NAAT TEKNKERL ETM VE STHDAMI ARATIRMALARI

Yrd. Do. Dr. Latif Onur UUR Yrd. Do. Dr. Mustafa ALTIN r. Gr. Engin YKSEL r. Gr. lknur BEKEM r. Gr. Serdar KORKMAZ n. Tek. Meryem ONUR n. Tek. Handan ALTINPARMAK n. Tek. Kahraman BA

Krehir, 2010

SUNU

Yaadmz an gereklerini yerine getiren ve hzl gelimelere uyum salayan toplumlar, iktisadi adan nemli kazanmlara sahip olabilmektedirler. Teknolojik alanda yeterlilikleri kantlanm lkelerin varl gz nne alndnda iktisadi adan da rahat olduklarn sylemek mmkndr. Bu gerei grmeye alan Trkiye, kalknma srelerine katkda bulunabilmek amacyla mesleki ve teknik eitime nem vermeye balamtr. Verilen nem, eitim dzeyinde kalmamal, bu kurumlardan mezun olanlara yasal haklar ile birlikte, istikrarl bir alma hayat tesis edilmelidir. Kullanlan materyal, mekan ve eitimin ierii gz nne alndnda, Mesleki ve Teknik Eitim pahal bir eitim sistemidir. Bu pahal eitim sistemi ierisinde iyi yetimi 1.500.00. civarnda Tekniker, farkl branlar da endstri ve sanayiye, grev-yetkisorumluluklar orannda katkda bulunmaya almaktadr. lkemizde yeterli dzeyde yetitirilmi nitelikli teknik elemanlarn varlna ramen, idnyas, teknolojik alanda mimar ve mhendisin haricinde ihtiya duyduu mesleki ve teknik eitim alm olan vasfl i gcn bulamadndan srekli yaknmaktadr. Bu bir sorundur. Aslnda sorunun kaynanda, mesleki ve teknik eitim alm tekniker ve teknisyenlerin, kendi mesleklerine yn verecek ve alma hayatnda hukuki boluu dolduracak mesleki odalarnn bulunmamas yatmaktadr. te bu nedenledir ki; Mevcut yasalar ierisinde tekniker ve teknisyenlere verilmi grev-yetki ve sorumluluklar ilerleyen takvim, teknoloji ve nfus artna, ters orantl olarak geriye yrtlmeye ve hatta kaldrlmasna ynelik hatal yaklamlar sergilenmektedir. Kanun koyucularn mutlak surette tekniker ve teknisyenlere ait meslek odalarnn kuruluunu bir yasa ile gerekletirmesi, alma bar bata olmak zere teknolojik ve endstriyel faydalar btnnde, lkemiz menfaatinedir. Kalknmann itici gc teknolojik varlnza baldr. Dinamik yaps ve gen nfusu itibariyle Trkiyede mesleki ve teknik eitim alm nitelikli elemanlarn yaad temel sorunlarn ortadan kaldrlmas gerekmektedir. Aksi takdirde uluslar aras rekabeti bir yana brakn, varlnz srdrmeniz byk risklere gebedir. Mesleki ve teknik eitim, fabrika reten fabrika rneine benzemektedir. Mesleki ve Teknik Eitimin rn olan teknik personel, alma hayat ierisinde retici konumunda roln sergilemektedir. Mimar-mhendis, tekniker, teknisyenler arasnda mterek bir vizyon belirlenmesi btnn paralarnn yerine gelmesi demektir. Tekniine uygun ina edilmeyen yaplar, uygun tarzda denetlenmeyen iler, sonuta bizlere istenilmeyen zc sonular dourabilmekte, canmz yakmaktadr. Tketim sektrnde, kaliteli ve gvenli mal kullanm rekabet ve otokontrol zorunlu klmaktadr. Mesleki ve teknik eitim alm elemanlarn, yerinde istihdam ile kalite ve gven unsurunun bir otomasyon zinciri oluturacan gz ard etmemek gerekir.

lkemizde, teknikerlerin bilimsel yaklamla, nemini sergileyen sekin rneklerden olan bu eserin hazrlanmasnda olduu zere gzel admlar da atlyor. Teknikerler Birlii, teknikerler adna bu eser iin alk tutmaktadr. zelikle; Yaam kolay klmak, estetii yakalayabilmek, ve ulusal bir politika gelitirebilmek adna bu gzel eseri hazrlayan; Yrd. Do. Dr. Latif Onur UUR Yrd. Do. Dr. Mustafa ALTIN r. Gr. Engin YKSEL r. Gr. lknur BEKEM r. Gr. Serdar KORKMAZ n. Tek. Meryem ONUR n. Tek. Handan ALTINPARMAK n. Tek. Kahraman BA isimli teknoloji kahramanlarn kutluyor, lkemize faydalar getirmesi temennisi ile stn baarlarnn devamn diliyorum.

Ertan KILI Trkiye Teknikerler Birlii Genel Bakan

NSZ

Ulusal literatrmzde Mesleki Teknik Eitimle ilgili yaynlarn miktar dikkat ekici derecede az bulunmaktadr. Son yllarda saylar artan Meslek Yksekokullar Sempozyumlar, Kongreleri ve Meslek Yksekokullar renci Kongreleri ile aratrma ve yayn saylar artmakla birlikte arzu edilen miktarda alma yaplmad zlerek gzlemlenmektedir. Bir buuk milyon mezunu ve yz binlerce rencisi bulunan 600e yakn sayda Meslek Yksek Okulu /Meslek Okulu, buralarda verilen eitim almalar ve mezunlarn mesleklerini uygulamalar ile ilgili yaplacak daha ok fazla aratrma bulunduu dnlmektedir. zellikle naat Teknikerlii eitimi ve meslei ile ilgili olarak ise, yine Ahi Evran niversitesi Kaman Meslek Yksekokulu, naat Blm retim elemanlar (Yrd. Do. Dr. L.O. Uur, r. Gr. E. Yksel, r. Gr. . Bekem ve r. Gr. S. Korkmaz) olarak kaleme aldmz ve Trkiye Teknikerler Birlii Genel Merkezi tarafndan 2008 ylnda yaynlanan Gncel Mevzuat Deiiklikleri ile Uygulamalar Ekseninde naat Teknikeri ve naat Teknikerlii Eitimi adl alma dnda spesifik bir yayn bulunmamaktadr. Bu almada; Ahi Evran niversitesi Kaman Meslek Yksekokulu, Ahi Evran niversitesi Krehir Meslek Yksekokulu, Hacettepe niversitesi Polatl Teknik Bilimler Meslek Yksekokulu, Frat niversitesi Teknik Bilimler Meslek Yksekokulu, Seluk niversitesi Teknik Bilimler Meslek Yksekokulu ve Dzce niversitesi Meslek Yksekokulu naat Teknikerlii blmlerinde yaplan farkl bilimsel aratrmalarn rnlerinden bazlar bir arada sunulmaktadr. Bu programlarda yer alan gerek retim elemanlar gerekse rencilerin farkl dzenleme ve uygulamalar nasl deerlendirdikleri, farkl uygulamalardan faydalanma derecelerini ifadeleri, muhtelif yerlerden /kurululardan /kurumlardan beklentileri, farkl dzenlemelere eletiri ve nerileri ile mezunlarn istihdamnda nem arz eden konular incelenmitir. Gnmzde dorular, iyiler ve gzeller srekli deimekte, gelimekte, farkl bak alarna gre farkl grnmler arz etmektedir. Mmkn mertebe farkl bak alar ile naat Teknikerlii Eitimi ve naat Teknikerlii mesleine ynelik saptamalar /betimlemeler yaplmasna ynelik olarak hazrlanan bu alma, bundan sonra yaplacak daha kapsaml almalar iin bir ilk olma nitelii tamaktadr. Bu almada yer almasn arzu ettiimiz fakat sresel kstlar nedeni ile basm almalarna kadar tamamlanamam baka aratrmalarmz da bulunmaktadr. Bu almalar da gerek Kaman MYO web sitesinden gerekse ulusal ve uluslar aras bilimsel yaynlardan izleme imkn bulacanz umuyoruz. Elinizde tuttuunuz almann yazarlarna dikkat ederseniz yeni mezun olmu naat Teknikerlerinin isimlerini de greceksiniz. Bu isimler rencilikleri esnasnda mesleklerine, eitimlerine daha fazla ilgi gsteren, hocalar ile bilimsel almalar yapmak isteyen, bunun iin youn ders tempolar iinde vakit ve enerji harcayan deerli mezun ve rencilerimizin isimleridir. unu mutlulukla ifade etmek isteriz ki hocalar ile birlikte bir uluslar aras sempozyuma bildiri hazrlayp yzlerce yerli yabanc bilim insan karsnda bizzat sunum yapan ilk iki MYO rencisi (n.Tek. Meryem Onur ve n. Tek. Handan Altnparmak) Kaman MYO naat Program rencisidir ve bu yaynn yazarlar arasnda yer almaktadrlar. Bu eser, bu zellii ile de bir ilk olma nitelii tamaktadr. n. Tek. Kahraman Ba da bilimsel ve mesleki almalardaki katklarnn yan sra sosyal ve sanatsal aktiviteleri; Kaman MYO rencilerimizin yaynlad niversite rencisinin Szl adl kitaptaki 4

almalaryla sekin rencilerimizden birisidir. Bu rencilerimiz /imdiki meslektalarmzla birlikte yaynlar yapm olmann mutluluunu ifade edecek uygun kelimeleri ise maalesef bulup burada sizlerle paylaamyoruz. Kendileri tm dier mezun ve rencilerimiz gibi rnlerimiz, gururumuz, onurumuzdur; hepimizin evlatlar ve lkemizin sekin teknik elemanlardr. Ahi Evran niversitesi, Kaman MYO, naat Blm deerli hocalar ve benimle birlikte bu eserin yazarlar olan r. Gr. Engin Yksel, r. Gr. lknur Bekem ve r. Gr. Serdar Korkmaz; lkemizin yetitirdii ender teknik elemanlardan ve kymetli hocalarndandr. Kendileri, youn ders tempolarnn, idari grevlerinin, yksek lisans ve doktora almalarnn yannda zel hayatlarndan yaptklar fedakrlklarla naat Sektrne, Mesleki Teknik Eitime, naat Teknikerlii Eitimine, Ahi Evran niversitesine, Kaman MYOuna ve deerli rencilerimize faydal olmak amac ile yaptklar almalarn yalnzca bu kitapta bulunanlar iin bile byk bir takdir ve vg hak etmektedirler. Kendileri ile ayn takmda bulunmann mutluluu ve onuru ise yine kelimelerle ifade edilmeyecek dzeydedir. Yrd. Do. Dr. Mustafa Altn, Seluk niversitesi Teknik Bilimler Meslek Yksekokulu retim yelerinden kymetli bir hocamzdr. zgn ders notlar, bilimsel yaynlar ve kitaplar ile mesleki teknik eitim ve zellikle inaat teknikerlii eitimimde yurdumuzdaki ender kymetli akademisyenlerden biridir. Bu almada kendisi ile birlikte yaynladmz aratrmalarn dnda inat sektr, inaat mhendislii ve mimarlk konularnda baka pek ok almalar ve yaynlar bulunmaktadr. Kaman MYO naat Blm retim elemanlar ile yapt almalar iin, dostluu ve mesleine katklar iin kendisine teekkrlerimi sunmak isterim. Dilerim ileride kendileri ile birlikte daha baka yaynlara imza atma imkann buluruz. Trkiye Teknikerler Birlii Genel Bakan Sn. Ertan Kla Kaman MYO ile birlikte gerekletirdikleri projeler, kongreler, ibirlikleri, faaliyetlerimize destekleri ve bu alma iin kaleme aldklar sunu yazlar iin en iten teekkrlerimizi sunmak isteriz. Ahi Evran niversitesi Rektr Yardmcs ve Kaman MYO Mdr deerli hocamz Prof. Dr. Ali hsan Karayiite ise bize ufku geni, vizyonu byk bir MYOda alma ortam sunduu ve her trl almamza destek verdii iin kranlarmz sunmay bir bor biliriz. Dileriz konunun iinde bulunan, konuya ilgi duyan tm okurlarmza faydal olabilmiizdir. Sevgi ve sayglarmzla

Yrd. Do. Dr. Latif Onur UUR Ahi Evran niversitesi Kaman MYO Md. Yrd. ve n. Bl. Bak.

indekiler

1. naat Teknikerlii Eitimi zerine Bir Alan Aratrmas (L.O.Uur, E.Yksel, . Bekem ve S. Korkmaz, Seluk n., Tek. Bil. Yk. Ok., Teknik Online Dergi, Cilt 7, Say 3. s. 12-37, 2008) 2. naat Teknikerlii Eitimi Kapsamnda Verilen letme Ynetimi Dersi in Geni Amal Bir Uygulama: Ahi Evran niversitesi, Kaman MYO rnei (L.O.Uur, EJournal of New World Sciences Academy, Technologcal Applied Sciences, Volume: 4, Number: 3, s. 256-272, 2009) 3. naat Teknikerlii Eitiminde Mesleki, Sosyal ve Kltrel Geliim Salanmasnda Seminer ve Konferanslarn Katks, (L.O.Uur, S. Korkmaz, E-Journal of New World Science Academy, Technological Applied Sciences, Volume: 4, Number: 4, s.379-396, 2009) 4. Meslek Yksekokullar naat Program Mfredatlarnn ve Eitim Donanmlarnn Deerlendirilmesi: Seluk niversitesi Teknik Bilimler Meslek Yksekokulu rnei, (L.O.Uur, M. Altn ve . Bekem, International Conference on New Trends in Education and Their Implications, Bildiri, 2010) 5. naat Teknikerlii stihdamnda naat Firmalarnn nem Verdii Kriterlerin Belirlenmesi, (L.O.Uur, S. Korkmaz, E-Journal of New World Science Academy, Engineering Sciences, Volume: 5, Number: 1, s.8-23, 2010) 6. naat Teknikerlii rencilerinin Okuma Alkanlklarnn Gelitirilmesi Amal Bir Uygulama, (L.O.Uur, E-Journal of New World Science Academy, Technological Applied Sciences, Volume: 5, Number: 2, s.77-99 , 2010) 7. naat Teknikerlii Eitiminde Endstriye Dayal Staj Uygulamalarnn Getirileri: Ahi Evran niversitesi Krehir MYO ve Kaman MYO rnekleri (L.O.Uur, . Bekem, 1. Uluslararas 5.Ulusal Meslek Yksekokullar Sempozyumu Bildirisi, Bildiriler Kitab s. 990-1000, Konya, 2009) 8. naat Teknikerlii Eitiminde Kk Snav Uygulamalarnn ve Getirilerinin Deerlendirilmesi (L.O.Uur, M. Onur, 1. Uluslararas 5.Ulusal Meslek Yksekokullar Sempozyumu Poster Bildiri, Poster Bildiriler Kitab s.249-266, Konya, 2009) 9. Meslek Yksekokullar naat Teknikerlii Eitiminin retim Elemanlarnca Deerlendirilmesi, (L.O.Uur, . Bekem ve S. Korkmaz, International Symposium On Sustainable Development, 8-9 June 2010, Sarajevo, Bosnia-Hertzigova) 10. naat Teknikerlii Eitiminde Vaka Etd Orijinli Bir Eitim Uygulamas, (L.O.Uur, . Bekem, International Symposium On Sustainable Development, 8-9 June 2010, Sarajevo, Bosnia-Hertzigova) 11. Meslek Yksekokullar naat Program rencilerinin Teknikerlik Eitimine Baklar le Yksek retim Kurumlar ve Hkmetlerden Beklentileri: Dzce niversitesi Meslek Yksekokulu rnei, (L.O.Uur, S. Korkmaz, International Symposium On Sustainable Development, 8-9 June 2010, Sarajevo, BosniaHertzigova) 12. MYO rencilerinde niversite ve Mesleki Eitimin Anlamlandrlmas, Farkndalklarn Artrlmas ve Hayat Alglamasnn Gelitirilmesi; Ahi Evran niversitesi, Kaman MYO Uygulama rnei (L.O.Uur, 1. Uluslararas 5.Ulusal Meslek Yksekokullar Sempozyumu Bildirisi, Bildiriler Kitab s. 990-1000, Konya, 2009) 13. MYOlarnda Bir renme Faaliyeti Olarak Kullanlan Teknik Gezilerin Eitime ve renci Geliimine Etkileri (S. Korkmaz) 6

14. naat Teknikerlii rencilerinin Hayat Anlamlandrmada lm Kavram zerine Yaklamlarnn ncelenmesi (L.O.Uur, K.Ba) 15. naat Teknikerlii rencilerinin Sevgi Zekalarnn Aratrlmas (L.O.Uur, H. Altnparmak, Dzce niversitesi, Ulusal Meslek Yksekokullar renci Kongresi, Bildirisi, 9-10 Ekim 2010, Dzce)

NAAT TEKNKERL ETM ZERNE BR ALAN ARATIRMASI

Latif Onur UUR , Engin YKSEL, lknur BEKEM, Serdar KORKMAZ Ahi Evran niversitesi, Kaman Meslek Yksekokulu, naat Program
( Bu yaz, Seluk n., Tek. Bil. Yk. Ok., Teknik Online Dergi, Cilt 7, Say 3. s. 12-37, 2008 de ayn adla yaynlanan makalenin ksaltlm halidir.)

ZET Bu almada inaat teknikerlii renimi gren rencilerin; inaat teknikerlii eitim ve retiminden bekledikleri, memnuniyet, eletiri ve nerilerinin neler olduu aratrlmtr. Ayrca, inaat teknikeri adaylarnn inaat sektr, mesleki dzenleme ve uygulamalar ve ileride mesleki hayattan neler bekledikleri aratrlmtr. Yukarda ifade edilen amaca ynelik olarak be Meslek Yksekokulunun inaat teknikerlii program ikinci snf rencilerine bir anket almas uygulanmtr. rencilerin temel sosyokltrel profilleri ve mezun olduklar lise tipleri belirlenmitir. naat teknikerlii reniminin neden tercih edildii, grnen inaat teknikerlii reniminden ne kadar memnun olunduu, program dahilindeki derslerin hangilerinin ne kadar faydal bulunduu, okullarn fiziki donanmlar ve retim kadrosunun nasl deerlendirildii, aratrlmtr. Mezuniyetten sonra neler yaplabilecei, daha iyi, daha verimli bir inaat teknikerlii eitiminin nasl salanabilecei gibi konularda inaat teknikerlii rencilerin dnce ve nerilerinin neler olduu aratrlmtr. Anahtar Kelimeler: naat Teknikerlii Eitimi, Meslek Yksekokulu, Mesleki Teknik Eitim.

1. GR Tekniker; alma alanndaki grevi itibariyle st dzey ynetici ve/veya mhendis ile teknisyen arasnda bulunan teknisyenden daha fazla teorik bilgiye, mhendisten d a ha f a z la u yg u l a ma be c e r i s i ne s a h ip b ir a r a t e k n ik e le ma nd r . Bu vasflardaki bir eleman baz kk veya orta byklkteki iletmelerde liderlik ve yneticilik roln stlenebilir [1].

ekil 1.de teknikerlerin sanayideki belirli rolleri tanmlanarak bilgi ve becerilerinin kapsamn gsterilmektedir[2].

ekil 1. Teknik elemanlarn bilgi ve beceri dzeyleri

naat teknikerleri; baraj, yol, hava alan, konut vb yap inaatlarnda aktif olarak grev alan, kontrollk hizmeti veren firmalar ile kamu yada yerel ynetimlerin doal kaynak, ulatrma/karayolu, yap blmleri ve malzeme test laboratuarlarnda teknik eleman olarak alan meslek grubunu oluturmaktadr. Karayolu, kpr, baraj, havaalan, su getirme/ datma sistemleri ve konutlardan ticaret merkezine kadar tm yaplarn planlama, proje, yapm ve kontrol aamalarnda teknik eleman olarak nemli bir rol oynamaktadrlar [2]. naat Teknikerleri; kendi iletmesini kurup iletebilecek bir gven duygusu ile donanm; proje, yap, sigorta, vergi ve salk kurulularyla ilgili mevzuat bilen ve gerekli brokratik ilemleri yapabilecek bilgi ve beceriye sahip olmaldr. Doruluk ve dzen ierisinde, bamsz alabilme ve karar verebilme yeteneine sahip olmak bir inaat teknikeri iin nemli zelliklerdir. Ayn zamanda alma hayatnda profesyonel uzmanlar yannda halk ile de iliki kuracak niteliklere sahip olmaldr. Nfus art ve gelien teknoloji, daha yksek kapasitede ulam alar, su kaynaklar, mevcut yollarn onarm yada yeniden inas, kprler ve dier yaplarn tasarm ve inasnda, daha ok sayda ve nitelikli inaat teknikerine ihtiyac beraberinde getirmektedir [1]. niversite ncesi eitim de dahil olmak zere, ezbere dayal bir eitim sistemimizin olduu yadsnamaz bir gerektir. Bu durum sorgulamaya ve kendine gven mekanizmasnn olumasna ve gelimesine nemli bir engel tekil etmektedir. Neden, niin gibi sorular kiisel geliimi salayc olduundan, eitim sorgulayc, aratrc ve irdeleyici mantkla yrtlmelidir. Unutulmamaldr ki, teknik elemanlar i hayatlarnda, nemli kararlar almak, bunlar uygulamak ve savunmak durumunda kalacaklardr [3]. 9

zellikle yeni kurulan niversitelerin yeterli ktphane imkanlarna sahip olmadklar bir gerektir. Buna karlk yeni bilgi ulam arac olarak internetin yaygnlat dnlrse, internet altyapsnn glendirilmesi ve aratrma veri tabanlarna ulamn salanp yaygnlatrlmas, modern dnya ile entegrasyonun salanmas asndan zorunlu hale gelmitir [4]. Baz inaat projelerinin blgesel veya ulusal apta olduu dnlrse, byle bir projenin nemli siyasi, hukuki, ekonomik, kltrel, evresel vb. uzantlar ve g, toplum gvenlii, mali deiim, vb. sonular olacaktr. Bu balamda, eitimin bir paras olarak, teknik eleman adaylarnn ufkunu gelitirecek ekilde ortak projelerde grev almalarn veya staj yapmalarn, ekonomik ve politik sorunlar zerinde yetitirilmelerini salayc ynde bir eitim vermek zorunludur [3]. naat teknikerlii rencilerine kazandrlan bilgi ve beceriler aadaki gibidir; Bir naat teknikeri bir mimari projeyi tasarlayp projelendirebilir, bilgisayar ortamnda tasarmn izebilir. Tasarmnda gerekli yn ve gerekli mahal listelerini hazrlayarak projelerini detaylandrabilir. Hazrlam olduu mimari projeyi ilgili kanun ve ynetmelikler dorultusunda dzenler. Tamamlam olduu mimari projenin betonarme statik projesini paket program kullanarak zmlemesini yapabilir. Statik projede zerinde gerekli yorumlamalar yapabilir. Kendisine verilmi ller dorultusunda bir elik proje tasarm ve hesaplamalarn yapabilir. Hesaplar neticesinde kan elemanlar iin gerekli detay izimlerini bilgisayar ortamnda izebilirler. Her trl metraj hazrlayabilir ve hakedi dzenlemeleri yapabilir. Takm halinde alma ve sorumluluk stlenebilir. Bro ve antiyede farkl seviyedeki personelle iletiim kurabilir, yazl ve szl iletiim tekniklerini kullanabilir. nceleme (ett etme, aratrma), problem tanmlama, rapor edebilme, deney ve tecrbe ile kazanlan teorik bilgileri uygulayabilme ve problemi zme becerilerine sahiptir. Gelimi ynetme kabiliyetleri ve durum deerlendirme becerileri [5].

2. AMA VE YNTEM 2.1. Ama Bu almada inaat Teknikerlii renimi gren rencilerin; inaat teknikerlii eitim ve retiminden bekledikleri, memnuniyet, eletiri ve nerilerinin neler olduu aratrlmtr. Ayrca, inaat teknikeri adaylarnn inaat sektr, mesleki dzenleme ve uygulamalar ve ileride mesleki hayattan neler bekledikleri aratrlmtr. 2.2. Yntem Yukarda ifade edilen amaca ynelik olarak; lkemizde inaat teknikerlii eitimi veren 84 Meslek Yksekokulunu rneklemek zere, Ahi Evran niversitesi Krehir Meslek Yksekokulu, Hacettepe niversitesi Polatl Teknik Bilimler Meslek Yksekokulu, Seluk niversitesi Teknik Bilimler Meslek Yksekokulu, Frat 10

niversitesi Teknik Bilimler Meslek Yksekokulu ve Dzce niversitesi Meslek Yksekokulu seilmitir. Bu okullarn inaat teknikerlii program ikinci snf rencilerine bir anket almas uygulanmtr. Aadaki Tablo 1.de ilgili Yksekokullar ve ankete katlan renci saylar sunulmutur.
Tablo 1. Anket uygulanan Meslek Yksekokullar ve ankete katlan renci saylar

renci Yksekokul says Ahi Evran niversitesi Krehir Meslek Yksekokulu Hacettepe niversitesi Polatl Teknik Bilimler Meslek Yksekokulu Seluk niversitesi Teknik Bilimler Meslek Yksekokulu Frat niversitesi Teknik Bilimler Meslek Yksekokulu Dzce niversitesi Meslek Yksekokulu Toplam 63 34 69 270 89 15

naat Teknikerlii Program ikinci snf rencilerinin Trkiye genelindeki toplam says 5870 iken; ankete katlan renci says 270 olmu, bu da rnekleme dzleminin, tm uzayn yaklak %4,59una karlk geldiini gstermitir. Ayn ekilde Meslek Yksekokulu saylar esas alndnda 84 Meslek Yksekokulunun 5inde anket uygulamas yaplm, bu da tm Meslek Yksekokullarnn %5,95ine karlk gelmitir. Anket uygulamas 2007-2008 Eitim ve retim ylnn Haziran ay final snavlarndan nce yaplmtr. Bu ekilde, drt yaryldan oluan inaat teknikerlii reniminin sonuna gelmi inaat teknikeri adaylarnn amata ifade edilen hususlarda geree en yakn yantlar vermeleri arzulanmtr. Temel sosyokltrel profil, mezun olunan lise, inaat teknikerlii reniminin neden tercih edildii, uygulamadaki inaat teknikerlii reniminden ne kadar memnun olunduu, program dahilindeki derslerin hangilerinin ne kadar faydal bulunduu, okullarn fiziki donanmlar ve retim kadrosunun nasl deerlendirildii, mezuniyetten sonra neler yaplabilecei, daha iyi, daha verimli bir inaat teknikerlii eitiminin nasl salanabilecei gibi konularn inaat teknikerlii rencilerince nasl deerlendirildiinin anlalmas iin, toplam 41 sorudan oluan bir anket hazrlanmtr. Farkl Meslek Yksekokullar retim grevlilerinin ve retim yelerinin inaat teknikerlii ile ilgili meslek kurulular yneticilerinin ve profesyonel inaat teknikerlii uygulamaclarnn gr ve nerileri alnarak gerek oktan semeli, gerek doldurmal, gerekse yorum yaplmasna imkan veren sorulardan oluturulan anket formu son haline getirilmitir. Anket uygulamasnn yapld Meslek Yksekokulu ynetimlerine birer nshas gnderilen anket formunun hedeflenen kitleye uygulanp uygulanamayaca konusunda 11

gr ve izinleri alnmtr. Her okulda ilgili ynetim kadrosunca uygun grlen zamanlarda anket formuna isim yazlmayarak ve sre kst olmayarak, uygulanan anketler bir araya getirilerek deerlendirilmitir. Gerekli tasnif, tablolama, listeleme, grafikleme, istatistiksel hesap ve analizler yaplmtr. Edinilen bulgular, bu bulgular iin yaplan yorumlar, ilgili gr ve neriler tablolar yardmyla aada sunulmutur. 3. LTERATR ARATIRMASI niversitelerde mhendislik blmlerinin ve 2 yllk meslek yksekokullarnn eitim sorunlar, ortaretimdeki teknik okullarn sorunlarndan ok da farkl deil. Sorunlar yakn ve paraleldir. Yksekokul ve niversitelerde teoriye ok arlk veriliyor. Uygulama zayf kalyor. Mhendislie giren genel lise mezununa bakalm; genel lisede teknik konulardan uzak olarak yetitirilen bu renciler, niversite eitimi srecinde uygulama yapamyor, teorik bilgilerle yetiiyor. Bu ekilde eitim alan mhendisler de uygulamada zorlanmaktadrlar. Buna karlk 2 yllk teknik okul rencilerinin 4 yllk programa gemesi ok dk. Eer niversite giri sistemi bugnk gibi uygulanacaksa, 2 yllk teknik okullardan niversiteye gei orann artrmalyz. Bunlarn en azndan %10u 4 yllk renime geirilmeli. Bu renciler yle veya byle yetiseler de teknikle ilgili konularda genel lise rencilerinden daha iyidirler [6]. Konuyla ilgili uluslararas tartma balklar aadaki gibidir; Teknikerler ve mhendisler (yksek retim) arasndaki ortak niteliklerin oluumunu salayan yollardaki art piyasas ve/veya kurumsal ihtiyalar m? Yada renci ihtiyalarna odaklanma m? Bu yollar nerede ve nasl oluturulacak? niversitelerin genilemesiyle mi? Meslek Yksek Okullarnn bymesiyle mi? niversite d profesyonel kurumlara ihtiya var m? Yar zamanl eitmen olarak yararlanlmak zere, iveren ve ilerinin ehli elemanlarla yakn ba kurmak Daha rahat i bulma oranlar/Kariyer dorultusunda programlar Yetikinler iin yaam boyu renme imkn niversitelerden daha ucuz maliyetler Teorik ve pratik eitimin karm Temel beceri ve anahtar yeteneklerin rol Blgesel uyum Zorluklar: kalite ve ilgi/renci motivasyonu/retmen stats ve maalar/akademik gei/tannma [7].

Trkiyede Meslek Yksek Okullar ile ilgili sorular ise yle ifade edilebilir; Bu okullarla ilgili yeterince bilgimiz var m? verenler ne kadar nem veriyor? Sektrel farkllklar var m ? Mezunlar iyi iler bulabiliyor mu? Gelecek 10 ylda, Trk ekonomisinin artan ihtiyalarn biliyor musunuz? Deiime gerek var m? yle ise, eitlilie ihtiya var m? Ksa sreli Meslek Yksek Okullarna i piyasasnda ihtiya var m? Bu okullar, Meslek Yksek Okullarna m yoksa Meslek Liselerine mi bal olmal? Yaam 12

boyu renmeye nasl uyar? Resmi olmayan eitimle ba var m? Sosyal ortaklarn rol ne olabilir? rnein, YKn ve MEBin [7].

Hacettepe niversitesi Ankara Meslek Yksek Okulu Muhasebe Blm rencilerine yaplan bir ankette, bu programa gelme nedenleri sorulduunda elde edilen sonular Tablo 2.de gsterilmitir. Ankete 25i kz 60 renci katlmtr. Programa kaydolmaktaki en byk amalar i bulmaktr (%53.3). Erkek rencilerin % 30luk ksm ise askerlii erteletmek amac ile programa kaydolduunu beyan etmilerdir. rencilerin her trl sosyal gereksinmelerinin karland yer olan Ankarada rencilere yaplan ankette elde edilen sonular son derece ilgintir. lelerde yer alan MYOlar gz nne alndnda rencilerin programa yerleme gerekeleri niversite okumu olmak iin olacaktr [8].
Tablo 2. rencilerin, Hacettepe niversitesi Ankara Meslek Yksek Okulu Muhasebe Blm tercih etme nedenleri [8]

Yantlar bulmak amac ile Askerlii ertelemek amac ile Meslek renmek amac ile Dier nedenlerle Toplam

Says 32 18 8 2 60

% Oran 53,3 30,0 13,3 3,4 100

Bilindii zere, renciler tarafndan en ok tercih edilen ilk be program; Muhasebe, Bilgisayar, letme, Elektrik ve Makine programlardr. Bunun nedeni i bulma kolayldr [8]. III. Ulusal Meslek Yksekokullar Mdrler Toplants, Sonu Bildirisinde renciler asndan saptamalarn bazlar ise aadaki gibidir; Meslek yksekokulu rencilerinin sosyal ve kltrel adan gelitirilmesi salanmaldr, rencilere rehberlik hizmeti verilmelidir, rencilerin bilgi, deneyimlerini arttrmak iin kamu ve zel sanayi iletmelerine teknik geziler dzenlenmeli ve arttrlmaldr, rencilerin gelien teknolojiyi takip edebilmesi iin, fiziki altyap dzeltilmeli, internet, okuma salonu ve ktphane olanaklar daha fonksiyonel hale getirilmelidir, Mezunlarn istihdam durumlar aratrlarak, rencilere anlatlmaldr [9].

2003 ylnda gerekletirilen Trk niversite Genlii Aratrmasna 37.680 adet faklte ve meslek okulu rencisi katlmtr. Bulgularn bir ksm aadaki gibidir; Trkiyede niversite genlii siyasal ve toplumsal katlma kar ok snrl bir 13

duyarllk gstermektedir (%1,4). niversite rencileri daha ok popler kitaplar okumakta, edebi eserlerin okunma oran %23,1 dzeyinde bulunmakta, bunu felsefi eserler izlemektedir. niversite rencilerimiz televizyon programlarnda en ok kltr/sanat programlarn ve belgeselleri izlediklerini ifade etmektedirler. Trk toplumunda niversiteli genler, bireysel duyarlklar toplumsal duyarlklara gre daha baskn olan bir toplumsal evreyi oluturmaktadr. Trk niversite genliinin nemsedii deerlerin banda drstlk, bamszlk ve yaamdan zevk almak gelmektedir. niversiteli genlere gre Trkiyede zlmesi gereken en nemli sorun eitim sorunudur. Hayat pahall ve adaletsiz gelir dalm bunu izleyen sorunlardr. Trkiyede niversite genleri arlkl olarak niversite ortamnda dncelerin aka ifade edilmediine inanmaktadr. niversite genliine gre retim yeleri, derslere verdikleri nem bakmndan orta yeterlilik dzeyinde bulunmaktadr [10].

2008de 290 renci zerinde yaplan Ahi Evran niversitesi, Kaman Meslek Yksekokulu rencilerinin Sosyo-Ekonomik Dzeylerinin Belirlenmesi adl alma verilerine gre; rencilerin mezun olduklar liseler incelendiinde, genel lise mezunu renciler %49.31 (143 kii) ile ilk sray almakta, bunu %40 (116 kii) ile meslek lisesi, %6.55 (19 kii) ile sper lise izlemektedir. Fen lisesi mezunu renci bulunmamaktadr. zel liselerin oran ise %0.69 (2 kii) olarak grlmektedir [11]. ankr Karatekin niversitesi, Meslek Yksekokulu, 2005-2006 retim ylnn bahar yarylnn sonunda, Teknik Programlar 1. snflardan 390, 2.snflardan 243, ktisadi ve dari Programlar 1. snflardan 167 ve 2. snflardan 81 renci olmak zere toplam 881 renciye uygulanan renci Anketi Sonu Raporuna gre edinilen bulgularn bazlar aadaki gibidir; retim elemanlarnn retme arzusunun normal olduu, rencilerin ounun mezun olduktan sonra hangi sektrlerde edilebilecekleri ve bu sektrler hakknda yeterli bilgiye sahip olduklar, ok fonksiyonlu ktphanedeki kaynaklarn yetersiz olduu, rencilerin kitap okuma alkanlnn iyi olduu, rencilerin internette her trl siteleri ziyaret ettikleri anlalmtr [12].

istihdam

Uluda niversitesi Meslek Yksekokullarnda Okuyan rencilerin alma Hayatndan Beklentileri zerine Bir Deerlendirme adl almada; Meslek Yksekokullarnda okumann rencilere salad katklar aratrlmtr. Bu aratrma sonular Tablo 3.te verilmitir [13].

14

Tablo 3. rencilere Meslek Yksekokulunda okumann salad katk [13]

Meslek Yksek Okulunda Okumann Katks Hibir ey Toplumsal anlamda Mesleki adan geliim Sadece diploma Dier Cevapsz Toplam Say 2 66 91 44 10 1 214 Oran 0,9 30,8 42,5 20,6 4,7 0,5 100,0

Bunun yannda yine ankr Karatekin niversitesi, Meslek Yksekokulu, 20052006 retim ylnn bahar yarylnn sonunda, Teknik Programlar, ktisadi ve dari Programlarda grevli 51 retim elemanna uygulanan Akademik Personel Anketi Sonu Raporunda edinilen bulgulardan ikisi ise aadaki gibidir; rencilerin byk ounluu derslerin ara-gerecini bulundurmamaktadr, Ders anlatlrken rencilerin derse katlm dktr [14]. yanlarnda

naat Mhendisleri Odas Ankara ubesinin Meslek i Eitim Kurslarna devam eden inaat mhendisleri zerinde yaplan naat Mhendislii Eitimindeki Sorunlar, Mesleki Uygulama Dzenlemeleri ve Meslek Kipi Seiminin Deerlendirilmesi adl almada edinilen bulgularn bazlar aada belirtilmitir; almaya katlan inaat mhendisleri dzenli okuma alkanlna sahip, sanatsal etkinliklere katlan, televizyon izleme ve internet kullanma sklklar yksek bir yap arz etmektedir. Bu mhendislerin drtte e yakn ksm halen almakta, allan iler arasnda en byk orana, taahht yapm firmalarnda almak sahip olmaktadr. Ankete katlan inaat mhendisleri, seme anslar olsa byk oranda zel sektrde almak istediklerini ifade etmektedirler. Katlmc inaat mhendislerinin ok byk bir blm mesleklerini sevmekte fakat yarsndan fazlas inaat mhendisliinin lkemizde saygn bir meslek olarak alglanmadn dnmektedirler. Baka bir meslek semi olmay isteyip istemedikleri sorulan almaya katlan inaat mhendislerinin drtte bir civarndaki blm bunu istediklerini ifade etmekte; bu blme tercih edecekleri alternatif meslek sorulduunda yine fen 15

bilimleri esasl meslekler ifade edilmekle birlikte sosyal ve sanatsal yan arlkta olan mesleklerin daha ok tercih edildii grlmektedir. rnekleme yaplan grup iindeki inaat mhendisleri, aldklar mhendislik eitiminin, meslein uygulanmas konusunda byk oranda iyi ve orta derecede olduunu ifade etmektedirler. Bir inaat mhendisi olarak eksiklii hissedilen konularn en nemlileri ky ve liman yaplar, bilgisayar programlar, elik yaplar ve hukuk olarak sralanmaktadr. En yetkin olunduu dnlen konularn arasnda ise matematik, betonarme ve malzeme dallar ne kmaktadr. Yksek lisans renimi grlmesi imkan bulunsa en ok tercih edilecek dallar yap, yap iletmesi ve geoteknik olarak sralanmaktadr. Meslekte yetkin hale gelebilmek iin neler yaplmas gerektiine ynelik soruya verilen yantlara gre; saha uygulamalar yaplmas, meslek ii eitimlere katlm ve mesleki yaynlarn izlenmesi en ok zerinde durulan konular olmutur. Hlihazrda yzde seksenlik bir blmn kendilerine uygun olan meslek kipini setikleri, kalan blmn henz byle bir seim yapmad belirlenmitir. En ok tercih edilen meslek kipleri sralamasnda projeci mhendislik, proje ynetim mhendislii ve tasarm mhendislii n sralar alm; uygulama denetilii, bakm mhendislii, KOB giriimcilii, kurumsal eitmenlik ve bankacln talep grmedii anlalmtr. almaya katlan inaat mhendislerinin yardan fazlasnn kariyer planlamalarn yapmam olduu, plan bulunanlarn ise genellikle ksa ve orta vadeli sreler iin bunu yapt; uzun dnemde hedef belirleyenlerin yzde on drt miktarnda kald anlalmtr. rnekleme yaplan grup iindeki inaat mhendislerinin hayattan beklentilerinde mutluluk, sayg, baar, para ve sevgi ilk sralar alrken n ve mevkii sralamada sonlarda bulunmaktadr. Ankete katlan inaat mhendislerinin ezici bir blm siyasete atlmak istemediini ifade etmekte, bu konuya olumlu yaklaanlarn oran yzde onu gememektedir [15]. 4. BULGULAR

Yaplan tasnif, tablolama, listeleme, grafikleme, istatistiksel hesap ve analizlerle edinilen bulgular, bu bulgularn yorumlar, ilgili gr ve neriler aada sunulmutur. naat Teknikerlii renimi byk oranda erkek rencilerce tercih edilmektedir (%83) naat Teknikerlii renimi gren ve ankete katlan rencilerin %60 17-21 ya, %38i 22-25 ya aralnda bulunmaktadr. 29-31 ya aralnda herhangi bir renci bulunmazken 32 ve daha fazla yata olan renci says %1 den azdr. naat Teknikerlii rencilerinin %78si renim grdkleri ehirde ikamet etmektedirler. Geri kalan %22lik blm bu renimi grmek iin baka ehirlerden gelmi bulunmaktadrlar. naat Teknikerlii renimi alt yapsn oluturan orta retim kurulular deerlendirildiinde ankete katlan rencilerin %67sinin Genel Lise, %8inin Yabanc Dil Arlkl lise, %4nn naat Program harici Mesleki Lise blmleri, %3nn Anadolu Lisesi, %2sinin Ak Lise olduu grlmektedir. Anket verilerine gre Fen Lisesi mezunlar inaat teknikerlii eitimine talep 16

gstermezken Meslek Liselerinin Yap Blmnden mezun olup ayn branta teknikerlik eitimi alan rencilerin toplam iindeki pay %15 civarndadr. rencilerin %19u bu blm SS snavnda ilk tercihleri olarak arzulam, %17si 2.-3. tercihleri olarak iaretlemilerdir. 4.-8. tercihler iin dalm %20, 9.-16. tercihler iin %21 ve 17.-24. tercihler iin %23 talep olmutur. Bu verilere gre inaat teknikerlii rencilerinin %36s renim grdkleri program ilk tercihleri arasnda iaretlemi bulunmaktadr. naat teknikerlii rencilerinin kitap okuma sklklar aratrldnda, %11inin haftada 1-2 kitap, %35inin ayda 1-2 kitap, %17sinin 3 ayda 1-2 kitap ve %29unun ylda 1-2 kitap okuduu belirlenmitir. Hi kitap okumadn ifade eden renci oran %9dur. rencilerin %23 gnde 1 saatten az televizyon izlerken, %38i gnde 1-2 saat ve %22si gnde 2 saatten fazla televizyon izlediini ifade etmektedir. Hi televizyon izlemediinin beyan eden renci oran % 17dir. rnekleme dzlemini oluturan be meslek yksekokulu naat program rencilerinin %25inin gnde 1 saatten az, %32sinin 1-2 saat, %38inin gnde saatten fazla internet kulland anlalmaktadr. Hi internet kullanmadn ifade eden renci oran %6dr. rencilerin tiyatro, sinema resim ve heykel sergisine gitme sklklar; haftada bir %15, ayda bir %44, ayda bir %13 ve ylda bir %22 oranlarndadr. Ankete katlan rencilere ailelerinde ve yakn evrelerinde inaat sektrnde alan kimse bulunup bulunmad sorulduunda, %69 orannda evet yant alnmtr. naat teknikeri adaylarnn bu meslei seme sebepleri aratrldnda %38inin dikey gei snav ile inaat mhendisliine gemek iin, %32sinin inaat sektrne ilgi duyduu iin, %14nn ailelerindeki inaatla uraan kiilerin etkileri sebebiyle, %7sinin herhangi bir niversite diplomas alm olmak iin, %6snn parasal getirisinin tatminkr olaca dncesi ile bu bran setikleri belirlenmitir. rencilerin inaat teknikerlii blmn kazandklarnda %36 ok sevindikleri, %42 herhangi bir yksekrenim kurumuna kayt yapma hakk kazandklar iin memnun olduklar anlalmtr. Bu blm kazanmaktan memnun olmayan renci oran %3 iken, kararsz olduunu ifade eden rencilerin oran %19 olarak ekillenmitir. rencilerin iki yl sreli inaat teknikerlii reniminin sonunda bu eitimi almaktan ne kadar memnun olduklar aratrldnda, ok memnun olan rencilerin orannn %53e kt tespit edilmitir. %36 orta derecede memnunken, pek memnun olmayan rencilerin oran %6, yorum yapmayan rencilerin orannn %3 olduu belirlenmitir. naat teknikeri adaylarnn, mezuniyetin ardndan %50si DGS ile inaat mhendislii renimine gei yapmak, %13 bir antiyede almak isterken, %10u okuduu alanda kendi iini kurmak, %5i niversite snavna girip baka bir blmde okumak, %7si bir proje brosunda almak istemektedir. rencilerin %26s aldklar derslerin bu meslei edinebilmek iin yeterli olduunu dnrken, %48i bu dersleri orta derecede yeterli bulmaktadr. %26lk dier grup ise ald derslerin inaat teknikerlii iin yeterli olmadn dnmektedir. Bilgisayar Destekli Tasarm ve Metraj ve Keif leri dersleri %11 oranlaryla en ok yarar grlecek dersler olarak belirtilmi, Betonarme %9, Yap Statii %6, Bro ve 17

antiye Organizasyonu %6, Yap Mimarisi ve Detay izimleri %6 ile bu dersleri izlemitir. En az fayda grlecei dnlen derslerin banda %8lik oranlarla Teknolojinin Bilimsel lkeleri ve Genel ve Teknik letiim dersleri bulunmaktadr. Bunlar sras ile %7 ile letme Ynetimi, %7 ile Kalite Gvence ve Standartlar, %5 ile Su Temini ve Atk Sular, %5 ile Hidrolik ve Hidroloji, %5 ile Zemin Mekanii dersleri izlemektedir. renciler %12lik bir oranla Bilgisayar Destekli Tasarm ve %10luk oranlarla Metraj ve Keif leri ve Betonarme derslerinin daha ayrntl ilenmesini arzu ettiklerini ifade etmilerdir. Mevcut laboratuarlarn %14 orannda yeterli, %35 orannda orta derecede yeterli ve %51 orannda yetersiz bulunduu belirlenmitir. rencilerce; %5 ok miktarda bilgisayar uygulamas yapld, %18 yeterli miktarda bilgisayar uygulamas yapld, %35 orta derecede bilgisayar uygulamas yapld, %20 az bilgisayar uygulamas yapld ve %22 ok az bilgisayar uygulamas yapld dnlmektedir. naat teknikerlii eitimi esnasnda yaplan arazi uygulamalarnn yeterliliinin deerlendirilmesi; %1 ok miktarda, %1 yeterli miktarda, %11 orta derecede, %17 az ve %70 ok az uygulama yapld eklindedir. rencilerce; %5 ok miktarda saysal problem zm yapld, %20 yeterli miktarda saysal problem zm yapld, %40 orta derecede saysal problem zm yapld, %16 az saysal problem zm yapld ve %19 ok az saysal problem zm yapld dnlmektedir. Derslere gelen retim elemanlarnn yeterli teknik bilgiye sahip olmalarnn deerlendirilmesi; %48 evet, %43 orta ve %9 hayr eklindedir. retim elemanlarnn yeterli eitmenlik bilgisine sahip olmalarnn deerlendirilmesi; %37 evet, %55 orta ve %8 hayr eklindedir. rencilerin %9u renimleri iin gereken ilgi ve almay az ya da ok az gsterdiklerini beyan etmilerdir. ok, evet ve orta miktarda gayret ve katlm gsterdiini ifade eden renci oran (%15+%33+%43) %91 oranndadr. yi bir teknikerlik reniminde yaplmas gerekenler hakknda; rencilerin %36s daha ok pratik uygulama becerisi kazandrlmasn, %24 daha ok teknik ve mesleki gezi yaptrlmasn, %21i daha ok teorik uygulama becerisi kazandrlmasn, %19u daha ok staj imkn tannmasn talep etmektedir. renciler, iyi bir tekniker olmak iin mezuniyetten sonra; %24 antiye becerisi kazanlmas, %15 bro almalar yaplmas, %14 saha uygulamalar yaplmas ve %12 meslek ii eitimlere katlnmas gerektiini dnmektedirler. rencilerin inaat teknikerlii meslek kipi uygulamalar alglamalar; antiyede denetleme ve kontrol yaplmas %11, metraj keif ve hak edi almalar yaplmas %11, proje izimi yaplmas %10 ve proje okunmas %9 eklindedir. rencilerin mezun olduktan sonra seme anslar olsa; %23 kendisinin/ailesinin i yerinde, %17si bir kamu kuruluunda, %17si bir mhendislik mavirlik firmasnda ve %17 si bir proje firmasnda almak istediini ifade etmitir. rencilerin inaat teknikerliini saygn bir meslek olarak alglayp alglamadklarnn anlalmas amacyla sorulan soruya alnan yantlarn dalm; evet saygndr %59, kararsz %23 ve hayr saygn deildir %18 olarak ekillenmitir. rencilerin yarya yakn bir blm inaat teknikerlii dnda bir meslek sahibi 18

olmay arzu etmektedirler. Baka bir meslek sahibi olmay arzu eden rencilere hangi meslekleri tercih ettikleri sorulduunda ezici miktarda mhendislik/mimarlk mesleinin tercih edildii grlmtr. renciler, inaat sektrnn 20-30 yl sonra yurdumuzdaki durumunun %21 ok iyi, %53 iyi, %19 orta, %5 kt ve %2 ok kt olacan dnmektedirler. rencilerin okul ynetimlerinden en byk beklentileri; laboratuar imknlarnn arttrlmas, uygulama ve teknik gezilerin oaltlmas ve ders programlarnn revize edilmesidir. Bunu retim elemanlarnn dzeylerinin arttrlmas ve sosyal imknlarn arttrlmas izlemektedir. naat teknikerlii eitimini tamamlamak zere olan rencilerin Yksek retim Kurulu ynetiminden talepleri; inaat teknikerlii ders programlarnn daha aktif hale getirilmesi, teknikerlik eitimi sresinin uzatlmas, inaat teknikerliinin cazibesinin arttrlmas ve renimdeki uygulamalarnn arttrlmas olmutur. Bunlar DGS snavnda deiikler yaplmas, mesleki ve bilgisayar laboratuarlarnn imknlarnn arttrlmas, teknikerlerin imza yetkisi sahibi olmas ve retim elemanlarnn dzeylerinin arttrlmas izlemektedir. rencilerin Bayndrlk ve skn Bakanlndan ncelikli talepleri; i ve staj imknlarnn arttrlmas, inaat teknikerlerinin yetkilerinin arttrlmas, daha nitelikli teknikerler yetitirilmesi iin aktif abada bulunulmas, seminer ve konferanslar dzenlenmesidir. rencilerin siyasi iktidarlardan en nemli beklentileri inaat teknikerlerinin yetkilerinin arttrlmasdr. renciler arasnda 5 yllk kariyer planlamas yapan %42, 10 yllk kariyer planlamas yapan %17 ve 20 yllk kariyer planlamas yapan %12, herhangi bir kariyer planlamas yapmadn ifade eden rencilerin oran %29dur. naat teknikeri olmak zere bulunan rencilerin hayattan; %20si baar, %19u mutluluk, %16s sayg, % 14 sevgi ve %14 para beklemektedirler. Gen inaat teknikeri adaylarnn ileride siyasete atlmay dnp dnmediklerine dair sorulan soruya verilen yantlar; evet %26, kararsz %18 ve hayr %56 eklindedir. 5. SONU VE NERLER

Gerek Bayndrlk Bakanlndan gerek siyasi iktidarlardan en ok beklenen hususlarn banda imza yetki artrm olmas rencilerin, ubat 2008de yrrle giren Yap Denetimi Uygulama Ynetmeliinin antiye eflii ve yardmc denetim elemanl konularnda getirdii yeni yetki ve sorumluluk dzenlemelerinden haberleri olmadn gstermektedir. Ynetmeliin yaynlanmasndan itibaren anket dzenlendii zamana kadar geen drt ay zarfnda bu haberdar olma gereklememitir. Bu tespit ayn zamanda ilgili retim elemanlarnn da rencilere gerekli bilgilendirmeyi yapmadn iaret etmektedir. Belki de retim elemanlarnn bir ksmnn da bu yeni dzenlemeden bilgileri bulunmamaktadr. Eitim ve retim sisteminin; ilgili mesleki mevzuatlardan ve eitim mevzuatlarndan, bu alandaki deiiklik ve yeniliklerden hem rencilerin hem de retim yelerinin bilgili olaca bir norma getirilmesi gerekmektedir. Bu konuda gerek niversite ynetimlerinin ve retim kadrosunun gerek ilgili kamu kurulularnn daha zenli almas gerekmektedir. Ders programlarnn ve eitim sisteminin meslek lisesi kl rencilerin arlkta bulunaca yaklam ile hazrlanm olmas, gnmz rencilerinin yarsndan fazlasnn genel liselerden mezun olarak teknikerlik renimine balamas ile 19

uyum arz etmemektedir. Programlarn revize edilmesi gereklilii konusundaki nemli nedenlerden biri de Orta retim-Meslek Yksekokulu Eitimi Uyumunun salanmas gerekliliidir. Yaplan istiare toplantlar ve alnan kararlar 3-5 ylda bir eitim programlarnn gzden geirilmesi ve revize edilmesi gerektii sonularn ifade etmekteyken, mevcut dzenleme ve uygulamalarda herhangi bir gelitirme yaplmad gzlenmektedir. rencilerin aktif ve revize ders programlar talebi bu konunun nemini belirtmektedir. retim grevlileri arasnda koordinasyonun artrlmas gerekmektedir. lgili tm retim grevlilerinin ylda bir-iki kez bir araya gelerek deerlendirme ve tartmalar yapmas, bunlarn raporlanarak ilgili kurumlara sunulmas daha salkl bir retim sisteminin gerekletirilmesine yardmc olacaktr. Sosyal ilikilerin de gelimesine faydal olabilecek byle toplantlarn iletiim ve yeni trendlerin yakalanmas balamnda ok nemli getirileri olaca dnlmektedir. Yksekokullardaki bilgisayar laboratuarlar, mesleki uygulama laboratuarlar, ktphaneler gibi donanmlarn imkan ve kalitesinin artrlmas direkt olarak eitim ve rn kalitesine yansyacaktr. Bu konulardaki yetersizlikler youn olarak dile getirilmekte, zm iin mevcut uygulamalardan daha fazlasnn yaplmas gerektii anlalmaktadr. nemli uygulama yetersizliklerinden biri de mesleki teknik gezilerin saysal azldr. Her dnem en az bir teknik gezinin dzenlenmesi, youn uygulama eksiklii ifadelerinin karlanmasn, teori ile uygulama uyumlatrmas konusunda fikir oluturulmasn ve bir hayat tarz olacak olan meslein nasl uygulandnn anlalmasn salayacaktr. Yaplan tespitlerden biri de mezun olmak zere olan tekniker adaylarnn bir inaat teknikerinin ne yapp ne yapmayacan, yetki ve sorumluluklarn, uygulama dzenlemelerini yeterince bilmiyor olduklardr. naat Teknikerliine Giri, Meslek Etii, Yap leri Mevzuat, Trkiye ve Dnyada naat Sektr gibi derslerin eitim programna eklenmesi ile rencilerin meslekleri, inaat sektr, lke artlar ve uluslar aras uygulamalar gibi konularda bilgilendirilmeleri salanmaldr. naat teknikerlerinin; kendi iletmesini kurup iletebilecek bir gven duygusu ile donanm; proje, yap, sigorta, vergi ve salk kurulularyla ilgili mevzuat bilen ve gerekli brokratik ilemleri yapabilecek bilgi ve beceriye; Doruluk ve dzen ierisinde, bamsz alabilme ve karar verebilme yeteneine sahip olmas; Ayn zamanda alma hayatnda profesyonel uzmanlar yannda halk ile de iliki kuracak niteliklere sahip olmas dorultusunda gerekli uygulama dzenlemelerinin yaplmas gerekmektedir. Bu balamda, rencilerin meslek hayatlarnda en az faydasn greceklerini dndkleri Genel ve Teknik letiim, letme Ynetimi ile Kalite Gvence ve Standartlar derslerinin nemlerinin yeterince anlatlmas/anlalmasnn salanmas gerektii dnlmektedir. Endstri temsilcileri ve mesleki eitim kurumlarnn ibirliinin salanabilecei birimlerin oluturulmasnda yarar vardr. Bylelikle, sektr ve yksekokul arasnda bilgi alverii ve etkileim oluturulabilir. Yukarda belirtilen nerilere ek olarak; retim eleman yetitirme/gelitirme programlar dzenlenmesi, ders ieriklerine uygun alma projeleri uygulanmas, yksekokullarn bilgisayar say ve nitelii bakmndan yeterli dzeye getirilmesi, bilgisayar laboratuarnda piyasada geerlii bulunan mesleki paket programlardan yeterli sayda bulunmas da inaat teknikerlii eitim ve retiminin daha olumlu ktlar salamas iin yerine getirilmesi gereken nemli hususlardr.

20

Kaynaklar [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] MEB-YK Meslek Yksekokullar Program Gelitirme Projesi, naat Program, naat Program htisas Komisyonu, Ankara, 2002 Meslek Yksekokulu Kriterleri, Yksekretim Kurulu Endstriyel Eitim Projesi Bakanl, Ankara, 2003 K. Yenign, M. A. Grel, Trkiyedeki naat Mhendislii Eitiminin Deerlendirilmesi ve Baz neriler, I.Ulusal Mhendislik Kongresi 20-21 Mays 2004 Eski Foa, ZMR zkul, A. E., 2004, E-renme ve Mhendislik Eitimi, TMOB Elektrik Mhendisleri Odas Dergisi, Say: 419, Ankara. naat Teknikerlii rencilerine Kazandrlan Bilgi ve Beceriler http://alaeddin.cc.selcuk.edu.tr/bolumler/insaat.htm brahim Arkan, Okul ve Yaam III. Ulusal Meslek Yksekokullar Mdrler Toplants, s.6467, 8-9 Kasm 2007, Adana Arjen Vos,Hizmet Piyasas ve Lise Sonras Mesleki Eitim, III. Ulusal Meslek Yksekokullar Mdrler Toplants, s.95-101, 8-9 Kasm 2007, Adana Prof. Dr. Beir ahin, Do. Dr. Kurtulu Karamustafa, Prof. Dr. Ferit Kargn, Mesleki Teknik Eitimde Tantm ve Cazibe Oluturma, III. Ulusal Meslek Yksekokullar Mdrler Toplants, s.168-181, 8-9 Kasm 2007, Adana III. Ulusal Meslek Yksekokullar Mdrler Toplants, Sonu Bildirisi, s.191- 196, 8-9 Kasm 2007, Adana Dr. Erdin Yazc, Prof. Dr. Hasan Bacanl, Dr. Suna Baak, Dr. enol Durgun, Dr. Aydn Babu, Dr. Fettullah Akn, Dr. Gonca Durgun, Dr. Hakan Tademir, Belma Tokurolu, Mehmet Akif Okur, Cemalettin Parlt, Merve zaydn, Saim all Trk niversite Genlii Aratrmas- Trk niversite Genliinin Sosyo- Kltrel Profili Gazi niversitesi, Ankara, 2003 Yrd. Do. Dr. enay Sezgin Nartgn, r. Gr. Engin Yksel, Ahi Evran niversitesi, Kaman Meslek Yksekokulu rencilerinin Sosyo-Ekonomik Dzeylerinin Belirlenmesi, Krehir, 2008 ankr Karatekin niversitesi, Meslek Yksekokulu, 2005-2006 retim ylnn bahar yarylnn sonu 2005-2006 retim ylnn bahar yar yl renci Anketi Sonu Raporu, http://karatekin.cmyo.ankara.edu.tr/cmyo/dokumanlar/anketler/2005-2006b-o.htm Z.Y. Frat, N. zel, Uluda niversitesi Meslek Yksekokullarnda Okuyan rencilerin alma Hayatndan Beklentileri zerine Bir Deerlendirme, Endstri likileri ve nsan Kaynaklar Dergisi, 2003; 5:1-15 ankr Karatekin niversitesi, Meslek Yksekokulu, 2005-2006 retim yl bahar yaryl Akademik Personel Anketi Sonu Raporu, http://karatekin.cmyo.ankara.edu.tr/cmyo/dokumanlar/anketler/2005-2006b- ap.htm Dr. Latif Onur Uur, naat Mhendislii Eitimindeki Sorunlar, Mesleki Uygulama Dzenlemeleri ve Meslek Kipi Seiminin Deerlendirilmesi naat Mhendisleri Odas Ankara ubesi, Ankara, 2007

[11]

[12] [13]

[14]

[15]

21

NAAT TEKNKERL ETM KAPSAMINDA VERLEN LETME YNETM DERS N GEN AMALI BR UYGULAMA
Latif Onur UUR Ahi Evran niversitesi, Kaman Meslek Yksekokulu, naat Program
( Bu yaz, E-Journal of New World Sciences Academy, Technologcal Applied Sciences, Volume: 4, Number: 3, s. 256-272, 2009 de ayn adla yaynlanan makalenin ksaltlm halidir.)

ZET Bu almada naat Teknikerlii Eitimi iinde yer alan letme Ynetimi dersinin teknikerlik rencilerine verilmesinde; sk kk snav uygulamas, youn kk devler verilmesi, konular ile ilgili vaka ettleri yaplmas ve rencilerin konu ile ilgili kendilerinin seecekleri farkl birer kitaptan yapacaklar ksa sunumlarla dersin daha derin kavranmas ve faydallnn artrlmas amalanmtr. Bu amaca ynelik olarak Ahi Evran niversitesi, Kaman Meslek Yksekokulu (MYO), naat Program ikinci snf rencilerine yaryl banda; bir akademik dnem boyunca uygulanacak ders ierii ve program, kaynak kitaplar, dev ierikleri ve dev teslim tarihleri yazl olarak verilmitir. Dersin ilendii dnem boyunca rencilere 6 kk snav uygulanm ve 20 kk dev verilmitir. Dnem sonunda her renci kaynak kitaplar listesinden kendi setii ve okuduu bir kitaptan sunum yapmtr. Dnem sonunda, rencilere bu uygulamalar deerlendirmeleri amac ile bir anket uygulanm ve anketten edinilen bulgular alma dahilinde tartlmtr. Anahtar Kelimeler: Teknik Eitim, Yap Eitimi, naat Teknikerlii Eitimi, letme Ynetimi, Meslek Yksek Okulu (MYO) 1. GR Ynetim, amalara ynelmi beeri ve psiko-sosyal zellii olan bilimsel ve sanatsal bir etkinliktir. letmelerde nce ynetilecek sonra da orta ve st dzeyde yneticilik yapacak teknik elemanlarn bu uygulamalar eitimleri esnasnda tanmalar, ilgili konu ve yntemleri renmeleri iin teknikerlik eitimi mfredatnda letme Ynetimi dersi bulunmaktadr. letme Ynetimi dersi, pek ok mesleki teknik eitim program iinde yer alan nemli bir ynetim dersidir. Temel fen bilimleri dersleri, mesleki teknik dersler, Trke, nklap Tarihi ve Yabanc Dil derslerine ek olarak Kalite Ynetimi ve letme Ynetimi dersleri eitim programnn ayrlmaz derslerindendir. Doruluk ve dzen ierisinde, bamsz alabilme ve karar verebilme yeteneine sahip olmak bir tekniker iin nemli zelliklerdir. Ayn zamanda alma hayatnda profesyonel uzmanlar yannda halk ile de iliki kuracak niteliklere sahip olunmaldr [1]. rencilerin ounun, sadece eitimlerinde aldklar birikimle kalma eiliminde olduklar, kendi kendine ve yaam boyu renme konusunda yetersiz kaldklar grlmektedir. Hlbuki bugnden yarna gelime ve deiimlerin yaand gnmzde, srekli renmenin gereklilii aktr [2]. III. Ulusal Meslek Yksekokullar Mdrler Toplants, Sonu Bildirisinde yaplan nerilerden iki tanesi aadaki gibidir; Meslek yksekokulu rencilerinin sosyal ve kltrel adan gelitirilmesi salanmaldr, rencilere rehberlik hizmeti verilmelidir [3]. 22

Kaman MYO naat Programnda letme Ynetimi dersinin okutulma amalar; 1.letmenin temel kavramlarn, amalarn ve evre ile ilikilerini kavrayabilme. 2.letmenin eitlerini sralayabilme. 3.letmelerin kurulu almalarn, kurulu yerinin seimini ve iletmenin kapasitesinin belirlenmesini kavrayabilme. 4.letme fonksiyonlarn ve bunlar arasndaki ilikileri kavrayabilme. 5.letmelerin ynetiminde ortaya kan sorunlar kavrayabilme eklinde belirtilmektedir [4]. Kaman MYO naat Programnda letme Ynetimi dersinin ierii aadaki gibidir; letme ve ynetimin temel kavramlar, iletmelerin amalar iletmelerin ekonomik yap iindeki yeri ve evre ile olan ilikileri, ynetici ile giriimci arasndaki farklar, iletmelerin snflandrlmas. Hukuki yaplarna gre iletmeler. letmenin kurulu almalar. letmenin bykl ve kapasitesi. letme fonksiyonlar, ynetim kavram, ynetimin zellikleri. Ynetimin temel fonksiyonlar, planlama ve rgtleme, koordine etme ve denetim, retim planlamas, stok kontrol, retimin denetimi, kalite kontrol, toplam kalite ynetimi. Pazarlama ynetimi fonksiyonlar ve pazarlama aratrmas organizasyonlarn ileyi ekilleri ve bu konuda ortaya kan sorunlar kavrayabilme.letmelere geziler dzenleme [4]. 2. ALIMANIN NEM Bu almada naat Teknikerlii Eitimi iinde yer alan letme Ynetimi dersinin teknikerlik rencilerine verilmesinde; sk kk snav uygulamas, youn kk devler verilmesi, konular ile ilgili vaka ettleri yaplmas ve rencilerin konu ile ilgili kendilerinin seecekleri farkl birer kitaptan yapacaklar ksa sunumlarla dersin daha derin kavranmas ve faydallnn artrlmas amalanmtr. Yaplan uygulamalarda bu dersin; mikro lekte kiisel hayatlarn, normal lekte iletmelerin, makro lekte de devletlerin ynetimlerine uygulanmasnn alglanmas ve deerlendirilmesi hedeflenmitir. 3. ANAKONU letme Ynetimi dersi, aadaki Tablo 1.de belirtilen haftalarda, belirtilen konularn rencilerce n hazrlk ve allmas yaplm olarak gelecekleri derslerde anlatlmas ve tartlmas ile yrtlmtr. Ders iin kullanlan ana envanter; Prof. Dr. Nurullah Genin Ynetim ve Organizasyon ada Sistemler ve Yaklamlar adl Sekin Yaynclk tarafndan yaynlanm olan kitabdr. ki haftada bir, ilk dersin banda, programda belirtilen nceki nitelerin tamamndan kk snavlar yaplmtr. Yaplan 6 kk snav, ara snav ve final snavna ait snav sorular Ek 1.de verilmitir.
Tablo 1. letme Ynetimi dersi retim program
1.Hafta 2.Hafta 3.Hafta 4.Hafta 5.Hafta Ders kapsamnn ve ileniinin anlatlmas, ilk devlerin verilmesi Ynetim ve Organizasyon Kavramlar: Ynetim ve Organizasyon Ynetim ve Organizasyon Kavramlar: Organizasyon ve rgt Ynetim Dncesinin Tarihi Ynetim Dncesinin Geliimi

23

6.Hafta 7.Hafta 8.Hafta 9.Hafta 10.Hafta 11.Hafta 12.Hafta 13.Hafta 14.Hafta

Ynetimin Fonksiyonlar ada rgt Yaplar ve Ynetim Teknikleri rgtlerde nsan likileri Ara Snav rgtsel Davrann Ynetimi ada Ynetim Teknikleri Ynetimin Balant Sreleri: rgtsel letiim, Kriz Ynetimi Toplant Ynetimi Zaman Ynetimi

Her ders, bir sonraki hafta, imza karlnda teslim edilmek zere devler verilmitir. Verilen devlerin rencilerin kendileri tarafndan yaplmas, gerekli aratrma, bilgi edinme, dnme, fikir retme ve kendi ifadeleri ile yazlmas esas alnmtr. Verilen devlerin ierikleri Tablo 2.de sunulmutur. devlerin bir sayfadan az olmamas fakat ok uzun da olmamas istenmitir. nternet zerinden bulunan baz metinlerin kopyalanp yaptrlmas ile yaplan devler, birbirinin ayns olan devler, dier rencilerin devlerinden fotokopi ekilerek stne isim yazlmak sureti ile teslim edilmeye allacak yazlarn dev olarak kabul edilmeyecei belirtilmitir. Her renci verdii devi bilmekten, bu devlerle ilgili olarak sorulacak sorulara doru ve tutarl yant vermekten bizzat sorumlu tutulmutur.
Tablo 2. dev ierikleri

1) Ben kimim? Neden varm? Hayattaki amacm/amalarm neler? Bu amalar iin bana neler gerek? (maddi, nesnel, eitimsel, donanmsal vb.), Bunlarn hangilerine sahibim? Sahip olmadklarm salamam iin neler yapmalym? 2) Kiisel vizyon ve misyonunuzu yaznz.

3) niversite nedir? Nasl olmaldr? niversite rencisi nasl olmaldr? 4) naat Teknikeri kimdir? Kim deildir? Ne yapar? Ne yapmaz? Nasl iyi bir naat Teknikeri olunur? 5) Ekonomik faaliyetleri yaplar ve byklkleri bakmndan iletme trleri nelerdir? Aklaynz. 6) Planlama nedir? Etkili bir planlamann zellikleri nelerdir? Aklaynz. 7) Mezuniyetten sonraki 40 ylnz iin ubuk Diyagram eklinde bir hayat/kariyer plan yapnz. 8) Karar verme nedir? Karar verme srecinin gerekleri ve aamalar nelerdir? Aklaynz.

24

9) bavurunuzu kabul eden hayali be firma arasndan hangisinde alacanza dair kararnz karar matrisi yntemi ile veriniz, ilgili almalarnz devinize ekleyiniz. 10) bavurunuzu kabul eden hayali be firma arasndan hangisinde alacanza dair kararnz kantitatif karar verme yntemlerinden puanlandrma yntemi ile veriniz, ilgili almalarnz devinize ekleyiniz. 11) Mezuniyet sonras Dikey Gei Snavn kazanma, niversite Snav ile drt yllk bir faklteyi kazanma, ie girme, evlenme ve askere gitme olgularnn biri yada birkann yar ald farkl haller iin durumlu bir senaryo analizi hazrlaynz. 12) SWOT analizi nedir? Neden ve nasl yaplr? Kaman MYO iin bir SWOT analizi yapnz? 13) Kendi ahsnz iin bir SWOT analizi yapnz?

14) leride kuracanz kendi inaat firmanza ait bir organizasyon emas hazrlaynz. 15) eyh Edebalnn Osman Beye verdii tleri vizyoner bir yaklamla irdeleyiniz. 16) leride kuracanz kendi inaat firmanza ait birer vizyon ve misyon kaleme alnz. 17) renen rgtler nelerdir? Bu rgtlerde liderliin nemini rneklerle aklaynz. 18) 19) Motivasyon nedir? Motivasyon teknikleri nelerdir aklaynz. Stres nedir? rgtlerde stresle nasl baa klr? Aklaynz.

