Professional Documents
Culture Documents
Yayınevinin Notu:
İzoli'nin elinizdeki bu eserinin Türkiye'deki yayın hakkı,
KOMKAR tarafından yayınevimize verilmiştir. DENG
Yayınları olarak değerli yazar İzoli ve KOMKAR'a
teşekkür ederiz.
DENG Yayınları
FERHENG
Kurdi-Tırki
Türkçe-Kürtçe
DENG
Yayınları
EZ ...
Himber ewqas asteng û zor zehmet ji, heya nuha gelek zana û
ruviskarên beyani û yên Kurd lı ser ferhanga Kurdi xebitine. Fer-
henga pêşin ku em pê dızamn, bı destê zanayê İtalyan Garzoni
hatiye çêkinn. Garzoni her usa ji, Kurdzanê pêşin e ku lı ser
rêzmanê Kurdi xebitiye û efrandına xwe di sala 1787'da h bajarê
Roma, bı navê Rêzman û Ferhenga Kurdi çapkıriye. Di vê kitêbê da
beşa ferhengê 220 rûpel e û 4600 bêje tê da ci gırtiye.
Kurdzan A. Jaba (eslê xwe Poloni ye) ji Ferhenga Kurdi û Fransi
hazır kır. Zanayê Alman Ferdinand Justi h ser vê ferhengê xebiti
û ew di sala 1879 h bajarê Petersburgê; çapkır. T£ da qasi 15.000
bêje ci dıgre.
Zmanzanê Kurd Tevfik Vehbi (jı Kurdıstana Iraqê) û Kurdzanê
İngiliz C. J. Edmonds, bı hevra Ferhenga İngilizi û Kurdi hazırkırrn
û ev ferheng di sala 1970 da çap bû. Disa, Kurdzaneki Amêriki,
Prof. Ernest N. McCarus, h ser devikê Kurdiya Silêmaniyê, Fer¬
henga Kurdi-İngûm çekıriye.
Kurdzanê Fransi Joyce Blau ji bı navê Ferhenga Kurdi-Fransi-
İngüıti, bı sê zmanan ferhengek çêkrriye.
Lê di vi wari da kar û xebata mezm bı destê mviskar û zanayên
Kurd û xasima h Kurdıstana Iraq-iranê û h Yekıtiya Sovyet hatiye
kırın. Lı Kurdıstana Iraqê Ghv Mukriyani di sala 1950 da bı navê
Rehber ferhengeke Erebi-Kurdi derxist. Ferheng 400 rûpel e. Mu-
hammed Hal, bı navê Ferhenga Hal, ferhengeke Kurdi-Kurdi
denast. Ferheng sê cıld e û tê da bêjeyên Kurdi disa bı zmanê
Kurdi tên izahların. Abdulrahman Muhammed Emin Zebihi ji disa
bı Kurdi-Kurdi ferhengek hazır krr ku 10 cıld e û heya mıha çend
cildê wê di nav weşanên Akademiya Kurd a Zanıstiye da çap bû-
ne. Maruf Karadaxi Merdux, Ferhenga Kurdi a Çandtniyê çêkrriye
û ew di sala 1972ya da wek du cıld çap bûye. Dr. Abdulrahman
Abdullah ji h ser bêjeyên xweşiyê ferhengek derxistiye. Kemal Ce¬
lal Xerip, Ferhenga Zamstiyê çekıriye û ew ji du cilde mezm e. Ce¬
lal Muhammed Ali di sala 1982ya da İdionûn Kurdi derxist ku 504
rûpel e.
Lı Kurdıstana İran Şêx Mardux Kurdistani bı sê zmanan (Kur-
di-Fansi û Erebi) ferhengek çekır ku du cıld e, bı şıkl e û h Tah¬
rana çap bûye. Awrang Murad bı Kurdi-Fansi ferhengek çêkrriye
ku ew ji du cıld e. Sadık Safizade Borrekayi, Ferhanga Med
çêkrriye û hm cildên wê heya mıha çap bûne. Şarrê hêja Hejar
ku isal çû heqiya xwe, Kurdi-Fansi ferhengek hazır krr û ew ji
vvek du cıld çap bû. Ferheng dora 60.000 bêjeyê Kurdi berhev dike
û jı du lehçeyên Kurdi, Kurmanci û Sorani pêk tê.
Kemal Burkay
Hezıran 1991 - Stokholm
Amade/arma vêferhengê de ez
feri. tışteki bûnv "ferheng
çêkmnasane,lêneh
nvrovekL"
P Ê Ş G O T I N
"Mvov ew e ko 'mezawhi' re
çavnebari neke,
lê 'mezmahiyê jixwe re armanc bıgve.
29 09 1991
Bu sözlüğün yapanı bana bir §ey
öğretti- "sözlük yapmak
kolaydır,fakat bir kişiyle
değiL"
ÖNSÖZ
"İnsanodurki 'üstün'ü kıskanmamalı,
fakat Üstün'ü kendine hedef
tutmalıdır."
veriyor. Fakat her yurtsever Kürt yurt içinde veya dışında ne za¬
manki insan haklarından fırsat bulur veya ölümü göze alır, Kürt
ve Kürdistan hakkında birşeyler yazar. Şimdiye kadar çoğu hikaye,
şiir veya halk türküleri yazılırdı. Roman henüz emekleme
çağmdadrr. Ben ise burada sözlüğü seçtim. Ayıptır ki şimdiye ka¬
dar biz Kuzey Kürtçesinde bir sözlük yapamadık. Gerçi: 1. Yusuf
Ziyaeddin paşa (1894) Kürtçe-Arapça Kİaha sonra 1978 yılında M.
E. Bozarslan tarafından Kürtçe-Türkçe çıkmıştır- 2. Prof. Qanadê
Kurdo (1960) Kürtçe-Rusça. 3. Musa Anter (1967) Kürtçe-Türkçe.
4. Joyce Blau (Kürtçe-Fransızca-İngilizce -daha sonra 1975 te
wêşanên şivan yayınlan tarafından Kürtçe-Türkçe sözlükleri varsa
da kapsamlan bakımından bugün için yeterli değildir. Güney Kür-
distan'da çoğu Sorani lehçesinde güzel eserler çıkmıştır, fakat
Kürtçenin ana temelini teşkil eden Kurmanci lehçesi daha beşik
çağmdadrr. Alfabe, gramer ve sözlük; bir dilin varlığının üç ana
,
D. İzoli
erzêl pêk hatme. Lêbelê jı bdi ez, yên dm divêt tipa H bıgmn
pêşiyê wek: hevran, hewiqin, hewle û hwd. Di tipa E de bı tenê
çend beje Kurdi hemn wek: Êvar êsta, êra, êş, êşandin, êxisun,
êzmg. Tipa İ bı serê xwe bêje ye. Ev tê pêşiya çend bêjeyên Kurdi
û wetaya "mahe" ev, va, vê dıde wek: icar (ev car), im (ev), imro
(ev ro), iro (ev ro), unsal (ev sal), isal (ev sal), isot (ev soun), işev
(ev şev). Ev beje di tewandinê de va an vê dıgırın. Tipa O de qasi
du rûpel beje hemn ko bıyani ne. Tipa Û bı xwe gjhanek e û tê
de du beje hemn. Ûçık, ûşi. Evana jı eslê hûçık û gûşi (gwişi) ne.
Bı prensib, jı bdi tipa "a" pê ve zımane Kurdi bı dengdêr destpê
nake. Lêbelê tipa "a" istisna ye ku di vê de ji "ağır, ari, ali, anin,
aş, av, avêtin, ax, axaftm, axpin" pê de çend wûşeyên dm hemn.
Jı bo çı tipa dengdêr nayê pêşiya bêjeyên Kurdi nızanım. Bı tecru-
beyên mm ew bûn ko Kurdi, zımaneki nerm e (Flexible) û zor
asan tê vehatm. Jı ber vê yekêye ko stran û helbest di Kurdi de
gelek pêşveçûyi ne.
Di Tırki de ji dengdarên C, F, Ğ, H, J, L, M, R, Z. nayên pêşiya
bêjeyan. Lê bêje (wûşe) yên ko h ber van tipan m 1/6 -jı şeşan yek-
ferhenga Trrki pêk tinm. Prraniya zimanê bêjeyên Trrki bı dengdê-
aan destpê dilun.
Ger hon beşê rêzmanê de deqa rastrnvisandrnê mêze km, hon
dibinin ko hm bêje (wuşa) h gor hm tipan, di navbera dengdaran
de tipa "ı" nagınn, wek: Pİan, platin, bra, blûr, qlêwi, qloç, şkestrn,
trên, spi, sport, stêr û gelek dm. Dıvet hon van bêjeyên wisa di ci-
hê bê "ı" de bıgenn.
Hm bêjeyên bıyani ko derbazi Tırki bûne, h gor rêzikên zımane
Tırki dengdêra 'i" dıkeve pêşiyê. Ev cûre beje di Kurdi de nayên
guhartın. Lêbelê h bandûra amojkanya zımane Tırki wısa derbazi
Kurdi ji bûye Wek: ispiyon, istasıyon, ispiritizma. Ev cure beje h
pêşiyê de "i" nine, dıvet di Kurdi de spıyon, spiritizma, stasıyon be¬
te xwandrn.
Gelek nav û lêker, lêkera arikar dıgırın û dibin nav an lêkera he-
vedudani. Evana bı işareta parvekinnê û sê mqte (f) hatme şani
dan. Ger nav e bı niqteya paşm ve zehqi ye, wek: bar= /«.kırın,
hur = /Jbûn, /-Jürin, du = /-baz, /».êş, /~.gir N. ger lêker e jı hev
cüda hatiye nıvisandıri. Wek: bar= /~ kırın L. hur = /»bun,
/-Jürin, dd = / kırın, -. gırtın, /_ hebûn û hwd.
Kurdi de gelek ji hevmana (sinonim) hemn. Lı gor zarava û de-
vokan cüda cüda zêde bûne. Jı bo agahdari me ew ji bı işareta
"bn" (bınıher) şam dan, wek: axaftm L. bn. peyifnn, xeber dan û
hwd.
Di zarava û devokan de gelek ferqi heye. Jı bo me ev meseleyek
dijwar e. Jı ber vê yekê me beje, bı çend formên axafbnê mvisand,
18
wek: kiso, kûsi, kisele, kwêsi an bin, bêhn, bihn, büin û hwd.
Hemû raderên lêkeran bı nişandeka parvekinnê p rayê xwe
hatme cûda krnn. Mebest ev bû: a) rayê lêkerê bête zanin. b) te-
wandma cara yekem ya lêkerê ye ko evıya "dema bori ya têdayi"
ye. Lı pêşiya wê di nava hivokê "( )" de lêker, du carê dm ji haüye
tewandin. Evana ji "dema nıho û bı rawe ya fermani" ye. Minak:
bıjart/ın Lg. (dıbıjere, bıbıjere) = "bıjart" rayê lêkerê û dema bori
ya têdayi, "m" parekê lêkerê, (dıbıjere, bıbıjere) ji dema nıho û ra-
we ya fermani ye.
Ger lêker di cihê "nav" de hatiye nıvisandın -weki lêkera hevedu-
dani be ji disa pev re ye - û beramberi wê tipa "N" heye. Minak:
bar kırın Lg. barkınn N. û hwd.
Beşi duhem Trrki haüye nıvisandın û bı Kurdi haüye şirpve kırın.
Tırkıya çapa yekem a vê ferhengê gelek km û tekili hev bûbû, si-
nonimên h pêşiya bêjeyeki baş nehaübûn aşikar krnn, lêbelê ev ça¬
pa nıhani de bêjeyên ürki h gor xebitandma xwe yeko yek bı
kurdi şirove bûne û sinonim tekili hev nabm. Hemû maneyi bê-
jeyekê me bı 1, 2, 3 jımar krnn û kêmani carekê ji misaleki hevokê
kire berê.
Serf ırazi û pirozi jı bo gelê Kurd be...
D. İzoli
2. Çıriya Peşin, 1991
Den Haag/Holandê
BU SÖZLÜĞÜN OKUNUŞU
lime bulunur. Êvar, êsta, êra, êş, êşandin, êxistin, êzing gibi. İ har¬
fi ise kendisi kelimedir ve kelime basma gelerek "bu" anlamı verir.
İcar (ev car), im (ev), imro (ev ro), iro (ev ro), imsal (ev sal), isal
(ev sal), isot (ev sotin), işev (ev işev) gibi. O harfinde de iki sayfa
kadar kelime var ki yabanadır. Û harfi de sadece kendisi bağ
edatidır ve ûçık, ûşi olarak iki kelimesi vardır ki bunlannda
doğrusu hûçık ve gûşi dır. Prensip olarak Kürtçe kelimeler "a" har¬
fi dışında diğer seslilerle başlamazlar, "a" harfi istisnadır ve bunda
da "ağır, arı, ali, anin, aş, av, avêtin, ax, axaftin, axpin" den başka
bir kaç kelime daha bulunur. Kürtçe kelimelerin, (a) dışında, sesli
harfle başlamamasının nedenini bilmiyorum. Tecrübemle diyebili¬
rim ki Kürtçe yumuşak bir dildir ve çok kolay bükülebilir (Flexi-
ble). Herhalde bundandır ki Kürtçede müzik ve şiir çok
gelişmiştir.
Türkçede C, F, G, H, J, L, M, R, Z. sessizleri kelime önlerine gel¬
mezler. Fakat Türkçe sözlükte bu harflerle başhyan kelimelerin
toplamı sözlüğün 1/6 -sini teşkil eder. Türkçede sesli harfle ba¬
şhyan kelime çoğunluktadır.
Dilbilgisi kısmında "rastnıvisandın" bahsinde de geçtiği gibi Kürt¬
çede bazı kelimeler öndeki iki sessis araşma "ı" seslisini almazlar.
Plan, platin, bra, blûr, qlêwi, qloç, şkestın, trên, spi, sport, stêr ve
daha başkalan. Bunlan ararken buradaki alfabetik sırayı gözönün-
de bulundurmalısınız.
Türkçeye geçme bazı yabancı kelimeler Türkçe kurallarına göre
basma "i" harfi alırlar. Bu tür kelimeler Kürtçede aslına göre telaf¬
fuz edilirlerse de Türkçe öğretimin tesiri altında kalan Kürtçede
de bazen Türkçe gibi okunur. Mesela: ispiyon, istasyon, ispiritizma
gibi kelimelerin aslında önündeki "i" harfi yoktur. Kürtçede bun¬
ların aslına benzer şekilde telafuzu doğrudur. Spıyon, spiritizma,
stasyon gibi.
Bir çok isim ve fiil, yardımcı fiil alarak bir birleşik isim veya fiil
teşkil ederler. Bunlar taksim işaretini müteakip üç noktayla
ayrılmıştır. (Jj). Eğer isim ise, tek kelime halini alır ve bitişik
yazılır: bar = /-Jonn, hur = /-.bun, /-kırın, dil = /~baz, /.-gir N,
eğer fiil ise ayn yazılır: bar = /~. kırın, hur = A- bun, /_. kırın, dd
= /~ kırın, /~ gırtın, /-. hebûn L.
Kürtçede aym manayı veren değişik yazılı çok kelime vardır (si¬
nonim). Bunlan da 'balanız" anlama gelen "bn." ile işaretledik. Me¬
sela: axaftin L. bn. peyiftın, xeberdan. gibi.
Kürtçede çok değişik lehçe, ağız ve şive var. Bunun için sinonim¬
ler yarımda homonim olarakta çok kelime bulunuyor. Mesela: tos¬
bağa için kiso, kûsi, kwêsi, kisele, koku için bêhn, bihn, bin, bihn
ve daha niceleri. Bunlardan sadece birini kabul mecburiyeti ol-
22
D. İzoli
29.9.1991-HoUanda
23
ÖP. Kürdistan işçi partisi. SEATO. South east Asia treaty organiza¬
KLM. Koninklijke luchtvaart maatschap- tion.
pij (hewarêgayi qraliya Holendê ye). SHAPE. Supreme headquarters allied po-
KOMKAR. Komeleyi karkerên Kurd h wers in Ewrope.
Elmamye. S.O.S. Save our souls (behre de işareta he-
KSSF, Kurdish student society of Europe. wariya navnetewi ye).
KUK. Kürdistan ulusal kurtuluşçulan. SS. Dema Hitler de leşkerê Elmaniya ne¬
KUK-SE. Kuk sosyalist eğUim örgütü. te bûn.
LSD. Lyserg saure diathylamid. STJNFED. Special united nations fund for
Mhz. Megahertz. economic development.
Mr. Mister. SWAPO. Southwest African pebple or¬
Mrs. Mistress. ganization.
NASA. National aeronautics and space TASS. Telegrafnoe agentstvo Soviyetsko-
administration. go soyoza (ajansa nûçe ya Sowyet e).
NATO. North Atlatic Treaty Organization TEE. Transeurope express.
(peymana Atlantika ya bakur). THY. Türk hava yollan.
NY. Neteweyên yekgırtû. TTKKO. Türkiye işçi köylü kurtuluş ordu¬
OECD. Organization for economic coo- su.
peration and development (peymana TKP. Türkçe kominist partisi.
hevkari û abori ya navnetewi ye). TKSP. Türkiye Kürdistanı sosyalist parti¬
OEED. organization for european econo¬ si, bn. PSKT.
mic cooperation (yekıüya hevkanya T.N.T. Trinitrodoloul trotyl.
Ewropiyan e). TRT. Türkiye radyo televizyon kurumu.
OPEC. Organization of petroleum expor- UFO. Un identified flying object.
ting countries. UK. United kingdom (qraliyeta pêkanina
ÖY. Özgürlük yolu (rêkxiraweki Kürden ingiliz û Skoçyayê ye).
Tırkiyeye). UKO. Ulusal kurtuluş ordusu (paşê bû
PASOK. Partrya sosyalista Kurd (rêkxira- PKK.).
weke Kurdên Iraqê ye). UNO. United nations organization ( bı
PKK. Partıya karkerên Kurdıstan. Kurdi: NY ye).
PKKK. Paruya keda koministên Kurd! UNAC United nations aid to children (ta
PPK-K. Paruya pêşengê karkerên niha tu mınaleke Kurd jı wan alikari nediti
Kurdıstan. ye).
PSK. Partıya sosyalista Kurdıstan UNESCO. United nation ecucational
(partiyeke lı Iraqê ye). scientif ic and culturel organization.
PSKT. Paruya sosyalista Kurdıstan lı UNICEF. Üniten nation international chil-
Tırkiye. drens emergency fund.
PSKT-RW. Pskt-roja welat. UNSC United nation security council.
PGDK. Partıya geli demoqrati Kurdıstan. UPL United press international (ajanseki
PTT. Post Telefon Tebcraf . Amrikiye).
PUK. Patriotic union of Kürdistan. UPU. Universal postal union, union postal-
RA. Riya azadi (Kurdıya "özgürlük yolu" le üniverselle (yekıtıya posteyên navnete-
ye). vveyi ye).
RAF. Rote armee fraktion. USA. United State of America (bı Kurdi:
RAF. Royal air force (hewarêgayi ingiliz AY. ye).
e). ÜSAF. United states air force.
SALT. Strategic anns limitatıon tables USIS. United states information service.
(Usersekınandına kêmkirina çekên strateji USSR. United of socialist sovyet republics.
ne). WB.Worldbank.
SABENA. Societe ananyme Belge dexploi- WC Watercloset (W.C.) tûwalet
tation de la navigation aerienne (hewarê- YHK. Yekıüya hunermendên Kurd.
gayi Belçiqayê ye). YNK. Yekıtıya nıştimani Kurdıstan.
SAPA. Suid Afrikanse pers assosiatie YRK. Yekıuya rewşenbirani Kurd.
(ajansa Afriqayi başûr).
KURDI-TIRKI
A N. 1. Kürd alfabesinin ilk harfi olup, N. iktisat bilimi.
uzun sesli ve dudakların açılışı ile gırt¬ abûri İV. 5. An. abori.
laktan çıkar. 2. hayret ve nida işaretidir. abzûng N.bnw/z&ng.
Mesela: a! çiqas xweşe! B. a! nede güzel¬ aciz rgd A aciz, çaresiz, güçsüz, zayıf. /.
dir! 3. cins edatı olarak dişilik anlamı ver¬ bûn L. aciz olmak, bıkmak, usanmak. * jê
ir, mala mın, deşta mûşê, keça bedevv. aciz bûn. bw. bir şeyden bıkmak, rahatsız
4. Bazen çoğul eki olur. welatê kurda, olmak, acizlenmek. /_ i N. acizlik,
alile hespa gibi. 5. maddelerin fıkra ve bıkkınlık. /- kırın L bıktırmak, rahatsız
bendlerini gösterirken ilk sırayı alır. etmek. * aciz û hızni bûn bw. aciz ve hü¬
ab. bn tebax. zünlü olmak, bn zwir, ecız.
aba N. m kalın kumaş, maşlah. acur 1A'. kiremit./- pêjN. kiremit pişirici¬
abadin rgd ölmez, ebedi, sonsuz. si. /_ peji N. kiremit yapımı.
abajur A'. Fr. lamba siperi, abajur. acur 2 N. m bir cins salatalık, acur.
abal 1.JV. fikren dönüş. 2. geri dönme, me¬ adab A'. A usul, adet. * adabê mıaşeret
sela dininden dönme. 3. rgd dönme kim¬ bw. adet ve terbiye kaideleri, bn edeb.
se. /_ bûn L. geri dönüş. ada A'. budama. /_ ku-uı L budamak. /_
abanoz A'. P. abanoz ağacı, boL Eben- kiri rgd budanmış, bn. ade
aceac. adan 1. A'. süt ürünleri. 2. besin, gıda. 3.
abeginc N. n cam, billur. rgd verimli, doğurgan.
abıd N.rrıA 1. dua eden, dindar kimse. 2. adani 1. rgp. sütsel, süte ait. 2. A'. bereket,
rgd. sofu. /_ ane rgp. abitçe bn cbd. ilkah verimi.
abide N. abide. adar N. m. Mart ayı. * adar e, dew lı dar e
abinc A'. m. nargilede suyun içine giren bw. tercümesi mart geldi, ayran askn/a
boru kısmı. geçti ise de mecazi anlamı kıştan kurtu¬
abis N. Gr. cac okyanusların çokderin ve lup bolluğa girildi oluyor.
güneş ışığının erişemediği bölümü, bn adarık A'. mart ayında çıkan ve arapçada
nax.
zuhir denilen bir ot.
abone N. Fr. abone. /_ man N/ı abone ade L A'. ısıran böcekler, ısırgan böcekler.
olan kişi. 2. şirret. 3. sırnaşık, can sıkan şey veya
abor N. m 1. kalıntı, iz. 2. geçim, gerekler. kimse, bn adu.
/_ bûn L idare olmak. * ez bı meh- ade 2 A'. budama. * ade kırın Lh ağaçlan
mangıya xwe abor dibim bw. ben budamak, bn dapitın.
maaşımla idare olurum. /_ kırın L idare ade 3 A'. yabani otlar, bn kax, aşêf.
etmek. * halın abor kırın bw. idare olun¬ adem A'. m 1. adam, insan. 2. Hz. Addem.
mak. * abor û rûnıct bûn bw. mal ve şe¬ /_ i rgd insana ait, insan olanlar. /_ za/zad
ref sahibi olmak. N. insan oğlu.
aborand/ın Lg (dıaborine, bıaborÜK) 1. adenit N.Fr.Bj. lenf düğümleri iltihabı.
idare elınek, geçindirmek. 2. salım (ejyü, adese N.A mercek, adese.
mal). adet A'. m. adet, töre, alışkanlık. /_ bûn L
abori N. m ekonomi, iktisat, geçim. * ab- adet olmak. /-J rgd mûtad, alışılmış. * jı
onya xwc xweş kırın bw. geçimini dü¬ adete der bw. alışanın dışında, adetten
zeltmek, geçimini yoluna koymak. * dışarı. * cw lışl lı günde me adet nebûye
aborıya zanısti bw. bilimsel ekonomi, bi¬ bw. köyümüzde öyle bir adet yok veya
limsel iktisat. * zanıstıya abori bw. eko¬ adet olmamış. /_ peresi rgd muhafaza¬
nomi veya iktisat bilimi. kar. /_ i A'. muhafazakarlık.
aborinas N. bn aborizan. adey ! B. S. haydi!, devam et.
aborizan N. iktisatçı, iktisat bilimcisi./- i
adıl 28
adıl rgd adil, haksever. I-ant rgp. hakça, berdar, bilen./- bûnZ. haberi olmak, bil¬
adilce. gi sahi bi olmak. /_ dar rgd haberdar, bilgi
Adlyan N. Adiyan, Bervari ilçesi hal¬ sahibi. /- dar bûn L. uyanık olmak, dik¬
kından bir kabile. katli davranmak. * xurt bısekın, derdo-
adi rgd adi, basit* kesen adi bw. aşağı, ba¬ ra xwe agahdar be! bw. cesur ol, etrafına
sit kimseler. dikkat et, mukayet ol. /_ dar kırın L ha¬
adode N.m 1. baston ucuna geçirilen ma¬ ber vermek, bilgilendirmek. * te çıma ez
deni boru. 2. madeni yüksük. 3. okulda agahdar nekınnı bw. neden beni haber¬
öğrencilerin ellerine vurmak için dövme dar etmedin, bana bildirmedin?. * ez ko
sopası. nexwaş bûm mm bavê xwe agahdar
adres A'. Fr. adres, bn navnişan. lor bw. ben hastalanınca babamı haber¬
adu A'. 1. şirret. 2. sırnaşık, can sıkan şey dar ettim./_dariA'.m. bilgi, informasyon,
veya kimse, bn adeL dikkatlilik. /_dari lı ser dewletan bw.
aero A'. Lm. hava, atmosfer. /_ batik A'. devletler hakında bilgi. * derheqa şer de
havada canbazlık. /_ dinamik A'. hava agahdarıya mm heye bw. savaş
dinamiği. /_ lojL A'. hava bilimi. hakkında bilgim var. /_ gêr/ker A'. haber
af N.A af, bağışlama. /_ bûn L bağışlan¬ veren, bilgilendiren./- nameA'. şahadet¬
mak, af olunmak. /_ kırın L affetmek, name. * bı agah û xeberdar bûn bw. bilgi
bağışlamak, bn ef û. borandın. sahibi ve haberdar olmak.
afaroz A'. Gr. hınstiyanlıkta bir kimseyi agahi A'. vahi, bilgi, idrak. * bıageh rgd
din dışında bırakmak için verilen ceza. müdrik, haberdar, idrak eden.
afat A 1. afet, tufan. 2. argoda çok güzel agıhand/ın Lg (dıagıhine, bıagıhine)
kadın veya çok becerikli erkek. An. afet. kısmak, tahdit etmek, sınırlamak.
aferide A'. bn afırandın. agn A'. m. 1. ateş. 2. atış, silah atışı. /_ ba¬
aferide 2 A'. mahluk. ran Nh bombardımP. /_ barandın L.
aferin B. N. yaşa, varol, şeklinde beğen ve bombardıman etmek, ateş yağdırmak. /_
taktir ünlemi, bn byi. baz A'. ateşle oynıyan, ateşle canbazlık
aferinek A'. m 1. karekter. 2. unvan. 3. eden. /_ bazi A'. ateş oyunu, ateş can-
eser bn berhem, karpêk. bazlığı. /_ ber A'. n ateşli silah. * ağır ber
aferinende A'. halik, yaratan. bûn bn agırtebcrbûn. /_ berdan L/ı
afet A'. Al. afet, bela. 2. rgd çok becerikli ateşe vermek, yangın çıkarmak, yakmak.
insan veya çok güzel kadın. /_ zade rgd * ağır bcrda dile mm bw. kalbime ateş
zarar-ziyan görmüş veya belaya uğramış soktu, yaktı beni. * wi ağır bcrda mala
kimse. xwe bw. o evini yaktı, ateşe verdi. * agır
afır A'. n hayvanlara yem verilen yalak, bı dile mın ket bw. ateş ciğerimi yaktı,
yemlik. kalbime ateş saldı. /_ bırNlı ateş düşürü¬
afırand/ın Lg (dıafırine, bıafırine) ya¬ cü ateşi kesici şey. * agıri bin ka bw. sin¬
ratmak, meydana getirmek, türetmek. * silik, samanın altından su yürütme./- çav
Xwedê em afinindin wê disa ji bıafıri¬ rgd yiğit ,atak. bn çavsor. /_ dadan Lh
ne bw. Allah bizi yarattı ve genede yara¬ ateş yakmak, tutuşturmak. /- dank Nx.
tacak. m ocak, mangal, ateşlik. /_ gch A'. ateş
afırandi A'. mahluk. olan yer, ateşlik. /_geş rgd hoşsohbet,
afiyet A'. m sağlık, afiyet. * afiyet be bw. neşeli. /_ geş kırın bw. 1. hararetli ateş
afiyet olsun, bn norşi. yakmak. 2. sohbeti koyulaştırmak./- gır
afiş A'. m. resimli duvar ilanı, bn scywan. rgd 1. kolay tutuşan, ateşienebilen. 2. A'.
afrandêr 1. rgd yaratıcı, meydana geti¬ yamçı madde. /_ gırhn L ateş almak,
ren. 2. A'. yazar, bn nvisar. ateşlenmek. * mala wi ağır gırt bw. evi
af ret A'. A kadın. ateş aldı, tutuştu. /_ gur rgd bn agırgeş.
afriqe A'. Afrika kıtası. /_ yi 1. A'. afrikalı. /_ i rgd ateşli, ateşe ait, ateş rengi. /_in
2. rgd Af rikaya ait. rgd 1. ateş oÊan yer, ateşli şey. 2. volkanik.
af lawe A'. m 1. tava, 2. leğen. 3. ibrik, bn * çıyaye agırin bw. 1. yanar dağ, volkan.
meşine, aman. 2. ağn dağı. * ağır ketin bw. ateş düşmek.
agah A'. 1. haber, malumat 2. rgd. ha * ağır kete mala mm bw. evinle ateş düş-
29 ajol/ın
tü/tutuştu. /_ kırm L ateş etmek (silah rı iV. intibak, uyum./- bejA'/ı An. rnıtnb.
için) ateşlemek. 2. ateş koymak. * ağır ahesle rgd P. yavaş, bn hêdi.
kırın dile mın bw. içime dert ettiler. * ahên A'. 1. ilenme, beddua. 2. özlem ve
ağır x ıstın dile mın bw. kalbimi yaktılar, ızdırap çekme. * ahên kısandın bw. ah,
içime dert ettiler. * ağır bı cüen mm ket çekmek, ilenmek. * ahcn lê kırın bw.
bw. elbiselerim ateş aldı, tutuştu. /_ kuj A'. beddua etmek, bn axin.
n ateş söndüren, itfayiyeci. /_ kujin A'. L ah ix sonektir, türkçede İlk, lük ekleri ye¬
ateşi söndürmek. /_ Uz A'. bn agırbaz. /_ rine geçer, mes: germahi sıcaklık, ser-
mend A'. ateşli (negatif veya pozitif hali). mahi soğukluk vs. bn ayi.
/_ nak rgd ateşli, yanık, ateş gibi, ateş ahize N.A telefonun alıcı cihazı.
rengi. /_ ok (agvmok). N. rgd fitneci, fe¬ ahtapot A'. Gr. ahtapot, sekiz ayaklı bir
sat./- parêzN.Lh ateşe tapan./- parêzi deniz hayvanı, zoo. Octupus bn heştpê.
