FNANSAL TABLOLAR ANALZ Muhasebe, mali karaktere sahip olaylar para birimiyle ifade ederek snflayan, tarih sras

ile kaydeden, raporlayan ve raporlar yorumlayan bir mali sanattr. Bu tanma gre, muhasebenin yerine getirdii raporlama ilevi finansal tablo kavramn dourmaktadr. letmede meydana gelen olaylar belirli dnem aralklaryla iletme sahiplerine, kredi verenlere ve dier ilgililere aktarmak muhasebenin en nemli grevlerindendir. letmenin mali durumu ile yakndan ilgilenen bu gruplar genellikle iletmenin, mali yapsn, karlln ve kulland fonlarn kaynaklarn bilmek ister. Bu gereksinimler aada sralanan finansal tablolar ile yerine getirilir. Bilno, Gelir Tablosu, Satlarn Maliyeti Tablosu, Fon Akm Tablosu, Nakit Akm Tablosu, z Kaynaklar Deiim Tablosu, Kar Datm Tablosu,

Finansal tablolar; muhasebe sistemi iinde kaydedilen ve toplanan bilgilerin, belirli zaman aralklaryla bu bilgileri kullanacak olanlara iletilmesini salayan aralardr. Finansal tablolarn amac; 1- Yatrmclar, kredi verenler ve dier ilgililer iin karar almada yararl bilgiler salamak, 2- Gelecekteki nakit akmlarn deerlendirmede yararl bilgiler salamak, 3- Varlklar, kaynaklar ve bunlardaki deiiklikler ile iletme faaliyet sonular hakknda bilgi salamak. Finansal tablolarn kullanclarna sunduu bilgiler; Ekonomik kararlarn alnmasn salayacak bilgiler, letmenin kazanma gcn ngrmek, karlatrmak ve deerlendirmek iin gerekli bilgiler. letmenin hedeflerine ulamada ve kaynaklarnn etkin kullanlmasnda yneticilerin baarsn lmek iin gerekli bilgiler, letmenin parasal olanaklarndaki art (azal) ve yeterli kar datm yaplp yaplmadna ilikin bilgiler, Devlet pay olan vergi tutarnn belirlenmesini salamak zere gerekli bilgiler, Makro ekonomik kararlara yardmc olarak istatistiksel bilgiler, letmenin denetlenmesine olanak verecek bilgiler, Halka almalarda potansiyel yatrmclara sunulacak bilgiler, letme ynetiminin ileriye dnk kararlar almasna olanak verecek bilgiler.

Finansal tablo kullanclar, Yneticiler, Yatrmclar, Kredi kurumlar, i ve i Kurulular, Devlet, Mali analistler,

Finansal tablolarn genel nitelikleri, letmede meydana gelen finansal olaylarn iletme ile ilgililerine sunulmasnda finansal ara olarak kullanlan finansal tablolarn; kapsad bilgilerin, bilgi kullanclarna yararl ve anlalabilir olmas iin baz zellikleri bulunmas gerekir. Finansal tablolarda yer alan bilgiler, hereyden nce, kantlanabilir, tarafsz, olay temsilde doruluk zelliklerini tayarak gvenilir olmaldr. Dier taraftan sz konusu bilgilerin alnacak kararlarda yararl olabilmesi iin, ihtiyaca uygun ve kararlarla ilgili olmas gerekir. Bunu iin de; bilgilerin tahmin ve geri besleme deerinin bulunmas ve zamannda sunulmas gereklidir. Ayrca finansal tablolarda yer alan bilgiler karlatrlabilir ve nemli olmaldr. Ayn zamanda, hazrlanan finansal tablolarn salam olduu fayda finansal tablolar hazrlamak iin katlanlan maliyetten daha fazla olmaldr. En aznda salanan fayda katlanlan maliyete eit olmaldr. Finansal tablolar; Rasyonel yatrm, kredi ve benzeri yatrmlarn karar verilmesinde, mevcut ve muhtemel yatrmclara kredi verenlere ve dier kullanclara yararl bilgiler salamaldr. Bu bilgiler i hayat ve ekonomik faaliyetleri makul derecede anlayabilen ve bilgileri makul lde inceleyebilecekler tarafndan kavranabilir olmaldr, Yatrmclara, kredi verenlere ve dierlerine, ilgili iletmeye, muhtemel net nakit akmlarnn miktarn zaman ve belirsizliini deerlendirmede yardmc olacak bilgileri salamaktr. letmenin ekonomik varlklar, bu varlklar zerindeki talepleri, varlk ve varlk zerindeki talepleri deitiren ilemler, olaylar ve koullar hakknda bilgi vermelidir, Kar ve kar elerinin llebilmesi ile ilgili bilgi salamaldr, letmenin nakdi nasl kazanp harcad hakknda, bor para alma ve borlarn demesi hakknda, iletmenin sahiplerine datt nakit kar pay ve dier varlklar hakknda, iletmenin likiditesi ve iflasn etkileyebilecek dier faktrler hakknda bilgi salamaldr. letme yneticilerinin sorumluluklarn nasl yerine getirdikleri hakknda bilgi salamaldr, Yneticilere iletme sahiplerinin karlaryla ilgili kararlar vermede yararl bilgiler salamaldr.

zet olarak Finansal Tablo nitelikleri: 1- Yarar Maliyet likisi 2- nemlilik 3- Muhasebe bilgilerinin niteliksel zellikleri

3.1. Anlalabilir olma, 3.2. htiyaca uygun olma (zamannda sunulma, Geri besleme ve tahmin deerleri) 4- Gvenilir olma (Temsilde doruluk, kantlanabilir olma, tarafsz olma) 5- Karlatrlabilir olma Finansal Tablolarn Kullanm snrlar; Finansal tablolar tarihidir. Tarihi maliyetlere gre hazrlanrlar. Finansal tablolar genel amaldr nk ok deiik kullanc gruplarnn ihtiyalarn karlamak iin hazrlanrlar. Finansal tablolar genel amalara uygun olarak blmlendirilir. Finansal tablolar ok sayda ilemleri zet olarak sunar. Finansal tablolarda deiik deerleme yntemleri uygulanm olabilir. Finansal tablolar dzenlendii lkenin parasal birimi ile hazrlanr ve genellikle parann satn alma gcn yanstmaz. Finansal tablolarda ngrlere ve yarglara yer verilebilir. Ancak, bunlarn dorulanabilecei kaynaklar sunulmaldr. Finansal Tablolarda kullanlan dil muhasebedir. Finansal Tablolarn Dzenlenmesinde Esas Alnacak Genel Kabul Grm Muhasebe Temel Kavramlar: 1- Sosyal sorumluluk kavram, 2- Kiilik kavram, 3- letmenin sreklilii kavram, 4- Dnemsellik kavram, 5- Parayla lme kavram, 6- Maliyet esas kavram, 7- Tarafszlk ve belgelendirme kavram, 8- Tutarllk kavram, 9- Tam aklama kavram, 10- htiyatllk kavram 11- nemlilik kavram, 12- zn ncelii kavram, Temel Finansal Tablolar; Bilno, Gelir Tablosu, Dier Finansal Tablolar; Fon Akm Tablosu, Satlarn Maliyeti Tablosu Nakit Akm Tablosu, z Kaynaklar Deiim Tablosu, Kar Datm Tablosu,

BLANO letme Ad, Tarih, Para Birimi, 1. DNEN VARLIKLAR 3. KISA VADEL YABANCI KAYNAKLAR 10. Hazr Deerler 30. Mali Borlar 11. Menkul Kymetler 32. Ticari Borlar 12. Ticari Alacaklar 33. Dier Borlar 13. Dier Alacaklar 34. Alnan Avanslar 15. Stoklar 35. Yllara Yaygn naat ve Onarm Hakedi 17. Yllara Yaygn naat ve Onarm 36. denecek Vergi ve Dier Ykmllkler Maliyetleri 18. Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir 37. Bor ve Gider Karlklar Tahakkuklar 19. Dier Dnen Varlklar 38. Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Karlklar 2. DURAN VARLIKLAR 39. Dier Ksa Vadeli Yabanc kaynaklar 22. Ticari Alacaklar 4. UZUN VADEL YABANCI KAYNAKLAR 23. Dier Alacaklar 40. Mali Borlar 24. Mali Duran Varlklar 42. Ticari Borlar 25. Maddi Duran Varlklar 43. Dier Borlar 26. Maddi Olmayan Duran Varlklar 44. Alnan Avanslar 27. zel Tkenmeye Tabi Varlklar 47. Bor ve Gider Karlklar 28. Gelecek Yllara Ait Giderler ve Gelir 48. Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkuklar Karlklar 29. Dier Duran Varlklar 49. Dier Uzun Vadeli Yabanc kaynaklar 5. Z KAYNAKLAR 50 denmi Sermaye 52. Sermaye Yedekleri 54. Kar Yedekleri 57. Gemi yllar karlar 58. Gemi yllar Zararlar (-) 59. Dnem Net Kar (Zarar) LETME ZET GELR TABLOSU nceki Dnem A- BRT SATILAR B- SATI NDRMLER (-) C- NET SATILAR D- SATILARIN MALYET BRT SATI KARI VEYA ZARARI E- FAALYET GDERLER FAALYET KARI VEYA ZARARI F- DER FAALYETLERDEN OLAAN GELR VE KARLAR G- DER FAALYETLERDEN OLAAN GDER VE Cari Dnem

ZARARLAR (-) H- FNANSAMAN GDERLER OLAAN KAR VEYA ZARAR - OLANDII GELR VE KARLAR J- OLAANDII GDER VE ZARARLAR (-) DNEM KARI VEYA ZARARI K- DNEM KARI VERG VE DER YASAL YKMLLK KAR.(-) DNEM NET KARI VEYA ZARARI

BLANO Bilno iletmenin belli bir tarihteki mali durumunu yani varlk ve kaynak durumunu gsteren tablodur. Bilno zellikleri ve ierii; 1- Bilno, aktif ve pasif olarak iki blmden oluur. Aktifte iletmenin sahip olduu ekonomik deerler (VARLIKLAR), pasifte ise KAYNAKLAR (bor ve sermaye) yer alr. 2- Bilano aktif toplam ile pasif toplam birbirine eittir. VARLIKLAR = KAYNAKLAR, ya da VARLIKLAR = BOR + ZKAYNAK. 3- Bilanoda varlklar likiditeye (paraya dnm hzna) gre kaynaklar ise vade yaplarna gre sralanr. 4- Bilanoda aktif ve pasif kalemler brt tutarlar ile kaydedilir. 5- Aktifte, aktif dzenleyici hesaplar pasifte ise pasif dzenleyici hesaplar indirim kalemleri olarak yer alrlar. Dzenleyici hesaplarn kullanm ile aktif ve pasif net deerleri ile gsterilmi olur. 6- Aktifte, Dnen Varlklar ile Duran Varlklar yer alr. 7- Pasif, Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklar (KVYK), Uzun Vadeli Yabanc Kaynaklar (UVYK) ve z Kaynaklardan oluur. GELR TABLOSU letmenin bir faaliyet dnemindeki faaliyetlerinin sonucunu kar veya zarar olarak gsteren tablodur. 1- Brt Sat Kar: letmenin ana faaliyeti konusundaki mal ve hizmet satlarndan elde edilen kardr.