20) Kendinize ait i bavurusu ve niversiteye kabul amal farkl birer zgemi hazrlaynz.

letme Ynetimi dersi ana konular ile ilgili olarak verilen 300den fazla kaynak ieren bir kaynaklar listesinden, her renci, kendisinin setii bir kitab temin etmi, okmu, anlam, dnem sonundan nce iki sayfalk bir zet kararak retim yesine teslim etmi ve yapt szl sunumda bu kitaptan tamamen sorumlu tutulmutur. Bu sunumlardan ve sorulan ilgili sorulardan puanlandrma yaplmtr. Bu ekilde okuma alkanlnn gelitirilmesine paralel olarak esas ders kitab olarak retim eleman tarafndan nerilen kitabn seiminde istenmeden de olsa yaplm olunan subjektif davranm, her rencinin ilgi alanna gre seim yapmas ile daha objektif bir hale getirilmeye allmtr. Dnem boyunca uygulanan kk snavlarn okunmas ve deerlendirilmesinde bizzat renciler grevlendirilmi, her renci kendine ait olmayan bir snav kadn, snav ardndan retim elemannn da bulunduu snf ortamnda okumu ve puanlandrmtr. Bu ekilde snavn hemen ardndan alnan puanlar belirlenmi ve snfa okunmutur. Ald nota itiraz olup olmad sorulan rencilerden itiraz olanlarn katlar, hemen o srada retim elemannca kontrol edilmi ve eer gereken bir deiiklik varsa yaplmtr. Bu suretle yakn arkadana yksek not verme yada kasti olarak dk not verme yaklamlarna imkan verilmemitir. Kk snavlar ve kaynaklar listesinden temin edilip okunan ve sunum yaplan kitaplardan yaplan szl snavlar dnem sonu baar puannn hesaplanmasnda ara snav ile birlikte 25

deerlendirilmitir. Her dersin banda yoklama alnm, ynetmeliin gerektirdii devam artlarn salamayan ve devlerini vaktinde teslim etmeyen rencilerin final snavna kesinlikle giremeyecekleri ak ekilde belirtilmitir. Dersin iyi anlalabilmesi ve baarl olunabilmesi iin; derse devam etmenin, not tutmann, dzenli ve zamannda almann, ders kitabn temin ederek o hafta anlatlacak konulara ve yaplacak kk snava almann, verilen kaynaklar listesinden seilip sorumlu olunacak birer kitab temin etmenin ve ciddiyetle almann gerektii nemle vurgulanmtr.

ekil 1. Anket uygulamas

Yaplan uygulamalarn sonularnn deerlendirilmesi amac ile Kaman MYO, naat Program ikinci snf rencilerinden 66sna bir anket uygulanmtr. ekil 1.de anket uygulamas esnasnda ekilen bir fotoraf sunulmutur. 55 adet semeli sorudan oluan bu anketle; dersin ileni eklinin, sk dev verilmesinin, sk kk snav yaplmasnn, retime esas bir ana kitap ekseninde ders ilenmesinin, konularla ilgili vaka ettlerinin yaplmasnn, kaynak kitaplar listesinden birer kitap daha seerek renilmesinin ve ksa sunumlar yaparak not almann dersin kavranmasnda, hayata ve meslee uygulanmasnda ne kadar verimli olduu aratrlmtr. sim yazlmadan ve sre kstlamas yaplmadan uygulanan anketten elde edilen veriler aada sunulmutur. 4. BULGULAR Dersin ileni eklinin ve gerekliliklerin batan belirlenmi olmasnn deerlendirilmesine ynelik olarak sorulan sorulara verilen yantlarn dzenlenmi hali Tablo 3.te verilmitir. Bu verilere gre dersin ileni eklinin ve gerekliliklerin batan belirlenmi olmasnn yazl olarak rencilere verilmesi ile; renciler tarafndan derslerin ileniinin kavranmasnda %83, ders ierii, devler, devam, ek okumalar, raporlamalar ve szl snavlar bunlarn birbirleri ile ilikilerinin kavranmasnda %91, dersin neminin kavranmasnda %89 ve retim elemannn nelere nem verdiinin kavranmasnda %55 avantaj saland anlalmtr.
Tablo 3. Dersin ileni eklinin ve gerekliliklerin batan belirlenmi olmasnn deerlendirilmesi
Frekans Dersin ileni eklinin ve gerekliliklerin (oynanacak oyunun kurallarnn) batan belirlenmi olmas; Yzde %

Avantaj salyor

Herhangi bir fayda salamyor

Zararl oluyor

Avantaj salyor

Herhangi bir fayda salamyor

Zararl oluyor

26

1. Dersin ileniinin kavranmas bakmndan 2. Ders ierii, devler, devam, ek okumalar, raporlamalar ve szl snavlar bunlarn birbirleri ile ilikilerinin kavranmas bakmndan

55

10

83

15

60

91

3. Ders ierii, devler, devam, ek okumalar, raporlamalar ve szl snavlar neminin kavranmas bakmndan

59

89

11

4. Ders ierii, devler, devam, ek okumalar, raporlamalar ve szl snavlar retim elemannn nelere nem verdiinin kavranmas bakmndan

36

16

14

55

24

21

Ders ierii, sorumlu olunacak olan kitap, devlerin ierikleri, teslim tarihleri vb. hususlarn yazl olarak datlmas ve ilan panosuna aslm olmasnn deerlendirilmesi iin sorulan sorulara verilen yantlarn dzenlenmi hali Tablo 4.te verilmitir. Bu verilere gre ders ierii, sorumlu olunacak olan kitap, devlerin ierikleri, teslim tarihleri vb. hususlarn yazl olarak datlmas ve ilan panosuna aslm olmas ile; neler yaplacann nceden biliniyor olmas konusunda %94, ilan panosunun srekli takip edilmesinde %73, planl bir ders ilendiinin alglanmasnda %92 ve hayatta planlama yaplarak uygulamalar yaplmasnn olumlu getirileri olabileceine bir rnek olmas anlamnda %86 faydal olunduu belirlenmitir.
Tablo 4. Ders ierii, sorumlu olunacak olan kitap, devlerin ierikleri, teslim tarihleri vb. hususlarn yazl olarak datlmas ve ilan panosuna aslm olmasnn deerlendirilmesi
Frekans Ders ierii, sorumlu olunacak olan kitap, devlerin ierikleri, teslim tarihleri vb. hususlarn yazl olarak datlmas ve ilan panosuna aslm olmas; 5. Ne yaplacann nceden biliniyor olmas anlamnda 6. lan panosunun srekli takip edilmesi anlamnda 7.Planl bir ders ilendiinin alglanmasnda 8. Hayatta planlama yaplarak uygulamalar yaplmasnn olumlu getirileri olabileceine bir rnek olmas anlamnda Herhangi bir fayda salamyor Yzde % Herhangi bir fayda salamyor

Avantaj salyor

Zararl oluyor

Avantaj salyor

Zararl oluyor

62 48 61

4 17 4

0 1 1

94 73 92

6 26 6

0 2 2

57

86

12

Dersin bir eser/kitap orijininde (yazl metine sahip bulunulurken) ileniyor olmasnn deerlendirilmesi iin sorulara verilen yantlarn dzenlenmi hali Tablo 5.te verilmitir. Bu verilere gre dersin bir eser/kitap orijininde ilenmesi ile; not tutmak konusunda %62, konu ieriklerinden haberdar olunmasnda %86, dzenli okuma yapmay gerektirmesi anlamnda %67 ve herhangi bir konunun derste yetitirilememesi durumunda o konunun ihmal edilmemesi balamnda %50 fayda saland anlalmtr.
Tablo 5. Dersin bir eser/kitap orijininde (yazl metine sahip bulunulurken) ileniyor olmasnn deerlendirilmesi

27

Frekans Dersin bir eser/kitap orijininde (yazl metine sahip bulunulurken) ileniyor olmas; 9. Not tutmak konusunda Avantaj salyor Herhangi bir fayda salamyor 21 Zararl oluyor Avantaj salyor

Yzde % Herhangi bir fayda salamyor Zararl oluyor

41

62

32

10. Konu ieriklerinden haberdar olmak konusunda

57

86

12

11. Dzenli okuma yapmay gerektirmesi anlamnda

44

21

67

32

12. Herhangi bir konunun derste yetitirilememesi durumunda o konunun ihmal edilmemesi anlamnda

33

27

50

41

Yaplan uygulamann yoklamalara dikkat edilmesi konusundaki faydalarnn deerlendirilmesi iin sorulan sorulara verilen yantlarn dzenlenmi hali Tablo 6.da verilmitir. Bu verilere gre; derse devam disiplini asndan %77, devamszlk snrn takip edebilmek asndan %76 ve retim elemann devam etmeyi nemli bir baar faktr olarak gryor olmasnn anlalmas bakmndan %64 fayda saland belirlenmitir.
Tablo 6. Yaplan uygulamann yoklamalara dikkat edilmesi konusundaki faydalarnn deerlendirilmesi
Frekans Yoklamalara dikkat edilmesi; Avantaj salyor Herhangi bir fayda salamyor 8 14 Zararl oluyor Avantaj salyor Yzde % Herhangi bir fayda salamyor 12 21 Zararl oluyor

13. Derse devam disiplini asndan 14. Devamszlk snrn takip edebilmek asndan 15. retim elemann devam etmeyi nemli bir baar faktr olarak gryor olmasnn anlalmas bakmndan

51 50

7 2

77 76

11 3

42

21

64

32

Sk haftalk devler verilmesinin faydal olup olmadnn deerlendirilmesi iin sorulara verilen yantlarn dzenlenmi hali Tablo 7.de verilmitir. Bu verilere gre sk haftalk devler verilmesi ile; derse ilginin sreklilii bakmndan %82, dersle i hayatnn uyumlatrlmas bakmndan %82, dersle zel hayatn uyumlatrlmas bakmndan %55 ve snavlara hazrlk bakmndan %74 fayda saland anlalmtr.
Tablo 7. Sk haftalk devler verilmesinin deerlendirilmesi
Frekans Haftalk devler verilmesi; Avantaj salyor Herhangi bir fayda salamyor Zararl oluyor Avantaj salyor Yzde % Herhangi bir fayda salamyor Zararl oluyor

28

16. Derse ilginin sreklilii bakmndan

54

11

82

17

17. Dersle i hayatnn uyumlatrlmas bakmndan 18. Dersle zel hayatn uyumlatrlmas bakmndan 19. Snavlara hazrlk bakmndan

54

11

82

17

36

25

55

38

49

74

12

Haftalk devlerin imza karlnda ve yalnzca teslim gnnde toplanm olmasnn deerlendirilmesi iin sorulara verilen yantlarn dzenlenmi hali Tablo 8.de verilmitir. Bu verilere gre haftalk devlerin imza karlnda ve yalnzca teslim gnnde toplanm olmasyla; belirli bir disiplin dahilinde dev yapmak konusunda %77 ve devleri yapmaktan kanmann nne geilmesi konusunda %74 fayda saland belirlenmitir.
Tablo 8. Haftalk devlerin imza karlnda ve yalnzca teslim gnnde toplanm olmasnn deerlendirilmesi
Frekans Haftalk devlerin imza karlnda ve yalnzca teslim gnnde toplanyor olmas; Herhangi bir fayda salamyor Yzde % Herhangi bir fayda salamyor

Avantaj salyor

Zararl oluyor

Avantaj salyor

Zararl oluyor

20. Belirli bir disiplin dahilinde dev yapmak konusunda

51

10

77

15

21. devleri yapmaktan nne geilmesi konusunda

kanmann

49

15

74

23

Haftalk devlerin final snavna girebilmek iin n art olmasnn deerlendirilmesi iin sorulara verilen yantlarn dzenlenmi hali Tablo 9.da verilmitir. Bu verilere gre haftalk devlerin final snavna girebilmek iin n art olmas uygulamas ile; dev yapmaktan kaytarmaya imkan verilmemesi bakmndan %70 ve dersin ve gerekliliklerinin ciddiye alnmas konusunda %85 fayda saland anlalmtr.
Tablo 9. Haftalk devlerin final snavna girebilmek iin n art olmasnn deerlendirilmesi
Frekans Haftalk devlerin final snavna girebilmek iin n art olmas; 22. Kaytarmaya imkan vermemesi bakmndan 23. Dersi ve gerekliliklerini ciddiye almak konusunda Avantaj salyor 46 56 Herhangi bir fayda salamyor 11 7 Zararl oluyor 9 3 Avantaj salyor 70 85 Yzde % Herhangi bir fayda salamyor 17 11

Zararl oluyor

14 5

Ders ierii ile ilgili bir kitap daha okunup zetlenmesi ve szl snava girilmesinin deerlendirilmesi iin sorulara verilen yantlarn dzenlenmi hali Tablo 10.da verilmitir. Bu verilere gre ders ierii ile ilgili bir kitap daha okunup zetlenmesi ve szl snava girilmesinin; dersin daha iyi kavranmasna %68, dersin kapsamnn geniliinin

29

anlalmasna %65 ve rencilerin ufuklarnn almasna %94 fayda saland belirlenmitir.

Tablo 10. Ders ierii ile ilgili bir kitap daha okunup zetlenmesi ve szl snava girilmesinin deerlendirilmesi
Frekans Konu ile ilgili bir kitap daha okunup zetlenmesi ve szl snava girilmesi; 24. Dersin daha iyi kavranmasna 25. Dersin kapsamnn anlalmasna 26. Ufkunuzun almasna geniliinin Avantaj salyor 45 43 62 Herhangi bir fayda salamyor 15 20 3 Zararl oluyor 6 3 1 Avantaj salyor 68 65 94 Yzde % Herhangi bir fayda salamyor 23 30 5 Zararl oluyor 9 5 2

dev konularnn katklarnn deerlendirilmesi iin sorulan soruya alnan yantlarn dalm Tablo 11. ve Tablo 12.de verilmitir. dev konularnn dersin ierii ile uyumunun renciler tarafndan deerlendirilmesi sonucu %59 uyum bulunduunun ifade edildii saptanmtr. Bu durum Tablo 11.de gsterilmitir.
Tablo 11. dev konularnn dersin ierii ile uyumunun deerlendirilmesi
Frekans Uyumsuzdu 27 Yzde % Uyumluydu Uyumsuzdu 59 41

dev konular; 27. Dersin ierii ile

Uyumluydu 39

dev konularnn ierikleri ve miktarlarnn yeterliliinin deerlendirilmesi iin sorulan soruya alnan yantlara gre dev konularnn ierikleri ve miktarlarnn %59 yeterli bulunduu, %33 daha fazla gelitirilebilecei ve %9 fazla bulunduu anlalmtr. Bu durum Tablo 12.de gsterilmitir.
Tablo 12. dev konularnn ierikleri ve miktarlarnn yeterliliinin deerlendirilmesi
Frekans dev konular; 28. erik ve miktar olarak Gelitirilebilir 22 Yeterli 39 Fazla 6 Gelitirilebilir 33 Yzde % Yeterli 59 Fazla 9

Tablo 13.te devlerin yaplmasnn rencilere ne kadar faydal olduuna dair sorunun yantlarna ait veriler sunulmutur. Buna gre devlerin yaplmasnn rencilerce %88 faydal bulunduu anlalmaktadr.
Tablo 13. devlerin yaplmasnn rencilere ne kadar faydal olduu
Frekans devlerin yaplmas; 29. devleri yapmanz ile sizce bir kazanmnz oldu mu? Evet oldu 58 Hayr olmad 8 Yzde % Evet oldu 88 Hayr olmad 12

Ders kapsamnda vaka etd yaplmasnn (bir metin okunup zerinde fikir yrtlmesi, eletiri yaplmas) faydal olup olmadnn deerlendirilmesi iin sorulara verilen yantlarn dzenlenmi hali Tablo 14.te verilmitir. Bu verilere gre ders kapsamnda vaka etd yaplmasnn; okunan yada karlalan bir olay/fikri deerlendirme 30

anlamnda %89, durumlara farkl alardan baklmas gerektiinin kavramas anlamnda %94 ve her sylenene/duyulana inanma, her eyi kabul etme deil akln ve bilginin szgecinden geirerek irdelemek konusunda %89 faydal bulunduu belirlenmitir.
Tablo 14. Ders kapsamnda vaka etd yaplmasnn faydalarnn deerlendirilmesi
Frekans Ders kapsamnda vaka etd yaplmas (bir metin okunup zerinde fikir yrtlmesi, eletiri yaplmas 30. Okuduunuzu yada karlatnz bir olay/fikri deerlendirmeniz anlamnda size 31. Durumlara farkl alardan baklmas gerektiini kavrama anlamnda size 32. Her sylenene inanma, her eyi kabul etme deil akln ve bilginin szgecinden geirerek irdelemek konusunda size Avantaj salyor Herhangi bir fayda salamyor Zararl oluyor Avantaj salyor Yzde % Herhangi bir fayda salamyor

Zararl oluyor

59

89

62

94

59

89

Sklkla kk snavlarn yaplmasnn faydal bulunup bulunmadnn deerlendirilmesi iin sorulara verilen yantlarn dzenlenmi hali Tablo 15.te verilmitir. Bu verilere gre sklkla kk snavlarn yaplmasnn; derse dzenli almak konusunda %71 ve derse devam konusunda %77 faydal bulunduu anlalmaktadr.
Tablo 15. Sklkla kk snavlarn yaplmasnn faydal bulunup bulunmadnn deerlendirilmesi
Frekans Sklkla kk snavlarn (Quiz) yaplmas; 33.Derse dzenli almak konusunda size 34. Derse devam konusunda size Avantaj salyor 47 51 Herhangi bir fayda salamyor 18 14 Zararl oluyor 1 1 Avantaj salyor 71 77 Yzde % Herhangi bir fayda salamyor 27 21 Zararl oluyor 2 2

Tablo 16.ya gre kk snav sorular dersin ierii ile %91 uyumlu bulunmaktadr.
Tablo 16. Kk snav sorularnn dersin ierii ile uyumu
Frekans Kk snav (Quiz) sorular; 35. Dersin ierii ile Uyumluydu 60 lgisi yoktu 6 Yzde % Uyumluydu 91 lgisi yoktu 9

Tablo 17.ye gre kk snav sorular zorluk olarak; %8 kolay, %79 orta zorlukta ve %12 zor bulunmutur. 4ten 8e kadar deien adette sorularn sorulduu toplam alt kk snav yaplm olmas, rencilerce say olarak %5 az, %89 yeterli ve %6 fazla sayda bulunmutur.
Tablo 17. Kk snav sorularnn zorluu ve miktarlarnn deerlendirilmesi
Frekans Kk snav (Quiz) sorular; Kolayd Orta zorluktayd Zordu Kolayd Yzde % Orta zorluktayd Zordu

31

36. Zorluk olarak 37. Say olarak

6 Azd 3

52 Yeterliydi 59

8 oktu 4

9 Azd 5

79 Yeterliydi 89

12 oktu 6

Kk snavlarn renciler tarafndan okunmas ve puanlandrlmasnn ne kadar faydal olduunun deerlendirilmesi iin sorulara verilen yantlarn dzenlenmi hali Tablo 18.de verilmitir. Bu verilere gre kk snavlarn renciler tarafndan okunmas ve puanlandrlmasnn; snav sonucunun derhal renilmesi asndan %77, rencilerin dersteki genel gidiatlarn deerlendirmek asndan %80 ve retim elemann ykn hafifletmek asndan %74 faydal bulunduu belirlenmitir. Kk snavlarn renciler tarafndan okunmas ve puanlandrlmasnn objektif deerlendirilmeme ihtimali bakmndan %41 faydal bulunduu anlalmtr.
Tablo 18. Kk snavlarn renciler tarafndan okunmasnn faydal olup olmadnn deerlendirilmesi
Frekans Kk snavlarn renciler tarafndan okunmas ve puanlandrlmas; 38. Snav sonucunun derhal renilmesi asndan 39. Dersteki genel gidiatnz deerlendirmek asndan 40. retim elemann ykn hafifletmek asndan Avantaj salad 51 53 49 Olumluydu 41. Objektif deerlendirilmeme ihtimali bakmndan 27 Herhangi bir fayda salamad 12 13 13 Fayda ya da zarar yoktu 23 Zararl oldu Avantaj salad 77 80 74 Olumluydu 41 Yzde % Herhangi bir fayda salamad 18 20 20 Fayda ya da zarar yoktu 35 Zararl oldu 5 0 6 Olumsuzdu 23

3 0 4 Olumsuzdu 15

Ara snav sorularnn yaplan uygulamalarla uyumunun deerlendirilmesi iin sorulara verilen yantlarn dzenlenmi hali Tablo 19.da verilmitir. Bu verilere gre ara snav sorularnn daha nce yaplan kk snavlarn kapsam ile %91, daha nce yaplan kk snavlarn nitelii ile %92, verilen devlerin kapsam ile %80 ve dersin ierii ile %85 uyumlu bulunduu anlalmaktadr. Ara snav sorular %21 kolay, %70 orta zorlukta ve %9 zor bulunmutur.
Tablo 19. Ara snav sorularnn yaplan uygulamalarla uyumunun ve zorluunun deerlendirilmesi
Frekans Herhangi bir ilgisi yoktu Yzde % Herhangi bir ilgisi yoktu

Ara snav sorular;

Uyumluydu

Uyumluydu

42. Daha nce yaplan kk snavlarn kapsam ile 43. Daha nce yaplan kk snavlarn nitelii ile 44. Verilen devlerin kapsam ile 45. Dersin ierii ile

60 61 53 56 Kolayd

6 5 13 10 Orta zorluktayd 46 Zordu 6

91 92 80 85 Kolayd 21

9 8 20 15 Orta zorluktayd 70 Zordu 9

46. Zorluk olarak

14

32

Ders esnasnda dnme egzersizleri yaplmasna dair sorulara verilen yantlarn dzenlenmi hali Tablo 20.de verilmitir. Bu verilere gre ders esnasnda dnme egzersizleri yaplmas; rencilerin kendilerini tanmak asndan %79, gelecee ynelik planlama yapmak asndan %89 ve dier rencilerle kendilerini karlatrmak bakmndan %61 faydal olduu belirlenmitir.
Tablo 20. Ders esnasnda dnme egzersizleri yaplmasnn deerlendirilmesi
Frekans Ders esnasnda dnme egzersizleri yaplmas 47. Kendinizi tanmak asndan; 48. Gelecee ynelik planlama yapmak asndan; 49. Dier arkadalarnzla kendinizi karlatrmak bakmndan; Avantaj salad 52 59 Herhangi bir fayda salamad 14 7 Zararl oldu 0 0 Avantaj salad 79 89 Yzde % Herhangi bir fayda salamad 21 11 Zararl oldu 0 0

40

22

61

33

letme Ynetimi dersinin yalnzca retim elemannn anlatmas ve not tutulmas yolu ile ilenmesi halinde yaplan uygulama ile karlatrlmas iin sorulan sorulara verilen yantlarn dzenlenmi hali Tablo 21.de verilmitir. Bu verilere gre bu dersin retim elemannn anlatmas ve not tutulmas yolu ile ilenmesi haliyle karlatrldnda; ders kapsamnda %41, hayat anlamlandrma konusunda %36, kiisel vizyon ve misyon oluturmak konusunda %29 ve hayat ve kariyer planlamas yapmak konusunda %35 daha ok ey renilecei ifade edilmitir.
Tablo 21. letme Ynetimi dersinin yalnzca retim elemannn anlatmas ve not tutulmas yolu ile ilenmesi halinde yaplan uygulama ile karlatrlmas
Frekans Bu ders, retim elemannn anlatmas ve not tutulmas yolu ile ilenseydi; 50. Ders kapsamnda; 51. Hayat anlamlandrma konusunda; 52. Kiisel vizyon ve misyonumu oluturmak konusunda 53. Hayat ve kariyer planlamam yapmak konusunda; Daha ok ey renirdim 27 24 19 23 rendiklerimin miktarnda bir farkllk olmazd 17 10 14 13 Daha az ey renirdim 22 32 33 30 Daha ok ey renirdim 41 36 29 35 Yzde % rendiklerimin miktarnda bir farkllk olmazd 26 15 21 20 Daha az ey renirdim 33 48 50 45

rencilerin bu dersi almadan nce ile aldktan sonra arasnda hayata baklarnda %89 olumlu bir farkllk olduu belirlenmitir. Bu durum Tablo 22.de grlmektedir.
Tablo 22. rencilerin bu dersi almalar ile hayata baklarnda herhangi bir deiiklik olup olmadnn deerlendirilmesi
Frekans Bu dersi almadan nce ile aldktan sonra arasnda; 54. Hayata baknzda; Olumlu bir farkllk oldu 59 Olumsuz bir farkllk oldu 2 Olumlu bir farkllk oldu 89 Yzde % Olumsuz bir farkllk oldu 3

Farkllk olmad

Farkllk olmad

33

rencilere bu dersin gerekliliklerini ne kadar yerine getirdikleri sorulduunda alnan yantlarn dalm Tablo 23.te verilmitir. Bu verilere gre renciler bu dersin ilenmesi konusunda kendilerine denleri %35 tam olarak yerine getirdiklerini, %52 bir miktar yerine getirdiklerini ve %14 yeteri kadar yerine getirmediklerini ifade etmektedirler.
Tablo 23. rencilerin bu dersin gerekliliklerini ne kadar yerine getirdiklerinin deerlendirilmesi
Frekans Yeterli kadar yerine getirmedim 9 Tam olarak yerine getirdim 35 Yzde % Bir miktarn yaptm 52 Yeterli kadar yerine getirmedim 14

55. Bu dersin gerekliliklerini;

Tam olarak yerine getirdim

Bir miktarn yaptm

23

34

5. SONULAR Yaplan uygulamalar sonucunda elde edilen bulgularn deerlendirilmesi ile aadaki tespitler yaplabilir. Dersin ileni eklinin ve gerekliliklerin batan belirlenmi olmasnn yazl olarak rencilere verilmesi ile; renciler tarafndan derslerin ileniinin kavranmasnda, ders ierii, devler, devam, ek okumalar, raporlamalar ve szl snavlar ile bunlarn birbirleri ile ilikilerinin kavranmasnda, dersin neminin kavranmasnda byk oranlarda fayda salad fakat retim elemannn nelere nem verdiinin kavranmasnda salanan faydann yksek oranda olmad anlalmaktadr. Ders ierii, sorumlu olunacak olan kitap, devlerin ierikleri, teslim tarihleri vb. hususlarn yazl olarak datlmas ve ilan panosuna aslm olmas ile; neler yaplacann nceden biliniyor olmas konusunda, ilan panosunun srekli takip edilmesinde, planl bir ders ilendiinin alglanmasnda ve hayatta planlama yaplarak uygulamalar yaplmasnn olumlu getirileri olabileceine bir rnek olmas anlamnda yksek oranda faydal olunduu belirlenmitir. Yoklamalara dikkat edilmesi ile; derse devam disiplini asndan, devamszlk snrn takip edebilmek asndan ve retim elemann devam etmeyi nemli bir baar faktr olarak gryor olmasnn anlalmas bakmndan yksek oranlarda fayda saland belirlenmitir. Haftalk devlerin imza karlnda ve yalnzca teslim gnnde toplanm olmasyla; belirli bir disiplin dhilinde dev yapmak konusunda ve devleri yapmaktan kanmann nne geilmesi konusunda nemli oranlarda fayda saland belirlenmitir. Haftalk devlerin final snavna girebilmek iin n art olmas uygulamas ile; dev yapmaktan kanmaya imkan verilmemesi bakmndan ve dersin ve gerekliliklerinin ciddiye alnmas konusunda yksek oranlarda fayda saland anlalmtr. Ders ierii ile ilgili bir kitap daha okunup zetlenmesi ve szl snava girilmesinin; dersin daha iyi kavranmasna, dersin kapsamnn geniliinin anlalmasna ve rencilerin ufuklarnn almasna fayda saland belirlenmitir. dev konularnn dersin ierii ile uyumunun renciler tarafndan deerlendirilmesi sonucu orta dzeyde uyum bulunduunun ifade edildii saptanmtr. dev konularnn ierikleri ve miktarlarnn orta dzeyde yeterli bulunduu anlalmtr. Buna ek olarak devlerin yaplmasnn rencilerce yksek oranda faydal bulunduu anlalmaktadr. Ders kapsamnda vaka etd yaplmasnn; okunan yada karlalan bir olay/fikri deerlendirme anlamnda, durumlara farkl alardan baklmas gerektiinin kavramas anlamnda ve her sylenene/duyulana inanma, her eyi kabul etme deil akln ve bilginin 34

szgecinden geirerek irdelemek konusunda yksek oranlarda faydal bulunduu belirlenmitir. Sklkla kk snavlarn yaplmasnn; derse dzenli almak konusunda ve derse devam konusunda nemli oranlarda faydal bulunduu anlalmaktadr. Kk snav sorular dersin ierii ile byk oranda uyumlu bulunmaktadr. Kk snav sorular genel olarak orta zorlukta bulunmutur. Kk snavlarn renciler tarafndan okunmas ve puanlandrlmasnn; snav sonucunun derhal renilmesi, rencilerin dersteki genel gidiatlarnn deerlendirilmesi ve retim elemann yknn hafifletilmesi asndan yksek oranlarda faydal bulunduu belirlenmitir. Kk snavlarn renciler tarafndan okunmas ve puanlandrlmasnn objektif deerlendirilmeme ihtimali bakmndan dk oranda faydal bulunduu anlalmtr. Ara snav sorularnn daha nce yaplan kk snavlarn kapsam ile, daha nce yaplan kk snavlarn nitelii ile, verilen devlerin kapsam ile ve dersin ierii ile yksek oranlarda uyumlu bulunduu anlalmaktadr. Ara snav sorular genel olarak orta zorlukta bulunmutur. Ders esnasnda dnme egzersizleri yaplmasnn; rencilerin kendilerini tanmalar asndan, gelecee ynelik planlama yapmak asndan yksek oranda, dier rencilerle kendilerini karlatrmak bakmndan orta derecede faydal bulunduu belirlenmitir. Dersin ilenildii gibi deil de retim elemannn anlatmas ve not tutulmas yolu ile ilenmesi haliyle karlatrldnda; ders kapsamnda, hayat anlamlandrma konusunda, kiisel vizyon ve misyon oluturmak konusunda ve hayat ve kariyer planlamas yapmak konusunda dk oranlarda daha ok ey renilecei ifade edilmitir. rencilerin bu dersi almadan nce ile aldktan sonra arasnda hayata baklarnda yksek dzeyde olumlu bir farkllk olduu belirlenmitir. rencilerden bu dersin ilenmesi konusunda kendilerine denleri tam olarak yerine getirenlerin oran az olmakla birlikte bir miktar yerine getirdiklerini ifade edenler yaklak olarak tm rencilerin yarsna karlk gelmekte ve kk bir orandaki renciler ise yeteri kadar yerine getirmediklerini ifade etmektedirler. Bu almada naat Teknikerlii Eitimi iinde yer alan letme Ynetimi dersinin inaat teknikerlii rencilerine verilmesinde; sk kk snav uygulamas, youn kk devler verilmesi, konular ile ilgili vaka ettleri yaplmas ve rencilerin konu ile ilgili kendilerinin seecekleri farkl birer kitaptan yapacaklar ksa sunumlarla dersin daha derin kavranmas ve faydallnn artrlmas amalanmtr. Yukardaki bulgular esas alndnda hedeflenen amalara genel olarak ulald sylenebilir. Gerek letme Ynetimi dersinin gerek dier derslerin; zgn ve yaratc devler yaplmasna, farkl bak alar ve eletirel yaklamlar gelitirilmesine ynelik olarak uygulanmasnn teknik eleman adaylarnn btnsel geliimine olumlu katklar salayaca dnlmektedir.

35

Kaynaklar 1. MEB-YK Meslek Yksekokullar Program Gelitirme Projesi, naat Program, naat Program htisas Komisyonu, Ankara, 2002 2. K. Yenign, M. A. Grel, Trkiyedeki naat Mhendislii Eitiminin Deerlendirilmesi ve Baz neriler, I.Ulusal Mhendislik Kongresi Eski Foa, zmir, 20-21 Mays 2004 3. III. Ulusal Meslek Yksekokullar Mdrler Toplants, Sonu Bildirisi, s.191-196, Adana, 8-9 Kasm 2007 4. http://kamanmyo.ahievran.edu.tr/ (18 Mays 2009)

36

Ek 1. Ahi Evran niversitesi, Kaman MYO, naat Program, 2008-09 retim Yl, letme Ynetimi Dersi; Kk Snav Sorular, Ara Snav Sorular ve Final Snav Sorular

1. Kk Snav Sorular Aadaki ifadelerde bo braklan yerleri doldurunuz? 1. Gnmzde bilgi; medde ve enerjinin nne geerek temel girdisi haline gelmitir. (10 puan) 2. Ynetimin zellii; olarak ynetimdir. (10 puan) 3. Ynetimin amalar; amalardr. (10 puan) 4. ada ynetici; zelliklere sahip biridir. (10 puan) 5. Liderle yneticiler arasndaki fark; liderler iken yneticiler olurlar. (10 puan) 6. Ynetici iin gerekli olan plan yapma ve problem zme becerilerinin salayaca yararlar nelerdir? (10 puan) 7. Ynetici kimdir? Tanmlaynz. (20 puan) 8. Lider kimdir? Tanmlaynz. (20 puan) 2. Kk Snav Sorular Aadaki ifadelerde bo braklan yerleri doldurunuz? 1. Bilgi ekonomilerinin ynetimi eklinde olmaktadr. (10 puan) 2. Ynetim, everensel bir , gelimekte olan bir , toplumsal yaam kadar eski bir tr. (10 puan) 3. , ve amalar, ynetimin amalardr. (10 puan) 4. ada ynetici; , , ve zelliklere sahip biridir. (10 puan) 5. Ynetici iin gerekli olan duygulara ynelik becerilerin salayaca yararlar nelerdir? (10 puan) 6. Liderle yneticiler arasndaki fark; liderler iken yneticiler olurlar. (10 puan) 7. Ynetici ve Duygusal Zekay anlatnz. (20 puan) 8. Lider kimdir? Tanmlaynz. (20 puan) 3. Kk Snav Sorular Aadaki ifadelerde bo braklan yerleri doldurunuz? 1. Bir organizasyon; nedenlerle kurulabilir. (10 puan) 2. rgtn maddi (fiziksel) ynn olutururken, manevi (soyut ) ynn oluturur. (10 puan) 3. Bir rgtn dizayn srasnda ele alnacak balca unsurlar nelerdir? (10 puan) 4. rgtler hangi fonksiyonlar grmek iin kurulurlar ? (10 puan) 5. rgrsel yapy belirleyen faktrler nelerdir? (10 puan) 6. Organizasyonun iki ayr tanmn yapnz? (20 puan) 7. Unvanlarn rgtsel ileyi asndan faydalarn listeleyiniz? (20 puan) 8. Bilgi a rgtlerinde grlen yeni i ve mesleklerden 7 (yedi) tanesini yaznz? (10 puan) 4. Kk Snav Sorular 1. rgtlenme sreleri nelerdir? (15 puan) 2. Planlamann sorunlar nelerdir? (15 puan) 3. Ynetime katlma biimlerini yaznz? (15 puan) 4. rgtlerde kullanlan g biimleri nelerdir? (15 puan)

37

5. Denetimin amalar nelerdir? (15 puan) 6. Entropi, Reorganizasyon ve Yeniden Yaplandrma (Deiim Mhendislii) kavramlarn birbirleri ile ilikilerini de belirterek aklaynz? (25 puan) 5. Kk Snav Sorular 1. renen rgtlerin zellikleri nelerdir? (20 puan) 2. rn-kalite boyutlarn yaznz? (15 puan) 3. Kaliteyi iyiletirmek iin kalitenin hangi unsurlar gz nne alnmaldr? (15 puan) 4. D kaynaklardan yararlanma sebepleri nelerdir? (20 puan) 5. novasyon (Yeniletirme) ile Kaizen (yiletirme) yaklamlarn karlatrnz? (30 puan) 6. Kk Snav Sorular 1. Grev ile ilgili davranlarn analizi yaplrken dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir? (20 puan) 2. Cezalandrmada etkili faktrler nelerdir? (20 puan) 3. Yetki devrinin zelliklerini sralaynz? (20 puan) 4. Grup nedir? rgtlerde gruplarn anlam nedir? Aklaynz? (40 puan) Ara Snav Sorular 1. SWOT Analizi nedir, neden yaplr? Kendinize ait bir SWOT Analizi yaparak aklaynz? (25 puan) 2. Organizasyon emas nedir, hangi esasla, hangi amalara ynelik olarak hazrlanr? Kendi sahibi olacanz bir firma iin bir organizasyon emas hazrlayarak aklaynz? (25 puan) 3. Yeniletirme (novasyon) ile Kaizen (yiletirme) yaklamlarn aklayarak karlatrnz? (25 puan) 4. Ynetimin drt fonksiyonunu yazarak rgtsel faaliyetler asndan planlamann nemini aklaynz? (25 puan) Final Snav Sorular 1. Vizyon ve misyonu tanmlaynz, ilikilerini aklaynz, bir taahht inaat firmasna ait birer vizyon ve misyon ifadesi yaznz? (25 puan) 2. rgtsel iletiimin fonksiyonlarn yaznz? (25 puan) 3. Kriz ynetimi nedir? Kriz ynetiminin aamalarn yaznz? (25 puan) 4. Toplam Kalite Ynetimi (TKY) kavramn aklaynz? rgtlerde TKY uygulamalarnn getirdii avantajlar yaznz? (25 puan)

38

NAAT TEKNKERL ETMNDE MESLEK, SOSYAL VE KLTREL GELM SALANMASINDA SEMNER VE KONFERANSLARIN KATKISI
Latif Onur UUR , Serdar KORKMAZ Ahi Evran niversitesi, Kaman Meslek Yksekokulu, naat Program
( Bu yaz, E-Journal of New World Science Academy, Technological Applied Sciences, Volume: 4, Number: 4, s.379-396, 2009 de ayn adla yaynlanan makalenin ksaltlm halidir.)

ZET Bu almada inaat teknikerlii eitiminde mesleki, sosyal ve kltrel geliim salanmasnda seminer ve konferanslarn katks aratrlmtr. Bunun iin son iki retim ylnda Ahi Evran niversitesi, Kaman MYOnda gerekletirilen seminer, konferans, eitim kursu, anma ve kutlama programlar ve iir dinletisinin renciler tarafndan hangi konularda ne kadar faydal bulunduu incelenmitir. Aratrma bulgularna gre rencilerin kendilerini alanlarnda gelitirmek iin en ok internetten aratrma yaptklar, ikinci olarak seminer ve konferanslara katlma aktivitelerinde bulunduklar belirlenmitir. rencilerin byk bir blm konferans ve seminerlere katlm gstermitir. Konferans ve seminerlere katlan rencilerin ounun nemli grdkleri ksmlar not aldklar, gerekletirilen konferans ve seminerleri sunan konumaclar yetkin bulduklar anlalmtr. rencilerin nemli bir ksm mesleki, sosyal ve kltrel geliimleri asndan konferans ve seminerleri faydal bulmakta, hazrlayacaklar zgemilerinde katldklar seminer ve konferanslar belirteceklerini ifade etmektedirler. Eitim kurumlarnn eitim sreci iinde, konu ve sunum yapacak kiilerin titizlikle belirlendii seminer ve konferanslar gerekletirmelerinin ileride teknik eleman olacak rencilerin btnsel geliimine olumlu katklar bulunaca dnlmektedir. Anahtar Kelimeler: naat teknikerlii eitimi, Konferans, Seminer, Mesleki geliim, Sosyal ve kltrel geliim 1. GR ada eitim felsefesi iinde yalnzca retim elemanlarnn teorik bilgileri anlatmalar, rencilerin tuttuklar notlardan ve ilgili kaynak kitaplardan yaptklar almalarla baar salamalar yaklam tarihi yntemlerden biri olarak deerlendirilmektedir. Gnmzde gerek rencilik srecinde, gerek meslek iinde gerekse mr boyu srekli renim yaklamnda, uzman ve deneyimli kimselerin birikim ve nerilerinden faydalanmak hayati nem arz etmektedir. Bunun en nemli enstrmanlar da seminer, konferans ve kurslardr. rencilerin sosyal ve kltrel geliimlerinde tiyatro, iir, mzik, resim vb. sanatsal etkinliklerin nemli yeri bulunmaktadr. Ulusal gnlerde ve bayramlarda yaplan anma trenleri ve kutlamalar da bizzat iinde bulunulan bir gruba dahil olarak bilinlenme, ortak duygular gelitirme ve tartmalar yapma konularnda faydalar salamaktadr. Eitim bireysel adan amalara ulama baarsn artrmaya ynelik, renci davran, bilgi, yetenek ve gdlenmelerini deitirme srecidir. Kurumsal adan eitim ise rgtn etkinlik ve verimlilik asndan mevcut baarsn gelitirmeyi amalayan ynetim aracdr [1]. 39

Gentrk ve arkadalar, meslek yksekokullarnn ktisadi ve dari Programlar ierisinde yer alan muhasebe ile iletme programlarnda okuyan renciler zerinde yaptklar aratrmada; rencilerin, ilgili seminer, konferans, panel, kurslar ve benzeri etkinliklerin, meslek uygulamalarnda faydas olacan dndklerini belirlemilerdir. Ayn ekilde eitim program yannda meslekle ilgili gerekletirilen seminer, konferans vb. etkinliklerin meslei yaparken faydas olaca noktasnda rencilerin verdikleri yantlarda bir gr ayrl da bulunmamtr. Aratrmaclar, almalarnn sonunda; derslerin panel, konferans, sempozyum, altay gibi bilimsel etkinliklerle destelenmesinin rencilerin mesleki geliimleri iin olumlu katk salayacan ifade etmilerdir [2]. Bilimsel alma yaplmas iin eitim vermeli; kurs, kongre, seminer, sempozyum, konferans, panel dzenlemeli, yaynlar yapmal ve gen aratrmaclar desteklemek zere aratrma yarmalar dzenleyerek dller vermelidir [3]. Yenign ve Grel, rencilerin dnya ile entegrasyonunu, bilgilerin paylalmasn, yeni bilgi ve bilim insanlaryla tanmalarn salamak, dnyaya almak ve ufuk oluturmak iin ulusal ve uluslararas dzeydeki seminer, sempozyum, kongre, konferans, workshop, ortak proje almalar, renci mbadeleleri ve benzeri aktivitelere katlmlarn salamann, ynlendirmenin ve mali desteklemede bulunmann srekli eitimin bir paras olmas gerektiini belirtmilerdir [4]. Hamamc ve arkadalarnn yapm olduklar aratrmada, konferans ve seminerlere katlmann, mesleki konular meslektalarla tartmann, ilgili yaynlar [kitap, dergi vb.] okumann ve cinsiyetin mesleki doyumun nemli yordayclar olduunu belirlenmitir [5]. Trkiye Ekonomi Politikalar Aratrma Vakfnn Yerel Ynetimlerde Hizmet i Eitim isimli yaynnda, hizmet ii eitim yntemleri hedef kitleleri asndan byk gruplar, kk gruplar, seilmi gruplar, bireyler, ve dier olmak zere gruplandrlmtr. Kk gruplar iin yararl teknikler i banda sistemli gzetim, seminer, kurs, tartma grubu, komite veya alma grubu, sendika, duyarlk veya eitim grubu, proje grubu, pratik alma grubu olarak tanmlanmtr. Seilmi gruplar iin yararl teknikler ise konferans, yuvarlak masa, sempozyum veya panel, atlye olarak belirlenmitir [6]. Dzeltici, eksiklii giderici ve gelitirici eitim, uygulama yaparken verilmelidir. banda bire-bir olarak verilen eitim panel, kurs, seminer, konferans eklinde dier zamanlarda verilen eitimlerle birlikte etkili ve verimli olacaktr. Dier bir nemli nokta da eitimi, yeterli olanlarn vermesidir. Aksi takdirde eitimden beklenen yarar elde edilemez [7]. niversite eitimini tamamlam mhendislerin, mhendislik hayatlar boyunca, bir ekilde eitimin sreklilii iinde kalabilme olanaklarnn nasl salanabilecei dnlmelidir. niversite sonras inaat mhendislii eitimi ile ilgili olarak, yaplacak bilimsel toplant, seminer, konferans, v.b. faaliyetler, meslekteki mhendislerin yeniliklerden haberdar edilmesinde nemli aralardr [8]. 2. ALIMANIN NEM Bu almada inaat teknikerlii eitiminde mesleki, sosyal ve kltrel geliim salanmasnda seminer ve konferanslarn katks aratrlmtr. Bunun iin son iki retim ylnda Ahi Evran niversitesi, Kaman MYOnda gerekletirilen seminer, konferans, eitim kursu, anma ve kutlama programlar ve iir dinletisinin renciler tarafndan hangi konularda ne kadar faydal bulunduu incelenmitir.

40

2. ANA KONU naat teknikerlii eitiminde mesleki, sosyal ve kltrel geliim salanmasnda; seminerler, konferanslar, eitim programlar, anma ve kutlama faaliyetlerinin katks aratrlmas iin son iki retim ylnda Kaman MYOnda gerekletirilen toplam 15 seminer, konferans, eitim kursu, anma ve kutlama programlar ve iir dinletisinin renciler tarafndan hangi konularda ne kadar faydal bulunduu incelenmitir. Bu amaca ynelik olarak Ahi Evran niversitesi, Kaman MYO, naat Program ikinci snf rencilerinden 91 tanesine bir anket uygulanmtr. 24 adet oktan semeli sorudan oluan anket, katlmak isteyen renciler tarafndan, isim belirtilmeden ve zaman snrlamas olmakszn yantlanmtr. Anket uygulamas iki yllk eitimin son dneminin son gnlerinde yaplarak tm renim sresi deerlendirilmeye allmtr. Edinilen bulgular aada ekil ve tablolar yardm ile sunulmutur. 3. BULGULAR Cinsiyet dalm ile ilgili soruya cevap veren renci says ise 90dr. Anket sonularna gre cinsiyet dalmnda erkek rencilerin okluu gzlemlenmektedir. ekil 1. de grld gibi ankete katlan erkek renci oran %80 [72 renci]; kz renci oran ise %20 [18 renci ]dir.
Cinsiyet Dalm

18; 20%
Bay

72; 80%

Bayan

ekil 1. Cinsiyet dalm

Anket yaplan rencilerin ya aral ise u ekildedir: [Soruya 89 renci cevap vermitir.] Yant veren 18 ya ve alt-2 renci [%2], 19-20 ya-38 renci [%43], 21-22 ya34 renci[%38], 23-25 ya-15 renci [%17], olarak belirlenirken 2 renci, yan belirtmemitir. Bu durum ekil 2. de gsterilmitir. naat Teknikerlii Eitimi alan rencilerin byk bir blm olan 72 renci [%80,89] 19-22 ya aralndadr.

41

Ya Aralklar
40 35 30 25 20 15 10 5 0 38 34
18 ya ve alt 19-20 ya

15

21-22 ya 23-25 ya

2 1

ekil 2. Ya aralklar

Eitimde n bilgi dzeyi nemli bir unsurdur. n bilgiye sahip renci teknik alanda edindii bilgileri daha abuk kavrar ve daha kolay bir biimde uygulamada kullanr. rencilerin okuduklar blm hakkndaki n bilgilerinin durumunu grebilmek iin sorulan soruya ankete katlan 91 rencinin hepsi fikir belirtmitir. Buna gre soruya cevap veren rencilerin %52si [47 renci] tercihleri srasnda okuduklar alanla ilgili n bilgiye sahip olduklarn belirtirken; %48i ise [44 renci] okuduklar alanla ilgili herhangi bir n bilgiye sahip olmadan naat Teknikerlii Eitimini tercih ettiklerini belirtmilerdir. Bu durum ekil 3. te gsterilmitir.

rencilerin Okuduklar Blm Hakkndaki n Bilgiye Sahip Olma Oranlar

44; 48%
Evet Hayr

47; 52%

ekil 3. Okunulan program hakknda nceden herhangi bir n bilgiye sahip olup olmama

Teknikerlik Eitimini alan ikinci snf rencilerine naat Blmnde eitim ve retim grmeden nceki mesleki bilgi durumunuzla uanki bilgi durumunuzu karlatrdnzda ne dnyorsunuz? sorusu sorulduunda ankete katlan 91 renci de bu soru hakknda fikir belirtmitir. 91 renciden 35i [% 38.46] ok fazla bilgi edindiine inanrken; 43 renci [%47.25] edindikleri bilgilerin orta derece de olduunu dnmektedir. 6 renci [%6.59] Az bilgi edindiini dnmekte; 5 renci [% 5,49] eitime balarken bildiklerinden farkl bir bilgi edindiklerine inanmamaktadr. 2 renci ise [%2.20] bu soru hakknda fikirsiz kalmtr.

42

Cevaplar incelendiinde naat teknikerlii Eitimi alan rencilerin yarya yakn 43 renci [%47.25] edindikleri mesleki bilgileri orta dzeyde grmektedir. 35 renci [%38.46] eitime baladklar andan itibaren u anki durumunu karlatrdnda ok fazla bilgi edindiini dnmektedir. Bu durum Tablo 1. de gsterilmitir.
Tablo 1. naat Teknikerlii blmnde eitim ve retim grmeden nceki mesleki bilgi birikimi ile u anki bilgi birikimlerinin karlatrlmas

Cevaplar Frekans ok fazla bilgi edindiime inanan 35 Orta derecede bilgi edindiime inanan 43 Az bilgi edindiime inanan 6 Eitime balarken bildiimden farkl bir bilgi edindiime inanmayan 5 Fikri olmayan 2 Toplam 91

Yzde 38.46 47.25 6.59 5.49 2.20 100.00

rencilere naat Programnda eitim ve retim grmeden nceki sosyal bilgi durumunuzla uan ki bilgi durumunuzu karlatrdnzda ne dnyorsunuz? sorusu sorulduunda ankete katlan 91 renciden 90 bu soruya cevap vermi; 1 renci soruyu yantsz brakmtr. 90 renciden 20si [%22,22] ok fazla bilgi edindiine inanrken; 49 renci [%54.44] orta derece de bilgi edindiine inanmaktadr. Soruya cevap veren 10 renci [%11.11] az bilgi edindiklerine inanrken; 8 renci [%8.89] eitimlerine balarken bildiklerinden farkl bir bilgi edindiklerine inanmamaktadrlar. Soruya cevap veren 3 rencinin ise [%3.33] herhangi bir fikri yoktur. Sonulara bakldnda rencilerin byk bir blmnn [20+49+10=79 renci %87.11] niversite eitimleri srasnda sosyal bilgi edindiklerini gstermektedir. Bu durum Tablo 2. de gsterilmitir.
Tablo 2. naat Teknikerlii blmnde eitim ve retim grmeden nceki sosyal bilgi birikimi ile uanki bilgi birikimlerinin karlatrlmas

Cevaplar Frekans ok fazla bilgi edindiime inanan 20 Orta derecede bilgi edindiime inanan 49 Az bilgi edindiime inanan 10 Eitime balarken bildiimden farkl bir bilgi edindiime inanmayan 8 Fikri olmayan 3 Toplam 90

Yzde 22.22 54.44 11.11 8.89 3.33 100.00

rencilere naat Programnda eitim ve retim grmeden nceki kltrel bilgi durumunuzla uan ki bilgi durumunuzu karlatrdnzda ne dnyorsunuz? sorusu sorulduunda ankete katlan 91 renciden 87 si [% 95,60 ] bu soruya cevap vermi; 4 renci [% 4,40 ] soruyu yantsz brakmtr. 87 renciden 10 u [%11.49] ok fazla; 42 si [%48.28] orta derece de; 17 si [%19.54] az bilgi edindiklerini ifade ederken; 13 renci ise [%14.94] eitime balarken bildiklerinden farkl bir bilgi edindiklerine inanmamaktadrlar. 5 rencinin [%5.75] soru ile ilgili fikri bulunmamaktadr. Sonulara bakldnda rencilerin byk bir blmnn [10+42+17=69 renci %79.31] niversite eitimleri srasnda kltrel bilgi edindiklerini gstermektedir. Bu durum Tablo 3. te gsterilmitir. 43

Tablo 3 . naat Teknikerlii blmnde eitim ve retim grmeden nceki kltrel bilgi birikimi ile uan ki bilgi birikimlerinin karlatrlmas

Cevaplar Frekans ok fazla bilgi edindiime inanan 10 Orta derecede bilgi edindiime inanan 42 Az bilgi edindiime inanan 17 Eitime balarken bildiimden farkl bir bilgi edindiime inanmayan 13 Fikri olmayan 5 Toplam 87

Yzde 11.49 48.28 19.54 14.94 5.75 100.00

rencilerin renim grdkleri alanla ilgili kendilerini nasl gelitirdiklerinin anlalmas renimleri srasnda gelitirilecek yeni eitim ve retim teknolojilerinin ve yntemlerinin oluturulmas bakmndan son derece nemli bir husustur. rencilerin branlar ile ilgili kendilerini gelitirmek iin neler yaptklarn belirlemek iin sorulan ve birden ok yant verilmesinin mmkn olduu soruya alnan yantlar Tablo 4.teki gibi olmutur. Buna gre rencilerin kendilerini alanlar ile ilgili gelitirmek iin en ok internetten aratrma yaptklar belirlenmitir. kinci olarak seminer ve konferanslara katlma, nc olarak ise kitap okuma aktivitelerinde bulunduklar belirlenmitir.
Tablo 4. rencilerin renim grlen alanla ilgili kendilerini gelitirmek iin neler yaptklar

Cevaplar Kitap okuyan Teknik dergileri takip eden Fuarlara giden Kurslara giden Teknik gezilere katlan nternetten aratrma yapan Seminer ve konferanslara katlan Baka niversitelerde benzer blmlerde okuyan arkadalaryla gren Yksekokuldaki retim elemanlar ile gren Meslektalaryla iletiim kuran Kendini gelitirmek iin hibir ey yapmayan naat ustalar ile gren Dier izim zerinde alan Taeronlarla iletiim iinde olan

Frekans 45 20 16 30 21 70 56 39 27 24 5 1 1 1

rencilerin okuduklar blmde renimleri boyunca konferans ve seminerlere katlma sklklar sorulduunda soruya ankete katlan 90 renci cevap vermitir. Cevap verenlerin %39 u [35 renci] renimleri boyunca okullarnda yaplan tm konferans ve seminerlere katlmlardr. % 44 [40 renci] okullarnda yaplan konferans ve seminerlerin Byk bir blmne; %10u [9 renci] Yaklak yarsna; %1 i de [1 renci] Kk bir blm ne katlmlardr. renimleri boyunca okulunda dzenlenen konferans ve seminerlere hi katlmayanlar soruya cevap verenlerin %6sn [5 renci] oluturmaktadr. Bu verilere gre rencilerin byk bir blm [%94;85 renci] konferans ve seminerlere katlm gstermitir. Bu durum ekil 4. te gsterilmitir.

44

Konferanslara ve Seminerlere Katlma Skl

5; 6%
Hepsine katldm

1; 1%

9; 10%

35; 39%

Byk bir blmne katldm Yaklak yarsna katldm

40; 44%

Kk bir blmne katldm Hi katlmadm

ekil 4. Kaman MYOda yaplan konferanslara ve seminerlere katlma skl

naat Teknikerlii Eitimi gren ikinci snf rencilerinden eitimleri srasnda okullarnda gerekletirilen 15 konferans, seminerler, eitim kursu, anma ve kutlama etkinlii ile iir dinletisinden hangilerinin kendilerine daha faydal olduklarn belirtmeleri istenmi, birden ok seenein iaretlenmesinin mmkn olduu bu soruya verilen yantlar Tablo 5. teki gibi olumutur. Buna gre Trkiye Teknikerler Birlii Ynetim Kurulu yelerince verilen Teknikerlik Meslei ve Uygulamalar isimli konferans, renciler tarafndan en ok faydas olduuna inanlan aktivite olmutur. kinci olarak Bayndrlk Bakanl, Yap leri Daire Bakanl, Yap Denetimi ube Mdr DR. n. Mh. Umut Naci Baykan tarafndan verilen Yap Denetimi Mevzuat ve Uygulamalar isimli konferans; nc olarak ise n. Mh. Ahmet ahin tarafndan verilen Beton retimi isimli konferans renciler tarafndan en ok faydas olduuna inanlan konferanslar olarak ne kmlardr. Bu durum Tablo 5. te gsterilmitir.
Tablo 5. Kaman MYOda gerekletirilen seminer ve konferanslardan hangilerinin daha faydal bulunduu

Faydal Olduunu Dnenler 6 renci

Tarih 34.11.2007

Faaliyet Tr Eitim Kursu

Konusu

Seminer/Konferans veren kiinin Ad Soyad

ISO 9001-2000 Kalite Sezaattin DEMRC Ynetim Sistemleri Yeni Giriimci /Arge 7 renci 27.11.2007 Hasan YILDIZ Destekleri Toplants Prof.Dr. Elad 14 renci 29.04.2008 Konferans Szde Ermeni Soykrm HSEYN idem KOL, zer E-devlet Srecinde Cbs GNE, Tabanl Standartlar, 3 renci 2.05.2008 Seminer Dicle EREMREM, Kullanm Alanlar ve Serdar KP, Uygulamalar Neslihan ST Kaman MYO 10. Yl 16 renci 22.10.2008 Seminer Kurulu Yldnm Erkan SARA Etkinlikleri Hasta Haklar ve 16 renci 23.10.2008 Konferans Melek ARIKAN Sorumluluklar 45

14 renci 29.10.2008 Konferans 35 renci 05.11.2008

17 renci

30.12.2008

35 renci 31.12.2008

49 renci 04.03.2009

44 renci 09.03.2009 30 renci 19.03.2009 41 renci 24.03.2009 46 renci 01.04.2009

Kaman MYO 29 Ekim Mehmet Akif ALKAYA, Kutlama Etkinlikleri Berkan KARASU Yurtii ve Yurtd Konferans naat Projelerinde naat Hseyin AKIRCA Teknikerlerinin Yeri Okut. Mehmet Akif iir ALKAYA, retmen 5. Mevsim Dinletisi Berkan KARASU ve Orenciler Tula ve Kiremit retimi, lgili Konferans Ynetmelik ve etin ELK Standartlar ile Uygulama Esaslar Ertan KILI, evket GLK Teknikerlik Meslei ve Enver ERDOAN, Konferans Uygulamalar Rdvan SARIMEHMETOLU Mehmet BACI Konferans Beton retimi Ahmet AHN Arama Becerilerinin Gelitirilmesi ve Online Fazl KK Erhan Seminer Hizmetlerinin YKSEKOL Tantlmas Seminer naat Projelerinde Sre Elvan ODABAI Yap Denetimi Mevzuat Dr. Umut Naci Konferans ve Uygulamalar BAYKAN

Not tutmak bilginin saklanmas, gerektiinde hatrlanmas ve tekrar edilip tazelenmesi, gelitirilmesi bakmndan gerekli bir unsurdur. Aratrma kapsamnda konferans ve seminerlere katlan rencilere nemli grdkleri ksmlar kayt altna alp almadklar sorulduunda rencilerin %59unun [52 renci] nemli grdkleri ksmlar kayt altna aldklar; %41inin ise [36 renci] not tutmadklar, edindikleri bilgileri kayt altna almadklar belirlenmitir. Bu durum ekil 5. te gsterilmitir.

46

Konferans-Seminerlerde Not Tutma

Hayr 36 41% Evet 52 59%

ekil 5. Kaman MYOda yaplan konferanslarda nemli grlen ksmlarn renciler tarafndan kayt altna alnmas

hayatnda alanlarn aktif, giriimci ve gelimelere ak olmas beklenmektedir. Bir bireyin aktif, katlmc olup olmad da sosyal hayatndan, katld ortamlardaki faaliyetlerden anlalr. Kiilerin katldklar her trl etkinlii [zellikle alt alan ile ilgili] kayt altna almalar faydal bir uygulama olabir. Bylelikle karsndaki baka bir bireye kendini daha rahat bir biimde ifade edebilir, tecrbelerini, bilgi ve becerilerini kaynaklara dayandrarak aktarabilir. Aratrma sonularna gre konferans ve seminerlerin listesini tutuyor musunuz? sorusuna cevap verenlerin %30u [26 renci] katldklar konferans ve seminerlerin listesini tutmakta; %70i ise [61 renci] katldklar konferans ve seminerlerin listesini tutmamaktadrlar. Bu sonu rencilerin ounun katldklar aktiviteleri kayt altna almadklarn gstermektedir. Bu durum ekil 6. da gsterilmitir.

Konferans-Seminerlerin Listesini Tutma

Evet 26 30%

Hayr 61 70%
ekil 6. Katlnan seminer ve konferanslarn bir listesinin tutulup tutulmamas

zgemi, kiilerin bilgi ve becerilerinin, yeterliklerinin yazl olarak anlatld bir belgedir. Bireyler i bulabilmek, i grmesinde kendini daha kolay ve etkin bir biimde anlatabilmek, tantabilmek iin zgemi yazlar olutururlar. rencilere bu kapsamda zgemilerinde katldklar konferans ve seminerleri belirtmenin i bulmadaki avantaj hakknda ne dnyorsunuz? sorusu yneltilmitir. Soruya cevap verenlerden zgemilerinde katldklar konferans ve seminerlerin i bulmada ok avantaj salayacan dnen 21 renci [%37,5], orta derecede avantaj salayacan dnen 18 renci [%32,14], az avantaj salayacan dnen 7 renci [%12,5] avantaj salayacandan emin olmayan 6 renci [%10,71] ve hibir avantaj salamayacan dnen 4 renci [%7,14] bulunmaktadr. 47

Ankete katlan 35 renci [%38,46 ] bu konu hakknda herhangi bir gr belirtmemitir. Bu durum ekil 7.de gsterilmitir.
Konferans-Seminerlerin CV'de Belirtmenin Bulmadaki Avantaj
25 20 15 10 5 0 21

18 7 6

Evet ok avantaj Orta derecede salyacan avantaj salyacan dnyorum dnyorum

Az avantaj salyacan dnyorum

Avantaj salyacana emin deilim

Hi avantaj salamayacan dnyorum

ekil 7. zgemilerde katlnan konferans ve seminerlerin belirtmesinin i bulmada avantaj salayp salamayaca

Aratrma kapsamnda rencilerin katldklar konferans ve seminerleri i bavurular iin oluturduklar zgemilerde belirtip belirtmeyeceklerinin tespiti iin sorulan soruya cevap verenlerden %59u [51 renci] evet belirtmeyi dnyorum cevabn verirken; %41i ise [36 renci] hayr belirtmeyi dnmyorum cevabn vermitir. Bu sonu konferans ve seminerlerde not tutma oran ile paralellik gstermektedir. Konferans ve seminerlerde not tutan rencilerin zgemilerinde de konferans ve seminerleri belirtmesi muhtemel grnmektedir. Bu durum ekil 8. de gsterilmitir.
Konferans-Seminerleri CV'de Belirtme

Hayr 36 41%

Evet 51 59%

ekil 8. Katlnan konferans ve seminerleri zgemilerde belirtmeyi dnme

Aratrma kapsamnda rencilerden renimleri boyunca okullarnda gerekletirilen konferanslar ve seminerleri sunan konumaclarn yetkinliklerini deerlendirmeleri istenmitir. Elde edilen sonulara gre soruya cevap verenlerin %62si [54 renci] konumaclar yetkin; %37si [32 renci] orta derecede yetkin; %1i de [1 renci] yetkin deil olarak nitelendirmilerdir. Bu durum ekil 9. da gsterilmitir.

48

Konferans-Seminer Konumaclarnn Yetkinlikleri

Hayr yetkin deiller 1 1% Orta derecede yektinler 32 37%

Evet yetkinler 54 62%

ekil 9. Kaman MYOda konferans ve seminerleri veren konumaclarn yetkinliklerinin deerlendirilmesi

naat Teknikerlii Eitimi alan rencilere okullarnda dzenlenen konferans ve seminerlerin konularnn mesleki, sosyal ve kltrel geliime uygunluklarn deerlendirmeleri istenmitir. Soruya ankete katlan 91 rencinin 85i [%93,41] cevap vermi 6 renci [%6,59] herhangi bir gr belirtmemitir. Cevap veren rencilerin 42si [%49.41] seminerler ve konferanslarn konularnn ok uygun olduuna inanmaktadr. rencilerin 37si [%43.53] seminerler ve konferanslarn konularnn yeteri kadar uygun olduuna inanmakta; 6 renci ise [%7.06] seminerler ve konferanslarn konularnn uygun olmadna inanmakta drlar. Bu durum Tablo 6. da gsterilmitir.
Tablo 6. Kaman MYOda verilen seminer ve konferanslarn konularnn mesleki, sosyal ve kltrel geliime uygunluu

Cevaplar ok uygun olduuna inanan Yeterli kadar uygun olduuna inanan Uygun olmadna inanan Toplam

Frekans 42 37 6 85

Yzde 49.41 43.53 7.06 100.00

Aratrma kapsamnda rencilerden renimleri boyunca katldklar konferans ve seminerleri mesleki geliimleri asndan deerlendirmeleri istenmitir. Soruya 89 renci cevap vermi 2 renci herhangi bir yant vermemitir. Soruya yant veren rencilerin 44 [%49,44] mesleki geliimleri asndan konferans ve seminerleri ok faydal bulurken; 30 renci [%33,71] konferans ve seminerlerin mesleki geliimleri iinorta derecede faydal olduunu dnmektedir. Mesleki geliimleri iin konferans ve seminerlerin faydal olmadn dnen renci says 3 tr [% 3,37]. Bu durum ekil 10. da gsterilmitir.

49

Mesleki Geliim in Konferans-Seminerlerin Faydas

Hi faydal olmadna inanyorum Faydal olduundan emin deilim Az faydal olduuna inanyorum Orta derecede faydal olduuna inanyorum ok faydal olduuna inanyorum 0 10 20 30 40 3 5 7 30 44 50

ekil 10. Mesleki geliim iin konferans ve seminerlerin ne kadar faydal bulunduu

niversiteler bireyleri sosyalletirmede nemli bir misyona sahiptirler. rencilere retilen teknik bilgi ve becerilerin dnda gerekletirilen sportif ve kltrel aktiviteler rencileri toplum hayatna kaynatrmaktadr. Konferans ve seminerlerin rencilerin sosyal geliimine etkisinin belirlenmesi iin sorulan soruya verilen yantlar ekil 11.de grlmektedir. Buna gre 35 renci [%39,33] konferans ve seminerlerin sosyal geliimleri iin ok faydal olduuna inanmaktadrlar. Konferans ve seminerleri 38 renci [%42,70] orta derecede faydal bulurken 11 renci [%12,36] az faydal bulmaktadr. Konferanslar ve seminerlerin sosyal geliimleri iin herhangi bir faydas bulunduunu dnmeyen rencilerin says 3 tr[%3,37].
Sosyal Geliim in Konferans-Seminerlerin Faydas
40 35 30 25 20 15 10 5 0 35 38

11 2 ok faydal olduuna inanyorum Orta derecede faydal olduuna inanyorum Az faydal olduuna inanyorum Faydal olduundan emin deilim 3 Hi faydal olmadna inanyorum

ekil 11. Sosyal geliim iin konferans ve seminerlerin ne kadar faydal bulunduu

rencilere aratrma kapsamnda niversite eitimleri srasndaki konferans ve seminerlerin kltrel geliimlerine faydas sorulmutur. Soruya 89 renci cevap vermi; 2 renci soruyu yantsz brakmtr. Sonular ekil 12. de grlmektedir. Buna gre cevap veren rencilerin byk ounluu [35+34+10] 79 renci [%88,76] konferanslar ve seminerlerin kltrel geliimlerine az yada ok faydas olduunu belirtmilerdir.

50

Kltrel Geliim in Konferans-Seminerlerin Faydas

40 35 30 25 20 15 10 5 0 35 34

10 5 5

ok faydal olduuna inanyorum

Orta derecede faydal olduuna inanyorum

Az faydal olduuna inanyorum

Faydal olduundan emin deilim

Hi faydal olmadna inanyorum

ekil 12. Kltrel geliim iin konferans ve seminerlerin ne kadar faydal bulunduu

rencilerin okullarnda verilen seminer ve konferanslarn says hakkndaki dncelerini belirlemek iin sorulan soruya 89 renci cevap vermi; 2 renci herhangi bir yant vermemitir. Buna gre rencilerin %13 [12 renci] renimleri boyunca yaplan konferanslar ve seminerleri gereinden fazla olarak nitelendirmektedir. Soruya cevap veren rencilerin %62si ise [55 renci] konferans ve seminerlerin yeteri kadar yapldna inanmaktadr. Seminer ve konferanslarn Gereinden az yapldn dnenler ise %25lik [22 renci] bir dilimi oluturmaktadr. Bu durum ekil 13. te gsterilmitir.
Konferans-Seminerlerin Says
Gereinden az yapldna inanyorum 22 25% Gereinden fazla yapldna inanyorum 12 13%

Yeteri kadar yapldna inanyorum 55 62%

ekil 13. Kaman MYOda verilen konferans ve seminerlerin says hakkndaki dnceler

rencilere okullarnda gerekletirilen konferans ve seminerleri veren konumaclarn branlar hakkndaki tercihleri sorulmutur. Birden ok seenein iaretlenebildii sorunun verileri Tablo 7. de grlmektedir. Buna gre renciler verdikleri cevaplarla konferanslar ve seminerleri sunan kiilerin tercih ettikleri branlarn oktan aza doru naat Mhendisi, naat Teknikeri, Teknik Uzman ve Mimar olarak sralamlardr.

51

Tablo 7. Kaman MYOda yaplan/yaplacak seminer ve konferanslar verenlerin branlar konusundaki tercihler

Cevaplar naat mhendisi Mimar Teknik uzman naat teknikeri

Frekans 57 41 52 55

renciler mesleki yaantlarna balarken kendilerine bilgili, becerili ve deneyimli kiileri rnek alrlar ve kendilerini rnek aldklar kiiler gibi yetitirmeyi amalarlar. rencilerin renimleri srasnda konferans ve seminerleri veren kiileri mesleki geliimleri asndan rnek alp almadklarn belirlemek iin sorulan soruya 86 renci cevap vermi; 5 renci herhangi bir yant vermemitir. Buna gre konferanslar ve seminerleri veren konumaclarn byk oranda rnek alnabilecek nitelikte bulunduu anlalmaktadr. Bu durum Tablo 8. den anlalmaktadr.
Tablo 8. Kaman MYOda seminer ve konferans veren kiiler rencilerin kiisel ve mesleki geliimine ne kadar rnek olabilecei

Cevaplar ok fazla dzeyde rnek olduuna inanan Orta dzeyde dzeyde rnek olduuna inanan ok az dzeyde dzeyde rnek olduuna inanan Toplam

Frekans 27 52 7 86

Yzde 31.40 60.47 8.14 100.00

Milli Bayramlar bireylerin kiisel geliimleri, vatandalk ve yurttalk sevgisi gibi duygu ve dncelerinin gelimesine neden olur. Aratrma kapsamnda Kaman MYO bnyesinde gerekletirilen anma ve kutlama programlarnn rencilerin vatandalk, yurt sevgisi gibi duygu ve dncelerinde bilinlerinin artmasna faydal olup olmad da aratrlmtr. Sonular Tablo 9 da gsterilmitir. Buna gre soruya cevap veren rencilerin yardan fazlas [46 renci, %52.87] anma ve kutlama programlarnn vatandalk, yurt sevgisi gibi duygu ve dncelerinde bilinlerinin artmasnda faydal olduunu belirtmilerdir.
Tablo 9. Kaman MYOda dzenlenen milli bayramlardaki anma ve kutlama programlarnn vatandalk, yurt sevgisi gibi duygu ve dncelerde bilinlenmeye faydal olup olmad

Cevaplar Hayr olmuyor Fark etmiyor Evet oluyor Toplam

Frekans 11 30 46 87

Yzde 12.64 34.48 52.87 100.00

Gelecein teknik elemanlarn mesleklerine ve hayata hazrlayabilmek iin gelecekte dzenlenecek konferans ve seminerleri hangi kurulularn/kimlerin vermesin tercih edildii aratrma kapsamnda aratrlm ve sonular Tablo 10. da gsterilmitir. Bu soruda birden ok seenein iaretlenmesine izin verilmitir. Sonulara gre gelecein Teknik Elemanlar ileride yaplacak konferans ve seminerlerin sunumunda arln inaat sektrnde bulunan firmalarda olmasn istemektedirler.

