You are on page 1of 32

İLK OKUMA YAZMA YÖNTEMİNİN BİLİMSEL TEMELLERİ

1. Ses Temelli Cümle Yöntemi

Ses temelli cümle yönteminde, ilk okuma-yazma öğretimine seslerle başlanmaktadır.


Anlamlı bütün oluşturacak birkaç ses verildikten sonra seslerden hecelere, kelimelere ve
cümlelere ulaşılmaktadır. İlk okuma-yazma öğretimi, kısa sürede cümlelere ulaşılacak şekilde
düzenlenmektedir.

 Ses Temelli Cümle Yönteminin Özellikleri

1.Ses Temelli Cümle Yönteminde ilk okuma-yazma öğretimi, dinleme, konuşma


becerilerinden kopuk sadece okuma-yazma becerilerini geliştirme olarak değil Türkçe
öğretiminin beş öğrenme alanı ile birlikte yürütülmektedir.

2.İlk okuma-yazma öğretimine seslerle başlanması, seslerin birleştirilmesi ile anlamlı


heceler, kelimeler oluşturulması ve cümlelere ulaşılması öğrencinin bilgileri
yapılandırmasını kolaylaştırmaktadır. Bu yönüyle Ses Temelli Cümle Yöntemi,
yapılandırıcı öğrenme yaklaşımına uygun bir yöntemdir.

3.Türkçede her harf bir sesi karşıladığından bu yöntem Türkçenin ses yapısına uygundur.

4.Bu yöntem öğrencilerin duyduğu ve çıkardığı seslerin bilincine varmasını


sağlamaktadır. Böylece öğrencilerin dil gelişimine (doğru telâffuz, akıcılık, sesleri ayırt
etme vb.) katkıda bulunmaktadır.

5.Öğrencilerin bütün sesleri öğrenmesi, yazma sürecinde kelimeleri doğru yazmalarını


sağlamaktadır.

6.Öğrenci yazı ile konuşma arasındaki benzerlikleri görmekte, yazının harflerin


birleştirilmesiyle; konuşmanın ise seslerin birleştirilmesiyle yapıldığını anlamaktadır.

7.Öğrencilerin sözlü dilden yazılı dile geçmesini kolaylaştırmaktadır.

2. Bitişik Eğik Yazı

İlk okuma-yazma öğretimine bitişik eğik yazı ile başlanacaktır. Bitişik eğik yazı
kullanımına ilişkin açıklamalar aşağıda verilmektedir.

1. İlk okuma-yazma öğrenmeye başlayan öğrencilerin, kalemi ellerine ilk aldıklarında


eğik ve dairesel çizgiler çizdikleri gözlenmektedir.

2. Öğrenciler anatomik yapıları gereği kalemi eğik olarak tutmaktadırlar.

3. Bitişik eğik yazının akıcı ve kesintisiz olması, soldan sağa doğru yazı yönünü
desteklemektedir.

4. Bitişik eğik yazı geri dönüşlere izin vermemektedir. Bu durum yazının akıcı ve doğru
yönde gelişimini sağlamaktadır.
5. Bitişik eğik yazı, harflerin doğru yazımını desteklemektedir. Harflerin yazılış
yönlerinin karıştırılması sorununun ortaya çıkmasını önlemektedir.

6. Bitişik eğik yazıdaki süreklilik düşüncelerdeki sürekliliğe yansımakta, birbirlerini


desteklemektedir. Yazıda kazanılan bu akıcılık okuma becerisine de yansımaktadır.

7. Dik temel harflerin ardından bitişik eğik yazı harfleri ile yazmaya başlayan öğrenciler
bitişik eğik yazıya geçişte güçlük çekmektedirler.

8. Bitişik eğik yazının estetik görünümü, öğrencilerin estetik bakış açısı geliştirmelerine
yardımcı olmaktadır.

9. Bitişik eğik yazı alışkanlığı, öğrencilerin diğer yazı karakterleriyle yazılmış metinleri
okumalarında problem çıkarmamaktadır. Deneysel çalışmalar, öğrencilerin değişik
stillerde yazılmış harfleri tanımakta ve okumakta güçlük çekmediklerini ortaya
koymuştur.

İLK OKUMA-YAZMA ÖĞRETİMİ

1.İlk Okuma-Yazmaya Hazırlık


İlk okuma-yazmaya hazırlık aşamasında genel hazırlık, okumaya ve yazmaya hazırlık
olmak üzere üç tür çalışma yapılmalıdır.

a. Genel Hazırlık
Öğrencilerin sınıf ortamına, arkadaşlarına alışmaları için okulun ilk gününden itibaren
onlara rahat iletişim kurabilecekleri bir ortam sunulmalıdır. Ayrıca sınıfını ve sırasını
bulmaya, sınıfına, sırasına, arkadaşlarına ve öğretmenine de alışmaları için gerekli çalışmalar
yapılmalıdır. Bu çalışmalarda oyunlar, dramalar, şarkılar, bilmeceler birer araç olarak
kullanılabilir. Böylece öğrencilerin, ilk okuma-yazma çalışmalarına yönelik olumlu tutum
geliştirmeleri sağlanmalıdır.
Ayrıca öğrenciler çeşitli yönleriyle (görme, işitme, geçirdiği hastalıklar, aile ve sosyal
durumu vb.) tanınmaya çalışılmalı, sınıf ortamının düzenlenmesinde ve ilk okuma-yazma
öğretiminde bunlar dikkate alınmalıdır. Yapılacak çalışmalar hakkında aileler bilgilendirilmeli
ve onların yardımları sağlanmalıdır. Düzenli aralıklarla çocukların gelişimi ve yapılması
gerekenler hakkında bilgiler verilmelidir.

b. Okumaya Hazırlık
1. Oturma: İlk okuma-yazma çalışmalarında düşünce akışını artıran, anlamayı ve
çalışmaları kolaylaştıran doğru oturma şekline dikkat edilmelidir. Öğrencilerin
sırada yanlış oturmalarına ve eğilerek çalışmalarına izin verilmemelidir.
2. Kitap tutma ve açma: Öğrencilere kitabı nasıl tutmaları ve sayfaları nasıl
açmaları gerektiği gösterilmelidir. Göz ile kitap arasındaki en uygun uzaklık
sağlanmalıdır.

3. Görsel okuma: Okuma çalışmalarından önce öğrencilerin görselleri tanıma,


anlama, yorumlama ve anlatma becerileri geliştirilmelidir. Bu amaçla şu çalışmalar
yapılabilir.
Gördüğü bir resmi tanıma, diğerlerinden ayırt etme,
Görsellerde gördüğü ayrıntıları anlatma,
Söylenen kelimenin görsel karşılığını bulma,
Söylenen cümleye uygun resimleri bulma,
Sorulan bir soruyu görsellerden yararlanarak cevaplama,
Görsellerden yararlanarak hikâye oluşturma,
Görsellerden yararlanarak oluşturulan bir hikâyedeki kahraman, olay, yer,
zaman hakkında konuşma.

