri biimidir. nemli zaman serileri; hisse senedi piyasas fiyatlarn, bir rnn satlarn, her tr bilimsel sonular, tbbi kaytlar, istatistiksel sre kontrol ve benzerlerini kapsar. Zaman serilerini oluturan verilerle ilgili iki temel ana hedef vardr: gemi davranlara dayal gelecek davranlar tahminleme, zaman serileri verilerini tanmlama ve aklamaktr. Etiketlenmemi zaman serileri veri setinde, benzer zaman serilerinin oluturduu gruplar bir araya getirilmek istenir. Bu almada, zaman serilerinin nitelikleri gz nne alnarak, ilk yerel minimum ayrma indeksine bal olarak yeterli kme saysnn belirlenmesi hedeflenmektedir. Ayrca, her veri noktas ile kme prototipi arasnda mesafe lm yaplmtr. Zaman serileri ierisinde ayran noktalar iin grlt kmesi oluturularak, ayran noktalarn dier kmelere olan etkisi azaltlmtr.
Salon-26
Endstri Mhendislii Blm Bakanlar Toplants Oturumu Oturum Bakan Tarih Saat Yer Konu Prof.Dr. Orhan Torkul (SA Endstri Mhendislii Blm Bakan) 6 Temmuz 2011 16:35-18:00 Salon1 Bu oturumda, niversitelerimizin Endstri Mhendislii Blm Bakanlar biliim teknolojilerinde giderek artan gelimelerin endstri mhendislii eitimini nasl deitirmekte olduunu ve biliim anda endstri mhendislii eitiminin nasl bir deiim geirmekte olduu tartlacaktr. Bu erevede, endstri mhendislii eitiminin Trkiyedeki durumu, Trk sanayi ve hizmet sektrndeki yeri, bu kapsamda endstri mhendislii eitiminde yaplmas gereken yenilikler ve iyiletirmeler etkileimli tartmalar nda ortaya konulacaktr.
Lojistik - 2 Do.Dr. Kadir Ertoral 6 Temmuz 2011 16:35 -18:00
0328-156 MELEZ BULANIK KARAR DESTEK SSTEM LE NC PART LOJSTK HZMET SALAYICI SEM Latif YANAR, Hakan TOZAN
Salon-2 ok kriterli karar verme problemlerinde ama, birbiri ile elimesi de mmkn olabilen kriterler bir btn olarak ele alndnda mevcut alternatifler arasndan beklentileri en ok karlayann tespit edilmesidir. Lojistik hizmet salayc seimi problemi gnmz teknik ve ekonomik gereksinimleri dikkate alndnda, ayn anda birden fazla amacn eniyilenmesini gerektiren bir ok kriterli karar verme problemidir. Literatrde lojistik servis salayc seimine ilikin farkl metot ve model ieren birok alma bulunmasna ramen bunlar arasnda bulank melez yaklamlar ierenler greli olarak azdr. Bu almada karar vericinin AHS, bulank AHS, AAS ve bulank AAS yntemlerini ayn anda kullanarak daha isabetli karar vermesine destek olmak amac ile gelitirilen bir Karar Destek Sistemi yazlm vastas ile bir lojistik servis salayc seimi uygulamas yaplmtr.
0404-315 Bir Distribtr Firma in Datm Planlamas ve Ara Belirlenmesi Emre Meri, same Gkek, Kadir Ertogral, Aye Akbalk Rapine, Musa Karagz, Ylmaz Ylmaz, Erhan Grsoy
Salon-2
Says
Datm firmalarnn temel aktivitelerini bayilerden sipari toplama, retici firmalara sipari verme, stok kontrol ve datm oluturur. almay yaptmz mobilya distribtr, Trkiyede pazar pay yksek birka markadan oluan bir gurup rn iin Ankara ve civarndaki bayilere datm yapmaktadr. Firma datm a ve kontrol iin yeni bir sisteme gemek istemektedir. Mevcut sistemde bayiler stok tutmakta ve son mteriye datm fonksiyonunu yerine getirmektedirler. Datc firma bayilere istedikleri rnleri bayi siparileri dorultusunda teslim etmektedir. Planlanan sistemde ise bayiler stok tutmayacak ve datm yapmayacaklar, sadece sattan sorumlu olacaklardr. Datc firma hem tm sistemin stok kontrolnden hem de son mteriye datmndan sorumlu olacaktr. almamzda planlanan yeni sistemin datm ksm iin bir matematiksel model oluturulmutur. Bu modeli kullanarak blgesel bazda datm planlar ve ara saylar optimal bir ekilde belirlenmeye allmtr. Blge says ve filo yapsyla ilgili farkl senaryolar altnda elde edilen zmler karlatrlmal olarak deerlendirilmitir.
0404-332 MONTAJ HATTINDA LOJSTK UYGULAMALARI Elif Szer, Pelin olak, nder Tombu, Aye Cilac Tombu
Gnmz ekonomik koullar, tketicilerin beklentileri ve rn zellikleri dikkate alnarak ekillenmektedir. Kreselleme ile birlikte isletmelerin youn rekabet ortamnda baarl olabilmesi, retilen rnlerin dnyann farkl yerlerindeki birbirlerinden farkl mterilerin isteklerini karlamas koulunu salamalarna baldr. Bu durum; tm isletmecilik etkinliklerinde lojistik faaliyetlerinin nemini giderek artrmaktadr. Rekabet stnl salanmas iin lojistik faaliyetler ierisinde temel rekabeti yeteneklerin belirlenmesi ve bu faaliyetlerin gelitirici ynetim yaklamlarndan faydalanlarak performanslarnn arttrlmas gerekmektedir. Bu almada retim iletmeleri asndan nem tayan lojistik faaliyetlerine ynelik tama ynetimi ve stok ynetimi almalarnn kapsam, faydalar ve rgtsel performansa olan etkileri, beklenti-fayda analizi temelinde incelenmektedir. Mevcut sistemde, stok alanlarnn verimli kullanlmamas, tama aralarnn kat ettikleri mesafelerin uzun olmas ve fabrika ierisinde kaybedilen zaman problemleri gzlenmitir. Yaplan alma ile stok miktarlar ve yerleri belirlenmi, fabrika iindeki btn malzemelerin rota takibini yaplarak istenilen zaman ve istenilen miktarda montaj hattnn beslenmesi iin gerekli optimizasyon almalar yaplmtr.
Salon-2
Salon-2
0404-342 LOJSTK SEKTRNDE DEPO OPTMZASYONU ala zgen, Begm ztrk, nder Tombu, Aye Cilac Tombu
Bu almada FMCG sektr iin faaliyet gsteren bir lojistik firmas iin yaplan depo optimizasyonu ele alnmtr. Depodaki farkl rn gruplar iin teslim alma, sipari toplama vb. lojistik alt sreleri i aklar karlm ve depo iindeki malzeme ve operatr hareketini minimize edecek ekilde depo yeniden yaplandrlmtr. RFIDli sisteme geile birlikte edilen veriler kullanlarak bir benzetim modeli hazrlanm ve kullanlmtr.
Yapay Zeka-7: Bulank Sistemler - 4 Yrd.Do.Dr. hsan Kaya 6 Temmuz 2011 16:35 -18:00
0329-160 SRE YETERSZLK NDEKS N BULANIK TAHMNLEME hsan Kaya