52

naat sektrndeki firmalar srasyla meslek birlikleri, yap malzemesi reticileri, inaat gereleri reticileri, yap makineleri reticileri ve kamu kurulular izlemektedir.
Tablo 10. Kaman MYOda gelecekte yaplacak olan konferans ve seminerleri hangi kurulularn/kimlerin vermesinin tercih edildii

Cevaplar Meslek birlikleri naat sektrnde bulunan firmalar Yap makineleri reticileri Kamu kurulular Yap malzemesi reticileri naat gereleri reticileri

Frekans 45 71 30 27 40 34

rencilerin baka faklte/meslek yksekokullarndaki alanlar ile ilgili konferanslar ve seminerlerden haberdar olup olmadnn belirlenmesi iin ankette sorulan soruya 88 renci cevap vermi; 3 renci herhangi bir gr belirtmemitir. Sonular ekil 14.te verilmitir. Buna gre rencilerin nemli bir blm olan 65 renci [%74] baka niversitelerin faklte/meslek yksekokullarnda alanlar ile ilgili konferanslar ve seminerlerden haberdar deillerdir. Bu durum rencilerin baka niversitelerdeki aktiviteleri yeterince takip etmediklerini gstermektedir.
Baka niversitelerdeki Konferans-Seminerlerden Haberdar Olma
Evet 23 26%

Hayr 65 74%

ekil 14. rencilerin baka niversitelerin Faklte/Meslek Yksekokullarnda renim alanndaki konferans ve seminerlerden haberdar olmalar

4. SONULAR alma verileri esas alnarak aadaki karmlar yaplabilir; naat teknikerlii eitimi gren rencilerin byk blm erkektir. Bayan rencilerin oran bete bir dzeyindedir. naat Teknikerlii Eitimi alan rencilerin byk bir blm 19-22 ya aralndadr. rencilerin %52si tercihleri srasnda okuduklar alanla ilgili n bilgiye sahip olduklarn belirtirken; %48i ise herhangi bir n bilgiye sahip olmadan naat Teknikerlii Eitimini tercih ettiklerini belirtmilerdir.

53

naat teknikerlii eitimi alan rencilerin yarya yakn [%47] edindikleri mesleki bilgileri orta dzeyde grmektedir. Yaklak her renciden biri ise [%38] eitime baladklar anla u anki durumlarn karlatrdklarnda ok fazla bilgi edindiklerini dnmektedir. rencilerin byk bir blm [%87] niversite eitimleri srasnda sosyal bilgi edindiklerini ifade etmektedirler. rencilerin byk bir blm [%79] niversite eitimleri srasnda kltrel bilgi edindiklerini ifade etmektedirler. rencilerin kendilerini alanlar ile ilgili gelitirmek iin en ok internetten aratrma yaptklar belirlenmitir. kinci olarak seminer ve konferanslara katlma, nc olarak ise kitap okuma aktivitelerinde bulunduklar belirlenmitir. rencilerin byk bir blm [%94] okullarnda gerekletirilen konferans ve seminerlere katlm gstermitir. Trkiye Teknikerler Birlii Ynetim Kurulu yelerince verilen Teknikerlik Meslei ve Uygulamalar isimli konferans, renciler tarafndan en ok faydas olduuna inanlan aktivite olmutur. kinci olarak Bayndrlk Bakanl, Yap leri Daire Bakanl, Yap Denetimi ube Mdr Dr. Umut Naci Baykan tarafndan verilen Yap Denetimi Mevzuat ve Uygulamalar isimli konferans; nc olarak ise bir yap kimyasallar reticisi firmada alan n. Mh. Ahmet ahin tarafndan verilen Beton retimi isimli konferans renciler tarafndan en ok faydas olduuna inanlan konferanslar olarak ne kmlardr. Konferans ve seminerlere katlan rencilerin %59unun nemli grdkleri ksmlar kayt altna aldklar; % 41inin ise not tutmadklar, edindikleri bilgileri kayt altna almadklar belirlenmitir. rencilerin nemli bir blm [%82] zgemilerinde katldklar konferans ve seminerleri belirtmenin i bulmada avantaj salayacan dnmektedirler. rencilerin %59u katldklar konferans ve seminerleri i bavurular iin oluturduklar zgemilerde belirteceklerini, %41i ise belirtmeyeceklerin ifade etmitir. rencilerin byk blm okullarnda gerekletirilen konferans ve seminerleri sunan konumaclar yetkin bulduklarn ifade etmilerdir. rencilerin %49u seminerler ve konferanslarn konularnn mesleki, sosyal ve kltrel geliimleri iin ok uygun olduuna, %44 yeteri kadar uygun olduuna ve %7si ise uygun olmadna inanmakta drlar. rencilerin nemli bir ksm [%91] mesleki geliimleri asndan konferans ve seminerleri faydal bulmaktadr. rencilerin nemli bir ksm [%94] sosyal geliimleri asndan konferans ve seminerleri faydal bulmaktadr. rencilerin nemli bir ksm [%89] kltrel geliimleri asndan konferans ve seminerleri faydal bulmaktadr. rencilerin %13 renimleri boyunca gerekletirilen konferans ve seminerleri gereinden fazla olarak nitelendirmektedir. %62si konferans ve seminerlerin yeteri kadar sayda yapldna inanmaktadr. Seminer ve konferanslarn Gereinden az yapldn dnenler ise %25lik bir dilimi oluturmaktadr. renciler konferans ve seminerleri sunan kiilerin tercih ettikleri branlarn oktan aza doru naat Mhendisi, naat Teknikeri, Teknik Uzman ve Mimar olarak sralamlardr. renciler byk oranda konferans ve seminerleri veren konumaclarn kendi kiisel ve mesleki geliimleri iin rnek alnabilecek nitelikte bulunduunu ifade etmilerdir. 54

rencilerin yardan fazlas [%53] milli bayramlardaki ve ulusal gnlerdeki anma ve kutlama programlarnn vatandalk, yurt sevgisi gibi duygu ve dncelerinde bilinlerinin artmasnda faydal olduunu belirtmilerdir. renciler ileride Kaman MYOnda yaplacak konferans ve seminerlerin sunumunda arln inaat sektrnde bulunan firmalarda olmasn istemektedirler. Bunu srasyla meslek birlikleri, yap malzemesi reticileri, inaat gereleri reticileri, yap makineleri reticileri ve kamu kurulular izlemektedir. rencilerin nemli bir blm [%74] baka niversitelerin faklte/meslek yksekokullarnda gerekletirilen, alanlar ile ilgili konferanslar ve seminerlerden haberdar deillerdir.

Gemite olduu gibi gnmzde de inaat sektr birok sektrle ortak alma ve i birlii gerektirmektedir. Bu nedenle gelecekte inaat sektrnde grev alacak teknik elemanlar birden ok sektrle i ie almak durumunda olacaklardr. Gerek inaat sektrnden gerekse farkl sektrlerden gelen uygulamaclarn tecrbe ve nerilerinden faydalanmak da geni bir perspektif oluturmada nemli bir yer almaktadr. Bu konumdaki kimselerle tanmak, kendileri iin zel olarak hazrlanm sunumlar dinlemek, sorular sorarak edinilen bilgileri berraklatrmak konusunda seminer ve konferanslar nemli enstrmanlardr. Gnmzde bilgiye kolaylkla ulalmaktadr. Ancak bu kolaylk bilginin gvenilirliinin ve nasl uygulanabileceinin tartlmas hususunu gndeme getirmektedir. Elde edilen her bilgi doru mudur?, bilginin kayna ne derece gvenilirdir?, hangi bilgi nerede, nasl kullanlmaldr? vb. sorular, bilgiyi kullanan/kullanacak teknik elemanlarn cevaplamak durumunda kald sorulardandr. naat Teknikerlii Eitimi alarak naat Teknikeri olacak hatta DGS snav ile naat Mhendislii, Yap retmenlii ve Yap Ressaml gibi blmlere gei yapacak rencilerin; konferanslar, seminerler, eitim kurslar ve bilgi paylamlarnn yapld eitli etkinlikler dzenlenerek mesleki, sosyal ve kltrel bilgileri artrlabilir, vatandalk ve yurt sevgisi gibi duygular glendirilebilir.

Kaynaklar 1. 2. Yksel, ., gren Verimlilii ve Tatmini Asndan Personel Organizasyonu, Ankara, 1990. Gentrk, M., Demir, Y., ark, O., Meslek Yksekokulu grencilerinin Muhasebe-Finans Eitimine Bak Alar ve Farkndalklar zerine Bir Uygulama, Sleyman Demirel niversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakltesi, C.13, S.1 s.209-228., 2008. zbel, Y., Sreli Yaynlarn Niteliklerinin Arttrlmasnda Kurumlarn Katks, Salk Bilimlerinde Sreli Yaynclk, 2007. K. Yenign, M. A. Grel, Trkiyedeki naat Mhendislii Eitiminin Deerlendirilmesi Ve Baz neriler, Harran niversitesi, Mh. Fak., naat Mh. Blm, Osmanbey Kamps, anlurfa, I.Ulusal Mhendislik Kongresi, Eski Foa, zmir 20-21 Mays 2004. Hamamc, Z., Oskargil, E., nan, N., Okullarda alan Psikolojik Danmanlarn Mesleki Ynden Kendilerini Gelitirmeleri ve Mesleki Doyumlar le likisinin ncelenmesi, XIII. Ulusal Eitim Bilimleri Kurultay, nn niversitesi, Eitim Fakltesi, Malatya, 6-9 Temmuz 2004. Bilgin, K. U., Akay, A., Koyuncu, H.E., Haar, E.., Yerel Ynetimlerde Hizmet i Eitim, Trkiye Ekonomi Politikalar Aratrma Vakf Matsa Basmevi, ubat 2007. Erdem, A.R., retimin Denetiminde Yeni Bak As: Srekli Gelitirme Temeline Dayal retimin Denetimi, Seluk niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Dergisi, Say 16, S. 275-294, 2006 Grer, ., Ko, M.L. Trkiyede naat Mhendislii Eitimi, IX.Mhendislik Sempozyumu, Isparta, s:1-6., 1996.

3. 4.

5.

6. 7. 8.

55

MESLEK YKSEKOKULLARI NAAT PROGRAMI MFREDATLARININ VE ETM DONANIMLARININ DEERLENDRLMES: SELUK NVERSTES TEKNK BLMLER MESLEK YKSEKOKULU RNE
Latif Onur UUR*, Mustafa Altn**, lknur BEKEM* *Ahi Evran niversitesi, Kaman Meslek Yksekokulu, naat Program **Seluk niversitesi, Teknik Bilimler Meslek Yksekokulu, naat Program
( Bu yaz, International Conference on New Trends in Education and Their Implications sempozyumunda sunulan bildirinin Trke evirisidir)

ZET Bu almada nlisans eitimi veren Meslek Yksekokullarndaki (MYO) naat Program rencilerinin mfredatlarndaki dersleri, bu derslerde yaplan uygulamalar, Yksekokullarn fiziki yeterliliklerini ve retim elemanlarn alglaylar deerlendirilmitir. rnekleme dzemli olarak Seluk niversitesi Teknik Bilimler Meslek Yksekokulu seilmitir. Bu amala uygulanan anket almasnn sonucunda, naat Teknikerlii eitimi iin gerekli uygulamalarn, mesleki ve teknik gezilerin arttrlmasnn faydal olaca belirlenmitir. retim elemanlarnn teknik ve eitmenlik bilgilerinin naat Program rencileri tarafndan yeterli bulunduu anlalmtr. Anahtar kelimeler: MYO, naat Teknikerlii, Mesleki Teknik Eitim. 1. GR nlisans: Ortaretime dayal en az drt yaryllk (iki yllk) bir retimdir (1). Mesleki eitim kademelerine gre bu kademede, becerili ii ile mhendis arasndaki orta kademe teknik insan gcnn yetitirilmesini amalayan teknik eitim programlar uygulanr. Ortaretim sonras teknik eitim programlar, yapt grev ynnden mhendis ve aratrmacya daha yakn olan teknisyenleri yetitirmeyi amalar. Bu programlarn kapsamnda fen, matematik ve uygulamal teknik derslerin arl ortaretim kademesinde uygulanan teknik eitim programlarna oranla daha fazladr (2). lkemizde, teknik eitim programlar Meslek Yksekokullarnda uygulanmaktadr. Meslek Yksekokullar, lkemizin ihtiya duyduu ara insan gcn yetitirmeyi amalayan yksekretim kurumlardr. 2547 sayl Yksekretim Kurulu kanununda Meslek Yksekokulu Belirli mesleklere ynelik ara insan gcn yetitirmeyi amalayan drt yaryllk eitim-retim srdren bir Yksekretim kurumudur eklinde tanmlanmtr. (3) 1.1. Teknik Programlar Blm, naat Program lkemizde meslek Yksekokullarnda nlisans eitimi verilen blmlerden biri de Teknik Programlar Blmdr. naat Program, Teknik Programlar Blmnn alt yapsnda bulunur. Aada bahsedilen naat Program Tanm, naat Program Hedefleri, rencilere Kazandrlan Bilgi ve Beceriler, Hedefleri, naat Programnn Sektrdeki Yeri isimli alt balklar Seluk niversitesi Teknik Bilimler Meslek Yksekokulunun konuyla ilgili internet sayfasndan alnmtr. 56

naat Programnda 2 yl sreli (4 yaryl, her yaryl en az 14 hafta) eitim-retim verilmektedir. renciler her eitim retim yl sonunda 6 haftalk Endstriye Dayal Eitimi (Staj) yapmaktadrlar. Bu programda verilen eitim gnmz teknolojisine uygun, inaat sektrnn beklentilerine cevap verecek yeterlilik, esneklik ve eitlilie sahiptir. 3. ve 4. yarylda imknlar dhilinde ve blgesel ihtiyalara gre en az 4, en fazla 6 saatlik semeli ders verilmektedir. (4) 1.2. naat Programnn Hedefleri naat Teknikerliinin hedefleri; konut, baraj, yol, hava alan vb yap inaatlarnda aktif olarak grev alan, kontrollk hizmeti veren firmalar ile kamu ya da yerel ynetimlerin doal kaynak, karayolu, yap blmleri ve malzeme test laboratuarlarnda teknik eleman olarak alacak kiileri yetitirmeyi hedeflemektedir. Karayolu, kpr, baraj, havaalan, su getirme/ datma sistemleri ve konutlardan ticaret merkezine kadar tm yaplarn planlama, proje, yapm ve kontrol aamalarnda teknik eleman olarak nemli bir rol oynayan elemanlar yetitirmektedir. (4) Bu balamda, mezun olan bir naat Teknikeri yaplara ilikin mimari ve statik projelerin hazrlanmasnda gerekli izimleri hem el hem de paket programlar yardmyla bilgisayar ortamnda izebilmekte, izmi olduu projelerin maketlerini yapabilmektedir. Yap malzemelerine ynelik testleri alet, ekipman, teknik bilgi ve becerisini kullanarak laboratuarlarda gerekletirmekte ve ilgili detayl raporlar hazrlayp, sonularn deerlendirebilmektedir. (4) rencilere yapya ilikin metraj ve keif ilemlerini yaparak hakedi dzenlemeleri, antiye i planlarnn hazrlanmas, yaplarn gvenilir ve projesine uygun olarak yaplmas ve dier mhendislik teknolojisine ilikin almalar iin yeterli teorik ve pratik bilgi dzeyinde olmalar ynnde eitim verilmektedir. naat Teknikerlerinin kendi iletmesini kurup iletebilecek bir gven duygusu ile donanm; proje, yap, sigorta, vergi ve salk kurulularyla ilgili mevzuat bilen ve gerekli brokratik ilemleri yapabilecek bilgi ve beceriye sahip olmalar beklenmektedir. (4) 1.3. rencilere Kazandrlan Bilgi ve Beceriler Bir naat Teknikeri, bir mimari projeyi tasarlayp projelendirebilir, bilgisayar ortamnda tasarmn izebilir. Tasarmnda gerekli yn ve gerekli mahal listelerini hazrlayarak projelerini detaylandrabilir. Hazrlam olduu mimari projeyi ilgili kanun ve ynetmelikler dorultusunda dzenler. Tamamlam olduu mimari projenin betonarme statik projesini paket program kullanarak zmlemesini yapabilir. Statik projede zerinde gerekli yorumlamalar yapabilir. Kendisine verilmi ller dorultusunda bir elik proje tasarm ve hesaplamalarn yapabilir. Hesaplar neticesinde kan elemanlar iin gerekli detay izimlerini bilgisayar ortamnda izebilirler. Her trl metraj hazrlayabilir ve hakedi dzenlemeleri yapabilir. Takm halinde alma ve sorumluluk stlenebilir. Bro ve antiyede farkl seviyedeki personelle iletiim kurabilir, yazl ve szl iletiim tekniklerini kullanabilir. nceleme (ett etme, aratrma), problem tanmlama, rapor edebilme, deney ve tecrbe ile kazanlan teorik bilgileri uygulayabilme ve problemi zme becerilerine sahiptir. Ynetme kabiliyetlerini ve durum deerlendirme becerilerini gelitirir. (4) 57

1.4. Hedefleri Bir naat Teknikeri kazand bilgi ve becerileri kullanarak tasarm ve bilgisayar destekli izim, hazrlanm projelerin yerinde tatbikatn yaptrabilme, bakm-onarm, i aklarnn planlama ve programlanmas, malzeme test ve muayenesi, lme ve kalite kontrol teknolojileri konusunda faaliyet gsteren her trl iletmelerde istihdam edilebilir. (4) 1.5. naat Teknikerinin Sektrdeki Yeri naat Teknikeri kazand teorik ve uygulamal eitim ve retimin gerei olarak bir broda veya bir antiyede sorumlu mhendis ile taeronlar veya iiler arasnda balant kuran, teknik iletiimi salayan bir teknik personel, bir broda veya antiye iin orta direk mesabesinde bir kiidir. antiyede iilerin verimli altrlmas, hedeflenen kaliteli ilerin ve standartlarn elde edilmesinde sorumluluk sahibidir. (4) 2. AMA VE YNTEM 2.1.Ama Bu almann amac naat Program mfredatnn, laboratuar uygulamalarnn, retim elemanlarnn ve MYO fiziki donanmlarnn renciler tarafndan nasl deerlendirildiini belirlemektir. 2.2.Yntem Yukardaki ama dorultusunda Seluk niversitesi, Teknik Bilimler Meslek Yksekokulu, naat Program son snf rencilerinden 54 kiiye bir anket uygulanmtr. Anketteki sorular oktan semelidir. Anket sorular naat Program dersleri, meslek Yksekokulun fiziki yeterlilikleri ve naat Program retim elemanlar hakkndaki grler olarak ana gruba ayrlmtr. Anket sonular frekans ve yzde olarak bulunmu, tablo ve grafikler yardm ile deerlendirilmitir. 3. LTERATR TARAMASI Saylar her geen gn artmakta olan Meslek Yksekokullar, i dnyasnn ihtiya duyduu nitelikli ara insan gcn yetitirme istikametinde olumlu gelimeler kaydetmeye devam etmektedirler. Hemen hemen tm yurt sathna dalm olan bu okullara halkn ve yerel ynetimlerin ilgi ve destei memnuniyet verici dzeyde gelimeye devam etmektedir. Bu okullarda teknik programlar, iktisadi ve idari programlar, salk programlar ve denizcilik programlar ad altnda eitim-retim yaplmaktadr. (5) Trkiyedeki Meslek Yksekokullar incelendiinde, ok nemli bir ksmnn yerel ynetimlerden veya dier kamu kurumlarndan salanm, sonradan okula dntrlm binalarda eitim retimini srdrd grlebilir. Bu binalar, gerek estetik olarak, gerekse ilevsel olarak Yksekokulda verilmesi gereken derslere uygun olmamaktadr. Dersler ou kez karatahta banda veya zaman zaman grsel aralardan yararlanlarak verilmektedir. Laboratuarlar olduka snrldr. Bunun sonucunda renciler snav ncesi ksa bir almayla snavlarda baarl olma yolunu seerek mezun olma yoluna gitmektedirler. (6)

58

Meslek Yksekokulu mdrleri ve retim elemanlar, meslek Yksekokulunun sorunlar altnda ezilmi durumdadrlar. Greve baladklarnda idealist dncelerle birok sorunu zmek iin mcadele ederlerken, gerek niversite ynetimi ve gerekse yrenin mlki amiri tarafndan yeterli destek bulamaynca, inanszlklar gittike artmaktadr. MYO yneticilerini bktran sorunlar aada gibi sralanabilir. Bunlar: Teoriye dayal eitim sistemi, Bina, derslik, laboratuar ve eitim aralar eksiklii, Uygulama alan bulmada sorunlar, rencilerin eitim d beklentilerinin karlanamamas, Staj sorunlar, Mezunlarn istihdam sorunlar, Sanayinin MYO konusunda beklentilerindeki farkllklardr.(6)

Meslek Yksek Okullarnn devam niteliinde olan Teknik Eitim Fakltelerinde bile baz eksiklikler bulunmaktadr. Teknik retmenlerce yetersiz bulunan unsurlar srasyla atlye ve laboratuar tehizat (%87), atlye ve laboratuar uygulamalar (%79), retim eleman says (%55), eitim dzeyi (%52), retim eleman kalitesi (%51), eitimin ierii (%49) ve disiplin (%19)dr.(7) Mesleki eitimde teknik geziler, rencinin sektr tanmas, alm olduu eitim esnasnda gerek staj srasnda ve gerekse mezuniyet sonrasnda rencinin alma alanlarn renmesi ve bu konuda bilgilenmesi iin olduka nemlidir. Teknik geziler gerek okullarn var olduklar yerleim merkezlerindeki ve gerekse lkenin deiik yrelerinde yer alan sektrn nde gelen kurulularna yaplmaldr. (6) Acar, Salk ve Baykal (1996) tarafndan yaplan Ortaretimden Gelen rencilerin Meslek Yksekokullarnda Verilen retime Uyum Sorunlar adl aratrmada Meslek Yksekokulu rencilerinin derslere uyum sorunlar ve bunlar zerinde orta retimin etkisi saptanmaya allmtr. Aratrmada ncelikle rencilerin durumlar zerinde kaynaklar ve lkemizde nlisans eitimiyle ilgili gelitirilen politikalar incelenmi, saysal veriler bir araya getirilmi ve daha sonra Sivas Meslek Yksekokulu bnyesinde yer alan 12 programda okuyan 189 renciye anket uygulanarak veriler elde edilmitir. Aratrma bulgularndan bazlar unlardr: Orta retimdeki derslerdeki yetersizlii etkileyen faktrlerin banda laboratuar ve atlye yetersizlii ile retmenlerdeki bilgi ve deneyim eksiklii gelmektedir. rencilerin %75,1i ortaretimde ders kitap, ara-gerelerin yetersiz olduunu belirtmitir. rencilerin %54,5i renim grdkleri programn kendilerini gnn artlarna uygun olarak yetitirecek nitelikte olmadn ve MYOdaki atlye ve laboratuarlar yetersiz bulduunu belirtmitir. (8)

59

4. BULGULAR VE DEERLENDRME 4.1. renci profili Anket naat Program 2. snf rencilerinden toplam 54 kiiye uygulanmtr. Ankete katlan rencilerin %83 bay iken, sadece %17si bayan rencidir. (Bkz. Grafik 1)

Cinsiyet durumu
Bayan 17%

Bay 83%

Grafik 1. naat Program rencilerinin bay-bayan dalm

4.2. naat Teknikerlii renimi dersleri hakknda renci grleri Anket uygulanan rencilere meslek hayatlarnda en fazla faydasn greceklerini dndkleri 5 ders sorulduunda, alnan yantlarn banda ayn oranla (%9,94) Bilgisayar Destekli Tasarm ve Metraj ve Keif leri dersleri gelmektedir. Bu dersleri %9,39 ile Betonarme, %8,84 ile Bro ve antiye Organizasyonu ve %8,29 ile Yap Teknolojisi dersleri takip etmektedir. rencilerin sralad bu be dersin ilk drd 2. snf dersleri iken sadece Yap Teknolojisi dersi 1. snf dersidir. Buradan rencilerin ikinci snfta aldklar derslerden daha ok fayda salayacaklarn dndkleri karlabilir. Malzeme Bilimi ve Yap Malzemesi, Beton Teknolojisi, Zemin Mekanii ve Topografya gibi meslekte nemli yer ieren dersler renciler tarafndan en fazla faydas grlecek dersler olarak dnlmemektedir. (Bkz. Tablo 1)
Tablo 1. rencilerin en fazla faydasn greceklerini dndkleri dersler ve yzdeleri

Ders ad Bilgisayar Destekli Tasarm Metraj ve Keif leri Betonarme Bro antiye Organizasyonu Yap Teknolojisi Bilgisayar

Frekans Yzde 36 36 34 32 30 24 9,94 9,94 9,39 8,84 8,29 6,63

60

Yap Statii Yap Mimarisi ve Detay izimleri Sistem Analizi ve Tasarm Matematik Karayolu naat Yap Tesisat Bilgisi Malzeme Bilimi ve Yap Malzemesi Beton Teknolojisi elik Yaplar Yaplarda Hasar Tespiti Mesleki Bilgisayar letme Ynetimi Zemin Mekanii Kalite Gvence ve Standartlar Prefabrik Yaplar Mukavemet Hidrolik ve Hidroloji Endstriye Dayal renim (Staj) Su Temini ve Atk Sular Teknolojinin Bilimsel lkeleri Kgir Yaplar Topografya Ahap Yaplar Genel ve Teknik letiim Giriimcilik

22 19 19 14 12 11 9 8 6 6 6 6 5 5 4 3 3 3 3 2 2 1 1 0 0

6,08 5,25 5,25 3,87 3,31 3,04 2,49 2,21 1,66 1,66 1,66 1,66 1,38 1,38 1,10 0,83 0,83 0,83 0,83 0,55 0,55 0,28 0,28 0,00 0,00

naat Teknikerleri adaylarndan en az faydasn grdkleri 5 dersi iaretlemeleri istenmitir. Genel ve Teknik letiim dersi %9,96 oran ile ilk srada yer almtr. Dier oranlar ve dersler; %8,81 ile Topografya, %8,05 ile letme Ynetimi, %6,51 ile Kalite Gvence ve Standartlar ve %6,51 ile Teknolojinin Bilimsel lkeleri dersleri olmutur. (Bkz. Tablo 2)

61

Tablo 2. rencilerin en az faydasn greceklerini dndkleri dersler ve yzdeleri

Ders ad Genel ve Teknik letiim Topografya letme Ynetimi Kalite Gvence ve Standartlar Teknolojinin Bilimsel lkeleri Su Temini ve Atk Sular Giriimcilik Zemin Mekanii elik Yaplar Kgir Yaplar Yap Mimarisi ve Detay izimleri Matematik Mukavemet Yap Statii Beton Teknolojisi Hidrolik ve Hidroloji Ahap Yaplar

Frekans Yzde 26 23 21 17 16 16 15 12 9 9 8 7 7 6 6 6 6 9,96 8,81 8,05 6,51 6,13 6,13 5,75 4,60 3,45 3,45 3,07 2,68 2,68 2,30 2,30 2,30 2,30 1,92 1,92 1,92 1,92 1,92 1,53 1,53 1,53 1,53 1,53 1,15 0,38 0,38

Malzeme Bilimi ve Yap Malzemesi 5 Betonarme Yap Tesisat Bilgisi Bilgisayar Destekli Tasarm Yaplarda Hasar Tespiti Bilgisayar Bro antiye Organizasyonu Karayolu naat Prefabrik Yaplar Metraj ve Keif leri Yap Teknolojisi Mesleki Bilgisayar Endstriye Dayal renim (Staj) 5 5 5 5 4 4 4 4 4 3 1 1

62

Sistem Analizi ve Tasarm

0,38

Anket uygulanan tekniker adaylarna daha detayl ilenmesini istedikleri 5 ders sorulmutur. Alnan yantlar Tablo 3te verilmitir. Buna gre, Bilgisayar Destekli Tasarm dersi %13,15 ile daha detayl ilenmesi istenen derslerin banda yer almaktadr. Bu dersi %10,33 oran ile Yap Mimarisi ve Detay izimleri dersi izlemektedir. Sistem Analizi ve Tasarm, Kalite Gvence ve Standartlar ile Metraj ve Keif leri dersleri daha detayl ilenmesi istenen dersler arasnda n sralardadr.
Tablo 3. rencilerin daha detayl ilenmesini istedikleri dersler ve yzdeleri

Ders ad Bilgisayar Destekli Tasarm Yap Mimarisi ve Detay izimleri Sistem Analizi ve Tasarm Kalite Gvence ve Standartlar Metraj ve Keif leri Betonarme Yap Teknolojisi Bro antiye Organizasyonu Yap Statii Bilgisayar Karayolu naat elik Yaplar Matematik Mesleki Bilgisayar Beton Teknolojisi Malzeme Bilimi ve Yap Malzemesi Mukavemet Zemin Mekanii Yaplarda Hasar Tespiti letme Ynetimi Topografya Yap Tesisat Bilgisi Ahap Yaplar

Frekans Yzde 28 22 17 16 16 14 11 11 10 9 9 8 5 5 4 3 3 3 3 3 2 2 2 13,15 10,33 7,98 7,51 7,51 6,57 5,16 5,16 4,69 4,23 4,23 3,76 2,35 2,35 1,88 1,41 1,41 1,41 1,41 1,41 0,94 0,94 0,94

63

Prefabrik Yaplar Endstriye Dayal renim (Staj) Giriimcilik Su Temini ve Atk Sular Teknolojinin Bilimsel lkeleri Genel ve Teknik letiim Hidrolik ve Hidroloji Kagir Yaplar

2 2 2 1 0 0 0 0

0,94 0,94 0,94 0,47 0,00 0,00 0,00 0,00

4.3. Derslere ait fiziki donanm ve uygulama yeterlilikleri Seluk niversitesi, Teknik Bilimler Meslek Yksekokulu, naat Program ikinci snf rencilerine laboratuar imknlarnn yeterli olup olmad sorulmutur. Evet, yeterli diyenlerin oran %10,53, Orta derecede yeterli diyenler %61,40, Hayr yeterli deil diyenler ise %28,07 oranlarndadr. Elde edilen deerler Grafik 2de verilmitir.

Laboratuar imkannn yeterlilii

70,00 60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 0,00 Evet, yeterli. Orta derecede yeterli. Hayr, yeterli deil.

Grafik 2. Laboratuar imknnn yeterliliinin rencilerce deerlendirilmesi

Yksekokulda gerekletirilen teknik ve mesleki gezilerin yeterliliini belirlemek iin sorulan soruda, rencilerin %13,21i evet yeterli derken, %32,08i yaplan teknik ve mesleki gezileri orta derecede yeterli bulmutur. Hayr, yeterli deil Yant veren rencilerin toplam iindeki oran %52,72 gibi yksek bir deerdedir. (Bkz. Grafik 3.)

64

Teknik ve mesleki gezilerin yeterlilii

60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 0,00 Evet Orta Hayr

Grafik 3. Teknik ve mesleki gezilerin yeterliliinin rencilerce deerlendirilmesi

Anket uygulanan naat Program rencilerine bilgisayar uygulamalarnn ne derecede yapld sorulmutur. Alnan yantlarn frekans ve yzde deerleri aadaki Tablo 4te verilmitir. Buna gre, Evet, ok uygulama yaptmza inanyorum diyenler %5,77, Evet, yeteri kadar uygulama yaptmza inanyorum diyenlerin oran %36,54, Orta derecede uygulama yaptmza inanyorum yant veren rencilerin oran %32,69dur. Bilgisayar uygulamalarn az ve ok az bulan rencilerin oran toplamda %25tir (%17,31+%7,69). Seluk niversitesi, Teknik Bilimler Meslek Yksekokulu, naat Program rencilerinin drtte biri bilgisayar uygulamalarn yetersiz bulmaktadr.
Tablo 4. Bilgisayar uygulamalarnn rencilerince deerlendirilmesi

Yant Evet, ok uygulama yaptmza inanyorum Evet, yeteri kadar uygulama yaptmza inanyorum Orta derecede uygulama yaptmza inanyorum Az uygulama yaptmza inanmyorum ok az uygulama yaptmza inanyorum

Frekans 3 19 17 9 4

Yzde 5,77 36,54 32,69 17,31 7,69

naat Teknikeri adaylarna Yksekokulda yaptklar arazi uygulamalarnn yeterlilii sorulduunda Evet, ok uygulama yaptmza inanyorum diyenler %3,85, Evet, yeteri kadar uygulama yaptmza inanyorum diyenlerin oran %0,00, Orta derecede uygulama yaptmza inanyorum yant veren rencilerin oran %9,62dir. Arazi uygulamalarn az ve ok az yaptklarn belirten rencilerin oran %86,54tr (%26,92+%59,62). Bu byk oran inaat programlarnda arazi uygulamalarnn rencilerce yetersiz bulunduunu gstermektedir. (Bkz. Tablo 5)

65

Tablo 5. Arazi uygulamalarnn rencilerce deerlendirilmesi

Yant Evet, ok uygulama yaptmza inanyorum Evet, yeteri kadar uygulama yaptmza inanyorum Orta derecede uygulama yaptmza inanyorum Az uygulama yaptmza inanmyorum ok az uygulama yaptmza inanyorum

Frekans Yzde 2 0 5 14 31 3,85 0,00 9,62 26,92 59,62

Saysal problem zm uygulamalarnn yeterliliini anlamak iin sorulan bir dier soruda, naat Teknikerlii eitimi alan rencilerin %7,84 Evet, ok uygulama yaptmza inanyorum, %23,53 Evet, yeteri kadar uygulama yaptmza inanyorum yantn vermitir. Orta derecede uygulama yaptmza inanyorum seeneini iaretleyen rencilerin oran %45,10 ile en byk orana sahiptir. Az uygulama yaptmza inanyorum %9,80 ve ok az uygulama yaptmza inanyorum %13,73 oranlar ile sonular arasnda yer almaktadr. (Bkz. Tablo 6)
Tablo 6. Saysal problem zmlerinin rencilerce deerlendirilmesi

Yant Evet, ok uygulama yaptmza inanyorum Evet, yeteri kadar uygulama yaptmza inanyorum Orta derecede uygulama yaptmza inanyorum Az uygulama yaptmza inanmyorum ok az uygulama yaptmza inanyorum

Frekans Yzde 4 12 23 5 7 7,84 23,53 45,10 9,80 13,73

Bilgisayar, arazi ve saysal problem zm uygulamalarnn yeterliliklerine alnan yantlar, bir arada deerlendirilebilmek iin tek bir grafikte toplanmtr. rencilere gre en az uygulama yaplan alan arazi uygulamalardr. Bilgisayar uygulamalarna yeteri kadar gz ile baklrken, saysal problem zm orta derecede bulunmutur. (Bkz. Grafik 4)

66

Uygulamalarn yeterlilii
ok az uygulama yaptmza inanyorum Az uygulama yaptmza inanmyorum Orta derecede uygulama yaptmza inanyorum Evet yeteri kadar uygulama yaptmza inanyorum Evet ok uygulama yaptmza inanyorum 0 10 20 30 40 50 60 Saysal problem zm Arazi uygulamas Bilgisayar uygulamas

Grafik 4. naat Programndaki saysal problem zm, arazi ve bilgisayar uygulamalarnn rencilerce deerlendirilmesi

4.4. rencilerin retim elemanlarna bak rencilere retim elemanlar tarafndan, dersler iin yeterli kaynak gsterilip gsterilmedii sorulduunda %14,29u evet, %65,31i orta yantn vermitir. naat Teknikerlii eitimi alan rencilerin %20,41i dersler iin yeterli kaynak gsterilmediini belirtmilerdir. (Bkz. Grafik 5)

Yeterli kaynak gsterilip gsterilmedii

70,00 60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 0,00 Evet Orta Hayr

Grafik 5. retim elemanlar tarafndan yeterli kaynak gsterilip gsterilmedii

Ankete katlan naat Program rencilerinin %62,75 i derslere giren retim elemanlarnn teknik bilgisini yeterli dzeyde bulmutur. orta derecede yeterli diyenler %29,41dir. retim elemanlarnn teknik bilgisinin yeterli olmadn dnenler %7,84tr. Bu verilere gre retim elemanlar rencilerce genel olarak teknik bilgi yeterliliinde bulunmaktadrlar. (Bkz. Grafik 6) 67

retim elemanlarnn teknik bilgi yeterlilii

70,00 60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 0,00 Evet Orta Hayr

Grafik 6. retim elemanlarnn teknik bilgi yeterliliklerinin rencilerce deerlendirilmesi

Derslere giren retim elemanlarnn eitmenlik bilgisinin yeterliliini belirlemek iin sorulan bu soruda rencilerin %58,94 evet, yeterli yantn verirken, %45,10u hocalarnn eitmenlik bilgilerinin orta derecede yeterli olduunu belirtmilerdir. Olumsuz yant verenlerin oran %1,96dr. (Bkz. Grafik 7)

retim elemanlarnn eitmenlik bilgisi yeterlilii

60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 0,00 Evet Orta Hayr

Grafik 7. retim elemanlarnn eitmenlik bilgisi yeterliliklerinin rencilerce deerlendirilmesi

4.5. rencinin kendi performanslarn deerlendirmesi Son olarak rencilerin kendilerine ynelik olan soruda, derslere ve devlere gereken ilgiyi gsterip gstermedikleri renilmek istenilmitir. Alnan yantlar evet ok %35,85, orta %39,62 iken; az ve ok ilgilendiklerini syleyen rencilerin toplam oran 5,66y gememitir. Bu verilere gre renciler byk oranda ders ve devlere gereken ilgiyi gsterdiklerini ifade etmektedirler. (Bkz. Grafik 8)

68

naat Teknikeri adaylarnn derslere gereken ilgiyi gsterip gstermedikleri

40,00 30,00 20,00 10,00 0,00 Evet ok Evet Orta Az ok az

Grafik 8. naat Teknikeri adaylarnn kendilerini deerlendirmesi

5. SONULAR VE NERLER naat Program rencileri, naat Teknikerlii eitiminde verilen derslerden en ok Bilgisayar Destekli Tasarm dersinden fayda greceklerini dnmektedirler. Bu programda yer alan dersler birbiriyle iliki olmakla beraber, her ders ayr bir mesleki uygulama kipini oluturur denilebilir. renciler elik Yaplar, Prefabrik Yaplar, Su Temini ve Atk Sular ve Topografya derslerini en ok fayda grecekleri dersler arasnda dnmeyerek, sralamada daha aalarda yer vermilerdir. Teknolojinin Bilimsel lkeleri dersi, rencilerin en ok fayda greceini dndkleri dersler arasnda son sralarda yer almaktadr. Oysaki bu ders Yap Statii, Mukavemet, Betonarme, elik Yaplar gibi derslerin temel alt yapsn oluturmaktadr. rencilerin hi biri Genel ve Teknik letiim dersinin faydasn greceklerini dnmemileridir. renciler genel olarak mezun olduktan sonra alabilecekleri sektr ii alanlarla ilgili derslerden daha fazla fayda greceklerini dnmektedirler. naat Teknikerlii rencileri Bilgisayar Destekli Tasarm dersinin ncelikli olarak daha detayl ilenmesini istemektedirler. Gnmzde hzla gelien teknoloji ile beraber biliim sektrnn de nem kazanmas etkisini inaat sektrnde de gstermitir. Yap Mimarisi ve Detay izimleri dersinin de bu kategoride olmas inaat sektrnde projeciliin rencilerin gznde ayr bir nemi olmasna balanabilir. naat Teknikerlii eitiminde fiziki yeterliliklerin, donanmlarn olabilecek en iyi seviyede tutulmas beklenir. Teorik derslerde gerekli renimi alan teknikerlik rencilerinin, bu bilgilerini pratie dkerek laboratuarlarda uygulama yapmalar gereklidir. Yaplan aratrmada laboratuar imknlar orta derecede yeterli bulunmutur. Verilere gre teknik ve mesleki gezilerin miktar arttrlmaldr. Bilgisayar uygulamalar yeterli bulunurken, arazi uygulamalarnn yetersiz bulunduu anlalmaktadr. Saysal problem zmleri rencilerce, genel olarak orta derece yeterli bulunmutur. Buna gre, arazi uygulamalarnn arttrlmas ve Topografya dersinin neminin de rencilere daha iyi anlatlmasnda fayda bulunmaktadr. alma bulgularna gre retim elemanlar rencilere dersler iin daha ok yardmc kaynak gstermelidir. retim elemanlarnn teknik ve eitmenlik bilgileri rencilerce yeterli bulunmutur.

69

naat Teknikerlii rencileri derslere gereken ilgiyi (ok ve orta derecede) gsterdiklerini byk bir oranla belirtmilerdir. Bu konuda okul idaresi ve retim kadrosunun izlenimleri ayrca deerlendirilmelidir. naat sektr, lkemizde ve dnyada nemini yitirmeyen bir sektrdr. Bu alanda yetitirilecek teknik elemanlar yapacaklar ilerin mahiyetlerini fark etmeli ve bu konuda en iyi donanm ve uygulamalar ile yetitirilmelidirler.

Kaynaklar 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Baaran, . E, (1996). Trkiye Eitim Sistemi, 3.Bask, Ankara, Yargc Matbaas. Alkan, C., Doan, H.ve Sezgin, . ( 2001). Mesleki Ve Teknik Eitimin Esaslar, Ankara, Nobel Yaynlar. 2547 sayl YK kanunu Seluk niversitesi, Teknik Bilimler Meslek Yksekokulu, naat Program 2008 http://alaeddin.cc.selcuk.edu.tr/bolumler/insaat.htm Mesleki Teknik Eitimin Bugnk Durumu, 2008 http://www.yok.gov.tr/egitim/endustriyel/myo_durumu.pdf III. Ulusal Meslek Yksekokullar Mdrler Toplants, Meslek Yksekokullarnda Yeniden Yaplanma ve Ynetim Modelleri, s.105-119, 8-9 Kasm 2007, Adana Mahirolu, A. (1996). Teknik Eitim Fakltesi Mezunlarn zleme Aratrmas, Metargem Yayn No: 6, Ankara: Milli Eitim Basmevi. Acar, ., Salk, S. ve Baykal, . (1996). Ortaretimden Gelen rencilerin Meslek Yksekokullarnda Verilen retime Uyum Sorunlar, 21. Yzyla Doru Meslek Yksekokullarnn Yeniden Yaplanmas Konulu Uluslararas Sempozyum Bildirileri, 2223 Mays, ankr, Trkiye.

70

NAAT TEKNKERL STHDAMINDA NAAT FRMALARININ NEM VERD KRTERLERN BELRLENMES

Latif Onur UUR, Serdar KORKMAZ Ahi Evran niversitesi, Kaman Meslek Yksekokulu, naat Program
( Bu yaz, Seluk E-Journal of New World Science Academy, Engineering Sciences, Volume: 5, Number: 1, s.823, 2010 de ayn adla yaynlanan makalenin ksaltlm halidir.)

ZET Bu aratrmada inaat sektrnde alan firmalarn ihtiya duyduu teknik elemanlarn nitelikleri belirlenmeye allmtr. Bu amala Hrriyet Gazetesi, nsan Kaynaklar Ekinin 03.02.2008 ile 19.04.2009 tarihleri arasndaki 64 nshasnda, inaat firmalarnn verdikleri naat Teknikerlii i ilanlar incelenmitir. Bu ilanlarda incelenen konulardan bazlar; ilan tarihleri, ilan adetleri, ilan veren irketler, ilan dilleri, adaylarn firmalarda deerlendirilecei pozisyonlar, aranan uzmanlk alanlar, adaylar, allacak yerler (yurt ii, yurt d), kullanlmas istenen bilgisayar yazlmlar, sahip olunmas istenen mesleki tecrbe sreleri, bilinmesi istenen yabanc diller, ya snrlar, tercih edilen cinsiyetler, tercih edilen askerlik durumlar ve src belgesine sahip olunmasnn istenip istenmediidir. Edinilen bulgular izelge ve ekiller yardmyla ifade edilmitir. Anahtar kelimeler: naat Teknikerlii, stihdam, Gazete ilanlar, e alma yntemleri, Uzmanlk alanlar. 1.GR lkemizde zellikle inaat sektrnde nitelikli yetimi elemana ihtiya bulunmaktadr. nce 1998 daha sonra da dzenlemeler yaplarak 2007 ylnda yrrle giren Afet Ynetmelii, Avrupa Birlii ne uyum srecinde Trk Standartlarnn dzenlenmesi, Kamu hale Kanunundaki dzenlemeler gemiteki eksik uygulamalarn giderilmesi amacyla yaplan almalara rnek olarak gsterilebilir. Bu dzenlemelerin yaplmas ile inaat sektrnde alan ve alacak teknik elemanlarn nitelikleri de deime gstermektedir. alma hayatna atlabilmek iin gnmzde belli bir bilgi ve beceriye sahip olmak gerekmektedir. Bu bilgi beceri ile kii kendisine uygun bir i ile alma hayatna dahil olabilir. letmeler de yeni eleman almlarnda kendi alanlarna uygun nitelikli elemanlar bulmak isterler. Buna ulaabilmek iin ise eitli yayn organlarn kullanarak eleman aradklarn beyan ederler. Bu yayn organlarndan bazlar internet, gazete, dergi, televizyon, brordr. Personel seme sreci alma hayatnn, i ilanlar ise personel seme srecinin balang noktasn oluturmaktadr[1]. Bu nedenle bu srete ilan verecek firma, irket veya ynetici nasl bir eleman istediini ilanda ak, net ve anlalr bir biimde belirlemelidir. Aksi takdirde ilan amacna ulaamaz. stihdam sorunu, yalnz lkemizin deil, kresel anlamda tm dnyann ncelikli gndeminde yer almaktadr. Meslek yksekokullarnn saysnn gnden gne artmasyla birlikte, bu okullardan mezun olan rencilerin istihdam edilmesinde skntlar yaanmaktadr.

71

Kreselleen dnyann en nemli sorunlarndan olan istihdam sorunu lkemiz asndan da nem tamaktadr. stihdam sorununun iki yn bulunmaktadr; bir yanda i arayan ve bulamayan isizler ve dier yanda ise nitelikli eleman arayan ve bulamayan iverenler[1]. Meslek Yksekokullar teknik eleman kayna olma konusunda nemli bir rol stlenmekte ve piyasann ihtiyac olan ara teknik elamanlar yetitirmektedir. Trkiyede 60n zerinde Meslek Yksekokulunun naat Program, her yl yzlerce mezun vererek piyasann ihtiyalar dorultusunda ara elaman yetitirme hizmetine devam etmektedir [2]. Hzla gelien teknoloji, retim sistemlerinin yeniden ekillenmesi, artan rekabet, iyi eitim alm kendini srekli yenileyen bireylerin daha kolay i bulabilmesini, yksek cretli gvenceli ilerde almasn salamaktadr [3]. stihdam edilebilirlik becerilerinin neler olduunun belirlenmesine ynelik baz kaynaklar; Birleik Devletler alma Bakanl Gerekli Becerileri Kazanma Komisyonu Raporlar SCANS (1991), Kanada Konferans Kurulu Raporlardr (The Conference Board of Canada, 2000). Bu kaynaklarda geen istihdam edilebilirlik becerileri; iletiim, deiikliklere uyum salama ve baa kma, problem zme ve eletirel dnme, alma ahlak (etik), teknoloji bilgisi, ekip almas, becerileri olarak sralanmaktadr [4]. 1997 ylnda, Avrupa Eitim Vakfnn Danma Forumunun getirdii nerilere gre, piyasa ekonomisi, meslee zel becerilerin yan sra, insanlarn anahtar yeterlikler de gelitirmesini gerektirmektedir. Bu anahtar yeterlikler, ekip almasn, planlamay, sorun zmeyi, iletiim becerilerini, bilgi teknolojisi becerilerini, belirsizlikle baa kma becerisini, yaratcl, ana dili ve yabanc dilleri, liderlii, giriimcilik davrann, ynetim becerisini ve rgtsel anlay ierir [5]. stihdam edilebilme yeteneini etkileyen temel belirleyici faktrleri aadaki ekilde sralamak mmkndr; eitim, iletiim becerisi, zgven, sorumluluk sahibi olma, iinde bulunulan duruma uygun somut zmler getirme, teknoloji ile uyum, yeniliklere aklk, eitim sresince edinilen bilgilerin uygulamaya dklebilmesi, ikna kabiliyeti, yaratclk, yabanc dil bilgisi, ekip almasna yatknlk, davran ve heyecan kontrol, disiplin, dzen ve ast st ilikisine uyumluluk [6]. Bir taraftan mezun olan renci ald eitim ile i dnyasna girebilmeli, dier taraftan da i dnyas i verdii bu kiiden memnun kalabilmelidir [7]. verenler Meslek Yksekokulu mezunu alanlarn yabanc dil bilgileri konusunda yetersiz grmelerine ramen eleman almlarnda kendileri de alanlarnn yabanc dil bilmelerini ok da nemsememektedir. Yabanc dil eitiminin iverenler iin nemi olmasa da meslek yksekokulu rencilerine, meslekleri ile ilgili yabanc kaynaklar okumalar, anlamalar ve kendini gelitirmeleri asndan nemi olduundan meslekleri ile ilgili yabanc dilde yazlm belgeleri, tablolar, kullanma klavuzlarn okuyup anlayabilecekleri yeterlilikte mesleki yabanc dil eitimi verilmelidir [2]. TK tarafndan dzenli olarak yaplan Hane Halk gc Anketleri ile Hane Halk Bte Anketleri (TK, 2006) Meslek Yksekokulu dzeyinde igcne katlm oran, isizlik oran vb. hesaplanabilecek verileri iermesine karn mezun olunan programlar zelinde verileri iermemekte ve mezun olunan programda elde edilen yetkinliklerin i hayatnda hangi lde kullanld konusunda bilgi vermemektedir[8,9]. Grel yapm olduu aratrmada Halkla likiler alannda faaliyet gsteren on iki firmaya anket uygulamtr. Ankette "e almlarda hangi yntemleri kullanyorsunuz" sorusuna, hazrlanan yntemlerle ilgili iletilen grler ve tercih sonucunda aadaki sonuca varlmtr: zel yahoo gruplar, sektr yaynlar ve niversitelerle ibirlii yapmann ie alm yntemlerinin sralamasnda, ncelikli tercih edilenler arasndadr. Bu yntemler haricinde; kariyer.net, i duyuru, referans, direkt bavuru, staj srasndaki gzlemler, kiisel bavurular, gazeteden transfer etme yantlar da elde edilmitir[10]. 72

Firmalarn personel salamada yararlandklar kaynaklar i ve d olmak zere iki ksma ayrlmaktadr. letme ii kaynaklardan personel salamada; informal aratrma, beceri envanterleri ve ak i bildirimleri gibi aralar kullanlr. letme d kaynaklardan personel salamada ise okullar ve kurslar; rakipler ve dier firmalar, kendiliinden bavurular, personel ve tandklarn tavsiyeleri, i duyurular, ii sendikalar ve meslek birlikleri, i ve igren bulma kurulular olarak sylenebilir. duyurular tanmn yapmak gerekirse herhangi bir iletmenin personel ihtiyacn ve eleman aradn, basn ve yayn organlar, posta, el ilanlar v.b. yollarla kamuoyuna ve ilgililere iletmek iin kullanlan bir yntemdir. zl yapm olduu almada Trkiye Odalar ve Borsalar Birliine kaytl Ankara'da faaliyetini srdren 100 ve zerinde ii altran hazr giyim iletmelerinden rastlantsal olarak seilen 25 iletmede anket uygulamtr. Anket sonularna gre Hazr giyim iletmelerinin doru ie doru eleman semek iin yaptklar almalara ilikin elde edilen bulgular u ekildedir [11]:
Tablo 1. Hazr Giyim Sektrnde ie alnacak personelin saland kaynaklar

Seenekler retim Kurumlar Duyurular i sendikalar ve meslek birlikleri Kendi Bavuranlar Personelin Tavsiyesi le ve i Bulma Kurumu letme i Kaynaklar n= 25

Say 12 15 4 18 13 1 4

% 48 60 16 72 52 4 16

Bu almann sonucunda; aratrmaya katlan hazr giyim iletmelerinin ie alnacak personeli genellikle i duyurular, personelin tavsiyesi ve kendiliinden i bavurusu yapan adaylar arasndan setikleri Tablo 1.de grlmektedir. e alnacak personellerin sadece %4 ve ii bulma kurumundan saland aratrma sonucunda ortaya kmtr[11]. Ecerkale ve Kovanc aday aratrma srecinde yeterli sayda aday profiline ulalamad takdirde web ve gazete ilan ynteminin izlenebileceini almalarnda belirtmilerdir[12]. nternetin youn olarak kullanmndan nce iletmeler yeni igcn ie almada gazete ilanlar, alan igcnn referanslar, bireysel i bavurular gibi geleneksel metotlar kullanmaktaydlar. Gnmzde ise iletmeler internet temelli e-igc pazarn kullanarak corafya bakmndan daha geni bir pazara ulaarak bu sreci ncekinden daha ucuz ve hzl yapabilme imknna kavumulardr [13]. 2. ALISMANIN NEM Bu aratrmada inaat sektrnde alan firmalarn ihtiya duyduu teknik elemanlarn nitelikleri belirlenmeye allmtr. ncelemede Hrriyet gazetesinin hafta sonu eklerinden biri olan Hrriyet nsan Kaynaklarndan (K) faydalanlmtr. Bu amala naat Teknikerlii ile ilgili K ekine verilen i ilanlar incelenmitir. Bu inceleme toplam 64 hafta srmtr. lan incelemesinde Ankara nshalar kullanlmtr. nceleme 03.02.2008 tarihinde 643 sayl K Eki ile balam; 19.04.2009 tarihindeki 706 sayl K Eki ile sona ermitir.

73

Hrriyet Gazetesi K Ekindeki inaat sektrnde alan firmalarn ihtiyalar dorultusunda naat Teknikerlii ile ilgili verdikleri irdelenirken aadaki hususlarla ilgili veriler iki ana balkta kayt altna alnmtr. Bunlar: 1.) lanlarla ilgili hususlar lan tarihi, lan adeti, lan veren irket, lan dili. 2.) Teknik elemanlarla ilgili ilanda belirtilen hususlar Firmada deerlendirilecei pozisyon, Aranan uzmanlk alan, deerlendirilecei inaat alan altrlaca yer (yurt ii, yurt d), Kullanlmas istenen bilgisayar yazlmlar, Tecrbe sresi, Bilinmesi istenen yabanc dil, Ya snr, Tercih edilen cinsiyet, (Erkek ise) Tercih edilen askerlik durumu, Sahip olunan ehliyet snfdr. Yukarda iki ana balk altnda belirtilen hususlar kayt altna alnm; bu veriler kullanlarak ekil ve tablolarla inaat sektrnde aranan naat Teknikerlerinin sahip olmalar beklenen nitelikler belirlenmeye allmtr. 3. ANKET UYGULAMASI Aratrma kapsamnda Hrriyet gazetesi K ekinde 03.02.2008-19.04.2009 tarihleri arasnda 64 hafta boyunca naat Teknikerlii ile ilgili verilen ilanlar takip edilmitir. 64 hafta boyunca toplam 21 haftada K ekinde naat Teknikerlii ile ilgili herhangi bir ilan yaymlanmamtr. ncelenen ilanlarda toplam 66 farkl firma ismi bulunduu grlmtr. Bu durum, firma isimleri ve firmalarn verdikleri ilan saylar ile birlikte Tablo 1.de gsterilmektedir.
Tablo 2. lan veren firmalar ve talep ettikleri eleman saylar

SIRA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

FRMALAR SM BELRTMEYEN FRMALAR STFA NAAT YKSEL NAAT A.. RG CONST. ENGINEERING TRADING LTD. INC. GR NAAT VE MHENDSLK A.. GORDION GRUP LSEV ANT NAAT KUANTA NAAT URARTU NAAT

LAN SAYISI 32 4 4 3 3 3 2 2 2 2 74

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53

ZALTIN NAAT TC.VE SAN.A.. KALE YENGN NAAT SAN.VE TC.A.. SML NAAT NAL RKETLER GRUBU POLMEKS NAAT TAAH.VE SAN TC.A.. DOU NAAT ve TCARET A.. SSTEM NAAT AKARYAKIT SAN. Ve TC. A.. CENN TANITIM ADA MT MHENDSLK MTA ENERJ ve MADEN NAAT LER T.A.. KPA HOLDNG CEMATEK METAL LEME MAKNALARI MALATI AY MHENDSLK FERMAK GRSESL N.SAN.TC.A.. ACARLAR NAAT UNAL GROU GEZER KPRL VN SEYAS SUTA POLARKON ADALI HOLDING PMEKS GROUP URANSAN DI TC.TAAH. VE YAT.A.. APC PASLANMAZ TASARIM LTD.T. BUREA VERTAS ATASEVEN GROUP DENZBANK HAZNEDAROLU ZKAN ZERK NAAT VEEV LER AHAP YAPI TEK. VE TC. A. AKEL KOTA (KO HOLDNG) ENPRODE MH.VE DAN. SSTEM YAPI NAAT VE TC.A.. UKUROVA NAAT SAN.VE TC.A.. TRKERLER EMT ERMTAN A.. KALYON NAAT BEREKET ENERJ RETM A.. Z-KAR GRUP

2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 75

54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67

ZGN NAAT TAAH.HAF.LTD.T. ARTI EVRE GARANT KOZA NAAT SAN.VE TC.A.. FEKA NAAT NUR NAAT HDRO DZAYN MH.M.LTD.T. NAL AKPINAR N.MA.SAN.VE TC.A.. DOLSAR MHENDSLK ALACALI NAAT SAN.VE TC.A.. KUZU GRUP FERNAS NAAT LTD.T. YILDIZLAR NAAT HDROTEK ARITMA N.SAN.VE TC.LTD.T. TAYAPI NAAT A.. TOPLAM

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 120

Buna gre 32 ilanda firma isim bilgisine rastlanmamtr. Bu da toplam 64 hafta boyunca verilen ilanlarda yaklak olarak her drt firmadan birinin isim beyan etmeden ilan verdii sonucunu gstermektedir. 4. BULGULAR Aratrma kapsamnda incelenen 120 ilann 119 tanesi Trke; 1 tanesi de hem Trke hem de ngilizce olarak yaynlanmtr. Bu veriden naat Teknikeri istihdam etmek isteyen firmalarn yabanc dile nem vermedii sylenebilir. Bu konuda ek bilgiye ise aada, ilanlarda bilinmesi istenen yabanc dil bal altndaki inceleme ile ulalabilir. ekil 1.de ilanlarda firma isimlerinin belirtilmesi durumu ifade edilmitir. Grafikte firma ismi belirtilen ilanlarn 88 adet olduu ve toplam ilanlarn %73 n oluturduu; firma ismi belirtilmeyen ilanlarn ise 32 adet olduu, toplam ilanlarn da %27 sini oluturduu grlmektedir.
lanlarda Firma simlerinin Belirtilmesi Durumu

32; 27% 88; 73%

Firma smi Belirtilen

Firma smi Belirtilmeyen

ekil 1. lanlarda firma isimlerinin belirtilmesi

76

15 ay boyunca takip edilen ilanlarn aylara gre dalm ise ekil 2.de gsterilmitir. Aylk ilan adetlerine bakldnda en ok ilann (25 adet ile) 2008 Mart aynda verildii grlmektedir. En ok ilan verilen aylar sralamasnda (15 adet ile) ikinci olarak 2008 ubat ay; nc olarak da (13 adet ile) 2008 Temmuz ay grlmektedir. En az ilan verilen ay ise (2 adet ile) 2008 Aralk; (3 adet ile) 2009 Nisan ve (5 adet ile) 2008 Mays, 2008 Austos, 2009 Ocak ve 2009 Mart aylar olmutur. Bu durum inaat sektrnn mevsimselliini vurgulamaktadr.
Aylara Gre lan Adetleri 25

15 9 6 5

13 5 7 9 5 2 5 6 5 3

ub-08

Mar-08

Nis-08

May-08

Haz-08

Tem-08

Au-08

Eyl-08

Eki-08

Kas-08

Ara-08

Oca-09

ub-09

Mar-09

ekil 2. Aylara gre ilan adetleri

ekil 3.de aylara gre ilan yzdeleri grlmektedir. Aratrma erevesinde ubat 2008de toplam ilanlarn %12si kadar ilan yaynlanrken bir yl sonra ubat 2009da bu oran %5lere gerilemitir. Mart 2008 e bakldnda ise toplam ilanlarn %21i yani yaklak bete biri bu ay ierisinde gereklemitir. Ancak bir sene sonraki Mart 2009daki ilanlar toplam ilanlarn sadece %4lk bir ksmn oluturmaktadr.

Nis-09

77

Aylara Gre lan Yzdeleri

ub-08 Mar-08 5% 2% 4% 21% 8% 6% 4% 11% 4% 7% 5% 4% 4% 3% 12% Nis-08 May-08 Haz-08 Tem-08 Au-08 Eyl-08 Eki-08 Kas-08 Ara-08 Oca-09 ub-09 Mar-09 Nis-09

ekil 3. Aylara gre ilan yzdeleri

64 hafta boyunca incelenen ilanlar sonucu cinsiyet dalmlar ekil 4te grlmektedir. Yzdelerden de anlald gibi firmalarn nemli bir blmnn ilanlarnda herhangi bir cinsiyet tercihi bulunmad grlmektedir. lanlarn toplamnda firmalar sadece %8lik dilimde cinsiyet tercihi belirtmiler; %92lik dilimde ise cinsiyet belirtmemilerdir.
lanlardaki Cinsiyet Dalm

7; 6%

2; 2%
Bay Bayan

111; 92%

Cinsiyet belirtilmemi

ekil 4. lanlardaki cinsiyet dalm

78

naat meslei gn ierisinde youn hareket ve enerji gerektiren bir meslektir. zellikle inaat sahasnda alan teknik elemanlar inaat sahasnn her noktasndaki retimi ve almay takip etmek durumundadrlar. Bu gerekten yola karak firmalarn istihdam edecekleri elemanlarda istedikleri ya aralklar ile ilgili yzde ve adet bilgileri ekil 5.de grlmektedir. Firmalar vermi olduklar ilanlarn %88 inde ya snr belirtmemilerdir. Toplam ilanlarn %12 sinde ya snr belirtilmitir. Bu sonu bize firmalarn eleman seiminde byk oranda (%88) yaa bal hareket etmediklerini gstermektedir.
lanlardaki Ya Snr 5; 4% 9; 8%
20-30

0; 0%

106; 88%

31-40 41 ve zeri Ya Snr Belirtilmemi

ekil 5. lanlardaki ya snr

naat sektrnde zellikle nitelikli teknik eleman seiminde tecrbe nemli bir unsur olarak bilinmektedir. Byk firmalar byk yatrmlara imza attklarndan tecrbeli elemanlar zellikle byk firmalarn ncelikli tercihleri olmutur. 15 ay boyunca incelenen ilanlarda firmalarn istedikleri tecrbe sreleri, ilan adetleri ile birlikte ekil 6.da verilmitir. Buna gre i tecrbesi istemeyen firmalarn toplam 42 adet (%35) ilan bulunmaktadr. 0-3 yl tecrbe art aranan ilanlar 9 adet (%7,50); 4-7 yl tecrbe art aranan ilanlar 35 adet (%29,17); 8-10 yl tecrbe art aranan ilanlar 21 adet (%17,50); 11 yl ve daha fazla tecrbe art aranan ilanlar 13 adet (%10,83) bulunmaktadr. ekil 6.ya bakldnda firmalarn en ok tercih ettikleri mesleki deneyim sresi aral 4-7 yl olarak grlmektedir.
lanlarda stenen Tecrbe Yl 50 40 30 20 10 0

Frekans

35 9 0-3 yl 4-7 yl 21 13 8-10yl 11 yl ve fazla Tecrbe istenmeyen 42

Tecrbe Yl

79

ekil 6. lanlarda istenen tecrbe yl

irketler istihdam etmeyi dndkleri teknik elemanlarda istedikleri yabanc dilleri verdikleri ilanlarda belirtmilerdir. Bu durum ekil 7.de gsterilmektedir. lanlarn yarsndan fazlasnda (%60) firmalar yabanc dil belirtmemilerdir. Firmalar tarafndan teknik elemanlarn en ok bilmesi istenen yabanc dil % 29 orannda ngilizcedir. ngilizceyi %10 oranyla Rusa; %1 oranyla da Franszca izlemektedir.
Bilinmesi stenen Yabanc Dil

12; 10%

1; 1%

35; 29% 72; 60%

Yabanc dil istemeyen ngilizce Rusa Franszca

ekil 7. Bilinmesi istenen yabanc dil

Firmalarn vermi olduklar ilanlar incelendiinde yurtiinde istihdam edilmek zere 100 adet teknik eleman arand gzlenmektedir. Yurtiinde istihdam edilmek zere planlanp yaynlanan ilanlarn %36snda (36 adet) herhangi bir ehir bilgisi bulunmad gzlenmitir. Bu da yaklak her ilandan birinde ehir belirtilmediini gstermektedir. lkemizin byk ili Ankara, stanbul ve zmir ayn zamanda byk inaat yatrmlarnn yapld anakentlerdir. Bu ilde istihdam edilmek zere verilen ilanlar toplam ilanlarn (%18 +%14 +%2 = %34) %34lk bir dilimini oluturmaktadr. Bir baka deyile her ilandan birinde Ankara, stanbul veya zmir illerinde firmalarn istihdam istei bulunmaktadr. Dier ehirlerimiz ise toplam ilanlarn %30luk (30 adet) bir ksmn oluturmaktadr. lanlarn yurtii dalmna bakldnda inaat alannda byk yatrmlarn nitelikli eleman ihtiyac dourduunu syleyebiliriz.

80

allacak Yutii Blgeler

14; 14% 18; 18%

2; 2% 36; 36% 30; 30%

ehir bilgisi yok Dier Ankara stanbul zmir

ekil 7. allacak yurtii blgeler

64 hafta boyunca Hrriyet K ekinde naat Teknikerlii ile ilgili yaynlanm ilanlar incelendiinde, bu sre ierisinde toplam 20 adet yurtdnda teknik eleman istihdam edilmek zere ilan yaynland grlmektedir. Bu ilanlarn yarya yaknnda (9 adet; %45) lke bilgisi bulunmamaktadr. Bu tr ilanlar genelde Yurtdnda altrlmak zere cmlesi ile balamakta; herhangi bir lke bilgisi verilmemektedir. lanlarn %25inde yani her drt ilandan birinde firmalarn Rusyada altrlmak zere teknik eleman arad belirlenmitir. Rusyay %20 ile Afganistan; %10 ile Irak izlemektedir.
allacak Yurtd Blgeler

2; 10% 4; 20% 5; 25% 9; 45%

lke bilgisi yok Rusya Afganistan Irak

ekil 8. allacak yurtd blgeler

naat Teknikerlii ile ilgili ilanlar incelendiinde firmalarn arad teknik eleman pozisyonlar ekil 9.da gsterilmitir. Firmalar istihdam etmek iin en ok naat Teknikeri pozisyonuna (58 adet) teknik eleman aramaktadrlar. Bu pozisyon tm ilanlarn yaklak yarsn (%48,33) oluturmaktadr. Firmalar tarafndan en ok aranan ikinci pozisyon da (48 adet) antiye efliidir. Bu pozisyon da tm ilanlarn %40n oluturmaktadr. Bu iki pozisyon tm ilanlara oranla %88,33lk byk bir blm oluturmaktadr. Bu sonu firmalarn istihdam etmek iin byk ounlukla naat Teknikeri yada antiye efi aradn gstermektedir. 81

lanlarda Aranan Pozisyon

60 50 40 30 20 10 0 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 58 48
naat teknikeri antiye efi Beton laborant Beton santrali efi Grup amiri (ince i, kaba i) nce iler efi nce ve kaba iler ksm efi nce ve kaba yap teknikeri hazrlama teknikeri Kesin hesap ve Hakedi efi Tasarm teknikeri Teknik ofis efi Teknik ressam

Teknik ressam/Teknik bro Teknikerler ve teknisyenler

ekil 9. lanlarda aranan pozisyon

Aratrma kapsamnda incelenen ilanlarda firmalarn arad teknik elemanlarda istedikleri uzmanlk alanlar ekil 10.da verilmitir. Verilere gre firmalar en ok Su Yaplar, Proje Tasarm, Beton ve Ulatrma alannda uzmanlam teknik elemanlar istihdam etmek istemektedirler. Tm ilanlar incelendiinde ilan veren firmalarn Toporafya ve Malzeme alannda uzmanlam teknik eleman talebi olmadklar grlmektedir.
Aranan Uzmanlk Alan
1; 1% 0; 0% 0; 0% 8; 6% 6; 4% 8; 6% 9; 7% 10; 7% 34; 24% 23; 17%
Dier Betonarme Su yaplar Proje tasarm Beton Ulatrma Alt yap Yap Metraj keif

13; 9% 13; 9% 14; 10%

elik yap Zemin Toporafya Malzeme

ekil 10. Aranan uzmanlk alan

Firmalarn istihdam etmek istedikleri teknik elemanlarda aradklar programlarn yzdeleri ve ilan adetleri ekil 11.de verilmektedir. Buna gre ilanlarn %67sinde firmalar istihdam etmek istedikleri teknik elemanda herhangi bir bilgisayar program kullanabilme art aramamaktadrlar.

82

lanlarda stenen Programlar 2; 1% 7; 6% 13; 11% 18; 15% 80; 67%

Program belirtilmeyen Autocad Ms Office 3d Max Netcad Ms Project

0; 0%

ekil 11. Bilinmesi istenen bilgisayar programlar

15 ay boyunca incelenen ilanlarda erkekler iin askerlik yapm olma art 12 ilanda (%10) bulunmaktadr. Adaylarn askerlik durumlarnn firmalar iin az derecede nem arz ettii sylenebilir. Aranan teknik elemann B snf ehliyete sahip olmasn isteyen firmalar tm ilanlarn sadece %5lik bir ksmn oluturmaktadr. Bu durum istihdam edilecek elemanlarn imalat yaplan antiyelerde yada ofislerde grevlendirilmek istendii sonucunu glendirmektedir. 5. SONULAR Yukardaki bulgular bir arada deerlendirildiinde aadaki sonulara varlmaktadr; naat Teknikeri istihdam etmek isteyen firmalar, bu elemanlarn yabanc dil bilmesine nem vermemektedir. Firmalarn %27si, verdikleri i ilanlarnda kendi isimlerini gizlemektedir. Firma ismi belli olmayan bir ilan ile istenilen nitelikli eleman temin edilip edilemeyecei, baka bir aratrma konusu olarak incelenebilir. Aylk ilan dalmna bakldnda zellikle 2008 yl sonlarnda ve 2009 ylnn izlenen aylarnn tamamnda ilan saysnda belirgin bir azalma olduu grlmektedir. Bu durum dnya apnda etkisini gsteren ekonomik krizin bir sonucu olarak grlebilecei gibi; inaat yatrmlarnn da azaldnn bir gstergesi kabul edilebilir. Grafikte grlen dalgalanma ise inaat sektrnn mevsimlerden etkilendiini gstermektedir. naat sektrnde istihdam talebi k aylarnda azalrken; yaz ve zellikle bahar aylarnda byk artlar gstermektedir. lan saylarnda bir nceki yla gre byk bir dn olmasnn, global krizin de etkisiyle inaat sektrndeki meydana gelen daralmay yanstt sylenebilir. Mevcut verilere gre inaat firmalarnn teknik eleman istihdam srasnda ilana bavuracak adaylarn cinsiyetlerini nemsemedikleri ortaya kmtr. Bylece naat erkek mesleidir yaygn grnn inaat teknikeri istihdam boyutunda sektrdeki firmalarn dncelerini yanstmad grlmektedir. naat firmalar, eleman seiminde byk oranda yaa bal hareket etmemektedirler. naat firmalarn en ok tercih ettikleri mesleki deneyim sresi aral 4-7 yl olarak grlmektedir.

