Mevlana Hz.

lerinden insan psikolojisi

Mevlana eserlerinde gnmzde kiisel geliim balamnda ele alnan birok konuda gncelli meyen arpc gr ve dnceler ileri srmtr. Bu yazda, kiisel geliimin en popler lana'nn dncelerinden hareketle baz deerlendirmelerimizi paylamak isterim. te bu ko vlana'nn lmsz eseri Mesnevi'den birka deerli dnce incisi:

* "Ey karde! Sen ancak bir dnceden ibaretsin. Ondan baka neyin varsa, kemiktir, ettir .Eer dncen, manevi varln gl ise, sen de gl bahesisin; diken isen klle atlacak

* "u sonsuz, saysz halka dikkatle bak, hepsi bir dnceye dalm, yeryznde sel gibi a e." * "Dncelerden sakn. nsan gnl ormana benzer; ormanda aslan gibi de, yaban eei gibi bulunur."

* "Her gn bir eve nasl bir misafir gelirse, senin gnl evine de her an bir dnce, aziz r misafir gibi gelir, konar."

* "Ey benim canm efendim, sen dnceyi, fikri bir adam farz et. nk insan, dnceyle i deerlenir, canlanr."

* "imize doan, bizi rahatsz eden eytn dnceler, hayller, vesveseler kalbimize bat kenlerdir. Bu dikenler, bir kiiden deil, binlerce kiiden gelip kalbimize batmaktadr. " Ne Dnrseniz O Olursunuz!

Birok kiisel geliim kitab, "Dncenin Gc", "Olumlu Dnmenin Gc", "Olumlu Yaama" imler tar ya da bu isimle blmler ierir. Hayattaki her ey, geree dnmeden nce bir de bir dnce, dilek, mit veya hayal olarak filizlenmitir.

Dnceleri gnlde biten bitkiler olarak niteleyen Mevlana, dncenin gcn Mesnevi'de lde vurgular:

"Evlere, kklere bak, bunlar da yaplmadan nce, mhendisin zihninde, dncesinde birer m benzerdi. Houmuza gittii iin seyrettiimiz, sofas dzgn, tavan, kaps uygun bir ekilde yaplm isin zihnindeydi. Mhendisin zihnindeki o dnce aletleri hazrlad. Ormanlardan kesilen direkleri getirdi. lece ev yaplp meydana kt. Her sanatn, her hnerin asl, temeli, mayas, hayalden, dnceden baka nedir ki?

nce dnce vardr. Sonra bu dnce eyleme dnr. Dnyann kuruluunu ezelden beri byl Meyveler, nce gnl dncesinde tohum halindedir. Sonra meyve olarak ortaya kar, grn Sen bir ie giriip bir meyve fidan dikince, sonunda meyvenin meydana gelmesi yolunda ilk harfi okudun, yani ilk adm attn." Her dnce, sonuca gtren bir aratr. Ik gk grltsnden, dnce de eylemden nce g ak tefekkr ie yol gsterir. imek akar, arkasndan gk grler"

Kafamzn iindeki "sohbet" hakknda bir fikir vermek iin syleyelim. Dakikada 1200 kelime ik bir hzla dnrz. Dier yandan, her gn zihnimizden yaklak 60 bin dnce geer. Bu gn nce dndklerimizin aynsdr.

Zamannzn byk blmnde neyi dnrseniz, banza gelecek olan da odur. Ne dnyors yukarlar seyretsin. Bakn Mevlana herkesi nasl byk dnmeye aryor:"Eer bir karn cesine ulamaya alrsa, ama; onun isteini hor grme! Sen ondaki himmete, gayrete, ces mrenerek bak! Elinde, zenginlik ve yetenek olarak ne varsa, isteyerek, dnerek elde etmedin mi? Beyin Negatifi Kabul Etmez

Olumlu dnce hayatmzn yaktdr. Ancak, olumlu dncenin gcn ve etkisini gsterebi engelleri, nyarglar ve snrlar kaldrmak arttr. Beynimiz negatifi kabul etmemektedi nalt aklmzdaki her ey pozitiftir. Bembeyaz bir at dnme cmlesini duyduunuzda akln r? Bembeyaz bir at, deil mi? Bu nedenledir ki, Mevlana "Gerekten de 'yapma, etme, grnme' demek istei arttrr sadece, baka eye yaramaz." der.

Onun iin anne-babalar ocuklarna, retmenler rencilerine 'yapma, konuma, koma' derke onlarn bilinaltlarna 'yap, konu, ko' emirleri verdiklerini bilmeliler. En dorusu, Me lana'nn "Men edilen eyi yapmayan kimdir?" uyarsn hatrlayp bunlar, 'sessiz ol, sakin gibi olumlu ve "ma" eki iermeyen kelimelerle ifade etmektir. Olaylara yi Bak!

Mevlana'nn ifadesiyle "nasl bakarsan yle grrsn". Hayat bize derslerini eitli ekill boyutlarda sunar. Olumlu dersler her zaman olumlu durumlardan karlmaz. Arabanzn last iinin patlamas, olumlu bir olay deildir ama size kabullenme, sabr, plan yapmann deeri baka biri size yardm etmise yardm grme sevinci, teekkr etmenin deeri, kr gibi p r verebilir. Ayn olay, stres ve sknt yaratc dersler karmak iin kullanabiliriz: "A hep beni bulur, hayatmda her ey ters gidiyor" gibi Grld zere, hayat okulunda size n derslerden ne reneceinizi siz seersiniz. Hatta Mevlana iyi bakn bela diye nitelend len durumlarda bile ie yaradn syler: "Bir adam belada safa grrse, bela tatllar. etiini grnce ila, kendine ho gelir."