Sre yeterlilik analizi (SYA), srecin istenen spesifikasyonlar iinde kt ortaya koyup koyamadnn aratrlmasna ynelik almalar kapsamaktadr. Bu ama iin kullanlan en etkili aralar, srecin dalm ve yerleimi hakknda bilgi veren zet istatistikler olarak tanmlanan sre yeterlilik indeksleridir (SYI). Literatrde, srecin mteri beklentilerini karlama yetenei olarak ifade edilen yeterliliini lmeye ynelik olan ve baaryla uygulanan
C p C pk
,
C pmk
Ca , C pm ,
ve
gibi pek ok SYI ile karlamak mmkndr. Literatrde bu indeksler genelde srecin hedef
Salon-3
deeri ile orta noktasnn eit olduu durum olarak tanmlanan simetrik toleranslar iin incelenmitir. Bu almada ise srecin doruluk ve kesinlik analizine dayanan ve sre yetersizlik indeksi olarak tanmlanan indeks incelenmitir. indeksi sadece simetrik durumlar iin deil, srecin hedef deeri ile orta noktasnn farkl olduu durumlar iin tanmlanan asimetrik toleranslar
(T )
( m)
(C )
pp
C pp
( C )
pp
iinde tanmlanmtr.
C pp
ve
C pp
indekslerinin hassasiyetini ve esnekliini
arttrmak iin bulank mantk kullanlmtr. Bu ama dorultusunda bulank ortalama
( )
2
( ) , varyans
C pp
deerleri elde edilerek ve spesifikasyon limitleri bulank olarak dikkate alnarak bulank
yetersizlik indeksleri simetrik
(C )
pp
ve asimetrik
( C )
pp
toleranslar iin elde edilmitir.
ve
C pp
indeksleri piston retimi yapan bir firmada uygulanarak elde edilen sonular tartlmtr.
0401-192 KESKL BULANIK SEYAHAT ZAMANLI GEZGN SATICI PROBLEM Merve KAYACI, Vecihi YT
Gezgin Satc Problemi (GSP), NP-zor snfna dahil olup, uzun yllar boyunca allm olmasna ramen gncelliini koruyan temel kesikli eniyileme problemlerindendir. Klasik gezgin satc problemlerinde, ehirleraras seyahat zamanlar sabit kabul edilmektedir. Ancak pratikte, bu deerlerin hava, yol, trafik gibi birok faktrden dolay deiebilecei gz nne alnarak problemin kesikli bulank saylar (Discrete Fuzzy Numbers) ile zlmesinin gerek hayat problemlerine daha uygun olaca dnlmektedir. Literatrde, kesikli bulank saylar ile yaplan almalar incelendiinde; En Ksa Yol Problemi (EYP) iin olas her bir tur uzunluunun Kesikli Bulank Saylarnn toplam hesaplanarak kk boyutlu problemlerde zme eriildii bilinmektedir. Ancak szkonusu alma Gezgin Satc Problemine uygulandnda, bulank saylar arasndaki aritmetik ilemlerin ar youn oluu nedeniyle zlemez bir hal almaktadr. Dolaysyla, bu almada, Kesikli Bulank Saylar ile tanmlanan ehirleraras srelerin gensel Bulank Saylara (Triangular Fuzzy Numbers) dnm yaplm ve problem Genetik Algoritma sezgiseli ile zlmtr. Gelitirilen algoritmann literatrde bulunan farkl zm teknikleri ve sezgisel yaklamlarla kyaslandnda daha iyi sonular verdii grlmektedir.
Salon-3
0401-206 DEERLENDRMEDE BULANIK OK LTL BR YAKLAIM LE FAKTR-PUAN YNTEMNN KULLANILMASI Ahmet Can Kutlu, Mehmet Ekmekiolu
deerlendirme, bir kurum iindeki ilerin ya da pozisyonlarn ayn kurumdaki dier ilerle ya da pozisyonlarla karlatrlarak greceli deerlerine gre sralanmasnda kullanlan yntem ve uygulamalar kapsamaktadr. deerlendirmede anlalabilirlik ve gvenilirlik asndan en ok kullanlan yntem faktr-puan yntemidir. Bu yntemde iin deeri, eitli faktrler yardmyla ve her bir faktre belirli bir sistematik dorultusunda saysal puan verilmesiyle belirlenir. ncelenen kurumdaki mevcut ilerin greceli deerlendirilmeleri sonucunda oluan her bir iin faktrlere, altfaktrlere ve alt-faktr iindeki derecelerine gre puanlanmas ile deerlendirilen iin toplam puan bulunmu olur. Bu puan gelecekte kurulacak bir cretlendirme sisteminde girdi grevi grecektir. Bu almada, faktr-puan yntemindeki faktrlerin arlklarnn belirlenmesinde bulank ok ltl bir yaklam gelitirilmitir. ncelikle faktr ve alt-faktrlerin arlklar bulank analitik hiyerari sreci (BAHS) ile belirlenmi ardndan bulank TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution) kullanlarak ilerin dilsel deerlendirmeleri ile puanlama ve sralamala ilemleri yaplmtr. Bu yntemin sonucunda oluan ilerin puanlar da ideal bir cretlendirme sistemi kurulmas iin bir temel olarak kullanlabilecektir. Salon-3 Salon-3
0404-226 0-6 YA OTZML OCUKLARIN OTZM SEVYELERN BELRLEMEDE BULANIK MANTIK YNTEMNN KULLANIMI Mehmet Rza ADALI, Eda BEK
Otizm yandan nce balayan ve mr boyu sren, sosyal etkileime ve iletiime zarar veren, snrl ve tekrarlanan davranlara yol aan, beynin geliimini engelleyen bir rahatszlk olarak tanmlanabilir. Otizm genel olarak ele alndnda Yaygn Geliim Bozukluu olan Bireyler olarak karmza kmaktadr ve Otizmin aresi yoktur. Erken davransal ya da kavraysal mdahaleler ocuklarn kendine bakabilme yetisi ile sosyal ve iletiimsel yetiler kazanmasna yardmc olabilir. Milli Eitim Bakanl, zel Eitim Rehberlik ve Danma Hizmetleri Genel Mdrlnn gelitirdii Yaygn Geliimsel Bozukluu (YGB) olan Bireyler iin Performans Belirleme Formu, lkemizdeki otizm rahatszl olan bireylerin otizm dzeylerini belirlemede kullanlan temel aralardan biridir. Bu almada 0-6 ya grubu ve konuma becerisi bulunan Otizmli ocuklarn, Otizm dzeylerinin belirlenmesinde bulank mantk ynteminden faydalanacaz. Burada temel ama, Rehberlik ve Aratrma Merkezlerince uygulanan YGB performans belirleme formunun deerlendirilmesine katkda bulunmaktr.
ok Amal Karar Verme - 5 Prof.Dr. Mjgan Sar 6 Temmuz 2011 16:35 -18:00
0324-080 MALATTA KALTE YLETRME N TERCH TABANLI OK KRTERL KARAR AACI YAKLAIMI Leman Esra Dolgun, Glser Kksal
Bu almada, sre deikenleri ile kalite kt deikenleri arasndaki ilikilerin modellenmesi amacyla karar aalarnn daha geni kapsaml kullanmna ynelik yaklamlar gelitirilmitir. Karar aalar veriden anlaml ve yorumlanmas kolay karar kurallar karabilme, farkl tipteki (srekli/kategorik) deikenlerle alabilme, parametrik olmama gibi stnlkleri nedeniyle tercih edilmektedir. Ancak bu yntem sadece tek bir kt deikeni iin kural verebilmektedir. Salon-4 Salon-4 Bir rnn performansn ounlukla birden fazla kalite karakteristii belirler. Kalite karakteristiklerinin bazlar iin istenen sonular veren sre koullar dierleri iin tercih edilmeyen sonular verebilir. Ayrca dikkate alnmas gereken karakteristik says arttka her biri iin ayr ayr oluturulan karar kurallarnn birletirilmesi glemektedir. Dolaysyla kalite karakteristiklerini birlikte ele alabilecek bir karar aac yaklamna gereksinim duyulmaktadr. Kalite kontrol uzmanlar, mterilerin tercihlerini kalite karakteristiklerini ayr ayr veya birlikte dnerek aklayabilmektedir. almamzda, bu tercih bilgisi kalite karakteristiklerinin tek bir deerde birletirilmesi iin kullanlmaktadr. Bu birleik l iin oluturulan karar aac, istenilen zelliklerdeki rnleri verebilecek sre koullarnn belirlenmesini salayacaktr. Birletirme fonksiyonunun seiminde kalite karakteristikleri arasndaki istatistiksel ve tercihsel ilikiler (korelasyon, tercihsel bamllk gibi) ve bu karakteristiklerin tipleri dikkate alnmaldr. Birletirme admnda karar vericinin tercih bilgisini nasl ifade edecei de nemlidir. Bu kapsamda eitli durumlar iin istatistiksel optimizasyon ve ok amal karar verme alanlarndan kriter birletirme yntemleri nerilmi, gl ve zayf yanlar tartlmtr.
0325-109 HAVLU KUMALARDA HDROFLTE VE MALYETN OPTMZASYONUNUN AMALANDII BR YNEYLEM ARATIRMASI UYGULAMASI Belks ZERVENT NAL, Erdem KO
Havlu kumalar genellikle kurulama amal olarak kullanldklarndan hidrofilite havlular iin ne kan bir zelliktir. Ancak tm tekstil mamullerinde olduu gibi havlularda da mamuln istenen zelliklere sahip olmasnn yan sra retim maliyetinin de mmkn olduunca dk olmas gerekmektedir. Tekstil iletmelerinde genellikle seri retime balanmadan nce deneme retimler yaplarak istenen zelliklerde mamul en dk maliyetle elde etmek iin gerekli parametreler belirlenmekte olup bu durum maliyet artna ve zaman kaybna neden olmaktadr. Bu nedenle, alma kapsamnda havlu kumalarn maliyet ile hidrofilite zelliklerinin birlikte optimizasyonunun amaland bir matematiksel model oluturulmutur. Bylelikle retilecek rn ile ilgili parametreler (gramaj, sklk vb.) deneme retimlere gerek kalmadan retim ncesi tahmin edilerek gereksiz maliyet art engellenmi olmaktadr. Oluturulan bu matematiksel model, birden fazla amacn ayn anda gerekletirilmesini hedefledii ve dorusal olmayan kstlar ierdii iin ok amal nonlineer model snfna girmektedir. Szkonusu modelin zm LINGO 8.0 optimizasyon yazlm kullanlarak gerekletirilmi ve sonuta yksek geerlie sahip Global Optimum zm elde edilmitir. Modelde kst olarak kullanlan bantlar SPSS paket program kullanlarak uygulanan istatistiksel analizler ile oluturulmutur. Kurulan bu model esnek bir yapya sahip olup farkl zelliklerdeki kuma yaplarna kolaylkla adapte edilebilmektedir. Ayrca szkonusu model esas alnarak, sadece maliyetin veya yumuaklk, mukavemet gibi farkl zelliklerin optimizasyonunun amaland modellerde kolaylkla oluturulabilmektedir.
0325-135 ok amal ders izelgeleme problemlerinin zm iin bir genetik algoritma Zehra KAMILI ZTRK, Mjgan SAIR ZDEMR
Bu almada; niversitelerde bir eitim dneminde en az iki defa karlalan ok amal eitimsel zaman izelgeleme problemi iin, kaliteli zmler veren yntemlerin gelitirilmesi amacyla, bir ok amal genetik algoritma sunulmutur. Faaliyetlerin (ders) kaynaklara (derslik-zaman) atand dersderslik-zaman izelgeleme problemi kst ve deiken saylar asndan byk boyutlu bir problemdir. Bu problemin zm, youn i gc ve kaynak gerektirmektedir. Dolaysyla eitim kurumlar asndan nemli olduu kadar, zor da bir problemdir. Matematiksel modelleme ile kabul edilebilir srelerde en iyi zme ulalamad durumlarda, zme hzl bir ekilde ulama ihtiyac ile farkl meta sezgisel algoritmalar gelitirilmektedir. alma kapsamnda, ok amal ders-derslikzaman izelgeleme probleminin zm iin zel genetik ilemciler ile onarma ilemcilerine ihtiya duymayan, tm kaynaklar ayn anda ele alabilen ve uygun zm garantileyen rassal anahtar temelli bir genetik algoritma (RKGA) gelitirilmitir. Problemin ok amal yaps nedeniyle RKGAnn uyum deerinin hesaplanmas aamasnda ok amal bir GA olan NSGA-II algoritmas RKGAya entegre edilmitir. C# programlama dilinde gelitirilen rassal anahtarl genetik algoritma temelli programdan elde edilen sonular, literatrde yer alan dier yaklamlarla rekabet edebilir dzeydedir.
Salon-4 Salon-4
0403-216 OK KRTERL KARAR VERME TEKNKLER KULLANILARAK TRKYE N YENLENEBLNR ENERJ PLANLAMASI Ilgn DOANAY, Y. Esra ALBAYRAK
Srdrlebilir rekabetiliin tartld gnmzde, enerji konusu devletlerin ve irketlerin ana gndem maddeleri arasnda yer almaktadr. zellikle, dnyada sk sk gndeme gelen enerji veya enerji hammaddeleri krizleri, lkeleri, kendi enerji politikalarn olas krizleri gzeterek planlamaya, kaynak kullanmnda daha dikkatli olmaya ve ekonominin d enerji kaynaklarna olan bamlln azaltacak nlemleri almaya yneltmitir. lkemiz enerji kaynaklar bakmndan zengin lkeler arasnda yer almaktadr. Ancak enerji tketimi ile hzla yurtdna baml hale gelinmesi, ileride muhtemel bir enerji krizi durumunda, Trkiye'nin ok byk yaralar almasna neden olacaktr. Bu nedenle lke ii koullara, yerli kaynaklara ve yenilenebilir alternatiflere nem vererek, teknolojikekonomik-sosyal-evresel faktrleri optimize eden bir enerji stratejisini ve enerji arz-talep dengesini oluturmak ok nemlidir. Enerji ynetimi problemi, bir gerek yaam problemi olarak ok kriterli bir yapya sahiptir. Amacmz; lkemizin kaynaklar esas olmak zere, yenilenebilir enerji planlamas yapmak, yenilenebilir enerji seeneklerinden oluan alternatiflerini modelleyerek, karar verici ile zm sreci boyunca etkileerek onun da karar srecine katlmn salayacak ekilde ve oklu kriterler eliinde (ekonomik, evre ve politik faktrler) analiz etmektir.
statistik Uygulamalar - 4 Yrd.Do.Dr. Mustafa Ylmaz 6 Temmuz 2011 16:35 -18:00
0403-220 REKABET ENDEKSNE STATSTKSEL YAKLAIM: GREN SANAY FRMALARI N BR UYGULAMA Funda H. SEZGN, zlen ERKAL
Salon-5
MKBDE
LEM
Youn rekabet ortamnda faaliyet gsteren sanayi kurulularnn performans seviyeleri, temelde verimlilik ve etkinlik faaliyetleri zerine kuruludur. Bu faaliyetlerin genel baars rakiplere kar kazanlm stnlkler araclyla gzleneceinden; firmalar, rekabet ortamnda kendilerini ve rakiplerini konumlandrabilecekleri baz gvenilir analizlere ihtiya duymaktadrlar. Rekabet ltnn dinamik yaps firmalarn durum analizi yapmalarn zorlatrc bir etkendir ve finansal krizlerin varl, piyasadaki mevcut belirsizlii arttrc ynde bir rol oynamaktadr. Dolaysyla firmalar, piyasa iindeki konumlarn ve glerini kontrol edebilecekleri farkl yntemlere ve yaklamlara ihtiya duyarlar. Faktr analizi istatistik uygulamalarda, zellikle boyut indirgeme ve bamllk yapsn yok etme durumlarnda kullanlan ve ok sayda deikene bal zmlemeler retebilen nemli bir yntemdir. Bu almada, MKBde ilem gren sanayi irketleri iin geleneksel yaklamlarn dnda istatistiksel bir yntem olan faktr analizi yardmyla bir rekabet endeksi elde edilerek, kredi derecelendirme (reyting) sistemi nerilmitir.
Salon-5 Salon-5
0403-221 YAPAY BAIIKLIK SSTEMNN (YBS) ZELGELEMEYE UYGULANMASI VE SPSS YAZILIMI LE STATSTKSEL FARK TESTLER LE ANALZ EDLMES Musa ERSEVEN, Hakan GEL, Ali INAR, Pnar YILDIZ KUMRU
YBS son zamanlarda gelitirilen polinomiyal olmayan problemlerin zmnde kullanlan yapay zeka tekniklerinden biridir. Yaklak 10 yldan beri YBS i sralama ve izelgeleme problemlerinde de kullanlmaktadr. Bu almann amac balang poplasyonunun oluturulma biiminin zm kalitesi zerinde etkisi olup olmayacann hipotez testi ile snanmasdr.20 i 5 makine (20x5) matrisi deneme amal olarak kullanlmtr ve ilem sreleri 1-99 dakika aras rassal olarak belirlenmitir.16 denemeden elde edilen sonular SPSS programna girilmi ve ilgili fark testleri ile yapay baklk algoritmasnn iki farkl balang poplasyonunun oluturulmasnn zm zerine etkileri analiz edilmitir. Bu almada ayrca yapay baklk sistemi izelgeleme algoritmasnn farkl parametreler kullanlarak zmlerin benzerlikleri deerlendirilmitir.
0404-252 Grey (1,N) Yntemi ile Trkiyenin Enerji Talep Projeksiyonunun Farkl Senaryolar Altnda ncelenmesi Mustafa YILMAZ, Hamid YILMAZ
zellikle gnmz dnyasnda, enerji fiyatlarnn ok hzl deimesi enerji sektrndeki tahmin almalarnn ok nemli hale gelmesine neden olmaktadr. Gvenilir tahmin yapmak, bu konuda alan karar vericilere hem daha kolay karar vermek iin hem de verilen kararn daha kaliteli olmasn salamaktadr. Bu amala almada, Trkiyenin enerji talebinin gelecek dnemlerdeki tahmini iin btnleik bir teknik olan Grey (1,N) yntemi nerilmitir. alma kapsamnda Trkiyenin 19902010 yllar arasndaki enerji talebi ve bamsz makro ekonomik gstergelerden gayri safi milli hasla (GSMH), nfus (N), ithalat (IT) ve ihracat (IH) verileri incelenmi ve farkl senaryolar altnda 2025 ylna kadar enerji talep projeksiyonu karlmtr. almann sonunda yksek gvenilirlie sahip Grey (1,N) yntemi ile elde edilen sonular Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl (ETKB)nn resmi talep projeksiyonu ile karlatrlmtr.
Matematik Programlama - 5 Prof.Dr. Kuban Altnel 6 Temmuz 2011 16:35 -18:00
0325-131 VER KMELEME PROBLEM ZMNE PROBLEM YAKLAIMI Ezgi KARABULUT, . Kuban ALTINEL
Salon-6
TAMSAYI
PROGRAMLAMA
Veri Kmeleme Problemi ve ok Tesisli Weber Problemi ilikilidir: Birincisindeki kmelenmek istenen veri vektrleri ikincisindeki bilinen mteri yerlerine karlk gelir. Benzer biimde, birincisindeki belirlenmek istenen kme merkezleri ikincisindeki yerletirilmek istenen tesislerdir. Bu benzerlikten yararlanarak ok Tesisli Weber Problemi iin bilinen zm yntemlerini Veri Kmeleme Problemine uyarlamak olanakldr. ok Tesisli Weber Probleminin zelliklerinden birisi eniyi zmlerin ounlukla mteri koordinatlar zerinde veya ok yaknnda olmasdr. Bu almada benzer zelliin Veri Kmeleme Problemi iin de geerli olduunu varsaymakta ve Veri Kmeleme Problemini zen, P-Ortanca Problemi gsterimini temelli sezgiseller nermekteyiz. Gerekletirdiimiz bilgisaysal deneyler sonucunda yeni yntemlerin Veri Kmeleme Probleminin zmnde yaygn olarak kullanlan K-Ortalama algoritmasyla benzer baarmlar olduunu sylemektedir.
0325-140 ok Kullanml Ara Rotalama Problemi iin Bir Matematiksel Model ar KO, smail KARAOLAN
Salon-6 Bu almada klasik ara rotalama probleminin (ARP) genelletirilmi bir hali olan ok Kullanml Ara Rotalama Problemi (K_ARP, vehicle routing problem with multiple use of vehicles) dikkate alnmtr. K_ARPde klasik ARPden farkl olarak aralarn birden fazla rotada kullanlmasna izin verilmektedir. K_ARP ile genellikle raf mrnn ksa olduu rnlerin datmnn yapld ya da datm sresinin ksa olduu sistemlerde karlalmaktadr. Pratikte sklkla karlalan bir problem olmasna ramen K_ARP ile ilgili ok az sayda alma bulunmaktadr. Bu almada K_ARP iin bir matematiksel nerilmi ve literatrden tretilen deiik boyutlarda test problemleri zerinde eniyi zme ulama zaman andan karlatrlmtr.
0331-190 Hava Trafik Ak Ynetimi Problemi: Havalimannda Bir Uygulama Ayegl Satlm, Gonca Tunel, Emrah B. Edis
zmir
Adnan
Menderes
Havaclk endstrisinin hzl geliimi ve hava tamaclndaki srekli art, hava trafik tkankl ve gecikme problemlerini de beraberinde getirmektedir. Hava trafik ak ynetimi problemi, belirli bir zaman aralnda havaalan pisti ve/veya hava trafik kontrol blgelerinin kapasitelerinin ald durumlarda ortaya kmaktadr. Bu problem, gn iindeki hava ve yer trafiinin younlat saatlerde, senelik youn seyahat dnemlerinde ve ani kapasite dmelerine neden olan kt hava koullarnn olutuu zamanlarda daha kritik bir yapya sahip olmaktadr. Yaznda, bu probleme uzun, orta ve ksa dnemli zm yaklamlar gelitirilmitir. Uzun dnemli zmler yeni meydanlarn ya da ek pistlerin inas veya hava trafik kontrol teknolojilerinde iyiletirmeleri iermektedir. Orta dnemli zmler bir dizi kurallar ve zendirme tevikleri kullanlarak, trafiin daha az kullanlan meydanlara ve youn olmayan zaman dilimlerine datlmasn iermektedir. Ksa dnemli zmler ise, mevcut kapasite ve talebi dikkate alarak gecikme maliyetlerini en kkleyen operasyonel karar vermeyi kapsamaktadr. Uaklarn yerde beklemesinin havada beklemeye gre daha az maliyetli ve daha gvenli olmasndan dolay ksa dnemli zmler ounlukla yerde bekleme stratejilerini iermektedir. Bu almada, zmir Adnan Menderes Havaliman hava trafik kontrol hizmetleri incelenerek belirlenen ve gerek hayat kstlarn ieren bir hava trafik ak ynetimi problemi ele alnmtr. Bu problem iin yerde bekleme maliyetini en kkleyen bir tamsay programlama modeli gelitirilmi ve tartlmtr.
Salon-6
Salon-6
0401-202 BR BORCUN DZENL ATLAMALI TAKSTLERLE PROBLEMLER Abdullah EROLU, Erdal AYDEMR, Yusuf AHN, Nigar KARAGL, Kenan KARAGL
DENMES
Bankalar tarafndan en ok kullanlan bor deme modeli, sabit taksitli modeldir. Bunun yan sra finans matematii kitaplarnda yer alan geometrik ve aritmetik deiimli taksitlerle bor deme modelleri mevcuttur. Rastgele atlamal sabit taksitli bor deme modeli Formato (1992) tarafndan gelitirildi. Formatonun modeli; Moon (1994) tarafndan geometrik deiimli taksitlerle ve Erolu&Karaz (2002) tarafndan aritmetik deiimli taksitlerle bor deme modellerine geniletildi. Bu almada, rastgele atlamal sabit ve geometrik deiimli taksitler yerine, dzenli atlamal sabit ve geometrik deiimli taksitler ieren bor deme modelleri ele alnp modeller iin genel formller tretilmitir. Gelitirilen modeller nmerik rneklerle desteklenmitir.
statistik Uygulamalar - 3 Do.Dr. Ekrem Duman 6 Temmuz 2011 16:35 -18:00
0325-108 BAYES SINIFLANDIRICI KULLANARAK RNT TANIMA Mehmet Onur OLGUN, Gltekin ZDEMR
Salon-7
KONTROL
GRAFKLERNDE
statistiksel sre kontrolnde kullanlan Shewhart kontrol grafikleri sreteki beklenmeyen deiimleri incelemede nemli bir aratr. Srete zaman iinde oluabilecek deiimlerin tespit edilmesi, srecin kontrol altnda tutulmas ve nlemlerin alnmas amacyla sre boyunca oluabilecek beklenmeyen deiimlerin rntlerini (pattern) tanmlamaya ynelik Yapay Sinir Alar ve Bayes rnt tanma sistemleri oluturulmutur. Oluturulan rnt tanyclarnn snflandrma performanslar llmtr. Doru snflandrma performansn artrmak iin rntleri oluturan gzlem deerlerinden, alt adet istatistiksel zellik karlm ve snflandrma performanslar karlatrlmtr. Yapay Sinir Alar ve Bayes rnt tanyclarnn, ilgili zellikler tanmlandktan sonra daha yksek performans verdii grlmtr. Ayrca, Bayes rnt tanycnn yapay sinir alarna nazaran daha iyi snflandrma performansnn olduu sonucuna varlmtr. Bayes snflandrcnn gerek zamanl kontrol grafikleri uygulamalarnda rnt tanma amal kullanabilecei dnlmtr.
0330-163 Mteri Karll Tahmin Modellerinin Karlatrlmas Yeliz Ekinci, Ekrem Duman
Mteri karll, bir mterinin belirli bir sre ierisinde firmaya kazandraca karlarn bugnk deeri olarak tanmlanmaktadr. Mteri karll, etkin pazarlama stratejileri gelitirme ve pazarda rekabet avantaj elde etme asndan nemli ve kullanl bir aratr. Mterilerin karllk deerleri, firmalarn, mterilerini elde etme/tutma kararlarn vermesi,farkl pazar blmleri iin farkl pazarlama stratejisi belirlemesi iin olduka etkili bir ara olarak grlmektedir. Karll tahmin etmek amal yaplan almalarda, uzun dnem iin yaplan tahminler nemli hatalar ierebileceinden, bu almada nerilen yntem, ksa bir dnem iin tahmin etmeye yneliktir (1yl). Bu almada, karllk tahmini iin 2 farkl ana balk altnda yntemler kullanlmtr: deer tahmini temelli modeller ve snf tahmini temelli modeller. Deer tahmini temelli modeller, literatrde mteri karllk tahmininde sk kullanlan yntemlerden biri olan dorusal regresyon denemelerini iermektedir. Bu denemelerde, dorusal regresyon, sadece tm poplasyon iin deil, baml deikenin belirli seviyelerinden kesilmesi sonucu oluturulan kmeler iin de altrlm, daha sonra tm kitle iin sonular genelletirilmitir. Bu tahminlerin performans, literatrdeki uygulamalara dayanarak, mteri karllklarna gre farkl yzdelik dilimlerini doru tahmin etme baarlarna gre llmtr. Bu noktadan hareketle, bu farkl yzdelik dilimleri snf olarak ele alnarak, snf tahmini temelli modeller altrlmtr. Elde edilen tm modellerin performanslar birbiriyle karlatrldnda, snf tahmini temelli modellerin daha baarl olduu grlmtr.
Salon-7
0331-174 KUZEY KIBRIS TRK CUMHURYET NVERSTELERNDE GREV YAPAN RETM ELEMANLARININ TATMN DZEYLERNN LLMES VE STATSTKSEL ANALZ Zafer Adelen, Burcu Toker Ersz
Bir ada lkesi olan Kuzey Kbrs Trk Cumhuriyetinin en nemli gelir kaynaklarnn banda yksek retim ve turizm sektrleri gelmektedir. Son yaplan nfus saymna gre 265000 kiilik nfsa sahip olan KKTCde faaliyet gsteren 7 niversitede dnyann 70 farkl lkesinden 50000 civar renci yksek renim grmekte 30 farkl lkeden 10000 civar retim eleman da bu niversitelerde grev yapmaktadr. Bu almann amac KKTC niversitelerinde alan retim elemanlarnn i tatmin dzeylerinin llmesi ve istatistiksel olarak analiz edilerek i tatminini artrc neri ve staretejiler gelitirmektir. Bu amala yaplan detayl literatr taramas sonucunda i tatmini lmek iin kullanlan lekler taranarak, almada kullanlmak zere iki blmden oluan bir anket gelitirilmitir. Anketin birinci blm demokrafik sorulardan olumakta, ikinci blm ise i tatmininin eitli boyutlarn lmeye ynelik Likert tipi 6 lekli ifadelerden olumaktadr. Anket ynetmi ile toplanan verilerin SPSS paket program ile yaplan istatistiksel analizleri sonucunda i tatamini ile ilgili ifadelerin genel olarak nemli bulunduu, i tatmin dzeyinin genellikle yksek olmakla beraber zellikle idari ve finansal boyutlarda tatmin dzeyinin daha dk olduu saptanmtr. Elde edilen bulgulara dayanarak i tatmin dzeyini artrmaya ynelik neri ve stratejiler gelitirilmitir.
Salon-7 Salon-7
0401-193 Trkiyede Kazalarn Raporlanmas ve Kayt Altna Alnmas Sistemi nerileri Esra Ba
Bir lkede i kazalarnn saysnn azaltlmas iin ncelikle kazalarn says ve ayrntl karakteristikleri hakknda salkl bilgi sahibi olunmas gerekmektedir. Bu da oluan kazalarn raporlanmas ve kayt altna alnmasnn etkin bir ekilde gereklemesiyle mmkn olabilir. Bu almada ama, Trkiyedeki mevcut raporlama ve kayt altna alma sisteminin incelenmesi ve ardndan etkin olabilecek bir sistemin nerilmesidir. Trkiyede i kazalarnn bildirilmesi kazann oluumundan sonra en ge iki i gn iinde kaza bildirim formunun iveren tarafndan doldurulup blge mdrlne gnderilmesiyle gereklemektedir. Ancak bu sistem birtakm olumsuzluklar tayabilir. te yandan, rnek olarak ngilterede i kazalarnn Salk ve Gvenlik Bakanlna (Health and Safety Executive) raporlanmas birok alternatif yntemle mmkn olabilmektedir. kazalarnn karakteristikleri asndan kayt altna alnmas konusunda ise rnek olarak Amerika i statistikleri Brosu ok ayrntl almalar yapmaktadr. Bu bilgilerin nda raporlamann ve kayt altna almann birbiriyle balantl olabilecei, internet zerinden interaktif kullanlabilecek bir sistemin olumlu ve olumsuz zellikleri ve byle bir sistemin Trkiye iin olabilirlii tartlacaktr. Sonu olarak, ncelikle Trkiyedeki mevcut raporlama ve kayt altna alma sisteminin kazalarn deerlendirilebilmesini salama etkinlii tartlmaldr. Ardndan, Trkiyedeki sistemin ve dier lkelerdeki sistemlerin olumlu ynleri birletirilerek yeni bir model oluturulabilir.
Endstride YA/EM Uygulamalar - 5 Prof.Dr. Tlin Aktin 6 Temmuz 2011 16:35 -18:00
Salon-22
0404-275 Epidemik Kuram ve Sylentinin Karlatrlmas zerine S. Belen Algm, G.W. Weber
Yaylm
Stokastik
Srelerinin
Bu almada, literatrde uzun yllar epidemik kuram ile birlikte gtrlen ve yakn zamanda bamsz bir konu olarak ele alnan sylenti (veya bilgi veya dedikodu) yaylmas ele alnarak, her ikisinin de, epidemik ve sylentinin yaylm stokastik sreleri ve matematiksel modellemelerindeki sistem dinamiklerinin karlatrlmas yaplarak farkllklar ve benzerlikleri ile ilgili analiz verilmektedir. Ayrca Belen-Kropat-Weber tarafndan yazlan On the Classical Maki-Thompson Rumour Model in Continuous Time makale temelindeki model zerinden, konu ile ilgili olarak baz modern yneylem istatistii yaklamlar ele alnr.
0404-277 Mobilya Yardmc Malzemeleri reten Bir Firma in Depo Planlama Modeli Tue KPRL, Zeynep YILMAZER, Tlin AKTN
Salon-22 Salon-22 Bu almada, mobilya yardmc malzemeleri reten bir firmann stanbulda bulunan deposu iin planlama yaplmaktadr. Firmann; 10,000 m2 alana sahip ve 10 koridoru bulunan deposunda, yaklak 1700 adet farkl rn bulunmaktadr. Mevcut durumda rnler, kark olarak yerletirilmektedir. Planlamann ilk aamasnda; rnlerin ortalama talepleri ve ortalama stok seviyeleri gznne alnarak, Sipari Bana Hacim ndeksleri (Cube-per-Order Index) hesaplanm ve bu deerler kullanlarak, ABC analizi yardmyla rnler snflandrlmtr. kinci aamada ise; gelitirilmi olan bir tamsayl dorusal programlama modeli ile, A, B ve C snflarndaki rnlerin raflara atanmas gerekletirilmektedir. Her snf iin ayr ayr altrlan modelin amac, toplam yrme uzakln enkkleyerek, siparilerin daha ksa bir srede toplanmasn salamaktr. Bunun sonucunda, sipari toplama performansnn iyilemesi ve depo alannn etkin kullanm beklenmektedir. Modelin nerdii zm depoda uygulanacak ve yeni yerleimin getirdii iyiletirmeler gzlenerek, deponun yerleimine karar verilecektir. Uygulamada, firmadan alnan gerek veriler kullanlmaktadr.
0404-283 GLBRLK ROSENSE LETMESNN DAITIM STRATEJLERNN YLETRLMES N BR MODEL NERS Cemalettin KUBAT, Buket KARATOP, M. Onur OLGUN, Ebru AY, Esra DLMEN, Esra GMTEKN
Global pazar artlar, youn rekabet ortam ve mterilerin artan beklentileri iletmeleri datm sistemlerine daha fazla nem vermeye zorlamaktadr. Rekabet ortamnda sadece kaliteli retim yapmak yeterli deildir. nemli olan rnn mteriye doru yer, doru zaman ve minimum maliyetle teslim edilmesini salamaktr. Bu almada Isparta Glbirlik iletmesinin datm stratejilerinin yeni yaklamlarla iyiletirilmesi iin bir model gelitirilmesi hedeflenmitir. rn satnn youn olduu ehirlerde bayilik saylar azaltlarak distribtrler araclyla daha geni bir kitleye sat yaplmas planlanmtr. Bayilik saylar azaltlmasyla kapatlan bayiliklerin sabit ve personel giderleri ortadan kaldrlacaktr ve de distribtrlere uygulanan cretlendirme yntemiyle personel giderlerinin minimize edilmesi amalanmtr.
0404-359 Kapasite Kstl Tesisler in ift Dzeyli Ksmi Saldr Problemi Sema engl Akca, Necati Aras, Deniz Aksen
ift dzeyli ksmi saldr problemi, sistem planlaycs (savunan) ile potansiyel saldrgan (terrist) arasndaki statik Stackelberg oyununu ierir. Sistem planlaycs mevcut hizmet ann iletilmesinden sorumludur ve amac, belli kapasitelere sahip tesislerden mteri taleplerini salarken talep arlkl tama maliyetini enkklemektir. Bunu yaparken, terrist saldrs sonucu baz tesislerin tam kapasiteyle hizmet veremeyeceini hesaba katmaktadr. Saldrlacak tesis says nceden bilinememekle beraber saldrgann btesine baldr. Ksmi saldr kavram kullanlarak, problem ift dzeyli programlama modeli olarak formle edilmitir. Saldrgan lider oyuncudur ve saldr sonras mteri talebini en yksek maliyetle sistem planlaycsna salatmaya alrken, takipi oyuncu olan sistem planlaycs bunun tam tersini amalamaktadr. Problemimizi zmek iin iki metot nermekteyiz. Bunlardan ilki, problem byklne oranla ssel bir zm sresi gerektiren kafes aramas yntemidir. kincisi, ilk yntemin byk problemlerde uygulanamamas nedeniyle gelitirilen tekrarl revize edilmi simpleks aramas yntemidir. Rastgele retilen ve iki farkl seviyedeki saldrgan btesinin test edildii toplam 28 problemde yntemlerin etkinlii incelenmitir. Literatrde ilk kez bu almada ksmi saldr fikri kullanldndan, bunun tam saldrlara oranla yarar salayp salamadn aratrmak amacyla tam saldrl problemleri zen eksiksiz arama yntemi gelitirilmitir. Saldrgann btesi gz nne alnarak mevcut tesis kapasitelerinin %100 imhasnn kombinasyonlarn deerlendiren bu yntem, saldrgan asndan ksmen saldrmann tamamen saldrmaktan daha iyi sonular vereceini gstermitir.
Salon-22
Sezgisel Yntemler - 7 Yrd.Do.Dr. mer Akgbek 6 Temmuz 2011 16:35 -18:00
0328-153 TEDARK ZNCR YNETMNDE DEPO YER SEM PROBLEMNN ZM N TABU ARAMA ALGORTMASI Burcu YILMAZ, Metin DADEVREN
Tedarik zinciri ynetimi (TZY) son yllarda kazand byk nem ile, firmalarn karllk ve pazar paylarn srdrme gibi hayati fonksiyonlar asndan etkin ekilde yrtlmesi zorunluluu bulunan kritik bir faktrdr. Yer seimi kararlarnn, bir firma zerinde uzun vadeli etkileri olduundan, TZY ve tasarmndaki en nemli stratejik kararlar olduu ise kabul grm bir gerektir. Depo yeri seimi problemi, tedarik, retim, depolama ve datm gibi temel fonksiyonlarn ve bunlara bal ekonomik amalarn gerekletirebilecei en uygun yerlerin seimi kapsamnda, etkin ve verimli bir tedarik zinciri iin olduka temel, karmak, zm ve modellenmesi g ve zaman alan bir karar verme problemidir. almada, Trkiye genelinde hzl tketim mallar satan yabanc bir irketin, tm lke apnda en az maliyetle tama ve teslimat yapabilmesi iin en uygun depo saysnn ve depo yerlerinin belirlenmesi hedeflenmitir. Ele alnan problemi zme ulatrmak iin Tabu Arama algoritmas kullanlmtr. Tabu Arama seilen bir yerel arama tekniine yol gstererek, onu yerel en iyi tuzaklarndan koruyan bir yntemdir. Bu yntem, herhangi bir balang zm ile aramaya balar ve komu kmedeki en iyi ama fonksiyon deerine sahip ve tabu olmayan zm yeni zm olarak dikkate alr. Bu almada, zerinde allan problem nerilen algoritma ile zlm ve elde edilen sonulara yer verilmitir. Kullanlan programlama dili C# .NET teknolojisidir.
Salon-24
Salon-24
0328-155 KARINCA KOLONS ALGORTMASINI KMELERNDEN BLG KEF Merve Emrullah, mer Akgbek
KULLANARAK
BYK
VER
Gnmzde bilgiye hzl erisim olduka nem kazanmstr. Veritabanlar, bilgiye hzl erisimi saglayan nemli aralar olup hemen hemen tm sektrlerde kullanm alan bulmaktadr. Elde edilen verilerin okluu ve dzensizlii nedeniyle veritabanlarn inceleyerek karar vermek ok gtr. Bu veriler ierisindeki gizli rntleri ortaya karmak, anlaml ve genelletirilmi kurallar eklinde gstermek byk nem tamaktadr. Bundan dolay veri kmelerindeki gizli bilgileri kural seti veya karar aac eklinde gstermek kanlmazdr. Bu almada yapay zeka temelli yntemlerden biri olan karnca kolonisi algoritmas yardmyla literatrde en ok kullanlan ve gerek hayattan alnm alt veri seti kullanlarak byk veri kmelerinden bilgi kefi yaplmtr. Elde edilen sonular, bu alanda yaygn olarak kullanlan dier algoritmalarla karlatrlmtr.
0329-158 P-ORTANCA PROBLEMNN YAPISAL OLARAK ZM YNTEMLERNN KARILATIRILMASI Bahadr KARASULU
NCELENMES
VE
Ayrk yerleim ve atama problemlerine ait aratrma alan, genellikle yneylem aratrmas (YA) alanndaki en temel kombinasyonel eniyileme problemlerini iermektedir. YA kapsamndaki ayrk yerleim teorisi, drt adet ana problemi incelemektedir. Literatrde, bu problemler p-ortanca (pmedian) problemi, p-merkez (p-center) problemi, tesis yerleim problemi (facility location problem FLP) (TYP) ve karesel atama problemi (Quadratic Assignment Problem QAP) (KAP) olarak anlmaktadr. Yerleim analizi, YA konusunda zengin matematik modeller topluluunu ieren bir alandr. Genellikle, yerleim probleminin amac veya hedefi, yeni tesisler ile bunlarn yerletirilebilecei boluklardaki dier elemanlar arasndaki mesafe ile ilgili olmaktadr. Literatrde p-ortanca problemi, NP-Zor bir problem olarak ifade edilmitir. Buna gre zm, istek noktalar (demand points) ve onlarla ilikili en yakn tesislerin arasndaki arlklandrlm mesafeler toplamn en aza indirgeyecek p tane tesis yerleimini (facility location) bulmay hedeflemektedir. P-ortanca problemi iin, problem byklnn ok hzl olarak artt durumlarda, optimal zmn bulunmas da olduka zordur. Bu yzden meta-sezgi yaklamnda bulunmak ve olabildiince iyi zmlere ulamak daha mantkldr. almamzda p-ortanca probleminin meta-sezgi yaklamlar kullanlmas yoluyla zmlenmesi konusundaki literatrdeki belli-bal almalar incelenmi ve elde edilen sonular zerinden bir deerlendirme yaplmtr.
Salon-24
0329-159 hracat konteynerlerinin elleleme saysn enazlamak iin sezgisel yntemler Fatma Virdil, Ceyda Ouz
Bu alma, ihracat konteynerlerinin konteyner terminallerindeki istifleme yntemlerini incelemekte ve literatrden farkl olarak, hem yeni gelen konteynerlerin yerletirilmelerindeki hem de ayrlmalarndaki hareketleri ele almaktadr. Konteynerlerin depolama alanna atanmalar sonucu bloklar olumakta ve bu nedenle bilinen bir balang konfigrasyonun olduu varsaylmaktadr. Yeni gelen konteynerler depolama alanndaki bloklara bu varsaylan konfigrasyona ve terminalden ayrlma zamanlarna gre atanmaktadr. Buna bal olarak herhangi bir bloktaki konteynerlerin terminalden ayrlma sralar bilinmektedir. almann bir dier zellii de yeniden dzenleme (remarshaling) operasyonunu ihracat konteynerlerinin terminalden ayrlmalarn hzlandrmak amacyla kullanlmasdr. stifleme operasyonlar (atama, dzenleme ve toplama) esnasnda, blokta bulunan baz konteynerlerin yeniden yerletirilmeleri (relocation) gerekebilir. Terminal iindeki bu yeniden yerletirilmeler, konteynerlerin yeniden ellelenmesine (rehandling) yol at iin byk lde zaman ve para kaybna neden olmaktadr. Dolaysyla, almann amac elleleme saylarnn enazlanmasdr. Bu amaca ulamak iin makalede yeni gelen veya yeri deien ihracat konteynerlerinin yerlerini hesaplamak iin deiik sezgisel yntemler nerilmektedir. Daha sonra, gelitirilen yntemlerin performanslar, farkl balang konfigrasyonlarna sahip rastgele oluturulmu rnekler kullanlarak karlatrlmtr.
Salon-24
Dnyasnda Biliim Uygulamalar - 5 Yrd.Do.Dr. Rza Adal 6 Temmuz 2011 16:35 -18:00
0403-213 SQL SORGU ARVLER ile DAVRANILARININ GZLENMES Mustafa Yavuz