83

naat alan birden ok sektrn birbiri ile balantl olarak alt alanlarn banda gelmektedir. rnek olarak malzeme retimi, malzeme sat, malzeme nakliyesi, malzeme kullanm, malzeme siparii, yap projesi tasarm ve izimi, projenin kabul, projenin antiyede uygulanmas, alanlarn organizasyonu ve ynetimi, nakit aklar gibi konular inaat sektrnde birbiri ile balantl alanlarn bazlardr. naat alannda alan nitelikli bir eleman dier sektrlerle iletiim halinde olacandan yabanc dil bilmesi faydal olabilecektir. zellikle byk projelerde malzeme temini, nakit aklar, projenin tasarm ve izim aamalarnda irketler yabanc kurulularla beraber alabilmektedir. lanlarn yarsndan fazlasnda (%60) firmalar yabanc dil belirtmemilerdir. Firmalar tarafndan teknik elemanlarn en ok bilmesi istenen yabanc dil % 29 orannda ngilizcedir. ngilizceyi %10 oranyla Rusa; %1 oranyla da Franszca izlemektedir. naat sektrnde byk yatrmlar ve istihdam alan okluu byk kentlerde olmaktadr. Ayn zamanda byk ehirlerin nfuslarnn ok olmas yapsal ihtiyalarn artmasna neden olmaktadr. Dolaysyla daha fazla yatrm yaplmas gereklilii meydana gelmektedir. lkemizin byk ili Ankara, stanbul ve zmir ayn zamanda byk naat Teknikeri istihdamnn yapld anakentlerdir. naat sektrnde lkemizde baar elde etmi firmalar yurtdnda da zellikle 20. yzyln sonlarna doru byk projelerde baarlara imza atmlardr. zellikle Kuzey Afrika, Arap Yarmadas, Dou Asya, Trk Cumhuriyetler, Ukrayna ve Rusya gibi lkelerde faaliyetlerini srdrmektedirler. Yeniden planlanan ve yeniden kurulan Irak, Afganistan gibi lkelerde de Trk firmalar ihaleler kazanmakta; yatrmlar yapmaktadrlar. lanlarn %25inde yani her drt ilandan birinde firmalarn Rusyada altrlmak zere teknik eleman arad belirlenmitir. Rusyay %20 ile Afganistan; %10 ile Irak izlemektedir. naat firmalar, istihdam etmek iin byk ounlukla naat Teknikeri yada antiye efi grevlerine eleman aramaktadr. Yalnzca naat Teknikeri olarak istihdam edilecei anlalan teknik elemanlarn byk blmnn antiyede teknik grevler alabilecei dnlmektedir. nemli bir oranda antiye eflii yapmak zere naat Teknikeri aranmas ise, gerek inaat teknikerlii eitimi alan rencilerin gerek inaat teknikerlerinin kariyer planlamalarnda nemle gz nne almalar gereken bir bulgudur. naat sektr dier alanlarla yakndan ilikilidir ve inaat meslei ile uraan kiiler farkl alanlarda da bilgiye sahip olurlar. rnein bir hizmet binas yaplrken bu hizmet binasnn konumu, ulam, kapasitesi, yapnn shhi ve elektrik tesisatnn yaplmas, yaplacak imalatlarn hesaplanmas gibi unsurlar ortaya kmaktadr. Gnmzde yaplacak yaplarn tasarm, planlama, fiyat analizleri gibi unsurlar bilgisayar ortamlarnda kolaylkla yaplabilmektedir. Bu nedenle teknik eleman birok alanda kendini yetitirmi olmaldr. Teknik elemanlar belli konularda nitelikli bilgiye sahip olmaldr. Gerek antiyede gerekse bro ve dier almalarda bu teknik bilgileri ile ortaya kabilecek sorunlara zmler getirebilmelidir. Verilere gre firmalar en ok Su Yaplar, Proje Tasarm, Beton ve Ulatrma alannda uzmanlam teknik elemanlar istihdam etmek istemektedirler. ncelenen ilanlarn te ikisinde firmalar istihdam etmek istedikleri teknik elemanda herhangi bir bilgisayar program kullanabilme art aramamaktadrlar. Bunun nedeni olarak teknik eleman aranan pozisyonlarda naat Teknikerlii ve antiye efliinin fazla oluu gsterilebilir. Bu iki hususa bakldnda firmalarn teknik elemanlar daha ok antiyede, yapnn inas aamasnda grevlendirmeyi dndklerinden program art aramadklar sonucuna varlabilir. Adaylarn askerlik durumlarnn firmalar iin az derecede nem arz ettii sylenebilir. 84

Aranan teknik elemann B snf ehliyete sahip olmasn isteyen firmalar tm ilanlarn sadece %5lik bir ksmn oluturmaktadr. Bu durum istihdam edilecek elemanlarn imalat yaplan antiyelerde yada ofislerde grevlendirilmek istendii sonucunu glendirmektedir.

Kaynaklar 1.RC, ., ATK, E.T., AKMAK,V.,(2009), Meslek Yksekokulu rencilerinin stihdam Edilebilme Yeteneinin Gelitirilmesi zerine Bir nceleme, 1.Uluslararas 5.Ulusal Meslek Yksekokullar Sempozyumu, Konya, Bildiriler Kitab S. 1736-1745. 2.KALAY, M., AHN, M., AYDOAN, E., (2009), verenlerin stihdam Edilebilirlik Asndan Meslek Yksekokulu Mezunlarn Bilgi ve Beceri Dzeylerine Gre Deerlendirmesi, 1.Uluslararas 5.Ulusal Meslek Yksekokullar Sempozyumu, Konya, Bildiriler Kitab S. 1034-1044. 3.KARADENZ, O., (2009), Meslek Yksekokulu Mezunlarnn alma Hayatnda zlenmeleri Trkiye in Mezun Takip Modeli nerisi, 1.Uluslararas 5.Ulusal Meslek Yksekokullar Sempozyumu, Konya, Bildiriler Kitab S. 2050-2052. 4.BARAN, N., CAVKAYTAR, A., (2007), verenlerin Zihin Engelli Bireylerin stihdamna likin Gr ve nerileri, Elemantary Education Online, 6 (2), s. 213-214. 5.Avrupa Eitim Vakf, Alt Grup D Nihai Rapor, (1998), Ortak lkelerde Temel Beceri Eitiminin Gelitirilmesi. 6.ERK, N., (2005), niversite-Sanayi birlii, stihdam Edilebilirlik ve Bologna Sreci, Bologna Trkiye Projesi (2004-05) Deerlendirme Toplants. 7.TOKAY, H.,(2008), I.Ulusal Meslek Yksekokullar Mdrler Toplants Sonu Raporu, http://www.yok.gov.tr/egitim/endustriyel/rapor.doc, 2005, (Eriim: 26/11/2008) 8.TK, (2009), Hane Halk gc Anketleri, www.tuik.gov.tr (Eriim Tarihi:14.02.2009) 9.GREL,T.,(2006), Halkla likiler Profesyonelleri letiim Faklteleri Mezunlarnda Neler Aryorlar: Ajans Yneticilerinin Bak Alar, TK, Hane Halk Bte Anketi Veri Tekeri (CD), 2. Ulusal Halkla likiler Sempozyumu Bildirisi. 10.ZL, G.P., Hazr Giyim Sektrnde Personel Seim Srecine likin Bir Aratrma, (2006), Tekstil ve Konfeksiyon 3/2006, s200-205. 11.ECERKALE, K., KOVANCI, A., (2005), nsan Kaynaklarnda D Kaynak Kullanm, Havaclk Ve Uzay Teknolojileri Dergisi, Cilt 2, Say 2, s. 69-75. 12.DOUGALL, M.B., (2001), The Rise of the ELabour Market and Its Implications for the Federal Public Service, www.hrmaagrh.gc.ca/research/labourmarket/erecruitmente.asp), (Son eriim tarihi 5-01-2006). 13. GLER, E.., letmelerin E-nsan Kaynaklar Ynetimi ve E-e Alm Srelerindeki Gelimeler, Ege niversitesi Edebiyat Fakltesi Sosyoloji Blm, s.17-23.

85

NAAT TEKNKERL RENCLERNN OKUMA ALIKANLIKLARININ GELTRLMES AMALI BR UYGULAMA

Latif Onur UUR Ahi Evran niversitesi, Kaman Meslek Yksekokulu, naat Program
( Bu yaz E-Journal of New World Science Academy, Technological Applied Sciences, Volume: 5, Number: 2, s.77-99 , 2010 de ayn adla yaynlanan makalenin ksaltlm halidir.)

ZET Bu almada naat Teknikerlii rencilerinin okuma gemilerinin ve alkanlklarnn belirlenmesi, alkanlk sahibi olmayan rencilerin bu alkanl edinmeleri iin imkan yaratlmas, okuma alkanl bulunan rencilerin ise bir plan, yntem ve disiplin dahilinde bu alkanlklarn gelitirmeleri hedeflenmitir. Bu amala yaplan okuma uygulamas ncesinde ve sonrasnda yaplan anketlerle salanan kazanm deerlendirilmitir. Salanan sonulardan bazlar; rencilerin dzenli ve daha ok okuyarak hangi niteliklerini gelitirebileceklerine dair sorgulama yapma ve bunlar ifade etmelerine imkan salanm olmas; Okuma esnasnda eletirel dnce gelitirme alkanl kazandrlmas; ada ve klasik yerli ve yabanc yazarlar tanma oranlarnn artrlmasdr. Gerek Yksek retimde gerekse Orta ve lk retimde benzer nitelikteki uygulamalarn artrlmas ile rencilerin okuma alkanlklarnn artrlmasnda fayda salanabilecei dnlmektedir. Anahtar Kelimeler: Mesleki Teknik Eitim, naat Teknikerlii, Okuma, Okuma Alkanl, Meslek Yksekokulu. 1. GR Okumay yaamsal bir etkinlik olarak grp srekli ve dzenli olarak srdrmek, bir toplumun gelimilik dzeyini yanstan nemli bir gstergedir. Ayn zamanda kitaba sahip olma bilinci, evlerde ktphane oluturma eilimi, kitap hediye etme alkanl ve ktphanelerden yararlanma dzeyi de bir lkenin okuma etkinliine verdii nemi yanstan dier gstergelerdir. Trkiye gibi gelimekte olan lkelerde genlerin okuma alkanl kazanmalar, bilinli ve gelimi bir toplum oluturma yolunda atlacak nemli bir admdr [1]. zellikle kitap kurdu insanlar bilirler ki okuduka yaamlar anlam kazanr. Yaam daha iyi alglar, karlatklar sorunu daha kolay zebilmektedirler. nsann yaama anlaml balamas, kendisine erken yalarda bir yol haritas izmesi geleceinde birlikte olduu insanlar daha iyi, daha doru daha gzel grmesinin yollarn aramasn salayacak dnme gc katacaktr. Yaamn farkna varmak, olaylar sentezlemek veya analiz etmek iin belirli bir bilincin olumas yaamdan zevk almak iin okumak ve mutlaka okumak gerekir [2]. Ancak son yllarda genliin gerek eitmenler ve gerekse de aileler tarafndan kitap okuma yerine srekli snava hazrlanma telkini yaplmaktadr. Srekli snava hazrlanan ve kitap okutulmayan milyonlarca gen eli kolu bal durumdadr. Bu anlay maalesef bugn insanmz duygu, dnce ve i zenginlik ynnden kreltmitir. Kiinin renme becerilerinin tamamland 20 ya sonras ok sayda insan i yapamaz konuma gelmektedir [2].

86

Okuma bireye gnlk konuma diline gelitirme anlamnda da yardmc olmaktadr. Okuma alkanlna sahip bireyin Trkeye hakimiyeti, szckleri etkili ve vurgulu bir ekilde kullanma yetenei daha yksektir [3]. Okuma ada olmann ltlerinden birisidir. ada, yaratc, yapc ve zgr dnceye sahip, retken, eletirel bakan bireylerden oluan bir toplum olmak okuma bilinci alanm bireylerle mmkndr. nk toplumun gelimeler ve deimelere uyum salamas, bu bilincin salanmas ile sz konusudur [4]. lkemizde okuma dzeyinin dk olduu srekli vurgulanr. Bu noktada ilgin bir paradoks sz konusu. Okuryazar oran arttka okuma dzeyi dmektedir [5]. Korkmaz, niversite birinci snfta okuyan rencilerin lise eitimleri sresince kitap okuma durumlarn incelemitir. rencilerin lise dneminde okuduklar kitap eitlerinin durumu onlarn niversitede okuduklar alana, mezun olduklar lise trne, niversiteye giri puan trne ve cinsiyetlerine gre farkl olup olmadn aratrmtr. Aratrma sonunda edinilen bulgulardan bazlar yledir; Lise yllarnda rencilerin kitap okuma dzeyleri olduka dk seviyelerdedir. zellikle yzyldan daha az bir sreyi kapsayan Cumhuriyet Dnemi konusunda rencilerimizin yars kitap okumamtr. Hatta Atatrkn temel eseri olan Nutuk %5 ile %20 orannda bir renci kitlesi tarafndan okunmutur. rencilerin kitap okuma alkanlklar okuduklar lise trlerine ve niversiteye giri snav trlerine gre farkllklar gstermektedir [6]. Odaba ve arkadalarnn, Ankara niversitesi lisans rencileri zerinde okuma alkanlklarnn belirlenmesi amac ile yaptklar anket uygulamasnn sonular yksek renim boyunca rencilerin okuma becerisinde gelime olduunu, buna karn yeterli okuma alkanlna sahip olmadklarn gstermektedir. Aratrmaclar, elde ettikleri bulgulardan hareketle niversite rencilerinin okuma kltr konusunda u sonulara varmlardr: rencilerin nemli bir blm dk bir okuma kltrne sahiptir. Oran dk olsa da bir yl iinde hi kitap okumayan rencilerin varl, niversite rencisi iin beklenmedik bir durumdur. Kz rencilerin erkeklere oranla okuma etkinliine daha fazla sre ayrdklar grlmektedir. rencilerin nemli bir ksm okumamalarn ekonomik sorunlara dayal nedenlerle aklamaktadr. Ancak alt dzey sosyoekonomik snf iinde olduklarn belirten rencilerin st dzey sosyoekonomik dzeyde yer alan rencilerle eit okuma oranna sahip olmas ileri srdkleri bu nedeni dorulamamaktadr. rencilerin byk bir blm okumalarn engelleyen en nemli neden olarak alma younluu ve ekonomik sorunlar ifade etmektedir. Bununla birlikte rencilerin, bir gn iinde yapt dinlence faaliyetlerine oranla okumaya ok daha az zaman harcadklar grlmektedir. niversite renimlerinin ilk yllarnda daha az okuyan rencilerin, son yllara doru okuma eilimleri artmaktadr. Ancak tespit edilen bu oran, bir niversite rencisi iin olmas gereken dzeyin olduka altndadr. Ebeveyni dk eitim dzeyine sahip olan rencilerin okuma alkanlklarnn da zayf olduu, buna karn eitimli anne-babann ocuklarnn daha yksek bir okuma kltrne sahip olduklar grlmektedir. rencilerin nemli bir blm ktphanelerden yararlanmamakta ve ktphaneye gitmekten zevk duymamaktadr. rencilerin yarya yakn vakitlerinin nemli bir ksmn televizyon izlemeye, mzik dinlemeye ve bilgisayar kullanmaya ayrmaktadr. Buna karn kitap okumaya ayrlan sre sz edilen faaliyetlerin toplam sresinin ok altnda kalmaktadr [7]. 87

Uluda niversitesi Gemlik Asm Kocabyk Meslek Yksekokuluna 2006, 2007 ve 2008 yllarnda kayt yaptran birinci snf rencilerine kitap ve dergi okuma sklklar sorulduunda, 1.Gruptaki (2006 ylnda kayt yaptran) rencilerden %24,39u her gn, %26,61 haftada birka kez, %32,93 ayda birka kez, %8,54 ylda birka kez ve %8,54 hibir zaman, 2.Gruptaki (2007 ylnda kayt yaptran)rencilerden % 24,36s her gn, %21,79uhaftada birka kez, %35,90 ayda birka kez, % 14,1i ylda birka kez, %3,85i hibir zaman, 3. Gruptaki (2008 ylnda kayt yaptran)rencilerden %32,73 her gn, %36,36s haftada birka kez, %50si ayda birka kez, %10,91i ylda birka kez ve %6,36s hibir zaman cevaplarn vermitir [8]. Ahi Evran niversitesine bal Meslek Yksekokullar (Krehir Meslek Yksekokulu, iekda Meslek Yksekokulu, Kaman Meslek Yksekokulu ve Mucur Meslek Yksekokulu) rencilerinin okuma alkanlklaryla ilgili yaptmz anket almasnn sonularna gre; %44 az okuyan, %38i orta dzeyde okuyan, %13 ok okuyan grubuna girerken %5i ise hi kitap okumayan grubuna girmektedir. rencilerin %39u kitap okumaktansa televizyon izlemeyi, %30u zaman bulunca ilk yapaca eyin kitap okumak olduunu, %10u kitap okumaktansa gezmeyi, %6s kitap okumaktansa mzik dinlemeyi, %5i kitap okumaktansa bilgisayarda oyun oynamay, %5i, geriye kalan %5i ise kitap okumak dnda her eyi yapacan nk ok skc bir eylem olduunu sylemilerdir. Sonu olarak, rencilerin %70i bo zamanlarnda kitap okumak dndaki eylemleri tercih etmektedirler. rencilerin %55i kitap okuma eylemini skc bulduu iin, %23 okuduklar aklnda kalmad iin, %14 tarz olmadn dnd iin, %8i zaman kayb olarak grd iin okuma eylemini gerekletirmemektedir. rencilerin %46s paras olmad iin, %23 kitap alaca parayla kyafet almay tercih ettii iin, %14 kitaba para vermeyi gereksiz grd iin, %11i kitap almak yerine sigara almay tercih ettii iin, %6s ise karnn bile zor doyururken kitaba para harcayamad iin kitap alamadklarn belirtmilerdir. rencilerin %57sinin evinde kitaplk bulunmazken, %23nn evinde kk lekli kitaplk, %10unun evinde oluum aamasnda olan kitaplk, %6snn evinde orta lekli kitaplk, sadece %4nn evinde byk bir kitaplk bulunmaktadr [9]. Meslek eitimi alan rencilerin kitap okuma alkanlklarna bakldnda nemli bir orann (%27,5) kitap okuma alkanlna sahip olmadklar belirlenmitir [10]. zellikle genler iin okumann nemi, beyin geliimi ve dnme sistematiinin kazanlmas asndan nemlidir. Genliin erken dnemlerde okumas, daarcn doldurmas ve edindii bilgi ile geleceinin yol haritasn izmesi salkl bir Trkiye iin nem arz etmektedir [2]. 2. ALIMANIN NEM Mesleki Teknik Eitim gren naat Teknikerlii rencileri gerek teknik bilgileri gerekse sosyal birikimleri ile antiyelerde, teknik ofislerde, santrallerde, laboratuarlarda, yap malzemesi retilen tesislerde vb. yapacaklar grevler ve sosyal yaamlar esnasnda problem zecek, rnek tekil edecek dzeyde bulunmaldrlar. Bu rencilerin i ve sosyal hayatlarnda okulda edinilen mesleki bilgilerin uygulanmas yan sra okunan anlama ve yorum getirebilme, karlalan durum ya da sorunlara farkl alardan bakabilme, tespit ve raporlama yapabilme, sunumda bulunabilme yeteneklerine de haiz olmalar gerekmektedir. niversite mezunu olarak, belli bir dzeyde entelektel birikim ve sosyal/sanatsal kavramlara ainalklarnn bulunmas da toplum iinde oynayacaklar roller asndan nem arz etmektedir. mr boyu srekli geliim faaliyetlerinde bulunabilmeleri iin ise planl, yntemli ve disiplinli okuma/aratrma yapma yeteneklerinin gelimi olmas gerekmektedir.

88

Bu gerekliliklerin tamamnn salanabilmesi de salam temellere oturtulmu ve srekli gelimeye ak okuma uygulamalar ile mmkndr. Farkl yerlerden farkl eitim dzeylerinde geldikleri Meslek Yksekokullar ise renimlerinin son duran oluturmaktadr. Okuma alkanlklarnn gelitirilmesi ya da eer sahip bulunulmamaktaysa edinilmesi bakmndan bu renim, gen tekniker adaylarnn okul dzeyindeki son anslar mahiyetindedir. niversite renimini tamamladktan sonra salam bir okuma alkanl kazanlmasnn ise rencilik esnasnda kazanlmasndan daha g olaca dnlmektedir. Bu almada naat Teknikerlii rencilerinin okuma gemilerinin ve alkanlklarnn belirlenmesi, alkanlk sahibi olmayan rencilerin bu alkanl edinmeleri iin imkan yaratlmas, okuma alkanl bulunan rencilerin ise bir plan, yntem ve disiplin dahilinde bu alkanlklarn gelitirmeleri hedeflenmitir. 3. ALIMANIN KAPSAMI Bu almann kapsam, Ahi Evran niversitesi, Kaman MYO, naat Program birinci snf rencilerine 2009-10 gz yaryl esnasnda yaplan okuma uygulamas ile bu uygulama balangcnda ve sonunda yaplan anket uygulamalarndan elde edilen sonularla snrldr. Belirtilen yaryl banda rencilere bir okuma uygulamas yapmay isteyip istemedikleri sorulmu, tamam gnll olarak byle bir uygulamaya katlmay istediklerini belirtmilerdir. Bunun zerine Trk ve Dnya Klasikleri arasndan seilen kitaplar, her renciye bir kitap decek miktarda temin edilmitir. Tablo 1.de bu kitaplar ve yazarlar verilmitir.
Tablo 1. Okuma uygulamas yaplan eserler ve yazarlar

Yazar Ad Mehmet Rauf emseddin Sami Hseyin Rahmi Grpnar Halide Edip Advar Halide Edip Advar Reat Nuri Gntekin Reat Nuri Gntekin Reat Nuri Gntekin Reat Nuri Gntekin Reat Nuri Gntekin Peyami Safa Peyami Safa Peyami Safa Yakup Kadri Karaosmanolu Yakup Kadri Karaosmanolu Orhan Pamuk Orhan Pamuk Orhan Pamuk Yaar Kemal Pukin Tolstoy

Eser Eyll Taauk-u Talat ve Fitnat Gulyabani, Gnl Ticareti Vurun Kahpeye Sinekli Bakkal Dudaktan Kalbe Tanr Misafiri Miskinler Tekkesi Yaprak Dkm alkuu Fatih-Harbiye Yalnzz Szde Kzlar Hep O ark Ankara Masumiyet Mzesi Sessiz Ev Beyaz Kale Anadolu Efsanesi Yzbann Kz Kazaklar 89

Tolstoy Henry James Andre Gide O'Henry Gogol Gorki Aytmatov Aytmatov Gabriel Garcia Marquez Jack London

Sivastopol Austos 1855 Daisy Miller Isabelle Hikayeler Taras Bulba Benim niversitelerim Beyaz Gemi Dii Kurdun Ryalar Yz Yllk Yalnzlk Beyaz Di

Balangta her renciye bu kitaplardan istedikleri birer kitap verilmi, her hafta bu kitaplarn okunmasnn ardndan izleyen hafta kitaplar toplanp isteyen rencilere istedikleri kitaplar tekrar datlarak on haftalk bir uygulama yaplmtr. Ara snav haftalarnda uygulamaya ara verilmitir. Bu ekilde her rencinin, bir yaryl iinde on farkl kitap okumas salanmtr. Kitap okuma uygulamas esnasnda rencilerce dikkat edilmesi istenen hususlar aada listelenmitir; Bir dosya temin edilip ve okunan her kitap iin bir sayfaya kayt yaplmas. Bu kaytta eserin ad ve yazarnn adndan baka yazarn yazd dier eserlerin de belirtilmesi. Yazar aratrlarak, ksa yaam ve Dnya/Trk Edebiyatna kazandrdklarnn renilmesi. Beenilen paragraflarn (kitap zerinde herhangi bir iaretleme yaplmadan) not alnmas. (r. sayfa 38, stten 2. paragraf gibi). Kayt tutulan kada kitap metni iinde beenilen paragraflardan en ok beenilen paragrafn aynen yazlmas. Okunan eserin ana temasnn/konusunun birka kelime ile yazlmas. Yazarn hangi mesaj/mesajlar verdiinin birka kelime ile yazlmas. rencilerin benzer bir mesaj vermek isteseler nasl bir anlat yapacaklarnn birka satrla yazlmas. Kitapta okumaya ara verirken kalnan yeri belirtmek iin sayfa bklmeyecei, bir ayra (kat, karton vb.) kullanlaca. Kitabn kabna, cildine, sayfalarna zen gsterilerek daha sonra bu kitab okuyacaklara sayg gsterilecei. Okuduka not alnan katlara rencilere ilgin, gzel, ters, kt vb. gelen hususlarn birer kelime ile not alnmas. Kitap seiminde hem yerli hem de yabanc yazarlardan eit oranda kitaplar tercih edilmeye allmas. Dnem sonunda; en ok sevilen, eserleri okunmaktan en ok holanlan yazarn kim olduuna karar verilmesi. Gerekeleri ile ayr bir kada yazlp dosyaya eklenmesi. Her kitab okumakla edinilen kazanlarn not edilmesi. (Bilgi, dnme yaklam, duygu ve fikirlerin anlatm ekilleri, karlalabilecek durumlar vb.)

Okunan eserlerin edebi deerlendirme yaklamna mmkn mertebe uygun alglanmas, okunmas amac ile EK 1.de verilen Roman zmleme Kriterleri zet metni tm rencilere datlm ve okuyacaklar eserlerde nelere dikkat etmelerinde fayda olacana

90

dair ksa aklamalar yaplmtr. Bu notun hazrlanmasnda Nurullah etinin yazd Roman zmleme Yntemi[11] adl kitaptan faydalanlmtr. rencilerin okuma alkanlklarnn, okuma gemilerinin belirlenmesi ve uygulamann hangi alanlarda ne kadar baarl olduunun anlalmas iin uygulamann banda, ilk kitaplar datlmadan ve uygulamann sonunda rencilerce hazrlanan okuma dosyalar toplandktan sonra birer anket uygulanmtr. Balang anketi 4 ak ulu, 29u oktan semeli toplam 33 sorudan oluturulmutur. Uygulama sonu anketi ise balangta uygulanan anketteki 33 soruya ek olarak hazrlanan 1i doldurmal, 1i oktan semeli sorunun eklenmesi ile 35 sorudan oluturulmutur. EK 2.de uygulama sonrasnda uygulanan anket verilmitir. Her iki anketten edinilen veriler tasnif edilmi, frekans ve yzde dalmlarn belirtildii tablolar yardm ile anlamlandrlm ve yorumlanmtr. Tablolar uygulama ncesi ve sonras durumu bir arada gstermektedir. Balang anketi 21, uygulama sonu anketi 33 renci tarafndan yantlanm, tablolar her soruya verilen yant saylar ayr ayr esas alnarak oluturulmutur. 4. BULGULAR rencilerin gerek okuma uygulamas balangcnda gerek tamamlandktan sonra en ok sevdikleri yerli yazarlar Tablo 2.de verilmitir. Uygulama yaplmadan nce de yapldktan sonra da en ok sevilen yerli yazarn Reat Nuri Gntekin olduu belirlenmitir. Uygulama sonrasnda daha ok sayda yazar ismi verilmi olmasnn uygulama sonras ankete daha ok rencinin katlmasnn yan sra uygulama esnasnda yeni yazarlarla tanma ve eserlerini okuma imkan bulunmasnn etkisi olduu dnlmektedir. Peyami Safa, Ahmet Gnbay Yldz ve Yaar Kemal sevilen yazarlar listesinin st sralarnda yer almtr.
Tablo 2. En ok sevilen yerli yazarlar

nce En sevilen yerli yazar Frekans Yzde % R. Nuri Gntekin 5 26.3 Peyami Safa 3 15.8 Yaar Kemal Ahmet Gnbay Yldz H. Rahmi Grpnar Yakup Kadri Orhan Pamuk H.Z. Uaklgil Yakup Kadri Mehmet Rauf Mevlana 2 2 1 1 1 1 1 1 1 10.5 10.5 5.3 5.3 5.3 5.3 5.3 5.3 5.3

Sonra En sevilen yerli yazar R. Nuri Gntekin Peyami Safa Ahmet Gnbay Yldz Tark Bura Tuna Kiremiti Yaar Kemal H.Z. Uaklgil Mehmet Rauf Orhan Pamuk Halide Edip Advar mer Seyfettin Yakup Kadri Halit Erturul mer Seyfettin Ahmet Altan Soner Yaln Namk Kemal Frekans Yzde % 14 42.4 2 6.1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 6.1 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 3.0 91

emsettin Sami

3.0

Okuma Uygulamas balangcnda ve tamamlandktan sonra rencilerin en ok sevdikleri yabanc yazarlar Tablo 3.te verilmitir. Uygulama yaplmadan nce de yapldktan sonra da en ok sevilen yabanc yazarn Victor Hugo olduu belirlenmitir. Uygulama sonrasnda yerli yazarlarda olduu gibi daha ok sayda yazar ismi verilmi olmasnn uygulama sonras ankete daha ok rencinin katlmasnn yan sra uygulama esnasnda yeni yazarlarla tanma ve eserlerini okuma imkan bulunmasnn etkisi olduu dnlmektedir. Moliere, Tolstoy, Gide ve Aytmatov sevilen yazarlar arasnda st sralarda yer almaktadrlar.
Tablo 3. En ok sevilen yabanc yazarlar

nce En sevilen yabanc yazar Frekans Yzde % Victor Hugo Moliere Aytmatov Montaigne Tolstoy 7 2 2 1 1 53.8 15.4 15.4 7.7 7.7

Sonra En sevilen yabanc yazar Victor Hugo Tolstoy Andre Gide Moliere Dostoyevski Sheakspeare Goethe Aytmatov Montaigne Hanry James Jack London

Frekans Yzde % 7 4 2 2 4 2 2 2 2 1 1 24.1 13.8 6.9 6.9 13.8 6.9 6.9 6.9 6.9 3.4 3.4

Tablo 4.e gre uygulama ncesi ve sonras en ok sevilen kitaplarda deiiklik olduu belirlenmitir. Uygulama ncesinde alkuu ve 9. Hariciye Kouu en ok sevilen kitaplar sralamasnn banda yer alrken, uygulama sonrasnda Yaprak Dkm ve Taauku Talat ve Fitnat ilk sralara ykselmitir. Uygulama sonunda belirtilen kitap isimlerinin adedinin, uygulama balangcndakinden daha fazla olmasnda, yine uygulama sonras ankete daha ok rencinin katlmasnn yan sra uygulama esnasnda yeni yazarlarla tanma ve eserlerini okuma imkan bulunmasnn etkisi olduu dnlmektedir.
Tablo 4. En ok sevilen kitaplar

nce En ok sevilen kitap alkuu 9. Hariciye Kouu Sefiller u lgn Trkler iekler Susaynca Frekans 3 3 2 2 1 Yzde % 14.3 14.3 9.5 9.5 4.8

Sonra En ok sevilen kitap Yaprak Dkm Taauk-u Talat ve Fitnat Sinekli Bakkal Eyll Ferman Frekans 3 3 2 2 1 Yzde % 10.7 10.7 7.1 7.1 3.6 92

Cimri Zehra Raziye Sergzet Ateten Gmlek mamn Manken Kz Hanmn iftlii Eyll Gnl Yaras in kencesi

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

4.8 4.8 4.8 4.8 4.8 4.8 4.8 4.8 4.8 4.8

En Uzun Gece Tanr Misafiri Gnl Yaras Kadn Arayan Adam Sefiller

1 1 1 1 1

3.6 3.6 3.6 3.6 3.6 3.6 3.6 3.6 3.6 3.6 3.6 3.6 3.6 3.6 3.6 3.6 3.6

Miskinler Tekkesi 1 Acmak 1 Yaban 1 Sessiz Ev 1 Zehra 1 Beyaz Gemi 1 iekler Susaynca 1 Dudaktan Kalbe 1 Kalbinin Gtrd Yere Git 1 Osmanck 1 Fatih Harbiye 1 Alk 1

rencilerin dzenli ve daha ok okuyarak hangi niteliklerini gelitirebileceklerine dair soruya verdikleri yantlar Tablo 5.te sunulmutur. Uygulama ncesi ile sonrasnda nemli bir fark bulunmayan nitelikler arasnda hayata farkl bakmak, ifade kabiliyeti, kelime hazinesi ve kltr sklkla ifade edilen nitelikler olmutur.
Tablo 5. Dzenli ve daha ok okuyarak gelitirilebilecek nitelikler

Anlama seviyesi Bak as Bilgi Dnme sistemi Eitim Entelektel dzey Farkl dnme Genel kltr Hayata farkl bak fade yetisi letiim

Kelime hazinesi Kelimelere yeni anlamlar verme Kelimelerin anlam derinlii Kendine gven Kendini ifade etme Konuma dzeyi Konuma yetisi Kltrl olma Okuma hz Okuma seviyesi Yazma Yorum yapabilme

Uygulama yaplmadan nce ve uygulama esnasnda okunan roman/hikaye kitab says Tablo 6.da verilmitir. Buna gre nce 1-5 kitap okumu rencilerin oran %37 iken sonra bu oran %0a dm; 21 ve daha fazla kitap okumu olanlarn oran ise %15ten %50ye kmtr. Bu bulgular meslek eitimi alan rencilerin kitap okuma alkanlklarna bakldnda nemli bir orann (%27,5) kitap okuma alkanlna sahip olmadklarnn belirlendii aratrma bulgular[10] ile paralellik arz etmektedir.

93

Tablo 6. Uygulama yaplmadan nce ve uygulama esnasnda okunan roman/hikaye kitab says

nce Hi 1-5 6-10 11-15 16-20 21 ve fazla 4 Frekans 0 10 7 3 3 Yzde % 0 37 26 11 11 15

Sonra Frekans 0 0 8 4 4 16 Yzde % 0 0 25 13 13 50

Yaplan uygulama sonucunda kitap okurken not alma alkanl %4ten %28 km; hi not almayanlarn oran ise %59dan %6ya dmtr. Bu durum Tablo 7.de gsterilmitir.
Tablo 7. Kitap okurken not alma

Evet Bazen Hayr

nce Frekans 1 10 16

Sonra Yzde % Frekans 4 9 37 20 59 2

Yzde % 28 63 6

Tablo 8.den de grlecei gibi okuma esnasnda eletirel dnce gelitirme alkanl uygulama ncesinde %30 iken uygulama sonrasnda %56ya km; hi eletirel dncede bulunmadn ifade eden rencilerin oran ise %15ten %6ya dmtr.
Tablo 8. Okuma esnasnda eletirel dnce gelitirme

Evet Bazen Hayr

nce Frekans 8 15 4

Sonra Yzde % Frekans 30 18 56 12 15 2

Yzde % 56 38 6

Anlatlan dnce yada olayn daha farkl nasl ifade edilebileceini dnme orannn uygulama ncesi %15 iken uygulama sonras %53e kt Tablo 9.da grlmektedir. Benzer ekilde okunan eserlerde anlatlan dnce ya da olayn daha farkl nasl ifade edilebileceini hi dnmeyenlerin oran %26dan %0a dmtr.

94

Tablo 9. Anlatlan dnce yada olayn daha farkl nasl ifade edilebileceini dnme

Evet Bazen Hayr

nce Frekans 4 16 7

Sonra Yzde % Frekans 15 17 59 13 26 0

Yzde % 53 41 0

Okunan kitaplarn isimlerinin kaydedilmesi alkanlnn %26dan %59a ykseldii Tablo 10dan anlalmaktadr.
Tablo 10. Okunan kitaplarn isimlerinin kaydedilmesi

Evet Hayr

nce Frekans Yzde % 7 26 19 70

Sonra Frekans Yzde % 19 59 13 41

Tablo 11.de grld gibi rencilerin arkadalar arasnda sklkla okuduklar kitaplardan sz etmeleri, bu kitaplar hakknda tartmalarnn oran olan %19 dzeyinde bir deiiklik olmazken, bunu hi yapmadklarn ifade eden rencilerin oran %37den %25e dmtr. Arada bir tarttklarn ifade eden rencilerin oran bu deiiklie paralel olarak %44ten %56ye kmtr.
Tablo 11. Okunan kitaplarla ilgili dost tartmalar yaplmas

Evet Bazen Hayr

nce Frekans 5 12 10

Yzde % 19 44 37

Sonra Frekans 6 18 8

Yzde % 19 56 25

Yaplan okumalarn ardndan edinilen kazanmlarn sorgulanmas oran %52den %66ya km; hi kazanm sorgulamas yapmayanlarn oran %7den %0a dmtr. Bu durum Tablo 12.de belirtilmitir.
Tablo 12. Okuma ardndan edinilen kazanmlarn sorgulanmas

Evet Bazen Hayr

nce Frekans 14 11 2

Sonra Yzde % Frekans 52 21 41 11 7 0

Yzde % 66 34 0 uygulamasndan

leride kitap yazmay dnen rencilerin oran okuma sonra %7den %16ya kmtr. Bu durum Tablo 13.te grlmektedir.
Tablo 13. Kitap yazmay dnme

nce

Sonra 95

Evet Bazen Hayr

Frekans 2 7 18

Yzde % 7 26 67

Frekans 5 9 18

Yzde % 16 28 56

Tablo 14.e gre okuma uygulamas ncesi edebiyat akmlarn bildiini ifade eden rencilerin oran %52 iken uygulama sonras bu oran %88e ykselmitir.
Tablo 14. Edebiyat akmlarn bilme

Evet Hayr

nce Frekans Yzde % 14 52 13 48

Sonra Frekans Yzde % 28 88 4 13

Gncel yerli ve yabanc yazarlar tanma orannn uygulama ncesinde %33 iken uygulama sonrasnda %78e kt Tablo 15.te grlmektedir.
Tablo 15. Gncel yerli ve yabanc yazarlar tanma

Evet Hayr

nce Frekans Yzde % 9 33 18 67

Sonra Frekans Yzde % 25 78 7 22

Klasik yerli ve yabanc yazarlar tanma orannn uygulama ncesinde %41 iken uygulama sonrasnda %81e kt ise Tablo 16.da grlmektedir.
Tablo 16. Klasik yerli ve yabanc yazarlar tanma

Evet Hayr

nce Frekans Yzde % 11 41 16 59

Sonra Frekans Yzde % 26 81 6 19

Edebiyat ile mzik arasnda ba olduunu dnen rencilerin oran uygulama ncesinde %52 iken sonrasnda %94e kmtr. Bu durum Tablo 17.de grlmektedir.

Tablo 17. Edebiyat ile mzik arasnda ba olduunu dnme

Evet Hayr

nce Frekans Yzde % 14 52 13 48

Sonra Frekans Yzde % 30 94 2 6

96

Edebiyat ile resim arasnda ba olduunu dnen rencilerin oran uygulama ncesinde %78 iken sonrasnda %81e kmtr. Bu durum Tablo 18.de grlmektedir.
Tablo 18. Edebiyat ile resim arasnda ba olduunu dnme

Evet Hayr

nce Frekans Yzde % 21 78 6 22

Sonra Frekans Yzde % 26 81 6 19

Edebiyat ile heykel arasnda ba olduunu dnen rencilerin oran uygulama ncesinde %59 iken sonrasnda %63e kmtr. Bu durum Tablo 19.da grlmektedir.
Tablo 19. Edebiyat ile heykel arasnda ba olduunu dnme

Evet Hayr

nce Frekans Yzde % 16 59 11 41

Sonra Frekans Yzde % 20 63 12 38

Edebiyat ile mimari arasnda ba olduunu dnen rencilerin oran uygulama ncesinde %70 iken sonrasnda %59a inmitir. Bu durum Tablo 20.de grlmektedir.
Tablo 20. Edebiyat ile mimari arasnda ba olduunu dnme

Evet Hayr

nce Frekans Yzde % 19 70 8 30

Sonra Frekans Yzde % 19 59 13 41

Edebiyat ile sinema arasnda ba olduunu dnen rencilerin oran uygulama ncesinde %74 iken sonrasnda %91e kmtr. Bu durum Tablo 21.de grlmektedir.
Tablo 21. Edebiyat ile sinema arasnda ba olduunu dnme

Evet Hayr

nce Frekans Yzde % 20 74 7 26

Sonra Frekans Yzde % 29 91 3 9

Daha nceden plan yaparak okuma yapan rencilerin oran %26dan %81e kmtr. Bu durum Tablo 22.de belirtilmitir.
Tablo 22. Daha nce plan yapp okuma

Evet Hayr

nce Frekans Yzde % 7 26 20 74

Sonra Frekans Yzde % 26 81 6 19

97

Kendi yaptklar okuma edimini yeterli bulan rencilerin oran, uygulamann ardndan %7den %13e kmtr. Bu durum Tablo 23.te grlmektedir.
Tablo 23. Yaplan okuma edimini yeterli bulma

Evet Hayr

nce Frekans Yzde % 2 7 25 93

Sonra Frekans Yzde % 4 13 28 88

Tablo 24.e gre kendi aile fertlerinin okuma miktarlarn yeterli bulan rencilerin oran %11den %13e kmtr. Bu verinin yaplan uygulama ile rencilerin kazanm yapmasndan ok, ailelerinin okuma faaliyetlerine dikkat etmelerinin ve daha ok okuma yaplmas dorultusunda ailelerine nerilerde bulunmalarnn salanmas anlamnda getirileri olaca umulmaktadr.
Tablo 24. Aile fertlerinin okuma miktarlarn yeterli bulma

Evet Hayr

nce Frekans Yzde % 3 11 24 89

Sonra Frekans Yzde % 4 13 28 88

Benzer ekilde rencilerin evrelerindekilerin okuma miktarlarn yeterli bulma oran da dk dzeyde olup uygulama ncesi %4 iken sonrasnda %3e dmtr. Bu verinin yaplan uygulama ile rencilerin kazanm yapmasndan ok evrelerindeki kimselerin okuma faaliyetlerine dikkat etmelerinin ve daha ok okuma yaplmas dorultusunda bu kimselere nerilerde bulunmalarnn salanmas anlamnda getirileri olaca umulmaktadr. lgili veriler Tablo 25.te sunulmutur.
Tablo 25. evredekilerin okuma miktarlarn yeterli bulma

Evet Hayr

nce Frekans Yzde % 1 4 26 96

Sonra Frekans Yzde % 1 3 31 97

rencilerin evlerinde ktphane bulunup bulunmadna dair sorulan soruya alnan yantlarn dalm Tablo 26.da verilmitir. Buna gre uygulama ncesi ile sonras arasnda fark bulunmas ikinci anketin daha ok renci tarafndan yaplm olmasna balanabilir. Dk bir olaslkla %41den %50ye olan ykseli uygulama esnasnda rencilerin kendilerinin ktphane oluturmaya balama abalarnn bir gstergesi olabilir. Bu veriler daha nce Ahi Evran niversitesi MYOlarnda yaplan ve rencilerin %57sinin evinde kitaplk bulunmazken, %23nn evinde kk lekli kitaplk, %10unun evinde oluum aamasnda olan kitaplk, %6snn evinde orta lekli kitaplk, sadece %4nn evinde byk bir kitaplk bulunmaktadr [9] bulgusu ile paraleldir.
Tablo 26. Evde ktphane bulunmas

nce Sonra Frekans Yzde % Frekans Yzde % 98

Evet Hayr

11 16

41 59

16 16

50 50

Bireylerin okuduka deerlerinin artacan dnen rencilerin oran uygulama ncesinde %89 iken uygulama sonrasnda %91e kmtr. Bu orann yksek olmas okumann neminin biliniyor olduu/kavrand konusunda umut vermektedir. lgili veriler Tablo 27dedir.
Tablo 27. Okuyarak deerinin arttn dnme

Evet Hayr

nce Frekans Yzde % 24 89 3 11

Sonra Frekans Yzde % 29 91 3 9

Bireylerin evrelerinden grdkleri saygnn ok okumalar ile pozitif ilikili olduunu dnen rencilerin oran uygulama sonras %48den %66ya ykselmitir. Tablo 28 bu durumu gstermektedir.
Tablo 28. ok okuma ile grlen sayg orantl olduunu dnme

Evet Hayr

nce Frekans Yzde % 13 48 14 52

Sonra Frekans Yzde % 21 66 11 34

Bireylerin arkada edinme oranlarnn ok okumalar ile pozitif ilikili olduunu dnen rencilerin oran uygulama sonras %30dan %63e ykselmitir. Tablo 29 bu durumu gstermektedir.

Tablo 29. ok okuma ile arkada edinmenin oarantl olduunu dnme

Evet Hayr

nce Frekans Yzde % 8 30 19 70

Sonra Frekans Yzde % 20 63 12 38

Kitap okumann kar cinsel ilikilerde faydas olduunu dnen rencilerin oran uygulama sonras %59dan %88e ykselmitir. Tablo 30 bu durumu gstermektedir.
Tablo 30. Kitap okumann kar cinsel ilikilerde faydas olduunu dnme

Evet Hayr

nce Frekans Yzde % 16 59 11 41

Sonra Frekans Yzde % 28 88 4 13

ok okuyanlarla arkadalarnn dalga getiini dnen rencilerin oran uygulama sonras %22den %38e ykselmitir. Tablo 31 bu durumu gstermektedir. Bu bulgu yaplan 99

uygulama esnasnda baz rencilerin beklediklerinden daha fazla olumsuz akaya/eletiriye maruz kaldklarn ima ediyor olabilir.
Tablo 31. ok okuyanlarla arkadalarnn galga getiini dnme

Evet Hayr

nce Frekans Yzde % 6 22 21 78

Sonra Frekans Yzde % 12 38 20 63

TV dizisi yaplan ya da filme ekilen kitaplara daha ok ilgi gsterildiini dnen rencilerin oran yksek olup uygulama ncesi ve sonras yarglar birbirine ok yakn olan %74 ve %75 oranlarndadr. Tablo 32 bu durumu gstermektedir.
Tablo 32. TV dizisi yaplan ya da filme ekilen kitaplara daha ok ilgi gsterme

Evet Hayr

nce Frekans Yzde % 20 74 7 26

Sonra Frekans Yzde % 24 75 8 25

Okunacak eserin yazar ile ilgili n aratrma yapma oran uygulama ncesinde %33 iken uygulama sonrasnda %56ya kmtr. Tablo 33 bu durumu ifade etmektedir.

Tablo 33. Okunacak eserin yazar ile ilgili n aratrma yapma

Evet Hayr

nce Frekans Yzde % 9 33 18 67

Sonra Frekans Yzde % 18 56 14 44

Bir yazarn okuduu eserini beendii takdirde dier eserlerine de ilgi duyduunu ifade eden rencilerin oran uygulama sonrasnda %85ten %97ye kmtr. Tablo 34 bu durumu gstermektedir.
Tablo 34. Bir yazarn okunan eserinin beenilmesi halinde dier eserlerine de ilgi duyulmas

Evet Hayr

nce Frekans Yzde % 23 85 4 15

Sonra Frekans Yzde % 31 97 1 3

Tablo 35.e gre bir ktphaneye ye olma oran uygulamadan nce %11 iken uygulama sonrasnda %94e kmtr.
Tablo 35. Bir ktphaneye ye olma

100

Evet Hayr

nce Frekans Yzde % 3 11 24 89

Sonra Frekans Yzde % 30 94 2 6

Trk ve Dnya yazarlarndan geliigzel olarak seilen klasik ve ada 31 yazarn eserlerinin ka tanesinin isminin bilindiine dair sorulan soruya verilen yantlara gre, bilinen eserlerin toplam saylarnn ortalamas uygulama balangcnda 11,7 adet iken uygulama sonrasnda 24,6ya kmtr. Bu rakamlar tannan eser saysnda iki kattan fazla bir art olduuna iaret etmektedir. (Burada sorulan yazarlar EK 2.deki anketin ilk sorusunda belirtilmitir.) Okuma esnasnda renilen yeni kelimelerin saysnn istendii anket sorusuna verilen yantlara gre her renci uygulamann yapld srecin sonunda ortalama 33,7 adet yeni kelime rendiini ifade etmitir. 5. SONULAR Ahi Evran niversitesi, Kaman MYO, naat Program birinci snf rencilerine yaplan bir yar yllk kitap okuma uygulamas ile rencilere kazandrlanlar aada listelenmitir; Her renciye Trk ve Dnya yazarlarndan onar adet kitap okutulmutur, Edebi bir eser okunurken nelere dikkat edecekleri hatrlatlmtr, Sevilen yerli ve yabanc yazarlarn bulunduu gam geniletilmitir, Sevilen kitaplarn bulunduu gam geniletilmitir, rencilerin dzenli ve daha ok okuyarak hangi niteliklerini gelitirebileceklerine dair sorgulama yapma ve bunlar ifade etmelerine imkan salanmtr, Kitap okurken not alma alkanl kazandrlm/gelitirilmitir, Okuma esnasnda eletirel dnce gelitirme alkanl kazandrlm/gelitirilmitir, Okunan eserlerde anlatlan dnce ya da olayn daha farkl nasl ifade edilebileceini dnme edimi kazandrlm/gelitirilmitir, Okunan kitaplarn isimlerinin kaydedilmesi alkanl kazandrlm/gelitirilmitir, rencilerin arkadalar arasnda sklkla okuduklar kitaplardan sz etmelerine, bu kitaplar hakknda tartmalara balamalarna imkan salanmtr, Yaplan okumalarn ardndan edinilen kazanmlarn sorgulanmas alkanl kazandrlm/gelitirilmitir, leride kitap yazmay dnen rencilerin oran artrlmtr, Edebiyat akmlarn bildiini ifade eden rencilerin oran artrlmtr, Gncel yerli ve yabanc yazarlar tanma oran artrlmtr, Klasik yerli ve yabanc yazarlar tanma oran artrlmtr, Edebiyat ile mzik arasnda ba olduunu dnen rencilerin oran artrlmtr, Edebiyat ile resim arasnda ba olduunu dnen rencilerin oran artrlmtr, Edebiyat ile heykel arasnda ba olduunu dnen rencilerin oran artrlmtr, Edebiyat ile sinema arasnda ba olduunu dnen rencilerin oran artrlmtr, Daha nceden plan yaparak okuma yapan rencilerin oran artrlmtr, rencilerin evrelerindekilerin okuma miktarlarn yeterli bulma oran dmtr, rencilerin evlerinde ktphane bulunmas konusunda kan sahibi olmalar salanmtr, 101

Bireylerin okuduka deerlerinin artacan dnen rencilerin oran artrlmtr, Kitap okumann kar cinsle ilikilerde faydas olduunu dnen rencilerin oran artmtr, TV dizisi yaplan ya da filme ekilen kitaplara daha ok ilgi gsterildiini dnen rencilerin oran yksek olup uygulama sonras ok kk bir artma tespit edilmitir, Okunacak eserin yazar ile ilgili n aratrma yapma oran artrlmtr, Bir yazarn okuduu eserini beendii takdirde dier eserlerine de ilgi duyduunu ifade eden rencilerin oran artrlmtr, Bir ktphaneye ye olma oran nemli miktarda artrlmtr, Trk ve yabanc yazarlarn tannan eserlerinin says artrlmtr, Her rencinin otuzun zerinde yeni kelime renmesi salanmtr.

Okuma uygulamas ile olumlu kazanm salanamayan ya da artmas beklenirken azalan, azalmas beklerken artan dnce, davranm ve yaklamlar ise aadaki gibidir; Edebiyat ile mimari arasnda ba olduunu dnen rencilerin oran azalmtr, Kendi yaptklar okuma edimini yeterli bulan rencilerin oran artmtr, Kendi aile fertlerinin okuma miktarlarn yeterli bulan rencilerin oran artmtr, ok okuyanlarla arkadalarnn dalga getiini dnen rencilerin oran artmtr.

Bu verilere gre almann nemi ksmnda, belirtilen amalarn byk oranda gerekletirildii, yaplan uygulama ile bir akademik dnem iinde edinilebilecek kazanm dzeyinin genel olarak saland dnlmektedir. Gerek yksek retimde gerekse orta ve ilk retimde benzer nitelikteki uygulamalarn artrlmas ile rencilerin okuma alkanlklarnn artrlmasnda fayda salanabilecei dnlmektedir. Teekkr: Benzer bir uygulamay 1981 ylnda Ankara Namk Kemal Orta Okulundaki renciliim srasnda bana ve snf arkadalarma yapan, pek ok rencisine okuma alkanl kazandran, dolaysyla bu almann da fikir annesi olan ok kymetli Trke retmenim Sn. Nurhayat zere; yaplan Kitap Okuma Uygulamas esnasnda kitaplarn toplanmas ve datlmas, okuma dosyalarnn toplanmas konularndaki yardmlar iin deerli rencim ve asistanm Sn. Yasemin Burana; Anket verilerinin deerlendirilmesi ve bilgisayar ortamna girilmesindeki yardmlar iin kymetli rencim Sn. Zehra Ykseke teekkr ederim.

Kaynaklar 1. Gnen, M., nc, E.. ve Itan, S. lkretim 5., 6. ve 7. snf rencilerinin okuma alkanlklarnn incelenmesi, Milli Eitim Eitim-Kltr-Sanat, Gz (164), 2004. http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/164/gonen.htm (20 Aralk 2007) 2. Prof. Dr. brahim Orta, Okuma Alkanl Nasl Kazandrlr? (http://turkoloji.cu.edu.tr/GENEL/ibrahim_ortas_okuma_aliskanligi.pdf) (9 Ocak 2010). 3. Vardar B.; Dilbilimin Temel Kavram ve lkeleri, Multilingual Yaynlar, stanbul, 2001 4. Bircan, . ve Tekin, M. Trkiyede Okuma Alkanlnn Azalmas Sorunu ve zm Yollar, Ankara niversitesi Eitim Bilimleri Fakltesi Dergisi. 22 (1), 393-410, 1989. 5. Okay O.; Okumayan Toplum, Trk Dili, Say: 629, ss.411-424, 2004 6. sa Korkmaz, niversite Birinci Snfta Okuyan rencilerin Lise Dneminde Kitap Okuma Durumlarnn ncelenmesi, Eurasian Journal of Educational Research, 27 pp/ 2007.

102

7. H. Odaba, Z.Y. Odaba ve C. Polat, niversite rencilerinin Okuma Alkanl: Ankara niversitesi rnei, Bilgi Dnyas, 9(2):431-465, 2008. 8. Y.zdemir, R.Topuz, MYO rencilerinin Sosyo-ekonomik Ynden ncelenmesi: Uluda niversitesi rnei, UMYOS 2009, Bildiriler kitab, s.1678, Konya, 2009 9. U.akr, Meslek Yksekokul rencilerinin Okuma Alkanlklarnn rencilerin Sosyoekonomik artlar ve Eitim Alt Yaps Asndan Deerlendirilmesi zerine Bir Anket almas, UMYOS 2009, Bildiriler kitab, s.1689-1697, Konya, 2009 10. N. Akyurt, D. znaz, M. Balk, Y. ekerciolu, O. Sar, A. Altkarde, N. Bekirolu, Mesleki Eitimde letiimin nemi ve Marmara niversitesi rnei, UMYOS 2009, Bildiriler kitab, s.2349, Konya, 2009] 11. Nurullah etin, Roman zmleme Yntemi, Ankara, 2004.

EK 1. ROMAN ZMLEME KRTERLER ZET NOTU i. Klasik Roman 1. Romantik Roman 2. Realist Roman 3. Naturalist Roman ii. Anlatc Anlatc Tipleri 1. Gzlemci Anlatc 2. zne Anlatc 3. oul Anlatc Aktarma Yntemleri 1. Anlatma 2. Gsterme iii. erik Konu zlek Tez 1. Ak Tez 2. rtl Tez iv. Zaman 1. Nesnel Zaman 2. Vaka Zaman a) Aynen aktarma b) zetleme c) Geniletme 103

3. Anlatma Zaman a) Annda Aktarma b) Sonradan Aktarma 4. Zamann Simgesel Deeri v. Mekan 1. Somut Mekanlar a) Ak Mekan b) Kapal Mekan 2. Soyut Mekanlar a) topik M. b) Fantastik M. c) Metafizik M. d) Duyusal M. 3. Mekan Tasvirleri a) Nesnel Tasvir b) znel Tasvir 4. Mekann Simgesel Deeri vi. Kiiler Kadrosu 1. Merkezi Kii 2. Tip a) Yaplarna Gre: Yceltilmi rnek tip, lk rnek, Nihilist tip b) Konularna Gre Tipler: Sosyal tipler, Psikolojik tipler, Zihinsel tipler 3. Karakter (kiilik geliimi) 4. Yardmc Kiiler 5. Kurgusal Kii a) Tasarlanm K. b) Hatrlanm K. 6. Hayali Figrler 7. Eya Figrleri Kiilerin sunumu Kiilerin bakas tarafndan sunumu Kiilerin kendileri tarafndan sunumu Kii sunumunda bedensel ve ruhsal boyutlar Psikolojik roman Ruhsal boyutun sunulu yntemleri: i zmleme, i konuma, i giyalog, bilin akm Karlatrma ve karlk motifleri Kii isimlerinin simgesel deerleri vii. Kurgulama Teknii ve eleri 1. Roman ad 2. zet 3. Olay rgs a) Balang b) Batan balatma c) Ortadan balatma d) Sondan balatma 4. Olay btnl a) Hal deiimi kalb b) Aray yolculuu kitab c) Organik btnlk d) Dalga biimi 104

e) Mekanik yaplama 5. Gerilim unsurlar a) atma: i atma, sosyal atma b) Dmler: Ana dm, ara dmler 6. Son a) artc Son b) Trajik Son c) Ucu Ak Son 7. Blmlendirme 8. Olay unsurunun kayna ve nitelii 9. Olay unsurunun nemi 10. Metinler aras ilikiler a) Metin ekleme b) Metin dntrme: kurgu ve teknik taklidi, ifade kalplar taklidi, slup taklidi, ierik aktarm, armsal gndermeler 11. Gerekdla Bal Kurgulama a) Gotik Roman b) Fantastik Kurgu

iix. Dil ve slup A-Dil 1. Dil Unsurlar a) Konuma Dili: devrik cmle, samimi hitap ifadeleri, deyimler, ataszleri, yresel szler b) Terimler c) Simge 2. Dil Sapmalar a) yazm ve noktalama sapmalar b) kelime ve ifade sapmalar: uydurma kelimeler, argo, kfr ve ayp szler, basmakalp, eviri geler c) dilbilgisi sapmalar: kelimeler aras yer deitirme, tamlamalarda yanl uygulamalar, parantez ii cmle ve ifadelere yer verme 3. Cmle 4. Szdaar B-slup a) Avam b) bilin akm c) dramatik d) dnce e) efsaneci f) eletirel g) epik h) havas i) hiciv j) hitabet 105

k) l) m) n) o) p)

mecazi mizah nesnel tasvir sanatkarane tahlilci yaln

EK 2. AH EVRAN NVERSTES, KAMAN MYO, NAAT PROGRAMI, OKUMA UYGULAMASI SONU ANKET 1.) Aadaki listede ad yazl olan yazarlarn bildiiniz eserlerinin isimlerini yanlarna yaznz? (Okumu olmanz gerekmez) Yazar Ad Eserleri Mehmet Rauf emseddin Sami Hseyin Rahmi Grpnar Halide Edip Advar Reat Nuri Gntekin Peyami Safa Yakup Kadri Karaosmanolu Orhan Pamuk Yaar Kemal Pukin Tolstoy Henry James Andre Gide O'Henry Gogol Gorki Aytmatov Moliere 106

Dostoyevski Jack London Sheakspear Montaigne Goethe Cervantes Victor Hugo Gabriel Garcia Marquez Milan Kundera John Stainback Selim leri Aziz Nesin Mevlana

107

2) imdiye kadar ka roman/hikaye kitab okudunuz? a) Hi b) 1-5 c) 5-10 d) 11-15 e) 15-20 f)20den fazla 3) En sevdiiniz yerli yazar kimdir? 4) En sevdiiniz yabanc yazar kimdir? 5) En sevdiiniz kitabn adn ve yazarn yaznz? 6) Kitap okurken not alr msnz? a) Evet b) Bazen c) Hayr 7) Bir eser okurken kendinizi yazarn yerine koyup eletirel dnce gelitirir misiniz? a) Evet b) Bazen c) Hayr 8) Bir eser okurken kendinizi yazarn yerine koyup anlatlan dnce yada olay ben olsam yle yle anlatrdm/yazardm diye fikir egzersizi yapar msnz? a) Evet b) Bazen c) Hayr 9) Okuduunuz kitaplar, izlediiniz filmleri bir yere kaydediyor musunuz? a) Evet b) Hayr 10) Arkadalarnzla okuduunuz kitaplar hakknda tartmalarda bulunuyor musunuz? a) Evet b) Bazen c) Hayr 11) Bir kitab okumay bitirdiinizde ne kazandnz sorguluyor musunuz? a) Evet b) Bazen c) Hayr 12) Kendiniz bir kitap yazmay dnyor musunuz? a) Evet b) Bazen c) Hayr 13) Edebiyat akmlarn biliyor musunuz? a) Evet b) Hayr 14) Gncel yerli ve yabanc yazarlar tanyor musunuz? a) Evet b) Hayr 15) Klasik yerli ve yabanc yazarlar tanyor musunuz? a) Evet b) Hayr 16) Sizce edebiyat ile mzik arasnda bir iliki var m? a) Evet b) Hayr 17) Sizce edebiyat ile resim arasnda bir iliki var m?

a) Evet b) Hayr 18) Sizce edebiyat ile heykel arasnda bir iliki var m? a) Evet b) Hayr 19) Sizce edebiyat ile mimari arasnda bir iliki var m? a) Evet b) Hayr 20) Sizce edebiyat ile sinema arasnda bir iliki var m? a) Evet b) Hayr 21) Hi belli bir sreye yaylm okuma plan yaptnz/uyguladnz m? a) Evet b) Hayr 22) Sizce yeteri kadar okuyor musunuz? a) Evet b) Hayr 23) Sizce ailenizdekiler yeteri kadar okuyor mu? a) Evet b) Hayr 23) Sizce evrenizdekiler yeteri kadar okuyor mu? a) Evet b) Hayr 24) Evinizde ktphane var m? a) Evet b) Hayr 25) Sizce okuyarak kymetinizi artrabilir misiniz? a) Evet b) Hayr 26) Sizce ok kitap okuyanlar daha ok sayg grr m? a) Evet b) Hayr 27) Sizce daha ok kitap okuyarak daha ok arkada edinilebilir mi? a) Evet b) Hayr 28) Kar cinsle arkadalklarnzda kitap okumak faydal bir getiri salar m? a) Evet b) Hayr 29) ok okuyan arkadalarnzla dier arkadalar dalga geiyorlar m? a) Evet b) Hayr 30) Televizyon dizisi yaplan ya da filmi ekilen eserlere daha ok ilgi gsteriyor musunuz? a) Evet b) Hayr 31) Okuyacanz bir eserle ve yazar ile ilgili olarak okumadan nce bir aratrma/bilgilenme yapyor musunuz? a) Evet b) Hayr

108

32) Beeni ile okuduunuz bir eserden sonra bu eseri yazan yazarn baka eserlerini de merak edip okumak istiyor musunuz? a) Evet b) Hayr 33) Bir ktphaneye ye misiniz? a) Evet b) Hayr 34) Okuduunuz kitaplardan toplam ka yeni kelime rendiniz? 35) Uygulama sresince arkada sohbetlerinizde okuduunuz kitaplarla ilgili konumalar oldu mu? a) Evet b)Hay

109

NAAT TEKNKERL ETMNDE ENDSTRYE DAYALI STAJ UYGULAMALARININ GETRLER

Latif Onur UUR , lknur BEKEM Ahi Evran niversitesi, Kaman Meslek Yksekokulu, naat Program
( Bu yaz, 1. Uluslararas 5.Ulusal Meslek Yksekokullar Sempozyumu Bildirisi, Bildiriler Kitab s. 990-1000, Konya, 2009 de ayn adla yaynlanan makalenin ksaltlm halidir.)

ZET Mesleki teknik eitimde endstriye dayal retim uygulamalarnn yadsnamaz bir nemi bulunmaktadr. Mfredat dhilindeki derslerin tamamlanmasnn ardndan uygulamalarn iinde bizzat bulunularak sektrn, kurulularn, aktrlerin, meslek etiinin tannmas inaat teknikeri adaylar iin byk faydalar salamaktadr. Bu almada meslek yksekokullar inaat program rencilerinin yaz dneminde yaptklar Endstriye dayal retim uygulamalarnn renciler tarafndan nasl algland, derslerin uygulamaya ynelik verim dzeyinin ne olduu, staj srecindeki kazanmlar, teknik eleman aday olarak mesleki uygulamalar nasl deerlendirdikleri aratrlmtr. Bu amaca ynelik olarak Ahi Evran niversitesi Meslek Yksek Okullarnda renim gren drt ayr inaat program snfndan toplam 83 renciye, 28 soruluk bir anket uygulanmtr. Bu uygulama ile rencilerin staj esnasnda sorumluluk almalar, fiili imalatlara katlmalar, teknik eleman istihdamnn hangi kriterlere gre yapld hakknda fikir edinmeleri, kendilerinin staj yaptklar kuruluta istihdam edilebilirlikleri irdelenmitir. Ayrca, staj uygulanmasnda en ok faydas grlen derslerin belirlenmesine allmtr. Elde edilen verilere gre; rencilerinin byk blmnn Endstriye dayal retim stajnn faydasn grdklerini ifade ettikleri, bu stajn sresinin daha fazla olmasn istedikleri, inaat teknikerlii uygulama dallar arasnda hangilerini kendilerine daha yakn bulduklar, derslere ait pratiklerini arttrdklar ve bu derslerin uygulanmasna ynelik yeteneklerini gelitirdikleri, inaat sektrndeki uygulamalarn meslek etiine ne kadar uyduunu deerlendirdikleri belirlenmitir. Anahtar kelimeler: Mesleki teknik eitim, Endstriye dayal retim, naat teknikerlii eitimi, Staj.

1. GR Mesleki ve Teknik Eitim blgeleri iindeki meslek yksekokullarndaki renciler renim sreleri iinde kazandklar teorik bilgi ve deneyimlerini pekitirmek, laboratuar ve atlye uygulamalarnda edindikleri beceri ve deneyimleri gelitirmek, grev yapacaklar i yerlerindeki sorumluluklarn, ilikileri, organizasyon ve retim srecini ve yeni teknolojileri tanmalarn salamak amac ile staj yapmak zorundadrlar (YK, 2002). Bilindii gibi Meslek Yksekokullar (MYO) uygulama arlkl eitim-retim yapan, el becerisi ve uygulama yetenei yksek ara eleman yetitiren yksek okullardr. Bu balamda MYOlarndaki eitimin amacna ulamas iin ders programlarnda staj ve uygulamalara teorik dersler kadar nem verilmesi gerekmektedir (GRM ve BEKTA, 2002)

110

Bu almada MYO inaat program rencilerinin yaz dneminde yaptklar Endstriye dayal retim (ED) uygulamalarnn renciler tarafndan nasl algland, derslerin uygulamaya ynelik verim dzeyinin ne olduu, staj srecindeki kazanmlar, teknik eleman aday olarak mesleki uygulamalar nasl deerlendirdikleri aratrlmtr. Bu amaca ynelik olarak Ahi Evran niversitesi Krehir Meslek Yksekokulu ve Kaman Meslek Yksekokulunda renim gren inaat program 2. snf rencilerinden toplam 83 renciye, bir anket uygulanmtr. 2. LTERATR TARAMASI Meslek Yksekokullar, belirli mesleklere ynelik ara insan gc yetitirmeyi amalayan ve drt yaryllk eitim-retim srdren yksekretim kurumlardr (YK, 2002) Tekniker, n lisans eitimini tamamlayan, alm olduu eitimin sonucunda mesleki alanda endstrinin talebi dorultusunda bilgi ve beceri ile donatlm, bilgiye nasl ulaacan bilen, problem zebilen, karar verebilme yetenei gelimi, hayat boyu eitimin gerekliliini kabullenmi, insan ilikileri ynnden geliimini tamamlam, temel seviyede bir yabanc dili bilen, temel anlamda ve kendi iinde bilgisayar kullanabilen, sosyal, kltrel etkinliklere dorudan veya dolayl olarak katk yapabilen zelliklere sahip meslek mensubu olarak tanmlanmaktadr (III. Ulusal MYO mdrler toplants, 2007). Meslek Yksekokullarnda n Lisans eitimi yaplmakta, gerek ulusal dzeyde, gerekse uluslar aras dzeyde i ve hizmet sektrlerinin istedii ara elemanlar yetitirilmektedir. Bu eitim programlar iki yl sreli olarak planlanmtr. Meslek yksekokullarnda yer alan programlardan biri de inaat programdr. 2008 verilerine gre, Trkiyede toplam 63 meslek yksekokulunda inaat program bulunmaktadr (UUR v.d.,2008a). naat teknikerleri; baraj, yol, hava alan, konut vb yap inaatlarnda aktif olarak grev alan, kontrollk hizmeti veren firmalar ile kamu ya da yerel ynetimlerin doal kaynak, ulatrma/karayolu, yap blmleri ve malzeme test laboratuarlarnda teknik eleman olarak alan meslek grubunu oluturmaktadr. Karayolu, kpr, baraj, havaalan, su getirme/ datma sistemleri ve konutlardan ticaret merkezine kadar tm yaplarn planlama, proje, yapm ve kontrol aamalarnda teknik eleman olarak nemli bir rol oynamaktadrlar (UUR v.d., 2008b). Meslek ykseokullarndaki programlar iin haftada 26-28 ders saat/yaryl ngrlmtr. Program, her eitim ylnn sonunda 6ar haftalk ED (Staj) ile desteklenmitir (MEB-YK, 2002). Staj, rencilerin renimleri srasnda derslerde rendiklerini, uygulamal almalar yaparak pekitirmeleri amacyla akademik program iinde yer alan, genellikle ilgili sanayide yaplan faaliyetlerdir. Bu almalar srasnda renciler, firmalarn aratrma gelitirme faaliyetlerini, projelendirme almalarn, ynetim organizasyonlarn ile imalat yntem ve uygulamalarn yerinde grp tanma frsat yakalayabilmektedirler. rencilerin sektrleri tanmalar asndan staj nemli bir frsat olarak grlmelidir (PARLAR v.d.2008). Endstride yaplan stajlar rencilere eitim aldklar alanda deneyim kazandrma, teorik bilgiler ile endstriyel uygulamalar arasnda iliki kurabilme ve ileriki kariyer seimlerinde fikir sahibi olma gibi yararlar salamaktadr. verenler asndan bakldnda ise, dk maliyetli is gc edinebilmenin yan sra eitimini tamamladktan sonra sektrde alacak az da olsa bir deneyime sahip, sektr hakknda fikir sahibi teknik elemanlar bulabilme imkn sunmaktadr. Genel olarak stajlar, yazlar tam zamanl veya okul dnemi ierisinde yar zamanl olarak yaplabilmektedir. Dnya genelinde staj sreleri ortalama

111

olarak 6-12 hafta arasnda deimekle birlikte daha uzun veya daha ksa sreli stajlar da olabilmektedir (PARLAR v.d.,2008). GRBZ (1995)e gre, zellikle Meslek Yksekokulu rencileri ED'de %60 orannda retime katk salamal, %40 orannda ise inceleme ve gzlem yapmaldrlar. GENOLU (2005)na gre, yaz stajlarndan maksimum faydann salanabilmesi iin niversiteler, kamu kurum ve kurulular ve sektrn ileri gelenleri ile birlikte staj uygulamalar tartmaya almal, stajda yaplmas gereken ilem ve uygulamalar, staj yaplan kamu kurum ve kurulular ile zel sektre iletilmelidir. Teorik ve laboratuar bilgilerinin endstrideki uygulama alanlarn gzlemleme olana veren stajlarn amalarna uygun olarak yaplmasnn meslek yaamndaki yeri ve nemi aklanmal, stajlarn yurt dnda yaplmas desteklenmelidir. 3. MATERYAL VE METOD MYO inaat program rencilerinin ED uygulamalarn irdelemek amac ile Ahi Evran niversitesi Krehir Meslek Yksekokulu ve Kaman Meslek Yksekokulunda renim gren inaat program 2. snf rencilerinden toplam 83 renciye, 28 soruluk bir anket uygulanmtr. Anket toplam be blmden olumaktadr. Birinci blmde, rencilerin demografik durumu, ikinci blmde staj yeri ve staj yeri seimi, nc blmde staj uygulamalarnda yer alan imalatlar ve rencilerin bunlara bak, drdnc blmde staj ve derslerin ne kadar uyumlatrld aratrlmtr. Son blmde ise, rencilerin yaptklar staj almalar ve bu almalarn faydalarna ynelik sorular yneltilmitir. Anket sorular oktan semelidir ve verilen yantlar % olarak deerlendirmeye alnm, ekil ve tablolarla anlamlandrlmtr. 4. BULGULAR VE DEERLENDRME Yaplan anket uygulamasndan edinilen bulgular ilgili konu balklar altnda aada sunulmutur. 4.1. naat teknikerlii rencilerinin demografik durumu Ankete katlan inaat teknikerlii 2. snf rencilerinin %1,2si 17-18, %49,4 19-20 ya aras, %43,4 21-22 ya aras ve geri kalan %6s ise 23 ya ve stndedir. Bu rencilerin %74,7si erkek, %25,3 bayandr. Dier teknik programlarda olduu gibi, inaat programn tercih eden bayan rencilerin says erkek rencilere gre daha azdr. 4.2. Staj yeri, staj yeri seimi ve staj sresi naat teknikeri adaylar, staj yapacaklar kurumlar, hangi konularda hangi staj yapacaklarn ve staj yapacaklar sreyi niversitenin staj ynetmeliine bal olarak belirlemilerdir. rencilerin kurum seimleri ve bu seimlerin oranlar Tablo 1de verilmitir.
Tablo 1. naat teknikerlii rencilerinin staj yeri tercihleri

Staj yeri seimi antiye Teknik ofis/bro Devlet Kurumu (Bayndrlk Bakanl, Belediye vb.) naat laboratuar (Beton lab. , zemin lab. Vb.)