A'. ateşe tapma, ateşperestlik. /_ perest ahû N.P. ceylan An.xczal,ask.
rgd Nh. ateşe tapan, zerdûştilik, bazı yer¬ Ahûramazda A'. canlılar anlamına gelen
lerde yezidüere de denüir. /-peresti bn bu eski kelime Zerdüşti dininde büyük
agırparezi. * ağır pê ketm bwL yangın tanrı.
tutuşması, yangm çıkmak. * ağır pê xı- aıdand/ın Lg (dıatdine, bıaıdine)
stm bwL ateşi yakmak, ateşlemek, tutuş¬ karıştırmak, iştirak etmek.
turmak. /_ p\j A'. volkan. /_ songi A'. aidat A'. m aidat, gelir, bn barbû.
itfaiye. /_ solm L. ateş yakmak. * ağır aıl rgd 1. dargın. 2. yanılan.
şewitandin bwL ateş yakmak. /_ adi rgd danlmış, küskün.
tennrandın Lh ateşi söndürmek, bn aj A'. bitkilerde bir yıllık sürgün, genç çu¬
ağır vemırandın. * ağır teber bûn bwL buk, bn çaw.
içine ateş düşmek veya içine kurt olmak, ajal A'. 1. sürü, küme, gurup, zümre. 2. ka¬
argoda tutuşmak. * ağır û alav bw. ateş labalık, güruh.
ve alev. * ağır û şemal bw. ateş ve çira, ajan A'. Fr. ajan, ihbarci. bn sixur.
ateş ve ışık. *agır ûxurriiw. ateş ve alev. ajans A'. Fr. 1. haber kurumu. 2. ticaret ku¬
/_ van Nh ateşçi, fabrikalarda ocak işçi¬ rumu kolu.
si. /_vekuj Nh itfaiyeci, bn agırkuj. /_ ve- ajawc A'. m 1. rahatsız etme/olma, can
kuştın Lh ateşi söndürmek, bn ağır sıkıntısı. 2. kalabalık, ayaklanma. /_ gêr
temırandın. /_ vemırandın bwL ateşi sinsi.
söndürmek. /_ vêketin bw. 1. Lg yangın ajegor rgd çok zayıf kimse, kuru ince. /-.
tutuşmak, ateş almak. 2. A'. ateşin tutuş¬ ki rgp. çok zayıfça.
ması. /_ vêşartin bwL ateşi saklamak, es¬ ajık A'. n 1. yabani badem. 2. küçük dal,
kiden kibrit olmadığı dönemlerde ateş, sürgün, bn aj
kül, kum vs. ile kapatılıp ertesi güne ka¬ ajıni/n Lg (dıajımne, bıajaüne) 1. dişleri
dar saklanırdı. /_ vêxistin L ateş yak¬ kürdan vs. ile karıştırmak, diş veya ke¬
mak, çakmağı çakmak. /._ xane Nh 1. miğe iğne yapmak. 2. diş veya kemiklerde
mabet. 2. ateş ocağı, bn agırgch. * agır sızı sızlamak.
xevde kırın. bw. ateşi söndürmek. * ağır ajine A'. ırı taş çekici.
xevde çûn bw. ateşin sönmesi. /_ xweş ajne A'. suda yüzme, yüzücülük./- ber Nx.
rgd sevimli, cana yakın, sempatik. * ağır ) azücü. /_ beri A'. yüzücülük, yüzme sa¬
xweş kırın bwL 1. sıcak ateş yakmak. 2. natı. /_ beri kırın /.yüzücülük etmek. /_
sohbeti koyulaştırmak. * ber ağır bw. geh Nx. yüzme yeri. /_ ker A'. yüzücü. /_
ocak başı. * çûn ber agıre yeki bw. kız kırm L. yüzmek, yüzücülük etmek. *
istemeye gitmek, bu fiil için böyle denir. ajnê h ser pışte bw. sırtüstü yüzmek. *
agırdız A'. kav, çakmak taşı ile kullanılan ajne keran bw. eşek yüzmesi veya acemi
kav. (Erivan Kürtçesi). bn pişo. yüzücülük. * ajnê qulancê bw. kulaç yüz¬
agıre N.n frengi. Bj. Syphills. mesi, bn sobedari, melevani.
ah! A acı veya keder ünlemi. ajo N.l.sürücü(yük,arabaveyahqyvan).2.
aha! B. işte, anal gece otlatmasL
aheng A'. n L ahenk, düzen. 2. harmoni, ajodan A'. An. şevin.
melodi./_dar rg(iahenkli,düzenli. /-da ajot/ın Lg (dajo, bajo) 1. sürmek, ekmek. *
ajotvan 30
zevi ajotın Aıv. çift sürmek, tarla ekmek. alarm A'. Fr. it. alarm, yardım istemek. An.
* genim ajotın Aıv. buğday ekmek. * ker hawar.
ajotın bw. eşek sürmek. * hesp ajotın bw. alası/ı n Lng. (dialêse daddêse, bialêse balê-
at sürmek. * ercbe ajotın bw. araba sür¬ se an dalêse). yalamak. * lu dcvê xwe
mek. 2. yürütmek. * karê xwe dajoyi bw. bialêse/balcse bw. ağzını yala. * bmê
işini yürütüyor. 3. hücum etmek, tencıkan alastin/dalêstin bw. tencere
saldırmak. * ajotın hundur bwi içeriye, dibini yalamak, etek öpmek. * deste xwe
meskene hücum etmek, içeriye girmek. * alastin/dalêstm bw. ellerini yalamak. *
ajotın ser tnvL üstüne yürümek, birine pısing pencıkcn xwe dıalesi Aıv. kedi
saldırmak. tırnaklarını yalıyor.
ajotvan Nhx. sürücü, şoför. /_ vani A'. sü¬ alav A'. An. alet, hacet, pcrgal.
rücülük, şoförlük. alav " A'. alev, ateş alevi.
ıjût A'. çığlık. alay A'. n alay (askeri) bn hez .
ajûl/ın Lng (dıajû, bıajû) çığlık atmak, alaz Lng. kastetme, niyetlenme.
haykırarak çağırmak. Al han A'. rgd Arnavut. /- iye A'. Arna¬
akademi A'. Gr. akademi, yüksek okul. vutluk./- i N.rgd Arnavut, Arnavutlu.
akam A'. S. son, baki kalan. albüm N.Lat. albüm.
akasıye A'. Gr. akasya ağacı. bot. Robinia alek N.aru.bngep.
pscudoacacia. alem A'. m. A alem, dünya, cihan, halk.
akimilator N.Fr. akünıülatör. alet A'.n./lalet, cihaz, bn pêwcng.
akord N.Fr. 1. akort. 2. müzik aletlerinde Alewi N. rgd. Alevi, Alevi mezhebinden
ses ayan. /_ kırın L akort etmek. olan kimse./- ti Alevilik.
akordiyon N.Fr. akordiyon. alênc A'. hayvanlara sabah kahvaltısı. * pc-
akrobasi A'. bn caııi.v.zi. zê xwe rakır alcncê Aıv. hayvanlarını sa¬
aksesûwar A'. Fr. yedek parça, bn bah otlağına kaldırdı.
hcsincaw. alıf A'. n yem, hayvan yemi. /_ andın L.
aksiyon A'. ing. iş, faaliyet, etki, tesir. yemlemek, bn atılandın.
aktiniyûnı N. Gr. kim. atom ağırlığı 22 Alıkan A'. Alikan, hizanda yaşıyan ve
olan radyoaktif bir element, sim Ac çoğu göçebe olan bir Kürt aşireti.
aktivizm A'. Fr. etkincilik. alıqand/ın Lg (dialiqijK, bialiqine) asmak
aktör N.Fr. aklör. A«.dalcqandın.
aktris A'. Fr. aktris, tiyatro veya sine¬ ali A'. n yön, yan. /_ bûn L taraftan ol¬
malarda kadın oyuncu. mak. /_ gır Nx. taraftar, arka çıkan. /_
aktûalite A'. Fr. aktüalite, günün olayı, gırtın bwl birini desteklemek, taraf tut¬
güncellik, bn rojane. mak. /_ gor bn. selin. /_ ki rgd bir taraf.
aktüel rgd Fr. aktüel, güncel, şimdiki, bn * xwe dan aliki Aıv/. uzaklaşmak, bir ke¬
rojane. nara çekilmek. * aliki ve bûn rgp.
akupunktur N. Lal. ing. cildin belirli yer¬ dağılmak, bir tarafa geçmek. * aliki ve
lerine iğne yapılarak yapılan tedavi. kırın dağıtmak, bertaraf etmek. * ber bı
akustik A'. Gr. fizikte ses bilimi, kapalı bir her aliye ve bezin bwL her tarafa koş¬
yerde seslerin dağılma şekli. mak. * bı aliye me de Aıv. bizim taraflar¬
akvarıyûm A'. LaL akvaryum. da. * jı aliye dm rgp. diğer taraftan,
al A'. Artalal bundan başka. * alı de çûn. rgp. yaklaş¬
ala l A'. m bayrak. /_ dar A'x bayrakçı. /_ mak. /_ negır rgd tarafsız, nötr. /_ negıri
gir Nx. bayrakçı. /_ hılgır A'. bayraktar. A'. tarafsızlık. An. la, layen, hêl, pi, leref.
/_ keş A^ bayrağı taşıyan, sancaktar. Alilleq İran ve Irakta Hz. Aliyi Aİlah ka¬
ala rgd A üstün, yüksek kaliteli. bul eden bir tarikat ve mensubu. An. ka-
alal A'. güzel kokulu, kırmızı çiçekli bir kayi.
bitki. alik ^. An. ahi.
alan A'. yankı. allk 2 A'. bir cins serçe.
aland/ın Lg(dwline,btalme)sannak,am- ali/n l Lg (dıale, btale) birbirine geçirmek,
balajlamak, birbirine dolamak. karıştırmak. * diranê xwe dıale bw. dişle¬
alandi rgd bn pêçandi rini karıştırıyor.
31
ali/n Lng. (dıale, bıale) dönmek, tavaf et¬ ambar N.m ambar.
mek. amber 1. A'. amber. 2. rgd amber kokusu.
alisor A'. bazı yerleri kırmızı olan bir ar¬ ambûrin A'. m alet. bn hacet, alet
mut türü. amdagırti rgd genel, evrensel.
Aliyan A'. Aliyan, Nuseybin Cizre amêjen A'. 1. maden alışımı, halita. 2.
arasmda yaşryan bir Kürt aşireti. değersiz maddelerin değerli ile olan
alkol A'. Fr. alkol. /_ İlk rgd alkol düşkü¬ karışımı.
nü, alkolik. /_ lizm A'. alkolizm. ameliyat N.A 1. ameliyat, cerahi. 2. düş¬
Alman N.rgdm Alman, Almanyalı./- ya mana karşı hareket, eylem.
A'. Almanya. /_ i A'. 1. Almanca. 2. Alma¬ amenna N.A amenna.
na veya almanyaya ait. amentû A'. Amentü, Namazda okunan
alo! B.N. 1. telefonda ilk hitap. 2. Kürtçe¬ bir dua.
de Ali. Amerika A'. 1. Amerika birleşik dev¬
aloq AT.üntAn.behivok. letleri. 2. Amerika kıtası.
aloş A'. kaşınma, gidişme. /_ bûn L Amerikan A'. Amerikalı.
kaşınmak, gidişmek, bn xurln. Amerikani A'. rgd Amerikanca, Ameri-
aloz l rgd çürüklük, bozulmuş. /_ bar rgd kaya ait veya ügüi.
çürüyebilir, bozulabilir, /-kan rgd kar¬ Amcriqa A'. Afi Amerika.
maşık olma, renk değiştirme. /_ zi N. çü¬ amfibi A'. rgd Fr. yüzer gezer, bn bejavL
rüklük. * alozi bûye bw. çürümüş, amin A'. B. A tann kabul etsin anlamına
aloz 2 rgd haşin, haşin kimse. /_ bûn L. duaların arasında veya sonunda söylenen
haşin olmak. söz
altax A'.muhpir./_iA'. l.muhpirlik. 2. ih¬ amini A'. in güvenlik, emniyet. *amlmya
bar. xwe pê anin Aıv. bir şeye güvenmek. An
alternatif 1. rgd Fr. değişken. 2. A'. seçe¬ emin.
nek, çare. amir N.A amir, üst. * amiri hêz Nh. alay
alu A'. dişlerin kamaşması. /- bûn L kumandanı. /_ i A'. amirlik, üstlük. * ami¬
(dıran) kamaşmak, bn xidok. ri lıu Nh bölük veya tabur kumandam.
alû A'. anı 1. gudde. 2. Bj. bademcik. * av- amoj A'. m amca karısı. /_ za amca ço¬
sani alû A'. Bj. bademcik iltihabı. 3. bn cuğu.
alu, sekinin. amoj 2 A'. 1. talim, terbiye. 2. fikir, öğüt. /_
alûç Af.An.huik. gar Nlvc müşavir, öğüt veren. /_ garl
alûç l.rg(isiMndirik.2.A'. silindir, bn luq. Nlvc 1. öğüt, tavsiye. 2. pedegoji. /_ gen
alûçe A'. alıç, yeşü erik. Nlvc okul, eğitim yeri./- kar/n. Nhx. 1. fi¬
alûde rgd N. pisliğe bulaşan, batak, bn le- kir veren, danışman. 2. terbiyeci, pede-
we. gog. /_ kari A'. 1. danışmanlık, öğüt
alûle A'. m rgd dar sokak, yan sokak. verme. 2. terbiyecilik, pedegoji.
alûme 1. A'. duvarla tavan arasına ko¬ amonyaq A'. Fr. kim. amonyaq.
nulan kiriş. 2. A'. ant dişlerin girdiği ke¬ amper N.Fr. elektrik şiddet birimi./- me¬
mikler, damak. An. pıdû. tre Nh amper ölçer aleti.
alûs 1. rgd nazik, zarif. 2. sahte davranışlı. ampul A'. Fr. 1. elektrik ampulü. 2. ilaç
3. A'. m zarafet, süslenme merakı, çekici¬ ampulü.
lik, cazibe. anınız l A'. araç, alet, vasıta, vesile. * am-
alûze A'. esef, gam. razi raguhaztıne bw. ulaşım araçlan.
amade /gd. hazır, temin edilmiş./- bûn L amraz 2 A'. Grm edat. /_ i aşyani Nh tarif
hazır olmak. / bûni A'. hazırda olmak, edaü. /_ nasnayi Nh nefi edatı. bn. da-
hazır olmak. /_ kırın L. hazırlamak, em¬ çek.
rine sunmak. amûrsaz A'. tedrisatçı, borucu.
amadenebûni A'. gaybubet. amyar A'. 1. vasıta, vesait 2. vesile. *
aman A'. n. 1. tava, yemek kaplan. 2. kap- amyarc raguhaztıne Nh ulaşım ara¬
kacak. An. firaq, af tawe. çlan.
amanc A'.An.armanc an ' Ghk ya, veya, yahut, yoksa. * erê an
amas AT. iltihap, şişme. na Aıv. evet veya hayır. * dıçi an naçi? bw.
32
mend rgd akıllı. /_ sıvık rgd akılsız, arena A'. Fr. arena, boğa güreşlerinin
akıldan noksan, hafif meşrep. /-smkiA' yapıldığı yer.
akıldan hafiflik. * aqü û hış bw. akıl ve arengi N.Bj bir hastalık.
şuur. * aqü û feraset bw. akıl ve anlayış. areometre A'. Gr. srvı ölçer aleti.
* aqd û kemal Aıv. akıl ve olgunluk. * aqıl arêx A/.Ansıng.
û marifet Aıv. akıl ve marifet * aqü û argışti A'. 1. şah. 2. Urartu kürtleri dilinde
sewda Aıv. akıl ve sevda. imparator.
aqıt N.n. pekmez, ağda. An dıfs, moti. argo N.Fr. argo, halk dili.
aqi A'. bir ağırlık ölçüsü. An, weqL argon l N. piyano, bn. piyana
ar A'. kenarlari 10 metre olan bir alan öl¬ argon 2 A'. ateş rengi
çüsü. argon 3 A'. Gr. L havada % bulunan renk¬
ar A'. ateş. An. ağır. siz, kokusuz, tatsız bir gaz. 2. bir kaynak
ar 3 N.A utanç. * ar û heya Aıv. ar ve haya. çeşidi.
Arafat A'. A 1. Mekkede bir dağ. 2. Cen¬ argonot A'. bio. 1. sedefli deniz helezonu.
netle Cehennem arasındaki meydan. 2. bir Yunan mitolojisi.
aram lN.m. sabır, istirahat, rahatlık, din¬ argûşk A'. Bj. bademcik. /_ ketin A'. ba¬
lenme. * kevnrê aramê. sabır taşı. An demcik iltihabı.
sebr. arif rgd A arif, bilgin./- ane rgp. bilgiççe,
aram 2 A'. P. huzur, sükun Aw. /_ bexş rgd arifane.
'nuzur verici. /_ i A'. sükunet, huzur. * arıhand/ın Lg (dıarthme, btariuhe) in¬
an m gırtın Avv. 1. nefes almak, din¬ citmek, ızdırab vermek, bn arandın, ze-
lenmek. 2. sabırlı olmak. * aram !ê ry andın.
bırrin Aıv. huzurunu kaçırmak, rahatım arımand/ın Lg (btanmine an banmine,
bozmak. * aram negır rgıi sabretmiyen, dıarunine) dinlendirmek. * xwe an-
bir yerde kazık tutamayan. * aramgehi mandın Aıv. istirahat etmek, kendini din¬
dawi Aıv. rahmetlik olmak, son huzur anı. lendirmek.
/- xane A'. huzur evi. armand/m Lg (dıarmine, bıamune) bn
aram 3 A'. rgd sakin. arıhandın.
aran A'. çöl. arıni/n Lng. (dıarine, btarme) incinmek,
aran 2 A'. elem, acı, sızı. ızdırap çekmek.
arand/ın Lg (dıarine, bıarine) incitmek, urıng A'. koyun ve keçüerin tamamına ve¬
acı vermek. * dile mm mearine Aıv. gön¬ rilen ad.
lümü incitme, bn arınandın arız A'. sonradan olan, yeniden olan. /_ i
araq A'. n rakı. /_ xur rgd ayaş. rgd geçici, eğreti.
araşite rgdbnxemilandL arıza N.A arıza.
arast rgp. doğrusu, gerçekten. ari 1A'.m.yardım./_karA'.rg<iyardrmcı,
araste A'. An araşite. muavvin./- kari A'. yardım./- kari kırın
arast/ın Lg (darêse, barêse) süslemek, do¬ L yardım etmek. * arikari xwastin bw.
natmak. yardım istemek, imdada çağırmak. *
arasti rgd süslü, donanmış. halın arikarıye Aıv. yardıma gelmek. *
arav A'. /n bulaşık suyu. arikanya peşin Aıv. ilk yardım. /_ kırın
arayışt A'. süs, ziynet. L yardım etmek.
arc A'. bambu bitkisi. ari A'. m. küL ateş külü.
arçen A'. ant çene kemiğinin kulak ci¬ ari 3 A'. rgd Kürtlerin mensup olduğu et¬
darına birleştiği ucu ve yeri. Mesela sakız nik gurup. An arimjad.
çiğnerken burası çabuk yorulur. arife A 1. rgd ilk. 2. A'. arife günü.
ard A'. n un. /_ avêj Nh değirmende unun arik A'. tavan.
çıktığı yer. /_ emışar ATÎ hızarcı talaşı. arile rgd kadın tipi erkek.
inarvan. Arimjad rgdN.Âıyen, Ari ırkından olan.
ardık A'. 1. irmik. 2. ağaç talaşı, ardak. * aristokrat rgd Gr. soylu, asil ./_ i A'. soy¬
ardık! bûn L. ardaklanmak, ağaçlarda luluk, asalet unvanı.
mantarsı çürümek. arişen
ardû A'. yakıt A'. 1. moral, maneviyat 2. rgd.
Arjantin! 34
avi 2 1. rgd m sulak, suya ait. 2. A'. şebnem. avzelilk A'. Bj. böbrek sulanmasıyla vü¬
Anrewa. cutta beliren sivilcelere verilen bir ha¬
avfle rgd temiz. stalık ismi.
avin A'. tohum, meni. avzê l A'. Bj. apse, irinli yara.
avjen A'. rgd yüzücü. An ajneber. avzê 2 N.m. baharda doğan ve sonradan
avkeş A'.! saka, sucu. 2. pompa, su tulum¬ kuruyan su kaynağı. An çavkani, heko-
bası. ke.
avokado Afperse ağacı ve meyvesi. avzêl rgd m bataklık, çamurlu saha. An
avpalêV A'. filtre. An parzûn. werte.
avpnjên A'. 1. pülverizatör. 2. fıskiye, avzêmki rgd meçhul.
fışkırık. avzêr A'. yaldız. /-kırın ZA yaldızlamak.
avpdın Nh fıskiye. /_ in L fışkırmak, bn avzıverk A'. su dolambacı.
avp\jên. avziv Af gümüş suyu./- kırm Lh gümüş-
avplv A'. su terazisi lemek, gümüş suyuna batırmak.
avpivaz A'A m soğan çorbası. avzû A'. m. isim, şöhret
avpûnc A'. ekseri kıldan yapılır, uzun ve avzûmAfAnavzûng .
önü açık cüppe şeklinde işlemeli bir Kürt avzûn AfAnberezane.
giysisi, aba avzûng Mm. kayış tokası.
avrabûn A'. 1. med cezir. 2. sel kalkması. awa ' A'. hal, vaziyet
avreşandm Lg(avdıresine,avbtresine)su awa 2A'.l.tarz,biçim,sitil.2.grm.isimhali.
* bı vi awayl Aıv. bu şekilde. * bı awayi ko
avrej Nfın hela, abdest bozulan yer. bw. bu şekliyle, böylelikle. * bı çı awayi be
avrêjek A'. su püskürtücü. ji Aıv. her ne şekilde olursa, ne pahasına
avrejgeh A'. şelale. olursa olsun. *awayi tewandiAf Grm. is¬
avrêjk LM/n su meyili, çatı oluğu meyili. min çekilmiş hali. * awayi netewandi A'.
2. yüzey, sathi mayii. 3. rgd meyil. grm ismin çekilmemiş hali. * awayi xwe-
avrejne A'. An avbeşink. rû. A'. grm. ismin yalın hali. * çı awayi de
avrejt/ın Lng. (avdirqine, avbırıjine) su ye Aıv. ne haldedir.
dökmek, abdest bozmak. awan A'. rgd bozguncu, fitneci, ispiyon. *
avrênc A'. tuluğ. An meşk. Bckoyê Awan A'. Mem û Zin destanında
avreşin L su serpmek. mir Ue Zin arasında Mem aleyhine fitne¬
avrdand/m Lg (av dmjine, avêbtnjine) su cilik eden vezirin ismi.
dökmek, abdest bozmak. awani A'. 1. edevat 2. fitne fesat *
avnşen il A'. su serpme. 2. 1. su serpmek. awaniya bekoyê awan.
avrû Nar, İraya. /-birini- hayasız olmak. awante A'. it. avanta, bedeva.
* be avrû çûn L yüzsüz kalmak. awar lN.\. peksimet. 2. Bohtanda bir köy.
avsark l N. içine kar veya buz konarak awar 2 (a wer) rgp. rgd öyle, şöyle böyle,
soğuk su saklamaya yarayan kuyu. seyrek, arasıra. * pazar çawa ye? awar;
avsark 2 A'. 1. buzdolabı. 2. termos. guh medıye Aıv. bazar nasıl? şöyle böyle;
avsfin A'. An efsun. kulak asma!.
avşıle A'. ekşi olsun diye olgunlaşmamış avrare rgd Hintçe olan bu kelime bize de
üzüm suyundan yapılan pekmez. Son- aynı manada geçmiş. L evsiz barksız, ava¬
ralan sulandırılıp içilir. re. 2. serseri, başıboş.
avşır A'. su şelalesi bn çır. - awarte Mmistisrıahah,sıkıyönetim. *re-
avşo A'. bulaşık suyu. wşa awarte Aıv. istisnai durum.
avşork A'. tuzlusu. awart/m Lg (diawêre, buavêre) istisna et¬
avtal N.n deniz. An behr. mek, sıkı yönetime almak.
avteng N.cac boğaz. awat Afi. ümit, arzu, istek. 2. istek, iştiyak.
avûba A'. hava, hava durumu, iklim. /_ exwaz A'. ümüt etme. umma. /- i A'.
avûhewa A'. m 1. Udim, hava 2. ortalıkta kalpten istek. An hêvi, daxwaz.
durum, vaziyet, siyasi ortam. awawok rgd gülünç.
avûtav A'A. hayat şartlan. awaz l A'. m beste. /- saz Nx bestekar.
avyar A'. saki/- i A'. şakilik. awaz 2A'.ses, bağırış, seda, gürültü, bağırtı,
ffejû 38
çığırtı. * awaz awazRN. bağıra bağıra. oxır Avv. akibeti ve uğuru. * axir zeman
awejû A'. rgd rgp. ters, ters tarafı, tersine. Aıv.
/_ kırın L tersine çevirmek, içini dışına axir 2Af,nahır.Anaxur.
çevirmek. An vaca. axirzeman N.A dünyamn sonu, kıyamet
awer Af.Antûr. günü.
awêne l N. ayna bn hilL axış rgd rgp. mesut, refah içinde, mua-
awêne 2 rgd açık, belli, zahir. fakiyetli.
awır N.mLnk. sert ve dik bakış. * awır axiv Af L. yaranın azması.
lê dan Aıvi kaşlarım çatarak sert bak¬ axıvand/ın Lg (dıaavine, bucavîne) 1. ko¬
mak. /_ şewat A'. tath veya sıcak bakış. * nuşturmak. 2. Bj. yarayı açmak, deşmek.
awır û nezer Aıv. bakışlar, sadece arapça- axıvi/n Lnk (diaave, biaxive) 1. yaramn
dan "nezer" kelimesiyle pekiştirilmiştir. azması, irinlenmesi, irin kapması. 2. ko¬
awir 2Af oy, rey. nuşmak.
awlze A'. avize. axin Afi. sızlama. 2.Lng. sızlamak, ah çek¬
anrişım A'. An evrişım. mek. /_ kısandın L ah çekmek sızlan¬
ax N.m toprak, madde. * ax a aqiti A'. mak.
marn, pekmez toprağı. * axi Kurdıstan axiêv A'. çimenlik.
Aıv. Kürdistan toprağı. An erd. axlêve A'. haziran kamışı.
ax! B. nida, ahL * axa bı xiz Aıv. kumlu to¬ axme rgd dağınık, saçılmış. /_ bûn L
prak. * axa bı kılış Aıv. humuslu toprak. dağılmak, saçılmak./- kirini, dağıtmak,
* ax lı mm Aıv. vay başıma. * az h mın saçmak. /_ taxme rgd dağınık. * axme
ezo! Aıv. vay başıma gelen. /_ kınn L taxme kınn Aıv. darmadağın etmek. An
aman istemek, figan etmek. /- helkêşan belav, pnbela.
Aıv. ah çekmek, derinnefesleah etmek. /_ axpin A'. m 1. antre, giriş. 2. evlerin bi¬
kısandın Lng. ah çekmek, ızdırap çek¬ tişiğindeki gübreli tarlalar.
mek. * ax û dax Avv. An ax û wax. * ax û axret N.A ahiret.
gor Avv. ölüm ahi çekmek, ölürcesine ah axsibat Af şubatın son iki haftası.
çekme. * ax û keser Avv. ah ve dert. * ax û Axtirme A'. 1. Van gölünün içinde küçük
keser kısandın Aıv. ah çekip dertlenmek. bir ada ve burdaki manastırın adı. 2. at,
* ax û eman B. aman etme, figan. * ax û katır gibi tek tırnaklı hayvanlar.
wax Aıv. ah ile vah etmek. * ax û zar Aıv. axû A'.m.zehir.Anjehr.
ahlama, sızlama. *ax û zar kınn Aıv. ah¬ axund A'. 1 |ii vaazcısı. 2. bazı yerlerde
lamak, sızlamak. Yeziı,; vaazcısı. * nêzike wek axund
axa Afn ağa. /_jın A'A. ağa karısı./- 11 Af dibim Aıv. nerdeyse 'axund'gibi oluyo¬
ağalık. /_ yane rgp. rgd ağa gibi, ağavari. rum.
/- yi Af. ağalık statüsü. axur A'. m hayvan ahin.
axafl/m Lng. (dtoxêve, biaxêve an baxêve) axurk A'. tatarcık, zoo. Phlebotomus. An
1. konuşmak, lakırdı etmek. 2. Af söylev, kelmêş, pingok.
nutuk verme. * pev re axaf tın Aıv. birbi¬ axûş A'. An hembêz.
riyle konuşmak. * axaf tmek dûr û drêj ay! B. ay! acı bağırış. * ay ay! ay ay!.
Aıv. upuzun bir konuşma. aya rgp. S. acaba, meğer.
axayok Af akbabanın küçüğü bir kuş. ayar Af deri. An çerm. /_ kırın L deri ka¬
axaz A'. 1. figan, feryat. 2. bir işe başlama. plamak. /_ şirk A'A oğlak derisinden tu¬
/_ kırın Lh çağırmak, vaaz etmek. lum. An kedık.
axbandir A'. n pişirilerek yenen bir bitki. ayarxav A'A. rgd dabaksız deri.
Urfa Siverek havalisinde bilinen bu bitki ayende rgdP. gelecek, istikbal, »nıfşeay-
isminin türkçesini bulamadık. ende Aıv. gelecek nesil.
axçik A'. m kız çocuk (Ermenice). ayet N.A Kur'anin bölümleri, ayet.
axeban A'A. toprak çatı. -ayeti x Türkçede lık, lik, lük vs. ekleri
axeki A'. haki rengi. verir. Mesela : kêmayeti, mıroveyeti gi¬
axêz kınn Lh (axêz dike, axêz ke) defet¬ bi.
mek, kovmak. ayıl rgd A'. mücrim, katil. /_ bûn L katil¬
axu- l rgd A son, netice, akibet. * axir û lik.