4. Okumaya özendirme: Öğretmen, örnek okuma yaparak öğrencileri okumaya


özendirmelidir. Bu amaçla şu çalışmalar yapılabilir.
Hikâye, masal, fıkra, şiir, şarkı, tekerleme vb. okuma.
Öğrencilerin resimli hikâyeleri okuyormuş gibi anlatmalarını sağlama.

c. Yazmaya Hazırlık
a. El hareketleri: Yazmaya başlamadan önce öğrencilerin çeşitli oyunlarla el kol
kasları geliştirilmelidir. Bu çalışmalarla öğrencilerin kas esnekliği sağlanmalıdır. Bu
amaçla aşağıdaki etkinlikler yapılabilir.

Parmakları kullanarak şarkılar söyleme. Örneğin, “sağ elimde beş parmak, sol
elimde beş parmak...” şarkısının söylenmesi.
Parmak uçları ile sıra üzerine vurarak yağmur yağma sesinin çıkartılması (hafif
yağmur, şiddetli yağmur, gök gürültüsü taklitleri).
Direksiyon çevirme hareketiyle sağa ve sola doğru dönüşler yapma.
Elma, armut toplama veya parmaklarını açıp kapatarak far yakıp söndürme
taklidi yapma.

b. Boyama: Çeşitli boya kalemleriyle resim yapma etkinlikleri yapılabilir.

c. Kalem tutma: İlk okuma-yazma öğretimi açısından kalem tutmanın ayrı bir
önemi bulunmaktadır. Öğrencilerin bu aşamada edinecekleri alışkanlıklar ömür
boyu sürmektedir. Öğrencinin kalemi yanlış tutması, ellerinin çabuk yorulmasına
neden olmakta ve güzel yazı yazmasını engellemektedir. Bunu önlemek için
öğretmen her öğrencinin kalem tutuşunu gözlemelidir. Kalemi doğru tutma
alışkanlığı kazanmalarını sağlamalıdır.

d. Serbest çizgi çalışmaları: Serbest çizgi çalışmaları bitişik eğik yazıya hazırlayıcı
nitelikte olmalıdır. Öğrencilere çeşitli resimler yaptırılır. Yapılan bu çalışmalar
çevrede görülen ve bilinen varlık ve nesnelerden örneklendirilerek öğrencinin
çevresiyle bütünleşmesi ve yaptıklarını anlamlandırması bakımından önemlidir.
Bu aşamada şu çalışmalar yapılabilir.
Karalama (kuş yuvası, çember, bulut yapma).
Sürekli ve eğik çizgiler çizme (dalga, yılan, halat vb.).
e. Düzenli çizgi çalışmaları: Bu aşamada yapılacak çizgi çalışmaları harfleri
yazmaya hazırlık niteliğindedir. Bu amaçla şu çalışmalar yapılabilir.

İki çizgi tek aralıktan oluşan satır aralığına çizme. İki satır çizgisinin arası 2 cm
olmalıdır.

Dört çizgi üç aralıktan oluşan satır aralığına çizme. Dış iki çizgi arası 2 cm
olmalıdır.

Dört çizgi üç aralıktan oluşan standart yazı aralığında çalışma. Dış iki çizgi
arası 1.3 cm olacak şekilde düzenlenmelidir.
2.İLK OKUMA-YAZMAYA BAŞLAMA VE İLERLEME

Bu aşamada sesi hissetme ve tanıma, sesi okuma ve yazma, sesten anlamlı heceler,
kelimeler ve cümleler oluşturma ile metin oluşturma çalışmaları yapılmaktadır.
a. Sesi Hissetme ve Tanıma
Sesi hissetme ve tanıma aşaması tanıtılacak sesin öğrenciler tarafından fark
edilmesini sağlamaya yöneliktir. Bu aşamada aşağıdaki çalışma ve etkinlikler
yapılmalıdır.

1. Kısa öyküler anlatma, drama yapma, tekerleme ya da şarkı söyleme gibi


etkinliklerle ses hissettirilir.
2. Sesin geçtiği kelimelere örnekler buldurulur. Örneğin tanıtılan sesin hangi
öğrencilerin adında bulunduğu, hangi bitki, hayvan veya eşya adında olduğu
sorulabilir.
3. (Bu kelimeler söylenirken ilgili ses vurgulanır. Öğrenciler örnekler vermeye
özendirilir.)
4. Görsellerden yararlanılarak sesi ayırt etme çalışmaları yapılır (Sesin
bulunduğu ve bulunmadığı kelimelerin resimleri gösterilerek bu kelimelerde
ilgili sesin geçip geçmediğini belirlemeleri istenir).

b. Sesi Okuma ve Yazma

Sesin yazıdaki sembolü olan harf aşağıdaki sıraya göre yazılmalı ve okunmalıdır.
1. Öğretmen tahtada bu harfin nasıl yazıldığını göstermeli ve öğrencilerle
birlikte okumalıdır.
2. Alıştırma kitabındaki büyükçe çizilmiş harfin üzerinden öğrenciler ok
yönünde defalarca giderek harfin yazılışına hazırlanmalıdır.
3. Öğrencilerin, satır aralıklarına (dört çizgi üç aralık) yazılmış harf
örneklerinin üstünden kalemleriyle gitmeleri sağlanmalıdır.
4. Dört çizgi üç aralıktan oluşan satır aralarına öğrenciler harfleri yazmalı; ne
yazdıkları sorularak harfin doğru yazımı ve seslendirilmesine özen
gösterilmelidir.
5. Yazılması zor olan (a, A, k, y, g, G, f, ) harflerinden önce, bu harflerin
yazımına yönelik hazırlayıcı çizgi çalışmaları yapılabilir.
Tablo 3: Ses Grupları Tablosu

Sesler alfabedeki sıralarına göre değil aşağıda verilen sıraya göre ele alınmalıdır. Ayrıca,
gruplardaki seslerin yerleri değiştirilerek farklı gruplamalar da yapılabilir. Ses gruplarının
düzenlenmesinde, harflerin yazım kolaylığı ve anlamlı hece (kelime) üretmedeki işlekliği
dikkate alınmalıdır.

1. Grup : e, l, a, t E, L, A, T
2. Grup : i, n, o, r, m İ, N, O, R, M
3. Grup : u, k, ı, y, s, d U, K, I, Y, S, D
4. Grup : ö, b, ü, ş, z, ç Ö, B, Ü, Ş, Z, Ç
5. Grup : g, c, p, h G, C, P, H
6. Grup : ğ, v, f, j Ğ, V, F, J

1. Büyük Harfler

Büyük harfler verilirken oluşturulan kelime ve cümlelerden yararlanılabilir. Bunun için


özel adların yazım kuralından, cümleye büyük harfle başlama kuralından hareket edilebilir.
Örneğin “ela” kelimesi üretildiğinde bu kelimenin farklı anlamları üzerinde durularak insan
adı olan “Ela” kelimesinin yazım şekli gösterilmelidir. Elde edilen büyük harfin yazım şekli
üzerinde durulmalıdır.
• Bitişik yazıda C,Ç,I,İ,J,O,Ö,P,S,Ş,U,Ü,V,Z harflerinin büyük ve küçükleri
benzerdir.
• Bitişik eğik yazıda, harfler üstten bağlanır ve harflerin noktaları ve noktalama
işaretleri kelime yazımı bittikten sonra konur.
• Bitişik yazıda “F, N, P, V, T ” harfleri yazılış özelliği bakımından kendinden sonra
gelen küçük harfle bağlanmaz. Büyük harf yazıldıktan sonra kalem kaldırılır.
Örnek : Fatma, Nevin, Papatya, Vatan, Temel
• Bitişik yazı büyük harfleri ile kelime yazılırken harfler birleştirilmez .