Yaam ayn zamanda inat bir retmendir. Bir dersi renilinceye kadar tekrar tekrar anla vrannz deitirmiseniz yaam dersinizi rendiinizi anlar. Aksi halde, ayn dersi de

'Bunda da bir hayr vardr' anlayyla en kt olayda bile, onun daha tesine bakabilmek, u yanlar ve dersleri bulabilmek iin almak insann gelime ve bymesinin anahtardr. laylar olumlu bir bak as ile yorumlamay, bunlardan gerekli dersleri karmay renm mlu eyleri aradka ve olumlu eylerin olacana inandka, nnzde pek ok kapnn ald ay deitiremezsiniz, ama ona olan baknz deitirebilirsiniz. Olay kzgnlk veren, komik ve size ileride ayn tip olaylar karsnda nasl tavr almanz gerektiini reten ci bir olay olarak yeniden ereveleyebilirsiniz.

Dndklerinizin, i konumalarnzn, bakalaryla konutuklarnzn salnzla yaknda hissetmekten ne kadar ok sz ederseniz, o kadar sk hastalanrsnz.

Bir an iin dikkatinizi konumalarnza verin. Genelde olumlu konumalar m, yoksa olumsuz, ktmser ve ikayet dolu szler mi? Konumanz zihninizi etkiler. Eer srekli ilerin kt syleyip duruyorsanz, bir khin olmak iin iyi bir frsat yakalamsnz demektir.

Bakn Mevlana ne der: "Ktye yormak ve vehim yapmak insan derdi yokken bile hasta eder . Onun iin olaylara iyi bak." Dnce yapnza ve hayata baknza gre, hayat deneyimleri sizi ya ypratr ya da parlat e bak alar olumsuz olan insanlar, daima 'niin' diye sorarlar ve sorunlar grrler. F kaplarn aldnda da tokman sesinden rahatsz olurlar. yimser ve olumlu insanlar ise sunu sorarlar, daima zme odaklanrlar. Zehirli Dncelerin Gc

Zihniniz bir baheye benzer; olumlu dnce, i konuma, hayal ve telkinlerle onu beslersen

z baar ve mutluluk sizin olacaktr. Endie, kayg, mitsizlik ve korku ile beslerseniz, b nlar adeta zehirli atklar gibi sonu douracaktr. O yzden, bir tek olumsuz dncenin zi ze yerlemesine izin verme lksnz yoktur. Zira, Mevlana'nn deyiiyle, "Sen kt dncey nak gibi bil. Bu trnak derinletike cann yzn trmalar." Negatif Sesinizi Dinlemeyin!

Olumsuzluklarn zihninizi ve bilinaltnz etkilememesi konusunda ok kararl olun. Olumlu r insan olmak istiyorsanz, olumlu insanlar arayn, onlarla dostluk gelitirin. Mevlana bir rubaisinde olumsuz, karamsar ve ktmser kiilerle arkada olmama ve konumalarna kul k vermeme konusunda insan yle uyarr:

"Gaml yoldalarla oturma dedim sana! Sakn ho merepli neeli dostlarn yanndan ayrlma. diin zaman dikenlik tarafna gitme. Glden, yaseminden, sarmak glden bakasyla ilgilen

Gnmzde evreden beynimize dolan olumsuz ve zehirli sz ve grntlere televizyondan duyd ve izlediklerimiz de eklenmitir. Bakn Sidney J.Harris ne der: "Benim televizyona kar olmam sadece programlarn dk kalitede oluundan deil, ekranda gsterilenlerin izl in byk ounluu zerinde nemli etkiler brakmasndandr. Bu, akln korkun bir ekilde risto'nun bizi uzun yllar nce uyard gibi " Kleliin en kt yan, sonunda klelerin d nmaya balamasdr." Sabr Vitamini

Olumlu dnmeyi sabrla pekitirin. Brian Adams'n dedii gibi, "Sabretme sanatn renin ini, bir hedefin sonucu konusunda endielendiinizde, dncelerinize uygulayn. Sabrszl , korku, cesaretsizlik ve baarszl besler. Sabr; gven, kararllk ve akl banda bi u insan sonunda baarya gtrr." Bakn Mevlana sabr sanatn uygulayan kiiye ne mjdel * "Sabretmek insann iini aar, gln ferahlandrr."

* "Eer tamamyla zorluklara daldnsa, daralp kaldnsa sabret. nk sabr rahatln, gen * "Dilei, istei sabr elde ettirir. * "Tohum toprak iinde gizlendii, zahmetlere katland iin bahe yeerir, gzelleir " * "Gam ve kederin anahtar sabrdr." * "Amaca sabrla varlr. Acele ile deil " Sonu

Mevlna eserlerini olgunluk dnemlerinde meydana getirmi ve yllarn birikim, tecrbe ve m sajlarn elikiye dmeden eserlerinde yanstmtr. Belki de bu yzdendir ki onun eserle edi asr akn bir sre gemesine ramen, hl gncelliini yitirmemitir.

Mevln; bize hep mkemmel insan reetesini sunar, gzel huylu, drst, alkan, alak gn ve olgun insan olmann yollarn anlatr. zellikle Mesnev'nin; kendisiyle, yaratcsyla daki btn varlklarla bark, huzurlu ve mutlu insan olmann tarifi zerine kurulduu a ir.

O, eserlerinde sunduu anlaml fikirleriyle, insan ve toplumu inceleyip problemlerine zm sunan bir dnr; psikolojik analizleri, olumlu telkin ve mit alayc szleriyle n zamanda bilimsel konularla ilgili olarak syledii beyitleriyle de gizemli bir bili

m adam hviyetindedir.