39
balişne A'. m 1. küçük yastık (işlemeli). 2. 2. tesir, etki. * güle bandûri wi nake Avv.
kapı ve pencerelerin üst tarafına atılan ona kurşun tesir etmiyor.
kalas. bane l Af koyunların ilkbahar otlağı. * Ba-
balkêş rgd cazip, dikkat çekici. neya Ezizan ATıBohtanh bir aşiretin ilk¬
balkon Af m Fr. pencerelerin dıştan baharda kaldığı yer.
uzantılı kısmı. An telar. bane 2 A'. mandra. /-dar Afc mandracı.
balnekêş rgd ilgisiz, cazip olmayan. /_iAf banegeh Afc 1. satıh, yüz. 2. özel kısım.
ilgisizlik. banek Af m alışkanlık, adet.
balo Af Gr. danslı gece toplantısı. baneşan Af Grm. ünlem, nida. An hodeng,
balolk Af sandviç. mşkok.
balon Af Fr. balon. banê çav A'A. ant gözün üst kapağı.
balor Af m 1. tomar, yanı dürülerek boru banê dev A'A. ant üst damak.
biçimi verilmiş kağıt, karton deri vs. 2. Af bang l N. m ses, çağırma. /_ kınn L
merdane. /_ kırm Lh tomar yapmak. çağırmak, seslenmek.
balore Afi. misal. 2. ezber şeklinde hikaye bang 2 A'. ezan. /_bêj Afx müezzin, ezan
söyler gibi anlatma. 3. müzikte konuşur okuyan./_dan L ezan okumak. * bang û
gibi okunan türkü, güfte veya makam. 4. sela Aıv. ezan ve çağrış için, pekiştirmedir.
ingilizcede recitative. bangehûrk AfAnnûtdc.
balûg Af siğil An balûr. banger A'. luğ. /_itk Af mini luğ.
balûke A'. An balûg bangeşe Af propaganda.
balûle AfAnsami. bangewaz Af imdat, yardım talebi, çağn.
balûpal rgd gövdeli, geniş, engin. * bı ba- banghmdêran A'A ilan etme.
lûpal bûn Avv. bedenen genişlemek, bangin rgd çığırtkan.
büyümek. bangker Afnx çağıncı, müezzin, tellal.
balûr Af An. balûg. bangûş Af damlan luğlayan kişi, luğcu.
balyoz Af sefir, büyükelçi. /_xanc Nx. se¬ bani 1. Af yukan. bn ban. 2. Af yayla. An
faret, elçilik binası. bane. /_ ketin L çıkmak, yükselmek,
bam Af muz. çalgı sazlarında kalın tel. tırmanmak.
bambu Af sıcak ülkelerde yetişen boyu banije Af çatı katı, sundurma, ing. pent-
25.m kadar uzayan bir kamış cinsi. ing. house.
bamboo. banin ' Af. intibak, uyum.
bamê AfAnbamye. bani/n 2 Lng. (dıbane, bıbane) alışmak, uy¬
bamışt Af. tipi. An pûk. um sağlamak, intibak etmek.
bamıye (bamye) Af. bamya, bot Ilibiscus bank Af Fr. it. banka, /-geri Af. bankacılık,
esculentus. /-gir Aftbanker./_not A'A kağıt para. An.
ban l N.m taraça, dam, çatı. /-kulan Af banqc.
luğ. bn bangêr. bankut Af fol banger.
ban Af. üst, yukari. bano Af m. 1. bayan, hanım. 2. kral karısı,
ban 3 Af. ses, çağn. /_ kırm L çağırmak, kraliçe. An banû.
seslenmek. An bang. banok Af 1. çalar saat. 2. uyana.
banand/ın Lg (dıbanine, bıbanine) banoke Af. in balkon, teras.
alıştırmak. banqc Af banka, bn bank.
banbanke A'. firavun faresi, zoo. Hcrpe- bansaet A'A m 1. çalar saat. 2. duvar saati.
stes. banû . Af m 1. bayan, hanımefendi. 2. kra¬
band Af Fr. 1. kurdele, şerit. 2. teyp veya liçe. An bano.
video kasetleri. * gırtın bandê Aıv. banda banyo Af it banyo, hamam etme. bn be-
almak. rav, scrşuştuı.
bandev Af bir şeyin üst tarafından çıkış baperest rg. ' şehvetli.
ağzı. bapcrık Af 'Jebek. Ampirik, mınmınik.
bandêr Af luğ. bapêç A'. tipi. im bamışt, pûk.
bando N.İL bando. bapir N.ı,;ti. büyük baba, dede. /_an X.N.
bandor Af Anbandûr. dede, nine. 2. dedeler, atalar./-! gewreA7.
bandûr Af.1. egemenlik, hakimiyet, nüfuz. dede dedesi, ata. . .:.
43 barisfer
tapiri Af bir nar cinsi. barxane Avv. yük ve yükleme yeri. /_xane
bapb/ Af 1. rüzgar ölçer. 2. barometre. 3. Af ambar, depo, yükleme evi, yükleme
rüzgar pervanesi. yeri.
bapiva rgd tembel, pısırık, işsiz. bar 2 A'. bir halay cinsi
baq A'. m. buket, demet *baqagulan Avv. bar 3 Af 1. ingilizcede danslı, içkili veya
gül demetlleri. * baqa pusan Avv. kelime müzikli kahve. 2. kahvede veya evlerde
hazinesi. 2. soru demetleri, soru yağmu¬ özel içki büfesi veya köşesi
ru. -bar 4x Grm. sonektir. türkçede li, u, lu, lü
baq AfAnQeft gibi manalar verir, mesela : tawanbar,
baqand/m Lng.(dıbaqine,bibaqine)\.me- stembar gibi
lemek. 2. mınldamak, yüksek sesle gül¬ bar 5 Af kargo.
mek. baraj AfFr. baraj. An bend, benda avê.
baqbeqok A'. su üzerinde beliren ka¬ baran A'. m. yağmur. /_ barin Lnk.
barcıklar. yağmur yağmak. * baran hur hur dıba-
baqil lN.m bir fasulye cinsi, bakla. Aot Vi¬ re Avv. yağmuryavaş yavaş çiseliyor./_pa-
da faba. rêz A'. yağmurluk. /_piv A'A. yağmur
baqil 2 rgd akıllı, uslu. ölçer aleti, plüviyometre.
baqlewe A'. baklava tatlısı. barand/ın Lg (dtbarine, bıbarine)
bar A'. 1. yük. 2. mesuliyet, sorumluluk. yağdırmak. * ağır lê barandm Aıv. ateş
/_aş A'A. değirmen yükü. /_ besün Avv. yağdırmak, kurşun yağmuruna tutmak.
yük hazırlamak, yük bağlamak. /- bûn L baran! Af 1. yağmurluk. 2. bir halay cinsi
1. yüklenmek. 2. göç etmek, evce barbar rgd Gr. barbar, vahşi
taşınmaya hazır olmak. /_ dagırtın Avvi barbû Af iane, aidat An aidat
yükünü hazırlamak, yüklemeye hazırla¬ bare l Af m özne, konu. * di vê barê de rgp.
mak. /_ danin L yük indirmek, yük boş¬ bu konuda.
altmak, /-gıran Avv. mesuliyeti ağır, yükü bare 2 (bıhare) N. baharda ekilen bir cins
ağır. * bare gıran lı ser milê serok e Avv. yazlık buğday.
yükün sorumluluğu başkana ait * barê barebar bw. bn. burebur.
mal£ lı ser bıraye mezm e Avv. evin yükü bareg A'. 1. cephane. 2. tershane. An kar-
büyük kardeşin sırtındadır. /-gemi A'A. xana keştisazryê.
gemi yükü, kargo./_ger Af hamal/-gıra- baregeh Af karargah.
ni Af mesuliyet, sorumluluk. /_ gırcdan bareş A'. doğu rüzgan.
Avv. An bar besün. /-keş Af yük taşıyan, barê Af An bale.
nakliyeci. /- kêşan i. yük taşımak, trans- barfisk A'. ani dizin arka iç kısmı.
port /-kêşi Af transport, nakliyecilik. bargir A'. 1. beygir. 2. yük hayvaıu.
/-keşti Nh. An bargeml/- kırın Z, 1. yü¬ band Af An sar, serma.
klemek. 2. göç etmek. * kera xwe bar bank AfAnvarık.
kırm Avv. eşeğini yükledUer./_kışand/m barım barım A'A. uzun eşek oyunu. Bu
Lg yük çekmek, nakliyecilik yapmak. * 'bar h mın, bar h mm" deyişinden geliy¬
mala xwe bar kınn Avv. evlerini göç et¬ or.
mek için yüklediler. * malan bar ku- çû- banmte A'. tutu, rehin, ipotek anlamında
ne waran Avv. evlerini yükleyip yaylaya hukuku terim. An gerew.
göç ettüer./_nameAfnyük listesi, kargo, banst Af 1. yükseltme, kabartma 2.
fatura /_ pêçan L yük bağlamak, yükü¬ hacım.
nü sarmak. /_ rakırın i-1. yük Bari (Bari teaüah) AUahın bir ismi bn
kaldırmak. 2. sorumluluğun altından Xwedê.
çıkmak, /-sıvık Af rgd yükü hafif, mesu- barigeh Nx. L dünya, felek, alem. 2. dü¬
uyetsiz kişi * gnanıya bar Avv. yükün nya.
ağırlığı, sorumluluğun büyüğü. * konê tarik rgd S. Z. ince.
xwe bar kınn Avv. taşınmak için barikat Af Fr. barikat, engel. An asteng.
çadırlarını topladılar. * bar h serbêr e Avv. barin lN. yağmak.
yük üstüne yük veya üst üste sorumluluk. bari/n 2 Lnk. (dıbare, tubare) yağmak.
bar fi pı$ti Avv. yük ve sırt yükü * bar û barisfer N.Fr.Gr. ağır küre.
baro 44
baro A'. Fr.it bir bölgede avukatlar birliği. basqende Af 1. sap (alet vs.). 2. baston
barodan A'A. Lh koyunların kış bitimi gövdesi.
ağıldan çıkması, yayla öncesi bastan 1. A'. P. anane, eski zaman. 2. rgd
bars Nk. arının oğul vermesi, an oğunıA. kadim, antik. /_i rgd kadim, ananevi.
dan L oğul vermek. * barsê mêşan Avv. /_nas Af eski eserler uzmanı, arkeolog.
anoğulu. /_nasi Af arkeoloji.
barfi Af. m kule, sur, kale duvan, kale üze¬ bastiq Af peksimet.
rinde mazgallı siper. bastûn Af it baston, bn kopal.
barut A'. m. Gr. barut /-pejAVtt barutçu, basû Af çığ, kar dolgusu. An bakut, ber-
barut imal eden. * bina barûtê kete pozê fende, horyes.
sıvan Avv. sıvanın burnunu barut kokusu basur Af Bj. basur hastalığı, Bj. haemor-
bürüdü veya kavga için şrvan barut koku¬ rhoid. An bawesir.
su akü. basûre MAnsami.
barye A'. zil veya kamıştan yapılan hasır. baş rgd iyi, güzel, hoş. /_ bûn /-iyileşmek,
Barzan A'. Barzan, kuzey Irakta bir bölge iyi olmak. /-1A7. iyilik. /-kınn il iyileştir¬
ve bu bölgede Kürt bağımsızlık mücade¬ mek. * tu çawayi, başi ? nasılsın, iyimisin
lesi için yü^ülık bir savaş veren bir aşi¬ ?. * te baş ku Avv. iyi ettin. * baş binere,
ret. /~i rgd Barzanlı kimse veya Barzana baş guhdêre; Kurdıstan sotın! Avv. iyi
ait. bak iyi dinle; Kürdistanı yaktılar! * baş
Barzani Af. 1903 yılında Barzanda ko te ez şıyar kurun Avv. iyi ki beni uy¬
doğmuş ve iki şubat 1979 da Amerikanın ardın. /_ür rgd daha iyi, daha güzel.
başkenti Vaşingtonda "George town" ha- /-lirin rgd en iyi, en güzel * baş û qenc
stahanesinde vefat etmiş ve 59 sene Avv. iyi ve daha iyi anlamında pekiştirme.
aralıksız Osmanlıya, Türke, Aceme, Anrınd.
Araba ve emperyalizme karşı Kürt başevend Af kafiye.
bağımsızlık mücadelesi için amansız bir başok Af atmaca, şahin, sungur, doğan
savaş vermiş ve Kürt halkının mücadele kuşu. zoo. Falca An başûke.
ve yapı sembolü olmuş emsalsiz bir lider. başoke Af 1. doğan, atmaca. 2. çaylak, zoo.
Bazen " Mela Mıstefa" adıyla da anılır. Accipiter.
Barzani 1948 de iran'a karşı savaşta iken başqe rgd rgp. ayn, başka. An dm, di.
emperyalistlerin gadrine uğramış ve Ru- başûke Af şahin kuşu. zoa Falco peregri-
syaya geçmişti 1958 de tekrar Iraka dö¬ nus.
nerek ömrünün sonuna kadar başûr A'. rgd güney, güney yönü. /_i rgd
savaşmıştı. rgp. güneyli.
bas Af. bahs. /_ lunn L bahsetmek. An batan Af yokuş.
behs. batırsok A'. tarlalardaki korkuluk, bahçe
basark Af. soğutucu, air condition. An korkuluğu.
sarine batinok A'. gelincik, bot Papaver rhoeas.
basık Af sigara ağızlığı. Anbûkık.
basunbaz Af Mart'ın 25. gecesi. batman Af L bir cins kumaş. 2. Siirt'in pe¬
bask l Af An tirhewcar (hakan bölgesi). trol rafinerisi olan kazası. 3. 8 kg. lık
bask Af, ant kanat, kol. * per û basken ağırlık ölçüsü.
mm şıkıyan Aıv. kolum kanadım kınldı. batof Af Kürtlerin öküzlerinin sırtlarını
/-emele Af kulaç yüzmesi. An ajnê qu- temizlemekte kullandıktan bir bitki.
lancê. batrome Af ağaç aşısı, bh 1ÛL, lûl kırm.
*baskûqanat Avv. kol ve kanat batû Af ant testikl, daşak. An gun, hêhk.
basketbol A'. ing. basketbol. An goga sepe¬ Batûfa Af.1. güney Kürdistanda bir bölge.
te. 2. Barzaninin kazandığı önemli bir muha¬
baskêş Af mil, şaft mili (makine vs. için), bn. rebe yeri.
mıjan. Batûwan A'. Bohtanda bir aşiret.
baso rgd kaba, kaba oynaklık, * hırca ba- baûsk Af esneme. /_ anin Lnk esnemek.
so Avv. ayı tipi oynaklık. /- kısandın L esnemek. * w i baûska
batık Af su lülesi (çeşme vs. de). xwe ani bw. o esnedi. An bawişk.
45
tazar Af mi. pazar, alış veriş. 2. pazar ye¬ kum Avv. bedenle çevirmek, müstahkem
ri. 3. pazarlık. 4. pazar günü. * bazara kar hale getirmek.
A'A, iş piyasası. * bazara me ne wüo bû beden Af n ant vücut, gövde, beden.
Avv. pazarlığımız öyle değildi. /_ germ Af /-parezi A'A. kültürfizik, jimnastik, spor.
olgun piyasa, malda iyi sürüm hali./- kar /-parêzi kınn L spor yapmak. An laş.
rgd ticaretle uğraşan, tacir, /-kari Af 1. bedevv rgd güzel, muhteşem, şuh, yakışıldı.
ticaret, tacirlik. 2. ticaret muamelesi. /_ /_ bûn L güzel olmak, yakışıldı olmak. *
ker rgd 1. çok pazarlık eden kişi. 2. tica¬ keça bedew Avv. güzel kız. /_i A'. güzellik.
ret erbabı. /_i Af pazarlık. * bedewiya wê h ser keşi nine Aıv. onun
bazbend Nlvc 1. kola bağlanan muska. 2. (kadın) güzelliği hiç kimsede yok. /_
görevli kolluğu. kum L güzelleştirmek. * bedew û emdi
bazberz AfnAf yüksek atlama. Avv. güzel ve daha güzel şeklinde pekiştir¬
taze Af bn cav/. me. * bedew û hori Aıv. huri gibi güzel an¬
bazın Af. bilezik. lamında pekiştirme.
bazmd Af ant bilek, el bileği. * bazında bedexter rgd uğursuz.
dest A'A. el bileği. bedel l Af değer, kıymet *bedêlaxwe çıye
bazır Af küçük bir kuş. ko! Avv, kıymeti ne ki!
bazırgan Nx. tüccar, tacir. /_i Af tüc¬ bedêi 2 Af değiştirme, trampa, tayin. /-
carlık, ticaret. kum L değiştirmek. * dersdarê me be¬
-bazi x Grm sonektir. lik, hık gibi anlam¬ del kum dane cılıeki dm Avv. öğretme¬
lar verir, canbazi, rêbazi, şerbazi gibi. nimizi değiştirip başka yere tayın ettiler.
An baz. * cüen xwe bedel kırın Aıv. elbiselerini
bazor A'. n fırtına, sert rüzgar. An bahoz. değiştirmek. /_van Nx. çiftçiye molada
bazû Af ant pazı. yardım eden yamak. An berdêl, tırampc.
bazûke A'. bazuka, bir tanksavar silahı. bedgeh A'. çıkıntı. * bcdgcha guh A'A. ant
be l L 1. bûn' fiilinin şart ve istek kipi. * ko kulak çıkıntısı
êvar be! Aıv. akşam olursa. * sact çaran bedıland/m Lg (dıbeddine, bıbeddine) 1.
de h wê be Avv. saat dörtte orda ol. 2. değiştirmek, şeklini değiştirmek, dönüş¬
bum' fiilinin emir hali. * bıbe ! götür!. 3. türmek. 2. (memurlar için) tayın etmek.
Soranca da da *bi' edatıdır. An bedel.
be 2 B. 1. kuzu melemesi. 2. korku ifade Bedirxan A'. 1. Kürtlerde erkek ismi. 2.
eden ünlem. Bohtan emirlik hanedanlarından değerli
bebık Af m bebek. bir aile. Bunlardan Celadet A Bedirxan
bebu Af F. sıcak ülkelerde yaşryan benekli Xoybon örgütü ve hawar dergisinin ku¬
bir yırtıcı hayvan, zoo. Hyrax syriensis. rucusu ve Kürtçe Latin alfabesinin ba¬
bed basıdır. Dr. Kamuran A Bedirxan Paris
rgd çirkin, kötü. /_bext rgd bed¬ Sorbon üniversitesinde prof. hık yapar¬
baht, mutsuz, /-bextane rgp. ne yazık ki, ken bir yandan da çeşitli Kürtçe sözlük,
bedbahtça, mutsuzca. /_bexti Af mutsuz¬ gramer, ve kitaplar neşretmiş ve dilimize
luk, bedbahtlık, /-guman rgd şüpheci, bugünkü şekli vermişlerdir.
vesveseli, /-gumani Af şüphecilik. /_gu- bedid rgd açıkça. An pendi, aşikar, eşke-
mani kum L şüphe etmek, /-nav rgd re.
Nh kötü isim, kötü şöhret. /_nnad rgd A'. bedkar Af rgd kötü çalışan, kötü ameller
1. piç, soysuz. 2. melez, /-rewiştrgd kötü peşinde koşan kişi. -
karakterli, kötü huylu. /_tu rgd daha kö¬ bedl Af A 1. elbise, kostüm. 2. dolunay,
tü, /-tırin rgd en kötü, daha fazla kötü. ayın tam görünüşü. 3. değiştirme. An be¬
/_xûrgdkötü huylu./_xwazrgd kötülük del.
istiyen, şer istiyen. An xuab. bedrek i Afne fenalık, kötülük, kötü yüre¬
bedbin rgd kötümser, ing. pesimist. klilik.
bedel Nne. bedel, bir şeyin karşılığı. bedzman Af Anbedbêj
beden l N.m L.duvar. 2. siper. * bedena befr Af An beri.
Dıyarbekre Avv. Diyarbakır surları. /_ befrik Af kar küreği
kısandın Avv. beden (duvar) çekmek. /_ befş AfAnbevş.
47 bel
befşık A'. 1. küçük kirkit 2. ant el bileği behs Nne. A. bahis, haber, anlatma. /_
kemiği. An bevşık. kum L. bahsetmek. * behsa rojê kınn
beg Af n 1. bey 2. bay./_ayeti (bega) begıti) Avv. günden bahsetmek. * behsa şer kum
A'. beylik. Avv. harpten bahsetmek. * behs û xeber
beh Af, mahsul An dexl, zad. Avv. bahis ve haberler şeklinde pekiştir¬
behane Afne bahane, bn tafık. me.
beharat Af baharat behvan rgd. rgp. öyle, böyle, şöyle, (ekseri
behdıland/ın Lg (dıbehddine,bıbehdıline) 'filan' kelimesiyle beraber kullanılır). *
Anbetdandm. filan û behvan Avv. şöyle böyle veya şu
Behdinan AnBadinan. ya da bu.
behecok rgd kıskanç. /_i Afne kıskançlık. beıcand/m Lg (dıbetcme, bbeıane) 1
Andexes. kızdırmak, öfkelendirmek. 2.
behê Af ayva. bot Cydonia vulgaris An kıskandırmak.
bıhok. beıci/n Lng. (dıbeıce,bıbeıce)l. kızmak, öf¬
behır (behr)N.bnbeş. kelenmek. 2. kıskanmak.
behısi/n Lng.(dıbehıse,bıbehıse)tarlışmak., bej Afi. toprak, kara parçası. 2. rgd sussuz
bahse girmek. An gengeşL kara parçası, sulak olmayan arazi. * di bej
behıtand/m Lg (dıbehttine, bıbehttine) û behr û hewa de Aıv. yerde, denizde ve
şaşırtmak, sersemleştirmek. havada. * gıyaye bej Avv. su istemeyen sa¬
behıti/n Lng. (ddxhue, bıbehıte) 1. dece yağmur sulan ile beslenen ot. *
şaşırmak, sersem hale gelmek. 2. erimek. muovê bej Avv. argoda medeni olmasını
An helandın. hêlin. becerememiş kaba insan,
behi/n Lng. (dıbehe, btbehe) sıçramak. bejavi (BsffBavi) rgd hem karada ve hemde
behit rgd A acaip, tuhaf. 2. mucize. * be- suda yaşryan veya giden canlı makina vs,
hit bûn Avv. mucize olmak. amfibi.
behiv Af/n badem, /-ter Af rgd çağla. An 1 Af 1. baklagiller. 2. sussuz
çexele. behiva kwir Af. taş bademi. * be- yer. 3. nizamsız asker. 4. milisler.
hiva talik Af acı badem, bot Amygdalus bejık 2 Af kıtır adlı bir salatalık. An küte.
amara. bejin Af An bejn.
behivok A'. Bj. bademcik. bejmbost rgd N. cüce, kısa boylu kimse.
behlûlk N. Bj. bn balûg. beji Af 1. kara parçası. 2. rgd sussuz ara¬
Behmen Af 1. Keyanilerin birinci krah. 2. ziye ait, yağmur suyuyla yetişen bitki.
Zerdüşti dininde bir melek. bejmêr rgd layık.
beho gAİt bu nedenle, bundan ötürü. bejn Af anL boy, pos. * bejn û bal Avv. boy
behr AN. m deniz. * Behra Spi A'A. akde- pos. * bı bejn û bal Avv. boylu poslu ve gü¬
niz. * Behra Reş A'A. karadeniz. * Behra zel vücudu olan kimse. * bejna lıhevhali
Vanê A'A. Van gölü. * behr bı devê se û xwin şirin Avv. birbirlerine uygun or-
nevri nabe Avv. deniz it salyası ile bulaşık ganlanyia sevimli ve tatlı kanlı, /-bıhnd
olmaz. An derya rgd uzun (yüksek) boylu/- dan L boy
Behram A'. 1. İran'da kurulan Sasani vermek, /-drêj rgd uzun boylu, /-kın
devleti krallarından biri. 2. eski İran di¬ rgd kısa boylu. /_zuav rgd ince boylu,
ninde bir melek ismi. 3. Mars yıldızı. narin, güzel endamlı.
behre rgd parça, /-behre rgd parça par¬ bekçi Af bekçi. An notırvan.
ça . * behre behre top dike Avv. parça par¬ bekre Af. kil, balçık.
ça (tümüyle) topluyor. * behreki ve rgp. Bektaşi Af Haci Bektaşiye bağlı bir tari¬
bir yandan (meyva toplarken veya ekin bi¬ kat
çerken tek tek kesintisiz alıp toplamak). * bel L Af 1. kulaklan dik hayvan. An peL 2.
em behreki ve dıçının û dıçın Avv bu¬ suyun ince olarak akıntısı. /- kum L 1.
yandan biçip gidiyoruz. * wer behreki ve işemekte cücükten çıkan sidiğin şekli,
bixwe; tu çı dıbezi navinê Avv. şöyle bu¬ formu, suyun bu şekilde akması. 2. dik,
yandan ye; ne ortaya koşuyorsun. diklik şekillerle görünmek. 3. göz dik¬
behremend A'. rgd. ortak, şerik. An. beş- mek. 4. argoda sırıtma şekliyle görün¬
dar. mek. * çavê xwe bel kınn Avv. gözlerini
bel 48
dikmek. *nuşkxwe di nav zeviyê de bel karın olduğu arazi * hızına belek Avv. ala¬
kınye maye Avv. fare tarlada dikilip dur¬ ca keçi. * qinka belek Af ala karga
muş. * nızani xwe veşêri, bel bûye belek A'. ant baldır, baldır eti.
sekıniye Avv. gizlenmesini bilmiyor, sırıtıp belek 3 A'. An mêkok.
duruyor. * ava kanıya wer zuav bel dike belek Af karaca, zoa Capreolus capreo-
Avv. çeşme incecik akıyor. Ius.
bel 2 A'. sürü (koyun ve keçi için), bn Bur. belek s Af bir cins battaniye, kilim.
bela Afne m A bela, kaza, içinden Belekan Af Siirtte bir aşiret.
çıkılması güç durum. /_ ditin L. bela gör¬ beıekbudın A'. rgd 1. çok renkli bir elbise,
mek, belaya uğramak. /_ denostm L be¬ bu tür kuş veya hayvan. 2. rgd kızıl renk.
la çıkarmak. /_fuoş A'. rgd belalı, bela belekpcç A'A. ayakkabı üzerine ayağa giyi¬
satan, kendisinden zarar gelen, /-ger rgd. len tozluk. An saq.
bela arayan. /_ gerin L.bela aramak, beleni Af S. sandal, kayık. An kelek.
/-keş Af çok bela gören, belaya uğrayan. beleme N. AnbendsanıL
/-zade Af belaya uğrayan kimse. bn. ka- belender Af mültezim, kesenekçi, kesim¬
resat ci.
belalizk Af çöl zambağı, çöl nergizi. An be- belengaz rgd fakir, zavallı, mutsuz./- bûn
laziz. L fakirleşmek. /_i Af fakirlik, zavallılık.
belalûk Af meyvesi sedir ağacı meyvesine /_ kum L fakirleştirmek. * belengaz û
benzer bir ağaç. An helhelûk. geda Avv. fakir ve sefil anlamında pekiş¬
belam rgp. S. fakat, amma. tirme. * belengaz û nezan Aıv. zavallı ve
belani Afne müsbet, pozitif. An ereni. cahil.
belaş rgd beleş, parasız, bedeva. belesan Af pelesenk ağacı, bot Xylobal-
belav Af L parçalanma, bölünme, samum.
dağılma, yayma /_ bûn L bölünmek, belê rgp. evet. An ere.
ayrılmak dağılmak. * em Kurd zû jı hev belen Afne S. söz, vaat.
belav dibin Avv. biz Kürtler çabuk birbi¬ belg Af m. yaprak (ağaç veya /cağa).* belge
rimizden ayrılıyoruz. /_ kum L bölmek, darê Avv. ağaç yaprağı. * belgê tıtûne Avv.
ayırmak, dağıtmak. * nan belav kum Avv. tütün yaprağı veya sigara kağıdı yaprağı.
ekmek dağıtmak. * xeber belav kum Aıv. * belg weşandm L yaprak dökümü. An
haber yaymak. pelg.
belavok Af broşür, risale, küçük kitap, >il- belge Af belge, delil.
diri. belgıh Af m. elbise, kostüm.
belawela rgd darmadağınık. /_ bûn L belgin rgd yapraklı, yaprak gibi ince. *
darmadağın olmak, dağılmak./- kınn L gula belgin bw. bol yapraklı gül.
darmadağınık etmek, serpiştirmek, behfand/ın Lng. (dıbelıfine, bıbelıfine)
dağıtmak. blöf yapmak.
belaziz N. yabani sünbül. An belalizk. belik Af. ant cücük, çocuk penisi. * belıke
belbelitanık Af kelebek. An pirık, gewriyê Af. ant gırtlaktaki küçük dü. *
fırfırok. belıke zunan A'A. ant gırtlaktaki küçük
belbû/n Lnk. (bel dibe, bel be) 1. çiçek aç¬ dil. An gelalûç.
mak, çiçeğin kendi kendine açılması 2. belim Af pirinç sapı.
yeşermek (bitki, ot vs.). belindir Af Anberdil.
belcim Af ağaç yaprağı. behq Afne fışkırma. .
Beiçiki rgd Belçikalı. behqand/ın Lg (dibehqine, bûxhqine)
beleban rgd afacan. fışkırtmak.
belediye N.A belediye. An şaredari. behqi/n Lng. 1. fışkırmak. 2. sivrice dikil¬
belefue Af Bj. amel olmak (hayvanlar için). mek. * çavê xwe behqandm Avv. gözlerini
Anvunk. dikmek.
belek l rgd alaca, siyah beyaz. /_ bûn L behşand/ın Lg (dıbelışine, bıbelışine) tah¬
alacalaşmak. /_i Af alacalık. * belek! ket rik etmek, karışmak. An peuşandın.
erdê Avv. karların erimeye başlaması, ka¬ behyand/ın Lg (dtbelıyine, bıbelıyine) 1.
ranın görünmesi. /Jberf i Af, parça parça sağlamlaştırmak. 2. teyit etmek.
49 bendsami
benefş Af m menekşe, bot Viola odorata. beqbeqok A'. 1. su kabarciklan. 2. rgd ka-
benefşi (benefşin) rgd 1. menekşe rengi, barcıklı.
mor. 2. Af menekşegiller. * benefşi seg beqbeqû B. vakvak, ördek sesi.
A'A. yabani menekşe, bot Viola canına. beqel AfAnbeqaL
beng A'. 1. uyuşturucu bir ot, haşhaş gibi beqem l Af çabuk solan bir boya ile boy¬
içilir. 2. baa yerlerde haşhaş. /_kêş A'. anmış şey.
haşhaş tiryakisi, /-kêşan L haşhaş çek¬ beqem Af bakam ağacı, bot Haematox-
mek. An bene ylon campechianum.
beng Af 1. görüntü, forum, durum. 2. aşık beqik Af. ant göbek bağı. An navık.
olan. 3. çılgın. /_i rgd formunda kimse. 2. beqik A'. su veya sıvı maddelerde üste
aşık olan kimse, /-in rgd aşık, negatif çıkan kabarcıklar.
manada çılgın. * h benga h rojê dinerim beqıtand/ın Lg (dıbeqıtine,bıbeqttini) par-
Avv. aşkımdan güneşi seyrediyorum. maklanm kıkırdamak.
beng Af 1. banotu. bot Hyoscyamus ni- beqlewa Af baklava.
ger. 2. banağacı. ber l Af 1. kilim. 2. Af. hah kilim vs.veya ku¬
bengz Af renk.Angwin,reng. maş işlerinde uzunlamasına her dilim. *
bengzenk Af Anbenzenk. aslıre me sê beri ye Avv. kilimimiz üç di¬
benık l Af ekseri pamuk olmayan şeyler¬ limlidir, bn tej.
den ip, sicim. * bemkê basûrê A'A. An ber 2 N. S. taş. /Jbu Af. taş kesen kimse, ta¬
bendsami, ben, bendik. şçı. * ber h seri, yan ser h beri, wê her
benık 2 Af evlek. An gûri. seri bışket Aıv. ha kafa taşa, ha taş kafaya,
ben! Af ipliğe dizilerek üzüm veya dut kırılacak yine kafa anlamında atasözü.