Salon-26
ALIAN
VERMLLNN
ve
Gnmzde pek ok veri taban deiik sistemlerden gelen sorgularn kaytlarn bu sorgularn arivlenmesi iin oluturulmu tablolarda saklamaktadr. Bu tablolarda sorgunun ierii, ne zaman yapld, hangi ip adresinden ve hangi kullanc tarafndan gerekletirildii gibi bilgiler bulunmaktadr. Halihazrdaki bu bilgiler alan bilgileri gibi dier bilgilerle birletirilerek. alanlarn sistemi kullanma dzeyleri, kendi birimlerindeki dier kiilere gre alma younluklar, yetkisiz olduklar alanlara eriim gerekletirip gerekletirilmedii gibi konular gzlemlenebilir. Bu sayede alanlarn verimlilii, sistemi kullanma becerileri, yetki kstlamalarna uyma durumu llm olur. Bunun yan sra zaman ierisinde kullancya ait gerekletirilen sorgulardaki tablolarn kullanm frekanslarndan bu kiinin ilgili sistemi kullanmadaki beceri art veya bu davranlardaki ani deiikliklerden yola karak eitli yollarla bu kiinin ifresini veya sisteme eriim olanan elde etmi farkl bir kiinin sisteme bu kii adna giri yapm olma ihtimali ortaya karlabilir. Elde ettiimiz tm bu sonular grafik dzleme yanstlarak veya sistem tarafndan belirli periyodik raporlar rettirilerek karar verici unsunlar iin nemli kstaslar sunulmu olur.
0403-274 SANAL TEST LABORATUARLARININ UZAKTAN ETMDEK ROL Cemalettin KUBAT, Alper KRAZ
Gnmzde mesleki eitimde laboratuar uygulamalar gerektiren blmlerin / programlarn uzaktan eitim uygulamalar iin gerekli olan ortam, sanal ortam asndan yeterli deildir. Bu sebepten dolay renciler laboratuar uygulamalar konusunda yeterli pratik yapma frsat bulamamaktadr. Mesleki rgn retimde uygulamal laboratuar almalarnn yer, zaman ve maliyet gibi kstlarndan dolay laboratuar uygulamalar yeterli dzeyde kullanlamamaktadr. Uzaktan eitim asndan ele alndnda sanal test laboratuarlar, gelecekte, gerek uygulamas olan laboratuar test ve deneylerinin uygulanmasnda ok nemli bir yer tamaktadr. Laboratuar iin gerekli malzemelerin ihtiyac, mekn ihtiyac, eleman ihtiyac, en nemlisi zaman ve mali ihtiyalar asndan ele alndnda sanal test laboratuarlarnn gereksinimi kanlmazdr. Sanal laboratuarlar, grsellik asndan uygun nitelikleri saladnda gerek laboratuarlar gibi kullanclarn deney zerinde parametre vb. deiikliklere giderek deiimi gzlemleyebilmesini rahatlkla salamaktadr. Bu almada sanal test laboratuarlarnn uzaktan eitimdeki neminden bahsedilmektedir. Salon-26 Salon-26
0403-297 Hcresel retim Problemlerinin zm iin Web Tabanl Bir Uygulama Mmin Snmez, Grkan ztrk
Grup Teknolojisi (GT), para retim ve tasarmnda ekonomik fayda salamak iin benzer paralar ve benzer makineleri bir araya getiren bir retim felsefesidir. Hcresel retim Sistemi (HS), Grup Teknolojisinin bir uygulamasdr. HSde ama, birbirine benzer para aileleri ve bunlarn ilenecei bamsz makine gruplar oluturarak retim yapmaktr. Hcresel imalatta karlalan en nemli problem, para ailelerinin ve bu para ailelerinin atanaca makine hcrelerinin oluturulmasdr. Hcre oluturma probleminin literatrde farkl varyasyonlar bulunmaktadr, alma kapsamnda alternatif rotal problemler ele alnmaktadr. Hcre oluturma probleminin zmnde sezgisel, matematiksel programlama, kmeleme, yapay zeka yntemleri kullanlmaktadr. Alternatif rotal hcre oluturma probleminin zm iin Sinir A ve Parack Sr Optimizasyon yntemleri temeline dayanan yeni bir algoritma nerilmektedir. nerilen algoritma Google Hesap Tablosu zerinde bir uygulama olarak gelitirilmitir. Google tarafndan getirilen bir takm snrlamalar sebebiyle, byk boyutlu problemler zlememektedir. Bu hesap tablosunun tm kullanclar ile paylam sayesinde, bu problemlerle ilgilenen aratrmaclarn literatrde yer alan problemlere tek bir yerden ulamalar salanacaktr.
0403-322 Trke Cmlelerde Niteleyen ve Nitelenen Kelimelerin Belirlenmesi Kadriye ERGN, Cemalettin KUBAT, Gltekin AIL
Salon-26 Bir dilde herhangi bir durum hakkndaki gr nasl sorusuna verilen cevaplar belirlemektedir. Nasl sorusunun cevab isim-sfat veya zarf-fiil ilikilerinden oluan bileenlerdir. Bu almada Trke bir cmlede olumlu yada olumsuz grlere ait kelimelerin ve bunlarn neyi niteledii zerinde durulmutur. Kelimeler arasndaki ilikileri gstermek iin kelime tr, kelime kk ve kelimenin ald eklerden faydalanlarak Trkenin gramer yapsna gre kurallar oluturulmutur. Kelime trlerinin tespitinde cmlelerin morfolojik analizinin yapld ve cmle elerinin ilikisel bir yap ile gsterildii ODT-Sabac Trke aa bankasndan yararlanlmtr. Oluturulan kurallarn Exsys CORVID uzman sistem programnda ilenmesiyle cmle iindeki kelimeler, niteleyen ve nitelenen olarak snflandrlmtr. Bu aama, sonraki aama olan doal dilde yazlm rn yorumlarnn deerlendirilmesi konusunun en temel admlardan birini oluturmaktadr.
niversite Sanayi birliinde Sektrel Kmelenmelerin nemi: Roller ve Sorumluluklar Prof.Dr. Harun Takn (SA Fen Bilimleri Enstits Mdr) Prof.Dr. Fatih stel (SA Rektr Yardmcs) Prof.Dr. Levent Kandiller (AKP Genel Sekreteri) Erkan AYAN (MARKA Genel Sekreteri) Adnan Borozanc (SATSO Meclis Bakan) lhan Dzgn (Makine Mhendilseri Odas Kocaeli ubesi) 6 Temmuz 2011 18:15-19:30 Salon1 2010 Yl sonu itibariyle hazrlanan 2011-2014 Trkiye Sanayi Strateji Belgesinde ifade edildii gibi "Orta ve Yksek Teknoloji rnlerinde Avrasya'nn retim ss olmak" vizyonuna ynelik olarak yatay sanayi politikas ve sektrel politikalar kapsamnda blgelerin verimliliini ykseltme ve rekabet gcn artrma amacn gerekletirmek iin kmelenme ve deer zinciri analizleri yaplmas, hayata geirilmesi temel hedef olarak belirlenmitir. Bu panelde, bu temel hedefi gerekletirme ynnde niversite-Sanayi ibirliinin nemi zerinde durulacaktr. Bu kapsamda eitli sektrlerde faaliyet gsteren KOB lerin "Ortak retim, Ortak Tedarik, Ortak Finansman, Ortak Pazarlama, Ortak Eitim, Ortak ARGE" almalarnn baaryla gerekletirilmesini salayacak kmelenme modelleri tartlacak, bu almalarn niversite-Sanayi birliine katklar zerinde durulacaktr.
Tarih Saat Yer Konu
Stok Ynetimi Yrd.Do.Dr. Ufuk Kula 7 Temmuz 2011 08:30-09:45
0324-087 Kiralama ve Yeniden retim Stratejilerinde Fiyatlandrma ve Envanter Kontrol Nurcan Demirok, Necati Aras, Refik Gll
Bu almada, rnlerini kiralayarak veya satarak mteri taleplerini karlayan bir firmann fiyatlandrma ve envanter politikalar incelenmektedir. ncelediimiz modelde sisteme gelen kiralama ya da satn alma mteri talepleri verilen fiyatn bir fonksiyonu olacak ekilde Poisson srecine gre gereklemektedir. Kiralanan ya da satn alnan rnlerin mteride geirdikleri sreler birbirinden farkl rassal deikenler olabilmektedir. Mteride kalma sresi sona eren rnler yeniden retim iin sisteme geri dnebilmekte, dnmeyen rnler iin ise retim siparii almaktadr. Yeni rnler ile mteriden dnp, yeniden retim ileminden geen rnler ayn bitmi rn envanterine gnderilmektedir. Mteriden dndnde yeniden retilemeyecek kadar ypranm olan rnler ise sistemin dna atlmaktadr. Modelde (S-1, S) envanter politikas altnda, en iyi envanter seviyesi ile en iyi kiralama ve sat fiyatlar belirlenmektedir. Gelitirilen modelde rnlerin sonsuz defa yeniden retilip mteriye dnebilecei varsaylmtr. Bu modelin zmnden elde edilen en iyi fiyat ve envanter seviyeleri kullanlarak, benzetim yardm ile rnlerin ancak snrl sayda yeniden retim ileminden geip mteriye dnebilecei durumda sistemin birim zamandaki beklenen kar hesaplanmtr. Bu kar hesaplanrken, sat ve kiralama gelirleri ile rn envanterde tutma maliyeti ve mteriyi bekletme veya kaybetme maliyeti gz nnde bulundurulmutur. Modelin analitik sonular, benzetim modeli ile karlatrmalar ve karar vericiler iin karmlar tartlmaktadr.
0404-367 TAM KAME OK RNL STOK SSTEMLERNDE EGDML SPAR YENLEME POLTKASININ BELRLENMES Beyazt Ocaktan, Ufuk Kula
Birden ok rn eidi ieren stok sistemlerinde sipari yenilemelerinin egdm halinde yaplmas lek ekonomisi ve bunun sonucu olarak da maliyet kazanc salar. Bu makalede birbirileri ile tam ikame birden fazla rn eidinin bulunduu ve sipari yenilemelerinin belirli bir tedarik sresi iinde gerekletirildii, srekli gzden geirme esasna dayal (S,c,s) stok sistemi ele alnmaktadr. Modelde mteri rn talebinin birleik poisson srecine uyduu ve karlanamayan talebin kaybolduu varsaylmaktadr. Makalede, belirli bir hizmet dzeyi kst altnda mteri faydasn da gz nne alarak uzun dnemde ortalama maliyetleri minimize eden egdml sipari yenileme kural ve mteriye datlan rn kombinasyonlarn aratran bir yaklak dinamik programlama algoritmas gelitirilmi ve birim zamandaki yaklak en iyi ortalama maliyet hesaplanmtr. Sz konusu politikann performans eitli sezgisel politikalar ile kyaslanmtr.
0404-370 OTOMOTV MONTAJ HATLARINDA RNEKLEM ORTALAMASI YAKLAIMI (SAA) LE OPTMUM ARASTOK MKTARLARININ BELRLENMES Ufuk Kula, E.Elin Gnay
ok modelli otomotiv montaj hatlarnda aralarn montaja giri sras istasyonlarn i yknn dengelenmesi ve gecikmelerin nlenmesi asndan nem tar. Bu sra, aralarn hangi sra ile montaja gireceklerini gsterir. izelgelenen bu sra boya departmannda oluan hatalardan dolay bozulur. izelgelenen srann korunmas hattn dzgn akmas asndan nemli olduundan izelgelenen sra baar orannn yksek olmas istenir. Yksek izelgelenen sra baar oran elde edebilmek iin boya departmanndan kan hatal aralar ayn model salam aralar ile deitirilmesi gerekir. almamzda, boya ile montaj departman arasnda tutulan ara stok miktarlarnn hesaplanmas iin izelgelenen sra baar orann maksimize eden bir iki aamal stokastik karmatamsayl dorusal programlama modeli kurulmu ve yaklak uygun deer stok miktarlar rneklem Ortalamas Yaklam (SAA) yntemi ile belirlenmitir. Yaplan saysal almada, hata oranlar, stok miktar ve benzeri sistem parametrelerine bal olarak izelgelenen sra baarm orannn nasl deitii incelenmi ve ynetsel karmlarda bulunulmutur.
Yapay Zeka-8: Art. Intelligence-Optimization Do.Dr. Osman Taylan 7 Temmuz 2011 08:30-09:45
0323-055 Project Management Optimization using Genetic Algorithms zcan Dlger

