Bitki rts Nedir? Bir yerde, do al olarak yeti en bitkilerin olu turdu u toplulu a bitki rts denir.

ORMAN

MAK

BOZKIR

YKSEK DA (ALP N) AYIRLARI

lkemizin, bitki rts bak m ndan zengin olmas n n sebebi nedir?

lkemiz, bitki rts bak m ndan olduka zengindir. 9.000 e yak n bitki tr vard r. Bunun sebepleri:  klim (En nemli faktr): S cakl k, ya , rzgar, gne lenme sresi,  Toprak,  Yzey ekilleri,  nsan Not: lkemizdeki do al bitki rtsnn e itli temel nedeni, lkemizde farkl iklimlerin grlmesidir.

A. ORMANLAR


  

lkemizdeki ormanlar iklim, yer ekilleri, toprak yap s ve bak durumuna ba l olarak e itlilik gsterir. Ormanlar genel olarak, 1-Geni yaprakl 2- ne yaprakl a alardan olu anlar, olarak iki gruba ayr l r. Ancak baz alanlarda, geni yaprakl ve i ne yaprakl a alardan olu an ormanlar bir arada bulunur. Bunlara da kar k ormanlar denir.

Orman Alanlar m z n Uzaydan Grn

:
A alar n, Trlerine Gre S n fland r lmas

ne Yaprakl A alar
-Y l boyunca yapraklar n dkmeyen a alard r.-am -Kknar -Sedir -Ladin -Servi

Geni Yaprakl A alar

-K n yapra n dken a alard r.-Me e -Kay n -Kestane -K z la a -Kavak -Ihlamur -Akaa a -Di budak

1. Karadeniz Ormanlar


Karadeniz ormanlar , Karadeniz Blgesi ile Y ld z da lar n n kuzeye bakan yamalar ndaki ormanlar kapsamaktad r. Trkiye'deki bitki trlerinin yar dan fazlas Karadeniz ormanlar nda bulunmaktad r (Blgenin iklim ko ullar , ok e itli bitki trlerinin yeti mesine olanak sa lamaktad r.) Geni yaprakl ormanlar, do uda Grcistan s n r ndan ba layarak bat da Y ld z da lar na kadar uzanan Karadeniz k y lar boyunca, da lar n kuzeye bakan yamalar nda yayg nd r. Bu ormanlar k y dan ba layarak 1000 metre yksekliklere kadar uzan rlar.

1. Karadeniz Ormanlar
        

Geni Yaprakl Ormanlarda; Grgen Kay n Kestane Ihlamur Me e Akaa a Karaa a Di budak K z la a gibi a a trleri bulunur.

1. Karadeniz Ormanlar


      

Karadeniz Blgesi'nde geni yaprakl bu ormanlar alt nda e itli a a k ve al l klar da bulunur. Orman alt bitki rtsn olu turan bu a a klar rtsn F nd k vez Kayac k K z lc k oban Pskl Karayemi Orman Glleridir. Glleridir.

1. Karadeniz Ormanlar


Blgede, 1000 metreye kadar grlen geni yaprakl ormanlar 1000 metreden sonra yerini kar k ormanlara b rak r. ne ve geni yaprakl a alardan olu an kar k ormanlar genelde 1000 - 1500 metre ykseltileri aras nda bulunur. Bu ormanlar, Do u Karadeniz Blm'nde kay n ve ladin, Orta ve Bat Karadeniz blmlerinde daha ok kay n, gknar (kknar) ve sar am a alar ndan olu ur.

1. Karadeniz Ormanlar


Karadeniz ormanlar blgesinde, 1200 ve zellikle 1500 metreden ba lay p 2000 metreye kadar olan kesimlerde, her zaman ye il olan i ne yaprakl ormanlar yer al r. Bu ormanlar, Do u Karadeniz Blm'nde daha ok ladin ve sar am, Bat Karadeniz Blmnde sar am ve kay n a alar ndan olu ur. Karadeniz Blgesi'nin di er ormanlar n me eler olu turur. Me e ormanlar pltoluk alanlarda, Karadeniz Blgesi'nin i kesimlerindeki vadilerde ve Bolu - Mudurnu olu unda yayg nd r.

