Fourier Serileri Fourier Serileri Fourier Serileri Fourier Serileri Fourier Serileri Fourier Serileri

Periyodik Fonksiyonlar Periyodik Fonksiyonlar Periyodik Fonksiyonlar Periyodik Fonksiyonlar Periyodik Fonksiyonlar

Periyodik Fonksiyonlar Tanm (Periyodik Fonksiyon). Reel saylar kmesinin bir E altkmesinden IR ye bir f fonksiyonu verilsin ve sfrdan farkl sabit bir reel say k olsun. Eer her x E iin f(x+k) = f(x) eitlii salanyorsa f fonksiyonuna periyodiktir denir, k ya da f in bir peryodu ad verilir. Konumuzu incelerken E=IR olmas halini gznne alacak ve EIR, EIR

olmas hali incelendii zaman zellikle belirtilecektir. Bu tanma gre IR den IR ye bir f fonksiyonunun peryodikliini daha sade olarak yle ifade ederiz her x IR iin f(x+k)= f(x) olacak ekilde bir sfrdan farkl k says bulunabiliyorsa ya da f in peryodu denir. rnek. Her x IR iin f(x)=sin x ile tanmlanan f fonksiyonu peryodiktir ve f in peryodu 2 dir. Eer bir k says f in bir peryodu ise -k olduundan x-k IR iin f(x-k) = f((x-k)+k)= f(x) olur. O halde -k says da f in bir peryodudur. Eer k says bir f fonksiyonun bir peryodu ise herbir n IN iin nk saysnn da f in peryodu olduu tmevarmla gsterilebilir. n=1 iin 1.k=k says f iin bir peryottur. imdi n=m iin m.k nn f nin peryodu olduunda n=m+1 iin (m+1)k nn da f nin peryodu olduunu gsterelim. n=m iin m.k saysnn f fonksiyonunun bir peryodu olduunu kabul edelim. Her x IR iin says da f in bir peryodudur; -k0 dr. Yine k peryot f e peryodiktir denir ve k

nk k peryot olduundan sfrdan farkldr dolaysyla

f(x+(m+1)k) = f(x+mk+k) = f((x+mk)+k); k peryot old. = f(x+mk) = f(x) bulunur. O halde (m+1) k says da peryot olur. Bylece tmevarm prensibinden dolay her n IN iin nk says peryot olur. Eer k says f fonksiyonunu bir peryodu ise her negatif m tamsays iin mk says da f fonksiyonunun bir peryodudur. nk; m negatif bir tamsay ise olur. Dolaysyla mk, f in peryodu olur. rnek. Her x IR iin f(x)=2 eklinde tanmlanan f sabit fonksiyonu peryodiktir. Her sabit k0 reel says peryottur. 0 rnek. f(x) = 1 xQ iin x Q iin m= -n olacak ekilde bir n IN vardr. nk says f in bir peryodu olur. -nk da f in peryodu ; mk peryot olarak kabul edildiinden

olsun. Her rasyonel sfrdan farkl say bu fonksiyonun peryodudur. Gerekten iki rasyonel saynn toplam rasyonel olacandan ve bir irrasyonel say ile rasyonel saynn toplam irrasyonel olacandan, her x IR iin f(x+q)= f(x) eitlii her q0 rasyonel says iin salanr; nk. 0 f(x+q)= 1 0 f(x)= x Q iin / Teorem 1. Pozitif peryotlar iinde bir minimuma sahip olan periyodik bir fonksiyon f olsun. Bu takdirde eer T= min {p: p>0, p f in peryodu} ise f in her k peryodu iin k= nT x+q Q x Q iin ve 1 x+q Q

olacak ekilde bir n Z\{0} vardr. Ispat. T=min {p: p>0, p f in bir peryodu } olsun. f fonksiyonunun herhangi bir k peryodu verilsin. Bu takdirde nT k < (n+1) T olacak ekilde bir n Z\{0} vardr. Buradan 0 k-nT < T elde edilir. Her x IR iin f(x+(k-nT)) = f((x+k)-nT) = f(x+k) = f(x) bulunur. k-nT says ya peryottur ya da k-nT=0 dr. k-nT says peryot olamaz. nk T saysndan kk pozitif peryot yoktur. O halde k-nT=0 dr. Buradan k=nT bulunur. Teorem 2. f ile g ayn bir T peryoduna sahip iki peryodik fonksiyon olsun. Bu takdirde aadakiler salanr: (a) f+g fonksiyonu T peryotlu bir peryodik fonksiyondur. (b) 0 sabiti iin f fonksiyonu T peryotlu bir peryodik fonksiyondur; (c) f.g fonksiyonu T peryotlu bir peryodik fonksiyondur. (d) g(x) 0 olmak zere
f fonksiyonu T peryotlu bir peryodik fonksiyondur. g

; -nT peryot old. ; k peryot old.

(e) 0 iin f(x) fonksiyonu

peryotlu bir peryodik fonksiyondur.

Ispat. (a), (b), (c) ve (d) nin ispat periyodik fonksiyon tanmndan hemen elde edilir. (e) yi ispat edelim. 0 olsun. Her x IR iin h(x) = f( x)

yazalm. Her x IR iin h( x +

) = f(( x +

))

= f(x+T) = f(x) = h(x) dir. O halde olarak =

; T, f in peryodu old.

says 0 dan farkl olduundan h fonksiyonunun peryodudur. zel

T T alrsak f( x) fonksiyonu 2 peryotlu olur. 2 2

Teorem 3. [a,b] aralndan IR ye T peryotlu bir fonksiyon f olsun. Bu takdirde (c,c+T) aral [a,b] nin alt kmesi olacak ekildeki her c says iin

dir.

c+ T

f(x)dx =

f(x)dx

spat.

c+ T

f(x)dx =
= = =

c+ T

c T

f(x)dx -

T c

f(x)dx f(x)dx -

0 T

f(x)dx + f(x)dx +

c+ T

f(x)dx ;
c

x=t+T

dx=dt

f(t + T)dt -

f(x)dx
0

f(x)dx

..