% 49,4 25,3 8,4 8,4 112

Dier

8,4

Tablo 1e bakldnda, inaat teknikerlii eitimi gren rencilerin staj iin en fazla tercih ettikleri yer % 50ye yakn bir oranla antiyelerdir. Bu tercihi, %25lik bir oranla teknik ofisler-brolar takip etmektedir. Devlet kurumlar, inaat laboratuarlar ve dier seeneklerinin her birinin %8,4lk oranlarla tercih edildii grlmektedir. renciler henz 2. snf dersleri olan Bilgisayar Destekli izim ve Metraj-Keif gibi derslerin ikinci yl ders programnda yer almas teknik ofis ve brodan ok antiyelerde staj yaplmasn etkileyen bir husus olarak deerlendirilmektedir. 4.3. Staj uygulamalarnda yer alan imalatlar ve rencilerin bunlara bak naat teknikeri adaylarna staj sresince sorumluluk verilip verilmedii aratrlmtr. Alnan yantlara gre rencilerin %80,5i kendilerine staj almalar esnasnda kendilerine sorumluluk verildiini, %19,5i ise sorumluluk verilmediini belirtmilerdir. Sorumluluk verilen gen tekniker adaylarna, bu ileri hangi hususlara dikkat ederek gerekletirdikleri sorulmutur. Verilen yantlar u ekildedir; sorumluluklar vaktinde yerine getirdiini syleyen renciler %41,2; gereken nitelikte yaptklarn syleyen rencilerin oran %54,6 ve ngrlen maliyetler dhilinde gerekletirdiklerini belirtenlerin oran %4,1dir. renciler yap maliyeti konusunda henz teorik bilgi almadklar iin, ngrlen maliyetler dhilinde seeneini ok az rencinin yantlam olmas makul bir bulgudur. Derslerde aldklar teorik bilgilerin nasl uygulamaya geirildiinin anlalmas amacyla yaptrlan stajda tekniker adaylarna staj sresince, fiili imalatlara katlmann gerekli olup olmad sorulmutur. %78,8 oranyla ok byk bir ksm bunun gerekli olduunu vurgulamtr. %11.3 bunun gerekli olmadn sylerken, %10luk bir ksm ise kararsz olduunu bildirmitir. Kararsz olan rencilerin staj uygulamalarn yeteri kadar anlamlandramad sonucuna varlabilir. Ancak kendilerinin bu imalatlara katlp katlmad sorulduunda; rencilerin yalnzca %33,8inin saha uygulamalarndaki fiili imalatlara katldklar, %46,2lik bir ksmnn yalnzca gzlem yapt ve %20sinin hi katlmad belirlenmitir. Yukardaki iki soru ekillere yanstldnda rencilerin dnceleri ve uygulamalarnn paralelliinin ok fazla olmad anlalmtr. Staj esnasnda fiili imalatlara katlnmas gerektiini dnen rencilerin oran %79 iken, fiili imalatlara katlan rencilerin oran %46dr. Bu durum ekil 1 ve 2 de gsterilmitir. Edinilen bulgulara, rencilerin uygulamalar katlma konusunda istekte bulunup bulunmamasnn yan sra staj yaplan kurululardaki yetkililerin izin verip vermemesinin de etkisi olduu dnlmektedir.

113

ekil 1.

ekil 2.

ekil 1 ve 2. Staj sresince gerekletirilen imalatlara katlm

4.4. Staj ve derslerin uyumlatrlmas Teorik olarak MYO inaat program 1. snf mfredatnda verilen bilgilerin, staj sresince uygulamalarda yardmc olup olmadn renmek amac ile sorulan soruda, rencilerin %65,1i evet, %14,5i hayr yantn verirken; %20,5i ise bu konuda kararsz olduunu sylemitir. naat teknikerlii 2. snf rencilerinden staj esnasnda en ok faydasn grdkleri 1. snf derslerini belirtmeleri istenmi, ilgili sonular Tablo 2de gsterilmitir.
Tablo 2. rencilerin staj sresince en ok faydasn grdklerini dndkleri dersler

Dersler Yap Teknolojileri Yap Mimarisi ve Detay izimi Beton Teknolojisi Malzeme Bilimi ve Yap Malzemesi Yap Statii Mukavemet Teknolojinin Bilimsel lkeleri % 23,6 21,3 19,9 19,0 8,3 4,6 3,2

Tablo 2ye gre, en ok fayda grld dnlen derslerin banda Yap Teknolojisi gelmektedir. Bunun arkasndan %21,3lk bir oranla Yap Mimarisi ve Detay izimi dersi, %19,9 ile Beton Teknolojisi ve %19 ile Malzeme Bilimi ve Yap Malzemesi gelmektedir. Yap Statii, Mukavemet ve Teknolojinin Bilimsel lkeleri dersleri sralamada daha aalarda yer almaktadr. Bunun nedeni, anket uygulanan rencilerin yarsna yaknnn antiyede staj yapmas olabilir. 3.4. alma ortamnn deerlendirilmesi alma ortamnn fiziksel zellikleri, %80,7lik bir oranla staj yapan renciler tarafndan uygun bulunurken, %10,8lik ksm tarafndan uygun ve yeterli bulunmamtr. Geriye kalan %8,4 lk renci grubu ise bu konuda kararsz olduklarn belirtmilerdir.

114

 Staj sresince mesai saatini aan uygulamalarn ve ekonomik etkilerin imalatlara olumsuz yansyp yansmadklarnn anlalmas iin iki ayr soru sorulmutur. Bu sorulara alnan yantlarn dalm ekil 3te gsterilmitir. Bu verilere gre ekonomik sebepler ile imalatlara yansyan sorunlarn yzdesi, mesai saatini aan uygulamalarn yzdesinden daha fazladr.

ekil 3. malatlara yansyan sorunlarn nedenleri

Ankete katlan rencilerin staj yaptklar kurulularda, ii sal ve i gvenlii tedbirlerinin ne kadar yeterli olduunun anlalmas amacyla sorulan soruya alnan yantlarn dalm: %62,2si yeterli, %22si yetersiz olup stajyer rencilerin %15,9u bu konuda kararsz olduunu belirtmitir. naat teknikeri adaylarna staj yaptklar kurumlarda i programnn olup olmad sorulmutur. Bu soruya alnan yantlar ekil 4te verilmitir. rencilerin byk bir ounluu (%81) staj yaptklar kuruluta i programnn bulunduunu sylemilerdir.

ekil 4. program

Teknik ve idari kadro iindeki yetki ve sorumluluk zincirini alglayabildiklerini syleyen renciler %88,8 ile ounluktadrlar. naat teknikerlii eitimi alan rencilere staj sresi sonunda teknik eleman istihdamnn hangi kriterlere gre yapld hakknda bilgi sahibi olup olmadklar sorulduunda %60,5i evet yantn verirken, %23,5i hayr yantn vermilerdir. %16lk bir ksm ise bu konuda herhangi bir fikirleri olmadn sylemilerdir. naat teknikeri adaylarnn %39,5i staj yaptklarda kurulularda hangi kriterlere gre istihdam yapldn bilmemektedirler. rencilere kendilerini mezun olduklarnda staj yaptklar kurumda istihdam edilebilecek nitelikte bulup bulmadklar sorulmutur. Alnan yantlar %63 oranla evet, %8,6 ile hayrdr. rencilerin %28,4 ise bu konuda kararsz olduklarn beyan etmilerdir.

115

 Staj sreleri sonunda rencilerin %74 kendilerini bir inaat dalna daha yakn hissettiklerini ifade etmilerdir. Mezun olduklarnda almak istedikleri alanlar belirlemede staj uygulamasndan istifade ettiklerini belirtmilerdir. Staj yaptklar kurumu gz nne alan tekniker adaylar inaat sektrndeki uygulamalarn etik olduunu %77,5luk bir oranla kabul etmilerdir. %11,3lk bir grup inaat sektrndeki almalarn etik olmadn ve %11,2lik dier bir grup ise bu konuda kararsz olduklarn belirtmilerdir. rencilerin yaptklar staj almasnn sresini ne kadar yeterli bulduklar sorulduunda, alnan yantlarn dalm ekil 5teki gibidir. Yeterliydi seeneini iaretleyen rencilerin oran (%50), Daha uzun sreli olmalyd diyen rencilerin oranndan (%46) %4 fazladr. Daha ksa sreli olmalyd diyen renciler ise yalnzca %4lk bir dilimi kapsamaktadr.

ekil 5. rencilerin staj sresini deerlendirmeleri

Bayan inaat teknikerlii rencilerinin, erkek rencilere gre stajda daha ok zorluk yaayp yaamadklar sorulmutur. %71,8lik bir oranla bu soruya evet cevab alnrken, %28,2lik bir ksm hayr yantn vermitir. Staj yapan inaat teknikerlii rencilerinin stajn faydas hakkndaki dnceleri ekil 6da gsterilmitir. naat teknikerlii rencilerinin %89luk bir ksm stajn faydasn grdklerini belirtmilerdir.

ekil 6.renciler tarafndan stajn faydal olup olmad konusundaki grleri

116

 Stajlarn tamamlayan rencilere sizce staj nedir? sorusu yneltilmitir. Tablo 3de grld gibi en fazla iaretlenen seenek alma yaamna hazrlanma frsatdr. Daha sonra sras ile sektr tanma ans, yeni bilgiler renme, renilenleri uygulama imkn seenekleri gelmektedir.
Tablo 3. rencilerin staj hakkndaki grleri

Yantlar alma yaamna hazrlanma frsat Sektr tanma ans Yeni bilgiler renme imkn renilenleri uygulama imkn Meslee atlmadan nce prova yapma Gerek uygulamalar grme Okulda renilen bilgilerin uygulamada nasl ilediini grme alma koullarn grme yaamnn ileyiini grme Mesleki evre edinme olana Beklentilerle karlalacaklar arasndaki fark grme Meslek kiplerini tanma imkn Yaz tatilinin ziyan edilmesi ekil art 4.SONULAR

% 17,2 14,2 13,9 11,5 9,8 8,9 6,8 5,6 3,8 3,3 2,1 1,5 0,9 0,6

Yaplan anket almasnn sonular deerlendirildiinde endstriye dayal retimin; renciler tarafndan faydal bulunduu, Kendilerini bir inaat dalna daha yakn hissetmelerini salad, Mezun olduklarnda hangi kriterlere gre istihdam edileceklerini renmeye yardmc olduu, Teknik ve idari kadrodaki yetki ve sorumluluk zincirinin alglanmasna katk salad belirlenmitir. Staj yapan rencilere gre, %70 orannda; alma ortamndaki fiziksel zellikler yeterlidir. i sal ve i gvenlii tedbirlerinin alnmtr. programlar yaplmtr. Sektrdeki almalar etiktir.

Anket sonularna gre; naat program rencilerinin staj yeri tercihlerinin banda antiyeler gelmektedir. En fazla faydasn grdkleri dersler Yap Teknolojisi, Yap Mimarisi ve Detay izim ve Beton Teknolojisidir. naat teknikerlii rencileri staj sresince fiili imalatlara katlnmas gerektiini belirtmilerdir. Gen tekniker adaylarna gre staj; 117

alma yaamna hazrlanma frsat, Sektr tanma, Yeni bilgiler renme ve Derslerde renilenleri uygulama imkndr.

Yaplan aratrmaya gre inaat program rencilerin endstriye dayal retim ile sektr ve alma ortamn tanma frsat bulduklar, teknik eleman istihdamnn hangi kriterlere gre yapld hakknda fikir edindikleri, derslere ait pratik bilgilerini arttrdklar ve derslerin uygulanmasna ynelik yeteneklerini gelitirdikleri tespit edilmitir. rencileri genel olarak staja bak as olumludur. Ancak, anket yaplan rencilerden %9-%14lk bir grubun kararsz olduklar tespit edilmitir. Bu rencilerin stajlarn naylon olarak yapt dnlmektedir. Mesleki ve teknik eitimde ok nemli bir rol stlenen endstriye dayal retime meslek yksekokullar tarafndan daha fazla nem verilmelidir. Staj yerleri titizlik ile seilmeli, renciler staja gitmeden nce retim elemanlar tarafndan bilgilendirilmelidir. Staj uygulamalarnn endstri-sanayi i birlii asndan da ele alnmasnn da faydas olaca dnlmektedir.

Kaynaklar YK (2002), Meslek Ve Teknik Eitim Blgesi indeki Meslek Yksekokulu rencilerinin yerlerindeki Eitim, Uygulama ve Stajlarna likin Esas Ve Usuller Hakknda Ynetmelik, http://www.yok.gov.tr/content/view/485/lang,tr_TR/. Grm, A.., Bekta, . (2002), Sektr Temsilcilerinin Meslek Yksekokulu rencilerin Alglamalarna Ynelik Bir Aratrma (Sandkl ve uhut MYO letme Program rnei) Afyon Kocatepe niversitesi, ..B.F. Dergisi, C.IV,S.2. III. Ulusal Meslek Yksekokullar Mdrler Toplants (2007), Adana, http://myotoplantisi.cu.edu.tr/. Uur, L.O, Yksel, E., Bekem, . ve Korkmaz, S. (2008a), Gncel Mevzuat Deiiklikleri le Uygulamalar Ekseninde naat Teknikeri ve naat Teknikerlii Eitimi, Teknikerler Birlii Genel Merkezi Mesleki ve Kltrel Yaynlar Serisi-2, Ankara. Uur, L.O, Yksel, E., Bekem, . ve Korkmaz, S. (2008b), naat Teknikerlii Eitimi zerine Bir Alan Aratrmas, Seluk niversitesi Teknik Bilimler Meslek Yksekokulu Teknik-Online Dergi Cilt 7, Say:3. MEB-YK, (2002), Meslek Yksekokullar Program Gelitirme Projesi naat Program, naat Program htisas Komisyonu, Ankara. Parlar, Z., Kocabal, Y.Z., Temiz, V., Derbentli, T. (2008), niversitelerimizde Staj Uygulamalar ve Sanayiniversite Birlii Asndan nemi, niversite-Sanayi ibirligi Merkezleri Platformu (US_MP) niversite Sanayi birligi Ulusal Kongresi , Adana. Grbz, R. (1995), Meslek Yksekokullarnn Yeniden Yaplanmas, Mesleki ve Teknik Eitim Sempozyumu, ISBN 975-394-012-2, Sayfa 66-75, Frat niversitesi T.E.F. Elaz. Genolu, M.T., Genolu, E. (2005), Mhendislik Lisans Eitimi Ve Baar ltleri, TMMOB Mhendislik Eitimi Sempozyumu, Ankara.

118

NAAT TEKNKERL ETMNDE KK SINAV UYGULAMALARININ VE GETRLERNN DEERLENDRLMES

Latif Onur UUR , Meryem ONUR Ahi Evran niversitesi, Kaman Meslek Yksekokulu, naat Program
( Bu yaz, 1. Uluslararas 5.Ulusal Meslek Yksekokullar Sempozyumu Poster Bildiri, Poster Bildiriler Kitab s.249-266, Konya, 2009 de ayn adla yaynlanan makalenin ksaltlm halidir.)

ZET Bu almada Meslek Yksekokullarnn naat Programlarnda renim gren rencilerin baarlarnn, ara ve dnem sonu snavlarna ek olarak kk snavlarn uygulanmas ile ne kadar deitii ve rencilerin bu uygulamalar nasl deerlendirdikleri aratrlmtr. Bunun iin Ahi Evran niversitesi Krehir Meslek Yksekokulu ve Kaman Meslek Yksekokulu naat Program ikinci snf rencilerinden bir ksmna elik Yaplar I, Bro ve antiye Ynetimi ve Betonarme Yaplar I dersleri esnasnda kk snavlar uygulanrken bir ksmna uygulanmamtr. Her dersten yaplan kk snavlarn ilkinden sonuncusuna doru baar ortalamalar karlatrlarak uygulama yaplan rencilerin dnem iindeki baar dzeyleri izlenmitir. Yaryl sonunda yaplan bir anket yardm ile kk snav uygulanan rencilerin bu uygulamay deerlendirmeleri istenmitir. Bu anketten salanan verilerin analiz edilmesi sonucu; yaplan uygulamalarn byk lde faydal bulunduu, derslere srekli devam etme, dzenli not tutma ve dzenli alma, eksik bulunulan alanlarn anlalmas konularnda olumlu katklar olduu anlalmtr. rencilerin nemli bir blm bu uygulamann dier derslerde de ve retim sresi boyunca uygulanmasn istemi, byle bir uygulamann yaplmasnn retim grevlilerine ek zamansal klfetler getireceinin bilincinde olduklarn ifade etmitir. Yaplan karlatrmalara gre kk snav uygulamas yaplan rencilerin, bu uygulamann yaplmad rencilere gre daha baarl puanlar aldklar tespit edilmitir. Yaplan alma sonucunda; MYO ynetimlerinin ve retim kadrolarnn ara ve dnem sonu snavlarna ek olarak kk snav uygulamalar yapmalarnn yada mevcut uygulama miktarlarn artrmalarnn, derslerin baar dzeylerinin artmas konusunda olumlu getiriler salayaca sonucuna varlmtr. Anahtar Kelimeler: naat Teknikerlii eitimi, Kk snavlar, Baar dzeyi artrm. 1. GR Bu almada Meslek Yksekokullarnn naat Programlarnda renim gren rencilerin baarlarnn, ara ve dnem sonu snavlarna ek olarak kk snavlarn uygulanmas ile ne kadar deitii ve rencilerin bu uygulamalar nasl deerlendirdikleri aratrlmtr. Gerekletirilen retim uygulamalar ile rencinin eitim hedeflerine ne deerde ulaabildiini deerlendirmek retim elemannn grevidir. retim eleman, retme sonucunu bir lee gre saysal olarak ortaya koymak zorundadr (Baaran, 1994). Eitimin etkinlii, renci performansnn eitim srecinin banda, devamnda ve sonunda geerli ve gvenilir biimde llmesine baldr (Aklan, 1998). rencilerin bir programa girdikten sonra sre iinde srekli deerlendirilmeleri nemli grlmektedir. Bu deerlendirme sreci ile programa srekli dnt salanmakta ve 119

iyiletirici nlemlerin alnmas iin de bir kontrol sistemi oluturmaktadr (Demirel, 2000). Gerek ilkretim, gerek orta retim gerekse yksek retimde lme ve deerlendirme ileminin en nemli paralarndan biri yaplan snavlardr. Snavlarn ierikleri, zamanlamalar, soru saylar, soru-cevap, oktan semeli ya da boluk doldurma gibi tiplerden hangilerinin hangi durumlarda nasl verimli kullanlabilecei gibi konularda pek ok aratrma, neri ve uygulama yaplmaktadr. Yksek retimdeki ara ve ylsonu snavlarna ek olarak bazen uygulanan kk ara snavlar da gerek retim elemanlarnn rencilerin baarsn deerlendirmesi ve kanaat oluturmas gerekse rencilerin ana snavlardan nceki durumlarn grmeleri ve bu snavlarda hangi konularn nem arz edeceini deerlendirmeleri asndan byk nem tamaktadr. Baz uygulamalarda kk snavlar ylsonu baar puanna belli derecede etkilemektedir. Snavlarn uygulama sreleri ve zamanlar asndan baklnca, baz snavlarn ksa sreli ve sk uygulanan trden olduu, bazlarnn dnem iinde, bazlarnn ise dnem sonlarnda veya bitirmede uyguland grlr. Bir ders sresinin ancak 5-10 dakikalk bir ksmnda uygulanan ok ksa sreli snavlar kullanan retim elemanlar vardr. Ksa sreli snavlardan elde edilecek puanlarn nihai nota katlp katlmayaca tartma konusudur. Ksa sreli snavlarn puanlar ancak kk arlklarla nota katlabilir. Baz uygulamalarda ksa sreli birka snavn puanlar birletirilip bir tek ara snav gibi kullanlr. Bu yntem, baka ara snavlarn de yaplmas kouluyla uygun olur (Turgut, 1988). ankr Karatekin niversitesi, Meslek Yksekokulu, 2005-2006 retim ylnn bahar yarylnn sonunda, Teknik Programlar ile ktisadi ve dari Programlarda grevli 51 retim elemanna uygulanan Akademik Personel Anketi Sonu Raporu nda edinilen bulgulardan ikisi ise aadaki gibidir; rencilerin byk ounluu derslerin ara-gerecini yanlarnda bulundurmamaktadr, Ders anlatlrken rencilerin derse katlm dktr (ankr Karatekin niversitesi, MYO, 2006). naat teknikerlii eitimi veren be farkl MYOdan 270 renciye uygulanan bir almas anket sonucunda rencilerin renimleri esnasnda okuduklar dersleri inaat teknikerlii mesleinin uygulayabilmek iin yeterli bulup bulmadklar aratrldnda; rencilerin %26s aldklar derslerin bu meslei edinebilmek iin yeterli olduunu dnrken, %48i orta derecede yeterli bulmaktadr. %26lk dier grup ise ald derslerin inaat teknikerlii iin yeterli olmadn dnmektedir (Uur vd , 2008a). MYOlarnda naat teknikerlii eitimi esnasnda yeteri kadar saysal problem zm yaplp yaplmadnn deerlendirilmesi amacyla Ahi Evran niversitesi (89 renci), Hacettepe niversitesi (15 renci), Seluk niversitesi (63 renci), Frat niversitesi (34 renci) ve Dzce Nniversitesine (69 renci) bal naat Program ieren MYO rencilerine sorulan soruya alnan yantlarn dalm; %5 ok miktarda saysal problem zm yapld, %20 yeterli miktarda saysal problem zm yapld, %40 orta derecede saysal problem zm yapld, %16 az saysal problem zm yapld ve %19 ok az saysal problem zm yapld eklindedir. Bu verilere gre, rencilerin %25 i yeterli ya da ok miktarda saysal problem zmlemesi yapldn dnmektedir (Uur vd, 2008b). naat Teknikerlii rencilerinin renimleri esnasnda derslere, uygulamalara, laboratuar almalarna, devlerine, teknik ve mesleki gezilere gerekli ilgiyi gsterip gstermediklerini ve yeteri kadar alp almadklarn deerlendirmek amacyla naat Teknikerlii eitimi veren be farkl MYOdan 270 renciye sorulan soruya alnan yantlar; %15 evet ok, %33 evet, %43 orta, % 8 az ve %1 ok az eklindedir. Bu verilere gre rencilerin %9u renimleri iin gereken ilgi ve almay az ya da ok az gsterdiklerini beyan etmilerdir (Uur vd , 2008a). 2. MATERYAL VE METOT 120

Bu almada Ahi Evran niversitesi Kaman MYO naat Program ikinci snf rencilerine (34 renci) elik Yaplar I, Bro ve antiye Ynetimi ve Betonarme Yaplar I dersleri esnasnda kk snavlar uygulanrken; ayn dersleri, ayn retim yesinden alan Krehir MYO naat Program ikinci snf rencilerine (127 renci) uygulanmamtr. Her dersten yaplan kk snavlarn ilkinden sonuncusuna doru baar ortalamalar karlatrlarak uygulama yaplan snfn dnem iindeki baar dzeyi izlenmitir. Ayrca yaryl sonunda yaplan bir anket yardm ile kk snav uygulanan rencilerin bu uygulamay deerlendirmeleri istenmitir. Bu anketlerin deerlendirilmesi ve ayn gn ve saatlerde yaplan dnem iindeki ara snavlar ve dnem bitimindeki dnem sonu snavlarnn baar ortalamalar karlatrlarak kk snav uygulamasnn baar dzeyinin artrlmasnda olumlu bir etkisinin olup olmad aratrlmtr. 3. UYGULAMA VE BULGULAR Ahi Evran niversitesi 2008-2009 Eitim retim Yl Gz Yar Ylnda, Kaman MYO naat Program ikinci snf rencilerine elik Yaplar I, Bro ve antiye Ynetimi ve Betonarme Yaplar I dersleri esnasnda kk snavlar uygulanrken; ayn dersleri, ayn retim yesinden alan Krehir MYO naat Program ikinci snf rencilerine uygulanmamtr. Yaplan kk snavlar her dersin balangcnda, nceden hazrlanm sorular rencilerin yaklak 15 dakikalk sreler iinde yantlanmas ile gerekletirilmitir. Snavlarn yapld hafta tamamlanmadan snav katlar okunarak sonular ilan edilmi, bu ilanlarda ortalama ve standart sapma deerleri de hesaplanarak rencilerin bilgisine sunulmutur. Snavlarn her dersin balangcnda olmas ge kalma alkanlnn azaltlmas ve snavlarda hesaplamalara ynelik sorularn da yer almas ise rencilerin srekli olarak hesap makinesi, kalem, silgi, cetvel vb. materyalleri yanlarnda bulundurma alkanln kazanmalar amal olarak tercih edilmitir. rnek olarak kk snav uygulamas yaplan derslerden elik Yaplar I dersinde ilk kk snavda, ara snavda ve dnem sonu snavnda sorulan sorular Tablo 1.de verilmitir.
Tablo 1. elik Yaplar I dersinde ilk kk snavda, ara snavda ve dnem sonu snavnda sorulan sorular

1. Kk Snav 2. Kk Snav

3. Kk Snav

Ara Snav

1. elik yaplarn avantaj ve dezavantajlarn ksaca aklaynz? 1. elik neden sl ileme tabi tutulur? Isl ilem yntemlerinden nn adn yaznz? 2. Deoksidasyon nedir, aklaynz? 3. Dislokasyon nedir, nasl geliir? ekil izerek aklaynz? 1. eliin tavlanmasn ve elie su verilmesini aklaynz? elie su verilmesi ilemi esnasnda scaklk-zaman etkileimini ekil izerek aklaynz? 1. elik yaplarn avantajl ve dezavantajl ynlerini listeleyiniz? 2. Sertletirme, Tavlama ve elie su verme kavramlarn ilgili scaklk-zaman grafii yardm ile aklaynz? 121

Dnem sonu Snav

3. Deoksidasyon, Kaynaklanabilirlik, Yorulma, Korozyon kavramlarn aklaynz, Korozyon tiplerini listeleyiniz? 1. elik yaplarn yangna dayanm iin alnabilecek tedbirleri aklaynz? 2. Ahap, Betonarme ve elik yaplarn depreme kar davranlarn aklaynz? Doal frekans, Tabii Zemin frekans ve Rezonans kavramlarn aklayp rezonanstan kanmak iin yaplabilecekleri aklaynz? 3. Ulam kprlerinde elik kullanm sebeplerini ve uygulamalarn anlatnz?

Tablo 1.den de grlecei zere kk snavlarda, ara ve dnem sonu snavlar iin nemli konulara deinilmesine ve ders iinde arl olan konulara iaret edilmesine allmtr. Kk snav uygulamas yaplan rencilerin ilgili dersten kk snavlardan aldklar puanlarn ve dnem sonu baar puanlarnn ortalamalar Tablo 2.de verilmitir. Bu verilere gre dnem sonu baar dzeyi, dnem iindeki kk snav uygulamalarnn dzeylerinin zerinde seyretmitir. Kk snavlarn puan ortalamalar, birbirini izleyen trendde genel olarak artmtr. Betonarme I dersindeki kk bir dmenin (ikinci kk snav puan ortalamasnn) ardndan ortalama baar puannn yine ykseldii, tablodan grlmektedir. Buradan, kk snavlardaki baar grafiinin genel olarak artt sonucu karlabilir.
Tablo 2. Uygulama yaplan dersten kk snavlardan alnan puanlar ve dnem sonu baar puanlar ortalamalar

elik Yaplar I 1. Kk Snav ortalamas 2. Kk Snav ortalamas 3. Kk Snav ortalamas Baar notu ortalamas 47,13 52,27 54,93 67,04

Dersler Betonarme Bro ve I Organizasyonu 32,71 30,29 46,85 55,13 34,71 46,04 51,34 54,64

antiye

Bu uygulamann deerlendirilmesine ynelik olarak her dersin de dnem sonu snavlarnn yaplmasnn ardndan kk snav uygulamas yaplan rencilere 23 sorudan oluan oktan semeli sorularn arlkta olduu, grlerini ifade etmelerine imkan veren, ak ulu sorularn da yer ald bir anket uygulanmtr. Anket formlarna isim yazlmas istenmemi ve yantlanmas esnasnda herhangi bir sre kstlamasna gidilmemitir. Yantlanan anket formlarnn deerlendirilmesi ile edinilen verilere istatistiki analizler yaplarak edinilen bulgular grafiklerle gsterilmitir. Aada bu veriler sunulmutur. Yaplan kk snav uygulamalarnn derslerin daha iyi kavranlmasna faydal olup olmadnn anlalmas amac ile rencilere sorulan Bu dnemki derslerinizden Betonarme Yaplar I, elik Yaplar I ve Bro ve antiye Ynetimi derslerinde yaplan kk snav uygulamalarnn dersleri daha iyi kavramanzda faydas oldu mu? sorusuna 27 122

renci (%81.8) olumlu katks olduu yantn verirken 6 renci (%18.2) herhangi bir katknn olmadn ifade etmitir. Bu durum ekil 1. de gsterilmitir.
Bu dnemki derslerinizden Betonarme Yaplar I, elik Yaplar I ve Bro ve antiye Ynetimi derslerinde yaplan kk snav uygulamalar dersi daha iyi kavramanzda;

Faydal oldu Herhangi bir etkide bulunmad

ekil 1. Kk snav uygulamalarnn derslerin daha iyi kavranlmasna faydal olup olmad

Yaplan kk snav uygulamalarnn dnem sonu baar durumuna katksnn anlalmas iin yneltilen Bu dnemki derslerinizden Betonarme Yaplar I, elik Yaplar I ve Bro ve antiye Ynetimi derslerinde yaplan kk snav uygulamalar dnem sonu baarnzda faydas oldu mu? sorusuna verilen yantlar; faydal oldu 23 (%69.7), herhangi bir etkide bulunmad 9 (%27.3) eklindedir. Yant vermeyen 1 renci (%3) olmutur. Bu durum ekil 2. de gsterilmitir.
Bu dnemki derslerinizden Betonarme Yaplar I, elik Yaplar I ve Bro ve antiye Ynetimi derslerinde yaplan kk snav uygulamalar dnem sonu baarnzda;

Faydal oldu Herhangi bir etkide bulunmad Yant vermeyen

ekil 2. Kk snav uygulamalarnn dnem sonu baar durumuna katks

rencilerin derslere dzenli olarak almann yalnzca snav dnemlerinde almaktan daha iyi mi kt m olduunun sorulduu soruya verilen yantlar; daha iyidir 32 (%97.0), farkl deildir 1 (%3.0) ve daha ktdr 0 (%0) eklinde olmutur. Bu durum ekil 3. de gsterilmitir.

123

Derslere dzenli olarak almak yalnzca snav dnemlerinde almaktan

Daha iyidir Farkl deildir Daha ktdr

ekil 3. Derslere dzenli olarak almann yalnzca snav dnemlerinde almaktan daha iyi mi kt m olduu

Ayn dnem alnan dier derslerden de benzer kk snav uygulamalarnn yaplmasn isteyip istemedikleri sorulan rencilerden 21i (%63.6) istediini, 3 (%9.1) istemediini ifade etmitir. Fark etmeyeceini ifade eden renci olmamtr. Bu durum ekil 4. de gsterilmitir.
Bu dnem aldnz dier derslerden de benzer kk snav uygulamalarnn yaplmasn;

sterdim stemezdim Fark etmezdi

ekil 4. Ayn dnemde alnan dier derslerden de benzer kk snav uygulamalarnn yaplmasn isteyip istememe

Kk snav uygulamalarnn, snav dnemlerindeki youn almann derecesini artrp artrmad sorulan rencilerden 21i (%63.6) bu dereceyi hafiflettiini, 4 (%12.1) arlatrdn ifade etmitir. 8 renci (%24.2) herhangi bir deiiklik olmadn belirtmitir. Bu durum ekil 5. de gsterilmitir.

124

Kk snav uygulamalar, snav dnemlerindeki youn almanzn derecesini

Hafifletti Arlatrd Fark ettirmedi

ekil 5. Kk snav uygulamalarnn, snav dnemlerindeki youn almann derecesini artrp artrmad

Kk snav uygulamalarnn, snav dnemine girerken uygulanan derslerdeki eksiklik yada yeterliliklerini daha iyi deerlendirmenize faydal olup olmad sorulan rencilerden 28i (%84.8) faydal olduunu, 1i (%3.0) zararl olduunu ifade ederken 3 renci (%9.1) herhangi bir etki olmadn belirtmitir. Bu soruya 1 renci (%3.0) yant vermemitir. Bu durum ekil 6. da gsterilmitir.
Kk snav uygulamalar, snav dnemine girerken uygulanan derslerdeki eksiklik yada yeterliliinizi daha iyi deerlendirmenize;

Faydal oldu Zararl oldu Herhangi bir etkide bulunmad Yant vermeyen

ekil 6. Kk snav uygulamalarnn, snav dnemine girerken uygulanan derslerdeki eksiklik yada yeterliliklerini daha iyi deerlendirilmesine faydal olup olmad

Kk snav uygulamalar, retim yesinin bu derslerde nelere daha ok nem verdiini deerlendirmek konusunda faydal olup olmad sorulduunda; 29 renci (%87.9) faydal olduunu, 1 renci (%3.0) zararl olduunu, 3 renci (%9.1) ise herhangi bir etkide bulunmadn belirtmitir. Bu durum ekil 7. de gsterilmitir.

125

Kk snav uygulamalar, hocanzn bu derslerde nelere daha ok nem verdiini deerlendirmeniz konusunda

Faydal oldu Zararl oldu Herhangi bir etkide bulunmad

ekil 7. Kk snav uygulamalar, retim yesinin bu derslerde nelere daha ok nem verdiini deerlendirmek konusunda faydal olup olmad

Kk snav uygulamalarnn, ara ve dnem sonu snavlarnda kabilecek soru tipleri ve konular hakknda fikir oluturmada faydal olup olmad sorulan rencilerin 31 tanesi (%93.9) faydal olduunu, 2 tanesi (%6.1) herhangi bir etkisi olmadn ifade etmitir. Zarar olduunu ifade eden renci olmamtr. Bu durum ekil 8. de gsterilmitir.
Kk snav uygulamalar, ara ve dnem sonu snavlarnda kabilecek soru tipleri ve konular hakknda fikir oluturmanzda;

Faydal oldu Zararl oldu Herhangi bir etkide bulunmad

ekil 8. Kk snav uygulamalarnn, ara ve dnem sonu snavlarnda kabilecek soru tipleri ve konular hakknda fikir oluturmada faydal olup olmad

Gelecek dnemdeki derslerden de benzer kk snav uygulamalarnn yaplmasn isteyip istemedikleri sorulan rencilerden 23 (%69.7) istediini, 4 (%12.1) istemediini ifade ederken 6s (%18.2) fark etmeyeceini belirtmitir. ekil 9. bu durumu gstermektedir.

126

Gelecek dnemdeki derslerden de benzer kk snav uygulamalarnn yaplmasn;

sterim stemem Fark etmez

ekil 9. Gelecek dnemdeki derslerden de benzer kk snav uygulamalarnn yaplmasnn istenip istenmedii

Kk snav uygulamalarnn dzenli not tutulmasnda faydal olup olmad sorulduunda; 25 renci (%75.8) faydal olduunu, 8 renci (24.2) ise herhangi bir etkide bulunmadn ifade etmitir. ekil 10. bu durumu gstermektedir.
Kk snav uygulamalar, dzenli not tutmanza;

Faydal oldu Herhangi bir etkide bulunmad

ekil 10. Kk snav uygulamalarnn dzenli not tutulmasnda faydal olup olmad

Kk snav uygulamalarnn ilgili ders kitaplarnn edinilmesine ve bunlara allmasna faydal olup olmad sorusuna; 21 renci (%63.6) faydal oldu, 12 renci (%36.4) herhangi bir etkide bulunmad yantlarn vermitir. Bu durum ekil 11. de gsterilmitir.

127

Kk snav uygulamalar, ilgili ders kitaplarn edinmenize ve bunlara almanza

Faydal oldu Herhangi bir etkide bulunmad

ekil 11. Kk snav uygulamalarnn ilgili ders kitaplarnn edinilmesine ve bunlara allmasna faydal olup olmad

Kk snav uygulamalarnn derslere dzenli devam edilmesi konusunda faydal olup olmad sorulan rencilerin 23 (%69.7) faydal olduunu, 9u (%27.3) herhangi bir etkide bulunmadn belirtmi, 1 renci (%3.0) ise herhangi bir yant vermemitir. Bu durum ekil 12. de gsterilmitir.
Kk snav uygulamalar, derslere dzenli devam etmeniz konusunda

Faydal oldu Herhangi bir etkide bulunmad Yant vermeyen

ekil 12. Kk snav uygulamalarnn derslere dzenli devam edilmesi konusunda faydal olup olmad

Kk snav uygulamalarnn derslere vaktinde gelinmesi konusunda faydal olup olmad sorulan rencilerin 22si (%66.7) faydal olduunu, 10u (%30.3) herhangi bir etkisinin olmadn ifade etmitir. 1 renci (%3.0) ise herhangi bir yant vermemitir. Bu durum ekil 13. te gsterilmitir.

128

Kk snav uygulamalar, derslere vaktinde gelmeniz konusunda

Faydal oldu Herhangi bir etkide bulunmad Yant vermeyen

ekil 13. Kk snav uygulamalarnn derslere vaktinde gelinmesi konusunda faydal olup olmad

Kk snav uygulamalar, ders gerelerinin (kalem, defter, cetvel, hesap makinesi vb.) edinilmesi ve srekli yanda bulundurulmas konusunda faydal olup olmad sorulan rencilerin 24 (%72.7) faydal olduunu, 9u (%27.3) herhangi bir etkisinin olmadn ifade etmitir. Bu durum ekil 14. te gsterilmitir.
Kk snav uygulamalar, ders gerelerini (kalem, defter, cetvel, hesap makinesi vb.) edinmek ve srekli yannzda bulundurmak konusunda

Faydal oldu Herhangi bir etkide bulunmad

ekil 14. Kk snav uygulamalar, ders gerelerinin edinilmesi ve srekli yanda bulundurulmas konusunda faydal olup olmad

Kk snav uygulamalar ek bir aba, vakit ve enerji gerektirip gerektirmedii sorulan rencilerden 24 (%72.7) ek bir aba gerektirdiini, 7si (%21,2) ek bir aba gerektirmediini ifade etmi, 2si (%6.1) ise bu soruya yant vermemitir. Bu durum ekil 15. te gsterilmitir.

129

Kk snav uygulamalar, sizin iin ek bir aba, vakit ve enerji gerektirdi mi?

Evet gerektirdi Hayr gerektirmedi Yant vermeyen

ekil 15. Kk snav uygulamalar rencilere ek bir aba, vakit ve enerji gerektirip gerektirmedii

Kk snav uygulamalar, bu uygulamalar gerekletiren retim yesi iin ek bir aba, vakit ve enerji gerektirmi olabilir mi? sorusuna 29 renci (%87.9) evet olabilir, 3 renci (%9.1) fikrim yok yantn verirken hayr olamaz yantn veren renci olmamtr. 1 renci (%3.0) ise herhangi bir yant vermemitir. Bu durum ekil 16. da gsterilmitir.
Kk snav uygulamalar, hocanz iin ek bir aba, vakit ve enerji gerektirmi olabilir mi?

Evet olabilir Hayr olamaz Fikrim yok Yant vermeyen

ekil 16. Kk snav uygulamalarnn bu uygulamalar gerekletiren retim yesi iin ek bir aba, vakit ve enerji gerektirmi olabilirlii

Her ders sorumlusu retim elemanndan kk snav uygulamas talebinde bulunmann bir renci olarak hak olarak grlp grlmedii sorulduunda; 4 renci (%12.1) bunu hak olarak grdn, 23 renci (%69.7) bu konuda ancak ricada bulunabileceini ve 5 renci (%15.2) de hakk olmad ifade etmitir. 1 renci (%3.0) ise herhangi bir yant vermemitir. Bu durum ekil 17. da gsterilmitir.

130

Her hocanzdan kk snav uygulamas talebinde bulunmak bir renci olarak

Hakkmdr Rica edebilirim Hakkm deildir Yant vermeyen

ekil 17. Her ders sorumlusu retim elemanndan kk snav uygulamas talebinde bulunmann bir renci olarak hak olarak grlp grlmedii

Kk snav uygulamalarnn tm eitim srecinde youn olarak yaplmasnn inaat teknikerlii reniminin niteliini/kalitesini artrp artrmayaca sorulan rencilerden 25i (%75.8) artracan, 7si (%21.2) artrmayacan dndn belirtmitir. 1 renci (%3.0) ise herhangi bir yant vermemitir. Bu durum ekil 18. de gsterilmitir.
Kk snav uygulamalarnn tm eitim srecinde youn olarak yaplmas inaat teknikerlii reniminizin niteliini/kalitesini

Arttrrd Arttrmazd Yant vermeyen

ekil 18. Kk snav uygulamalarnn tm eitim srecinde youn olarak yaplmasnn inaat teknikerlii reniminin niteliini/kalitesini artrp artrmayaca

Kk snav uygulamalarnn ilk ders balangcnda yaplmasnn zamanlamasnn uygunluu sorulan rencilerden 19u (%57.6) bu zamanlamann doru olduunu, 5i (%15.2) yanl olduunu ifade ederken 8i (%24.2) zamanlamann fark etmediini belirtmitir. 1 renci (%3.0) ise herhangi bir yant vermemitir. Bu durum ekil 19. da gsterilmitir.

131

Kk snav uygulamalarnn ilk ders balangcnda yaplmas zamanlama olarak

Dorudur Yanltr Fark etmez Yant vermeyen

ekil 19. Kk snav uygulamalarnn ilk ders balangcnda yaplmasnn zamanlamasnn uygunluu

Kk snav uygulamalarnn ortalamasnn ikinci bir vize notu gibi deerlendirilip baar puanna direkt etkimesinin baarya etkisinin olumlu mu olumsuz mu olaca sorulan rencilerden 21i (%63.6) olumlu etkiyeceini, 9u (%27.3) olumsuz etkiyeceini ve 2si (%6.1) herhangi bir etkisi olmayacan belirtmitir. 1 renci (%3.0) ise herhangi bir yant vermemitir. Bu durum ekil 20. de gsterilmitir.
Kk snav uygulamalarnn ortalamasnn ikinci bir vize notu gibi deerlendirilip baar puannza direkt etkimesi baarnza

Olumlu etkir Olumsuz etkir Herhangi bir etkisi olmaz Yant vermeyen

ekil 20. Kk snav uygulamalarnn ortalamasnn ikinci bir vize notu gibi deerlendirilip baar puanna direkt etkimesinin baarya etkisinin olumlu mu olumsuz mu olaca

Kk snav uygulamalarnn ders sorumlusu retim elemannn renciler hakkndaki kanaatna etkimesi baarnza nasl etkir? sorusuna 22 renci (%66.7) olumlu etkiyecei, 7 renci (%21.2) olumsuz etkiyecei yantn verirken 1 renci (%3.0) ise herhangi bir yant vermemitir. 3 renci (%9.1) ise herhangi bir etkide bulunmayacan ifade etmitir. ekil 21. bu durumu gstermektedir.

132

Kk snav uygulamalarnn hocanzn sizin hakknzdaki kanaatna etkimesi baarnza;

Olumlu etkir Olumsuz etkir Herhangi bir etkisi olmaz Yant vermeyen

ekil 21. Kk snav uygulamalarnn ders sorumlusu retim elemannn renciler hakkndaki kanaatna etkimesinin renci baarsna nasl etkiyebilecei

Yaplan anketten elde edilen verilere ek olarak; dnem sonu baar dzeylerinin karlatrlmas iin kk snav uygulamas yaplan ve yaplmayan rencilerin dnem sonu baar notlarnn ortalamalar Tablo 3.de bir araya getirilmitir.
Tablo 3. Kk snav uygulamas yaplan ve yaplmayan snflarn yl sonu baar dzeylerinin karlatrlmas

elik Yaplar I Kk snav uygulanan grup baar notu ortalamas 67,04 Kk snav uygulanmayan grup baar notu ortalamas 62,24

Dersler Betonarme Bro ve I Organizasyonu

antiye

55,13

54,64

51,75

53,11

Bu veriler esas alnarak yaplan karlatrmaya gre; kk snav uygulamas yaplan rencilerin, bu uygulamann yaplmad rencilere gre daha baarl puanlar aldklar tespit edilmitir. elik Yaplar I dersi baar ortalamas 100 tam puan zerinden; kk snav uygulamas yaplan renciler iin 67,04 iken kk snav uygulamas yaplmayan renciler iin 62,24 olmutur. Benzer ekilde ve ayn sra ile baar dzeyleri; Betonarme I dersi iin 55,13 ile 51,75 ve Bro ve antiye Ynetimi dersi iin 54,64 ile 53,11 deerlerini almtr. Oransal farklar deimekle birlikte her ders iin de kk snav uygulamas yaplan rencilerin baarlarnn bu uygulamann yaplmad rencilere gre daha yksek olduu belirlenmitir.

133

4. SONU VE DEERLENDRME Yaplan anket almas sonular deerlendirildiinde kk snav uygulamalarnn; Derslerin daha iyi kavranlmasna faydal olduu Dnem sonu baar durumuna olumlu katks olduu Snav dnemlerindeki youn almann derecesini hafiflettii Snav dnemine girerken uygulanan derslerdeki eksiklik yada yeterliliklerini daha iyi deerlendirilmesine faydal olduu retim yesinin bu derslerde nelere daha ok nem verdiini deerlendirmek konusunda faydal olduu Ara ve dnem sonu snavlarnda kabilecek soru tipleri ve konular hakknda fikir oluturmada faydal olduu Dzenli not tutulmasnda faydal olduu lgili ders kitaplarnn edinilmesine ve bunlara allmasna faydal olduu Derslere dzenli devam edilmesi konusunda faydal olduu Uygulamalarnn ilk ders balangcnda yaplmasnn zamanlamasnn uygun bulunduu Derslere vaktinde gelinmesi konusunda faydal olduu ve Ders gerelerinin edinilmesi ve srekli yanda bulundurulmas konusunda faydal olduu belirlenmitir.

Anket sonularna gre renciler; Derslere dzenli olarak almann yalnzca snav dnemlerinde almaktan daha iyi olduunu Bu uygulamalar gerekletiren retim yesi iin ek bir aba, vakit ve enerji gerektirmi olabileceini ve Her ders sorumlusu retim elemanndan kk snav uygulamas ricasnda bulunulabileceini dnmektedirler.

Bulgulardan bir ksm ise; Kk snav uygulamalarnn rencilere ek bir aba, vakit ve enerji gerektirdii Ayn dnemde alnan dier derslerden de benzer kk snav uygulamalarnn yaplmasnn istendii Gelecek dnemdeki derslerden de benzer kk snav uygulamalarnn yaplmasnn istendii Kk snav uygulamalarnn tm eitim srecinde youn olarak yaplmasnn inaat teknikerlii reniminin niteliini/kalitesini artracann dnld Kk snav uygulamalarnn ortalamasnn ikinci bir vize notu gibi deerlendirilip baar puanna direkt etkimesinin baarya etkisinin olumlu olacann dnld ve Uygulamalarnn ders sorumlusu retim elemannn renciler hakkndaki kanaatna etkimesinin renci baarsna olumlu etkiyeceinin dnld eklindedir.

134

Yaplan karlatrmalara gre kk snav uygulamas yaplan rencilerin, bu uygulamann yaplmad rencilere gre daha baarl puanlar aldklar tespit edilmitir. Yaplan alma sonucunda; MYO ynetimlerinin ve retim kadrolarnn ara ve dnem sonu snavlarna ek olarak kk snav uygulamalar yapmalarnn ya da mevcut uygulama miktarlarn artrmalarnn, derslerin baar dzeylerinin artmas konusunda olumlu getiriler salayaca sonucuna varlmtr.

Kaynaklar Baaran, .E.( 1994), Eitim Psikolojisi, Modern Eitimin Psikolojik Temelleri, s. 307, Ankara. Aklan, C. (1998), Eitim Teknolojisi, S. 109, An Yaynclk, Ankara. Demirel, . (2000), Kuramdan Uygulamaya Eitimde Program Gelitirme, s.181, Pegem A Yaynclk, Ankara. Turgut, M.F. (1988), Eitimde lme ve Deerlendirme Metotlar, 176-177, Saydam Matbaaclk, Ankara. ankr Karatekin niversitesi, Meslek Yksekokulu, 2005-2006 retim yl bahar yaryl Akademik Personel Anketi Sonu Raporu, http://karatekin.cmyo.ankara.edu.tr/cmyo/dokumanlar/anketler/2005-2006b-ap.htm Uur, L.O., Yksel, E., Bekem, . ve Korkmaz, S. (2008a), Gncel Mevzuat Deiiklikleri le Uygulamalar Ekseninde naat Teknikeri ve naat Teknikerlii Eitimi, Trkiye Teknikerler Birlii, Ankara. Uur, L.O., Yksel, E., Bekem, . ve Korkmaz, S. (2008b), naat Teknikerlii Eitimi zerine Bir Alan Aratrmas, Seluk niversitesi, Teknik Bilimler Meslek Yksekokulu, Teknik-Online Dergi, Cilt 7, Say: 3, s. 12-37.

135

MESLEK YKSEKOKULLARI NAAT TEKNKERL ETMNN RETM ELEMANLARINCA DEERLENDRLMES

Latif Onur UUR, lknur BEKEM, Serdar KORKMAZ Ahi Evran niversitesi, Kaman Meslek Yksekokulu, naat Program
( Bu yaz, International Symposium On Sustainable Development, 8-9 June 2010, Sarajevo, BosniaHertzigovada sunulan Evaluation Of Vocational Education Construction Technician By Lecturers adl bildirinin Trke evirisidir.)

zet Bu alma ile iki yllk Meslek Yksek Okullar Teknik Programlarndan biri olan naat Teknolojisi Programlarnda grev yapan retim elemanlar ve retim yelerinin naat teknikerlii eitimi, ders mfredatlar, endstriye dayal staj uygulamalar, mezun bilgi sistemlerine ilikin gr ve nerileri aratrlmaya allmtr. Bu anket ierisinde retim elemanlarna ders ieriklerinden ne kadar memnuniyet duyduklar, mfredattaki derslere ait teorik ve pratik ders saatlerinin yeterli bulup bulmadklar, laboratuarda uygulama imknlarnn olup olmad, teknik geziler, konferanslar, seminerlerin grev yaptklar meslek yksekokulunda hangi sklklarda uygulandklar sorulmutur. Mfredat ile ilgili sorunlarn dnda, naat teknikerlii eitiminde ok nemli bir yere sahip olan endstri stajlarnn denetlenmesi, staj ardndan mlakat, snav yaplmas ve rencilerin baar yzdeleri akademisyenlerden alnan yantlar neticesinde deerlendirilmitir. naat teknikerlii eitimi zerine ulusal bir sempozyum yada kongreye ve inaat sektrnde yer alan naat mhendislii/ yap retmenlii/ mimarlk eitimi veren kurululara ve rencilere bak alar deerlendirilmeye allmtr. Ayrca, anket uygulanan akademisyenlerin inaat teknikerlerinin niteliklerinin arttrlmasna ve 6 yaryllk teknikerlik eitimine dair dncelerine de yer verilmitir.

1. GR naat sektr dnyann en eski i kollarndan biridir. nsanlarn, doann olumsuz etkilerinden korunmalar amacyla kendilerine snaklar ina etmesiyle ilk olarak ortaya kan bu i kolu, su yaplaryla, tapnaklarla, antlarla, kentleri ve lkeleri koruyan surlarla, yollarla, kprlerle ve dier yaplarla yzyllar iinde giderek gelimi, eitlenmi ve bugnk dzeyine erimitir. Bundan 150 yl kadar nce, bu i kolu, ilk mhendislik dal olan inaat mhendisliini dourmu ve ilk mhendislik eitimine balamtr (Toklu, 2009). naat sektrne eleman yetitiren dier bir yksekretim kurumu ise Meslek Yksekokullardr. Meslek Yksekokullar mezunlar naat teknikerleri; baraj, yol, hava alan, konut vb yap inaatlarnda aktif olarak grev alan, kontrollk hizmeti veren firmalar ile kamu yada yerel ynetimlerin doal kaynak, ulatrma/karayolu, yap blmleri ve malzeme test laboratuarlarnda teknik eleman olarak alan meslek grubunu oluturmaktadr. Karayolu, kpr, baraj, havaalan, su getirme/ datma sistemleri ve konutlardan ticaret merkezine kadar tm yaplarn planlama, proje, yapm ve kontrol aamalarnda teknik eleman olarak nemli bir rol oynamaktadrlar (Uur and etc., 2008).

136

2. LTERATR TARAMASI Meslek Yksekokullarnda 2 yl sre ile verilen inaat teknikerlii eitimi hakknda gnmze kadar renci orijinli pek ok aratrma gerekletirilmitir. Bu almalarda dersler, eitime bak alar, retim elemanlar, stajlar, okulun fiziki yeterlilikleri aratrlmtr. Binici ve Ar (2004), Meslek Yksekokullarnn sahip olduu binalarn bir ksmnda laboratuar ve atlye eksiklikleri bulunduunu; oysa, uygulama arlkl olan bu okullarn, tasarm zel yaplm binalarda eitim ve retimi srdrmeleri eitimin kalitesi ynnden byk nem tamadn belirtmektedirler. Hzlan (1997) ise eitimde etkinlik ve verimliliin temel kstas sanayi ile okul arasnda uyum ve ama birlii olduunu belirtmitir. renci grleri dorultusunda retim elemanlarnn deerlendirilmesi, eitimin niteliinin belirlenmesi amacyla en ok kullanlan yntemlerden birisidir ve pek ok lkede bu deerlendirmelerden elde edilen bilgiler nemli veriler olarak kabul edilmektedir (Shevlin, 2000, Greenwald, 1997, Mskheachie, 1997). Ancak rencilerin yaptklar deerlendirmeler baz tartmalara yol amaktadr. Bu tartmalarda ne kan nokta rencilerin deerlendirmelerinin ok geerli olmad zellikle rencilerin beklenti ve n yarglarnn deerlendirme srecini etkileyecei, ayrca bu rencilerin deerlendirme yapabilmek iin yeterli zelliklere sahip olup olmadklar konusunda younlamaktadr (Kaya and etc., 2007). naat teknikerlii eitiminde ok nemli yeri olan retim elemanlarnn grlerinin yer ald aratrmalarn ok az sayda olduu grlmektedir. 3. MATERYAL VE METOD Meslek Yksekokullar naat Teknikerlii eitiminin retim elemanlar tarafndan deerlendirilmesi amacyla Trkiyede yer alan 12 farkl meslek yksekokullarndan 60 retim elemanna 28 soruluk bir anket uygulanmtr. Ankete katlan retim elemanlarnn bal olduklar meslek yksekokullar izelge 1de grlmektedir. niversite / Meslek yksekokulu Ahi Evran niversitesi / Kaman MYO Ahi Evran niversitesi/ Krehir MYO Batman niversitesi/ Batman MYO Bitlis Eren niversitesi/ Bitlis MYO Cumhuriyet niversitesi/ Sivas MYO ukurova niversitesi/ Adana MYO Dicle niversitesi/ Dicle MYO Hacettepe niversitesi/ Polatl MYO Sakarya niversitesi/ Hendek MYO Seluk niversitesi/ Kadnhan Faikiil MYO Seluk niversitesi/ Teknik bilimler MYO Sleyman Demirel niversitesi/ Isparta MYO
izelge 1. retim elemanlarnn alt niversiteler ve meslek yksekokullar

137

Ankette retim elemannn profili, derslerin, laboratuarlarn, teknikerlik eitimine dair uygulamalarn yeterlilii, inaat teknikerlii eitiminin ve inaat teknikerlii rencilerinin baka blmler ve baka blm rencileri ile ortak almalar gerekletirilmesinin faydalar, rencilerin stajlar ve muhtemel bir inaat teknikerlii sempozyumu/kongresine katlmlarnn ne lde olaca aratrlmtr. Ayrca retim elemanlarnn inaat teknikerlii eitiminin gelitirilmesine ynelik fikirleri de alnmtr. Ankette yer alan 25 soru oktan semeli, dierleri ise ak uludur. retim elemanlarnn verdikleri yantlar yzdelere dntrlm, grafik ve izelgeler yardmyla anlamlandrlmtr. 4. BULGULAR Edinilen bulgulara gre, ankete katlan retim elemanlarnn ortalama 6 yldr meslek yksekokullarnda altklar anlalmaktadr. Anket uygulanan 60 retim elemanndan %41,7si retim yesi, %58,3 ise retim grevlisidir. naat teknikerlii eitimi veren bu retim elemanlarnn %50si yap retmeni, %42si inaat mhendisi, geri kalan %8lik grup ise mimardr (bkz. ekil 1).

42% naat mhendisi Mimar 50% Yap retmeni

8%

ekil 1. retim elemanlarnn meslekleri

retim elemanlarnn eitim durumlar; %34 lisans mezunu, %33 yksek lisans mezunu, %33 ise doktora mezunu olarak ekillenmitir (bkz. ekil 2).

138

33%

34% Lisans Yksek lisans Doktora

33%

ekil 2. retim elemanlarnn mezuniyet durumlar

Ankete katlan retim elemanlarna inaat teknikerlii eitiminde yer alan derslerden hangilerinin ieriini yeterli dzeyde bulduklar sorulmutur. Alnan yantlar incelendiinde (bkz. izelge 1), ierii en yeterli bulunan ders %9,38 ile Beton Teknolojisi dersidir. Bu dersi, %7,29luk oranlarla Yap Teknolojisi ve Yap Statii takip etmektedir. erii yeterli bulunan dersler Beton teknolojisi Yap statii Yap teknolojisi Bro ve antiye organizasyonu Zemin mekanii Yaplarda hasar tespiti Yap malzemeleri Topografya Metraj ve keif ileri Bilgisayar Bilgisayar destekli tasarm Karayolu Betonarme Sistem analizi ve tasarm letme ynetimi elik yaplar Genel ve teknik iletiim Iletme ynetimi Yap mimarisi detay izim Su yaplar Hidrolik Ahap yaplar Prefabrik yaplar Total % 9,38 7,29 7,29 6,25 6,25 6,25 6,25 5,21 5,21 4,17 4,17 4,17 4,17 4,17 3,13 3,13 3,13 3,13 2,08 2,08 1,04 1,04 1,04 100 139

izelge 2. retim elemanlarnn yeterli bulduklar dersler ve yzdeleri

retim elemanlarna mfredatda yer alan hangi derslerin ieriinin yetersiz olduu sorulmu; alnan yantlar ve yzdeleri izelge 3de gsterilmitir. Buna gre, Ahap Yaplar ve letme Ynetimi dersleri %21,43lk oranlaryla ierik bakmndan yetersiz bulunmulardr. Bu durumu, %17,86 ile Genel ve Teknik letiim, %14,29 ile Hidrolik ve Hidroloji dersleri izlemektedir. erii yetersiz bulunan dersler Ahap yaplar letme ynetimi Genel ve teknik iletiim Hidrolik Su yaplar System analizi ve tasarm Bro ve antiye organizasyonu Total % 21,43 21,43 17,86 14,29 14,29 7,14 3,57 100

izelge 3. retim elemanlarnn yetersiz bulduklar dersler

retim elemanlar mevcut dersleri deerlendirmi ve inaat teknikerlii eitiminde yer alabilecek baka dersler olduunu da belirtmilerdir. retim elemanlarnn mfredata ilave edilmesinin faydal olacan dndkleri dersler; naat Teknik Resmi, Kagir ve Ahap Atlye ve Beton ve Zemin Mekanii laboratuar dersleri, naat hukuku, Gvenlii ve i Sal ve Bilgisayar Destekli Proje Ynetimidir. Meslek Yksekokullarnda grev yapan naat program retim elemanlarnn %66,7si derslerin teorik ve pratik saatlerinin uygun olmadn belirtirken, geriye kalan %33,3 ise teorik ve pratik derslerin inaat programlar iin uygun olduunu ifade etmektedir. retim elemanlarnn %91,7si inaat teknikerlii eitimine yeni balayan rencilerin teknik alt yaplarnn yetersiz olduunu ifade etmilerdir. Ankete katlan eitimcilerden inaat programlarnda bilgisayar, yabanc dil, topografya ve problem zme uygulamalarnn yeterliliini deerlendirmeleri istenmitir. Alnan yantlara incelendiinde; Bilgisayar uygulamasnn %66,7 ile yeterli olduu (bkz. ekil 3), Yabanc dil uygulamasnn %50 ile orta yeterlilikte olduu (bkz. ekil 4), Topografya uygulamasnn % 75 ile orta yeterlilikte grld (bkz. ekil 5), Problem zme uygulamasnn %66,7 ile orta yeterlilikte olduu (bkz. ekil 5) belirlenmitir.

140

Yeterli

66,7

Orta

16,7

Hi

16,7

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

ekil 3. Bilgisayar uygulamasnn ne kadar yeterli olduunun deerlendirilmesi

Yeterli

8,3

Orta

50,0

Hi

41,7

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

ekil 4. Yabanc dil uygulamasnn yeterliliinin deerlendirilmesi

Yeterli

8,3

Orta

75,0

Hi

16,7

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

ekil 5. Topografya uygulamasnn yeterliliinin deerlendirilmesi

141

Yeterli

33,3

Orta

66,7

Hi

0,0

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

ekil 6. Problem zm uygulamasnn yeterliliinin deerlendirilmesi

retim elemanlarnn bulunduklar meslek yksekokullarnda teknik gezilerin ne sklkta yapld sorusuna verdikleri yantlar ekil 7da grlmektedir. Buna gre; retim elemanlarnn %51i hi teknik gezi yaplmadn, %33 ylda bir kez yapldn, % 8i dnemde bir kez yapldn, Geriye kalan %8lik ksm ise dnemde birden fazla teknik gezi yapldn ifade etmilerdir.

8% Hi Ylda bir kez 51% 33% Dnemde bir kez Dnemde birden fazl

8%

ekil 7. Teknik gezilerin yaplma skl

Eitimcilere bulunduklar meslek yksekokulunda ne sklkta konferans ve seminer dzenlendii sorulmu; %42lik ksm dnemde bir kez yantn vermitir. Okullarnda hi konferans/seminer yaplmadn ifade eden retim elemanlarnn oran %17dir (bkz. ekil 8).

142

17% 33% 8% Hi Ylda bir kez Dnemde bir kez Dnemde birden fazl 42%

ekil 8. Konferans ve seminerlerin yaplma skl

naat program rencilerinin yaptklar stajn sresi, kapsam, doruluu, uygulamas ve inaat sektrn tanma imknn yetersiz, orta ve yeterli eklinde deerlendiren retim elemanlarnn verdikleri yantlar deerlendirilmitir. retim elemanlarnn staj sresini yeterli bulma oran, staj sresini orta miktarda yeterli bulma oran ve staj sresini yetersiz bulma oran %33,3 ile eittir. retim elemanlarna gre, inaat teknikerlii rencilerinin yaptklar stajn kapsam %16,7 ile yeterli, %58,3 ile orta derecede yeterli, %25 ile de yetersizdir. Ankete katlan eitimcilerin yalnzca %16,7si stajn doruluunu yeterli bulmutur. retim elemanlarnn arasnda staj uygulamasn tam anlamyla yeterli bulan bulunmamaktadr. %50lik ksm yetersiz bulurken, geriye kalan %50lik retim eleman grubunun ise rencilerin yaptklar stajlar orta derecede yeterli bulduu grlmtr.

retim elemanlar rencilerin staj sresince sektr tanma imknnn %58,3lk oranla yetersiz olduunu belirtmilerdir. Stajlarn sektr tanma imkn yarattn dnen retim elemanlarnn oran yalnzca %8,3tr.retim elemanlarnn hi biri staj yapan rencileri staj sresince denetlememektedir. Ancak ankete katlan retim elemanlarnn %75i staj sonras rencilere mlakat/test yapldn ifade etmektedir. retim elemanlarnn %50si staj uygulamas sonrasnda yaptklar mlakat/testten baarl olan rencilerin orannn %70 olduunu ifade etmektedirler. %25lik bir grup yaptklar snavdan rencilerin baarl olanlarnn orannn %70den az olduunu belirtmitir (bkz. ekil 9).

143

8% 17%

0%

25%
% 70 den daha az 70% 80% 90% 100%

50%

ekil 9. Staj sonras yaplan mlakat/snavn baar yzdesi

retim elemanlarna web sitelerinde inaat programlarna ait hangi bilgilerin yer ald sorulduunda, alnan yantlar izelge 4de grld gibidir. Buna gre en fazla yer alan web bilgileri; %25,64 ile ders ierikleri, %23,08 ile ders listesi, %20,51 ile inaat teknikerlii eitiminin tanm olmutur. Web sitelerinde; Mevzuat, Meslek kipleri (Mesleki olarak alnabilecek roller, kontrol, proje izimi, metraj karma v.b.), naat sektrnn genel durumu naat teknikerinin sektr iindeki yeri ve Meslek kurulular ve sektrel kurululara ait hi bir bilgi yer almamaktadr. Web sitesi ierii Ders ierikleri Ders listesi naat teknikerlii tanm Teknik geziler Yetki ve sorumluklar Staj uygulamalar Teknikerlik eitimi Toplam
izelge 4. Web sitelerinde yer alan bilgiler

% 25,64 23,08 20,51 12,82 12,82 2,56 2,56 100,00

retim elemanlarnn yakn zamanda Yksekretim kurumu (YK) tarafndan uygulamaya koyulacak olan 6 yaryllk teknikerlik eitimine bak %41,7 ile olumsuzdur. %33,3 orannda bir grup ise bu konu hakknda herhangi bir fikri olmadn belirtmitir (bkz. ekil 10). 144

Fikrim yok

33,3

Olumsuz

41,7

Olumlu

25,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

ekil 10. 6 yaryllk teknikerlik eitimine bak

retim elemanlarna Sizce konusu naat Teknikerlii Eitimi olan ulusal bir sempozyum yada kongre dzenlenmeli mi? sorusu yneltilmi ve hepsi Evet, dzenlenmeli yantn vermitir. naat teknikerlii eitimi zerine bir sempozyum yada kongre dzenlense, bu dzenlemeye retim elemanlarnn; %44,4 bildiri ile katlmay, %17si katlmayacaklarn, %11,1i bilim kurulunda yer almay, %11,1i hakem olarak yer almay, %11.1i danma kurulunda yer almay %6s dinleyici olarak katlmay tercih edeceklerini belirtmilerdir (bkz. ekil 11).

