RETM TEORS

www.KpssAnaliz.com

2
Bir giriimde bulunulan iin maliyeti, o ii yapmak iin vazgeilen dier ilerin getirisiyle llr. Buna frsat maliyeti diyoruz. rnein bir giriimci meyve toplama iinin 1

saatinden 7.60 $ kazanabileceini varsayalm. Dolaysyla bu kii reel yapmyla urarsa, her bir saat iin meyve toplama iinin frsat maliyeti 7.60 $ olacaktr. Eer bu kii her hafta pazartesi sabah 5 saat reel retirse, toplam frsat maliyeti 38 $ olur. Giriimci birey haftann geri kalan gnlerinde reel yapmnda kullanlmak zere meyve toplayabilir. Bu durum yatrmn zn oluturur.
www.KpssAnaliz.com

3
Dier yandan birey sermaye piyasasndan bir haftalk sre iin 38 $ borlanarak, Pazartesi gn gerekletirdii reel

yapmn, haftann dier gnleri meyve toplamakszn finanse edebilir. Yani meyve piyasasndan 38 $ meyve satn alr. Ancak bir hafta sonra, ald borcu faiziyle birlikte geri demek zorundadr. Eer reel reticisi birey bir iletme kurmak isterse, meyve toplama iinden haftada 190 $ gelir elde edebilir. Bu paray kazanmadka da, giriimi balatmaz.
www.KpssAnaliz.com

4
Bu gelir, reel yapm, meyve ve dier retim giderlerini karlamaktadr. Bu nedenle 190 $ reel retim iinin toplam frsat maliyetidir. Biz kavrama ayn zamanda normal kr adn da veriyoruz. Bu gelirin zerindeki herhangi bir kr, ar kr olarak tanmlanmaktadr. rnek giriimcinin 45 cm3 kavanoz ve 6 meyve toplaycsyla haftada ortalama 4 kilo reel rettiini varsayalm. Ayrca retimdeki bu girdileri iki katna karttnda, retim

miktarnn da (kt) iki kat arttn kabul edelim. Bu retim sreci ekil 3.1de gsterilmitir.
www.KpssAnaliz.com

ekil 3.1. retim Teknii

Sermaye (Kavanoz)

B(8) 2 A(4) 1 0 6

12

gc (Meyve Toplayanlar)

www.KpssAnaliz.com

6
Birinci durumda 1 birim sermaye-6 birim igc kullanlarak, 4 birim reel retilmitir. Ayn ekilde ikinci durumda 2 birim sermaye-12 birim igc kullanlarak, 8 birim reel

retilmitir. Her iki retim srecinde kullanlan sermayeigc oran 1/6 dr. Her iki retim srecinde sermaye-igc oran sabit kaldndan, biz bu retim srecini dorusal olarak tanmlyoruz. Bundan sonra sermayeyi K, igcn de L harfleriyle

gsterelim.
www.KpssAnaliz.com

7
Reel reticisi iin 2 farkl retim tekniini kullanabilme olanann bulunduunu varsayalm. Ayrca ekil 3.2de 3 ve 4 sreleri de gsterilmitir. Ancak bu sreler yaplabilir

deildir. Kavanoz olmakszn yalnzca meyveyle ve meyve olmakszn yalnzca kavanozla reel retilemez. Dolaysyla hem igc hem de sermayeye birlikte ihtiya vardr. ekilde S2 igc youn, S1 de sermaye youn retim srelerini un gstermektedir.
www.KpssAnaliz.com

ekil 3.2. retim Teknii Seenekleri

Sre 1 (S1)

q = (2, 3, 4)
2 B

Sre 3 (S3) Z 2 1 0
www.KpssAnaliz.com

q (retim Kmesi) Sre 2 (S2)

B A

q1 = (1, 6, 4) A
W Sre 4 (S4) L

9
retim Teknii, belirli bir rnn retilebilmesine olanak salayan tm retim srelerini kapsar. Olanakl tm retim sreleri, retim kmesi olarak adlandrlmaktadr. Yukardaki ekilde krmz doularla gsterilen iki retim srecinin

(vektrnn) arasnda ok sayda yaplabilir teknoloji vardr. rnein

q1 = (1, 6, 4) A

ve

2 qB = (2, 3, 4)