Örnek : A NKARA
2. Rakamlar
Rakamlar Matematik Dersi programının gerektirdiği zamanda verilmelidir. Ancak rakamların yazılışları ses öğretimi
tamamlandıktan sonra gösterilmelidir.

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0

c. Heceler Kelimeler ve Cümleler Oluşturma

İlk okuma-yazma öğretiminin en önemli aşaması heceler üretme; hecelerden


kelimeler, kelimelerden de cümleler oluşturmadır. Bu aşamada aşağıdaki çalışmalar
yapılmalıdır.

1. Verilen ilk iki sesin ardından bu seslerden hecelere ulaşılmalıdır.


2. Elde edilen hecelerle okuma ve yazma çalışmaları yapılmalıdır.
3. Verilen her yeni ses, önceki öğrenilenlerle ilişkilendirilmeli yeni heceler ve
kelimeler oluşturulmalıdır.
4. Her ses grubu tamamlandıktan sonra yapılan çalışmalar gözden geçirilmeli ve
değerlendirilmelidir. Bir sonraki ses grubuna geçişte öğrencilerin daha önce
verilenleri öğrenmiş olmalarına dikkat edilmelidir.
5. Sesler verildikçe üretilen heceler artacak bunlara bağlı olarak kelime ve cümle
oluşturma süreci de kolaylaşacaktır. Bu süreçte elde edilen kelimelerden özel ad
olanlar ile cümle başlarının yazımında büyük harf yazımı ve kullanımı eş
zamanlı olarak verilmelidir.
6. Elde edilen kelime ve cümlelerin anlamları üzerinde durulmalıdır.
7. Öğrenciler, kelime ve cümle oluşturmaya özendirilmelidir. Oluşturulan kelime
ve cümleler okunmalı, yazılmalıdır.

d. Metin Oluşturma

Öğrenilen kelimelerden, yeni cümleler, cümlelerden yararlanılarak metin


oluşturulmalıdır. Metin yazdırılırken doğru yazma ve yazı estetiğine özen
gösterilmelidir. Öğrenciler yazılarını dört çizgi üç aralıktan oluşan satır çizgilerine
yazmalıdırlar. Ayrıca kendi oluşturdukları farklı metinleri okumaları teşvik edilmelidir.

4. Okur Yazarlığa Ulaşma

Bu aşama ilk okuma-yazma öğretim sürecinin son aşamasıdır. Serbest okuma-yazma


aşaması da denilmektedir. Bu aşamada öğrencilerin şiirleri, tekerlemeleri, hikâyeleri ve
okuma kaynaklarından seçtikleri metinleri sınıftaki arkadaşlarına okumaları sağlanmalıdır.
Ayrıca kendilerini yazılı olarak ifade etmeleri ve yazılanları okuyarak paylaşmaları
sağlanmalıdır. Yazılarını tek çizgili defter satırı üzerinde yazmalıdırlar.

5. Uygulamalar
“ e ” Sesi

a. Sesi Hissetme ve Tanıma

Bu aşamada tanıtılacak sesin öğrenciler tarafından fark edilmesi sağlanmalıdır.


Bunun için tanıtılacak ses ile ilgili aşağıdaki etkinlikler yaptırılmalıdır:

 Canlandırma, tekerleme, şarkı, öykü vb. etkinliklerle “e” sesi


hissettirilmelidir. Örneğin: Bebeğini uyutmaya çalışan bir anne
canlandırılabilir. Annenin bu sırada söylediği “eee….eee….” sesi çıkarılır.

 Öğretmenin söylediği kelimelerden, öğrencilerin “e” sesinin olduğu kelimeleri


belirlemeleri ve başka örnekler vermeleri istenmelidir.
Örneğin; öğretmen “erik, etek, fare, kale, Emel, Ece, Elif vb.”

 “e” sesinin olduğu ve olmadığı kelimelerin görsellerini kullanarak


öğrencilerin sesi ayırt etmeleri sağlanmalıdır.

Adlarında “e” sesi geçen görsellerin altlarındaki kutuyu boyayınız.

Değerlendirme:
İçinde “ e “ sesinin geçtiği ve geçmediği resimlerden oluşan bir çalışma kağıdı düzenlenmelidir. Öğrencilerden “ e “ sesinin
geçtiği resimleri belirlemeleri istenir.

e
b. Sesi Okuma ve Yazma

Bu aşamada tanıtılacak sesin sembolü olan harfin yazımı için aşağıdaki işlemler
yapılmalıdır:
Öğrencilerin harfin yazılış yönüne dikkat ederek üzerinden defalarca gitmelerini
sağlayınız. Bunu yaparken keçeli kalem, boya kalemi vb. kalın uçlu kalemler
kullanılabilir.
Tanıtılan sesin sembolünü (harf) satır aralığına yazdırınız ve okutturunuz.

eeeeeee
eeeeee
ee
eee
eee
eee
e
eeeeeeee
eeeeeee
eeeeeee
eeee
Değerlendirme: Tanıtılan “ e “ sesini bir dizi sembol içinden seçmelerini sağlayınız.

e *+ e +*
*+*+ * e

“ l ” Sesi

a. Sesi Hissetme ve Tanıma


Bu aşamada tanıtılacak sesin öğrenciler tarafından fark edilmesi sağlanmalıdır.
Bunun için tanıtılacak ses ile ilgili aşağıdaki etkinlikler yaptırılmalıdır:

 Canlandırma, tekerleme, şarkı, öykü vb. etkinliklerle “ l ” sesi


hissettirilmelidir.

Örneğin:
Öğrencilerin bildiği bir şarkının melodisini “lal la lal la lal ...” şeklinde
söyleyebilirsiniz.

Öğretmenin söylediği kelimelerden, öğrencilerin “ l ” sesinin geçtiği kelimeleri


belirlemeleri ve başka örnekler vermeleri istenmelidir. Sessiz harflerin
tanıtılmasında kelimelerde harfin aşamalı olarak sonda, ortada ve başta olduğu
örnekler seçilmelidir.

Örneğin; “kol, gül, bal, zil, elma, kelebek, gelin, kale, limon, lale vb.”

 “ l ” sesinin olduğu ve olmadığı kelimelerin görsellerini kullanarak öğrencilerin


sesi ayırt etmeleri sağlanmalıdır.