2. Bat Anadolu Ormanlar



Bat Anadolu'da yer alan ormanlar ykseklik ko ullar na gre de i iklik gsterir. Ege Blgesi'nde 600 - 800 metreye kadar olan sahalarda maki topluluklar ve k z lam ormanlar kar k hlde bulunur. K z lam ormanlar , so u a fazla dayan kl olmad klar iin denize bakan yamalarda 800 metreye kadar grlrken, i kesimlerdeki yamalarda 600 metreye kadar grlebilir. Bu yksekli in zerinde ise 2000 metreye kadar karaam ormanlar grlr. Gney Marmara Blm'nde da lar n kuzeye bakan yksek yamalar nda kay n ormanlar geli mi tir. Uluda ' n eteklerinde kestane a alar daha yukar larda ise me e, kay n, gknar ve karaamlar kar k hlde bulunur.

3. Akdeniz Ormanlar
Akdeniz k y lar nda yayg n olan ormanlar k z lam ormanlar d r. Bu ormanlar, Akdeniz Blgesi'nde Toroslar' n gneye bakan yamalar nda 1000 -1400 metreye kadar karlar.  Kyce iz gl evresinde, s la a ac ve ormanlar bulunur. S la a ac n n gvdesinden ya kar l r ve kozmetik sanayisinde kullan l r.


3. Akdeniz Ormanlar


Akdeniz Blgesi'ndeki da lar n yksek kesimlerinde sedir, gknar ve karaamlardan karaamlardan olu an i ne yaprakl ormanlar yer al r. Bu ormanlar genelde 1000 - 2000 metre ykseltiler aras nda bulunur. Akdeniz Blgesi'nde Karadeniz'e zg a alar ve a a klar da grlmektedir. Bunlar n ba l calar , Nur da lar zerindeki kay n ormanlar ile Bat ve Orta Toroslar'da bulunan hlamur, f nd k, k z lc k gibi a a klard r.

TRK YE'DE B TK RTSNN DA ILI I

SORU
Don olay ok az grlen ve yaz kurakl olan yerlerde yeti ebilen orman bitkileri, haritada numaralarla gsterilen alanlar n hangilerinde yeti tirilebilir?

A)I ve II

B)I ve III C)Yaln z III D)II ve IV E)Yaln z IV D)II

4. Do u ve Anadolu Ormanlar


Do u ve Anadolu blgelerinde karasal iklim hkm srer. Bu nedenle, buralardaki ormanlar k y lardaki ormanlar m z kadar geli memi tir. S cakl k ve ya azl bu blgelerimizde ormanlar n fazla geli mesini engeller. Anadolu Blgesi'nde ormanlar, Toroslar' n kuzeye bakan yamalar ile Kuzey Anadolu da lar n n gneye bakan yamalar nda yo unla m t r. Buralarda karaam ve me e ormanlar bulunmaktad r.

4. Do u ve Anadolu Ormanlar
Do u Anadolu Blgesi'ndeki ormanlar n o u dikilen me e a alar ndan olu ur. Bingl, Malatya ve Tunceli civar nda me e topluluklar yayg nd r.  Gneydo u Anadolu Blgesi'ndeki orman alanlar ise Gneydo u Toroslar, Karacada , Gazi Antep ve Mardin evresinde yo unla m t r. lkemizde orman rtsnn en az oldu u blge buras d r.


LKEM ZDEK M LL PARKLAR

Yozgat aml Yozgat Karatepe Aslanta Adana So uksu Ankara Ku Cenneti Bal kesir Uluda Bursa Yedigller Zonguldak Dilek Yar madas Ayd n Spil Da Manisa K z lda Isparta Termessos Antalya Kovada Isparta Munzur Vadisi Tunceli Bey Da lar Antalya

Gelibolu Yrm anakkale Kprl Kanyon Antalya Ilgaz Da Kastamonu Ba komutan Afyon Ktahya Greme Nev ehir Alt ndere Vadisi Trabzon Bo azky Hyk orum Nemrut Da Ad yaman Bey ehir Gl Konya Kaz Da Bal kesir