şırasından yapılan bulamaca batırılan ce¬ Ankevu.
viz veya badem içi gibi şeylerden yapılan ber 3 Af n gelir, istimlak.
sucuk. An meşlûr, meşlûl, gelbaze. ber 4 Af döl, meyve, mahsul, ürün. /_ hıla-
benir Af An bendsami nin Lg ürün kaldırmak, hasat etmek. *
benişt A'. n 1. sakız, çiklet 2. zamk. /_ok isal daran xwaş ber gırlıye Avv. bu yü
Af rgd zamk veren bitkiler, zamkh./_cûn ağaçlar çok iyi meyve tutmuşlar. * man¬
Avv. sakız çiğnemek. * beniştê daran Af. ga isal ji ber negut Aıv. inek bu yü da döl
kedi balı, ağaç sakızı. * beniştê kelengê tutmadı. * ber jı ber ketm Avv. döl veya
Af kenger sakızı. + beniştê qizbanê Af yavru düşürmek. * berê daran Avv. ağaç
sakız ağacından çıkan şire. * beniştê ta¬ meyveleri. * berê havinê bavêje kulinê
liye Af sütleğen otundan elde edilen Aıv. sakla samanı gelir zamanı anlamında
sakız. atasözü.
benk AfAnqizban. ber s x Grm sonektir. iş veya meslek
benkulave A'. An bendsami tanımını yapar, rêncber, rêber gibi.
benqe Af An bank. ber x Grm önektir, bir fiil veya oluşumu
benz Af An bengz. tanımlar, berketın, beravıtın, berçûn.
benzenk Afbahann ilk çıkan çiçeklerden gibi-
bir cins. Nevroz çiçeği, çiğdem, bot Col- ber rgd enli, geniş. * odê mm çar me-
chicum autumnale. tran ber e Avv. odam dört metre geniştir.
benzin Af Fr. benzin. * çar metre ber û sê metre drêj Avv. dört
beok rgd pis, kirli. metre geniş üç metre uzun.
beq A'. n kurbağa. * beqi dara A'A. yeşil ber 8 rgd rgp. N. ön, ön cephe, yan, nezd. *
kurbağa zoa Hyla arborea. * beqi fuok ber ağır Avv. ocak başı. * ber bayi ketm
A'A. uçan kurbağa. * beqi gerehılgu A'A. Avv. (birinin) keyfine göre hareket etmek.
S. ingilizcede nurse f rog. * beqi qoç Afn * ber bı- rgp. karşı, karşısında. * ber bı jêr
boynuzlu kurbağa, ingilizcede homed to- bûn Avv. aşağıya doğru yönelmek. ber bı
ad. * beqi şaxedar A'A. An beqi qoç. jêr çûn Aıvi aşağıya doğru yönelerek yü¬
beqê daran Af ağaç kurbağası, zoa Hyla rümek, gitmek. * ber bı jêr kum Avvi yö¬
arborea. nünü aşağı çevirmek, alt tarafa
beqal A N bakkal. /_i Af bakallık. /_i yöneltmek. * ber bı _ ve rgp. doğru, istik¬
kırm Avv. bakallık etmek. ametinde. * ber bı zevıye ve çû Avv. tarlaya
51 berbata
doğru gitti. * ber _ çûn Avvi düşmek, boş¬ beraş A'. değirmen taşı.
almak. * zaro jı ber çûn Avv. çocuk düşür¬ beraşo A'. yıkanma. An. berav.
mek. * berê xwe dan Aıvi bakmak, berat A. N. şabanın 15. gecesi. 2. beraat,,
yönünü çevirerek bakmak. *jı ber ko rgp. mahkemede kazanma.
çünkü, gerçi. * ber _ re rgp. önünden. * berate l A'. 1. leş. 2. nişan, işaret. * kum be-
em ber gund re halın Avv. biz köyün rate Aıv. leş haline getirmek.
önünden geldik. * ber çem re Avv. nehir berate 2 A'. kan hakkı. * bê ser û berate çû
boyunca, nehir önünden. * ber _ de rgp. Avv. ne şehit ne gazi, boş yoluna gitti bizim
önünde, bir şeyin tesiri önünde. * ber niyazi.
nexwaşiyê de Avv. hastalıkta, hastalık tesi¬ berav A'. 1. çamaşır yıkama günü. 2. su
ri altında. * ber ber de Avv. yük altında. * çimme, çamaşır yıkama. * iro berava me
ber muine de Avv. ölümün eşiğinde. *çûn ye bw. bugün çamaşır günümüzdür. /_
ber agıre yeki Avv. kız istemeye giderken danin bw. çamaşır yıkamak için kazan¬
böyle denir. * kınn ber L önüne koy¬ ları kurmak, bn. serşuştın.
mak. * kêr kırm ber xwe Aıv. beline (önü¬ beravt/ın Lnk (berdavê, berbavê) yavru
ne) bıçak koymak. * pez kum ber sıvan düşürmek, zamanından önce doğurmak.
Aıv. davarları çobanın önüne kattılar bera/. Afn yabani domuz. *beraziavi Nh
(koydular). kobaya benzer bir kemirgen, zoa Capy-
ber9 Af ant meme. * navber Af/ı ant iki bara. * berazi derya A'A. 1. yunus balığı.
meme arası. An memık, çıçık, gan. 2. domuz balığı, zoa Phocaena commu-
ber l0 Af Kürtlerde otuz adetlik bir sayı öl¬ nis. * berazi efriqi Af Afrika domuzu.
çüsü. zoo. Phacochoerus aethiopicus. * bera¬
bera rgp. olsun!. An bda. zi gine A'A An kiroşki hindi. * berazi
beraber rgp. P. beraber. kovi Nh yaban domuzu.
berada/n Lh (bera dıde, bera de) kurşun Bcrazan Af Rojkan ve Aşitan aşiretlerin¬
sıkmak. * bera hev û du dan Avv. biribiri- den iki ayn kabile.
ne saldırmak, birbirlerine hücum etmek, beraze Af. 1. değirmen taşının dönmesini
birbirine silahla ateş etmek. sağlamak için alt taşın altına konulan tah¬
berafi Nne. m müzakere. ta pervaneler. 2. manivela. An gıraste.
beraf l/m Lg (ddxrêfe, biberêfe) hafiflet¬ berba Af harman savurma, rüzgarlama. 2.
mek. çürük taneler, /-yi Af. havayi, boşuna.
beragi Af rgd turfanda. berbad rgd berbat.
beramber rgp. 1. karşı, karşıt, karşılık. 2. berbajar A'A n banliyö, dış mahalle.
rgd denk. /_ bûn L eşit olmak. * herkesi berban Af termin, taksit. 2. ön yargı.
yek gut û beramberi hev bûn Aıv. herkes berbaner rgd ön yargılı.
birer tane alıp denkleştiler. /_i Af muha¬ berbang Af 1. gün doğuşunda gök renkle¬
lefet, karşıt * ezberamberıya falan keşi ri. 2. şafak. 3. Ramazanda sahur vakti.
nakım Avv. falan kese karşı gelmiyorum, berbanık Af 1. kapı önünde üzerine otur¬
yani muhalefet etmiyorum. /_ kınn Aıv. mak için yapılan seki. 2. teras, taraça, se¬
karşılaştırmak L denkleştirmek. * her ki.
yeki yek dan û beramberi hev kınn Avv. berbar Nh 1. taşıyıcı, hammal. 2. sorum¬
herbirine birer verip denkleştirdik. /_ luluk, yük. 3. yük altına gelme çağma gi¬
mani. beraber kalmak, eşit kalmak. /_li ren hayvan. * xwe dan berbarc Avv.
Af eşitlik, beraberlik. yardım etmek, bir şeyde sorumluluk
beran Af. n koç. /_ berdan L koç katımı. altına girmek. * wi xwe da berbarc mın
beranek A'. 1. baş parmak. 2. inç, 2.540 Avv. o bana yardım etti, veya o, sorumlu¬
cm. uzunluğunda bir uzunluk ölçüsü. * luğuma ortak oldu. /_ bûn L yük çağına
tüıya beraneke Afn baş parmak. gelmek. /_i Af hayvanlarda yük taşıma
beranin l Af hayal gücü, düşünme. çağma gelişi.
berani/n 2 Lng. (ber tine, ber bine) hayalla- berbar 2 rgd eşit.
mak, düşünmek. berbaran Af yağmurluk şemsiyesi.
berari N.rnparayardunı (halkın hazineye berbat rgdberbat,çpkkötü./_bûnZ-pis-
veyakamuyayapttğıyardana da denir). lenmek, berbat olmak./_l Af berbat olma
berbaz 52
recesinde olan. * berkela ber ddê wi bw. beroş Af m kulplu tencere, bakır kova
yüreği boğazına kadar gelmiş anlamında berpaş rgd rgp. L ters yüz. 2. geriye yöne¬
deyim. lik, bn. berewpaş.
berkele Af. rgd. üç yaşında manda düvesi. berpeyi Af m tepki, reaksiyon.
berkeş A'. büyük bakır tepsi. An. sini berpê A'. 1. oluşma, meydana gelme. 2.
berkeşok A'. küçük bakır tepsi. ayakaltı, artık olan şey. * di axaftina w!
berket/m Lg (berdıkeve, berkeve) birine de tevlıhevıyek mezm berpê bû Avv.
bir şeye acımak, kıymak, onu korumak, onun konuşmasında büyük bir karışıklık
müsamaha etmek, kayırmak. * ez pır h meydana gekü/veya oluştu. * ew lev-ta-
ber kedê xwe dıkevun Avv. ben emeğime lên me h ber pê mane Avv. o eşyalarımız
çok acıyorum. * bernakevi û belav dike ayaklar altında kalmış. * berpeyi xwe
Avv. o hiç acımadan dağıtıyor. bibine Avv. ayağının önünü görl
berketi rgd önemli, saygıdeğer, değerli. * berpêk Af engel. An asteng.
nevalen berketi Avv. değerli arkadaşlar! berpeş l rgp. takdim. /- kum L takdim
berkêr Afrgdkesimhayvam./_bûnLke- etmmek.
sime gelmek. berpêş rgp. ileriye yönelik. An berewpêş.
berkeşan Af üretim. * hêzên berkêşanê berpırs Af dikkate değer gözlem.
Avv. üretim güçleri. berpusıyar A'. sorumlu, mesul. /_i Af sor¬
berkeşand/ın Lg (berdıkeşine, herkesine) umluluk, mesuliyet.
üretmek. berq Af An. buq, brûsk.
berkêşk Af çekmece. /-kıteb A'A. kitaplık. berqef l Af dağ oyuklan.
berkoş A'. önlük. An pcştemaL berqef 2 Af yük için hayvanların sırtına
berkurk Af ant kursak. * kevokc bcrkur- atılan çul.
kaxwe dagut Aıv. güvercin kursağını dol¬ berqut Af. n büfe. ing. snack.
durdu. berran (berranjNh ant kasık. An pızL
berlêker A'. Grm ful öneki. An peşdank, bemzde A'. dağlarda kar veya soğuk için
xurdepêş. siper yeri.
bermaki A'. emen yavru, ana kuzusu. berrûmet (Aer rûmet) Nh ant burun yan¬
bermal Af 1. sofa, salon. 2. seccade. /_i A'. larından ağız dış kısmına uzanan ve yana¬
ev kadım, evde hizmet gören kadın. ldan ayıran çizgiler.
bermax Af sigara kağıdı. bersef Af evlerde salon kısmı, hol.
bermax Af tavan. bersêl Af 1. sac ekmeği pişiren kadın. Z
bermayi rgd artık, geriye kalan. sacda yeni çıkan ekmek.
bermej Af rgd süt emen çocuk, süt ço¬ bersiv Af cevap. /_ dan L cevap vermek.
cuğu. /_ gırtın L cevap almak. /_ hatın L ce¬
bennılk Af boyundurukta öküzlerin boy¬ vap gelmek. /_ kırm L cevaplamak. * ez
nunu ağntmasm diye o kısma konan yu¬ hevıya bersiva te me Avv. cevabını be¬
muşak parça veya keçe. kliyorum. * çend car e dıpırsım tu ber¬
bername Af m program. *bernameyişe- siv nadê Avv. kaç kezdir soruyorum cevap
va Newrozê Avv. Newroz gecesi programı. vermiyorsun. * bersiva nameya wan
bernamzed A'. aday adayı. halın Avv. mektuplarının cevaplan geldi¬
bernav Afn Uk ad, göbek adı. ler.
berncxûn rgd ters üstü, bir karavana bersojk N.Bj. mide ekşimesi.
veya kazanm yüz üstü konması hail /_ bersork Af şakrak kuşu. zoa Pyrrhula
bûn L ters üstü dönmek, yüz üstü dön¬ pjTrhula.
mek. /_ kum L ters döndürmek (cansız bersto Afyaka
şeyler için). * legan bernexûn danln L bersflc Af sanık.
karavanayı tersüstü indirmek. bertav Af güneş şemsiyesi.
bermxûn Af Art bemexûn, nixûn. bertelef Aftelef olmak. /-bûn /.telef ol¬
beroj A'. 1. güneşe karşı olan yer. Ekseri mak.
soğuk havalarda güneşlenmek için gü¬ berteref rgd safdışı./- bûn /.saf dışı ol¬
neşli sıcak, kuytu yerler için bu tabir söy¬ mak. /_ kuın i. saf dışı etmek.
lenir. 2. güneş alan yamaçlar. berterker Af Grm. bn xurdel
berül 56
bertil Afi. rüşvet 2. kan parası. 3. zimmet. jı bo kêr e Avv. erkek kuzu bıçak içindir.
/_ guüni. 1. rüşvet almak. 2. kan parası Kürt mücahitlerine atfedilen bir deyim.
almak. * bertila xwe zevıyek gırtın Avv. * berxikê mm! Avv. kuzum, yavrucuğum1-
kan parası olarak bir tarla aldılar. * bertil 1-vanNx. kuzu çobanı./- zayin L kuzu¬
bera (kevıra) nerm dike Avv. tazminat ların doğumu, /-zayinan A'A. kuzu
(ödemek) taşlan yumuşatır. *bertil ûtac doğma mevsimi.
Avv. cerime ve vergi veya haraç şeklinde benak B. kuzum, tonton. * benoka mm
pekiştirme. Avv. kuzucuğum, yavrucuğum!.
bertûrk Afoni. An geprûg. ber xıst/m 1 Lg (ber dae, berxe)!. öne sür¬
berû Af meşe palamudu, peht berûyê mek, ilan etmek, birine bir şeyi öğren¬
malan (berüyi şink) Nh yenen (tatlı) pa¬ meye alıştırmak. 2. önünden çekmek,
lamut *berûyê pezan (berûyê talıkjyen- altından çekmek. * leqebê mm u ber xel-
miyen (aconsı) palamut. kê xistine^dl herkes h mm dike xû Avv.
berûk l Af 1. yüz peçesi. 2. karasabanda lakabımı halka yaymışlar artık herkes
boyunduruğa takılan tahta kanca, bn beni alaya alıyor. * stûn jı ber tavanê
qartibebg. xistin Avv. sütunu tavamn altından çekti¬
berûk 2N.anL gırtlak. ler.
bervaji A'. rgd karşı, karşıt, ters taraf. * berxısı/ın 2 Lg (ber dae, ber bvce) bir şeye
bervaji vê yekê Avv. buna karşılık, buna alıştırmak. * reya xirab ber xistin Avv. kö¬
karşı. An dıjraber, vajL tü yola alıştırmak.
bervaku/ın Lh(bervedıke,berveke) dikiş bemsti A'A. önerme, öneri, teklif. 2.
veya örgüde kenarlan katlamak, katlaya¬ öğretme, alıştırma. * te ew gotma
rak dikmek. benasti ye êdi bir nake! Avv. sen onu, o
bervale rgd zavallı, sefil. söze alıştırdın artık o unutmaz ki!.
bervanek N. deride kenar kısımlan. berxudar Af B. teşekkür ifade eden bir
bervekui rgd önü açık, ferah. ünlem.
bervê Af_e, -a, yönelme./- bûn L yönel¬ beraurıni A'. kaymtı, açlık gidermeye ya¬
mek. /_ bûyi rgd yönelik. /- kum L yö¬ rar hafif yiyecek.
neltmek. bcrxwarl Af rgd tüketici.
bervedınn A'. avukat. An parêzger. berxwedan l Af L dayanma, direnme, mu¬
berwank Af An peşmal. kavemet ve bu fiiller. /_i Af dirençlik,
berwar Af m 1. yamaç, meyiL 2. tarih. * mukavemet hali. * di benrara berxwa-
berwari çiyê de Avv. dağın yamacında. /- dana şoreşa Barzani de Aıv. Barzani ih¬
bûn L yokuşa tınlanmak. /_i Af yokuş- tilali direniş yıllarında.
luk, meyillik. /_ kum L yokuşajsürmek. berxweda/n Lng. (bemve dıde, berxwe de)
ditarwaral987.andeAvv.198 tarihin¬ dayanmak, direnmek, tahammül etmek,
de. mukavemet etmek.
Benvari Af güney Kürdistanda bir bölge berxweketin l Nh utanma, hicap duyma
ve aşiret. ar. * ez pu ber xwe ketim ko mm arl-
benvec Af bir cins tüfek demiri. karıya te nekır. Avv. sana yardım edeme¬
berwesêl Af m ocak ateşliği. diğim için kendimden utanıyorum. * carê
bera A'. m kuzu. /_ avetın L kuzu düşür¬ rû gütme êdi ber xwe nakevın Aıv. bir
mek, koyunun erken doğumu. * bcrxbir defa yüz almışlar, artık utanmazlar ki. *
Avv. yazın gelmesi emaresi. /_ çêrandin ber xwe neketın Avvi arsız olmak,
Avv. kuzu otlatmak. * berxê beren A'A. ko¬ arsızlık.
çtuk kuzu. * berxê çê h ber kozê belu ye berxwekeı/ın 2 Lng. (berxwe dıkeve, benave
Avv. koç kuzu iken belli o\ur(yiğit çocuk¬ keve) utanmak, hicap duymak, kendine
ken belli olur). * berxê çirmaq N. yenmez acımak.
derecede çok zayıf eti olan kuzu. * berxê berxwesekini rgd kibar, ağır başh, kendi¬
şemze A'. şubatta doğan kuzu. /_ık A'. 1. ne bakma.
küçük kuzu, mecazi anlamda sevimli ço¬ berxwêr A'. çok büyük ve yekpare tarla.
cuklar için kullanılır. 2. negatif anlamda beryar Af rgd An buyar.
kurbanlık kuzu anlamı verir. * berxa nêr beryeki rgd özel, hususi.
57 betik
berz rgd L yüksek. 2. büyük, iri. * berz û beşti Afi. ırmaklara yakın çok taşlı yerler,
bala Avv. çok yüksek. * berz û bala bûn taşlık yer. 2. rgd bağlı, bağlanmış.
bw. çok yükselmek, /-yi Af yükseklik. An bestraw rgdS. bağlı.
bdınd. beş ' A'. m. 1. hisse, pay, kısım. 2. ilgi. /_dar
berzçh- Af krizalit devresini 17 yıl toprak Af rgd ortak, hissedar, /-dar bûn Avv. or¬
altında tamamlıyan bir çekirge ing. se- tak olmak, şerik olmak. /_dari Af L
venteen year locust katılım, ortaklık. 2. katılma, iştirak. * beşi
berze rgd kayıp./- bûn i. kaybolmak. /_ bırayeti Avv. kardeş payı. * beşdari üste¬
kınn L kaybetmek. An winda. ki bûn Avv. bir şeye ortak olmak, bir şeye
berzeling A'. lavanta çiçeği. ArtLavandu- iştirak etmek. /_ kum L paylara
la angustif olla. ayırmak, kısımlara bölmek.
berzewac Af, evlenme çağı. beş 2 Af rgd alnı beyaz olan hayvan. * he-
berzerine Af, m topaz, san yakut spa beş Avv. ahu beyaz at /_o B. alnı beyaz
berzık Af/nont göbekaltı. olana çağn.
berzln Af rgd binek çağına gelmiş tay. beşavend Afn kafiye. An kafiye.
bes A'. rgd pro.A yeter, kafi yeteri kadar, beşbır Af veraset, mirasçı, varis.
gereği kadar, sadece. /_ayi A'. yeterlik. /- beşeni rgd parçalı, bölünmüş.
bûn L yetmek, kafi gelmek, kafi olmak. beşer A'. A insan, beşer. /_ryet A Af in¬
* bes vê gotıne bıke! Avv. yeter konuştu- sanlık, beşeriyet
kıannL/_kum/.kesmek,durdurmak. * beşcderi Af gümrük vergisi.
dan bes kınn Avv. kestirmek, durdur¬ beşik Af an/. 1. alnın iki yanındaki boynuz
mak. * weki dm kes mmnl, yanê bes tu noktalan. 2. alın çatı, alnın çatısı. 3. alnın
dızani? Avv. bir sen biliyorsun yanı, başka ortasındaki beyaz kısım. * beşıka çepê Af
kimse bilmiyor mu?. * êdi kırına van ne sol boynuz yeri. * beşıka rastê Af ant sağ
bes e? Avv. bunların ettikleri artık yetmiy¬ boynuz yeri.
or mu?. * Bes e lo! Avv. yeter be! yetti artık beşışand/ın Lg (dıbeşışine, bıbeşışine) te¬
beL * bes e lê Avv. yeter be! (kadın için). * bessüm ettirmek.
bes ew kesana hatın Avv. sadece o kimse¬ beşışi/n Lnk (dıbeşışe, bıbeşışe) tebessüm
ler geldiler. etmek.
besh-e Af rgd koruk üzüm. An şdûr. beşineve L S. dağıtmak, taksim etmek, bö¬
besmele AfA besmele. lüştürmek.
best1 Af ilham. beşiş ro-' luıeDessim.
best 2 A'. S. bağ. An guê. *- ..Kalın direk, kiriş, kalas, mertek. An
beste Af /n beste (müzikal melodi). /..'-- ..e'ran.
Afc rgd bestekar. /_ kum L besteleu. *t A'. toy kuşu zoaOtis tarda. An çug.*
* nstın beste. An beste kırın. beta f ısf ısok A'A. bir cins turna.
bestek Af 1. balon, paket 2. parsel. An gû- beta Af Gr. radyoaktif cisimlerin ya-
ri. ydıklan üç isimden biri.
besteni A'. dondurma. /_fuoş Af dondur¬ betal rgd boş, geçersiz, işsiz. * zagonên
macı. kevn cdi betal bûn Avv. eski kanunlar
besterobar Afn cot nehir yatağı. artık geçersizdirler. * em betal m Avv. bo¬
bestenin Af kır yaşamını anlatan yazı. şuz, işsiziz. /_ bûn L işsiz kalmak, boş
Fransızcada idil. veya avare olmak. /_i Af işsizlik, avarelik,
beştik l N. dere kollan, özellikle bahar su¬ hiç bir şeye yaramazlık. /_ kum i. ilga et¬
larından meydana gelen küçük dere kol¬ mek, geçersiz kılmak, iptal etmek, lağv
lan. etmek.
beştik 2 Af suyun çekilmesi esnasında betan lAf. ant tendon, veter, kiriş, etin yen¬
meydana çıkan kumlu arazi mez elestiki kaslan.
best/ın L S. Z. (dıbestine, bdxstine) 1. betan 2 A'. n astar. /_ kum L astarlamak,
düğümlemek, bağlamak. 2. su veya yolun astarını değiştirmek.
önünü kesmek. 3. hayvanları bağlamak. betamye Af battaniye.
An gire. betar Af afet, heyula An beter, bêtar.
beştir Af dokuma kumaş. betik AfAnwelec
betdand/ın 58
betdand/m Lg (dtbetdine, btbetıline) yor¬ bext û Turazê xwe Avv. bahtına ve mu¬
mak, bitkin düşürmek. radına enşll * bext û text Avv. baht ve ma¬
betili/n Lng. (dıbetıle, btbeale) yorulmak, kam. * bext û wicdan Avv. bahtı ve
bitkin düşmek. vicdanı. /_ vrergerin Avv. bahtı dönmek,
betili rgd yorgun, bitkin. kaderi dönmek. * ketin bext Avv. birinin
belir rgd daha fazla, daha çok, beter. * bahtına girmek. * ez ketime bextê te tu
bıla betır bıbe Avv. daha beter olsun. mm bıbori Avv. bahtına sığınmışım beni
/-pêr rgp. üç gün önceki, üç gün evvelsi affet. * ketime bextê te û Xwedê Avv. Al¬
gün. /-perar rgp. üç sene önceki, üç sene larım huzurunda bahtına sığınmışım. *
evvelsi. An bıür. xwe avetın bextê yeki Avv. birinin bahtına
beti rgd ağır yürüyüşlü, hantal sığınmak.
betlane Af izin, tatil, boş vakit. Bextebaran A'A. 21 mayıs 21 Haziran ikiz¬
beton Af Fr. beton. ler burcu.
betran A'. rgd mağrur, kendini beğenmiş, bextewar rgd. ahde sadık, vicdan sahibi,
kendisini olduğundan fazla gösteren. vicdanlı. /_1 Af. vicdanlılık, ahde sadıklık.
bevil Af ant burun. An poz, kepi, dun. bextiyar 1. rgd bahtiyar, mesut. 2. Af
bevsê Af komşu. An hawsa, cinar, ciran. İran'da bir kabile, Kürt olduklan bilinir.
bevş AfAnbevşuU. /SN. bahtiyarlık.
bevşık 1 A'. 1. dokuma tezgahında mekiğin bextûr rgd An bextreş.
geçmesi için telleri açan tahta. 2. Af ant el bey l N. güve. zoo. Tinen pellionclla. An
veya ayak bileği. gazûz, cırcınk, mınk.
bevşık Af 1. hayvanlarda süt dişlerinden bey Afkapora,satış./_gırun.Lsatıştaka-
sonra çıkan dişler. 2. kesici dişler. An pora almak.
dıranen peşin. bey Af An beg.
bewr rgd Af S. yırtıcı./-! beyan Avv. yabani beyaban Af m. rgd 1. çöl, ıssız, tenha. 2. Af
yırtıcı hayvanlar. An dirinde. sahara.
bewreşink N. S. Bj. bir cilt hastalığı. beyan Af A beyan, açıklama. /_ kırm L
bewş Af An bevş. açıklamak.
bexçe AfAnbaxçe. beyanat N.A beyanat.
bexdenûs Af bn meydenoz. beyanı Af. m rgp. sabah, sabah vakti, sa¬
bexş A'. banş, sunma./- bûn L ödüllendi¬ bahleyin, /-yan rgp. sabahlan, sabahley¬
rilmek, bağışlanmak. /_ kırm L ödüllen¬ in.
dirmek, bağışlamak. beyanname Af beyanname.
bexşi/n Lg (dibexşe, btbexşine) bağışlamak, beyar Af 1. ekilmemiş arazi, bakir arazi. 2.
bahşetmet. 2. rgd müsamahalı, fundalık.
bağışlayıcı. beyat 1. rgd bayat. 2. N. bir müzik çeşidi. *
bexşiş Af bahşiş, ödül. beyati isfehani, beyati Kurdi. vs.
bexşişand/m Lg (dibexşine, bûxxsişine) beyaz rgdAbn spi.
bahşetmek, ödüllendirmek. An bexş beybûn Af m papatya, san papatya bol
kuın. Anthemis nobilis.
bext Af baht, talih, ikbal, şans, erdem, yüz beyhude rgd beyhude, faydasız, boşubo-
akı. /_çak rgd bn bexlçê. /_çê rgd talihli, şuna.
bahti güzel. /_ dan L affetmek, /-dar beyi Af bitkiler için sararmak (susuzluktan
rgd mesut * bextê qebrax Avv. kalleş baht, vs.). * gıya beyi bûn Avv. otlar sarardı, veya
kötü talih. /_reş rgd bedbaht, bahtı kara sarararak kurudu.
/_reşi Af bedbahtlık. * bêbext rgd kalleş, beyik Af meyve kurdu.
güvensiz. * eskerên drfmın bê bext e Avv. beyit N.A beyit An beyt
düşman askerleri güvensizdir, in¬ beyn rgp. A orta, ara. /-elrmlel Avv. millet¬
safsızdır. * bê bexti Af kalleşlik, güvensiz¬ lerarası.
lik. * bext xira bûn Avv. talihi ters beyt N.A beyit, iki mısralı şiir. 2. ev. * ehli
dönmek, bahtı kara olmak. * bext û iqtai beyt Aıv. peygamber ailesi ve efradı.
Avv. baht açıklığı anlamında pekiştirme. * beytar Af baytar, veteriner.
bext û mıraz Aıv. baht ve murat. * gehışte beylik Af serçe. zoo. Passer domesticus.
p.- -.. . *. .. .<"
59 bêcik
bêri Afne özlem, hasret. * mm beriya te çoğaltmak, jı _ behr Avv. -den/dan başka.
ku Avv. ben seni özledim. * mm beriya * betır û çêtu Avv. daha fazlası ve daha iyi¬
welêt ku Avv. vatanı özledim. * mırov si
bêriya dê û bavê xwe dike Avv. insan anne betırs rgd korkusuz.
ve babasını özler. bêuşe rgd Afi. biçimsiz, beytuşe, 2. fazla.
berin (bêrmek) Af 1. küçük göl, tabii ha¬ bêtnvan rgd güçsüz, takatsiz. /_i Af güç¬
vuzcuk. 2. cax. dağda bulunan ufak göl süzlük, takatsizlik.
bero rgdAnbêrû. bêvac rgd Nne. saçma, boş laf, ahmak. /_i
Berti Af kuzey Kürdistanda yaşryan Af ahmaklık, saçmalık. * bı bêvaciya xwe
gezginci bir Kürt aşireti. kete w! hali Avv. kendi ahmaklığından o
bêrû rgd yüzsüz, çirkin, utanmaz.* kesen hale düştü.
bêrû Avv. yüzsüz kimse. /_yi Af yüzsüzlük. bêvên rgd iradesiz.
beser rgd 1. düşüncesiz, kafasız. 2. başsız. bevıl Af.antburun.cn poz.
* bê ser û ber Avv. başıbozuk, başı kıçı ol¬ bêwar rgd N. yersiz-yurtsuz, bila mekan,
mayan. * be ser û beri Avv. dağınıklık, avare.
başıbozukluk. bêweç rgd kuru, kısır, dalsız sürgünsüz
beşeri 1. rgd başsız, kafasız. 2. lidersiz, ba¬ ağaç.
şsız. bêweş rgd savunmasız, korunmasız.
beserûber rgd nizam intizamı olmıyan, bêwijan Af An gulhesiL
başıbozuk. bêx Af kök, damar. *bêxidran Avv. diş kö¬
beserûbın rgd başı kıçı belirsiz, aslı astan kü.
olmıyan. bêxebat rgd işsiz, aylak. /SN. işsizlik, ay¬
besire Af koruk üzüm. An şüûr. laklık.
bcsûc rgd suçsuz. bêxêr rgd faydasız, hayırsız.
beşe Af An pise. bêxulk rgd sabırsız.
beşerin rgd, utanmaz, arlanmaz. bêxwedi rgd sahipsiz, başıboş.
beşik rgd şüphesiz, tereddütsüz. bêxwê 1. rgd tuzsuz 2. argoda tatsız.
bêşi Af An uf t bêxwin rgdkansız./_iAfkansızlık,zaafiy-
bêşûş rgd güleç, neşeli. * bêşûş û et /_ man L kansız düşmek.
devüken Avv. güleç yüzlü, yüzünden neşe bez Af 1. tiksinti, iğrenme. 2. Af A pamu¬
ile. klu bez.
betam 1. rgd, tatsız. 2. B. argoda biçimsiz bez 2Afne kuvvetli his, arzu./_ûAfne histe¬
her şeye burnunu sokan kimse. ri, şiddetli özlem (gebe kadınlar için), bn
betar Af beter, musibet, tufan. * bêtara newnyan.
gıran Avv. büyük musibet. * hela vê bêta- bêzar 1. rgd dilsiz, lal. 2. Afne usanma,
ra Xwedê Avv. Allanın hikmetine bak, ya¬ bıkma. /_ bûn L usanmak, bıktırmak. /S
hut AUahtan gelen felakete bak. * Afbıkkmlık, usanç. /_i kum Avv. bıkkınlık
bêtaran me ke Avv. yalanı büyük söyle¬ göstermek. /_ kuın L usandırmak,
me!. * bêtarek bı ser me de hat Avv. bıktırmak
başımıza bir felaket geldi. * Xwedê mıro- bêzuav rgd ödlek. /SN. ödleklik.
van jı bêtaran biparêze Avv. Allah insanı bezin rgd nadir olan, ender rastlanan.
beterden korusun. An betar. bı l dç ..ile, ...le, ...la. * bıdar rgd sopayla,
bêtetat rgd sabırsız, tahammülsüz. zorla. * bı dara zorê Avv. sopa zoruyla,
bctewş rgd abes, dengesiz. kuvvet kullanarak. * bı dar ve Avv. askıda,
bêtêl Af telsiz, telsiz aracı. * bı bêtêlê asılı. * bı dar ve kuın Avv. asmak. 2. da¬
axafun Avv. telsizle konuşmak. An laserk. rağacında asmak. * bı derevv rgp. yalan¬
betıhn 1. rgd aciz. 2. tesirsiz. An tin. dan. /_ derewi rgp. yalandan. * bı dil rgp.
betır rgd rgp. fazla, daha fazla, ziyade. /_ gönüllü, istekle. * bı ewleyi Avv. yakinen,
bêtn Avv. fazla fazla. /_ker rgd rgp. Grm. güvenle, itimatla. * bı hevalan re çûn Avv.
