Mektubat- Mevlna Halid

Mellif: Es'ad Sahib

Yayna Hazrlayanlar: Dr. Dilaver SELV - Kemal YILDIZ

Sey-Tac Yaynlar 2000

1. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) akidesinden bahsetmektedir.

2. MEKTUP
Mevlana Halid (k.s.) bu mektubu Nebiler ve Rasuller (a.s)'in efendisi, Hz. Peygamber Efendimiz (a.s)'e gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla. Gnahkar kul, nefsine zulmeden, yarn bana ne geleceini bilmeyen ve dnk yaptn unutmaya gayret eden Halid'in (ks) arzuhalidir. Saadet dairesinin merkezi, btn yaratklarn yaratlma sebebi, Makam- Mahmut sahibi, kerem ve mertliin kayna nebiler ve mrsellerin Efendisi, aleme rahmet olarak gnderilen, kyamet gnnde yzleri elleri ve ayaklar parlayanlarn nderi, Haimi, Ebtahi, Yesribi, Arabi, Kureyi olan yce Peygamberin (a.s) eiinedir. O'na, aline ve ashabna, her sabah ve akam, Allah Tel'nn btn mahlukat miktarnca salat ve selamlarn en efdali olsun. Muhakkak ki bu miskin ve fakir olan kul ve boynunu emi, hakir olan mcrim, gn be gn kaymalar ierisindedir. Kavim, kavim halkn gnahlarn yklenmeye devam eder. Hepsinin terkine muvaffak olamaz ki, deil ayaklaryla, ba zere, lleri katlayp, o yce hazrete gelebilsin. Ne parlak ve yce snnetinizi yaatmak ve ak eriatnza uymaya yardm eder, ne de zulm terk etmeye ve adalet sergisini sermeye hazrlanr ki; bunun iin mahluklar rahat etsin, her eyi kontrol eden Rabbimiz (cc) raz olsun ve O yce cenab da (a.s) bununla sevinsin. Her iki aya imekten ikayet edenin, Terk ettim snnetini, geceleri ihya edenin. Allah Tel'nn hukukuna kar yapm olduu kusurlardan dolay ona yazklar olsun!... Allah'n yardm olmadan gnahlardan dnmeye ve taat yapmaya g yoktur. Senin cenabndan baka halimin ktln kime ikayet edeyim? inde bulunduum zdrab kime arzedeyim? Sen Allah'n kullara halifesi ve yaratlanlar doru yola hidayet edicisin. akn kalann yardmna koup, irad ederek doru yola gtren mrid sensin. aresiz kalanlarn yardmcs ve muradna erdiricisin. Zat- alinizden istirhamm, beni bu tehlikeli ukurlardan kurtarp yzm ihlas ile Hicaz topraklarna ynelt. Kim ki Cehennemden uzaklap Cennete girerse, o fevz ve felaha ermitir. (Al-i mran 185) Adalet ve insaf et, (bana uyan m'minlere) rahmet kanadn indir. tidal yolda gidebilmem iin, bidatlardan ve sapklklardan kurtulmam iin bana yardm eyle! mdadma gel; yoksa gerekte ben kyamet gnnde Rabbimin huzurunda zilletten dolay bam yere eerim. Pimanln fayda vermedii zamanda da yaknen piman olacam. Yce Allah size,kardeleriniz olan peygamberlere, alinize ve ashabnza her konumamzn banda ve sonunda salat eylesin!

3. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu eyh Mahmut Sahib (ks)'e gndermitir. Yce Allah (cc) feyz ve srlarn zerimize yadrsn. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla. Hamd alemlerin Rabbi olan Allah (cc)'a mahsustur. Salat-u selam Resullerin efendisine, alinin ve ashabnn zerine olsun. Peygamber Efendimiz (a.s.)'n berzah aleminde nerede olduu, dnyada olduu gibi cismiyle birlikte olup olmad, en yce makamda m yoksa yukardaki durumlarn dnda baka bir halde mi olduu hakknda, yannzda bulunan alimler arasna, ihtilaf meydana geldiini bildiren mektubunuz bize ulat. Mektubunuzda

gerein ne olduunu bildirmemi bu miskin kuldan istemisiniz. Allahu Tel'nn yardmn dileyerek yle deriz: Bu konudaki edep udur; Peygamberler (a.s)'in ruhlar iin belli bir yer tayin edilemez. Gklerde, yerlerde ve imkan aleminde hibir mekann umumi olarak btn Peygamberlerden (a.s) ve zellikle onlarn efendisi ve sonuncusu olan Peygamberimiz'in (a.s) himmetinden bokalmyacana itikad etmelidir. Onlarn diri ve cesetlerinin de kabirlerinde olduuna inanmaldr. Onlarn kabir hayatndaki dirilikleri, ehitlerin diriliklerinden daha stndr. Allah (c.c)'a taatle lezzet bularak namaz klarlar, hacc ederler, telbiye sylerler, Kur'an- Kerim okur ve zikrederler. Cenab- Allah (c.c), yaptklar taatlerden dolay onlarn faziletlerini artrr... Onlarn kabir hayat dnya hayatndaki ruhun cisimle beraber olmas gibi kesinlik arzetmez. Fakat yle de olabilir. Bilindii gibi cismin ruhsuz da hayat ihtimal dahilindedir. Su kanmak iin, yemek doymak iin adet zere birer sebepdir. Ehl-i Snnete gre, ruh da hayat iin byle bir sebepdir. Zahirde onsuz olmaz fakat hakiki sebep deildir. yleyse Allah (c.c), her eyi sebepsiz de yaratmaya kadirdir. Bunun gibi peygamberlerin ruhlar cesetlerinde olarak kabirde olabilecekleri gibi ayn ekilde, mlk ve melekut aleminde seyredip, olaanst bir durumda Allah (c.c)'n diledii yerlerde dolap, istifade ettikten sonra tekrar kabirlerine dnmeleri de mmkndr. nce sylediimiz gibi cesetlerini kabirde brakarak ruhlaryla diledikleri yere gitmeleri caizdir. Onlarn ruhlarnn alay illiyyinde, refik-i alada, firdevsde veya baka bir yerde olmalar, buralarda devaml durmalarn gerktirmez. Zira onlarn ruhlarnn bir halden baka bir hale gemesi, bir yerden baka bir yere gitmeleri mmkndr. Ruh cesetten baka bir zellie sahip olabilir. Hem refik-i ala da hem de bedenle bitiik durumda bulunabilir. Cesede selam verildiinde, ruh kendi makamnda olduu halde o selam alabilir. bnu Kayym El-Cevzi 'Ruh' adl kitabnda byle sylemitir. Hafz esSuyuti 'Mnceli' kitabnda bunu kabul etmitir... Mektubumuzun sonu sizlere selam olsun, ey gzmzn nuru...

4. MEKTUP
Mevlana Halid k.s. bu mektubu Yce Osmanl Devlet-i Aliyesinin merkezinde bulunan byk halifelerine gndermitir. Allah c.c. nurlarn bizede aktsn. Rahman ve rahim olan Allahn adyla, Hamd Allaha mahsustur. O bize kafidir. Salat-u selam Allahn setii kullar zerine olsun. Allahtan iddetli ak talep eden fakir kul Halidden k.s., ulu hilafet merkezinde ikamet eden, ihlas ve kerem sahibi kardelerine. Allah c.c. saltanat merkezi istanbulu hainlerin hilelerinden korusun. Allahn yardm; orasn ve tm slam beldelerini himaye eden padiaha kyamete kadar devam etsin! Hepinize kamil selam, hrmet ve ikram. Zatnzn shhatine delalet eden mektubunuz geldi. Mnkirlerin devaml sktrmalarna ramen aydnlk ve yce tarikattaki sebatnz bizi sevindirdi. Defalarca Allaha hamd ettim. Hakkel-yakin srlarndan gafil olan baz kimselerin rabtay bidat saydklar ve rabtann aslnn, hakikatinin olmadna itikat ettiklerine dair sylentiler bize kadar ulat. Hayr, yle deildir. Hakikatte rabta, yce Nakibendi tarikatnn esaslarndan byk bir esastr. Hatta kitab- aziz ve snnet-i resule yapmaktan sonra Allah- Tealaya vasl olmann en byk sebebi rabtadr. Hatta Nakibendi sadatnn bir ksm terbiye ve talimde yalnz onunla yetinirdi. Bazs da rabtadan bakasn da emrederdi. Bununla beraber fena fillahn balangc olan, fena fieyhe giden yollarn en ksasnn rabta olduunu kesin olarak sylerlerdi.

Sadatmzn bir ksm rabtay yce Allahn c.c.; Ey iman edenler, Allahtan korkunuz ve sadklarla beraber olunuz (Tevbe 119) mealindeki kavl-i celilesiyle isbat ederdi. Sadatmzn ulularndan eyh Hace Ubeydullah Ahrar k.s.n sznn hlasas udur; Alemlerin Rabbi olan Yce Allahn c.c. kelamndaki sadklarla beraber olmak emri zahiri veya manevi beraberlii gerektirir. Manen beraber olmak ise rabta ile tefsir edilmitir. Rabta ise ehlinin nezdinde mehur olup, Reahat adl kitapta tafsilatlca yazlmtr. Sanrm ki: Rabtay inkar edenler onun stlahtaki manasnn ne olduunu dnmyorlar. ayet dnselerdi rabtay inkar etmezlerdi. Rabta: Tarikatta mridin, kamil ve fenafillah makamnda bulunan eyhinin ruhaniyetinden medet istemesidir. eyhin suretini dnmek edep ve terbiyeyi muhafaza ettirir. Mridin eyhinin yannda hazr olduunu dnmesi feyz alabilmesini salar. Huzuru ve nuru tamamlanr. Bu rabta sebebiyle mrid, kt ve irkin ilerden uzaklar. Bunlar, alnnda Cenab- Allahn sapk olarak yazd, gazap ve mahrum olmakla damgaladndan bakas inkar edemez. Rabtay inkar eden kimse evliyaya inanyorsa, onlarn szlerini dinlemelidir. Veliler, rabtann gzel ve faydasnn ok olduunu sylemilerdir. Hatta bu konuda gr birlii etmilerdir. Onlarn k.s. kudsi kelimelerini aratrp, ho sohbetlerinin kokusunu koklayanlara bunlar gizli deildir. ayet rabtay inkar eden kiinin, velilere itikad yoksa, eriat imamlarnn, usul-u fkh ile furu-u fkh ilminin stadlarnn szlerine itikat etmesi lazmdr. Drt hak mezhepten imamlar aka veya imaen rabtadan bahsetmilerdir. Onlarn rh.a sylediklerinin bir ksmn burada zikredip, yerlerini de gstereceim. Ta ki kalbinde hastalk bulunmayan kiiler oralara mracaat etsinler.Nefsani arzularna uyarak velileri inkar etmesinler. En doru yola hidayet eden Allah Tealadan tevfik dileyerek derimki: Cenab- Hakkn: ayet Yusuf (a.s) Rabbinin burhann grmeseydi. (Yusuf/24) mealindeki ayeti celilenin tefsirinde, ruhani tasarruf ve imdada iaret olduunu, mfessirlerin ou aka sylemilerdir. Mfessirlerin ounluuyla ayn grte olanlardan biri de keaf tefsirinin sahibidir. Bu zat Zamaheri mutezili olmakla birlikte der ki: Ayetteki burhan kelimesi yle tefsir edilmitir.: Yusuf a.s kadna yaklamak isterken sakn, sakn diye bir ses iitti. Hz. Yusuf a.s bu sese aldr etmedi. Sesi ikinci sefer iitti yine nem vermedi. nc sefer ondan yz evir diye iitti. Bu sz de kendisine tesir etmeyince, Yakub a.s sureti parmann ucunu srr bir halde Yusufa grnd. Bazlar da Hz. Yakub a.s Hz. Yusufun a.s gsne eliyle vurduunu nakleder. Bu hususta baka rivayetler de mevcuttur. Hanefi imamlarndan, e eyh imam Ekmelddin, erhl-Mearik kitabnda Peygamber Efendimiz a.s: Beni ruyasnda gren, gerek olarak beni grmtr. Zira eytan benim suretime girip de grnemez. Hadisinin erhinde demitirki: ki ahsn ister uykuda isterse uyank iken bir arada bulunmalarna sebeb, aralarnda birletirici bir unsur olmasdr. Bu da be ekilde gerekleebilir. 1-Zatta ortaklk, 2-Sfatlarda ortaklk, 3-Halde ortaklk, 4-Fiillerde ortaklk, 5-Mertebelerde ortaklk, Bu mnasebetler nasl dnlrse dnlsn, bu be asldan darya kmaz. ki eyin arasndaki birletirici vasflar, ayruca sfatlarla kuvvet bulmas veya ondan daha zayf olmasna gre, aralarnda mnasebet bulunan iki zatn birlemesiyle oalr veya azalr.

(Birletirici sebepler ayrc sebeplerden fazla ise, birlemeleri de fazla olur. Ayrc sebepler birletirici sebeplerden daha fazla ise birlemek ve grmek daha az olur.) Bazen birletirici sebepler zdd olan ayrt edici sebeblere o kadar baskn olur ki, muhabbet kuvvetlenir ve o iki ahs birbirinden ayrlmaz. Bazen de bunun aksi olabilir. Kim bu saydmz be asl tahsil ederde gemi zatlarn ruhlar arasnda mnasebet kurabilirse, istedii zaman onlarla birleebilir. Yine Hanefilerden El-Ebah kitabna haiye yazan Seyyid Ahmed bin Muhammed el Hamevi, Nefahatl-kurb Vel-ttisal kitabnda zet olarak yle demitir: Muhakkak ki, velilerin ruhaniyetleri cisimlerine galip geldikleri iin, bazen birka surette zahir olurlar. Sahih olarak rivayet edilen hadis-i erifte peygamber efendimiz a.s: (Kyamette) Cennet ehlinden bir ksm, cennet kaplarnn her bir kapsndan arlr. Buyurduklarnda, Hz Ebu Bekir r.a -Ya Rasulellah a.s tm kaplardan girebilen olurmu? Diye sorduklarnda Peygamber Efendimiz a.s -Evet, vardr. Seninde onlardan olduunu mid ederim. Buyurdular. Bu hadis-i erif sylediimiz manaya delil kabul edilmitir. (Cisim ile deil, ruhaniyet ile birka surette grldnde, her kapdan girebilmesi mmkndr.) Bykler, ruh klli olduu vakit, yetmibin surette zahir olabilir demilerdir. Bu dnyada byledir, berzah aleminde ise bu suretlere girmesi daha da kolaydr. Zira berzah aleminde ruh cesetten ayrld iin, daha kuvvetli ve mstakil olur. afii imamlarndan Gazali r.a ihya kitabndaki, namazn her ruknunde kalbin hazr olmasn anlatan babda yle der; Peygamber Efendimizin suretini ve kerim ahsn kalbinde hazr eyle. Esselamu aleyke eyyuhennebiyyu, derken inanki senin selamn kendilerine ular ve O daha kamili ile sana cevap verecektir. eyh ihab-i Hafacaninin eyhi olan Allame ihab Ahmet El Mekki erhul Bab adl kitabnda, teehhd (tahaiyyat) kelimelerinin manalarn aklarken yle der: Esselamu aleyke cmlesi ile Peygamber Efendimiz a.s e hitap edilmesinden maksat; namaz klan mmetinden Efendimizin haberdar olmasdr. Bu ekilde Peygamber Efendimiz a.s namaz klann yannda bulunup, kyamet gnde en faziletli ameli iin ahitlik yapmas mmkn olur. Ayrca Onun a.s. hazr olduunun hatrlanmas huunun artmasna sebeb olur. Sonra bu szlerini hya kitabnda geen yukardaki szlerle dorulamtr. eyhlerin eyhi, imam Arif Shreverdi k.s.Avarifl Maarif adndaki kitabnn, kurbiyyet ehlinin namaz konusunda bn-i Hacer El Mekkinin szlerinin aynsn sylemitir. Bir ibaresinde de: Peygamber efendimize selam verip, Onun a.s. emalini kalbinin arasnda tasavvur eder. Demitir. Yine Alemle ihab bn-i Hacer El Mekki, email adl kitabnn erhinin sonunda, Hafz Celalddin es Suyutinin Tenvirul Halek Fi Ruveyti-n Nebiyyi vel Melek adndaki kitabnda syledii sze ittifak ederek yle demitir: bn Abbas (r.a)dan rivayet olunurki; O, Peygamber Efendimizi ryasnda grmtr. Peygamber Efendimizin (a.s)in aynasna bakt. O aynaya baktnda da kendisini deil, Peygamber Efendimizi (a.s) grd. te bu, Tasavvuf ehlinin stlahnda, rabtadan fena olmaktr. Szmz ve itirazmz Peygamber Efendimizin sureti hakknda deildir, denilmesin. Zira biz deriz ki; bu, peygamberler (a.s)in zelliklerinden deildir. Srf peygamberlere ait olmayan zellik ve hasletler onlar ile veliler arasnda mterektir.. Ehil olanlarn nezdinde bunda hi phe yoktur.

Peygamber Efendimizden (a.s) baka birine hitap etmek namaz bozar. Namazda Onun (a.s) suretini gz nne getirmek, o suretin sahibine selam vermek, varln ruhu, Makam Mahmudun sahibi olan Hz. Fahr-i Alemin zelliklerindendir. Ona aline, ashabna salat ve selamn en kamili olsun. Bunu anlatmak maksadmz deildir. (biz rabtadan bahsediyoruz, namaz iindeki sureti hayaline getirmekten bahsetmiyoruz) Bunu anla Yine afiilerden El Hafz Celaluddin es Suyuti, bu konuda yazm olduu rneklerle dolu, Kitabl-Mnceli fi Tatavvuril-veli adl risalesinde, afii olan mam Sbki (r.a)nin Tabaktl Kbra adndaki kitabndan naklen yle der: Keramet ok eitlidir. Kerametin yirminci blm, velinin bir halden baka bir hale gemesidir ki, sufiler buna misal alemi derler. Sufiler, ruhlarn cesetlere girmesi ve eitli ekillerde olmalarnnda misal aleminde olduunu sylemilerdir. Buna delil olarak da Cenab- Hak Tealann: Cibril (AS) Meryem iin kamil bir insan suretine girdi (Meryem,17) kavli celilesini gsterirler. Yine deiik suretlere girmeye misal olarak Kadibl-Bann kssasn ve bakalarn zikr etmitir. Yine afiilerden mam e-arani (k.s) en-Nefahatl Kudsiyye adndaki kitabnda zikrin edeplerini sayarken yle demitir. Yedinci adab, kendi eyhinin ahsn (suretini) iki gznn arasnda tasavvur etmektir. Bu, sufilerin nezdinde edeplerin en salamdr Ben diyorum ki, sufilerin gvenilir kitaplarnn hepsi ahittir; biz Nakibendiyye zmresinin yannda rabta bundan baka bir ey deildir. afiilerden, allame es-Setiri el-Halebi, Buharinin erhinde; Buharinin Sonra Peygamber Efendimiz (a.s)e tek kalmak sevdirildi szn aklarken yle der: -eytan aleyhil-lane Peygamber Efendimiz (a.s) suretine giremedii gibi, kamil velilerin suretlerine de giremez. Ancak kitabnda, bunu bir arta balamtr. O da mrid-i kamilin hakiki suretine giremez. Baka bir surete girebilir veya ufak bir noksanlkla Ona benzeyebilir. ayrt etmekte gdr. Hanefi alimlerinin byklerinden, alleme seyyid erif el-Crcani (k.s) Mevakf kitabnn erhinin sonunda, slami frkalarn zikrinden hemen nce ve erhul-Matali kitabnn haiyesinin hemen balarnda, velilerin suretlerinin mridlerine grnmeleri, lmlerinden sonra da olsa sahih olduunu, hatta mridlerin kendilerinden feyz alabileceklerini sylemitir. Yine Hanefilerden, mam el-arif billah, e-eyh Tacddin el-Hanefi en-Nakibendi elOsmani (k.s), Taciyye adndaki risalesinde Allaha ulaan yollar beyan ederken yle der: -nc yol, mahade makamna vasl olmu ve zatiye sfatlarn kendinde bulundurmu olan eyhin rabtasdr. Zira; Onlar yle kiilerdir ki, grld zaman Allah (c.c) hatrlanr. (6) mealindeki hadis-i erif mucibince, onlar grmek, zikrin faydasn verir. Byle bir mridin sohbeti ise Onlar Allah (c.c) ile meclis kuranlardr. (7) sznn gerei olarak, Allah-u Tealann sohbetinin verdii neticeyi verir. yle ise eyhinin suretini hayalinde muhafaza edersen ve am kozala eklindeki kalbine ynelip, kendi nefsinde kaybolursan, fena fi-eyh makamna erersin. Terakki ve ykseliten dndn vakit, eyhinin suretini sa omzunun stne alp, omzundan kalbine doru bir izgi gibi uzatacaksn. eyhini o izgi zerine getirip, kalbine koyacaksn. Byle yapmakla senin iin fena hali ve kendinden gaybet mid edilir. Muhakkiklerin nderi ve mteahhirlerin imam- olan el-arif billah Teala e-eyh abdulgani en-nablusi el Hanefi Miftahul-Maiyye adndaki Taciyyenin erhinde, bu geen sz takviye edip ayn yolla hareket etmitir. Hambeliye mezhebinin alimlerinden ulu gavs ve yce imam efendim eyh Abdlkadir elCeyli (k.s) yle der.: Fakir -Hak yolcusu salik- kii veliler ile rabta kurar. O rabtadan dolay da, onlardan faydalanr. Zahiren onlara fazlaca ikramda bulunmazsa da saknca yoktur. Yabanc olup da onlara Batni rabta yapmayan kii onlardan faydalanamaz. Bu szler, mam Shreverdinin Avarif adndaki kitabnn, mridin eyhi ile olan edepleri babnda zikr edilmitir. Ben diyorum ki, bu konuda byk alimlerin szleri saylamayacak kadar
6

oktur. Bunda apak bir delil vardr ki, veliler iin vefatlarndan sonra gerekleen bir nevi tasarruf vardr. Bu konuda bir ok muhakkikler, ifadeleri yaklak ayn ve kesin olan risaleler yazmlardr. Onun iin hidayet yoluna ulatrlan kii bunu inkar etmekten saknsn, zira inkar tehlikelidir. Malikiyye Mezhebindeki imamlardan byk imam, mehur Muhtasarn sahibi eyh Halil (rh.a) yle diyor: Bir veli, velayetinde sabit olduu zaman, ruhani suretlere girmeye gc olur. Birka surete girme kudreti kendisine verilir. Bu ise muhal deildir. Zira Mteaddit olan zahiri cisim deildir, ruhani suretlerdir. Arifi billah kiilere gre, ruhaniyette birka surete girmek bilinen eylerdir. Yukardaki bilgilere el Hafz Es Suyutinin ad geen kitabndan alnmtr. Yine Hafz es Suyuti ad geen kitabnda, maliki eyhlerinden, iki byk imam olan e eyh Ebul Abbas el Mursi ile talebesi bni Ataullah el skenderi (k.s) den bu manadaki durumlar, rivayet etmitir. leri mmetin ykn ekmek ve dertlerine ifa bulmak olan veliler ve byk alimler bu hkmleri bu kadar akladktan sonra, avam tabakasndan olan kiiler, nasl bu hakikatleri inkar ederler? Halbuki byklerin bir ksm, vastasz olarak lednni ilmi, baki olan el Hayyul Kayymden (c.c) alrlar. Usandrmaktan ve yormaktan korktuum iin bu kadar ile iktifa ettim. Yoksa yardm edici olan Melik-i Zlcelal (c.c) in yardmyla, bu konuda bir ok meseleyi iine alan bir cz kitap yazacaktm. Kamil velilerin (k.s) hallerini inkar eden din kardelerimize efkat etme riayeti olmasayd, bu srlarn bazlarnn aklanmasna ynelmezdim. Beni bu srlarn aklanmasna zorlayan iki sebep vardr: Birincisi, tarikat; Allah (c.c) a vasl olmann yoludur. Allah Tealann rzasn ve Peygamberimiz (a.s) n sevgi ve ahlaklarn kazandrr. Ykselmeye vesile olur. Tarikatn esaslar; frka-i Naciye olan ehl-i snnetin akaidine yapmak, azimetleri alp, ruhsatlardan kanmak, devaml Allahu Tealaya ynelip, kontrol edildiini dnmektir. Dnyann ss ve zinetinden, hatta Allahn (c.c) masivasndan yz evirmek, hadis-i erifte ihsan ile tabir edilen Allah ile bulunmay alkanlk haline getirmektir. Hadisi erifte: (hsan odur ki, Allah (c.c) grr gibi ibadet yapmandr. Zira, sen Onu grmesen de, O (c.c) muhakkak ki seni grr.) buyurulmutur. Yine bu yol cemiyet ve cemaat arasnda olduun vakit, tek bana olduun vakit ki gibi zikir ve fikirle megul olmaktan ibarettir. Bunlarla birlikte, din ilimlerini renip, istifade edip, bakalarna faydal olmaktr. Mminlerin avam tabakasndaki kisve ve kyafetine girerek, zikrini gizlemek, nefeslerini o kadar muhafaza etmek ki, kerim olan Allah (c.c) tan gafil bir nefes dahi alp vermemek ve en yce ahlak sahibi olan fahr-i Alem (a.s) n ahlakyla ahlaklanmaktan mteekkildir. Bu zelliklere sahip olan tarikat korumak iin, bunlar yazdm. Hulasa-i kelam bu tarikat erefli Sahabe-i Kiram (r.a) n yollarnn ta kendisidir, zerinde bir fazlalk ve eksiklik yoktur. Hakikatte o, kitap ve snnetin azimetleriyle amel etmektir. Bunun iindir ki, tarikatn imam, mahluklarn gavs, hak, hakikat ve dinin ziyneti, ah- Nakibend diye tannan Es Seyyid Muhammed el Buhari (k.s) yle demitir: Kim tarikatmzdan yz evirirse onun dini byk bir tehlikededir. kinci sebep ise, sizleri, gafillerin uydurmalar ve irkin olan eyleri gzelletirmelerine kar uyandrmaktr. ayet inkar edilirse, onun uursuzluu Allah korusun- yle bir kapya deecektir ki, sadk fakirler devaml Allahu Tealaya yalvarp, o kapnn takviyesi, baki kalmas, hasedilerin ve dmanlarn fitnelerinden korunmas iin dua ederler. Bu fakir, geen edeplerin hepsini, yerine getirmeyi sizlere tavsiye eder. Kitap ve snnete muhalif olan, Peygamberimiz (a.s) ile sahabeler (r.a) n yollarna ve hidayetlerine tabi olmayandan uzaklap, Allahu Tealaya snmanz hatrlatr; sizleri sabah ve akamleyin, slamn dayana olan Devlet-i Aliyye-i Osmaniyyenin dorulukla devam ve din dmanlar ile irkin mrtedlere galip olmas iin dua etmenizi emr ederim. Allahn selam, rahmeti ve bereketi bata ve sonda sizlerle olsun.

5. MEKTUP
Mevlana Halid (k.s) bu mektubu, Medine-i Mnevveredeki halifesi olan eyh es-Seyyid smail el-Berzenciye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla. Miskin, gnahkar ve mtevazi olan Halid en-Nakibendi el-Mceddididen asilzade, erefli, seilmi dostu ve saliklerin nderi eyh smaile Yce vahhab onu geni fazl ile memnun eylesin. Allah (c.c) bize kafidir ve O (c.c) ne gzel vekildir. Birbiri ardnca gelen mektuplarnz bizi ereflendirdi. Bizi coturup sevinmemize sebep oldu. amdan gnderdiiniz hediye de bize ulat. Bundan nce de sizlere cevap yazdm. Sanrm sizleri grmekle merref olamayp, yznzn yla aydnlanmamtr. Bu sefer de, hizmetinize tarikat- aliyenin baz edeplerini yazmak ve kudsi srlarn bir ksmn aklamak istemisiniz. Siz bilirsiniz ki, srlar krtlara yazlmaz. Edepler ise, ak ve tafsili olarak yazmakla kitaplara sdrlamaz. phesiz bu konu, zat- alinizin nezdinde de aktr. Sizlerin arzularnza ve emirlerinize uyarak ve sizlerin zerimizdeki hakknzdan dolay krnz yerine getirmek iin, baz dostlarma bir ksm adaplar yazmalarn emrettim. Biz de baz szlerimizi toplu olarak ona ekledik. Bu szlerimiz unlardr; Muhakkak ki tm tarikatlarda ve zellikle yce Nakibendi tarikatnda edeplerin en mhim olanlar; eriat- garraya yapmak, zorluklarda ve darlkta sabrl olmak iin kendini hazrlamak, bollukta ve sevinte var gcyle kretmek, snnet-i seniyyeye yapp irkin bidatlardan saknmak, krk kalp ile Allahu Telya yalvarmak, btn vakitlerde kalbe gelen tm hatralar, ahiretle alakal olsa dahi def etmek iin alma ve takatn sarf edip kalpteki huzuru gzlerin her zaman grmeye alk olduu ey haline getirmek, dnya ve ahirette, hakiki Mahbubdan (c.c) baka kalbin baka bir eyle ilgisi kalmamasn salamaktr. Onun (c.c) uhudu da mnezzeh olsun. Allahn (c.c) zatna tebih ve sfatlar isbat etmekten dolay senin kalbine vaki olan veya hayaline gelen eylerden Allahu Tel mnezzehtir. Allahu Tel huzurunda hayret halinde bulunmaya alnz. Tm ilerinizde tamamyle, Allahu Telya itimad ediniz. Apak ve eriat-e uygun olsa dahi vakalara kalbe doan hallere itimad etmeyiniz. Gcnzn yettii kadar azimetleri tutunuz. Bir eyin hepsine ulalmasa bile, az da braklmaz. Nakibendi eyhlerin (k.s)in gzel ve deerli szlerinden bazlar bunlardr. Sana hayrla emrettim, fakat ben kendimi unuttum. Hem doru da olmadm. Sana neden doru ol dedim?... Varolan eylerin srr, kerem ve mertliin kayna, mmi, haimi olan Efendimiz Hz. Muhammed Mustafaya, onun ali ashabna, Allah Tel (c.c)nn salatnn en efdali ve ekmeli olsun. Sonra; sizlere ve yanndakilere selam ederim. Sana orada baz eyleri yapmay tavsiye ettim. Seni vekil kldmz eyleri yapmay unutma. Temiz ve pak olan Medine-i Mnevverenin toprana ayayla basann, her iki ayaklarnn altn periz. zellikle baz vakitlerde fazl-u keremiyle admz hatrlayann ayan periz. Hepinizin bize hoa bakmanz, dua etmenizi ve selamm alaklk ve miskinlikle, beerin efendisine ulatrmanz rica ederim. Efendimize aline ve ashabna Allah- Teldan, en gzel salat ve en kokulu selam olsun.

6. MEKTUP
Mevlana Halid (k.s) bu mektubu kardei, halifesi eyh Mahmut Sahib iin gndermi ve hakka yardm, hakikati ortaya koymak iin gerek din alimlerinden tarikat ve iradla ilgili konularda fetva istemitir. Not: Mevlana Halid (k.s) Sleymaniyeden ama gittiinde, yerine kardei eyh Mahmut Sahibi vekil brakmt. Bunu frsat bilen fitneciler, eyh Mahmut Sahibin keramet ehli olmadn iddia ederek fitne karmlar, Mevlana Halid kan bu fitneyi ber taraf etmek

iin ulemadan fetva istemitir. Bu mektuplardan sonra fetva sorulan bir ok zat, bu vasflarn sahibine intisap ederek, onun bykln takdir etmilerdir. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla. Hadis, tasavvuf, hkm, fetva, tedris ve ahkam alannn ileri gelen alim ve bykleri Allah Tel onlarn ilimleri ve bereketleriyle insanlk alemini faydalandrsn ve kendilerini Cennete Firdevs-i Alya dahil etsin- u vasf ve hallerini sayacam zat hakknda ne hkm verirler?... O, itikaden Eari, mezheb olarak afii, merebte Nakibendi ve Kadiridir. Peygamber Efendimizin (a.s) yce snnetine uymaya tevik eder. Makbul olmayan btn bidatlardan etban sakndrr. Gc yettii kadar selef-i salihinin izini takip eder. Dnya ve ehlinden yz ve gnl evirir. Dinini yaamada hibir knayann knamasna aldr etmez. Allah Tely kullarna sevdirir ve onlar kulluk yoluna sevkeder. yilii emredip, ktlkten nehyeder. Gzel niyet ve ihlasla yanna gelenleri gaflet uykusundan uyandrp zikir ve fikirle ereflendirir. Batnnda yle bir manevi g vardr ki, Allah Telnn yardmyla mridlerin kalblerine ilahi ak ve cezbe ilka eder. Zulmet perdelerini kaldrr, Allahtan bakasnn kalbe girmesine mani olur veya onlarn tesirini aza indirir. Btn bunlarn yannda ehli olmayana almamas gereken daha bir ok hal ve ilere vesile olur. badetleri huu ile, farz namazlar cemaat ile eda etmeyi, namazn snnetlerini, irak, kuluk, evvabin, teheccd ibadetlerine devam edip az uyuyup az yemeyi retir. Ak zikirden en az yetmi kat faziletli olan gizli zikre gzelce devam eden bu ahsa, gemi byklerin izi ve ameli zerinde Naki ve Kadiri tarikatlarnn edeplerini retmek, insanlar snnet-i seniyyeye uymaya tevik etmek ve irkin bidatlardan sakndrmak iin eyhi (Mevlana Halid k.s.) tarafndan izin verilmitir. Ey eriat ve hakikat alimleri, u vasflarn saydm zat hakknda ne dersiniz? Saydm bu vasflar zikri telkin, marifeti tarif ve kullar irad iin kafi deil midir? Yoksa btn bunlarla birlikte insanlarn meayh- kiramdan istedikleri suda yrmek, havada umak, gaibden bir eyler vermek gibi harikulade iler ve hissi kerametler gsterilmesimi arttr? Halbuki nceki ve sonraki byklerin ve kef ehlinin ittifakla bildirdiklerine gre keramet gibi eyler mridin irad iin art deildir. Onsuzda olur. Bu takdir de, slam lkelerinin oklarnda bu deerli ve kymetli vasflar tayan kimselerin az bulunduu veya hi bulunmad dikkate alnrsa, iradn vacip olduu fikrine varlabilir mi? Veyahut, bilindii gibi mendup mudur? Yahud da mutlak olarak caiz midir? Mridlerin ahslarna gre deiir mi? Emr-i bil maruf ve neyh-i anil mnkerde olduu gibi bazen vacip, bazen mendup, bazen caiz, bazen mekruh ve bazan da haram mdr? Hi Batni tasarruf olmasa da irad caiz midir? Emr-i bil maruf ve nehy-i anil mnkerin caiz olduu gibi, ayet iradn hakikatinde baz artlar koulsa ve bu artlar bulunsa, irad etmek yasak m olur? Veyahut, zamanmzdaki hakimlerin, hakimlik ve kadlk artlarna sahip olmadklar halde, imdiki eyhlerde de, saydmz vasflar bulunmasa da irad etmeleri caiz midir veya deil midir? Allahn (c.c) ecrini kazanarak, bize ak ve doru olarak fetva veriniz. Alim ve vehhab olan Allahn rzasnda baarnz devam etsin.

7. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu; muhlis mridi, merhum, hayr sahibi, Akka vilayetinin hakimi Abdullah Paaya gndermitir. Abdullah Paay kazaya teslim olmaya ve ilahi kadere rza gstermeye davet ediyor. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, Miskin kul, Allahn (c.c) ak ve muhabbetinde fena bulmu, Nakibendi, mceddid, Osmani Halidden (Yce Allah elinden tutup, yardm eylesin) fakirlerin hizmetisi ve emirlerin efendisine, Cenab- Allah onu yardmyla korusun ve maksadna ulatrarak sevindirsin ve yaknl devam etsin. Amin.

Kuvvetli itikadnz anlatan ve neslinizin devam etmesi iin yardm istekleriyle doldurduunuz mektup bize ulat. Dua benden birka sefer sadr olmutur. Himmete gelince, ben himmet ehli deilim. Himmet ehli olduum kabul edilse bile istenilen eyin kaza-i muallak olduu ortaya kmadan himmet kullanlmaz. Bidatler ve pheli eylerden dolay, basiretimiz kr olduu iin, imdiye kadar, talebinin kaza-i muallaktan olduu aklanmamtr. Gerekte kesin olan kazann, deil velilerin (ks) himmetiyle, Peygamberlerin (a.s) himmetleriyle bile deiebileceine itikat etmek caiz deildir. Kesin olan kaza hibir surette geri evrilmez. Bir eyin olmas kesin olarak hkmedildii zaman, mutlaka olacaktr. Bir eyin yokluu kaza edildii zaman da kaza edilen yok olacaktr. Zira bir eyin vukuunun kesin olmas demek, hi kimsenin reddemeyecei ve hibir deitiricinin deitiremeyecei bir ekilde salam olmas ve olacana kesin hkm verilmesi demektir. ayet kesin kazann deiebilecei mmkn olduu dnlse u durumlar ortaya kar: Birincisi: Allah-u Teala acze dm olur. O bir eyi kesin klmasna ramen bakas onu bozmutur. kincisi: Allah-u Teala ezeli kelamnda yalan syleme durumuna der. Zira Allah-u Teala ezelde nefsi kelamnda, bu emrin muhakkak olacan haber vermitir. Eer muhakkak demezse kesin olmaz. Bu durumda kesin olacan bildirdii eylerin olamayabilecei de dnlr. ncs: Allah-u Teala cehalet iine dm olur. Zira Allahn ilmine gre hibir ey mbrem kazay deitirmez. Oysa onu bir bakas deitiriyor. Byle bir durumda Allah-u Tealann bildiinin tersi olmu olur. Allah (c.c) zatna layk olmayan eylerden mukaddes ve mnezzehtir. Hatta Allah (c.c)n kesin olarak irade ettii eyin kendi tarafndan bozulmas caiz deildir. Zira kelam ilminde bilindii gibi Allahn iradesi, zati ynden gereklemesi mmkn olmayan eylerle balantl olamaz. Gavsul-Azam eyh Abdulkadir Ceylinin (anam babam ona feda olsun)- baz arkadalarndan rivayet olunan Cenab- Mevla Teala, onun hatr iin kesin kazay da reddetmitir. Sz doru deildir. Bu sz kabul etsek bile veli olan zat mazur grmemiz gerekir. O (ks) konuurken kendisinden gemi, sekr ve mahv haletinde konumutur. uurlu ayk bir kimsenin de veliye o szde uymas caiz deildir. eran birisinden teklif derse, o sorumlu deildir. eran ykmll olan ise sorumludur. Yine keifteki hata itihattaki hata gibi zrl saylp sahibi mesul olmaz. Ve bu konuda kendisine tabi olunmaz. Veliler iin hatay caiz grmeyen kimse veli ile nebi arasndaki fark tamamyla anlayamaz. Bazen bir i levh-i Mahfuzda muallak olmakszn yazlr. Baz keif sahipleri de levh-i Mahfuzda o iin baland sebebi grmedikleri iin onu mbrem (olmas kesin deimez) olarak haber verirler. Bu kimse zannna gre dorudur. nk o ii mbrem (olmas kesin) olarak grmtr. Halbuki o i Allah-u Tealann ilminde muallaktr (olmas birtakm sebeplere balanmtr). u halde muallak olan kaza iki ksmdr; 1- lm-i lahide ve levh-i Mahfuzda muallak 2- lm-i lahide muallak, levh-i Mahfuzda mbrem (kesin) Gavsul Azam Abdulkadir (k.s) iin vaki olan kaza ikincisidir. Velilerden bazlarnda bu ekil eyler vaki olmutur. unu da belirtelim ki; velileri inkardan saknmak vacip olduu gibi, akideyi bozacak ekilde onlar hakkndaki itikad ve inanta ileri gitmekten de saknmak vaciptir. Bu hal velilere gzel zan ve muhabbet besleyen fakat ifrata giden kimselerde ok olmaktadr. Unutmamak gerekir ki eytan hile ve dzen sahibidir. nsan felakete gtrecek her yolu dener. Allah-u Teala, bir kimsenin herhangi bir mridin feyzinden nasiplenmesini dilerse, o kimseye bu eyhin kemali olduundan fazla grnr. smail Enrninin hakkmzda

10

sylediklerine kulak vermek uygun dmez. Vallahi ben onun dndnden daha aadaym. O, hakkmzda ok fazla sylemitir. Halbuki iyi bilen gibi haber veren yoktur. Salat ve selamn en efdali mjdeleyici ve uyarc Efendimizle (aleyhi ekmeluttehaya) Onun ali ve ashabna olsun.