Salon-2
with
Constrained
Resources
Scheduling of a project is difficult because of its constraints and complex structure. At first, mathematical methods were used but they failed because of these. Nowadays, heuristic methods have been used with a well-determined heuristic function. In this paper, the bridge construction problem and the masonry construction problem which are defined in literature are scheduled with proposed genetic algorithm method. In these problems, there are activities that must be achieved, resources that must be used, and constraints that must be obeyed. In proposed methods, the solutions are represented in a chromosome and the gene values point out the order of activities to start when their constraints are satisfied and enough resources are available. Usually the purpose of these problems is minimizing the project duration as much as possible by considering the constraints. From this point, the fitness function value is the duration of whole project in proposed algorithm. After deciding these structures, the problems are solved by genetic algorithms operations such as crossover, mutation. At the end, the solutions are compared with earlier studies and the experiment results show that the best solution is always obtained with the proposed algorithms. In fact, the execution times of the proposed methods are less than one second.
0404-244 Short Term Electricity Demand Forecast with Genetic Algorithms Eyp Taboaz, Mustafa Serdar Toksoy, Pnar Yldz Kumru
Salon-2 Salon-2 Short term electricity demand forecast becomes more and more important due to recent deregulation of Electricity market in Turkey. Various statistical and neural network applications have been widely used in many electricity markets around the world. In this study, we are going to use Genetic algorithms to forecast short term electricity demand of Turkey. We will be analyzing daily total demands with the actual weather data and with calendar events data. Contribution of weather/event factors to the demand will be analyzed and modelled with genetic algorithms. Genetic algorithm results will be compared with the results of various time series models. Mean absolute percentage errors will be a base for comparison of models.
0404-428 Fuel Oil Inventory Optimization of an Electricity Power Plant in Jeddah Osman Taylan
This study covers optimization and management of fuel oil inventory level in a power plant of an electricity company. The existing inventory management approach causes high variations in the inventory level and causes the following problems as; fuel shortage, stock-outs and energy scarce. This study aims to balance the fuel inventory level in order to avoid the stock-outs and reduce the total inventory cost. It considers both continuous and periodic inventory systems to optimize the inventory of fuel oil by estimating the order quantity and the appropriate reorder points. Consequently, two models were studied namely; EOQ model and Dynamic Programming model (DP) in which demand is deterministic but it varies from period to period during the planning horizon. Different scenarios were employed for both models, as a result, one of the EOQ model scenario succeed to prevent shortage under certain conditions, while all DP scenarios succeed to avoid stock out. Considerable improvements were achieved in optimizing the inventory level and in the reductions of the total cost.
ok Amal Karar Verme-6: AHP-ANP Do.Dr. Mesut Kumru 7 Temmuz 2011 08:30-09:45
0325-121 BR TEKSTL RKET N YEN FABRKA YERNN SEM VE YERLEMN PLANLANMASI Mesut Kumru
stanbulda kurulu, kuma boyama ve apreleme dalnda faaliyet gsteren bir tekstil irketinin ihtiya duyduu yeni fabrika yerinin seimi ve tesisin yerletirilme almas konu edilmektedir. alma iki aamaldr. Birinci aamada, fabrika yerinin seimi ele alnm; burada, 3 farkl blge 5 kstas gzetilerek deerlendirmeye tabi tutulmutur. Blgeler orlu, stanbul (Beylikdz ve Bursadr. Kstaslar olarak hammaddeye yaknlk, igcne yaknlk, pazara yaknlk, tevik olanaklar ve kurulu maliyetleri ele alnmtr. Fabrika yerinin seiminde analitik hiyerari yntemi kullanlmtr. kinci aamada ise, seilen blgede tesisin yerleimi tasarlanmtr. 7 ayr imalat blm blmler aras ilikiler ve ihtiya duyulan alanlar dikkate alnarak Corelap program yardmyla yerletirilmitir. Sz konusu blmler depo ve dok sarg blm, gaze blm, merserize ileme blm, Ram kurutma blm, souk boya blm, ykama blm, kalite kontrol ve dier bitirme ilemleri blmdr. Salon-3 Salon-3
0325-291 GLOBAL PERAKENDE ZNCRLERNN EV TEKSTL RNLER TEDARKLERN SEME VE DEERLENDRME KRTERLERNN BELRLENMES VE TEDARKLERN SELME PERFORMANSLARINI ARTIRMAYA YNELK FAYDA MALYET OPTMZASYONU MODEL Semih Cokun, Akner Gngr, Leyla zgr
Piyasalar zerindeki byme ve kreselleme basks, iletmeler arasnda yaanmakta olan yerel sektrel rekabeti artk ok uluslu tedarik zincirleri arasndaki rekabete dntrmektedir. Piyasa aktrleri sermaye byklkleri hzla artan bu yeni tedarik zinciri sistemlerinin bir halkas olarak yer alabilmek iin geliim projelerini hzla yrrle koymaktadrlar. Bu sistem iinde retici alt sistemlerinin temel amac global perakende zincirleri ve onlarn markalar tarafndan seilebilir tedariki olabilmektir. Tedarikilerin global tedarik sistemi iinde gl bir aktr olarak yer alabilmesine katk salamak amac dorultusunda hazrlanan bu almada, perakende firmalarnn mterilerine sunduu temel rn gruplar arasnda yer alan ev tekstili rn grubu seilerek, bu gruba ait retici ve rn performans kriterleri belirlenmi, kriterlerin ilikileri tespit edilerek gruplandrlm ve her gruba ait kriterlerin nem arlklar ve tedarikinin ilgili kriter iin performansn artrmada katlanaca maliyet derecesi, karar verme srelerinde geni uygulama alan olan Analitik Hiyerarik Proses (AHP) sistematiinden yararlanlarak uzmanlarca belirlenmitir. Tedarikilerin tm deerlendirme kriterleri iin performanslarn en iyilemelerinin maliyet faktr nedeni ile ou zaman tek seferde gerekletirilemeyecei gereinden yola klarak, kriterler, tedarikilerin nem dereceleri en yksek kriterleri en dk maliyetlere katlanarak gerekletirme doal amac dorultusunda Hedef Programlama yntemi ile seilmitir. alma, global perakende zinciri markalar iin tedariki seim modeli sunmakta, tedarikiler iin de nceliklerini belirlemede yol gstermektedir.
0404-415 ENERJ PLANLAMASINDA SRDRLEBLRLK: YAKLAIM Burcu Kuleli Pak, Yasemin C. Erensal
SAYISAL
BR
Srdrlebilirlik kavram literatrde uzun zamandr incelenen bir konudur ve uygun bir enerji politikas gelitirmenin srdrlebilir gelime iin zorunluluk olduu kabul edilmitir. Yaplan almalarn byk bir ounluunda srdrlebilirliin kavramsal boyutuyla ilgilenilmitir. almalarda srdrlebilirliin sosyal, ekonomik ve evresel boyutlar tartlm, bu boyutlarn altnda farkl almalarda pek ok farkl gsterge tanmlanm ancak bu gstergelerle analitik bir alma yaplmamtr. Oysa saysal verilerle istatistiksel incelemeler yaplarak Trkiye iin srdrlebilirlik deerlendirmesi yaplmas ve gelecee ynelik kullanlmas gereken enerji kaynak eitlerinin ve yatrm planlarnn belirlenmesi bir zorunluluktur. Bu amala srdrlebilir gelime iin enerji gstergeleri aratrlm, Uluslar aras Atom Enerjisi Kurumu (IAEA), Birlemi Milletler Ekonomik ve Sosyal ler Departman (UNDESA), Uluslar aras Enerji Kurumu (IEA), Eurostat ve Avrupa evre Kurumunun (EEA) ortak giriimiyle hazrlanan gstergeler bulunmutur. Bu gstergelerin birbirlerine olan etkileri aratrlarak bir nedensel harita oluturulmutur. Daha sonra Trkiye iin gstergelerin saysal deerleri aratrlmtr. Yeterli verini olumas durumunda problem bir yapay zeka yntemi olan Bayes alar kullanlarak analiz edilebilecei ve gelecee ynelik politikalar belirlenebilecei grlmtr. Ancak u anki haliyle yeterli veri tutulmam olmas nedeniyle, problem ok kriterli karar verme yntemleriyle ve zellikle ANP kullanlarak analiz edilmeye uygun bulunduundan bu almada ANP-BOCR modeli kurulmutur.
Salon-3
Yaln retim - 1 Do.Dr. brahim il 7 Temmuz 2011 08:30-09:45
0317-023 SEYAHAT LETMELERNDE DEER AKII HARTALANDIRMA BYKEHR BELEDYES OTOBS LETMESNDE BR UYGULAMA Medine Keskin, Orhan Engin, M. Emin Baysal, Ahmet Sarucan
Salon-4
VE
Yaln retim kavram gnmzde birok alana uygulanmaktadr. Global rekabet ortamnda ayakta kalmaya alan irketler, areyi yalnlamada aramaktadrlar. Yaln retim teknikleri son yllarda hizmet retiminde de kullanlmaya balanmtr. Bir yaln retim teknii olan Deer Ak Haritalandrma ile mevcut durumdan olmas gerekli duruma gei yapmaya alan irketler, kendilerine bu ekilde deer katmaktadrlar. Bu almada, ehir ii tamaclk hizmeti veren ve bykehir belediyesine bal otobs iletmesinde, yaln sre analizi yaplmtr. Bu kapsamda yolcu younluunun fazla olduu hatlarda, deer ak haritalandrma yardmyla mevcut durum haritas kartlmtr. Haritada deer katmayan faaliyetler belirlenmitir. Bu faaliyetlerin azaltlmas ya da tamamen ortadan kaldrlmas iin otobs iletmesinde alan personellerin de yardmyla sre iyiletirilmesi yaplmtr. Yaln hale getirilen srecin yeni ak haritas kartlmtr. Ak haritasnda mevcut otobs hatt zerindeki duraklar, seyahat sreleri, otobs bekleme sreleri gsterilmitir. Duraklarda yolcu alnmas ve braklmasndan dolay ortaya kan bekleme srelerinde, % 8 ile % 24 aralnda bir iyiletirme salanm ve otobs iletmesine yaln hizmetle ilgili neriler yaplmtr.
0323-046 BR OTOMOTV YAN SANAY FRMASINDA EKME SSTEMNN OLUTURULMASI Burcu Stman, Fatma Akdemir, Cihangir Osmanolu, Ali Yurdun Orbak, Besim Trker zalp
Salon-4 Gnmzde iletmelerde sre ii stoklarn azaltlmas amacyla ekme sistemlerinin kurulmas ska karlalan uygulamalardandr. ekme sistemin kurulmas ile ayn zamanda fazla stoklarn neden olduu maliyetlerin de nne geilebilmektedir. Bu almada bir otomotiv yan sanayi firmasnda mevcut olan itme sisteminin incelemesi yaplm ve sistemde bulunan ara stoklarn azaltlmas amacyla bir ekme sistemi tasarlanmtr. Bu amala yaplan mevcut durum analizinde retilen 53 farkl rn eidi iin 6,2 gnlk retime edeer sre ii stok bulunduu belirlenmitir. Yaplan Pareto analizi ile standart tiplerden retimin %80ini oluturan 7 tip rnn incelenmesine karar verilmi ve Kanban kart says hesab ve ekme sistemi tasarm bu rn eitlerine gre yaplmtr. Spermarketlerde bulunacak Kanban kart says Toyota Kanban hesaplamas ile tespit edilmitir. ekme sistemin oluturulmasyla stok seviyelerinin grselletirilmesi ve kontrol altnda tutulmas amalanmtr.
0324-063 BR ENTEGRE DEMR VE ELK HARTALANDIRMA UYGULAMASI Esma Eda EROL, Doan ZDEMREL
FABRKASINDA
DEER
AKII
Gnmzde dnyadaki zorlu rekabet ortam ierisinde tm kurumlarn; kresel pazarda yer alabilmeleri ve rekabet yarnda geri kalmamalar iin maliyetleri azaltma ve israflar ortadan kaldrarak yalnlama ihtiyac giderek artmaktadr. Bu durum, demir elik sektr iin de geerlidir. Ancak yaln retimin temel prensiplerinin kesikli retim tabanl olmas nedeniyle, proses endstrisinin belirgin rneklerinden biri olan demir elik sektrnde yaln retim uygulamalarna pek sk rastlanmamaktadr. Bu almada, lkemizin kurulu tarihi itibari ile nc, uzun rn retim kapasitesine gre en byk entegre demir ve elik fabrikas olan sdemir A.de yaln retim projeleri dahilinde yrtlen bir deer ak haritalandrma uygulamas ele alnmtr. Uygulama ile retim aknn kararl ve dengeli bir tempoda olmas, ara stoklarn mterinin ekme hzna gre minimuma indirilmesi, kalite hatalarnn, israflarn (tekrar ileme, bekleme vb.) olutuu yerlerin retim hatt boyunca grlebilirliinin salanmas amalanmtr. Bu ama dorultusunda, belirlenen rn (scak haddelenmi yass rn-bobin) iin mevcut durum deer ak haritalandrmas yaplmtr ve israf noktalar tespit edilerek iyiletirme imkanlar Kaizenler haline getirilmitir.
Salon-4
Tersine Lojistik - 2 Yrd.Do.Dr. Murat Bakak 7 Temmuz 2011 08:30-09:45
0404-299 ATIK MOTOR YALARI GER KAZANIMI N TERSNE LOJSTK A TASARIMI Murat BAKAK, Yasemin KALAFATOLU
Tketiciler arasnda giderek artan evresel endieler, firmalarn rnleri iin sorumluluklarnn artmas, imh kapasitesinin snrl olmas, srdrlebilir gelime gibi birok neden irketlerde tersine lojistik sistemlerine ilgi duyulmasn salamtr. Hammaddelerin, rnlerin ve bilginin tketim noktasndan retim noktasna yeniden deer elde etme veya dzgn bir ekilde elden karma amacyla akn plnlama, yrtme ve kontrol etme sreci olarak tanmlanabilen tersine lojistik, dnya geneline yaylmakta ve tedrik zinciri srelerinde anahtar e olmaktadr. Bu almada tersine lojistik sistemi, kavramlar ve ileyii incelenerek ele alnacak ve Trkiyede atk motor yalarnn geri kazanm iin a tasarlanacaktr. Konunun literatr aratrmas ile kavramsal olarak ele alnmasndan sonra, atk motor yalarnn geri kazanmnn Trkiyedeki ileyii incelenecektir ve a tasarm yaplacaktr. Bu dorultuda, kark tamsayl dorusal programlama kullanlarak bir geri kazanm a modellenecektir. Modelin amac, atk motor yalarnn geri kazanmyla elde edilecek gelirler ile atk motor ya reticilerinden toplama ve geici depolardan geri kazanm tesislerine tama srelerinden doacak maliyetler arasndaki fark enbykleyen optimal rn aklarn ve ara seimlerini salamak olacaktr. Model, GAMS optimizasyon modelleme program ile zlecektir.
Salon-5 Salon-5
0404-348 Tersine Lojistik A Tasarm ve E-Atk Faaliyetleri: Literatr Analizi Asl ZMEN
lkemizde tersine lojistik faaliyetleri kapsamnda baz alanlarda (pil, ak, ambalaj atklar) ynetmelikler kabul edilmitir. Ancak elektrikli ve elektronik rn gruplarna ilikin atk ynetmelii taslak halinde olup henz almalar srmektedir. evresel kayglarn artmas karar vericileri hem evre konusunda nlemler almaya, srdrlebilir evre politikalar izlemeye zorlarken hem de firma ii ekonomik dengeyi salama zorunluluunu getirmektedir. Bu alma tersine lojistik faaliyetleri ile ilgili gnmze kadar yaplan almalarn ve uygulamalarn ierik analizi ile deerlendirilmesi, aratrma frsatlarnn ortaya karlmas, eksiklii gzlenen alanlarda aratrma abalarnn younlatrlmasn salamaktr. Bu kapsamda eitli arama motorlar yardmyla, ilgili veri tabanlar, bu alanda yaynlanan dergi, kitap ve konferans metinleri kullanlmtr. nceleme sonucunda tersine lojistik faaliyetleri ile ilgili btn srelerin literatrde yaplan aratrma ve uygulama almalar ile ele alnd gzlemlenmitir. Ayrca faaliyet srelerine ynelik farkl yaklamlarn rnek olaylar ile alld grlmektedir. Bu sreler mrn tamamlayan rnlerin geri arlmas, onlarn ilenmesi sreci, geri dnm, ortaya kan atklarn bertaraf edilmesini kapsamaktadr. Deterministik yntemlerinin stokastik yntemlere oranla daha sk kullanld, farkl olarak ise a tasarm problemlerindeki verinin doas gerei tad belirsizliin etkisini nemsizletirmek iin robust (grbz) optimizasyon ynteminin bu alanda ki uygulanmasdr. Yeni alma nerileri ile kaynak niteliinde bir alma olaca ve literatre kapsaml bir analiz ile katk salayaca dnlmektedir.
0404-396 TERSNE LOJSTK A TASARIMINDA KARMA TAMSAYILI PROGRAMLAMA MODEL VE AMBALAJ ATIKLARI GER DNM N BR UYGULAMA Sibkat KATIOLU, mran ENGL
Doay koruma ve kirlenmesini nleme abalarnn en etkili yolu, yenilenemeyen kaynaklardan tasarruf etmektir. Atklarn hem retim miktarn hem de ekonomik maliyetini azaltmak geri dnm ile mmkndr. Kullanlm rn ve materyallerin geri dnm, gmme ve yakma kapasitelerinin azalmasndan dolay da, gittike artan bir ilgi grmektedir. Gnmz artlarnda atklarn evre ve ekonomi asndan en etkin deerlendirme ekli, kaynakta geri dnmdr. Bunun anlalmasyla dnyada nemli giriimler balam ve bata ambalaj malzemeleri olmak zere atk haline gelmi tm deerlendirilebilir malzemelerin; malzeme ve/veya enerji biiminde geri kazanm genel bir hedef haline gelmitir. Lojistik bak asyla, yeniden kullanm frsatlar kullancdan retim evrelerine doru tersine rn ak oluturmaktadr. Tersine lojistik kavram, bu tersine rn aknn ynetimi ile ilgili faaliyetlerdir. Erzurumda ambalaj atklarn byk bir blm geri dntrlmeden toplanmakta ve atklarn ierisindeki geri kazanlabilir ve deerlendirilebilir atklar topraa gmlmektedir. Bu ambalaj atklarndan faydalanabilmek iin uygun bir tersine lojistik a oluturmak gereklidir. Bu almada, ambalaj atklarnn geri dnm ile ilgili tersine datm sisteminin planlanmas ve ileyi etkinliinde karar almay desteklemek iin bir karma tamsayl programlama modeli gelitirilmitir. Model alt farkl senaryo iin LINDO optimizasyon program ile zlmtr.
Salon-5
retim Ynetimi Do.Dr. Tark akar 7 Temmuz 2011 08:30-09:45
0310-013 YAPAY SNR AI KULLANARAK BR MALAT SSTEMNN TASARIMI VE SSTEME NCELK KURALLARININ ETKSNN LM Tark akar, Merve Arslan
Bu almada bir imalat sisteminin kendisinden beklenen performans llerine gre tasarm ele alnmtr. Sistemde drt fakl i merkezi ve her i merkezinde maksimum 5 makine bulunmaktadr. ncelikle benzetim almas yaplarak yapay sinir an eitip test edecek veriler elde edilmitir. Yapay sinir ana maksimum ak zaman, ortalama gecikme, makine kullanm oranlar ve geciken i yzdesi gibi performans ltleri verilmi ve kt olarak her bir i merkezinde bulunan makine says alnmtr. Bununla beraber sistemde EDD, SPT, FCFS, CR, WSPT, WPD, ATC, COVERT gibi farkl ncelik kurallar kullanlmtr. zm sisteminde her bir ncelik kural iin bir adet yapay sinir a (YSA) eitilmitir. stenilen performans ltleri bu 8 farkl YSAya verilmi elde edilen tasarmlara gre sistemler simule edilmi ve elde edilen performans ltleri istenilen performans ltleri ile karlatrlmtr. En az hata veren imalat sistemi tasarm ve sistemde kullanlm ncelik kural zm olarak alnmtr. Eer yalnzca benzetim yntemi kullanarak zm bulmaya alsaydk ok sayda deneme yapmak zorunda kalacaktk. Fakat YSA simlasyonun aksi ynnde alt iin ok fazla deneme yapmadan zm bulabilmek mmkn olabilmektedir. Salon-6 Salon-6
0325-143 ETL RNLER RETLEN HATLARDA TP DNME N YAPILAN HAZIRLIKLARIN AZALTILMASI Fatih TAVUSKUU, Ayen PALABIYIK, Glay YILMAZ, Cenk ZMUTLU, Tlin GNDZ CENGZ, Halil ZBEY
malat sistemlerinde rn tipleri arasndaki hazrlk ilemlerinin basitletirilmesi ve hazrlk zamanlarnn ksaltlarak standartlatrlmas, retim sistemlerinin daha esnek bir yapya ulaabilmesi iin nemlidir. Bu sayede daha sk tip dnlerek daha kk parti byklklerinde retim yaplmas ve mteri talebinin daha ksa zamanda karlanmas salanm olur. Bu almada, retim sistemlerinde rn tipleri arasndaki hazrlk zamanlarnn azaltlmas ve standartlatrlmas iin almalar yaplmtr. letmenin imalat alanndaki montaj ve test hatlar iin literatrde yer alan eitli yaklamlarla veri toplama ve analiz ilemleri uygulanmtr. Bu almann amac, tip dnme ileminde bir standart mevcut olmadndan tip dnme kayp zamann mmkn olabildiince ksaltarak standartlatrmak ve matematiksel model kullanlarak retim sisteminin planlamasn yapmaktr. Yaplan almada, istasyonlar ve alanlar baznda tip dnme hareketleri izlenmi, gzlemlenen sorunlar zerinde hzl tip dnme yntemi kullanlarak, montaj ve test hatlarnda standartlatrma ve iyiletirme almalar yaplmtr. Bu almalar sonucunda farkl tip dnme sreleri iin standart tip dnme aklar oluturulmutur. Oluturulan standart tip dnme zamanyla %15 ile %40 arasnda iyiletirme salanmtr. Standartlatrma almas sonucunda elde edilen veriler ve firmadaki dier kstlarla retimi izelgelemeyi salayacak matematiksel model tasarlanmtr. Bu model termin zamanlarn ve envanter miktarlarn en iyileyerek retimi izelgelemeyi hedeflemektedir.
0401-198 Adaptif Kanban Metodu ile Deiken ve Belirsiz Talep ve retim Koullar Altnda retim Sistemlerinin Etkili Kontrol Emre Trkben, Bar Seluk