17% 6%

11% 11% Bilim kurulu Danma kurulu Hakem Dildiri ile 11% 44% Dinleyici Katlmam

ekil 11. Kongre ya da sempozyuma katlma ekli

145

retim elemanlarna mezun izleme sistemlerinin olup olmad sorulduunda; yalnzca %16,7si mezun izleme sistemlerinin olduunu, %25i mezun izleme sistemlerinin kurulma aamasnda olduunu ifade etmilerdir. Ankete katlanlarn %58,3 mezun izleme sistemlerinin olmadn belirtmilerdir. retim elemanlar, ankette yer alan bir soru ile grev yaptklar ve inaat teknikeri yetitiren kurulularn; naat mhendislii/ yap retmenlii/ mimarlk eitimi veren kurulularla ortak alma yaplmasnn hangi konularda faydal olacan deerlendirmilerdir. izelge 5te grld gibi, retim elemanlarnn koordinasyonunun salanmas bakmndan bu almalarn %50 ile orta derecede yararl olaca, Ayn sektrdeki farkl disiplinlere ait eitim programlarnn uyumlatrlmas bakmndan %58,3 ile ok yararl olaca, Teknik gelimelerin yakndan izlenmesi bakmndan %91,7 ile ok yararl olaca, Mevzuat deiikliklerinin takibi bakmndan %75,0 ile ok yararl olaca, Mevzuat deiikliklerine katkda bulunma bakmndan %66,7 ile ok yararl olaca, Eitim yntemlerinin ve uygulamalarnn gncelletirilmesi bakmndan %91,7 ile ok yararl olaca ve Ortak projelerin yaplmas ve Bilimsel aratrlmalarn arttrlmas bakmndan %83,3 ile ok yararl olaca belirlenmitir.
Orta derecede faydal oldu

ok faydal oldu retim elemanlarnn koordinasyonunun salanmas Ayn sektrdeki farkl disiplinlere ait eitim programlarnn uyumlatrlmas Teknik gelimelerin yakndan izlenmesi Mevzuat deiikliklerinin takibi Mevzuat deiikliklerine katkda bulunma Eitim yntemlerinin ve uygulamalarnn gncelletirilmesi

Faydal olmad

41,7 58,3 91,7 75,0 66,7 91,7 83,3 83,3

50,0 41,7 0,0 8,3 33,3 8,3 8,3 8,3

8,3 0,0 8,3 16,7 0,0 0,0 8,3 8,3

Ortak projelerin yaplmas Bilimsel aratrlmalarn arttrlmas

izelge 5. naat mhendislii/ yap retmenlii/ mimarlk eitimi veren kurulularla ortak alma yaplmasnn hangi alanlarda ne orada yararl olabileceine dair dnceler.

Anketteki bir soru ile Mhendis/mimar/yap retmenlii rencileriyle inaat teknikerlii rencilerinin farkl vesileler ile bir araya getirilmesinin hangi konularda ne kadar faydal olacan deerlendiren retim elemanlarna gre; hayatndaki rollerin daha iyi anlalmas bakmndan bu uygulamann faydal olacan (%66,7), naat projelerinde yetki ve sorumluluklarn daha salkl deerlendirilmesi bakmndan bu uygulamann faydal olacan (%75,0), Yanl anlamalardan kaynaklanan duygularn azaltlmas bakmndan faydal olaca (%83,3), Dier mesleklerin eitimlerinin kapsamlarnn anlalmas bakmndan bu uygulamann faydal olaca (%75,0) belirlenmitir (bkz. izelge 6).

146

ok faydal oldu hayatndaki rollerin daha iyi anlalmas naat projelerinde yetki ve sorumluluklarn daha salkl deerlendirilmesi Yanl anlamalardan kaynaklanan duygularn azaltlmas Dier mesleklerin eitimlerinin kapsamlarnn anlalmas

Orta derecede faydal oldu

Faydal olmad

66,7 75,0 83,3 75,0

33,3 25,0 16,7 25,0

0,0 0,0 0,0 0,0

izelge 6. naat teknikerlii rencilerinin mhendislik/mimarlk/ yap retmenlii rencileriyle farkl vesileler ile bir araya getirilmesi uygulamasnn deerlendirilmesi.

retim elemanlarna inaat teknikerlii eitiminin tek tip mi, yoksa farkl niversiteler/MYOlar da farkl farkl m olas gerektii sorulmu; %67 ile farkl olmaldr yant alnmtr (bkz. ekil 20).

33% Ayn olmaldr Farkl olmaldr 67%

ekil 20. naat teknikerlii eitiminin tek tip mi, yoksa birbirinden farkl m olas gerekir sorusuna verilen yantlar ve yzdeleri

Ankete katlan eitimcilerin nemli bir ksm inaat teknikerlerinin, meslek yksekokullar inaat teknikerlii eitimi kadrosunda yer alamayacaklarn belirtmilerdir (%91,7) retim elemanlar Meslek Yksekokullar naat Programlarnda Meslek Etii dersinin yer almasna %91, 7 oran ile olumlu bakmaktadrlar (ekil 12).

147

8,3 Hayr

91,7 Evet

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0

ekil 12. Meslek etii dersine retim elemanlarnn bak as

Ayrca daha nitelikli inaat teknikerlerinin yetitirilebilmesi iin mevcut sistemde yaplabilecek gelitirmeler retim elemanlarnca aadaki ekilde ifade edilmitir: Stajlarn denetimi arttrlmaldr. Konferans, seminer ve teknik gezilerin skl arttrlmaldr. renim sresi arttrlmaldr. Teknoloji yakndan takip edilmelidir. Okul ve firmalar arasnda protokoller imzalanarak, i birlii gelitirilmelidir. retim elemanlarnn kalitesi arttrlmaldr. Snavsz gei kaldrlmaldr.

5. SONULAR retim elemanlarnn verdikleri cevaplar dorultusunda; naat teknikerlii eitiminde yer alan baz derslerin ieriklerinin yetersiz olduu, bu derslerin gncellenmesinde fayda bulunduu, naat teknikerlii eitimine inaat teknik resim, i sal ve i gvenlii derslerinin eklenmesinde fayda grld, Derslere ait teorik ve pratik saatlerin bir ksmnn deitirilmesinin renciye olumlu katk salayaca, naat teknikerlii eitimine balayan rencilerin byk ounluunun alt yapsnn yetersiz olduu, bu dzeyin ykseltilmesi iin gerek ortaretimde gerek yksekretim balangcnda telafi edilmesinin olumlu sonular getirecei, Yabanc dil, bilgisayar ve topografya uygulamalar ile, teknik gezi, konferans ve seminer saylarnn arttrlmasnn gerektii, Stajlarn, uygulama esnasnda denetlenmedii ancak staj sonras yaplan snavlarn yararl olduu, denetlemenin arttrlmas gerektii, Staj kapsam, doruluu ve uygulamalarnn orta derecede yeterli bulunduu ve iyiletirilmesinin gerektii, Web sitelerinde mevzuat, teknikerlerin yetkileri ve sorumluluklar, sektrn durumu hakknda bilgilerin yer almasnn olumlu olaca, 2 yl iindeki 6 dnemlik eitime, retim elemanlarnn yalnzca drtte birinin olumlu bakt, Meslek etii uygulamalarnn yaplmasnda fayda olaca, Geni katlml bir inaat teknikerlii eitimi sempozyumunun yaplmasnn istendii, naat sektrnn farkl yerlerinde grev yapan teknik elemanlarn yetitirildii kurulularla ortak almalar ve projeler yaplmasnn arzuland, 148

Mezun izleme sistemlerinin gelitirilmesinde fayda olduu, anlalmtr.

Kaynaklar 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Toklu, C.Y. (2009). naat Mhendislii Eitiminde Yeni Eilimler, 1. naat Mhendislii Eitimi Sempozyumu, Antalya. Uur, L.O, Yksel, E., Bekem, ., Korkmaz, S. .(2008). naat Teknikerlii Eitimi zerine Bir Alan Aratrmas, Seluk niversitesi Teknik Bilimler Meslek Yksekokulu, Teknik-Online Dergi Cilt 7, Say:3. Binici, H., Ar, N. (2004). Mesleki ve Teknik Eitimde Araylar, (pp. 383-396). Gazi niversitesi, Gazi Eitim Fakltesi Dergisi, Cilt 24, Say. Hzlan, D. (1997). Okul-Sanayi likileri, nklap Yaynevi, stanbul. Shevlin, M. and etc. (2000). The Validity of Student Evaluation of Teaching in Higher Education: love me, love my lectures?, Assessment & Evaluation in Higher Education, Vol. 25, No. 4. Greenwald, A. G. (1997). Validity Concerns And Usefulnes Of Student Rating Instruction, (pp. 1182 1186). American Psychologist, 52(11). Mckheachie, W. J. (1997). Student Rating: The Validity of Use, (pp.12181225). American Psychologist, 52(11). Kaya, H.., Bay, E., Yazc, G., ebin, K. (2007). retim Elemanlarnn Ders Verdikleri rencilerin zelliklerine likin Grleri, Sosyal Bilimler Enstits Dergisi / Journal Of Graduate School Of Socal Scences, Cilt 10, Say 2.

149

NAAT TEKNKERL ETMNDE VAKA ETD ORJNL BR ETM UYGULAMASI

Latif Onur UUR, lknur BEKEM Ahi Evran niversitesi, Kaman Meslek Yksekokulu, naat Program
( Bu yaz, International Symposium On Sustainable Development, 8-9 June 2010, Sarajevo, BosniaHertzigovada Case Study Orginated Education In Construction Technology adyla sunulan bildirinin Trke evirisidir.)

ZET Mezun olduktan sonra deiik dzeylerde karar verici olarak grev alacak inaat teknikerlii rencilerin, gerekli teknik bilgilere ek olarak, toplumun eitli kurum ve kiileri ile ilikilerini olumlu biimde yrtebilmeleri konusunda da donanm sahibi olmalarnda byk nem bulunmaktadr. Bu almada, mesleki teknik eitimde vaka etd uygulamalarnn faydas incelenmitir. naat teknikeri adaylarnn mesleki uygulamalardan haberdar edilmesi ve karlalabilecek problemlerin nasl zlebilecei konusunda fikir sahibi olmalarna ynelik, bir akademik dnemlik srede bir vaka etd uygulamas yaplm, uygulama sonucunda salanan kazanmlarn belirlenmesi iin rencilere bir anket uygulanmtr. alma Ahi Evran niversitesi, Kaman Meslek Yksekokulu, naat programnda renim gren ikinci snf rencilerine, antiye Ynetimi dersi esnasnda yaplmtr. naat sektrnn farkl yerlerinde, farkl zamanlarda yaanlm olaydan seilmi 24 farkl vaka, her hafta iki tane olmak zere rencilere yazl olarak datlm, birlikte okunmu ve olaylarn iindeki farkl pozisyondaki kimselerin yerinde olsalar nasl tutum alacaklar sorulmutur. Yazl yantlarn alnmasndan sonra szl tartmalar yaplm, paralel ve aykr yaklamlarn irdelemeleri rencilerle birlikte yaplmtr. Dnem sonunda yaplan uygulamann rencilerce ne oranda faydal bulunduu ve hangi konularda getirileri olduunu belirlemek amacyla bir anket uygulanmtr. Edinilen bulgulara gre vaka etd uygulamalarnn rencilerin nemli bir blm tarafndan faydal bulunduu, zellikle antiyelerde yaanabilecek durumlar hakknda n fikir verdii, farkl rollerdeki kimselerin bak alarnn alglanmasnda, empatik bak kazanlmasnda olumlu getirileri olduu belirlenmitir. Benzer uygulamalarn gelitirilerek tm renim srecine yaylmasnn rencilerin daha donanml yetitirilmesi ve mesleklerine hazr olmalar anlamnda yararl olaca dnlmektedir. Anahtar Kelimeler: Mesleki Teknik Eitim, Meslek Yksekokulu (MYO), naat Teknikerlii, Vaka Etd. 1. GR Vaka etd (rnek olay inceleme) tekniinin amac toplumdaki farkl grlere, farkl deerlere sahip insanlarn birbirleriyle konuarak farkllklardan kaynaklanan problemleri zmede kullanabilecekleri beceriler kazandrmaktr. rnek olay incelemesi, rencilerin, gerek hayatta karlalan sorunlu bir olay snf ortamnda zmeleri esasna dayanr. rnek olay incelemesi, yaamda karlalm sorun niteliindeki olaylara katlmclarn katlm ile zm yollar bulma temeline dayanr (Altuneki, A. 2010).

150

rnek olay incelemesi rencilerin gerek yaamda karlalan sorunlu bir olaya aktif olarak katlmalarn gerektirir. Olay gerek ya da hayali olabilir ve genellikle yazldr. rnek olay zerinde alan renciler olayn ieriini rendikten sonra, verileri analiz ederek deerlendirirler ve sonunda zme ularlar. Bazen de konuya ilikin rnek olay rencilerin yazmalar istenebilir. rnek olayn rencilerin dzeylerine uygun olmas gerekir. Olayda, temel sorun ve ayrntlar belirgin ilenmi, yk btn olarak mantkl kurgulanm olmaldr. rnek olayn akla kavumasn ve istenen ynde tartlmasn salayacak (rnein; olayn nedeni, olu ekli ve sonularna ilikin) kilit sorularn hazrlanmas gerekir. retmen tartmalar ynlendirebilmek iin iyi bir grup lideri olmaldr (Mesleki ve Teknik retim Dairesi, 2006). 2. ALIMA Yaplan almalarda rnek olaya dayal renme ynteminin rencilerin performans yeteneklerini gelitirdiini grlmektedir (akr, .S. and etc. 2010) Scwartz ve Burget (1997) de yaptklar almada rnek olaya dayal renme ynteminin, rencilerin performans yeteneklerini gelitirdiini gstermitir. Eitimin nemli amalarndan birinin rencileri gerek hayata hazrlamak olmasna ramen geleneksel okullarda renciler ezbere dayal, gerek hayat becerilerinden uzak yetimektedirler. Organize etme, kendini ifade edebilme gibi performans yetenekleri rencilere yaam boyu gerekli yeteneklerdir ve okullarda kazandrlmas gereklidir. Jones (1997) yapt alma sonunda, rencilerin rnek olaylarn gerek hayata uygun olduunu dndklerini ve sevdiklerini belirtmitir. Arambula-Greenfield (1996) makalesinde grencilerin rnek olaya dayal eitimi tercih ettiklerini, bu yntemin rencilerin kiisel gelimelerine yardmc olduunu, ve konular arasndaki ilikileri kolaylkla kurabildiklerini sylemitir. Cliff ve Curtin (2000) almalarnda rnek olaya dayal retimin, rencilerin gerekleri ve kavramlar anlama dzeylerini artrdn gstermitir. Herried (1994) de, rencilerin konuyu anlama yetenekleri ile ilgilenmi ve almalarnn sonunda rnek olaylarn yaparak renmeyi, renmeyi iselletirmeyi, gerek hayat problemlerine yaklama yollarn ve szl iletiimi gelitirdiini sylemitir. Yaplan literatr taramalar sonucunda, Trkiyede imdiye kadar inaat teknikerlii eitimi alan rencilere vaka etd uygulamas yaptrlmad anlalmaktadr. Bu eksiin giderilmesi amacyla, naat sektrnde ulusal ve uluslararas projelerde grev yapan 17 mimar /mhendis/ yap retmeni ile grlm ve i hayatnda karlatklar durumlar 23 farkl metne dklmtr. naat teknikerlii eitimi alan 2. snf rencilerine antiye Ynetimi dersi kapsamnda hazrlanan bu farkl durum ifadeleri verilmi ve yorum/analiz yapmalar istenmitir. 23 rnek olayn byk ounluu gerektir. Snfta sorular retim eleman tarafndan okunmu, ayrca yazl olarak sunulmu ve rencilere dnme sresi verilmi, daha sonra snfta oklu tartma ortam yaratlmtr. rencilerin deerlendirme yapmas istenen durumlar izelge 1de zet olarak verilmitir. 1 2 3 Emekli olmak zereyken son bir ev yapmas istenen yap ustasnn ii hafife almas ve biten evin patronu tarafndan kendisine hediye edilmesi Veli Ger; deniz kumu, ok ucuza konutlar, zemin ettsz arazilere bina yapm ve deprem. Tek sulu o mu? in zamannda bitmesi gerekirken fazla vakit ve para harcanmad iin gerekli kalp desteklerinin yaplmamas ve kalbn kmesi. 151

4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

gvenlii tedbirlerinin yetersiz alnmas durumunda ii, usta, tekniker, mhendis ve antiye efinin dnceleri. Irakta i iskelesinde kemer takmama, iskele rijitliinin yeterli olmamas, baret taklmamas, kule vinci montajnda kemer taklmamas. Demir donatlarnn ve kalp desteklerinin yetersiz olduu uyarsnn yapld halde kontrol elemanna beton dkme izni vermesi konusunda rica ve bask yaplmas. Kendi kabahati yznden i kazas geiren iinin bakalarnn akl ile iverenine dava ap tazminat istemesi ve hapisle tehdit etmesi. naat bekisinin inaatn atsna kp derek lmesi ve antiye efinin mahkemelik olmas. Yapt konutlarn imajnn olumlu olmas iin kalitesi dk boyalara kaliteli boya etiketi yaptrp tehir eden mteahhit. Herhangi bir temel iyiletirilmesi, ev stabilizasyonu olmayan dolgu evinde yaplan 14 katl binann inaat ruhsat iptal edilince torpille ruhsata yenilemeye, inaata tekrar balanabilmesine uraan kooperatif ynetimi. programnda ge kalnm bir antiyede toplant esnasnda antiye efinin hzlandrma tedbirleri. hale dosyas teslim edilmeden nce verilecek bedelin tespiti tartmalar. Hak edilerin alnmasnda gecikme yaanrken deme yapmakta zorlanan antiye efi. Yeni gelen kule vin operatrnn mevcut operatrlerce dvlmesi. Kontrollk yaparken demirlerin az/ok dendiini fark eden kontrol eleman. lerin ok youn olduu bir srada fazla para talep ederek greve giden duver , sva ve ap ekipleri. Elemana ok ihtiya varken disiplinsiz davranan ve sorumsuz olan bir mhendisin nasl yola getirilecei. Zamanndan nce haber verilmesine ramen nemli miktarda beton dklen bir antiyeye beton santralnn ge beton gndermesi ve iilere hep fazla mesai verilmek zorunda kalnmas. Ayn ii yapan iki taeron firma alanlar arasnda kavgalar kmasna mdahale. Hak ediini aldktan sonra adamlarnn parasn yiyen taerona i yaptrmaya almak. Olaya karan ve hapse giren kritik grevdeki elemanlarn tekrar greve dndrlmesi almalar. Babas vefat eden bir teknik elemana bunu syleme ve izin verip memleketine gnderme. Satn almadan sorumlu elemann yolsuzluk yaptn fark edip mdahale etme.
izelge 1. rnek olaylar

3. BULGULAR Bir akademik dnem boyunca yaplan uygulamalar esnasnda, farkl vakalarla ilgili ilgin renci yorumlarndan yaplan bir seme izelge 2de verilmitir. Yukardaki durumlara alnan ve uygulama yapan retim elemanlarnca en ilgin bulunan yantlar; 1

Emekli olmak zereyken son bir ev yapmas istenen yap ustasnn ii hafife almas ve biten evin patronu tarafndan kendisine hediye edilmesi Bence patron evi beenmedii iin, ustaya hediye etmitir. 152

Inaat sektrnde alnalar hi bir zaman yaptklar ii hafife almamaldr. Veli Ger; deniz kumu, ok ucuza konutlar, zemin ettsz arazilere bina yapm ve deprem. Tek sulu o mu? Denetlemeye yapmayan kurumlar da suludur. Inaatn retim srecinde yer alan herkes suludur. in zamannda bitmesi gerekirken fazla vakit ve para harcanmad iin gerekli kalp desteklerinin yaplmamas ve kalbn kmesi. Sorumlu teknik eleman cezalandrlmal I programna gereken nem verilmemitir gvenlii tedbirlerinin yetersiz alnmas durumunda ii, usta, tekniker, mhendis ve antiye efinin dnceleri. alanlar kendilerini hi bir zaman gvende hissetmezler. Bu durum performanslarn etkiler. Zaten alanlar bunu nemsemiyor. Ii: Bizi insane yerine koymuyorlar Usta: ilerimin bana bir ey gelirse ben ne yaparm? Tekniker: Nasl can gvenliini salarm? Mhendis: Tekniker ilgileniyor, ona sylerim yapar. antiye efi: O kadar sorumlu var. Ben niye dneyim. der. Irakta i iskelesinde kemer takmama, iskele rijitliinin yeterli olmamas, baret taklmamas, kule vinci montajnda kemer taklmamas. Ister rak, ister italya olsun insan deerlidir. Saha sorumlusunun zgrlnn sona erme ihtimali vardr. Demir donatlarnn ve kalp desteklerinin yetersiz olduu uyarsnn yapld halde kontrol elemanna beton dkme izni vermesi konusunda rica ve bask yaplmas. Para kazanma hrs yznden insanlar ahlaki deerlerini kaybetmektedirler. Bu basky yapan kii bu cesareti nereden alyor? Kontrol eleman Kabul ederse cinayet ilemi olur. Kendi kabahati yznden i kazas geiren iinin bakalarnn akl ile iverenine dava ap tazminat istemesi ve hapisle tehdit etmesi. Haksz olduu iin herhangi bir sorun yaratmaz. Harca paraya yazk. Sulu iidir, suu bakasnda aramaktadr.

10

11

naat bekisinin inaatn atsna kp derek lmesi ve antiye efinin mahkemelik olmas. Bekinin atda ne ii var? Yapt konutlarn imajnn olumlu olmas iin kalitesi dk boyalara kaliteli boya etiketi yaptrp tehir eden mteahhit. O mteahhiti boya kutusunun iine sokmak gerek. Etik deildir. Dolandrcdr. Herhangi bir temel iyiletirilmesi, ev stabilizasyonu olmayan dolgu evinde yaplan 14 katl binann inaat ruhsat iptal edilince torpille ruhsata yenilemeye, inaata tekrar balanabilmesine uraan kooperatif ynetimi. Ynetim katildir. Ynetimin tek derdi para kazanmaktr. Ynetimde olsam istifa ederdim. Madem uygun deildi, niye ruhsat verildi? programnda ge kalnm bir antiyede toplant esnasnda antiye efinin hzlandrma tedbirleri. 153

12

13

14

15

16

17

18 19

20 21

22

23

Ii hzlandrrsa, daha fazla makine-ekipman ve ii kullanacan da hesaba katmaldr. hale dosyas teslim edilmeden nce verilecek bedelin tespiti tartmalar. En uygun teklif iin tartma ortam zaten gereklidir. ok iyi piyasa aratrmas yaplmaldr. Hak edilerin alnmasnda gecikme yaanrken deme yapmakta zorlanan antiye efi. Iler yavalar. Durumu anlatr, iilerin anlayla karlamasn beklerim Yeni gelen kule vin operatrnn mevcut operatrlerce dvlmesi. Ben bu ie karmam Yeni gelen elamann kendilerinden iyi alacan dnmler ve onu bu Iten caydrmaya almlardr. Kim bilir ne yapt? Kontrollk yaparken demirlerin az/ok dendiini fark eden kontrol eleman. Uygun deil dese bi dert, gz yumsa vicdan Mdahele edilmeli ve projeye uygun olarak demir denmeli lerin ok youn olduu bir srada fazla para talep ederek greve giden duvar , sva ve ap ekipleri. Ekipler ok frsat. Ekipleri kovup, yerlerine bakalarn bulurum. Yenilerini bulana kadar Kabul etmi gibi davranrm, yenileri gelince onlar kovarm. Elemana ok ihtiya varken disiplinsiz davranan ve sorumsuz olan bir mhendisin nasl yola getirilecei. Hi kimse esiz deildir. Prim veririm. Mhendise daha fazla sorumluluk veririrm. Zamanndan nce haber verilmesine ramen nemli miktarda beton dklen bir antiyeye beton santralnn ge beton gndermesi ve iilere hep fazla mesai verilmek zorunda kalnmas. Beton santralini deitiririm. Ayn ii yapan iki taeron firma alanlar arasnda kavgalar kmasna mdahale. Iki taraf da dinler, orta yolu bulmaya alrm Birbirleri ile iletiim kurmalarn yasaklarm Hak ediini aldktan sonra adamlarnn parasn yiyen taerona i yaptrmaya almak. O taeron ile bir daha almam. Olaya karan ve hapse giren kritik grevdeki elemanlarn tekrar greve dndrlmesi almalar. Bence en az 5 sene meslekten uzak kalmaldrlar. Geri dnmesi iin bir ey yapmam. Geri dnmesi iin yardm ederim Babas vefat eden bir teknik elemana bunu syleme ve izin verip memleketine gnderme. Etik olan zaten izin verip gndermektir. Hatta yakn bir arkadana da izin veririm ona refakat eder. Babasnn ar hasta olduunu sylerim. Vefat ettiini syleyemem. Satn almadan sorumlu elemann yolsuzluk yaptn fark edip mdahale etme. Yetkilillere bu durumu delil ile bildiririm. Ceza almas iin stme bildiririm.

izelge 2. rencilerden alnan yantlar

antiye Ynetimi dersi kapsamnda yaplan vaka uygulamalarndan sonra, 67 renciye 9 sorudan oluan bir anket uygulanmtr. Ankette rencilerin uygulamadan 154

duyduklar memnuniyet ve uygulama hakkndaki dnceleri belirlenmeye allmtr. rencilere uygulanan anket sorular izelge 3 de grlmektedir. Evet 1 2 3 4 5 6 7 8 Vaka etd uygulamasndan memnunum. Dier derslerde de bu tip rnek uygulamalarn yaplmasn isterim. Sizden sonra bu dersi alacak rencilere de ayn uygulama yaptrlmaldr. Uygulama ile snf iinde oklu tartma ortam yaratlmtr. Bu uygulama mesleim srasnda karlaabileceim durumlar hakknda bana fikir vermitir. Bu uygulamann dnme becerime olumlu katks olmutur. Derslerdeki dier rneklere gre bu uygulama daha fazla ilgimi ekmitir. Bu uygulama mesleime kar daha fazla sempati duymam salamtr. Hayr

Uygulama hakknda sylemek istedikleriniz, talepleriniz.

izelge 3. Vaka uygulamasnn ardndan yaplan anket

Bu anket sonucunda edinilen bulgulardan bazlar aadaki gibidir; 1. Yaplan uygulamadan memnun olduunu belirten rencilerin oran %82dir. 2. naat teknikerlii rencilerine dier derslerde de benzer uygulamalar yaplmasn isteyip istemedikleri sorulduunda rencilerin % 80i Evet yantn vermitir. 3. Ankete katlan rencilerin %71i kendilerinden sonra bu dersi alacak rencilere de ayn uygulamann yaplmasn istediklerini ifade etmilerdir. 4. rencilerin %94 vaka etd uygulamasnn snf iinde oklu tartma ortam yarattn belirtmilerdir. 5. Uygulama ile alma hayatlarnda karlaabilecekleri durumlar hakknda fikir sahibi olduklarn syleyen rencileri oran %60tr. 6. Ankete katlan rencilerin %78i yaplan uygulamann mesleki konularda analitik dnme becerilerine olumlu katk saladn ifade etmilerdir. 7. Derslerde yaplan dier retim yntemlerine gre, vaka etd uygulamalar rencilerin %74nn daha fazla ilgisini ekmitir. 8. rencilerin %81i yaplan uygulamann mesleklerine kar daha fazla sempati duymalarn saladn belirtmilerdir.

9. Ankete katlan rencilerin konu ile ilgili talepleri arasnda,

155

gvenlii ve ii sal hakknda daha fazla bilgi sahibi olmak istedikleri, naat hukuku konusunda bilgi eksikliklerini gidermek istedikleri, Vaka uygulamalarna ilikin ders notu oluturulmasn istedikleri bulgulanmtr.

4. DEERLENDRME naat teknikerlii eitiminde vaka etd uygularnn sonular, uygulanan anket orijininde deerlendirildiinde; rencilerin byk bir ounluunun bu uygulamadan memnun olduu, Dier derslerde de ayn tr rnek olay uygulamalarnn yaplmasn istedikleri, Snf ierisinde oluan oklu tartma yntemi ile analitik dnme becerilerinin gelitii, Dier retim yntemlerine gre, rnek olay incelemenin daha fazla ilgilerini ektii, Bu uygulama ile mesleklerini daha ok sevdikleri, alma hayatndan karlarna kabilecek sorunlar hakknda bilgi sahibi olduklar belirlenmitir.

retim yntemleri arasnda yer alan rnek olay inceleme metodunun, naat program dahilindeki farkl derslerde de kullanlmasnn, rencilere pratik yapma olana sunaca ve sektrlerini daha yakndan tanma imkan verecei dnlmektedir.

Kaynaklar Altuneki, A. (2010). rnek Olay ncelemesi, http://w3.gazi.edu.tr/web/alperal/orn-ola.pdf Mesleki ve Teknik retim Dairesi. (2006). Modler retim, Lefkoa. http://www.mebnet.net/duyurular/meyap/modegitim.pdf akr, .S., Berberolu, G., Alpsan, D., Uysal, D. (2010). rnek Olaya Dayal renme Ynteminin, Cinsiyetin Ve renme Stillerinin rencilerin Performanslarna, Biyoloji Dersine Kar Tutumlarna, Akademik Bilgilerine Ve st Dzey Dnme Yeteneklerine Etkisi, http://www.fedu.metu.edu.tr/ufbmek5/b_kitabi/PDF/Biyoloji/bildiri/t14.pdf Schwartz, R.W., and Burget, J.E. (1997). Problem-based learning and performance-based testing: Effective Alternatives for undergraduate surgical education and assessment of student performance. Medical Teacher. 19(1) 19-23. Jones, M.A. (1997). Use of a classroom jury trial to enhance students perception of science as part of their lives. Journal of Chemical Education. 74(5), 537. Arambula-Greefield, T. (1996). Implementing Problem-Based Learning In A College Science Class, Journal of College Science Teaching 26 (1), 26-30. Cliff, W.H., and Curtin, L.N. (2000). The directed case method: Teaching concept and process in a content-Rich Course, Journal of College Science Teaching, 30(1) 64-66. Herreid, F.C (1994). Cased studies in science A novel method of science Education. (pp. 221-229). Journal of College Science Teaching. 23.

156

MESLEK YKSEKOKULLARI NAAT PROGRAMI RENCLERNN TEKNKERLK ETMNE BAKILARI LE YKSEK RETM KURUMLARI VE HKMETLERDEN BEKLENTLER: DZCE NVERSTES MESLEK YKSEKOKULU RNE
Latif Onur UUR, Serdar KORKMAZ Ahi Evran niversitesi, Kaman Meslek Yksekokulu, naat Program
( Bu yaz, International Symposium On Sustainable Development, 8-9 June 2010, Sarajevo, Bosnia-Hertzigova da Junior Technical Collages Constructon Programs Students Expectations From Technician Education, Unversities And Governments: Sample Of Dzce Unversity Junor Technical Collage adyla sunulan bildirinin Trke evirisidir.)

ZET Bu almann amac Meslek Yksekokulu inaat program rencilerinin eitimleri boyunca grdkleri dersler hakkndaki dncelerini ve yetkili kiilerden naat Teknikerlii Eitimi ile ilgili beklentilerini belirlemektir. Bunun iin T.C. Dzce niversitesi, Dzce Meslek Yksekokulu, naat Program son snf rencilerine bir anket uygulanmtr. Aratrma sonularna gre renciler Bilgisayar Destekli Tasarm, Betonarme, Metraj ve Keif leri, Yap Statii ve Sistem Analizi ve Tasarm derslerinden en ok fayda greceklerini dndklerini ifade etmilerdir. rencilerin %50.00si laboratuar imknlarnn yeterli dzeyde olduunu; rencilerin yarsndan fazlas da bu meslei yapabilmek iin alm olduklar eitimi yeterli grdklerini belirtmilerdir. rencilerin %40.00nn ise yksekokul ynetiminden uygulama imknlarnn (laboratuar, arazi, bilgisayarv.b.gibi) artrlmas beklentisinde olduu anlalmtr. rencilerin siyasi iktidarlardan beklentilerinin banda imza yetkilerinin gelitirilmesi gelmektedir. Bu beklentiyi daha st dzeyde eitim verilmesi, i imknlarnn artrlmas, laboratuar ve uygulama alanlarnn geniletilmesi izlemektedir. Anahtar Kelimeler: naat Teknikerlii, Meslek Yksekokulu, Teknikerlik Eitimi, Laboratuar Uygulamalar, 1. GR Trkiye'de tekniker eitimine planl ve dzenli ekilde 1953 ylnda balanmtr. 1962 ylnda Trkiye'de 22 akam, 4 gndz eitimi olmak zere tekniker okullarnda 3700 renci renim grmekte idi. 1965 ylnda stanbul'da (gece) ve Ankara'da (gndz ve gece) alan tekniker okullarnn katlm ile 1967 ylna gelinmitir. eitli nedenlerden dolay 1967 ylnda tekniker eitimine, 1972 ylnda ise yksek tekniker eitimine son verilmitir. 1975 ylnda Yaygn Yksek retim Kurumu (YAY-KUR)' na bal olarak 45 Yksekokul alm, 1979 ylnda 45'i Meslek Yksekokulu olmak zere tekniker okullarnn says 59'a ykseltilmitir. 1982 ylnda Meslek Yksekokullar 2547 sayl Yksekretim Kanununda tanmlanarak niversitelere balanmtr. 1982 ylnda niversitelere devredilen Meslek Yksekokulu says 44'tr. 1997 ylnda Meslek Yksekokullarnn says 400 civarndadr. Meslek Yksekokullarnn teknik programlarndan mezun rencilere Tekniker, sosyal programlarndan mezun olanlara ise Meslek Eleman unvan verilmektedir. Meslek 157

Yksekokullarna giri SS snav ile yaplmaktadr. 1996-1997 Eitim-retim ylnda Meslek Yksekokullarna yaklak 68 bin renci kayt yaptrmtr. 1996-1997 Eitim- retim ylnda Meslek Yksekokullarnn Teknik Programlarnda (109 Program). ktisadi ve dari Programlarda (40 Program) ve Salk Programlarnda (18 Program) yaklak 150 bin renciye eitim verilmektedir (GRBZ,1997,s.1). 2002-2003 eitim-retim yl itibaryla 474 meslek yksekokulunda toplam 262 tr programda eitim-retim yaplmaktadr. Bunlar; Teknik Programlar, ktisadi ve dari Programlar ve Salk Programlar olmak zere balca ana gurupta toplanmaktadrlar. Anadolu niversitesi Ak retim Fakltesi'nde n lisans eitim yaplan program says ise on tr. Devlet niversitelerinde arlkl olarak teknik programlar, vakf niversitelerinde ve ak retim n lisans programlarnda ise daha ok sosyal, iktisad ve idar programlar uygulanmaktadr (KAYA,2005). Bugn lkemizde niversitelerin meslek yksekokullar El Sanatlar Programlar Blm, ktisadi ve dari Programlar Blm, Salk Programlar Blm, Teknik Programlar Blm ve Zirai Programlar Blm olmak zere be adet blme ayrlmtr. Her blm de kendi iersinde programlara ayrlmaktadr. naat Program; Teknik Programlar Blmnde yer almaktadr. renci Seme Snav (SS) 2008 Tercih Klavuzuna gre (KKTC dahil) 63 niversitede inaat program bulunmaktadr. 2 yllk renim sresi bulunan naat Programlarnn kontenjanlar toplam SS 2008 Tercih Klavuzuna gre (kinci retim dahil) 6650 rencidir (SYM,2008). Yksekretim dzeyindeki eitim; retim ve aratrma ile kazanlan yeterliliklerin, verilen derecelerin, ulusal eitim ve retim yaplarna uygun, uluslararas yeterlilik ereveleriyle uyumlu hale getirilmesi yannda ulusal ve uluslararas lekte karlkl tannabilmeyi salamak iin kurgulanan sistemdir (BRCAN,2008,s.2) Meslek Yksekokulu: Sanayinin gereksinim duyduu nitelikli ara insan gcn yetitiren tek kaynak meslek yksekokullardr. Meslek Yksekokullar (MYO) tekniker ve meslek eleman unvanna sahip ara insan gc yetitirmektedirler (YK, 2004,s.10-26). Meslek Yksekokullarndan eitim-retime balamadan nce aranacak kriterler renci saysna gre belirlenmitir. Bu kriterler: Faaliyete geirilecek birimin fiziksel imkanlar (derslik + laboratuar + atlye)

Bilgisayar Donanm; 60 renciye kadar 60 renci dahil 2 adet 30 rencilik internet a balantl bilgisayar merkezi 61-150 renci aras 3 adet 30 rencilik internet a balantl bilgisayar merkezi 151-240 renci aras 4 adet 30 rencilik internet a balantl bilgisayar merkezi 241-330 renci aras 5 adet 30 rencilik internet a balantl bilgisayar merkezi 331-420 renci aras 6 adet 30 rencilik internet a balantl bilgisayar merkezi 421-510 renci aras 7 adet 30 rencilik internet a balantl bilgisayar merkezi 511-600 renci aras 8 adet 30 rencilik internet a balantl bilgisayar merkezi 601-690 renci aras 9 adet 30 rencilik internet a balantl bilgisayar merkezi 691-780 renci aras 10 adet 30 rencilik internet a balantl bilgisayar merkezi Fiziksel imkanlar; Her program iin en az iki derslik retim elemanlar iin 2 bro 158

Program destekleyecek ktphane Her programn trne gre, uygun laboratuar atlye uygulama alanlar ve malzemedir. [Sosyal programlarn bazlarnda aranmayabilir] (Meslek Yksekokulu Kriterleri,2003,s.7).

Tekniker: n lisans eitimini tamamlayan, alm olduklar bu eitimin sonucunda mesleki alanda endstrinin talebi dorultusunda bilgi ve beceri ile donatlm, bilgiye nasl ulaacan bilen, problem zebilen, karar verebilme yetenei gelimi, hayat boyu eitimin gerekliliini kabullenmi, insan ilikileri ynnden geliimini tamamlam, temel seviyede bir yabanc dili bilen, temel anlamda ve kendi iinde bilgisayar kullanabilen, sosyal, kltrel etkinliklere dorudan veya dolayl olarak katk yapabilen zelliklere sahip, meslek mensuplar tekniker olarak tanmlanabilir. Teknikerler, takm almas yaptklar teknisyenlerden, daha fazla teorik bilgiye sahiptirler. Bir baka adan bakldnda, konumlar itibaryla st dzey ynetici zelliinde olan kii/kiilerden aldklar i emirlerini alglama sorunu olmayan, uygulama konusuna hakim, i emrini kendisinden sonraki elemana kolaylkla aktarabilen yada sorun olmas durumunda zm retebilen teknik elemandrlar. (Gne Komisyonu , 2007,s.1) naat Teknikerleri; baraj, yol, hava alan, konut vb. yap inaatlarnda aktif olarak grev alan, kontrollk hizmeti veren firmalar ile kamu ya da yerel ynetimlerin doal kaynak, ulatrma/karayolu, yap blmleri ve malzeme test laboratuarlarnda teknik eleman olarak alan meslek grubunu oluturmaktadr. Karayolu, kpr, baraj, havaalan, su getirme/ datma sistemleri ve konutlardan ticaret merkezine kadar tm yaplarn planlama, proje, yapm ve kontrol aamalarnda teknik eleman olarak nemli bir rol oynamaktadrlar. (MEBYK,2002,s.9) 4702 Sayl Kanun mesleki ve teknik eitimde btnl salamaktadr. Trk eitim dokusu iindeki mesleki ve teknik eitimin ilk kademesi, mesleki ve teknik orta retim, ikinci kademesi ise meslek yksek okullarnda n lisans dzeyinde verilen eitimdir. Bu iki kademenin eitim programlarnn birbirinin devam ve tamamlaycs eklinde olmas gerekir (KAYA,2005). niversitelerin Meslek Yksekokullarnn Teknik Programlar Blm naat Programnda okutulan dersler MEB-YK Meslek Yksekokullar Program Gelitirme Projesi kapsamnda dzenlenmitir. Bu almada rneklem dzlemi olarak seilen Dzce Meslek Yksekokulunda drt yaryl boyunca okutulan dersler Tablo 1de gsterilmitir.
Tablo 1. Dzce Meslek Yksekokulu naat Program Ders Listesi (Dzce niversitesi,2008)

1.Yaryl Optik Kodu 101 103 105 107 109 111 113 Ders Ad MATEMATK-I BLGSAYAR-I TEKNOLOJNN BLMSEL LKELER YAPI STAT-I YAPI TEKNOLOJS-I GENEL VE TEKNK LETM MALZEME BLM VE YAPI MALZEMES Teorik Pratik Kredi Tipi 3 1 3 2 2 1 2 1 1 1 1 0 1 1 4 2 4 3 2 2 3 Z Z Z Z Z Z Z

159

115 121 123 125 127 129 131 133

TEKNK RESM 2 TRK DL-I 2 ATATRK LK. VE NK. 2 TARH-I NGLZCE-I 4 ALMANCA-I FRANSIZCA-I BEDEN ETM-I 0 GZEL SANATLAR-I 0 Toplam

0 0 0 0

2 2 2 4

Z Z Z Z Z Z S S

1 1

0 0 28

2.Yaryl Optik Kodu 102 104 106 108 110 112 114 122 124 126 128 130 132 134 Ders Ad MATEMATK-II BLGSAYAR-II YAPI STAT-II YAPI TEKNOLOJS-II BETON TEKNOLOJS MUKAVEMET YAPI MMARS VE DETAY ZMLER TRK DL-II ATATRK LK. VE NK. TARH-II NGLZCE-II ALMANCA-II FRANSIZCA-II BEDEN ETM-II GZEL SANATLAR-II Teorik Pratik Kredi Tipi 3 1 2 1 3 2 2 2 2 4 1 1 1 1 1 0 1 0 0 0 4 2 3 2 4 2 3 2 2 4 Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z S S

0 1 0 1 Toplam

0 0 28

3.Yaryl Optik Kodu 201 203 205 207 209 211 213 221 223 225 Ders Ad BLGSAYAR DESTEKL TASARIM-I ZEMN MEKAN-I TOPORAFYA BETONARME-I YAPI TESSAT BLGS BRO VE ANTYE ORGANZASYONU ELK YAPILAR-I HDROLK VE HDROLOJ KARAYOLU NAATI-I YAPIDA HASAR TESPT-I Teorik Pratik Kredi Tipi 1 2 2 2 2 3 2 2 2 2 1 1 2 2 0 0 0 1 1 1 2 3 3 3 2 3 2 3 3 3 Z Z Z Z Z Z Z S S S 160

227 229 231

MESLEK YABANCI DL AHAP YAPILAR PREFABRK YAPILAR-I

2 1 2 1 2 1 Toplam

3 3 3 24

S S S

4.Yaryl Optik Kodu 202 204 206 208 210 212 214 216 222 224 226 228 230 232 Ders Ad BLGSAYAR DESTEKL TASARIM-II ZEMN MEKAN-II SSTEM ANALZ VE TASARIMI BETONARME-II KALTE GVENCE VE STANDARTLAR LETME YNETM METRAJ VE KEF LER ELK YAPILAR-II SU TEMN VE ATIK SULAR KARAYOLU NAATI-II YAPILARDA HASAR TESPT-II GRMCLK KARGR YAPILAR PREFABRK YAPILAR-II Teorik Pratik Kredi Tipi 1 2 2 1 1 1 3 2 2 2 2 1 1 2 1 1 1 1 0 1 1 1 2 3 3 2 2 2 4 2 3 3 3 3 3 3 26 Z Z Z Z Z Z Z Z S S S S S S

2 1 2 1 2 1 Toplam

Bu derslerden niversitelerin belirledii baar notunu alan, gerekli dev, porje, maket uygulamalarn istenilen normda yapan; iki retim dneminde toplam 60 (altm) ign endstriye dayal staj almasn yapan ve yine iki yllk eitim-retim sonunda niversitelerin belirledii mezuniyet not ortalamasn salayan renciler mezun olduklarnda naat Teknikeri unvanna sahip olurlar. 2. LTERATR ARATIRMASI Yksekretim; ortaretime dayal, en az iki yllk yksek renim veren eitim kurumlarnn tmn kapsar. Yksekretimin amac; lkenin bilim politikasna, toplumun yksek dzeyde ve eitli kademelerdeki insan gc gereksinimine gre rencileri ilgi, yeti ve yetenekleri dorultusunda yetitirmek, bilimsel alanlarda aratrmalar yapmak, aratrmainceleme sonularn gsteren ve bilimtekniin ilerlemesini salayan her trl yayn yapmak, hkmete istenecek inceleme ve aratrmalar sonulandrarak dncelerini bildirmek, Trk toplumunun genel seviyesini ykseltici ve kamuoyunu aydnlatc bilimsel verileri szle ve yaz ile halka yaymak ve yaygn eitim hizmetinde bulunmak olarak tanmlanmtr. 19971998 ve 20022003 yllar arasndaki liseden mezun olan rencilerin

161

saylarn gsteren istatistiklere bakldnda en fazla mezunun 541.163 ile 1998-1999 akademi ylnda verildii grlmektedir. Her ne kadar bu say sonraki iki retim ylnda dm olsa da 20012002 ve 2002 2003 yllarnda artm ve yine yarm milyonun stne kmtr. Bu da gstermektedir ki; yakn gelecekte de yine her yl yksek retim talebini oluturan yaklak yarm milyon yeni renci niversite snavlarna bavuracaktr. (YACIZEYBEK, http://zulfikar.forumup.com/about1018-zulfikar.html,2008) Meslek yksek okullar siyasetin de etkisi ile niversite nlerindeki ylmalar nlemek, ara insan gc an kapatmak vb. amalarla zellikle ilelerde almaya devam etmi, 2001 ylnda saylar 412 iken 2005 ylnda saylar 555e ulamtr. Bu okullarn ounluu eitim ve retime uygun olmayan binalarda laboratuar ara ve gerelerinden yoksun olarak kalifiye insan gc ad altnda renci yetitirmeye devam etmi ve devam etmektedirler. Ayrca retim yesi dahi olmayan okullar vardr. retim eleman a had safhadadr. Ynetim kurullarn oluturamayan okullar mevcuttur. (Henden vd.,2005) Meslek yksekokullar nceleri program eitliliine zendirilmitir. Her meslein eitimi n lisans dzeyine karlmaya allm ve bu ynde admlar atlmtr. rnein, otobs ofrl, kuafrlk, fndk eksperlii vb. programlar bu tr eitlemelerden bazlardr. Ama evrenin ihtiyalarnn giderilmesidir. Bu ama dorultusunda Meslek Yksekokullarnda alan program says 275e ulamtr. Ancak Yksek retim Kurulu tarafndan, Meslek Yksekokullarnn program eitlilii unvan kargaas yaratt gerekesi ile programlardan bazlar birletirilmitir. Bu balamda Yksek retim Yrtme Kurulunun 04/12/2001 tarihli karar ile balatlan Mesleki ve Teknik Orta retim Kurumlarnn Program Btnl ve Devamll Projesi kapsamnda programlar gelitirilmitir. Yksek retim Yrtme Kurulunun 19/07/2002 tarih , 2002.27.2090 nolu karar ile 75 program gelitirilip ilikilendirilerek 15 programa indirilmitir. likilendirme ve birletirmeler MEB-YK tarafndan ortaklaa oluturulan komisyonlarca yaplmtr. likilendirme ve birletirmeler kamuoyunda yeteri kadar tartlmam, ilgili Meslek Yksekokullar retim elemanlarnn grleri alnmam veya alnd ise de yeteri kadar dikkate alnmamtr. erikleri ayn olan programlarn tek program altnda birletirilmesi yerinde bir karar olarak grlmesine ramen, ierikleri farkl olan baz programlarn birletirilmesi en ok bu programlar tercih eden rencileri etkilemitir. rnein, Yap Ressaml programn kazanan renciler naat programna yerletirilmilerdir. Yap Ressaml programn kazanarak kayt yaptrmak zere okullara gelen rencilerin, naat programna kayt yaptrmak zorunda olduklarn rendiklerinde baz rencilerin bu duruma tepki olarak kaytlarn yaptrmadklar grlmtr. Kayt yaptrmak isteyen rencilerden ise naat programna kayt yaptrmak iin dileke vermeleri istenmitir. Yap Ressamln kazanan renciler, naat programna zorlanarak kayt yaptrdklar iin belirli bir sreten sonra bazlarnn kaytlarn sildirdikleri grlmtr. (Henden vd.,2005) Mesleki ve Teknik Eitim, retici insan yetitirmeyi hedefler. Emek piyasasnn becerili ve teknik igc ihtiyalarna nitelik ve nicelik ynnden cevap verebilen mesleki ve teknik eitim sistemi, Trkiyenin kresel pazarda rekabet gcnn arttrlmasna olumlu katkda bulunabilir. Mesleki ve Teknik Eitim sisteminin etkinlii ile meslek dersleri retmenlerinin nitelii arasnda gl bir iliki vardr. (YACIZEYBEK, http://zulfikar.forumup.com/about1018-zulfikar.html,2008) Meslek yksek okullar ile ilikilendirilen meslek liselerinde okuyan meslek yksek okulu rencileri niversite retim eleman saysnn yeterli olmay ve ilikilendirildii meslek yksek okuluna uzak olmas vb. nedenlerle niversite retim elemanlarndan yararlanamamaktadrlar. Bu rencilerin derslerine ounlukla meslek liselerindeki retmenler grevlendirilmektedir. renciler niversite ortamna hi girmeden niversite 162

mezunu olabilmektedir. niversite ortamna hi girmemi, niversite kltr almam bu rencilerin niversite eitimi aldklarn sylemek ne derece doru grlebilir? Nitekim MYOlarla ilikilendirilen okullarda okuyan renciler, MYOlara gelerek meslek liselerinde okumak istemediklerini, orada Meslek Lisesi retmenlerinin dersleri yrttn, hibir fark gremediklerini ayrca ayn atlyelerden yararlanmalarnn kendilerine bir art salamadn beyan etmektedirler. renciler MYOlarla bizzat ilikilendirilen Meslek Liselerinde deil, MYOlarda okumak istediklerini her ortamda dile getirmekte ve Mesleki ve Teknik Eitim Blgelerinden (METEB) ayrlmak istemektedirler. (Henden vd.,2005) Erdem, yapt aratrmada 45 sorudan oluan bir anket hazrlamtr. Anket 49 farkl Meslek Yksekokulundan gelii gzel seilmi 114 kiilik bir mezun grubuna uygulanm ve sonular deerlendirilmitir. alma bulgularna gre anketi cevaplandran 114 kiiden okullarnda renimleri srasnda meslekleri ile ilgili temel becerileri az dzeyde aldklarna inananlarn oran %21.40 ; orta dzeyde %44.10 ; ok dzeyde ise %34.50 tir. Mezunlarn Meslek Yksekokulunda aldklar bilgileri, i yaamnda mesleki bir sorunu zmlerken; %14.00 ok az; % 16.60 az; %46.50 orta; %24.60 ok dzeyde orannda kullandklar ortaya kmtr. Mezunlarn %35.00 i ii, %44.00 meslek eleman, %10.30 ynetici, %9.70 si ise iyeri sahibi olarak almaktadr. Mezunlarn yabanc dilde yazlm mesleki bir metni %46.80 az dzeyde anlayabildikleri ve yabanc dili %50.80 az dzeyde konuabildikleri; ayrca %54.40 nn az dzeyde bilgisayar kullanma becerisi elde ettikleri belirlenmitir. Mezun olduunuz Meslek Yksekokulu iinde bo zamanlarnz deerlendirecek hangi kolaylklar vard ? sorusuna %21.90 u hi yoktu ve %44.70 si ise ten az kolaylk vard eklinde cevaplandrmlardr. %69.80i okullarnda ktphane bulunmasna ramen verimli bir ekilde yararlanamadklarn belirtmilerdir. Mezun olduklar Meslek Yksekokulunda kaliteli eitim aldna inananlarnn oran %42.60 dr. Uluslararas standartlarda ve geliimini tamamlam bir Meslek Yksekokulunda renim grmeyi, yeni alm bir Faklteye tercih edenlerin oran %60.30 tr. Ankete katlanlarn %70.40 Meslek Yksekokullarnda daha verimli eitime ulamak iin kadrolu retim elemanlarnn yan sra, retim ve hizmet sektrndeki deneyimli elemanlardan da yararlanlmas gerektiini belirtmilerdir. Mezunlarn %56.50 i Meslek Yksekokullarndan kaliteli eitim aldklarna inanmamaktadrlar. (Erdem,1999) 3. AMA VE YNTEM 3.1. Ama Bu almann amac inaat program rencilerinin eitimleri boyunca grdkleri dersler hakkndaki dncelerini, yetkili kiilerden naat Teknikerlii Eitimi ile ilgili beklentilerini belirlemektir. 3.2. Yntem Bu almada rneklem olarak T.C. Dzce niversitesi Dzce Meslek Yksekokulu naat Program ikinci snfnda okumakta olan renciler seilmitir. Dzce Meslek Yksekokulunda naat Teknikerlii eitimi alan 64 (altm drt) renciye bir anket uygulanmtr. Elde edilen sonular frekans, yzde ve grafik gsterimleri kullanlarak aklanmtr. Anket uygulamas 2009-2010 Eitim ve retim yl bahar dnemi final snavlar ncesi yaplmtr. Bylelikle mezun olmak zere olan rencilerin renimlerini deerlendirmeleri hedeflenmitir. 163

4. BULGULAR VE YORUM 4.1. naat Teknikerlii Eitimindeki Dersler Dzce Meslek Yksekokulu 1976 ylnda Teknik ve Sosyal Bilimler Blmleri ad altnda Milli Eitim Bakanl'na bal olarak retime almtr. 1992 ylnda Abant zzet Baysal niversitesi'ne, 2006 ylnda Dzce niversitesi'nin kurulmasyla Dzce niversitesi'ne balanmtr. (Dzce niversitesi,2008) Dzce Meslek Yksekokulunda iki yllk naat Teknikerlii Eitimini bitirmek zere olan rencilere uygulanan anket sonularna gre toplam 64 rencinin 55ini erkek (%85.94) ; 9unu da bayan renciler (%14.06) oluturmaktadr. Ankete katlan rencilerin % 67.19u 17-21 ya aralnda yer alrken; %32.81i ise 22-25 yalar arasndadr. 25 yandan byk renci bulunmamaktadr. Ya aralnn dk kmas rencilerin yarsndan fazlasnn lise eitimini bitirdikten en ge iki yl sonra niversite renimine balad sonucunu gstermektedir.
Grafik 1. Mfredat Derslerinin Meslek Uygulamas in Yeterlilii
Mfredat Derslerinin Meslek Uygulamas in Yeterlilii

40 30 20 10 0

36

21 7

Evet yeterliydi

Orta derecede yeterliydi

Hayr yetersizdi

naat Teknikerlii adaylarna iki yl boyunca grdkleri teknikerlik eitimi renimleri esnasnda mfredatta okutulan derslerin bu meslei uygulayabilmeleri iin yeterli olup olmad sorulduunda; 36 renci (% 56.25) evet yeterli, 21 renci (%32.81) orta derecede yeterli, 7 renci de (%10.94) hayr yetersiz cevabn vermitir. naat Programnda okuyan ve final snavlar sonunda mezun olabilecek durumdaki naat Teknikeri adaylarnn nemli bir blm grdkleri eitimin bu meslei yapabilmek iin yeterli olaca grndedir.(Bkz. Grafik 1) niversitelerin Teknik Programlar Blmleri; teknik bir alana ait (inaat, sondajclk, gda, bilgisayar teknolojisi ve programlama v.b.) bilgi ve becerilerin rencilere kazandrld meknlardr. Her teknik program, rencilerine mezun olduklarnda o meslei gerekletirebilecei teknik eitim hizmetini salamaldr. naat Teknikerlii eitimi alan renciler de mezun olduklarnda okuduklar yksekokulda edindikleri bilgiler nda mesleklerini gerekletireceklerdir. Yaplan anket erevesinde mezun olmak zere olan rencilere Meslek hayatnzda en ok faydasn greceinizi dndnz be dersi iaretleyiniz sorusu yneltilmitir. Ankete katlan 64 renciden 55i (%85.94) Bilgisayar Destekli Tasarm, 40 (%62.50) Betonarme, 40 (%62.50) Metraj ve Keif leri, 32si (%50.00) Yap Statii, 27si (%42.19) en ok Sistem Analizi ve Tasarm derslerinin mesleki yaantlarnda fayda salayacan dnmektedirler.

164

Anket sonularna gre Giriimcilik, Prefabrik Yaplar, Kalite Gvence ve Standartlar, Yap Tesisat Bilgisi ve Kagir Yaplar dersleri rencilerin mesleklerinde fazla fayda salayamayacaklarn dndkleri derslerdir. rencilerin Meslek hayatnzda en az faydasn greceinizi dndnz be dersi iaretleyiniz. Sorusuna karlk 28 renci (%43.75) Teknolojinin Bilimsel lkeleri, 28 renci (%43.75) letme Ynetimi, 27 renci (%42.19) Kalite Gvence ve Standartlar, 26 renci (%40.63) Genel ve Teknik letiim, 25 renci (%39.06) Zemin Mekanii dersini iaretlemitir. Verilere gre renciler genel olarak proje tasarm, proje tasarm hesab ve proje zerinden hesaplama ierii bulunan derslerin meslek hayatlarnda kendilerine daha faydal olacan dnmektedirler. Gnmzde bilgisayar destekli paket programlarn pratik ve gvenilir olmalar nedeniyle tercih edilmesi de bu grn net olmamakla birlikte bir nedeni olabilir. ki yllk naat Program erevesinde YK tarafndan belirlenen program ve ders ierikleri rehber alnarak yksekokullarda eitim yaplmaktadr. naat Teknikerlii mesleini yapmaya aday rencilere anket erevesinde Elinizde olsa inaat teknikerlii blmnde okurken eitimini grdnz derslerden hangi tanesini daha detayl ilemek isterdiniz? sorusu yneltilmitir. rencilerin yardan fazlas (36 renci, %56.25) Bilgisayar Destekli Tasarm, 32 renci (%50.00) Betonarme, 21 renci (%32.81) Metraj ve Keif leri, 17 renci (%26.56) Yap Statii, 13 renci de (%20.31) Beton Teknolojisi derslerini daha fazla ilemek arzusundadrlar. Yukarda naat Teknikeri adaylarnn meslek hayatlarnda en ok faydasn greceklerini dndkleri dersler; Bilgisayar Destekli Tasarm, Betonarme, Metraj ve Keif leri, Yap Statii ve Sistem Analizi ve Tasarm olarak belirlenmiti. rencilerin daha fazla, daha detayl ilemeyi arzu ettikleri dersler ise Bilgisayar Destekli Tasarm, Betonarme, Metraj ve Keif leri, Yap Statii ve Beton Teknolojisidir. Grld gibi dersler byk oranda tutarllk gstermektedir. naat Program rencileri mesleklerinde en ok faydasn grecekleri dersleri ayn zamanda daha fazla sre ile daha detayl ilemek istemektedirler. 4.2. naat Teknikerlii Eitiminde Eitim Donanm ve Eitim Uygulamalar Anket kapsamnda naat Teknikerlii Eitimi alm rencilere okullarnda yeterli laboratuar imkan olup olmad sorulduunda 64 renciden 23 renci (%35.94) evet var, 32 renci (%50.00) orta derecede var, 9 renci de (%14.06) hayr yok cevabn vermitir. ki yl boyunca Teknikerlik Eitimi gren rencilerin %85.94 (50.00+35.94) yeterli laboratuarlar imkan olduunu belirtmilerdir.(Bkz. Grafik 2)

165

Grafik 2. Laboratuar mkanlar

Laboratuar mkanlar
9; 14%

23; 36%

32; 50%
Evet var Orta derecede var Hayr yok

naat teknikeri adaylarna renimleri srasnda yeteri kadar bilgisayar uygulamas yapp yapmadklar sorulduunda 7 renci (%11.00) ok uygulama yaptklar, 13 renci (%20.00) yeteri kadar uygulama yaptklar, 28 renci (%44.00) orta derecede uygulama yaptklar, 9 renci (%14.00) az uygulama yaptklar, 7 renci de (%11.00) ok az uygulama yaptklarn ifade etmilerdir. Ankete katlan rencilerin %25.00i (%11.00 + %14.00) bilgisayar uygulamalarnn yeteri kadar yaplmad, az uygulama yapld grndedir.
Grafik 3. Arazi Uygulamalarnn Yeterlilii

Arazi Uygulamalarnn Yeterlilii

1; 2% 0; 0% 12; 19%

36; 56%

15; 23%

Evet ok uygulama yaptmza inanyorum Evet yeteri kadar uygulama yaptmza inanyorum Orta derecede uygulama yaptmza inanyorum Az uygulama yaptmza inanmyorum ok az uygulama yaptmza inanyorum

naat Program rencilerine yeterli arazi uygulamas yaplp yaplmad sorulduunda 36 renci (%56.00) ok az uygulama yaptklar, 15 renci (%23.00) az uygulama yaptklar, 12 renci (%19.00) orta derecede uygulama yaptklar, 1 renci de (%2.00) ok uygulama yaptklar cevabn vermilerdir. Anket yaplan rencilerden evet yeteri kadar arazi uygulamas yaptmza inanyorum seeneini iaretleyen olmamtr. Sorulan sorunun cevaplar incelendiinde rencilerin yalnzca %2.00 sinin ok yada yeteri kadar arazi uygulamas yaptklarna inandklar sonucu ortaya kmaktadr. Ankete katlan rencilerin %78.00i (%56.00+%23.00) az yada ok az uygulama yapldn dnmektedir. Teknikerlik eitiminde arazi uygulamalar, rencilerin edindikleri teorik bilgiyi uygulama alannda pratik olarak kullanmalarn salamaktadr. Arazi uygulamalarnn azl sebebiyle rencilerin mezun olduktan sonra alma hayatnda sknt yaamalar olas bir durumdur. (Bkz. Grafik 3) 166

naat Program SS snavnda Saysal puan trnden tercih yaplan bir program trdr. naat Programndan mezun olacak renci naat Teknikeri unvan kazanacaktr. Baka bir deyile teknik eleman olacaktr. Problem zm bir teknik eleman iin vazgeilmez unsurlar arasnda yer almaktadr. nk teknik bir eleman pratik hesaplama ve zm yeteneine sahip olmaldr. Bu kapsamda naat Teknikeri unvan alacak olan rencilere yeterli problem zm yaplp yaplmad sorulduunda 4 renci (%6.00) ok uygulama yaptklar, 12 renci (%19.00) yeteri kadar uygulama yaptklar, 18 renci (%28.00) orta derecede uygulama yaptklar, 17 renci (%27.00) az uygulama yaptklar, 13 renci de (%20.00) ok az uygulama yaptklarn ifade etmitir. 4.3. Yetkili Kurum ve Kurululardan Beklentiler rencilerin eitim ve retimden beklentileri gelecek planlamalar ile doru orantldr. renciler, gelecekte gerekletirmeyi planladklar hedeflere gre yetkili kurum ve kurululardan istek ve talepte bulunmaktadrlar. Dzce Meslek Yksekokulunda inaat alan ile ilgili gerekli teorik ve pratik bilgiyi alarak mezun olmak zere olan rencilerin yetkili kurum ve kurululardan beklentilerinin tespiti iin dzenlenen ankette, kendilerine bu hususta sorular yneltilmi ve yneltilen sorularda rencilerin yksekokul mdr ve yksekokul ynetiminden beklentilerini yazmalar istenmitir.
Tablo 2. Yksekokul Mdrnden Beklentiler

YKSEKOKUL MDRNDEN BEKLENTLER Uygulama imkanlarnn artrlmas Aktif ders program Teknik gezilerin artrlmas Laboratuar imkanlarnn artrlmas Mevcut dzenin korunmas Eitim kadrosunun yenilenmesi retmenler ile diyalog ortamnn artrlmas Sosyal imkanlarn artrlmas TOPLAM

FREKANS 23 13 10 7 1 1 1 1 57

YZDE 40.35 22.81 17.54 12.28 1.75 1.75 1.75 1.75 100

Ankete katlan rencilere okuduklar yksekokulun idari amiri yksekokul mdrnden beklentileri sorulmutur. Ak ulu yorum biiminde sorulan bu soruya ankete katlan 64 renciden 57si grlerini yazarken, 7 renci herhangi bir beklenti ve gr yazmamtr. Soruya cevap veren 57 renciden 23 renci (%40.35) uygulama imkanlarnn artrlmas, 13 renci (%22.81) aktif ders programlarnn hazrlanmas, 10 renci (%17.54) teknik gezilerin artrlmas, 7 renci (%12.28) laboratuar imkanlarnn artrlmas beklentisindedirler. Mevcut ders plan ve sosyal imkanlarn korunmas, eitim kadrosunun yenilenmesi, retmenler ile diyalog ortamnn artrlmas ve sosyal imkanlarn artrlmas dk oranlardaki (%1.75) beklentiler arasnda yer almaktadr. Buradan rencilerin yksekokul ynetiminden daha fazla uygulama imkan ve daha fazla uygulama alan talepleri olduu anlalmaktadr. (Bkz. Tablo 2)

167

Tablo 3. YK Bakanndan Beklentiler

YK BAKANINDAN BEKLENTLER Eitimin daha uzun sreye yaylmas Teknikerlere imza yetkisi verilmesi Snavsz geiin kaldrlmas Uygulamal eitime arlk verilmesi Gereksiz derslerin kaldrlmas Mhendis ile tekniker arasndaki farkn kaldrlmas DGS'de deiiklikler yaplmas Ders saatlerinin artrlmas Blm daha nemli hale getirecek tantmlarn yaplmas retmenlerin denetlenmesi TOPLAM

FREKANS 6 6 4 4 4 3 2 2 2 1 34

YZDE 17.65 17.65 11.76 11.76 11.76 8.82 5.88 5.88 5.88 2.94 100

Aratrma dahilinde tekniker aday rencilere YKten beklentileri de sorulmutur. Ak ulu bu soruya ankete katlan 64 renciden 34 grlerini yazarken, 30 renci herhangi bir beklenti ve gr belirtmemitir. Cevap veren 34 renciden 6 renci (%17.65) eitimin daha uzun sreye yaylmas, 6 renci (%17.65) teknikerlere imza yetkisi verilmesi, 4 renci (%11.76) snavsz geiin kaldrlmas, 4 renci (%11.76) uygulamal eitime arlk verilmesi, 4 renci (%11.76) gereksiz derslerin kaldrlmas, 3 renci (%8.82) mhendis ile tekniker arasndaki farkn kaldrlmas, 2 renci (5.88) Dikey Gei Snavnda deiiklikler yaplmas, 2 renci (5.88) ders saatlerinin artrlmas, 2 renci (5.88) blm daha nemli hale getirecek tantmlarn yaplmas, 1 renci de retmenlerin denetlenmesi beklentisinde olduunu belirtmitir. (Bkz. Tablo 3) Buradan rencilerin alanlar ile ilgili daha kapsaml ve daha uzun sreli bir eitim istedikleri sonucuna varlabilir. rencilerin YKten nemli bir beklentisi teknikerlere imza yetkisi verilmesi dir. Halbuki bu yetkiyi Bayndrlk ve skan Bakanl belli snrlar dahilinde verilmitir. Nitekim 5 ubat 2008 tarihinde Bayndrlk skan Bakanl Yap Denetimi Uygulama Ynetmelii Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir. Ynetmeliin 15. maddesi gereince denetim yetkisi snrlar, inaat alan itibar ile aadaki tabloda belirtilmitir:
Tablo 4. Denetim Yetki Snrlar (Bayndrlk ve skan Bakanl,2008)

Teknik retmen (naat, Makine, Elektrik) 15.000 m

Tekniker Teknisyen ( naat, Makine, (naat, Elektrik ) Elektrik) 10.000 m 5.000 m

Makine,

Ynetmelie gre naat, Makine ve Elektrik Teknikerleri denetim yetkisi snr 10.000 m dir. Verilen cevaplardan rencilerin bir ksmnn sahip olduklar bu yetkiden habersiz olduu sonucuna varlabilir. (Bkz. Tablo 4)

168

Tablo 5. Siyasi ktidarlardan Beklentiler

SYAS KTDARLARDAN BEKLENTLER Teknikerlere imza yetkisi verilmesi Daha st dzey eitim imkanlar salanmas imkan salanmas Laboratuar ve uygulama alanlarnn artrlmas Eitim eitliinin salanmas TOPLAM

FREKANS YZDE 5 45.45 2 2 1 1 11 18.18 18.18 9.09 9.09 100

rencilerin siyasi iktidarlardan beklentilerinin belirlenmesi iin sorulan ak ulu soruya ankete katlan 64 renciden 11i cevap vermi, 53 renci herhangi bir beklenti ve istek belirtmemitir. Cevap veren 11 renciden 5 renci (%45.45) teknikerlere imza yetkisi verilmesi, 2 renci (%18.18) daha st dzey eitim imkan salanmas, 2 renci (%18,18) i imkan salanmas, 1 renci (%9.09) laboratuar ve uygulama alanlarnn artrlmas ve 1 renci de (%9.09) eitim eitliinin salanmas beklentisindedirler. (Bkz. Tablo 5) rencilerden beklentilerine baklacak olursa renciler, eitimlerinin uygulamal olarak iyiletirilmesi, okuduklar alanla ilgili yetki-sorumluluk ve i olanaklarnn artrlmasn istemektedirler. SONU VE NERLER 5.1. Sonular naat Teknikerlii Eitiminde erkek renciler (%85.94) ounluktadr. Okuyan rencilerin byk bir blm (%67.19) 17-21 ya aralndadr. Mezun durumundaki rencilerin yardan fazlas (%56.25) mfredatlarnda okutulan derslerin, bu meslei uygulayabilmeleri iin yeterli olduunu belirtmilerdir. Anket sonularna gre rencilerin meslek hayatlarnda en ok faydasn grecekleri dersler (%85.94) Bilgisayar Destekli Tasarm, (%62.5) Betonarme, (%62.50) Metraj ve Keif leri, (%50.00) Yap Statii ve (%42.19) Sistem Analizi ve Tasarm olarak belirlenmitir. renciler ayn zamanda Bilgisayar Destekli Tasarm, Betonarme, Metraj ve Keif leri ve Yap Statii derslerini imkan olduu taktirde daha fazla sre ile, daha detayl grmek istemektedirler. Atatrk lkeleri ve nklap Tarihi ve Trk Dili gibi dersler bu soru kapsam dnda tutulmutur. rencilerin meslek hayatlarnda en az faydasn grecekleri dersler anket sonularna gre (%43.75) Teknolojinin Bilimsel lkeleri, (%43.75) letme Ynetimi, (%42.19) Kalite Gvence ve Standartlar, (%40.63) Genel ve Teknik letiim ve (%39.06) Zemin Mekanii olarak belirlenmitir. rencilerin %50.00si laboratuar imkanlarnn yeterli dzeyde olduunu belirtmilerdir. %36.00lk ksm orta derecede de olsa laboratuar imkan olduu grnde iken, rencilerin % 14.00 yeterli laboratuar imkan olmadn belirtmilerdir. rencilerin %25.00i (%14.00+%11.00) laboratuar uygulamalarnn yeteri kadar yaplmadn dnmektedirler. rencilerin byk ounluu (%56.00+%23.00) arazi uygulamalarnn yeteri kadar yaplmadn, az uygulama yapldn dnmektedir. 169

renciler yeterli problem zm konusunda ise farkl grlere sahiplerdir. rencilerin %25.00i (%6.00+%19.00) ok ve yeteri kadar uygulama yapld grnde iken, %47.00lik (%27.00+%20.00) bir blm az yada ok az uygulama yapldna inanmaktadr. rencilerin %28.00i ise orta dzeydi uygulama yapld grndedirler. rencilerin %40.35i yksekokul ynetiminden uygulama imkanlarnn artrlmas beklentisindedirler. Bu beklentiyi srasyla aktif ders programlarnn dzenlenmesi, teknik gezilerin artrlmas ve laboratuar imkanlarnn artrlmas grleri izlemektedir. rencilerin YKten beklentileri ise eitlilik gstermektedir. Eitimin daha uzun sreye yaylmas (%17.65), teknikerlere imza yetkisi verilmesi (%17.65), snavsz geiin kaldrlmas (%11.76), uygulamal eitime arlk verilmesi (%11,76) ve gereksiz derslerin kaldrlmas (11.76) bu beklentilerin balcalardr. rencilerin siyasi iktidarlardan beklentilerinin banda teknikerlere imza yetkisinin verilmesi (%45.45) gelmektedir. Bu beklentiyi daha st dzeyde eitim verilmesi (%18.18) , imkanlarnn salanmas (%18.18), laboratuar ve uygulama alanlarnn artrlmas (%9.09), eitim eitliinin salanmas (%9.09) izlemektedir.