2- Sat ndirimleri: Net sat gelirlerini bulabilmek iin brt satlarndan indirilmesi gereken, sat iadeleri ve sat skontolarn kapsar. 3- Satlarn Maliyeti: letmenin dnem iindeki satlarnn maliyetidir. 4- Faaliyet Giderleri: letmenin ana faaliyetleri ile ilgili olan ve retim maliyetlerine yklenmeyen AR-GE, Pazarlama Sat ve Datm, ve Genel Ynetim Giderlerinin oluturduu gider grubudur. 5- Dier Faaliyetlerden Olaan Gelir ve Karlar: letmenin esas faaliyetleri dndaki, itiraklerden, bal ortaklklardan elde ettii kar pay (temett) gelirleri ile faiz, kira geliri, kambiyo kar, menkul kymetlerin sat karlar gibi gelir ve karlardan oluur. 6- Dier Faaliyetlerden Olaan Gider ve Zararlar: letmenin esas faaliyeti dndaki olaan faaliyetlerle ilgili gider ve zararlardan oluur. Menkul Kymet Sat Zararlar, Kambiyo Zararlar, Karlk Giderleri gibi. 7- Finansman Giderleri: letmenin borlarndan dolay katland ve varlk maliyetlerine eklenmemi bulunan faiz, kur farklar, kredi komisyonlar ve benzeri giderlerden oluur. 8- Olaand Gelir ve Karlar: letmenin olaan faaliyetlerinden bamsz olan arzi nitelik tayan duran varlk satndan salanan karlar ile olaand olay ve gelimeler sonucunda ortaya kan gelir ve karlardr. 9- Olaand Gider ve Zararlar: letmenin olaan faaliyetlerinden bamsz, sk ve dzenli olarak ortaya kmayan gider ve zararlardr. FON AKIM TABLOSU Bir dnem iinde iletmenin salam olduu tm mali kaynaklar ve bunlarn kullanm yerlerini gstererek bilno ve gelir tablosunda grlmeyen fon akmn ortaya koymak amacyla dzenlenen finansal tablodur. Fon akm tablosu bilno ve gelir tablosu ile birlikte ilgililere sunulur. Bylece, iletmenin mali gc ve bu mali gcn nasl kullanld, gelecekteki fon gereksiniminin ne olduu gibi konularda bilgi verir. Tablonun en basit haliyle dzenlenmesi; bir dneme ait dnem ba ve dnem sonu bilnolarnn karlatrlmas ile olur. Fon Kaynaklar: 1- Pasif Kaynaklarndaki Artlar, - Ksa vadeli Borlarda art - Uzun Vadeli Borlarda art - z Kaynaklarda art 2- Aktif Kalemlerdeki Azal, - Dnen Varlklarda azal, - Duran Varlklarda Azal Fon Kullanmlar:

1- Pasif Kaynaklarndaki Azallar, - Ksa vadeli Borlarda azal - Uzun Vadeli Borlarda azal - z Kaynaklarda azal 2- Aktif Kalemlerdeki Art, - Dnen Varlklarda art, - Duran Varlklarda art,

rnek: 2004 Kasa Bankalar Demirbalar Satclar Sermaye - Kasadaki art FON KULLANIMI, - Bankadaki azal FON KAYNAI, - Demirbalardaki azal FON KAYNAI, - Satclardaki art FON KAYNAI, - Sermayedeki azal FON KULLANIMI, Aadaki gelir kalemleri fon kayna niteliinde deildir; - Konusu kalmayan karlklar, - Reeskont Faiz gelirleri, - Gelecek aylara ait gelirlerin dneme ilikin ksmlar, - Gelir tahakkuklar hesabndaki artlar, Aadaki gelir kalemleri fon k deildir; - Amortismanlar, - Karlk giderleri, - Reeskont Faiz giderleri, - Gelecek aylara ait giderlerin dneme ilikin tutarlar, - Gider tahakkuklar hesabndaki artlar FON AKIM Tablosunun Yorumlanmas - En fazla nereden fon salandna baklarak, en iyi fon kayna faaliyet sonucu yaratlan kaynaklardr. Faaliyetler sonucu yaratlan kaynaklar ne kadar fazlaysa iletmenin fon yaratma 5000 8000 12000 10000 15000 2005 7000 7000 11000 13000 14000

kabiliyeti o kadar iyidir. letmenin faaliyetlerini kendi kendine finanse edebilme kabiliyeti ileride kaynak yetersizlii probleminin domayaca eklinde olumlu bir gsterge olarak yorumlanr, - Dnen Varlklardaki azallardan fonlar deerlendirilirken hazr deerlerdeki azallardan ziyade stok ve alacaklardaki azalmalardan salanan fonlar olumlu karlanr. - Duran Varlklarn fon kayna olmas en son dnlmelidir. - Dnen Varlklardaki artn likidite sknts vermeyecek ekilde fonlanmas gerekir. Dnen varlklar Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklar, Duran Varlklar Uzun Vadeli Kaynaklar ile fonlanmas finansman teknii asndan dorudur.

FON AKIM ANALZ RNE AKTF HAZIR DEERLER ALACAKLAR STOKLAR DER DNEN VARLIK DNEN VARLIK TOPLAMI MAKNELER MAKNE AMORTSMANI TAITLAR TAIT AMORTSMANI DURAN VARLIKLAR TOPLAMI AKTF TOPLAMI PASF BANKA KREDLER BOR SENETLER DER KVYK KVYK TOPLAMI TAHVLLER 2003 550.000 950.000 800.000 15.000 2.315.0 00 750.000 185.000 100.000 -20.000 645.00 0 KULLANI 2004 KAYNAK M 150.00 400.000 0 1.200.0 00 250.000 1.100.0 00 300.000 15.000 2.715.0 00 800.000 50.000 200.000 15.000 150.000 50.000 -30.000 10.000 720.00 0

2.960.0 3.435.0 00 00 400.000 325.000 185.000 910.00 0 450.000 50.000 350.000 25.000 250.000 65.000 1.050.0 00 200.00 300.000 500.000 0

UVYK TOPLAMI PAY SENETLER DAITILMAYAN KARLAR ZKAYNAKLAR TOPLAMI PASF TOPLAMI FON KAYNAKLARI HAZIR DEERLERDE AZALI AMORTSMANLARDA ARTI BANKA KREDLERNDE ARTI BOR SENETLERNDE ARTI DER KVYK'DA ARTI UZUN VADEL BORLARDA ARTI DAITILMAYAN KARLARDA ARTI FON KAYNAKLARI TOPLAMI FON KULLANIMLARI ALACAKLARDA ARTI STOKLARDA ARTI MAKNELERDE ARTI TAIT ARALARINDA ARTI FON KULLANIMLARI TOPLAMI

300.00 0 1.200.0 00

500.00 0 1.200.0 00

135.00 550.000 685.000 0 1.750.0 1.885.0 00 00 2.960.0 3.435.0 00 00 FON AKIM TABLOSU 150.000 25.000 50.000 25.000 65.000 200.000 135.000 650.00 0 250.000 300.000 50.000 50.000 650.00 0 % 23% 4% 8% 4% 10% 31% 21% 100% 38% 46% 8% 8% 100%

FNANSAL TABLOLAR ANALZ TRLER 1- Analiz Kapsamna Gre: a) Statik Analiz: Finansal tablolar analizinde, bir yla ait olan veriler zerinden yaplan analizdir. b) Dinamik Analiz: iletmenin birden fazla dneme ait mali tablolar zerinden yrtlen analizdir. 2- Analiz Amacna Gre: a) Ynetim Analizi: letme ynetimi tarafndan iletmenin baar dzeyini, performansnn, verimliliinin llmesi, planlamaya ve kontrole veri salamak zere yaplan analizler. b) Kredi Analizleri: letme iinden ya da dndan kiilerce, iletmenin bor deme gcn belirlemek iin yaplan analizlerdir.

c) Yatrm Analizleri: letme sahip ve ortaklar ile iletmeye ortak olmak isteyen yatrmclar tarafndan yaptrlan ve daha ziyade firmann karll, mevcut karllnn devamll, temett miktar gibi konular iine alan analizdir. 3- Analiz- D Analiz: Finansal tablo analizleri iletme iinden yaplyorsa i analiz, iletme dndan yaplyorsa d analiz olarak nitelendirilir. FNANSAL TABLOLARIN ANALZ TEKNKLER Karlatrmal Tablolar Analizi (Yatay Analiz), Yzde Yntemiyle Analiz (Dikey Analiz), Eilim Yzdeleri ile Analiz (Trend Analizi) Oran Yntemi ile Analiz (Rasyolar)

1- KARILATIRMALI TABLOLAR ANALZ Bir iletmenin iki ya da daha fazla dneme ait finansal tablolar, bir birini izleyen dnemlerde karlatrlmal olarak analiz edilmek istendiinde karlatrmal tablolar analizinden yararlanlr. Bir iletmenin birden fazla dnemlerine ait tablolar karlatrlmal olarak dzenlenir. Bu tablolar en az iki dnem olmak zere, iki dnemden daha fazla dnemler iinde dzenlenebilir. Bu tr tablolardan iletmenin gemi yllarna ait finansal durumunu grmek mmkn olurken iletmenin mevcut finansal durumun ile ilgili bilgiye de sahip olmak mmkndr. Bu tablolarn analizi sonucunda da gelecek yllara ait finansal durum hakknda fikir sahibi olmakta mmkndr. Finansal tablo analizi ikiden daha fazla yllar iin yaplrsa ya balang yl baz yl olarak alnr ya da her bir yl ncesindeki yl baz yl olarak dikkate alnr.

Kalemler arsndaki farklar ve deiim yzdeleri belirlendikten sonra, bu deiimlere sebep olabilecek nedenler aranr. Aktif kalemdeki bir art aktifteki bir azaltan m yoksa pasifteki bir arttan dolay meydana gelmi olabilir ya da bunun tam tersi olabilir. Kalemlerdeki deiimler hesaplandktan sonra kalemlerdeki deiimlerin olumlu ya da olumsuz olarak yorumlanmas gerekir. rnek: CAMSAN A.nin Dnen varlklar ayrntl ve karlatrlmal olarak verilmektedir. Karlatrmal analizini yapnz. 2000 DNEN VARLIKLAR 100 KASA 101 ALINAN EKLER 102 BANKALAR 103 VER. EKLER VE D. EMRLER 110 HSSE SEN. 120 ALICILAR 153 TCAR MALLAR TOPLAM 18.000 21.600 27.000 (5.400) 2001 28.000 41.000 54.000 (3.000)

36.000 18.000 45.000 80.000 80.000 140.000 222.200 358.000

Yatay Yzde = (lgili kalemde baz alnan yl verisine gre art veya azal/Kaleme ait baz alnan yl verisi) 2000 100 KASA 101 ALINAN EKLER 102 BANKALAR 103 VER. EKLER VE D. EMRLER 110 HSSE SEN. 120 ALICILAR 153 TCAR MALLAR TOPLAM 18.000 21.600 27.000 (5.400) 36.000 45.000 80.000 222.200 2001 28.000 41.000 54.000 (3.000) 18.000 80.000 140.00 0 358.00 0 Art/Azal Art/Azal Tutar Yzdesi (%) +10.000 55.55 +19.400 89,81 +27.000 100,00 -1.400 -25,92 -18.000 +35.000 +60.000 135.800 -50,00 77,78 75,00 61,11

YORUMLAR: 1- letmenin dnen varlklar bir nceki dneme gre %61,11 artmtr, 2- letmenin 2001 ylndaki menkul kymetler deeri bir nceki yla gre (hisse senedi yatrm) %50 azalm, Bankadaki mevduatlar %100 artmtr. letme hisse senetlerini satarak banka mevduat hesabna yatrd yorumu yaplabilir.