retim sistemlerindeki belirsizlikler ve deikenlikler retimin planlanmas ve kontrolun zorlatran temel etkenlerdir. Belirsizlik; retim hattndaki ve talepteki olaan ve rassal deiimleri, deikenlik ise bu sistemdeki olaan olmayan ve ani deiiklikleri temsil eder. Gnmz karmak i yap ekillerinde her iki faktr de maliyetlerin artmasnda nemli rol oynamaktadr. Deien retim ve talep koullarna gre temel retim kontrol parametrelerinin adaptif bir ekilde deitirilmesi fikri literatrde mecvuttur. Bu almada belirsizliklere ve stabil olmayan deiikliklere kar esnek davran gsterebilen bir Kanban sisteminin, geleneksel Kanban sistemine gre ne gibi farklar olduu aratrlmtr. Esnek kanban sistemi retim merkezindeki kanban says stok seviyesine bal adaptif bir ekilde deitirilerek modellenmitir. retim merkezi ok seviyeli bir CONWIP sistemi olarak dnlmtr ve adaptif kanban kontrol modelinin bu sistemin farkl zelliklerine gre performans deerlendirmesi, bilgisayarda benzetim yazlm kullanlarak gerekletirilmitir. Salon-6
Benzetim - 5 Yrd.Do.Dr. Esra Tekez 7 Temmuz 2011 08:30-09:45
0404-261 Farkl Karmaklk Etmenlerinin Bir Benzetim Oyununun Karmaklna Etkisi Onur zgn, Yaman Barlas
Devam eden daha geni kapsaml bir almann bir paras olan bu bildiride, gecikme, dorusalszlk ve geribildirimin oyun karmaklna etkisinin aratrld bir deneysel alma sunulmaktadr. Bu karmaklk etmenlerini test etmek iin basit bir byme ynetimi oyunu tasarlanm ve kullanlmtr. Etmenler 4 veya 8 dzeyde bamsz Latin kare deneysel tasarm kullanlarak analiz edilmitir. Performans lt olarak yaygn olarak kullanlan oyun puannn yan sra, oyuncularn znel zorluk deerlendirmeleri kullanlmtr. Sonular karmaklk etmenlerinin oyun zorluunu her zaman artrmadn gstermitir. Sadece gecikme etmeni, temel oyundan daha kt puan alnmasna yol amtr. Hatta, gecikme sresi ve geribildirim gcnn artrlmas oyun puanlarnda iyiletirme salamtr. Yineleme etkisi yalnzca grece basit olan dorusal olmayan oyunlar oynayan oyuncularda gzlemlenmitir. Oyuncularn znel zorluk deerlendirmeleri ile oyun puanlar arasndaki korelasyon katsays -0.6 olmutur. Bu durum, oyuncularn iyi performans gsterdikleri oyunlar daha kolay bulduklarn gstermitir. Aratrmann devam eden aamalarnda bu deneysel tasarm bir stok ynetimi oyununa uygulanacak ve etmenler arasnda etkileim baka bir grup deneyle test edilecektir. Salon-7 Salon-7 Salon-7
0404-267 Monte Carlo Benzetiminde Tabakal rnekleme Uygulamalar smail Baolu, Wolfgang Hrmann
Finans mhendisliinin en nemli ura alanlarnn arasnda opsiyon fiyatlandrma, kayp olaslklar ve risk deerlerini hesaplama gibi problemler yer almaktadr. Bu problemler, q(X) rassal deikeninin beklenen deerini hesaplamaya indirgenebilirler. Bu beklenen deerler ancak ok boyutlu uzaylarda tanml katl integrallerle hesaplanabilirler. Varlk deerlerinin hareketleri, stokastik diferansiyel denklemlerle modellenebilse dahi ok az bir ksm zlebilmektedir. Bunlarn dnda yaknsak algoritmalar temel alan saysal yntemler de mevcuttur. Ancak sadece Monte Carlo benzetimi olduka geni bir problem yelpazesine uygulanabilmektedir. Finansal problemler doasnda ender olaylar barndrmakta, dolaysyla Monte Carlo benzetimi bu tip problemler iin yksek bir varyansla sonulanmaktadr. Bu gibi durumlarda koum saysn arttrmak en kolay yaklamken, varyans azaltma teknikleri en aklc zmlerden biridir. Bu erevede tabakal rnekleme, rnekleme blgesini ayrk ve kapsayan kmelere ayrp, her bir blgede koullu bamsz koumlar yapan bir yntemdir. Varyans etkin bir ekilde azaltmak iin yntemin iki temel sorusu bulunmaktadr. rnekleme blgesi nasl tabakalandrlmaldr? Her tabakann ierisinde ne kadar rnekleme yaplmaldr?
0404-296 Sinterlemede Kullanlacak Malzemelerin Mikro Yapsnn Benzetimi Erdener zetin, Grkan ztrk
Sinterleme, zellikle seramik, metal ve cam sanayiinde sklkla kullanlan, toz halindeki malzemenin erime scakl altndaki bir scakla belirli bir sre maruz braklarak boluklu yapsnn kaybettirilmesi srecidir. Bu srete sinterleme scakl, sresi ve dier baz faktrlerin en iyi deerlerini belirlemek nihai malzemenin istenilen zelliklere sahip olmas asndan nemlidir. Genellikle en iyi parametrelerin bulunmas iin eitli deneyler yaplmas gerekmektedir. Sz konusu parametrelerin en iyi ekilde tahmini ve ortaya kabilecek yksek maliyetlerin en aza indirilmesi iin sinterleme srecinin benzetimi yaplmaktadr. almada sinterleme srecinde kullanlacak malzemelerin, balang durumunun mikro tanecikli yaps hakknda literatr taramas sunulmaktadr. Ayrca bir malzemenin mikro yapsnn bilgisayar ortamnda oluturulmas ile sinterleme srecinin benzetimi iin balang durumu oluturulmaktadr.
izelgeleme - 8 Yrd.Do.Dr. Rza Adal 7 Temmuz 2011 08:30-09:45
0404-364 KESC ALET UCU DETRME VE MAKNE ELVERLL KISITLARI ALTINDA ZDE OLMAYAN PARALEL MAKNELERDE ZELGELEMES Atl Kurt, Ferda Can etinkaya
Paralel makinelerin izelgelenmesi literatrnde genellikle makinelerin her zaman ilem grmeye hazr olduu ve ilerin herhangi bir makinede ilem grebilecei varsaylr. Oysa ki, baz imalat ortamlarnda bu varsaymlar gerek d kalmaktadr. rnein, ilem gren makinelerde kullanm sonucunda anan kesici alet ular, kullanm mrleri dikkate alnarak yenileriyle deitirilmektedir. Kesici alet ucunun yenisiyle deitirilmesi srasnda, makineler bir sreliine de olsa alamaz hale gelmektedir. Ayrca, zellii sebebiyle her i her makinede ilem gremeyip, sadece belirli makinelerde ilem grebilmektedir. Bu bildiride, kesici alet ucunun kullanm mr ve ucun yenisiyle deitirilme ve makine elverililik kstlar altnda n tane iin m tane zde olmayan paralel makinelerde i izelgelemesi problemi, maksimum tamamlanma zamann (tm ilerin bitirilme sresini) enazlamak amacyla ele alnmtr. Problemin optimum zm iin kark tamsayl bir dorusal programlama modeli gelitirilmi ve modelin zm retmede yetersiz kalabildii makine ve i saylarnn byk olduu durumlar iin ise sezgisel bir zm yntemi gelitirilmitir. Ayrca, bu yntemlerin zm retme performanslar hem zm kalitesi hem de zaman ynnden de snanmtr. Salon-22 Salon-22 Salon-22
0404-398 Esnek Operasyonlu m-makineli Ak Tipi Sistemlerde izelgeleme H. Hande Demirta, Hakan Gltekin
Bu almada n i ve m makine bulunan bir ak tipi retim sistemi ele alnmtr. Makineler arasndaki ara stok alan snrszdr. retilecek tek tip paralarn her makinede belirli ilemlerden gemesi gerekmektedir. Fakat literatrde yer alan klasik ak tipi retim sistemi izelgeleme problemlerinden farkl olarak makinelerden herhangi ardk iki tanesi esnek makinelerdir ve gerekli kesici ular u haznelerinde bulunduu srece deiik ilemleri yapabilecek kapasitededirler. Her iki makinede de yaplabilecek ilemlere esnek ilem ad verilmektedir. CNC makinelerinin kullanld esnek retim sistemlerinde veya PCB kart zerine devre elemanlarnn yerletirildii elektronik devre reten sistemlerde benzer durumlarla ok sk karlalmaktadr. Bu problemde ama sistemden kan son iin tamamlanma zamann (makespan) enkkleyecek ekilde esnek ilemlerin her bir para iin hangi makinede ileneceine karar vermektir. Problem iin optimal zmn salamas gereken artlar belirlenmi ve etkin bir zm algoritmas gelitirilmitir.
0404-405 PROJE ZELGELEME PROBLEM N GRBZ ZELGELER Gizem Klaslan, Gndz Ulusoy
Kaynak kstsz proje izelgeleme problemi incelenmektedir. Faaliyetlerin biti-balang tipinde olduu, ncl ve ardl faaliyetlerin arasndaki minimum zaman kstnn sfr olduu ve faaliyet srelerinin rassal olduu bir ortamda bu problem incelenmektedir. Proje srelerinin rassall gensel dalma baldr. Rassal srelere sahip faaliyetler iin problemler deiik saylarda altrlarak, Kritik Yol Methodu (CPM) ile zlerek birok gereklemelere ulalmtr. Bu gereklemelerdeki balang zamanlarn eniyilemek iin birok matematiksel model gelitirilmitir. Bu matematiksel modeller dorusal izlenceleme yntemiyle OPL kullanlarak modellenmitir. Problemde iki tane ama gdlmektedir. Birinci ama en az bozulmaya uram izelgeler oluturmak, ikinci amasa en ksa proje sresine sahip izelgeler oluturmaktr. En az bozulmay lme kstmz ise btn gereklemeler arasnda balang srelerinde en az sapmay oluturan izelgeyi en son faaliyetin biti zamann eniyileyerek oluturmaktr. Oluturulan bu izelgeler grbz olarak adlandrlmaktadr. Snama problemleri kullanlarak nerilen modller snanm ve neticeleri rapor edilmitir.
Kent Lojistii r.Gr. Erkal Etiolu (SA Endstri Mhendislii) Dr. Rstem Kele (SASK Genel Mdr) evre lojistii asndan Temiz Su, Atk Su ve Dier atklar Kenan Demir(AGDA Genel Mdr) Kent i Doal Gaz Datm Alar ve letme Sorunlar Dr. Sleyman lhan (Trktelekom Blge Mdr) Kentsel Haberleme ve letiim Otomasyonu ve Data Transferi Fatih Turan (Sakarya Bykehir Genel Sekreter Yardmcs) nsan ve Yk tamacl, Trafik Ynetimi, Ulam 7 Temmuz 2011 10:00-11:15 Salon1 Kent Lojistii; ksaca kent girdileri ve ktlarnn (insan, yk, bilgi, enerji, su, atklar, vs) aknda devamll ve uyumu salayc destek faaliyetlerinin optimizasyonu (modelleme, planlama ve deerleme) olarak tarif edilebilir. Kent ii yk ve yolcu tamasnda yeniliki ve zeki tama sistemleri uygulamalar, kent ii Trafik ve Otopark Ynetimi, Rotalama (Gzergah Belirleme) ve listeleme, ntermodal tamaclk, ebeke fiyatlama/Yol ve Kymet fiyatlama, Kent ii enerji datm sistemleri planlamas, Kentsel Haberleme ve letiim Otomasyonu ve Data Transferi, evresel atk lojistikleri, Salk ve Gvenlik sistemleri, Elektronik ticaretin etkileri panelin ana temasn oluturmaktadr. Bu paneldeki konumaclar, bu tema evresinde, bilgi, birikim ve deneyimlerinin nda kent lojistii alanndaki yeni eilimler ve gelimeleri ortaya koyacaklardr.
Tarih Saat Yer Konu
Endstride YA/EM Uygulamalar - 6 Do.Dr. Asl Sencer Erdem 7 Temmuz 2011 11:30-13:00
0324-078 Stratejik i St Tedarik ve Tketim Planlamas iin Eniyileme Tabanl bir Karar Destek Sistemi Burak Gl, Asl Sencer Erdem
Stl rnler endstrisinin temel girdisi olan i st, hzl tketim sektrndeki en deiken girdilerden biridir, zira karmaklk yaratan birok nokta bulunmaktadr. i stn talep ile ters orantl yksek bir arz mevsimsellii bulunmaktadr ve stn kolay bozulabilir yaps nedeniyle stok tutma seenekleri kstldr. Ayn zamanda, arz iin, uzun sreli szlemeleri zorunlu klan sert bir rekabet ortam sz konusudur. Mteri tarafnda da deiken ve sat kaybna olduka duyarl bir talep yaps mevcuttur. Bu nedenle, btn bu unsurlar bir arada hesaba katabilen, optimal bir strateji bileiminin bulunmas gerekli olmutur. Buna karn, bu tr eniyileme uygulamalar yaygn deildir ve stratejiler, genellikle deneyim ve sezgiler ile belirlenerek optimale tam ulamayan sonular elde edilmektedir. Bu almann amac, deneme yanlmaya dayal strateji belirleme srecini; bir karar destek sistemine temel oluturacak ekilde i st ynetim sisteminin ve ilgili karar seeneklerinin matematiksel bir modelini oluturarak, gerek hayatta kullanlacak otomatik bir i st stratejik planlama sistemine dntrmektir. Bu alma, eniyileme modellemesinin yan sra, hayata geirmeye uygun bir rnek tekil edecek ekilde yeni nesil Microsoft Ribbon arayzn kullanarak karar destek sistemlerinde kullanc arayz tasarm konusuna da deinmektedir. Salon-1 Salon-1
0325-105 Jeotermal Enerji Problemleri ve zmlerine Genel Bir Bak Yunus Erolu, Serap Ulusam Sekiner
Sanayilemi lkelerde artan enerji taleplerini z kaynaklaryla karlayabilmek, ekonomik bamszln nemli bir simgesidir. Enerji taleplerinin karlanmasnda en byk pay nkleer ve termik santraller gibi klasik enerji retim tesisleri alrken, dnya sal ve enerji retiminin sreklilii ve srdrlebilirlii asndan yenilenebilir enerji kaynaklarna ynelimler artmaktadr. Jeotermal enerji, bir lke iin kullanlabilecek nemli yerel kaynaklardan birisidir. Elektrik enerjisine dntrlerek kullanld gibi dorudan sl enerji olarak da kullanlmaktadr. Fosil kaynaklar asndan fakir olan lkemiz, jeotermal enerji kaynaklar asndan deerlendirildiinde, nemli bir potansiyele sahiptir. lkemizde yeni, evreci, yenilenebilir enerji kaynaklarnn tantlmas ve zendirilmesi gerekmektedir. Gelimi lkeler, temiz ve yenilenebilir enerji konusunda politikalarn ve stratejilerini oktan oluturmu ve uzun dnemli planlarn yrtmeye balamlardr. 2010 yl bandan itibaren lkemizde sanayi retiminde artlar ve dolaysyla enerji talebimizde de artlar grlmtr. Jeotermal enerji hem temiz ve yenilenebilir bir kaynaktan yararlanmay hem de uygun maliyetlerle almay mmkn klmaktadr. Bu almada, Dnyada ve Trkiyede yaplan almalar incelenerek, Jeotermal Enerji kaynaklarnda ne tr karar verme problemlerinin ele alnd ve hangi zm yaklamlarnn kullanld aratrlmtr.
0330-166 SPARE RETMDE DNEMSEL ESNEKLK YNETM Aykut BULUT, Sinan KAYALIGL
Siparie retimde rn eitliliine ve yk farklarna verimli bir ekilde karlk vermenin glkleri bilinmektedir. Mevcut yaklamlarn byk ounluu, atlyeye i srmeyi (girdi kontrol), kapasite dzeyini deitirmeyi (kt kontrol), eitli tanmlaryla i yklerine bal sipari kabul ve termin tarihi vermeyi nermekle yetinmilerdir. Atlyenin ilem trlerini, rotalama seenekleri ve hazrlk/kurma ykn azaltan takm kombinasyonlaryla rn kabulne yatknln kontrol etmek fazlaca dnlmemitir. Oysa otomatik takm tezghlaryla temin edilen imalat esneklii, eitlilik ile baarm makul bir ek kapasite ile bir arada yrtebilmeyi salamaktadr. Esneklik var olduunda, siparie retimin baarmnn zellikle olumlu etkilediini eitli deneysel ve saha almalar gvenli kukuya yer vermeyecek biimde gstermitir. Ancak bu almalarn ortak yan, esneklii stratejik bir konu olarak ele alp, ksa ve orta vadede kontrol edilir, planlanabilir, dolaysyla ynetimi yaplr bir halde ele almam olmalardr. Bu almada, sipari havuzu ve yeni siparilerin kabul olaslklarn dikkate alarak, her dnemde yeniden ve bir arada deerlendirilen ayr esneklik trnn kontroll bir biimde salanmasnn yararlar incelenmektedir. ddiamz, gerekli esneklik ortam saland takdirde, ayrntl i ykleme, rota planlama ve izelgelemeye bavurma gereini ok azaltarak hem yksek bir tezgh doluluunun, hem de stn bir sipari temini baarmnn salanabileceidir. Dnemsel esneklik planlama yaklammz uygulayarak orta lekli gereki bir atlye ortam kabulyle benzetim deneyleri yaplmtr.
Salon-1 Salon-1
0404-248 Yerleim ve Gzergah Atama Probleminde Farkl Bir Uygulama: Tamal Eitim Baak Yazar, Bahar Yeti Kara
Sekiz yllk zorunlu eitim ile kullanm artan Tamal Eitim, okulu bulunmayan veya hasarl okulu olan kylerden yakndaki merkez okula renci tamacl yapmaktr. Bu ekilde, her gn 667.475 renci kylerdeki belirli noktalardan alnp merkez okullara tanmaktadr; bu sistem ilkretim rencilerinin yaklak %7sini kapsamaktadr. Merkez okul seimi iin eniyi yerleimi belirlemedeki eksiklikler, deneyime gre gzergah atamas yaplmas ve gereinden fazla ara kullanm giderleri arttrmaktadr. Yneylem Aratrmas bak a ile yerleim ve gzergah atama problemine benzemekte; ancak deien talep noktalar sebebiyle, yerleim ve gzergah atama problemi modellerinden farkllamaktadr. Seilen merkez okul blgesi belirli mesafedeki yerleim birimlerine ara gndermemekte ve renciler kendi ulamlarn salamaktr. Bu sebeple, yerleim ve gzergah atama probleminin talebi belirleyen giri deikeni yeni bir karar deikenine dnmektedir. Aratrmada, belirli blgeler iin Tamal Eitim sisteminin yerleim ve gzergah atama probleminin farkl bir versiyonuna dntrlmesi, minimum uzaklk, merkez okul renci kapasitesi, ara kapasitesi kstlar ile tartlmas ve iyiletirme salanmas amalanmtr.
Endstride YA/EM Uygulamalar - 7 Yrd.Do.Dr. mran engl 7 Temmuz 2011 11:30-13:00
0331-182 Akademik Yayn ve Atflarn Dinamiinin Modellenmesi Nisa nsel, Yaman Barlas
Akademik ykseltme ve tenure kararlarnda veya akademik almalara denek ayrmak gibi amalarla bilim insanlarnn yayn performanslar eitli peformans ltleriyle deerlendirilir. Ancak, yayn performans lmnn uygun bir ekilde yaplmamas durumunda, bunun bilime zarar verebilecei yaygn bir endiedir. Yaynlar baz ltler ile deerlendirilen bilim insanlar, akademik almalarn o ltler dorultusunda deitirme eilimindedirler. Bu almada, bilim insanlarnn kullanlan performans ltlerini iyiletirmek amacyla akademik almalarn nasl deitirdiklerini gzlemlemek zere dinamik bir benzetim modeli kurulmutur. Modeldeki temel deikenler bilim insanlarnn n, yetkinlikleri, aratrma faaliyetlerine ayrdklar toplam zaman, yayn gnderdikleri dergilerden kabul alma oranlar ve bilim insanlar zerindeki yayn basks ve atf basksdr. Model, Boazii niversitesi Mhendislik Fakltesi verileri kullanlarak kurulmu ve kalibre edilmitir. Modelin validasyonu standart yapsal ve davransal dorulama testleri ile salanmtr. Benzetim modeli ile senaryo ve politika analizleri yaplmtr. Akademisyenleri ok sayda yayn yapmaya zorlamak, az sayda atf alan yaynlardan oluan, anlamsz bir yayn envanterine neden olmaktadr. Bilim insanlarnn akademik almalara daha ok zaman ayrmalarna olanak salamak yayn ve atf performansn arttrmaktadr. Kaliteli almalarn tevik edildii, yayn saysnn okluunun dikkate alnmad bir politika ile ok atf alan kaliteli yaynlarn artan saylarda yapld gzlenmitir. Model, pek ok dier politikann test edilebilecei bir platform salamtr.
Salon-2 Salon-2
0404-241 GER KAZANIM YNETMNN SSTEM DNAM YAKLAIMI LE STRATEJK ANALZ Necati Aras, Yaman Barlas, Beril zmez
Gelien teknolojiyle birlikte artan retim miktar, doal kaynaklarn ve kat atk sahalarnn kullanmn arttrmaktadr. evreci bilinlenmenin de artmasyla, birok gelimi lkede devlet tarafndan konulan yasalar ve firmalara uygulanan tevikler yeniden imalata yaplan yatrm desteklemektedir. Fakat Trkiye gibi gelimekte olan baz lkelerde hem yasalarn henz yrrle girmemesi hem de yatrmn yksek maliyetli bulunmas nedeniyle yeniden imalata firmalar tarafndan olumlu baklmamaktadr. almamzdaki ama yeniden imalatn krllnn sistem dinamii yaklam kullanlarak analiz edilmesi, uzun vadede yeniden imalata yaplan yatrmlarn firma ve sektrn geliimi asndan avantajl olup olmadnn gsterilmesi ve eer avantajlysa, imalat ve yeniden imalat miktarlarnn dengesinin saptanmasdr. Literatrde yer alan makro dzeydeki almalardan farkl olarak, elektronik rn reten bir firmann tersine lojistik ve yeniden imalat aktivitelerinin krllk zerine olan etkilerinin sistem dinamii yaklam kullanlarak incelenmesi amalanmtr. Bu almann sistem dinamii yaklamyla yaplan almalardan fark ise stok ve detayl operasyon basamaklarnn incelenmesi yerine daha makro dzeyde, ynetim odakl karar verme iin gerekli olan faktrlerin gz nnde bulundurulmasdr. Ayrca yeniden imalat yapld durumda, yeniden imal edilen ve yeni rn arasndaki kalite oranlar iin farkl deerler verilerek mterinin kalite algsnn mteri ve talebe olan etkisi ve krllk ile olan ilikisi de incelenerek uygun kalite orannn belirlenmesi amalanmaktadr.
0404-253 SWOT ANALZ VE AHP METODOLOJS BRLEM LE YILDIZ TEKNK NVERSTES N STRATEJ BELRLEME Abit BALIN, Hayri BARALI
Bir kurulu iin ksa dnemli ve uzun dnemli stratejilerinin oluturulmasnda frsatlarn, tehditlerin, stnlklerin ve zayflklarn olduka nemi byktr. Bu stratejilerin tespitinde SWOT analizi yntemi kullanlmaktadr. Bu bilgiye bal olarak bir kurulu, srdrlebilir bir rekabet avantaj salayabilmesi iin alternatif stratejiler oluturmal ve kendi karlarna uygun en iyi alternatifi semesi gerekmektedir. Bu kapsamda, evreden kaynakl frsatlar ortaya konulup kuruluun gl yanlar ile birletirildiinde kurulu daha avantajl hale getirilebilir, zayflklar desteklenerekten tehditlere kar en iyi strateji oluturulabilir. Bu durumda belirlenen her stratejinin dierlerine gre daha ncelikli olma durumu ortaya kabilmektedir. Sonu olarak stratejilerden hangisinin seimi konusunda kurulu bir kmaz ile kar karya kalabiliyor. Bu almada Yldz Teknik niversitesi (YT) iin, SWOT analizi yntemiyle AHP yntemi birletirilmitir. Oluturulan strateji-alternatifleri karlatrlarak bu YT iin en iyi strateji nceliklendirilmitir. Bu amala ncelikle niversitenin SWOT analizi yaplm ve SWOT gruplarn oluturan faktrler temelinde alternatif stratejiler gelitirilmitir. Daha sonra SWOT matrisi hiyerarik bir yapya dntrlerek AHP modeli oluturulmutur. Oluturulan model Super Decision program yardm ile zlmtr.
Salon-2 Salon-2
0404-257 TEDARK PROGRAMI YNETMNDE ENTEGRE PROJE EKPLERNN KULLANIMI Mustafa Kemal TOPCU, Murat MALA, Selim MSLM