çoğaltıcı, gramerde kıyaslama sıfatlan ve arkadaşlarla beraber gittiler. * bı vi
büyültme sıfatı. Fransızcada comperatif . awayi Avv. bu şekilde, bu suretle. * ez bı te
/_in rgd rgp. en fazla, pek çok fazla. /_ re me Avv. ben seninleyim. » bı gel wi nay-
kuın L fazlalaştırmak, arttırmak, êm Avv. onunla gelmem, türkçede -e -a
63 bıgoşt
eki alan fiillerin yerine geçer. xwe ve hatın Avvi ayılmak, kendine gel¬
bı de fiillerin emir hali ve gelecek zaman mek, tekrar uyanmak, nekahate ermek.
hallerini temin eder. * bıbeje! Avv. söyle. * bı-de df türkçede -de, _da, -jden ekleri
dê bıbeje Avv. söylryecek. * bıbeze Avv. koş. anlamı verir. * bı ser de gutm Avvi üstün¬
*bunre!AölL de yakalamak. * bı ser p£ka ketm Avv. 1.
bı 3 dç dilek ve istek kiplerinde yardımcı nekahat devresi, hastalıktan iyileşmek. 2.
olur. * ez bı qurban! Avv. kurbanın çocuğun yürümeye başlaması. Bu aynca
olayıml * xwezi ez bı te re buma Avv. keş¬ "h ser Iınga ketm" de denir. * bı vu de
ke seninle beraber olaydım. Avv. burdan. * bı wê de Avv. ordan.
bı 4df türkçede_e,_a,ekialanfiillerinye- bı - ve dç türkçede -de, -den, -danan -
rine geçer. * ez bı wl bawer nakun Avv. lamı verir, (ekseri, içinde, arasında fiil ha¬
ben ona inanmiyorum. * bı rastiyê bawer li). * bı bin ve Avv. dipten, alttan. * bı ser
un Avv. ben gerçeğe inanıyorum. ve Aw. üstten
bı 5 dç kelimelerin öneki olarak yeni keli¬ bı -redc_ile,_le-la*bımalerehatAw.
meler yaratır, şöyle ki: * biber rgd geniş, ev ile geldi. * bı hevalê xwe re çû Avv. ar¬
ferah gibi * h ber rgp. önünde, ön tarafta kadaşı Ue gitti
* bul rgd sakallı. * bıbejn rgd boylu pos- bıabor rgd tutumlu
lu gibi. bıaram rgd sabırlı
bı * dç "brwêjên lêkeri" yani fiil terimleri bıbeûnebe Avv. olsa olmasa.
denilen fiil terimlerinden fiiller ve fiil-ad- bıberan Af rgd koyunun koç isteği za¬
lar yaratır. * bı cih rgp. 1. yerinde, sahih, manı, koça gelmiş koyun.
makul, 2. yeri olan. * bı cih de Avv. yerin¬ bibexşm! B. pardon, affedersiniz.
de. * gouna xwe bı cıh de dıbeje Avv. söz¬ bıbegefi rgd bn bıçavsori
lerini tam yerinde söylüyor. * bı cıh anin bıbone (bı bana) Nne. münasebet
Avvi icra etmek, yerine getirmek, tenf iz bıcûn Af rgd sağlığa yararlı, sıhate uygun.
etmek. * bı cıh kınn Avvi yerleştirmek. * Anbu*ûn.
bı cıh bûn Avvi yerleşmek. * bı der kuın bıçavsori rgd gözü dönmüş, korkusuz.
Avvi kovmak, tard etmek, ihraç etmek. * bıçej rgd lezzetli, tadı güzel./- bûn L lez¬
bı der xistin Aıv. 1. kovmak, ihraç etm. 2. zetli olmak. /_ kuın L lezzetli yapmak,
keşfetmek, açığa çıkarmak. * bı dest lezzet vermek, çeşni vermek.
ketm Avvi ele geçirmek, elde etmek. * bı bıçkov Af Anbışkoj.
dor bûn rgd rgp. birbirini takip etmek, bıçnk Af yağda kızartılmış ekmek. An
ardarda gelmek. * bı dû ketm Avv/ peşine hevnşk.
takılmak, arkasına düşmek, takip etmek. bıçûk rgd An pıçûk.
* bı dor hatın Avv. 1. peşipeşine gelmek. 2. bıdelali rgp iyilikle, güzellikle.
sırası gelmek. * icar dora mm e Avv. şimdi bıdemane rgp zamanla.
sıra bende. * bı har rgp. kudurmuşçasına. bıdeng rgd sesli, gürültülü.
* bı har û din Avv. delice, kudurmuş¬ bıdereng rgp. geç olarak, gecikmeli.
çasına. * bı hev anin Avvi 1. barıştırmak. bıderengi rgp. gecikmiş olarak.
2. uydurmak. 3. gerçekleştirmek. * bı hev bıdest xıst/ın Lg (btdestdae, btdestxe) el¬
dan Avvi vuruşmak, çatışmak. * bı hev de etmek, ele geçirmek.
halın Avvi 1. barışmak. 2. birbirine uy¬ bı dev rgp. şifahen, şifahi /-gotm L şifa¬
mak. * bı hev ketm Avvi birbirine girmek, hen, söylemek. An devkL
birbirine karışmak. * bûn gur û bı hev bıdd rgd gönüllü, istekli, gerçekten sami¬
ketm Avv. kurt gibi (kudurup) birbirine mi. * bı dil û can Avv. candan ve gönülden.
girdiler. * bı qasl rgp. kadar. * bı qasi te bıdızi rgp gizlice.
ez ji zanım Avv. senin kadar bende biliyo¬ bıdom rgd devamlı, sürekli.
rum. * bı rê ketm Avvi yola düşmek, yola bıdûdık rgd çevik, çok hareketli,
koyulmak. * bı rê kuın Avvi yolcu etmek, çıtkırıldım. * weki bıdûdık çû û hat Avv.
uğurlamak, göndermek. * name bı rê çevikçe gidip geldi
kınn Avv. mektup yolladılar. * nevale xwe bı gazın rgp. sitemle, şikayetçi olarak.
bı r£ kır Avv. arkadaşını yolcu etti. * bı rê hıgone rgd isterik.
ve çûn Avvi yürüyüş, yolda gidiş. * bı ser bıgoşt rgd etli, şişman.
bıgotın 64
bizêw rgd mobil, hareketli. An tevger /_i kızgın sac veya veya soba 3. meşale. 4.
A'. rahat durmamak, yerinde oturama- mecazi anlamda ateş gibi, ele avuca
mak, hareketli olmak. An bızav. sığmaz. * har bûye, bûye bızut Avv. azmış,
bizin N.m keçi. zoa Caprahırcus. /_ane deli gibi kudurmuş. An xitêre.
rgp. keçi gibi, keçivari. /-dooş Afn keçi bızû Af. An bizi.
sağıcısı. /_mej Nh keçileri emen bir cins bızûn A'. Hint veya Japon kadınlarının en¬
kertenkele. An mangenujok, pezmıjok. tari gibi kullandıktan dikişsiz entari.
/-name Nx keçi vergisi kağıdı. * bızına bızût/m Af L hareket etmek, başlamak,
bel Avv. L kalkık kulakh keçi. 2. kesik ku¬ kımıldanmak.
laklı keçi. * bızına kovi Af bir cins dağ bızûz Af güve, elbise güvesi. An bey, gazûz.
keçisi, zoa Capra ibex. * bızm çêrandm bızûzk A'. An bızûz.
Avv. keçi otlatmak. * çûn ber bızman Avv. bi l Af m söğüt ağacı, bot Salix. * bıya
keçi otlatmak, keçilerin önüne gitmek. qufikan A'A. sepetçi söğüdü.
bizini merez Nh tiftik keçisi. An cezû. bi rgd dul (erkek veya kadın). * jma bi an
bızmki A'. biber acısı olan yenir bir cins mêrê bi Avv. dul kadın veya dul erkek.
mantar. biber Af biber. Aor. Capsicumanuum. An
brzınmeji Hindi Nh ing. Salvator war- isot. * bibera reş A'A. siyah biber, karabi¬
ran. ber, bot Piper nigrum. * bibera sor Afn.
bızu Af bezir, keten./- kuın L bezir yağı kırmızı biber, bot Capsıcum anuum. *
ile yağlamak. bibera spi A'A beyaz biber, bot Piper
bızıvandm Lg (dtbtzmne,bûxzwine) hare¬ nigrum.
ket ettirmek, kımıldatmak. An bızavtın, bibü (bibık)N.antgöıbebeg\
leqandin. biblo Af Fr. biblo.
bızıvi/n Lng. (dünztve, bdocave) kımılda¬ bibimeto Af papağan.
mak, kımıldanmak, yerinden oynamak, biblioxrafi A'. Gr. kitaplar hakkında bilgi,
hareket etmek. An leqin, bızavtın bir konu hakkında genel bilgi.
bizi Af karaağaç, bot ulmus. bibok Af anı. An bibü.
bızm Af, gem. An hxav. bicad Af amber ağacı, bot Geum urbo-
bızmar Af çivi. /_i rgp. çivi Ue ilgili. * mvi- num.
sa bızmari A'A. çivi yazısı. /- kuın /.çi¬ bici Afonlbêçi.
vilemek, çivi çakmak. An mıx. bihn l Af koku. An behn, bin, bihn.
bızmare l.Af nasır. 2. rgd nasırlı. bihn 2 Af soluk, nefes. /_ berdan L soluk
bızma te A'ne n 1. yara izi. 2. kötü geçmiş¬ almak, nef almak, istirahat etmek. *
in bıraktığı iz. 3. dökülen yaprakların bihna . . f e ber de Aıv. istirahat et. * bihna
veya saçın yerinde bıraktığı iz. xwe dan Avv. dinlenmek, nefes almak, so¬
bızmık Af tulum veya deri yayıklarda de¬ luk almak. * bihna xwc f ueh kuın Aıv.
likleri tıkamakta kullanılan ağaççık. An sabırlı olmak, sabrım geniş tutmak. * bih¬
nivıkZ na xwe teng kum Avv. kendini sıkmak,
bızmık 2 A'. n koyun ve keçi yavrulanmn sabırsızlık göstermek. * bihna yeki teng
annelerini emmemeleri için ağızlarına kum Aıv. birini sıkmak, birini sinirlendir¬
takılan tahta çubuk.veya halka. An mek. * bihna xwe vekınn Avv. dinlenme,
büamık, pozmık. nefes alma. /_çıki rgd soluktan kesilmiş.
bızmüûg Af n 1. saçaklarda süzülüp do¬ * bihn dan û standın Avv. nefes alıp ver¬
nan kar suyunun meydana getirdiği buz mek, soluk alıp vermek. /_fıreh rgd ra¬
çubuklan. An çüûr. 2. sarkıt hat, sabırlı. /_ kınn L koklamak. * bihn
bızmıt Af disiplin./- kum L disiplin yap¬ lı xwe dan Avv. koku sürünmek. /_ gırtın
mak. An rêzkari. Avv. koku almak, soluk almak, nefes al¬
bızor rgp. bn pızor. mak. * bihn pê ketm Aıv. kokuşmak. /_
bızot'Affcnhej. standın Avv. 1. nefes almak, soluk almak.
bızot 2AfAnbızut 2. koku almak, /-teng rgd 1. siklon,
bızrık N.Bj. sivilce. An pızüc sabırsız. 2. üzgün./_tengi Af sıkıntı, üzün¬
bızut Af 1. köz, ucunu yakıp karanlıkta tü. /_ vedan L mola vermek, nefes al¬
ışık olarak kullanılan ağaç dalı. 2. çok mak.
71 birovmi
birûbaweri A'. An raman. aynca "bir2" boçık ku- nav şeqan Avv. kuruğunu baca¬
deki test izahına bak. klarının arasına sokmak, kuyruğu bacak
blrwerani A'. rgp. reşit olma. An birbu, arasına kıstırmak, mecazi anlamda
xortani. sıkışmak. * boçık dan dest Aıv. kuyruğu
bisiklet Af An bisiklet ele vermek, bir şantaja vs.ye müsait ol¬
bisk de an, lahza. mak. /_ veweşandin L kuyruk sallamak,
biskıvvi Af Fr. biskivit. fin. hındok. mecazi anlamda dalkavukluk etmek. *
bist rgd Af m yirmi. /_an rgd yirmiler. boçkê cixarê A'A. izmarit, sigara izmariti.
/-emin rgd yirminci. /_û yek rgd yirmi bn moçık, dûv, qemçik, doç.
bir. boçûn rgd gidiş, gidişat.
bistek rgp. bir an, azıcık. bodüe rgd bn bûdele.
bist/m Lng. (dibinize, bdrûvze) duymak. * Bohta (bohto) Bohtanda bir dağ.
bislına ko mm bıhistıye Avv. benim duy¬ Bohtan Af merkezi Kürdistanda başkenti
duğum kadan ile. An bihistın. Cizire olan bölge. Bugün türkiye, ırak ve
biş Af P. kaplanboğanotu. bot Aconitum suriye emperyalistlerinin kavşak noktası.
napellus. Bohti rgd N. 1. bir Kürt lehçesi. 2. Boh-
bişeng Af m. salkım söğüt. AoiSalixbaby- tanlı, Bohtana ait.
lonica. An. bizer böke Af şecaat, cesaret. * böke û mêrxas
bişi A'. çok ağaçlı ve dikenli yer. 2. Af püs¬ Avv. 1. şecaat ve yiğitlik. 2. Af mecazi an¬
kül. 3. Af. un ve yumurtadan yapılan yu¬ lamda 'daşakk' anlamı var.
varlak bir çörek. bokelemûn Af P. bukalemun, zoo. Cha-
bişku AfAnbışku,gulpık. maeleon vulgaris. An pirka melekdas,
bitik Af5/.gözütilıabı.Anbûkık. têrtêre.
bini Af ani burun. An poz. bokenge Af 1. kokarca, zoa Mustela pu-
biyok AfAnbıhok. torius. 2. kır sansarı, zoo. Mustela puto-
biz Af ceylanların çene altındaki misk ke¬ rius.
sesi. bol Afanr.göt.Anqûn.
Bizans Af Bizans, itah/ada eski bir devlet. bol rgd bol, geniş.
bizer Af salkım söğüt An. bişeng. bolometu Af ışınımölçer. An tlrêjpiv.
bizon N.Lat bizon öküzü. bom 1 Af aklı dengesi bozuk. 2. unutkan.
bjijk Af 1. doktor. 2. A'. /n tıp. /_i Af. tıbbi. 3. Af 66 kağıt oyununda söylediği sayıyı
blêç N.n şimşek. An tırişke, brûsk. çıkaramayıp oyunu kaybetmek.
blok Af Fr. 1. kübik şeyler. 2. apartman bombardıman Af Fr. top veya bomba ile
katlan. bir yeri kesif şekilde ateş altına almak.
blokaj Af Fr. bloke etmek, mania çıkar¬ bombar kırın An bombardıman.
mak. bombe Af mFr. bomba. /_avej A'A m top,
bloke Af Fr. engel, mania. top namlusu. /_ avetın L bomba atmak,
blum Af iskambil kağıdı ile oynanan bir /-baran A'A. bombardıman. * bombeba-
oyun. ran kum Avv. bombardıman etmek. /_
blûr A'. An büûr. krnn L bombalamak.
bo dç için. * bo çı? ne için?. * bo çı (bo çi) boıruk rgd unutkan, aklı dengesi bozuk.
Avv. neden, niçin. An bona. Anbom,xevık.
boa N.Lat boa yılanı. zoa Boidae. bona GAfc için. *jı bona çanda Kurdi Aıv.
bobin Af Fr. bobin, frımasûle. Kürt kültürü için. An bo.
boblat Af m rgd 1. büyük felaket, kötülük, bono Af it para senedi.
facia. 2. iftira. boqü Af ant baldır, bn belekZ
boç Af ant kuyruk. boqije Af ardıç kuşu, boz bakkal kuşu.zoo.
boçık Af 1. anı kuyruk. 2. ani bazı meyve¬ Turdus pilaris. An bûqtfe.
lerin sapı. 3. sinirli olarak sıçrama * bor l Af 1. ekime elverişsiz arazi, çalılık ve
boçık dan xwe Avv. zıplayarak koşmak. fundalık yer. 2. ekilmemiş arazi
boçık h xwe xısün Avv. kızmayı, müna¬ bor 2 Af, rgd kahve rengi ve beyaz arası
kaşayı yaratmak. * boçık şewitl Avv. kuy¬ renk, kızü. * gayi bor boz öküz.
ruğu yanmak, kuyruk acısı olmak. * bor 3 . An hbade.
73 brarzi
cenawn A'. rgd vahşi hayvan, yırtıcı hay¬ etele vererek halay çekmeleri (Hakari-
van. Botan bölgesinde kullanılır). 2. cümbüş. 3.
cenaze Af A cenaze, mevta cesur, cigerli. bn cerbeze.
cenbeli A'. An cembeli cenband/m Lg A (dıcenhine, bcenbine)
cencer Af 1. makara, kasnak. 2. bazı yer¬ tecrübe etmek, denemek. An heçandın.
lerde döven için söylenir. An cercer. cenbi/n Lng. A (dıcenbe, btcenbe) denen¬
cendek A'. A gövde, ceset mek, tecrübe edilmek. * ew kesana
cenculuk Af iki yaşına kadar deve. cenbine êdi nl medmê Avv. o kimseler
cendere A'. 1. dokumaları parlatmakta denenmiştir artık onlara yüz vermeyin.
kullanılan bir alet 2. sıkma makinası. cenbok Af tecrübe, imtihan.
cendırme Af Fr. jandarma cerıye Af tahtadan yapılmış küçük pres.
Çenet Af A Cennet. An bıhûşt cerime N.A bn. cereme.
ceng A'. P. harp, savaş. /_awer rgd savaşçı. ceryan A'.XLakmti. 2. fizikte akım, cery¬
/_ kuın L savaşmak, harbetmek. /-na¬ an, elektrik. An kahreba.
me A'A. harp tarihi vesikaları, /-baz Afx ces Af alçı.
savaşçı./-dar Afsavaşçı, harpçl/_van Af cesaret Af A cesaret. An hêwir.
Ancengdar. cesd rgd hareketli, hareket edilen.
cenıqand/tn Lg (dıcenıqine,bıcentqine)ür- cesed Af A ceset, ölü vücut
kütmek. cesur rgd A cesur, korkmayan.
cemqi/n Lng. (diceniqe, btcentqe) ürkmek, cew Af 1. koyun kırpma makası. 2. ma¬
korkudan sıçramak. An hucuuqin. kas/, kuın Avv. makaslamak, kırpmak.
centûr Af bir müzik aleti, harp. Anhevnng.
ceqin Af 1. heyelan. An hezaz. 2. Af bu¬ cewab Af /1 An bersiv.
günlük yürüyüşte alman mesafe. An qo- cewahu N.A mücevher.
nax. cewar Af ingilizlerde tulumdan yapılan bir
cer Af m toprak testi. An cêr. müzik aleti, bn hewan.
cer Af vida. /-bader Afn tornavida. cewaz Af. A müsaade, muafakat An de¬
cera rgd akıcı, /-hat Af. A yaradan akan stur, izin.
irin. bn nêm. /_hl N.A cerahi, yara teda¬ cevvdık A'. finkedık.
vi eden, ameliyat. cewenke Af matara. An. »ge.
cerbeze 1. Af mahir, serinkanlılık, soğuk¬ cewêlek Af rgd lümpen.
kanlılık, konuşma kabüyeti. 2. rgd inatçı, cewher N.A L cevher. 2. element, madde.
blöfçü.2.Af horan./- kırın Z. horan tep¬ * çar cevcher Avv. hava, toprak, su ve ateş
mek. olarak kabul edilen 4 ana temel madde.
cercer (cercere) Af sap öğütmede kul¬ cewi Af. çam sakızı, tutkal. An zamq,beni-
lanılan cırcır makinası, çıkrık şeklindeki §L
döven, /-van Nx döven gezdiren. An cewr Af A cebir, zor, haksızlık./- kuın Avv.
gam. incitmek, haksızlık etmek. * cewr û cefa
cerd Af 1. küçük baskın (askeri). 2. müfre¬ Avv. eziyet ve işkence. * cewr û cefa lê
ze. An cud. kum Aıv. birine eziyet ve işkence etmek.
çerde Af korsan. /_yiAf korsanlık. cevvnk Af enik, köpek yavrusu. An kudüc
cerdel Af kova. An dewl. cewseq rgd tıklım tıklım, tıklım tıklım yol.
cereme N.A cerime. cewşen Af 1. muharebe. 2. zırh, zırhlı elbi¬
ceres N.Azü, çıngırak. se.
cereyan A'. A bn ceryan. cewtik Af deri el çantası.
cerg Afantkaraciger.*cergûdüAw.ciger cexar Af üzüntü.
ve kalp. " cerg û dile yeki deranin Avv. bi¬ cexiz Af daire. /S rgp. dairevi
rinin ciğerlerini sökmek. * cerg û hınav ceynık N. anı bn etnik.
Avv. iç organların tamamını kasteden bir ceza A'. /t ceza /_dan /.ceza vermek./-
deyim. ditm Avv. ceza görmek./- gırtın Aıv. ceza
cerge Af 1. halka 2. daire. 3. cemaat, me¬ almak. * ber cezê ketm Avv. cezaya
clis. çarpılmak. * ceza gıran kuın Avv. cezayı
cergebez Af 1. horan, erkek-kadın beraber ağırlaştırmak. /_ kısandın Avv. ceza çek-
Cezayir! 80
çapan Af sele, sere, başparmak Ue işaret (ekseri insanlar için). * çarlepki çûn. do-
parmağının açık şekilde uzunlamasına malarak gitmek. /_hng Af rgd dörtay-
uzunluğu ve bununla adlandırılan uzun¬ akh. * çar mezheb Afn dört mezhep.
luk birimi, karıştan küçüktür. /-mêrkl Af bağdaş oturma * çarmêrki
çapez A'. çaydanlık. rûnıştm L bağdaş kurup oturmak.
çaplûk Af emekliyerek yürüme. An gago- /_mıx Af istavroz, Hz. İsanın gerildiği
le. haç. /-nal Af dörtnal koşu. * çar nalê
çaplûs S. N. dalkavuk, yağcı. /-! Af dalka¬ çûn Avv. dört nala koşmak, /-nıkar A'.
vukluk dört taraflı, dört yam. * em jı dara imle¬
çaq AfAnçêq. ten çanukar re dibin xuşki Avv. (biz
çaqmaq Af 1. tüfek horozu. 2. çakmak (si¬ Kürtler) dört yanımızda sanh milletlere
gara yakma aleti). * kevuê çaqmaqê Avv. köle olmuşuz. /_mıx A'A. çarmıh, /-nal
çakmak taşı. fin heste. Af dört nala. * çarnalê çûn Awxlört nala
çaqpêç Af fin pêbend. gitmek. * rakınn çarnalê Avv. dört nala
çaqrût Af rgd 1. baldın çıplak. 2. edepsiz, kaldırmak. * bı çarnalc çûn Avv. dörtnala
ahlaksız. An çêqrûL gitmek. /_ neçar Avv. ister istemez, /-pare
çaqû Af F. çakı. Af 1. İran'da bir cins müzik aleti. 2. rgd
çar l rgd Af dört, 4 rakamı. * çaran rgd dört parça. 3. paramparça. * çarpare
dörtler. * xaneya çaran Avv. dörtler hane¬ bûn Avv. paramparça olmak, /-pel vvA.
si. /_ali rgp. dört taraflı, dört bir yam. dört yapraklı bitki vs. /_pê Af 1. dört ay¬
/_ane N. eski bir savaş elbisesi. /Jbazi Af aklı şey, hayvan, eşya vs. mecazi anlam¬
dörtnala koşu. An çarnaL /_ber A'. rgd larda eşek gibi kimselerede denir. 2.
dördüz. * çar bı çar rgd rgp. dörder dör¬ matematikte çarpı (x) işareti, /-piyan Af.
der, /-çabık rgp. P. çarçabuk, /-çav Avv. hamle vaziyeti, /-pine Af 1. ayakkabı ta¬
dört gözle, uyanık. * bı çarçav h dora ban ucu veya topuklara çakılan yarım nal
xwe nıhcri Avv. etrafına dört gözle baktı. veya yarım ay şeklinde demir parçası. 2.
* çar çavan lê mêze ke Avv. dört gözle bir Kürt halk oyunu dansı. 3. dönek, kay¬
bak, çok dikkatli ol. * çar çavan h hêviyê pak. 4. çok yamalı elbise vs. /_ qat rgd
man Avv. 1. kendilerini dört gözle bekle¬ dört katlı, dört misli. /_qeb rgd S. 1. edep¬
diler. 2. sabırsızlıkla beklemek, /-çek A'. siz, utanmaz. 2. ihtiraslı. * çar quruşan
rgd tepeden tırnağa silahlı kimse. * xwe nake Aıv. beş para etmez, veya metelik et¬
çarçek kum fivv. tepeden tırnağa silah¬ mez veya k>rk para etmez mealinde dey-
landılar, /-çık fin çargoşe. /-dan Af dört im./.j-'-. xçtsrex) rgd dört tarafı, dört bu¬
vardiye. /-deh rgd ondört (14). /-dehan yanı, on çarkenar, çanukar. /-rê A'A:
rgd ondörtler. /-dehem (çardehemin) dörtyol. * çar rêz rgd dört sıralı, /-yek A'.
rgd ondördüncü. /-der Af kapı çerçevesi, çeyrek, 15 dakikalık zaman, bir şeyin
kapının takıldığı kasa. /-deri Af dört dörtte biri. * saet çaryek kêm yek Avv.
kapılı. * çar demin Avv. dört zamanlı. * saat bire çeyrek var. * sê û çaryek Aıv. üçü
motora çar demin Avv. dört zamanlı mo¬ çeyrek geçiyor. * çaryek nan Avv. çeyrek
tor. /_ desti Af dört elle. * çar destan pê ekmek. /_tek rgd dört taneli, dörtlü.
gırtın Avv. dört elle tutmak,dört elle çar 2 Af oluş. /_ bûn L oluşmak, hasıl ol¬
sarılmak, /-em rgd dördüncü, /-emin mak.
rgd dördüncü, /-en rgd dörtlü, dörtler. çar 3 Af yelken, gemi yelkeni.
/_gav Af dört adım, dört nal. /_gavi fiıv. çar 4 Af Rusyada eskiden krallara verilen
dört adımla, dört nala /_goşe rgd dört unvan.
köşeli, dikdörtgen, kare. /-gurçık Avv. çarçiq A'. çok çamurlu, çamurlu.
dört böbrekti, /-hawêr rgp. An çaralL çarçıve Af çerçeve./- bûn L çerçevelen¬
/_hêl rgp. bn çaralL /-kenar rgd 1. dört mek. /_ kum L çerçevelemek.
köşeli, dört taraflı dört kenarlı. 2. A'. geo¬ çanlar Af sedye.
metride dikdörtgen. /_ kıteb A'. dört çardax Af çardak, zemin katı haricinde
mukaddes kitap. * çar kêm çar zêde Avv. üst katlarda yapılan önü açık bölümler
beş aşağı beş yukan. /_lep Af dört ayak veya yazlık için kullanılan geniş üst oda¬
üstü. /-Jepki rgd dört ayak üstü durmak lar.
87 çav
değmek, görmek, fark etmek, gözüne iliş¬ muş, çekingen. * çav û rû Avv. yüz göz, yüz
mek. * ew kesa çend roje ko çavê mm lê surat * çav û rû lê neman Avv. yüzsüz ol¬
neketıye Avv. o kimseyi kaç gündür göre¬ mak, ar perdesi çatlamak. /_ vekirın L 1.
miyorum veya kaç gündür o gözüme iliş¬ göz açmak, açıkgöz olmak. 2. dünyaya
miyor. * çav lê sor bûn Avvi gözü gelmek, dünyaya gözünü açmak. * çav
kızarmak, sıkıntıdan veya sinirden gözü¬ vekıri çûn Avv. gözü açık gitmek, hayata
ne kan girmek. * çav lê şkenandın Avv. 1. dayamamak, gözü arkada kalmak. /_
gözünü korkutmak. 2. göz kırpmak. * çav xirab rgd gözü pis, nazarli göz./- xwann
lê xistin Avvi göz gezdirmek, bir yere L göz sevmek, birini övgü ile pohpohla¬
veya bir şeye bir göz atmak. * çav lê tari mak. * çavê te dixwun Aiv. gözünü sever¬
bûn Avvi gözleri kararmak. * çav lı eme im. * hadê mı çav xwaro! Avv. hadi
bıhnd e fiıv.gözleri yükseklerde. * çav h gözünü sevdiğim, hadi gözünü yediğim. *
der Avv. gözü dışarda olmak. 1. yam bıkan çav xwini bûn Avvi gözünü kan bürümek.
veya usanan bir kimsenin bir an önce sa¬ * dılıke çav Af ant göz etçiği. * gınıye
vuşmak için an beklemesi. 2. evli eşlerin rondıkan Af göz yaşı bezleri. * gırtın ber
eşlerinden başka cinsi ilişki aramajan. * çavan fivvi göz önüne almak, dikkate al¬
çav lı der ve bûn fiıv. gözü dışarda olmak. mak, telakki etmek. * gutm çav Avvi 1.
* çav h derıya xweli h seriya Avv. gözü gözüne kestirmek. 2. göze almak. * jı ça¬
başkasında olanın vay haline anlamında van dûr Aıv. gözden uzak,gözden uzak
atasözü. * çav h dû Avv.gözü arkada ol¬ gönüldende uzak. * jı çav derxistin Aıvi
mak, doymazlık, haset * çav h dû rıjin gözden çıkarmak. * jı çavên xwe bawer
Avv. gözü arkada gitmek,arkada göz yaşı kırın Avv. gözlerine inanmak. * jı çav
dökmek. * çav h rê Avv. gözü yolda. * çav ketm Aıv. gözden düşmek. * kamya çav
maç kuın Avv. göz öpmek, /-mat rgd Af ant göz pınan. * ketm çav Aıv. göze gir¬
mat gözlü./- parsek rgd gözü başkasının mek. * çav roni kum fivvi tebrik etmek,
cebinde olan, başkasının eline bakan. /_ birine "gözün aydın" demek. * çavê te ro¬
perç rgd şiş gözlü, patlak gözlü. * çav pê ni be fivv. gözün aydın. * çermıke çav A'A.
ketm Avvi gözü değmek, gözü ilişmek. /- ant göz kapağı. An mıçkuli, palıke çav. *
perçıvin L gözü şişmek, gözü kabarmak. h serçavan hatm Avv. içtenlikle hoş gel¬
/_qırç rgd yumuk gözlü. /-. ramûsan L mek yanı kelime olarak gözün üstüne
göze buse vurmak, gözünden öpmek. gelmek. * h ser seran û ser çavan Avv.