. W ve Z yaplabilmesi

olanakl olmayan durumlar gstermektedir.

www.KpssAnaliz.com

10
Bir olanakl retim kmesinin tanmlanabilmesi iin,

teknolojiyle ilgili u varsaymlarn yaplmas gereklidir. 1. q retim kmesinde, yK >0, yL >0 ve b >0 dr. Yani girdi kullanmazsak, kt elde edemeyiz:

q = (qK , qL , b)

2. retim sreci tersine evrilemez. Yani 1 birim sermaye, 6 birim igc kullanarak 4 kilo reel retiyorsak, 4 kilo reeli 1 birim igc , 6 birim sermaye biimine

dntremeyiz.
www.KpssAnaliz.com

11
3. q1 ve q2 retim yntemlerini yaplabilir ise, q1+q2=q3 yntemi de yaplabilir. Buna toplanabilirlik zellii diyoruz. ekil 3.3 bunu gstermektedir. 4. Belirli bir girdi miktaryla, belirli bir miktar rn elde edebiliyorsak, girdileri

l orannda kullandmzda, l

orannda retim elde edebiliriz. Buna blnebilirlik adn veriyoruz.

www.KpssAnaliz.com

ekil 3.3. retim Tekniklerinde Toplanabilirlik

12

q2 = (4, 6, 8)

Sre 2 (S2)

5 4
2 1 0
www.KpssAnaliz.com

q3 = q1 + q2 = (5,12,12)
1 q2 2

1 1 q4 = q1 + q2 2 2
Sre 1 (S1)

1 q1 2
3 6

q1 = (1, 6, 4)
12
L

13
5. q1 ve q2 yntemleri tam alma halinde yaplabilir ise, alma srecinin belirli blmnde q1, geri kalan

blmnde q2 yaplabilir yntemlerdir. Buna konvekslik (dbkeylik) zellii diyoruz. rnein yukardaki ekilde

q4 yntemi, tam almann yarsnda q1, dier yarsnda da q2 yntemi ile edilmektedir.

www.KpssAnaliz.com

14
ekil 3.4de S1 ve S2 retim yntemleri, retim kmemizin snrlarn izmektedir. imdi orijin noktasndan balayarak S1 zerinde 4 birim rn dzeyine kadar (q1) ilerleyelim. Ayn ilemi S2 zerinde de yapalm (q2). q1, S1 retim yntemi kullanldnda 4 birim rn elde etmenin teknolojik olarak en etkin yoludur. q1in altnda 4 birimden az, stnde de fazla rn elde ederiz. Dolaysyla etkin retim, veri retim dzeyini retim en az girdiyle elde etmektir.
www.KpssAnaliz.com

ekil 3.4. Etkin retim Teknikleri

15

K X S4 S2

S3 2 1

q2

q3 q3
3

S1

q1
6

0
www.KpssAnaliz.com

16
Benzer ekilde her retim ynteminde 4 birim rn noktasn iaretleriz. Bu noktalarn birletirilmesiyle oluan eriye,

ern erisi adn veriyoruz. Ern erisinin q2 noktasndan sonra tam dik olduuna dikkat edelim. Yani igc girdisini 3 birimde sabit tutarsak, retime katlan her ek igc 4 birimden daha fazla retim yaplmasn salamaz. Benzer durumu q1 noktasnn sa taraf iinde syleyebiliriz.
www.KpssAnaliz.com

17
Bir nceki ekilde yer alan olanakl retim yntemleri saysn giderek artralm. Yeni retim yntemleri, sermaye ve igc arasnda yeni ikame olanaklarnn ortaya kmasn salar. ok saydaki retim ynteminin her birinde 4 birimlik retim dzeyini ayn ekilde iaretler ve birletirirsek, ern

erisindeki dirsek saysnn giderek arttn ve hatta yntem saysn sonsuza gtrdmzde, ern erisinin dzgn bklen bir konveks eriye dntn grebiliriz.
www.KpssAnaliz.com

ekil 3.5. Olanakl retim Teknikleri ve Ern Erisi

K S7 S4 S2 S5 S3 S1 S6

18

0
www.KpssAnaliz.com

ekil 3.6. Olanakl retim Teknikleri ve Ern Erisi

K S7 S4 S2 S5 S3 S1 S6 8 4 0
www.KpssAnaliz.com

19

22 L

20
Dzgn bir hareket izen ern erisi, srekli ve her yerde trevi alnabilir zellie sahiptir. Bu ekildeki bir ern erisinin zerinde, ayn miktar retim yapabilmek iin sonsuz tane sermaye-igc bileimini kullanmak olanakldr.