5.2. neriler Edinilen verilere gre rencilerin naat Teknikerlii Program mfredatnda okutulan dersleri uygulama ve teorik bilgileri uygulamada kullanabilme imkanlar artrlmaldr. Bylelikle alma hayatlarna belli bir dzeydeki uygulama birikimi ile balayabilirler. rencilerin eitimleri boyunca aktif olarak kullanabilecekleri laboratuar imkanlar gelien teknolojiye uygun olacak biimde yenilenmeli ve yeni laboratuarlar kurulmaldr. Unutulmamaldr ki yaparak-uygulayarak renme en kalc renme trlerindendir. Arazi uygulamalar eitimin bir paras olarak dnlmeli, okul-sanayi ibirliinde rencilerin daha aktif katlmn salayacak almalar dzenlenmelidir. Ayrca rencilerin mezun olduktan sonra sahip olduklar yetkilerle ilgili bilgilendirilmeleri de faydal olacaktr.

170

Kaynaklar 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. GRBZ, R.,Meslek Okullarnn Beklentileri, s.1, 1997, ankr BRCAN, .,Trkiye Yksekretimin Yeterlilikler erevesine Doru, s.2, [iro.atilim.edu.tr/Yeterlilik.ppt], 2008 Yksek retim Kurulu,Meslek Yksek Okullarnn Bugnk Durumu ve Meslek ve Teknik Orta retim Okullarndan Meslek Yksek Okullarna Snavsz Geisin Deerlendirilmesi, Ankara niversitesi Basmevi:ANKARA, 2004 Meslek Yksekokulu Kriterleri, s.7, 2003, Ankara III. Ulusal Meslek Yksekokullar Mdrler Toplants,Gne KomisyonI, [http://myotoplantisi.cu.edu.tr/komisyon1/GnesKomisyonI.doc], s.1, 8-9 Kasm 2007, Adana Milli Eitim-Eitim ve Sosyal Bilimler Dergisi, say 168, 2005, Ankara SYM, SS Tercih Klavuzu,2008 MEB-YK Meslek Yksekokullar Program Gelitirme Projesi,naat Program, naat Program htisas Komisyonu, s.9, 2002, Ankara Dzce niversitesi, Dzce Meslek Yksekokulu, [http://79.123.147.197/dmyo/], 2008 YACIZEYBEK, S.,Mesleki ; Teknik Eitimin Sorunlar ve zm nerileri, [http://zulfikar.forumup.com/about1018-zulfikar.html], 2008 Henden, R., ve TUN, A.,Meslek Teknik retimde Snavsz Gei Uygulamalar, Milli Eitim Dergisi, Say 165, 2005, Ankara ERDEM, A., Meslek Yksekokullarndaki Eitimin Yeterlilii Ve Kalite Gvencesi, ISSN 1306-0767 MEVZUAT DERGS, YIL 2, SAYI 23, 1999 Bayndrlk ve skan Bakanl, YAPI DENETM UYGULAMA YNETMEL, Resmi Gazete, Say 26778, 5 ubat 2008

171

MYO RENCLERNDE NVERSTE VE MESLEK ETMN ANLAMLANDIRILMASI, FARKINDALIKLARIN ARTIRILMASI VE HAYAT ALGILAMASININ GELTRLMES; AH EVRAN NVERSTES, KAMAN MYO UYGULAMA RNE
Latif Onur UUR Ahi Evran niversitesi, Kaman Meslek Yksekokulu, naat Program

ZET
Bu almada Meslek Yksekokulu (MYO) rencilerinin niversite ve mesleki teknik eitimi anlamlandrmalar, bu konulardaki farkndalklarnn artrlmas ve hayat alglamalarnn gelitirilmesi hedeflenmitir. Bu hedefe ynelik olarak Ahi Evran niversitesi, Kaman MYO rencilerinden 258 tanesine, 2008-2009 retim yl bandan itibaren bir yaryl boyunca haftalk devler verilmi, verilen konularda aratrmalar yapmalar ve kendi fikirlerini gelitirerek kompozisyonlar yazmalar istenmitir. Verilen devlere herhangi bir puanlandrma yaplmam fakat anahtar nitelikteki kelimelerin altlar krmz kalemle izilmitir. Bylece hem verilen her devin incelendiinin anlalmasna, hem her rencinin hangi kavramlar ne kardnn belirlenmesine hem de yukardaki amaca ynelik olarak retim yelerinin bu kavramlardan hangilerini nemli bulduunun rencilerce anlalmasnn salanmasna allmtr. zleyen her ders, okunan devler geri datlm ve rencilerle tartlmtr. Yaryl sonunda, gerek dev ve tartma uygulamas yaplan rencilere gerekse bu uygulamann yaplmad baka program rencilerine farkl anketler uygulanarak yaplan uygulama ile bir farkndalk ve fayda yaratlp yaratlmad deerlendirilmitir. Bu uygulamann kendini tanma, hayat anlamlandrma, hedefler oluturma, niversite kavramn anlamlandrma, okunan program kavrama, mezun olunca mesleki olarak neler yaplabileceini kavrama, aratrma yapp uygun bilgiye ulama, dnce retme, kendini ifade etme ve kendine gvenme konularnda rencilerce farkl oranlarda faydal bulunduu anlalmtr. Uygulanan anket verileri esas alndnda, MYO rencilerine; niversitenin, niversite kltrnn, verilen mesleki teknik eitimin ve bu eitimin getirilerinin, sahip olunacak mesleklerin zelliklerinin yannda hayatn da anlatlmas gerektii, hatta bu gerekliliin eitimlerinin banda yaplmasnn elzem olduu anlalmaktadr. Anahtar kelimeler: Meslek Yksekokulu (MYO), niversite, Mesleki teknik eitim, Hayat, alma, Baar

1. GR 4/11/1981de kabul edilen 2547 sayl Yksekretim Kanununa gre; Yksekretim: Milli Eitim sistemi iinde, ortaretime dayal, en az drt yaryl kapsayan her kademedeki eitim-retimin tmdr. niversite: Akademik, idari ve mali zerklie sahip kamu tzel kiilii olan, yksek dzeyde eitim-retim, bilimsel aratrma-gelitirme, yayn ve topluma hizmet sunan, evrensel

172

deerleri dikkate alarak bilgi reten; faklte, enstit, yksekokul ve benzeri kurulu ve birimlerin yer ald bir yksekretim kurumudur. Yksekokul: Belirli bir meslee ynelik sekiz yaryllk eitim-retim veren bir yksekretim kurumudur. n Lisans: Ortaretime dayal, en az drt yaryllk bir program kapsayan ara insan gc yetitirmeyi amalayan veya lisans retiminin ilk kademesini tekil eden bir yksekretimdir (Resmi Gazete, 1981) Doruluk ve dzen ierisinde, bamsz alabilme ve karar verebilme yeteneine sahip olmak bir tekniker iin nemli zelliklerdir. Ayn zamanda alma hayatnda profesyonel uzmanlar yannda halk ile de iliki kuracak niteliklere sahip olunmaldr (MEBYK Meslek Yksekokullar Program Gelitirme, 2002) rencilerin ounun, sadece eitimlerinde aldklar birikimle kalma eiliminde olduklar, kendi kendine ve yaam boyu renme konusunda yetersiz kaldklar grlmektedir. Hlbuki bugnden yarna gelime ve deiimlerin yaand gnmzde, srekli renmenin gereklilii aktr. Dolaysyla, yaam boyu renme ve kendini yenileme disiplininin renciye kazandrlmas gereklidir. Bu balamda renciler, mezuniyet sonrasnda, niversiteler, meslek odalar ve rgtleriyle srekli iliki iinde bulunmak, kurs, seminer, konferans ve benzeri etkinliklerden yararlanmak konusunda bilinlendirilmelidirler. Programda yaplan aratrmalar, projeler ve devler renciyi meslek hayatna hazrlamal ve mmknse bu almalardan bazlar sektrel bir problemin zmyle ilgili olmaldr (Yenign, 2004). Hacettepe niversitesi Ankara Meslek Yksek Okulu Muhasebe Blm rencilerine yaplan bir ankette, bu programa gelme nedenleri sorulduunda elde edilen sonular Tablo 1.de gsterilmitir. Ankete 25i kz 60 renci katlmtr. Programa kaydolmaktaki en byk amalar i bulmaktr (%53.3). Erkek rencilerin % 30luk ksm ise askerlii erteletmek amac ile programa kaydolduunu beyan etmilerdir. rencilerin her trl sosyal gereksinmelerinin karland yer olan Ankarada rencilere yaplan ankette elde edilen sonular son derece ilgintir. lelerde yer alan MYOlar gz nne alndnda rencilerin programa yerleme gerekeleri niversite okumu olmak iin olacaktr (ahin vd, 2002).
Tablo 1. rencilerin, Hacettepe niversitesi Ankara Meslek Yksek Okulu Muhasebe Blm tercih etme nedenleri (ahin vd, 2002) Yantlar bulmak amac ile Askerlii ertelemek amac ile Meslek renmek amac ile Dier nedenlerle Toplam Says 32 18 8 2 60 % Oran 53,3 30,0 13,3 3,4 100

III. Ulusal Meslek Yksekokullar Mdrler Toplants, Sonu Bildirisinde renciler asndan saptamalarn baz maddeleri ise aadaki gibidir; Meslek yksekokulu rencilerinin sosyal ve kltrel adan gelitirilmesi salanmaldr, rencilere rehberlik hizmeti verilmelidir (III. Ulusal Meslek Yksekokullar Mdrler Toplants, 2007).

173

Dr. Erdin Yazc ve arkadalar tarafndan 2003 ylnda gerekletirilen Trk niversite Genlii Aratrmas na 37.680 adet faklte ve meslek okulu rencisi katlmtr. Bulgularn bir ksm aadaki gibidir; Trkiyede niversite genlii siyasal ve toplumsal katlma kar ok snrl bir duyarllk gstermektedir (%1,4). niversite rencileri daha ok popler kitaplar okumakta, edebi eserlerin okunma oran %23,1 dzeyinde bulunmakta, bunu felsefi eserler izlemektedir. niversite rencilerimiz televizyon programlarnda en ok kltr/sanat programlarn ve belgeselleri izlediklerini ifade etmektedirler. Trk toplumunda niversiteli genler, bireysel duyarlklar toplumsal duyarlklara gre daha baskn olan bir toplumsal evreyi oluturmaktadr. Trk niversite genliinin nemsedii deerlerin banda drstlk, bamszlk ve yaamdan zevk almak gelmektedir. niversiteli genlere gre Trkiyede zlmesi gereken en nemli sorun eitim sorunudur. Hayat pahall ve adaletsiz gelir salm bunu izleyen sorunlardr. Trkiyede niversite genleri arlkl olarak niversite ortamnda dncelerin aka ifade edilmediine inanmaktadr (Yazc, Bacal, Baak,... 2003). Frat ve zel (2003) Uluda niversitesi Meslek Yksekokullarnda Okuyan rencilerin alma Hayatndan Beklentileri zerine Bir Deerlendirme adl almalarnda; Meslek Yksekokullarnda okumann rencilere salad katklar aratrlmtr. Bu aratrma sonular Tablo 2.de verilmitir (Frat, zel, 2003).
Tablo 2. rencilere Meslek Yksekokulunda Okumann Salad Katk Meslek Yksek Okulunda Okumann Katks Hibir ey Toplumsal anlamda Mesleki adan geliim Sadece diploma Dier Cevapsz Toplam

Say 2 66 91 44 10 1 214

Oran 0,9 30,8 42,5 20,6 4,7 0,5 100,0

MYOlarnn teknik programlarnda renim gren rencilerin byk blmnde temel Fizik ve Matematik konularnda bilgi ve uygulama eksiklii grlmektedir. Mesleki uygulamalar ve problem zmlerinde boyut, kuvvet, moment, trigonometri, logaritma vb. konularn uygulamalarnn getii konularda eksikliklerini idrak eden rencilerin eitim sistemi, niversite snav sistemi, mfredat, orta retim hocalar ve lise blmleri ile ilgili eletirilerde bulunduklar; kendilerinde herhangi bir eksiklik ya da kusur aramadklar grlmektedir. Bu eksikliin belirlendii andan itibaren giderilmesi iin kendilerinin aba harcamas gerektiini kabul etme ve uygulamaya dkme konularnda da yeterli motivasyon gsterilmemektedir.

174

2. AMA VE YNTEM Bu almada MYO rencilerinin niversite ve mesleki eitimi anlamlandrmalar, bu konularda farkndalklarnn artrlmas ve hayat alglamalarnn gelitirilmesi hedeflenmitir. Bu amaca ynelik olarak Ahi Evran niversitesi, Kaman MYO rencilerinden bir ksmna, 20082009 retim yl bandan itibaren bir yaryl boyunca devler verilmi, verilen konularda aratrmalar yapmalar ve kendi fikirlerini gelitirerek kendi ifadeleri ile yazmalar istenmitir. Her hafta bir dev verilmi, verilen devler imza karl toplanm, incelendikten sonra ertesi hafta geri datlrken saptanan nemli hususlar, eletiri ve neriler karlkl tartlarak derslerin banda szl olarak ifade edilmitir. Verilen devlere herhangi bir puanlandrma yaplmam fakat anahtar nitelikteki kelimelerin altlar krmz kalemle izilmitir. Bylece hem verilen her devin incelendiinin anlalmasna, hem her rencinin hangi kavramlar ne kardnn belirlenmesine hem de yukardaki amaca ynelik olarak retim yesinin bu kavramlardan hangilerini nemli bulduunun rencilerce anlalmasnn salanmasna allmtr. dev uygulamalar Kaman MYO dhilinde toplam 12 programla ve 970 renciye eitim verilen programlardan Gda Teknolojileri, naat, Pazarlama ve Sondaj programlarnda okuyan renciler zerinde gerekletirilmitir. rnekleme dzlemine hem birinci hem de ikinci snf rencileri dhil edilmitir. Uygulama yaplan toplam 258 rencinin hangi programda, normal ya da ikinci retimin hangisinde yer aldklarnn gsterildii Tablo 3. aada verilmitir.
Tablo 3. Uygulama yaplan rencilerin okuduklar programlar Snf 1 1 1 1 1 2 2 Program Gda Teknolojileri (N) Gda Teknolojileri () naat Teknikerlii (N) naat Teknikerlii () Pazarlama (N) naat Teknikerlii (N) Sondaj Teknikerlii (NO) Dersler Matematik I Matematik I Yap Statii I Yap Statii I ktisada Giri, Genel letme Betonarme I, elik Yaplar I, Bro ve antiye Ynetimi antiye Teknii Toplam Kontenjan 40 40 40 40 40

36 22 258

Dnem sonunda, gerek dev ve tartma uygulamas yaplan rencilerden iki ubeye gerekse bu uygulamann yaplmad baka program rencilerinden iki ubeye farkl birer anket uygulanarak yaplan uygulama ile bir fark yaratlp yaratlmad deerlendirilmitir. Elde edilen bulgular aada belirtilmitir. 3. BULGULAR Uygulama yaplan yedi ube ile ilgili veriler, uygulama yaplan yedi ve yaplmayan iki ubeye uygulanan anketlerin sonular aada verilmitir. 3.1. niversite ve Devam Edilen Programlarn Anlamlandrlmas retim dneminin ilk dersinde rencilerden bo birer kt kararak niversitenin ne demek olduu, okuduklar program neden setikleri ve okuduklar program bitirerek 175

mezun olanlarn neler yapabileceklerini yazmalar istenmitir. Ktlar toplandktan sonra ayn ierikte bir devin bir hafta sonra, bu kez ilgili kaynaklar aratrldktan, bu meslee sahip kimseler ve bu meslein uygulamalarnn yapld yerlerle grldkten sonra hazrlanmas istenmitir. Bu ekilde neden bu renimi grdkleri, mezun olunca neler yapabilecekleri/yapamayacaklar, niversiteden neler bekledikleri anlalmaya allmtr. lk gn yazlan metinler ortalama birer paragraf boyutunda ve yzeysel, yuvarlak ifadeler ierir mahiyette bulunmutur. Akademik, kitabi yada nitelikli saylabilecek metin says ok az miktarda olmutur. Edinilen izlenim, bu konuda daha nce pek dnlmedii dorultusundadr. Fakat ders sonunda konunun ilgi ektii, renciler arasnda konuma/tartma konusu haline geldii gzlenmitir. devin hazrlanaca hafta esnasnda retim yesine dev ile ilgili sorulan sorular devin format, sayfa says gibi ekil esasl konular zerinde younlam, ierik esasl sorular ok az dzeyde alnmtr. lk devlerin incelenmesi esnasndaki saptamalar; byk blmnn gereken dzeyde aratrma yaplmadan, internet zerinden bulunan ilk kaynaktan ve sorgulama yaplmadan alnd, yaz kiplerinin bile deitirilmeden bakalarnn ifadelerinin aynen yazlmas eklinde olduudur. Birbirinin ayns olan ok sayda dev tespit edilmitir. Bu devler yardm ile yeterli bir fikir edinme salanamad kanaatine varlmtr. %15 mertebesindeki belli bir aratrma ve fikir yrtmeye dayanan devlerde ise ne kan kavramlar; bakasna/kocasna muhta olmamak, bir meslek edinmek, niversite tahsili yapm olmak ve ailelerin basksna boyun emek olmutur. zleyen devlerin niteliinin artrlmas iin dnmek zerine bilgi verilmi, basit dnce gelitirme yntemlerinden, karar verme tekniklerinden sz edilmi ve bilgi olmadan salkl dnlemeyecei, yeni fikir ve bilgiler retilemeyecei konusu nemle vurgulanmtr. 3.2. Kendini Tanma, Ama Edinme, Gven, alma, Kendine Sayg Duyma, Mutlu Olma, Kiisel Vizyon ve Misyon Oluturma kinci hafta ile birlikte rencilerin kendilerini sorgulamalar, hayatlarn anlamlandrmalar ve hedeflerini oluturmalar amac ile ben kimim?, neden varm?, hayatm anlaml klmak iin neler yapmalym?, bunlar yapabilmem iin bana neler gerekli? ve bu gereklilikleri nasl salayabilirim? sorularnn yantlanmasnn istendii bir dev verilmi, kiisel vizyon ve misyonlarn birer paragrafla yazmalar istenmitir. Resmi tatiller ve snav haftas yaknnda bulunan haftalar haricindeki dokuz haftada, rencilerin zl szler ve ataszleri esas alnan kompozisyonlar yazmalar istenmitir. Bu zl szlerin ve ataszlerinin seilmesinde; almak, renmek, kendine gvenmek, baarszlar irdeleyip baar yolunda kanalize olmak, gerektiinde risk almak ve yaam anlamlandrmak olgular ana deerlendirme kriterleri olmutur. devlerin deerlendirilmesinde ncelikli tespit, rencilerin byk ounluunun bu uygulamalara severek ve isteyerek katlmalar olmutur. Haftalar ilerledike herhangi bir snrlama getirilmeyen dev uzunluklar artarak son haftalarda ortalama sayfaya yaklamtr. Yazl ifadelerde de greli bir dzelme olmu, rencilerce dev hazrlama iinin daha ok vakit ayrlarak ve nemsenerek yapld ifadelerinin artt gzlenmitir. Hatta, devlerin okunmas srecinde rencilerin her kada ayr yorum yaplmas talepleri olmu, vakit sknts nedeni ile bu talep yerine getirilememitir. Haftada okunan dev saysnn hatrlatlmas ile bu uygulamann yaplamyor olmasna genel olarak hak verildii gzlenmitir. Uygulama yaplan snflardan Normal retim naat Program ikinci snf (26 renci) ve Normal retim Gda Teknolojileri birinci snf rencilerinin (25 renci); kendini tanma, hayat anlamlandrma, hedefler oluturma, niversite kavramn anlamlandrma, 176

okunan program kavrama, mezun olunca mesleki olarak neler yaplabileceini kavrama, aratrma yapp uygun bilgiye ulama, dnce retme, kendini ifade etme ve kendine gvenme konularnda, yaplan kompozisyon ve dev uygulamalarn ne kadar faydal bulduuna dair veriler Tablo 4. ve Tablo 5.te verilmitir.
Tablo 4. Normal retim naat Program ikinci snf rencilerinin yaplan uygulama sonucu hangi konularda ne kadar fayda grdkleri Frekans Orta dzeyde 7 10 10 10 7 8 15 8 10 6 Yzde Orta dzeyde 26,9 38,5 38,5 38,5 26,9 30,8 57,7 30,8 38,5 23,1

naat 2 N Kendini tanma Hayat anlamlandrma Hedefler oluturma niversite kavramn anlamlandrma Okunan program kavrama Mezun olunca mesleki olarak neler yaplabileceini kavrama Aratrma yapp uygun bilgiye ulama Dnce retme Kendini ifade etme Kendine gvenme

ok 19 14 16 10 13 16 8 16 13 17

Az Hi ok 0 0 73,1 2 0 53,8 0 0 61,5 6 0 38,5 5 1 50,0 2 3 2 3 3 0 0 0 0 0 61,5 30,8 61,5 50,0 65,4

Az 0,0 7,7 0,0 23,1 18,6 7,7 5,2 7,7 11,5 11,5

Hi 0,0 0,0 0,0 0,0 3,7 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Bu verilere gre Normal retim naat Program ikinci snf rencilerinin yaplan uygulamadan en ok kendilerini tanma konusunda faydaland anlalmaktadr.
Tablo 5. Normal retim Gda Teknolojileri birinci snf rencilerinin yaplan uygulama sonucu hangi konularda ne kadar fayda grdkleri Frekans Orta dzeyde 10 9 11 12 9 9 15 9 9 8 Yzde Orta dzeyde 40,0 36,0 44,0 48,0 36,0 36,0 60,0 36,0 36,0 32,0

Gda 1 N Kendini tanma Hayat anlamlandrma Hedefler oluturma niversite kavramn anlamlandrma Okunan program kavrama Mezun olunca mesleki olarak neler yaplabileceini kavrama Aratrma yapp uygun bilgiye ulama Dnce retme Kendini ifade etme Kendine gvenme

ok 14 12 13 9 15 13 10 16 16 16

Az Hi ok 0 1 56,0 4 0 48,0 1 0 52,0 3 1 36,0 1 0 60,0 3 0 0 0 0 0 0 0 0 1 52,0 40,0 64,0 64,0 64,0

Az 0,0 16,0 4,0 12,0 2,8 12,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Hi 250,0 0,0 0,0 4,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 4,0

Bu verilere gre Normal retim Gda Teknolojileri Program birinci snf rencilerinin yaplan uygulamadan en ok dnce retme, kendini ifade etme ve kendine gvenme konularnda faydaland anlalmaktadr. Uygulama yaplmayan snflardan kinci retim Haritaclk Program birinci snf (27 renci) ve kinci retim Gda Teknolojileri birinci snf rencilerinin (25 renci); kendini tanma, hayat anlamlandrma, hedefler oluturma, niversite kavramn anlamlandrma, okunan program kavrama, mezun olunca mesleki olarak neler yaplabileceini kavrama, aratrma yapp uygun bilgiye ulama, dnce retme, kendini

177

ifade etme ve kendine gvenme konularnda, yaplabilecek kompozisyon ve dev uygulamalarn ne kadar faydal bulacaklarna dair veriler Tablo 6. ve Tablo 7.de verilmitir.
Tablo 6. kinci retim Haritaclk birinci snf rencilerinin byle bir uygulama yaplsa hangi konulardan ne kadar fayda greceklerini dndkleri Frekans Orta dzeyde 11 9 6 10 13 7 8 7 10 8 Yzde Orta dzeyde 40,7 33,3 22,2 37,0 48,1 25,9 29,6 25,9 37,0 29,6

Haritaclk 1 Kendini tanma Hayat anlamlandrma Hedefler oluturma niversite kavramn anlamlandrma Okunan program kavrama Mezun olunca mesleki olarak neler yaplabileceini kavrama Aratrma yapp uygun bilgiye ulama Dnce retme Kendini ifade etme Kendine gvenme

ok 12 12 15 7 7 8 14 19 15 13

Az Hi ok 3 1 44,4 5 1 44,4 5 1 55,6 7 4 9 3 1 2 3 3 3 3 2 0 0 3 44,4 25,9 44,4 51,9 44,4 55,6 44,4

Az 7,4 18,5 22,5 25,9 14,8 33,3 10,1 3,7 5,4 11,1

Hi 2,5 3,7 4,5 11,1 6,2 11,1 6,8 0,0 0,0 11,1

Bu verilere gre, uygulama yaplmayan snflardan kinci retim Haritaclk Program birinci snf rencileri, byle bir uygulama yaplmas halinde en ok hedefler oluturma ve kendini ifade etme konularnda fayda greceklerini ifade etmilerdir.
Tablo 7. kinci retim Gda Teknolojileri birinci snf rencilerinin byle bir uygulama yaplsa hangi konulardan ne kadar fayda greceklerini dndkleri Frekans Orta dzeyde 7 12 7 12 14 14 12 6 6 11 Yzde Orta dzeyde 28,0 48,0 28,0 48,0 56,0 56,0 48,0 24,0 24,0 44,0

Gda 1 Kendini tanma Hayat anlamlandrma Hedefler oluturma niversite kavramn anlamlandrma Okunan program kavrama Mezun olunca mesleki olarak neler yaplabileceini kavrama Aratrma yapp uygun bilgiye ulama Dnce retme Kendini ifade etme Kendine gvenme

ok 14 8 13 6 5 6 8 19 17 13

Az Hi ok 4 0 56,0 4 1 32,0 5 0 52,0 5 3 4 5 0 2 0 2 3 1 0 0 0 1 24,0 20,0 24,0 32,0 76,0 68,0 52,0

Az 14,3 16,0 17,9 20,0 5,4 16,0 20,0 0,0 8,3 0,0

Hi 0,0 4,0 0,0 8,0 5,4 4,0 0,0 0,0 0,0 4,0

Bu verilere gre, uygulama yaplmayan snflardan kinci retim Gda Teknolojileri Program birinci snf rencileri, byle bir uygulama yaplmas halinde en ok dnce retme ve kendini ifade etme konularnda fayda greceklerini ifade etmilerdir. 3.3. Kompozisyonlarda tercih edilen balklar, sklkla kullanlan kavramlar, zgn ifadeler

178

Yaplan deerlendirmeler sonucunda vurucu kompozisyon balklarndan bazlar Tablo 8.de verilmitir.
Tablo 8. Vurucu kompozisyon balklarndan bazlar Ama ve Ayrnt Amalar k Yolu Doru ile Yanl Gven Hayat Hayat ve Frtna Hayatn Gerekleri Hayatn Kontrol Bizim Elimizde Hayatn Yn Hayatta Bugn Hayattaki Seimimiz Herkes Gvende Olmak ster rade, Kararlar ve Sorumluluklar Kendin Olmak Piyon Kim? Umutsuzluk

Yaplan deerlendirmeler sonucunda kompozisyon metinlerinde sklkla geen, konunun nemi ile paralel olan ve anlamlandrma/arm ifade eden baz kavramlar Tablo 9.da verilmitir.
Tablo 9. Kompozisyon metinlerinde sklkla geen baz kavramlar Aksilik Anlamak Ayn yanl bir daha yapmamak Baarl olmak Baarszlk Bakalarnn himayesi Bilgi Bulunmak istenmeyen ortam Byk dnmek abalama Deneyim Dnce Engelleri amak Farkndalk himayesi Garanti Giden zamann geri gelmeyecei Glk Gven Hayal Hayat Hayat rayna oturtmak Hayatn otokontrol Hedef dealler htiya Kaplar aabilmek Karamsarlk Kendini dzeltmek Kendini gelitirme Konuma Mkemmel zgven Rahatlk Risk Savamak Sayg grmek Sevin Sorumluluk Umutsuzluk znt Yanl Yanltan geri dnmek Yaam Yaam standard Zarar grmek Zevkler Zorluk

179

Metinler iinde hayata bak ve yaam felsefesi ieren zgn ifadelerden bazlar Tablo 10.da sunulmutur.
Tablo 10. zgn ifadelerden bazlar Ama yoksa ayrntlar hibir ie yaramaz. Ama amaca ulalabilmek iin de ayrntlar ok nemlidir. Baarnn srr analizden geer. Bir eyin tek bana varolmas ok zordur. Biz garanti istiyoruz. Bizim iin pek de anlam olmayan amalar, hedefler uruna sevinip zlyoruz. Eer hayatnzn sizin kontrolnz altnda olmadn dnyorsanz bu, sizin kontrol brakmay semenizden kaynaklanmaktadr. Gemiler limanlar iin deil, limanlar gemiler iin yaplmtr. Genler ocuk yalardan ev hayat rehavetine kaplp almaktan uzak durmaktadr. Grevler yerine getirildike gvenli ortamlar oluur. Hayat karmak bir panoramadr. Hayat, beyin denilen mucize organ, pasiflikten aktif duruma geirmektir. Hayatn bize verdiklerinin ne kadar farkndayz. Hedefe kestirmeden giden yol en tehlikeli yoldur. nk kurunlarn gittii yoldur. Her birey kendi iin vardr. Her insan baarabilecekleri iin farknda olmaldr. nsan akln pazara karm, yine dnp dolap kendi akln satn alm. nsan altnda sayg grr. nsanlar vasat mkemmel yapmaya programlanmtr. rade, kararlar ve sorumluluklar insann yaamla verdii mcadelelerdir. Kendi hayatmza, kendi isteimizle yn verebilmeliyiz. Neyin ne kadar farknda olduumuzun farknda myz?

mrnzn kullanma klavuzu sizsiniz.

Rahatlk insana amacn unutturur. u anki an yaamak istiyorum. Yanl an yaadna inandn anda, doru an yaamak adna abalamak, bu hayattr. Yanllar olmadan dorular olmaz. Yaamann amac, onun tadna varmak, elenmektir.

Kendi kiisel vizyon ve misyonlarn oluturmalar ve yazl olarak ifade etmeleri istenen rencilerin bu konuda zorlandklar, genel ve soyut ifadelerden ok somut ve dar ifadeleri kullandklar gzlenmitir. Bu konuda rencilerden birinin kaleme ald ifadeler yledir; Benim vizyonum ilerideki hayatmda her eyin en iyisini yapm, hayat kariyerlerle dolu, en gzde, en kaliteli, en gvenilir ve sektrnde aranan tek insan olmaktr. Misyonum ise 180

vizyonuma ulamak iin kendimi yeterli donanmla donatp, ulamak istediim kariyere destek olacak her trl okul, eitim kurumu, seminer vb. yerlerde kendimi gstermektir. 3.4. Uygulamalardan Duyulan Genel Memnuniyet, Devam Etmesinin stenmedii, Dier rencilere de Faydal Olup Olmayaca stenip

Yaplan kompozisyon devi uygulamalarnn ne kadar faydal bulunduu, ilerideki yaryllarda da devamnn istenip istenmedii, uygulama yaplmam olan snflara da benzer almalarnn yaplmasnn nerilip nerilmedii, verilen kompozisyon konularndan hangilerinin zerinde dnmek ve kompozisyon yazmak iin daha ok tercih edildiinin belirlenmesi iin uygulama yaplan snflardan Normal retim naat Program ikinci snf (26 renci) ve Normal retim Gda Teknolojileri birinci snf rencilerine (25 renci) bir anket uygulanmtr. Ayrca kompozisyon devi uygulamas yaplmam olan kinci retim Haritaclk Program birinci snf (27 renci) ve kinci retim Gda Teknolojileri birinci snf rencilerine (25 renci) ilerideki yaryllarda byle bir uygulama yaplmasnn kendilerine faydal olup olmayaca ve verilen kompozisyon konularndan hangilerinin, zerinde dnmek ve kompozisyon yazmak iin daha ok tercih edildiinin belirlenmesi iin baka bir anket uygulanmtr. Kompozisyon devi uygulamalarnn yapld Normal retim naat Program ikinci snf ve Normal retim Gda Teknolojileri birinci snf rencilerine; bu uygulamann devamnn kendilerine faydal olup olmayaca konusundaki grleri sorulduunda alnan yantlarn dalm Tablo 11.deki gibi olmutur. Bu verilere gre yaplan uygulama genel olarak faydal bulunmu, faydas olmadn dnen renci says ok az (2 renci) olmutur.
Tablo 11. Uygulama yaplan program rencilerinin bu uygulamann devamnn faydal olup olmayaca konusundaki grleri Uygulamaya devam etme faydas ok Orta Yok 15 11 0 16 7 2

naat 2 N Gda 1 N

Kompozisyon devi uygulamalarnn yapld rencilere bu uygulamann dier program rencilerine de yaplmasnn faydal olup olmayaca konusundaki grleri sorulduunda alnan yantlarn dalm Tablo 8.deki gibi olmutur. Bu verilere gre uygulama yaplan renciler, uygulama yaplmayan rencilere de benzer uygulamalar yaplmasnn, bu arkadalar iin faydal olacan dndklerini ifade etmilerdir. Faydasz olacan ifade eden renci olmamtr.
Tablo 8. Uygulama yaplan program rencilerinin bu uygulamann dier program rencilerine de yaplmasnn faydal olup olmayaca konusundaki grleri Dier programlar iin de faydas ok Orta Yok 21 5 0 14 11 0

naat 2 N Gda 1 N

Uygulama yaplmayan program rencilerinin byle bir uygulamann ilerideki yaryllarda yaplmasnn faydal olup olmayaca konusundaki grlerinin dalm Tablo 181

10.daki gibi olmutur. Bu verilere gre rencilerin yarsna yakn (23/52) byle bir uygulama yaplmasnn ok faydal olacan, yarsna yakn da (24/52) orta dzeyde faydal olacan dndn ifade etmitir. Haritaclk Program rencilerinin 5 tanesi, byle bir uygulama yaplmasnn herhangi bir faydas olmayaca grndedirler.
Tablo 10. Uygulama yaplmayan program rencilerinin bu uygulamann ilerideki yaryllarda yaplmasnn faydal olup olmayaca konusundaki grleri Bundan sonra uygulama faydas ok Orta Yok 13 9 5 10 15 0

Haritaclk 1 Gda 1

Bu gruplardaki rencilerin mevcut ders, dev ve snav almalarna ek olarak vakit ve dnsel aba gerektirecek ek devlere scak bakmamas fikri, uygulama yaplan snflardaki rencilere gre nispeten daha az talepkar olmalarna bir aklama olabilir. Fakat bu tespit iin bir baka aklama; zerinde dnme ve yazma faaliyetinde bulunma deneyimi yaamadklar iin bu uygulamaya daha mesafeli baklmas da olabilir. 3.5. zerinde Dnmek/Kompozisyon Yazmak stenilen Konular Gerek uygulama yaplan rencilerin gerekse yaplmayan rencilerin, zerinde dnmek/kompozisyon yazmak istedikleri konularn tercih sralamas Tablo 11.de verilmitir. Bu soru yantlanrken rencilerden verilen 21 konuluk listede en ok ilgilerini eken 4 konuyu belirtmeleri istenmitir. Verilen yantlarn toplamnn (406) anketi yantlayan drt farkl snftaki renci saysnn (26+25+27+25=103) drt katna yakn olmasnn nedeni her rencinin yaklak drder tercih yapm olmasdr.
Tablo 11. zerinde dnmek/kompozisyon yazlmak istenen konularn tercihi Uygulama Yaplmayan Snflar naat 2 Gda T. 1 N N 3 0 Uygulama Yaplan Snflar Gda T. Haritaclk 1 1 Toplam 2 3 8

Konu Limandaki gemi gven iindedir fakat gemiler limanlar iin yaplmamtr. (John A. Shedd) Atak ve cesur ol! Bir gn geriye baktnda yaptklarndan ok yapmadklarn iin piman olacaksn. (H. Jackson Brown) Hergn sizi daha iyi bir gelecee biraz daha yaklatracak bir ey yapn. (Doug Firebaugh) Hi dmemi yada tkezlememi insanlar sevmem. Onlarn bu meziyetleri yaamdan yoksun ve deersizdir. Yaam onlara kendi gzelliini amamtr. (Boris Pasternak) Kimse sizin iin yapmayacak. (Ben Stein) Neden bizim iin neyin nemli olduunu bulmaya zaman harcayp sonrasnda peinden gitmiyoruz? (William Ross) Baar yolunda srat, istein iddeti kadardr. (Dale Carnegie) Ura, didin, dn, ara, bul, ko, atl, bar; durmak zaman deil, almak zamandr (Tevfik Fikret)

12 7

17 4

11 6

12 5

52 22

3 4

6 3

5 1

3 1

17 9

2 5

7 2

5 9

6 5

20 21

19

182

Sk almak bir insann karakterini ortaya karr. Bazlar kollarn svarlar, bazlar burun bkerler, bazlar ise ortalkta grnmezler bile. (Sam Ewing) Denilebilir ki hibir eye muhta deiliz; yalnz bir tek eye ihtiyacmz var; alkan olmak! Servet ve onun doal sonucu olan bolluk, rahat yaamak ve mutluluk, yalnz ve ancak alanlarn hakkdr. (M. Kemal Atatrk) Dnya karlatn frtnalarla deil; gemiyi limana getirip getirmediinle ilgilenir. (William Mc. Fee) Her zaman sizi ksa vadeli baarszlklar karsnda aknlktan kurtarabilecek, uzun vadeli hedefleriniz olmaldr. (Charles C. Noble) Eer ilk defasnda baaramadysanz ortalamaya yaklayorsunuz demektir. (M. H. Alderson) Hayatnz kt bir yola girmise, unutmayn; direksiyondaki sizsiniz. (Marlynn Longston) Siz kendi elinizle teslim etmedike, kimse kendinize olan saygnz elinizden alamaz. (Mahatma Gandhi) Dncelerimizin en iyi aynas, yaamlarmzn akdr. (Montaigne) Yemine baklp insana inanlmaz, insana bakp yemine inanlr. (Aeskhylos) Gerekten mutlu bir insan, yoldan bir sre sapmak durumunda kalsa da manzarann keyfine varabilendir. (James Jeans) Hayat bir masala benzer; uzunluu deil iyi olup olmad nemlidir. (Seneca) Akl vezirdir, gnl padiah. (Trk atasz) ans, yalnzca hazr olan zihinlere gler. (Luis Pasteur)

10

22

11

11

35

21

1 6

3 9

0 11

3 11

7 37

6 3 6

6 3 3

6 3 11

6 4 2

24 13 22

3 4 5 2

3 7 0 1

2 4 1 1

3 7 4 5

11 22 10 9 406

Bu veriler esas alndnda; Atak ve cesur ol! Bir gn geriye baktnda yaptklarndan ok yapmadklarn iin piman olacaksn ifadesi en ok ilgi eken zl sz olurken bunu sras ile; Hayatnz kt bir yola girmise, unutmayn; direksiyondaki sizsiniz ve Dnya karlatn frtnalarla deil; gemiyi limana getirip getirmediinle ilgilenir zl szleri izlemitir. Sk almak bir insann karakterini ortaya karr. Bazlar kollarn svarlar, bazlar burun bkerler, bazlar ise ortalkta grnmezler bile ifadesi ise mevcut seenekler iinde en az ilgi eken ifade olmutur. 4. SONU VE DEERLENDRME Bu almada MYO rencilerinin niversite ve mesleki eitimi anlamlandrmalar, bu konularda farkndalklarnn artrlmas ve hayat alglamalarnn gelitirilmesi hedeflenmitir. Bunun iin verilen aratrma ve kompozisyon devlerinin rencilerin tamamnca yapld, bu uygulamann kendini tanma, hayat anlamlandrma, hedefler oluturma, niversite kavramn anlamlandrma, okunan program kavrama, mezun olunca mesleki olarak neler yaplabileceini kavrama, aratrma yapp uygun bilgiye ulama, dnce retme, kendini 183

ifade etme ve kendine gvenme konularnda rencilerce farkl oranlarda faydal bulunduu anlalmtr. Uygulama yaplan renciler, bu uygulamann devam etmesini ve dier rencilere de benzer uygulamalarn yaplmasn istediklerini belirtmilerdir. Uygulama yaplmam olan renciler de byle bir uygulama yapmak istediklerini, bundan fayda salayacaklarn beyan etmilerdir. Byk bir blm ailelerinin en yksek tahsilli yeleri olan MYO rencilerine, aileleri tarafndan niversite, niversite eitiminin kazandrdklar, iyi bir renci olmak iin yaplmas gerekenler hakknda yeterli bilgi ve ynlendirme yaplamamaktadr. Drt yllk fakltelerde renim hakk kazanamam olmak, toplumda iki yllk MYO mezunlarnn sayg grmedii ve altklar ilerde parasal kazanlarnn daha dk olaca nyarglar; moral bozukluu, ilgisizlik, motivasyon eksiklii, mesleki eitimin, bu eitimin verildii okullarn, buralarda renilecek konularn ve alnacak diplomalarn ciddiye alnmamas sonularna varmaktadr. Bu silsile hocalarn, niversiteyi, hayat ve son olarak da kendilerini ciddiye almamaya kadar uzanmaktadr. En ac verici tespitlerden biri de rencilerce renmeye ve almaya kar diren gsterilmesidir. zerinde dnmek ve kompozisyon yazmak iin seenekler arasnda yer verilen Sk almak bir insann karakterini ortaya karr. Bazlar kollarn svarlar, bazlar burun bkerler, bazlar ise ortalkta grnmezler bile zl sznn en az ilgi eken ifade olmas bu tespit ile paralellik arz etmektedir. niversite snav sonucunda kendisini baarsz bulan, ikinci snf bir renim ve meslee mecbur olmak durumunda alglayan rencilerin teknik eleman, ara eleman, yetki ve sorumluluklar, toplum iinde oynanacak roller gibi konularda yeterli bilgi edinme ve bu bilgileri anlamlandrma abas bulunmamaktadr. Pek ok MYOnda yeterli teknik, sportif ve sosyal donanmlarn gereken dzeyde bulunmamas ile bu fikirler glenmektedir. Arkadalar ile vakit geirmek, derslerde, konferanslarda ve seminerlerde dahi konumak, plansz ve amasz zaman doldurmak eylemleri ile meslek edinmek, niversite kltr edinmek, dnmeyi ve renmeyi renmek, fikir retmek, yapc eletirel bak gelitirmek olgular skalanmaktadr. Grlen eitim; sra stmak ve zorla snf geirilmek, sonunda da bir ie yaramayaca dnlen bir diploma almak ya da alnmasa bile herhangi bir kayba uramamak eklinde deerlendirilmektedir. zet olarak ifade edilen bu bulgular esas alndnda MYO rencilerine; niversitenin, niversite kltrnn, grdkleri mesleki teknik eitimin ve getirilerinin, sahip olacaklar mesleklerin zelliklerinin yannda hayatn da anlatlmas gerektii, hatta bu gerekliliin eitimlerinin banda yaplmasnn elzem olduu anlalmaktadr.

184

Kaynaklar 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 2547 sayl Yksekretim Kanunu, Resmi Gazete: 4.11.1981 MEB-YK Meslek Yksekokullar Program Gelitirme Projesi, (2002)naat Program, naat Program htisas Komisyonu, Yenign, K. Grel, M. A. (2004)Trkiyedeki naat Mhendislii Eitiminin Deerlendirilmesi ve Baz neriler, I.Ulusal Mhendislik Kongresi Eski Foa, zmir, ahin. B. Karamustafa, K. Kargn. F. (2007) Mesleki Teknik Eitimde Tantm ve Cazibe Oluturma, III. Ulusal Meslek Yksekokullar Mdrler Toplants, s.168-, III. Ulusal Meslek Yksekokullar Mdrler Toplants, (2007) Sonu Bildirisi, s.191196. Yazc. E. Bacanl. H. Baak. S. Durgun. . Babu. A. Akn. F. Durgun. G. Tademir. H. Tokurolu. B. Okur. M. A. Parlt. C. zaydn. M. all. S. (2003) Trk niversite Genlii Aratrmas- Trk niversite Genliinin Sosyo-Kltrel Profili Gazi niversitesi. Frat. Z.Y. zel. N. (2003)Uluda niversitesi Meslek Yksekokullarnda Okuyan rencilerin alma Hayatndan Beklentileri zerine Bir Deerlendirme Endstri likileri ve nsan Kaynaklar Dergisi,; 5:1-15

185

MESLEK YKSEKOKULLARINDA BR RENME FAALYET OLARAK KULLANILAN TEKNK GEZLERN ETME VE RENC GELMNE ETKLER: AH EVRAN NVERSTES KAMAN MESLEK YKSEKOKULU RNE
Serdar KORKMAZ Ahi Evran niversitesi, Kaman Meslek Yksekokulu, naat Program

ZET Bu aratrmada Meslek Yksekokullar naat Teknolojisi Programlarnda bir renme unsuru olarak kullanlan teknik gezilerin renciler zerindeki etkileri aratrlmtr. Teknik gezilerin saysnn ve ieriinin yeterlilii, nerelere teknik gezilerin yaplmasnn istendii, teknik geziler srasndaki i gvenlii, derslerin anlalmasna teknik gezi faaliyetlerinin etkileri, elde edilen bilgilerin kayt altna alnp alnmad ve teknik gezilerin meslei sevmeye yardmc olup olmad rencilere uygulanan bir anket almas ile belirlenmitir. Elde edilen sonular tablo ve grafikler yardm ile almada sunulmutur. rencilerin en ok antiyelere teknik gezi dzenlenmesini (93 renci; %81,57)istedikleri aratrma sonucunda belirlenmitir. Ayrca aratrma kapsamnda teknik gezi faaliyetlerinin rencilerin %97sine katk salad sonucuna ulalmtr. Anahtar Kelimeler: Meslek Yksekokullar, Teknik Gezi, renme Faaliyetleri, naat Teknolojisi, alma Ortamlar 1.GR Gnmzde en deerli niteliklerden biri de bilgi ve beceridir. zellikle internet ann (World Wide Web-Dnya apnda A) yaygnlamas bilgiye ulamay son derece kolay hale getirmitir. Ancak kolay elde edilen bilgi her zaman doru olmayabilir. Bu nedenle doru bilgiye ulamak iin en doru ve en gvenilir yol bilginin kaynandan bilgiyi almaktr. Dnyada olduu gibi lkemizde de teknik bilgi ve teknik beceriye sahip teknik elemanlarn deeri ve nemi olduka fazladr. Teknik bilgiye ve beceriye sahip kiiler daha gvenilir, daha kaliteli ve daha bilinli biimde retim gerekletirirler. lkemizde teknik eitim liseler, raklk eitim merkezleri, halk eitim merkezleri, meslek yksekokullar, faklteler, meslek edindirme kurslar gibi birimlerce verilmektedir. Bu birimler Milli Eitim Bakanl(M.E.B.)na ya da Yksek retim Kurulu (Y..K.)na bal olarak faaliyetlerini srdrmektedirler. Bunlarn dnda zel sektrde de kurslar, eitim seminerleri, konferanslar v.b. yntemlerle teknik eitim gerekletirilmektedir. Teknik eitimde nemli hususlardan birisi de yerinde grerek renmeyi bilgi ve beceri edinmeyi salayan teknik gezi faaliyetleridir. Teknik geziler sayesinde renim gren bireyler edindikleri bilgileri uygulamaya nasl geirebileceklerini grebilmektedirler. Mesleki eitimde teknik geziler, rencinin sektr tanmas, alm olduu eitim srasnda gerek staj srasnda ve gerekse mezuniyet sonrasnda rencinin alma alanlarn renmesi ve bu konuda bilgilenmesi iin olduka nemlidir. Teknik geziler gerek okullarn var olduklar yerleim merkezlerindeki ve gerekse lkenin deiik yrelerinde yer alan sektrn nde gelen kurulularna yaplmaldr. rencilerin bilgi, deneyim ve tecrbelerini artrmak iin kamu ve zel sanayi irketlerine teknik geziler dzenlenmelidir. 186

rencilerin bulunduklar programlarla ilgili i yerlerine geziler dzenlenmeli, rencilerin aldklar eitim ve retimi kullanacaklar alanlar tantlmaldr[1]. Uluda niversitesi, Teknik Bilimler Meslek Yksekokulu olduka geni imknlara sahip olan sanayi kurulularna teknik geziler dzenlemi; rencilerin bilgi ve becerilerinin artrlmasna katk salam bir meslek yksekokuludur. niversitede 2001-2003 yllar arasnda endstri ilikilerinin geliimine dayal almalar, teknik geziler ve anlamalar yaplmtr. Bu almalar u ekildedir[2]:
Tablo 1. Endstri ile programlar arasndaki ikili anlama ve protokoller [2]

PROGRAMLAR

KL ANLAMALAR-

Bilg.Dest.Tasarm Program

Bilg.Dest.Tasarm Program

3 4 5

Bilg.Dest.Tasarm Program Bilg.Dest.Tasarm Program Bilg.Dest.Tasarm Program

PROTOKOLLER Visualnastran 4D Mechanism Design-Analysis And Tekno-Tasarm Firmas Simulation Software Kullanmaretme Anlamas SOLIDWORKS Design Software UMTA Firmas Kullanmaretme Anlamas Visicad/CAM D/P Software Kullanmaretme 3C CAD/CAM Firmas Anlamas Mcevher ve Hediye Tak Tasarm Firmas Tasarm Proengineer Software Kullanmaretme INFORMATIK A.. anlamas Souk Depolar Servis ve Bakm Anlamas Tamamland letgaz A.. (334 kii Doal Gaz Tesisatl sertifikalandrld) LPG Doalgaz (60 kii Dnmcl sertifikalandrld) (24 kii Polietilen Kaynakl sertifikalandrld) Kalite Kontrol ve KimyasalObasan A.. Mikrobiyolojik Analizler Kalite Kontrol ve Emine Erkan Yemek San. KimyasalA.. 187 UU Veteriner Fakltesi

ENDSTR KURUMLARI

6 7 8 9 10 11 12

klimlendirme-Soutma Program Doalgaz-Istma Program Doalgaz-Istma Program Doalgaz-Istma Program Doalgaz-Istma Program Gda Teknolojisi Program Gda Teknolojisi Program

13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

Mikrobiyolojik Analizler Kalite Kontrol ve Oul Bal-Gda San Gda Teknolojisi Program KimyasalTic.Ltd.t. Mikrobiyolojik Analizler Mutfak Aletlerinin Kalite Gda Teknolojisi Program noksan A.. Kontrol Testleri naat Demirlerinin Makina Program Malzeme Bursa Makina Mh.Odas Muayeneleri Anlamas Cimatron Cad/Cam Eitim Makina Program UMTA Firmas birlii Anlamas Makina ve Otomotiv Grup Ba Yetitirme BOSCH A.. Program Program Otomotiv Program Entegre Eitim projesi FIAT-TOFA A.. S7-200 PLC Sertifika Elektrik Program Kurslar Operator Panel (OP7) Elektrik Program Sertifika Kurslar Mikroilemciler (PIC) Elektrik Program Sertifika Kurslar STA A.-Uluda St ve St rnleri niversitesi STA A. program Eitim birlii Anlamas

Tablo 1den de anlald zere toplam yedi (7) programda toplam yirmi iki (22) adet anlama, protokol, teknik gezi, kurs, analiz faaliyetler yaplmtr. Bylelikle rencilerin okul-sanayi ibirlii sayesinde okul sonras i hayatn tanmalar ve i hayatna hazrlanmalar salanmtr. Grafik Teknikerlii Programnn Deerlendirilmesi isimli almada yazarlar Grafik Teknikerlii Programnda okuyan rencilere piyasann talepleri dorultusunda eitim verilmesi ve ilgili endstri kurum ve kurulular ile ibirliinin salanmasnda teknolojik donanm ile teknik geziler ve stajlarn nemli rol olduunu vurgulamlardr. renciler ise endstri stajlarnn amaca ulat konusunda kararsz kalm; teknik gezilerin yeterli olduu ve teknik donanmn yeterli olduu grlerine ise katlmamlardr. Bu bulgular, Grafik Teknikerlii Programnn okul-sanayi ibirlii ve teknik donanm bakmlarndan nemli sorunlarla kar karya bulunduunu gstermektedir. Btn bunlar, Grafik Teknikerlii Programnn, yeniden yaplanmasnn kanlmaz olduunu gstermektedir eklinde deerlendirilebilir [3]. 2005-2006 retim yl birinci dneminde Kuzey Kbrs Trk Cumhuriyeti (KKTC) niversitelerinde, retmen yetitiren alan retmenlii programlarnda renim gren 71 retmen adaynn gzlemleri ile bir aratrma yaplmtr. Bu aratrmann sonularna gre retmen adaylarnn bir retim yntemi olarak gezileri kullanma yzdeleri tablo 2de verilmitir [4].

188

Tablo 2. retmen adaylarnn bir retim yntemi olarak gezileri kullanma skl ve yzdeleri

Teknik Gezi Skl Her Zaman Sk Az Hi Toplam

Yzde 5,6 7,0 45,1 42,3 100,0

Mhendislik eitimdeki bir dier sorun da lke apndaki niversitelerin eitim standartlarnn birbirinden farkl olmasdr. Buna rnek olarak retim eleman saylarndaki ve ders ieriklerindeki farkllklar ile staj, laboratuar, teknik gezi ile eitici ve retici sosyal etkinliklerin saylar ve niteliklerindeki farkllklar saylabilir[5]. Erciyes niversitesinde rencilerin bilgi ve grglerini artrmak, mevcut uygulamalara ilikin almalarla ilgili haber almalarn salamak iin, Kayseri'deki 650 civarndaki KOB'lere teknik geziler dzenlenmi; bu geziler srasnda, kurulularn ynetim anlay ve insan kaynaklarndan faydalanma, kalite ynetimi almalar ile ilgili bilgiler alnmtr[6]. Bylece rencilerin yetkili kiilerce bilgilenmesi salanmtr. Birinci ve Ko almalarnda derslerdeki kuramsal bilgilerin uygulamalara nasl aktarld, lokal yada global lekte, renci teknik gezileri dzenleyerek mhendislik yaplarnn retim yeleriyle birlikte incelemesi ya da kamera ekimi, fotoraf, slayt, cd, internet gibi vastalarla bu incelemenin snf ortamna tanmas yntemiyle rencilere gsterilmesi gerektiini vurgulamlardr. Bu yntem sayesinde rencilerin rendiklerinin uygulanabilir olduu gereini daha iyi kavrayacaklarn belirtmiler. Ayrca bu sayede yaplar incelenirken rencilerin anlatlanlar zmseyerek bilgilerin uygulama ortamna nasl aktarldn reneceklerini belirtmilerdir[7]. Yaplan bir dier aratrmada ise Okur ve arkadalar yapm olduklar anketlerin sonularna gre katlmclarn byk ounluunun lisans eitimleri srasnda dzenlenen renmeyi kolaylatrc seminer, teknik gezi gibi faaliyetlerin eitimlerine katks olduunu dnmektedirler[8]. 2. ALIMANIN NEM Bu alma teknik eitimde bir retim yntemi olarak kullanlan teknik gezilerin faydalarn belirlemek amac ile yaplmtr. Eitim sadece drt duvar ierisinde verilen bilgilendirme faaliyeti olarak kalmamaldr. evre ile uyum halinde yeni teknolojilerden haberdar olunacak bir eitim zellikle teknik eitim veren kurulularda vazgeilmez bir unsur olmaldr. Okul evresindeki sanayi kurulular ve imalat alanlar rencilerin meslei renmelerine, i hayat ile ilgili tecrbe edinmelerine fayda salamaktadr. Bu faydalarn hangi dzeyde olup olmadnn belirlenmesi amacn tayan bu alma teknik eitimde grerek renme faaliyetlerinin renciler zerindeki olumlu-olumsuz etkilerinin belirlenmesini salamak amac ile yaplmtr.

189

3. ANKET UYGULAMASI Anket Ahi Evran niversitesi Kaman Meslek Yksekokulu naat Blm naat Teknolojisi Program rencilerine uygulanmtr. Toplam katlmc says 114 (Yz on drt) olmutur. Bu katlmclar birinci snf ve ikinci snf normal retim ve ikinci retim rencilerinden olumaktadr. Katlmclara teknik gezilerin deerlendirilmesine ynelik on iki adet soru yneltilmi; sorularn cevaplar aratrma erevesinde tablo ve grafiklerle yorumlanmtr. 4. BULGULAR VE YORUM naat Teknolojisi Blm iki yllk olarak niversitelerin meslek yksekokullar bnyesinde faaliyet gstermektedir. Drt yaryl olmak zere toplam iki yl sre ile eitimini baar ile tamamlayanlara Teknikerlik diplomas verilir. Mesleki eitim herhangi bir meslek dalnda bilgi beceri kazandrma faaliyetlerinin btnn oluturmaktadr. Bu eitim sresince bireylere meslek eitimi, meslek becerileri ve meslee ait teknik bilgiler verilmektedir. retim lkemizde Milli Eitim Bakanl, Yksekretim Kurulu gibi kurumlara bal olarak srdrlmektedir. Bu kurumlardaki eitim retmenler, akademisyenler yani teknik bilgi beceriye sahip kiiler tarafndan verilir. retim srasnda eitli yntem ve teknikler uygulanr. Bu yntem ve tekniklerin en yaygn olarak kullanlan ise dz anlatm biimdir. Ancak gnmzde bilginin srekli yenilendii ve gncellendii dnlrse sadece dz anlatm biiminde bit eitimin yeterli olamayaca aikrdr. Bireylerin bilgiye kaynandan ulamalarn salamak ve grerek, yaparak beceri ve bilgi kazandrmak ise daha faydal ve kalcdr. Bu sebeple retim kurumlarnda teknik gezilere byk nem verilmektedir. Anket uygulamasnn yapld Ahi Evran niversitesi Kaman Meslek Yksekokulunda bir sene ierisinde gerekletirilen teknik geziler Tablo 3de belirtilmitir.
Tablo 3. Ahi Evran niversitesi Kaman Meslek Yksekokulunda Son Bir Ylda Yaplan Teknik Geziler

TARH 06.10.2008 15.10.2008 20.05.2008

GEZ YER Tula Fabrikas Makissos Termal Otel Beton Santrali (ifa naat)

04.03.2009 antiye 27.04.2009 Baraj Yapsnn ncelenmesi 21.05.2009 Organize Sanayi antiyesi 02.10.2009 Karayolu antiyesi 03.11.2009 Yap Fuar 09.11.2009 antiye(Gne naat) 09.11.2009 antiye (ifa naat)

ADRES-KONUM Kaman/KIREHR Baba-Merkez/KIREHR Kaman/KIREHR A.E.. Merkez Kampus naat Baba-Merkez/KIREHR Hirfanl Baraj-Kaman/KIREHR Organize Sanayi BlgesiKaman/KIREHR Kaman-Ankara Blnm Yol Projesi YEM Altnpark/ANKARA Meteoroloji KarsKaman/KIREHR Merkez-Kaman/KIREHR

190

Tablo 3de belirtilen yerler okulun bulunduu blgeye yakn olmas, ulamn kolay gerekletirilebilecei dncesi ile tercih edilmitir. rencilerin hem blgedeki ina faaliyetlerinden haberdar olmas amalanm; hem de bu retim ve ina faaliyetlerinden teknik bilgi edinmeleri salanmtr.

ekil 1. Teknikerlik Eitiminin Bu Meslei Yapabilmek in Yeterlilii Yaplan anket uygulamasnda rencilere Eitiminizin bu meslei yapabilmeniz iin yeterli olduunu dnyor musunuz? eklinde yneltilen soruya rencilerin % 34,21i (39 renci) yeterli olacan dnyorum cevabn vermitir. Bu cevab %26,32 oranla (30 renci) orta derecede yeterli olacan dnyorum seenei izlemitir. Edindikleri bilgilerin bu meslei yapmakta ok az derecede yeterli olacan dnenler ise toplamn % 13,16sn (15 renci) oluturmaktadr. Bu soruyu 3 renci (%2,63) bo brakm; 3 renci de (%2,63) edindikleri bilgilerin bu meslei yapmak iin az derecede yeterli olacan dnmektedirler. ekil 1de de grld gibi rencilerin yardan fazlas 24+39=63 renci(%34,21+ % 21,05 = % 55,26) edindikleri bilgilerin bu meslei yapmak iin ok yeterli ,yeterli oluunu dnmektedirler. rencilere anket kapsamnda sorulan sorularda birisi de Eitiminiz srasnda hangi faaliyetlerin arlkl olarak yaplmasn istersiniz? olmutur. Bylelikle rencilerin tercihlerinin dikkate alnmas salanabilmektedir.

191

ekil 2. rencilerin Eitimleri Srasnda Hangi Faaliyetlerin Arlkl Olarak Yaplmasn stedikleri

rencilerin eitimleri srasnda hangi faaliyetlerin arlkl olarak yaplmasn istedikleri anket kapsamnda sorulmu; elde edilen cevaplar frekans ve yzde olarak ekil 2de gsterilmitir. Birden ok seenein iaretlenebildii bu soruya toplam 189 cevap verilmitir. Verilen cevaplara gre toplam yantlarn en byk payn %36lk oranla teknik geziler almtr. Teknik gezileri srasyla % 24lk oran ile uygulamal eitimler (staj, atlyev.b.), %10luk oran ile eitim kurslar ve aratrma-uygulama devleri, %9luk oran ile deneyler, %6 ile grup almalar, %3 ile sunumlar ve %2 ile teorik ders anlatm faaliyetleri izlemektedir. Elde edilen bilgilerden de anlald gibi teknik eitim gren renciler teknik gezi faaliyetlerinin arlkl olarak yaplmasn istemektedirler.

ekil 3. Dzenlenen Teknik Gezilerin rencilere Faydas

192

Anketin uyguland Kaman Meslek Yksekokulunda naat Teknolojisi Programnda 06.10.2008-09.11.2009 tarihleri arasnda eitli imalatlarn yapld antiyelere toplam 10 (on) adet teknik gezi yaplmtr(Bkz. Tablo 3). Bu teknik gezilerin rencilerin mesleki bilgilerine katklarn renebilmek iin sorulan soruya ankete katlan tm renciler cevap vermitir. Verilen cevaplara gre rencilerin %68i (78 renci) yaplan teknik gezilerin mesleki bilgilerini arttn, %16s (18 renci) teknik geziler sayesinde sektrden farkl insanlar tandklarn belirtmilerdir. rencilerin %16s ise yaplan teknik gezi faaliyetlerinin ok yararl olduunu dnmemektedirler.

ekil 4. Yaplan Teknik Gezilerin Saysnn Yeterlilii

Yaplan teknik gezilerin renciler zerinde katksnn yksek olduunu ekil 3deki pasta grafiinden de anlalmaktadr. rencilere olumlu ynde katklarnn olduun tespit edilen bu faaliyetlerin saylarnn yeterli olup olmad da bu aratrma erevesinde irdelenmitir. rencilerin %21i (24 renci) yaplan teknik gezilerin saysn ok yeterli bulmaktadrlar. rencilerin %11 i (12 renci) teknik gezi faaliyetlerinin yeteri kadar yapldn dnmektedirler. Soruya cevap veren her renciden biri (%21+%11=%32) teknik gezi faaliyetlerinin yeterli adette yapld grn belirtmi; % 68i ise yaplan teknik gezi faaliyetlerini orta derecede yeterli (%18;21 renci), az (%18;21 renci) ve ok az (%32;36 renci) olarak nitelemilerdir. Sonulara bakldnda teknik gezi faaliyetlerinin saysnn artrlmasnn faydal olaca grne ulalabilmektedir.

193

ekil 5. Teknik Gezilerin eriinin Yeterlilii

Teknik eitim verilen kurum ve kurulularda verilen eitimin ieriinin sanayi sektr iin byk nemi vardr. Nitekim lkemizde de Bologna Sreci kapsamnda sanayinin teknik elemanlarda arad niteliklerin aratrlmas planlanmaktadr. Teknik hizmet gerekletirecek olan bir eleman iin sanayinin bekledii nitelikleri karlamak demek; kiinin mezun olduunda zel bir kurum yada kuruluta mesleini gerekletirebilmesi demektir. Bu amala eitim alan rencilere yaplan teknik gezilerin ieriinin yeterlilii sorulmu; cevaplar ekil 4de gsterilmitir. Verilen cevaplara gre ankete katlan 114 renciden 27 si (%23,68) yaplan teknik gezilerin ieriinin ok yeterli olduunu belirtmilerdir. 15 renci (%13,16) teknik gezi ieriklerini yeterli bulurken; 12 renci ise (%10,53) teknik gezi ieriklerinin yetersiz olduunu dnmektedirler. Verilen cevaplarda en byk pay teknik gezi ieriklerini orta derede yeterli bulan renciler (45 renci,%39,47) oluturmaktadr. Cevaplar incelendiinde rencilerin 102si (27+15+45+15+12=102, %100-%10,53=%89,47) teknik gezi ieriklerinin farkl derecelerde (ok yeterli, yeterli, orta derecede yeterli, az yeterli) de olsa yeterli bulduklar sonucuna ulalmaktadr.

194

ekil 6. Teknik Gezilerin Salad Katklar

Teknik gezi uygulamalar retim yntemlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Kaman Meslek Yksekokulunda yaplan teknik gezilerin rencilere salad katklar belirleyebilmek amacyla rencilere Teknik gezilerin size salad katklar nelerdir? Maddeler halinde yaznz sorusu yneltilmitir. Verilen cevaplar rencilerin kaleme aldklar cevaplar olup; tamamen teknik gezilerden saladklar faydalar gstermektedir. Bu soruya rencilerin %26 s (30 renci) yant vermemitir. Teknik gezilerin salad katklar ile ilgili verilen cevaplarn en byk dilimini %21 (24 renci) ile bilgiyi uygulamaya dkme oluturmaktadr. rencilerin yaklak bete biri edindikleri bilgileri teknik geziler sayesinde uygulamaya dktklerini belirtmilerdir. Srasyla meslek hayatna hazrlk (%18, 21 renci), daha ok mesleki bilgi (%16, 18 renci), daha kolay kavrama ve anlama (%11, 12 renci), farkl insanlarla tanma (%5, 6 renci) ve yap malzemelerini yakndan tanma (%3, 3 renci) dnceleri izlemektedir. rencilerin %74 (%100-%26) soruya cevap vermi; teknik gezilerin kendilerine nasl fayda saladn belirtmitir. Bu sonular teknikerlik eitimi alan her drt renciden nn teknik gezilerde olumlu bilgi, beceri ve davranlar kazandn ortaya koymaktadr.

195

ekil 7. Teknik Gezilerin Yaplmas stenilen Kurum, Kurulu ve Firmalar

Teknik gezilerin eitlilii ve ierii daha nceden planlanmaldr. Bylece rencilerin bu faaliyetlerden daha ok yararlanmalar salanabilir. Bu amala rencilere bundan sonra yaplacak teknik gezilerin hangi kurum, kurulu ve firmalara yaplmasn istedikleri sorulmutur. Birden ok seenein iaretlenebildii bu soruda toplam drt yz elli (453) seenek iaretlenmi; dier seeneinde herhangi bir renci fikir belirtmemitir. Toplam yz on drt rencinin ankete katld hatrlandnda her rencinin yaklak olarak ortalama drt seenei iaretledii sylenebilir. Verilen cevaplar incelendiinde rencilerin en ok antiyelere teknik gezi dzenlenmesini (93 renci; %81,57)istedikleri sonucu ortaya kmtr. antiyeler bilgi, beceri ve tecrbenin en ok kullanld alma ortam olmas sebebiyle rencilerin tercihlerinde ilk sray alm olabilir. Teknik gezi yaplmas istenen kurum, kurulu ve firmalardan kinci srada olan ise beton santralleri (78 renci; %68,42)dir. Laboratuarlar (Beton, Geoteknik...v.b.) ise rencilerin en az gezi yaplmasn istedii uygulama alan olarak belirlenmitir. Kaman Meslek Yksekokulu bnyesinde yaplan teknik gezilere bakldnda ise yaplan toplam on teknik gezinin altsnn (%60) antiyelere yapld grlmektedir (Bkz. Tablo 3).

196

ekil 8. Derslerin Daha Kolay Anlalmasna Teknik Gezilerin Etkisi

Teknik geziler bir retim yntemi olarak kullanlabilmektedir. Eitim ve retimde her ne kadar okul ii ve snf ii uygulamalar ve teorik anlatmlar yaygn olsa da eitli retim faaliyetleri ile de derslerin kolay anlalabilmesi salanabilmektedir. rencilere renimleri sresince yaplan teknik gezilerin derslerini anlamalarna faydal olup olmad sorulmu; sonular ekil 8de gsterilmitir. Sonulara gre rencilerin yarya yakn (51 renci; %45) teknik gezilerin dersleri anlamalarna ok faydas olduunu belirtmilerdir. Teknik gezilerin hi faydas olmadn dnenler ise %3 (3 renci)dir. Genel olarak bakldnda rencilerin %97si deiik dzeylerde (ok faydal, faydal, orta derecede faydal, az faydal) de olsa teknik gezilerin faydal olduunu dnmektedirler.

ekil 9. Teknik Geziler Srasnda Gvenlii Hakkndaki Grler

197

Gvenlik bir i ortamnda salkl biimde almak iin vazgeilmez bir unsurdur. naat Teknikeri olacak rencilerin teknik geziler srasndaki i gvenlii izlenimlerini almak iin anket erevesinde teknik geziler srasndaki i gvenlii hakkndaki grleri sorulmutur. Buna gre rencilerin %26,32si (30 renci) teknik geziler srasndaki i gvenliinin ok iyi dzeyde olduunu belirtmilerdir. rencilerin grlerinin younlat gr ise gvenlik nlemlerinin az olarak nitelendirildii seenek olmutur. Buna gre rencilerin %31,58i (36 renci) gvenlik nlemlerinin az olduunu dnmektedir. Bu sorunun cevaplar incelendiinde rencilerin i gvenlii konusunda birbirlerinden ok farkl dncelere sahip olduu grlmektedir. Bu durumda yaplan ie gre alnmas gereken i gvenlii tedbirlerinin temel unsurlar rencilere retim elemanlar, antiye grevlileri ve yetkili kiiler tarafndan daha detayl bir biimde anlatlmaldr.

ekil 10. Teknik Geziler Srasnda Bilgi Veren Kiiler

Teknik geziler srasnda bilgi veren kiilerin nitelikleri teknik geziden salanacak yarar dorudan etkilemektedir. Teknik geziler srasnda bilgi veren kii yaplan i ve takip edilen ileyi hakknda gerekli ve yeterli bilgi birikimine, beceriye ve tecrbeye sahip olmaldr. Anket yaplan rencilere birden ok seenei iaretleyebilecekleri teknik geziler srasnda kimlerin bilgi verdii sorusu sorulmutur. Verilen cevaplar incelendiinde teknik geziler srasnda en ok %26 oranla ders sorumlusunun bilgi verdii grlmektedir. Teknik geziler srasnda en az bilgiyi ise %3 oranla makine-kumanda operatrnden aldklar belirlenmitir. Teknik sorumlu, irket yetkilisi ve mhendisin teknik geziler srasnda bilgi verme yzdeleri ise %19 (51 renci) olarak bulunmutur.

ekil 11. Teknik Geziler Srasnda Elde Edilen Bilgilerin Kayt Edilip Edilmedii

198

renme-retme faaliyetlerinde bilgiyi kayt altna almak nemli bir unsurdur. nsan yaps gerei duyduklarnn bir blmn zaman ierisinde unutur. Unuttuu bilgileri kullanmak iin yeniden hatrlamas gerekmektedir. Bunun iin de elde ettii bilgileri kayt altna almas gerekmektedir. renciler teknik geziler srasnda eitli retim, imalat, uygulama ve becerileri grme imkan bulurlar. rencilerin teknik geziler srasnda grdkleri eitli retim, imalat, uygulama ve becerileri kayt altna alp almadklar sorulduunda verilen cevaplar incelenmi; ekil 11deki sonular ortaya kmtr. Sonulara gre teknik gezi faaliyetlerine katlan rencilerin yarsndan fazlas (%58;66 renci) edindikleri bilgileri kayt altna aldklarn belirtmilerdir. Kayt altna alma ileminin nemi ve gereklilii ileriki dnemlerde bu bilgilerin kullanlmas iin gereklidir. Edindikleri bilgileri kayt altna almayan rencilerin de kayt tutmalarn salamak iin her teknik gezi faaliyetinden sonra rencilerden bu gezi ile ilgili rendiklerini yazabilecekleri bir kompozisyon yazmalar istenebilir. Bylelikle teknik gezi faaliyetlerinde renilenler rencilerin kendi anlatmlar ile kayt altna alnm olur.

ekil 12. Teknik Gezilerin Meslei Sevmeye Yardmc Olup Olmad

rencilerin teknik geziler sayesinde bilgi, beceri ve tecrbe kazandklar aratrma erevesinde de grlmektedir. Uygulama alanlarn grerek renciler gelecekte grev alacaklar, iinde bulunacaklarn i ortamn tanma frsat bulmaktadrlar. Bylece ilerini severek yapabileceklerdir. Teknik gezilerin bu meslei sevmeye yardmc olup olamad sorulduunda rencilerin yarya yakn (%47,37, 54 renci) teknik gezilerin meslei sevmelerine ok faydas olduunu sylemilerdir. rencilerin %21,05i (24 renci) ise teknik gezilerin meslei sevmelerine yardmc olduunu belirtmilerdir. Hibir renci teknik gezilerin meslei sevmelerine yardmc olmad grn tamamaktadr. Bu yantlardan da anlald gibi teknik geziler eitli dzeylerde olmak zere btn rencilerin bu meslei sevmelerine yardmc olmaktadr.