Maki bitki topluluklar Akdeniz ikliminin hakim oldu u yerlerde grlr. Makiler sert yaprakl , kurakl a dayan kl , her mevsim ye il kalabilen bodur a alardan ve al lardan olu an bitkilerdir. Makiler, Akdeniz Blgesi'nin k y kesimlerinde 800800-1000 metrelere kadar grlebilirler. Ege ve Marmara blgelerindeki makiler, Akdeniz k y kesimindeki kadar ykseklere kamazlar. Maki toplulu unu olu turan ba l ca bitki trleri yaban zeytin, kermez me esi, sandal, kocayemi , kei boynuzu, defne, mersin, zakkum, sak z, menengi, akakesme, erguvan ve tesbih a ac ile e itli fundalard r.

B. MAK

SORU


Bitki co rafyas konusunda ara t rma yapan bir bilim adam , ara t rma iin gitti i ilde kekik, lavanta, zeytin, zakkum ve defne gibi bitkilerin yayg n oldu unu gzlemi tir. Buna gre, bilim adam a a daki illerden hangisine gitmi olabilir? A) Edirne B) Antalya C) Mardin D) Zonguldak E) Ktahya

B. MAK


Akdeniz ve Ege k y lar nda, makilerin c l zla p toprak rtsnn inceldi i alanlarda genellikle dikenli al lardan olu an ve garig ad verilen bitki toplulu u da grlr. Bu bitki toplulu u daha ok do al bitki rtsnn tahrip edildi i alanlarda, zellikle Akdeniz Blgesi'nde Mut civar , Ege Blgesi'nde zmir civar ve Karaburun yar madas ile Bodrum civar nda yayg n olarak grlr.

C. BOZKIR
Kurak ve yar kurak blgelerde ya l mevsimde ye eren, kurak mevsimde sararan sert ay rlar ile otlar ve kk al lardan olu an bir bitki rts grlr. Bu tr bitki rtlerine ve bunlar n kaplad alanlara step veya bozk r ad verilmektedir. Anadolu Blgesi'nde 1000 -1200 metre, Do u Anadolu'da da yer yer 1800 - 2000 metre ykseltiye sahip ova platolarda yayg n olan bozk rlarda genellikle kekik ve yav an otu cinsi bitkiler bulunur. Bunlar n d nda geven, oban yast , k l otu, gelincik, ay r gl, s r kuyru u, ak r dikeni gibi ot trleri de grlmektedir.

C. BOZKIR


Anadolu ve Do u Anadolu blgeleri ile Toroslar'da 1300 metreden daha yksek kesimlerde da bozk rlar grlr. Da bozk rlar civan peremi, koyun yuma , kekik, s r kuyru u, yav an otu ve oban yast gibi ot topluluklar ndan olu ur. zellikle Anadolu Blgesi'nin kenar kesimlerinde ve Do u Anadolu Blgesi'nde me e, ard ve karaam ormanlar n n insanlar taraf ndan tahrip edilmesi sonucunda meydana gelen bozk r alanlar bulunmaktad r. Bu tr bozk rlara da antropojen bozk r ad yerilir. Antropojen bozk r sahalar nda yer yer orman a ac topluluklar da grlmektedir. Bu ynyle di er bozk rlardan ayr l r.

D. YKSEK DA
 

AYIRLARI

Yksek da larda, ormanlar n sona erdi i kesimlerden sonra da ay rlar (alpin ay r) bulunur. Da ay rlar Kuzeydo u Anadolu platolar nda yayg nd r. Bu ay rlar Sar kam , Gle, Kars ve ld r evresinde 1800 - 2000 metreler aras nda yayg nd r. Kuzey Anadolu ve Toros da lar nda 2000 metreden daha yksek alanlarda da da ay rlar grlmektedir. lkemizde bulunan yksek da ay rlar , yaylac l k ve hayvanc l k faaliyetlerinin yayg nla mas n sa lam t r.

SORU
Trkiye'de yksek da ay rlar 1800 metreden daha yksek alanlarda grlr. Buna gre, a a daki co raf blmlerin hangisinde yksek da ay rlar grlmez? grlmez? A)Ergene B)Erzurum - Kars C)Do u Karadeniz D)Bat Karadeniz E)Yukar Murat - Van