8. MEKTUP
Sekizinci mektup kitabn aslnda mevcut deildir

9. MEKTUP
Bu mektup, irade-i cziye meselesinin tahkiki hakknda olup buna el-ikdul-Cevheri filFark Beyne Kesbeyil-Maturidi vel-Eari ad verilmitir. Bismillahirrahmanirrahim, Yerleri ve gkleri yaratan, kullar ve onlarn iledikleri amelleri yaratan Allah Tealaya hamd olsun. O bir eyin olmasn dilediinde ona ol der o ey de oluverir. Salat ve selam Efendimiz ve nderimiz, btn insanlarn en hayrls olan Hz. Muhammede (aleyhi ekmeluttehaya) ; kullardan kudret ve czi iradeyi kaldran cebriyye gr ile Allahn kaderini inkar ve kullarn tm fiillerini kendilerine isnad edenler arasndaki orta yolu gsteren Onun (aleyhi ekmeluttehaya) aline ve ashabna olsun. Allah seni hak yola eritirsin. Bundan sonra unu bilesin ki; kble ehli olan tm mminler hatta felsefeciler ile dier dinlere bal olanlarn bir ou hayat sahiplerinin dndaki varlklarn fiillerinde, bir olan Allahtan baka messir bir kudretin etkide bulunmadnda ittifak etmilerdir. Hayat sahibi varlklarn fiillerinin bir ksm tabii olanlardr. Bunun dahi Allahn mahluku olduunda ihtilaf yoktur. Bu tabii fiiller,hastalk,shhat, uyku ve uyanklk halleri gibi ister onlarn haberi olarak olsun isterse geliip bymek, yemekleri hazm etmek gibi onlarn hi haberi olmadan olsun hkm ayndr. Hayat sahibi varlklarn fiillerinin bir ksm da ihtiyari olanlardr. te ihtilaf edilen nokta da buradadr. Cebriyye mezhebi hayvanlarn ihtiyari fiillerinin olmadn, fiillerin kulun kudreti olmakszn yalnz Allah-u Tealann kudreti ile meydana geldiini sylemilerdir. Eariler ise; bu fiillerin Allah-u Tealann kudreti ile olup bu fiillerde kulun kesbi varsa da kudretinin etkisi yoktur demilerdir. Mutezileye gelince, bu fiillerin kulun kendi kudreti ile olduunu, kulun bunlar kendi ihtiyar ile yaptn sylemilerdir. Felsefeciler, bu fiillerin , yalnz kulun kudretiyle olduunu,bunun da ihtiyari olmayp icabi (zorunlu,gerekli) olduunu sylerler. El-Arif es-Senusi ks un aka ve Sad-u Taftazani ks un de erhul Mekasid adl kitabnda temas ederek belirttikleri gibi, bu son sz mamul Haremeyne dayandrmak hataldr. stad Ebul shak el-sferaini, bu fiiller hem kulun kudretiyle hem de Allahn kudretiyle olacan, bu ikisinin, fiilin olumasnda tesir edeceini sylemitir. el-Kad Ebubekr El-Bakllaniye gre, fiiller her iki kudret ile meydana gelip, kadim olan yce Allahn kudreti fiilin yaratlmasnda tesir eder, hadis olan kulun kudreti ise fiilin vasfnda yani ibadet veya gnah olmasnda etkili olur. Tahkik ehlinden olan bnulHmam Msayerede, yine tahkik ehlinden olan bnu Ebi erif, Msayerenin erhinde, Mevla Hasan elebi erhul-Mevakfn haiyesinde ve ehli tetkik olan Gelenbevi de Akaidi Devvaniyyenin haiyesinde ve Hiyalinin haiyesi olan Siyalktinin taliknde (erhin erhinde) akladklar gibi Maturidiler, Bakllani gibi dnmektedirler. Dolaysyla Maturidilerin grlerini Mutezilelilie benzetmek yanl olduu gibi Ebu shakn grlerine ekmekte muteber bir gr deildir. Mutezile frkalar fiillerin kullarn kudretinden, direkt olarak bir vasta olmadan olumasyla bir alet, sebep ve sra ile meydana gelme konusunda farkl grlere sahiptirler.

11

Ayn ekilde mutezilenin bir ksmna gre kulun kudretinin etkisi, failin o ii yapmaya yneldiinde artlarn hepsinin bulunmas ile hadis olan iradenin o fiili yapmay yapmamaya tercih etmesi durumudur. Bunlarn bu gr, kadim olan Allah-u Tealann iradesi ile hadis olan kulun iradesi arasndaki farka dayanmaktadr. Yani bunlara gre, kadim olan irade bir eye yneldiinde onun meydana gelmesi vacip deil tercih edilme ile oluur. Yani o eyin varolmas olmamasna tercih edilir. Bunlar felsefecilerden u ynleriyle ayrlrlar: Bunlara gre kul fiillerinde muhayyer olup fiilin meydana gelmesi vacip deildir. Felsefecilere gre ise kii fiilinde muhayyer olmayp kudreti bir eye yneldiinde onun olmas zaruridir. Bazlarna gre de kulun iradesinin etkinlii yoktur. Kul fiilini muhayyer olarak deil mecburi olarak yapmaktadr. Bunlara gre kadim irade bir eye yneldiinde onun meydana gelmesi hususunda felsefeciler gibi dnrler. Fakat bunlar iradenin balangc hususunda felsefecilerden ayrlrlar. Zira bunlara gre fiili meydana getiren irade balangta muhayyerdir. Ancak balang olduktan sonra iradesi fiili yapmay gerektirir. Felsefeciler ise hem balangta hem de iradede mecburiyet olduunu sylerler. Hadis olan fiiller felsefeciler tarafndan zahirdeki vastalara balanr. Az nce Mevakf ve Hayaliye muvafakat ederek, onlarn fiilleri kullarn kudretlerine nispet ettiklerini syledik. Bu grn tahkikinde onlarn dahi, fiilleri yokluktan var eden ve rahmeti bol olan Allah (c.c) a nisbet ettikleri grlr. Mevzunun getii yerde akland gibi vastalar ancak istidadn tamamlanmas yani her eyi hazr olup kadim olan irade ve kudretin taallukuna hazr olmas durumunda fayda verir. Celalin erhinde de akland gibi Gazali buna muhalefet etmekle beraber, onlar fiilleri kadim kudrete balarlar. Zeki olan kiiye kapal kalmad gibi, bu sylediimiz aklamalar ile zahirde bu grler arasnda vaki olan ztlklar ortadan kalkar ve her szn bazlarna ait olduu anlalr. (Mesela mutezile olanlarn grlerine bakan kimse aralarnda elikiler var sanr. Fakat akladklarmzdan bunlarn hepsinin byle olmad anlald. Lakin onlar dahi ihtilaflara dp birka frkaya ayrlmlardr. Mutezilelilerin dier konulardaki grleri bizleri ilgilendirmez zaten maksadmz da bu deil. (nk bunlar dalalete dtklerinden grleri bizi ilgilendirmez.) Bunun yannda mam Eari ile mam Maturidinin kulun kudreti hakkndaki grleri ile kulun kesbi hakkndaki grleri arasndaki fark gayet kapal ve anlalmazdr. Hatta kendileriyle grtm baz asrmz alimleri bu konu hakknda hayatlar boyunca kitaplar kartrdklar halde aralarnda bir fark gremediklerini dolaysyla her ikisi de ayn eyi sylyorlar demek zorunda kaldklarn sylemilerdir. Bazlar da Bakllaniye gre kulun kudreti, kendi fiilindeki tesir-i hakiki ile olmaktadr demeye mecbur kalmlardr. Halbuki bildiin gibi bu iki fikir de yanltr. Bu konuyu aklayan birka risale grdm. Hibiriside meseleyi iyi tahkik etmemi. Neticede her iki gr arasnda kudret ve kesb meselesinde fark olmamas ikisinin ayn ey olduunu gsterir. Halbuki iki mezhebin bu konuda ayrldklar bilinen bir eydir. Bundan dolay tm ehir ve memleketlerde kulun kudretinin Maturidiye gre etkin olduu Eariye gre etkin olmad yaylmtr. yle ki; bazlar Maturidinin cebriyye gibi cebr grn sylemesi ile Earinin kudretin var olup etkinliinin olmadn sylemesi arasnda fark yoktur demilerdir. Halbuki ileride gelecei gibi eli titreyen kimsenin hareketi ile isteyerek elini hareket ettirenin hareketi arasndaki fark, onun mezhebini ispat eden delilin bir rneidir. te hem bu geen durumlar hem de dostlarmn istekleri zerine kudret ve kesb konusundaki iki farkl grn tahkikini, Rabbimin fazlu keremiyle bu konuyu aklarken gereksiz bir ekilde sz uzatmaktan kanacam. Tevfiki yce Allahdan dileyerek derim ki; bir eyi yapmaya doru ynelmi olan kesinlemi azim, Maturidilere gre kulun kendi kudretiyle kendisinden sadr olmaktadr.

12

Maturidiler buna kesb diyor. Belli bir maksada ynelik olduundan buna irade-i cziye ve kasd- czi de denir. Sadru-eriaya gre bu kesb ehval diye isimlendirilir. Maturidilerin ou ise, irade-i cziyyeyi itibari eylerden sayp harite olmadn beyan etmilerdir. Bazlar besmele-i erifeyi tefsir ederken dahi irade-i cziye hususunda farkl grler ortaya koymulardr. Bir ara var olduunu bir ara yok olduunu bir arada ehvalden olduunu sylemilerdir. Ehl-i tahkikten bnl Hmam Msayere adl kitabnda irade-i cziyyenin var olduunu ve kulun idrakinin eseri olduunu sylemitir. bnl Hmam yle der: Allah-u Teala fiilin meydana gelmesi iin gerekli olan kudret, irade, aletler ve artlarn hepsini kul iin yaratnca, kul da kendi hadis kudretiyle kesin olan azmi Allahn yardmyla ortaya kor, kul bu kesin azmini ortaya koyunca Allah-u Tealada onun ardndan o fiili yaratr. bnl Hmam bu aklamasyla, bidat ve nefsi duygulara gre hkm verme durumlar ortaya kmadan evvel, ounluun bir eyin meydana gelmesi hususunda Allahtan baka messir kudret olmad grne muhalefet ettii gzkmektedir. Selefin bu konuda ittifak ettiini pek ok alim aka sylemitir. erhul-Mekasd ve erhul Celavddevvaninin naklettiklerine gre, mamul-Haremeyn dahi selefin icma ettikleri hususlar el-rad kitabnda yazmtr. Ayn ekilde bnl Hmamn kulun baz eylerin yaratcs ve ortaya karcs olduunda Mutezilelilere muvafakat ettii gzleniyor. Oysa bu, tm akli delillere ve her eyin ilk hilkatinin Allah-u Tealaya ait olduunu gsteren nakli delillere ters der. bnl Hmam byle dnmeye zorlayan sebepler ise unlardr: 1-)Cebrden ancak byle kurtulunabileceini zan etmesi. 2-)Lgatte kesb tahsilden baka manaya gelmez. 3-)Yok olan bir fiilin tahsili, ancak onun yaratlmas demektir. bnl Hmam cebirden kurtulmann ancak bu yolla olacan sylemitir. Kesbin yalnzca tahsil manasnda olduunu, tahsilinde sadece icat manasna geldiini syleyerek meseleyi bunlara hasr etmitir. Muhakkik bnl Hmamn szlerinin cevab, onun grlerindeki hasr reddetmek suretiyle olur. Birinci hasrn reddi, Allahn lutfuyla Maturidi ve Eari mezheplerindeki, fiillerde hem muhayyerliin sz konusu olduunu hem de yaratmay kula isnat etmekten uzak olduu grlerini ileride aklayacamdan o blmde onlar anlayabileceksiniz. kinci ve nc hasrn meni ise, kesbin yalnz tahsil manasnda deil; ondan lgat itibariyle, kulun kudretini g yetirilen yne sarfetmesi de anlalabilir. Allahn adeti olarak, kul kudretini o fiile evirmeyince Allah da o fiili yaratmaz. Hemde kula fiilde tahsil edicilik yklemek caizdir. nk kul, hem o fiilin elde edilmesi yeridir hem de Allah fiilin olumasn kulun o ie ynelmesi artna balamtr. Bir fiilin sebeb-i adisine (kulun o fiile ynelmesi ve Allahn da onu yaratmas) isnad saylamayacak kadar oktur. Mesela; deniz boucudur, ate yakcdr, eriat arapadr denildii gibi. ayet byle bir isnadn lgat itibariyle sahih olmadn farazi olarak kabul edersekte, stlahta sahih olmayacan syleyemeyiz. bnu Ebi erifin nakl ettii gibi, Hccetl-slam mam Gazali (rh.a) ktisat adndaki kitabnda hadis olan kudret ve iradenin, fiilin meydana gelmesine yakn olmasna kesb denilmesinin stlah bir isimlendirme olduunu syler. Kelamclar Kuranda kesb kelimesinin kullarn yapt ey iin kullanldn grdkleri vakit, Allahn kitabyla bereketlenmek gayesiyle onlarda stlahen kesb kelimesinin kullanlmasn kabul etmilerdir. Durum bu haldeyken bunda niin mnakaa edilir ki? Sadi Taftazaninin erhul Akaidte mkil grp zlmesi iin mnazaraya fayda verecek bir ey getirmediinin cevab da u sylediimizden bilinir. Sadinin syledii kulun fail-i muhtar olmasnn manas, iradesi ile icat edicisi olduundan baka bir ey deildir. yleyse Earinin kulu fail-i muhtar sayp da bir eyi yaratmay mutlak olarak Allaha hasr etmesinin manas ne olabilir? Bunun cevab ise yazdklarmzdan apak anlalr.
13

Bundan sonra kesinlemi olan azimden murad, getii gibi, Allahn yaratmasna adete gre art olan irade-i cziyedir. Daha sonra da Allah fiili yaratr. rade-i cziyyenin fiilden ayr bir ey olmas ise aktr. nk zat itibariyle fiilden evvel olup vasf itibariyle de fiilden sonradr. Yani adet olarak yaratma ondan sonra vaki olsa da yine de Allah, fiili yaratmadan nce irade-i cziyyeye kesb denilmez. Nasl ki frlatlan bir ok ilk kta lm diye isimlendirilmez. Ancak Allah Teala onun sebebiyle lm yaratnca lm vaki oldu denir. Her ne kadar lm ondan dolay olsa da durum budur. Misaller oaltlabilir. Ayn ekilde kesinlemi azm, irade-i cziyye gibi, izafi arazlardandr. (Araz; kendi nefsiyle kaim olmayan, ancak baka bir eyle kaim olan eylerdir.) Ehl-i hak nezdinde ise; ekvan- Erbaa diye adlandrlan hareket, skunet, itima ve iftiraktan baka hibir araz mevcud deildir. Mevzuun getii yerde akland gibi felsefeciler buna itiraz etmilerdir. Durum byle iken mam- Maturidinin (r.a) mezhebinin hem stad Ebu shakn mezhebine evirip onunla birletirmek hem de kesbin Maturidinin yannda izafi bir emir olduunu ve kulun kudretinin eseri olan irade-i cziyyenin ayn olduunu sylemek arasnda apak bir tenakuz vardr. Bu tenakuzun asl ise ya hak olan mezhebi felsefecilerin hurafeleriyle kartrmaktan domakta ya da mezhebin hakikatinden gafil olmaktan husule gelmektedir. Tenakuzun var olma sebebi udur : onlar mezheplerini aklarken; stadn yannda kulun kudretinin fiilin aslnda etken olduunu aka sylediler. ki illetin bir malule varid olmasnn uygun olmamasndan dolay da stadn maksadnn kulun kudretinin zayf olup, Allah-u Tealann yardmyla kuvvetlenerek bu haliyle fiilin aslnda tesir etmek eklinde olduunu sylemilerdir. Maturidinin (r.a) yannda irade-i cziyye, yok olan bir ey olup; harite var olan fiil adet olarak yok olan irade-i cziyye stne tevakkuf eder. mam Maturidinin (r.a) mezhebini stadn mezhebine evirmek ve nceden izah ettiimiz gibi, mamn kesbin yok olduu grn savunduunu sylemek (tenakuzu gerektirir.) Bu durumda biz yle demi oluruz: 1-) Maturidilerin nezdinde, kulun kudreti fiilin aslna tesir etmitir. Fakat aslnda onda tesir etmemi ancak fiilin adetteki artna tesir etmitir. 2-)Kudretin eseri, Maturidilerin yannda harite var olan bireydir. Fakat o itibaridir harite varl yoktur. 3-) Maturidilerce, irade-i cziyye yok olan bir emirdir. Fakat harite var olan bir eydir. Grld gibi bu mukaddime ki elimeler apaikardr. Bazlarnn zan ettikleri gibi kul kudretini fiilin tarafna kesin olarak evirmedike, Allah (c.c) adeti gerei fiili halk etmez. Bu yzden fiilin, kulun kudreti sebebiyle yaratldndan kulun fiili messir olarak adlandrld demek yanltr. Zira kulun kudretinin adeten sebep olmas, el-Kad Ebubekir Bakillani, Eari ve stad Ebu shakn (r.a) mezhepleri arasnda ortak bir noktadr. (Sadece stadn mezhebine aid bir husus deildir.) nk bunlarn hepsi de kulun kudreti fiile taalluk etmedike Allahn (c.c) o fiili yaratmayacana mttefiklerdir. Mutezile ise onlara bu konuda muhaliftir. Ayn ekilde onlar, kulun kudretinin Allah-u Tealann yaratmasyla ve kudretiyle olduunu kul kendi kudretinde, muhtar deil mecbur olduunda da ittifak etmilerdir. (Kul kendi kudretinde hi etken deildir. Kudreti, Allahn kudret ve yaratmasyladr.) Mutezile de bu konuda ayn dnmektedir. Ancak mezhepler arasndaki fark u ynyledir. Mutezileliler kulun kudretinin Allahn yardm olmakszn kendi bana fiilde messir olduunu sylerlerken stad ise kulun kudretinin Allahn yardm ile fiilin aslnda etken olduunu syler. Kad Ebubekr de irade-i cziyyenin kulun kudretinin eseri olduunu, kulun kudretinin fiili vasfnda taat ve gnah olmasnda- irade-i cziye vastasyla tesirde bulunduunu sylerken Eari mezhebi de, kulun kudretinin fiilin aslnda veya vasfnda hi tesir bulunmadn; kuldaki irade-i cziye, kendi ihtiyar olmadan, kendisinde halk edilen, irade-i klliyenin gereklerinden olduunu syler.

14

Bazlar ise: Maturidilerin yannda gerek messir, vastasz ve bal bana kulun kudreti olduunu, kulun kudret ve ihtiyar ise, Allah-u Tealann mahluku olduundan, vastasz kulun ortaya koyduu fiil, bil vasta Allah-u Tealann mahluku olduunu sylemilerdir. Bu kimseler bunu sylerken bunun Mutezileye dndnden ve el-Muhakkik Kemal bnl Hmama yaptmz knamalarn aynen bunlara da dnk olduundan gafil olmulardr. Bazlar da Earinin (r.a) mezhebini, sadece cebr olarak gstermiler, Maturidinin (r.a) mezhebini de Earinin mezhebine dndrmlerdir. Eari ve Maturidinin (r.a) mezheplerinin fiillerin yaratlmas meselesinde bir olduunu syleyenlerde olmutur. Bunlarn hepsi batldr. Bunlarn byle demelerinin birka sebebi vardr: Birincisi: Az aratrmalar; kincisi:ki mezhep arasndaki farkn ok gizli olmasdr. Bidat ve yanl anlaylar yaylmadan evvel bu konuda seleften tevatr yolu ile rivayet edilmitir ki, gerekte ne cebr var ne de tevfiz. Ancak ikisinin arasnda bir durum var. (Kuldan czi ihtiyarn tamamen alarak onun fiillerini cebren yaptn sylemek Cebriyyenin, Allah-u Tealann kudret ve iradesini inkar edip her eyi kula brakmak da Mutezilenin grdr.) Ehl-i Snnet vel-Cemaat da Eari veMaturidilerin hak zere olduunda icma etmilerdir. Cebr ile kader (i inkar) arasndaki ortak gr insann aklna her iki mezhebinde (Maturidi, Eari) ayn gre sahip olmas gerektii dncesini getiriyor. Bu yzdendir ki bu durum onlara kark geldi. Zira Hak olan her iki mezhep de tam ortada durup, ikisi de cebr cehaletine itiraktan uzaktrlar. Aslnda aralarndaki ayrlk noktasn izah etmek gerekten zordur. ki mezhep arasndaki fark belirtmenin zorluunun nc sebebi udur; selef bu konuda her iki yanl olan cebr ve itirak dncesine dmenin tehlikesinden dolay bu meseleyle megul olmamlar, bununla uramay nehy edip mnazaray dahi brakmlardr. Durum byle olunca , mam Maturidi de haliyle mezhebinin grn tafsilatyla beyan etmemitir. Zira kendisi hem bidat ehlinden mahalce uzak bir blgede idi hem de selefe uyarak, aklarsa yanla debilir korkusuyla tafsilattan kanmtr. mam Maturidi, kendi mezhebini etraflca aklamadndan (grleri yakini olarak bilinemedi). yle ki onun ashab, grlerinin yorumunda ihtilaf ettiler. Biroklar onun mezhebinin el-Kad Ebubekr Bakillaninin mezhebinin ayn olduunu sylerken, nceden belirttiimiz gibi bazlar da onun mezhebinin baka olduunu zan ettiler.) Bunlarn hepsinin zayf olduunu aklamtm. mam Ebul Hasan el Eariye gelince, o mutezilelilerin arasnda bulunduundan kitaplarda yazlp dillerde sylenerek ve alimler arasnda mehur olduu gibi, devaml surette onlarla mnazara edip grlerini rtmekle mptela olduundan grlerini gerei gibi aklamaya mecbur kald. Ayrca onun mezhebinden olan ashabnn ondan aldklar ve ittifakla aktardklar haberler tevatr yoluyla bize kadar gelmitir. yle ki, onun mezhebini aklayanlarn tm,onun yannda kulun bilfiil kudret iin tesirde bulunmadna kail olduunda ittifak etmilerdir. Fakat bunlar dahi onun mezhebini aklamada ihtilafa dmtr. Bunun sebebi olarak (Maturidinin (r.a) Mutezileden uzak oluundan ve Earinin de (r.a) onlarla mnazaraya mptela olduundan) Earinin akaid ilminde yazm olduu kitaplar, kesin delillerle,apak burhanlarla ve birok tevillerle derin meselelere girmekle dolu olduunu grrsn. Sonra kendisi, birok kimselerinde aka syledii gibi son olarak yazm olduu telifi ki Eari mezhebinde gvenilir olan el-bane fi Usulid-Diyane adndaki kitabnda (getirmi olduu delil ve burhanlar ile yalnz kald ince meselelerden dolay) onlardan zr dilemitir. Kitabn da yle demitir: Bidatilerle mecburi yapmayacaktm. ekimelerim olmasayd bunlarn hibirisiyle aklama

Yine ak olarak, mteabihatda kendi mezhebinin de ayn selef gibi tevfiz yolunu tuttuunu fakat bidatilerin kendisini tevile zorladklarn aka ifade ediyor. mam Maturidi (r.a) ise kitaplar iinde getirdii meselelerin ounda delil sunmamtr. Onun ashabndan mteahhir olanlarn zamannda,bidat,rafzilik,cebr ve itizal yayld ve

15

meseleleri aklamaya, izah ettirmeye, kendilerine delil getirmeye hissettiklerinden kitaplarnda Earinin (r.a)yoluna dnmlerdir.

ok

ihtiya

Benim sylemi olduum akaid ilmine dahil szlerin hepsi, bilgi sahibi olanlarn yannda aktr. Bu son sylediklerimle iki imam hakknda yaplan itirazlar ve zan edilen (gnah kabilinden olan) baz hususlar kalkm oluyor. Bu miskin kulun mezhebi seleflerin mezhebi, Sddkiye olan tarikat da, sahabe ve tabiin byklerinin yolu olduundan, onlarn yasakladklar eylere dalmak ona zor gelir. (Mevlana (k.s) miskin derken kendisini kast ediyor.) u kadar var ki, bu mesele dindeki ana meselelerden ve akaidin temeli olduundan, onda (fikirlerin birbirine) karma, eilip dalma ve dzensizlik olduunu grnce, Eari (r.a) ve iki mezhebin mteahhirinine uyarak bu meselenin zmne baladm. (Buna balarken de) kendi havl ve kuvvetimden uzaklap kendi varlm ortadan kararak Fazl-u ihsan sahibi olan (Allah-u Tealann), havl ve kuvvetine smsk yaptm. O ki, itimadm ancak Onadr. O bana yeter. O ne gzel vekildir. unu bil ki, Maturidiyyenin yannda kesb denilen irade-i cziye, kulun ihtiyaryla kendisinden sadr olup o kulun kudretinin eseridir. Zira Maturidi muhakkiklerin ittifakyla, kulun bir eyi icad etmesi mmkn olmad halde, kudret sahibi olan kulun bu kudreti sebebiyle fiillerine deiik nispet ve izafelerin yaplmas caizdir. Sadru eriann Tavzih adl kitabnda Maturidi eyhlerine izafeten iaretle Hasan elebinin erhul Mevakfn erhinde ifade ettikleri gibi, kulun kudreti yle bir ekildedir ki, ondan hibir hakiki emrin meydana gelmesi gerekmez. Birka defa getii gibi kulun kudreti ancak Allahn (c.c) o fiili halk etmesine sebeptir. Kulun kudreti fiilin sadece vasfna, taat ve gnah olmasna taalluk eder. Mesela bir yetime edeplendirip terbiye etmek iin tokat atlsa bu sevap, onu tahkir ve rezil etmek iin tokat atlsa bu da gnahtr. te bu kulun kudretinin eseridir. rade-i cziyye gibi, itibari ve var olmayan bir emir olan fiilin vasf dahi irade-i cziyyenin daha nce sylediimiz zere Her ey ilk olarak Allah-u Tealaya isnad edilir kaziye-i klliyesinden anlalr. Eari ve Maturidi mezheplerinin faziletli alimleri bunu sarahaten aklamlardr. (Madem ki biz, fiilin vasf irade-i cziyyenin eseridir dedik, o halde irade-i cziyye de kulun kudretinin eseridir.) Eserin eseri de kendinin eseri olduundan yok olan bir eye var olan bir eyin tevakkuf etmesi yine caizdir. Bir fiilin vcudunun onun engelinin bulunmamasna bal olmas gibi. (Mesela, orucun olmas, onun manii olan hayzlk kannn olmamasna baldr.) Bylece yaptmz aklamalarla baz itirazlar kalm oldu. Birincisi, harite var olan bir eyin harite var olmayana nasl tevakkuf edecei. kincisi, Maturidilerin Kudretin eseri, irade-i cziyye ile tabir edilen kesinlemi azimdir. Szleri yine onlarn Kudretin eseri, fiilin taat ve gnah olmasdr. Szne mnafi ve ters der. ncs,yine Maturidilerce kulun kudretinin messir olmasnn manas eer fiil iin adetteki artlardan ise o, Eariye mezhebinin ta kendisidir. ayet bunun manas kulun kudretinin fiilin olumasndaki tesiri ise, o vakitte de eer istiklalen tesir ediyor denirse bu da Mutezileliler gibi olur. Eer kulun kudreti Allahn kudretine uygun dmekle fiilin olumasnda tesiri var denirse bu stadn mezhebiyle ayn olmu olur. Zaten daha nce bahsetmi olduumuz batl szlerin kayna da burasdr. Bu itiraz kaldrmann yolu, Mutezilelilerin ve stadn yannda olduu gibi Maturidilerde kulun kudretinin fiilin aslnn yaradlnda tesiri olmaddr. Ancak Maturidilerin yannda kulun kudreti, irade-i cziyye ile fiilin taat ve gnah olarak vasflandrlmasnda tesir eder fakat itibari emirlerde tesiri yoktur. Eariler ise byle dnmezler. Earilere gre kulun kudretinin hibir tesiri olmayp, irade-i cziyyede ve fiilin taat yahutta gnah olmasnda bir beis yoktur. Bazlar da (irade-i cziyyenin kulun kudretinin eseri oluuna itiraz ederek) gerekte yok olan bir eyin kudretin eseri bulunduuna, kudretin bir eyde tesir etmesinin manasnn

16

onu yokluktan varla kartmasndan baka bir ey olmadna inanmlardr. Gerekten de, birincisi kudretin eseri olamaz. rade ise, ona taalluk edeceinden ihtilaf vardr. Kimisi kudretin taalluk etmedii gibi iradenin de taalluk etmeyeceini sylemi, kimisi de kudretin taalluk etmedii halde iradenin taallukunun caiz olduunu sylemitir. Bu ihtilaf baka yerlerde aklamtm. Bunu inkar edeni, niza ve ekimeye girmemek artyla mazur grrz. Zira o gerekte grmemi olabilir. tiraz eden kimsenin kulun kudretinin bir eyde tesir etmesi, onu icad etmesinden baka bir ey deildir. Demesinin bir manas yoktur. Zira kudretin bir eyde tesir etmesi demek, onu nefsul-emre karmak, dier bir manasyla onu yok etmek, baka bir deyile de onun varln devam ettirmektir. Eer sen (bu ekilde Maturidi mezhebini aklamakta) o kadar kandn kulun tesir sahibi olmas Allah-u Tealaya erik olmasn gerektirmiyor mu? Senin burada ispat ettiin tesir ile muhakkik bnl Hmamn ispat ettii tesirin arasndaki fark nedir ki o kadar onun ileri srd tesiri inkar ettiniz? dersen, ben de her iki tesirin arasnda hem akli hem de nakli farklar olduunu sylerim. Aralarndaki akli fark udur: Benim inkar ettiim tesir,irade-i cziyyeyi varln kayna grmektir. spat ettiim tesir ise, itibari emrin, kulun kudretinden domasdr. Halbuki varl izafe, itibari emrin domasndan daha kamil ve balidir. Hatta ikisinin arasnda hibir bant yoktur. (yleyse itibari emrin domasn kula nispet etmekle, Allaha irk komak mevzu bahis olmaz. Fakat varln kaynan kula nispet etmekle, kulun Allah-u Tealaya kar irk koma durumu lazm gelir.) Varl yaratmak daha bali ve kamil olduundan Allah-u Teala, birok ayetlerde ibadet edilmeye layk oluunu kendisinin varln sahibi ve yaratcs oluuna balamtr. (Mesela, Cenab- Hak: Rabbiniz olan Allah her eyin halkdr. yleyse Ona ibadet edin(Enam 102) buyuruyor.) ki tesirin nakli delili ise, Cenab- Hakkn birok defa mukaddes zatn her eyin halk diye nitelendirmesidir. Halk, yaratmak demektir. Ehl-i snnetin stlahnda ey demek var olan demektir. tibari emir ile hal ise mevcut deildir. Bundan dolay vcuda gelmesini kulun kudretinin eseri klma naslara uygun deildir. tibari emir ve hali kulun kudretinin eseri yapmakta naslara bir muaraza olmu olamaz. Bylece iki tesirin aralarndaki aklam olduumuz fark ile, yaratmada kulun Allaha ortak olma durumu kalkt gibi, bazlarnn kulun, kudretine mutlak tesir etmesini byk grmeleri de def edilmi oldu. Onlarn bunu byk grmelerinin sebebi; vcuda gelmedeki tesir olan icad ile emri itibarinin tesiri arasndaki fark grememelerindendir. Mevakf ve dier kitaplarda getii gibi Earinin (r.a) yannda kesb demek, kulun yaratma hususunda tesir etmemek kaydyla takdir edilen eye mahal ve sebep olmasdr. Bu marenet (?) ise, Allah (c.c)un, takdir edilen o eyi yaratmada ki adette cari olan artdr. Kulun kudretini sarf etmesi ise onun iradesini sarf etmesine baldr. radenin sarf edilmesi ise, yapmay veya yapmamay tercih etmek demektir. Eariler iradeyi tarif ederken, o yle bir sfattr ki, msavi olan iki eyden birisini tercih etmek onun zelliidir diyerek akladklar gibi bu tercih iradenin zat iin sz konusudur. Eari mezhebinin bu tarz aklamasnda birka zorluk gzkmektedir. Birincisi: (iki eyden birisini tercih etmek, iradenin zat iindir denmiti, oysa ki) zatn mktezas olan bir ey ondan ayrlmaz. radenin bir tarafa taalluk etmesinin onun gerei olmas, iradenin bir tarafa taalluk etmesinin kul teklifle muhatap olmu olsa bile vacip olduunu gsterir. Bu durumda tekellfn faydas nedir ki? kincisi; Earinin kesb grnn temel noktas; iradenin taalluku zerinde olan iradenin zatna lazm olmasdr. Bu durumda Eariye gre kulun muhtar olmasnn manas nedir? (Nitekim yukarda Earilere gre, kudretin bir tarafa ynelmesinin, iradenin ynelmesine bal olduunu sylemitik. Bir eye ynelmek ve ona taalluk etmek ise iradenin zatna lazm olan ayrlmaz eydir. rade ise Allah-u Tealann mahlukudur. Bunlarn hibirisinde de kul muhtar deildir. Buna gre, Earinin kulun muhtar olduunu sylemesi manaszdr.)

17

nc zorluk, sizin zikrettiinize gre, fiilin taat veya gnah olmasnn manas zahir deildir. Zira fiilin taat veya masiyet olmasnn asl noktas, kulun kudret ve ihtiyaryla kesinlemi bir azmi ortaya koymas zerine idi. Akland gibi Maturidi mezhebinde fiilin taat veya gnah olmas kesinlemi azm iledir. Earinin mezhebinde kulun kudretinin hibir tesiri olmaynca fiilde taat veya masiyet sz konusu olamaz. Bu kark durumun cevab, kulun iradesinin mutlak surette onun ilmine tabi olmasdr. Bu durumda iradenin muktezas da ilmin muktezasna bal olmaktadr. Byle olunca da kul; Cenab- Allah tarafndan taat yapmak ve gnahlardan korunmak ile mkellef olduunu, Cenab- Allahn da byle yapt takdirde, Onun kerim zat ve cemaline bakmay ve ebedi olan nimetlerle fevz- felah bulmay vaad ettiini bilirse, bu bilgi kendisini taat ve ibadet yapmaya, gnah ve masiyetten saknmaya gtrr. Ayn bunun gibi melun eytan da nefs-i emmarenin yardmyla yapt vesveselerle insan istirahat ve fani lezzetlerle lezzetlenmenin itihas ile nefs-i emmarenin arzularna uymaya arr. Ahiret nimetini brakp bunlar tercih etmi kulu taat ve ibadetleri terk etmeye, gnah ve masiyetleri ilemeye, gtrr. Kul bunu bildiinde iradesinin taalluku iki taraftan birisiyle taalluk etmeye ayrlr. Zira insandaki teklif, iradeyi hayra doru eker. kinci davet eden ise iradeyi erre doru eker. Kulun irade etmeye mecbur olmas iradesiyle kendisinden sadr olan fiilinde de mecbur olmasn gerektirmez. Earinin yannda kulun iradesinde mecbur olmas o iradesinden sadr olan fiilin de mecbur olmasn gerektirmemesi, Allah Tebareke ve Tealann fiillerinde olduu gibidir. Zira yce Allahn iradesinden fiilin sadr olmas kulun ihtiyaryla deil zorunlulukladr. (Allah-u Tealann iradesi ihtiyari olsayd o zaman hadis olurdu. O durumda da yce Allah hadislerin mahalli olurdu ki Allah iin bu muhaldir.) Bununla birlikte birok muhakkik alimlerin ve kelam alimlerinin ittifakla syledikleri gibi Allah (c.c) fillerinde fail-i muhtardr. Bunun yannda Eari mezhebinde titreyen el ile kiinin ihtiyaryla sallad elin arasnda fark olmas, kulun kendi fiilinde fail-i muhtar olmasn ispat etmektedir. htiyar fiili mkil grp hakikatini sorann, ihtiyarn keyfiyet ve eklini bilmemesi bize zarar vermez. Taftazani, erhul Akaid adl kitabnda yle der: Yaplmas kudret dahilinde olan bir fiil, iki kudret altna girebilir fakat bunlarn cihetleri birbirinden ayrdr. Fiil Allah-u Tealann kudreti ynyle icad ve yaratma olup, kulun kudretinin ynyle de kesbdir. Bu kadarn bilip sylemek zaruri olup, bundan baka bir ibare ile meseleyi tahkik etmeye de kadir deiliz. Earinin mehur olan mezhebine gre, kulun kudreti bil-fiil tesir etmedii gibi bil-kuvve de tesir edici deildir. Fakat u kadar var ki, kulun iradesinin zatndan doan, onun iradesinin fiile taalluktan hasl olan kulun kudretinin fiile taalluku, zat Barinin kudretinin fiilde tesir etmesinin adete gre artdr. Bylece fiil kulun kudretine taalluk etmesi sebebiyle, Allah Tebareke ve Tealann kudretinin tesiri ile oluur. ayet kulun kudreti taalluk etmeseydi, yce Allah Tebareke ve Teala o fiili yaratmazd. Mesela yakma iinde Eari ve Maturidilerce Allah Tealann messir kabul edilmesi gibi. ayet ate yaklan eye temas etmeseydi, Allah (c.c) onu yakmazd. Earinin yannda, kulun fiile olan nispeti, atein yakmaya olan nispetinden, kulun kudretinin ve iradesinin olmas ynyle ayrlr. (Atein yakmakta ne iradesi ve ne kudreti vardr, kulun ise hem irade hem de kudreti vardr.) radenin taalluka tesir etmesinin adete gre art olduunu sylemitik. Buraya kadar anlattklarmzdan anlald gibi, Earinin yannda kul ihtiyar ve iradesinde mecburdur. Fakat fiillerinde mecbur deildir. Buna orta cebr manasnda cebr-i mutavasst denir. Cebr-i mahz, yani sadece cebri kabul edilen grte olduu gibi hem iradesinde hem de fiilinde cebri kabul etmemektedirler. Zira kiinin titreyen eli ile ihtiyaryla sallad eli arasndaki fark aktr. Bunun iin kulun ihtiyari ve bedeni (yani zahiri cismiyle yapm olduu) fiillerin her birisi drt temel zerine tevakkuf eder. Bunlar: 1-) Yaplan bir fiili tasavvur etmesi

18

2-) O tasavvurdan doal fiilin yaplmasna czi bir evk. 3-) O fiile czi bir kasd ( O fiilin gerekli ve gzel olduuna kanaat ettikten sonra ona meyilli olmak) 4-) Azalar harekete geirmektir. Bunlarn hepsi, beden uzuvlarndan herhangi birisiyle yaplan ihtiyari fiilin balangcdr. Eariye gre kulun kendi ihtiyarnda mecbur ve zorland sana gizli kalmasn. Zira Eari, kulun muhtar olmakla beraber czi olan ihtiyarda mecbur olmasn kabul etmekte. Zira ihtiyardaki zorunluluk, ihtiyara mnafi olmayp nceden getii gibi onu tahkik ediyor. Sadi Taftazani, kitaplarnda bunu aka zikrediyor. Kad Beyzavi de Allah (c.c)n Onlara seme hakk yoktur (Kasas 68) mealindeki ayeti celilesinin tefsirinde, kulun ihtiyarnda zorunlu olduunu sylyor. ( Earinin (r.a) sylediklerinden anladmza gre, onun yannda kul, kendi fiilinde tamamyla muhtar deildir, ayn zamanda kul, fiillerinde mecbur da deildir. Bu gre cebr-i mutavasst (orta zorlama) denir.) imdiye kadar yapm olduumuz aklamalardan anlald zere Eariye gre kulun fiilinde mecbur olduunu kabul etmiyorduk. ayet kabul edecek olsak bile, hsn ile kubh gzel olma ve irkin olma vasf- Earinin yannda eri olduklar iin, aslnda cebr-i mahz (tamamen cebr) ile teklif etmek caizdir. Durum byle olunca, Eariler bu son sz sylemeleriyle beraber kendi mezheplerinde delil getirmediklerinin sebebi, son grn bizim ile cebrilik arasnda mterek bir vasf olmasndandr. Bu tarzda bir delil getirecek olursak ayn fikirde olduumuz anlalr. Halbuki cebriyeciliin batl olduu tm kelamclarca kabul edilmitir. YLK VE KTLK Husn ile kubh (iyilik ve ktlk)ten bahsetmeye gelince, bu konu gzel bir mevzu olduundan ayrca dindeki birok asln ona dayanmasndan ve aklamas kapal olduundan bu konuda Hanefiler ve Mutezilenin arasndaki gr farklarnn biroklarnca anlalmam olmasndan dolay bu meseleyi dahi sana aklamak isterim. Bilesin ki, hsn ile kubh hakkndaki kelam drt makamdadr: Birinci Makam: Husun ve kubuh ayr manada kullanlr. Birincisi, husn kemalin sfat, kubh ise naksyetin sfatdr. Mesela adalet gzeldir, zulm irkindir dediimiz vakit, adaletin kemal sfat olduunu ve zulmnde eksiklik sfat olduunu kastederiz. Husn ve kubhun ikinci manalar, husn demek kiinin garaz ve tabiatna uygun demektir. Kiinin dmannn lmesi gibi. Kubh da kiinin garaz ve tabiatna uymayan demektir ki kiinin dostunun lmesi gibi. (Bu manadaki husn ve kubh izafidir yani nisbi olup, bazlarna gre iyi bazlarna gre de kt olabilir. Mesela len bir kiinin lm onun dostlarna kt dmanlarnca iyi bir durumdur.) Bazen de bu husn ve kubh yerine maslahat ve mefsedet (kar ve zarar) tabirleri de kullanlr. Husn ve kubhun nc manalar, husn demek dnyada vme ahirette de sevabn, kubh da dnyada ktleme ile ahirette azabn gerekli olmasdr. Aramzda ihtilaf mevzuu olan ksmda bu nc ksmdr. Zira husn ve kubh bizlerin yani Earilerin ve sufilerin yannda eri, Hanefilerin ve Mutezilelilerin yannda ise aklidir. kinci Makam: Bir eyin eriatta kabih olmas demek , tahrimen ve tenzihen ondan nehyedilmesi demektir. Husn ise bunun hilaf olup, tahrimen ve tenzihen ondan nehyedilmeyen eyler demektir. Buna gre mubah olan bir ey hasendir. Bazlarna gre ise, hasen; yaplmas emredilen, kabih ise; yaplmasndan nehyedilen ey demektir. Buna gre mubah olan ey (hasen veya kabih deildir. kisin arasnda) vastadr. Hayvanlarn fiilleri de ayn ekilde vastadr. ocuklarn fiillerine gelince, bunlarn husn ve kubh ile muttasf olup olmamas hususunda ihtilaf vardr. (Bazlarna gre onun fiili de ya hasen, ya da kabihdir. Bazlar da, ocuklar bil fiil mkellef olmadklarndan fiillerinde husn ve kubh sz konusu olmaz demilerdir.) eran kabih olan bir ey sonradan hasen olabildii gibi, eran hasen olan bir ey de sonradan kabih olabilir. Mesela, bir eyin nce yaplmas emredilirken daha sonra nesh
19

vaki olup ondan nehyedilmesi veya bir ey nceden nehyedilirken nesh vaki olup onun yaplmasnn emredilmesi gibi ki, bir eyin nesh yolu ile hem emr hem de nehye varid olmas caizdir. nc Makam: (Earilerle Hanefiler ve Mutezilelilerin aralarndaki) hilaf, buna mebnidir ki (Hanefi ve Mutezilelilere gre) fiilde yle bir cihet vardr ki,akl o cihetten dolay o fiilin hasen veya kabih olmasna hkmedebilir. Fiilde bulunan bu ciheti akl, ister dnmeden ve tefekkr etmeden idrak etsin (ki hi kimseye zarar vermeyen doruluun hasen olmas ve bakalarna zarar veren yalann kabih olmas gibi. Bunun husn ve kubh olmas, zaruraten aka anlalr.) isterse akl dnerek ve tefekkr ederek o fiilin hasen ve kabihliini sonradan anlasn. (Bakalarna zarar veren doruluun hasen ve yine bakalarna fayda veren yalan sylemenin kabih olmas gibi. te o cihet fiili ilemekte onu yapmay emr etmeyi ve ya ondan nehy etmeyi gerektirir. sterse de akl o fiilin hasen veya kabih olmasn bedihi olarak veya dndkten sonra idrak etmeyip ancak eriatn varid olmasndan sonra anlam olsun. (Mesela, Ramazann son gnnn orucu hasen, evval aynn ilk gnnn orucunun kabih olmas gibi. Ramazann son gn orucunun hasen olmas ancak eriat gelip onun vacip olduunu bildirmesinden sonra; evval aynn ilk gnnn orucunun kabih olmasn da eriat gelip onun haramiyetini bildirdikten sonra anladk yoksa ki akln kendisinin onlardaki husn ve kubhu idrak etmesi imkanszdr. ) Veyahutta (Eari mezhebinde olduu gibi) akln bir eyin hasen veya kabih olmasnda hkm yoktur. Zira fiil kendi bnyesinde mehdi, zemmi, sevab ve ikab gerektirmez. Fiilin bunlar gerektirmesi eriat iledir. Fetret ehlinin kurtulmalar bu prensibe gredir.(Fetret ehli iki peygamber aras gelen kavme denir) Ayn ekilde eriat gelmeden nce hibir hkm (helal, haram, vacip,mendup, mekruh) olmay akln husn ve kubhu kendi bana idrak edememesinden dolaydr. Akl iin husn ve kubh konusunda eriat gelmedike hkm olmadn syleyen ikinci gr Earilere aiddir. Akl iin husn ve kubhta hkmn cari olduunu syleyen birinci gr, iaret ettiimiz zere Hanefilerin cumhuru ile Mutezilelilere aid bir grtr. Mutezileliler byle dedikten sonra her birisi u ihtilafl konularda eitli grlere kail olmulardr. Gzelletiren ve irkinletiren ciheti gerektiren sebep fiilin zat mdr? Yahut harite bulunan fiilin hakiki bir sfat mdr? Yoksa harite bulunmayan fiilin itibari bir sfat mdr? Yoksa gerektiren sebebe ihtiyac olan kubhtur da husn iin kubhu gerektiren bir sebebin olmamas kafi midir? Drdnc Makam: Hanefilerin tm kulun takati olmayan bir eyle teklif olunmayacan sylerken furua ait baz meselelerde Mutezilelilere muvafakat, birok konularda ise onlara muhalefet etmilerdir. Hanefiler Allah Tealann hakim-i mutlak olduunu ve bakalarnn onun zerinde hkm etmesinden mnezzeh olduunu ve hi kimsenin onun zerine hkm etmediini. Sylemilerdir. Bylece, Allah (c.c)n dnyada kullarna ltufta bulunmas,onlara faydal ve maslahatl olan yapmas, ahirette de taatta bulunanlara sevap verip mkafatlandrmas ile gnah ileyenlere ceza verip ikabetmesinin vacip olmadn sylemilerdir. Zira bu saydklarmzn ztlar da hikmete muhalif deildir. Yine Hanefiler; akln gerek ak olan ve vastasz olarak hsn ve kubhda, gerekse de nazari olup baka bir fiilin domasyla husn ve kubhda, hsn kubhu bilmesinin gerekli olmadn ancak akln adetde bir alet olduunu, o aleti kii kulland vakit Cenab- Hakkn kulda bilgi ve ilim yaratt hususunda Mutezilelilere muhalefet etmilerdir. in banda ve sonunda Allaha hamd olsun.