Yukarda bu zellikleri tayan bir grup ern erisi yer almaktadr. Bu ern erileri, ilgili mal retmek iin

kullanlabilecek mevcut teknolojileri tanmlamakta ve veri bir retim dzeyini gerekletirebilmenin en etkin yolunu

gstermektedir.
www.KpssAnaliz.com

21
Ayn zamanda ern erileri, veri girdilerle, en yksek rn miktarnn elde edilebileceini de gstermektedirler. Bu ekildeki bir grup ern erisince belirlenen retim fonksiyonu, veri girdilerle en yksek rn miktarnn elde edilebileceini tanmlamaktadr.

kt = f (Girdi1 , Girdi2 )

www.KpssAnaliz.com

22
Ern erileri bir ok noktada kaytszlk bireyin erilerine tketim

benzemektedir.

Kaytszlk

erileri,

tercihlerini, ern erileri de bir reticinin retim teknii olanaklarn gsterir. Ancak kaytszlk erilerinin endeks saylar tercihteki sralamay gstermesine karn, ern erilerinin endeks saylar ise gerek kt miktarn gsterir.

www.KpssAnaliz.com

23
Ern erilerinin u zelliklerini sayabiliriz : 1. Negatif eimlidir. 2. Orijine gre konvekstir. 3. Birbirleriyle kesimezler. 4. Orijinden uzaklatka, daha yksek retim dzeyini

gsterirler.

www.KpssAnaliz.com

24
Ern erisinin eimi, marjinal teknik ikame oran (MRTS) ile llr.

MRTS,

retim

dzeyi

ayn

kalmak

kouluyla

girdilerden birini birim daha fazla kullanmak istediimizde, dier girdiden ne lde vazgememiz gerektiini tanmlar.

MRTS KL

K = L

www.KpssAnaliz.com

25
Dier bir ifadeyle, sermaye ile igcnn birbirlerini ne lde ikame ettiklerini gsterir. Negatif eimli bir ern erisinde

MRTS negatif deere sahiptir. Orijine gre konveks (dbkey)

bir ern erisi zerinde MRTSnin mutlak deeri yukardan aaya inildike azalr. Marjinal teknik ikame orann, sermaye ve igcnn marjinal verimliliklerinin birbirine oran olarak da tanmlayabiliriz.

MRTS KL
www.KpssAnaliz.com

K q L MPL = = = L q K MPK

26
Bir girdinin marjinal verimliliini yle tanmlayabiliriz:

Girdilerden biri sabitken, dierinin birim art karsnda, retimde meydana gelen

birimlik deimedir. Sermayenin

ve igcnn marjinal verimliliklerini yle yazabiliriz:

q MPK = K

q , MPL = L

www.KpssAnaliz.com

27
Sermayenin marjinal verimliliini

q/K

olarak

yazdk.

Sermayenin deiimini sonsuz kklkte yaparsak, marjinal verimlilii yeniden u biimde tanmlamamz gerekir.

q q MPK = lim = K 0 K K

q q , MPL = lim = L 0 L L

Buna gre MRTSKL yi de yeniden tanmlayalm.

MRTS KL
www.KpssAnaliz.com

MPL q L = = MPK q K

ekil 3.7. Marjinal Teknik kame Oran

K

28

MRTS KL

K 23 1 = = = 2 L 11 9

3 K 2

b q1 L

0
www.KpssAnaliz.com

11

ekil 3.8. Marjinal Verimlilik

K

29

q 7 4 MPK = = =3 K 3 2 q 7 4 3 MPL = = = L 11 9 2
b c
4 7

Lyi sabit tutuyoruz.

Kyi sabit tutuyoruz.