Tedarik programlarnn belirlenen performans kriterlerine zamannda ve hedeflenen maliyet snrlar ierisinde ulaabilmesi iin etkin ve baarl bir program ynetimi anlayna ihtiya duyulmaktadr. Bata savunma, havaclk ve uzay sanayi gibi uzun vadeli karmak sistem tedarik programlarnda entegre proje ekiplerinin kullanlmas, srdrlebilir bir rekabet ve karmak rnlerini retmeye aday sektrler iin vazgeilmez unsurlardan birini tekil etmektedir. ngilterede akll tedarik, ABDde evrimsel tedarik veya Almanyada mteri kullanmna hazr tedarik sistemi ierisinde etkin kullanlan entegre proje ekiplerinin tekili asndan, kullanc/ihtiya makamnn faaliyetlere daha etkin katlabilmesi iin hukuki dayanaklarn da oluturulmas gerekmektedir. Bylelikle konsept gelitirme ve ihtiya belirleme safhasndan balamak zere program mr devri boyunca birlikte allarak program ynetiminde devamllk da salanabilecektir. Bu almada, zellikle savunma sanayi gibi belirsizliklerin (teknolojik, tehdit algs, kullanc ihtiyalar, yklenici pozisyonu, ekonomik, vb.) youn olduu ve risk ynetiminin (mali, teknik ve takvim asndan) n planda tutulduu bir sektrde entegre proje ekiplerinin program ynetiminde kullanlmasnda mevcut durum, kullanm etkileyen faktrler ve entegre proje ekiplerinin daha etkin kullanlmasn salayacak nerileri sunulacaktr.
Endstride YA/EM Uygulamalar - 8 Prof.Dr. Gne Genylmaz 7 Temmuz 2011 11:30-13:00
0324-062 KAMU SEKTRNDE HASTANE PERFORMANSLARININ VER ZARFLAMA ANALZ LE LLMES Fatih Sabur, Muhammed Keskin, Enver Ece
Salon-3 Salon-3 Veri zarflama analizi verimlilik lm ve performans deerlendirilmesinde kullanlan dorusal programlama yaklamna dayal matematiksel bir yntemdir. zellikle birden ok faktrn olduu durumlarda performans deerlendirilmesi gibi konularda dier deerlendirme tekniklerine gre daha avantajl bir analiz yntemi olduu kabul edilmektedir. Bu almada, stanbulda bulunan devlet hastanelerinin etkinlikleri ve performans deerlendirmeleri veri zarflama analizi ile llmeye allmtr. Bu amala stanbulda bulunan be adet devlet hastanesi ele alnmtr. Hastaneler belirlendikten sonra performans lmn en iyi ekilde yanstabilecek deerler seilmitir. Bu deerlerle veri zarflama analizi yntemiyle model kurulup, Frontier Analyst program yardm ile derlenmitir. Hastanelerin performans deerlendirmelerinde dikkate alnmas gereken sonulara ulalmtr.
0404-377 Metin Madenciliinde Kullanlan statistiksel Yntemler ve Siyasi Parti Liderlerinin Konumalarnn Analizi Uygulamas Keziban Sekin, Erman COKUN
nternet ve kiisel bilgisayarlarn olduka yaygnlat gnmzde, digital depolama ortamlarnn kapasitelerindeki artla birlikte depolanan veri miktarlar byk boyutlara ulamtr. Bu depolanan veriler yalnzca yapsal verilerden olumamaktadr. zellikle makaleler, aratrma yazlar, kitaplar, saysal ktphaneler, ses(rnek telefon kaytlar) ve video verileri, e-posta mesajlar, ilemci dokmanlar, web sayfalarnda yer alan forum verileri, anket cevaplar, mteri veya kamu kurumlar vs. bildirirleri, neri ve ikayet bilgileri, evrimii chat gibi yapsal olmayan bu veri kaynaklar depolama birimlerinde olduka byk yer kaplamaktadr. Bilgisayar hayatmza girmeden nce dokmanlar iindeki bilgiye eriim elle indeksleme yntemiyle salanyordu. Her eyin hzla elektronik grnm kazand gnmzde, internette 2 milyardan fazla web sayfas olduu dnlrse, bilgiye eriimin elle salanmasnn olanaksz olduu grlr. Bu problemi amak iin otomatik bilgiye ulama yntemleri gelitirilmitir. Bu yntemler metin madencilii ad altnda incelenmektedir. Bu almada, metnin iindeki bilgiye eriim iin izlenmesi gereken n aama almalar, zellik ileme ve arlklandrma teknikleri anlatlarak, snflandrma algoritmalar ile metinler uygun bir biimde snflandrlmas amalanmtr. almann uygulama ksmnda siyasi parti liderlerinin grup toplantlarnda yaptklar konumalar metin madencilii teknikleri kullanlarak analiz edilecek ve sonular yorumlanacaktr.
Salon-3
0404-382 TRKYEDE AKARYAKIT DAITIMINDA KULLANIMININ NCELENMES Pelin Elald, Bahar Yeti Kara, Osman Alp
DEMR
YOLLARININ
Bu almada ncelikle Trkiye iin akaryakt datm sistemi incelenecektir. Sistemde kullanlan mevcut datm yolu olan karayolunun yan sra, demir yolu kullanmnn risk ve maliyet asndan etkileri analiz edilecektir. Bu amala, demiryolu kullanmnn ve aktarma ilemleri iin kullanlacak olan transfer istasyonlarnn lokasyonlarnn da dahil edildii bir matematiksel model oluturulacaktr. Demiryollarnn dahil olduu bu yeni sistem, matematiksel model yardm ile incelenecektir.
0404-417 Kresel Pazarlar iin retilen Rzgar Trbinlerinin Veri Zarflama Analizi ve Veri Grselletirmesi ile ncelenmesi Grdal Ertek, Murat Mustafa Tun, Doancan Kebude, Ece Kurtaraner
Dnya apnda enerji ihtiyacnn artmasyla beraber evreye duyarlln da artmas, rzgar enerjisine olan ilgiyi gnbegn arttrmaktadr. Sadece Trkiyede rzgar enerjisi pazarnn 20102030 yllar arasnda 60 milyar dolarlk bir pazar olaca ngrlmektedir. Trkiyede ve dnyada firmalarn mevcut rzgar trbini alternatifleri arasndan salkl bir seim yapabilmesi, ve yatrmlarna en yksek dn elde etmeleri byk nem tamaktadr. zellikle rzgar trbininin enerji verimlilii uzun vadede trbinin faydasn belirleyen en nemli unsurdur. Bu erevede, dnyada en yksek pazar payna sahip be firmann rettii rzgar trbinlerinin verileri toplanarak Veri Zarflama Analizi VZA (Data Envelopment Analysis - DEA) ve Veri Grselletirmesi (Information Visualization) metodolojileri ile incelenmitir. Elde edilen sonular en verimli trbin alternatiflerini belirterek alc firmalara yol gstermenin yansra, verimsiz trbinlerin verimli trbinlere olan izdmlerini hesaplayarak nasl gelitirilebilecei konusunda retici firmalara yol gstermektedir. Salon-3
Endstride YA/EM Uygulamalar - 9 Yrd.Do.Dr. Grdal Ertek 7 Temmuz 2011 11:30-13:00
0404-395 BR GIDA FRMASINDA YENDEN SPAR NOKTASI OPTMZASYONU Orhan Torkul, Muhammet Rait Cesur, hsan Hakan Selvi
Gnmzde gelien rekabet artlar, iletmeleri daha az stok, daha ksa evrim sreleri ve daha fazla rn eitliliine zorlamaktadr. letmeler iinde bulunduklar ortamn artlarna uyum salarken, pazarda kendi pozisyonlarn korumak ve gelitirebilmek iin rettikleri her stratejinin maliyetlerini olabildiince drmek istemektedirler. Bu balamda, bir gda firmasnda, sipari verilen tm malzemelerin yeniden sipari noktalar hesaplanmtr. Firma tm malzemeler iin daha nceden belirlenmi miktarlarda yeniden sipari noklar kullanmaktadr. Bu miktarlar sabit olduu iin talep dtnde stok maliyetleri artmaktadr. Ayrca firma kesinlikle yok satma maliyetine katlanmak istememektedir. Bu sebeple retimi sonlandrlan bir rnn tm stoklar elde kalmaktadr. Firmann rnleri mevsimsellikten etkilenen rnlerdir. alma firmann elinde kalan stoklar ve tuttuu stoklar minimize etmek amacyla bir benzetim modeli gelitirilmitir. Benzetimde kullanlacak veriler mevsimsellikten etkilendii ve mevsimsellik rn baznda deiken olduu iin sipari miktarlar kmelenmitir. Bylelikle kme iindeki deikenliin minimize, kmeler arasndaki farkn da maksimize edilmesi amalanmtr. Her kme iin benzetim modeli altrlm, ve firmann kstlarn salayan minimum maliyetli yeniden sipari noktalar seilmitir. Daha sonra firmann yl boyu hedefledii stok miktar iin minimum maliyetli seimi yapacak bir ikili programlama (binary programming) modeli gelitirilmitir.
0404-410 Trkiye Gaz Piyasasnda Tketim Bedeline Etki Eden Faktrler Mete Gndoan, Zafer Demircan
Enerji piyasalarnn nitelii son yirmi yldr ok sratli bir ekilde deimektedir. Bir yandan elektrik datm ve retimi zelletirilirken dier yandan da buna bal olarak gaz piyasas youn bir ekilde zelletirilmektedir. Gaz ve elektrik gibi kaynaklar genellikle kamu iletmeleri tarafndan tedarik edilirken, artk zel sektr tarafndan tedarik ediliyor olmas birok parametrenin yeniden organize edilmesi ihtiyacn dourmaktadr. Bu adan birok lkede yeni dzenleme metodlarna ve yaklamlarna ihtiya duyulmaktadr. Trkiyenin serbest pazar ekonomisine geii 1980li yllarda zellikle Dnya Bankas ve IMFnin telkinleri ile balamtr. Daha sonralar, zellikle son on yl ierisinde zelletirme bir devlet politikas haline dnmtr. Youn zelletirmeler ile birlikte devletin dzenleme ve denetleme kabiliyetinin acil olarak gelitirilmesi ihtiyac domutur. Rekabet ve kurumsal ereve bu ihtiyacn ana bileenleridir. Rekabetin gelitirilebilmesi iin hem operasyonel olarak hem de bte olarak bamsz st kurullar oluturulmutur. Bu st kurullardan bazlar, Rekabet Kurulu, Enerji Piyasas Dzenleme ve Denetleme Kurulu, Telekominikasyon Kurulu ve Bankaclk Dzenleme ve denetleme Kurulu gibi endstriyel geliime yne veren kurullardr. Bu makale, Trkiyedeki gaz piyasasnn nasl dzenlenip denetlendiini, bunda hangi parametrelerin etkili olduunu sistematik bir ekilde aklamakta ve neriler gelitirmektedir.
0404-419 Trk Firmalarnn Karllk Stratejileri: Sistematik bir Analiz Grdal Ertek, Nihat Kasap, Mert nanolu, zcan Bilgin, Selin Tokman
Bu almann amac Trkiyede farkl sektrlerdeki firmalarda farkl ynetim konularndaki strateji tercihlerinin aratrlmasdr. Bu amaca dnk olarak gerekletirilen bir anket kapsamnda endstriden 256 katlmcya firmalar iin yedi farkl alandaki en faydal karllk stratejisinin hangisi olabilecei sorulmutur. Elde edilen veriler istatistiksel testlerle incelenmi ve sektrler ve ynetim alanlarna gre nemli tercih farkllklar olduu tespit edilmitir. Elde edilen bu kavraylar yneticilerin zihinsel modellerini ortaya koymakta, ve stratejik ynetim iin dikkate alnmas gereken noktalar sunmaktadr.
0404-424 ok Amal Bulank Hedef Programlama ile retim Plan Modellemesi Serhat Tzn, Tufan Demirel, Tolga Ktk
alma, bir tekstil iletmesine ait retim plannn modellenmesi amacn tamakta olup, mevcut deikenler aracl ile toplam sat geliri, toplam maliyet ve talep hedeflerine, belirlenmi olan kstlar gz nne alnarak ulamann yollarn belirlemektedir. Modelde, karar deikenleri olarak farkl kyafet trlerine ait farkl tip 13 rn alnmtr. Bu karar deikenleri kullanlarak; retim kapasitesine ilikin, talebe ilikin, vb. kstlar dahilinde iletmeye ait yln ilk drt aylk retim plan oluturulmutur. letme yneticilerinin talepleri dorultusunda eitli varsaymlar modele dahil edilmi olup kullanlan veriler, Trkiyede retim yapmakta olan gerek bir tekstil iletmesinden alnmtr. almada ncelikle mevcut durum kartlm olup, belirlenmi olan hedeflere ulama amacyla parametrelerde dzetlmeler yaplmtr. Bu dzeltmeler, iletmede yer alan konu hakknda bilgili kiiler ile deerlendirilip, mutabakata varlarak modele eklenmitir. Yaplan uygulama ile, iletmenin retim srelerindeki aksaklklar tespit edilmeye allm ve bunlarn nasl dzeltilebilecei konusunda neriler getirilmitir. Salon-4
Matematik Programlama - 6 Yrd.Do.Dr. Esra Byktahtakn 7 Temmuz 2011 11:30-13:00
0401-204 Srdrlebilirlik Stratejisinin Satnalma Kararlarna Matbaada Matematiksel Modelleme Uygulamas Zeynep GERGN, Tlin AKTN
Etkisi:
Bir
Gnmzn zorlu pazar koullarnda rekabet avantaj elde etmek isteyen her iletme, etkin bir satnalma srecine sahip olmaldr. Klsik satnalma kararlarnda maliyet, en nemli bileen olarak ele alnmtr. Ancak son yllarda ortaya kan yeni ynetim yaklamlar, maliyetin yansra pek ok faktr iinde barndrmaktadr. Bu balamda, ilk kez 1987 ylnda iletme ynetimi yaklamlaryla ilikilendirilen srdrlebilirlik kavramnn da satnalma kararlarna entegre edilmesi kanlmaz olmaktadr. Salon-5 Bir iletme iin srdrlebilirlik; tm i sreleri ve karar alma mekanizmalarnda, paydalarn ekonomik refah, doal evrenin korunmas ve sosyal adalet beklentilerine, duyarllkla ve denge iinde baklmasdr. Bu stratejiye, l Kr Hanesi (Triple Bottom Line) ad verilmektedir. Stratejide yer alan kr, doal sermaye ve entellektel sermaye unsurlar, birbirleriyle ilikili olup ksmen de birbirleriyle eliki halindedirler. Bu almada, basm sektrnde faaliyet gsteren bir iletmede srdrlebilirlik stratejisi benimsenmesi durumunda, satnalma kararlarnn nasl etkilenecei incelenmektedir. almann ilk aamasnda, iletmenin balca hammaddelerini salayan tedarikiler, uygulanan bir anket ile mterileri tarafndan deerlendirilerek; ekonomik, evresel ve sosyal kr hanesi faktr puanlar hesaplanmtr. kinci aamada ise, srdrlebilirlik stratejisi unsurlar ieren bir matematiksel model gelitirilmitir. Model, l kr hanesi faktrlerinin arlklarnn deitirilmesiyle oluturulan farkl senaryolar baznda altrlm ve satnalma maliyetlerini enkkleyen tedarikiler belirlenmitir. nerilen model, uygulanan stratejiye gre, tedariki seimi konusunda iletmelere yardmc olacaktr.
0404-266 Dorusal Programlama le Holtayn Cinsi Bykba St Hayvanclnda Yem Rasyonu Optimizasyonu Fatih Aktrk, Celal Tahaolu, Murat Atan
Holtayn cinsi bykba st hayvanclnda yem rasyonunun dorusal yaplmasnn amac yem maliyetini drerek iletmenin maliyetini drmektir. Salon-5 programlamayla
Yaplan alma 100 ba ve zeri samal holtayn cinsi st hayvancl srleri iin uygulanabilir dzeydedir, daha kk srlerde byle bir almann yaplmas optimal olmaz. Bu almada 13 farkl hammadde kullanlarak kaba yem rasyonu hazrlanm ve 15 farkl hammadde kullanlarak konsantre yem rasyonlar hazrlanmtr. Hammaddelerdeki kuru madde, protein, selloz, kalsiyum, fosfor, ham kl oranlar; metabolojik enerji miktarlar ve 2010 fiyatlar kullanlarak maliyeti minimum olan fakat hayvanlarn yaamas ve verimi iin gerekli olan maddelerin karland; bu maddeler arasndaki antagonist ve sinerjik ilikiler dikkate alnarak; dorusal programlama metodu yardmyla yem rasyonlar hazrlanmtr. Hayvanlarn vcut ihtiyalar her dnemde farkllk gsterdii iin dii buza balang, dii buza bytme, dii dana, 1li dve, 2li dve (gebe dve), st inei, kuruda inek, erkek buza bytme, erkek dana ve tosun dnemleri iin farkl yem rasyonlar hazrlanmtr. Yaplan almann sonucunda 100 ba samallk srde klasik ynteme gre %20 kar salanmtr.
0404-280 nternet Arama Motoru Reklamclnda Hedef Tklama Oranna Bal En yi Anahtar Kelime Fiyat Teklifi Sunulmas Bar Seluk, zgr zlk
2010 ABD arama motoru reklam harcamalarnn 12 milyar dolar at tahmin edilmektedir. Bu reklam trnde, reklam veren belirli bir anahtar kelime iin arama motoru iletmecisine fiyat teklifi verir. Bu fiyat teklifi reklamn arama motorunun sayfasnda kullancya nerede gsterileceini belirleyen temel faktrdr. Kullanclar, sayfada yukardaki reklamlara tklamaya daha fazla meyillidirler. Buna ek olarak anahtar kelimenin tklama oran ve poplerlii de toplam reklam maliyetini etkileyen dier faktrlerdir. Reklam verenler belirli bir hedef tklama oranna ulap ayn zamanda toplam maliyeti en aza indirecek ekilde teklif verecekleri anahtar kelimeleri ve bu kelimelerin her birinin teklif fiyatn belirlemek isterler. Bu almada bu problemin zm iin bir en iyileme modeli gelitirilmitir. Gelitirilen model ile dorusal olmayan srekli srt antas problemi arasndaki iliki gsterilmi ve KKT artlar kullanlarak en iyileme problemi zlmtr. zm sonucunda anahtar kelime fiyat teklifi verilmesi ile ilgili yararl karmlar gsterilmitir. Salon-5 Salon-5
0404-429 A Dynamic Model of Controlling Invasive Species Esra Byktahtakn, Zhuo Feng, Ferenc Szidarovszky, George Frisvold, Aaryn Olsson
We develop a dynamic model of controlling invasive weeds which is a large scale, nonlinear 0-1 integer programming problem. The model decides the optimal allocation of labor and budget to these resources to control the population of the species in a multi-period planning horizon. This optimization framework is then applied to the case of buffelgrass control in the Arizona desert. Furthermore, we analyze and compare the most frequently suggested strategies and their consequences.
Kalite Ynetimi - 2 Do.Dr. Emrullah Demirci 7 Temmuz 2011 11:30-13:00
0325-122 TAGUCH YAKLAIMI LE ECE-R66 ARTLARINI SALAYAN OTOBS GVDESNN OPTMZASYONU Serkan MEZARCIZ
Taguchi metodu, rnde ve proseste, deikenlii oluturan ve kontrol edilemeyen faktrlere kar kontrol edilebilen faktrlerin dzeylerinin en uygun kombinasyonunu seerek, rn ve prosesteki deikenlii en aza indirmeye alan bir deneysel tasarm metodudur. Bu metot; rnlerin kalitesinin iyilemesinde etkili olmasnn yan sra, kalite gelitirmede ok daha az deneme ile daha iyi sonu alma imkan vermektedir. Bunun yannda felsefe olarak, kalitenin tasarm ve proseste salanmasn ngrmektedir. Yaralanma ve can kayplarnn grld otobs ve midibs kazalarnn hemen hemen hepsinde devrilmenin de ciddi bir unsur olarak gerekletii kaydedilmitir. En az bir ar yaralanmayla ya da lmle sonulanan 47 gerek otobs-midibs kazasnn incelenmesi sonucunda kazalarn %42sinde yana veya ne devrilme gerekletii tespit edilmitir. Yolcu Tayan Aralarn Yapsal Mukavemeti balkl ECE-R66 ynetmelii, devrilme kazalarnda ortaya kabilecek feci sonular nlemek ve otobs-midibs yolcularnn gvenliini korumak amac ile yrrlktedir. ECE-R66 ynetmeliinin amac, ara yapsnn, yaam mahalinin devrilme testi sresince ve sonrasnda zarar grmemi olarak kalmasn salayacak kadar mukavemete sahip olduunu garanti etmektir. Bu almada bir ehirleraras yolcu otobsnn ECE-R66 artlarn salayabilmesi iin gvdenin sonuca etki edebilecei dnlen parametrelerinin optimizasyonu amalanmtr. Taguchi tasarmna gre deneyler, L8 ortogonal dizaynna gre 8 adet deneme ile gerekletirilmitir. Deney sonularnn deerlendirilmesinde varyans analizi (ANOVA) ve sinyal/grlt oran (S/N) kullanlmtr.
Salon-6 Salon-6
0325-129 Kalite Fonksiyon Yaylm ile Fndk Unu Makinesi Tasarm Cokun Hamzaebi, Emrullah Demirci, Fatih Oyman, Asl Akyldz
Kalite fonksiyon yaylm (KFY), rn-sre tasarm ve gelitirilmesinde faydal sonular veren mteri odakl bir tekniktir. Fndn tlmesi ile elde edilen fndk ununun mterileri memnun etmesi iin, fndk unu makinelerinin birok zellii bir arada bulundurmas gerekmektedir. Bu almada, yeni bir fndk unu makinesi tasarm ve imalatnda, piyasada mevcut fndk unu makinelerini ve fndk unu reticilerinin beklentilerini dikkate alan bir kalite fonksiyon yaylm teknii kullanlmtr.
0325-130 GIDA SEKTRNDE KALTE MEVCUT DURUM ANALZ Sena KIR, Harun Reit YAZGAN
Salon-6
ARALARININ
KULLANIMIYLA
LGL
Gnmzde gda sektrne ilikin birok ulusal ve uluslararas standart sz konusudur. letmeler, gda gvenlii ve kalitesi alanndaki bu standartlar uygulayabilmek iin kalite kontrol ara ve tekniklerinden yararlanmaktadrlar. Bu alma kapsamnda, ncelikle gda sektrnde faaliyet gsteren, bir kalite ynetim sisteminin ve HACCP esasl bir gvenlik sisteminin uyguland, izlenebilirlik ve geri arma prosedr eksiksiz olarak karlm kurumsal iletmelere anketler uygulanarak, kalite bilinci ve kalite aralarnn uygulanmasyla ilgili mevcut durumlar hakknda bilgi toplanmtr. Bu bilgiler istatistiksel olarak analiz edilip, kurumsal iletmelerin kalite aralarn kullanm bilinci, bu aralarn kullanm frekanslaryla iletme kalite anlay arasndaki iliki durumu ve literatrde mevcut kalite aralarnn pratikte kullanm kolaylklaryla saladklar faydalar asndan kullanlabilirlii deerlendirilmitir. Bunlara ek olarak iletmelerin subjektif kalite ltlerine ne derecede nem verdiinin ve bu ltleri nasl kontrol altnda tutabildiklerinin grlmesi amalanmtr.
0330-169 OTOMOTV YAN SANAYNDE KALTE MALYETLERNN ANALZ Beyza KALE, Reyhan ALP, zden STN
Salon-6 Gnmz piyasa koullarnda firmalarn birbirleriyle olan rekabetleri giderek artmaktadr. Bu koullar altnda avantaj salamak isteyen iletmeler, rn ve hizmetlerin kalitesini arttrrken; retim maliyetlerini azaltmak zorundadr. Dolaysyla iletmelerin kalite maliyetlerini izlemek, analiz etmek ve bu maliyetleri kontrol edilebilmek iin lmeleri gerekmektedir. Bu almada otomotiv sektrnde faaliyet gsteren bir iletmenin kurulu bulunan kalite maliyet sistemi ele alnmtr. 2007 ve 2008 yllar iin iletmenin sat cirosunda en ok paya sahip rnler belirlenmitir. Bu rnlerin retimi esnasnda, istatistiksel sre kontrol iin toplanan, i ap verileri kullanlarak hata oranlar hesaplanmtr. Kalite maliyetleri ile hata oranlar arasndaki iliki incelenerek iyiletirme almalar yaplmtr. yiletirme almalar sonucunda, kalite maliyetlerinin ve sre yeterliliinin iyiletirme ncesi duruma gre deerlendirilmesi yaplarak firmaya nerilerde bulunulmutur.
Kalite Ynetimi - 3 Yrd.Do.Dr. Alper Aksu 7 Temmuz 2011 11:30-13:00
0331-183 BELEDYELERDE SRE YNETM Esra Kurt Tekez, Seluk zcan