/_reş rgd karagözlü. /_ roni Af rgd gözü başım gözüm üstüne. * gûza çav A'A. ant
aydın. * çav roni kum L Avv. birine 'gö¬ göz yuvarlağı, göz küresi * masûlkeyen
zün aydın'demek./- rıjandıni- 1. gözü¬ çav Afn göz kaslan. * nermıken çavan
nü oymak, gözünü çıkarmak. 2. aşın Afn ant göz kapaklan. An pahken çav. *
gözyaşı dökmek. * çavê te bırrje io! Avv. palıke çav A'A. göz kapaği. * palıke çav
ulen gözün çıksın bel. /_sazi Af. göz teda¬ yê jêrin Afn ant alt göz kapaği. * palıke
visi. /_ sıvık rgd hor gören. /_ sıvüd fivv. çav yê jorin Afn ant. üst göz kapağı. * per-
hor görmek. /_ şkandın L göz korkut¬ deya çav A'A. 1. göz kapağı. An pelk, pêlû.
mak. A-şkesti rgd göm korkmuş, yılgın. * perde h çav hatın Avv. gözüne pus düş¬
/_ şkên rgd korkunç, tehlikeli, göz kot- mek. 2. saydam tabaka. * pınıya kor A'A.
kutucu. /_ şkênandi rgd gözü korkmuş, kör nokta. * reha binahiyê A'A görme si¬
morah bozulmuş. /- şin rgd mavi gözlü. nirleri. * reşıka çav Af ant iris. * spika
/_ tari rgd 1. ileri görüşlü olmayan, teve- çav A'A ant göz akı. * tüayi çav Nh. ant
kelli. 2. baş dönmesi. * çav tari bûn Avv. gözün dış köşelerinde iç beyaz bezeler.*
gözleri kararmak, göz bulanmak, göz bu¬ tora çav Afn ağ tabaka.
lutlanmak, baş dönmesi. * çav tê bum çavbar rgd geniş yürekli, kıskanç
Avvi 1. göz kesmek. 2. göz koymak. /_ tül olmıyan. /-bari Af geniş yüreklilik. * çav-
rgd 1. gözü dolu. 2. gözü tok. * çav tyi bari kuın Aıv. birinin bir şeylere sahip ol¬
bûn Avvi gözü doymak, tatmin olmak. * masını kıskanmryan, geniş yüreklilik
çav tıji kuın Avvi göz doldurmak, gözü gösteren.
tatmin etmek. /_ tırsandın L göz kor¬ çavbaze Af boğa dikeni. Aot Silybumma-
kutmak. * çav tırsıyayi Avv. gözü kork rianum.
89 çawlş
çavdar Nx 1. göze çarpan, göz dolduran, kuın Avv. kıskançlık etmek, çekeme¬
göze batan. 2. murakabe, teftiş. /_dari . mezlik etmek. * jı çavnebanya w! hevai
murakabe. /_dari kınn Avv. 1. murakabe h dorê neman. Avv. çekememezliğinden
etmek. 2. nezaret etmek. etrafında arkadaş kalmadı.
çavder Af sürveyan, gözlemci, nezaretçi, çavnêr Af gözcü. /SN. bekleme, gözetle¬
korucu. /S N. gözlem, nazar, dikkat * me. * ez ev du roje ko çavnênya hevalê
çavder! kuın Avv. gözlemek, teftiş etmek, xwe me Avv. ben iki gündür ki arkadaşımı
bakmak, tarla bostan, mal melal vs. yi be¬ bekliyorum. * çavnêri kuın Avv. 1. bekle¬
klemek, koruculuk etmek, korumak. mek, gözetlemek. 2. göz dikmek, bir yere
çavendazi Af manzara. devamlı bakmak. * ez ça vnênya stêran
çavêni rgd bn çavmL dikim Avv. ben yıldızlara bakryorum. *
çavêş N.Bj. göz ağrısı, trahom hastalığı. An çavnêriya yeki kuın Avv. 1. birini bekle¬
. teraxom. mek. 2. birini gözetlemek.
çavga l N. siyah renkli iri bir üzüm cinsi, çavnıqand/ın Lnk (çêv dnuqine, çêv
öküzgözü üzümü. bmiqine) göz yummak, göz kırpmak.
çavga Af bileşikgillerden herhangi bir çi¬ çavpısing Af arapçası "aynel bizun" olan
çek, san papatya. bu otun türkçesini bulamadık.
çavgeş Af 1. dostça bakış, dostluk gözü. 2. çavrebi Af dallanndan sepet yapılan bir
şen ve parlak gözlü. sögüt cinsi. Aot Salicaceae. bn çevrbi.
çavguti Af rgd gözü kapalı, saf, pasif, ut¬ çavreşi Af kıskanma, kin, garez. An cavne¬
angaç. bari.
çavgutok AfAnpitros. çavreşok Af L tabam kiraz büyüklüğünde
çavhebin rgd 1. zarif, çekici. 2. sevgi dolu yumrusu olan ve bu yumru soyularak ye¬
gözler. nen bir bitki. 2. rengi beyaz olan bir kiraz
çavhelkıri Af rgd açıkgöz, girişken, aktif, cinsi.
uyanık. çavroke Af hodan. Aot Borago officına-
çavüc Af gözlük. An berçavık. lis.
çavmi Af rgd nazar. /_ bûn L nazar ol¬ çavsor rgd coşkun, kızgın, gözü kan bürü¬
mak, nazar değmek, nazara uğramak. /_ müş kimse. /_i Af 1. birisine çatmak için
kum L nazara uğratmak, nazar değdir¬ mana arayan azgınlık. 2. erkek hayvan-
mek. * gaê me çavın! bû Avv. öküzümüz lann dölleme zamanındaki coşkun
nazar oldu veya öküzümüze nazar değdi. saldırgan halleri. 3. müsbet anlamda yi¬
çavi Af bölme, göz (masa, çekmece vs), gö- ğitlik, gözü pd:ülik.
zelek (su, çeşme vs). * çavik ode Avv. bir ça*^ - . ö}. şaşı gözlü.
göz oda. * çavıya antarê Avv. ambar bil¬ ..-ngrgd Af kıskanç, cimri, çekeme¬
mesi. * çavıya dolavê fivv. dolap göi mezlik eden. /_i Af çekememezlik,
xani yê me çar çavi ye Avv. evimiz doı . .ıskançlık, cimrilik. An cavnebari.
gözdür. çavtêr rgd tok gözlü, cömert.
çavinok rgd kem gözlü, nazarından kor¬ çavvekıri rgdN. açıkgöz, dikkatli, kurnaz.
kulan kimse. An çavhelkıri.
çavjeng N.bnkûsk. çavzêlk 1. rgd meraklı. 2. Af yumuk gözlü.
çavkani l Af 1. kaynak, melce. 2. kaynak, çavziq rgd, bön gözlü, bön, mat gözlü. An
çeşme. * çavkaniyên nûçeyan Avv. haber çavbeloq. "çav kelimesi içindeki nota
kaynaklan. bak.
çavkani 2 Af ekseri yazlan kurur fakat çaw Af bükülerek bir şeyin etrafına
bazdan da devamlı olan küçük su gözel¬ sarılan yaş çubuk, fin ajgim.
eri, çeşme. An avzê. çawa rgd, rgp. nasıl/- bûn L nasıl olmak.
çavmark Af kuşkonmaz. Aot Asparagus /_ bûni Af rgd nasıüığı, keyfiyeti./- kınn
offıcınahs. Avv. nasıl etmek. * emê çawa bıkın Avv.
çavmad AfnAotAdonısvernahs. nasıl yapalım, ne yapalım. * ta çawani?
çavnebar rgd kıskanç, çekememezlik Avv. nasılsın?.
eden. /_ bûn L kıskanç olmak. /_i A'. çawan rgd, rgp. bn. çawa
kıskançlık, çekememezlik. * cavnebari çawiş Af çavuş.
çax_ 90
çepüe hev gutın Avv. göğüs gögüse gelip nasuulLAn çawa, çawan.
kollarını birbirlerine dolamak. * ketm çerç A'. dövenle dövmek için harmana se¬
çepüe hev Avv. birbirleriyle sarmaş dolaş rilen sap.
olmak. çerçırandm Lg bn jenandın.
çepük Af fin çepık. çerçi Af seyyar satıcı, çerçi.
çepolan Af pençe. çerez Af F. çerez.
çepre Af L asan atika, eski eserler. 2. ikinci çerıxand/ın Lg (dıçervdne, btçervdne) çe¬
el eşya. virmek, döndürmek, çarketürmek. *
çeq 1AfantAnçêq. çenxandin çenxandin disa kuın stu
çeq 2 A'. ant kıkırdak, fin kırtık. me Avv. evirip çevirdUer yine ensemize
çeq 3 rgd orta, merkez. * çeql rê fivv. yolun yüklediler. * dora rêz çeper çcnxandm
ortası. * çeqi dergah Avv. dergahın içi. An Avv. bağm etrafına çit çevirdUer.
çat çenxi/n Uıg. (dıçeme, biçence) dönmek,
çeq B. çınlamak, şakırtı, kınlan ağaç veya çarketmek. * dınya diçenxe Aünya dö¬
dal sesi, çak sesi. * çeqaçeq fivv. çak çak se¬ nüyor. * çenxin ser golma xwe Avv. yine
si. * çeq çeqa didanên mın m fivv. dişle¬ dediklerine döndüler.
rim takır takır gıcırdıyor. * çeqaçeq Çerkez l Af topaç, fin bıldınk.
kuın fivv. çak çak diye ses çıkarmak. * Çerkez 2 A'. çerkez, Ortadoğu ırklarından
çeq û req Avv. tak tuk sesi, mesela boş bir biri.
kamyonun yolda giderken çıkardığı ses, çerm Af ant deri, gön. /_in rgd N. derisi
veya askı da olan bir tenekenin çıkardığı olan, deri kaplı, deriden, deri ile ilgili. /-
ses vs. kum L deı \ kaplamak. 2. derisini yüz¬
çeq 5Af seviye, hiza. fin tax,dûş. mek, /-ok A'. 1. deri gibi, deri cinsinden.
çeqal A'. çakal, zoa Canisaueus. fin tori. 3. deri gibi sağlam veya onun gibi elastiki.
çeqand/m Lg (dtçeqine, btçtqine) çatlat¬ * çerm û hesti Avv.bir deri bir kemik an¬
mak, patlatmak, şakırdatmak. lamında çok zayıf canlılar için söylenir.
çeqanok AfAngeprûg. çermik 1A'.anl.incederi,zar,içorganlann
çeqçeqe A'. kastanet, ispanyol çalparası. üzerindeki zar. * çertnıke çav A'A. ant göz
çeqçeqok Af 1. değirmende iki taş kapağı.
arasında ayan sağlayan ağaççık 2. def vs. çermik 2 Af. 1. sunni deri. 2. rgd beyaz
de çalma sesi. 3. çatırtılı ses. 4. ince uzun renk.
dallı ve tohumlan kartlanmadan önce çermıqand/ın Lg (diçermiqine, biçermiqi-
sıkınca çat diye ses çıkaran bir ot. ne) buruşturmak.
çeqel AfAnçeqaL çermıqi/n Lng. (diçermiqe, biçermiqe) bu¬
çeqehk A'. unla yumurtayı kanştınp crvık ruşmak.
hale gelince kızgın ateşte kızartılarak çermsor N. kızüderili.
yapılan yemek. çers Af kendirden yapılan esrar.
çeqene Af sedir ağacının yemişine benzer çeri AfAnzuiç.
meyvesi olan bir ağaç. An. çekem. çertü Af tırmık.
çequmast Af su karıştırılıp ayran yapılan çerx l Af çark. 2. gemi çarkı. 3. feza, sema,
yoğurt. gök. /_ i kevjal Afn. yengeç burcu.
çeqü Af ayıklama. /_ kırın L ayıklamak /-andın L çevirmek, döndürmek. An çe-
(hububatta veya tarlada taşlan vs) rixandin. /_ bûn L dönüş, dervişlerin se¬
çeqüand/ın Lg (dtceqdine, btçeqûine) ma çarklan. /_i rgd yuvarlak. * çend
ayıklamak. An çeqü kuın. kınn Avv. yuvarlak hale getirmek. * çend
çeqi/n Lng. (dtçeqe, bçeqe) patlama, çatla¬ felek Nh Avv. kader, mukadderat, alın
ma sesi, çıtırdamak yazısı, feleğin çarkı. /_ kuın L. çarkla-
çeqmaq Af An hesle, çaqmaq. mak, bilemek. /_ lêdani. 1. çarklamak. 2.
çeqûber A'A. dokuz taş oyununda bir usul. bileği taşı veya dikiş makinası gibi aletleri
çer rgp. rgd nasil?. * çer çûn çer hatın Avv. ayakla çevirmek. 3. kalay yaparken veya
nasü gittiler nasıl geldiler. * çer çûn büa çömlek yaparken çevirmek. /_van Nx
wer ji bên Avv. nasü gittiler öylede gelsin¬ çarkçı, kalaycı, bileyici vs.
ler. * çer i ? Avv. nasılsın?. * çeeer! B. çerx 2Af. evlerde banyo yeri, küvet
93 _£ea.
2. baldır. /_rût rgd baldın çıplak. An şeq, ne?. * h ser çı? Avv. neyin üstüne?. * em h
gitık. ser çı sert bıguın? Atv. neye (neyin üstüne)
çêqohk AfAntüık. bahse girelim?. * çı û çı Avv. ne ne, neler
çêr l Af sövgü, küfür. /_ kuın L küfret¬ neler, neler. * ez a û çı binim? Avv. neler
mek, sövmek. An dujm, xewer. getireyim?. * tu bê çı û çı bibini Avv. daha
çer 2 Af An çere. sen neler neler göreceksin. * di nameye
çêran Af otlama. de çı û çı xwastine Avv. mektupta neler
çêrand/in Lgfdiçêrine, biçerine) otlatmak, istemişler. * çı xweş e! fivv. ne tatlı, ne gü¬
davar yaymak. * pez çcrandın Avv. davar zeli * çı ye? fivv. nedir?, ne o?. * çıye ko Avv.
otlatmak. * zık çcrandın Avv. argoda baş¬ nedir ki, ne var ki. * çıye ko xelkc gotıye
kasından otlanmak. Aıv. nedir ki, başkalan öyle demiş. * çı yi
çere Af otlak, yem (yeşil yem). /_geh Afx fivv. 1. nesin?. 2. nesi. * çı yi wi kêm e Avv.
otlak, yaylak nesi eksiktir.
çêriyan Lng. (dıçerıya, btçênya) otlamak. çıçık Af m ant meme. An ber, menuk,
çêri/n Lng. (dtçêre, biçere) otlamak, otlan¬ gan-
mak. çift rgd çift. An zo, cot
çerine rgd ılık, soğuk ile sıcak arasında çift 2 rgd uğursuz.
sıcaklığı olansu./- bûn/. ılımak./- kırın çifte l rgd çift, iki şey. An cot, zo .
L ılıtmak, ılıştırmak. çifte 2 Af iki namlulu av tüfeği.
çêrt Af kuş dışkısı, bn nrlç, ziç, çırtL çiftexas Af patiska.
çestın L bn çejtın, tam kırın çiğit Af An çikene.
çêur rgd daha iyi, en iyi./ bûııi-daha iyi çmız Af tüfek mermisi, fişek.
olmak./- ditin fiıv. daha iyi görmek, ma¬ çık l rgd dik, yokuş.
kul görmek, ayırdetmek, tercih etmek. /_ çık rgd dolu, tok.
gutm L N. daha iyi almak, daha iyi tut¬ çık 3 Af küçük kuş veya çekirge gibi hayv-
mak. * isal rezê me jı par çêlu gütme anlann ötüş sesleri.
fiıv. bu yıl bağımız geçen seneden daha iyi çıkal Af rgd çok zayıf hayvan.
tutmuş. /_ kınn L iyileştirmek, daha iyi çıkand/ın Lg (dıçtkine, bıçûdne) dikmek
etmek, daha iyisini yapmak. * wa çctır (ağaç direk vs). 2. menetmek. 3. set çek¬
ku ko hon hatm fivv. iyi ettiniz de geldi¬ mek, tıka basa doldurmak. * ker di zıke
niz wi de çıkand fiıv. bıçağı sonuna kadar
çctırand/ın Lg (diçêttrine, btçêtirine) iyi¬ karnına gömdü.
leştirmek, düzenlemek. çıkarc Af sigara ağızlığı, fin darkê cixarc.
çêyi Af 1. iyilik, güzellik. 2. rahatlık. çık çık B. serçe veya çekirge sesi.
çı l rgp. rgd hiç, hiç bir şey. fin tu, çû. * çı çıkçıkand/ın Lng. (dıçıkçıkine, biçıkçıki-
. tışt rgp. hiç bir şey. ne) 1. serçe veya çekirge gibi sesle ötmek
çı rgd rgp. pro. ne, neyi, neye. * çı bejim ve bu ses. 2. mesela çekirgelerin çık çik
fivv. ne diyeyim, ne denir. * çı bikini Aıv. ne sesleri.
yapryım. * çı dibe! Aıv. ne olur, ne oluyor!. çıkçıkand/ın 2 Lg (dıçıkçtkvıe, bıçdcçıkine)
* çı dibe büa bıbe Avv. ne olursa olsun. * bir şeyi ağzına kadar doldurmak (çuval
çı dibe çı nabe Avvııe olur ne olmaz. * bı vs), bn cimciqandin, lêvika re kum.
çı rû yi Avv. ne yüzle. * çı ecêb e! fiıv. ne çıkçıki rgd ağzına kadar silme dolu.
acaiptir kil * çı diğeri? fivv. ne arıyorsun?. çıkılandın Lg (dıçdaline, bıçtkdine) bn
* çı cennıma xwe diğeri? fivv. ne cehen¬ çıkandın.
nemini arıyorsun?. * çı hali de yi? Avv. ne çıkıya/n Lg (dıçıke, btçıke) suyunu kurut¬
' haldesin?. *çı heye, çiniye Avv. ne var ne mak, tüketmek, gücünü eritmek.
yok. * çı jı te tê bıke Avv. elinde ne gelirse çıki/n Lng. (dıçıke, bıçdce) 1. tıka basa dol¬
ardına koyma. * çı kewt û kewta te ye? mak. 2. çıtırdamak.
Aıv. ne dırdır ediyorsun?. * çı ko Avv. ne ki, çıkmizi Af-B/ Anmizgnıi.
nedenle ki. * çı h vu, çı h wê fivv. ne burda çıkolate Af ing. çukulata
ne orda, ha burda ha orda. * mı re çı bana çıkot rgd cimri, hasis.
ne, neme lazım. * te re çı Avv. sana ne, sana çıkrun Af direk.
ne oluyor. * ser çı? Avv. neye? neyin üstü çı ko (çı ku) rgp. Ghk neden ki, nedenle ki,
95 çındık
parıldamak (ateş,yddtz vs.), bn çufiskin. kimse. /_nek Af. 1. çok osuran. 2. kof
çuıyayi rgd yırtık. kimse.
çn-i Af güzün son aylan. *çuıyapaşm A'A. çırtık A'. fin çıronek.
kasım ayı. * çuıya peşin A'A. ekim ayı. çırtûk Af fin çıra ûg.
çui/n l Lnk. (djtçtre, biçare) yırtılmak. An çutûl A'. suyun değirmen çarkından son¬
dirin, qiş bûn. ra çıktığı oluk yeri
arin 2 Af gıcırdama, sürtünmeden veya çuûsand/m (dtçtrusine. btçtrusine) ışığın
kapı veya pencere açılırken çıkan ses. * zayıfça pırıldaması, ateş veya közün
deri dıçue Avv. kapı gıcırdıyor. panldaması.
çırisk AfAnçırusk. çırûsk Af parıltı, pırıltı, şua, ışın. 2. ateş kö¬
oriş A'. çiriş, tutkal. zünün veya zayıf mum ışığının verdiği
çıri-vıri Af saçıp savurma, boşuna telef et¬ parıltı. An mozrik.
me. /_ kuın L boşuna israf etmek, saçıp çırûski/n Lnk (dıçtrûske, bıçvrüske)
savurmak. parıldamak, ışın vermek.
ark A'. saniye. çuvekêşi Af münakaşa, eleştiri.
ark 2 Af kınlan ağaç, dal vs. sesi, çıt sesi. * çuwisin i. fin. binqin.
çuke çırk Avv. çıt çıt etmek. çirxat Af değinneni istop etmek için kul¬
çukand/m Lg (dtçtrkme, btçtrkine) 1. hal¬ lanılan özel direk. /_ kuın L değirmeni
laç sesi. 2. tetik sesi. 2. gıcırdamak. istop etmek.
çuke ark Af B. 1. gıcırdama 2. çekirge çuya pasın A'A. fin çul.
veya yanan ateş vs. nin sesi. * çuke arka çırya peşin AfnAnçui.
ağır Avv. ç,tır çıtır yan:, n ateş sesi. çıst rgd canlı, diri. /_bûn Af canh olmak,
çırnûk l N. boğan otu, kaplan boğan otu. aktif olmak. * xwe çıst kum Avv. kendini
Aot Aconitum. * çirnûgê gur A'A. kurt toparlamak. /_i Af uyanıklık, canlılık. An
boğan otu ing. wolf clow. çÛSt
çımûk 2 Af yırtıcı kuşlarda kesici tırna- çiş Af B. yeni yürümeye başlayan çocuk-
klar. lan ayakta tutmak için söylenen söz. *
çuro! R argoda çok zayıf, kuru şey veya kunkc me êdi çiş dibi Avv. oğlumuz artik
kimse, işe yaramaz adam. An tırro. -yürümek için-ayakta durabiliyor./- bûn
çıronek Af 1. su oluğu. 2. damlarda Af ayakta durabilmek. /_ kınn L çocuğu
yağmur sularının aşağıya akıtıldığı oluk. ayakta durdurmak.
An çuık. 2. su almış kuru tahta veya ıslak çışt Af element
çubuk. çıt A çıt sesi.
çırp Af çırpma, kırpma. * çırp kuın L çıtah Af parsa benzer bir hayvan.zoo.Aci-
çırpmak, kırpmak. nonyx jubatus. An kûrebesk.
çırpand/ın Lg (dtçvrpine, bıgrpine) çıto rgd rgp. pro. nasıl. * çıton rgd rgp.
çırpmak, çırpıtmak. (kanat veya kanat sesi ' nasıl. * çıtone rgd rgp. nasıldır. * çıton!
gibi vs.). rgd rgp. nasılsın. * çıtore rgp. nasü, ne şe¬
çırp! Af çırpı. /_ kuın L çırpmak, kilde.
kırpmak. çıv Afi. kurnazlık, oyun, hile, düzen. 2. zik¬
çırpi/n Lng. (dıçvrpe, btçtrpe) çırpınmak, zak, dolambaç, /-ane Af dönemeç,
çırpınma sesi vermek. kıvrım. 2. devre, peryod. /-anok 1. rgd.
çırpoz A'. 1. tarlalarda henüz takriben bir dönemeçü, kıvrık. 2. Af dönek kişi./_dan
kanş kadar yükselmiş ekin. 2. ekili ve yeş¬ L zikzak yapmak, döneklik yapmak. * çıv
ermiş ekin tarlası. dan xwe Avv. 1. zikzak yaparak koşmak. 2.
art Af finzıriç. bir işe bahane bulmak için döneklik yap¬
art 2B. okunduğu gibi verilen ses, cırt sesi, mak. /_dani Af zikzaktık, dönemeçlik.
osurma sesi. * art art B. koyunlan birbi¬ /_geh Af bn çıvane. /-ok rgd 1 zikzaklı.
rinden ayırırken çağn. An hurri hurri. * 2. dönek kişi. An lotık.
çute art B. zart zurt * çırte art kuın Avv. çıvand/m Lng. (dıçtvine, btçtvine) 1.
zart zurt etmek. * çırto A'- bir işe yara¬ kıvırmak (yürüyüşte vs.). 2. bükmek.
maz kof kimse, ossurukçu. * çute mlz Af çrvçıv AfAnçivçiv.
idrarını tutamayan, sık sık idrar yapan ovüc'A'.Ançûlk.
cıvık 98
cıvık Af 1. duvar örerken taş veya tuğla koyun. * bızına çiç fivv. kulakları bu tip
aralarına konan küçücük parça. 2. mala¬ beyaz olan keçi. An taq, çlnaq.
na ve aletlerde iki parça arasına konan çlçal Af yabani kuş civcivleri. *çıçalenzo-
ince yedek parça vs. zanan Avv. yaban civcivleri.
çivi Af helik, duvar örülürken taşların çiçek Af çiçek. An kulilk.
araşma konan küçük çakıl. çiçe laski A'A. çok zayıf kuzu. An berxê
çivin 1. Af inhina, dönemeçtik. 2. Z-viçviç çirmaq.
etmek, serçe ve tipi kuşların ötme sesi. çiçık Af civciv, bazı yerlerde serçe kuşu.
çıvoke Af cax denize giren kara kısmı, bu¬ çiçırık Af gece öten bir böcek, cırcır bö¬
run. ceği, zoo. Gryllus. An sisırk.
çıvr rgd çok yağlı (et vs). çiçi Af iffet.
çıvteçıvt Avv. kuşların cik cik sesleri. çiçkek rgd azıcık.
çıvrit Af çivit fidanı. Aot indigofera çik l Af enstantane, ışın, ışınım, çakım, şe¬
tinctoria. rare, kıvılcım, pırıltı, şua. /_ dan L pırıltı
çnvit 2 Af. çivit rengi. vermek. /_ veketın L kıvılcım sıçraması.
çıx l Af çığ, dağdan kopan büyük kar kitle¬ * çik jı çavan pekin Avv. gözlerinden
si. kıvılcım saçılmak. * çik jı agu pekin Avv.
çıx 2j?. çığırma, çığırtı. *çıxeçıx Avv. bağırtı, ateşten kıvılcım sıçramak.
çığırtı, kuş sesleri. çik Af Bj. gözde sonradan beliren siyah
çıxand/ın Lng. (dtçvane,bıçvane) karga se¬ leke.
si ile ötmek. çik 3Af ant göz akı.
çixat Af. kibrit. çik * Af kabuyet. An tepiş.
çixir Af An baxor, çuxur. çikand/ın Lg (dıçikine, biçkine)
çixiz Af rgd daire, çember. bağırtmak, çığırtmak.
çıxi/n Lng. (dtçcce, bıçae) yumuşak 'ç' ile çikene Af pamuk çiğidi. An çiğit
okunur, bağırış veya çığırış anlamı verir. çikıyan L çığırmak, haykırmak.
çixiz AfAnçnoz. çiki/n Lng. (dıçike, bıçike) çığırmak, avazı
çıya Afcoxdağ./_nAfl.dağlar.2.dağlara. çıktıgğı kadar ağlayarak bağırmak, fery¬
* Xwedê çıyan dibine, berfê dıbarine at etmek.
Avv. Allah dağa bakar, kar yağdınr. çil 1 1. Af çil rengi, kızıl sarışın. 2. bu renkte
/-nişin A'A. dağ sakinleri, dağda ikamet olan. /_spi 1. Af kızıl ve beyaz karışık
eden. * çıya û ban! Avv. dağlar ve (yüksek) renk. 2. rgd bembeyaz. /_gcwr Af rgd
ovalar. * çıya û dest Avv. dağlar ve ovalar. beyaz gri arası renk.
* çıya û zozan Avv. dağlar ve yaylalar. çil Af semerlere doldurulan sap. An
/_van Afx dağcı. /_yi Af rgd dağlı, dağa mıncele.
ait. cilan Af elbise kolu, yen. An hûçık.
çıyakeş Af dağcı. /_i Af dağcılık. çileçep A'A. dağlardaki zikzaklı yol.
çiz B. cız, cız sesi. * çıze çiz Af L cızlama, çihk Af ant. klitoris, venüs. bn zihk, güık.
cızlamak. * çıze çiz kuın Avv. kızarmada çili çili Af fin baçermok.
cız cız sesi vermek. çim Af çim. /_cn Af. çimen, /-enzar Afx
çızand/ın Lng. (dtçtzine, biçerine) 1. ateşe çayırlık, çimenlik.
tutarak yakmak, yolunmuş tavuklan ince çimento Af Fr. çimento, fin çimento.
tüylerini de almak için hafif ateşe ver¬ Çin l N. rgd Çin, Çin halkı. /-ıstan Afx
mek. An kıvırandın. 2. An çıze çiz kum. Çin devleti. * Çini Maçin A'A. Hindi Çini.
çızi/n Lng. (dıçue, bıçae) cızlamak, cızırtı çin 2 Af rgd yumuşak 'ç' ile okunur, nakış,
çıkarmak. nakışlı. /_ kuın L nakışlamak. * çin çe
çi de soru edatı. An çl kuın fivv. nakış yapmak.
çiç l Af, 1. an peteği. 2. an petelderinin her çin 3rgd alacalı, benekli.
gözü. /_ kuın L petek yapmak. An nanê çin Af sınıf, tabaka. * çina karkeran Avv.
hıngıvi. işçi sınıfı. * mafi cinayeti Avv. sınıf ha¬
çiç 2 Af 1. ekseri keçi koyun gibi küçükbaş klan.
hayvanların kulaklarında toz halinde kü¬ çinand/ın Lg (dıçinine, btçinine) nakışla¬
fe benzer beyazlık. 2. rgd bu tip keçi veya mak.
99 _eol
çinaq Af postu boz renginde ve kül rengi çivi/n Lng. (dtçive, bıdve). serçe veya civ¬
beneklerle kaplı keçi veya hayvan, bn civlerin ötüşleri.
çiç2,taq. çivjen Af müzikte ksilofon çalgısı.
çinçila Af çinçüya zoa Chlnchilla lanl- çiz Af boz renkli bir cins eşekarısı, at si¬
ger. neği, zoa Hlppobosca equina
çinçolek Af. 1. küçük salıncak. 2. rgd alaca, çizand/m Lg (dıçbane, btçizine) 1. çizmek.
benekli. 2. vınlamak. 3. cızlamak.
çimk 1. A'. benek, pullu desen, nakış. 2. çizeçlz B. vızır vızır, cızır cızır.
rgd nakışlı, pul halinde nakışlar. çizin Lng. çizilmek, cızlamak, vınlama,
Çini lrgd Çince, Çinli, Çine ait vızlamak, gıcırdamak.
çini Af porselen, çim, çin işi çanak-çöm- çizok A'. rgd. mızmız.
lek. ço l B. eşek veya katır sürerken çağn ni¬
çinko Af çinko. dası, çüş, sert "Ç" ile okunur.
çip Af ant baldır. /_rût rgd baldın çıplak. ço 2 Af sopa, değnek, dayak (yumuşak "Ç"
finçêqrûl ile okunur) /_bu Af sopa sahibi, sözü so¬
çiq 1AfantAnçêq. pası kuvvetli olan./- bûn/. sopalanmak,
çiq z Af 1. dan ve pirinç sapı. 2. saz, kamış. dövülmek. /- kuın L sopalamak,
Anqamu. dövmek, değnekle vurmak. * çoê sıva¬
çiq rgd koyu (renkler için), /-zer rgd nan Avv. çoban sopası. * çoê xwe h çoê şa-
koyu san renk. /_spi rgd bembeyaz, hc iranê dudnım Awkuwetli olduğunu
koyu beyaz. göstermek için yam iran şahı Ue yarışıyo¬
çiq Af sığırcık kuşu. An çûkreş. rum. * ço gıran bûn Avv. gölgesi ağır ol¬
çiqal Af rgd zayıf ve cılız hayvan. mak, nüfuzlu olmak. * ço h ço xistin fivv.