0
www.KpssAnaliz.com

11

ekil 3.9. retim Fonksiyonu

TPL (q)

30

e2

e1

0
www.KpssAnaliz.com

L1

L2

ekil 3.10. retim Fonksiyonu ve Marjinal ve Ortalama Verimliliklerin Belirlenmesi

TPL (q)

31

e2

e1

0
www.KpssAnaliz.com

L1

L2

ekil 3.11. Marjinal Verimlilik Erisi

MPL

32

q q MPL = lim = L 0 L L
e2 e1 e3 MPLdeki deiim:

MPL (q L) 2 q = = 2 L L L

0
www.KpssAnaliz.com

L1

L2

L3

L MPL

ekil 3.12. Ortalama Verimlilik Erisi APLdeki deiim:

33

APL

e2 e1

APL (q L) = L L
e3

q APL = L
0
www.KpssAnaliz.com

L1

L2

L3

ekil 3.13. retim Fonksiyonu ve Kaytszlk Erileri

q

34

q2
2
www.KpssAnaliz.com

q1
6

ekil 3.14a. retim Fonksiyonu

35

q = q( K , L) = ( K 3 + 6 K 2 2 K )( L3 + 6 L2 2 L )

400 200 0 0 1 2 3 4
www.KpssAnaliz.com

5 4 3 2

ekil 3.14b. retim Fonksiyonu (Sermaye Sabit)

36

q = q( K , L) = L3 + 6 L2 2 L
q 20 15 10 5 L

0
www.KpssAnaliz.com

ekil 3.14c. Marjinal Verimlilik Erisi

37

MPL = MPL ( K , L) = 3 L2 + 12 L 2
10 7.5 5 2.5 1 2 3 4

-2.5 -5 -7.5
www.KpssAnaliz.com

MPL

ekil 3.14d. Ortalama Verimlilik Erisi

38

APL = APL ( K , L) = L2 + 6 L 2
7 6 5 4 3 2 1 0
www.KpssAnaliz.com

APL 1 2 3 4 5

39
Bir giriimci, ok sayda farkl girdi bileimi kullanarak, farkl retim miktarlar elde edebilir. retim fonksiyonu etkin girdikt bileimlerini gsterse de, hangi bileimin giriimcinin krn maksimize edeceini sylemez. Bunu grebilmek iin, giriimcinin kullanabilecei teknolojileri incelemek gerekir. Genel olarak teknolojiyi nitelendiren iki olgu vardr : 1. Kullanlan teknolojinin lee gre getirisi. 2. kame esneklii.
www.KpssAnaliz.com

40
lee gre getiri, girdilerin tm ayn oranda artrldnda, retim miktarnn ne oranda deitii konusunda bilgi verir. rnein sermaye ve igcn iki katna karrsak, retim miktar iki kattan daha fazla m, daha az m, yoksa ayn lde mi artar? Bu sorunun yant, kullanlan teknolojinin lee gre getirisine baldr.

www.KpssAnaliz.com

41
Eer girdileri iki kat artrdmzda; 1. retim miktar iki kattan fazla artyorsa lee gre artan getiri 2. retim miktar iki kattan az artyorsa lee gre azalan getiri 3. retim miktar iki kat artyorsa lee gre sabit getiri vardr.

www.KpssAnaliz.com

ekil 3.15a. lee Gre Sabit Getiri

42

K S2

4 2 1 0
www.KpssAnaliz.com

D C A 4 3 6 B 8

S1

ekil 3.15b. lee Gre Artan Getiri

43

S1 2 1 0
www.KpssAnaliz.com

B A 4 6 12

10

ekil 3.15c. lee Gre Azalan Getiri

44

S1 2 1 0
www.KpssAnaliz.com

B A 4 6 12

45
Yukarda verilen lee gre getiri ekillerinin (ekil

3.15a,b,c) her birinde sermaye (K) ve igcn (L) iki katna karyoruz. lee gre getirinin sabit olduu ekilde retim 4den 8e kmakta (yani iki kat artmakta); getirinin artan olduu durumda 4den 10a kmakta (yani iki buuk kat artmakta); azalan olduu durumda da 4den 6ya kmaktadr (yani bir buuk kat artmakta).
www.KpssAnaliz.com

lee gre artan getirinin eitli nedenleri vardr.