Adlarında “l ” sesi geçen görsellerin altlarındaki kutuyu boyayınız.

Değerlendirme: İçinde “l “ sesinin geçtiği ve geçmediği resimlerden oluşan bir çalışma kâğıdı düzenlenmelidir.
Öğrencilerden “l “ sesinin geçtiği resimleri belirlemeleri istenir.

b. Sesi Okuma ve Yazma

Bu aşamada harfin yazımı için aşağıdaki işlemler yapılmalıdır:

l
Harfin yazılış yönüne dikkat ederek üzerinden defalarca gitmelerini sağlayınız. Bunu
yaparken keçeli kalem, boya kalemi vb. kalın uçlu kalemler kullanılabilir.

llllllllllllllllllllllllllllllll
llllll
lllllllll
lllllllll
ll

c. Sesten Hece ve Kelime Oluşturma

e
el
l
Önce “e ” ve ardından “ l ” sesleri yan yana getirilerek birlikte okunur. Bu süreçte şu
işlemler yapılmalıdır.

1. “ e “ sesi tahtaya yazılarak öğrencilerden okumaları istenir. Harfi defterlerine


yazmaları istenir.
2. “ l ” sesi tahtada yazılarak birkaç defa öğrencilere okutulur. Öğretmen, doğru
seslendirme yapılabilmesi için örnek seslendirme yapmalıdır.
3. “ e ” ve “ l ” sesi yan yana getirilerek her ikisinin birlikte nasıl okunabileceği
sorulur.
4. Öğrencilerin cevapları dikkate alınarak “el ” okunur ve yazılır. Öğretmen
okumanın doğruluğunu kontrol etmeli, kendisi örnek okumalar yapmalıdır.

el el el el el el
el el el
el el el el
Değerlendirme: Oluşturulan kelimeyi öğrencilere yazdırınız ve okutunuz.

1. Kelime Üretme

Öğrenilenlerin kalıcılığını sağlamaya yönelik etkinliklerin ardından aşağıdaki uygulama sırası izlenerek açık heceye
ulaşılmalıdır.

el
ele
e

Bu süreçte şu işlemler yapılmalıdır:

1.“ el ” kelimesi gösterilerek öğrencilerden okumaları istenir.


2.“ e ” sesi gösterilerek okumaları istenir.

3.Önce “ el ” sonra “ e ” sesi aralarında boşluk bırakılmaksızın yazılarak oluşan yeni kelimenin nasıl okunabileceği
sorulur.

4.Öğrencilerin okuma denemelerinin ardından doğru okumayı yaparak tekrarlamaları istenir. “ el ” kelimesine “ e”
sesi eklenerek oluşturulan yeni kelime hecelemeden okunmalıdır.

5.“ ele ” kelimesi birkaç defa okunarak yazılır.


Elde edilen kelimelerden yararlanarak cümle oluşturulabilir ve okutturulabilir. Cümleler oluşturulurken görsellerden
yararlanılmalıdır. Örneğin:

el ele.
Öğrencilerinizden bu farklı isimler vermelerini isteyiniz.

Cümlenin anlamlı hale getirilmesinde şarkı, tekerleme ve görseller kullanılmalıdır.

El ele tutuşan çocukların resmi yapılabilir.

“El ele, el ele verin çocuklar “ şarkısı söylenebilir.

Değerlendirme: Öğrencilere “ ele “ kelimesini yazdırınız ve okutunuz.

! 2. Açık Heceye Ulaşma

“ ele ” kelimesinden yararlanarak le hecesine ulaşmak için aşağıdaki sıra takip edilmelidir.

1.“ ele ” kelimesini tahtaya yazınız. Öğrencilerinizin de defterlerine yazmalarını isteyiniz.

2.“ ele ” kelimesini okumalarını isteyiniz.


3.“ ele ” kelimesinde heceler vurgulu okunarak öğrencilerin bu heceleri hissetmelerini sağlayınız.

4.“ ele ” kelimesinde “ e “ açıkta kalacak şekilde “ le ” hecesinin üstü kapatılarak okumalarını isteyiniz.

5.“ ele ” kelimesinde “ e ” nin üstünü kapatarak “ le ” hecesinin nasıl okunabileceğini sorunuz. Okuma denemelerinin
ardından sizden sonra tekrar etmelerini isteyerek “ le ” hecesini birlikte okuyunuz.

6.Farklı metinlerde bu hecenin geçtiği yerleri belirlemelerini, göstermelerini ve okumalarını isteyiniz.

7.“ el ” ve “ le ” hecelerini karıştırmamaları için aşağıdaki çalışmaları yaptırınız.

Karışık olarak verilen heceleri okumaları,


Söylenilen heceyi göstermeleri,
Söylenen heceleri yazmaları
Farklı metinlerde bu heceleri bulup okumaları sağlanabilir.

3. Metin oluşturma: Elde edilen kelimelerden yararlanarak cümle, cümlelerden metin oluşturunuz. Üretilenleri okumalarını
ve yazmalarını sağlayınız.

4. Hece, Kelime ve Cümle Oluşturma

Ses Hece Hece ve ses kaynaştırma Kelime Oluşturma Cümle Oluşturma Metin
Oluşturma Oluşturma
e Cümleler oluştururken
“e ” el el e = ele el ele
l ele e, le le Not: Büyük harfler öğrencilerinizin
“l ” a özel adlarla birlikte
al al a = ala al verilmelidir. adlarından
l ala a, la la ela , Ela, E, e
“a ” a at yararlanabilirsiniz.
at at a = ata at ata, Ata A, a
t ata a, ta ta atla
“t ” e
et et e = ete et el ele.
t ete e, te te Görsellerden

yararlanabilirsiniz.

Ela al.

Ela at.

Tahmin yaptırabilirsiniz.

Ela ………atla.

i eli,,
“i ” il il i = ili il ile, Ali ile Ela
l ili i li li ali, Ali A, a Ali ile Ela el ele.
eti Ali et al.
“n ” e Ali at al.
en en e = ene en ana
n ene e ne ne anne
a anla Anne et al.
an an a = ana an enli
n ana a na na neli Ela elli tane al.
i tane, taneli,
in in i = ini in etli
n ini i ni ni teni,
elli,

6. Ölçme ve Değerlendirme
Ölçme ve değerlendirme, yapılan bütün çalışmaların bir parçası olarak düşünülmelidir.
Hazırlık aşamasından başlayarak okur yazarlığa ulaşıncaya kadar bütün aşamalar
değerlendirilmelidir. Öğretmen ilk okuma-yazma değerlendirme formunda yer alan
değerlendirme başlıklarını temel alarak her öğrencinin gelişim düzeyini gösteren ayrıntılı
değerlendirme formları hazırlamalıdır. Ölçme ve değerlendirme için aşağıda verilen okuma-
yazma değerlendirme formlarından yararlanabilirsiniz.