Kreselleme, biliim, iletiim, teknoloji alanndaki gelimeler organizasyonlarn yaamlarn devam ettirebilmeleri iin deiime uyum salamalarn gerektirir. Deiimden kamu ynetimleri de etkilenmilerdir. Kamu hizmetlerinin etkin ve verimli sunulabilmesi iin sre ynetimi nemli bir aratr. Geleneksel ynetim anlayndan sre ynetimi anlayna geiin amac, organizasyonlarn deiimi ynetecek becerileri gelitirebilmelerine yardmc olacak bir yapy bnyelerinde oluturabilmeleridir. Sre ynetimine gei ile birlikte organizasyonda var olan tm sreler ortaya karlr, sreler aras ilikiler ve sreci oluturan admlar arasndaki ilikiler tanmlanr, llr ve bu sayede srekli iyiletirme ortam oluturulur. Salon-7 Bu alma iinde sre ynetimi admlar aadaki gibi aama aama yaplmtr: Sreler snflandrld Kilit sreler belirlendi Sre hiyerarisi oluturuldu Sreler tanmland Srelerin girdileri belirlendi Srelerin tedarikileri belirlendi Srelerin ktlar belirlendi Srelerin mterileri belirlendi Srelerin performans gstergeleri belirlendi Sreler birbirleriyle ilikilendirildi Sre ak diyagramlar oluturuldu Kritik baar faktrleri belirlendi. Kritik sreler belirlendi. Bu almann yapld belediyede srelerin akn dikkate alan bir anlayla hiyerarik basamaklar azaltp daha yaln hale gelme abas vatanda memnuniyetinde art salayacaktr. Sre ynetimi srecin i ve d mterisinin beklentisine odaklanarak; katma deeri olmayan ilerin, tekrarlarn, hatalarn elimine edilmesini ve bylelikle zamandan, maliyetten tasarruf edilmesini de salayacaktr.
0404-231 Hizmet Sektrnde Sre Performans Analizi Arzu Alevcan ALTAN, Y. Esra ALBAYRAK
Performans deerlendirme kavram, kaynaklarn snrl olduu dnyamzda her zaman nemli olmu ve nemli olmaya devam edecektir. Rekabetin yaand durumlarda performans lm hayati nem kazanmaktadr. Bu nedenle, deiime ayak uydurabilen, yenilikleri bnyesinde en hzl ekilde uygulayabilen ve deien mteri ihtiyalarna cevap verebilen organizasyonlar dnya seviyesi performans kriterlerine sahip olabilirler. Hizmetler, bir maln ya da hizmetin satna bal olmakszn, son tketicilere ya da iletmelere pazarlandnda gereksinim ve istek doygunluu salayan, bamsz olarak tanmlanabilen eylemlerdir. Bu yzden hizmet sistemlerinin yaps, mteri ihtiyalarnn karlanmasna ynelik oluturulmaldr. Hizmetler sektrnn bymesi ve ulusal ekonomiler iinde nemli bir yer kazanmas, son yllarn en nemli gelimelerinden biridir. Bu alandaki rekabetin artmas, hizmet irketlerinin ayakta kalmas iin ok daha fazla gayret sarfetmeleri gerekliliini ortaya karmtr. Bu gelimelere bal olarak hizmetin performansnn tanmlanmas, llmesi, lm deerlerindeki deiim ve dolaysyla baar, gittike nem kazanmaya balamtr. Hizmet sektrndeki iletmeler performans lmnde sorunlarla karlamakta, bu sorunlar ortadan kaldrmak iin klasik problem zme aralarnn yannda sre analizi ve ynetimi tekniklerinden faydalanmaktadrlar. almann amac hizmet sistemlerinin performansn deerlendirmeye ve iyiletirmeye ynelik, bir ok faktrn dahil edildii bir model oluturmaktr. almada, iletme sre performans analizi ve sre iyiletirme iin birka analiz tekniinin birlikte kullanlaca hibrid bir yntem kullanlmaktadr. Bu amala almann birinci blmnde sistem ve sre analizi yaplarak hizmet performans kriterleri belirlenmekte, ikinci blmde ise srelerin etkinliini artrmaya ynelik alternatifler oluturularak, iletme iin stratejik bir senaryo oluturulmaktadr.
Salon-7 Salon-7
0404-239 EHRLERARASI YOLCU TAIMA HZMETLERNDE KALTE FONKSYON YAYILIMI UYGULAMASI Fatma Pakdil, Bahar In, Ebru Akagndz, Burcu Bayram
Bu almada, ehirleraras yolcu tamacl yapan bir firmann hizmet kalitesinin iyiletirilmesi amacyla Kalite Fonksiyon Yaylm (KFY) aracnn nasl kullanlabileceine ait bir rnek uygulama sunulmaktadr. almann ilk blmnde mteri isteklerinin renilmesi zerinde durulmutur. Bu aamada odak grup almas, gemi dnemlere ait yolcu ikayetleri ve ampirik bir aratrma temelinde SERVQUAL modeli ile elde edilen mteri isteklerinden hareket edilmitir. Mteri istekleri faktr analizi ile gruplanm, her bir mteri isteine ait nem dereceleri ve memnuniyet puanlar belirlenmitir. Bu sayede kalite evinin planlama matrisinin ana ats oluturulmutur. Bir sonraki aamada her bir mteri isteini karlamak zere hangi teknik gereklerin, ne dzeyde salanmas gerektii tespit edilmitir. liki matrisinin oluturulmasndan sonra rekabeti analiz yaplm, mteri memnuniyetini etkileyen en nemli mteri istekleri tespit edilmi, bu istekleri salamak iin hangi teknik gereklere ncelik verilmesi gerektii belirlenmitir.
0404-326 Bir Otomotiv Tedarikisi in Kaliteyle Btnleik Tedarik Zinciri Modeli Yavuz KARALI, Uur ZEN, Tlin AKTN
Bu almada, sipari zerine retim yapan ve otomotiv sektrne piston ile pim reten bir tedarikinin, tedarik zinciri ele alnmaktadr. Bir Alman firmasnn lisans altnda retim yapan tedarikinin, ana hammaddelerini satnald firma ve %40 i pazarda, %60 ise d pazarda olmak zere mterileri mevcuttur. Gelitirilen tedarik zinciri modelinde retim planlama, yukardan aaya doru bilgi aktarm ile gerekleen iki dzeyli hiyerarik bir yapdadr. Birinci dzeyde, imalat srelerine gre ayrlm olan rn trlerinin aylk retim hacimleri ile gereken hammadde miktarlarn bulan ve amac, sistemin toplam maliyetini enkklemek olan bir karma tamsayl dorusal programlama modeli bulunmaktadr. Motorun nemli bir paras olan piston retiminin her aamasnda, eitli kalite kontrol yntemleri uygulanmaktadr. Bu nedenle, kaliteyle ilgili gstergeler de ilk dzeye eklenmitir. kinci dzeyde ise, birinci ayn retim adetlerini girdi olarak alarak, bu miktarlar rn aileleri baznda paylatrmay hedefleyen bir model gelitirilmitir. almada rn aileleri, piston aplarna gre belirlenmitir. Gelitirilen karma tamsayl dorusal programlama modelinin amac, toplam hazrlk saysn enkklemektir. Uygulamada, otomotiv tedarikisinden alnan gerek veriler kullanlmtr.
Salon-7
Yenilik-Yenilikilik - 2 Do.Dr. Tark akar 7 Temmuz 2011 11:30-13:00
0403-214 Yeni rn Gelitirme Srecinde Pazarlama Stratejisi Seimi: Hibrid ok Kriterli Karar Verme Modeli nerisi Elif ALAYBEYOLU, Y. Esra ALBAYRAK, Tuncay GRBZ
letmelerin iki temel fonksiyonundan birincisi mal ve hizmetlerin retimi ikincisi ise bunlarn pazarlanmasdr. retim ile tketim arasndaki bu iliki iletmelerde pazarlamann nemli bir rol oynadn gstermektedir. Gnmzde pazarlama anlay mteri odakldr ve mteri memnuniyetini arttracak ekilde onlarn istek ve ihtiyalarnn karlanmasn amalamaktadr. Pazarlama kararlarnn temeli, uygun hedef pazarlarn seimi, seilen hedef pazarlarn analizi ve pazarlama karmas elemanlar ile ilgili stratejik pazarlama planlarnn oluturulmasdr. Salon-22 Salon-22 letmeler, pazar paylarn savunmak veya arttrmak, rakiplere stnlk salamak, pazarda yeniliki ve lider firma imaj kazanmak, rn eitliliini arttrarak riski azaltmak gibi nedenlerle yeni rnlere ihtiya duyarlar. Ancak, pazarn olduundan byk tahmin edilmesi, rnn mteri beklentilerini/ihtiyalarn tam olarak karlayamamas, rnn piyasadaki mevcut rnlerden farkllnn olmamas, rnn konumlandrmas ile pazarlama bileenleri/karmas arasndaki uyumsuzluk yeni rnn baarszlk sebepleridir. Yeni bir rnn pazarda baarl olmas, yeni rn gelitirme srecinde pazarlama srecinin iyi ynetilmesi, doru planlama yaplmas, pazar ve mteri verilerinin toplanmas ve doru analiz edilmesi, rne deer katan pazarlama, markalama gibi kavramlarn ynetimiyle mmkndr. Doru stratejiler kullanlarak alnacak kararlar, pazarlama baars salayacak ve rn piyasada tutunacaktr. almada, yeni rn gelitirme srecindeki pazarlama kararlar ve izlenecek pazarlama stratejileri incelenmekte, bu srete etkili olan kriterler belirlenmekte, kriterlerin arlklandrlmasnda ve en iyi pazarlama strateji senaryosunun belirlenmesinde hibrid ok kriterli karar verme modeli nerilmektedir.
0404-262 RN VE SRELERDE YENLKLE YATIRIM YAPILABLEN K AAMALI BR TEDARK ZNCR PROBLEMNN ANALZ Sibel Dumlu, Taner Bilgi
Bu almada bir retici ve bir satcdan oluan bir tedarik zinciri problemi analiz edilmitir. retici firma satcya teknolojiye dayal bir rn tedarik etmektedir. Satc teknoloji yatrmna baml bir stokastik pazar talebiyle kar karyadr. retici ve satc firma rn ve srelerdeki yenilikilik iin yaplan aratrma ve gelitirme (Ar&Ge) almalarna iki farkl yatrm yapmaktadr. Sre yenilikilii iin yaplan yatrmn retici firmann retim maliyetini drd ve rn yenilikilii iin yaplan yatrmn ise talebi stokastik olarak arttrd varsaylmtr. almada, nce sistemi tek bir karar vericinin ynettii dnlm ve merkezi zm iin bir algoritma nerilmitir. Sonra kararlarn ilgili elemanlarca verildii datk durumlar ve bu durumlar koordine eden kontratlar incelenmitir. Firmalarn aratrma ve gelitirme (Ar&Ge) almalar iin yaplan yatrmlar paylamalar durumunda kar ve yatrm paylam kontratlarnn tedarik zincirini koordine ettii gsterilmitir. Ayn problem btenin kstl olduu durum iin de incelenmitir ve merkezi en iyi zm iin bir algoritma nerilmitir.
0404-416 Tedarik Zinciri novasyonlar: Taksonomi, Analiz, ve Yeni Kavraylar Grdal Ertek, Gke Kahveciolu, Ayfer Baar, Nihan zaml, Alp Eren Akay
Salon-22 Bu almann konusu tedarik zinciri inovasyonlarnn incelenmesi olup bu erevede ncelikle tedarik zincirindeki inovasyonlar karakterize eden bir taksonomi gelitirilmitir. Taksonominin en nemli zellii sadece tek boyutlu bir taksonomi olmayp farkl boyutu, inovasyon amalarn, tedarik zincirinin zelliklerini, ve gerekleen inovasyonun zelliklerini dikkate almasdr. Tedarik Zinciri Ynetimi Profesyonelleri Konseyi (Council of Supply Chain Management Professionals CSCMP) tarafndan her yl verilen Tedarik Zinciri novasyonlar dln (Supply Chain Innovations Award - SCIA) 2006-2010 yllar arasnda kazanan firmalarn inovasyonlar incelenerek boyutlu taksonomi balamanda karakterize edilmitir. Daha sonrasnda veri madenciliinin bir metodolojisi olan iliki madencilii kullanlarak bu veri incelenmi ve tedarik zinciri yneticilerine yol gsterecek yeni kavraylar elde edilmitir.
Yazarlar ndeksi
Yazar Ad Akgz N. Ada E. Adal M. R. Adelen Z. Aral S. Ahi E. Akad M. Akagndz E. Akca S. . Akay A. E. Akayol M. A. Akin A. Akdemir F. Akgbek . Akgn . Akn C. Akn F. Akkan C. Akpnar K. Aksakall V. Aksen D. Aksu D. T. Aksu G. Aksu . N. Aktan M. Aktepe A. Aktin T. Aktrk F. Aktrk M. S. Akyldz A. Akyol D. E. Akyol U. Akyz M. H. Alada Z. Alaa H. M. Alaehir O. Alaybeyolu E. Albayrak Y. E. Algm S. B. Sayfa No 47,118 85 138 145 34,99 3 118 67,178 147 181 73, 113 31 157 11,148 132 89 89 23 26 53 37,147 56,125,128 108 35 28 6 146 173 4 175 89 56 80,117 47 124 122 180 19,140,178,180 146 Yazar Ad Ali . G. Alikalfa M. Alkaya A. Alk N. Alp O. Alp R. Altan A. A. Altnel . K. Altparmak F. Altu G. S. Altun K. Altunbay S. Angn M. E. Anlgan E. Antmen Z.F. Anturan T. Anulu M. D. Aplak H. S. Aplak S. Ar . M. Arapolu.R. A. Aras N. Araz C. Araz . U. Arkan Y. Arol H. Artrk U. Arslankaya S. Arslan H. Arslan M. Arslan M. C. Arslan . B. Arslankaya S. Arslantrk D. Aksen D. Atak M. Atakan S. Atalay M. Atan M. Sayfa No 52 23 133 122 169 115,176 178 80,81,102,117,142 59,117 37 78 6 86 25 15 10 76 116 104 75 127 61,81,102,147,153,167 89 89 115 27 52 46,95 76 160 39 103 46,95 75 37,147 73 94 77 173
Yazar Ad Atasagun Y. Atav A. Atma S. Avc E. Avar Z. M. Aya Z. Aydemir E. Aydemir T. Aydn M. E. Aydoan E. K. Ayhan B. Ayhan B. B. Aykut F. Ayta S. Ayyldz T. E. Azizolu M.
Sayfa No 127 67 31 10 5,24 108 56,109,143 114 3 28 79 43 95 7 55 4
Yazar Ad Beirli C. Bekese A. Bykl . Bozbura F. T. Bozdemir E. Bozkaya B. Bozkurt M. Bozyer Z. Bulkan S. Bulut A. Buruk Y. Buyurgan N. Blbl K. Bykzkan K. Byktahtakn E.
Sayfa No 57 35,68,88 28 35 113 59,6 95 104 3,82,96,125 166 30 99 94 80 174
Can M. Bac U. Baki B. Baln A. Balta . Baral H. Barbarosolu G. Barlas Y. Ba E. Baar A. Bakak M. Bakr B. Baolu . Bayaz K. Bayhan G. M. Baynal K. Bayraktar E. Bayram B. Bayram H. Baysal M. E. Berk E. Beiki E. Beiki U. 43 75 168 6 168 61 35,162,167 145 181 158 75 162 11 129 37,133 28,85 67,178 25 80,157 132 138 22 Canbulat A. Candan G. Cebeci U. Cebeci H.. Cedimolu . H Cengiz T. G. Cesur M. R. Ceylan A. Ceylan G. Chabchoub H. Cihan A. Cinal H. Cokun E. Cokun S. zgn . al G. akar T. akr B. akr G. akr M. akr S. alk E.
63,84 9 33 100 14,15 111 31,112 171 24 51 51 83 133 29,169 155 88 26,47,151 7,16 25 95 122 129 100
Yazar Ad al A. apraz O. atay B. ay E. elik D. etin M. etin Y. etinkaya F. C. nar A. il . imen E. iniciolu E. N. oban F. olak E. olak P.
Sayfa No 133 110 60 109,146 77 18 122 163 141 97 35 130 9 4 135
Yazar Ad Diner S. Dinler E. Doanay I. Dolgun L. E. Dosdoru A. T. Dyen A. Duman E. Duman . Dumlu S. Dlger . Dndar H.
Sayfa No 37 17 140 139 41 61 144 76 180 154 8
Ece E. Edis E. B. Ekinci Y. Ekmekiolu M.
169 126,142 98,144 138 53 169 67 27 20 80,112 67 148 80,157 12 22 73 47 165 47 48 9 3 51,156 151 141 43,73 143
Dadeviren M. Dal E. Dalg . O. Deirmenciolu M. Delice E. K. Delikta D. Demir Y. Demircan Z. Demirci E. Demirciolu M. E. Demirel N. Demirel . F. Demirel T. Demirok N. Demirta H. H. Dengiz B. Dengiz O. Denizhan B. Derya T. Dikmen G. Dilmen E. Dinbal A. M. Diner D.
114,148 67 16 129 97 14 33 171 175 80 113 39 172 153 163 25,59,117 93 112 17,102 108 146 37 86
Ekiolu M. Elald P. Elald.F. Eleren A. Elsayed M. Emel E. Emrah . F. Emrullah M. Engin O. Er. M. Erbata E. Erdebilli B. Erdem A. R. Erdem A. S. Erdem M. B. Erdil A. Erdoan C. Erdoan G. Erensal Y. C. Ergn K. Erkal . Erkan T. E. Erolu A.
Yazar Ad Erolu Y. Erol E. E. Erol H. Erozan . Erseven M. Ersin M. Ersoy C. Ersoy E. Ersz B. T. Ersz F. Ersz S. Eran . Ertek G. Ertem M. A. Ertogral K. Ertzn N. Eseolu G. D. Esnaf . Etiolu E. Evecen C. Evliyaolu D.
Sayfa No 165 157 82 113 141 72 102 45 9,10,20,21,51,145 67 6 20 111,170,171,181 99 135 43 51 62 66,13 68 60
Yazar Ad Gkek . Gken H. Gkgr B. Gkmen N. Gksu A. Gle A. Gnen D. Gztepe K. Gl M. Gl B. Gler M. G. Gler Z. Glerer S. Gll R. Gltekin H. Gltekin . Gltepe A. Gl R. Gmtekin E. Gnal M. M. Gnay E.E. Gndoan M.
Sayfa No 135 102,113 82 3 65 63 65 104 37 165 61 112 111 61,153 4,16,163 87 59 61,153 146 24 153 171 5 95 119 110,155 100 76 119 97 112 42 180 135 26
Feng Z. Flal A. Fndk D. Frat S. . O. Fidanboy C. . Firidin A. Frisvold G.
174 83 122 11,12,45 55 19 174
Gndz M. B. Gner N. D. Gne M. Gngr A. Gngr C. Gngr G. Gngr M. Gngr Z.
Gazel S. Geili H. Genevois M. E. Gergin Z. Geril M. Geyik F. Gocuklu G. Gken M. Gkbayrak K.
115 141 26 173 133 41 13,33 41 74
Gnhan . Gnther H.O. Grbz T. Grsoy E. Gven H.
Hamzaebi C. Han A. Hanclar A.
175 87 88
Yazar Ad Hatipolu C. Hatipolu T. Herand D. Hezer S. Hzrolu A. Hrmann W.
Sayfa No 65 118 111 127 14,15 162
Yazar Ad Karabulut . Karaca Nihan Karaca Nevran Karaca S. Karada A. A. Karaduman A. K. Karagz M.
Sayfa No 102 86,108 49 31 25 130 135 143 143 39 179 65 127,142 53 148 8,62,146 108 93,171 114,137 86 26 72 137 166 85 170 17,26 76 59 157 102,169 163 113 175 72 14 60 30 64
Ik M. In B.
74 178
Karagl K. Karagl N. Karakaya E.
Y. T. lter F. lter H. K. nanolu M. pek N. E. ris S. lek E. leyen S. K.
25,67 108 43 71 67 7 9 33
Karal Y. Karaolan A. D. Karaolan . Karasu M. S. Karasulu B. Karatop B. Kartal A. Kasap N. Kaya .
Kabatepe B. Kaamak H. Katolu S. Kadolu B. Kahraman . A. Kahveci T. C. Kahveciolu G. Kalafatolu Y. Kalay S. Kale B. Kamber M. R. Kanat . E. Kandiller L. Kapanolu M. Kara B. Y. Kara D.G. Kara . Kara Y. Karabak F. Karabulut E.
5 111 159 26 38,63,118 45 181 158 26 115,176 11 122 95 22,23 166,169 114 59,117 127 95 142
Kaya K. Kaya S. Kayaalp N. Kayac M. Kayalgil S. Kazanolu Y. Kebude D. Keeci B. Kemer B. Kervenoael R. de Keskin M. Keskin M. E. Klaslan G. Knal K. Kr S. Kral E. Kr . Krkavak N. Kyak E. Kiraz A.
Yazar Ad Kirlik G. Koca F. Kocabacak . Kocabyk B. Ko . Ko E. Konuk A. Koruca H. . Koyuncuolu M. U. Kkam A. H. Kksal G. Klemen M. Kprl T. Kse E. Kubat C. Kula U. Kulak O. Kulak . Kumru M. Kumru P. Y. Kurt A. Kurt M. Kurtaraner E. Kuruzm O. Ku H. T. Kutlu A. C. Kutucu H. Kuzey C. Kk Y. Kkaydn H. Kkko . Kkolu . Kkyarma H. Ktk T.
Sayfa No 54 124 114 87 142 139 112 109 42 118 139 129 118,146 116 8,45,46,62,64,103,124, 146,150,151 153 42 78 155 47,67,82,104,131,141,1 54 163 2 170 16 39 138 117 28 114 81 96 112 124 172
Yazar Ad Mevkii S. D. Mezarcz S. Mirzapour A. Mulbay Z. Mutlu . Mutlu S. Mslm S. Nazlgl C. Noyan N.
Sayfa No 78 175 2 56,109 99 40 97,168 51 94
Ocaktan B. Ouz C. Ok Y. Oktay A. Olafemi K. D. Olgun M. O. Olsson A. Olueh L. Orbak A. Y. Osmanolu C. Oyman F.
153 126,149 73 109 21 144,146 174 20 157 157 175
nay O. ncan T.
77 80,117, 128
nder A. nder E. nsel N. nsel . zalp B. T. zarslan E. zaydn . zbek A. zbey H. zcan S.
43 63 167 130,132 157 26 74,132 60 160 177 62 6 114 52
Maillart L. M. Mala M. Masmoudi Y. Meri E.
21 97,168 51 135
zcan T. zceylan E. zelik G. zelik M. H.
Yazar Ad zelikkan N. zetin E. zdemir G. zdemir M. zdemir M. S. zdemir R.G. zdemirel D. zen U. zgen . zgn . zgn O. zgr L. zkan G. zkan G. zkan S. zlk . zmen A. zmutlu S. zmutlu C. zok A. F. zn A. zpeynirci S. zpnar A. zaml N. ztayi B. ztemel E. ztrk B. ztrk C. ztrk G. ztrk N. ztrk Z. K.
Sayfa No 125 162 8,56,74,144 108 140 89,108 157 179 136 88 162 155 30 101 122 174 158 131 160 18 36 82 40 181 78 79 136 47 35,150,162 112 140
Yazar Ad Penz B. Perin S. Pnarba M. Piet L. C. Polat O. Polat T. K.
Sayfa No 30 129 125,126 34 42 46
Rapine A. A. Roberts M. S.
135 21
Saatiolu . Sabur F. Sar M. Sanak M. Samur S. Sandk B. Sar M. Sar S. Sarucan A. Satlm A. Satr B. Savran H. Schaefer A. J. Scop G. Sekin K. Sekiner S. U. Seferolu M. Seluk A. M. Seluk B. Selen E. S. Selvi . H. Sencer S.
75 169 13,30,33 85 96 21 58 43 80,157 142 95 93 21 30 169 165 65 5 161 174 171 64 13 100 122 141 117 150 36
Pak B. K. Pakdil F. Paksoy T. Palabyk A. Pamay M. B. Pekar J. Peker M.
156 26,67,178 6 160 4 84 82
Sertdemir S. Sertkaya E. Sezgin E. Sezgin F. H. Sharifov F. Snmez M. Snmez V.
Yazar Ad Szer E. Szer K. Subulan K. Snetolu Y. Srmeli D. St M. Stman B. Szidarovszky F.
Sayfa No 135 13 113 8,109 29 84 157 174
Yazar Ad Testik M. C. Tezcan M. Tezcan S. E. Tezel B. Timu O. Tokdil B. Toklu B. Tokman S. Toksoy M. S.
Sayfa No 36 132 108 94 30 111 126 171 154 55 37,57,95,108,135,136 37,57,86,95,108,135,13 6 133 97 74 65,171 123 16 132 135 9 170 142 84 93 39 103 5,39,51,54 161 104 124 63,75 63,75 2,72 172
ahin G. ahin M. ahin Y. eker O. en B. ener E. engl . ibot A. iman B.
128 128 143 35 82 3 159 23 27
Tolun M. R. Tombu A. C. Tombu . Topal B. Topu M. K. Topu Y.. Torkul O. Torun M. Tosun . Toy A. .
Tahaolu C. Taner M. E. Tanrverdi A. Tansel B. Ta M. Ta N. Taan A. S. Taboaz E. Takn H. Takn M. F. Takn Z. C. Tatolu E. Tavuskuu F. Taylan O. Tekez E. K. Tekin B. Teksan Z. M. Tekam . Temizyrek U. Terciyanl E.
173 42 20 132 38,123 63 113 154 14,15,45,58,63,64,118 33 34,126 28,85 160 154 177 18 126 36 95 24
Tozan H. Tuncer K. Tun M. M. Tunel G. Turan G. Turan H. H. Turki U. M. A. Trkan . U. Trkay M. Trkben E. Trkbey O. Trker A. K. Trken B. Trken . B. Ttnc G.Y. Tzn S.
Umu E. Uurlu N. Uurlu S.
65 109 59
Yazar Ad Ulusakarya S. Ulusoy G. Umarusman N. Uray N. Urhan M. C. Uruk Z. Usal M. R. Usiagu G. Uygun . Uzunlar O. lengin B. lengin F. nal A. T. nal B. Z. nal H. . nlakn D. . stn . zmez B. Virdil F. Weber G.W. Yamahan B. Yaln . Yalner A. Y. Yaman R. Yanar L. Yavuz.M. Yazar B. Yazgan H. R.
Sayfa No 60 22,23,163 119 98 73 4 57 20 45,58,111,129,130 74 132 98,130,132 13,34,126 139 37 25,115 14,18,115,176 167 149 146 17 53 45,124 53,65,96 135 150 166 33,103,104,175
Yazar Ad Yazc . H. Yel K. . Yeniler M. Yn . H. Yldrm E. A. Yldrm B. Yldz A. Yldz G. Ylmaz B. Ylmaz D. Ylmaz E. Ylmaz G. Ylmaz H. Ylmaz M. Ylmaz R. Ylmaz S. Ylmaz Y. Ylmazer Z. Yiit V. Yontay P. Yorulmaz H. Yrk S. S. Yurtkuran A. Ycekaya A. Ycesoy S. Yksektepe F. . Yzkrmz M. Zaim H. Zaim S. Zor M.
Sayfa No 28 60 40 44 74 114 127 58 148 57 10 160 141 141 49 125 135 146 137 36 77 5 80 87 41 86,102 76,124,126 28 39 103
NOTLAR .. .. .. .. .. .. .. .. ..
NOTLAR .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Bildiri Özetleri YAEM 2011 Sakarya Üniversitesi