46

1. Firma bydke, iilerin uzmanlamas artar, dolaysyla verimlilii ykselir. 2. Baz sermaye mallar nemli byk lekli firmalarda rnein bir

kullanldnda modern bir

tasarruflar aracnn

salayabilir. 100

bier-dver

dnmlk

iletmede kullanlmas ile, 100000 dnmlk iletmede kullanlmas gibi. 3. Fiziksel koullarda baz deiikliklerin yaplmas. rnein boru hattyla petrol tamac yapan bir firma, boru apn iki katna kardnda, tanan petrol miktar iki katndan fazla artar.
www.KpssAnaliz.com

47
Teknolojiyi niteleyen dier nemli konu ikame esnekliidir. kame esneklii, veri bir retim dzeyinde girdilerin birbirini ne kolaylkta ikame ettiini gsterir. kame esneklii, greli faktr fiyatlarndaki yzde

deimenin, faktr younluunda yol at yzde deime ile llr.

( K L) ( K L) = (w r ) (w r )
www.KpssAnaliz.com

Faktr younluundaki (K/L) yzde deime Greli Faktr fiyatlarndaki (w/r) yzde deime

48
retim teorisi iinde u ana kadar, giriimcinin optimal bir girdi bileimini nasl ayarlayabilecei ile ilgili konular ele aldk. Ancak analizi retmeyi zamandan planlad soyutlayarak kt miktarn yaptk. en az

Giriimcinin,

harcamayla retebilmesi iin gereken optimal girdi karmasn ne kadar bir zamanda oluturabileceini de bilmesi gereklidir.

www.KpssAnaliz.com

49
rnein reel reticisinin elinde 1 adet kavanoz olduunu ve 6 meyve toplaycsyla da anlama yapm olduunu varsayalm. Eer retim zamannda reel talebi decek olursa,

giriimcinin girdi szlemelerini nceden yaparak balanm olmas nedeniyle, bu durum karsnda yapabilecei hibir ey yoktur. Bu zaman dilimine, piyasa dnemi ya da ok ksa dnem diyoruz.

www.KpssAnaliz.com

50
Zaman boyutunu biraz daha artrdmzda, giriimci sermaye girdisinde bir deiiklik ederek yapamasa da, igc girdisini, retimi

szlemeleri

iptal

azaltabilir,

dolaysyla

ksabilir. Bu zaman dilimine ksa dnem diyoruz. Dikkat edilmesi gereken nokta, girdilerden biri sabitken, dieri

deikendir.

www.KpssAnaliz.com

51
Giriimcinin tm girdileri deitirebilecei zaman dilimi de uzun dnem olarak ifade edilmektedir. Byle bir dnemdeki retim fonksiyonunu da uzun dnem retim fonksiyonu olarak adlandryoruz. Dolaysyla ksa dnem retim fonksiyonunda giriimci yalnzca igc kullanmn deitirebiliyor. Sermaye sabit girdidir.

www.KpssAnaliz.com

52
ekil 3.16daki retim ve erisi zerindeki ksa igc marjinal yle verimliliklerini yazabiliriz: deiimlerini dnem iin

L1de :

q >0 , L q >0 , L

2q >0 2 L 2q =0 2 L
2

L2de :

L3de : L4de :
www.KpssAnaliz.com

q q =0 , <0 2 L L q <0 , L 2q <0 2 L

ekil 3.16. Ksa Dnemde gcnn Marjinal Verimlilii

53

TPL (q)

e3

e4

e2 e1
0
www.KpssAnaliz.com

L1

L2

L3 L4

54

Cobb-Douglas retim Fonksiyonu

ktisat biliminde hem teorik hem de uygulamal almalarda ok sk kullanlan bir fonksiyondur. Bu fonksiyonun genel biimi yledir :

Q = AK L ,

A > 0, > 0, > 0

Cobb-Douglas retim fonksiyonunu kullanarak, retime ilikin olgular inceleyelim. Aada srasyla lee gre getiri, marjinal teknik ikame oran, ikame esneklii, sermayenin ve igcnn marjinal ve ortalama verimlilikleri konular ele alnmtr.
www.KpssAnaliz.com