10. MEKTUP
Mevlana Halid (k.s) bu mektubu amdan Hilafet Merkezine, sadk mridi eyhl-slam ve Mftiyl-Enam Mekki Zade Mustafa Asm Efendiye (r.a) gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla.

20

Mahlukatna ikram ettii bilip bilmediimiz btn nimetlerine karlk Allah Tealaya hamd olsun. Efendimiz Seyidimiz Hz. Muhammede (aleyhi ekmelttehaya), Onun al ve ashabna salat-u selam olsun. Mektubunuz bize geldi. Fakirlerin kalbeleri size meyletti. eriatn z olan tarikatmz yaymak ve ykseltmek iin gsterdiiniz ihtimamn hreti bize ulat. Bu durum yanmzdaki kadru kymetinizi artrd. Allah sizi her iki dnyada da hayrla mkafatlandrsn. Grnr grnmez btn skntlardan muhafaza etsin. unu iyi biliniz, zahiri vcuttan geerek ruhun ilahi cezbe iinde gark olduu sahih keif ve ak mahede ile sabit olmutur ki: itikad dzeltip ehl-i fesadn hal ve yollarndan uzak durup, drt byk mezhepten birine uyarak farzlar yerine getirdikten sonra saadetin en ycesi ve ibadetlerin en faziletlisi gizli zikire devam etmektir. O anda her ne kadar sen Onu grmesen de Allah Tealann seni grdn, hibir eyin Ona gizli kalmadn, dnn sonunda Ona olacan bilmelidir. Burada bahsettiim bilmekle taklidi ilmini kasdetmiyorum. nk o insanda baz anlar bulunur ve bu tr bilmeye bidat ehliyle ihsan sahibi, mminle kafir ortaktr. Yani onlarn hepsi de szle Allah Tealann her yerde hazr ve nazr olduunu sylerler. Benim kastettiim ve asl istenen gerek mahede ehli imamlardan alnan ve bilinen hakikat ilmidir. Bu ilim ise, Allah-u Tealann adeti zere zor olan mcadeleleri yapmak ve tm zinetli eyleri terk etmekle veya kalbin ii ve dyla marifet ehli olanlarn gizli hallerine yapmakla elde edilir. O da zellikle bu yce tarikatn halifelerinden birisine yapmakla olur. Allah (c.c) tarikatn efendilerinin srlarn mukaddes eylesin. Zira bu tarikattaki halifeler Allah Tealann yardmyla baz kimselere kemal-i ihlas, snnet-i seniyyeye ittiba, bidatleri terk, kalbi ile dnya nimetlerinden yz evirip, ahiret nimetlerine meyl etmek art ile, deerli elbiseler iinde ve yaylm sergiler stnde hayat srseler bile kendilerine, uhud devleti (devaml Allah Teala ile beraber olma erefi) ve yksek himmetler ile ihsan ve ikram ederler. Ebu Said El Hudri (r.a) nn rivayet ettii hadis-i erifte Peygamber Efendimiz (aleyhi ekmelttehaya) yle buyurmulardr: Muhakkak ki baz kavimler, dnyada Allah-u Tealann zikrini, serilmi yataklar stnde yaparlar. Allah (c.c) onlar en yksek derecelere koyacaktr. Birok veliler ve alimler bu hadis-i erif Nakibendi sadatnn Allah onlarn srlarn yceltsin ve nurlarn stmze yadrsn- zerinde bulunduu yolun doru ve sahih olduunun delilidir demilerdir. Mcahede veya batn ehline yapmayan ve yollarna sluk etmeyen kimse hi durmasn nefsine alasn. u szn sahibi ne gzel sylemi: mrn zayi edip, Hakka dnmeyen kii, Artk durup, alasn, nk perian ii. Gcnz yettii kadar hafi zikirlere itina etmeye ve yce silsilenin pirlerinden meded talep etmeye zen gsteriniz. Sahip olduunuz yksek rtbeler sizleri bundan alkoymasn. Zira bu zmrenin az da oktur. Onlarn (k.s) bir damla nispeti karsnda deil gl, deniz bile az grnr. u iir sanki bunun iin sylenmitir: Senden gelen az ey de bize kafidir, Fakat senin azna, az m denilir? Allah (c.c) bize kafidir. O (c.c) ne gzel vekildir.

11. MEKTUP
Mevlana Halid (k.s) bu mektubu Allah Onun nefesinin bereketini zerimize yadrsnmerhum talebesi, Badat valisi Davud Paaya gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, Gven Allah (c.c) adr. O (c.c) bana kafidir. O (c.c) ne gzel vekildir. Fakir olan kuldan, allame, ilminde mahir, zeki, efendi ve hem kl hem de kalem sahibinedir. Zor ileri

21

komutan grnzle kolaylatrnz. amayan, isabetli fikrinizle, dank olan beldelerin ve kullarn maslahatlarn dzeltmeye devam ediniz. Sizlerden ard arda fakirlerin en fakirine iaret geldi. Emirlerin veziri olarak; bu fakirin arac olup, nasihatleriyle, ortaln dzelmesini, kin, buz ve dmanln giderilmesini ve barn salanmasn talep ettiniz. Aradaki bozgunluun bara, ayrln birlemeye dnmesini istediniz. Halbuki bu miskinin byle zor ve tehlikeli ilere girmesi baz kiilerin akllarna gre, gzlerden dmesine, mertebesinden inip, kmesine sebep olacaktr. Buna ilaveten dnya ehlinin sz ve ahdlerine hakkyla gvenmem ok gtr. Zira o, dikenli aacn dikenini, elle syrmaktan daha zordur. Biz onlarn ahdlerini bozmayacaklarndan, vaatlerini yerine getirebileceklerinden emin deiliz. Btn bu olumsuzluklara ramen Mevla (c.c)nn rzasna baktm. slam idarecilerinin emirleri eriata uygun olduunda, itaat vaciptir, hkmyle hareket ettim. Dinin galip olmas, Mslmanlarn faydalarnn dnlmesi, snnet-i seniyyenin kuvvetlenmesi, devlet-i aliyyenin hukukuna riayet edilmesi ve Mslmanlarn alak ve yalanc frkann iddet ve eziyetinden kurtarlmas gibi meseleleri dnnce knamalar ve ayplamalar kabul ettim. Ktlerin irkin ve alak szlerine aldr etmedim. Kerim olan Allah raz olursa eer, irkin kiiler veremeyecektir keder. Ben de azm sahiplerinin yaptklar gibi, kendimi hazrladm. Allah Tealann yardmyla hibir ktleyicinin knamasndan korkmayanlar gibi, o ii bitirmeye altm. Biz hem hayr talep, izin istemek ve hem de meded dilemek iin Nakibendi silsilesinin imamlar olan, sadatmza ve nderlerimize Allah Teala, onlarn bereketli nurlar ve feyizleriyle yeryzn doldurduu gibi,bizleri de onlarn aydnlk srlaryla mukaddes eylesinyneldik. Baban emirlerinin bakan Mahmut Paa, amcas Abdullah Paa, kardei Osman Bey, Kad ve onlara yardm edenlerin bykleriyle konutuktan sonra, topluca huzurumuza ardk. Allah Tealann yardmyla, onlarn kalp ve kulaklarn menedici vaazlarla, kalplerini ve vcudlarn deerli lafzlarla doldurduk. Nasihatlerimize icabet ettiler, itaat ettiler. Yllar boyunca adet ettikleri ve kkletirdikleri dmanlktan kurtuldular. Sonra onlara bir meclis kurduk. i gayet salamlatrmaya altk. ki yzllk, riyakarlk yollarn kapattk. Mahmut Paann daha salam yemin etmesine gcmz sarfettik. Bu konuda kendisinden daha kuvvetli ahd ve misaklar aldk. Sz alrken de en sert yollar kullandk. Yce Allah (c.c)n hakk daha byk ve daha ok olduundan, paann hatrna bakmadk. Gnderdiim bu suret, yemin ettirme suretidir. Mhrlenmi Kuran- Kerim ile gnderiyorum. ok daha kuvvetli yemin ekilleri vardr ki, bu satrlarda yazlmasn uygun bulmadm. Bu anlamalar ve szleri ancak kyamet gnnn azabndan korkmayan kiilerle, karanlklarn aydnlatcs olan Peygamber Efendimiz (aleyhi ekmelttehaya)n mmetinden olmay basite alan dininde zayf kiiler bozulabilir. ster sizler (Allah (c.c) yardm eylesin), ister Mahmut Paa olsun, bu misak ve yeminleri bozarsanz, hakir bir le iin, Allah Teala ve Tekaddes Hznn gazabna kendinizi hedef edersiniz. slam dairesinden kma durumuna derek, ayplanma ve knanmay hak etmi olursunuz, iyi ve kt kiilerin ayplayan dilini zerinize ekersiniz. Bu zayf ve miskinin zerinde ayplama kalmaz. ster erefli, ister erli olsun, kimseden hakkmda ktleme dnlmez. Yemine ve yemin ettirene ne kusur gelir? Ben bu szleri gayb bildiim iin sylemiyorum. Zulm edenler nereye dneceklerini bileceklerdir (uara,227) Allah Tealann en erefli salat ve selamlar peygamberlerin hatemine Onun tm al ve ashabna, ebediyen, her lahza ve vakitte Allahn malumat ve Onun kelimat miktarnca olsun, son szmz; gerekte hamd alemlerin Rabbi olan Allah (c.c) iindir.

12. MEKTUP
Mevlana Halid (k.s) bu mektubu Medinets-Selam olan Badadn halifeler (k.s)ine gndermitir.

22

Rahman ve Rahim olan Allahn adyla Yardm yalnz Ondan talep ederiz. Hamd Allaha mahsustur. Selam Allah Tealann setii kullarn zerine olsun. Kendi nefsinin helakna alan, bugnn iiyle megul olmakla, yarnn cezasndan, dnk gnahndan gafil kalan kul Halid (k.s)den, mahdumlar Seyyid Abdul-Gafur, e-eyh Muhammed el-Cedid ve Musa el-Ceburiye.. Allahn selam, rahmet ve bereketi stnze olsun. Sizlere, snnet-i seniyeye sk yapmay, cahiliyye adetlerinden ve irkin bidatlerden yz evirmenizi, sufilerin atahatlarna aldanmamanz, avam tabakasndan kark kiilerden uzaklamay, vezir, emir veya paa yannda bulunarak, onlarla sohbeti terk etmenizi, kuvvetli ve sk bir ekilde emir ve tavsiye ederim. Zira onlara ricada bulunmanz sizleri sonuta ktleyecek ayplar ortaya karr. ki zararl eyden birini yapmak zorunda kalrsanz, zarar az olan yapmak lazmdr. Mutlu o kimsedir ki bakalarndan vaaz dinler, ibret alr. Zannetmeyiniz ki Mslman kardelerinin ihtiyacn temin etmek en byk ibadetlerdendir. Bu dorudur ama din kardelerine hizmetten daha nemli hizmet olmad zaman geerlidir. Padiahlara, emirlere, kumandanlara ve onlarn yardmclarna katlmayn. Sohbetlerinde bulunmayn. Onlara iltifat etmeyin. nk sizler onlar slah edecek kuvvete sahip kiiler deilsiniz. Onlar zalim kiilerdir. Biz salih kiileriz diye bbrlenip onlarn gybetini yapmaynz ve onlara svmeyiniz. Onlara svmek ve gybetini yapmak, kendini beenmek ve cahillikten dolaydr. Az veya ok bizde zalim olmayan hibir kimse yoktur. Ancak emir sahibi kiilere yardmclarna, tevfik ve slah ile dua etmeye ihtimam ediniz. Taberani; Muceml-Kebir ve Mucemul-Vasitin de Peygamber Efendimiz (aleyhi ekmeluttehaya)den mamlara svmeyiniz. Onlarn iyiliine dua ediniz. nk gerekte onlarn iyilii sizlerin yararnadr. Hadis-i erifini rivayet etmitir. Bundan sonra, idarecilerden ve onlarn yardmclarndan hi kimseyi tarikata almayn. Yine, ehvetlere dalm, dnya lezzetleriyle lezzetlenen tccarlardan, ilimlerini insanlarn yannda eref kazanmaya ve dnya maln toplamaya vesile klan ilim talebelerinden, bota durup, isizliinden dolay tarikata dayananlar, tarikata almaynz. Salih olmak ve mridlik adyla kendi arlklarn, insanlarn boyunlarna ykleyen kiileri ve dnyann herhangi bir rtbe ve mevkisi eline geince kaplan gibi ona srayan ve deil bir mrid, bir halife dahi onlarla karlatrldnda fkelenen kimseleri de tarikata almaynz. Halifelikten dolay hret ve para kazananlar grp,hret ve para kazanmak iin halifelik sevdasna tutulanlar da tarikata almayn. Biliniz ki benim yanmda en sevimliniz kendisine tabi olanlarn iinde dnya ehli az, yk hafif olan, fkh ve hadis ile en fazla megul olannzdr. Baz hadislerde: Bir kiinin sultana yaklamas fazla olursa, Allah Tealadan da uzakl fazla olur. Kendisine tabi olanlar oalrsa, eytanlar da oalr. Mal oalrsa, hesab da zorlar. eklinde buyurulmutur. Durum byle olunca, bu saydm kiiler ile cemaatnz oaltmaya meyliniz, tamah, hret ve eref sevgisini artrr. Din verip, karlnda dnyay almaya sebep olabilir. Bu niyetlerin hepsinin fesada gtrc zararl olduklar aktr. Beyan etmeye ihtiya yoktur. eytan sizi kandrmasn. Halifeliin faydas, cezbeyi temin ve kalpleri slah ile mmete fayda ulatrmak iindir. Etbanz ok olmad takdirde (Kuran- Kerimin) hatminin kolay olmayaca dncesi sizleri aldatmasn. Ben sizlere sadk talebeler braktm. Onlar da yukarda saydmz kt sfatlar yoktur. Bunlar az olsa da bir tanesi, dier tembellerin binlercesinden daha gzeldir. Kuran- Kerimin hatmi iin ise, otuz kadar mrid kafidir. Bunu ihlas ehli komularla da yapmak mmkn olabilir. ayet myesser olmazsa da, Allah Teala ve Tekaddes, hibir nefise kendi takatndan fazlasn yklemez. Kadnlar tevecch iin Ubeydullah el-Haydari Efendinin evine sk gitmeyi braksnlar. Sonra bu i tarikattan kmasna sebep olabilir. Bu ii isteyerek yaptndan dolay da

23

byk bir d kaydeder. Bu tarikatn sadatlar oyuncak deildir. Ubeydullah bu ii yapabiliyorsa zerinde hilafet olduu iin yapabiliyor. Kendisi btn halifelerden daha kdemli olduunu zannediyor ki bu yanltr. Tarikata girdikten sonra dnyaya meyledenle, tarikata girmeden dnya ehli olup bizi seven kimsenin durumu ayn olmaz. Bu tarikatn imamlar deil halifeleri, mridleri bile mridine sz verdikten sonra hafif yz evirmelerinden dolay tarikattan- tard etmilerdir. Reahat kitabna baknz. Tarikatn piri Bahauddin ah- Nakibend (k.s) ve Hace Ubeydullah el- Ahrar (k.s)dan hac iin izin isteyen veyahut baz medreselerde ders vermeyi kabul eden baz mridlerin tarikattan kovulduunu greceksiniz. ayet siz benim sz ve vasiyetlerime muhalefet ederseniz benimle yaptmz ahdi bozmu olursunuz. Bunun sonucunun nereye varacan biliyorsunuz.

13. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu Allah Teala trbesini nurlu klsn- Beytullahil-Haremdeki halifesi olan allame, el-kamil,molla Ahmet el-Hakkari (ra)ye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla.. Gafur olan Bari Tealann affna ok muhta miskin kul Halidden (ks), gz bebei ve dostu olan molla Ahmet el-Hakkariye Dua edilen kiiyi, beeri hicaplarndan karp, hakiki dosta vasl eden dualarla birlikte su gibi bereketli selamlar size olsun. Bundan sonra, kalp ve hatrmzn sizi dnd, gzlerimizin sizin cemalinizi grmeye arzulu olduu bir vakitte sizleri bu kat paras ile hatrlamak, dua ile de yardm etmek istedim. Sizlere, parlak tarikat- aliyeye tamamyla yapmanz tavsiye ederim. Nafileler ile megul olmak sizleri aldatmasn. nk nafile ibadetler haddizatnda gzel olmakla beraber, fena ehli olmayan kiiler iin ldrc zehir gibidir. Grmez misin ki, baz kiilerde, zahiri ibadetlerle megul olduklar iin, kendilerine bir enaniyet ve hatta zulm dahi ba gstermitir. O kadar ileriye giderler ki, tarikat ve tarikat ehlinden yz evirip, kendilerinin onlardan daha fazla takva ehli olduklarn zan ederler. Halbuki eriatn ve uhud ehli byk alimlerinin ittifak ettikleri gibi, kendi nefsini beenmek, bakalarn hor grmek ve nefsinin bakalarndan daha takva ehli olduuna inanmak byk gnahlarn en byklerindendir. Hatta kendilerini ibadet ehli zanneden kimselerden bazlar, aikar olarak tasavvuf ehline de dmanlk yapar. Halbuki, (bni Ata) Hikemde yle demitir: Zelillik ve boyun bkmeye sebep olan bir hata, vnmeye ve bbrlenmeye sebep olan bin taattan daha hayrldr. Alemlerin Rabbi olan Allaha hamd olsun.

14. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu; (Allah Teala ve Tekaddes, onun srlarnn bereket ve nuruyla bizlere yardm eylesin.) ran vilayetlerinde, Sineye bal, Sel Bta beldesindeki halifesi molla Resule gnderilmitir. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, Efendim, senedim, fazl, alim, kamil mevlamz molla Resule ikram ve fazlasyla eksiksiz selam ederim. Allah Teala ve Tekaddes btn mit ettii eyleri, kendisine nasip etsin. Mektubunuzla ereflenip, gzel hitabnzla lezzetlendik. Mektubunuzun, muhabbet ve sevginin kemali ile dolu olduunu, ballnza ve teslimiyete iaret ettiini grdk. Allah Tebareke ve Teala sizleri fakirler ve miskinler tarafndan hayr ile mkafatlandrsn. Sizler tarafndan bilinir ki;

24

Salih mal salih kii iin ne gzeldir. 1 mealinde hadis-i erif vardr. Dnya muhabbeti tm gnahlarn badr (asldr). 2 ve Dinar ve dirheme (paraya) tapan helak olmutur. 3 mealindeki hadis-i eriflerini de bilirsiniz. Hal byle olunca, bu gibi ilerde gven ve itimad, keif ve uhud erbab kiilerin szlerine olur. Onlar size aka Maln gzel olmasnn ve vlmesinin, kemal ehli iin olduunu bizim gibiler iinse, vebal ve cefa olduunu sylemilerdir. zellikle zamanmzda mal edinme, gnah ilemeksizin hakir ve alak hizmetlerde bulunmakszn nadiren mmkn olmaktadr. Bu sizlerin yksek zatna gizli olmayan bir itir. Cenab- Allah bizleri dnya ve ahiretin nimetlerini arkasna atan (gaye ve maksud edinmeyen) tm varlyla, Hz. Muhammed Mustafa nn (aleyhi ekmeluttehaya) snnetine uymaya ynelen kiilerden eylesin. Amin.

15. MEKTUP
Mevlana Halid bu mektubu; Dmakden, (hilafet-i aliyyenin merkezi stanbulda) ihlasl samimi mrid, Devlet-i Aliyyenin yksek rtbelerinde mevki sahibi Badat vilayetinin veziri, daha sonra amn valiliine tayin edilen Necip Paaya gndermitir. (Bu zat 1262 senesinde Mevlana Halidin (ks) trbesini tamir ettirmitir.) Rahman ve Rahim olan Allahn adyla.. Miskin ve sulu kul Halid en-Nakibendi el-Osmani el-Mceddididen, Allah yolunda muhlis dost olan Muhammed Necip Efendiyedir. Bari Tealann yardm onu hfz ile muhafaza etsin. Btn bela ve musibetlerden Rabbim seni korusun. Amin. Mektubunuz elime geti, talebiniz de kabul edildi. Kyamet gnnn korkularn, oradaki mahcupluk ve pimanlk anlarn hatrlaman tavsiye ederim. Bilin ki, gerekte dnya yok olmaya mahkum bir glge, kul ile Efendisi arasna giren bir perdedir. Dnya muhabbetinden kalbinde zerre-i miskal kadar bulunan kii hakiki kul saylmaz. Dnyay d ve iiyle atmayan kii makbul deildir. Bir nebevi hadiste; Dnya Allah Tealann gazabna uram, yaratld gnden beri Allahn (c.c) efkat ve rahmet nazaryla baklmamtr. 4 buyurulmutur. Allah (c.c) Ona (aleyhi ekmeluttehaya) aline ve ashabna salat ve selam eylesin. Amin. Dnyay terk edip onu boayana mjdeler olsun. Bata ve sonda sizlere selam olsun.

16. MEKTUP
Hz. Mevlana Halid bu mektubu, eyh Seyyid Maruf el-Berzenciye gndermitir. Mevlana (ks)dan tarikat ehlinden birini irad kapsndan kovmasn talep etmiti. Bunun zerine Mevlana (ks) bu mektubu gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla.. Ey Efendim, arif velilerden muhakkikler yle demiler: ayet fask olan bir mminin imannn nuru alsa, yer ve gk arasn doldurur. u miskin kul ise grmektedir ki, fask mminlerden hibirisi benden daha kt deildir. Ben buna inanmaktaym. nk onun iman sabit, fsk ise gizlidir. Benim nefsimin ktlkleri ise, onlarn durumuna gre aikardr. Sonu ise mehuldr. Nice fask ve facir mmin var ki, kamil velilerden olmutur. Nice salih kiilerde vardr ki, aalarn en aasna (esfel-i safiline) dmlerdir. Allah Tealadan kendim, senin ve btn mslmanlar iin afiyet dilerim. Senin dilein ise Mslmanlar kovmaktr.

Keful Hafa, II 424 (Ahmed bin Hanbel rivayetiyle) Mnavi, Feyzul-Kadir, III,368, Had.No:3662 3 Buhari,Cihad,70; bnu Mace, Zhd,7 4 Makasdul-Hasane, 539
1 2

25

Szn ksas, birisinin kendimden daha faziletli olduuna inanrsam, onu kovmam imkan dahilinde deildir. Selamlar..

17. MEKTUP
Mevlana Halid (ks), Allah Onun nurlarn stmze yadrsn, bu mektubu Dmakdan, allame Molla Yahya el-madiye cevap olarak gndermitir Rahman ve Rahim olan Allahn adyla.. Abd-i aciz Halidden (ks) faziletini itiraf ettii, byk kk herkesin kabullendii Seyyid eyh Yahyaya. Cenab- Allah kendisine iyiyi ktden ayrt ettirecek, pimanlk gelip atmadan evvel ihtiyatl davrandracak bir basiret ihsan eylesin. Amin. Muhabbetli mektubunuzun bana ulamasyla merref oldum. Beni fazlasyla sevindirdi. Kalbimin ve gnlmn rahatlamasna sebep oldu. (Allah (c.c)n akndan) akn olan fakirin hallerini sorarsanz geceler ve gndzler boyunca bir nimetten bir nimete ve bir fazldan daha byk fazl- ihsana hareket etmektedir. u iiri syleyenin sz ne kadar gzeldir ve ne kadar zariftir: Btn tylerim birer dil olsa; Hepsiyle kretsem az gelir Sana. Gzmn nuru Abdulhami (Allah (c.c) orann erefini ve yceliini artrsn.) Mbarek Mekkenin hareminde kalyor. erefli evlatlarnza zellikle Muhammed Emin ve Abdurrahmana selam ederim. Dostlarm Molla Ahmed, Molla Yasin, Molla Tahir ve Molla Hseyine zel olarak, dier ahbap ve ihlas sahibi kiilere de genel olarak selam ederim. Hepsine bildir, bundan birka sene evvel Abdlvehhab es-Ssinin baz hilelerinin farkna vardm. Baz ikaz ve iaretlerimden kinayeli szlerimden sizlerde bu durumu anlamsnzdr. Yalnz u var, batn idrak ve tahminler istikamet ehlinin yannda delil olarak gsterilmez. Bundan dolay onu kendi haline braktm. Karlkl olarak tenhada konutuumuzda st kapal olarak arzettim. Kendisi ise yemin ierek, sz vererek ve tevbe ederek beni ikna etmeye alt. Birka sefer slah olaca midiyle braktm. Birka sefer Cenab- Allahn izniyle ama hicret edince ok korktu. Onda varln hissettii hileler ve desiselere vakf olmamam iin, Trk mridlerinden birisinin vastas olmadan yanma gelmemeye balad. Gerek yanmda, gerekse de szleri muteber olan kimselerin yannda oturmamak iin elinden gelen tm gayreti gsterdi. Mridlerin ondan uzaklamas ve benden gizli olarak yapt bidatlarn ortaya kmas iin bizzat kendisine ve gerek stanbulda gerekse dier slam beldelerinde onu ne srenlere, Sizin eyhiniz (Mevlana Halid (ks)dir demeleri iin emrettim. Benim bu kadar hatrlatmam ona hibir fayda vermedi. Ta ki Allah-u Tealann iradesi, onu tarikatmdan kovulmas ynnde zahir oldu. Bende onu tarikattan tard ettim. Devlet-i Aliyyede ve dier yerlerdeki tm muhlisler mektuplaryla ondan uzak olduklarn ve onun adn silsile ve hatmeden kardklarn bildirdiler. Onun hareketlerinden hayret edici eyler zahir oldu. Yce Allah sbhanehu, bizi ve onu da balasn. Bu mektup ondan zahir ve batnen alakalarn kesmelerini bildirmenizdir. Kim buna muhalefet ederse, onun hem dinine hem de dnyasna zarar gelmesinden korkulur. Son szm selam. Not: Abdulvehhab es-Ssinin tarikattan kovulma sebebini daha ak izah etmek istersek; Abdlvehhab, Mevlana Halid-i Badadi (ks) un halifesi ve en yakn dostuydu. Mevlana hazretleri Birgn stanbula halife gndermek istedi. Tm halifelerini toplayarak onlarla bu konuyu grt. Fakat stanbula gidecek halifenin oraya gidince 7 art yerine getirmesini art kotu. Orada bulunan halifeler bu artlarla bu ykn altna girmekten korktular. Ancak Abdulvehhab ykn altna girmeyi kabul etti. Mevlana Halid hazretleri de onun bu isteini kabul etti. Daha sonra stanbula giden Abdulvehhab halifeliini ilan edip halk irada balad. Oradaki mridler Mevlana Halid hazretlerinin emrine imtisal ederek

26

Abdulvehhaba smsk sarldlar. hreti her tarafa yayld. Devlet ricali onun vastasyla tarikata intisap etti. Yava yava ii ilerleyip irad Anadolunun ilerine kadar uzand. yle ki mridleri Anadolu ve Rumelide her yana yayld. Halidi tarikatna byk bir kaynak ve merci oldu. Ondan sonra eytan kendisini aldatt, nefsi ona hakim oldu.-Allah bizi kt akbetten korusun- sonunda saptp helake gidenlerden oldu. Kendisi kabul ettii artlara muhalefet ederek, dinen ho karlanmayan birtakm bidatler ortaya koydu. rada mstakil olduunu, kimseye bal olmadn syleyerek kendisine rabta yaptrd. Mevlana hazretlerini aradan kard. Bu durumlar Hazrete ulanca onu hemen yanna ard. Azarlamad, nasihatle uyard. O da bunlarn yalan ve iftira olduunu ok kuvvetli yeminler ederek syledi. Daha sonra Hazret Abdulvehhabtan tm halifelere ve mridlere bizzat kendisinin mektup yazmasn durumu onlara bildirmesini, onlar tarikatn esasna muhalif eylerden men etmesini ve srat- mstakim zerine irad etmesini emretti. O da kabul etti. Mektubu dier halifelere ulanca beklenen ve istenenin tam tersini yazdn grdler. Durum Mevlana Halid (ks)a bildirilince Hazret ok gazaba geldi. Abdulvehhab tekrar yanna ard ve yzne kar lahi irade senin tarikatmzdan kovmay istiyor.dedi. Abdulvehhab hor ve zelil olarak Hazretin yanndan ayrld. Hatta Hindistana giderek ah Dehlevinin (ks) halifeliinin yeniden verilmesini istedi. ah- Dehlevi (ks) onu reddederek Halid bende olan ald gtrd dedi. Bu rpnmalarn fayda etmediini grnce Medinede bir mddet kalp Nakibendi tarikatn ven fakat Mevlana Halid (ks) ktleyen bir eser yazd. Hazretin halifesi Seyyid Muhammed Emin bu kitaba reddiye yazd. Sonra Mevlana Halid hazretleri abdulvehhabla alakas olan herkese mektup yazarak onlara durumu ve sonucu bildirdi. Ondan uzak durmalarn emretti. Onlar da bu emre uydular. O ise tek bana kald. Kt sonutan Allaha snrz. (not ksmn mektubun sonundaki Esad Sahib (ks) aklamasndan ksaltarak yazdm)

18. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu allame, bilgin, muhlis Molla Yahya el-madi el-Mezri (ra)ye cevap olarak gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allahn (c.c) adyla, Allah Tebareke ve Teala, seyidim, yardmcm, habibim ve gzlerimin nurunun varln idame ettirsin. Sizlerin devam eden muhabbetinizi bildiren, kerim mektubunuzla merref olduk. Gayet itiyak ve gnl ballyla okuduk. Uzakln aclarn ve ayrln yaralarn ksmen de olsa onunla tedavi ettik. Sizlerle, bu vesileyle muhatap olmaktan lezzet duyduk. Sizler, mektubunuzda, Allame bn-i Hacerin Allah (c.c) onun kabrinin stne, rahmet ve nur yadrsn.- Thfetl-Mhtac adndaki kitabnn zerine yazm olduunuz, parlak ve bereketli haiyelerinizden bahsetmemisiniz. Mektubunuzda Zbeyr Paann (Allah (c.c) onu teyid etsin) elinden geldii kadar tarikata yardm ettiini sylemisiniz. Allah (c.c) dnya ve ahirette onu mkafatlandrsn. Bundan sonra sizden ricam, hsn-i hatime (iman zere vefat etmek) ve mahluklarn en Hayrlsnn Onun kerem sahibi olan Ali ve anlay sahibi olan ashab zerine salatn en efdali ve selamn ekmeli olsun- yoluna tabi olmaya muvaffak olmam iin dualarnzla beni hatrlamanzdr. Bu miskin ve aktan zerinize selam olsun.

19. MEKTUP
Allah srrn yceltsin, Mevlana Halid bu mektubu, ilk nce Badatn valisi iken sonradan amn valiliine tayin edilen Necip Paaya gndermitir.

27

Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, Fakir bir kul olan Halid en-Nakibendi el-Mceddididen , dostu Muhammed Necip Efendiye, ulamas umulan selam ve kabul mit edilen dua dileklerimle! Bundan sonra, sizlere malum olsun ki, gerekte Abdulvehhab tarikat ve eriatn bir ok temellerini ihlal eden bir kiidir. Velayetin nurunu, dnya cifesini elde etmek ve dnya ehlinin yannda deer kazanmak iin kullanmtr. Gerek Devlet-i Aliyenin merkezinde olsun Allah (c.c) oray tm belalardan korusun- gerekse Irak ve dier beldelerde olsun insanlarn inkarna sebep olmutur. Onun hareketlerinden evham ve vesveseler dodu. Ondan sadr olan hareketlerin ounluu, tarafnzdan fazlaca tazim edilmesinden dolay olmutur. Yine senin onu fazlaca yceltmen, onun kendi nefsine aldanmasna ve gurur ukurlarna dmesine sebep olmutur. Benim onun zerindeki terbiye hakkm terk etmitir. Ondan, tarikata muhalif olan birok eyler zahir olmutur. Basiret ehline gizli olmayan baz srlar gereince ilahi irade onu tarikattan tard etmek ynnde zahir oldu. Bu mektuptan gaye; mektup elinize getii andan itibaren onunla az veya ok hibir ekilde konumamanzdr. ayet ona iltifat edersen, gerek bu silsiledeki mamlar (ks) gerekse de bu fakirle hibir alakan kalmayacaktr. Bu mektubu muhabbetin haklarna riayet etmen ve kendine bir zarar gelmemesi iin yazdm. Dier muhlis ve muhiblerimiz de bu mektuptaki szlerimizle muhataptrlar. Selamlar.

20. MEKTUP
Allah (c.c) srrn yceltsin Mevlana Halid (k.s), bu mektubu saadet evindeki (stanbulda) Halidiyye tarikatnn muhlis mridleri ile halifelerine; baz konularda dikkatlerini celb etmek iin gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, Miskin bir kul olan Halid en-Nakibendiden , kymetli dostlar Yusuf Efendi, mer Efendi ve Tahir Efendiye, Allahn selam, rahmeti ve bereketi zerinize olsun. Bundan sonra biliniz ki; ilahi irade Abdulvehhabn bu tarikat aliyyeden tard edilmesi ynnde zahir olmutur. Bundan dolay, onun adn hatme ve silsilede zikretmeyin. Zaten, gerekte onun adn hatme ve silsilede okuma, ulu sadat (ks)u rzalarnn hilafdr. Hacegan hatmesini yaptrmakla izinli bulunan kiilerden, bu konuda tereddd olan varsa hatmeyi terk etsin. Hatme-i erifte Padiahn Allah (c.c) onu korusun ve ona yardm etsin- doruluu bu fakir kulun hsn hatimesi ve ihvann Sadat- Kiram Hazretlerinin emirlerine uymaya muvaffak olmalar iin, dua etmenizi tavsiye ederim. Hi kimsenin tard hususunda, bizzat elimle yaz yazmak adetim deildir. Yalnz Abdulvehhabn birok hilelerinin olabileceini dnerek kendim yazdm. Bakalarna emredip yazdrsaydm, onu sizlere Mektubu, falan kii Mevlana Halidin rzasyla yazmad diye sylemesinden emin olmadm. Ta ki yannzda bu konu hakknda ek ve phe kalmasn. Kim olursa olsun, onunla maddeten veya manen az bir alakas olsa, bu fakir ve onun eyhlerinin imdatlarndan uzak olur. Sizi ikaz ettikten sonra banza geleceklerden mazurum. Bilen kii gibi doruyu size hi kimse haber veremez. Yce Allah Teala, mjdeleyici ve korkutucu Efendimiz Muhammed (aleyhi ekmeluttehaya) e Onun aline ve ashabna, salat ve selam etsin. Amin. Selamlar.

21. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu, saadet merkezindeki, tarikat- aliyyenin bir mensubu olan Ayni Efendiye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla,

28

Ayni Efendiye selam ederim ve kendisine derim ki, Abdulvehhabda grlen tarikat ve eriata muhalif hareketlerinden dolay, eyhlik iddia eden kimseler, uydurma szlerle ve avamn en dne layk olmayan iftiralarla birok insan hakkmzda zan ve pheye drmlerdir. te bu nedenlerden dolay, bu fakir geen seneden beri ondan uzaklamtr. Yce Saltanat- Aliyyenin merkezine Allah (c.c) oray btn musibet ve elalardan muhafaza eylesin- bir mektup yazp, Abdulvehhabn tarikattan tard edildiini insanlar bildirmek istedim. Kimse ona iltifat edipte vndmz Bahaiyye Tarikatnn sadatnn (ks) celal ve gazabna maruz kalmasn. O bana gelip silsiledeki Meayihi zam (ks)n ruhaniyetlerini kendine efaati kld. Bu konuda kendisine sylediklerimi size yazacan syledi. Sonra da kendi gnderdii bir kiiyle, baz muhlis mridlere, verdii szlerin aksine bir mektup gnderdi. Onlara Baz ehl-i tarikat benim hakkmda Mevlana Halide (ks)iftirada bulunmular. Onlarn bu iftiralar eyhimin yannda ortaya kt onun yanndaki deerim eskisi gibi hatta daha fazladr. demi. Bu mektup zerine bazlarnz, kendisine iftira ettiklerini bildirdii tarikat kardelerinize mektup gndermeyi ve dua etmeyi kestiniz. Kii bir eyi bilmeyerek yaparsa zrl saylr. imdi ben size aka bildiriyorum ki ben ve silsilemizdeki erler, Abdulvehhabtan uzaklatk, o tarikatmzdan kovulmutur. imdiye kadar kim tarikat iin onunla dostluk yapmsa o dostluu ve mektuplamay braksn. Onunla ilikiyi srdren kimseler, bu fakirin ve Sadat- Kiramn yardmndan uzaklar. Bu mektubun ulat kimselerden hi birinin, bana Abdulvehhabn aff iin mektup gndermesine raz deilim. Ayni Efendi! Sen bu mektubu btn muhlislere ulatrmaya memursun. Kim bu tarikatn mridiyse ondan uzak olduunu aka izhar edecektir. Kim kendi nefsinin mridiyse helake gidenlerle beraber helak olacaktr. O kimse nefsinden baka kimseyi ktlemesin. Allah (c.c), Peygamberlerin Efendisi Hz. Muhammed (aleyhi ekmeluttehaya) e Onun ali ve ashabna salat ve selam eylesin.

22. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu amdan Badata allame muhaddis eyh Molla Ali esSvediye cevap olarak gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, Gzel ahlakn ve faziletin temsilcisi, zor ve mkil meselelerin zmnde mracaat yeri olan Efendime; Allah Tealann selam, rahmeti ve bereketi zerinize olsun. Allah Tealann takdirinde olan ilahi rahmet sizin iin kyamete kadar devam etsin. Sizlere duac olan bu fakire erhul Mukaddime kitabnn bedelini Hac Bekriye vermemi emretmisin. Bu iin sevap ve kemali gizli deildir. Allahn yardmna ulaan kii bu emrinizi yerine getirmek ister. Ancak imdilik bir dirheme hatta bir danike (dirhemin altda biri) dahi sahip deilim. Bu durumumu sizlerden bakalarna aklamay uygun grmyorum. Baz kimseler bize dnya mal getiriyorlarsa da buna sebep bizi salih olarak grmeleri olduundandr. Biz ise bu vasf kendimizde grmediimizden ne kadar srar edilse de kabul etmemeyi uygun gryoruz. Nadiren bir ey kabul etsek de onu datmak gayesiyle alrz. Aldmz da burada bulunan ihtiya sahiplerine fazlasyla datrz. Yalnz bu gnden sonra Cenab- Allah (c.c) byle bir eyi ltfederse inallah isteinizi yerine getirmekten geri kalmayacam. Zorlanmayacak olsaydm bor edip deyecektim. Bu mektubu yazmamn sebebi, zrm sizlere gizlice bildirmek, suallerinizin cevabn yerine getirmek ve benim zahiri durumuma bakarak szlerinizi nemsemediimi zan etmemenizdir. Son kelam selam.

29

23. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu, muhlis olan Malatyal el-Hac Hseyin Efendiye gndermitir. Allah kendisine rahmet eylesin. Rza ve nurunu devaml olarak zerine yadrsn. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla ve Sbhan olan Allaha hamd ile, Muhabbeti ve ikram kendisinde fazlasyla bulunduran, kamil selamm, kerem sahibi, alimlerin, Cennet yolunda hidayet eden vaizlerin reisi, byk mkerrem insan el-Hac Hseyin Efendiye -Allah (c.c) onu sluktan alkoyan manialardan kurtarsn. En yakn yolda sluk etmeye muvaffak eylesinEmirlerin sekini tarikat- aliyenin mridi Seyyid Mrteza hazretleri bu fakirle karlatnda gzel istikamet ve selametinizi kendisine tebli ettim. Sizlere istikametinizi gsteren, fazlasyla ballmz bildiren mektup yazmamz talep etti. Fakir, sizlere takva ile ve Snnet-i Seniyyeyi talim ve tatbik etmenizi tavsiye eder. Hediyeniz olan keten elbiseyle, stanbul havlusu bize ulat. Allah (c.c) bzim tarafmzdan sizleri bol hayr ile mkafatlandrsn. Btn ehli beytinize ve dostlarnza selam ederiz. Hac Muhammede fazlasyla selam ve dualarmz has klarz. Kendisine emredildii eylere bal kalmaya devam etsin.

24. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu, sadk mridi, allame, fazilet sahibi, Molla Yahya elMerveziye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, Hamd yalnz Allah (c.c) iindir. Salat ve selam, kendisinden sonra peygamber gelmeyen Hz. Muhammed (aleyhi ekmeluttehaya)in zerine olsun. Miskin ve gnahkar kul Halid el-Nakibendi el-Osmaniden keremlerin ve gzel ahlakn kayna, gzel ahlak ve iinin temizliiyle, etraftan kendisine iaret edilen, seyyidim, senedim, mahbubum ve dayanam mevlamz, el-Molla Yahya el-Merveziye. Kerim ve Hallak olan Allah Tealadan zerinize selam olsun. Mektubunuzla merref olduk, gzel hitabnzla lezzetlendik. Mektubunuzda, zat erifinizin selametinden bahsettiinizi, ho grnen ihlas ve dier yksek deerler elde ettiinizi anladm. Sonucunuzun gzel olmasna, maksadnza nail olmanza, parlak snnet-i seniyyeye tabi olmaya muvaffak olmanza ve berrak tarikat aliyyede slukunuzun kolaylatrlmasna dua ettim. Tarikat- Aliyyeyi inkar eden, tehlikelere ve belalara girmeye pek yakndr. Yce Allah, resullerin sonuncusu nebilerin imam, habibinin yz suyu hrmetine yerin ve gklerin devam ettikleri mddete, Ona (aleyhi ekmeluttehaya) aline ve ashabna salat selam olsun- bizleri ve sizleri velilerle kar karya gelmek ve onlara eza vermekten sakndrsn. Allah (c.c) setii kullarnn zmresinde bizleri har eylesin, Amin. Sonra bu miskin fakirden sizlere vasiyet; takat ve kuvvetiniz yetinceye kadar, zikri hafi iin azim ve gayret etmenizdir. Kef ve yakin bilginleri, hud ve irfan nderleri ittifak etmilerdir ki; kalbi hastalklarn giderilebilmesi iin, zikri kalbi, en faydal ilatr. Yine vasiyetim, bu miskin ve akn kulu, gzel sonu iin dua ederek hatrlamanzdr. Vesselam.

25. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu, Kysancaktaki halifesi Molla Abdullah el-Celi (r.a)ye gndermitir. Allah (c.c) onun feyizlerini zerimize yadrsn. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla,

30

Gerek dostum, akll arkadam, gzmn nuru eyh Abdullaha, -devaml olarak Rabbin himayesinin glgesinde korunsun ve velilerin inayet kucanda terbiye edilsin.Mektubunuz bize ulat. Yazdklarnz anladm. stikametinizin gzel olmasndan dolay Allaha hamd ettim imdi ve her zaman, Allahn kamil tevfikinin sizlerle olmas iin dua ettim. nk basiret sahibi olan kii dnecei yerden gafil olmaz. Vakit ise ok kymetli ve ksadr. Gaflete dalmak sufinin an deildir. Peygamber Efendimiz (aleyhi ekmeluttehaya) den varid olan; Dnya melundur indekiler de melundur. Ancak Allahn zikri ve sevdii ameller mstesnadr. 5 hadis-i erifi sana kafidir. Son nefeste lazm olacakla megul olmanz, snnet-i seniyyeye tabi olmanz, aldanma yeri olan dnyann zahiri gzelliklerine iltifat etmemenizi, ister az ister ok olsun avamn adetlerine bakmamanz ve bu miskin kulu tevfik ve hsn hatime duasndan unutmamanz tavsiye ederim. Allahn selam ve rahmeti ve bereketi zerinize olsun.

26. MEKTUP
Mevlana Halid bu mektubu Dmaka bal Tl kyndeki mridlerine gndermitir. Allah (c.c) kabirlerini mnevver ve kokulu klsn. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, Mahluklarn en fakiri, fakirlerin ayaklarnn topra, ashabna ve ahbabna edepleri ve mektuplar gndermeyi terk etmekle kusurlu, fakat onlara kar muhabbetini ve duasn devam ettiren Halidden Allah yolunun muhibleri Hac Mustafa, mam eyh Mustafa ve Tl kyndeki ihvannadr. Hepinize Allah Tealann rahmet ve bereketiyle kabul olan mjdeleri tayan selam ederim. Ayrlk mddeti uzad. tiyak ehlinin gnlndeki arzuyu harekete geirdi. Sizlerin tarafnzda az veya ok hastaya ifa verecek, susuzluunu kandracak bir ey belirmedi. Sizler mektup yazmann edepten olduunu bilmiyor musunuz? Mektup yazmakta, feyz ve mededi celbetmek ve adet edilen zikre rabetin tazelenmesi vardr. Kardelerim; dnya ve ahiretinizde muhta olduunuz Mevlay Zlcelal Hazretlerine kar samimi olun. Fazl keremiyle sizlere ihsan eden, iyilik yapan Allahn zikrini terk etmeyin. Zira Cenab- Allah baknz u hadis-i kudside ne buyuruyor: Kime dmanlk yapmay irade etsem ona zikrimi unuttururum. O da Benim haram kldm eyleri yapar. Sonra gazabm onun zerine gelir, azabma urar. Kimi seversem zikrimi ona ilham ederim. O da gnahlar brakr ibadetle megul olur. Sonra onu Kendime yaklatrrm. Onu raz olduum ve nimetlerimin yeri olan cennetime koyarm. Kuran- Kerimin birok ayet-i celilelerinin zikrin yceliine ehadet etmesi ve zikrin oka yaplmasn istemesi, zikrin eref ve ycelii iin kafi deil mi? Yine Kuran- Kerim zikrin terki hususunda eitli uyarlarla korkutmutur. Bu sylediklerimiz dalalet eder ki zikir Allaha ykselen amellerin en sevimlisi ve murada nail olan kullar iin vesilelerin en gzelidir. Allah (c.c)n Beni zikredin bende Sizleri (rahmetimle) zikredeyim.(Bakara,157) kavl-i celilesi zikrin erefi hakknda yeterli deil mi? Devaml olarak okuduumuz Kim Rabbin zikrinden yz evirirse Allah onu iddeti artan bir hesaba sokar (Cin,17) ayetini unutmaynz. unu da bilesiniz ki kalben yaplan zikrin hibir zaman muarz ve mnkiri yoktur. (Kalp ile yaplan zikre riya, ucub ve zikrin sevabn silecek herhangi bir ey karmaz.)
5

Feyzu'l-Kadir, III,549, Had.No:4281

31

Bu sylediime Allahn (c.c) Rabbini, nefsinde, ona yalvararak ve gizli olarak zikret (Araf, 205) ayet-i celilesi iaret etmektedir. Ahiretiniz iin uyannz ve sizleri uyarana kulak veriniz. Allah Tealaya dnnz. Zira Ondan kaacak yer yoktur, ancak ka Onadr. Hayr da ancak Onun yanndadr. Hkm ancak Onun kudret elindedir. Gizli ve aikar hibir ey yoktur ki O muttali olmasn. Seyidimiz Hz. Ebubekir Sddkn (r.a) Peygamber Efendimizin (aleyhi ekmeluttehaya) vefatndan sonra buyurmu olduu hutbeyi hatrlayn. O hutbede: Uyannz, kim Muhammede ibadet ediyorsa biliniz ki Muhammed vefat etmitir. Kim Allaha ibadet ediyorsa Allah Hayydr hi lmez. Demiti. Allahn tevfikine mahzar olan kiiye bu sylediklerimiz yeter. Uzatmaya ihtiya yok. Allah (c.c) bu sylediklerimize vekildir. Hepinizden dileim, virdlerinizden sonra dua etmeniz ve selam sahabenin byklerinden Efendimiz Kusem (r.a)n eiine tebli etmenizdir. Allahn rahmet ve rzas onun zerine olsun. Hamd alemlerin Rabbi Allaha (c.c) mahsustur.

27. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu Dmakta ikamet eden halifesi ve tekke caminin hatibi eyh Ebu Bekr el-Badadi (r.a)ye gndermitir. (Allah srrn yceltsin.) Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, Yardmyla birlikte Allahn selam ve dualarmz gnahlara boulmu olan bu miskinden Allah (c.c) yolundaki kardei, Allah (c.c) iin dostu Sddk (r.a)n adyla adlandrlan Ebu Bekirin zerine olsun. Sizler birka defa mektup gnderme talebinizi zikr etmitiniz. Kelimelerinizden bir eit muhabbet kokusunu gizli ve ak olarak kokladm. Yazdklarnzdan bir ksmn grme vaktine brakmsnz. O konu gerekten de benim kalbimin en derin kesinde sizlerinkinden daha fazla kaydedilmitir. Sonra her ey bir vakte balanmtr. Allahn takdir ettii eyler zaman ve saatle snrlanmtr. Fakirlerin srlar yazyla ifade edilmez. Onlarn btn gizli halleri buluup ifahi olarak konumakla halledilir. Sizlerin cenabnzdan dileim, mahluklarn en ereflisi, varlklarn hlasas, seyidimiz Muhammed Mustafann (aleyhi ekmeluttehaya), (aline ve salatn en efdali ve tahiyyatn en kamili olsun) yolu zerinde doru olarak kalabilmem iin baz vakitlerde gzel dualarla beni hatrlamanzdr. Snnet-i seniyyeye mtabaat en byk saadet, yce ve ebedi devlettir. Himmetleri yce kiiler iin ona mutabaattan baka hibir eyin deeri yoktur. Son kelammz, sizlere selam.

28. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu, z kardei muhterem babam Mahmut Sahibe gndermitir. Allah (c.c) srlarn yceltsin. Hac farizas iin 1239 ylnda kendisine msaade etmi, orada gerekenler hakknda bu mektupta tavsiyede bulunmutur. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, Hamd Allaha mahsustur. Selam Allahn setii kullar zerine olsun. Sana Allaha taati ve takva zere bulunman, nerede olursan ol insanlara eza ve cefa vermemeni, zellikle Harem-i erifte daha fazla titiz davranman tavsiye ederim. Gybetini yapsalar dahi sen kimsenin gybetini yapma. Hi kimsenin dnya malndan bir ey alma. eriatn alnmas helal kldn al ve onu hayr yollarda harca. Mmin kardelerin a ve yoksul durumda bulunurken ehvetin iin harcama yaparak lezzetlenme. Kesinlikle yalan syleme, hi kimseyi hakir grme, hi kimseden nefsinin

32

stn olduunu dnme, kalbi ve bedeni ibadetlerde tm kuvvetini sarfet. Bunun yannda nefsine hibir zaman makbul olacak hayr ilemedim dncesini kabul ettir. nk ibadetlerin ruhu niyettir. Niyet ise ancak ihlas ile mmkndr. Senden daha byk olanlara ihlas gerekirse sana nasl gerekmesin. Allaha (c.c) yemin ederim ki; annem beni dourduktan bugne kadar, Allah katnda makbul ve muteber olup hesab sorulmayacak bir tek hayr ilediime inanmyorum. Eer kendi nefsini btn hayr ilerinde iflas etmi olarak grmyorsan bu cehaletin en son noktasdr. Eer iflas etmi olarak biliyorsan Allahn rahmetinden mitsiz olma. Zira Allahn (c.c) fazileti, kul iin, ins ve cinlerin amelinden hayrldr. Cenab- Hak yle buyuruyor; De ki: Allahn ltfuyla, rahmetiyle (evet) ancak onunla ferahlansnlar. Bu onlarn toplayp ydklarndan hayrldr. (Yunus,58) bn-i Abbas (r.a) bu ayetin tefsirinde onlarn topladklar lafznn kesbettikleri manasna geldiini syler. eytann, akllaryla oynad kiiler gibi Allah-u Tealann fazlna gvenerek ibadetleri de terk etme. Zikr-i kalbiyle murakabeye devam et. Yolda yrrken dahi ondan ayrlma. Btn ilerinde Allah Tealann g ve kuvvetine yap. Ulu Sadatlarn (ks) ruhaniyetine sk tutun. Alimlere ve Kuran- Kerim hafzlarna ikram ve hrmet eyle. Yapabildiince Kuran- Kerim okumakla megul ol. Fkh ve hadis ilimlerine dier ilimlerden fazla al. Huzur-u kalbi seni bunlardan alkoymasn. Zahiri ilerle megul olurken, kalbin huzurdan uzaklamas, merebinin darlnn ve gsz olmasnn alametidir. Teheccd, irak, kuluk, evvabin gibi nafileleri brakma. Devaml abdestli bulun, az uyu, gnde sefer aadaki tesbihi ek; Sbhanallahi ve bihamdihi adede halkhi ve rzae nefsihi ve zinete arihi ve midade kelimatihi Senden talep etseler bile hkm sahibi hibir emirin iine girme. Mslmanlarn imamnn salih olmasna ve halknn da slah olmasna dua et. slam dininin, dmanlarn zerine galip gelmesini Allah-u Tealadan talep eyle. Kendi varln terk ederek, g ve takatini Allah Tealann ibadetine sarf etmeye, yannda bulunan mal ile kanaat etmeye ve Makam- Mahmud Sahibinin (Allah-u Tealann salat ve selamlar Onun aline ve ashabnn zerine ebedl ebede kadar devam etsin) snnetine skca tutunmaya al. Hamd alemlerin Rabbi olan Allaha mahsustur.

29. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu, Mekke-i Mkerremede bulunan Mevlana El-Hac Abdulmmin el-Buhariye gndermitir. Cenab- Mevla Teala bizi onun yolunda devam ettirsin. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, kram ve izzetin birlikte olduu selam Allah (c.c) yolundaki kardeim ve Allah (c.c) rzas iin dostum el-Hac Abdulmminedir. Allah (c.c), onu kendisinin has kulu klsn ve masivadan uzaklatrsn. Gndermi olduunuz keremli mektubunuz, en aziz ve bereketli bir saatte bize ulat. erif zatnzn shhatinden ve yksek tabiatnzn mstakim olmasndan haber veriyordu. Gayet ok sevinmemize ve keyiflenmemize sebep oldu. Gzel ahlaknzdan ve erif tabiatnzdan ricam, bu miskini hsn hatime, parlak snnet-i seniyyeye ittibada istikamet zere baarl olmam iin ve slam dini zere lmem iin duadan unutmamanzdr. Allah (c.c), keremli Peygamber-salat ve selam Onun aline ve ashabna olsun- hrmetine, kurtuluu ve doru yolda istikametinizi devam ettirsin. Dmanlarnz ve size hased edenleri helak eylesin.

33

Sizlere vasiyetim, miskin ve hibir eyi olmayan u fakirin selamn Maveraunnehire dndkten sonra, yce trbelerini ziyaret nasip olursa, oradaki Nakibendi Sadatnn (ks) ruhaniyetlerine tebli etmenizdir. Allah (c.c) Onlarn parlak srlarn yce etsin. Bata ve sonda selam.

30. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu Kysancak halifesi bilgin, allame, merhum eyh Abdullah Celizadeye gndermitir. Allah srlarn mukaddes eylesin. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, Allahn selam, rahmeti ve bereketi zerinize olsun. Mektubunuzu mtalaa ettik. phelerinizin cevabn birka sebepten dolay yazmadk. Birinci sebep, yazdnz baz phelerde sizinle ayn ekilde dnyoruz. kinci sebep, zat aliniz fakirlerin hallerinden merhalelerce uzaksnz. Dolaysyla mesele mektup gndermekle tam aklanamaz. Bu konuda hibir phem yoktur. Bundan dolay mektup yazmakla megul olmak bo eylerle uramaktr. Bo eylerle uramay terk etmek kiinin saadetinin gereidir. nc sebep, elinizden sizlerin bulumaya azimli olduunuzu iittiim iin meselenin zmn buluma zamanna tehir ettim. Son olarak: bizlerin ve sizlerin, Allahn ba gzlerini ap, kalp gzlerini kapatt ve insanlarn yap ve kusurlarn aratran, kendi ayp ve kusurlarn unutup, din kardeinin kusurlarn sonuna kadar tespit eden, kendi gnahlarn ise hibir zaman kabul etmeyenlerin durumuna dmememiz iin phelerinize cevap yazmadm. Hsn niyet artyla buraya gelmekle bizleri ereflendirirseniz muhakkak ki hayra sebep olursunuz. Allah bizlere ve sizlere hayrl sonu ihsan eylesin.

31. MEKTUP
Bu mektup Dmaktan yce halifeliin merkezi olan slambola mridi ve halis dostu, devlet-i aliyyenin dostu ve yce ricalinden olan Muhammed Necip Beye cevap olarak gnderilmitir. Allah onun kudsi feyizlerini zerimize yadrsn. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, Miskin, tasal, garip Halidden (ks) muhlisi ve akll dostu Necip Beye; Allahn rahmetine ve velilerin bereketine nail olmu Necip Beye selam olsun. Edepleri ve ihlasn eitlerini ieren ve salam temel zerine kurulmu muhabbetinizi belirten mektubunuz geldi. Sizlere kar gzel iltifat ve efkatli nazarmz celbetti. hlas ve istikametinizi devam ettirin. Zira kyamet gn iin onlar en gzel sermayedir. Yalvararak ve pimanlkla gnahlardan istifar etmeyi unutmayn. Hilekar ve alak dnyaya iltifat etmeyin. Dnya melun eytan ile nefsin tuzadr. Din ehlinin nazarnda dnyann hibir deeri yoktur. nk onlar dnyann hakikatini aynel yakin olarak grrler. Buhari, bn-i mer (ra)den rivayet ettii sahih bir hadiste O yle der: Peygamber Efendimiz benim omzumu tuttu ve yle dedi: Dnyada garip ve yolcu gibi ol. 6 Allah bize kafidir. O ne gzel vekildir.

Buhari,Rikat,3; Tirmizi, Zhd,25; bnu Mace, Fiten,14

34

32. MEKTUP
Allah kabrini mnevver ve kokulu klsn. Mevlana Haild (ks) bu mektubu, mridler iin zikrin adab hakknda yazmtr. Sadat- Kiram nezdinde itimat edilen de bu adablardr. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, Yardm yalnz Ondan talep ederiz. Hamd Allaha mahsustur. O bize kafidir. (Selam Allahn setii kullar zerine olsun.) Bu mektup faydas olaca umularak nderlerimiz yce Nakibendi Sadat- Kiram (ks)nn nezdinde zikrin ve dier baz edeplerin neler olduu hakknda yazld. Bilesin ki, birinci zikrin yani kalp ile yaplan ism-i zat zikrinin edepleri unlardr: Zikri yapan kii namazdaki teverruk oturuunun tersine oturacaktr. Abdestli ve n kbleye gelecek ekilde sa ayan sol bacann altndan karp sa kalasnn zerine dayanarak oturacaktr. Dil ile be, on be ve ya yirmi be sefer estafirullah diyecektir. Gzlerini kapatacak, st dileri alt dilerinin stne gelecek, dudaklarn bititirecek, dilini azn st tavanna, damana yerletirecektir. Btn duygular ile kalbe ynelerek hayali ile zikrin kalbe gemesine dikkat edecektir. Nefesi kendi halinde gidip gelecektir. Kalbiyle gnahkar ve kusurlu olduunu, hibir eye kabiliyeti olmadn, btn salih amellerinin bo olduunu dnecektir. Yapt amelden midini kesip, Allaha iltimat edecek, onun faziletine gvenecektir. Sonra, lm, lmn hallerini, kabri, kabir korkularn ve lmn u anda kendisine geldiini ve bu nefesinin dnyada ald son nefes olduunu tefekkr edecektir. Daha sonra bir fatiha ve ihlas- erifeyi okuyarak sevabn tarikatn imam, yaratlanlarn gavs, akan feyiz ve yaylan nur sahibi Hz. Hace Bahauddin Nakibend e eyh Muhammedl-veysiyyl Buhari (ks)ye hediye edecektir. Kalbiyle istimdat isteyecektir. Bundan sonra, eyh (ks)inin suretini iki kalar arasnda sabit klacaktr. Onu alnnda tasavvur edecektir. Kendi alnyla eyhinin alnna dikkatlice bakarak kalben ondan istimdat isteyecektir. eyhinin suretini alnnda tutarak, istimdat istemeye RABITA denir. O sureti hayaliyle kalbinin ortasna atar, ylece orada brakr. Btn duygularn kalbiyle birletirir. Kalbini her eyden boaltarak lafza-i celali ve manasn, ei benzeri olmayan zat kalbinde tasavvur eder. Zaten ism-i akdetsen anlalan da odur. Lafza-i celalin dalalet ettii mana ile kalbini dolduracaktr. Kalbini bu dnceyle doldurmasna vukuf-u kalbi denir. Vukuf-u kalbiye gerek vird ekerken gerekse virdin haricinde mmkn olduu kadar riayet etmek gerekir. Zikrin en kamil art ve faydal olan budur. Sonra vukuf-u kalbiyle birlikte kalp diliyle, Allahmme ente maksudi ve rdake matlubi denilmelidir. Sonra kalbiyle zikre balamaldr. Fakat mmkn olduu kadar vukuf-u kalbiye ve kalbin Allahtan bakasndan bo olmasna dikkat edilmelidir. Her yz ekildiinde ve ya daha az miktarda: Allahmme ente maksudi ve rdake matlubi cmlesi tekrarlanmaldr. Vird esnasnda zikir yapan kiide kendinden geme ve btn dnyadan gafil olma gibi bir hal peyda olup, nefsinde ve uurunda az bir ey kaldnda hemen zikri terk edip vukuf-u kalbiye dalmal, onun keyfiyetine tabi olmaldr. Virdden dolay gelecek varidat bekler. Kalbini feyzin iniine hazr tutar. Zira kendisi idrak edemese bile az bir mddet iinde birok feyizler zerine yaabilir. Sonra isterse bu varidatla gzlerini aabilir. kindiden sonra kendisi iin bir saat veya daha az bir mddet ayarlar ki o saatte zikir yapmadan rabta ve vukuf-u kalbiyle megul olur.

35

Mridin kalbi, istese de baka eyleri dnemeyecek ve Allahn zikrinden gayrsnn giremedii bir duruma geldiinde RUH latifesine geilir. Ruh latif bir cisim olup sa memenin altndadr. Sonra da SIRra geilir. Sr, sol memenin stnde, kalbin yukarsndadr. Sonra HAFAya geilir. Hafa, sa memenin stnde Ruhun yukarsndadr. Sonra AHFAya geilir. Ahfa, gsn ortasndadr. Bu be letaif emr alemindendir. Hibir madde yaratlmadan nce Cenab- Allah bunlar ol (kn) emriyle yaratmtr. Cenab- Mevla bunlar yarattktan sonra Alem-i Halktaki letaiflerle birletirmitir. Alem-i halk letaifleri Cenab- Allahn maddeden yaratt nefs-i natka ve anasr- erbaadr. (toprak, su, hava, ate) Daha sonra zikir nefs-i natkaya geirilir. Bu nefsin yeri, dimadr. Dier drt unsur nefse dahildir. Yukarda saydmz yerler srasyla zikir yerleridir. Kalbten sonra letaiflerdeki zikrin salamlamas ve sabitlemesi yine ifade edilen tertipledir. Nefis letaifinde zikir salamlap yerletiinde zikr-i sultani hasl olur. Zikr-i sultani demek; zikrin insann btn vcuduna yaylmas, hatta her eyde zikrin grlmesi demektir. kinci zikir nefy- isbat zikridir. La ilahe illallah kelimesi ile yaplan zikirdir. Letaiften sonra bu zikir telkin edilir. Adab ve keyfiyeti yledir: Birinci zikirde olduu gibi dilini st damana yaptrr. Nefesini gbeinin altnda tutar. Sonra gbekte Lay dnr. Gbekten dimaa kadar bir izgi eklinde eker. Oradan LAHE lafzn sa omuza eker. Sa omuzdan LLALLAH lafzn am eklinde kalbe indirir. Kalb bir et paras olup sol yandadr. Kaburga kemiklerinin en knn altndadr. Lafza-i Celali kalbe kuvvetlice vurdurarak en derin kesine indirmelidir. O kadar kuvvetli vurmaldr ki hararetiyle btn vcud etkilensin. Nefy taraf olan LA LAHE lafzyla tm sonradan yaratlan eylerin varln nefy edecektir. Onlara yok gzyle bakacaktr. spat taraf olan LLALLAH lafzyla da Hak Tealay ispat edecektir. Ona beka gzyle bakacaktr. Kelime-i Tevhid btn letaiflerin yerlerini kuatacaktr. ntikallerde hasl olan izgileri ve kelime-i tevhidin manasn mlahaza etmelidir. Kelime-i tayyibenin manas btn ibadet edilen eyleri nefyetmektir. Zira mabud olan ey maksud olur. Bu kelimenin sonunda Muhammedurrasullullah demelidir. Bunu sylemekle Peygamber Efendimize (aleyhi ekmeluttehaya) ittiba etmeye bal kalacana irade eder. Zikr-i Sultani: Zikr-i sultani bir insana galip olursa artk o her eyden zikir iitir. Allah tesbih etmeyen hibir ey yoktur. Zikr-i sultani sahibi bu ilahi srra mahzar olur. Kelime-i tevhidi nefesinin kuvvetine gre tekrarlamaldr. Nefesinin ancak kelime-i tevhidin tek olduu vakit brakmaldr. Buna vukuf-i adedi denir. Her nefesini brakmadan evvel kalbiyle: lahi ente maksudi ve rdake matlubi demelidir. Nefesini braktktan sonra biraz istirahat etmelidir. Sonra tekrar ayn minval zere ikinci nefese balanr. Yalnz her iki nefes arasnda gafil olmamaya dikkat edilmelidir. Bir nefesle yirmi bir sefer la ilahe illallah syleyebilecek seviyeye gelindiinde kendisinden gafil olma ve zikirde kayp olma hali hasl olur. Buna zikrin neticesi de denir. Eer say yirmi bire ulat halde zikrin neticesi hasl olmazsa muhakkak edeplerde eksiklik ve kusur bulunmasndan dolaydr. Bu durumda salikin batan balamas gerekir. Salikin fiili ve kavli, ameli ve itikadnn zikirin manasna uygun olmas gerekir. Zira, bu nefy- isbat virdini eken kimse, zikrin dnda Allahtan bakasn kendisine maksad olarak grmeye devam ediyorsa o kimse yalancdr. Zikrinde doru deildir. Nefy- isbat zikrinde nefeslerin adedini herhangi bir arta balamak yoktur. nce cezbeye kabiliyeti olanlara birinci zikir, nce slukun hasl olmas kabiliyeti olanlara ikinci zikir iyidir. Her ikisi de kalbi zikirdir. Salik zikirde ok alp hakkyla gayret gsterirse, menfi olanlar yok edip msbet olanda sabit durursa ve netice de hasl olursa kendisi iin murakabe gerekir.

36

Zikrin haricinde adap unlardr: Devaml abdestli bulunmak, abdest snnetlerini, irak snnetlerini, istihare snnetlerini, kuluk snnetlerini, evvabin snnetlerini klmak. Teheccd namazna, cemaate ve namazn gerektirdiklerine devam etmek. Bunu yannda yapabilirse ikindiden sonra rabta ve zikirle megul olursa daha kamil ve efdal olur. Btn bu vakitlerdeki amel ok mhimdir. Mride lazm olan, kitaba ve snnete tabii olmak ve bidatleri terk etmektir. Herhangi bir i ve almayla megul olan mridin virdi gece ve gndz be binden aa olmamaldr. Daha fazla ekerse gzel ve kamil bir i yapm olur. almayan kimse be binden fazla ekmeli, mmkn olduu kadar vaktini zikirle geirmelidir. Mrid tarikat kabul etmeyen kimselerden ne kadar uzak durursa o kadar iyi olur. Zira mnkirle karp grt, ilikide bulunduu lde, batn ehlinde kalb kasveti ve gaflet meydana gelir. Yemek hakknda riayet edilmesi gereken edepler unlardr: Yemeklerin en gzellerini aramamaldr. Yemek; namaz klmayan, tarikatn mnkiri veya cnb olan kimsenin eliyle hazrlanm olmamal. Temiz, abdestli ve namaz klan kimselerin eliyle hazrlanm olmal. Yemek hususundaki bu edepler yaplmas gzel olan edeplerdir. Vacip deildir. Mrid ibadetlerinde, adetlerinde eriate riayet etmelidir. Herkes kendi g ve takatine gre drt fkhi mezhepten birine uymaldr. Snnet-i seniyyeye ittiba etmelidir. Nefsini devaml zillet iinde dnmeli, Allaha yalvarp Ona dnmelidir. Nerde olursa olsun kalbini eyhinin kalbine balamal, eyhinin huzurunda ve uzanda karsndaym gibi edep ve terbiyesini korumaldr. Tevfik veren Allahtr. Tevfikin sahibi Odur. Allahn bol salat ve selam Efendimiz Muhammed (aleyhi ekmeluttehaya)in alinin ashabnn zerine olsun. Sbhane Rabbike Rabbil izzeti amma yesifun ve selamun alel mrselin vel Hamdlillahi Rabbil alemin.

33. MEKTUP
Allah (c.c) bizleri kendi edebiyle ahlaklanan ve doru yolu zerinde sabit olanlardan klsn. Bu mektup mceddidiye merebine gre murakabe ve murakabeden doan kudsi hakikatlar beyan eder. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, Hamd Allaha mahsustur. Salat selam Allahn Resulnn (aleyhi ekmeluttehaya) zerine olsun. Bilmi ol ki maiyyet murakabesinden sonra, akrabiyyet murakabesi gelir. Cenab- Hak Sbhanehu: Biz ona ah damarndan daha yaknz. (Kaf,16) ayet-i celilesiyle bu murakabeye iaret eder. Akrabiyyet murakabesi velayet-i Kbra dairelerinin birinci dairesidir. Velayet-i kbrann tam bir de yarm dairesi vardr. Bu yar daireye KAVS denir. kinci ve nc ve KAVS dairelerinde muhabbet murakabesine geilir. Bu murakabeyi tasdik eden ayet-i celile Allah onlar sever, onlar da Allah sever. (Maide,54) ayet-i kerimesidir. Velayet-i kbrada doru bir idrake sahip olanlar iin ilk grd hallerden baka haller grnr. Bu velayet Peygamberler (aleyhisselam)in velayetidir. Daha sonra toprak unsurunun dndaki unsurdan BATIN isminin musemmasnn rabtas yaplr. Buna velayet-i ulya denilir. Sonra toprak unsurundan, nbvvet kemallerinin murakabesi vardr. Sonra risalet kemalinin murakabesi vardr. Sonra da Ulul-Azmin kemalinin murakabesi vardr. Bundan sonra da heyet-i vahdaniyyenin murakabesi gelir. Heyet-i vahdaniyye letaif-i aere birlemesinden meydana gelir. Beialem-i emirden kalb, ruh, sr, hafa, ehfadr. Be tanesi de halk alemindendir. Nefs ve ansr- Erbaa denilen toprak, hava, su ve atetir. Hepsi kemale erince bir latife gibi olur. O vakit kalp Allahn (c.c) feyizlerinin indii ter olur. Sonra Hz. brahimin (aleyhisselam) dostluk makamnn

37

murakabesi gelir. brahim (aleyhisselam)n dostluk makam ve hakikatinin kayna zat- Akdes (c.c)in bizzat murakabesidir. Sonra muhabbet-i zatiyenin dairesi gelir. Bu daireye, muhabbeti zatiye ve hakikat-i Museviyyeye kaynak olmas itibariyle Makam- Musevi ve Murakabe-i Zat da denir. Sonra hakikati Muhammediyyeye kaynak olmas itibaryla murakabe-i zat ve muhbubiyyeti zatiye ile i ie bulunan muhibbiyeti zatiyenin dairesi gelir. Sonra hakikat-i Ahmediyyeye mene olma kaynak olmas itibaryla zat murakabesi ve halis hubb-i zat dairesi gelir. Sonra la tayn (tayinsiz), mutlak Hazret-i Zat mertebesi vardr. Sonra gzel Kabenin hakikati gelir. Bu hakikat Allah (c.c)n azamet ve kibriyasnn zuhurundan ibarettir. Burada btn mmkinatn, Allaha secde ettii itibaryla Zatn murakabesi vardr. Bunlarn akabinde Hakikat-i Kuraniyye mevcuddur. Bu, Zat- Aliyyenin misli olmamak ve hakikat-i Kuraniyyeye mee olduu mlahazasyla vsatin mebdei (genilik balangc)nden ibarettir. Bunu takiben oru ve namaz hakikat gelir. Bunlar oru ve namaz hakikatine kaynak olduu itibaryla Zat- Teala ve Tekaddes Hazretlerinin misli olmamasnn kemal vusatndan ibarettir. ki yerde vusat kelimesini kullanmamz, bu manalar izah etmekte, ifade sahalarnn dar olmasndan ileri gelmektedir. Bu hakikatlerin, yaanmas esnasnda Kuran- Mecidin okunmas ilerlemeye ve ykselmeye vesile olacandan faidelidir. Sonra srf mabudiyyet bakmndan halis mabudiyyet ve seyr nazarinin hasl olma dairesi gelir. (Nazar ve gr seyr-i sluk manasnda kullanlmtr). Bu seyr, kademi deildir. nk kademi seyr abdiyyet makamlarndadr. Btn bunlar tarikat- aliye-i Nakibendiyyedeki murakabe ve makamlarn isimleridir. Bu hususta Mceddidiye Mektubatnda (mam Rabbaninin (k.s) mektubat) geni aklamalar mevcuttur. Bu gibi makamlarda murakabe ile megul olanlar anlatlanlardan payn alacaktr. Mrid olan eyhin tevecch ile de ilerleme ve ykselmeler hasl olacaktr. Muvaffak klan AllahuTealadr.

34. MEKTUP
Allah (c.c) ondan raz olsun, Mevlana Halid (ks) bu mektubu; talebesi, muhakkik allame, Seyyid bni Abidin (r.a)e icazet olarak gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, Hamd, her beldede ve asrda ilimin n ykselten, ilim ehlini hak yol zere sabit klan, onlar fetih ve yardm ile destekleyen Allah-u Telaya mahsustur. Salat selam, Fetih ve Nasr sureleri kendisine nazil olan Efendimiz Muhammede (aleyhi ekmeluttehaya), onun aline ve ashabna olsun. Bu selam hibir zaman kesilmesin. eitli ilim dallar vardr. Onlar ok derindir. Said; ilimlerin en tatl kaynan talep edendir. nceki ve sonraki alimlerin icma ettikleri gibi ilimlerin en ereflisi eriat ilimlerinden, fkh ve hadistir. Dnya ve ahirette kurtuluumuz ancak bu ilimlerledir. Bu ilimler, kalplerimizin ve kymetli dayanamzdr. Tefsir ve fkh ancak Nebevi hadisin rivayetiyle tamamlanr. nk hadis ilmi onlarn hepsini zetler. Zor meselelerini aklar. Mutlak olanlar kayda balar. Bu sebeple manevi deeri ve kymeti inci gibi olan hadis ilmi ile tefsir ve fkhta derinleme tamamlanr. Byk alimler, eskiden beri diyar diyar dolaarak dank olan hadis-i erifleri, yalan ve uydurma olanlardan ayrmlar, dalgal denize girmeye benzeyen bu i iin bir ok alim ruhlarn verircesine yollara dmlerdir. Bu almalarn sonucunda Hz. Muhammedin (aleyhi ekmeluttehaya) snneti seniyyesi parlad ve temize kt. Gzellii ve kokusuyla isteyenlerin istifadesine sunuldu.

38

nceki ve sonraki devirlerde hayr ehli alimler, kendisiyle iftihar ettiimiz Hz. Peygamber Efendimizin (aleyhi ekmeluttehaya) hadis-i eriflerinin rivayet silsilesinde bereketlenmeye devam ediyorlar. Bunun iin de kafileler halinde ehlinin yanna gitmek iin yaryorlar. Durum byle olunca Haimiyye slalesinin , Fatimi silsilesinin aydnlatcs, yksek kabiliyet sahibi, ilim ordusunun bakan, meclislerin ziyneti, asil, eref sahibi, yksek ahlakl, himmet sahibi byk alim, faydal tasniflerin ve benzeri bulunmayan telif eserlerin sahibi, yle ki slam beldelerinde fayda bakmndan btn fkh kitaplar iinde en faydals ve meseleleri en fazla zabteden Reddl-Muhtar ile Minhatl-Halik ve Nesematl Eshar kitaplarndan baka hibir kitap yaynlamam olsa sadece bu kitaplar grenler bunlar yazann faziletinin ve himmetinin yceliini idrak edeceklerdir. Kimsenin inkar edemedii apak izzet ve eref sahibi, beldesinin azizi, zamann esizi, akla ve nakile dayanan ilimlerin allamesi, bir ok alim kiilerin aciz kald meseleleri derin fikriyle zen, zamann parlayan, irfann ss, aydnlatan k, mehur yldz, latif ve parlak baheye benzeyen efendi ve dayanak Seyyid Muhammed Emin bin el-Merhum Seyyid mer Abidin (Allah kadrini yceltsin, makamna leke dren btn ayplardan korusun) ismindeki bu zat, rivayeti bizim amzdan sahih olan veya ilmi bize nisbet edilen eylerin btn icazetini, zellikle bu yapraklarn iinde bulunan ve bir hkm isbat edildiinde onlara gvenilen mehur hadis kitaplarnn icazetini bizden talep etti. Rivayet ettiim her eyde, hadislerle ve silsileleriyle bereketlenmesi iin kendisine icazet verdim. Bylece en tatl kaynaktan istifade etsin. Bana icazet verenin helal kld ekilde ve her salikin nezdinde muteber olana riayet etmek artyla, benden rivayet yapmasn kendisine mbah kldm. Geri ben icazet vermeye ve icazet almaya ehil olmadm itiraf ederim. Allah Sbhanehu ve Teala gkler ve yer devam ettii mddete onun eref ve deerini yceltsin, rtbesini drmekten korusun. Kendisinden, hak yolunda muvaffakiyet ve hsn hatime iin bize dua etmesini rica ederim.

35. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu; icazet olarak fazl, mehur hattat Kozanl eyh Harun (ks) Efendiye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, Allaha (c.c) kendi zat iin raz olduunuz bir hamd ile hamd olsun. Salt selam, Allahn mahluklarndan halifelik, vahiy indirmek ve hitap etmek iin setiklerinin en by Efendimiz Muhammede (aleyhi ekmeluttehaya) ve Onun aline ve ashabna olsun. Allah yolunda kardeim ve Allah rzas iin sevenim olan eyh Hasan Efendiye Allah (c.c) imdiki halini ve akbetini gzel eylesin feyz ve bereketini mminlerin zerine bolca yadrsn- talip olan kimselere nazarnn tesirli olduunu, onlarn kalplerine nurlar yerletirmeye ve kalplerindeki zulmetleri kaldrmaya gzel bir kudretle sahip olduunu tecrbe ettikten sonra taliplere zikir ve tevecch telkin etmesine ve Nakibendi tarikatnda irad yapmasna icazet ve izin verdim. Ben ancak, yce silsiledeki Sadatlardan (ks) izin aldktan, nebevi ve eri istihareleri yaptktan sonra icazet veririm. Bu duruma gre velilerin yoluna skca yapmak isteyen herkes onun sohbetini ganimet ve frsat bilsin. Emrinden ve hizmetinden ayrlmayanlara, akll olanlarn akllarnn kuatmad ve alimlerin ilimlerinin yetimedii rtbelere nail olacana kefil olurum. Kendisini Kuran- Kerime ve Snnet-i Seniyyeye sk balanmaya, kendisine tabi olanlarn akaidini ehl-i snnetin grlerine gre dzeltmesini emir ve tavsiye ederim.ehli snnet, zevk ve keif ehli insanlarn ittifaklarna gre frka-i naciyedir. Kuran hafzlarna, fkh alimlerine ve fakirlere hrmet etmeni ve sayg gstermeni tavsiye ederim. Kalbinin selim olmas n, nefsinin bakalarn affedici, elinin mert, yznn gler olmasn, ba yaparak eziyetleri

39

def etmeni, tarikat kardelerinin hatalarn affetmeni, kklere ve byklere nasihat etmeni, dava ve husumeti terk etmeni, kimsenin elindekine tamah etmemeni ve ihtiyalarn temininde yalnz Allaha itimat etmeni tavsiye ederim. Gerekte kim Allaha gvenip itimat ederse Allah onu bo evirmez. Kendiniz iin kurtuluu ancak dorulukta mid etmenizi, Allaha vasl olmay btn kainatn efendisi Hz. Muhammed (aleyhi ekmeluttehaya) Efendimize uymada grmenizi, kendinizi hi kimseden daha efdal zannetmemenizi, hatta nefsinizi dahi grmemenizi tavsiye ederim. Size haset ve kouculuk yoluyla saldranlar Allaha havale edin. Himmet ile onlarn erlerini defetmeye kalkmayn. Zira bu Tarikat- Aliyyenin Meayih-i zamndan yle erler vardr ki onlarn himmetleri karsnda dalar paralanr. Eer onlar isteseler Allah-u Tealann kudretiyle fesadn kkn ksa bir zamanda keserler. Allah-u Teala, Efendimiz Nebi ve mmi Muhammede (aleyhi ekmeluttehaya) aline ve ashabna, mahluklarn adedince, kendisinin raz olaca lde, arnn arl ve kelimelerin miktarnca salat ve selam etsin. Hamd, alemlerin Rabbi olan Allaha mahsustur.

36. MEKTUP
Allah srrn yceltsin, Mevlana Halid (ks) bu mektubu; halifesi alim, fazl, eribozlu Ahmet Efendiye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, Belaat ve fesahatta mehur kiilerin dillerinin saymaktan aciz kald, Nebilerin ve velilerin akllarnn ard hatta onlarn en kamillerinin hakkyla yerine getiremeyeceklerini ikrar ettikleri gibi, Allaha hamd etmekten aciz olduumu itiraf ederim. Salat-u selam Resullerin sonuncusu ve nebilerin sultan (aleyhi ekmeluttehaya) zerine ve hidayet yldzlar takva imamlar olan aline ve ashabna olsun. Cenab- Hakkn abd-i acizi Halid der ki: Yce kardeim, erefli ve efkatli mevlamz el-Hac Ahmet Efendiye tevecch yapmak, zikir telkin etmek ve Nakibendi Tarikatn (Allah bu tarikatn efendilerinin srlarn yceltsin. Bu tarikatn ehlini snnet-i seniyyeye uymaya muvaffak klsn.)- talep edenler isteklerini yerine getirmek iin icazet verdim. Her eyi tamamen eriat olan, kyamet gnnde kurtulu ve Mevlann rzasn kazanmaya en yce vesile olan, tarikat- aliyyenin aslna muhalefet etmedii mddete yukarda ad geen (Ahmed Efendi (ks)) sylediim eyler hususunda izinlidir. eriatn azimetlerine yapmaktan ibaret olan tarikatn kurallarna btn ilerinde bal kald, devaml olarak Allahn (c.c) kendisini kontrol ettiini unutmad, kendi nefsinin kusurlarn grd, ehvetlere dalmaktan yz evirdii, taat ve ibadetlerdeki geveklikten uzak kald ve aldan yeri olan dnyadan yz evirdii srece izinlidir. Dolaysyla onun reddi benim reddimdir. Onu kabul beni kabuldr. Onun eli benim elimdir. Onun yardm benim yardmmdr. Sizleri ve onu varlnz yok etmeye, taat ve ibadete takat ve kuvvet harcamaya, gerek Allah (c.c) ile gerek bakalar ile olsun sznz yerine getirmeye, yannzda olanlara kanaat etmeye, btn mhim ilerinizde Mahbub ve Mheymin olan Allaha tam tevekkl etmeye, naciye olarak vazedilen parlak ehl-i hak frkasnn grlerine uygun olarak itikat konularn tashih etmeye, Ashab- Kiramn hidayet yollarna skca tutunmaya ve balanmaya, onlarn aralarndaki mnakaaya dalmamaya ve hsn zan etmeye davet ediyorum. Ashab- Kiram (r.a) mmete hidayet vesilesi olmutur. Kitap ve snneti rivayet edip, bize yetitirmilerdir. Onlar zedeleyen kimse dinini zedelemi olur. Bundan baka syleyeceim bir ey yoktur. Allah (c.c)dan dnya ve ahirette afiyet talep ederim.

40

Hamd alemlerin Rabbi olan Allaha mahsustur.

37. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu; kardei, halifesi eyh Mahmud Sahib el-Osmani (ks)ye Nakibendi ve Kadiri tarikatlarnda icazet olarak gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, Hamd, sevdiklerinin letaiflerine efal, esma selbi ve subuti sfatlaryla, keyfiyet ve kemiyetten mnezzeh ve mukaddes olan zat- ehadiyyeti ile tecelli eden Allaha mahsustur. Mevla (c.c) sevdiklerinin letaiflerini; alem-i halktan olan kt sfatlardan, beeri bulanklklardan tezkiye ve tasfiye etmitir. Setii kullarn ruhaniyyetini, akn atei ve tecelliyatnn nurlaryla, mutlak vahdetin uhudundaki cemalin mahadesine karmtr. Onlara kesretteki vahdeti, vahdetteki kesreti basiret gzyle gstermitir. Kadim ve ezeli kelamnda onlar hakknda yle buyurmutur; Allahn veli kullarna korku yoktur. Onlar mahzun da olmazlar. Onlar o kimselerdir ki dnyada iken iman ederek Allahn (azabndan) korkarlard. Dnya ve ahire hayatnda onlar mjdeler vardr. (Yunus,62) Ayrca; Kim ki Allah iin krk gn ibadetinde ihlasl davranrsa hikmetli szler kalbinden kp diline gelir. (Mnavi, Feyzul Kadir, VI,43,Had. No:2542) hadis-i erifini buyuranEfendimiz Mevlamz Hz. Muhammede (aleyhi ekmeluttehaya) ve mahluklarn en hayrllar, halk Allaha aran,Ehadiyet gneinin ve Allaha yaknln tannmasna hidayet vesilesi olan al ve ashabna salat ve selam olsun. limlerin en by ve Allah nezdinde en ereflisinin batn ilmi olduu bir hakikattir. nsan bu ilimle irkin ve kt sfatlardan temizlenir. Kiinin kabiliyetine gre kurtarc ve gzel ahlakla lmeden evvel lmesi bu ilim sayesindedir. eriat ilminin, eriat aacndan peyda olan tarikat dallarnn yeillenmesi, marifet yapraklaryla bezenmesi, hakikat-i Mahmudiyyenin mahbubiyetinin meyvesinin hasl olmas batn ilmiyledir. Her ilmin erefi o ilmin sayesinde bilinenlerin erefinden kaynaklanr. Sz gereklemi bir hakikattr. Bu hak ve gerek icazete bakanlar unlar bilsin: z kardeim, gvenilir kuvvetim, erefli alim, fazl, abid, mcahid, kamil, devaml Allah murakabe eden, efendi, kalbimin sevinci, gzmn ferah, eyh Mahmud Sahib (Allah (c.c) elini tutsun ve medediyle ona yardm eylesin)- benim yanmda Tarikat- Aliye-i Nakibendiye-i Mceddidiyede ve gvenilir kulb olan Kadiriye Tarikatnda-(Allah (c.c) her iki tarikatn yce srlarn mukaddes eylesin)seyr sluk yapt. Neticede emir aleminden olan letaifleri Allah zikriyle temizlendi. Allahn (c.c) efal, esma, selbive subuti sfatlarnn tecelliyatnn nurlaryla ve keyfiyet ve kemiyetten mnezzeh olan mukaddes zatnn tecelliyatyla bu hal hasl oldu. Kendisine ledn ilmiyle birlikte batn ilim verildi. Alem-i halktan olan drt unsurun letaifleri ve nefis latifesi, manevi hastalklardan ve beeri bulanklklardan temizlendi. Tarikattaki makamlarn mertebelerini tand. Kendisine mridlere zikir telkin etmesine, irad talep edenlere sluk yaptrmaya, tarikattaki hatmelerin btn eitlerini okumaya, Kuran- Kerimi, delail-i hayrat ve evrad okumaya icazet ve izin verdim. zellikle Aliyyetl-Ektar ve Seyfl-Bettar fis-Salatin Nebiyi vel Muhtar ismindeki virdimde de izin verdim. Her eyi ve edebiyle eriat olan, kyamet gnndeki kurtulua, Mevlann rzasna nail olmaya ve ycelmeye vesile olan, eriattaki azimetleri yerine getirmekten ibaret olarak kabul edilen tarikatn usul ve kurallarna muhalefet etmedii mddete yukarda ad geen hususlarda izinlidir. Kendisine, devaml Allah-u Tealaya dalmaktan ve taattaki tembellikten yz evirmek, aldatma yeri olan dnyadan uzak kalmak artyla izin verdim. Onun reddi benim reddim, onun kabul benim kabulmdr. Onun eli benim elimdir, mededi benim mededimdir.

41

Kendisine vcudunu nefyederek ibadet ve taatlarda btn gcn harcamay, verdii szleri yerine getirmeyi, elinde olanla kanaat etmeyi, btn mhim ilerinde mahbub ve mheymin olan Allah (c.c)a tam tevekklle parlak, yce frka-i naciye olduuna ittifak edilen,ehl-i hakkn grlerine gre akaidini dzeltmeyi, skca sahabe-i kiramn hidayetine tutunmay, onlarn aralarnda meydana gelen kavga ve ihtilaflara dalmaktan saknmay ve sahabe-i kiramn mmetin hidayet rehberleri olmalarndan ve Kitab ile snneti bize nakletmelerinden dolay haklarnda hs- zan etmeyi tavsiye ederim. rad ehli grd kiileri seyr- sluka tabi tutarak, rtbe ve makamlar tanttktan sonra istedii ve diledii yerde icazet vermek iin kendisine izin ve icazet verdim. Hakikatte eyhlerin icazetleri ebedi bir nimet ve saltanat kalc olan bir devlettir. Kim onlarn emrine imtisal ederse hidayet bulur, kim onlara muhalefet ederse dalalete gider, helak olur. Cenab- Allah kendisine Tevfik ihsan eylesin, onu eyhlere (ks) ihtilaf etmekten muhafaza eylesin.muttaki kimselere imam, taliplere faydal nur klsn. Kendisinden ricam;bu fakir abd-i acize hidayet yolunda tam muvaffak olmak ve hsn hatime ile ruhumu teslim etmem iin duadan unutmamasdr.

38. MEKTUP
Kitabn aslnda bu mektup mevcut deildir.

39. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu; z kardei eyh Mahmud Sahibe (ks) tevecchte okunmas iin gndermitir. Tarikat- Nakibendiyye silsilesindeki ehlullahn isimlerini zikretmektedir.

40. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu; 39 mektupta ad geen z kardeine gndermitir. Yce Kadiriye Tarikatnn erleri hakkndadr.

41. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu; muhlisi, eyh brahim Efendiye Hatme-i Hacegan yapmasna izin vermek iin gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, Hamd Allaha mahsustur. O bize kafidir. Selam Allahn marifet iin setii kullar zerine olsun. Zelil, hakir gayet miskin ve fakir kul Halid en-Nakibendi el-Mceddidi der ki; Tarikatn muhlisi ve hakikat ehlinin muhibbi brahim Efendiye Hatme-i Hacegan iin izin verdim. Ehlinin yannda ve bilinen artlara riayet ederek haram yemekten ve batl szlerden saknman, insanlar uykuda iken Rabb-i Tealaya mnacat iin kalkman, byk gnahlara cesaret eden kimseleri zellikle Allah bizleri ve sizleri korusun- ikiye devam edenleri doru bir tevbe ile tevbe etmeden hatme halkasna oturmalarna msaade etmemen, benim, Sadat- Kiramn ve Melaike-i Kiramn ruhaniyetlerinin hatme halkasnda hazr bulunduklarn tasavvur etmen artyla izinlisin. Aada yazld gibi slam sultannn nusretine, eref, hizmet ve devletin kyamete kadar devam etmesine hatmeden sonra dua et. Bu deersiz fakire de taat ve ibadette muvaffak olmas, amelini ihlasla yapmas, dini ilimleri yaymas, nefsin, insin ve cinin errinden korunmas ve hsn- hatimem iin dua etmelisin. Sultan iin yaplacak dua:

42

Allahm byk himmet sahibi olan sultanmz muhafaza eyle. Onu gaybn askerleriyle teyid eyle. slam dinini muhafaza etmeye yardm eyle. Gnler devam ettii mddete ehlinden ona halef olabilecek kimseleri payidar eyle. Karada denizde askerlerimizi galip eyle. Vezirlerini, yardmclarn ve elilerini slah eyle. Sultanmz ve yardmclarn, beldelerin imarna ve kullarn rahatna sebep kl, onlarla snnet-i seniyyeyi ihya ettir. Parlak ve ak nebevi eriatn alametlerini onlarla ycelt. Sultann dman dinin dman olduundan dmanlardan yardmn kes ve onlar rezil rsvay et. Dinden kan ve emrinden uzaklaanlar helak eyle; kklerini kurut. Hayatta olanlar helak olanlara ilhak eyle. Selamet ve afiyeti zerimize, haclara, savaanlar, dmana kar hazr kta gibi bekleyenlere, misafir olanlara, karada ve denizde Hz. Muhammedin (aleyhi ekmeluttehaya) mmetine takdir eyle. Allahn salat ve selam Peygamberimize al ve ashabna olsun. Hamd alemlerin Rabbi olan Allaha mahsustur.

42. MEKTUP
Mevlana Halidin (ks) bu mektubu Behets-Seniyye adndaki kitapta bulunmaktadr. Kitabn yazar eyh Muhammed bin Abdullah Haniye (ks) icazet gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, Hamd ve kerem sahibi ve bol hibe eden Allaha mahsustur. Salat selam kendisine hikmet ve ak konuma verilen efendimiz, senedimiz, snamz Muhammed (aleyhi ekmeluttehaya)nn zerine , aline, ashabna ve kyamet gnne kadar kendisine tabi olanlara olsun. Allah (c.c) yolunda kardeim olan Muhammed bin Abdullah Haniye (ks) tevecch yapmas, Nakibendi tarikat- aliyesine Allah bu parlak tarikatn ehlinin srlarn mukaddes eylesin.- gre irad ve zikir telkin etmesine icazet ve izin verdim. eri istihareyi yapmadan ve temiz silsiledeki Sadat- Kiramn (ks) ruhlarndan izin almadan icazet vermedim. Kendisine gizli ve aikar takva zere olmay, nerede olursa olsun imkan dahilinde emr-i bil maruf nehy-i anil mnkeri yerine getirmeyi, kurtuluun ancak dorulukta ve seyidimiz ve btn mahluklarn seyidi Muhammed Mustafann (aleyhi ekmeluttehaya) ittibanda grmeyi tavsiye ederim. Allahn salat ve selam her vakit Efendimizin zerine, aline, ashabna ve gzelce onlara tabi olanlara olsun. Hamd alemlerin Rabbi olan Allaha mahsustur.

43. MEKTUP
Allah (c.c) onun nurlu ve bereketli feyizlerinden zerimize yadrsn. Mevlana Halid (ks) bu mektubu; allame fazl, Basra kads Seyyid Abdulkadir Haydari Efendiye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla.. Allah iin kardeim mbarek Haydariye eceresinin bir dal Seyyid Abdulkadire sonsuz selamlarm iletirim. Fakirler hakkndaki ihlas dolu muhabbeti ve velilerin manevi kucandaki terbiyesi daimi olsun. Selim olan zatnzn shhatini bildiren, vehhabiye frkasnn zayfladn ve bizim haberlerimizin yce eiinize ulatn mjdeleyen mektubunuz bize geldi. Mektubunuzda ehliyetinizi ve ihlasnz haber veren alametler var. Allah (c.c) sizleri dnya ve ahirette en hayrl mkafatlarla mkafatlandrsn. Hateml Enbiya (aleyhi ekmeluttehaya)nn parlak alinin ve ashabnn (radyallahu anh) yz suyu hrmetine sizleri setii halis kullarn zmresiyle har eylesin.

43

Haberlerimizin uzun zamandr kesildiini ve hacla ilgili dilekenizle birlikte gnderdiiniz mektuplarnzn cevabn veremediimizden ikayet ediyorsunuz evvela o mektup bize gelmedi. Saniyen; tarikat sadat (ks)nn keif ve hakikat ehlinin ileri gelenlerinin iaretleriyle, erefli annemizin ziyareti iin Badattan Sleymaniye tarafna gittim. Beraberimizde birok sevenimiz de geldi onlardan biri senin kardein muhlis mridimiz Molla Ubeydullah Efendidir. Kymze ulatktan bir mddet sonra; Sleymaniye valisi, kendisinden ve babasndan fakirler hakknda nceden sadr olan baz uygunsuz davranlarndan daolay zr dilemek iin Sleymaniye kads ve bir takm muteber kimseleri bize gndermek suretiyle bizi isteyeceini haber aldm. Derhal Sineye bal orman arazisine gittik. Burada kardein Molla Ubeydullaha sla-i rahim akraba ve ihvann ziyareti iin Mavrana gitmesini emrettik. Scaklar getikten sonra Allah (cc)n izniyle Medinets-Selama dneceiz. Bu yazdklarmn ierisinde, kardeiniz Molla Ubeydullahn az mektup gndermesindeki kusurundan dolay zr dilemesi de dahildir. zr kerem sahibi kiilerin yannda makbuldr. Bir dier sebep; baz zaman peyda olan batni hallerin bu fakiri btn zahiri edeplerden uzaklatrp dnya ilerinden alkoymasdr. Nadiren de olsa bir mektubunuz cevapsz kalsa veya cevab gecikse zatnza iltifat etmediimizden veya gzel hitabnza az deer vermemizden dolay deildir. Esselam aleykm ve rahmetullahi ve berekath.

44. MEKTUP
Cenab- Allah bizleri onun kudsi yardmlaryla ereflendirsin. Mevlana Halid (ks) bu mektubu; Kuds- erifin halifesi eyh Abdullah Ferdi (ks)ye gndermitir. Rahman ve Rahim Allahn adyla, Hamd Allaha mahsustur. O bize kafidir. Selam Allahn setii kullar zerine olsun. Fakir abd-i aciz Halid Osmaniden, habibi eyh Abdullah Ferdi (ks)ye gl kokulu selam olsun. Baz mridleri genel halkadan ayrarak zel sohbete tabi tutmak, tevecchlerini ayr yapmak iin birok defa bize istiare maksadyla hatrlatmalarnz oldu. Bir mslmann faydasna ve slahna sebep olacak ne olursa olsun yapmakta saknca yoktur. Fakat bunda talep edenler fakir ihvan ile oturmaya raz olurlarsa, tevazuya daha yakn ve riyakarlktan daha uzak olacandan feyizleri ok olacaktr. Byle yapmalar snnet-i seniyyenin mtebaatna uygun, kalblerinin slah iin daha gzeldir. Cahillerdeki cahiliye adetini de daha fazla zail eder. Hizmetimiz Molla Ahmet Hatipin yz evirerek tarikata bal kalmamas meselesine gelince, onun birok hile ve desiseleri olmasna ramen bu konuda zrldr. Garip ve abartmal bir slupla yazm olduu mektubundan hile ve desiselere muttali olursun. Sana takatini Allahn taat ve ibadetine sarf etmeni, mevcuda rza gstermeni, azamet sahibi ve mheymin olan Allah Tealaya devaml ynelmeni tavsiye ederim. slam nimetine ve mukaddes makamda ikamet-i myesser eden Cenab- Mevlaya kretmekte gafil olma. slam sultanna ve bu hibireyi olmayan akna gzel akbet iin dua etmeyi unutma.

45. MEKTUP
Allah (c.c) kendisinden raz olsun. Mevlana Halid (ks) bu mektubu byk halifesi eyh smail irvaniye ihtar ve korkutmak maksadyla gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla.

44

ok hakir ve zelil olan kuldan, kapsnn hizmetisi ve dostlarnn nderi eyh smaile. Allah (c.c) onu ayplanan eylerden ve irkin huylardan korusun. Amin. Hidayet yldzlar ve takva nderleri byklerimiz kfran- nimeti yle tanmlamlardr: Nimetleri megul olarak nimet sahibini unutmaktr. Nakibendi Tarikatnn hakikatna erenler (ks) vcudundan fena olmayan kimsenin rabtas, salik iin fena halini temin etmez. Hatta ou sefer onu tehlikelere sokar. Demilerdir. Bizden selam ve kelamnz keseceinizi ummuyordum. nsanln kemali ve vefakarl gerei, bizim tarafmza gelmenizi, ynelmenizi bekliyoruz. Kendiniz gelmeseniz de, en kk ilerinizde bize mracaat etmelisiniz. Elilerle mektuplar gnderip daima bizi hatrlamalsnz. Hizmetilerimizden daha uzakta, daha ok zorluklar ierisinde bulunan, sohbeti daha eski, hizmetleri daha fazla olan kimseler bizim iaretimiz olmadan hareket etmezler. Sen, bu tarikat, zamanmzda eyhlik iddiasnda bulunup aldatc, hilekarln batl szleriyle kyas etme. Hakikat sahibi olan eyh mridi ile Rabbi arasnda vastadr. Vastadan yz evirmek demek Rabbinden yz evirmek demektir. Mride sizin suretiniz zahir olsa da, siz kendi suretinizin rabtasn kimseye retmeyiniz. nk o hal eytann yle gstermesindendir. Emrim olmadan kimseye halifelik vermeyiniz. Senin halifelik verdiin kimseler nasl olurda Erzincan ve Bitlis yrelerindeki halifelerle rekabete giriirler. Yemin ederim ki, meseleye bilginiz olduu halde bilgisiz gibi davranmaya devam ederseniz, tamamyla sizlerden uzaklap yzmz eviririm. Dikeni ok sert aacn el ile syrlmas, benim yz evirmem kadar ac vermez. nceden uyaran kimse sonradan zr dilemek zorunda kalmaz. Sizi uyaryorum, dikkatli olun. Kelamn sonu selam. Not: Mevlana Halidin (ks) eyh smaile bu mektubu gndermesinin sebebi; eyh smailin baz mridlerine kendi rabtasn yaptrmasdr. eyh smail kendinin kemal derecelerine ulatn zannetmitir. Mevlana Halid (ks) onun dalalete dmesinden korkarak ikaz etmitir. Herkesin belirli bir makam olduunu, o makamn snrna tecavz etmemesini emretmitir. eyh smail (ks) hatada olduunu anlaynca hidayet yoluna dnd. Bu olaydan sonra eyh Mahmud Sahibe gnderdii bir mektubunu grdm. Mektubunda Mevlana Halidin (ks) yoluna smsk sarldn, iradnn glgesine bal kaldn, Halidiyye Tarikatnn adabna riayet ettiini, terbiye ve nizamndan kmadn ifade ediyordu. Bu not, Esad Sahibin (ks) 45. mektubun arkasndan yapm olduu aklama ksmndan alnmtr.

46. MEKTUP
Allah (c.c) onun esiz muhabbetinden bize de iirsin. Mevlana halid (ks) bu mektubu byk alimlerden Dmekin afii mfts eyh mer Efendi, mehur muhaddis eyh Abdurrahman Kuzberi ve mevlamz eyh Abdurrahman Tayyibi (r.a)ye yazmtr. Onlarn talebine icabet ederek, Peygamber Efendimiz (aleyhi ekmeluttehaya)in Kulun Allaha yakn olduu hal secde halidir 7 mealindeki hadis-i erifinin manasn tahkik etmitir. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, Peygamber Efendimiz (aleyhi ekmeluttehaya)in Kulun Rabbine en yakn olduu hal secde halidir. Bu hadis-i erifte kast edilen mana; kulun secdede olduunda, secdede olmad durumlara gre Allaha yakn olma halinin daha fazla hasl olmasdr. Allahn rahmetini ve fazln ekmekte, kulun secde ile megul olmas, dier ibadetlerle megul olmasndan daha nde gelir. Allaha yakn olmaktan murad, rahmetine, marifetine yakn olmaktr. Bu hadis hakknda baz fakihlerin syledii ekilde namazdaki secdenin namazn dier rkunlarna gredaha efdal olduuna dalalet ettii aktr.
7

Mslim,Salat,215; Tirmizi,Deavat,118; Nesai,Mevakt,35

45

Muhakkik sufilerin gr de budur. Secdenin efdal olmas hususunda unlar sylerler: Secdenin efdal olmas, insann asl maksad olan balangcna ve dnne iaret eder. Cenab- Allahn Biz sizleri topraktan yarattk. Sizleri topraa iade edeceiz. kinci kez sizleri topraktan karacaz. 8 ayet-i celilesi balang ve sona iaret eder. Seyyidimiz imammz Muhammed bin dris afii (r.a) kyamn, secdeden daha efdal olduunu sylemitir. Bunun delili Mslimin Cabir bin Abdullah (r.a)dan rivayet ettii hadis-i eriftir. Bu hadi-i erifte Peygamber Efendimiz Namazn en efdali kyam uzun olan namazdr. 9 buyuruyor. mam- afiinin (r.a) sz aadaki hususlar kuvvetlendirmektedir. a-) Kyamn zikrinin farz, secdenin zikrinin snnet olmas, b-) Kyamn zikrinin Kuran, secdenin zikrinin tesbih olmas, c-) Kuran- Kerimin baka kelamlara stnl Allan yarattklarna stnl gibidir. 10 hadis-i erifinin varid olmas d-)Farz olan amelin sevab, nafile olan amelin sevabndan yetmi kat daha efdal olmas. Bunlardan dolay namazn nc rkn olan kyam aklarken kenarna yle yazdm. Btn rknlerin en efdali kyamdr. Sonra secde, sonra rkudur. ihab Kalyubi (r.a) Ravda kitabna uyarak yle ise hibirey kyamn yerini tutmaz. Demitir.

47. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu sadk mridi allame, Seyyid Muhammed Esad Haydariye yazmtr. Ona hayr dua ve dileklerini bildirip, zlemini dile getirmekte ve hsn hatimesi iin niyaz etmektedir.

48. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu tahsil grd baz hocalarna gndermitir. (Talebelik dneminde yazmtr.) Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, Allah, Peygamberleri (a.s) btn alemin zerine mkerrem klm, Onlarn iinden Hz. Muhammed Efendimiz (aleyhi ekmeluttehaya)i seerek yceltmitir. Allahn selam Ona aline ve ashabna olsun. Bizleri renme ve retme yoluna sevk eden Allaha yemin ederim. Bu yemin bilirseniz gerekte ok byk bir yemindir. Vatanmdan ayrldm zaman zatnza vasl olmaktan baka hibir ey irade etmedim. Evimden yolculua ktmda kaplarnzn topran gzme srme ekmekten baka hibir eye niyet etmedim. Halbuki bizim memleketimizde de alimler saylamayacak kadar oktur. Vatandan ayrlmak da bir hayli zordur. Zor olduunu bile bile kolaym gibi kabul ettim. Dostlarn sohbeti her eyden daha tatl olduu halde terk ettim. O makama vasl olduktan sonra duramamamn sebebi kalabala ve izdihama takatimin olmamasdr. Bu tehlikeli yerde ta ve topraa trmanarak inzivaya ekilmenin sebebi sizlerin kylerinizdeki yazlklara gitmenizi beklemekten baka bir ey deildir. imdi eer bize dnmeyi emrederseniz geleceiz. Yoksa biz yolculuk zamannn gelmesini bekleyeceiz. Allahn kalem-i ezeli ile yazdna razyz. Ves-selam.

Taha suresi,55. Ayet Mslim, Msafirin,164 10 Tirmizi,Sevabu'l-Kur'an,25;Darimi, Fedailu'l-Kur'an,6

8 9

46

49. MEKTUP
Allah merkadn mnevver klsn. Mevlana Halid (ks) bu mektubu muhlis ve samimi mridi Necip Paaya (r.a) gndermitir. Mektupta byk ve deerli vezir, Suriyenin valisi, ElHac Veliyddin Paann azl olunduktan sonra tekrar vazifesine atanmas iin tavsiyede bulunmutur. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, Hamd Allaha mahsustur. O bize kafidir. Selam Allahn setii kullarn zerine olsun. Bu mektubu yazmamn birinci sebebi fakirlerin nazar yeri ve byklerin haline imrendikleri Muhammed Necip Efendinin hal- keyfiyetini sormaktr. Allah (c.c) kendisini Nakibendi byklerinin bereketiyle bereketlendirsin.kinci sebep dostumuz, vakar sahibi, valimiz Veliyddin Paann Allah diledii eylerle kalbini ferahlandrsn.- bu azl hadisesi ile kendisine bir kalp krkl hasl olmutur. Allah Tealadan kalbinin krkln gidermesini, en gzel hale dndrmesini niyaz ederim. Sonra sizlere bu konuda himmetinizi sarfetmenizi ve kalbinin gzelletirilmasine itina gstermenizi emrederim. Allah Tealadan mid ettiimin yakn zamanda hasl olmas iin kendisine yardm edin. Bu ekilde mahzun ve kalbi krk kalmasn. Zira fakirlerin hizmetinde kusur yapmamtr. zellikle Hicaz seferinde fazlasyla ilgi gstermitir. Bu durumda sizlerin ona kar gstereceiniz muamele, bana yaplm gibi olacaktr. Bu fakir, dostlar mkafatlandrmakta eli ksadr. Biz onu sizlerin himmetinize, sz ve emniyetinize havale ettik. Gzettiiniz bu zata, kusurlu davranmanza raz olmam. Sizlerin gayretinin hibir tevike ihtiyac yoktur. Bundan dolay sz daha fazla uzatmamay, olmasn istediiniz meselenin gereklemesine uygun buldum. Arife tarif gerekmez. Salat ve selamn en efdali, mahluklarn Efendisi ve karanlklarn Hz. Muhammed (aleyhi ekmeluttehaya)in zerine, kerem sahibi aline ve ashabna olsun. Bata ve sonda selam.

50. MEKTUP
Mevlana Halid bu mektubu Seyyid Abdulkadir Haydari Efendiye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allahn adyla, En stn muhabbet ve sevgiyle sslenmi taklara, tevazu ve gzel itikadn cevherleriyle sslenmi gerdanla benzeyen erefli mektuplar; ilim irfan ve edebin menba, gzel ahlak ve erefli neseb gibi iki fazilete sahip Efendim, Seyyidim Sbgatullahzade, asilzade, himmet sahibi Kubbetl-slam olan Basrann kads Seyyid Abdlkadir Efendi tarafndan bana gelendi. Seyyid-i Enamn (aleyhi ekmeluttehaya) Efendimiz yz suyu hrmetine, hibe ve nimet sahibi olan Allah (c.c) tarafndan fazlasyla nimetlendirilmeye, yardm ve azametle takviye edilmeye devam edilsin. Bu durumu ok garip grdm. Zira bir fakire, sufiye mahbub olan Allahn murad btn muradlarn stnde olmazsa o kimse fakirlerin cemaatinden saylmaz. Ehli olan kiilerin nezdinde sahih keif ile u mesele sabittir: Btn kainatta Allahtan baka messir yoktur. yle ise mrid bana gelen her olayn Aziz olan Allahdan geldiini dnmelidir. Her hadiseyi Allahdan grdkten sonra, artk gelen hadiselerin deimesine almamaldr. Misal olarak; mektuplar elinden alndnda ikinci bir mektup gelinceye kadar beklemesine gerek yok. Mektupsuz gitmeli, hediyeler de elinden alnsa bile durum deimez. Kalbinde ben yce Hazrete nasl mektupsuz giderim diye dnmemelidir. Zira madem bunu alan yce Allahtr; Onun iradesi bo elle gitmeyi

47

gerektirmektedir; bunun da byk hikmetleri vardr. Fakat biz o hikmetleri bilmekle mkellef deiliz. Eer onun orada durmas durumunda anlald kadaryla mridliin edebi gerei meseleyi eyhine arzetmekse, emrimizi daha nce kendisine sylemitik. eyhinin emri yine ayndr. Bu gnden sonra hibir maksatla bir yerde durmasn. Bana ne gelirse, huzur-u aliyede zikretsin. Setr-i avretten baka elinde bir ey kalmam olsa da endie edip zlmesin. Dua ediciniz olan bu fakire, Haremeyn-i erifeyn tarafndan gelen sevindirici haberler gndermisiniz. slam askerlerinin galip gelmeleri, durumlarnn gzel olmas, vehhabiye frkalarnn zelillii, helak ve hsrana yaklatklarn mjdelerini vermisiniz. Allah Sbhanehu ve Teala mjdenize mfakat olarak sizleri cennet ile mkafatlandrsn, rzasnda baarl klp dorulukla zor ileri kolay etsin, Amin. Kardeiniz Mahmud Sahib fazlasyla sayg ve teslimiyetini, selam ve hrmetlerini bildirir.

51. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu; dostu ve muhlisi olan allame byk alim seyyid Abdlkadir Haydari Badadi Efendi'ye (ks) gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Garip ve miskin olandan; edebi akll, habib, vefakar ve gzel ahlakl, seilmi dostum, eskiden beri nazar yerim ve kerem sahibi, slam'n nderi ve Allah'n (c.c) Beyt'lHaramnn dehlizi Basrat'l-Feyha'nn kads Abdlkadir Efendi'yedir. Cenab- Allah onu Nakibendi byklerinin bereketiyle kuvvetlendirsin. Zatnzn shhatini bildiren ve gerek bu fakire, gerek onun etbana ve gerekse de taraftarlarmzdan Hindistan ve Mekke'den gelip Basra'da yerleen kimselere yapm olduunuz nimet ve ihsanlarla dolu mektubunuz geldi. Zaten yce zatnz, yanmzda iyilikle tannmakta ve dostlarna ok ihsan ve inam etmekle bilinmekteydi. Dolaysyla aklanmasna gerek olmayan bireyi aklamsnz. Aklanmas gizlenmesinden daha iyi bir meseleyi ok fazla uzatmsnz. Sonra kalbinizin ok halis olmasndan, rtbeniz ve derecenizin yanmdaki yksekliinden, hi kimsenin cesaret edemeyecei bir ie ynelmisiniz. Neden kalbimin ona kar bulandnn sebebine muttali olmadan ve kendisinden iledii hatay size bildirmeden, eski hizmetim olan kardeiniz Ubeydullah' (ks) affetmemi istemisiniz. Kalbinizin ho olmas iin ben onu affettim. Bununla ok sevinmelisiniz. Zira onun birok tehlikelerden kurtulmasna sebep oldunuz. Kardeinizin aff; benim zerimdeki haklarnzn ve iyiliklerinizin bir ksmnn denmesi anlamn tar. nallah gelecekte onun kssasn size syleyeceiz. Sizlerin kardelerinizden iittiiniz, baz ihvann ona iftira atmasndan dolay ona kalbimin krlmas diye bir hadise yoktur. Eer Cenab- Allah bir araya gelmemizi takdir ederse, yaptn size tek tek aklayacam. Gerek sebep himmetinin dkl olmasna ramen kalbimin ona krlmasna sebep olan olay kardeiniz tam aksine sylyor. Meseleyi bilmeyen de Niin filan adam Ubeydullah'tan krld? Halbuki onun srda, gizli eylerin heybesi idi. derler. Hlasa ben onu bir daha yaptna dnmemek, yapm olduu hatasn gizlemek, kalbimin krlmasna sebep olan asil meseleyi renmek ve rendikten sonra unutmak artyla affettim ve hakkm helal ettim. Btn dostlarma selam ederim. zellikle zamann Haririsi Osman bin Sened el-Vaili'ye selam ederim. nallah onun benim yanmdaki ba kaybolmayacak. Gecikmesi benden deildir.
48

Allah'n selam, rahmeti ve bereketi zerinize olsun.

52. MEKTUP
Allah bizleri O'nun bereketi ile ereflendirsin. Mevlana Halid (ks) bu mektubu bir nceki mektupta ad geen Badat'taki afi ve Hanifilerin mfts, halifesi ve arkada Seyyid Ubeydullah Haydari (r.a)'ye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Dostlardan uzak dm miskinden; kendisi hakknda ne kadar ar szlerlede konusam, kredici bir dille bana hitap eden ve eziyet verdiimde sabrl bir kalp ile karlayan efendiye en gzel ve en kokulu selamlarm iletirim. Eskiden beri dostumuz olan zatn garip bir ibaresi ile yazd mektup bize ulat. Mektubu mtaala edince ondaki garip sluba hayret ettim. Ne kadar ho bir mektup. Dostu hatrlatyor. Akndan ok itiyakl ziyaretiyi hatrlatyor. Blbllerin konaklarn ve ona tabi olan evin harabesini, oradaki dostlarn emniyet iinde olduklarn hatrlatmakla bizleri heyecanlandryor. Mektubun nazm olan ksm kutup yldzlarndan daha stn ve nesir ksm da sreyya yldz gibi parlaktr. Yazm olduunuz Bseyne ve Reyya hakknda eskiden sylenenleri ispat etmitir. iir: Ondan nce su'de'ye ak ile alasaydm. ifa bulurdu nefsim, sonra piman olmazdm. Lakin nce o yand, heyecanlandrd beni, Dedim: nce balayan kazand fazileti. Kalbimde mmetin ileriyle urama yorgunluu var. ok fazla bo laf ile rahatsz ediliyorum. Dar olan evimizde ok sayda ziyareti arlamak zorundaym. Btn bunlarla megul olmasaydm mutlaka mektubunuzun bana kazandrd ak ve itiyak btn gzellikleriyle ifade edecektim. Dolaysyla bu kadaryla yetindim. Mektubun sonu selam.

53. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu, eskiden beri muhlisi ve samimi mridi tahkik ehli, sahih ve zayf ayran, Badat'ta Hanifilerin mfts Seyyid Es'ad Sadreddin el-Haydari (ks)'ye gndermitir. Allah (c.c) O'nun yce srlarn mukaddes eylesin ve O'nun nurlarndan zerimize yadrsn. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Allah-u Teala'ya hamd, Allah'n (c.c) Resullerinin en ereflisine salat ve selamdan sonra, mehur ve mbarek vakitlerdeki kabul olmas umulan dualarmzla, alim, bilgin, mehur, gzel ahlak ve temiz soy gibi iki erefi kendinde toplayan, fazilet ve edep gibi iki gzel huyu birletiren, fakirleri seven kerem sahibi, byk efendim, Badat'n mfts el-Hac Muhammed Es'ad Efendi'ye selamlarm sunarm. Allah Sbhanehu ve Teala, onu velilerin nazar ve beraberlii ile ereflendirip yce Sadat- Kiram (ks)'n hal ve yolunda daim eylesin. Sevgi ve halis dostluumun gerei olarak yazdm bu mektubumla yapmak istediim sadk ve samimi muhabbetlerine bir teekkr etmektir. nce unu bildireyim: Bu fakir tm dostlaryla ehrzar'a ulat. Oradan Baban hakimi Mahmud Paa'nn Sleymaniye kadsn ve birka deerli kimseleri yanmza gnderip, hakkmzda daha nceden yapm olduu fiilinden dolay, kalbimizi almak iin ehre
49

aracan iittik. Bu durumdan dolay bizde Sine'ye bal olan kymz Orman'a gittik. Sonra bildiiniz gibi baz alimlerin onu bundan men ettiklerini ve onun da bu fikrinden caydn haber aldk. Allah Teala'ya hamd olsun. Bylece yapmak istedikleri mdafaa zahmetinden ve onlarn elileriyle konuma zorluundan kurtulduk. imdi ise, fakirlerden bir cemaatle sufilik ve yokluk ileriyle megul oluyoruz. Takat ve kuvvetimizin miktarnca sizlere salih dualarmz ithaf ediyoruz. Sizlerden ricam, bazen bu fakiri, parlak snnetin ittibana muvaffak olmas iin dualarnzla hatrlamanz ve karlancaya kadar da haberlerinizi bizden kesmemenizdir. Feleklerde hareketler devam ettii mddete Allah (c.c)'n selam, rahmet ve bereketleri zerinize olsun.

54. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu; Sleymaniye'den, eski muhlisi ve salam talebesi, byk alim Badat valisi Davut Paa'ya (ks) gndermitir. Allah (c.c) onun aziz srlarn yceltsin. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Gzel kokular saan selamm gnderirim. Dnyada ve ahirette feyz ve kurtuluunuza sebep olacak duamz inallah kabul olmutur. Miskin, kul ve alak gnll fakir Halid'den eref ve yceliin zirvesine ykselen, efendilik, yksek himmetler ve bol ihsan sahibi, kln ve kalem sahibi, Hazreti Vali Cenabna -Allah Subhanehu ve Teala onu mahluklarn himayesi iin kuvvetlendirsin ve balang ile sonunun gzel olmasn ihsan ve in'am eylesin.Mektubunuz, gzlerimin nuru, Nakibendi tarikat aliyyesinin, Sadat- Kiram'n (ks) gz bebei aziz dostum Haydari Zade es-Seyyid Sbgatullah Efendi ile beraber geldi. Yksek rtbenizden ve kuvvetli vakarnzdan bu dk fakire kar sadr olan hareketinizi ok gzel bulduk. Vezirlerdeki ve reislerdeki tevazuya dknlk nasl gzel grlmesin? zellikle byle fakir ve miskin olan kimselere kar daha da gzel grnr. Yemin ederim ki sizler gibi kimselerin, benim gibi kimselerin hallerini sormas alacak eydir. Vezirlik rtbesiyle sslenmi sizin gibi bir zatn kalbinde, bu miskin basit ve gnahlara gark olmu kimseyi bulundurmasna hayret edilir. Allah-u Teala sizleri bu tevazu ile yceltsin ve byklenmekten korusun. Allah (c.c) sizlerin, bata bulunmanz ve deerinizin artmasn, gnbegn fazl- ihsanyla muhafaza eylesin. Ull-l-emr olan kimselerde tevazu, eref ve ziynettir. Byklenmek ise -Allah Sbhanehu ve Teala sizleri ondan korusun- ktl bilinen bir davrantr. Yksek zatnza gizli deildir ki, emir ve vezirlerin selah -Allah (c.c) sizleri onunla ereflendirsin- mahluklarn selah demektir. Onlarn fesad ise -Allah (c.c) sizleri ondan korusun- maiyetindekilerin fesad demektir. Peygamber Efendimiz (aleyhi ekmeluttehaya) duay herkese genel olarak yapmamz iin emir verdi. Hi phe yok ki, tebli edilmese bile, sufilerin adetleri kerem sahibi vezirlere, dier tm mslmanlara ve slam'a dua etmeye ok itina gstermektir. Dolaysyla sizlerin, niyetlerinde sadk olan insanlar korumaya ve yardm etmeye, dul ve yetimleri himaye etmeye devam ettiiniz lde, genel olarak yaplan dualardan istifade etmeye hakknz vardr. Bu gnden itibaren, emrinize uyarak ve sizlerin fakirlere kar ihsannzn hakkn yerine getirmek maksadyla, Mheymin ve nimet sahibi Allah- Teala dilerse, sizlere hususi olarakta dua edeceiz. Bata ve sonda Allah- Teala'nn selam, rahmeti ve bereketi zerinize olsun.

55. MEKTUP
Mevlana Halid bu mektubu; eski muhlis dostu samimi mensubu, Basra'nn kads, esSeyyid Abdl-Kadir el-Haydari el-Halidi (r.a) Efendiye gndermitir.
50

Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla.. Allah (c.c) srrn yceltsin ve O'nun deerini hased edenlerin hilesinden korusun. Hamd yalnz Allah'a (c.c) mahsustur. Salat ve selam kendisinden sonra Peygamber gelmeyecek olan Efendimiz (aleyhi ekmeluttehaya)'nn zerine olsun. Zelil kuldan; efendi ve sened olan, mevlamz, himaye edilmi Basra ehrinin kads, Abdl-Kadir el-Haydariye -Tarikat aliyenin Sadat- Kiram'n himmetleriyle, Rabb'l zzet Tebareke ve Teala'nn himayesinin glgesinde himaye edilmesi devam eylesin.Kendisine, dnya ve ahirette faydal olacak ileri hi beklemedii yerden gelen yardmlarla myesser olsun. Ayrlk mddeti uzad, dostlar arasnda grme nadir oldu. Bundan evvel sizin stn mektuplarnzn klaryla nsiyyet bulurduk. Halis yazlarnzn muhabbetinin kokusunu koklardk. Mecburi olduumuz zahiri ayrlmzn meakkatini mektuplarnzla giderirdik. Farsa olan u beyiti kendimize rnek alrdk: Vaktaki gl gitti, gl bahesi harab oldu. Gl suyundan baka kimden alaym gln kokusunu. oktan beri bizlere pek az mektubunuz geldi. Bu davrannzda, sizlere kar gzel zannmz devam etmektedir. Ancak iddetli ak sahibi miskinin kerem sahibi velilerin burcu olan Badat ehrine gelmesiyle, gndermi olduunuz kutlama, bizim iin yeterlidir. O mektubunuzda bir ok nazm ve nesiri inciler gibi dizmisiniz yine birok garip ve benzersiz manalar, ksa ibarelerle ifade etmiiniz. Dolaysyla o mektup bir tane bile olsa, birok mektubun yerini tutar. Ne mutlu size, mektupta topladnz emsalsiz manalar ve sraladnz nkteler ne kadar gzeldir. Banz saolsun. erefli anneniz de, lahi huzura g eyledi. Onun sonu birok havas ve avam kimsenin temenni ettii ekilde gerekleti. Zira kendisinden imann selameti ile ve gzel bir sona ulatna delalet eden alametler grlmtr. Evvel ve ahir hamd Allah Teala'ya mahsustur. Allah'n selam zerinize olsun.

56. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu; am'da Kysancak halifesi, celizade, mevlamz eyh Abdullah Kaki'ye -Allah rahmet eylesin- gndermitir. Cenab- Allah ve Tekaddes hz.leri ruhunu yceltip, Cennet'l-Kurb'a ykseltsin. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Miskin kul olan Halid'den, sadk dostu ve efendisi olan Molla Abdullah el-Celiye'dir. Allah Sbhanehu Teala O'nun kalbini, hilekar dnyann sslerinden uzaklatrsn. Onu nefsi emmarenin aldatmasndan muhafaza eylesin. Amin. Bizim halimizi sormakla, fazilet ve ihsanda bulunursanz Allah Tebareke ve Teala'ya hamd olsun bu fakir, bolluk ve gzellik ierisindedir. Ancak buralarda ok bulunan bidatlerden dolay, zntl ve bkkn vaziyetteyim. u mukaddes arazinin (am) byle olduunu bilseydim buraya hicret etmezdim. Bununla beraber erefli dostlarmdan bazlar bu miskinin buraya gelmesi sebebiyle bidatlerin eskiye nazaran, onda birden daha az kaldn sylyorlar. imdi ise fesadn az olduu, kalbime istirahat edebilecei bir yer aryorum. Bulursam Allah Teala'nn izniyle ne kadar uzak olsak da yine oraya hicret edecektim. Kalbim sizlerden ayr olmann ateiyle yanyor olsa bile kusur dalgalar arasnda boulmu olan bu gnahkarla karlamak iin yerinizden hareket etmenize raz deilim. nk hayatta kalsam bile am'da kalacam belli deildir. Parlak snnet-i seniyyeye tabi olanlar az olduu mddete, kalbi karar ve itminan muteber grlmemitir. Sizlere malum olsun ki, kyametin byk alametlerinden baka bir ey kalmamtr. Onlar da az bir zamanda zahir olabilir Allah Teala'nn salat ve selam, O'nun hak dinini tebli
51

eden ve zuhuru kyamet alametlerinden olan Hatem'l Enbiya (aleyhi ekmeluttehaya)'in zerine, O'nun davetine icabet eden, btn al ve ashabna olsun. Vel-hamdlillahi rabbil alemin.

57. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu; -Allah (c.c) kendisinden raz olsun- Badad Seyyidlerinin ba Seyyid Abdl-Aziz el-Geylani Efendi'nin iradna itina gsterilmesi ve kerem sahibi olan dedelerinin yolunda yetitirilmesi iin Badad'taki halifelerine gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Hamd Allah'a mahsustur. Ve bize kafidir. Salat ve selam Allah Tebareke ve Teala'nn setii kullar zerine olsun. Som altndan daha safi, aziz ve muhlis olan Kadiriyye Postniini Seyyid Abdl Aziz'in bana ulaan mektubu, ayet birinizin telkiniyle deil de, kendi akl ve zekasyla yazlm ise iindekiler benim houma gitti ve hayrette brakt. kinize de, kendisine ok tevecch etmeyi emr ederim. Kendisi devaml olarak lafza- Celal ile arada srada az bile olsa rabta ile megul olsun. Allah (c.c) dilerse, kendisi de bu nimete kr ederse, fakir bizzat buradan tevecch edecektir. Bunun faydasn da grecektir. Sonra kendisine rabta da fena hali meydana gelirse veya bilinen tesiriyle beraber, rabta kendisinde zahir olursa (mridinin sureti grlrse) veyahut hibirey zahir olmadan rabtadan dolay kendisine yeni bir tesir hasl olursa ki bu ncs tevecch kuvvetinin en aa mertebesidir; bir gn sonra bile zahir olsa bunu garip grmeyin. nk hakikatte tesir, rabtadan baka bireyden deildir. Bu sylediimiz yoldan herhangi birisi hasl olduu vakit, kendisi bana tevecch etsin. Kendisi iin yaptm istihare yle kt; Bilinen yolda varln yok etmek iin rabtay sabit klacak sonra da dedesi Gavs- Azam'n -Annem, babam kendisine feda olsun.ruhaniyetinden yardm isteyecektir. Onun kerem sahibi selefinin adet ettikleri virdlere gelince; vird dersi almak isteyenlere kalbi olanlar veya dil ile olanlar -kalbin dile uygun olmas artyla- telkin etsin. Kendisi ise zikr-i kalbi ile meguliyetini hi terk etmesin, ok alsn ki ok ycelsin. Kerem sahibi olan velilerin senetleriyle (silsilede ki zatlar), Kadiri tarikatnn silsilesini sonradan kendisine yazacam. Bu ekilde muameleyi kendisinden baka kimseye yapmadm. Yaplmasna da raz deilim. Ben bu ekilde muameleyi bakalar iin de istedim fakat Cenab- Allah Tebareke ve Teala ondan bakas iin kabul etmedi. Sonra da kendisine silsile ile birlikte Kadiri tarikat aliyesinin baz adab gelecektir. Btn bu muameleler, onun Kadiri tarikat aliyyesinin virdini kimseye vermeye ehil olmadn itiraf etmesinden ve sadk olmasndan dolaydr. ayet o sdkn ve tevazuunu artrrsa, kendisine yaplan gzel muamele de artar, yoksa artmaz. Kim bir iyi amel ilerse kendisi iindir, kim de bir ktlk ilerse gnah yine kendisinedir. Sizler onun haberini bana iletin. Hatta kendisi de tm haberlerini saadetle bana bildirsin. Seyyid bu muameleyi byk bir nimet kabul edip, bu nimetin gerektirdii ekilde hareket etmelidir. Kendisine verilen nimetin hakkn yerine getirmeye almadn grdnzde bu mektupta ifade ettiim hususlar kendisine aklamayn. Onu brakn istedii gibi yaasn. Gavs- Azam (ks) kerem sahibi olan evladndan, tarikat iin bana mracaat edene bu ekilde davranmam iaret etti arzusu bu yndedir. Hayatta bulunan ocuklarndan bu muameleye tam layk ve ehil olabilecek birisini grmedim. Eer Seyyid Abdulaziz gayret edip bu meselenin hakkndan gelirse dnya ve ahiret saadetini kazanm olur. Gayret etmezse de kendisi bilir.

52

Ves'selam...

58. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu; Yce hilafetin merkezinde bulunan muhlisi Ragp Efendi'ye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Fakir kul olan Halid en-Nakibendi'den; muhlis dostu Ragp Efendi'ye. Selim bir kalpten selam ile birlikte Naim cennetine ulatrcana mid ettiimiz dualarmz gndeririz. Birka satr yaz yazma isteinizi tayan haber bana ulat. Bende sizlerin bu isteinizi yerine getirmeye altm. Alak dnyann ekiciliine kaplmadan, btnyle ondan uzaklamanz, bu konuda ok dikkatli davranmanz emrediyorum. Sufiyye Sadat- Kiram Tarikata yneldikten sonra tarikattan yzn eviren gerekte Allah'n gznden der. buyurmulardr. Allah (c.c) sizleri bundan korusun.

59. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu; am'dan Diyarbakr'daki muhlis muhibbine cevap olarak gndermitir. Allah (c.c) trbesini rzasnn yamuruyla sulandrsn. Kendisini Cennet'lFirdevs'in en yksek yerlerinde meskun klsn Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Hamd Allah (c.c)'a mahsustur. O bize kafidir. Selam Allah'n setii kullarnn zerine olsun. Miskin Halid'den Amed'de ikamet eden muhlis arkadanadr. Allah'n selam, rahmeti ve bereketi zerinize olsun. Tarikattan uzaklaan ve gnah denizinde boulan kimselerin kurtulmas iin, sizler bizden eyh Ahmed el-Hatib veya tarikatta nazar tesirli bir bakasn gndermemi iddetli bir biimde istediniz. Badad'ta bulunduumuz sra birka mektubunuz, am'da da bir mektubunuz geldi. Sizlere terk ve tecrid sahibi, mridlerin perdelerini kaldrmada tecrbeli, tesiri kuvvetli birisini setim bu zat Baki olan mevlasna ynelmi eski arkadamz firak ile mehur eyh Muhammed'dir. Konumas ve grn bakmndan zayf olmasna ramen nallahu Teala tasarruf ve kalbi ynleriyle byk olduunu greceksiniz. eriat iar, tarikat da yolu olduu mddete gzelce ve kuvvetlice kendisine uyunuz. Sizlere ve ona, bolca zikretmenizi, devaml olarak Allah Tebareke ve Teala'ya snmanz ve yalvarmanz fani olan dnyann zahiri gzelliklerinden yz evirmenizi, Baki olan ahirete ok fazla rabet ve arzu etmenizi, lm ve kabirdeki yalnzl hatrlamanz, hesap ve kyamet iin dirileceiniz gne hereyinizle hazrlanmanz, parlak snnet-i seniyyeye yapmanz, irkin bidatlerden yz evirip kamanz, slam'n yardm gndermesine, din dmanlarnn, ktleyicilerin ve dinden dnenlerin malub ve rezil olmalar iin dua etmenizi tavsiye ederim. u gnahkar ve aktan akn kimsenin sonunun gzel olmasna ve Seyyid'il-Enam olan Peygamber Efendimiz (aleyhi ekmeluttehaya)'e uymay baarabilmem iin, kerim, nimet ve ihsan sahibi olan Mevla Tebareke ve Teala'ya huu ile dua ediniz. Her gz al ve kapannda binlerce salat- selam O (aleyhi ekmeluttehaya)'nun zerine, kerem sahibi olan aline ve ashabna olsun. Mektubun banda ve sonunda selam.

53

60. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu; Hindistan memleketi bakentine insanlarn nderi byk alim, derin anlay sahibi, Hind memleketinin muhaddisi, et-Tuhfet'ul-sna Aeri'nin yazar, el-Kerim bin el-Kerim mevlamz ah Abdlaziz el-Mceddidi'ye gndermitir. Bu zat muhaddis ah Veliyullah ed-Dehlevi'nin oludur. Allah (c.c) srlarn yceltsin. Kabrine nur yadrsn. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Allah (c.c) slam ve mslmanlarn eyhini kuvvetli eylesin. Onun uzun yaamasyla, eriat ve dini kuvvetlendirsin. Tevecchm, imam, himmet sahibi, kuvvetli ilim ve bol amel sahibi seyyidim, senedim, snnet-i seniyyeyi ihya eden makbul ve ho grlmeyen bidatleri gideren mevlamz ah Abdlaziz'edir. Allah (c.c) onun fazilet ve bereketini, mahluklarn zerine aktsn. M'minlere onun bereketli nefesleriyle kyamete kadar imdat eylesin. Eer siz, miskin olan duacnzn ahvalinden sorma ltfunda bulunursanz, onun kalbi itiyaknzla yanmaktadr. Yce hazretlerinizden ricam, gam ve zntmzn ateini hatrlamakla sndrmeniz, el yaznzla kederlerimizi giderecek bir mektup ihsan etmenizdir. Bu miskin, dier uzak olan tebalarnzla kyas edilmez. nk mesafenin uzunluundan ve araya bir ok derelerin, llerin ve ehirlerin girmelerinden dolay, ancak birka senede bir mektuplamak kendisine myesser oluyor. Sizlerin halini bilmemiz de mmkn olmuyor. Grmenin mmkn olmamas da ak bir gerektir. u iiri syleyen ne kadar gzel sylemitir: Nasl kavuaym ben dostuma Yksek dalar ile lm pusuda Sizlerin tarafnzdan, fazl, kamil, alim, ilmi ile amil her iki kardeiniz olan Seyyidim Abdlkadir ve Seyyidim Rafiuddin - Cenab- Allah Tebareke ve Teala sizlerin ve onlarn varlyla, mslmanlar faydalandrsn. Seyyid'il Mrselin'in (Allah'n salat ve selam O'nun aline ve ashabnn zerine ebed'l ebed devam eylesin.) yz suyu hrmetine Mevla, sizlerle, bidatilerin ve inkarclarn lekelerini temizlesin- En gzel vakitlerde mstecab dualarnzla bu fakiri hatrlamanz isterim. Sizlere muhta olan fakire, herbir seferde bir mektup ihsan ederseniz, kelamnzla nimetlenmi olur. Seyyidim, senedim hidayet yolunda uyduum kblem, gvencem, imanm, yarn iin kendime azk ettiim, tarikatmzn eyhi, hakikati ihya eden , eyhim (Abdullah Dehlevi (ks))'in yannda bu fakir iin efaat talep ediniz. Zira herbir hizmetisi iin yanna gelme imkan ve yannda feyizlere nail olma kolayl vardr. Ancak bu miskin yle deildir. O zahiri olan bu devletten mahrumdur ve dnyadaki ayrlk vasfmzdr. Szm uzad ve maksudunu aklad. Szn en hayrls ise maksada delalet edeni ve ksa olandr. Allah Tebareke ve Teala'nn selam, rahmet ve bereketi zerinize olsun. Kardeim smail el-Mevlevi'ye de selam ederim. Kendisine bana dua etmeyi tavsiye ederim. Sizlerden ricam babanzn -Allah (c.c) trbesini kokulandrsn- kitabnn, zellikle Hizb'lBahrin erhiyle birlikte olannn icazetini tazeleyiniz. Yine sizlerden ricam fkha gre, ya hurma, zm ve ya taneler hayatiyeti olmayan hareketsiz nebatattan mdr? Eer bunlarn hayatiyeti sz konusu ise ikisi arasndaki fark bize aklaynz. Allah (c.c) sizleri hayr ile mkafatlandrsn.

61. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu; eyh Mahmud Sahib'e gndermitir. Allah (c.c) ruhunu yceltsin. Sleymaniye'nin hakimi ve amcam hazretlerinin vekili olan muhlisi, merhum Sleyman Paa el-Babani'ye baz konularda almalarna yardmc olmas hususundadr.

54

Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Bulutlardan dklen yamur suyu ile bize nimet ve ihsan eden, Allah (c.c)'a hamd olsun. O Allah ki, iki denizi salvermi, birbiriyle karlatrm, onlardan birini tatl, dierini ise tuzlu ve ac yapmtr. Salat ve selam mrvvetin kayna ve muhabbetin menba olan Muhammed Mustafa'nn (aleyhi ekmeluttehaya) zerine olsun. O ki; Allah-u Teala onu aydnlk bir ay ve parlak bir gne klmtr. Yine salat ve selam insanlarn cemaat cemaat Allah (c.c)'n dinine girmesine vesile olan al ve ashabna olsun. Adalet ehli olan emirler ve ilmiyle amil olan alimler zerine haktr ki; fakirlerin haline tam hakk ile riayet etsinler ve alimlerin iine ok nem ve itina gstersinler. Sadakalar vermek ve ihsanda bulunmak hakknda birok ayeti kerime nazil olmutur. Nimet sahibi Allah Teala'dan sevabn umarak iyilikte bulunmay tergib ve tevik eden mtevatir ve gvenilir hadisler sylenmitir. Dillerde dolaan ve mehur olan hadis-i eriflerin aka belirttii gibi, insanlardan yardma en fazla layk olan ilim ehlidir. Kulaklarn iittii ve gzlerin grd gibi idarecilerin en fazla kymet ve deer vermeleri lazm gelen kimseler alimlerdir. Fazilet sahibi olan habibimiz, seyyid smail el-Berzenci, eyh Ahmet el-Erbili ve onun olu, byle alimlerdendir. Bu nedenleren dolay dier efendilere ve alimlerin hepsine yardm etttiimiz gibi, onlara da dier arkadalarmza rnek olmak gayesiyle okyanus gibi olan bamzdan bir damlasyla da olsa yardmda bulunmay uygun grdk. Bu mektubun iinde gnderilen eyler ile kendilerine ihsanda bulunduk. Listede yazl olanlar, gerekte mallarmzn en deerlileridir. Kendilerine selam syleyin ve o mallar da kendilerine teslim ediniz. Kendi nefislerine ve ihtiyalarna harcasnlar. Bununla da yce devlet-i aliyyeye duac olsunlar. Yce eiinizde ykselmek talebiyle devaml kalsnlar. Hamd alemlerin Rabbi olan Allah Teala'ya mahsustur.

62. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu; Basra'nn kads, yakn muhlisi, allame, fazilet sahibi, Seyyid Abdlkadir el-Haydari el-Marvaniye'ye gndermitir. Allah (cc) kendisinden raz olsun. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Hamd Allah Teala'ya mahsustur. O bize kafidir. Selam Allah-u Teala'nn setii kullar zerine olsun. Miskin ve aktan akn olandan vefakar dostu, slam kubbesinin kadsna; (Seyyid'il Enam Efendimiz -Allah (cc)'n salat ve selamnn en faziletlisi O'na, aline ve ashabna olsun- snneti seniyyesine uymaya muvaffak olmaya ve islam yaymakta dnya malna iltifat etmemeye devam eylesin) Ayrlk mddetinin uzamas, bulumamzn zor olmas, evk ve itiyakmz harekete geirdi. Sevgimizin ve vefann gerei olarak bu mektubu yazmaya acele ettik. Badat'taki imamlarn ziyareti ile merref olduumuzu sizlere bildiririz. Sizlerden emel ve midimiz fakirler hakknda ihlasl olmada ayaklarnz sabit klmanzdr. Sizin kimsenin hatrna bakmadan, gzel hkm verdiinizi aktan iitiyoruz. kinci olarakta, gvenilir bir yoldan, baz tarikat aliye muhiblerinin siretlerinin gzel olduunu ve onlarn tasarruflu ve tecrbeli ashabmzdan birisinin gnderilmesini ok meyil ve arzu ettikleri haberini alnca, stnde senedi olan eyh smail'i sizlere gnderdik. Allah Teala'dan duam budur ki; onu hidayet ve doru yola gitmeye sebep klsn. Her hadise ve ite ancak Allah-u Teala'nn fazl ve tevfiki talep edilir. nsanlar ne kadar byk ve yce velilerden olurlarsa olsunlar, bir alet ve vastadan baka bir ey deildir. Sizler, kendisine zahiri ve batni olarak yardm etmeye hazr olunuz.

55

Mektubu daha fazla uzatmayalm. Doru ve hidayet yolunda bulunan kardeimiz eyh Osman bin Sened'e selam ederiz. Cenab- Allah Tebareke ve Teala kendisi iin hereyin bedeli ve karl olsun. Hamd alemlerin rabbi olan Allah Teala'ya mahsustur.

63. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu; halifesi allame, byk zat, seyyid Ubeydullah el-Haydari el-Mervani (r.a) Efendi'ye gndermitir. Cenab- Mevla Teala bizleri O'nun edep ve terbiyesiyle edeplendirsin. O'nun ak arabndan bize iirsin. Rahman ve Rahim olan Allah 'n adyla, Bu mektuplar fakir olan kul Halid en-Nakibendi'den, muhibbi ve eski muhlisi Ubeydullah el-Haydari Efendiyedir. Cenab- Allah kusurlarn kendisine gsterip ve gayet zaif ve gevek olmakla beraber, aldanarak ulu velilere saldrmaktan kendisini korusun. Amin. Mektupta, bana istiare ettiin ie gelince, zerre kadar o ile senin nfuzun ve alakan yoktur. Sen muhakkak bilirsin ki; gecesi de gndz gibi parlak olan Nakibendi Tarikat Aliyye'sinin esas, eriat temelleri zerine ina edilmitir. Tarikat- Aliyye'nin hedeflerine ermek isteyen bir kimse iin esas, eriata dair hibireyin deitirilmemesidir. Tarikat- Aliyye'nin adab ve kaidelerine riayet edilmezse, tarikata girmek mbarek olmad gibi, akbeti de gzel olmayacaktr. Tarikat- Aliyye'nin en nemli edeplerinden birisi de, tarikatta talip olan bir kimsenin, kendisine bir eyi sememesidir. Bir talip kendi virdini deitirmek isteyince, Sadat- Kiram (ks) 'n st kapal veya ak olarak onun hakknda sylediklerini benden iitmisinizdir. Cenab- Allah Tebareke ve Teala sana hilafet rtbesini takdir ettikten sonra Sadat- Kiram (ks)'n gnllerini raz etmek ve onlar yceltmekten baka bir ey sana layk ve uygun deildir. Hatta deil onlarn bykleri iin, mntesiplerin kklerine dahi rahmet, efkat ve tevazu kanadn alaltmanz lazmdr. nsanlarn rzasna uyarak, Tarikat- Aliyye'nin temel esaslarnda kesinlikle deitirme ve bozma yoluna gitme. Dnya bykleriyle birlemek ve nsiyet bulmak iin tarikat zelil klma. Tarikata ve tarikat ehline kar, gayet gzel edeple davranmaya al. Dnyann gerek kolay gerek zor olan hibir rtbesi sana fayda vermez. Hatta sen benim emrime riayet etmezsen ahiretinde zarar grecein gibi, dnyada da zarar greceksin. Ayaklarn kaydktan sonra piman olman artk sana hibir fayda vermeyecektir. Eer, imdi benim yolumda olsaydn bu konuda gayret edecein ok eyleri benden iitecek ve yaptn fiilin kt olduunu Sadat- Kiram (ks)'a kar edebi terkettiini kabullenip itiraf edecektin. Tm sz ve fiillerimizde Allah (c.c) snrz. Habibim Es'ad Efendi'ye Molla Sbgatullah'a selam ederim. Cenab- Allah onu terbiye eyleyip yceltsin ve ilim ile erefini arttrsn. Eer benim raz olmam istersen tarikatn kaide ve kanunlarna gre insanlarn kurtuluuna vesile ol. Herkesin yannda Muhakkak ki mrn bota zayi ettiini, iinin balangcnda, ortasnda ve sonunda da Tarikat- Aliyye'nin kaidelerini terkettiini itiraf edeceksin. Vallahi, eer benim bildiimi sende bilseydin kan alayacaktn. Cenab- Allah Tebareke ve Teala, seni en mhim olan eylere yneltsin. Gerekte yediin yemein zehirli olduunu, zahiri gzel ve ho grlen eyleri sana gstersin. Abdlgafur ve iki arkada Molla Muhammed el-Cedid ve Musa el-Ceburi'ye gnderdiimiz mektubu da oku, bu konuda buraya yazmadm baz eyler orda vardr. Son szmz size selam.

56

64. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu; Badat'taki kamil halifesi, ok erefli sohbet arkada Mevlamz Seyyid Ubeydullah el-Haydari Efendi'ye (r.a) cevap olarak gndermitir. Allah (c.c) srlarn mukaddes eylesin ve onun tevecchleriyle stmze bereket ve feyzler yadrsn. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Cenab- Allah Tebareke ve Teala, en salam karde erefli ve yksek rtbeli dostum, haya ve edebin menba, ahlaken ve neseben kerim olan Seyyid Ubeydullah el-Haydari Efendi'ye, en salam kalble yoluna yapmay ve Mevlasna ynelmeyi kendisine nasip eylesin. Mevla herkesten daha hayrl ve Baki'dir. Sizlerin kerem sahibi mektubunuzun okunmas, benim akm heyecana getirdi. Medinet's Selam olan Badat'n bu sebeble hatrlanmas sevgimi arttrd. Sizler mektubunuzda, bizim imdiki bulunduumuz beldeleri ok ktlemisiniz. Medinet's Selam olan Badat'a gelip ikamet etmemizi tevik etmisiniz. Cenab- Hakk, Badat' gelecek fitne ve fesadlardan muhafaza eylesin. Akl sahibi olan kimselerin yannda, bu i, hi phe yok ki ok gzeldir. Onun gzel grnmesi yalnz zatnza has deildir. Deil akll kimselerin yannda, delilerin yannda bile, Badat, Sleymaniye beldesine nasl tercih edilmez? Yalnz, Cenab- Mevla Teala'nn takdir ettii ne ise o olur. Tm iler kendi vaktine baldr. Allah (c.c)'n takdiri de deimez. Musibetler zerine sabretmek ise fakirlerin anndandr: Fe inna lillahi ve inna ileyhi raciun Gerekte biz Allah iiniz onun mlkyz ve gerekte ona dneceiz. Zeynuddin'i tarikattan kovmakla ok gzel yaptnz. Sizi takdirle karlyorum yalnz sizlere halim olmay, hakknzda yaplan sulara kar msamahal davranmay, cahillerin irkin fiillerinden yz evirmeyi, bo ve faydasz szlerden saknmay, skuta ve Allah (c.c)'n cemalini mtaalaya devam etmeyi tavsiye ederim. Bunlarla hem kendiniz megul olunuz hem de bakalarn megul ettiriniz. Bu miskine hsn- hatime iin dua etmekle ihsan ve in'am'da bulununuz. Devaml Allah-u Teala'ya yalvarmakla megul olunuz. Kusurlu olduunu bilerek kalmanz ve gerek uykuda gerekse de uyankken duacnzn tarafna iltifat etmenizi tavsiye ederim. Gzmzn sruru olan Sbgatullah Efendi'ye selam ederim Allah (c.c) uzun mr nasip etsin. Eskidekinin hilafna, bu sefer kardeim alim, fazl Abdullah Efendi'ye mstakil bir mektup gnderdim. brahim aa ve onun ehlinin sularn da affeyledik. Sizlerden ricam udur ki istikamet zerine bulununuz. Mbarek Nakibendi eceresini nazm eklinde yazmanz -(Fakirin medhinden baka)- ok houma gitti. Tarikatn emri ve hali terakkidedir. Terakkiyi yk olarak kabul eden gnbegn dmekte olduunu bilsin.

65. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu; Badat'n halifesi, kamil, muhlis, allame, fazilet sahibi, Seyyid Ubeydullah el-Haydari el-Mervani'ye gndermitir. Allah CC trbesini rdvan yamuru ile bereketlendirsin, onu Cennet'l Firdevs'in en yksek yerine iskan eylesin. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Salat ve selam kendisinden sonra peygamber gelmeyecek olan Hazreti Muhammed Mustafa (aleyhi ekmeluttehaya)'nn zerine olsun. Kerim ve nimet sahibi olan Allah Tebareke ve Teala'dan unu dilerim ki; O'nun cemalinin muhabbetinden deli olanlarla huzuruna kavuma akyla akn olanlar muamelelerinde

57

ayaklarn sabit klsn ve kendilerine hsn- hatime'yi nasip ve myesser eylesin. Allah yolundaki kardeim ve Allah'n rzas ve ak iin dostum olan efendim molla Ubeydullah da bu duadan hissedar olsun. Ben ve ailem z kzkardeim olan, AbdlHakim'in annesine selam ederiz. Cenab- Allah ikisine de gzel ltuf ve ihsanyla muamele eylesin. Gerekte O kerem ve cmertlik sahibidir. Abdl-Hakim benim ve ehlim tarafndan yerimize vekaleten, merhum Hasan efendinin hanm ve kzna taziyeye memurdur. Tarafmzdan onlarn kalplerini teskin etmeye alsn. Onlara yle anlatmaya gayret sarfetsin ve desinler ki; bu fakir bundan sonra Rahman olan Allah CC 'n izniyle ve dilemesiyle eskiden baktm gzle bakmayacam. Sizlere bildiriyorum ki; Sleymaniye ehlinin inkarclar yle bir ihlas ile deimiler ki yeryznde yle bir ihlas grmemiim. Buradakilerin ihlasna aldanarak Badat'ta ki dostlarma kar vaadlerimi yerine getirmeyeceimi zannetmeyin. Ancak, ok fazla izdihamdan dolay, birok arzu ettiimiz eyleri yerine getiremiyoruz. Sonra, dostlarma ayr ayr mektup yazmak ve tek tek selam gndermek myesser olmad. evval'in altnc gnnden sonra, emir sahibi olan ne yaparsa yapsn, inallah o tarafa g etmeyi bildiririz. imdilik, seni tm muhlislere selamm tebli etmek iin kendime vekil kldm. Molla Muhammed mam' selam ile selamlarz. Sizin fikriniz neyin zerine kesinleti ise bize bildiriniz. Allah CC 'n selam, rahmet ve bereketleri zerinize olsun.

66. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu; Badat'tan Sleymaniye'ye, mnkirler cemaatinin ba Seyyid Ma'ruf'u af etmesi hakknda ve onun talebine cevaben gndermitir. Allah CC kabrini nur, rahmetini bol eylesin. Cennet'l Firdevs'teki menzilini yceltsin. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Hamd laykyla Allah CC 'a mahsustur. Salat ve Selam, O'nun halknn en hayrls olan, Muhammed (aleyhi ekmeluttehaya) zerine, aline ve ashabna olsun. Miskin olan kuldan ve dm olan fakirden, fazilet ve edep sahibi, haseb ve nesebce erefli, seyyidim mevlamz, efendim Seyyid Ma'ruf'un zatnadr. Kerim ve Rauf olan Allah CC onu affeylesin. Gzel ibarelerinizle ve latif nazik iaretlerinizle tebli etmesini emir ve tavsiye ettiimiz kardeim Molla Hseyin el-Kad bize ulat. Burada gzmzn sruru olan, faziletli, alim, Seyyid smail'e sylediimiz gzel ahlak ve bulumaya olan itiyaknz, garaz ve ihtilaf ehlinin kouculuundan dolay, ittifak olarak, bu fakir hakknda sizlerden sadr olan fiillerden esef ve pimanl itiraf ettiiniz haberine vakf oldum. Kaleminizin yazd ve mahud olan risalenizde bulunan eylerden zr beyan etmeniz, bu konuda hakikate muttali olmadan, fesatlara uyduunuzu sylemisiniz. O haberiniz ki; baz avam mridlerin nezdinde, gayet vahete ve dmanla sebep olmutur. Bu miskin hakknda yle hkmler vermiler ki, kulaklar onlar dinlemekten kanr. Onlar, haram olan eyleri helal ve mbah klmak, kfre dalalet eden kelimeleri sylemek, bu memleketi istila etmeye kalkmak ve bunlardan baka da ahmak, kafasz kimselere layk eyleri bana isnad etmeniz ki bunun tafsili zatnza, yakc zekanza ve temiz tabiatnza gizli deildir. Halbuki ben ise, bana nispet edilen, bozukluk ve fesadn hepsinden uzam. Sonra, ad geen Seyyide sizlerden sadr olan ve gemi eylerden uzak olduunuza dair bir mektup yazmam bana ulatrmas iin emretmisiniz. sterim ki bu yazacam beraatname, lfiyyet kaplarna bir anahtar olsun ve hilaf ile mnakaann karanlk gecelerine bir k olsun.

58

Her iki eliden de sizin olumsuz hareketlerden uzaklaacanza kendinizi tutacanza kesin karar verdiiniz bana ulat. Kaybedilen dostluk ve kardelii gzel lfet, muhabbet ve gzel muamele ile telafi edeceksiniz. Anlamazlk ve soukluu, dostluk ve beraberce sohbetle tebdil edeceksiniz. Bu haliniz beni gayet sevindirdi. Bu nimet iin Allah CC 'a defalarca hamd sena ettim. kr O Allah' ki, anlamazlk ve ihtilaf, ittifak ile tebdil etti. Ayrlmann uzamasndan sonra, visal ile buluma sebeplerini kolaylatrd. Cenab- MevlaTebareke ve Teala, bizleri bu nimet zere devam ettirsn. Bu arzu ve isteimizi bize tamamlatsn. Mektupta istediiniz eye biz imtisal ettik. Bu bizim en gzel matlubumuzdur. En beli ve fasih tarzda cevabn sizlerden dileriz. Sizleri af etme ve hakkndan beri etme ise, o zaten gece ve gndz devaml benden sadr oldu. Sizler de iittiiniz gibi, bunu birka sefer toplant ve cemaatlerde de aikar olarak sylemiimdir. Birbirimizle birleerek ihtilaf terk etmeye insaf ehli olan kimse muhakkak ki taraftardr. Tasavvuf yolundan bir pay sahibi olduunu iddia eden kimse velev ki tarikatta pay az bile olsa birlemeyi nasl istemez? Sizlere de gizli deildir ki, bu vahetin asl sebebi, gidip gelmeyi terk etmek ve insanlarn szlerine kulak vermektir. ayet sizlerden bana ulaan doru ise bundan sonra vesvese ve pheyi gerektiren szlerden yz evirmeniz lazmdr. Zira takva ehlinin halleri, akl ve ilimin tesindedir. Kyas ile de idraki mmkn deildir. Aramzda ve sizlerden sadr olan szlerden artk bugnden sonra, ayan sabit kalrsa ve kalemin tuyan etmezse, bu miskin sana yle neticeler ve faydalara kefil olur ki, onlar bir bakas ve kalen anlatamaz. airin dedii gibi; Bundan te nice srlar var amma Gizlenmesi hayr olur daima. Allah'n selam, rahmeti ve bereketi sizlere ve her iki evladnz, Seyyid Muhammed ve Seyyid Ahmet'e olsun.

67. MEKTUP
Allah CC bizleri onun nefesiyle bereketlendirsin. Nurunun bir parasn zerimize indirsin. Mevlana Halid (ks) bu mektubu; Dmak'tan Badat'a samimi muhlisi ve yakn dostu ilim tahsilinde arkada, byk alim, fazilet saibi mevlamz eyh Abdurrahman Ruzbehani (r.a)'ye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Kitab kuluna indiren Allah CC 'a hamd olsun. Dostlar hallerinden haberdar klmakla keder ve znty kaldran nimet sahibi Allah Teala'ya krler olsun. Salat u selam Efendimiz Muhammed (aleyhi ekmeluttehaya)'in zerine olsun. O'nun gne gibi cemalinin perdesi tam olarak almad. Biraz almasyla ise, kendisine emir veren parmann heybet ve korkusundan ay ikiye blnd. O yce azamet sahibinin gelmesiyle dikili putlar ba aa devrildi. Yine salat u selam O'na tabi olanlarn zerine olsun. Onlarn paralayc peneleri iin dmanlarnn kanlarndan baka kna ve boya yoktu. Aline, ashabna, ezvacna ve zrriyetlerine de salat u selam olsun. Allah Teala'ya yemin ederim ki; O, kalbimi sizlerin itiyaknz ateiyle yakmtr. Ayrlnzn zntsnden vcudumuz, gzyalarmzn denizinde boulmutur. Yine Allah'a yemin ederim ki; O, kavuma zamanlarnda akn mutluluunu ihsan ve ikram eyledi. Cemalinden mahrum kaldm zaman, ayrlk bardandan aclar iirdi.

59

Hibir vakit gemez ki, zikriniz ve bahsinizde benim yaknlm ve itiyakm olmasn. Sizlerin hayali her zaman benim yanmdadr. Ben sizlerden ayrldktan bu yana, gece ve gndz gzlerimden dereler dolusu gz ya dkp onlardan oluan nehirleri denizlere aktyorum. Gzlerim bulut, gz yalarm yamur oldu. Bulutlar vastasyla zerimize bol bol yamur yadran ve bu dostumu nazarmda deer ve eref bakmndan ycelten Allah'a krederim. Konumann sonu sizlere selam olsun.

68. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu; Badat'n mfts olan, halifesi ve dostu allame esseyyid Ubeydullah Haydari efendiye gndermitir. Allah rahmet eylesin. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Kymetli szleriyle zntmz gideren, yazlaryla kederlerimizi datan, Allah rzas iin muhibbim, efendim, yce haydari silsilesinin kymetli evlad Cenab- Molla Ubeydullah'a halis selamlarm sunarm. Cenab- Mevla kendisine yardmc ve hereyin karl olsun. Bundan sonra kerem sahibi mektubunuz ile ereflendik.Hikmetli slubuyla evkimiz ve akmz cotu. Mektubunuzdaki iltifatmz talep etmenizi teemml ettik. Gzel ibarelerinzi ve saf iaretleriniz tatl ve ho grdk. Yalnz u var ki, siz de terakki ve ykselme ve onunla ilgili eyleri hakkyla uygulamay ok az yerine getiriyorsunuz. art olmadan merutun hasl olmayacan siz bilirsiniz. Baz taliplerin gzel ve yksek hal sahibi olmalaryla birlikte, tarikat- aliye'nin baz artlarna riayet etmemeleri bizim iin delil olmaz. Zira onlar muradlardan olabilecekleri gibi ince kabiliyet sahibi de olabilirler. air bunu ne gzel ifade etmitir: Kurtuluu istersin, yollarna girmezsin Karada gemi gitmez bunu da m bilmezsin? Mevlamz Muhammed Esad Efendiye, onun kerem ve eref sahibi olu Molla Sbgatullah'a ve amca olunuz Molla Abdullah Efendiye selamm tebli ediniz. Vehhabiler ve Medinet's Selam olan Badat'n valileri hakknda bana mektup yaznz. Zira vakalardaki baz hadiseler, grdm ekilde ortaya kyor. Allah'n selam, rahmet ve bereketi sizlere ve yannzdakilere olsun.

69. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu; Badat'n mfts, halifesi Seyyid Ubeydullah el-Haydari efendiye gndermitir. Allah-u Teala srlarn yceltsin. Mevlana Halid (ks)'in evi Badat'tan am'a giderken Urfa'da vefat eden olu Mevlana ehabeddin'in taziyesi iin gelen mektuba cevaptr. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Zelil olan kuldan, vefakar, eref sahibi, seyyidim Ubeydullah'adr. Byklerin nazar ve bereketi zerinize olsun. Ycelik ve erefte, kemalin en yksek mertebesine ulaasn. Bu muhabbet mektubunun yazlmasna sebep, ihlas ve edep sahibi, itikad- kamil olan muhlisinizin halinden sormaktr.Sizlere kuvvetli vasiyyetim; gne gibi parlak olan yce tarikat- aliyyeyi, ak ve nurlu olan snnet-i seniyyeyi mutabaatla takviye etmenizdir. Muhlisiniz olan erkek ve kadnlara kuvvetli bir emirle unu tavsiye ederim. Aziz ve hayr sahibi ve kr kabul eden Mevla Teala'ya kretsinler. Allah CC aknda kemale ermi kimse, Allah CC'a olan muhabbetinde ortakl kabul etmez. Hakiki mahbub olan Allah CC Gafur'dur. Biz dnya ve ahirette O'nun rza ve talebinden baka bir ey istemiyoruz. Gnahlardan yz evirmek ve taatlarda muvaffak olmak ancak Allah-u Teala'nn yardm iledir.

60

Sizler benden birok sefer, zerimdeki evlatlarla ilgili yklerin hafifletilmesi iin Cenab- Mevla'ya fazlasyla talep ve ricada bulunduumu iitmisinizdir. Selam olsun.

70. MEKTUP
Allah CC bizi irfanndan istifade ettirsin. Bereketlerinin damlalarn zerimize yadrsn. Mevlana Halid (ks) bu mektubu sadk ve samimi mridleri, sr hazinelerine sahip Kuds mfts, fazl, allame, Seyyid Muhammed Tahir Efendi'ye (ks) ve saltanat- aliyenin merkezinde bulunan halifelerinden fazl Hoca mer Rasim Efendi'ye (ra) gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Hamd Allah'a mahsustur. O bize kafidir. Selam Allah'n setii kullarnn zerine olsun. Bu abd-i acizin gzbebei, erefli ve ihlas sahibi muhlisimiz Kuds- erif mfts Muhammed Tahir Efendi'ye ve Nakibendi Tarikat muhlisi ve mensubumuz Hoca mer Rasim Efendilerden bir mektup geldi. O mektupta kalbimizi sevindiren, gzlerimizi ferahlandran iki mesele var: Birincisi, baz mslman kardelerimiz, alem zerindeki Allah'n glgesi, fakirlerin ve alimlerin sna, mevlamz, byk sultan padiah Mahmud Han'a kalbini bulandrmak gayesiyle itihad ve zanlarna gre hakkmzda bir takm eyler sylemiler. Cenab- Allah, onlarn szlerini zahiri olarak gzel grmesine ramen nefs-i emmarelerinin arzularndan kaynaklandn sultana ilham etmitir. Sultan szlerine kulak asmayarak ak bir ekilde onlar kovmutur. kincisi, her zaman gzbebeim olan mfti'l-enam ve eyhlislam Mustafa Mekkizade'nin, aktan akn olan fakire, tam bir ihlasla kalbinin meyilli olmasdr. Bu meseleler, byk sultan yce hakan iin daha fazla dua etmemizi gerekli kld. Gece ve gndz zafere ulamas, doruluu, afet ve belalardan uzak olmas, saltanatn devamll, din dmanlarnn ve bozguncu kafirlerin said devletinin sayesinde silinmesi ve yok olmas, ayn zamanda Allah-u Teala'nn eyhlislam' padiahn himayesinde muhafaza etmesi, devaml padiahn ltuf ve inayet kayna olmas iin Cenab- Mevla'dan talep ve dua etmeniz gerekir. Yola kmanza sebep olan talebinizin gerekleip gereklemedii hususunda kalbim merakta kald. Bu konuda bir ey yazmamsnz. Bunun iin gnlmz sizlerin tarafndan bir haber bekliyor. Kalbimiz sizleri tefekkr etmektedir. Bu meselenin aklanmasna mani olan eyin hayr olduunu mid ederim. Cenab- Allah her zorluktan sonra kolaylk klar. Allah CC 'n salat ve selam Nebilerin ve Resullerin sonuncusunun zerine ve btn aline ve ashabna olsun. Btn fakir ve miskinlere zellikle dua ve selam ederim. Kelamn en hayrls selam ile bitendir.

71. MEKTUP
Mevlana Halid (ks) bu mektubu; alim, fazl, Molla Muhammed Said es-Sveydi el-Badadi Efendiye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Habibim Muhammed Said Sveydi'ye selam ederim. Talebine uygun olarak seninle ilgilenmesi iin Musa el-Ceburi'yi grevlendirdim. Dolaysyla Abdulgafur'un sohbetinden ayrl. lim, amel ve sana maksad olanla ura, maksad olmayan brak. Allah CC bizleri ve sizleri slah eylesin. Hamd Allah CC'adr.

61

72. MEKTUP
Allah CC derecesini en yce mertebelere yceltsin, bizleri onunla birlikte peygamberlerin sonuncusu olan Hazreti Muhammed (aleyhi ekmeluttehaya)'in sanca altnda har eylesin. Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz) bu mektubu Medine-i Mnevvere'deki muhlis etbana gndermitir. (Oradaki halifesi eyh smail Zelzelevi'nin tarikattan kovulan Abdlvehhab'n, Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz) aleyhinde yazd risaleyi Abdlvehhab'n tesirinde kalarak, Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz)'e getirme hatasna dmesinden dolay Medine'deki etban eyh smail'i istememeleri ve Mevlana Halid hazretleri onun yerine Seyyid Abdlkadir Berzenci'yi gndermesi mektupla bildirilmektedir.) Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Miskin ve akn olmu Halid'den gzel beldede ikamet edenlere selam olsun. Ey tarikat kardelerim! Allah sizleri hayrla mkafatlandrsn. Sizleri hakiki ak erbetinden iirerek sarho eylesin. Fitneye giren o kuldan -Allah bizleri korusun- delilik ve haiflik halleri ortaya ktndan hemen ona kar tavr aldnz rendim. Bu haber houma gitti. Allah CC sizleri istikamet yolu zerinde sabit klsn. Sizleri nimet ve keremiyle, pimanlk gerektiren eylerden korusun, Allah CC bu davrannz kemal rzasyla kabul etti. Bu fakir de, yaptnz ok gzel buldu. Bunun iin sizlere Seyyid, senet, fazl, byk, alim kendine gvenilen ve kamil, efendim Seyyid Abdlkadir el-Berzenci Efendiyi gnderiyorum. Cenab- Allah onu hayrnda muvaffak eylesin. Sizleri kendisine uymaya ve imtisal etmeye dikkat edin. Hareketlerini kendinize rnek edinin. Szlerine kulak verin tasarrufunun tam ve geerli, halinin yksek olduuna itikad edin. Eer Cenab- Allah CC'n kesinlemi takdiriyle o, baka bir beldeye gidecek olsa bile, onun kemalatndan istifadeye alnz. Cenab- Allah Tebareke ve Teala faziletini ve ihsann tamamlad Efendimiz (aleyhi ekmeluttehaya)'den bu miskine iltifat etmesini dileyin. Allah'n salat ve selam O'nun alinin ve ashabnn zerine olsun. Hamd Allah'a mahsustur.

73. MEKTUP
Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz) bu mektubu; samimi muhlisi Akka vilayetinin hakimi, merhum Abdullah Paa'ya hicri 1242 senesinde, Lbnan'daki Drzilerin, ayaklanmasnn bastrlmas srasnda gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, G ve kudret, yce ve ulu olan Allah'n yardmyladr. Siz hangi tarafa ynelirseniz Allah'n yardm sizinle olsun. Rahman her taraftan sizleri korusun. eitli yollardan setiiniz yolunuzla kastettiiniz meramnz yerine getirsin. Yardm ve meded talep eden mektubunuz bize ulat. Muradnz kolaylatracak ilahi tevfikle Drzilere kar galip gelmenizi salayacak, onlarn hareketlerini ve meydan okumalarn durduracak Allah'a ynelme hasl oldu. Allah'tan midim her zorluu kolaylatrmasdr. O hereye kadirdir. Sizler niyetiniz dorultun, arzularnzn gereklemesinde, btn zor ve kolay ilerinizi baarmada Allah'a gvenip tevekkl edin. Az veye ok btn ilerinizde Sadat- Kiram (kaddesallahu srrahulaziz)'n ruhaniyetinden himmet talep edin. Btn fiil ve szlerinizde kendi g ve kuvvetinizden vazgeerek Allah'n g ve kuvvetine sarln.

62

Peygamber Efendimizden (aleyhi ekmeluttehaya) varid olan szlerden ve sana icazet verdiim vazifelerden gafil olma. Zira her virdin bir varidi vardr. Allah'n salat ve selam resullerin efendisine, tm al ve ashabna olsun. Hamd Allah'a mahsustur.

74. MEKTUP
Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz) bu mektubu; 73. mektupta ad geen byk vezir ve Akka vilayetinin deerli hakimi Abdullah Paa'ya cevap olarak gndermitir. Allah CC gzlerini aydnlk etsin. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Cenab- Allah gzlerinizi sevindirsin, sizleri yardmyla kuvvetlendirsin ve takviye eylesin. Kendi nefsinizi grmekten sizleri korusun. Emirlerini yerine getirmeye, nehyettiklerinden kanmaya muvaffak klsn. Askerlerimizin Drzilere galip gelmesi mjdesi, Drzilerin Allah yolunda savaanlarn saldrlarna kar koyamayp yenildikleri haberi bize geldi. Allah Teala'ya dostlarna yapm olduu gzel muamele ve dmanlarnn kklerini kesmesinden dolay hamd ve sena olsun. Arzu ve talep ettiiniz ekilde mansur ve muzaffer olup nazarlar iksir gibi olan Sadat- Kiram'n (kaddesallahu srrahulaziz) tevecchne mazhar olasnz. Kelammzn sonu selamdr.

75. MEKTUP
Cenab- Allah CC bizleri onun bereketiyle ereflendirsin; Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz) bu mektubu Badat'taki halifelerin nderi, halifesi eyh Muhammed Cedid'e gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Miskin ve fakir kuldan, gzbebei Molla Muhammed Cedid'edir. Allah CC kendisini kusurlu fiillerden ve kt hasletlerden korusun. Hizmetimiz Esad ibni Naib Efendi -Allah Tebareke ve Teala onu bela ve musibetlerden korusun- ihlas hakknda yazdklarn onun ihlasnn baz alametleridir. Yazdklarnzdan fazla bilmediklerin var. Sen O'nun rzasn kazanmaya al. Ben O'nun raz olduundan raz olur, gazaplandndan gazaplanrm. Vezir Davud Paa Hazretlerinin gzel muamelelerinden dolay, btn muhlislerimiz hatta Badat ahalisinin kendisine kar kuvvetli ihlasa sahip olduklarn yazmsnz. Sizin yazdnz ihlas, dier memleketlerdeki huzur ve tevazu ehlinden hediye edilen makbul dualarn ve gzel medh senalarn yannda byk denizlere kar bir damla su gibidir. Hatta birok zeki ve anlay sahibi kimseler; Ebu Naib Efendi'den zahir olduunu sylerler. Hac Muhammed'in ihlasn beyan etmisiniz. Onun ihlas aikardr. zaha gerek yoktur. Genel olarak Sveydi ailesi, zellikle Molla Muhammed Emin ve Molla Esad mektup yazarak Molla Muhammed Said'in yanna gelmek zere sefere kmak istediini onlarn kendisine mani olarak medresede kalp ilim okutmasn ve tarikat yaymakla megul olmasn emrettiklerini bildirdiler. Bu konuda isabet etmiler. Muhammed Said'in oluk ocuunu terkedip buraya gelmesine raz olmam. Batn aleminde yaknlk ve uzakln bir olduunu o yakinen biliyordur. Yaknlk ve uzaklk arasnda hibir fark yoktur. Dolaysyla buraya kadar yorulmakta hibir faydas olmaz. Kendisi ilim, amel, akam ve yats arasnda ve tan yeri aarmasndan gne douncaya kadarki zaman taat ve ibadetle ihya etsin.

63

Teheccd namaz klsn. Kendisine hatme-i hacegan yaptrmaya ve baarabilirse Kuran- Kerim hatmini indirmeye izin verdim. Benden talep ettii hususa gelince, o konuda izin vermiyorum. Vakti geldiinde onun da gerekleeceini zannediyorum. Muhlis dostlarmzn mektuplarna kendi yazmla yazamam veya hi cevap vermemi olmam onlardan uzaklatm veya unuttuum zannyla yorumlanmasn. Daha nce yazm olduum gibi bir kuun yavrusuna duyduu evk ve arzudan daha fazla onlara muhabbet besliyorum. Hatta onlar genliimin ilk alarndan daha ok arzuluyorum. Ancak yanmda mektup yazacak kimse yok. am'daki dostlarm benim huyumu bilmiyorlar. Ayrca Allah'a hamd ve sena olsun din ileriyle ok fazla megul olmamdan bo vaktim olmuyor. Onlardan ricam beni afv edip, ho grmeleri, kalbi muhabbet, gyapta yaplan dua ve cenaplarna yazabildiim kadaryla yetinmeleri. Genel olarak btn muhiplerimize ve zellikle sana snnet-i seniyyeye ittiba, nefsani arzu ve isteklerini terk etmeyi, merebini geni tutmay, tarikat ihvannn srmelerini grmemeyi ve onlar affetmeyi, fani olan dnyann zahiri gzelliklerinden kalben uzaklamay, varln terk etmeyi, btn gcn Allah CC'a taat ve ibadetle sarfetmeyi ahde vefa gstermeyi, var olan ile kanaat etmeyi, uhudu tahsil etmek iin ok almay tavsiye ediyorum. Kelamn sonu, hepinize selam olsun.

76. MEKTUP
Allah CC kendisinden raz olsun. Bize onun himmet ve medediyle yardm eylesin. Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz) bu mektubu byk alim, kamil, fazl mridlerden ve Badat'ta gvendii kimselerden olan eyh Muhammed Cedid ve Seyyid Abdlgafur Mahidi (kaddesallahu srrahulaziz) 'ye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Kullarn en zelilinden, efendilerim Abdlgafur ve Muhammed Cedid'e Kerim ve Mecid olan Allah'n selam, rahmeti zerinize olsun. Sizlerin bir sredir bir para katla veya mektupla hatrnz soramadm. Eski dostum ve samimi muhlisim Ubeydullah Efendiyle birlikte sizlerede mektup yazmay arzuladm. Kendisini evine gnderdim. limden geriye kalan ksm tamamlamasn ve alimlerin devaml geilen yol gibi kabul ettikleri meseleleri okumasn, ilim talebiyle megul olmasn emrettim. Eskiden olduu gibi irad vazifesi ikinize verilmitir. Siz iradn aznda ounda, knde bynde serbestsiniz. Kendisinin baka uralar olacandan size karmasn. Sizlere parlak eriata uymay, aydnlk snneti seniyyeye ittiba etmeyi, mslman kardelerinize efkatli ve uyumlu davranmay, iradnzn tesiriyle kendinizi beenme hatasna dmemeyi, en kk eylerde bile kendine g ve kuvvetinizden uzaklap, Allah CC'n g ve kuvvetine snmanz, Musa Ceburi'ye gzel muamele ve iyilikle davranmanz tavsiye ederim. Selam.

77. MEKTUP
Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz) bu mektubu; mridi, eski dostu, ilim tahsilindeki arkada allame, muhakkik mevlamz eyh Abdurrahman Ruzbehani'ye virdini deitirme talebi zerine cevap olarak yazmtr.

64

Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Hamd Allah'a mahsustur. O bize kafidir. Selam Allah'n setii kullar zerine olsun. Gnderdiiniz mektupla merref olduk. Mektubunuzda arz ve talep ettiiniz hususun gereklemesi iin dua ettik. Nefy ispat zikrine izin verilmesi, o virdi ekebilecek makama ulamaya veya byk Hazretlerin (kaddesallahu srrahulaziz) birisinin iaretine baldr. Sizlere tevecch ve iltifatmza gelince baz vakitlerde gerekleeceiini mid ederim. Mektup yazarken dikkat edilecek en mhim edep, mridin hallerini ve ulat eyleri az veya ok aka beyan etmelidir. Bu tarikatn az da oktur. u iiri syleyen bunu ne gzel ifade etmitir: Senin azn da bana kafidir Hi senden olana az m denilir Zikrin eklini deitirme talebinde bulunmak tarikat ehlinin bilinen adetlerinden deildir. Kardein ve kardeim eyh Ali'ye bakarak emredilmediin meselelerle uramaktan sakn, sonra azmsanmayacak faidelerden uzaklarsn. Byk eylerle uramak ou sefer zarar getirir. Halbuki mrid bu zararn farknda deildir. Cenab- Hakk'n: Sevmediiniz Bir ey sizin iin daha hayrl, hounuza giden Bir ey de hakknzda er olabilr. (Bakara 216) mealindeki ayet-i celilesi bu konuda kesin nastr. Fakir ve hakir anladm kadaryla kalbinizin halleriyle nefy isbat gerektirmiyor. Sizler de buna ulatnza dalalet eden bir ey yazmamsnz. Bu durumda eski vazifenize devam edin. hlas ve itikattan kaynaklanan bir zan ile tarikat ehlinin adet ve kurallarn terketmenin ktln sadece havas olanlar deil avam tabakalar da idrak eder. Kelamn sonu sizlere selam.

78. MEKTUP
Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz) bu mektubu eyh Eb'l Hayr'a yazmtr. Diyarbakr'daki halifesi merhum eyh Halid Cezeri'nin (radyallahu anh) yanna gidip hatme-i hacegana katlmasna izin verdiini beyan etmektedir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Allah'a hamd, Efendimiz Muhammed (aleyhi elf elfi salatin ve selam)'e aline ve ashabna, salat selamdan sonra tasdik ve tevfik erbabna bizim Allah yolundaki muhlisimiz Ebu'l Hayr' Nakibendi kabul ettiimiz gizli deildir. Halifemizin yannda hatme-i hacegana girmeye ve kalb virdlerini ekmeye kendisine izin verdik. Kendisine parlak eriatn hkmlerine ve Hazreti Muhammed Mustafa (aleyhi elf elfi salatin ve selam)'n snneti seniyyesine uymay; gnahlar ve irkin huylar terk etmeyi ve bu abd-i acize hsn hatime iin dua etmesini tavsiye ederim. Vesselam.

79. MEKTUP
Cenab- Allah CC bizlere O'nun medediyle yardm eylesin. Bereketlerinden zerimize yadrsn. Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz) bu mektubu; Koysancak' halifesi olan fazl, alim, kamil mrid mlazm eyh Abdullah Celi (kaddesallahu srrahulaziz)'ye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Bu miskin ve akndan akn olan seven, knayclarn knamalaryla ve ahmak kimselerin bo szleriyle gevemeyen muhibbime sonsuz inayet ve ikramla birlikte ok selam ederim. oktandr ayrlnzn ateiyle azaptayz. Karlamay beklemekten artk yorulduk. Mektubu getiren arkadan sizlere gelmesi sz konusu olunca ayrlk ateini, sizleri hatrlamak vesilesiyle sndrdk. Hemen bir para yazmak iin acele ettik. Eski

65

szlerimizin mjdeleriz.

tazelendiini,

gzel

ve

kerim

ahlaknza

iltifatmzn

fazla

olduunu

Hatmeye, tevecche, yce tarikatn beenilmesine ve yaylmasna itina gstererek alnz. Cuma ve sal gn sabahlar kalbinize feyzin gelmesini ve deerli nazarlar talep ediniz. Kamil mmin Rabbinin rzasndan baka hi bir eye kulak asmaz ve iltifat etmez. Allah'tan bakasndan kurtulu mit etmez. Vaktini krle deerlendirir. Bulankla sebep olan dumanlar aldktan sonra istikamet ehli olan kimseye gpta edilir. Bakalarnn ktlemelerine ve knamalarna kulak asmayanlarn almalar takdir edilir. Zorluk karan halini zorla dzeltmeye alan pimanlk parman sracaktr. O'nun kyamete kadar da hatas dzeltilmez. Her kelamn banda ve sonunda Allah'n selam rahmeti ve bereketi zerinize olsun.

80. MEKTUP
Allah CC kendisinden raz olsun. Medediyle bizlere yardm eylesin. Bu mektup Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz)'in muhlisi, gvendii yakn dostu ve keskin gr sahibi bn-i Naib lakabyla mehur Seyyid Muhammed Esad Efendi (radyallahu anh)'yedir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Selam ruhumun ve kalbimin yannda olduu kimseye olsun. Muhabbet ateini devaml yank tutan o muhabbet ateinin huzuruyla ereflenmeden baka murad olmayan kimseyi medh ve tebrik ederim. Allah CC muhabbetin devam ettirsin. Benzerleri arasndaki makamn ykseltsin. Allah'a hamd olsun, bizler her ynden sizlerin arzu ve talep ettiiniz gibiyiz. Keder ve zntdeyiz. Sizin ayrlmanz bizler iin en byk bela ve musibettir. Sizlerden ricam, hangi yolla mmkn olursa, imkan bulduka, durumlarnzn keyfiyetini bildirerek kalbimizi szlerinizle ferahlatmanzdr. Cenab- Hakk maksadnz seveceiniz ekilde yerine getirsin. Sizleri himayesinin glgesinden ayrmasn. Kelamn sonu selam.

81. MEKTUP
Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz) bu mektubu 1241 senesinde Beytullah'l Harem'den Dmak' am'a bn Ebu Feth adyla mehur olan fazl,muhlisi eyh Salih Acluni'ye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Hamd Allah'a mahsustur. O bize kafidir. Selam Allah'n setii kullarn zerine olsun. Garip kuldan muhib, edip, gzel nesep sahibi eyh Salih'edir. Cenab- Allah kendisini rahmetine gark edip hfz-u himeyesini kesmesin. Allah'n selam, rahmeti ve bereketi zerinize olsun. Mektubunuz geldi. Yazdklarnz bizi sevindirdi. Allah'a hamd olsun. Mektup yazdnz ana kadar bolluk ve sevin ierisinde ktlklerden selim bir hayat srdryoruz. Sizlere, en gzel tevfike ulamanz ve maksadnza nail olmanz iin dua ettik. Said cenabnzdan emel ve midimiz bizlere dua etmenizdir.

82. MEKTUP
Allah CC bizi onun medediyle kuvvetlendirsin. Onun bol ihsan ve yardmlaryla bizleri faydalandrsn. Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz) bu mektubu; allame, fazilet sahibi, gzel ahlak ve erefli nesebe sahip Seyyid Muhammed Cndi'ye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla,

66

Zelil ve fani kul Halid en-Nakibendi el-Mceddidi el-Osmani'den Allah yolundaki muhibbi ve rza-i Bari iin muhlisi gzel ahlak sahibi, alim, fazl, zeki, Cndizade, Maarrt'nNuman mfts Muhammed Efendi'ye. Allah kendisini zamann bela ve musibetlerinden muhafaza eylesin. Dnya ve ahiret maksatlarn kolaylkla nasip eylesin. Allah'n selam ve rahmeti zerinize olsun. Mektubunuz bize ulat. Tatl hitabnzda sylemek istediklerinizi anladk. Zat- erifinizin selamette olduunu, tam ihlas ve dier faydal hallerle huzur bulduunuzu rendik. Bu ifadelerden lezzet aldk, memnun kaldk. Bu durum, size daha fazla iltifat etmemizi gerektirdi. Ehl-i hakikata malumdur ki, batn ehlinin kalpleri, mridlere onlarn snnet-i seniyyeye ittiba, reddedilen bidatlerden kanma ve varlklarn tamamiyle terk miktarnca meyl ve muhabbet eder. Btn tarikat imamlar arasnda ortak olan eyler unlardr; kendi varln grmemek, btn gayretleriyle Hakk yolunda almak, mevcuda kanaat etmek, ahidlere vefa gstermek. Mevlay mahede ile O'ndan bakasn unutmak. Size gcnz yettii kadar zikr-i hafiye sarlmanz, icazet verdiim virdlere devam etmenizi tavsiye ederim. nk ehl-i keifin ve bu yolun byklerinin ittifak ettikleri gibi kalp hastalklarn tedavide en tesirli ila zikr-i hafi ve virdlere devamdr. Ayrca bu fakir ve ilahi aktan akn olana Allah'n tevfikine ve hsn hatimeye ulamas iin dua ediniz.

83. MEKTUP
Allah CC onun bereketlerinden bizi de faydalandrsn. Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz) bu mektubu; deerli vezir, Akka vilayetinin hakimi, Abdullah Paa'ya gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Bu fakir ve abd-i acizden, gzel ahlak sahibi, byk vezir hazretlerine. Akan kaynak suyundan daha saf ve effaf dua ile esen rzgarlardan daha nazik ve bereketli selam. Bize ulaan mektubunuz muhabbetin, ihlasn ve edebin eitlerini iermekte. Sahibini ycelten ayet ve hadisle sabit tevazuyu yanstmakta. Bu fakirden makbul zamanlarda yaplacak gzel dualar talep etmisiniz. Sizler una inann, nce slam Sultan (Mheymin olan Allah CC onu korusun) sonra vezirler, devlet-i aliyenin byk ricali emirler, hatta kadlar ve mftler iin dua etmek bu fakirin boynunda denmesi gereken bir bortur. nk belde ve ehirlerin slah onlara baldr. Allah'n kullarnn rahat, kurtuluu, slah onlarn elindedir. Dolaysyla onlarn iyi olmalarnda genel fayda vardr. Fesad da ayn ekilde genel fesada sebep olabilir. Yalnz dualarn kabul olmas dua eden kimsenin kalbinin safiyetine ve dua edilen kimsenin kabiliyetinin gzelliine baldr. Mazlum ve aresiz kimselerin isabetli oklara benzeyen dualar, bu fakirin ve miskinin dualarna nazaran daha stndr. Bir ok hadis-i erifte bildirdii gibi mazlumlarn dualarna facir veya kafir bile olsalar kabul edilmeye daha yakndr. Mazlumla Rabbi arasnda perde yoktur. Bu durum pak ve parlak olan eriata itina etmenizi, beldenizdeki fakirlere ve halka kar krc olmamanz gerektirir. Byle yaparsanz kabul edilme vakitlerinde yaplan gzel dualara mazhar olursunuz. Yce Mevla'dan Sadat- Kiram'n himmetlerine bal kalmanz, Seyyid'l En'am, karanlklarn nuru Peygamber Efendimiz (aleyhi ekmeluttehaya)'in snnetine yapmaya devam etmenizi dilerim. Kalp ehli tarafndan gzetilmeyi dilerseniz, inkar ehlinin szlerine kulak asmaynz. Allah CC'n bir kulundan yz evirdiinin alametlerinden biri de; O kulun velilerin haysiyet ve ereflerine dil uzatmasdr. Bu sz byklerin kelamdr. Kim velilerin aleyhinde konuulan szlere kulak verirse o da onlardan saylr.
67

Sizin vazifeniz inkar ehlini kovmak, fakir ve kalbi krk olanlara iftira edenleri menetmektir.

84. MEKTUP
Cenab- Allah srlarnn nefhalarndan bizlere ihsan eylesin. Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz)bu mektubu; halifesi, Badat mfts Seyyid Ubeydullah Haydari (kaddesallahu srrahulaziz) Efendiye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Abd-i aciz cefakar Halid ehrizuri'den; beli beyanlaryla tarikatn reva bulmasna sebep olan hizmetimiz, rfk ve efkat sahibi Ubeydullah Efendi'yedir. Allah CC zel yardmndan istifade ettirsin. Takvasn ve ihlasn kuvvetlendirsin. evkimizi coturan, kavuma gnlerimizi hatrlatan mektubunuz mtaalasyla ereflendik. Ard arda gelen habercilerinizle bu fakiri hatrlayarak birok mektup gnderdiniz. Fakat bir sefer olsun taliplerin kabiliyetinin aynasnda halinizi bildirmediniz. Bir eini grmediim mer Efendi gibi dostlarmzn hallerinin keyfiyeti hakknda bir aklama yapmadnz. Sk gelen mektuplarnz seyrekleti. Halbuki mektuplamay ve konumay terketmek tarikattan yz evirmeye ve unutmaya sebep olur. Ehli kalbin nezdinde en mhim ey istikamettir. Halis mridlere gre makbul olmayan huy ise geveklik ve usantr. Bu fakir meguliyetinin okluundan, sz sahiplerinin ilerinden kalben uzak olmasndan dolay dostlar hayaline gelmiyor. Sizlerden arzum ve midim, makbul ve msteceb vakitlerde kabul umulan dualarla, hsn hatimemiz ve Seyyid'il En'am Hazreti Muhammed Mustafa (aleyhi ekmeluttehaya)'in snnetinin ihyasnda muvaffak olmamz iin duacnz hatrlamanzdr. Efendimizin ulu ashabna salat ve selam olsun.

85. MEKTUP
Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz) bu mektubu; am'dan Badat'taki halifesi Muhammed Cedid'e gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Habibim Molla Muhammed el-Cedid'e -Allah CC kendisini srat mstakimde muvaffak eylesin. Hak ve hakikat ehli ile beraber yrmeyi retsin.Efendim Abdulgafur'a evlenme izni verdim. Evlenme masraflar normal olsun. Hatta az harcasnlar. Eer benim szme gre hareket ederlerse sarf ettii miktar bildirsin. Oradan karlanabilirse uygundur. naallah btn masraflarn az veya ok ben karlayacam. Molla Muhammed Musuli halis muhiblerdendir. tikadma gre ondan hibir soru veya cevap zahir olmaz. Ev meselesi tevbekar hizmetimiz, kardeim, habibim, Naib Esad Efendinin ihtiyarna havale edilmitir. Bu fakirin hallerinden geni bilgi isterseniz Esad Efendiye mracaat ediniz. Onda kesin ve yakin haber vardr. Mektuplarn cevaplarn yazmam iin srar etme. Yanmda mektuplarm yaknlarmdan kimse yok. Fakir ise Allah'a hamd olsun insanlarla bir arada gururlu kimselere laf yetitirme hususunda sizler gibi deilim. Hadis-i erifte: mmetimin mttakileri tekellften uzaz. (Acluni, Kefu'l Hafa I,232 Had. buyurulmutur. yazacak oturma, Ben ve No:610)

68

nsanlarn mektuplaryla uratmda birok hayrdan uzaklayorum. Kim beni seviyorsa, hsn hatime ve snnet-i seniyyeye uymada baarl olmam iin dua etsinler. Benimde ayn ekilde onlara dua edeceimi bilsinler. ok fazla mektuplamaya gerek yok. Mektuplar fazla gndermek, bazen knama, azarlama ve kalbin soumasna sebep olur. Fakat mhim bir i olduunda veya kalbi sevindirecek bir haber olursa hi beklemeden yazlsn. Bylece zerimizdeki endie ve karkl gidermi olursunuz. Seyyidim Abdurrahman Ruzbahani Efendi raz olursa ailesiyle birlikte evimde otursun. Haya edep saknrsa sen ve bn Naib srar edin. Gerekten istemiyorsa serbest brakn. Evin durumuyla grevlendirdiim kimse ilgilensin. Hadikat'n-Nediye kitabnn sahibi Muhammed bin Sleyman (kaddesallahu srrahuaziz)'a insanlarla ilgili ryalar bildirmememk artyla selam ederim. Son szmz selamdr.

86. MEKTUP
Mevlana Halid gndermitir. (kaddesallahu srrahulaziz) bu mektubu Badat'taki iki halifesine Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Seyyidim Abdulgafur ve Muhammed el Cedid'e selam ederim. Bu mektubu getiren kimse ehlinden uzak ve garip birisidir. Ailesi Yemen'de olup Basra zerinden yanlarna gitmek istiyor. Yardm edebilecek kimselere bu konuda mektup yazn. Sizlere Muhammed Said'in durumunu bildiriyorum. O, Abdulgafur'a itaat etmeye riayet etmemitir. Bu konuda vesvese ve ikayet dolu bir ok mektup yazarak halifelerimi ve mridlerimi rahatsz etmitir. Kendisine mektup veya baka bir ekilde bana mracaat etmemesini syleyin. Mridlerden veya mrid olmayanlardan hi kimseyi bana ricac olarak vasta klmasn. Sizlere tekrar sylyorum. Gerek izin konusunda gerek icazet konusunda, gerek kabul edilme konusunda ve dier konularda onunla ilgilenmek Abdulgafur'un vazifesidir. Ben Abdulgafur'u, kerim nesebinden baka hibirey iin sevmiyorum. Bununla beraber kendisinin tarikat adabna bal olduunu da biliyorum. Dolaysyla onun hakknda hibir ikayeti kabul etmem. Bundan nceki kendi el yazmla yazm olduum gibi Muhammed Said'in iznini halifem Abdulgafur'u raz etmesine ve emrine imtisal etmesine baladm. Kendisine Abdulgafur'un evlilie hazrlk dnemi mddetince geici olarak izin vermitim. Tekkenin ilerinin ve hatme-i hacegann devam etmesinde yardmc olmasn emretmitim. Bamsz bir eyh olarak mutlak irad iin izin vermedim. Nasl olur da o mektupla Badat'n dousunda ve batsnda iftiharla filan beni halife klmtr. Fakat Abdulgafur ve dierleri hased ediyorlar. diyebilir. nsanlardan mektup alp gndermi. Halifelerimi ktleyerek nefs-i emmare ve hased sahibi olarak nitelemi. Her ne hali varsa Abdulgafur'dan bakasn kendisine eyh edinmesin. Kesinlikle bana mracaat etmesin. Abdulgafur'un eyhliinden raz olmuyorsa kendisine izin verilmediini bilsin. Nefsinden bakasn sulamasn. Bununla beraber Abdulgafur'un da kusurlu ve anlaynn kt olduunu biliyorum. Kelamn sonu selam.

87. MEKTUP
Allah CC bizi O'nun hidayet yolu zerinde sabit klsn. Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz) bu mektubu; am'da bulunan halifesi ve ocuklarnn ilk vasisi olan eyh smail Enarini'ye gndermitir.

69

Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Pr taksir, abd-i aciz Halid en-Nakibendi'den eyh smail hazretlerine -Allah kendisini gzel hal ve ahlaklarda muvaffak klsn. Onu gnahkarlarn ve su ileyenlerin sna yapsn.Yksek hitabnz tayan erefli mektubunuz geldi. Mektubunuzda Muhammed Kerkk'den sadr olan irkin fiilin aff iin efaat olmusunuz. Bu miskin ve fakirin, gc yettiince dostlarna ve ashabna kar en gzel ekilde muamele ettii, ktl gzellikle mdafaaya alt sizlere gizli deildir. Ancak baz insanlarn kt ahlak halim olan kimseyi de zorluyor. Hi tasavvur edilmeyen davranlara srklyor. yle ki er'an o kimseyi terketmemiz vacip oluyor. Artk gzel muamelede bulunmak gcmz ayor. Hasl ad geen ahsa kalbimin bulankl o dereceye varmtr ki; sizinle tevessl etmeseydi afv dikenli aac el ile syrmaktan zor olurdu. Zira ok fazla fesad ve ktl zahir oldu. Gazab yenmenin ecri ve sevab Allah CC nezdinde ok byktr. Sizler onun aff iin bizi hatrladnz. Bir gz iin bin gze hrmet ve ikram edilir. Kendisini mektubunun cevabnda yazm olduum artlarla af ve musamaha ettim. Kyamet gnnde faziletini umarak cezalandrmaktan vazgetim. Vesselam.

88. MEKTUP
Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz) bu mektubu; Badat'taki iki halifesine gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Seyyidim Abdulgafur ve Molla Muhammed el-Cedid'e selam ederim. Asrlarca insanlarn zerine feyz yadrmaya devam etsinler. Mektubunuzda mslmanlarn rafizilere galip geldiini yazmanz, kalbimin sevincine, gzmn ferah bulmasna sebep oldu. Bozgunculara buz etmemden dolay kalbimde hasl olan kederi izale etti. M'minlere yardm eden, bidatlarn fesadnn kknn kaznmasna frsat veren Allah'a hamd olsun. Evimin bat tarafndaki duvarnn ykldn, Habibim Abdurrahman Ruzbahani (kaddesallahu srrahulaziz)'nin ailesinden hi kimsenin zarar grmediini, iki eski muhlisimizin, Hac Mahmut ve Hac Muhammed'in duvar eskisinden daha gzel yapacaklarn yazmsnz. Seyyidim Abdurrahman Efendinin ve ehl-i beytinin zarar grmemesine Allah Tebareke ve Teala'ya fazlasyla hamd sena ettim. Tamir masraf hususunda sznz pek ak deil. Keyfiyetini ve masrafn kimin tarafndan karlandn aka yaznz. Ben de ona gre paray kime havale edeceimi bileyim. Eski dostum Molla Hattab'tan benim iin bir kitap yazma talebinde bulunmanz kalbimi ferahlatt. Bunlarn hepsinden nemli olan; kitap ve snnete yapmanz, dini ilimlerin tahsilinde kuvvetinizi sarfetmeniz, ihlasl bir ekilde amel etmeniz, daha nce sizlere yazm olduum nasihatlere imtisal etmenizdir. Gerek muhlis gerek mnkir olanlara af, afiyet, muhafaza, himaye , ibadetlerde baarl olma, zararl eyleri terketme, dnya muhabbetinin ana balanmama, dnya metandan kendini uzaklatrma, haram yemekten uzak kalma ve kamil bir iman zere lme hususlarnda dua ediniz. Vesselam. Seyyidim ve gzbebeim Mevlamz Muhammed Esad Efendi yaad mddete terakkiye devam etsin. Kendisine, amcaoluna Abdullah Efendi'ye, Hac Miran'a ve ona intisab edenlerin hepsine selam ederim.
70

Molla Abdulgani ibn Cemil'e de selam ederim. Byk vezir hazretleri, bidatleri yok edip, snneti ihya eden valilere genel olarak yaptmz dualarn kapsamna girmektedir. nallahrrahman ihlas ile galip gelmen ve Tevfik-i Bari'ye mazhar olmamz iin zel dualarmzda sizleri unutmayacaz. Dini ve dnyevi ktlklerden selim bulunmasna duacym. Adaletle hareket etmesini, doru yolda yrmesini, snnet-i seniyyenin yaylmas iin yapt almalarda muvaffakiyetini dilerim. Hakka yardmc olmaya, din ve devlet dmanlarn kahretmeye devam eylesin. Dualarmzn sonu alemlerin rabbine hamddr.

89. MEKTUP
Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz) bu mektubu Kuds- erif'teki muhlisi allame eyh mer el-Mctehid'e gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Hamd Allah'a mahsustur. O bize kafidir. Selam Allah'n setii kullarn zerine olsun. Kardeimiz eyh mer'e kerem ve nimet sahibi Allah'tan selam ve rahmet dilerim. Sizler duacnz mektup yazmakla ve ho kelamla ihya ettiniz. Allah sizleri hayr ile mkafatlandrsn. Sizleri dnya ve ahiret zararlarndan korusun. Huzurun azlndan ve hatratn okluundan ikayet etmisiniz. Allah'a hamd olsun haliniz kr gerektirir. Zira sizler sluk yolunda daha yenisiniz. Huzur ii ok zordur. Zorluklara ve tehlikelere katlanlmadan kolaylkla elde edilmez. Hatta elde edilmesi iin dostlar, memleketi ve lfet ettiiniz eyleri terk etmeniz gerekir. Yalnz kerim olan Rabbimden mid ederim ki cenabnza fazl ihsanyla muamele edilsin. Huzurunuzu mid etmediiniz yerden karnza karsn. Szmzn sonu selam.

90. MEKTUP
Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz) bu mektubu; am'dan Badat'taki halifesine gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Uzakta kalm, terkedilmi fakirden, seyyidi, dostu Abdulgafur'a ve ayrlk oklaryla uzaklara dm miskinden seyyidi, gvendii Muhammed el-Cedid'e -Allah onlara iki cihan saadeti versinMektubunuz geldi. Mektubunuzda gzmzn sruru Bahauddin'in bu tarafa yneldiini haber ediyorsunuz. Bahauddin'in seferi konusunda ve yolda hizmetini yapan hizmeti ve yardm eden kimseleri geni olarak yazmsnz. -Hizmeti geenlerin mkafatlandrsn.hepsini Allah dnya ve ahirette en gzel mkafat ile

unu da bilin ki; Peygamber Efendimizin de bildirdii gibi dnya bir sinein kanadna demez. Bu mektubu yazdm 17 Rebevvel 1238 senesi perembe gnne kadar onlar tarafndan haber gelmedi. Allah'a hamd olsun hazrlklar tamamdr. Her belde de asker onlar kollar. O blgenin bykleri emniyetli blgelere varncaya kadar kendileriyle hareket ederler. Eer siz bizden sorarsanz Allah'a hamd olsun selametteyiz. Yce Tarikat- Aliyye'ye rabet artmakta ve parlakl yaylmaktadr. Yalnz bu fakirin bir keye ekilmeye olan meyli tahmin ettiinizden daha fazladr. nsanlarn bir araya gelmesiyle hatrm ve kalbim bulanmaktadr. Onlarla bir arada olmay vakti boa geirmek olarak kabul ediyorum.
71

nzivaya ekilmeyi o kadar ok istiyorum ki dostlarn ar talebine ramen tarikatta ders vermeye balamadm gibi medresede de balamadm. Muhlisimiz eyh Ahmed Hatip tevecchle megul olmaktadr. Kendisine ok fazla rabet var. Toplantlardan uzaklaarak uzlete ekildiimden yanmdaki arkadalar beldelerine gnderdim. Molla brahim'i Cizre'ye; Seyyid smail Berzenci'yi, ehriyar'a; Mahmud Sahib'i Sleymaniye'ye; Ubeydullah Efendi'yi Badat'a; Muhammed Meczub'u Kerkk'e; Seyyid Taha'y Van'a gnderdim. Sizler kitaplarm ok gzel muhafaza ediniz. Yanma gnderilmelerinde dikkatli davrannz. Musa Ceburi'ye gzel davrannz. Kendisini sevdiim sizlerce gizli deildir. Allah'n selam zerinize olsun.