3- Stoklara bakldnda (Ticari Mallar) 2001 ylnda bir nceki yla gre %75 art gstermitir. 4- Yine ticari alacaklar 2001 ylnda bir nceki yla gre %77,78 artmtr. 5- Alnan ekler %89,81 ve Kasa hesab da %55,55 artmtr. Bu artlarn sebeplerini aratrmak tm bilnoyu grmekle mmkn olabilir. Acaba, Kasa hesabndaki art sebebi nedir? Alnan ekler hesabndaki art neyi ifade etmektedir? Ticari mallar neden art gstermi olabilir? KARILATIRILMALI BLANO ANALZ VE YORUMU rnek: Prestij A Karlatrmal Tablolar Analizi AKTF 2000 2001 Art/Azal Art/Azal Tutar Yzdesi (%) 1. DNEN 1.281.00 1.387.000 106.000 8,27 VARLIKLAR 0 Hazr Deerler 120.000 260.000 140.000 116,7 Ticari Alacaklar 522.000 596.000 74.000 14,18 Stoklar 587.000 471.000 -116.000 -19,76 Dier Dnen Varlklar 52.000 60.000 8.000 15,38 2. DURAN 429.000 485.000 56.000 13,05 VARLIKLAR Maddi Duran Varlklar 398.000 498.000 100.000 25,13 (-) Amortismanlar 105.000 152.000 -47.000 -44,76 Net Maddi Duran 293.000 346.000 53.000 18,09 Varlklar Dier Duran Varlklar 136.000 139.000 3.000 2,21 TOPLAM AKTF 1.710.00 1.872.000 162.000 9,47 0 PASF 3. K.V.Y. KAY. Banka Kredileri Satc Kredileri Dier. K.V.Y. KAY. 4. U.V.Y. KAY. 5. Z KAYNAK denmi Sermaye Sermaye Yedekleri Kar Yedekleri Dnem Net Kar TOPLAM PASF 2000 2001 Art/Azal Art/Azal Tutar Yzdesi (%) -18.000 -2,37 -186.000 -46,38 140.000 66,67 28.000 18,92 79.000 25,40 101.000 15,78 42.000 14,29 24.000 15,89 15.000 10,34 20.000 40,00 162.000 9,47

759.000 741.000 401.000 215.000 210.000 350.000 148.000 176.000 311.000 390.000 640.000 741.000 294.000 336.000 151.000 175.000 145.000 160.000 50.000 70.000 1.710.00 1.872.000 0

a) Dnen Varlk ve Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklardaki Deiiklikler

letmenin iki yllk dneminde dnen varlk tutarndaki deiiklikler ile ksa vadeli yabanc kaynak tutarndaki deiiklikler aadaki gibi olumutur. letmenin dnen varlklarnda 2001 ylnda 2000 ylna gre %8,27 art meydana gelmitir. Hazr deerlerde %116,7 ve Ticari alacaklarda %14,18art meydana gelirken stoklarda %19,76 azal meydana gelmitir. Ksa vadeli yabanc kaynaklarnda ise 2001 ylnda 2000 ylna gre %2,37 azal meydana gelmitir. Banka kredilerinde %46,38 azal meydana gelirken satc kredilerindeki art %66,67dir. lgili dnemde iletmenin net alma sermayesinde (902/522) %72,80 art meydana gelmitir.

b) Dnen Varlk Duran Varlk Hesaplarndaki Deiimler letmenin aktif yapsndaki deiimleri incelemek iin dnen varlklar ve duran varlklardaki deiimleri incelemek gerekir. letmenin aktif yapsna bakldnda duran varlklar (%13,05) dnen varlklara (%8,27)gre daha hzl artmtr. Ancak, dnen varlklar iletme varlklar iinde duran varlklara gre daha fazla paya sahiptir.

c) Yabanc Kaynak - z Kaynak Hesaplarndaki deiiklikler letmenin kaynak yapsnn deerlendirilmesinde, z kaynaklarla, yabanc kaynaklardaki deiikliin birlikte deerlendirilmesi gerekir. letmenin z kaynaklar %15,78 art gsterirken uzun vadeli yabanc kaynaklar da %25,40 artmtr. Ancak, Ksa vadeli yabanc kaynaklarnda %2,37lik bir azal vardr. z kaynaklarnda ki deiim hz uzun vadeli yabanc kaynaklara gre daha yavatr. Bu da kaynak yapsnda uzun vadede bir deiimin habercisidir.

d) Duran Varlklar ile z Kaynaklardaki ve devaml sermayedeki deiimler. Duran varlklarn finansmannn nasl saland finansal tablo okuyucular asndan nemlidir. Acaba duran varlklar z kaynaklar ile mi yoksa uzun vadeli yabanc kaynaklar ile mi saland? letmeye bakldnda duran varlklardaki art %13,05 z kaynaklardaki art %15,78 ve uzun vadeli yabanc kaynaklardaki art %25,40 tr. Burada duran varlklarn uzun vadeli kaynaklarla finanse edildii grlmektedir. Duran varlklardaki art Devaml sermaye (z kaynaklardaki art + uzun vadeli yabanc kaynaklardaki art) artndan daha dktr. Bu da finansal adan iletmenin iyi durumda olduunu gstermektedir.

Not: Devaml sermayedeki art duran varlklardaki artndan daha fazla olmas istenir. Aksi takdirde iletmenin net alma sermayesi negatif olacaktr ki bu da istenmeyen bir durumdur.

e) Stoklarla Satlardaki deiim Stok hesaplarndaki deiiklikler deerlendirilirken sat tutarndaki deiikliklere de bakmak gerekir. Stoklar artarken satlarda artm ise, iletmenin pazarlama politikasnda herhangi bir sorunun olmad yorumu yaplr. Sat taleplerini karlamak iin iletme daha fazla stok bulundurabilir. Stoklardaki artn sat artndan m yoksa stok fiyatlarndaki arttan m kaynakland nemlidir. letmeye bakldnda stoklarda azalrken satlar artmaktadr. Bu da iletmenin satlardan gelebilecek talepleri karlayamama riski ile kar karya olduunu gstermektedir. f) Ticari Alacaklarla Satlardaki deiiklik Ticari alacaklardaki deiiklikler yine satlardaki deiikliklerle deerlendirilmelidir. Eer Ticari alacaklardaki deiiklikler satlardaki deiikliklerle ayn paralelde ise, iletmenin ticari alacaklarndaki art veya azaln satlardaki art veya azaltan kaynakland sylenebilir. Satlar azalrken ticari alacaklarda art meydana gelmi ise ticari alacaklarn tahsilinde gecikmelerin meydana geldii sylenebilir. rnek iletmeye bakldnda ticari alacaklar %14,18 artarken net satlar da %55 artmtr. Bu durumda iletme satlarndan kaynaklanan ticari alacak artnn meydana geldii sylenebilir. letmenin ticari alacaklarn tahsilinde herhangi bir sorunu grnmemektedir. Aksine, net satlardaki art hz dnldnde olduka baarl bir tahsilt politikasnn izlendii sylenebilir. g) Ticari Alacaklar Ticari Borlardaki Deiiklikler Ticari alacaklarla ticari borlarn da beraber deerlendirilmesi gerekmektedir. Kredili satlar dolaysyla finansman kaynaklarnn ne kadarnn alacaklara ynlendirildii ve bunun ne kadarnn satclardan elde edilen kredili allar ile karland nemlidir. Dolaysyla iletmenin sat ve al politikasnn belirlenmesi ve etkinlii ile ilgili sonulara ulalabilir. letme ticari alacaklarndaki %14,18 arta karlk ticari borlarnda %66,67lik bir artla kar karyadr. Bu adan bakldnda iletme allarnda nemli derecede vade avantaj salarken sat politikas da nemli derecede avantajldr. Bu durum iletme ynetiminin banka kredilerinin azaltlmasyla birlikte iletmenin daha salkl bir yapya kavumasna da yardmc olmaktadr. h) Maddi Duran Varlklar Stoklardaki Deiiklikler Stoklardaki artlarn iletmenin kapasitesindeki arttan m meydana geldiini saptamak amacyla stoklardaki deiimin maddi duran varlklardaki deiimle karlatrlmas gerekir. letmeye bu adan bakldnda iletme maddi duran varlklarnda %13,05lik bir art var iken stoklarda %19,76lk bir azal meydana

gelmitir. Bu durum iletmenin kapasite art ynnde bir yatrm yapmadnn gstergesi olarak kabul edilebilir. KARILATIRILMALI GELR TABLOSU ANALZ VE YORUMU nceki Cari Art/Azal Art/Azal Dnem Dnem Tutar Yzdesi (%) 2000 2001 BRT SATILAR 12.000 18.000 6.000 50 SATI NDRMLER (-) (2.000) (2.500) 500 25 NET SATILAR 10.000 15.500 5.500 55 SATILARIN MALYET (-) (6.000) (10.000) 4.000 66,7 BRT SATI KARI VEYA 4.000 5.500 1.500 37,5 ZARARI FAALYET GDERLER (1.000) (2.000) 1.000 100 FAALYET KARI VEYA 3.000 3.500 500 16,7 ZARARI FAALYETDII GELRLER 3.000 1.000 -2.000 -66,7 FAALYETDII GDERLER (1.000) (1.500) 500 50 FNANSAMAN GDERLER (1.000) (1.500) 500 50 DNEM KARI VEYA ZARARI 4.000 1.500 2.500 -62,5 a) Brt ve Net Satlardaki Deiiklik letme ynetimi satlar gelitirmek ve sat dzeyinin, yeterli brt sat kar ve faaliyet kar brakacak bir dzeyde olmasn ister. letmeye bakldnda Brt satlar %50 artarken net satlar %55 orannda artmtr. Bu durum sat indirimlerindeki art hznn (%25) brt satlardaki art hzndan daha dk anlamn tamaktadr. b) Satlan Maln Maliyetindeki Deiiklik Satlan maln maliyetindeki deiiklikler iletme asndan maliyetlerin davran hakknda bilgi verir. letmeye bakldnda 2001 yl maliyetleri 2000 yl maliyetlerine gre %66,7 art gstermitir. Bu durum girdi fiyatlarndaki artlardan meydana gelebilecei gibi, verimliliin dmesinden de kaynaklanyor olabilir. Dikkatle incelenmesi gerekir. c) Brt Sat Karndaki deiiklik letmenin sat karnda bir nceki dneme gre %37,5 orannda bir art meydana gelmitir. Ancak Net satlardaki artn %55 olduu dnlrse brt sat karndaki art net sata gre dktr. Bunun en byk sebebi satlan maln maliyetindeki artn yksek olmasndan kaynaklanmaktadr. d) Faaliyet Kar ve Zararndaki deiiklik Faaliyet kar faaliyet giderlerinin %50 artmas nedeniyle ancak %16,7 artabilmitir.

e) Dnem Kar ve Zararndaki deiiklik Faaliyet d gelirlerin %66,7 orannda azalmas ve hem faaliyet d giderlerin hem de finansman giderlerinin %50 oranlarnda artmas dnem net karn %62,5 orannda drd grlmektedir.

2- YZDE YNTEMYLE ANALZ (DKEY ANALZ) Bu yntemle, iletmenin bilno ve gelir tablosu yzde deerleri ile ifade edilir. Yzde yntemiyle tek bir yln finansal tablolar kullanlabilecei gibi, birden fazla yln tablolar kullanlarak, her bir yln yzdeleri karlatrlabilir. Bu yntemde, iletmenin bilnosundaki toplam varlklar %100 olarak kabul edilir. Her bir varlk kalemi toplam varlklarn yzdesi olarak ifade edilir. Ayn ekilde toplam kaynaklarda %100 olarak kabul edilir ve borlarn ve z kaynaklarn toplam kaynaklardaki pay belirlenir. letmenin gelir tablosunda ise net satlar en nemli kalemdir nk iletmelerin esas gelir getirici faaliyetleri sat ilemleridir. Bu nedenle net satlar %100 kabul edilir dier gelir tablosu kalemleri buna gre belirlenir. Dikey Yzde = lgili kalem verisi/ Baz alnan kalem verisi Prestij A Karlatrmal Tablolar Analizi AKTF 2000 Grup Genel Toplamna Toplama Oran (%) Oran (%) 1. DNEN VARLIKLAR Hazr Deerler 120.000 9,37% 7,02% Ticari Alacaklar 522.000 40,75% 30,53% Stoklar 587.000 45,82% 34,33% Dier Dnen Varlklar 52.000 4,06% 3,04% DNEN VARLIKLAR 1.281.00 100,00% 74,91% TOPLAMI 0 2. DURAN VARLIKLAR Maddi Duran Varlklar 398.000 92,77% 23,27% (-) Amortismanlar 105.000 (24,48%) (6,14%) Net Maddi Duran Varlklar 293.000 68,30% 17,13% Dier Duran Varlklar 136.000 31,70% 7,95% DURAN VARLIKLAR 429.000 100,00% 25,09% TOPLAMI TOPLAM AKTF 1.710.00 100,00% 0 PASF 2000 Grup Toplamna Oran (%) Genel Toplama Oran (%)

294.000 45,94% 17,19% 151.000 23,59% 8,83% 145.000 22,66% 8,48% 50.000 7,81% 2,92% 640.000 100,00% 37,43% 1.710.00 100,00% 0 a) Dnen Varlklar le Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklarn Dikey Yzdeleri Dnen varlklar ile ksa vadeli yabanc kaynaklarn birlikte incelenmesinin en nemli sebebi iletmenin likidite yeterlilik durumunun saptanmas, net alma sermayesinin yeterli olup olmadnn irdelenmesidir. letmenin ilgili dnemde Dnen Varlklarn toplam iindeki pay %74,91dir. Ksa vadeli yabanc kaynaklarn pay toplamda %49,39dur. Grld gibi iletme ksa vadeli yabanc kaynaklar karlayabilecek likiditeye sahiptir ve yeterli net alma sermayesi mevcuttur.