YAZMA BECERİSİNİ DEĞERLENDİRME FORMU

Adı-Soyadı:……………………………… Numarası:………

Mart
Ekim

Kasım

Şubat

Mayıs
Aralık

Ocak

Haziran
Nisan
Eylül

1. Yazı Düzeni
a. Dik
b. Eğik
c. Sola Yatık
ç. Düzensiz
2. Yazı Büyüklüğü
a. Büyük
b. Orta
c. Küçük
ç. Düzensiz
3. Satır Çizgilerine Yazma
a. Düzgün
b. Alta Kaymış
c. Üste Çıkmış
ç. Düzensiz
4. Kelimeler Arasındaki Açıklık
a. Bitişik
b. Normal
c. Çok Açık
ç. Düzensiz
5. Harflerin Yazılış Biçimi
a. Tam Yazılmış
b. Eksik Yazılmış
c. Kuralsız Yazılmış
ç. Düzensiz
6. Yazının Temizliği
a. Temiz
b. Normal
c. Çok Silinmiş
d. Düzensiz

Öğretmen: Tarih: İmza:

OKUMA BECERİSİNİ DEĞERLENDİRME FORMU

Adı-Soyadı:……………………………… Numarası:………
Ekim

Kasım

Mart

Nisan
Şubat

Mayıs
Aralık

Ocak

Haziran
Eylül
1. Atlayarak Okuma
a. Normal okuma
b. Harf-hece atlama
c. Kelime atlama
ç. Satır atlama
2. Ekleyerek Okuma
a. Normal okuma
b. Harf-hece ekleme
c. Kelime ekleme
ç. Satır ekleme
3. Tekrarlayarak Okuma
a. Normal okuma
b.Harf-hece tekrarlama
c. Kelime tekrarlama
ç. Satır tekrarlama
4. İzleyerek Okuma
a. Normal okuma
b. Parmakla izleme
c. İki eliyle izleme
ç. Cetvel, kalem vb. izleme
5. Oturma Biçimi
a. Dik oturarak okuma
b. Öne eğik oturarak okuma
c. Geriye dayanarak okuma
ç. Öne arkaya gidip gelerek
okuma
6. Okumada Ses Tonu
a. Yüksek
b. Alçak
c. Normal
ç. Düzensiz
7. Okuma Hızı
a. Çok yavaş
b. Yavaş
c. Normal
d. Hızlı
8. Okuma Kuralları
a. Noktada durma
b. Virgülde durma
c. Vurgu yapma
ç. Tonlama yapma
9. Nefes Kontrolü
a. Mırıltı çıkarma
b. Düzensiz nefes alıp verme
c. Okuma aralığı uzun
d. Normal Okuma
İLK OKUMA-YAZMA ÖĞRETİM SÜRECİNİ DEĞERLENDİRME FORMU

Aşağıda yer alan formda değerlendirmelerinizi 1 (yapamıyor), ile 5 (mükemmel yapıyor)


arasında bulunan değerleri dikkate alarak yapınız.
Öğretmen: Tarih: İmza:

Kasım

Mart

Mayıs
Ekim

Aralık

Ocak

Nisan
Şubat

Haziran
Eylül
Adı Soyadı:

Duyduğu sesi ayırt etme


Görsellerle sesi eşleştirme
Sesi okuma
Sesi yazma
Seslerden hece oluşturma
Heceleri okuma
Heceleri yazma
Hecelerden kelimeler oluşturma
Kelimeleri okuma
Kelimeleri yazma
Kelimeleri görsellerle eşleştirme
Cümleler oluşturma
Cümleleri okuma
Cümleler yazma
Cümleleri görsellerle ifade etme
Metin oluşturma
Metin okuma
Kendini yazılı ifade etme

7. İlk Okuma-Yazma Öğretimi İle İlgili Türkçe (1-5)


Öğretim Programında Yer Alan Kazanımlar

Hazırlık
Dinlemeye hazırlık yapar.
Yazmaya hazırlık yapar.
Okumaya hazırlık yapar.

Sesi Hissetme ve Tanıma


Duyduğu sesleri ayırt eder.
Dinlediğine dikkatini yoğunlaştırır.
Seçici dinler.

Sesi Okuma ve Yazma


Ön bilgilerini kullanarak okuduğunu anlamlandırır.
Okuduğunu anlamlandırmada görsellerden yararlanır.
Yankılayıcı okur.
Rehber yardımıyla okur.
Bitişik eğik yazı harflerini kurallarına uygun yazar.

Seslerden Heceler, Kelimeler ve Cümleler Oluşturma


Seslerden heceler, hecelerden kelimeler, kelimelerden cümleler oluşturarak okur.
Seslerden heceler, hecelerden kelimeler, kelimelerden cümleler oluşturarak yazar.
Yankılayıcı okur.
Rehber yardımıyla okur.
Bütün yazılarını bitişik eğik yazı ile yazar.
Dikte etme çalışmalarına katılır.

Metin Oluşturma
Kelimeleri doğru telâffuz eder.
Bütün yazılarını bitişik eğik yazı ile yazar.
Dikte etme çalışmalarına katılır.

Okur Yazarlığa Ulaşma


Bu aşamada 1. sınıf dinleme, konuşma, okuma, yazma, görsel okuma-sunu
kazanımlarının tümü kullanılmalıdır.