91. MEKTUP
Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz) bu mektubu; Badat'taki halifesi Muhammed Cedid'e gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Miskin olan kuldan,kardeim Muhammed Cedid'e -Allah CC O'nu selim klsn.Tasrih kitab merhum Musa Mendelavi'nin olu sa'nn yanndadr. erhl-Metali de Sleymaniye'deki Mehum Molla Abdlaziz'e dn olarak verilmitir. Molla Abdurrahman o kitab kardei Molla Ali'den alp, sana gndersin. Her iki kitab ve aylar, gnlerle ilgili kk kitabmla birlikte bize gnder. Daha nce sizlere yazdm hususi nasihatlarmla ilgili mektubun birer suretini kardeim eyh Mahmud'a, Molla Abdullah'a ve Hidayetullah Erbili'ye gnder. Ayn mektubu Molla Muhammed Said Sveydi'ye iade edeceksin. Mektubun iindeki nasihatlere kim muhalefet ederse bana bildirin. O kimseye edeplenecei ekilde muamele edeyim. Dnyann sonu geldiine dair alametler, birbirini tamamlar ekilde arka arkasna geliyor. Bu durumda emanet olan dnya sizi aldatmasn. Nefsi emmarenin arzularna ve temennilerine aldanmayn. Hangi vasta ile olursa olsun, bana haber gndereceksin. Molla Mustafa'nn bana gnderdii, sabe kitab hakknda tam getirmemisiniz. Parasyla veya dn olarak m gnderdiniz bana bildirsin. bir aklk

Suyuti kitabnn haiyesinden, mellifin eliyle yazlm olan nshay Abdlfettah'a vermitir. Molla Hattab'n hattyla bana zel nsha yazlsn. Eer fazla cret talep ederse zarar yoktur. Btn dostlara, zellikle kardeim Mahmud'a selam olsun. Allah'n rahmeti ve bereketi zerinize olsun.

92. MEKTUP
Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz) bu mektubu; eyh'l-slam, Mfti'l Enam samimi muhlisi Mekkizade Mustafa Efendi'ye -Allah kabrini kokulu ve ho eylesingndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Said kullarna manevi yaknl ihsan eden Allah'a hamd olsun. Allah CC biroklarna manevi yaknl ihsan ettii gibi baz insanlar da feyz ve kereminin okyanusundan mahrum brakmtr. Mahrum braktklar, Allah'n grnen ve ortadaki gzelliklerine iltifat etmemilerdir.

72

Salat selam en byk halife, gizli hazine cemal ve celalin mazhar Efendimiz (aleyhi ekmeluttehaya)'in zerine olsun. Utbe ve Uteybe'nin ekaveti, Suheybi Rumi (radyallahu anh) ve Bilal-i Habei (radyallahu anh)'nin saadeti, ibret alan kimseye kafidir. hlasnz ve gzel itikadnz bildiren mektubunuz bize ulat. Muhabbet ve sevginizi dile getirmisiniz. Kamusu'l Muhit kitabnn gzel bir nshasn hediye olarak gndermisiniz. Hediyelemek muhabbeti getirir. Hediyeyi ok nadir kabul etmeme ramen reddetmekle kalbinin krlacan dndm. Daha zel bir hediye ile karlk vermek dncesi ile kabul ettim. Halinize riayet etmek, kalbinizi ferahlandrmak ve krlmasn nlemek iin adetlerimize muhalefet ettik. Mukabil olarak sizlere deerli dualar hediye ettim. Bu dualar deil ahiret ehlinin yannda, dnya ehline gre hediyenizden daha kymetlidir. Dnyann ziynet ve gzellikleri arasnda, fakirlerin hizmetinde evk duymanz, kalbinizin onlara doru ekildiine, yardm ve mededin geldiine en ak delildir. Bu durumunuz hediye gndermenizden bizce daha kabule ayandr. Bizleri sizlere daha gzel nazar eylemeye sevk eder. Gafletle kuatlm bir ortamda bizleri hatrlamanz nadir kimselere nasip olan bir davrantr. Cenab- Allah sizlerin kendisine ynelmenizi arttrsn. Sizleri maksat ve arzularnza vasl eylesin. Ktlenmi zahiri gzelliklerden yz evirmeyi sizlere kolaylatrsn. irkin bid'atleri yok etmede ve parlak snneti ihya etmede sizlere yardmc olsun. Snnet sahibinin zerine salatn en efdali ve selamn en kamili olsun. u iir ne kadar gzel ve yerindedir: Dn ki dnya toptan sana ynelmi Sonu terketmekse; bu ne bo eymi. Dnyan benzer sanki bir glgelie Az glgeler seni gider zevale. Cenab- Allah, bize ve size, salih kullarna gsterdii gibi dnyann hakikatini grmeyi nasip eylesin. Ayaklarn kayd, pimanln fayda vermeyecei zaman gelip atmadan evvel bizleri ve sizleri gaflet uykusundan uyandrsn. Hamd alemlerin Rabbi olan Allah'a mahsustur.

93. MEKTUP
Allah CC kabrini nurlandrsn. Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz) bu mektubu; talebesi, allame, mehur alim Seyyid Mahmud ihabddin Alusi'ye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Hamd Allah'a mahsustur. O bize kafidir. Selam Allah'n setii kullarn zerine olsun. hlasnzn fazlaln ifade eden, kemali muhabbetinizi ve ballnz bildiren mektubunuz geldi. Cenab- Allah sizi habibi Hatem'l Mrselin (aleyhisselatu vesselam)'in mtabaatnda baarl, selef-i salihin'in siret ve ahlak zerinde sabit klsn. Sakn ola ki lee benzeyen dnya metana aldanmayn. irkin bid'atlardan kann ve kan. Sizlere, lezzetlere dalmay terketmenizi, eriata ve tarikata canla bala, drt elle yapmanz bu fakiri ve ilahi aktan akn olan hsn hatime duasyla hatrlamanz tavsiye ederim. Mektubun banda ve sonunda sizlere selam olsun.

73

94. MEKTUP
Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz) bu mektubu halifesi, Harem-i erif'teki sufilerin imam eyh Muhammed Salih'e gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Hamd Allah'a mahsustur. O bize kafidir. Selam Allah'n setii kullar zerine olsun. Fazl ve ihsan genel ve geni, cemal ve celali mukaddes olan Allah CC 'dan ricam; umumi olarak o yce mekanda bulunan btn mslman kardelerimizden, zellikle Seyyidim eyh Salih tarafndan hatrlanmak ve ismimizn zikredilmesidir. Bylece o yce makamda bulunanlarn iltifatlaryla feyz ve felaha ereyim. Seyyidim eyh Salih'den -Allah Teala mrn uzatsn- hsn hatime iin dua etmesini dilerim. Sizlere mjdeler olsun. Uyann! O belde de ikamet etmekle bahtnz ne kadar gzeldir. Keke ben de sizlerle beraber olsaydm; orada byk ftuhata nail olurdum. Nimet sahiblerine nimetleri afiyet olsun Bu ak- biare de (ah) ile yari bulsun. Faziletin ve mertliin nderi Hazreti Peygamber (aleyhi ekmeluttehaya) cmertliine uyarak sizlere bir seccade gnderdik. Ayanz basmakla onu ereflendireceinizi mid ediyorum. Onun iin ne byk saadettir. Allah'n selam, rahmeti ve bereketi zerinize olsun.

95. MEKTUP
Mevlana Halid (kaddesallahu srrahulaziz) bu mektubu Badat'taki halifelerin reisi allame, Seyyid Mahmud Geylani Efendi'ye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Yksek ve en iyi dualarla birlikte selam ederim. Cenabnza layk olan Allah'a yakartan sonra, selamlarm hediye ederim. Allah CC'dan dnya ve ahirette felahnz rica ederim. Emrinize imtisal ederek duay talep eden kalbinizi ho etmek iin Cenab- Hak'tan dnya ve ahiret hayatnda iyiliinizi arz ve talep ederim. nce unu belirteyim. Talebiniz hususunda kabiliyetimiz ve cesaretimiz yoktur. Zira her tarafm gnahla rtlmtr. Ayplarm da itiraf ederim. Allah'tan kendim ve sizler iin dnya ve ahirette af ve afiyeti talep ederim. Sizlerden ricam, dualarn kabul edilme vekitlerinde bize hsn hatime ile dua etmenizdir. Seyyid'l Mrselin'in ittibas zerine istikameti talep ettiinizde, selef-i salihinin hidayet yollarna uymay istediinizde, snnet-i seniyye'ye olup, irkin bid'atlerden kanmak iin yaptnz dualarda bizi hatrlayn. Salih din kardelerimizin gyabmzda yaptklar dualarn kabul olunmas ve yerine ulaaca mid edilir. Cenab- Allah bizlere ve sizlere dnyann hakikatini, mttaki kullara gsterdii gibi gstersin. Bizi mukaddes kullaryla hareylesin. Bu Allah CC'n katnda zor bir i deildir. Mektubun banda ve sonunda Allah CC'n selam, rahmet ve bereketi zerinize olsun. Zahiren ve batnen Cenab- Mevla Teala sizleri velilerin ruhaniyeti ile teyid edip, istikametle ereflendirsin. Dualarmzn sonu, Hamd olsun alemlerin Rabbi Allah'a.

74

96. MEKTUP
Allah CC nefesleriyle bizleri yceltsin. Kalblerimizi marifetinin nuruyla nurlandrsn. Mevlana Halid kaddesallahu srrahulaziz bu mektubu halis mridi Molla Yahya Mervezi'ye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Nimetlerine kar Allah CC'a hamd olsun. Salat u Selam btn peygamberlerin imam Hazreti Muhammed'in sallallahu aleyhi vessellem zerine olsun. O'nun eziyet grd gibi hibir peygambere eziyet edilmemitir. Salat u Selam aline, ashabna, ezvacna ve ahbabna olsun. Seyyidim, senedim, fakirlerin dayana, tarikatn rabet bulmasna sebep olan allame cenabnzdan gelen keremli mektubunuz bizi ereflendirmitir. -Allah bizim tarafmzdan sizi en gzel ekilde mkafatlandrsn.Mektubunuzu kemal-i ihlas, itiyak, gzel ahlakla ve hamd edilecek hasletlerle dolu bulduk. eyh Maruf'a gnderdiiniz cevap da bize ulat. Kerem ve evket sahibi Allah tarafndan kendisine hsn hatime ihsan edilsin. eyh Maruf'a gnderdiin cevap kendisini durduracak deliller tamaktadr. Hatta alimler ve irfan ehli, ondan istifade edebilir. Mektubu valimizle birlikte kendisine gnderdik. Kanaatim o ynde deil ama inallah faydalanr. Sizlere yce tarikat- aliyenin rabet bulmasna, kudretinizin yettii lde cehd ve gayretinizi sarf etmenizi, sk bir ekilde tavsiye ediyorum. Uzun zamandan beri tarikatn eserleri kaybolmutur. Deliller gstererek mslmanlar bu tarikata tevik ediniz. Tarikat aliyenin Sadat- Kiram'nn kaddesallahu srrahulaziz nezdinde makbul ve deerli olabilmek, ancak dinin adet ve alametlerini ihya etmek ve mridleri takviye etmekle mmkn olduu, yakin derecesine ulam bir bilgidir. Bizler yle iittik: madiyye-i Mahmiye'ye bal olan kylerin ounda camiler vard. O camiler cemaat ve zikir ile doluydu. imdi ise yklp gitmi veya kimse namaza gitmedii iin muattal kalmtr. ster bu miskin adna, isterse kendiniz muhlisimiz Zbeyr Paa'ya emir edip, camileri tamir ettirseniz sizler iin byk bir sevap olur. Ebu Hureyre radyallahu anh yoluyla Peygamber Efendimiz'den aleyhisselatu vesselam rivayet edilen bir hadis-i erifte mmetim fesada dtnde snnetime yapan kimseye yz ehid sevab vardr. buyrulmutur. Btn ocuklarnza selam ederim. Habibim Molla Muhammed Emin'e de selam ederim. Cenab- Allah kendisini saidler cemaatine dahil edip, kyamet gnnde nebilerin ve velilerin sanca altnda har eylesin. Tarikat- aliyyenin, evrad ve hizmetine devam ediniz. Gerekte kalbi hastalklarn tedavisinde, onlar en baarl ilatr. Hi kimse bilen gibi sana haber veremez. Allah'n selam, rahmeti ve bereketi zerinize olsun

97. MEKTUP
Bu mektup Mevlana Halid kaddesallahu srrahulaziz 'in vasiyeti hakkndadr. Vefatndan nce halifelerine yazlmtr. Mevlana Halid kaddesallahu srrahulaziz vefatndan hemen evvel sal gn ve aramba gn vasiyet etmi, vasiyetini drt sefer tekrarlamtr. Vasiyetinin birinci ve ikinci seferlerinde unlar sylemitir: Malmn, arazilerimin, hatta evimin te birini hayr ileri iin vasiyet ettim. Vasiyetimi uygulayacak nce eyh smail Enarini, sonra eyh Muhammed Nasib, sonra eyh Abdlfettah Akri'dir. Bu kimseler kabrimin yaknlarna sebil olarak bir sarn yapsnlar. Benim kabrime, ocuklarmn, akrabalarm ve halifelerin kabirleri zerine tazim ifadeleri olmadan ve lakap kullanmadan iaret koysunlar. Kabrimin tana; Bu kabir kerim olan
75

Mevlasnn rahmetine muhta filan b. filan en-Nakibendi el-Mceddidi eklinde bir ibare yazsnlar. Kitaplarm daha nce vakfetmitim. Malmn te birinin bin kuruunu namaz iskatm iin versinler. Bir ve ikinci seferlerinde irad konusunda hibir ey sylemedi. nc ve drdnc seferlerinde ise birinci ve ikinci seferdeki vasiyetlerine tekrar etti. Vasiyetine bakacaklar arasnda smail Gazi'yi de koydu. Onlardan sonra vasiliini akrabasndan en uygun ve salih olana havale etti. Onlardan sonra ilim ve irada ehil olmak artyla Tarikat- Aliyeyi Halidiye'deki raid mridleri vasi tayin tayin etti. Kitaplarnn vakf tarzn, 92. mektupta ad geen eyh'l-slam Mekkizade Mustafa Asm Efendi'nin hediye ettii Haznevi Kamusu'nun ilk sahifesi zerine mbarek eliyle yazarak vasiyet etti. Kitaplarnn evinden kartlarak nce medrese yapt cami olarak vakfettii yere konulmasn oradan karlmamasn vasiyet etti. O makam halen cami olup, Kerevet mahallesindedir. Vasiyetinde mridlerin ve olu Bahaddin'in annesi olan erefli hanmndan bakasnn harem ilerine karmamasn vasiyet etti. Onlar iin gerekli ev ihtiyacnn teminini vasiyet ettii te birden karlmasn belirtti. St emzirme zaruretinin dnda hibir yabanc kadnn eve sokulmamasn, zaruret gerei olarak st emzirmek iin getirilecek olan kadnn st emzirme mddeti bitmeden evden kartlmamasn vasiyetine yazd. Sonra yle buyurdu: Memleketimdeki cinsi ve snr bilinen arazim, oradaki kardelerime verilsin. o zaman hayatta eyh Mahmud Sahib ile bir de z kzkardei vard. Vasiyeti yle devam etmektedir. Yukardaki vasiyet ettiim eyh Ahmed Bekai'nin ve eyh smail Zelzevi'nin borlar verilsin. Tarikattaki fakirlerin iaeleri bu slsten temin edilecektir. Onlara yemek hazrlaynz. Medresede namaz klmay ihmal etmeyin. Hatme-i Haceganda yaplrsa sevinirim. Medrese Molla Bekir ile Molla mer'in adlarna bal kalsn. rad konusunda yine Bir ey sylemedi. Sadece Halifelerimin eyh smail Enarini'nin rey ve grnden dar kmamalarn isterim. dedi. Kimin irad postuna oturacan iaret etmedi. Bunun zerine eyh smail yle cevap verdi: Efendim ben o vazifeyi sevmiyorum ve layk da deilim. Mevlana Halid kaddesallahu srrahulaziz Sevmediin ve rabetin olmad iin irad konusunda senin emrinden kmasnlar,dedim. Mevlana Halid kaddesallahu srrahulaziz devamla yle buyurdu: Ahlakm, ekil ve cemalimi sayarak alamaynz. Etrafa mektup yazarak vefatm hibir kimsenin zlmemesini ve alamamasn tenbih ediniz. Bana sevgi ve muhabbet besleyen benim iin kurban kessin. Baz sekr ehli gibi; Arkamdan sadakaya, Kuran ayetlerinin okunmasna ihtiyacm yok. demiyorum, bilakis Fatiha ve hlas- erif'lere ok ihtiyacm var. Daha sonra fazla gayretinden dolay yle buyurdu: Haremime kar dikkatli olun. Dikkatli olun. Ya smail, sen onlarn hakknda iyi bir ekilde hareket etmezsen, kyamette beni gremezsin. Namaz zerime farz olunduundan bugne kadar olan namazlarm saylsn. Btn farz namazlarm kaza edilsin. Vefat ettiinde ya elli seneden bir ay 17 gn eksikti. Bu duruma gre otuz be yllk namaz kaza edilmesi gerekir. Bu hesap allame eyh Muhammed bin Sleyman el-Halid el-Badadi'nin Hadikat'n-Nediye kitabnda belirttii ya mddeti bizim belirttiimize muhaliftir. Szlerinin devamnda yle dedi: eyh Ahmed Hatip, eyh Muhammed Salih ve eyh smail bin Zelzevi beni af etsinler. Haklarn balasnlar. Sizler beni hogrnz. Dier beldelerdeki btn mensuplarm da haklarn balasnlar.

76

unu da bildireyim ki btn fiillerimde kurtuluumu, slahnz ve Allah rzasn kasdettim. Ya smail halifelerimin kadr u kymetini bilin. rad ve tarikat ilerinde haremime danmaynz. Zamanmdaki tekkelerden baka tekke ina etmeyiniz. Kim yeni bir ey yapmak isterse das Camii'ni tamir etsin. Hepiniz birlik olun. Varl ve nifak brakn. Kabirde gzm sevindirecek ameller ileyiniz. Vasiyet ve ikaz ettii hususlar umumi mecliste syledi. Daha sonra kimseyle az veya ok bir ey konumad. Harem tarafna geip, abdest alp iki rekat namaz kld. Sonra da imdi tauna yakalandm dedi. Allah CC'a ynelip, yzn kbleye doru evirdi. Kalbi haller ve gaybi mnacaatla megul oldu. Ruhum kendisine feda olsun. Yanna gelenleri uzaklatrd. Beni Rabbimle braknz. Sizlere lazm olan hibir sz brakmadm. Hapsini syledim. dedi. Sonra tam bir istiraka dalp, hi aylmad. stirak hali aramba yats namazndan sonra cuma gecesi akam namazna kadar devam etti. Akam namaznn ezanyla beraber istiraktan ayrld. Mezzine Allahu hakkun diye cevap vererek, drt sefer tekrarlad. Sonra da aadaki ayeti kerimeyi okudu. Meali; Ey huzura eren mtmain olmu nefis. Sen Allah'tan raz O da senden raz olarak Rabbine dn. Gir iyi kullarmn arasna. Gir cennetime. (Fecr, 27-30) Bu ayet-i kerimeleri okuduktan sonra temiz, zarif, pak ve yce ruhu Vehhab ve Kerim Padiahnn emrine icabet ederek gayet eref ve nsiyetle kudsi alemle birleti. Fena aleminden beka alemine gt. Bol izzet ve ikramla birlikte sevgili, sevgiliye vasl oldu. Yce Allah bizleri onlarn zmresinde ve Hazreti Fahri Alemin aleyhi ekmeluttehaya sancak ve bayra altnda har eylesin. Dnyadan ayrlmasyla tanyan ve tanmayan herkesin kalbi eridi. Yeryz alama sesleriyle doldu. zntsnden ah vah etmeyen hibir m'min grnmezdi. Cenab- Allah CC O'nun Gavslk rtbesini, Veba ehadetiyle kat kat ykseltti. Vefatndan evvel kendi kabri iin gsterdii Kasyon Dann eteindeki Nur tepesine defnedildi. Fazilet ve eref sahibi eyh Seyyid smail Gazi Efendi, vefat hakknda aklamal geni bir kitap yazmtr. Hasl'l-ns Fi ntikal-i Hazreti Mevlana la Hadirati'l-Kuds ismindeki bu kitaba geni bilgi iin mracaat edebilirsiniz. Bu konuda aklamal bir yazy Hadikat'n-Nediye kenarna talik olarak yazdm. Mevlana Halid'in kaddesallahu srrahulaziz vefat slam'n bana gelen byk bir musibettir. Bu musibetten en fazla etkilenen mrid olan halifeleri idi. Fakr ehli Nakibendi tarikatnn mridleri ve ilmiyle amil alimler btn mslmanlar bu vefattan ok etkilendiler. Hepimiz Allah'n mlkyz. Hepimiz sonunda O'na dneceiz. Mevlana Halid kaddesallahu srrahulaziz bedenlerde, ruhlarda ve kalplerde tasarruf sahibi idi. Gerek hayatnda gerekse vefatndan sonra say ile snrlandrlamayacak kadar ok olan kemalat ve keramet onun Gavs olduuna ehadet eder. O mertebeye Peygamber Efendimiz'in aleyhi ekmeluttehaya izini en salam ekilde takip ederek ulamtr. Makam- Muhammediyye'ye aleyhi ekmeluttehaya varis olan Gavsu'l Ferd'in iraddaki rtbesi hayatnda ve vefatndan sonra sadr olan kemalatyla hret bulmutur. Vefatyla mededi kesilmemitir. Kendi pak nefsiyle zellikle Cennetin yce makamlarndaki mridlerine ve umumen memleketteki btn muhiblerine yardm ediyor. Hakikatte o knndan ekilmi kl gibidir. Nakibendi fakirlerine eziyet verenlere azap ve intikam kamsdr. Bu durumu biz gzmzle mahade ettik. O'nun keif ve kerametleri akl ve basiret sahibi kimselere gre, gndzn ortasnda grlen gne gibi apaktr. Ancak onun cemalinin feyzinden mahrum olan ve kemalatnn saadet kaplarn amaktan mahrum braklan kimse O'nun bykln inkar eder. Bu kimsenin kalbi artk krdr. mann gittiinden ve yok olduundan haberi olmaz.

77

Gkteki yldzlarn saylamad gibi O'nun kerametleri de saylamaz ve vefatndan sonra menakbnn dalgal denizine dalan kimse, kendi sfatlarna mnasip olandan baka bir ey karamaz.

98. MEKTUP
Mevlana Halid kaddesallahu srrahulaziz bu mektubu; emdinli'li byk alim, kamil Seyyid Taha Hakkari'ye kaddesallahu srrahulaziz gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Kerim ve nimet sahibi Rabbimizin selam ve rahmeti zerinize olsun. Rabbim sizleri irfanndan hisselendirsin ve ihsanyla nimetlendirsin. O CC yardm sahibi ve esirgeyicidir. Mektubunuzun gelmesiyle merref oldum. Talebinizin ve maksadnzn vasl olmas iin Rabbime yalvardm. Duann kabuln ve istediim eylerin gereklemesini, ihsan ve in'am sahibinden mid ediyorum. Benim ashabmn hepside sizlerin felahnz mid ve rica ederler. zellikle seyyidim, Seyyid Abdlkadir Berzenci ve Hac Musa ali cenabnzdan iman selameti iin dua etmenizi rica ederler. Sizler hakikaten merhamet ve ihsan ehlisiniz. Cenab- Allah bizleri ve sizleri kendi rzasyla megul etsin. Masivasndan yzmz evirsin. Dnyadaki aalk mal sevgisi yznden gzlerin grmedii, kulaklarn iitmedii, hibir kimsenin kalbinin gremedii nimetlerden alkoymasn. Amin.

99. MEKTUP
Mevlana Halid kaddesallahu srrahulaziz bu mektubu; Badat'tan am'daki byk halifesi, Nur'l Hda ve Adabu'-eyhi ve'l-Mrid kitaplarnn yazar eyh Ahmet Hatip Erbili'ye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Muhabbet ve ikram dolu selamm, Allah yolundaki kardeim, tarikat- aliyenin muhlisi Molla Ahmed Efendi en-Nakibendi e-afi zerine olsun. Allah Teala onu btn afet ve belalardan selim klsn. Bizden soracak olursanz Allah'a CC hamdolsun, shhat, afiyet ve Allah'n CC eksiksiz nimetleri ierisindeyiz. Cenab- Allah'tan bizler ve sizler iin istikametin devamn dileriz. Dolaysyla istikametin sebeplerini tahsil etmeye gayretle alnz. Gerekten bir istikamet bin kerametten daha hayrldr. Sizlere parlak snnetin ihyasn, irkin bidatlerin yok edilmesini ihlas ile ilimleri yaymakla megul olmanz, Havas ve Sadat- Kiram'n kaddesallahu srrahulaziz edeplerine yapmanz, varlnz yok ederek var olan Allah yolunda vermenizi, yok olan eyler iin sabrl olmanz, Allah'a ok yalvarmanz ve bu miskini de hayrl dualarla hatrlamanz tavsiye ediyorum. Mektubumun banda ve sonunda sizlere selam olsun.

100. MEKTUP
Mevlana Halid kaddesallahu srrahulaziz bu mektubu; Trablusam'daki Seyyidlerin bakan allame, Seyyid Halil Efendi'ye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Hamd Allah'a mahsustur. Selam Allah'n Resulne aleyhi ekmeluttehaya aline ve O'na dostluk yapan etba'na olsun. hlasnzn okluuna dalalet eden ve sevginizin kemalini ve gzelliini bildiren mektubunuz geldi. Allah Teala sizleri habibi, peygamberlerin sonuncusunun aleyhi ekmeluttehaya ittibana ve selefi salihin yolunda yrmeye muaffak eylesin.

78

Sakn bu alak, lee benzeyen dnyaya aldanma. Sizleri irkin olan bidatlardan kanmay, lezzetlere dalmay terketmeyi, tamamyla eriata ve tarikata yapmay, onlara canla bala skca sarlmay ve bu aktan arm fakiri gzel sona ulamas iin duanzla hatrlamanz tavsiye ederim. Mektubun banda ve sonunda selam olsun.

101. MEKTUP
Mevlana Halid kaddesallahu srrahulaziz bu mektubu; Kuds- erif'ten, am'n mfts ve orann seyyidlerinin bakan, kerem ve eref sahibi, Hazreti es-Seyyid Hasen Takiyyuddin Efendi'ye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Nazik kardeim, efkatli muhibbim ve sadk dostum seyyid Hasen Efendi'ye selam olsun. -Allah Teala CC kendisine ynelmeyi devam ettirsin. mid ettii eylere ulatrsn.Cenabnza ok fazla itiyak duymamzdan dolay bir hatrlatma vesilesi bekliyorduk. ok uzun zamandr, seferde olduumuzdan hatrlamaya vesile olacak sebebi sizden bekledik. Bekleyiimiz srerken kardeimiz Seyyid Abdurrezzak Kutup buraya geldi, tarafnza dnmek istedi. Biz de hemen acele ettik, onunla beraber size bu mektubu gnderdik. Allah'a CC hamd olsun. On drtlk aya benzeyen erefinizin parladn ve hayalinizden gelen ssl rzgarlarn kokusunu mahede ettik. Haberlerinizi gndererek bizi ferahlandrdnz. Tatl ve irin szlerinizle bizleri unutmaynz. zin verdiim zikirlere devam etmekle bizi sevindiriniz. O zikirler btn kalbi hastalklar iin tesirli ilatr. Size selam olsun.

102. MEKTUP
Mevlana Halid kaddesallahu srrahulaziz bu mektubu Kuds- erif'ten, Muhakkiklerin sonuncusu bni Abidin lakabyla mehur, Seyyid Muhammed Emin'e gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Safi ve effaf suya benzeyen ilim ve nur sahibi zlediim, cemaline mtak olduum byk alim bni Abidin'e en scak sevgi ve en bereketli selamlarm sunarm. Mlakatnza itiyakmz artt. Muhabbet ve ak ateinin harareti ykseldi. tiyakmz visalimizi bugne kadar gerekletiremediinden, erefli tarafnza, eyh smail Enarini'nin ynelmesi, muhabbetimizi aklamak ve mbarek makamlarda cenabnza dua edip, slam aleminin eserlerinizden faydalanmas iin niyaz etmeye acele ettik. Eer sizler bizim halimizin keyfiyetinden ve kalbimizin rahatlndan sorarsanz Allah'a CC krler olsun. Sadece uzaklmzdan dolay kalbimizin yanmasndan baka bireyden ikayeti deiliz. Allah-u Teala'dan mid ve ricam sizlerin de benim gibi olmanzdr. Hallerinizi bize gndermeye ve ilerinizi bize aklamay ihmal etmeyiniz. Zira sizler iin, btn gcmz sarfetmekte Yce Allah'n yardmyla kusur etmeyiz. Selam zerinize olsun. Kalbim ve ruhum yannzdadr.

103. MEKTUP
Mevlana Halid kaddesallahu srrahulaziz bu mektubu; Kuds- muhaddisi olan eyh Abdurrahman Kzberi'ye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Hakir ve fakirden, Seyyidim Kerim ibni Kerim'e -Allah ona geni ltfuyla muamele eylesin.eriften, am'n

79

Keremli mektubunuzla merref olduk. Devam eden muhabbetinizin okluuna muttali olduk. -Allah sizleri hayr ile mkafatlandrsn. Faziletlerini ve nimetlerini bol bol zerinize yadrsn ve kyamet gnnde kendi glgesinde olan kimselerden eylesin.Kardeim, habibim, faziletli eyh Abdurrahman Tayyib'e ve samimi muhlisimiz, Molla Ahmed'e selam ederim. Hepinizden ricam bizleri salih dualarla hatrlamanzdr. Bizler de sizlere dua etmekte inallah kusur etmeyeceiz. Allah'n selam, rahmeti ve bereketi zerinize olsun.

104. MEKTUP
Allah CC kendisine dostluk edeni dost, dmanlk edeni dman eylesin. Mevlana Halid kaddesallahu srrahulaziz bu mektubu; Molla Muhammed Sveydi'ye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Hamd Allah'a mahsustur. O bize kafidir. Selam Allah'n setii kullarn zerine olsun. Btn kerem sahibi Sveydi kabilesinin ulularna selam ederim. Seyyidim, alim Molla Muhammed Emin'e selam ederim.-Resuller Efendisi aleyhi ekmeluttehaya, Peygamber Efendimiz'in aleyhi ekmeluttehaya yolu zerine devam eylesin. Allah'n salat alinin ve ashabnn zerine olsun.Mektubu yazmamn sebebi, ayrln uzamas, muhabbet ve itiyakn yakcldr. Vefakar dostumun halini sorup, aradan geen uzun zaman ierisindeki keyfiyetinizi renmek istedim. Seferin zorluklar dolaysyla oradakilerden bir haber alamadmdan durumlarna vakf olmay arzuladm. Bu fakir, Allah'a hamd olsun. Onun yce akndan akn bir durumda olmakla birlikte, sadece ayrln acsndan ikayetidir. Din ilerinde mmkn olduunca cehd ve gayretinizi arttrn. Snnet-i seniyyeye ittiba etmeye mslmanlarn ihtiyalarn temin etmeye, gcnz yettiince almanz arttrn. Mektubun banda ve sonunda sizlere selam.

105. MEKTUP
Mevlana Halid kaddesallahu srrahulaziz bu mektubu Badat'taki halifelerinden Seyyid Ubeydullah'a gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Allah yolundaki kardeim, muhibbim, Nakibendi byklerinin kaddesallahu srrahulaziz yardm gzyle gzettii Ubeydullah Efendi'ye.-Rahmani ihsanlarla kuatlsn ve ruhani yardmlarla korunsun.Yakc ak ateinizin ve ak itiyaknz sergileyen ve ayrln eleminden kaynaklanan acnz bildiren mektubunuzu mtaala ettik. Dorusu, -Allah ahid olarak kafidir.- dostlarn gzleri risalenizin satrlarnn siyahyla sevindi. Mtak olanlarn kalpleri yaznzn dzgnlnden lezzet buldu. Sizlerin istikamet zere olmanz ve dnya saadetini ve kyamet gnnde iyi dereceler kazanmanz Allah'tan mid ederim. Muhakkak Allah istenilen eyi veren ve mid edilen eyi balayandr. Kardelerinize gre, sizlerin faideniz az ise de emredildiiniz zere devam ediniz. nk bireyin tamamna ulalmasa da hepsi terkedilmez. Daha nce de faidenizin az olduunu sylemitim. u var ki bu erefli nisbetin az da oktur. Bir damlas byk baardr. Sizlerden midim; dualarnzla bizlere yardmc olmanzdr. Allah-u Teala'dan midim ise mrnzn uzun olmas ve saadete kavumanzdr. Allah'n selam zerinize olsun.

80

106. MEKTUP
Mevlana Halid kaddesallahu srrahulaziz bu mektubu halifesi Seyyid Ubeydullah Efendi'ye gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Rahim olan Rabbimin kemaliyle yemin ederim ki eer bilirseniz hakikatte bu yemin ok byktr. Salim bir kalpten baka hibir eyde kurtulu yoktur. Bu gerek Kuran- Kerim nasyla sabittir. yleyse ey Seyyidim Allah'a itaat edip takvaya sarlmanz, rahmetiyle yasakladklarndan saknmanz, mal ve evlat ile alakay kesmenizi, salih amel ileyerek ahiret gn iin hazrlanmanz ve icazetinizde yazl olanlardan baka eyleri de yerine getirmenizi tavsiye ederim. an yce olan Allah'a yemin ederim ki, mal da evlat da rzgarn kaldrp srkledii toprak zerreleri gibi bo ve faydasz olacaktr. Sonra sen anlayacaksn ki dnya sanki hi bahsi ve zikri edilmemi bireydir. Molla Abdullah Herati'den, gzlerimizi sevindiren ve mahzun olan kalbimizi ferahlandran ey bana ulat. Allah'tan ziyadesini ve artmasn mid ederim. Zira iki gn birbirine denk olan zarardadr. Hepimiz Allah'n mlkyz. O'na dneceiz. erefli amcanzn olu raid kardeim, Molla Abdullah Efendi'ye selam ederim. Allah ihlasn ziyadeletirsin. Tarikat ve eriata balln arttrsn. Aziz kardeim, Molla Sbgatullah'a btn muhiblere ve deerli mensuplarnza selam ederim. zellikle muhlislerimiz arasnda sekin bir yeri olan mer Efendi'ye -Allah kendine yardmc olsun.- ve btn mensuplardan daha stn olduunu iddia eden Habib Aa'ya selam ederim. -Peygamberlerin sonuncusu olan Hazreti Muhammed Mustafa (aleyhi ekmeluttehaya)'nn yz suyu hrmetine Allah onu kendi dostlarndan eylesin.Hepinizden ricam bana hsn hatime ile dua etmenizdir. Allah'n selam ve ikram zerinize olsun

107. MEKTUP
Mevlana Halid kaddesallahu srrahulaziz bu mektubu, am'dan allame Muhammed Emin Sveydi'ye cevap olarak gndermitir. Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, Hamd Allah'a mahsustur. O bize kafidir. Selam Allah'n setii kullar zerine olsun. Miskin ve fakir Halid'den, dostu, seyyidi, fazl, muhakkik, kamil Muhammed Emin'e deerli inciden daha kymetli, sdk ve yakin bahesinden anber ve yasemin gibi glmseyen selamlar. Edeb'l Mfred kitabn aratrmadmzdan dolay bizi uyaran mektubunuzla merref olduk. Emrinizi itaatle kabul edip, gidip almadmdan su bendedir. Aslnda yle deildir. Hibir zaman vefann aksine efkatli dostlarmn szlerini unutmadm. Nasl unutabilirim. Onlara duyduum itiyak sonsuzdur. tiyakim o kadar fazla ki konuma srasnda hibir ihtiyarm olmadan, kalbimin fazla meguliyetinden dolay u iki beyit kp geliyor: Bilmem ki o ilk tantmz yerde Vuslat olur mu aceb lmn evvelinde Hakk byk vallahi imdi orann nsan insan idi benzeri yok diyorum.

81

Ad geen kitab bulmak btn arzuma ramen nasip olmad. Hi kimsenin yannda o kitaba rastlamadm. Herey bir vakte baldr. Vehhab ve Kerem sahibi olan Allah CC dilerse kitab bulduumda onu sizlere gndermekte geveklik gstermem. Satn alamazsam yazdracam. Mektubun banda ve sonunda selam.

82

NDEKLER 1. MEKTUP .......................................................................................................... 2 2. MEKTUP .......................................................................................................... 2 3. MEKTUP .......................................................................................................... 2 4. MEKTUP .......................................................................................................... 3 5. MEKTUP .......................................................................................................... 8 6. MEKTUP .......................................................................................................... 8 7. MEKTUP .......................................................................................................... 9 8. MEKTUP ........................................................................................................ 11 9. MEKTUP ........................................................................................................ 11 10. MEKTUP ...................................................................................................... 20 11. MEKTUP ...................................................................................................... 21 12. MEKTUP ...................................................................................................... 22 13. MEKTUP ...................................................................................................... 24 14. MEKTUP ...................................................................................................... 24 15. MEKTUP ...................................................................................................... 25 16. MEKTUP ...................................................................................................... 25 17. MEKTUP ...................................................................................................... 26 18. MEKTUP ...................................................................................................... 27 19. MEKTUP ...................................................................................................... 27 20. MEKTUP ...................................................................................................... 28 21. MEKTUP ...................................................................................................... 28 22. MEKTUP ...................................................................................................... 29 23. MEKTUP ...................................................................................................... 30 24. MEKTUP ...................................................................................................... 30 25. MEKTUP ...................................................................................................... 30 26. MEKTUP ...................................................................................................... 31 27. MEKTUP ...................................................................................................... 32 28. MEKTUP ...................................................................................................... 32 29. MEKTUP ...................................................................................................... 33 30. MEKTUP ...................................................................................................... 34 31. MEKTUP ...................................................................................................... 34 32. MEKTUP ...................................................................................................... 35 33. MEKTUP ...................................................................................................... 37 34. MEKTUP ...................................................................................................... 38 35. MEKTUP ...................................................................................................... 39 36. MEKTUP ...................................................................................................... 40 37. MEKTUP ...................................................................................................... 41 38. MEKTUP ...................................................................................................... 42 39. MEKTUP ...................................................................................................... 42 40. MEKTUP ...................................................................................................... 42 41. MEKTUP ...................................................................................................... 42 42. MEKTUP ...................................................................................................... 43 43. MEKTUP ...................................................................................................... 43 44. MEKTUP ...................................................................................................... 44 45. MEKTUP ...................................................................................................... 44 46. MEKTUP ...................................................................................................... 45 47. MEKTUP ...................................................................................................... 46 48. MEKTUP ...................................................................................................... 46 49. MEKTUP ...................................................................................................... 47 50. MEKTUP ...................................................................................................... 47 51. MEKTUP ...................................................................................................... 48 52. MEKTUP ...................................................................................................... 49 53. MEKTUP ...................................................................................................... 49 54. MEKTUP ...................................................................................................... 50 55. MEKTUP ...................................................................................................... 50 56. MEKTUP ...................................................................................................... 51
83

57. MEKTUP ...................................................................................................... 52 58. MEKTUP ...................................................................................................... 53 59. MEKTUP ...................................................................................................... 53 60. MEKTUP ...................................................................................................... 54 61. MEKTUP ...................................................................................................... 54 62. MEKTUP ...................................................................................................... 55 63. MEKTUP ...................................................................................................... 56 64. MEKTUP ...................................................................................................... 57 65. MEKTUP ...................................................................................................... 57 66. MEKTUP ...................................................................................................... 58 67. MEKTUP ...................................................................................................... 59 68. MEKTUP ...................................................................................................... 60 69. MEKTUP ...................................................................................................... 60 70. MEKTUP ...................................................................................................... 61 71. MEKTUP ...................................................................................................... 61 72. MEKTUP ...................................................................................................... 62 73. MEKTUP ...................................................................................................... 62 74. MEKTUP ...................................................................................................... 63 75. MEKTUP ...................................................................................................... 63 76. MEKTUP ...................................................................................................... 64 77. MEKTUP ...................................................................................................... 64 78. MEKTUP ...................................................................................................... 65 79. MEKTUP ...................................................................................................... 65 80. MEKTUP ...................................................................................................... 66 81. MEKTUP ...................................................................................................... 66 82. MEKTUP ...................................................................................................... 66 83. MEKTUP ...................................................................................................... 67 84. MEKTUP ...................................................................................................... 68 85. MEKTUP ...................................................................................................... 68 86. MEKTUP ...................................................................................................... 69 87. MEKTUP ...................................................................................................... 69 88. MEKTUP ...................................................................................................... 70 89. MEKTUP ...................................................................................................... 71 90. MEKTUP ...................................................................................................... 71 91. MEKTUP ...................................................................................................... 72 92. MEKTUP ...................................................................................................... 72 93. MEKTUP ...................................................................................................... 73 94. MEKTUP ...................................................................................................... 74 95. MEKTUP ...................................................................................................... 74 96. MEKTUP ...................................................................................................... 75 97. MEKTUP ...................................................................................................... 75 98. MEKTUP ...................................................................................................... 78 99. MEKTUP ...................................................................................................... 78 100. MEKTUP..................................................................................................... 78 101. MEKTUP..................................................................................................... 79 102. MEKTUP..................................................................................................... 79 103. MEKTUP..................................................................................................... 79 104. MEKTUP..................................................................................................... 80 105. MEKTUP..................................................................................................... 80 106. MEKTUP..................................................................................................... 81 107. MEKTUP..................................................................................................... 81

84