3. K.V.Y. KAY. Banka Kredileri Satc Kredileri Dier. K.V.Y. KAY. K.V.Y. KAY. TOP. 4. U.V.Y. KAY. TOP. 5. Z KAYNAK denmi Sermaye Sermaye Yedekleri Kar Yedekleri Dnem Net Kar Z KAYNAK TOP. TOPLAM PASF

401.000 210.000 148.000 759.000 311.000

52,83% 27,67% 19,50% 100,00% 100,00%

23,45% 12,28% 8,65% 44,39% 18,19%

b) Dnen Varlklar ile Duran Varlklarn Dikey Yzdeleri letmenin aktif yapsnn deerlendirilmesinde dnen varlk ve duran varlklarn toplam varlklar ierisindeki payna bakmak yararl olur. letmeye bakldnda Dnen varlklar toplam ierisinde %74,91 paya sahip iken Duran varlklar %25,09 paya sahiptir. letmenin olduka likit bir durumda olduu gzlemlenmektedir.

c) Yabanc Kaynaklar z Kaynaklar Dikey Yzdeleri letmenin kaynak yapsnn analizi byk nem tar. Toplam kaynan %50sinden fazlas z kaynak ise, firmann bor deme riskini azaltr. letme kaynak yapsna bakldnda Toplam kaynaklar iindeki yabanc kaynaklar oran %62,58dir (%44,39 KVYK, %18,19 UVYK). Toplam Kaynaklar iinde z kaynak oran ise %37,43tr. Bu durum iletmenin bor deme riskini gstermektedir. letmenin finansal durumunun iyi olmad ve z kaynaklarn bu dnem iin yetersiz olduu sylenebilir.

d) Duran Varlklar le z Kaynaklarn Dikey Yzdeleri ve Devaml Sermaye

z kaynaklarn, Duran varlklarn finansmannda yeterli olup olmadnn saptanmasnda, z kaynaklarn ve duran varlklarn dikey yzdelerinin birlikte incelenmesi faydal olur. letmeye bakldnda duran varlklarn toplam aktif iindeki pay ve z kaynaklarn toplam pasif iindeki pay srasyla %25,09 ve %37,43tr. Tablodan da anlald zere z kaynaklar duran varlklar karlayabilecek durumdadr.

Karlayamamas durumunda devaml sermayenin (z kaynak + UVYK) duran varlklardan daha fazla olmaldr aksi takdirde iletme ksa vadeli kaynaklar ile duran varlk alm olur ki bu istenilen bir durum deildir nk ksa vadeli borlarn denememe riskiyle kar karya kalnabilir.

e) Stoklarn dikey Yzdeleri Stoklarn toplam aktif iindeki payn incelemek nemlidir. Stoklarn dzeyi iletmenin retim ya da stok bulundurma politikas ile ilgilidir. Stoklardaki art beklenen satlarn gereklememesinden de kaynaklanabilir. Stok devir hz yksek olan firmalarda stok dzeylerinin yksek olmas iletmeyi olumsuz etkilemeyebilir. letmeye bakldnda stoklar iletmenin toplam aktifleri iinde %34,33dr. Stoklardaki deiimi gzlemlemek iin dnemler aras dikey yzdeler hesaplanarak deiimin nedenleri aratrlabilir.

f) Ticari alacaklarn Dikey Yzdeleri Genel Aktif ierisinde gerekse dnen varlklar grubunun ierisinde ticari alacaklarn paynn bilinmesi nem arz eder. irketin toplam varlklar ierisindeki ticari alacaklarnn paynn artmas irketin alacaklarn tahsil edememesinden ya da kredili sat politikasndan kaynaklanyor olabilir. letmeye bakldnda ticari alacaklarn toplam varlklar iindeki pay %30,53tr. Bu durum dnemler itibariyle izlenerek yorumlanabilir.

h) Ticari Borlarn Dikey Yzdeleri Ticari borlarn toplam ksa vadeli yabanc kaynaklar iindeki pay ve toplam pasif iindeki paynn bilinmesi nemlidir. Ayn zamanda ticari alacaklarla da karlatrlarak ticari alacaklarn ne kadarnn ticari borlar karlayabildii hakknda bilgi verir. Ayrca, ticari borlardaki art, stok dzeyindeki artlarla ilgilidir. Stok hareketleri artka kredili allar nedeniyle ticari borlarda artar. letmeler kredili allaryla kredili satlar arasndaki ilikiyi iyi ayarlamak zorundadr. Pein al yapan bir iletme kredili sat yapyorsa net alma sermayesinin ve z kaynaklarnn yeterli olmas gerekir. letmenin toplam pasif iindeki ticari borlar pay %12,28 ve ticari alacaklar pay ise %30,53tr. letme kredili satlar ve kredili allar arasnda oransal

olarak nemli farkllk vardr. z kaynak yapsna bakldnda toplam pasif iindeki z kaynak oran %37,43tr. Bu sat politikasn destekleyecek kuvvetli bir z kaynak bulunmamaktadr.

RNEK: nceki Cari Dnem Dnem 2000 2001 12.000 18.000 (2.000) (2.500) 10.000 15.500 (6.000) (10.000) 4.000 5.500 (1.000) (2.000) 3.000 3.500 3.000 1.000 (1.000) (1.500) (1.000) (1.500) 4.000 1.500 nceki Dnem 2000 12.000 (2.000) 10.000 (6.000) 4.000 (1.000) 3.000 3.000 (1.000) (1.000) 4.000 Cari Dnem 2001 18.000 (2.500) 15.500 (10.000) 5.500 (2.000) 3.500 1.000 (1.500) (1.500) 1.500 (%) 2000 120 20 100 60 40 10 30 30 10 10 40 (%) 2001 116,13 16,13 100,00 64,51 35,49 12,90 22,59 6,45 9,67 9,67 9,67

BRT SATILAR SATI NDRMLER (-) NET SATILAR SATILARIN MALYET (-) BRT SATI KARI VEYA ZARARI FAALYET GDERLER FAALYET KARI VEYA ZARARI FAALYETDII GELRLER FAALYETDII GDERLER FNANSAMAN GDERLER DNEM KARI VEYA ZARARI

BRT SATILAR SATI NDRMLER (-) NET SATILAR SATILARIN MALYET (-) BRT SATI KARI VEYA ZARARI FAALYET GDERLER FAALYET KARI VEYA ZARARI FAALYETDII GELRLER FAALYETDII GDERLER FNANSAMAN GDERLER DNEM KARI VEYA ZARARI YORUMLAR:

1- 2001 ylnda 2000 ylna gre iskontolar drlmtr. Bunun sonucunda 2001 ylnda sat indirimlerinin 2000 ylna gre net satlar iindeki pay dmtr, 2- Satlarn maliyeti 2000 ylna gre 2001 ylnda artmtr. Bunun sebebi, maliyet unsurlarnn fiyatlarndaki art ya da iletmenin retim maliyetlerinin artmas sonucu olabilir, 3- Maliyet art sonucu brt kar marj %40dan 35.49a dmtr, RNEK: nceki Cari Dnem Dnem 2000 2001 2.650.000 3.410.000 10.000 19.000 2.640.000 3.391.000 1.850.000 2.250.000 790.000 1.141.000 510.000 830.000 280.000 311.000 5.000 10.000 30.000 25.000 175.000 160.000 80.000 136.000 30.000 66.000 50.000 70.000 Cari Dnem 2001 3.410.00 0 19.000 3.391.00 0 2.250.00 0 1.141.00 0 830.000 311.000 10.000 25.000 160.000 136.000 66.000 70.000 (%) 2000 100,38 0,38 100,00 70,08 29,92 19,32 10,61 0,19 1,14 6,63 3,03 1,14 1,89 (%) 2001 100,56 0,56 100,00 66,35 33,65 24,48 9,17 0,29 0,74 4,72 4,01 1,95 2,06

BRT SATILAR SATI NDRMLER (-) NET SATILAR SATILARIN MALYET (-) BRT SATI KARI VEYA ZARARI FAALYET GDERLER FAALYET KARI VEYA ZARARI FAALYETDII GELRLER FAALYETDII GDERLER FNANSAMAN GDERLER DNEM KARI VEYA ZARARI DNEM KARI VERG VE DER YASAL YK.(-) DENEM NET KARI VEYA ZARARI nceki Dnem 2000 2.650.00 0 10.000 2.640.00 0 1.850.00 0 790.000 510.000 280.000 5.000 30.000 175.000 80.000 30.000 50.000

BRT SATILAR SATI NDRMLER (-) NET SATILAR SATILARIN MALYET (-) BRT SATI KARI VEYA ZARARI FAALYET GDERLER FAALYET KARI VEYA ZARARI FAALYETDII GELRLER FAALYETDII GDERLER FNANSAMAN GDERLER DNEM KARI VEYA ZARARI DNEM KARI VERG VE DER YASAL YK.(-) DENEM NET KARI VEYA ZARARI

ELM YZDELER LE ANALZ (TREND ANALZ) Bu yntemde, finansal tablolarda incelenecek dnemlere ait bir yl esas alnr. Bu yla ait tutarlar 100 kabul edilerek, dier dnemlere ait deerler esas alnan yln ayn deerleri ile karlatrlarak yzde yntemine gre oranlanr. Bu ekilde, finansal tablolarda yer alan kalemlerin dnemlere arasnda gstermi olduu art veya azallar tespit edilerek, bu deiimlerin nemleri ortaya konmaya allr. Trend Yzdesi = [(lgili kalem cari yl verisi)/(lgili Kalem Baz alnan yl verisi)]X100 AKTF Dnen Varlklar Hazr Deerler Ticari Alacaklar Stoklar Dnen Varlklar Toplam Duran Varlklar 1999 10000 23000 18000 51000 2000 13000 20000 22000 55000 2001 1999 2000 2001

11000 100,00% 130,00% 110,00% 25000 100,00% 86,96% 108,70% 24000 100,00% 122,22% 133,33% 60000 100,00% 107,84% 117,65%

Mali Duran Varlklar Maddi Duran Varlklar Duran Varlklar Toplam AKTF TOPLAMI PASF KVYK Mali Borlar Ticari Borlar d. Verg. Ve Fon. KVYK Toplam UVYK Mali Borlar UVKY Toplam Z KAYNAKLAR denmi Sermaye Sermaye Yedekleri Kar Yedekleri Ge. Yl. Zarar Dnem Net Kar Dnem Net Zarar z Kanaklar Toplam PASF TOPLAMI

8000 18000 26000 77000

8000 20000 28000 83000

8000 100,00% 100,00% 100,00% 12000 100,00% 111,11% 66,67% 20000 100,00% 107,69% 76,92% 80000 100,00% 107,79% 103,90%