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bildiri Özetleri YAEM 2011 Sakarya Üniversitesi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

YAEM'2011

YNEYLEM ARATIRMASI ve ENDSTR MHENDSL 31. ULUSAL KONGRES

05-07 TEMMUZ 2011

Prof.Dr. Harun TAKIN YAEM'2011 Kongre Bakan

Prof.Dr. Orhan TORKUL YAEM'2011 Program Komitesi Bakan

Do.Dr. Cemalettin KUBAT YAEM'2011 Organizasyon Komitesi Bakan

Prof. Dr. Harun Takn (SA)

Yerel Dzenleme Kurulu

Yerel Destek Komitesi

AKADEMK DANIMA KURULU

104 105 106

108 Dengeleme Problemine ok Amal 108

Endstri Mhendislii Blm Bakanlar Toplants Oturumu

VER KMELEME PROBLEM ZMNE YAKLAIMI Ezgi KARABULUT, . Kuban ALTINEL

P-ORTANCA PROBLEMNN YAPISAL ZM YNTEMLERNN KARILATIRILMASI Bahadr KARASULU

Panel-1 Oturum Bakan Panelistler

Tarih Saat Yer Konu

Oturum Oturum Bakan Tarih Saat

Yapay Zeka-1: Fuzzy Systems-1 Prof.Dr. Zekai en 5 Temmuz 2011 11:15-12:30

Salon-1 Salon-1 Salon-1

Oturum Oturum Bakan Tarih Saat

Salon-2 Salon-2 Salon-2

Oturum Oturum Bakan Tarih Saat

izelgeleme-1: Scheduling-1 Prof.Dr. Alparslan Flal 5 Temmuz 2011 11:15-12:30

Oturum Oturum Bakan Tarih Saat

Salon-4 Salon-4 Salon-4

Oturum Oturum Bakan Tarih Saat

0325-098 ELECTRICAL ENERGY RESOURCES OPTIMIZATION akir Balta, Seyhun Altunbay

Salon-5 Salon-5 Salon-5

Oturum Oturum Bakan Tarih Saat

Ergonomi Prof.Dr. Serpil Ayta 5 Temmuz 2011 11:15-12:30

0331-184 PERFORMANS DEERLENDRMESNDE DUYGUSAL ERGONOMNN ROL Serpil AYTA

Oturum Oturum Bakan Tarih Saat

Statistical Analysis Yrd.Do.Dr. Ufuk Kula 5 Temmuz 2011 11:15-12:30

Oturum Oturum Bakan Tarih Saat

Oturum Oturum Bakan Tarih Saat

izelgeleme-2 Prof.Dr. Mjgan Sar 5 Temmuz 2011 11:15-12:30

Oturum Oturum Bakan Tarih Saat

Eitim Sistemleri Prof.Dr. Orhan Torkul 5 Temmuz 2011 13:30-15:00

0404-350 ENDSTR MHENDSLNDE TANINMAMA ve KMLK PROBLEMNN NCELENMES Z.Figen ANTMEN

Oturum Oturum Bakan Tarih Saat

izelgeleme-3 Yrd.Do.Dr. Hakan Gltekin 5 Temmuz 2011 13:30-15:00

Oturum Oturum Bakan Tarih Saat

Salk Sistemleri - 1 Prof.Dr. Ahmet Fahri zok 5 Temmuz 2011 13:30-15:00

Salon-3 Salon-3 Salon-3

0331-185 SALIK SSTEMLERNN TASARIMI Ahmet F. ZOK

0403-217 TRKYEDE E-SALIK UYGULAMALARI DEERLENDRLMES Aya FRDN, Y. Esra ALBAYRAK

Oturum Oturum Bakan Tarih Saat

Oturum Oturum Bakan Tarih Saat

izelgeleme - 4 Do.Dr. Muzaffer Kapanolu 5 Temmuz 2011 13:30-15:00

Oturum Oturum Bakan Tarih Saat

Benzetim - 1 Dr. Demet zgr nlakn 5 Temmuz 2011 13:30-15:00

Oturum Oturum Bakan Tarih Saat

Oturum Oturum Bakan Tarih Saat

Salon-22 Salon-22 Salon-22

Oturum Oturum Bakan Tarih Saat

Envanter Ynetimi Dr. Aye Akbalk Rapne 5 Temmuz 2011 13:30-15:00

Salon-24 Salon-24 Salon-24

Oturum Oturum Bakan Tarih Saat

izelgeleme - 5 Yrd.Do.Dr. Caner Takn 5 Temmuz 2011 15:15-16:45

Oturum Oturum Bakan Tarih Saat

Salk Sistemleri - 3 Yrd.Do.Dr. M.Emin Aydn 5 Temmuz 2011 15:15-16:45

0404-276 TROD HORMONLARININ VE DNAMKLERNN MODELLENMES Oylum eker, Yaman Barlas

Oturum Oturum Bakan Tarih Saat