çiqin Af Üyüdınm çakması sesi. biriyle yarışmak, biriyle boy ölçüşmek. *
çir L A'. çil keklik, zoa Perdrix cinereus. ço jı çeneli hatiye Avv. sopa cennetten
fin nivkevv. çıkmış. /_ Usun L Nh çelik çomak oy¬
çir 2 Af kaysı kurusu. unu.
çirok Mm masal, öykü, hikaye. /_bêj Nx çoç Af 1. çocuklara 'oturfanlamında bir
masal anlatan, hikayeci. * çirçirok Af ma¬ emir nidası. 2. Af bağdaş. /_ kum L
sal, asılsız konuşma./- gotm i. masal an¬ bağdaş kurmak.
latmak, hikaye nakletmek. * çirok h ser çoçüc Af. bağdaş, kıçüstü oturma.
derxistin Avv. üzerine bir hikaye uydur¬ çoçırt Af bir sopa oyunu. An reqeçov.
mak, efsane yaratmak. /_mvis A'A masal, çoçkand/ın Lg (dıçoçkine, bıçoçkine)
destan veya hikaye yazan, romancı. * bağdaş oturtmak.
çuoki xelk Avv. halk masallan. * çirok! çogan Af çomak oyunu, çomakla oynanan
serhat! Avv. hayat hikayeleri, başa gelen oyunlar. 2. sopa. An ço.
maceralar. /_van Nx masalcı, hikayeci. çok Af ant diz, diz kemiği./- dan L çömel-
/-vani A'. masal anlatma, hikayecilik. mek, diz çökmek. * çok dan erdê Avv. yere
çit Af 1. bir yaşını doldurmamış horoz. 2. diz çökmek, mecazi anlamda inat etmek,
kadın baş örtüsü, yazma. * çit û berçit Avv. ısrar etmek. * çok lı ber çokan Avv. dizdi-
yazma ve baş örtüsü. 3. çit, ağaç veya dal¬ ze * çok û juni Avv. diz ve bacaklar * çok
lardan yapılan ince duvar. 4. çadırların û juni skin Avv. dizleri kırılmak, paniğe
çevresine dikilen çubuklar. uğramak. * hatm çokan Avv. dize gelmek.
çitare Af ince ipekli kumaş. * çitareyi gırs * hatm ser çokan Aize gelmek, diz çök¬
Avv. iri çubuklu kumaş. * çitareyi hûr Avv. mek * h çokan xistin Avv. dizini dövmek.
ince desenli kumaş. * çitareyi rengin Avv. * ser çokan de ketm Avv. dizi üstüne
renkli kumaş. yığılmak, dizinde derman kalmamak. An
çitık Af 1. kamıştan divit 2. yazmadan juni, qonuk.
ufak ekseri beyaz renkli kadın baş örtü¬ çokan! rgp. t diz üstü, diz üstü oturma 2.
sü. çökerek oturma.
çitog rgd rahatsız edici yer, sıkıcı. çol Af 1. kır, çöl 2. ıssız. /_bır Af rgd çok
çivçiv fivv.civcivsesi./_kuınZ.civcivlerin hızlı yürüyen kimse, yürüyüşte güçlü
cik cik etmeleri olan.2. kestirmeden yürümek/- bûn Af
çplaq 100
L çöl haline gelmek. /-ıstan Af sahra, çöL çoxik A'. özellikle güney Kürdistanda giyi¬
/-kari A'. köye ait kıra ait /- kum il çöl len keçeden astarlı bir gocuk cinsi.
haline getirmek. * Seddam Kurdıstan çu dç hiç fin tu, hew.
çol ku Avv. seddam Kürdistanı viraneye çuqulk Af ant dal, ağaç dah. An çiqilgulL
çevirdi, çöl haline getirdi. * çol û beyar çur Af fin çu.
bw. çöl ve bozkırlar. * çol û çolısıan Avv. çurtanok Af ant diz kapağı. An çortanok.
çölvesahara. çurtım Af 1. engel, mani, zorluk. An
çolaq AfAncelew. asteng. 2. dikenli tel
çolax l Af kolu veya eli sakat olan kimse. çust rgd bn çûst
çolax 2 A'. yemliklere bağlamak için hayv- çuxur 1. rgd sık, koyu, kesif.
anlann boynuna geçirilen yanm ay şe¬ çuxur 2 A'. çığır, devir, peryot An çıxu.
klindeki ağaç. çuxti 1. Af sokak serserisi. 2. rgd yüzsüz,
Çolaxan Af bir Kürt aşireti. arlanmaz. An berfi.
çoleke Af S. kırlangıç, zoa Hirundo. 2. Af çuwêr A'. topal, bn külek.
An çûik, çûçık. çû l rgd pro. rgp. dç hiç, hiç bir şey. * çû
çolekeyi pasari Afn bir cins küçük ev nine Avv. hiç değil, hiç bir şey değil. An tu.
kırlangıcı. çu, hiç, hevv.
çohk l Af bulamaç, ince çamur. çû L 'çûnTiilinin geçmiş zamanı.
çohk 2 Af yağsız bir cins kalitesiz çökelik. çûçık Af 1. serçe, serçe cinsi kuşlar. 2. civ¬
çom N.bn. çem. civ.
çon rgd rgp. bn çawan. çûçl B.bnçpç.
çoneti Af 1. kaide, metot 2. rgp. haliyle. çûçk Af An çûçık. * çûçkc deşlc Nh bn
çong Af 1. ant diz. 2. N. sopa, çoban sopası. pezkuj. * çûçkê zerık A'A. san asma kuşu,
Anço. sarıcık, zoo. Oriolus oriolus. * çûçkê ti-
çop A/, çöp. telani Afn çoban aldatan kuşu. zoa Ca-
çop A'. bir şeyi zorla alma işi, gasp. /- primulgus europaeus.
kuın L gasp etmek. çûik Af serçe. zoo. Passerdomesticus. An
çopan Af kahverengi pamuk bezi. beytık.
çopık rgd aptal, ahmak. çûk Af kuş, serçegiller. An çûik.
çöpüme M .^hayvanların göğsünde beli¬ çûkır (çû kır) rgd hiç bir şeye yaramaz. *
ren bir hastalık. xatirê xwe h ba gundıyan çûkui bû Avv.
çopi Af 1. bir Kürt halayı. 2. sopayla oyna¬ köylülerin yanmda hiç bir kıymeti (
nan bir oyun. hatırı) kalmamıştı.
çor (çarpar) N. sülün. zoo. Phasianus çûkreş Af sığırcık kuşu. zoo. Sturnus vul-
colchicus. garis. An çiq4.
çor Af 1. Bj. kinci bir hayvan hastalığı, çûl A'. palas, çul.
kıran, sığır vebası. 2. A'. mecazi olarak çûle Af komedyen, mizahçı.
beddua anlammda kullanılır. * çor tckcve çûn l Af 1. gitme, hareket etme, ayrılma,
mala te fivv. evine kıran girsin. * çorê sefer, gidiş. 2. benzeme. * lı tavê xwe
bixwe Avv. zıkkım ye! çûye fivv. babasına benziyor. * heval hiç lı
çorandın L bn şûrandın. Kurdan neçû ye fivv. arkadaş Kürtlere
çörek A'. çörek. hiç benzemiyor.
çoreq A'. çelik çomak oyunu. An reqeçov. çû/n 2 Lng. (dıçe, bıçe) 1. gitmek, ayrılmak.
çors rgd bn çort 2. benzemek. /_ çavan L gözlerinden öp¬
çort rgd kaba, patavatsız. * unrovê çort mek. * çûn çav û rüyan Avv. yüz ve gözle¬
fivv. patavatsız adam. rinden öpmek. * çûn gergerê hatm kerê
çortan Af çökeleğin top haline getirilmiş bere Avv. eşek gibi gitti, eşek döndü./- geş-
kurutulmuşu. Kışın bir kapta su ile tê L 1. seyahat etmek. 2. dilenmeye
yoğrulup ayran haline getirilerek kul¬ çıkmak. /_ pêrginê L karşılamaya git¬
lanılır. * dewi çortin Avv. çortan ayranı. mek. * em çûn pêrgina nevalen xwe Avv.
çortanok Af ant diz kapağı kemiği. arkadaşlarımızı karşılamaya gittik. /
çotık Af baston. pêşwazryê L gelen misafirleri karşıla¬
çowar Af trafik. maya gitmek. * çûn pıyanya Xwedê Avv.
101 cüze
Allahm rahmetine kavuşmak. /_ ser L 2 tere û tê, here û were) gidip gelmek.
üstüne çıkmak, üzerine yürümek, üstüne çûr 1 1. Af açık san, kumral sansın. 2. rgd
gitmek 2. hayvanlarda cinsel birleşme çil rengi.
için üste çıkmaları. * bı ser yeki ve çûn çûr2 Af. talan.
Avv. aniden biriyle karşılaşmak. * h yeki çûr 3 Af 1. bir koyun cinsi. 2. çil keklik. An
çûn Avv. birine benzemek. * çûn serdanê çir.
Avv. ziyarete gitmek, taziyeye gitmek, baş- çûst rgd bn çıst
sağlığına gitmek. * çûn ser hev Avv. üst çûş B. eşeğe çağn nidası, çüş.
üste binmek, birbirine bindirmek. * çûn çûxe A'. çuha, bir dokuma cinsi.
ser û çavan Avv. başım gözünü öpmek. * çû/yin Lng. (dıçe, bçe) gitmek, ayrılmak,
çûn xatirxwazryê Avv. vedaya gitmek, Al- bir yere hareket etmek. * çûyina
lahısmarladık demeye gitmek./- rahme¬ mezman, çûyina malê ye Avv. ev
te L rahmetlik olmak, rahmete erişmek. büyüğünün gidişi evin yıkılışıdır. * çûyi¬
* reng lc çûn Avv. rengi atmak, sararmak. na mın a xeribi yê Aıv. benim gurbete gi¬
Ançûyin. dişim.
çûn ava A'. /.batmak (gök cisimleri için). çûz Af sürgün, genç ağaç dalı, aşılanacak
çûnbar Af araba, taşıt. veya daldırılacak filiz, ağaç piçi. /-ele A'.
çûneve LS. geri gitmek, geri dönmek. ince dal, filiz. An aj. çûz kırm L. dallarda
çûng A'. 1. düğün çiçeği. 2. turna ayağı. 3. aşı, aşılamak. An lûl kuın.
basur otu. bot Ranunculus. çûzand/ın lg (dıcuzme,bıçûzine) cızırdat¬
çûngeh Nx. etrafı ağaçlıklı yol, geçit mak, acıtmak, cam yanmak.
çûnfihatın lAfl. gidiş geliş. 2. Af trafik, fin çûze Af 1. acı, elem, keder. 2.genç ağaç
çowar. dalı, filiz. An aj.
çûn û hatm 2Lng.(Ldtçeûte,bıçeûwer&
D
D1. Af Kürt alfabesinin 5jü harfidir, dil daçek Af m Grm edat, ilgeç. An pêrbesf,
ucu ve dişler arasında çıkarken dudaklar amraz.
açılır. daçıkand/ın Lg (dadtçddne, daçdahe) 1.
d Af "dan ve dayin" fiillerinde kök. dıde, ağaç dikmek, bir direk vs. yi dikmek. 2.
bide gibi. kurmak, dopdolu yüklemek. * stûna ala
da lx önek olarak gelirse alçaltın, indirici rengin me h çiyayê Kurdistanê da-
anlam verir. Mesela: dahatın, dagerin, neçıkand Avv. renkli bayrağımızı Kurdi-
daların gibi stan'in dağlarına dikemedik. * me hare
da 2 dç fiil eki olarak "de, da, den, dan" gibi xwe daçıkand Avv. yüklerimizi iyice
anlamlar verir, yazı dilinde "de" olarak hazırladık. * çekê xwe daçıkand Avv. si¬
yazılır. * vu da Avv. burdan, * wê da Avv. or- lahım kurdu, yam tam doldurdu.
dan. * ti da Avv. 1. içinde. 2. fiillere geçmiş dad Af adalet, hak, hukuk, kanun. /_bexş
zaman formu verir. * deng da Avv. ses ver¬ Af 1. adaleti yöneten ve dağıtan kimse. 2.
di. * lê da vurdu. adalet sunan, hakka hukuka saygılı olan.
da 3 L."dan" fiilinin dili geçmiş zamanı. /-ger Nx. 1. savcı. 2. hukukçu, /-geri Af
da * Af anne. * dakdêydaê küe Avv. sürme hukuk, adli idare. /_ gırtın L hakkını al¬
gözlü anne. * daê rcbenê Avv. B. zavallı an¬ mak. IS rgd adil, adli. * bı dad! Aıv. adil.
ne, mecazide 'ah başıma gelen'. An dê. /-kar rgd doğru, haklı./_mend rgd adil.
dab (daha) Af yabani. * kelim dab û /-mendi Af adalet, /-parêz Af hukukçu,
çıyan Avv. yabana ve dağlara düştüm. /-penver Nx. rgd adil, haksever. /-
datari/n Lng. (dadıbare, dabere) 1. stendın An dadgutın. /-stên A'A. hakim,
yağmak, üzerine yağmak. 2. yaylım ateşi¬ yargıç. * dad û hewar Avv. adalet için
ne tutulmak. lıaykırma./- xwaslini- hakkım istemek.
dabaş Afne bir şeyi arama, bahis, konu, /_xwaz Af şikayetçi, davacı.
mesele./- kuın/. araştırmak. An hûrnê- dadaizm r- ' Fr. dadaizm, dadacılık.
rin, babet dada/.- Lg (dadıde, dade) kapatmak, ka¬
dabehand/m Lg. (dadtbelüne, dabehine) pamak, örtmek, kapmak, yakmak. * deri
yutmak. An daqulandin. dadan Aıv. kapıyı kapamak, veya kapat¬
dabenzand/m Lg (dadıbertzine, dabertzi- mak. * gur û kûli dadan hev Avv. kurtla
ne) çıkışmak, azdırmak. köpek kapıştılar, veya birbirlerine dala¬
dabenzi/n Lg (dadıbenze, daberize) ştılar. * gur dada bizine Avv. kurt keçiye
saldırıya geçmek, hamle yapmak, hücum atılarak kaptı. * huli dada nurişkê û bu
etmek, azmak. fivv. kartal tavuğu kaptığı gibi aldı götür¬
dabestın Lg (dadıbeste, dabeste) bn gıre¬ dü.
dan. dada/n 2 Lg (dadıde, dade) konmak, yere
dabeş Af kısım, parça /_ kınn L taksim inmek. * leglegê dada ser darê fivv. leylek
etmek, kısımlara ayırmak. ağaca kondu, (hakari bölgesi).
dabeşi/n Lg (dadıbeşe, dabeşe) taksim et¬ dadıgeh Nx. mahkeme, /-a aşıtiye Nh
mek, bölmek, pay etmek. An parve kuın. sulh ceza mahkemesl/-a cezayi Afn ceza
dabınarı/ın Lg (dadtbtnere,dabtnêre) dik¬ mahkemesi. /_a ceza ya gnan/bala Avv.
mek (ağaç, bitki vs), bayrak çekmek. * em ağır ceza mahkemesi. /_a dadwenyê A'A.
ala rengin dabınerin büındcıyan Avv. şeriat mahkemesi /_a hhevaninê A'A.
renkli bayrağımızı yükseklere çekelim. sulh ceza mahkemesi, /-a sertazl Nh as¬
dabuısun Lng. (dadıbmsm, dabmstn) saf keri mahkeme. /_a seretayê A'A. hazırlık
saf olmak, dizi haline gelmek. mahkemesi veya sorgu mahkemesi, /-a
dabû/n Lng. (dadtbe, dabe) çökelmek, di¬ şanveri A'A. sivil mahkeme. /_a tolê Afn
be çökmek. An dakinn. ceza mahkemesi. /_a tûjandmêAfn tah-
1J3 dal
dem 4 N dem. (çay, süt vsiçin). /_ gırtın L deng Mİ. ses, gürültü, havadis. 2. oy, rey.
demlenmek, dem tutmak, zaman almak. * deng belav e Avv. ortalıkta ses var, söy¬
/_ kuın /demlemek (çay vs). * dema leniyor. /_ burin L ses kesmek, sesini
çayê Avv. 1. çayın demi. 2. çay vakti. kesmek, susturmak, susmak. * deng der
demamık Af peynir süzmeye mahsus tül¬ ketm Avv. ses çıkma, sesi çıkmak. * denge
bent. An parzûn. xwe dernakevi Avv. sesi çıkmaz, sesi
deman Af 1. imtiyaz, müsaade. 2. karek- boğulmuş. * deng der xistin Avv. ses
ter. çıkartmak, gürültü çıkartmak, şaiya yay¬
deman A'. 1. kira, icar, icarcı. 2. götürü, mak. /_ düer rgd gür sesli. * deng e deng
götürü usulü, /-dar Nx. götürü alan, fivv. sesli, sesten sese. /-gaz rgd az konu¬
icarhyan. /_i Af götürü işi. /_ kuın L 1. şur. * denge _ kum Avv. duymak, anla¬
icar etmek, kiralamak. 2. götürü almak. maya çalışmak. * denge wi bıke ka a
demand/ın Lg (dıdemine, bıdemine) dıbeje Avv. onu dinle bakalım ne diyor. /_
demlemek. An dem kuın. gırtın L 1. ses almak, ses kayıt etmek. 2.
demand/ın Lgbn deman kuın. sesi kesmek, sesini kesmek. /_ heye Avv.
demar A'. n ant. damar, sinir, asab. * de- söyleniyor, haber var./_i Af ses, sesli. /_ir
mari Kurdi Avv. Kürt milli duygusu, hissi, (denggiz) rgd meşhur. /_ jar rgd yanık
veya Kürt daman. * demari mêrani fivv. sesli. * deng jê burin Avv. sesini kesmek,
1. erkeklik daman, yiğitlik daman. 2. cins, susturmak. * deng jê hatm Avv. ses
kök. * deniarê avê Aıv. su daman. * de- çıkmak, haber gelmek. * deng jê ketm L
marê maden Avv. maden daman. An te- 1. sesin kısılması, sesin düşmesi. 2. kendis¬
mar. inden ses çıkması. /_ ketm Avvi sesin
demegoji Af Gr. bir toplumun duygularını kısılması./- kuın Avv. 1. çağırmak, konuş¬
okşryarak sözünü dinletme yolu, deme¬ mak, seslenmek, sesini çıkarmak,
goji- bağırmak. 2. küsken barışmak. * deng lê
demet Af demet, deste. ketm fivv. An deng pê ketm. * deng lê
demin l.Af alışkanlık. An hutê bûn. 2. rgd kınn Avv. çağırmak, seslenmek. * mın
geçici, zamanlı, vadeli, muvakat An wex- çend caran deng lê ku, lê wi nebıhist
ti. fivv. bir kaç kere onu çağırdım, fakat o
demkevçık A'A. 1. kaşıkçı balığı, zoo. Pla- duymadı. * deng h hevhatm Aıv. A'. ses
tatea leucorodia. fin devkevçık. 2. uyumu. * deng meng Aıv. ses seda. * deng
kaşıkçın, zoa Spatula clypeata meng tüne Avv. ses seda yok./_nas rgd 1.
demokrasi N.GrdemokrasL sesi tanınan. 2. sesi ile tanınan 3. ismi ile
demokrat rgd Gr. demokrat. meşhur. * deng nas kum fivv. sesini
demsal Af mevsim. * salê de çar demsal tanımak. * deng ne kırm fivv. 1. sesini
hene Avv. yılda dört mevsim vardır. çıkarmamak. 2. birine küs olmak. * deng
dem û rû Avv. An dev û rû. pê ketin Aıv. ses çıkmak, birinden veya
den Af küp, büyük su küpü. bir yerden ses gelmek. 2. birinden haber
dena (de na) aç. Ghk bari, hiç olmazsa, gelmek, /-şirin rgd tatlı sesli, sevimli ses¬
başka türlü. li. /-xoş rgd tatk sesli, güzel sesli. * deng
dendik Af 1. çekirdek. 2. fizikte atom. * û gazi Avv. ses ve haber.
dendıka erd AfA. ast. yer çekirdeği. /_ ge¬ deng û seda fivv. ses ve seda. * deng û
nindin L çekirdek öğütmek. /_reş Af 1. stran fivv. türkü ve şarkı. /_xwcş rgd sesi
karpuz. 2. siyah çekirdekli olan şeyler. * güzel olan, güzel sesli. /_xwcşi Af sulh, iyi
dendıkc enıye A'A. ant. alnın orta yeri. * haber, sükunet. /_zuav rgd ince sesli, tiz.
dendik hur kuın Avv. çekirdek kırmak. sesli.
/S rgp. çekirdeksel. dengani Af telefuz,
dendik! hecilegleg A'A. fin derzilok. dengbêj A'A ses sanatkan, türkücü. /_bêj!
dendûreşk Af findri. Af ses sanatkarlığı.
deng Af. yük hayvanlarının sağ ve soluna dengdan l Lng. (deng dıde, deng bide) ses
vurulan yükün her biri. An bendeke. * vermek, seslenmek, adıyla sanıyla meş¬
dengê xwe dagutın Avv. dengini vurmak, hur olmak.
çok mal kazanmak. dengdan 2N.L oylama, oylamak.
dengdar 112
dengdar 1lArxsesveren, ses çıkan. 2.rgd den vurmak, turnayı gözünden vurmak,
meşhur.sohretli. argoda damarına basmak. * deq h deqê
dengdar Nx Grm. sessiz harf. * dengda- xistin Avv. sözü söze vurmak. /_ miri rgd
rên cêwi bw.Nh ç, k, p, r, t,x, gibi çift ses aciz, uyuşuk. /_ şkandın L birini rezil
çıkaran harfler. edecek durum yaratmak, birini aşağıla¬
dengder Nh m, grm sesli harfler. *deng- mak. * fdan kes! deqê mm şkand Avv. fa¬
dêrên dreJAfn uzun sesliler. * dengderên lan kes beni gülünç duruma düşürdü.
kurt A'A. kısa sesliler. * dengdêrên du- deq 3 Af ant aşık kemiği.
çeng A'A. An pevdeng. deq * N. vücuda yapılan döğme. * deq bı
dengin rgd t sesli, ses veren. 2. meşhur. deq Avv. aynısının tıpkısı, bn. pışk. * deq
dengnuxeni 1. rgd susturucu. 2. Af eksoz dan A'./. vücutta döğme yapmak. * deqe
susturucusu, silah susturucusu. rû Avv. birinin yüzüne karşı açık söylenen,
dengvedan A'A. 1 yankı, sesin dönmesi, yüzüne vurulan.* deqê enlyê Avv. alındaki
havadis. 2. L havadis yaratmak, sesin döğme. /_ kum Avvi döğme yapmak. * u
dağılması, ses yayılmak, her tarafta duy¬ deqê eniyê xistm Avv. alnın çarından vur¬
ulmak. * şoreşa Barzani dengvedana mak. * deq û deq rgd tıpkı, aynısı. An
xwe da dınyaye Avv. Barzani hareketinin pışk,deqbıdeq.
sesi bütün dünyaya yayüdı. * dengveda¬ deq $N. puan.
na mın h bedena Dıyarbekre znırl Avv. deq * A'. madde, bölüm, kısım. * di vê deq£
sesimin yankısı Diyarbakır surlarından de deq hatiye mvism Avv. bu bölümde
geri döndü. deq yazılmıştır.
dengûbas A'A. havadis, olan biten, ajans, deqand/m Lg (dıdeqjne,bıdeqine) vücuda
haber bülteni * deng û basen Kurdısta- döğme yapmak, beneklemek.
nê çı ne? Avv. KünUstandan haber var deqaq l Af. davulcu, iyi davul çalan.
mı?. * deng û basen dınyaye Avv. dünya deqaq 2Af ütü.
haberlleri, dünyada olup bitenler. deqel l N. sert toprak.
dengweş A'A mikrofon, ahize. deqel 2AfAnçug.
dengzar Nx. gürültü. deqelûz Af takla An dekbûz.
demk A'. fin dendik. deqdqan A'. siyah üzerine beyaz puanh
deniş Af tecrübe. /- kuın L tecrübe et¬ bir kadın kumaşı.
mek. deqiqe N.A dakika. An hûrdem.
demşand/ın Lg (dıdenısine,bıdemşine) te¬ deqlûk Af kozalak. An deq2.
crübe etmek. deqne A'. bir hayır için verilen konser, ba¬
Denimark A'. Danimarka/-! rgd Dani¬ lo, gece vs. /_ danin Avvi böyle bir işi or¬
markalı, Danimarkaca, Danimarkayla ganize etmek, hazırlamak.
igüj- deqor l Af. An dekor.
dep Af evlek, arazi dilimi. An gûri. deqor 2 A'. iyi cins koyun.
dep 2 A'. tahta, tahta döşeme, kalas. * depa Deqori Af Suriye Amuda ilçesinde bir
singA'n ant göğüs keîniği. *depikêqoçê Kürt aşireti.
A'A. dokumacüıkta kumaşın kalıplandığı der 1 Af yer, toprak, zemin. * hiç tu dereke
tahta * depreş A'A. sınıftaki kara tahta. Avv. hiç biryerde. * h dereke Avv. bir yerde,
dep 3 (depe) Af Elazığ Bingöl arasında bir her hangi bir yerde. * lı her dere Avv. her
kaza, Karakocan. yerde. * lı vê dere Avv. burada, bu yerde. *
depo N.Fr. depo. xwe avetın dereke Avv. bir yerlere
depozit Af it depozit fin sparde. sığınmak, kendini bir yerlere atmak.
deq * A'. ellerdeki nasır, şişkinlik. der rgp. ora, bura-bir yanda birincinin
deq A'. kozalak, meşe veya çam kozalağı. aynısıdır, fakat zarf yerini alır. * ev der
*deqlê dan/an deq kutan Avv. bir cins iri rgp burası ( bu yer), /-ek rgp. belirsiz bû¬
meşe kozalağını bir kaç yerinden delip yer, bir mahal, /-eke Af dış, dış ülke. *we-
üfliyerek müzik yapmak. Tunceli-Bingöl latên dereke Avv. dış ülkeler./_ekergp. bû¬
havalisinde kullanılır /_ Usun L bu ko¬ yer, bir yerde.* dereke dm fivv. rgp. başka
zalaklarla aşık oyununa benzer bir oyun bir yer. * h dereke Avv. bir yerlerde, bu¬
oynamak. *hdeqexıstm Avv. tam gözün yanda, bir tarafta * ev dera ha Avv. öylesi
113 dercûn
bir yer. * h vê derê rûdmım Avv. burada darbe. *bı derbekê Avv. bir vuruşta * der-
( bu yerde) oturuyorum. * va dera Ho- bek avêtm Avv. bir darbe atmak veya bir
lend e Avv. burası (bu yer) Hollandadır. * darbe ateş etmek. * derb û agu Avv. darbe
der nema 1£ genyam Avv. gezmediğim ve kurşun darbesi /_xwari rgd darbe ye¬
yer kalmadı. * h ku dere Avv. nerde. * h miş-,
dereke dm Avv. başka yerden, başka ta¬ derb Af takat, enerji. * jı derbê xvve ketm
raftan. Avv. kuvvetten kesilmek, fakattan düş¬
der 3 Af kapı. * dere yeki de kar kuın Avv. mek.
birinin kapısında çalışmak. An deri. dertare rgp. hakkında. *derbareyl vê fer-
der x Grm. sonektir. brader, agehder, hengê de Avv. bu sözlük hakkında.
derbeder, gibi. derbaz A'ne geçme, aşma /_ bûn/. geç¬
der s rgp dış, dışan.* ez lider bûm fivv. ben mek, aşmak, * derbazi hundur bûn Avv.
dışardaydım. * çûm der Avv. dışan gittim, içeriye geçmek. * avê re derbaz bûn Aıv.
* hatun der fivv. dışarı geldim. * der û ci¬ sudan geçmek. * saet derbaz bû Avv. saat
nar Avv. konu komşu. * der û dest Avv. ya¬ geçti, gecikti. * qoç jı guh derbaz bû Avv.
ban ve yaylalar. * der û devi Avv. boynuz kulağı geçti * ser re derbaz bûn
yaban-yazı. Avv. üzerinden geçmek. * jê derbaz bûn
der x Grm önektir, kelimelere 'çıkar¬ Aw. yarışta vs. de öne geçmek./- kuın Lg
mak, açığa çıkarmak, meydana çıkar¬ geçmek, aşırmak, geçirtmek, aşırtmak. *
mak' anlamlan verir. der awa Af m hal, me sınıf derbaz ku Avv. sınıfımızı geçtik.
şart, durum. * derbınn Af/, tabir, açıkla¬ * roja xwe bı valahi derbaz kuın Avv.
mak./- dan/. açığa vurmak. An dan der. günlerini boşuna geçirdiler. * derbaz
* der hatm Avv. fışkırmak, filizlenmek. /_ kuın wi ali Avv. öte geceye geçirmek. * jı
perinZ. dışan kaçmak, kurtulmak./- po- sinor derbaz kuın Avv. huduttan geçirt¬
qin/. çıkıntı yapmak, dışa çıkıntı meyda¬ mek.
na getirmek. derbeder rgd dağınık, üstü başı bozuk. /_1
derabdan A'. yorgan ve döşeklerin orta¬ Af fakirlik, dağınıklık, perişanlık. * derbe¬
larına atılan dikiş. /- kuın L dikişlemek, der kuın Avv. 1. dağıtmak, perişan etmek.
dikiş atmak. An mı tel 2. mecbur edip veya küstürüp yadellere
derabe Af kepenk, parmaklık. düşürmek.
deramet A'. gelir, kar. derbeke Af darbuka An darbûqa
derand/ın Lg (dıderine,bıderine)l.serpiş- derben Af çuval vsııin ağzım dikme veya
tirmek, dağıtmak. 2. ihracat. An de¬ bağlama ipi.
rendin . derbend lN.cax iki dağ arasındaki dar ge¬
deranl/n Lg. (denme, derine) çekip çıkar¬ çit veya boğaz, arazide pasaj.
mak, talimin ve keşfetmek, açığa çıkar¬ derbend 2 Af 1. şuur veya sahillerde bulu¬
mak. * hesêb jı hev der anin Avv. hesabı nan küçük kale. 2. liman. An bender.
birbirinden ayırmak. *jı hev deranin Avv. derbest rgd 1. kapalı, mahfuz. 2. tamamen,
birbirinden ayırmak. * nanê xwe dera¬ tekmil.
nin Avv. bir yerden veya şeyden ekmeğini derbık Af patlatma fişeği, tıavayi fişek.