2000 25000 5000 32000 15000 15000 15000 8000 6000 0 1000 0 30000 77000

10000 30000 6000 46000 10000 10000 15000 10000 7000 0 0 5000 27000 83000

14000 100,00% 500,00% 700,00% 34000 100,00% 120,00% 136,00% 7000 100,00% 120,00% 140,00% 55000 100,00% 143,75% 171,88% 5000 100,00% 66,67% 33,33% 5000 100,00% 66,67% 33,33% 15000 100,00% 100,00% 100,00% 12000 100,00% 125,00% 150,00% 7000 100,00% 116,67% 116,67% 5000 100,00% 0 100,00% 9000 100,00% 20000 100,00% 90,00% 66,67% 80000 100,00% 107,79% 103,90%

a) Dnen Varlklarn ve Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklarn Gstermi Olduu Eilim Dnen Varlklar 2000 ylnda 1999 ylna gre 1,07 kat arterken 2001 ylnn 1999 ylna gre 1,17 katlk bir art gsterdii grlmektedir. Dnen Varlklar bir art eilimi ierisindedir. Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklara bakldnda ise 1999 ylna gre 2000 ve 2001 yllarnda srasyla 1,44 ve 1,72 katlk bir art sz konusudur. Bu durum Ksa vadeli yabanc kaynaklarn hzl bir art ierisinde olduunu gstermektedir. letme bu gelecek yllarda bu hzdaki bir art sonucu likidite sorunu ile kar karya kalabilir. b) Dnen Varlklar ile Duran Varlklarn Gstermi olduu Eilim Aktif yapsndaki deiimi gstermek asndan dnen varlklar ile duran varlklardaki deiim eiliminin birlikte gsterilmesi uygundur. nceleme konusu olan iletmede Dnen varlklar ile Duran varlklar 2000 ylnda ayn hzda art eilimi gstermiler. 2001 ylnda ise duran varlklar azalrken Dnen varlklar yine art eilimi gstermektedir. c) Yabanc Kaynaklar ile z Kaynaklarn Eilim Yzdeleri Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklar 2000 ve 2001 yllarnda hzl bir art eilimi gsterirken Uzun vadeli yabanc kaynaklar da ayn dnemler iinde hzl bir azal eilimi ierisindedir. z Kaynaklara bakldnda ise hzl bir azal eilimi ierisinde grlmektedir.

Bu durum iletmenin kaynak yapsnda nemli deiimleri gstermekte ve nemli derecede iletmenin likidite sknts ile kar karya kalabileceini gstermektedir. d) Duran Varlklar le z Kaynaklarn ve Devaml Sermayenin Eilim Yzdeleri Devaml sermayedeki deiim eilimi hzl bir azal gstermektedir 2000ylnda (82,22%) ve 2001 ylnda (55,56)dr. Bu UVKY ve zk Kaynaklar da meydana gelen hzl azal eiliminden kaynaklanmaktadr. te yandan, Duran varlklar 2000 ylnda art eiliminde iken 2001 ylnda hzl bir azal eilimine girmitir. Duran varlklarn devaml sermaye tarafndan finanse edildii dnldnde Devaml sermayedeki hzl azal eilimine paralel davran gstermesi beklenmelidir. e) Stoklar ile Satlarn Eilim Yzdeleri Stoklar ile satlarn eilim yzdelerinin birlikte irdelenmesi uygundur. Genelde, stoklardaki azala karlk, satlardaki art ileminin lehine yorumlanacak bir durumdur. Ancak satlardaki azala karlk stoklarn artmas iletmenin stoklarn satta glklerle karlatn veya stoklara fazla yatrm yapldnn bir gstergesidir. Eilim yzdelerinden de anlalaca zere sattaki art eilimi ile stoklardaki art eilimi paralellik gstermektedir. f) Satlar ile Ticari Alacaklarn Yzde Eilimi Net satlar 2000 ve 2001 dneminde art eilimi gsterirken ve 2000 ylnda ticari alacaklar azal eilimi ve 2001 ylnda art eilimi gstermektedir. Net satlardaki art eilimi ticari alacaklardaki art eiliminden daha hzl olarak gereklemitir. Bu durum iletmenin ticari alacaklarnda bir problem yaamadn gstermektedir. Satlardaki art eilimi daha ok pein satlardan kaynaklanmaktadr.

Eilim Yzdelerine Gre Dzenlenmi Gelir Tablolarnn Analizi ve Yorumu Gelir tablolar verilerinin inceleme dnemi iinde, temel yla gre gstermi olduklar eilimler hesaplandktan sonra, bu eilimlerin yorumlanmas gerekir. Gelir tablosunun eilimleri yorumlanrken bilanoda olduu gibi, kalemler arasndaki ilikilerin yorumlanmas gerekir.

BRT SATILAR SATI NDRMLER (-) NET SATILAR SATILARIN MALYET (-) BRT SATI KARI VEYA ZARARI FAALYET GDERLER FAALYET KARI VEYA ZARARI FAALYETDII GELRLER FAALYETDII GDERLER FNANSAMAN GDERLER OLAAN KAR VEYA ZARARLAR OLAANDII GELR VE KARLAR OLAAN DII GDER VE ZARARLAR(-) DNEM KARI VEYA ZARARI DNEM KARI VERG VE D.YAS.YK.(-) DNEM NET KARI VEYA ZARARI

1999 2000 2001 1999 2000 2001 30000 35000 40000 100,00% 116,67% 133,33% 0 0 0 30000 35000 40000 100,00% 116,67% 133,33% 25000 29000 35500 100,00% 116,00% 142,00% 5000 6000 4500 100,00% 120,00% 90,00% 4000 4500 3000 100,00% 112,50% 75,00% 1000 1500 1500 100,00% 150,00% 150,00% 5000 2000 1000 100,00% 40,00% 20,00% 1000 1500 1500 100,00% 150,00% 150,00% 2000 7000 10000 100,00% 350,00% 500,00% 2000 5000 9000 100,00% 250,00% 450,00% 0 0 0 0 0 0 2000 5000 9000 100,00% 250,00% 450,00% 1000 0 0 1000 5000 9000 100,00% 500,00% 900,00%

a) Satlarda ve Satlarn Maliyetinde Eilim Satlar ve satlarn maliyeti kalemindeki eilimin yorumunda, deiikliklerin ne kadarlk ksmnn miktar deimesinden ne karlk ksmnn ise fiyat etkisinden kaynakland yorumlanmaya allr. nceleme ye konu olan iletmeye bakldnda 2000 ylnda net satlardaki art eilimi satlarn maliyetindeki art eilimi ile ayndr. Satlardaki ve satlarn maliyetindeki art eiliminin miktar etkisinden kaynaklanm olabileceinin gstergesidir. 2001 ylndaki eilimlere bakldnda satlardaki art eilimi satlarn maliyeti art eiliminden daha azdr. Bu dnem iin eilimler fiyat etkisine maruz kaldn gstermektedir. Satlarn maliyetindeki art eilimi satlardaki art eiliminden daha dk seyrediyorsa bu iletmede retim srecinde verimliliin artrlmas olarak ta yorumlanabilir.

b) Brt Sat Kar, Faaliyet Kar, Olaan Kar ve Dnem Net Karndaki Eilim irketin Karllk durumunun incelenmesinde, karlarn gerekleme safhalarna gre deerlendirilmesi faydal olur. ncelemeye konu olan iletmenin Gelir tablosuna bakldnda Brt sat kar 2000 ylnda art eiliminde iken 2001 ylnda azal eilimindedir. Bu durum 2001 satlarn

maliyetindeki art eiliminin net satlardaki art eiliminden daha yksek olmas sonucu gereklemitir. eitli dzeylerdeki karllklar incelendiinde faaliyet karlar her iki dnemde de ayn art eilimi gstermitir. Olaan Karlar ise her iki dnemde de nemli derecede d eilimi gstermektedir. Bunun nedeni ise yksek finansman giderleri olarak gze arpmaktadr. Gelir tablosundan da grld gibi finansman giderleri ok hzl bir art eilimi ierisindedir. Buna bal olarak da Dnem net Kar hzl bir azal eilimi ierisine girmitir. ORAN YNTEM LE ANALZ (RASYOLAR) Finansal tablolar analizinde kullanlan en yaygn yntemlerden birisi de oran yntemi ile analiz tekniidir. Bu analiz tekniinde, finansal tablolar arasndaki anlaml ilikiler, birbirinin yzdesi veya birka kat olarak belirtilir. Rasyo yntemi ile analiz, hesap veya hesap gruplar arasnda matematiksel ilikiler kurulmak suretiyle, iletmenin ekonomik ve mali yaps ile karllk, alma durumu hakknda bir yargya ulamaya almaktr. Rasyo yntemi ile analiz teknii, iki kalem arasndaki ilikinin basit matematiksel ifadesidir, Rasyolarn (oranlarn) hesaplanmas tek bana bir ama deildir. nemli olan hesaplanan bu matematiksel ifadelerin iletmenin amalar ile btnletirerek deerlendirilmesi ve yorumlanmasdr. Hesaplanan bu oranlarn iletmenin amacna ynelik yorumlanmasnda, iletmenin gemi yllarda hesaplanan oranlarla, genel kabul grm llerle ya da iletmenin bulunduu endstri kolu iin gelitirilen oranlarla mukayese edilmesi ve buna gre yorumlanmas nem arz eder.

Oranlarn Snflandrlmas Dersimiz boyunca oranlar iletme faaliyetlerinin deerlendirilmesindeki kullan biimlerine gre snflandrlacaktr. Bunlar; Likidite Oranlar Mali Oranlar Faaliyet Oranlar Karllk Oranlar

LKDTE ORANLARI letmenin cari durumunu, dier bir deyile, likidite durumunun analizinde likidite oranlarndan yararlanlr. Likidite oranlar, iletmenin parasal durumunu gstererek, vadesi gelen borlarn, denme olanaklarn saptamaya yardm eder.

Dier bir ifade ile, bu oranlar iletmenin ksa vadeli borlarn deyebilme yeteneinin llmesinde ve alma sermayesinin yeterli olup olmadnn belirlenmesinde kullanlr. deme gcnn saptanmasnda, iletmenin dnen varlklar ile ksa vadeli borlar arasndaki ilikileri analiz eder.

letme ilgilileri, zellikle iletmeden alacaklar olanlar, yneticiler, firmalara ksa vadeli bor verecek olan bankalar, likidite oranlar ile iletmenin ksa vadeli borlarn, vadesi geldiinde dnen varlklar ile derhal deyebilecek durumda mdrlar? Sorusunu cevaplamaya almaktadrlar. Likidite Oranlar kendi iinde e blmlenir: Cari Oran, Asit-test Oran, Nakit Oran. Ayrca likidite durumunun analizinde bu oranlar dnda destekleyici oranlarda hesaplanabilir (Alacak devir hz oran, Stok devir hz oran gibi) Cari Oran Dnen Varlklar ile ksa vadeli yabanc kaynaklar arasndaki ilikiyi gsteren bir orandr.
DnenVarl klar KVYK

CariOran =

Cari oran, iletmenin genel likidite durumunu ortaya koyarak iletmenin net alma sermayesinin yeterli olup olmadn ortaya koyar. Bu nedenle orana alma sermayesi oran da denilmektedir. Orann paynda bulunan dnen varlklar toplam, pheli alacaklar karl, stok deer d karl gibi aktif dzenleyici hesaplarn toplamdan dldkten sonraki tutar yanstr. Dnen varlklarn toplamnn Ksa vadeli yabanc kaynaklardan yksek olmas istenir. Bu nedenle Orann mutlak olarak 1den byk olmas gereklidir. Cari orann 1den byk olmas iletmenin deme gcnn emniyet marj olarak grlmektedir. Genel kural olarak ise, orann 2 olmas yeterli kabul edilir.

Cari Orann orannn kk olmas durumunda hemen likidite durumunun kt olduu yorumu yaplmadan nce stok devir ve alacak devir hzlarna da bakmak gerekir. Stok devir hz ve alacak devir hz yksek olan iletmeler ksa vadeli yabanc kaynaklarn denmesinde zorluk ekmeyebilir. Asit- Test Oran Asit-test oran cari oran tamamlayan bir likidite orandr. letmenin her 1 YTL iin ne kadar sratle paraya evrilebilen likit dnen varl olduunu gsterir.