Kılavuz çizgili defter üzerinde bitişik eğik yazı harflerinin yazımı

ABCÇDEFG
ĞHIİJKLM
NOÖPRSŞ
TUÜVYZ
abcçdefgğh
ıijklmnoöp
rsştuüvyz

000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000

İlk Okuma-Yazma Etkinlikleri


İlk okuma-yazma çalışmaları sırasında ele alınabilecek etkinlikler öneri
niteliğindedir. Öğretmen bu etkinlikleri değiştirebileceği gibi tamamen farklı bir
etkinlikte uygulayabilir.
Hazırlık
1. Genel Hazırlık:
a. Öğrencileri sıralara yerleştirme
b. Kendinizi tanıtma
c. Öğrencilerinizin kendilerini tanıtmaları
1. Adları soyadları
2. Annesinin, babasının, kardeşlerinin adını söyleme
3. Neler yapmaktan hoşlandıkları
d. Sınıf ortamını tanıma
1. Sınıfta neler yapacaklarını tartışma
2. Sınıf içi kuralları belirleme
e. Sınıfta bulunan eşyaları inceleme
1. Çöp kutusunun yeri, kullanımı
2. Sıraların kullanımı
3. Tahtanın kullanımı
4. Kitaplıktan yararlanma
5. Tabela, pano, resim ve işaretleri inceleme
f. Okulun bölümlerini tanıma
g. Öğrencilerinizi tanıma
1. Sağlık
2. Kurallara uyumu
3. Arkadaşlarıyla uyumu
4. Öğrenme alışkanlıkları
h. Aileyi Hazırlama
1. Ailelere yöntem hakkında bilgi verme
2. Çalışmalara yardımcı olabilmek için onlardan neler yapmalarını
istediğinizi açıklama
2. Okumaya Hazırlık:
a. Sınıf kitaplığından kitap seçme
b. Kitaplarını açma, sayfalarını çevirme, kapatma
c. Kısa masal, öykü, fıkra, tekerleme vb. öğrencilerinize okuma
d. Okunanların görsellerini yorumlama
e. Görselleri yorumlayarak kitabı anlatmak
f. Birlikte belirlenen bir kitabın içeriğini görsellerden tahmin etme
g. Tahminlerinin doğruluğunu sizin okumanız ardından kontrol etme
3. Yazmaya Hazırlık:
a. Küçük kasları hazırlama
1. Elma, armut toplma taklidi yapma
2. Direksiyon çevirme taklidi yapma
3. Parmak uçları ile koşan at taklidi yapma (yavaş, hızlı, çok hızlı)
b. Kalem tutma
c. Karalamalar yapma Çizgisiz kağıtlar üzerine keçeli kalemlerle, kalın uçlu
boya kalemleriyle çizdirebilirsiniz.
1. Çember çizme
Çizgi çalışmaları sırasında kalem tutuşlarını gözleyiniz.
2. Tekerlek yapma
3. Kuş yuvası yapma
4. Labirent bulmacada yolu çizerek takip etme
d. Düzenli çizgiler çizme
1. Yılan kıvrımını çizme Geniş satır aralıklarına veya çizgisiz kağıtlara bu
2. Yanyana tepeler çizme çizgileri çizdirebilirsiniz. Bu çizgileri çok fazla
3. Deniz dalgası çizme yinelemeyiniz. İki sayfa tutacak biçimde bu
çalışmalara yer ayırabi-
Lirsiniz.
Sesi Hissetme ve Tanıma

1. Tanıtılacak sesi anlamlı hale getirme:


a. Tanıtılacak ses ile ilgili drama yapılabilir,
b. Tanıtılacak ses ile ilgili tekerleme, şarkı söylenebilir,
c. Bilmece sorulabilir,
d. Tanıtılacak sesin geçtiği bir öykü ya da bir olay anlatılabilir,
2. Öğrencilerin ön bilgilerini harekete geçirme:
a. Sesin geçtiği kelimelere örnekler vermeleri istenebilir,
b. Sesin nasıl üretildiği, kim ya da neyin bu sesi çıkardığı tartışılabilir,
c. Öğrencilerin adlarında bu sesin geçtiği örnekler bulunabilir,
3. Görsellerden yararlanarak sesi hissetme ve tanıma:
a. Sesin geçtiği görsellere örnekler verilerek tanıtılan ses vurgulanır.
b. Öğrencilerden gösterilen görsellerde tanıtılan ses geçiyorsa
sıralarına tıkırdamaları, geçmiyorsa herhangi bir ses çıkarmamaları
istenebilir.
c. Bir dizi görsel arasından sesin geçtiği görseli belirlemeleri istenebilir.
d. Daha önce çalışılan ve sesin geçtiği görseller seçilerek sesin başta
mı ortada mı ya da sonda mı geçtiğine karar vermeleri istenebilir.
4. Ölçme ve Değerlendirme:
a. Söylenilen kelimede sesin geçip geçmediğini söylemeleri istenebilir,
b. Sesin geçtiği kelimelere kendilerinin örnekler vermeleri istenebilir,
c. Bir dizi görsel arasından tanıtılan sesin geçtiği görseli bulmaları
istenebilir.
d. Gösterilen görselde sesin geçip geçmediğine karar vermeleri
istenebilir.
e. Bu etkinlikler ile ilgili gözlem formu düzenleyerek işleyebilirsiniz.

Gözlem formuna bir örnek


Öğrencinin adı Sesin geçtiği kelimeler Sesin geçtiği görselleri
soyadı söylüyor. belirtiyor.
1. + +
2. + +
3. + +
4. - +
5. + +
6. - -
7. + +
8. + +
… …. …

Sesi okuma ve yazma

1. Sesi yazılışını öğrenme:


Sesleri sembollerle ifade ettiğimizi açıklayarak etkinliklerde söylediğimiz bu
sesi şimdi sembolleştireceğimizi belirtiniz. Siz tahtaya tanıtılan sesin harfini
yazarken öğrencilerinizin izlemesini isteyin.
a. Tanıtılan harfi tahtaya büyükçe yazabilirsiniz,
b. Harfin yazılışını parmaklarını kullanarak havada yazıyormuş gibi
taklit etmelerini isteyebilirsiniz,
c. Tahtaya çıkararak yazdığınız harfin üzerinden gitmelerini
sağlayabilirsiniz,
d. Sıralarında, toprakta bu harfin yazılışını size göstermelerini
isteyebilirsiniz,
e. Fotokopi yapma olanağınız varsa harfin üzerinden kalemleriyle
defalarca yazabilecekleri düzenlemeler yapabilirsiniz,
f. Çizgisiz kağıtta renkli kalemlerle harfi defalarca yazmalarını
isteyebilir, üretilenleri sınıfınızda sergileyebilirsiniz.
2. Sesi satır çizgilerine yazma:
a. Tahtada çizili bulunan satır çizgilerine bu harfin nasıl yapılacağını
bitişik eğik yazıya uygun olarak yazınız ve öğrencilerinizin sizi
izlemesini sağlayınız.
b. Tahtada öğrencilerinizin sizin örneğiniz üzerinden gitmelerini
isteyebilirsiniz,
c. Fotokopi yaparak satır çizgilerine yazılmış kılavuz harfler üzerinden
gitmelerini sağlayabilirsiniz,
d. Yazı defterlerine satır çizgilerinde yazmalarını isteyebilirsiniz.
3. Yazılan sesi farklı karakterlerle (dik temel harflerle) yazılmış metinler
üzerinde buldurma:
Yazdıkları harfin kitaplarda farklı yazıldığını, ancak benzer olduğunu
açıklayınız. Yazdıkları bu harfin kitaplarda nasıl yazılmış olabileceğini tahmin
yoluyla bulmalarını isteyiniz.
a. Sınıf kitaplığından seçilen kitaplarda yazdıkları sesi bulmaları ve
okumaları istenebilir,
b. Türkçe kitapları üzerinde bu işlem yapılabilir,
c. Gazete veya dergilerde benzer işlemi tekrarlatabilirsiniz,
4. Ölçme ve Değerlendirme:
a. Dikte çalışması ile söylenileni yazmalarını isteyebiliirsiniz,
b. Bir dizi sembol arasından söylenilen sesin harfini bulmalarını
isteyebilirsiniz,
c. Dik temel harflerle yazılmış metinler üzerinde tanıtılan sesin harfini
bulup göstermeleri ve okumaları istenebilir.
5. İlk okuma-yazma çalışma tablosuna ele alınan sesi yazma ve okuma:

Resi
m

Resi
m

Bu tablo her bir ses grubu için üç adet yapılmalıdır. Biri sınıfta çalışmaları gösterecek nitelikte büyükçe
yapılarak sergilenmelidir. Diğer ikisi bu tablonun küçük örnekleridir. Öğrencinin ve öğretmenin elinde
olmalıdır. Öğrencideki deftere yapılabileceği gibi bir plastik dosya içine de konulabilir. Büyük tablo
işlenirken öğrenci de kendi tablosunu işlemelidir. Bu tablo öğrenci tarafından evine taşınabilir nitelikte
olmalı, aile bu tablo ile yapılan çalışmalar hakkında daha kolay bilgi sahibi olabilecektir. Öğretmendeki
örnek ise yapılacak çalışmaların planlanmasında yardımcı olacaktır.
6. öğrenci gözlem formunu doldurma
Öğrencinin adı Sesin geçtiği Sesin geçtiği Sesi Sesin sembolünü bir
soyadı kelimeler görselleri okuyor, dizi simge arasından
söylüyor. belirtiyor. yazıyor seçiyor, okuyor.
1. + + + +
2. + + - -
3. + + + +
4. + + + +
5. + + + +
6. - - - -
7. + + + +
8. + + + +
… …. …. …. …

7. Öğrenci çalışma dosyasına yapılan çalışmalar arasından öğrencinin kendi


seçtiği örneğini yerleştirme
a. Öğrenci çalışma dosyasının düzenlenmesi ile ilgili daha ayrıntılı
bilgiyi ‘Türkçe Dersi Öğretim Programı Kılavuzunun’ 231. sayfasında
bulabilirsiniz.
b. Çalışma dosyalarını sınıfınızda muhafaza ediniz.
c. Sizin kontrolünüzde olmak koşuluyla öğretim yılı içinde ailelerle
yapılan toplantılarda çalışma dosyalarının incelenmesine izin
veriniz.
d. Yapılan çalışmalar için öğrencilerinizle birlikte ölçütler geliştiriniz. Bu
ölçütlere uygun olarak yapılan çalışmaları değerlendirebilirsiniz.

Hece, Kelime, Cümle ve Metin Oluşturma


1. Hece oluşturma
a. Öğrenilen ilk iki sesin ardından hece oluşturunuz.
1. Öğrenilenleri okuyup yazdırarak tekrar ediniz.
2. Bir kartona öğrencilerin görebileceği büyüklükte önüne sesli harfi,
arkasına sessiz harfi yazınız. Gösterdiğiniz tarafta yer alan sesi
çıkarmalarını isteyiniz. Seri biçimde önce sesli harfi okumalarının
hemen ardından sessiz harfin yazılı olduğu tarafı çeviriniz.
3. Sınıfınızı iki gruba ayırarak bir gruba sesli harfi okumalarını diğer
gruptan sessiz harfi okumalarını isteyiniz. Sizin işaretinize uyarak önce
sesli sonra sessiz harfi okutunuz. Bu işlemi bir kaç defa yineleyiniz.
4. Sesli harf önce gelmek koşuluyla harfleri tahtada yan yana bitişik
yazarak nasıl okunabileceğini sorunuz.
5. Onların deneyerek bulmalarına özen gösteriniz. Doğru okumayı
yaptıklarında bir kaç kez okumayı tekrar ettiriniz.
6. Üretilen heceyi defterlerine yazmalarını isteyiniz.
b. Hece ile çalışma
1. Hece anlamlı hale getirilmelidir. Bu amaçla resim yaptırılabilir.
Canlandırma yaptırılabilir. Bir öykü oluşturulabilir. Şarkı söylenebilir.
2. Heceyi daha önce öğrenilenlerin arasından seçmeleri istenebilir.
3. Dik temel harflerle yazılmış öykü, masal, tekerleme veya Türkçe
kitaplarında üretilen hece buldurularak okumaları istenebilir.
4. Dikte çalışması yaparak diğer öğrenilenlerle karışık olarak söylenen
heceyi doğru yazmaları kontrol edilebilir.

c. Ölçme ve Değerlendirme:
1. Önceki öğrenilenlerin arasından yeni üretilen heceyi göstermeleri
istenebilir,

+ e l l + - e
+ - l e el
l -

2. Sınıfın tabanına halkalar çizilerek bu halkalara öğrenilenler


yazılabilir. Öğrencilerden söylenilen bilginin yer aldığı halkanın içine
gidip durmalarını isteyebilirsiniz.
3. Karton veya bir kağıda yazılan öğrenilmiş bilgiler karışık olarak
masanın üzerinde yerleştirilebilir. Bunların arasından yeni üretileni
bulmaları istenebilir.
4. Dik temel harflerle yazılmış metinlerde yeni üretilen heceyi bulup
göstermeleri ve okumaları istenebilir.

d. İlk okuma-yazma tablosuna yeni üretilen heceyi kaydediniz. Sizinle


birlikte öğrencilerinizin de bu kaydı kendilerinde bulunan örneği
üzerinde yapmalarını sağlayınız.

e el
Resi
m

l
Resi
m

e. Öğrenci gözlem formunu doldurunuz.


söylüyor.Sesin geçtiği kelimeler

Sesin sembolünü tanıyor.


Sesin geçtiği görselleri

Sesi okuyor, yazıyor


Öğrencinin adı

“el “
soyadı

belirtiyor.
1. + + + + +
2. + + - - +
3. + + + + +
4. + + + + +
5. + + + + +
6. - - - - +
7. + + + + +
8. + + + + +
… …. …. …. … …

f. Öğrenci çalışma dosyasını işleyebilirsiniz.

2. Kelime ve cümle oluşturma


a. “ el “ hecesi örneğinde açık heceye geçiş için şu işlemlerin yapılması
önerilmektedir.
1. “el “ hecesini okuyup, yazmalarını sağlayınız. Bu hecenin sonuna
daha önce öğrendikleri “e” sesini getirerek ikisini birlikte okuma
denemeleri yaptırınız.

el e ele el ele elele


2. Bir kartona öğrencilerin görebileceği büyüklükte bir tarafına “el” bir
tarafına “e” yazınız. Gösterdiğiniz tarafı okumalarını isteyiniz. Seri
biçimde önce bir tarafı okumalarını hemen ardından diğer tarafı
okumalarını sağlayınız.
3. Sınıfınızı iki gruba ayırarak bir gruba “ el “ okumalarını diğer gruptan
“e” okumalarını isteyiniz. Sizin işaretinize uyarak önce “el “ hecesini
ardından hemen “e” okutunuz. Bu işlemi bir kaç defa yineleyiniz.
4. Tahtada “ele” yazarak nasıl okunabileceğini sorunuz.
5. Onların deneyerek bulmalarına özen gösteriniz. Doğru okumayı
yaptıklarında bir kaç kez okumayı tekrar ettiriniz.
6. Üretilen yeni kelimeyi defterlerine yazmalarını isteyiniz.
b. Yeni üretilen hece / kelime ile çalışma
1. Kelime anlamlı hale getirilmelidir. Bu amaçla resim yaptırılabilir.
Canlandırma yaptırılabilir. Bir öykü oluşturulabilir. Şarkı söylenebilir.
Örneğin “el ele” oluşturularak “oynaya oynaya gelin çocuklar; el ele, el
ele verin çocuklar” şarkısı söylenebilir. El ele tutuşan çocukların
resimleri yaptırılabilir.Görselleri kullanarak cümleler yapılabilir.
Öğrencinin hayal gücünü kullanmasına izin verin. İki öğrenci resmi yan
yana verilerek bu resimleri takip edecek biçimde “ el ele “ yazılabilir ve
bu iki öğrenci resmine kendileri adlar vererek cümleler oluşturulabilir.
Farklı bir resim de seçilebilir.