55
1. lee Gre Getiri Bir retim fonksiyonunun lee gre getirisi, fonksiyondaki tm girdiler ayn oranda artrldnda, retime ne olacan gsterir. Cobb-Douglas retim fonksiyonunda lee gre getiri derecesi, + ya eittir. Bunu grebilmek iin u ilemleri yapalm :

Q = A( K ) ( L) =
*

Q =
*
www.KpssAnaliz.com

AK L

Q =
*

56

Q =
*

Q
Q* = Q Q >Q
*

+=1 +>1 +<1

lee gre sabit getiri

lee gre artan getiri

Q <Q
*

lee gre azalan getiri

www.KpssAnaliz.com

57

2. Marjinal Teknik kame Oran

Marjinal teknik ikame oran (MRTSKL), ayn retim dzeyini srdrebilecek ekilde, girdilerden birinden vazgeilen

miktarn, dier girdideki arta orandr. Ayn zamanda ern erisinin eimiyle belirlenir. MRTSKL yi bulabilmek iin, retim fonksiyonunun toplam diferansiyelini buluruz, sfra eitleriz.

www.KpssAnaliz.com

58

Q Q dQ = dK + dL = 0 K L Q 1 = AK L K MRTS KL

MRTS KL

dK Q L = = dL Q K

Q 1 = AK L L

L1Q dK AK L1 L1 AK L = = = = 1 1 1 dL AK L K AK L K Q K = L

MRTS KL
www.KpssAnaliz.com

59

3. kame Esneklii
kame esneklii, ayn zamanda bir ern erisinin erilik derecesi konusunda da bilgi verir. Dolaysyla, MRTSKL de meydana gelen yzde deimenin, faktr younluunda yol at yzde deime olarak da tanmlanabilir.

www.KpssAnaliz.com

60

d ln( K / L) d ( K / L) ( K / L) = = d ln( MRTS KL ) d ( MRTS KL ) ( MRTS KL ) d ( K / L) ( K / L) = d (dK / dL) (dK / dL) MRTS KL K = L K ln( MRTS KL ) = ln + ln L d ln ( K L ) = =1 d ln( MRTS KL )

d ln( MRTS KL ) 1 =1= d ln ( K L )

www.KpssAnaliz.com

4. retim Fonksiyonu lee Gre Sabit Getiriliyse

61

Q = AK L

Ayrca u tanmlamalar da yapalm :

Q K q= , k= L L
Bu yeni tanmlara gre q , kii bana kt; k, kii bana sermayedir. retim fonksiyonunu yeniden yazalm.

Q K = q = Ak Q = AK L L = A L L L
1
www.KpssAnaliz.com

62
imdi de srasyla sermayenin ve igcnn marjinal ve

ortalama verimliliklerine bakalm.

Q K 1 1 MPK = = AK L = A K L

= Ak 1

Q K 11 MPL = = AK (1 ) L = (1 ) A = (1 ) Ak L L Q AK L APK = = K K Q AK L APL = = L L

www.KpssAnaliz.com

K = A L

= Ak 1

K = A = Ak L

63
Sermaye ve igcne, marjinal verimlilikleri lsnde deme yapldn varsayalm. Bu durumda sermaye ve igcnn toplam rnden aldklar paylar srasyla yazalm.

K . MPK K Ak 1 = = , Q LAk
Grld girdilerin gibi, sermaye ve

L. MPL L(1 ) Ak = = 1 Q LAk

igcnn stel katsaylar,

ktdan

aldklar

greli

paylar

gstermektedir.

lee gre sabit getirili retim fonksiyonunda, toplam rn sermaye ve igcnn marjinal verimlilii lsnde

datldnda, geride datlmam rn kalmamaktadr.

www.KpssAnaliz.com

64 Bu ekildeki kt dalmna Euler Teoremi adn veriyoruz.

Bunu grelim.

Q Q +L Q = K K L Q = K AK 1 L1 + L(1 ) AK L Q = Q + (1 )Q Q = Q
Toplam rn
www.KpssAnaliz.com

= Datlan rn

65
Yukarda ve terimlerinin, srasyla sermaye ve igcnn ktdaki zamanda greli pay olduunu ve grdk. Bu terimler ayn de

kt-sermaye

kt-igc

esnekliklerini

gstermektedir.