Asit TestOran =

DnenVarl klar Stoklar KVYK

Asit TestOran =

DnenVarl klar ( Stoklar + GelecekDn emGiderler i ) KVYK

Eer letmenin gelecek dnemlere ilikin gelirleri olursa bu durumda asit-test oran nasl hesaplanacaktr? Asit-test orannn 1 olmas yeterli saylmaktadr. Orann bir olmas iletmenin ksa vadeli yabanc kaynaklarnn tamamn nakit ve hzlca paraya evrilebilen deerlerle karlanabileceini gsterir. Asit-test orannn 1 den kk olmas durumunda hemen likidite durumunun kt olduu yorumu yaplmadan nce stok devir ve alacak devir hzlarna da bakmak gerekir. Stok devir hz ve alacak devir hz yksek olan iletmeler ksa vadeli yabanc kaynaklarn denmesinde zorluk ekmeyebilir. Nakit Oran Bu oran, para ve benzeri deerlerin ksa vadeli yabanc kaynaklara orandr. letmenin elindeki mevcut hazr deerler ile ksa vadeli borlarn ne lde karlandn gsterir. Nakit oran, faaliyetlerden salanan fon girilerinin durmas ve alacaklarn tahsil edilememesi durumunda, iletmenin ksa vadeli borlarn deme gcn yanstmaktadr.
Haz azrDe ler ( Kasa + Bankalar + NakdeE akd erVarl rVar ) KVYK

NakitOran =

Nakit Orannn 0.20nin altna dmemesi genel bir kural olarak istenir. Bu orann 0.20nin altnda olmas durumunda para bulma ans olduka azdr. te yandan orann ok yksek olmas da arzulanmaz nk nakit fazlasnn iyi kullanlamad ve hareketsiz brakld anlamn tar. Bu durum iletmenin para kazanma durumunu azaltarak gelir dklne neden olur.

LKDTE YARDIMCI ORANLARI Stok Bamllk Oran Asit-test orannn 1den kk olmas durumunda; borlarn geri denmesinde iletmenin stoklara olan bamllnn lmnde kullanlan bir orandr. Stok bamllk oran, iletmenin ksa vadeli borlarnn geri denmesinde, hazr deerleri ve dier sratle paraya evrilebilir varlklarn dnda, stoklarn yzde kann satlmas gerektiini gsterir. Baka bir

ifade ile iletmenin ksa vadeli borlarnn denmesinde, stok satna ne derecede baml olduunu ortaya koyar. Stok Bamllk Oran = (KVYK-(Hazr Deerler+Menkul Kymetler+Alacaklar))/Stoklar AKTF CAMSAN TC. 01.12.2003 TARHL BLANOSU 100 KASA 9.000.000 300 BANKA KRED. 102 BANKALAR 3.000.000 320 SATICILAR 120 ALICILAR 3.000.000 321 BOR SENET. 153 TCAR MALLAR 15.000.000 405 IK. TAHVLLER 255 DEMRBALAR 10.000.000 500 SERMAYE 257 BRKM AMORT. (4.000.000) 36.000.000 PASF 3.000.000 12.000.000 3.000.000 9.000.000 9.000.000

36.000.000

Cari Oran
CariOran = DnenVarl klar KVYK

Dnen Varlklar = Kasa + Bankalar + Alclar + Ticari Mallar KVYK = Banka Kredileri + Satclar +Bor Senetleri
CariOran = 30 ,000 ,000 =1,66 18 ,000 ,000

Asit-Test Oran
Asit TestOran = DnenVarl klar Stoklar KVYK

Asit TestOran =

30 ,000 ,000 15 ,000 ,000 = 0,83 18 ,000 ,000

Nakit Oran
NakitOran = Haz azrDe ler ( Kasa + Bankalar + NakdeE akd erVarl rVar ) KVYK
9,000 ,000 + 3,000 ,000 = 0,66 18 ,000 ,000

NakitOran =

Stok Bamllk Oran

Stok Bamllk Oran = (KVYK-(Hazr Deerler+Menkul Kymetler+Alacaklar))/Stoklar Stok Bamllk Oran = (18,000,000-15,000,000)/15,000,000 = 0,20 letmenin Cari oran ve Asit-test Oran istenilenden daha dktr. Nakit oran ise iyi grnmektedir. Ancak bu atl nakdin olduu anlamn da tayabilir. Ayrca ksa vadeli yabanc kaynaklarn denebilmesi iin iletme hazr deerlerin dnda stoklarnda %20nn satlmas gerekmektedir. FAALYET ORANLARI Faaliyet oranlar iletmenin faaliyetlerinde kullanlan varlklarn etkili biimde kullanlp kullanlmad hakknda bilgi veren oranlardr. Stok Devir Hz Stok devir hz belirli bir dnem iinde stoklarn ka defa yenilendiini gsterir. S.D.H = (Satlarn Maliyeti)/Ortalama Stok rnek: Satlarn maliyeti 12,000,000 TL, Dnem ba stok 2,800,000 TL ve Dnem sonu stok 3,200,000 olduu bir iletmede
S .D.H = 12 ,000 ,000 = 4 olur. ( 2,800 ,000 + 3,200 ,000 ) / 2

Burada stoklarn ylda 4 kez devrettii anlalmaktadr. Stoklar ay esasna gre 12/4= 3 ayda bir, gn esasna gre 360/4=90 gnde bir devretmektedir ya da yenilenmektedir.

Alacak Devir Hz Alacak devir hz oran, belirli bir dnemdeki kredi satlar tutarnn, hesap dnemi sonundaki ticari alacaklar tutarna veya ortalama ticari alacaklar miktarna blnmesi ile elde edilen orandr. Alacak devir hz oran alacaklarn tahsil yeteneini gsteren orandr. Ticari alacaklarn kalitesi ve likiditesi hakknda bir bilgiye ulamak iin kullanlan nemli bir orandr. ADH = (Kredili Net Sat Tutar)/Ortalama Ticari Alacaklar

Kredili satlarn net bilinmemesi durumunda, net satlar tutar da esas alnabilir. Alacak devir hz iletmenin likidite durumunun llmesinde yararlanlan tamamlayc oranlardan birisidir. Alacak devir hznn art, iletmenin lehine yorumlanan bir durum olup, alma sermayesinin alacaklara nispeten az balandn gsterir. Bunun tersi ise alma sermayesinin byk bir ksmnn alacaklara balandn gsterir. Alacaklarn Ortalama Tahsilat sresi Oran Alacaklarn Ortalama Tahsilat Sresi = 360/Alacak Devir Hz olarak hesaplanabilir. rnek: Belirli bir dnemde iletmenin kredili sat tutar 12,000,000 TL. dnem sonundaki ticari faaliyetlerden doan alacak senetlerinin bor kalan 700,000 TL alclardan doan alacaklar hesabnn bor kalan 1,300,000 TL ise alacaklarn devir hz oran nedir?
ADH = 12 ,000 ,000 = 12 (700 ,000 +1,300 ,000 ) / 2

Alacaklar nOrtalamaT ahsilatSr esi =

360 = 30 gn 12

te yandan burada iletmenin kredili satlarnn uygun bir ekilde yrtlp yrtlmedii ile ilgili kredili allarn denme srelerine de bakmak gerekir. Alacaklarn ortalama tahsilt sreleri deerlendirilirken ticari borlarn denme srelerinin de deerlendirilmesi gerekir. Tic. Bor. Ort. den. Sresi=[Satclar+Bor senetleri(Ticari Borlar)]/Gnlk pein satlar rnein, ayn iletmenin 1 yllk dnem sonundaki satclar hesab 1,000,000 TL bor senetleri hesab 800,000 TL alacak kalan vermi ve yllk pein satlar toplam 36,000,000 TL ise,
Tic .Bor .Ort .den .Sresi = (1,000 ,000 + 800 ,000 ) = 18 olur. (36 ,000 ,000 / 360 )

Bu durumda iletme alacaklarn ortalama 30 gnde tahsil ederken borlarn ortalama 18 gnde demektedir. letmenin mterilerine am olduu kredilerin vadesinin, kendisine satclarn am olduu kredilerin vadesinden daha uzundur. Bu nedenle iletme kendisine alan vade ile kendisinin am olduu vade arasnda bir denge kurmas gerekir. Net letme Sermayesi Devir Hz Net alma sermayesinin yeterli olup olmad hakknda bilgi verir. Net alma sermayesi devir hznn dk olmas, iletmenin ar net alma sermayesine sahip olduunu, stok ve alacak devir hznn yava olduunu, iletmenin gereksiniminden fazla olduunun gstergesidir.Net alma sermayesi devir hznn yksek olmas, iletme net alma sermayesinin verimliliinin yksek olduunu ifade eder. Ancak verimlilik ile karllk bir arada olduu srece anlam tar. Bu nedenle karllk ve verimlilik birlikte incelenmelidir.

NSDH=(Net Satlar)/(Ortalama Net alma Sermayesi) Net alma sermayesi devir hz ile ilgili belli bir l yoktur. Endstri kollarna gre farkllk gsterir. Dnen Varlklar Devir Hz Dnen Varlk Devir Hz = (Net Satlar/Ort. Dnen Varlklar) Orann yksek olmas, dnen varlklarn verimliliinin yksek olduunu gsterir. Dk olmas ise, iletmede dnen varlklarda bir arlk, stok ve alacak devir hznn dk olduunu gsterir. Bu oran iin belli bir l yoktur. letmeden iletmeye farkllk gsterir. Duran Varlklar Devir Hz Duran Varlk Devir Hz = (Net Satlar/Ort. Duran Varlklar) Orann dk olmas duran varlklarn yeteri kadar verimli kullanlmadn ve duran varlklardan istenilen gelirin elde edilemediini gsterir. Orann yksek olmas ise, iletmenin duran varlklardan verimli olarak fayda saladn gsterir. ok yksek kmas ise iletmenin duran varlklardan kapasitelerinin zerinde yararlandn gsterir. Bu oranla ilgili belirli bir kabul olmamakla beraber, byk sanayi kurulularnda orann 2 olmas uygun grlmektedir. Aktif Devir Hz letmenin sahip olduu tm varlklarn verimliliini lmede kullanlan bir orandr. Aktif Devir Hz = Net Satlar/Ort. Toplam Aktif Orann dk olmas iletmenin tam kapasite ile almadn gsterir.

z sermaye Devir Hz zsermaye devir hz, zsermayenin (zkaynan) ne lde verimli kullanldn gsteren bir ldr. zsermaye Devir Hz = (Net Satlar)/zsermaye Orann, paydasnda bulunan zsermaye tutar dnem sonu tutar olabilecei gibi dnemin ortalama zsermaye tutar da olabilir.

Orann yksek olmas, iletmenin zsermayesini verimli olarak kullandn gsterir. Ancak, orann ok yksek olmas iletmenin zsermayesinin yeterli olmadn ve daha ok yabanc kaynak kullandnn gstergesidir. Bu oran iin kabul edilmi standart bir l yoktur. letmenin zsermaye orannn yeterli olup olmadn lmek iin ayn i kolundaki dier iletmelerin ve iletmenin kendisinin nceki yllardaki oranlar ile karlatrlmas gerekir. MAL YAPI ORANLARI Finansal Kaldra Oran FKO = (Toplam Yabanc Kaynaklar)/Aktif(Pasif) Toplam Varlklarn yzde kann borlarla finanse edildiini gsteren oran olarak yorumlanabilirken, ayn zamanda kaynak toplam iersinde yabanc kaynaklarn payn gsteren bir orandr. letmeler genellikle kaldra etkisinden yararlanarak firma deerlerini artrmaya alrlar. Firma deerinin maksimum olduu bor seviyesine optimal bor seviyesi denir. Optimal bor seviyesinden sonra borlanmaya devam etmek iletmenin karlln etkiler ve iflasa doru iletmeyi srkleyebilir. Orann 0,50 olmas kabul edilebilir bu orann Trkiye gibi sermayesi yetersiz olan lkelerde 0,60 kabul edilebilir. Ancak bu dzeyden sonra bor ykn artrmak iletme riskini artrarak iletmenin Finansal sknt iine girmesine neden olabilir. Finansman Oran FO = (zkaynaklar)/(Toplam Yabanc Kaynaklar) Orann 1 olmas istenir. Orann birden yksek olmas iletmeyi bor basksndan kurtarr iletmenin rahatlamasna neden olur. Orann yksek olmas iletme varlklarnn byk bir ksmnn iletme sahiplerince finanse edildiini gsterir. Ancak, finansal yneticiler iletmenin deerini maksimum yapan oran zerinde durmallardr.