199

5. SONU VE NERLER Ahi Evran niversitesi Kaman Meslek Yksekokulu rnek alnarak teknik gezilerin rencilere faydalarnn neler olduunu belirlemek amacyla yaplan aratrma sonucunda u sonulara ulalmtr: rencilerin % 34,21i (39 renci) eitimlerinin bu meslei yapmak iin yeterli olduunu dnmektedirler. Yantlarn tmne bakldnda ise rencilerin yardan fazlas 24+39=63 renci(%34,21+ % 21,05 = % 55,26) edindikleri bilgilerin bu meslei yapmak iin ok yeterli veya yeterli oluunu dnmektedirler. rencilerin aratrma kapsamnda eitimleri srasnda hangi faaliyetlerin arlkl olarak yaplmasn istedikleri aratrlm toplam yantlarn en byk payn %36lk oranla teknik geziler almtr. Elde edilen bilgilerden de anlald gibi teknik eitim gren renciler teknik gezi faaliyetlerinin arlkl olarak yaplmasn istemektedirler. Teknik gezilerin rencilerin mesleki bilgilerine katklarn aratrma kapsamnda incelenmi ve rencilerin %68i (78 renci) yaplan teknik gezilerin mesleki bilgilerini arttn, %16s (18 renci) teknik geziler sayesinde sektrden farkl insanlar tandklarn belirtmilerdir. rencilerin %16s ise yaplan teknik gezi faaliyetlerinin ok yararl olduunu dnmemektedirler. Teknik geziler sayesinde rencilerin i hayatn tandklar, bilgilerini artrdklar sonucuna varlmtr. Her renciden biri (%21+%11=%32) teknik gezi faaliyetlerinin yeterli adette yapld grn belirtmitir. Sonulara bakldnda teknik gezi faaliyetlerinin saysnn artrlmasnn faydal olaca grne ulalabilmektedir. rencilerin %74 (%100-%26) teknik gezilerin kendilerine nasl fayda saladn belirtmitir. Bu sonular teknikerlik eitimi alan her drt renciden nn teknik gezilerde olumlu bilgi, beceri ve davranlar kazandn ortaya koymaktadr. rencilerin en ok antiyelere teknik gezi dzenlenmesini (93 renci; %81,57)istedikleri aratrma sonucunda belirlenmitir. Aratrma sonularna gre rencilerin %97si deiik dzeylerde (ok faydal, faydal, orta derecede faydal, az faydal) de olsa teknik gezilerin faydal olduunu dndkleri sonucuna ulalmtr. rencilerin teknik geziler srasnda kimler size teknik bilgi vermitir? sorusuna en ok %26 oranla ders sorumlusunun bilgi verdii sonucu ortaya kmtr. renciler teknik geziler srasnda en az bilgiyi ise %3 oranla makine-kumanda operatrnden aldklar belirlenmitir. Sonulara gre teknik gezi faaliyetlerine katlan rencilerin yarsndan fazlasnn (%58;66 renci) edindikleri bilgileri kayt altna aldklarn belirlenmitir. Teknik gezilerin bu meslei sevmeye yardmc olup olamad sorulduunda rencilerin yarya yaknnn (%47,37, 54 renci) teknik gezilerin meslei sevmelerine ok faydas olduunu belirlenmitir. rencilerden hibiri teknik gezilerin meslei sevmelerine yardmc olmad grn tamamaktadr. Bu yantlardan da anlald gibi teknik geziler eitli dzeylerde olmak zere btn rencilerin bu meslei sevmelerine yardmc olduu sonucuna aratrma kapsamnda ulalmtr.

200

Teknik gezilerin faydalarnn incelendii bu alma ile elde edilen bilgilere gre yaplmasnda olumlu sonular olmas beklenen neriler u ekildedir; rencilerin i gvenlii konusunda birbirlerinden ok farkl dncelere sahip olduu aratrma sonucunda grlmtr. Bu durumda yaplan ie gre alnmas gereken i gvenlii tedbirlerinin temel unsurlar rencilere retim elemanlar, antiye grevlileri ve yetkili kiiler tarafndan daha detayl bir biimde anlatlmas gelecekte bu meslei yapmaya aday olan renciler iin faydal olacaktr. Sonulara bakldnda teknik gezi faaliyetlerinin saysnn artrlmasnn faydal olaca grne ulalabilmektedir. Teknik gezilerin saylarnn ieriinin verimli olmas kayd ile artrlmas sayesinde renciler bu faaliyetlerden daha ok faydalanabileceklerdir. Teknik gezi faaliyetlerinin yararlar ve eksiklikleri tespit edilerek gelecekte daha nitelikli, ierii daha bilgi ve beceri dolu, teknolojik gelimelerin takip edilmesini salayan geziler gerekletirilebilir ve teknik eitime de katks salanabilir. Teknik geziler srasnda elde edilen bilgilerin kayt altna alnma ileminin nemi ve gereklilii ileriki dnemlerde bu bilgilerin kullanlmas iin gereklidir. Edindikleri bilgileri kayt altna almayan rencilerin de kayt tutmalarn salamak iin her teknik gezi faaliyetinden sonra rencilerden bu gezi ile ilgili rendiklerini yazabilecekleri bir kompozisyon yazmalar istenebilir. Bylelikle teknik gezi faaliyetlerinde renilenler rencilerin kendi anlatmlar ile kayt altna alnm olur.

Kaynaklar 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. I.Komsiyon Raporu, Meslek Yksekokullarnda Yeniden Yaplanma Ve Ynetim Modelleri, III. Ulusal Meslek Yksekokullar Mdrler Toplants, 8 - 9 Kasm 2007, Adana Ku, A., Arslan, R., Kaynak, G.Z., Meslek Yksekokulu-Sanayi birlii almalar,Uluda niversitesi, Teknik Bilimler Meslek Yksekokulu, Bursa nal, F.M., Akpnar, B., Grafik Teknikerlii Programlarnn Deerlendirilmesi, Frat niversitesi Eitim Fakltesi Eitim Bilimleri Blm, Dou Anadolu Blgesi Aratrmalar, Elaz, 2007 Sakall, M., Hrsen, ., znar, Z., retmen Adaylarnn Gzlemine Gre retmenlerin retim Yntemlerini Kullanma Sklklar, Yakn Dou niversitesi, 2006 Ceylan, H., Ceylan, H., Trkiyede Mhendislik Eitimi: Sorunlar Ve zm nerileri, Akademik Dizayn Dergisi, Say 2, Sayfa 49-51, 2007 Mteri Beklentilerinin Doru Belirlenmesi Ve Bir Uygulama, (Ulalabilecek Adres arsiv.mmo.org.tr/pdf/00000864.pdf 10.02.2010) Birinci, F., Ko, V., Trkiyede naat Mhendislii Eitiminin Genel Yaps ve Gelitirilmesi iin Yeni Yaklamlar, Ondokuz Mays niversitesi Mhendislik Fakltesi naat Mhendislii Blm, Samsun (Ulalabilecek Adres : www.1insaat.com/uploads/TrbBlogs/.../38580_1228231657_745.pdf 11.02.2010) Okur, A., Kaplan, S., Slar, V., Kl, M., (2007). Trkiyede Tekstil Mhendislii Eitimi: Mevcut Durum Ve Beklentiler, II. Tekstil Teknolojileri ve Tekstil Makineleri Kongresi, 2007

8.

201

NAAT TEKNKERL RENCLERN HAYATI ANLAMLANDIRMADA LM KAVRAMI ZERNE YAKLAIMLARININ NCELENMES

Latif Onur UUR*, Kahraman BA* *Ahi Evran niversitesi, Kaman MYO, naat Blm, Kaman, Krehir

zet Bu almada inaat teknikerlii rencilerinin hayatn anlamn, snrlln, bir sre olduunu daha iyi kavramalar ve geleceklerini anlaml amalar zerine bina etmek zere yaamlarn, yaama baklarn sorgulamalar amalanmtr. Bu amala Kaman MYO naat Program ikinci snf rencilerine bir saatlik bir uygulama esnasnda o gnn hayatlarndaki son gn olmas halinde neler yapacaklarn dnp birer kada maddeler halinde yazmalar istenmitir. Yazma almasnn ardndan dileyen rencilerin yazdklarnn tamamn ya da bir ksmn snf arkadalar ve hocalar ile paylaabilecekleri ifade edilmitir. Uygulama sonras; byle bir uygulama yapmaktan rahatsz olup olmadklar sorulan rencilerden olumsuz bir bildirim alnmam; bilhakis baz eyleri ilk defa dndklerini, o gnden itibaren baz dnce ve davranlarnda deiiklik olacan syleyen rencilerin miktar yardan fazla olmutur. Uygulamay izleyen gnlerde rencilerden bazlar annesine ya da babasna onu sevdiini sylediini, uzun sredir zr dilemek istedii kimseden zr dilediini, kabahatli bulduu birine syleyemedii eletirisini yaptn ifade etmitir. Buna ek olarak halen babasna olan sevgisini syleyemediini, babasnn kucana oturup sarlmak isteini ifade etmediini syleyen iki renci de bulunmaktadr. Anahtar Kelimeler: naat Teknikerlii eitimi, Yaam, lm, Hayatn anlamlandrlmas.

1. Giri nsann temel ruhsal gereksinimleri unlardr: Kii; grlmeye, tannmaya, ayrt edilmeye, deerlendirilmeye, iitilmeye, sevilip okanmaya ve cinsel ynden doyuma ulatrlmaya gereksinim duyar. Bu tr gereksinimlerinin karlanmas iin ona kendi yolunu ve hzn seme zgrl verilmeli, yanllar yapp bunlardan ders almas frsat tannmaldr. Kii, kendini ve br insanlar benimsemeye; kendisinin de dier kiiler tarafndan benimsenmesine gereksinim duyar. Bizler olduumuz gibi bir de ben olmay ister. Tek ve benzersiz bir birey halinde olgunlamak iin aba harcar (1). Kiisel bir model olmaldr. Ancak bu model insanlar tarafndan ou kez eriilemeyecek bir model deil, bir insan modeli olmaldr. yi bir insan olmak kiinin yapabilecei en byk eydir. Kii, kendisini mkemmel olmad iin balayabilmelidir. Kii herkes tarafndan sevilemeyeceini renmelidir. Geri ideal olan budur. Ne var ki, ou kez insanlarn dnyasnda bulunmaz. Kii kendisini dnyann en gzel erii olarak olgun, sulu, tatl, zl bir ekilde sunabilir. Ancak unutmamaldr ki, erikleri sevmeyen insanlar da bulunmaktadr. Kii, onlar tarafndan seilmese bile, tm insanlar sevmeye almaldr. Kii sevilmeyi deil, sevmeyi sevmelidir (1).

202

Bozda, Bakalaryla deil kendimizle yarmay tlyor. Eserlerimizi sevdiimizde yaadmz sevincin yaratcmzla paylatmz sevin olduunu, Eer bir gn admlarmz byrse, bunu bizden manevi desteklerini esirgemeyen insanlara borlu olacamz, nsann ne kadar itense o kadar gl olacan, stersek yamurla konuabileceimizi, rzgarla kucaklaabileceimizi, Dualarmzn katlanarak bizi kuatmasn istiyorsak nce bakalar iin istememizi, Ktlerden zarar greceimiz ann, nefrete sarldmz an olacan, Haklarn koruyamayanlar koruyan Kaderin Adaletinin inanlmaz olduunu, Verirken gstereceimiz cmertliin, alrken hak edeceimiz cmertliin lsn belirleyeceini ifade ediyor (2). Baz dnr, sanat ve devlet adamlarnn hayata dair fikirleri aadaki gibidir; Alexsandre Vinet: hayat ne bayram ne de yas gndr. Hayat sadece bir i gndr. Andrew Carneige: Bakalarnn hayatlarna gne saanlar, kendi yaamlarn da nurlandrrlar. Arthur Asle: Aldklarmzla hayatmz kazanrz, verdiklerimiz ise hayat hayat yapar. Beethoven: "Hayat sevmiyor musunuz..? yleyse zaman israf etmeyiniz, nk hayat ondan yaplmtr . Benjamin Franklin: Hayatn en byk trajedisi ok abuk yalanmamz, ama ok ge akllanmamzdr. Bernard Shaw: Hatalarla dolu bir hayat, bombo geirilmi bir hayattan ok daha faydal ve onurludur. Bordilon: Hayatn klar ksld zaman, yalnz sevginin gz uyank kalr. Buda : inle ne kadar kk olursa olsun ilgilen;nk hayattaki dayanan odur... C.Pavese : Hayat, yaant aramak deil, kendimizi aramaktr. Cenap ehabettin : hayat, bir tabur vukuattr, kumandan tesadf. Einstein : Hayat yaamann iki yolu vardr;Biri hi bir eyin mucize olmadn dnmek,dieri ise, her eyin mucize olduunu dnmektir. Erdal Bilallar: Hayatlarnda her zaman drst bir ekilde daha ileriye gitmek isteyen kiiler sonular nemsemezler. Gorbachov: Hayat ge kalanlar hi affetmez. Montaigne: Bize yaamay hayat getikten sonra retiyorlar. Muhammed Bozda: Kimsenin dnyada ikinci hayat olmayacaktr. Bir defa ansnz var ve imdi. Oscar Wilde: Aile hayatnn gzellii gibi hi bir ey yoktur. Sokrat: Sorgulanmayan hayat yaanmaya demez. Voltaire: hayat, arkadalktan daha byk bir hediye vermez. niversite rencisinin Szl ismi ile yaynlanan, niversite rencilerinin yapt tanmlarn yer ald almada hayat iin yaplan tanmlamalardan bazlar aada verilmitir; Yaadmz her andr. Yemek imekten tutun da attnz her admdr. Domak, bymek, okumak, almak, evlenmek, ocuk sahibi olmak gibi olaylar adma adm yaamak ve bu faaliyetleri gsterdiimiz yerdir. ok ksa ve tatl bir yolculuk, servendir. Aslnda hayat bir filme de benzetebiliriz. Oyuncular, ynetmen, balang, oyun ve biti. Hayat sadece yorulup da soluklandmz bir durak. Eer ki bu durakta yani hayatta insan kandracak bir sr ey var birine aldanr da takl kalrsak ne bu hayatta nede br dnyada yzmz glmez. Aslnda hayat gzel gerei gibi yaarsak gzel. Sevdiklerinle berabersen gzel. Hayat canllarn nefes ald yerdir. Bazen gzel bazen kt eylerin yaand yerdir hayat. 203

Doumdan lme kadar geen sredir. yisiyle-ktsyle, acsyla-tatlsyla dnyada yaamak, var olmaktr. Yaamdr. Yaamdan ders alnan yerdir. inde srekli snavlara tabi tutulduumuz yaam srecidir. Yaamda srekli bir eyler reniyoruz.Hayat yle bir ey ki srekli dersler veriyor bize.yi eylere kretmesini bilmeli,kt eyler iinde isyan etmemek gerektiini retiyor. nsann doumuyla balayan bir sretir. Nefes alp verebilmektir. yisiyle, ktsyle, dorusuyla, yanlyla mrnn sonuna kadar yaamaktr. nsann hareket etmeye balad ve de nefes almak iin dnya ya geldii yaantdr. nsanlar yaadka hayat renir. Hayat her anndan ders karlmas gereken nemli zaman dilimidir (3).

Baz dnr, sanat ve devlet adamlarnn lme dair fikirleri ise aadaki gibidir; Alexsandre Vinet: Ey hayat! lme kret. Seni onun yznden seviyorum. Halil Cibran: Arzu hayatn yarsdr. Kaytszlksa lmn. Hebbel: Damlann iinde hayat var fakat dalgann iinde lm. Jules Renard: lm iyidir, bizi lm dncesinden kurtarr. Bernard Shaw: Yeryznde hkm sren kuvvet, hayat kuvveti deil, lm kuvvetidir. Leonardo da Vinci: yi geen bir gn nasl mutlu bir uyku getirirse, iyi geen bir mr de mutlu bir lm getirir. Montaigne: Mademki lmn nne geilemez, ne zaman gelirse gelsin. Vauvenargues: Byk iler baarmak isteyen kimse, lm yokmu gibi yaamaldr. Senaca: Ey yaam, senin bunca deerli oluun lm sayesindedir. niversite rencisinin Szlnde, niversite rencilerinin lm iin yaptklar tanmlamalardan bazlar ise yledir; Hayatn bitmesi, yaamnn sona ermesi, yok olmann meydana gelmesidir. len iin belirsizlik, arkada kalanlar iin ac,znt,hayata ksmektir. Ac sondur. Kanlmas imkansz beklenilen sondur. Sevdiklerini geride brakp bilinmezlie gitmektir. Aslnda son deil hesaplanma iin bir balangtr. Ama hibir sz lm konusunda teselli edemez. nk sonunda brakp gitmek,bir daha grmemek var. Sevdiini topraa vermek, toprakta ryeceini bilmek daha byk bir acdr. Hayatmzn sonlanmas demektir. Ama ruhumuzun hala varln srdrmesidir. len iin belirsizlik, arkada kalanlar iin ac, znt, hayata ksmektir. lm ac sondur, zaman geldiinde mutlaka gerekleir, dn yoktur. Sevdiklerimizi dnyada brakp sonsuz aleme yani ahrete gitmektir. lm aslnda sonsuz hayata balangtr. Artk beden yok olup, ruh varln srdrecektir. Ama tekrar buluacamz bildiimiz halde bu ayrlktan ac duyarz. Yaamay anlaml klan, son anlardr. Doduumuz anda ister istemez kabullenmez miyiz lm? Ya kalbimizin tik- taklar; aslnda lm bestesinin insicaml notalar deil midir? Hayatta sprizler kar karmza ne hesaplar yaparz ne hayaller kurarz Ama hepsi bazen yarm kalr. Bazen her ey biranda alt st olur btn planlar bozulur. lm yaam sona erdirir. Srekli dnrsek lm hayattan zevk alamayz, yaama zevkini bilemeyiz. Bu hayatn kargaasna ayak uydurmamz iin bir nedenimiz var. Herhalde her gn leceimizi dnseydik farkl yaamlarmz olurdu her gn. Ama insan ister istemez dnyor gn bu gn m, bu gn son gn m diye Hayat ve lme dair bu yorumlarn birlikte deerlendirilmesi ile her iki kavramn birbirini tanmlamada ve anlamlandrmada vazgeilemez olduu anlalmaktadr. 204

Bu almada inaat teknikerlii rencilerinin hayatn anlamn, snrlln, bir sre olduunu daha iyi kavramalar ve geleceklerini anlaml amalar zerine bina etmek zere yaamlarn, yaama baklarn sorgulamalar amalanmtr. 2010 ylnn ilk aylarnda, souk bir k gn Ahi Evran niversitesi, Kaman MYOnun sevilen ve baarl rencilerinden birisi trafik kazas geirerek hayatn kaybetmitir. Gerek ilede gerek MYOunda derin bir znt ve moral bozukluu yaratan bu olayn etkileri, Kaman tarihinin en kalabalk cenaze treninden sonra okulda devam etmitir. rencilerin yksek derecedeki moral bozukluu, ders takip etmekteki isteksizlikleri ile birlemi o srada devam eden derste hayata ve lme dair sorular sorulmaya balanmtr. Byle zntl ve skntl bir durumda dersi tatil etmek bir seenekken dier bir yola; rencilerin lm kendileri asndan deerlendirmelerine ve hayatn bir paras olarak kabul etmelerine imkan yaratabilecek bir uygulama yapmaya karar verilmitir. Bu amala bir saatlik bir uygulama esnasnda rencilere o gnn hayatlarndaki son gn olmas halinde neler yapacaklarn dnp birer kada maddeler halinde yazmalar istenmitir. Uygulamann kendi rzalar ile kabul edilip edilmeyecei sorulduunda tm snfn katlmak istedii belirlenmitir. nce uygulamay aka sanan snftan espriler, atp tutmalar, yksek sesle ve iddial ama gerekilikten uzak ifadeler gelmitir. Akabinde bunun ciddi bir uygulama olduu belirtilerek kstl bir dnme sreleri kald ifade edilmitir. Bylece, yaplan uygulamann ciddiyetini kavrayan renciler notlar almaya balamlardr. Yazma almasnn ardndan dileyen rencilerin yazdklarnn tamamn ya da bir ksmn snf arkadalar ve hocalar ile paylaabilecekleri ifade edilmitir. Snfta bulunan 23 ikinci snf rencisinden 15i bu teklife olumlu yant vererek yazdklarn paylam, kalan renciler yazdklarn paylamak istememekle beraber uygulamaya devam ederek arkadalarnn ifadelerini dinlemek istediklerini belirtmitir. 3 kz ve 12 erkek rencinin yazdklar ve arkadalar ile paylatklar ifadeler aada sunulmutur. (Bu metin kaleme alnmadan aadaki ifadelerin isim vermeden kullanlabilmesi konusunda tm rencilerin izinleri alnmtr.)

2. Temel Soru: 24 saat sonra leceinizi bilseniz son gnnz /saatlerinizi nasl geirirdiniz? Bu soruya alnan yantlar her renci iin aadaki gibidir; Kz 1. Birka gndr krgn olduum benim iin ok deerli olan arkadamn gnln alrdm. Benim iin ne kadar deerli olduunu sylerdim. Sevdiim btn insanlara onlar ne kadar ok sevdiimi sylerdim. Ailemin yanna gelir. Onlar ne kadar ok sevdiimi sylerdim. En sevdiim mzii dinler.(ayna mutlu ol yeter ki) 21 yl boyunca neler yaadm drdm. Hayatmn eksi ve art ynlerini kartrdm. Yeenlerim rem, Sevde, Tuana ve Osman Denizle oyunlar oynardm. Onlar son kez perdim. Son saatlerde kulama kulaklm takar evden kardm. Mzik dinleyerek ocukluumun getii yerleri gezerim. Sokakta top oynayan ocuklarla biraz oyun oynardm. 205

 Erkek 1. Erkek 2.

Kimsenin olmad bir yerde hayata veda ederdim.

Ailem ve eski kz arkadamla vedalardm. Ona iki ift sz sylemek isterdim. En byk hayalim Atlantik tesine gitmekti ama gidemeyeceim iin zlrdm. Sessiz gln kenarnda otururdum. Mzik dinlerdim.(Glay- Takvimlerden haberin var m?) Pimanln faydas olmadndan gnahyla sevabyla lm beklerdim.

lk olarak kaman ilesindeki arkadalarmla vedalap helallik alrm. Acilen memlekete gider tm sevdiklerimle bir araya toplanp son demlerimi onlarla geirirdim. Sevdiim eyleri azda olsa son defa yapmaya alrm. ok sevdiim arabamzla birazck gezintiye kardm. Yarm kalan ilerimin tamamlanmas iin sevdiklerimden isteklerde bulunurum. rnein; ahap bir ev yapyorum tamamlanmasn isterdim. ok sevdiim elbiselerimi giyip son abdestimi alrm ve ok sevdiim annemin, babamn ve aabeylerimin dizlerinde lm beklerim.

Erkek 3. lk duyduumda lmn ne kadar korkun olduunu hissederim. Be yllk srede benimle birlikte olan sevgilimi grrm. Onunla hayalim olan ODT ye gitmek isterdim. Gece saat 10,30 da uakla ailemin yanna sevgilimle giderdim. Aileme srpriz yapm gibi gidip onlarla vedalardm. ok az sylediim, hepinizi seviyorum derdim. Abdestimi alp sevgilimle dar kardm. Nereye giderdim bilmiyorum ama arabaya atlayp giderdim. Gzlerimi kapamaya yakn sevgilime seni seviyorum derdim.

Erkek 4. Kz 2. lk olarak kamanda sevdiklerimle vedalarm. (okul arkadalar, hocalar ve Kamanl sevdiklerim) Ayrlmas zor olduu iin sevgilimi de yanmda gtrrdm. Uzakta olan sevdiklerime haber verir Samsuna gelmelerini sylerdim. Arabayla uzun sreceinden Taksici Necati aabey ile samsun yoluna deriz. Giderken de gemite yaptklarm aklmdan geiririm. Ailemi sevdiklerimi grdkten sonra ayrlmas zor olacak tabi ben onlara leceimi syleyemem ama onlar hareketlerimden bir ey olduunu anlarlar. Ahret hayatnda bana faydas olabilecek ibadeti yaparm.

206

Son bir gnm kalmken hibir ey yapamayacam iin hemen ailemin yanna giderdim. Hayatmn son dakikalarn bile onlarla geirirdim. Bugne kadar belki isteyip de yapamadm eyler olmutur fakat onlarn bana zevk veremeyeceini dnmyorum nedeni bir gn sonra kaybedeceim onlar. Aabeyimle konuurdum buraya gelmemi istemedii, halde inatlap geldiim iin zr dilerim ve bana olan krgnl renip onlar iin beni affetmesini isterdim.

Erkek 5. lk olarak yaknlarm grr ulaabildiklerime ulaarak onlarla vedalarm. Kalbini krdm arkadalarm varsa onlardan zr dilerim. Hayatmda bir sava uana binmeyi, planr uu yapmay ve paratle ok ykseklerden paratle atlamay istedim. Daha sonra yanma hibir ey almadan kimsenin bilmedii benim huzur bulduum bir yere gidip aileme, arkadalarma ve benden sonra ki akrabalarma benden geriye kalan tek hatra olacan dnerek onlarn benim kalbimdeki yerlerini, anlarn, yaadm nemli olaylar anlarm yazarak geride bir tek onu brakrm. Elime aym kahvemi alp rman kenarnda bir aaln altnda yalan dnya adl arky dinleyerek lm saatimi beklerim.

Erkek 6. lk iim ailemin yanna giderek hepsinden helallik alrdm. Btn e dostumla vedalar onlarla geirdiim eski gnleri anarak hem gler bir daha ayn gnleri yaayamayacam iin zlrdm. Son olarak namazm klp yaptklarma tvbe eder af dilerdim. leceimi kimseye sylemezdim ama uzaa gidecekmi gibi yapardm. Kimsenin benim iin gzya dksn istemiyorum nk. Krehir Akpnar A. Hamurludaki evimize giderek anlarm dnerek leceim an beklerim.

Erkek 7. Kz 3. imde kalan her eyi lm dnerek hibir zaman yarna brakmadm. Uaa biner ailemin yanna giderdim. Onlarn yannda lrdm. Her zaman yaptm gibi tvbe ederdim. leceim saate abdestli girmek ve abdestli lmek isterdim. Son kez ailemle vedalap Yasin okumalarn isterdim. 207 Snf arkadalarmla vedalardm. Kalbini krdm insanlardan zr dilerdim. Hocalardan helallik alrdm. Sevdiimin yanna giderdim. Evime giderdim. Yksek bir daa kar ve kimim ben diye barrdm.

Her canl lm tadacaktr.

Erkek 8. Kalbini krdm kiilerin gnln alrdm. Ailemle ve sevdiim kiilerle birlikte olurdum Herkesten helallik alrdm. Borlarm varsa borlarm verirdim Kimseyi krmamay ve zmemeye dikkat ederdim. Sevdiim eyleri son bir kez de olsa yapardm. Snf arkadalarm ve ev arkadalarmla vedalardm. Kelime-i ahadet getirirdim.

Erkek 9. Ailemi ve sevdiim dier insanlar son bir kez daha grmeye alrdm. Son saatlerimi yaadm belli etmeden tandklarmdan haklarn helal etmelerini isterdim. Sonra ufak bir veda edip bir sre gremeyeceimizi, bir iim olup onu halletmem gerektiini syler ve ufak bir veda ederdim. Bunun amac; vedasz bir ekilde onlar brakmamaktr cra bir keye geip Allaha kar olan sorumluluklarm tam anlamyla yerine getiremediim iin onun pimanlyla yanarak lm beklerdim.

Erkek 10. Sevdiklerimi bir araya toplarm. Ailemin bilmedii baz konular onlara sylerim. Bir ara bularak hi durmadan ara vermeden yolun gtrd yere giderim. En ok sevdiim, en ok rahatladm, beni en ok dndren bu ii yaparm. Evden kar nefret ettiim kiileri arar azma geleni sylerim. Hatta nefret ettiim birka kiiyi ldrmek iin elimden geleni yaparm.

Erkek 11. Kalbini krm olduum insanlardan zr dilerim. Annemin, babamn daha nceden istediklerini yerine getirmek isterdim. Eve ge gitmemeye abalardm. Darda az zaman geirirdim.

Erkek 12. Snfta haber aldm iin snftakilerle vedalardm ilk olarak. Sevdiim hocalar dier arkadalarmla vedalap gidebildiim ilk araba ile Ankara giderdim. Evdekilerin akam evde olaca iin nce Fatmamn yanna urar onunla vedalar onu ne kadar ok sevdiimi sylerdim her zamanki gibi.

208

Daha sonra eve dnerek annemle, babam ve ablam gelene kadar dizlerinin stne yatp bamla oynarken onunla sohbet eder ve hibir olmam gibi okul hayatmdan bahsederdim. Btn akam onlarla sohbet eder konuur ve glerdim. Onlar yattnda sabaha kadar uyuyamayacam iin btn sevdiklerime notlar yazar onlar hakknda dndklerimi yazardm. Hepsi iyi eyler olurdu nk kimseyi hayatta krmamaya abaladm krdm da zannetmiyorum. Anneme mektubumda onu zmemek iin sylemediimi onu ne kadar ok sevdiimi sylerdim. Sabah erkenden onlarla kahvalt yapar sohbetlerime devam ederdim. Behrenginin kk karabalk masaln okur rma atm ve denize ald drdm. lnceye kadar kklmden beri sevdiim izgi filmleri seyrederek lmeyi beklerdim. Son duyguyu yaarken lmn nasl bir ey olduunu anlamaya alrdm.

3. Bulgular rencilerin son gnlerini nasl deerlendireceklerine dair ifadeleri birlikte deerlendirildiinde ortak eilimler ve ilgin tutumlar iin aadaki saptamalar yaplmtr; 12345rencilerin hepsi hemen eve gidip ailesi ile zaman geirmek istemitir. rencilerin birkanda, ilerinde kalm sylemek istedikleri eyler bulunmaktadr. rencilerin birkann yapay istedii ama yapamad baz istekleri bulunmaktadr. ki kii sadece etrafndakilere bir ey yazmak istemitir. rencilerin yardan fazlas ailesinden ldn gizleme ve onlar son gnnde zmeme taraftardr. 6- rencilerin yarya yakn teki dnya iin pimanlk duyup ibadet yapacan ifade etmitir. 7- Birka rencinin mzik dinlemek, yalnz kalmak ve arabayla yolculuk etmek gibi tercihleri olmutur. 8- Sevgilisi olanlar onlar yanndan ayrmak istememi ve onlarn yannda lmek istediini belirtmitir. 9- Ailesinin yannda lmek isteyen rencilerin says tm rencilerin yars kadardr. 10- Bir kii lmeden nce birilerini ldrmek istediini belirtmitir. Ailesi ve flrt (ayr ayr yada ikisi) ile birlikte olmak isteyen rencilerin says tm rencilerin saysna yakn bulunmaktadr. Yalnzlk genel olarak tercih edilmemektedir. Uygulama yapld gne kadar birilerine sylenememi olumlu ya da olumsuz ifadeler /duygular, ilerde hapsedilmi ve arlklar yaanmaya devam etmektedir. Byk ounluun son gnlerinde yapmay tercih ettikleri eyler mevcut imknlarna, zamana, maddi artlarna uygunluk arzetmektedir. rencilerin hayat anlamlandrmada nem verdikleri eylerin banda Allaha kulluk, aile sorumluluu /ball /sevgisi, flrtleriyle yaadklar paylam ve sevgi yer almaktadr. 4. Deerlendirme Uygulama ve szl ifadeler esnasnda hibir fikir ya da tercih eletirilmemi, vlmemi mmkn mertebe yorum yapmaktan kanlmtr. Fakat uygulama sonunda tm rencilere; 209

hayatlarnn son gnlerinde yapmay dndkleri /dnebilecekleri, o gne erteledikleri eyleri neden uygulama yapld gn yapmadklar sorulmutur. Bu ekilde her gnn son gnm gibi yaanmas; dilenecek zrlerin, sylenecek gzel szlerin, yaplacak itiraflarn utanma ya da sklmalara kurban edilmemesi, tanacak ar ruhani yklerin hafifletilmesi fikri oluturulmaya allmtr. Uygulama sonras; byle bir uygulama yapmaktan rahatsz olup olmadklar sorulan rencilerden olumsuz bir bildirim alnmam; bilhakis baz eyleri ilk defa dndklerini, o gnden itibaren baz dnce ve davranlarnda deiiklik olacan syleyen rencilerin miktar yardan fazla olmutur. Uygulamay izleyen gnlerde rencilerden bazlar annesine ya da babasna onu sevdiini sylediini, uzun sredir zr dilemek istedii kimseden zr dilediini, kabahatli bulduu birine syleyemedii eletirisini yaptn ifade etmitir. Buna ek olarak halen babasna olan sevgisini syleyemediini, babasnn kucana oturup sarlmak isteini ifade etmediini syleyen iki renci de bulunmaktadr. Yalnz renciler deil retim elemanlarnca da lm acsnn had safhada yaand ve hayatn sorguland bir srada bu konu ile ilgili bir uygulama yapmann dersi tatil etmekten daha uygun bir tercih olup olmadnn deerlendirilmesi ise okuyucuya braklmtr.

Kaynaklar 1. Leo Buscaglia, Sevgi, nklap Yaynlar, ev. Nejat Ebciolu, 2004, 2. Muhammed Bozda, Ruhsal Zeka, Nesil Yaynlar, Mart 2003, 3. niversite rencisinin Szl, s. 68-69 ve 107-108, Editr: L.O. UUR, Alter Yaynlar, 2010, Ankara

210

NAAT TEKNKERL RENCLERNN SEVG ZEKLARININ ARATIRILMASI

Latif Onur UUR, Handan ALTINPARMAK Ahi Evran niversitesi, Kaman Meslek Yksekokulu, naat Program
( Bu yaz, 9-10 Ekim 2010da Dzce niversitesi tarafndan dzenlenen Ulusal Meslek Yksekokullar renci Kongreside, ayn adla sunulan bildirinin ksaltlm versiyonudur)

zet Zek, insann hayatn her alanda evresine uyumlu ve baarl yneterek amacna tayabilme becerisidir. 19. yzylda gelitirilen Entelektel Zek (IQ) yaklam be duyuya ve temel alg becerilerine odaklanmtr. Ancak aratrmalar IQnun sosyal baardaki rolnn %4-20 civarnda kaldn gstermitir. Sze, manta, matematie, eyalar aras konuma, kendi bedenine, mzie, i algya ve ilikilere hakimiyet unsurlarn ieren oklu Zeka Teorisinin ardndan Duygusal Zeka (EQ) kavram ile kendini tanma, harekete geirme, empati ve sosyal beceriler n plana karlmtr. Bunu Ruhsal Zek (SQ) ile hayatn gidiinin maddi sebep-sonu ilikilerinin yan sra manevi sebep-sonu ilikilerinin etkisiyle de ekillendii savunulmutur. Sevgi Zeks (LQ) ise Duygusal Zek kapsamnda, Sosyal Zekayla da ilikili bir alt zeka alan olarak tanmlanmaktadr. nsan hayatnn %80 orannda duygulardan etkilenmesi ve duygularn en nemlisinin sevgi olduu kabulyle; alglama, dnme, hissetme ve davranma dngleri bu yaklamda ne karlmaktadr. Bu almada Kaman MYO, naat Program rencilerine Sevgi Zeklarnn belirlenmesi ve gelitirilmesi amacna ynelik olarak drt ayr blmden oluan bir test uygulanmtr. rencilerin sevgi sebeplerinin alglanmas, sevginin dengelenmesi, sevginin ifade edilmesi ve sevginin beslenmesi konularnda sahip olduklar ara ve yeteneklerin ne kadar farknda olduklar ve bunlar nasl gelitirebilecekleri aratrlmtr. Edinilen bulgulardan bazlar; en yksek olas puann 200 olduu deerlendirme skalasnda ortalama 137 puan alnd, yeterli asgari puann 120 olarak gsterildii deerlendirmede rencilerin genel olarak yeterli Sevgi Zekasna sahip bulunduklar, sevgi sebeplerinin daha yksek oranda alglanmasna karn sevginin dengelenmesi, ifade edilmesi ve beslenmesi alanlarnda daha dk ortalama puanlar alnd eklindedir. Anahtar Kelimeler: naat Teknikerlii Eitimi; Sevgi Zeks (LQ); Entelektel Zek (IQ); oklu Zek Teorisi; Duygusal Zek (EQ); Sevgi Zeks (LQ).

1.GR nceleri doutan geldiine inanlan belli bir zeka ile doup yaamn onunla srdrme gr hakimken gnmzde, insan zekasnn snrlar neyin mmkn olabilecei hakkndaki inanlarmzla ilgilidir. Hemen hemen her ya ve yetenek dzeyindeki bireyin zihinsel fonksiyonlar gelitirilebilmektedir(1). Bu durumu Dr. Hardward Gardner oklu Zek Teoremi ile ifade etmi bu ifade iin normal ve yetenekli ocuklarn bilisel potansiyellerinin geliimini ve beyindeki hasarlardan doan zek bozukluklarn incelemitir(2). Sonu olarak yedi tip zek bulgusu elde emitir; Szel/dilsel zek Mantksal/matematiksel zek 211

Grsel/Meknsal zek Bedensel/Devin duyusal zek Mziksel/Ritmik zek Kiileraras/iletiimsel zek sel zek

Bu zek trlerine genel pencereden baktmzda duygusal ve ruhsal zeknn azmsanmayacak derecede etkili trler olduunu vurgulamak doru olacaktr. Zek, insann hayatn her alanda evresine uyumlu ve baarl yneterek amacna tayabilme becerisidir. 19. yzylda gelitirilen Entelektel Zek (IQ) yaklam be duyuya ve temel alg becerilerine odaklanmtr. Ancak aratrmalar IQnun sosyal baardaki rolnn %4-20 civarnda kaldn gstermitir. Sze, manta, matematie, eyalar aras konuma, kendi bedenine, mzie, i algya ve ilikilere hakimiyet unsurlarn ieren oklu Zeka Teorisinin ardndan Duygusal Zeka (EQ) kavram ile kendini tanma, harekete geirme, empati ve sosyal beceriler n plana karlmtr(3). Duygusal Zek kavram, bireysel baarya ulamada sadece zeknn yeterli olmad bununla beraber baka faktrlerinde olduunun anlalmasyla ortaya kmtr(4).Bu yaklam asndan temel referans noktalar maddi adan duygusal zeka iken manevi adan ruhsal zeka olarak ekillenmektedir. Ruhsal Zek (SQ) ile hayatn gidiinin maddi sebep-sonu ilikilerinin yan sra manevi sebep-sonu ilikilerinin etkisiyle de ekillendii savunulmutur(5). Ruhsal zeks yksek kiilerin iinde sakl olan potansiyeli ortaya karp, hayat daha derin bir anlam dzeyinde yaadklar belirtilmektedir(6). Entelektel Zeknn ardnda yatan ruhsal ve duygusal zek gibi sosyal mecralarn ardnda yatan da Sevgi Zeksdr. Bu zek tr dierlerinden farkl olarak kendini anlamaya biraz daha ilahi adan bakan, kiinin Yaradan bilerek kendine ynelmesini salayan zekdr. Sevgi zeksn gelitiren kimse hayata daha byk anlamlar katarak dier zeka trlerinin getirisinin ne olduunu daha kolay kavrayabilmektedir. zek trnden (ruhsal, duygusal, entelektel) en farkl boyuta sahip olan ruhsal zekdr. IQ, ve EQ sra d olaylar, tesadf, ans, kaza kavramlaryla aklar; kendiliinden oluan dzensizlikler zanneder. Ruhsal Zek bu tr olaylar snrsz bilinle planlanan, en dikkat edilmesi gereken ilahi kararlar arasnda grr(7). Zorluklarla yzletiinizde, IQ bileinizin gcne; EQ bunun yan sra, duygusal cesaretinizin ve gveninizin gcne; SQ ise, tm bunlarla birlikte, evreni srekli srkleyen snrsz kudrete dayanacaktr. Bir sorundan kurtulu yolu aradnzda, IQ yalnzca nesnel aklnz altrr; EQ, duygular da analize dhil eder; SQ ise yaratc kudretin gerekesini de dikkate almanz salar. IQ imknsza taklr; SQ imknszla ilgilenmez. IQ size Ben ne istiyorum? eklinde soracak; EQ Biz ne istiyoruz? diyecek; SQ ise bunlarn yannda, Evrenin Yaratcsn ve ruhsal evreni dikte alacaktr. IQ ve EQ, bilincinize sonlu hedefler koyar; hedefe vardnzda yar biter. SQ ise hedefe sonsuzluu koyar. Varmay deil ilerlemeyi nemser. SQnun hedefledii baar, tm yolculuun her noktasnn tam arkasndadr(8).

212

Bu almann amac naat teknikerlii eitimi alan rencilerin Sevgi Zeklarnn belirlenmesi ve gelitirilmesi iin neler yaplabilecei konusunda bir takm bulgulara ulamak ve bu bulgular naat Teknikerlii eitiminde kullanarak daha bilinli ve farkndalk sahibi teknikerlerin topluma kazandrlmasna katkda bulunmaktr. 2. METOD Bu almada Ahi Evran niversitesi, Kaman MYO da inaat teknikerlii eitimi alan birinci ve ikinci snf rencilerinin; sevgi sebeplerinin alglanmas, sevginin dengelenmesi, sevginin ifade edilmesi ve sevginin beslenmesi konularnda sahip olduklar ara ve yeteneklerin ne kadar farknda olduklar ve bunlar nasl gelitirebilecekleri aratrlmtr. Bu amala birinci ve ikinci snf fark gzetilerek Muhammed Bozdan Sevgi Zeks isimli kitabnda yer alan anket esas alnm ve yazarn zel izni alnarak uygulanmtr. Bu anketin ilk blm; sevgi sebeplerin alglanmas konusunda farkndalk ve hissel deerleri lmeye ynelik sevgi unsurunu uyarc nitelikleri lmeye yneliktir. kinci blm; etik deerlere yatknlk, kendi varln anlamlandrma ve sebep sonu ilikisi iinde irdelemeye arlklar ve kopukluklarn llmesine yneliktir. nc blm; sosyal iletiimi, olay ve kavramlar deerlendirmeyi, sahip olunanlarn anlamlandrlmas ve kymetinin bilinmesini, insancl duygular ve bunlarn yansnmalarn ifade ekline uyarlamay lmeye yneliktir. Drdnc blm; evrenin doann hayvanlarn ve insanlarn alglanmas ve bir btn iinde deerlendirilmesi balamnda, hayata kar daha duyarl olmay ve doada neyin daha uyarc olduunu lmeye yneliktir. Buna ek olarak etik alglama ve davranmn deerlendirilmesi de bu blmde yaplmtr. Bu almann amac naat teknikerlii eitimi alan rencilerin Sevgi Zeklarnn belirlenmesi ve gelitirilmesi iin neler yaplabilecei konusunda bir takm bulgulara ulamak ve bu bulgular naat Teknikerlii eitiminde kullanarak daha bilinli ve farkndalk sahibi teknikerlerin topluma kazandrlmasna katkda bulunmaktr. Anket, inaat teknikerlii eitiminin mevcut durumunun, sevgi zeksna etkisini tam betimleyebilesi iin sz konusu renci gruplarna ikinci ve drdnc dnem olmak zere uygulanmtr. Bu ekilde niversitenin birinci ve ikinci yllarnn tamamnn yaand devrelerin sonlarnda uygulama yaplm olmaktadr. Anket uygulamas yaplan retim dneminde ikinci snf rencilerinin says, birinci snf rencilerin saysnn yaklak iki kat kadar bulunduu iin; iki snfa uygulanan anket adetleri de yaklak olarak ayn oranda gereklemi bulunmaktadr. Tablo 1. de drt farkl ana konu dhilinde onar sorudan oluan, hi, az, yeterince ve ok yantlarnn verilmesi ile uygulanan Sevgi Zeks anketi verilmitir. Tablo 1. SEVG SEBEPLERNN ALGILANMASI Bana gsterilen her davrann hangi duygudan kaynaklandn hissedebilirim. Doruluk, sznde durma, tevazu deerlerini ok nemserim; bu tr stn deerleri her yerde fark ederim. Dzen, disiplin, alkanlk, sorumluluk gibi baar deerlerini yceltir, sayg duyar ve alglarm. 213

1 2 3

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

Beden, ev ve evre temizliini, i estetiini ve kalitesini nemseyen insanlarn zellikle farkna varrm ve bunlara derin bir sayg duyarm. Doruluk, iyilik, yardmseverlik, bakasna sayg gibi ahlak deerlere gl bir hayranlm vardr. evremde insanlarn, hayvan ve bitkilerin bana ve evreye faydalarn alglamay ve varsa zararlarn yok etmeyi nemserim. Bir varln grntsndeki, sesindeki ve dokusundaki estetik gzellii annda fark edebilirim. Hangi davrann ortama ve duruma gre saygl ve edebe uygun olduunu anlayabilirim. nsanlar para, makam ve hret gibi deerlerine gre deil,ahlaklarna, iyi niyet ve zenlerine gre deerlendiririm. Yaplan her iin evresel dzen ve denge zerindeki etkisini far etmeye alrm. SEVGNN DENGELENMES Zevkli ve elendirici grnse bile, ahlaka uymayan, iddet, alayclk, kmseme ieren durumlardan holanmam. Sevdiim insanlara, maddelere, davranlara bal ve duyarlym, ama baml olmam. Sevdiim bir varla, faydalarnn ve zararlarnn tmn tartarak bakar, tek bir iyi veya kt yn zerinden karar vermem. Her deeri Yaradan n ltfu olarak grr, her deeri Yaradan n hediyesi gzyle severim. Dengeli bir yaama biimim vardr; ar duygular arasnda gidip gelmem, duygulansam da duygularm denetleyerek yaarm. Bir deeri kaybedersem, yeniden kazanabileceimi bilir, lmn lmszlk kaps olduuna inanrm. Para, eya, makam gibi dnyevi deerleri kazandma sevinmek veya kaybettiime eseflenmek yerine, sabr ve kr seerim. nsanlara hak etmedikleri arlkta sevgi veya nefret gstermekten ekinir, tepkimi dengeli ifade ederim. kiyzllkten, yaclktan, abartdan, yalanlktan, kskanlktan ve bakalarn ekitirmekten nefret ederim. Sevgimi ne kadar iyi ifade ettiimden nce sevgimin ne kadar doru ve salkl anlaldn nemserim. SEVGNN FADE EDLMES Yz ifadem genellikle mtebessimdir; sempatik olduum sylenir. Sevdiklerimin sorunlar karsnda yapacak bir eyler ararm; sevinlerini ve zntlerini renir renmez paylarm. Onaylamadm bir istee "hayr" diyebilir ve rahatszlm belli edebilirim. Sevdiklerime zaman ayrp, ortak etkinliklerde bulunmakta, onlar dinlenmekte istekli, sabrl ve meraklym. Tevik, takdir ve teekkr etmekte baarlym, gpta edebilirim, ama kolay kskanmam. 214

Dzenli olarak ziyaret ettiim, ortak etkinliklere katldm, aradm 26 ve beni ekinmeden arayabilen dostlarm vardr. Genellikle yapc, mit verici, olumlu, zmc, yol gsterici ve 27 duyarl konuurum. Asla kfrl konumam; beddua, lanet ve gybetten iddetle 28 ekinirim. Yaptm her eyin evreye maddi veya manevi zarar verip 29 vermediini mutlaka analiz ederim. Hayvanlara, bitkilere, doaya zel ilgim vardr ve sevdiklerimi 30 hayalimde canlandrp haklarnda olumlu eyler dnrm. SEVGNN BESLENMES evreme kar uyank ve duyarlym, olup bitenlerin, hayatn, 31 deiimlerin ve gelimelerin olabildiince farkndaym. Hayat evren ve mr btnl ierisinde dnp, yaamamn 32 anlam ve deerini sklkla dnrm. Her gne bir mr bilinciyle balar, sonsuzluumu unutmaz, 33 evrendeki rolmden heyecan duyarm. Evimdeki, ailemdeki, evremdeki grsel, iitsel her trl gzellikleri ve deerleri her gn yeniden, yeni bir bakla fark etme 34 alkanlndaym. Hayatmdaki ve evremdeki tm deerleri Yaradan a krle ve 35 minnetle ilikilendirerek sevincimi beslerim. Kinci deilim, kolay affederim, konumadm insan yoktur; affedemediim ve hakkm alamadm sular da ilahi adalete havale 36 ederek unuturum. Kiisel kusurlarma eseflenmekten yerine samimi tvbeye balanr, 37 affedildiime inanarak, ahlak d isteklerimle savarm. Doay, hayvanlar, insanlarn sanatlarn izlemekten, akraba ve 38 dostlarmn hallerini merak edip ziyaret etmekten mutluluk duyarm. lfet, gaflet ve monotonluk tehlikelerine kar sk sk hayatmda, 39 davranlarmdan ve dnme biiminde deiiklikler yaparm. Hayatmda asla taviz vermediim iki deer vefa ve sadakattir. Vefasz 40 ve hain olmaktan iddetle ekinirim.

3. BULGULAR ki snfa uygulanan anketlerden edinilen bulgular tablolar yardmyla aada anlamlandrlmtr. almada esas alnan birinci ve ikinci snf rencileri farkl iki gruptur. Tablodaki her satr bir renciyi temsil etmektedir. Tablo 2.de Kaman MYO, naat Teknikerlii, birinci snf rencilerinin; sevgi sebeplerinin alglanmas, sevginin dengelenmesi, sevginin ifade edilmesi ve sevginin beslenmesi konularnda sahip olduklar ara ve yeteneklerin ne kadar farknda olduklar gsterilmitir. Bu verilere gre birinci snf rencilerinin, dier ana konuya gre sevginin dengelenmesi konusunda daha yeterli olduklar anlalmaktadr.

215

Tablo 2. Birinci snf rencilerine ait bulgular naat Program 1. Snf SEVG SEVGNN SEBEPLERNN SEVGNN FADE SEVGNN ALGILANMASI DENGELENMES EDLMES BESLENMES Toplam 41 31 32 34 138 26 39 44 24 133 34 36 38 30 138 35 40 30 36 141 46 44 38 46 174 38 34 35 29 136 34 46 32 34 146 44 42 48 38 172 40 40 43 40 163 34 32 40 40 146 46 42 36 42 166 40 34 46 46 166 27 46 25 24 122 Toplam 485 506 487 463 1941 Ortalama 37.3 38.9 37.5 35.6 149.3 Tablo 3.te ikinci snf rencilerinin; sevgi sebeplerinin alglanmas, sevginin dengelenmesi, sevginin ifade edilmesi ve sevginin beslenmesi konularnda sahip olduklar ara ve yeteneklerin ne kadar farknda olduklar gsterilmitir. Bu verilere gre ikinci snf rencilerinin, dier ana konuya gre sevginin sebeplerinin alglanmas konusunda daha yeterli olduklar anlalmaktadr. Tablo 3. kinci snf rencilerine ait bulgular naat Program 2. Snf SEVG SEVGNN SEBEPLERNN SEVGNN FADE SEVGNN ALGILANMASI DENGELENMES EDLMES BESLENMES Toplam 32 42 33 24 131 32 38 29 22 121 32 27 24 22 105 38 24 31 32 125 42 32 36 22 132 24 26 28 14 92 40 22 26 24 112 37 37 33 42 149 42 38 38 36 154 40 24 29 28 121 38 32 36 34 140 38 32 36 34 140 40 38 42 38 158 44 43 32 35 154 34 38 32 42 146 216

Toplam Ortalama

40 30 38 36 36 28 40 27 42 44 34 38 34 36 42 27 40 34 38 49 28 40 1354 36.6

28 22 38 42 35 23 31 18 32 30 38 22 39 26 42 42 38 44 38 31 34 34 1220 33.0

36 28 32 36 31 15 28 19 30 40 34 38 42 38 34 25 43 32 33 35 32 34 1200 32.4

28 28 28 30 34 24 34 20 38 42 27 32 46 22 30 27 42 36 40 31 46 21 1155 31.2

132 108 136 144 136 90 133 84 142 156 133 130 161 122 148 121 163 146 149 146 140 129 4929 133.2

Drt ana konudaki puan toplamlar gerek birinci gerekse ikinci snflarda; Bozdaca verilen 200 puann st limit olduu deerlendirme skalasnda yeterlilii ifade eden 120 puann zerinde alnan sonula anket uygulanan rencilerin tamamnn sevgi zekas dzeylerinin bu limit deerlerin zerinde olduu belirlenmitir. Bu bulgulara gre; iki yllk naat Teknikerlii eitimi alan rencilerden incelemeye alnan grubun eitime balanan ilk yln sonunda drt ana konunun tamamnda daha fazla farkndalk sahibi olduklar ve sevgisel zeklarndaki ilgili deer yarglarnn daha n plana kt anlalmaktadr.

4.DEERLENDRME Bu almada inaat teknikerlii eitimi alan birinci ve ikinci snf rencilerinin Bozda leinde Sevgi Zeklar drt ana balk altnda incelenmitir. Edinilen bulgulara gre tm rencilerin sevgisel zeklarnn belli bir limit deerin zerinde olduu anlalmtr. Gerek sevgi zeks ana bileenleri olan sevgi sebeplerinin alglanmas, sevginin dengelenmesi, sevginin ifade edilmesi ve sevginin beslenmesi; gerekse birinci ve ikinci snf olmaya gre deien farkl sevgi zeks dzeyleri genel bir niteleme yaplmasna elvermemektedir. Buna ramen belirlenen sevgi zeks dzeylerinin farkl uygulama ve idrak abalaryla ykseltilebilecei dnlmektedir.

217

MYO rencilerinin byk ounluunda (MYO rencisi olduklar iin) bulunan ailelerine layk olmama duygusu kendilerini bulunduklar ortamdan memnuniyetsizlie srklerken dk dzeyde grdkleri MYO eitimini tamamladklarnda iine girecekleri mesleki ve sosyal ortamlarda da ikincil roller stlenmek zorunda kalacaklarn dnmeleri kendilerini baar iin aba harcamaya deil umutsuzlua sevk etmektedir. Bu durum, niversite sralarndayken gelitirilmesi beklenen hayat kavrama ve anlamlandrma abalarna da sekte vurmaktadr. Bu veriler ve bu dn ekli, ikinci snf rencilerinin sevgi zeks dzeylerinin birinci snftakilere gre daha dk seviyede bulunmasna bir aklama olabilir. Uygulama yaplan birinci snflara son snfa getiklerinde ayn anketin tekrar uygulanmasyla birinci ve ikinci snflar arasndaki farkn ayn grup iinde geerli olup olmadnn belirlenmesinde fayda olaca dnlmektedir. kinci snflarda belirlenen bu durum, hayata atlma korkusuyla kendini biraz daha geri ekme hayat kendi baknda basitletirme olarak grlebilir. kinci snftaki renciler onlar takip edenlere gre, hissel yarglara i dnyalarnda daha az yer verirken etik deerlere eilimlerinin biraz daha yatkn olduklar alma bulgularnda grlmektedir. Edinilen bulgular inaat teknikerlii eitimine harmonize edebilmek iin; eitim alan her bireye sevgi zeksnn ne olduunun, gelitirilmesi durumunda kiinin bak asn ve olaylar kavrama niteliklerini ok ynl hale getirebileceinin alglandrlmasnn uygun olaca dnlmektedir. Sevgi zeksnn gelitirilebilmesi iin yaplabilecei dnlenlerin bir ksm u ekilde sralanabilir; Yazl ve grsel medyada Sevgi Zeks temal yazlar ve programlar yaplabilir, Hayat yakndan tanmaya ynelik geziler dzenlenebilir (rn: hastane, mezarlk, huzurevi vb.) rencilerce felsefi yazlar okunup/okutulup bu trde denemeler yazdrlp paylatrlabilir, Ahlakla ilgili yazlar okunup analiz ettiri/edip uygulamalar yaptrlabilir, MYOlar bnyesinde konuyu ileyen, uygulamalar ieren kredisiz bir n lisans dersi alabilir, Doa gezileri dzenlenebilir, retim elemanlarnca oluturulabilecek bir kurul tarafndan kaynak kitap nerilerinde bulunmalar istenilebilir, nerilen bu kitaplara ynelik bir ktphane oluturularak rencilerin istifadesine sunulabilir. Benzer aratrmalar her dzeyde yaplp (ilkokul, lise, i hayat) karlatrmalarla sevgi zeks geliimlerine kakl salanabilir. Son olarak, insan yaamnn ve mutluluunun anlamlandrlmasnda zeknn pay deerlendirilirken sevgi zeksnn da bir bileen olarak gz nnde bulundurulmasnda fayda olaca dnlmektedir.

218

Kaynaklar [1] (Yksel ., oklu Zeka Kuram ve Zekann Yedi Tr Haziran 2009) [2] (H.& Walters, J.M. 1985) [3] ( Bozda M., Sevgi Zekas sayfa:18 Nisan 2007), [4] (Maree&Eiselen, 2004: 482) [5] ( Bozda M., Sevgi Zekas sayfa:18 Nisan 2007) [6] ( Aytekin C. A., Grsel Sanatlar Eitiminde Yaratc Eylem Balamnda Sevgi Eitimi --) [7] ( Bozda M., Ruhsal Zeka sayfa:17 Nisan 2000) [8] ( Bozda M., Ruhsal Zeka sayfa:18 Nisan 2000)

219

ZGEMLER

Ad : Soyad : Doum Yeri : Doum Tarihi: nvan : renim :

Grevi

Latif Onur UUR Kayseri 17/07/1968 Yrd. Do. Dr Lisans stanbul Teknik niversitesi, naat Mhendislii Anadolu niversitesi, ktisat Anadolu niversitesi, Sosyal Bilimler (AF) Yksek Lisans Gazi niversitesi, Fen Bil. Enstits, Yap Eitimi ABD Doktora Gazi niversitesi, Fen Bil. Enstits, Yap Eitimi ABD 2008 - Ahi Evran niversitesi, Kaman MYO, Yardmc Doentlik, naat Blm Bakanl 2009 - Ahi Evran niversitesi, Kaman MYO, Mdr Yardmcs

Ad : Soyad : Doum Yeri : Doum Tarihi: nvan : renim :

Grevi

Mustafa ALTIN Konya 01/09/1972 Yrd. Do. Dr. Lisans Frat niversitesi, Teknik Eitim Fakltesi, Yap Eitimi ABD Yksek Lisans Seluk niversitesi Fen Bilimleri Enstits Elektronik ve Bilgisayar Sistemleri Eitimi Doktora Seluk niversitesi Fen Bilimleri Enstits naat Mhendislii ABD Seluk niversitesi Teknik Bilimler M.Y.O., Yrd.Do.Dr.

220

Ad : Soyad : Doum Yeri : Doum Tarihi: nvan : renim :

Grevi

Engin YKSEL Ankara 10/11/1975 Faklte Sekreteri Lisans Abant zzet Baysal niversitesi, Teknik Eitim Fakltesi, Yap Eitimi Blm Yksek Lisans Gazi niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, Yap Eitimi Blm Hacettepe niversitesi, Sosyal Bilimler Enstits, Eitim Bilimleri ABD Doktora Abant zzet Baysal niversitesi, Sosyal Bilimler Enstits, Eitim Bilimleri ABD Dzce niversitesi Mhendislik Fakltesi/ Faklte Sekreteri

Ad : Soyad : Doum Yeri : Doum Tarihi: nvan : renim :

Grevi

lknur BEKEM ili/ stanbul 09/11/1985 r.Gr. Lisans Gazi niversitesi, Teknik Eitim Fakltesi, Yap Eitimi ABD Yksek Lisans Gazi niversitesi, Teknik Eitim Fakltesi, Yap Eitimi ABD Ahi Evran niversitesi, Kaman Meslek Yksekokulu, retim Grevlisi

Ad : Soyad : Doum Yeri : Doum Tarihi: nvan : renim :

Grevi

Serdar KORKMAZ Dzce 25/11/1985 r.Gr. Lisans Abant zzet Baysal niversitesi, Dzce Teknik Eitim Fakltesi, Yap Eitimi ABD Yksek Lisans Gazi niversitesi, Teknik Eitim Fakltesi, Yap Eitimi ABD Ahi Evran niversitesi, Kaman Meslek Yksekokulu, retim Grevlisi 221

Ad : Soyad : Doum Yeri : Doum Tarihi: nvan : renim :

Grevi

Meryem ONUR Midyat/ Mardin 20/11/1987 naat Teknikeri nlisans Ahi Evran niversitesi, Kaman Meslek Yksekokulu, naat Blm, naat Teknolojisi Program MB naat, Teklif Hazrlama Blm Teknik Eleman

Ad : Soyad : Doum Yeri : Doum Tarihi: nvan : renim :

Grevi

Handan ALTINPARMAK Kaman/Krehir 13/11/1989 naat Teknikeri nlisans Ahi Evran niversitesi, Kaman Meslek Yksekokulu, naat Blm, naat Teknolojisi Program Altnparmak Grup, Mteri Temsilcisi

Ad : Soyad : Doum Yeri : Doum Tarihi: nvan : renim :

Kahraman BA Kaman/KIREHR 01/02/1987 naat Teknikeri nlisans Ahi Evran niversitesi, Kaman Meslek Yksekokulu, naat Blm, naat Teknolojisi Program

Grevi

222

FOTORAFLAR

223

Ahi Evran niversitesi Rektr Yardmcs ve Kaman MYO Mdr Prof. Dr. Ali hsan Karayiit

Kaman MYO naat Blm retim elemanlar, niversiteleri adna yaptklar teknik mavirlik almalar esnasnda

Trkiyede ilk kez uluslar aras bir sempozyumda MYO rencisi kimlii ile iki ayr szl bildiri bir de poster bildiri sunan naat Blm rencilerimiz Handan Altnparmak ve Meryem Onur

224

Yrd. Do. Dr. Latif Onur Uur ve Yrd. Do. Dr. Mustafa Altn Konyada UMYOS 2009 Sempozyumunda

UMYOS 2009 Sempozyumunda Seluk niversitesi, Kadnhan Faik il MYO, naat Blm rencileri Yrd. Do. Dr. Latif Onur Uur ile

r. Gr. lknur Bekem, Kaman MYO naat Blm rencileri Handan Altnparmak ve Meryem Onur

225

Kaman MYO naat Blm retim elemanlar Bosna-Hersek /Saraybosna ehrinde uluslar aras bir sempozyumda

Kaman MYO rencileri ve aileleri mezuniyet treninde meslek yemini ederken

Kaman MYO naat Blm rencileri bir semineri dinlerken

226

Kaman MYO naat Blm rencileri hocalar ile birlikte

Kaman MYO naat Blm rencileri

Kaman MYO naat Blm rencileri

227

Kaman MYO naat Blm retim elemanlar, yaptklar mesleki ve bilimsel almalar iin Trkiye Teknikerler Birlii Bakan Sn. Ertan Kltan teekkr belgeleri alrken

Kaman MYO naat Blm rencileri mezuniyet treni esnasnda hocalar ile

Kaman MYO naat Blm mezunlar mezuniyet balosunda

228

r. Gr. lknur Bekem, hocas Yrd. Do. Dr. Latif Onur Uur ve onun hocas Prof. Dr. V. Doan Sorgu Eskiehirde, bildiriler sunduklar 5. naat Ynetimi Kongresinde

Kaman MYO naat Blm retim grevlisi Serdar Korkmaz, Bosna-Hersek/Saraybosna ehrinde, 2. Uluslararas Srdrlebilir Gelime Sempozyumunda, Yrd. Do. Dr. Latif Onur Uurun oturum bakanl yapt bir oturumda bildirisini sunarken

Kaman MYO naat Blm retim grevlisi Serdar Korkmaz, Bosna-Hersek/Saraybosna ehrinde, 2. Uluslararas Srdrlebilir Gelime Sempozyumunda, bildirisini sunarken

229

Trkiyede ilk kez, uluslar aras bir sempozyumda MYO rencisi kimlii ile bildiriler sunan rencilerimiz, Ahi Evran niversitesi Rektr Prof. Dr. Selahattin Salman, Rektr Yardmcs ve Kaman MYO Mdr Prof. Dr. Ali hsan Karayiit ve Kaman Kaymakam Abdullah Kkn huzurunda Krehir Valisi M. Ltfullah Bilginden teekkr belgelerini alrken

Kaman MYO naat Blm retim grevlileri Serdar Korkmaz ve lknur Bekem, BosnaHersek/Saraybosna ehrinde, 2. Uluslararas Srdrlebilir Gelime Sempozyumunda, bildirilerini sunduktan sonra

Kaman MYO naat Blm retim elemanlar Yrd. Do. Dr. Latif Onur Uur ve r. Gr. Engin Yksel mezuniyet balosunda

230

Kaman MYO naat Blm rencileri beton santralna yaplan bir teknik gezi esnasnda hocalar ile

Kaman MYO naat Blm rencileri bir konferansn ardndan hocalar ile

Kaman MYO naat Blm retim elemanlar ve Kaman MYO Md. Yrd. Mcella zbay Karaku

231

Kaman MYO retim elemanlar

Kaman MYOndan derece ile mezun olan renciler, Ahi Evran niversitesi Rektr Yardmcs ve Kaman MYO Mdr Prof. Dr. Ali hsan Karayiitten baar belgelerini alrken

Kaman MYO naat Blm rencileri bir piknik esnasnda hocalar ile

232

Kaman MYO naat Blm rencisi Kahraman Ba, hocas Yrd. Do. Dr. Latif Onur Uur ile birlikte TRT Radyo 1de yaynlanan +13 isimli programa konukluk yaparken

Kaman MYO naat Blm rencileri Baran Baln ve Damla Adgzel, hocalar Yrd. Do. Dr. Latif Onur Uur ile birlikte TRT Haber Kanalnda yaynlanan Pozitif Haber isimli televizyon programa konukluk yaptktan sonra

Kaman MYO naat Blm rencileri hocalar ile birlikte

233

Kaman MYO naat Blm rencileri (2010) Latif hocalar ile birlikte

Trkiye Teknikerler Birlii Ynetim Kurulu Bakan, Bakan Yardmclar ve Yrd. Do. Dr. Latif Onur Uur; Dzce niversitesi, Ulusal MYO rencileri 2010 Kongresinde yaptklar konumalarn ardndan

Yrd. Do. Dr. Latif Onur Uur; r. Gr. Engin Yksel, Kaman MYO hocalar ve rencileri, Ulusal MYO rencileri 2010 Kongresinde

234

Kaman MYO naat Program rencileri (2009) r. Gr. Engin Yksele teekkr plaketi verirken

Kaman MYO naat Program rencileri (2008) r. Gr. Serdar Korkmaz hocalar ile

Kaman MYO naat Program rencileri (2008) r. Gr. lknur Bekem hocalar ile

235

Kaman MYO naat Program rencileri (2008) Latif hocalar ile

n. Tek. Meryem Onur, n. Tek. Handan Altnparmak ve Yrd. Do. Dr. Latif Onur Uur; Ahi Evran niversitesi Rektr Yrd. ve Kaman MYO Md. Prof. Dr. Ali hsan Karayiitten taktir plaketleri alrken

Kaman MYO naat Program rencileri (2010) hocalar ile

236

Kaman MYO naat Program rencileri (2009) bir teknik gezide

Kaman MYO naat Blm mezunlar (2010) mezuniyet balosunda

Kaman MYO naat Program rencileri (2010) hocalar ile

237

Kaman MYO naat Program rencileri (2010) Beton Laboratuvarnda beton krarken

Kaman MYO naat Program rencileri (2010) Malzeme Laboratuvarnda elek analizi yaparken

Serdar Hoca, lknur Hoca ve Latif Hoca, bir ders arasnda

238

Meslek Yksekokullar naat Program Mfredatlarnn ve Eitim Donanmlarnn Deerlendirilmesi naat Teknikerlii stihdamnda naat Firmalarnn nem Verdii Kriterlerin Belirlenmesi naat Teknikerlii Eitimi zerine Bir Alan Aratrmas naat Teknikerlii Eitimi Kapsamnda Verilen letme Ynetimi Dersi in Geni Amal Bir Uygulama naat Teknikerlii Eitiminde Mesleki, Sosyal ve Kltrel Geliim Salanmasnda Seminer ve Konferanslarn Katks naat Teknikerlii rencilerinin Okuma Alkanlklarnn Gelitirilmesi Amal Bir Uygulama naat Teknikerlii Eitiminde Endstriye Dayal Staj Uygulamalarnn Getirileri naat Teknikerlii Eitiminde Kk Snav Uygulamalarnn ve Getirilerinin Deerlendirilmesi Meslek Yksekokullar naat Teknikerlii Eitiminin retim Elemanlarnca Deerlendirilmesi naat Teknikerlii Eitiminde Vaka Etd Orijinli Bir Eitim Uygulamas Meslek Yksekokullar naat Program rencilerinin Teknikerlik Eitimine Baklar le Yksek retim Kurumlar ve Hkmetlerden Beklentileri MYOlarnda Bir renme Faaliyeti Olarak Kullanlan Teknik Gezilerin Eitime ve renci Geliimine Etkileri naat Teknikerlii rencilerinin Hayat Anlamlandrmada lm Kavram zerine Yaklamlarnn ncelenmesi naat Teknikerlii rencilerinin Sevgi Zekalarnn Aratrlmas

239