QK QL

Q Q Q K Q K = = = Q K K K K Q Q Q Q L Q L = = = L L L Q Q L ln Q = ln A + ln K + ln L

Q = AK L

www.KpssAnaliz.com

d ln Q Q Q = = = QK d ln K K K

CES retim Fonksiyonu

66

CES (Constant Elasticity of Substitution, Sabit kame Esneklii) retim fonksiyonu yledir:

K + (1 ) L Q = A

, A > 0 , 0 < < 1 , 1< 0

Cobb-Douglas retim fonksiyonu, CES retim fonksiyonunun (0 iken) zel bir biimidir. Bunu daha sonra greceiz. CESdeki bir ok parametre ve deiken, Cobb-Douglasdaki gibidir.

A,

etkenlik parametresidir (teknoloji endeksi);

retimin girdiler arasndaki dalmn; esnekliinin derecesini belirler.

www.KpssAnaliz.com

parametresi, ikame

lk olarak CESin trdeliini inceleyelim:

67
1

( jK ) + (1 )( jL) = A K + (1 ) L = jA
1

= jQ

Bu sonuca gre CES, birinci dereceden (dorusal) trdetir. Yani lee gre sabit getiriye sahiptir. Ortalama ve marjinal fizik rnler sfrnc dereceden trdetir, Euler teoremini salar ve kesin ibkeyimsidir (kaytszlk erileri kesin dbkeydir). Bu son zellii grelim. Bunun iin aada srasyla igc ve sermaye iin marjinal fizik rnleri belirleyelim.
www.KpssAnaliz.com

 1 Q = A K + (1 ) L QL = L = (1 ) A K + (1 ) L A = (1 ) A
1+

68
1 1

(1 )( ) L1 L (1+ )
1 1+

1+

K + (1 ) L >0 >0

(1+ )

(1 ) Q = L A Q Q QK = = K A K
www.KpssAnaliz.com

1+

1+

69
Ern erisinin eimi:

QL dK = = dL QK

(1 ) Q L A Q A K

1+

1+

(1 ) K = L

1+

<0

imdi de
2

d2K/dL2

ye bakalm:
1+

d K d (dK / dL) (1 )(1 + ) K L = = >0 2 2 dL dL L(1+ ) ) (

www.KpssAnaliz.com

70
kame esneklii, greli faktr fiyatlarndaki yzde deiimin, sermaye ve igc ikamesinde yzde olarak nasl bir deime olabileceini, bir baka ifadeyle veri faktr fiyatlarnda

ve

nin birbirini ne lde ikame ettiklerini gsterir. Bunu CES iin grelim:

d ( K L) d ( K L) d (w r ) ( K L) = = d (w r ) ( K L) (w r ) (w r )
www.KpssAnaliz.com

Genel olarak ikame esneklii

71
Optimal girdi bileimi salandnda, u denge koulunun geerli olacandan hareket edelim:

QL w (1 ) K = = L QK r
Buradan optimal girdi orann yazabiliriz:

1+

K (1 ) = * L
*
www.KpssAnaliz.com

1 1+

w r

1 1+

72
Her iki yann nce logaritmasn, sonra da (w/r)ye gre trevini alrsak, ikame esnekliini elde ederiz.

d ln( K L ) d ( K L ) ( K L ) 1 = = = d ln( w r ) d (w r ) (w r ) 1+

www.KpssAnaliz.com

73
Cobb-Douglas retim fonksiyonu, CES retim fonksiyonunun (0 iken) zel bir biimidir. Aadaki ilemleri yaparak, bunu grelim:

Q = A K

+ (1 ) L

1 0 lim ( Q ) = lim A K + (1 ) L = 0 0 0

Belirsizliini

ortadan

kaldrmak

iin,

her

iki

yann

doal

logaritmasn alp, LHopital kuraln kullanalm.

www.KpssAnaliz.com

ln K Q ln = A

+ (1 ) L

74

d ln K + (1 ) L d Q lim ln = lim 0 d A 0 d

LHopital kural uyguland.

Q ln K + (1 ) ln L lim ln = lim = ln ( K L1 ) 0 0 1 A
1 K + (1 ) L = AK L1 lim Q = lim A 0 0
www.KpssAnaliz.com