Duran Varlklar/zkaynaklar Oran Oran, Duran varlklarn yzde kann zkaynaklar ile finanse edildiini gsterir. Orannn genelde 1den kk olmas istenir. Orann 1den byk olmas duran varlklarn finansmannda zkaynaklarn yetersiz kald ve yabanc kaynaklarn kullanld anlamn tar. Ayn ekilde Duran Varlklar/Devaml Sermaye oran da, iletmenin duran varlklarnn yzde kann devaml sermaye ile finanse edildiini gsterir. Duran varlklar/zkaynaklar oran 1den byk ise, Duran Varlklar/Devaml Sermaye orannn 1 eit olup olmadna baklmaldr. Bu orann 1e yakn veya eit olmas durumunda duran varlklarn devaml sermaye ile finanse edildiini ve bu orann kabul edilebilir bir oran olduu dnlr. Bu orann birden yksek kmas ise devaml sermayenin duran varlklar finanse etmek iin

yetersiz kald ve ksa vadeli yabanc kaynaklarn bir ksm ile finanse edildii yorumlanr. Bu iletmelerce pek istenmeyen bir durumdur. rnek: AKTF CAMSAN TC. 01.12.2003 TARHL BLNOSU 7,000 KVYK 18,000 UVYK ZKAYNAKLAR 25,000 PASF 8,000 7,000 10,000 25,000

DNEN VARLIKLAR DURAN VARLIKLAR

Mali Yapsn ve likidite durumunu inceleyiniz. Finansal Kaldra Oran

FKO = 8,000 + 7,000 = 0,60 25 ,000

Finansman Oran
FO = 10 ,000 = 0,66 15 ,000

Duran Varlklarn/Devaml Sermaye Oran

DV 18 ,000 = =1,058 DS 17 ,000

Net alma Sermayesi = Dnen Varlklar-KVYK = 7,000-8,000 = -1,000 Cari Oran = 7,000/8,000 = 0,875 KARLILIK ORANLARI letmenin emrine verilmi olan z ve yabanc kaynaklarn, verim derecesinin llmesinde kullanlan oranlar bu grupta toplanmaktadr. letmeler bir btn olarak tm faaliyetlerinde karl alp almadnn belirlenmesinde bu oranlar kullanlr. Karllk oranlar ile, iletmenin gemiteki kazan gc ve faaliyetlerinin etkinlik derecesi deerlendirilir. 1- Gayri Safi Rantabilite = Brt Sat Kar/Net Satlar Satlan mallarn sat fiyat ile maliyeti arasndaki fark yanstan brt sat karnn net satlardaki yerinin nemlilik derecesini yanstr. Net satlarn yzde kann brt sat kar olduunu gsterir. Bu orann yeterli olup olmad iletmenin gemi yllardaki durumuna ve endstri ortalamalarna gre belirlenebilir.

2- Hacmi Rantabilite = Faaliyet Kar/Net Satlar letmenin esas faaliyetlerinden ne lde karl olduunun gstergesi olarak kullanlr. Orann yksek olmas iletmenin lehine kullanlr. Bu orann yeterli olup olmad iletmenin gemi yllardaki durumuna ve endstri ortalamalarna gre belirlenebilir. 3- Net Rantabilite = Net Kar/Net Satlar letme faaliyetlerinin net karlln gsterir. Oran net karn, net satlar iindeki yzdesini gstermektedir. 4- Mali Rantabilite =Net Kar/z kaynaklar letme sahip ve sahipleri tarafndan salanan kaynan bir birimine den kar payn gstermektedir. Bu orann yeterli olup olmadnn deerlendirilmesi alternatif yatrmlarn karllklar da gz nnde bulundurularak yaplr. rnein bu oran %10 olarak hesaplandysa, ve alternatif olarak devlet tahvillerinden %25 bir getiri elde edilebiliyorsa z sermayeden elde edilen getiri orannn yeterli olmad yorumu yaplr.

NetKar NetSat x NetSat . zkaynak

NetKar zkaynak

Net kar Marj

zkaynak Devir Hz

Soru 1: (B Grubu, 5 Mart 2005) a) Aadaki verilerden yararlanarak iletmenin brt sat karn veya zararn hesaplaynz(5 puan) Ortalama Stok Dnemi = 2 ay Ortalama Stok = 3.000 TL Net Satlar = 20.000 TL b) Aadaki verilerden yararlanarak iletmenin dnem sonu stok tutarn hesaplaynz. (5 puan) Hazr Deerler (Nakit) Oran = 0.2 Cari Oran = 2 Likidite Oran (asit-test) = 1.5 Hazr Deerler = 1.000 TL

ZM: a)
SDH = 12 =6 2

S.D.H = (Satlarn Maliyeti)/Ortalama Stok

6= Sat .Mal . Sat .Mal . = 18000 3000

Brt Sat Kar = Net Satlar Satlarn Maliyeti = 20.000 18.000 = 2.000 b) Hazr Deerler (Nakit) Oran = Hazr Deerler/KVYK
0.2 = 1.000 KVYK = 5.000 KVYK

Cari Oran = Dnen varlklar/KVYK

2= Dn .Var . Dn .Var . = 10 .000 5.000

Likidite (Asit-Test) Oran = (Dn. Var.- Stoklar)/KVYK

1.5 = 10 .000 Stoklar Stoklar = 2.500 5.000

Soru 2: (B Grubu, 25 Haziran 2005) Aadaki bilgilerden yararlanarak alacak devir hzn, net satlar tutarn, stok devir hzn, stoklar tutarn, dnen varlklar tutarn ve cari oran hesaplaynz. (10 puan). Ticari Alacaklar Ortalama Tahsilat Dnemi Ortalama stok Kalma Sresi ZM: a) Alacaklarn Ortalama Tahsilat Sresi = 360/Alacak Devir Hz
45 = 360 ADH = 8 ADH

2.520 TL 45 gn 30 gn

Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklar Likidite Oran Satlan Ticari Mallar Maliyeti

24.000 0.7 14.400

b) ADH = (Kredili Net Sat Tutar)/Ortalama Ticari Alacaklar

8=

NetSat . NetSat . = 20 .160 2.520

c) SDH =

360 = 12 30

d) S.D.H = (Satlarn Maliyeti)/Ortalama Stok

12 = 14 .400 Ort .Stok . = 1.200 Ort .Stok

e) Likidite (Asit-Test) Oran = (Dn. Var.- Stoklar)/KVYK

0.7 = Dn .Var . 1.200 Dn .Var . = 18 .000 24 .000

f) Cari Oran = Dnen varlklar/KVYK

CariOran = 18 .000 = 0.75 24 .000

Soru 3: (B Grubu, 2 Kasm 2003) Cari Oran 2, Aktif toplam7.400 TL, z kaynaklar 3.000 TL, Duran Varlklar 4.000 TL olan bir iletmenin uzun vadeli yabanc kaynaklar ne kadardr? (5 puan). ZM: Aktif Toplam = Dnen varlklar + Duran Varlklar 7.400 = Dnen Varlklar + 4.000 Dnen Varlklar = 3.400 Cari Oran = Dnen varlklar/KVYK
2= 3.400 KVYK = 1.700 KVYK

Aktif Toplam = Pasif Toplam

Pasif Toplam = KVYK + UVYK + Z KAYNAKLAR 7.400 = 1.700 + UVYK + 3.000 UVYK = 2.700 Soru 4: (B Grubu, 29 Haziran 2003) letmenin analize esas alnan bilanosu u ekildedir: AKTF DNEN VARLIKLAR Kasa Alclar Alacak Senetleri Ticari Mallar Dnen Varlklar Toplam DURAN VARLIKLAR Binalar Demirbalar Birikmi Amortismanlar(-) Duran Varlklar Toplam AKTF TOPLAMI PASF KISA VADEL YABANCI KAY. Satclar 5.000.000 Ksa Vadeli Yabanc Kaynak ? Toplam 5.000.000 UZUN VADEL YABANCI KAY. Z KAYNAKLAR 4.350.000 Sermaye 4.350.000 z Kaynaklar Toplam

750.000 1.250.00 0 1.000.00 0 3.050.00 0 6.050.00 0

3.800.00 PASF TOPLAMI 0 700.000 1.200.00 0 3.300.00 0 9.350.00 0

9.350.000

Hazr Deerler (Nakit) Oran = 0.15; Cari Oran = 1.3; Likidite Oran = 0.60dr. a) Satclar ve Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklar tutarn hesaplaynz.(5 puan) b) Dnen Varlklar toplamn hesaplaynz. (5 puan) c) Ticari Mallar tutarn hesaplaynz. (5puan)

ZM: a) Hazr Deerler (Nakit) Oran = Hazr Deerler/KVYK

0.15 = 750 .000 KVYK = 5.000 .000 KVYK

b) Cari Oran = Dnen varlklar/KVYK

1. 3 = Dn .Var . Dn .Var . = 6.500 .000 5.000 .000

c) Dnen Varlklar = Kasa + Alclar + Alacak Senetleri + Ticari Mallar 6.500.000 = 750.000 + 1.250.000 + 1.000.000 + Ticari Mallar Ticari Mallar = 3.500.000 Ya da, Likidite (Asit-Test) Oran = (Dn. Var.- Stoklar)/KVYK
0.60 = 6.500 .000 Tic .Mal . Tic .Mal . = 3.500 .000 5.000 .000

(NOT: Aktif toplam pasif toplamna eit deil?) Soru 5: (B Grubu, 18 Kasm 2001) Z Ticaret iletmesinin dnen varlklarn oluturan gruplarn toplamlar u ekildedir: Hazr Deerler Menkul Kymetler Ticari Alacaklar Stoklar Dnen Varlklarn Toplam 10.000.000 45.000.000 15.000.000 30.000.000 100.000.000 Dikey Yzde (%) 10 45 15 30 100

Dnen varlklar toplamn esas alarak iletmenin dnen varlklarna ilikin dikey yzdelerini hesaplaynz ve ulatnz sonular yorumlaynz. (10 puan)

Soru 6: (B Grubu, 18 Kasm 2001) X Ticaret iletmesinin gelir tablosuna ilikin kalemler u ekildedir. Di. Faal. Olaan Gelir ve Karlar 138.000.000 Olaan D Gelir ve Karlar 90.000.000 Paz., Sat ve Datm Giderleri 520.000.000 Sat ndirimleri 240.000.000 Di. Faal. Olaan Gider ve Zarar. 355.000.000 Brt Satlar 1.800.000.000 Satlarn Maliyeti 600.000.000 Finansman Giderleri 460.000.000 letme rapor tipi gelir tablosunu, Tekdzen Muhasebe sisteminin ngrd ekilde dzenleyiniz. (10 puan) ZM:

A- BRT SATILAR B- SATI NDRMLER (-) C- NET SATILAR D- SATILARIN MALYET BRT SATI KARI VEYA ZARARI E- FAALYET GDERLER FAALYET KARI VEYA ZARARI F- DER FAALYETLERDEN OLAAN GELR VE KARLAR G- DER FAALYETLERDEN OLAAN GDER VE ZARARLAR (-) H- FNANSAMAN GDERLER OLAAN KAR VEYA ZARAR - OLANDII GELR VE KARLAR J- OLAANDII GDER VE ZARARLAR (-) DNEM KARI VEYA ZARARI K- DNEM KARI VERG VE DER YASAL YKMLLK KAR.(-) DENEM NET KARI VEYA ZARARI