Burada nokta (.) kullanımı ile ilgili bir açıklama


el ele.
yapılabilir.

2. Yeni öğrenileni daha önce öğrenilenlerin arasından seçmeleri


istenebilir.
3. Dik temel harflerle yazılmış öykü, masal, tekerleme veya Türkçe
kitaplarında üretilen yeni kelime buldurularak okumaları istenebilir.
4. Dikte çalışması yaparak diğer öğrenilenlerle karışık olarak söylenen
yeni kelimeyi doğru yazmaları kontrol edilebilir.

c. Ölçme ve Değerlendirme:

1. Önceki öğrenilenlerin arasından yeni üretilen heceyi göstermeleri


istenebilir,
2. Sınıfın tabanına halkalar çizilerek bu halkalara öğrenilenler
yazılabilir. Öğrencilerden söylenilen bilginin yer aldığı halkanın içine
gidip durmalarını isteyebilirsiniz.
3. Karton veya bir kağıda yazılan öğrenilmiş bilgiler karışık olarak
masanın üzerinde yerleştirilebilir. Bunların arasından yeni üretileni
bulmaları istenebilir.
4. Dik temel harflerle yazılmış metinlerde yeni üretilen heceyi bulup
göstermeleri ve okumaları istenebilir.
d. İlk okuma-yazma tablosuna işleme
e. Öğrenci gözlem formlarını doldurma.
f. Öğrenci çalışma dosyasına yapılan çalışma örneklerinden ekleyiniz.

3. Açık hece

a. “ ele” kelimesini okuyup yazmalarını sağlayınız.


b. Birkaç defa okuttuktan sonra “ le “ hecesini kapatarak “ e “harfini yalnız
bırakınız. “ e “ sesini okutunuz. Tahtaya “ele” yazarak bir öykü
oluşturabilirsiniz.

“ Havada gezen bir bulut varmış. Bu bulut gelmiş bizim yazdığımız yerde durmuş. Ne

görünüyor çocuklar? Bulutun kapladığı yerde ne kaldı?


ele e le
Bir rüzgâr esmiş bulutu sürüklemiş, şimdide bakın nereyi kapattı? Şimdi ne
görünüyor çocuklar?” Bu görünen tarafı nasıl okuyabiliriz sorusunu yönelterek okuma
denemeleri yaptırınız.

E le

c. “e” sesini daha önce öğrenmişlerdi. “ele” içinde “e” kapatılarak geriye
kalan okutulmaya çalışılır. Bu yapılan işlem doğru okuma yapılıncaya
kadar tekrarlanır. “e” ve “le” ayrı ayrı yazılarak okunur.

d. “le“ hecesi ile ölçme ve değerlendirme çalışmaları yapılabilir.

e. “ le “ hecesini tabloya yazınız. Öğrencilerin de kendi tablolarına


yazmalarını sağlayınız.

Her yeni ses yukarıda sıralanan aşamalar izlenerek ele alınacaktır.


Öğrenilen ses ile daha öncekiler kullanılarak yeni hece, kelime ve
cümleler oluşturulmalıdır.

4. Büyük harflerin öğrenilmesi

a. “ a “ sesini yukarıda verilen sıraya uygun olarak ele alınız.

b. Önceki öğrenilen “ l “ sesi ile “ a “ sesini yanyana getirerek “ al “ kelimesini oluşturunuz.

c. “ al “ kelimesine “ a ” sesini ekleyerek “ ala “ kelimesini oluşturunuz.

d. “ ala “ kelimesinden “ la ” hecesini elde ediniz.

e. “ la “ hecesini kullanarak yeni kelimeler oluşturunuz. Bu kelimelerden


yararlanarak cümleler yapınız.

Resim e el, ele, elele, ela

Resim l le, la, lale,

Resim a al,
f. Oluşturulan kelimeler arasında özel ad olan kelimelerden yararlanılarak büyük
harf tanıtımı yapılabilir. “ Ela “ örneğinde büyük harfi aşağıdaki işlemleri
uygulayarak kazandırabilirsiniz.

1. “ ela “ kelimesinin anlamı üzerinde durularak bu kelimenin aynı


zamanda insan adı olduğu belirtilir. İnsan adlarının farklı yazıldığı
açıklanarak insan adı olan “ ela” kelimesinin yazımı tahtada gösterilir.

“ ela” bir göz rengi


“ Ela” insan adı

2. Her iki kelime alt alta tahtada yazılarak “e” sesinin küçük ve büyük harf
karşılıklarının ayırt edilmesini sağlayınız.

3. Öğrencilerinizin sizi izlemelerini isteyiniz ve tahtaya “ Ela” kelimesini


yazınız.

4. Büyük harfin nasıl yazıldığı üzerinde alıştırmalar yaptırınız. Bağımsız


olarak “Ela” kelimesinden hareketle “ E” nin yazımı üzerinde
durabilirsiniz.

5. Öğrencilerinizin tahta üzerinde yazmalarını, kılavuz yazı üzerinde


yazmalarını sağlayınız. Bu çalışmaların ardından satır çizgilerinde
kelimeyi yazdırınız. “E “ harfıni bitişik yazı ile doğru biçimde yazmalarına
dikkat ediniz.

Büyük harf tanıtımını “ lale “ kelimesinden hareketle “Lale” adından yararlanarak


sürdürebilirsiniz. “ ata” kelimesinden hareketle “Ata” ismindeki büyük “ A “ harfini
tanıtabilirsiniz.

1. Öneri ses grubunun tamamlanması


Resim e E el, ele, elele, ela, Ela, et

Resim l L le, la, lale, Lale

Resim a A al, at, Ata, alet,

Resim t te, ta, tel, tat,

1. Öneri ses grubuna ait olan bu tablo yerinde kalacak şekilde ikinci öneri ses grubu
için benzer başka bir tablo hazırlayınız. Bu oluşturacağınız yeni tablo tıpkı 1. tabloda
yapılan uygulamalarda olduğu gibi işlenmelidir. Her yeni ses için 1. tablo ile
bağlantılar kurularak bu tabloda oluşturulmuş hece ve kelimelerden yararlanılmalıdır.

1. Öneri Ses Grubunun tamamlanmasının ardından genel bir ölçme ve


değerlendirme yapınız. Öğrenci gözlem formunu ve öğrenci çalışma
dosyalarını işleyiniz.

2. Not : Öğrencilerinizin kendi adlarını bitişik eğik yazı ile defterlerine yazarak
öğrenmelerini sağlayınız.

You might also like