Cari Dnem 1.800.000.000 (240.000.000) 1.560.000.000 (600.000.000) 960.000.000 (520.000.000) 440.000.000 138.000.000 (355.000.000) (460.000.000) (237.000.000) 90.000.000 (147.000.000) (147.000.000)

Soru 7: (B Grubu, 7 Kasm 2004) Aadaki verilerden yararlanarak cari oran hesaplaynz. (15 puan) Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklar 4.000.000 Likidite Oran Satlan Ticari Mallar Maliyeti 4.500.000 Stok Devir Hz ZM: S.D.H = (Satlarn Maliyeti)/Ortalama Stok
2= 4.500 .000 Ort .Stok = 2.250 .000 Ort .Stok

0.75 2

Likidite (Asit-Test) Oran = (Dn. Var.- Stoklar)/KVYK

0.75 = Dn .Var . 2.250 .000 Dn .Var . = 5.250 .000 4.000 .000

Cari Oran = Dnen varlklar/KVYK

CariOran = 5.250 .000 = 1.31 4.000 .000

Soru 8: (B Grubu, 26 Haziran 2004) Aadaki verilerden yararlanarak iletmenin ticari alacaklar toplam ile satlan ticari mallar maliyetini hesaplaynz. (10 puan) Ortalama Tahsilat Dnemi Net Satlar ZM: Alacaklarn Ortalama Tahsilat Sresi = 360/Alacak Devir Hz
ADH = 360 =6 60

60 gn Ortalama stokta kalma sresi 2.000.000 Ortalama Stok

30 gn 1.000.000

ADH = (Kredili Net Sat Tutar)/Ortalama Ticari Alacaklar

6= 2.000 .000 Ort .Tic . Alacaklar = 333333 Ort .Tic . Alacaklar

S.D.H = (Satlarn Maliyeti)/Ortalama Stok

SDH = 360 = 12 30

12 =

Sat .Tic .Mal .Maliyeti Sat .Tic .Mal .Maliyeti = 12 .000 .000 1.000 .000

ORAN ANALZNE LKN RNEK PAMUKKALE A. BLANOSU AKTF 2003 2004 HAZIR DEERLER 120.000 260.000 ALACAKLAR 522.000 596.000 STOKLAR 587.000 471.000 DER DNEN VARLIK 52.000 60.000 DNEN VARLIK 1.281.0 1.387.0 TOPLAMI 00 00 MADD DURAN VARLIKLAR 398.000 498.000 AMORTSMANLAR (-) 105.000 152.000 MADD DURAN VARLIKLAR(NET) 293.000 346.000 DER DURAN VARLIK 136.000 139.000 DURAN VARLIKLAR 429.00 485.00 TOPLAMI 0 0 AKTF TOPLAMI PASF BANKA KREDLER SATICI KREDLER DER KVYK KVYK TOPLAMI UVYK TOPLAMI DENM SERMAYE YEDEKLER DAITILMAYAN KARLAR DNEM NET KARI ZKAYNAKLAR TOPLAMI PASF TOPLAMI 1.710.0 1.872.0 00 00 2.003 401.000 210.000 148.000 759.00 0 311.00 0 294.000 151.000 145.000 50.000 640.00 0 2.004 215.000 350.000 176.000 741.00 0 390.00 0 336.000 175.000 160.000 70.000 741.00 0

1.710.0 1.872.0 00 00

PAMUKKALE A.. GELR TABLOSU 2003 2004 2.650.0 3.410.00 BRT SATILAR 00 0 SATILARDAN NDRMLER (-) -10.000 -19.000 2.640.0 3.391.00 NET SATILAR 00 0 SATILAN MALIN 1.850.0 2.250.00 MALYET (-) 00 0 790.00 1.141.0 BRT SATI KARI 0 00 FAALYET GDERLER (-) 510.000 -830.000 280.00 FAALYET KARI 0 311.000 FAALYET DII GELRLER 5.000 10.000 FAALYET DII GDERLER (-) -30.000 -25.000 FNANSMAN GDERLER (-) 175.000 -160.000 DNEM KARI 80.000 136.000 DENECEK VERGLER (-) -30.000 -66.000 NET KAR 50.000 70.000

LKDTE ORANLARI 1) CAR ORAN: Pamukkale irketinin Cari oran 1,69dan 1,87ye ykselmitir. Cari orann genel kabul grm orannn 2 olmasna ramen, bulunan sonular lkemizdeki iletmeler iin yeterli kabul edilebilir. Ancak iletmenin genel durumunu anlayabilmek iin dier oranlarn da hesaplanmas gerei aktr. 2) AST-TEST ORANI: Pamukkale irketinin asit-test oran 0,91den 1,24 ykselmitir. letmenin 2004 ylnda stoklarnn 2003 ylna gre azalma gstermesi, bu orann ykselmesine yol amtr. Anlan oran ksa vadeli ykmllklerin yerine getirilmesinde yeterlidir. 3) NAKT ORANI: irketin nakit oran 2003 ylnda 0,16 iken, 2004 ylnda 0,35e ykselmitir. letmenin nakit oran standartlarn zerindedir. Orann yeterli olduu, iletmenin hazr deerleri ile ksa vadeli yabanc kaynaklarnn % 35ini deyebilecei grlmektedir. FAALYET ORANLARI 1) STOK DEVR HIZI: Pamukkale irketinin stok devir hz 3,15den 4,78e ykselmitir. Orann ykselmi olmas ilk bakta olumlu grnmesine ramen, ykselmenin satlardaki arttan m kaynaklandnn yoksa stok yetersizliinden mi kaynaklandnn belirlenmesi yerinde olacaktr. letmenin satlar sz konusu dnemde % 28 art gsterdiinden orann

yksek olmas olumlu yorumlanabilir. Ayrca stok devir hz ykselmesinin karllk oranlarndaki ykselme tarafndan desteklenip desteklenmedii de incelenmelidir. 2) ALACAK DEVR HIZI: Pamukkale irketinin alacak devir hz da bir nceki yla gre hafife ykselmitir. Orann ykselmesi, iletmenin alacaklarn tahsil etme konusunda bir sknt ile karlamadn ortaya koymas asndan olumlu olarak nitelendirilebilir. FNANSAL YAPI ORANLARI 2003 2004 Borlanma Oran 0,63 0,60 KVYK/Toplam Bor 0,71 0,66 Duran Varlk/Devaml Serm 0,45 0,43 Pamukkale irketinin toplam kaynaklar iinde, borlarn pay ve toplam borlar iinde ksa vadeli borlarn pay azalmtr. Bu durum iletme iin olumlu bir gelimedir. Duran Varlk/Devaml Sermaye orannn %45ler civarnda olmas, duran varlklarn z sermaye ve uzun vadeli yabanc kaynaklarla finanse edildiini gstermektedir ki, bu durum finansman teknii asndan da uygundur. KARLILIK ORANLARI 2003 2004 Net Kar /zsermaye 0,08 0,09 Net Kar /Aktif Toplam 0,03 0,04 Brt Kar/Net Satlar 0,30 0,34 Faaliyet Kar /Net Satlar 0,11 0,09 Net Kar /Net Satlar 0,02 0,02 Pamukkale irketinin net satlar zerinden elde ettii brt karll %34 iken, net satlar zerinden faaliyet karnn %9lara gerilemesi iletmenin faaliyet giderlerinin yksek olmasndan ileri gelmektedir. Finansman Giderleri ise iletmenin karllnn daha da dmesine neden olmutur. irketin likidite oranlarnn, faaliyet oranlarnn ve borlanma oranlarnn yeterli olmasna ramen, karllk oranlar konusunda ayn yargda bulunmak mmkn bulunmamaktadr. RNEK ABC A.. hem retim hem de ticari faaliyette bulunan bir iletmedir. 31 Aralk 20XX tarihi itibariyle satlarn maliyeti ve zet gelir tablosunun dzenlenmesine ilikin veriler aadadr. Brt satlar D.B. Direkt ilk madde malzeme stok Direkt ilk madde malzeme allar D.B. yarmamul stok D.B. mamul stok Direkt iilik gideri Enerji gideri Sat indirimleri D.S. yarmamul stok D.S. mamul stok Endirekt iilik gideri D.S. Direkt ilk madde malzeme stok Genel ynetim giderleri Pazarlama, sat ve datm giderleri 108.600.000 6.500.000 17.300.000 2.800.000 15.600.000 5.100.000 3.250.000 1.900.000 1.600.000 18.300.000 2.500.000 5.900.000 3.500.000 5.200.000

Fabrika binas kiras Direkt ilk madde malzeme al indirimleri Makine ve tesisat amortisman Bakm ve onarm giderleri D.B. Ticari mallar stoku Ticari mal allar D.S. Ticari mallar stoku Dier faaliyetlerden olaan gelir ve karlar Dier faaliyetlerden olaan gider ve zararlar Finansman giderleri Olaand gelir ve karlar Olaand gider ve zararlar Dnem kar vergi ve dier yasal ykmllkler karlklar

2.500.000 750.000 1.800.000 4.800.000 4.800.000 28.000.000 2.600.000 1.500.000 2.800.000 3.100.000 200.000 450.000 15.000.000

Satlan Maln Maliyeti Tablosu Direkt lk Madde Malzeme Maliyeti D.B. Stok +Allar - ndirimler Net Allar Kullanlabilir .M. Malzeme - D.S. Stok retimde Kullanlan .M. Malzeme Direkt ilik Gideri Genel retim Gideri Enerji Gideri Endirekt iilik gideri Fabrika binas kiras Makine ve tesisat amortisman Bakm ve onarm giderleri Yllk retim Maliyeti D.B. yarmamul stok 6.500.000 17.300.000 750.000 16.550.000 23.050.000 5.900.000 17.150.000 5.100.000 11,350.000 3.250.000 2.500.000 2.500.000 1.800.000 1.300.000

________ 33.600.000 2.800.000

retime Yklenen Toplam Maliyet D.S. yarmamul stok retilen Mallarn Maliyeti 34.800.000 D.B. mamul stok 15.600.000 Sata Hazr Mallarn Maliyeti 50.400.000 D.S. mamul stok 18.300.000 Satlan Maln Maliyeti 32.100.000

36.400.000 1.600.000 nceki Dnem Cari Dnem

2.800 1.600 15.600 18.300 4.800 28.000 2.600

17.150 5.100 11.350 1.200 34.800 -2.700 32.100

SATILARIN MALYET TABLOSU (...1.000....TL)

30.200 62.300

RETM MALYET A.Direkt lk Madde Malzeme B.Direkt ilik Gideri D. Yarmamul kullanm 1-Dnem Ba Stok(+) 2-Dnem Sonu Stok (-) C.Genel retim Gideri

RETLEN MEMUL MALYET E.Mamul Stoklarnda Deiim 1-Dnem Ba Stok(+) 2-Dnem Sonu Stok (-) I.SATILAN MAMUL MALYET TCAR FAALYET A.Dnem Ba Ticari Mallar Stoku(+) B.Dnem i Allar(+) C.Dnem Sonu Ticari Mallar Stoku(-) II.SATILAN TCAR MALLAR MALYET III. SATILAN HZMET MALYET SATILARIN MALYET(I+II+III)

nceki Dnem

Cari Dnem 108.600 1.900 106.700 62.300 44.400 8.700 35.700 1.500 2.800 3.100 31.300 200

LETME ZET GELR TABLOSU (...1.000...TL)

450 31.050 15.000 16.050

BRT SATILAR SATI NDRMLER NET SATILAR SATILARIN MALYET BRT SATI KARI VEYA ZARARI E.FAALYET GDERLER(-) FAALYET KARI VEYA ZARARI DER FAALYETLERDEN OLAAN GELR VE KARLAR G.DER FAALYETLERDEN OLAAN GDER VE ZARARLAR H. FNANSMAN GDERLER(-) OLAAN KAR VEYA ZARAR .OLAANDII GELR VE KARLAR(+) J.OLAANDII GDER VE ZARARLAR,(-) DNEM KARI VEYA ZARARI K.DNEM KARI VERG VE DER YASAL YK.KAR. DNEM NET KARI VEYA ZARARI