çıkarmak. derbû/n l Lng. (der dibe, der be) sivilce
derav Af 1. cac sahil, su kenan. An perav. veya çıbamn patlayarak cerahatin
2. Af su mecrası. 3. Af sulama için tarlaya çıkması, doğmak, görünmek. * kul der
verilecek suyu muhtelif arklara bölerek bû Avv. yara açıldı.
su vermek, su tevzi kanallari. (Aafcan fiöV- derbû/n 2 Lng. (der düx,der be) görünmek,
ges/j. An çavkani kendini göstermek. * sterka süb£ der bû
derabzûn AfAnşemûg. Avv. sabah yıldızı doğdu. * çend siwar h
derawa (derawa)N. hal, şart, durum. me der bûn Avv. bir kaç süvari (saldın
deravok A'. An derabzûn. niyetiyle) bize göründü.
derazink Af fin derabzûn, şêmûg. dercaw Af havlu, büyük mendil.
derb l Af,»ı darbe. *derb_dan Avvi darbe derçık AfAnşemûg.
vurmak, ticarette vurgun vurmak. * der- derçûn Lng. (der dtçe, der btçe) görünmek,
bek rgd 1. hemen, acilen. 2. bir vuruş, tek belli etmek, çıkmak. * jê der çûn Avv. için-
derd 114
deri di deri de Avv. kapı komşu, kapı derkınn Lg (1 dike der, bıke der. 2
kapıya. * deri gire dan Avvi kapı bağla¬ derdıke, derke)yetmek, idare etmek. * du
mak, kapı takmak./- gırtın/. kapıyı ka¬ nan jı me re dike der Avv. iki ekmek bize
pamak, kitlemek. /_ kutan L kapıyı yeter, iki ekmekle idare ederiz. * bda du
çalmak. * deri lê dan Avv. kapıyı çalmak. nan jı we re bıke der Avv. size iki ekmek
* deri 1£ xistin Avvi kapı çalmak, kapıyı yetsin, iki ekmekle idare edin. An kuın
vurmak. * deri h ber deri Avv. kapı komşu, der, bes bûn.
kapı kapıya karşı. * derin Af çıkış, çıkış derkıri rgd çıkartılmış, kovulmuş.
kapısı yeri (adt). * deri pencere Avv. kapı derhng Affinpancık.
pencere. * deri pencere vekıri Avv. kapı dermal l N. güveyin kız tarafına düğün
baca açık. /_ sıkandın L kapıyı kırmak, için gönderdiği yiyecek-içecek. /_1 A'. 1
kapıyı çekmek, kapı kapamak./- vebûn düğün «i için ayrılmış erzak. 2. çılan.
L kapı açılmak, kapının açümasi. Mecazi dermal Af düğünde kız tarafında
anlamda bir yol veya imkan görünmek. * hazırhklan yürütmek ve yemekleri pişir¬
Xwedê kerim e, me reji derik vedıbe Aıv. mek için güvey tarafından tayın edilen
Allah kerimdir, bize de bir kapı açılır ya¬ adam.
ni bir yol görünür. /_ vekuın/. kapı aç¬ dermal 3Af besi hayvanı./- kuın/. besiye
mak. Mecazi anlamda bir yerden yardım almak.
veya imdat gelmek. * kes deri h me ve- derman Af. ilaç, derman, /-f ıroş A'A. ec¬
nake Avv. kimse kapımızı açmıyor, yani zacı, ilaç satan. * dermanc gemi A'A. An
kimse bize el uzatmıyor. * Xwedê jı me re germok. /-geh Af eczahane. * dcrmanê
deriki vedıke Avv. Allah bize bir kapı xwastinê dan e Avv. istemenin ilacı ver¬
açar, yam bir yol gösterir. * deri vekıri mektir anlamında atasözü, /-kari Af
fivv. rgd kapı açık. Mecazi anlamda, cö¬ pansuman, tedavi./_ker Nx. pansumancı,
mert. * derê me herkesi re vekıri ye fivv. ilaç vuran, ilaç veren. /_ kum Lh ilaç
kapımız herkese açık. /-zan Af fin şê- vurmak, tedavi etmek, ilaçlamak. /_xane
mûg. Nh 1. eczahane. 2. revir, klinik, dispanser.
derinami A'A. ihraç, ret. * derinami dernexûn rgd An bernexûn.
kırın LA. reddetmek. derozan Af hasattan sonra kalan başa¬
derk N.A anlama, sezme, idrak./- kum klan toplamak. An qurf.
L anlamak, sezmek, idrak etmek. An sen. deroze Af fin pars.
derkand/ın Lg (L dıderkine, bıderkine. 2 derpê (derpe) N. don, külot. /_ avetın L
derdüdne, derkine) anlamak, sezmek, don eskitmek. Mecazide ahlaksızlık. *
idrak etmek. An seh kuın. derpê dasê Avv. orak biçmek için dizleri
derkenar N.P. ilişikteki, not, ek yazı. muşambah özel don. * derpe de kuın Avv.
derketm Lng. Lari. (derdıkeve, derkeve) donuna etmek. * derpê jı xwe kum Avv.
çıkmak (dışarı çıkmak veya içinden donunu çıkarmak. Mecazi anlamda ar
çıkmak), zuhur etmek, meydana gelmek. daman çatlamış kadın. * derpe kısandın
* derkeun der ve fivv. dışan çıkmak. * fiıv. donu yukan çekmek, don giymek. *
paşê gotına mın derket fivv. sonunda de¬ derpe lı xwe kuın Avv. don giymek. * der¬
diğim çıktı. * derkeun çıyan fivv. dağlara pe si kum fivv. orak biçmek için özel uzun
çıkmak. * jı erdê derkeun Avv. yerden zu¬ don veya pantolonların diz kısunlaruu
hur etmek. * jı bm derketm Aıv. altından deri ile dikmek.
çıkmak, hakkından gelmek, üstesinden derpêş Af. takdim, arz, sunma. /- kum L
gelmek. * em jı bm vê ferhengê 1. sunmak, öne sürmek, gözönüne getir¬
derdıkevm Avv. biz bu sözlüğün yapımı mek, takdim veya arz etmek. 2. irşad et¬
için altından çıkarız. mek 3. öne sürmek.
derketi rgd çıkmış, ihraç edilmiş. derpi Af An derpe.
derkınn Lg ( düce der, der ke) çıkarmak, derqel 1. Af. parça, parsel. 2. rgd mini.
çıkartmak, kovmak, ihraç etmek. * em derqilik Af finderqU.
ûsojı komelê dikin der Avv. Yusufu der¬ derqii l Af çalı çırpıdan yapılan bağ bahçe
nekten kovuyoruz, dernekten ihraç kapısı. An dergiL
ediyoruz. derqil 2 Af yük iplerini sıkmak için kul-
ders 116
landan değnek, ağaç veya şiş. An fatûl, derx Af kökten çıkan ağaç sürgünleri, piç.
pijık. finbijok.
ders Af m. A ders. /-dan /.ders vermek. denosun Lg (der xe) açığa çıkarmak,
/-dar Nx. ders veren, öğretmen. /_ dayin çıkartmak. * der xistin meydanê Avv.
Af ders verme. /_ ditin 2- ders görmek./- meydana çıkarmak veya meydana
gırtın/. 1. ders almak. 2. bir şeyden ibret çıkartmak. * av jc der xistin Avv. suyunu
almak./- kuın/. ders yapmak. *jı derse çıkarmak. * deraslın fereni yê Avv. fe¬
der ketin Avv. dersten çıkmak. * ketm rahlığa çıkartmak. * tam jê der xistin Avv.
derse Avv. derse girmek. /_xane Af ders¬ tadım çıkarmak.
hane, sınıf. /_ xwandin L dersini oku¬ derxistm 2 Lg (derxe) çıkarmak, kovmak,
mak. * çend derse mm mane fivv. bir kaç ihraç etmek. * Ûso jı komelê der xistin
dersim var. Avv. Yusufu dernekten çıkardılar, der¬
dersim A'A. 1. gümüşkapı. 2. Zazaca ko¬ nekten ihraç ettiler.
nuşan kuzey Kürdistanda bir bölge. An derxûn Af 1. ekmek pişirme masası. 2.
Dersim. kısa bacaklı masa. 3. kapak. An dewang.
dersok Af çit, yazma. derxûnki 1. rgd eşit, berabere. An der-
derşo Af bulaşık yıkama bezi. gûşki. 2. kendiliğinden, re'sen.
derûber rgp. yer-yurt, şura bura, her taraf. derxwin Affinderxûn.
derûdor rgp. her taraf, etraf. *h der ûdo- derya Af m deniz, derya, okyanus. /_ Ba-
ra xwe nülerin Avv. etrafını kolaçan et¬ kuri Tezi A'A. Kuzey Buz Denizi. /_
mek. BaltiqêAfA. Balak Denizi./- EgêAfA. Ege
derûn Af P. 1. ruh, can. 2. iç. /_i rgd içten, Benizi./- Hetımi BakuriAfn Kuzey Ku¬
içle ilgili. An gınan. tup Denizi./- Hetımi Başûri Afn Güney
der ve rgd rgp. dışan, dışarda, dış,hariç. * Kutup Denizi. /_ Hazar A'A. Hazar Deni¬
der ve bum Avv. dışarıya taşımak, veya zi. /_ Hinde A'A. Hint Denizi. /_ Manşê
dışarıya götürmek. * der ve hatm fiivi A'A. Manş Denizi./- Mermere Afn Mar¬
dıştan veya dışardan içeriye gelmek. * mara Denizi. /_nas A'A. deniz bilgini, de¬
der ve man Avv. dışta veya dışarda kal¬ niz mütahassızı. /-nasi Af deniz ilmi,
mak. * der ve şandm Aıv. 1. dışa veya deniz bilimi./- ReşAfA. Karadeniz./- Spi
dışarıya göndermek. 2. dıştan veya dışar¬ Mawenci A'A Akdeniz. /_ Sor Nh Kızıl
dan göndermek. * der ve şandın! Af ih¬ Deniz./_van Nx. deniz personeli, denizci,
racat etme. bahriye, gemici. /_vani A'. denizcilik, ge¬
derve dan Lg (der ve dıde, der ve de) 1. iti¬ micilik. /_yi rgd denizden, denize ait, de¬
raf etmek. 2. eşelemek, eşmek, kazımak. nizle ilgili. /_ Zer A'A. San Deniz.
derve kum Lg (derve dike, derve ke) deş¬ derz L Af yank, çatlak. /-bûn/. çatlamak,
mek, kapalı bir şeyi veya tahkim bir yeri çatlak olmak. /_ kum L çatlatmak, yank
rızası hilafına kendi istifadesi için açmak, açmak. * derz lê ketm Avvi çatlak girmek,
delmek veya gedik açmak, soymak. * ce¬ yarılmak. Ekseri çok ince yank an¬
vval derve kuın Aıv. çuvala bıçak vs. ata¬ lamında kullanılır. * derz lı dhvari kel
rak açıp bir şeyler aşırmak. * mal derve Avv. duvar çatladı veya yarıldı. * masê
kum, benqe derve kuın, mezel derve mın derz lê ketıye Avv. masam çatlamış.
kınn Avv. ev soymak, (açmak) banka soy¬ derz 2Af sıra halinde bir dikiş çeşidi.
mak, (açmak). Mezar soymak (açmak). * derzi Af iğne. * derzi bı xwe re ke; şûjıne
gur bızına me bu, heta geniştim zık xelkê re Aıv. iğneyi kendine çuvaldızı baş¬
der ve kırıbû Avv. kurt keçimizi götürdü, kasına sok. * derzi baveü h erdê nakeve
ben yetişene kadar karnım yatmıştı. * Avv. iğne atsan yere düşmez, /-dank Nx.
cêvv derve kınn Avv. yankesicilikle cep aç¬ iğnelik, iğne kutusu, şırınga çanağı.
mak, cep soymak. /_sıncaq A'A. çatal iğne. * derzıya
derveyi Af rgd yabancı, ecnebi. An bıyani. dırûlıne Af dikiş iğnesi.
denvaze Af 1. araba. 2. büyük kapı. derzi 2 A'. doktor iğnesi, şırınga. /_ bûn L
derwêş Af derviş. /_anc rgp. rgd derviş gi¬ iğne olmak, aşılanmak, aşı olmak. /_
bi, dervişliğe ait /_i Af dervişlik. /_xane kum L iğne yapmak, aşı yapmak. * derzi
A'A tekke. lê dan Aıv. iğne vurmak, aşı yapmak. *
117 dest
derzrya lê xisunê Avv. şırınga iğnesi. An mek. * dest dan ber Avv. korumak, birine
perpûn. koruyucu melek görevini yapmak. * dest
derzi 3 Af ant ıstncı böceklerin iğnesi. 2. dan hev. 1. yardımlaşmak. 2. tokalaşmak.
sürüngenlerin dili. * derzrya mêşan Af * dest dan ser Avv. el koymak, müsadere
an iğnesi. * derzıya maran A'. yılan iğne¬ etmek. * dest dan ser putûkxana mın
si (dili). * derzıya duhpûşkê Af akrep Avv. kütüphaneme el koydular. * dest dan
iğnesi. ser wicdanê xwe Avv. elini vicdanına koy¬
derzüo A'. toplu iğne. mak. * dest danin ser Avv. el koymak,
derzilok Af İ sardunya çiçeği. Aot Gera- müsadere etmek. * destê dawin Aıv. so¬
nlum. 2. turna gagası, bot Erodium. nuncu el, son müşteri. * deste dıduyan
derzişn/an A'A: çoban tarağı. Aot Dipsa- Avv. ikinci el, eski. * deste nıkari gez bıki,
cus. tu maç! ki Avv. bükemediğin bileği öpe¬
desgırti * Af, m. rgd nişanlı (kadın). * ceksin anlamında atasözü. * deste peşin
desgırtıya mm gund! ye Avv. nişanlım Avv. ilk elden, ilk sahibi. * deste te kesk û
(kadın) köylüdür. sor bm Avv. elin dert görmesin. * deste te¬
desgırti 2 N. n rgd nişanh (erkek) * ne deng jê nayê Avv. bir elin nesi var iki
desgırtıye mın gundi ye Avv. nişanlım ( elin sesi var. * destê tenê naçıl h ser
erkek) köylüdür. xwannê Avv. bir elle sofraya bile gidilmez
desigram A'. Fr. findeslxram. anlamında atasözü. * deste xwe da,
desilihr Af. Fr. litrenin onda biri. 1/lOJt hûçikê xwe xüas nake Avv. elini verdi ko¬
desimeür A'. Fr. metrenin onda biri. lunu kurtaramıyor. * deste xwe ava sar û
1/lO.m. germ de nake Avv. elini sıcak suda soğuk
desixram A'A. Fr. bir gramın onda biri. suya koymuyor, yanı hiç bir iş yapmıyor.
1/lO.gr. * deste xwe vemahştın Avv. 1. elini oğuş-
deskls A'. casus, fin sixur. turmak. 2. kollarını sıvamak. /_ eşandın
desmal A'. mendil, fin dısmaL L el incitmek. /_ gire* dan Avv. elini bağla¬
desnınıej N.m abdest. An destmêj. mak, kelepçeye vurmak. /_ gırtın fiıv.
despot Af, Gr. zorla yöneten, zalim. An elinden tutmak. * jı dest gırtın fivv. elin¬
zalim, stemkar. den almak. /_ jc kısandın L el çekmek,
dest lN.n ant el. /- avetın L el atmak. * vazgeçmek. * pê dest gırtın fivv. elinden
dest avetın hev Avv. yardımlaşmak. * dest tutmak, yardım etmek. /_ hune kuın Avv.
avêun pesirê Avv. yakasına el atmak, biri¬ ele kına vurmak, eli kınalamak. /_ ketm
nin yakasına yapışmak. * dest avetın L ele geçmek. * dest nakevi fivv. ele geç¬
kenkan Avv. eli kulağa atmak. Bilhassa mez, paha biçilmez. / neketm L ele geç¬
Kültlerde çalgısız türkü söylerken eli ku- memek, ele avuca sığmamak. * dest
* lağa atarlar. * dest avetın guh Avv. eli ku¬ kum paşüe xwe Avv. ellerini göğsüne
lağa atmak. /- berdan L el çekmek. koymak. * dest kuın dest Avv. ele ele ver¬
/-berdayi rgd müsrif, israfçı. /- beştin mek, el ele girmek. * dest kuın pesirê Aıv.
An dest gueaan. * bı dest Avv. elle, el ile, eü yakasına yapışmak. * dest lê dan Avv.
eliyle. * bı dest çê kuın Avv. elle yapmak, elle dokunmak, elle kurcalamak./- Iê da¬
el işi. *bı dest çekırirgd el yapması, suni nin fivvi okşamak, dokunmak. * dest lê
* çûn dest Avv. el öpmek, el öpmeye git¬ gerandm fivvi okşamak, eliyle yoklamak,
mek. * dan dest Avv. eline vermek, eline el gezdirmek. /_ lê ketm Avvi el değmek.
tutuşturmak. * dest bı dest Avv. el ele, el¬ * dest lê neketm Avv. el değmemek. * h
den ele, beraber. /Jbıha A'A. simsariyet, ser destan gerandm Avv. el üstünde
komisyon değeri./_buınxweAwi kendi¬ taşımak. * dest lê weşandin Avvi el salla¬
ni savunmak, elini kaldırmak. /- bızev mak. * dest lê xistin Avvi el vurmak, el
rgd eli çabuk, marifetli, naşit /-bori Avv. değdirmek. * destê xwe h Qur'anê xislin
çok söyleyip iş yapmryan, samimiyetsiz Avv.Kur'ana el vurmak. * dest lêta kuın
kimse. /_ çalak Nh eli çabuk, yankesici. Avv. el sallamak. * kuın dest Avv. elde et¬
/_ çepüandın L el çırpmak, şak şak vur¬ me, ete geçirmek, sahip olmak. * dest h
mak./- çûyinZ. eli varmak, eli gitmek./- pişi dan Avv. birini övmek, övgü ile şişir¬
dan L dokunmak, el vermek, işine gel mek, pohpohlamak. * dest h ser desta Avv.
dest 118
el elden üstün. /_ hvandın L acele et¬ fivv. An dest helanin. * dest jc berdan Avv. '
mek, harekete geçmek. * dest maç kuın. el çekmek, vaz geçmek * destjê helanin
Avv. el öpmek. * dest mıst dan Avv. elini Avv. vazgeçmek, bir şeyden elini çekmek.
ovuşturmak, elini okşamak. * dest * destjê şuştın Avv. bir şeyden elini eteğini
strandın An dest surandm./- surandın çekmek, son umudunu da yitirmek. *
L elle ovmak, elle ovuşturmak, ovuştur¬ dest jı xwe berdan Avv. ümütsizliğe düş¬
mak. * destê xwe h menukên keçikê su¬ mek, kendini kapıp koyuvermek, iki eli
randm Aıv. kızın memelerini elleri ile yanlarına düşmek. * dest jı hev berdan
ovuşturmak. /_ şuşün L ellerini yıka¬ Avv. birbirlerinden vaz geçmek. * dest
mak, el yıkamak. /_ vedan L el açmak, el kurt rgd güçsüz, iktidarsız. * * dest kurti
pençe durmak. /_ vehatın L eli bükül¬ Af iktidarsızlık. /- rakuın L el
mek. /_ veweşandin L el sallamak, kol¬ kaldırmak, karşı gelmek, /-sıvık rgd eli
larını daire şeklinde sallamak. * dest hafif, dest û bask Avv. eller ve kollar. *
xistin dest Avv. el ele vermek, elini eline dest û lep Avv. el pençe, dest û Img Avv. el
koymak. ve ayaklar. * dest û mıst Avv. el avuç. *
dest Af sulta, nüfuz, hakimiyet. * deste dest û mıst vekırın fivv. el avuç açmak. *
mın naglhije dûnun Avv. düşmana elim dest û pençe Aıv. el pençe. * dest û pençe
yetişmiyor, yam gücüm yetmiyor. * dest vekırın Avv. el pençe divan durmak. *
bıhnd km Aıv. eller yukari! elleri kaldırın. dest û pê Avv. 1. el ve ayaklar. 2. boy pos.
* dest bıhnd kum fivv. el kaldırmak, ken¬ * bı dest û pê Aıv. boyu poşu yerinde. *
dini müdafaa etmek. * dest bı kar AfAx dest û tüi fivv. eller ve parmaklar. /_
rgd maharetli, elinde iş gelir. * dest bum xistin L elde etmek, ele geçirmek, istila
xwe Avv. kendini savunmak, el kaldırmak, etmek, işgal etmek. * gurçıka dest Nh el
kendini korumak. /_ danin L teslim ol¬ ayasında baş parmağa bağlı etli kısim. * lı
mak. * dest de rgp. bw. elde, elinde. * dest ser destan gerin Aıv. elden ele dolaşmak,
de bûn Avv. elinde olmak. * dest mm de el üstünde gezmek. * xwe avetın destan
nine Avv. elimde değil, elden değil * dest Avv. el öpmek, eli ayağı öpercesine saygı
de man fivv. 1. elinde kalmak. 2. acizlik göstermek. * xistin dest Avv. ele geçir¬
ifadesi olarak birinin elinde çaresiz kal¬ mek, elde etmek. * xistin destê xwe Avv.
mak. * erebê mın her roj arıze dike ez kazanmak, temin etmek, yakalamak. *
dest de mam Avv. arabam her gün arıza xistin bm deste xwe Aıv. hükmü altına al¬
yapıyor, elinde kaldım. * dest de nebûn mak, hegerr .v ası altına almak, birine,
Avv. elinde olmamak. * dest duêj kuın Avv. bir şeye ı.jkmetmek. * xizikên hewêsa
el uzatmak. * destê xwe berdan Avv. ken¬ dest A'A el ayası çizgileri.
dini oluruna bırakmak. * destê xwe jê destajo rgd muti, itaatkar.
hügırtın Avv. bir işten vazgeçmek. * deste destan Af destan. * destana Memê Alan
xwe te* dan Avv. elini bulaştırmak, kendim Avv. Mem ile Zinin destanı. * destana Ru-
bir işe bulaştırmak. * destê xwe ve- stem fivv. Rüstemin destanı.
mahştın Avv. bir işe başlamak, kollan destar Af el değirmeni. /_ herdin L el
sıvamak, her hangi bir işi üzerine almak. değirmeni ile öğütmek.
* dest gıran Avv. 1. eli ağır, vuruşta eli ağır destav Afn büyük veya küçük abdest. /_
olan 2. rgd beceriksiz, hantal, elinden iş kum L abdest bozmak. /_ rıjandm Avv.
çıkmaz. /_ girim L 1. elinden almak. 2. küçük abdest bozmak. /_xane A'A. ab-
elinden tutmak. * jı dest gutm Avv. elin¬ desthane.
den almak, elinden çekip almak. /_ gu- destavej rgd saldırgan, namussuz, ırz düş¬
hartm L el değiştirmek. * jı dest hatm manı. IS N. saldırganlık.
Avv. elinden gelmek. * hatm dest Aıv. el destavet/ın Lh Lg (dest daveje, dest bavê-
öpmeye gelmek. * ez bı tenê têm deste je) 1. el atmak, tecavüz etmek, saldırmak.
bavê xwe fivv. ben yalnız babanım elini 2. uza veya namusa tecavüz etmek.
öperim. /_ helanin Avv. el kaldırmak, destbelav 1. rgd cömert, eli açık 2. müsrif.
kendini korumak, mukavemet etmek, An destvekıri.
karşı gelmek, nefsini korumak. * dest he- destbeser Afrgd mahkûm, hükümlü.
vi fivv. Af. birlik, birleşme. * dest hügırtın dest bı- kuın /. Avv. başlamak, giriş yap-
119 destpeunk
dest pehnkê hestê xwe genya bw. kapıyı kenkan (guhyan) Avv. ağzı kulaklarına
kapatıp el yordamıyla çakmağını aradı. varmak. * dev de lê xistin Avv. ağzına vur¬
dcstpê Af başlangıç, giriş. /- kum L baş¬ mak, ağzına tokadı yapıştırmak. * dev
lamak, giriş yapmak dırejAvv.An zman dırej./- diri rgd çene¬
destpêk Af rgd başlangıç, giriş. /_i Af baş¬ si düşük, geveze. /_e rû rgp yüzüstü.
langıç olarak. /-ezmankl Afrgd 1. damaktan konuşma
destpis Avv. hain, mendebur, kirli el. 2. ağızdan, şifahen. * devê deri Avv. kapı
destrêjk A'A. L pense, kıskaç 2 Af tetik, si¬ ağzı, kapı eşiği * h ber deve deri Avv. kapı
lah tetiği eşiğinde. * ne layiqi devê deri yê te ye fivv.
destşkên rgd el kinci, moral bozucu. kapına hizmetçi bile olamaz. * devê rê Avv.
destşp A'. lavabo, küvet yol ağzı. * dev gire dan Avv. ağzım bağla¬
destşok Af An mesuıe, misine. mak, ağzının payım vermek, sus payı ver¬
destûcer Af finnazok. mek, /-geni rgd. ağzı kokan. /_ geni bûn
destûlep Avv. 1. el yordamı. 2. el pençe. *bı Avv. ağzı kokmak. /_ gerin Af konuşabil¬
dest û lep kar kuın Avv. kendi el yor¬ mek, konuşma yeteneği olmak. * heçı de¬
damıyla çalışmak. ve te diğere jı mın bixwaze Avv. ağzının
destûpê* A'A. Avv. 1. kelle kulak 2. yardımcı döndüğü kadar benden dilekte bulun.
unsur. * dest û pê gire dan Avv. elini /-gılej rgd salyalı, ağzı sah/ah. /- gırtın L
ayağım bağlamak. * dest û pê lerızin Avv. ağzım bağlamak, susturmak. * devê xwe
eli ayağı titremek. bıgre Avv. ağzını tut, sus!, ağzını kapat
destur A'ne m izin, müsaade, talimatna¬ /_guti rgd 1. ketum, ağzı sıkı 2 rgd dilsiz.
me. /_ dan Avv. izin vermek, müsaade et¬ /_ gotm/. şifahen söylemek, sözlü söyle¬
mek. /_ gutın L müsaade almak. mek. * dev jê berdan Avvi vazgeçmek, il¬
/-name Af icazetname, müsaade kağıdı. gisini kesmek. * dev jı hev çûn Avvi ağzı
/- xwastin L izin veya müsaade istemek. açık kalmak, hayret etmek, ağzı bir kanş
destvala rgd eli boş, işsiz, avare. açılmak. * dev ketm hev Avv. ağzı kapan¬
destvank Af el prangası. mak, çenesi kilitlenmek, sus pus olmak.
destvekıri Af rgd eli açık, cömert. * ew /_ kuın L ağız koymak, yemeğe başla¬
pare kom nake, bo zehf destvekıri ye mak (ekseri hayvan). * gayan dev kirine
Avv. o para biriktiremez, çünkü eli çok xolê dixwrn Avv. öküzler samana (bakla¬
açık. giller samanı) burunlarını koyup yryor-
destxet Af 1. el yazısı. 2. Af imza lar.* dev kuın dêv/dev Avv. ağız ağıza
desbnvazi A'A. ihtiyaç, gereksinim. yapışmak, öpüşmek. * dev kuın hev fivvi
desixwin Af eli kanlı. 1. ağızla boğuşmak. 2. ağız ağıza
destxwişk A'. kadının en sadık kadın arka¬ yapışmak. * dev lê kuın Avv. 1. yemeğe
daşı. başlamak, yemeğe koyulmak. 2. başla¬
destyar 1. rgd sempatik, cana yakın. 2. Af mak, (türkü, söz, konuşma vs.). 3. dişlemek.
muavin, yardımcı. * dev h hewa man Avv. ağzı havada kal¬
destyaw Af ödünç, borç. An deyn, qerd. mak. /- miri rgd konuşmadan aciz kim¬
deseni rgd baskiya uğramış, zulüm gör¬ se, /-nerrn 1. rgd ağa yumuşak, iltifatlı,
müş. ve tatlı konuşan, esprili. 2. sinsi konuşan
deşnam Af küfür. fin çer. veya ekseri alttan alan kimse, /-nermi Af
dest Af l.cox ova. /_i İV. ovalı, ovaya ait. 2. yumuşak ağızlılık. * dev nerm kuın Avv.
A'. bir müzik cinsi. (birinin) ağzım yumuşatmak, onu razı et-
dev A'. ant. 1. ağız. 2. Af giriş, delik, açıklık. mek. /-pis rgd küf ürbaz./_poşAf kapak,
3. rgp. yan, nezd. bn def./- avetın L 1. laf ağız tülbendi. /_ şewitin Avv. ağzı yanmak
atmak, ağız kavgası. 2. ısırmak, ağızla * deve xwe jı şlr şewitl û masti naxwe
kapmak. /_ bışıri rgd yılışık. * dev bı Avv. sütten ağzı yanan yoğurdu yemez. /-
xwin Avv. ağzı kanlı, kudurgan, ağzı kana tüi rgd 1. geveze, boşboğaz. 2. ağzı dolu.
bulaşmış, /-çer 1. rgd küfürbaz 2. otlakçı, 3. ağız kalabalığı. * dev û duan b>v. ağız
obur hayvan veya kimse. * dev çere Avv. ve diş. * dev û duan şkandın Avv. ağrını
obur hayvan, iyi otlanan hayvan. Mecazi burnunu kırmak, ağzını dişini kırmak. *
anlamda bu tip insan. * dev çûn paş dev û lêv Avv. anatomi manası ağız ve du-
121 dewisand/in
dururken daha fazla alması için içine gitti ben yerine geçtim./- gırtın L yerini
doğru sıkıca basmak anlamındadır. * çe- tutmak, ayrılanın yerine geçmek. /_ok Af
wal dewisandin Avv. çuvalı hasa basa dol¬ rgd yedek aza, yedek üye.
durmak. dexel l N. yabani otlar, bn kax.
dewısi/n Lng. (dtdewase, btdewise) dexel 2Afml.alamet.2.rgdiıitekar,sahte,
tıkılmak, alta sıkışmak. kalp. IS Af hilekarlık. An zexel.
dewik A'. eriyen tere yağı tortusu veya dexes rgd kıskanç. An dexis.
üste çıkan köpüğü. dexezar rgd 1. somurtkan. 2. hırçın, huy¬
dewiqand/m Lg (didemqine, bidewiqine) suz.
1. yumurta tokuşturma yansı. An coq dexis rgd kıskanç.
kuın. 2. ham meyveyi kopararak serin dexisandin Lg (dıdoasine, bıdeasine)
yerde zamanından önce olgunlaştırmak, kıskandırmak.
sun'i olgunlaştırma dexısi/n Lng. (dıdaase, bıdease) kıskan¬
dewıqi/n Lng. (didewiqe, tndewiqe) olgun¬ mak.
laşma. 2. erken gelişen dişi veya genç kız. dexl Af mahsul, tahıl, hububat. * dexl û
dewıxand/m Lg (didewvahe, bidewvdne) dan Avv. hububat nevinden mahsul, ye¬
boğmak, ekseri köpek veya benzeri hayv¬ miş.
anlar tarafından yere atılarak parçalı- dexme Af Zerduştilikte sessizlik kulesi.
mak veya boğmak. An gewixandin. dexs Affindexas.
dewnd/n Lng. (didemxe, bidemxe) boğul¬ dexso rgd fin dexsok./_yi Af kıskançlık.
mak. dexsok rgd hain, kıskanç.
dewıyand/m Lg (dıdemyine, bıdemyine) dexwer Af rgd başkalanndan güçlü olma.
tahlil etmek, muayeneden geçirmek. dey A'. ses, seda. fin deng.* dey lê kum fivv.
dewjin N.bn devrik. seslenmek, çağırmak. An deng lê kuın.
dewkis A'. 1. çökelik için torbaya konulup deyati AfAndêti
süzdürülen ayran, fin toraq. 2. tuluk ay¬ deydık Af m salıncak. An hêlanek.
ranı. deyn A'. 1. borç. 2. alacak, /-dar Af rgd 1.
dewl Af kova, kuyulardan su çekme ko¬ borçlu. 2. alacaklı, kredi açan, sermaye
vası. veren./- dayin/. borç vermek./- gırtm
dewlemend rgd zengin. /_ bûn L zengin L borç almak. /_ kuın L borçlanmak,
ohnak.AJMzenginlik./- kırın/, zengin¬ borç almak. * deyn û bar Avv. borç ve yük.
leştirmek. An zengin. An dên, qerd.
devvlet N.A L devlet. 2. şans, talih./-! rgd dcyndar Af bir ağaç adı. fin dcdar.
1. devlete ait. 2. aziz, mübarek. .Afservet, deyûs A'. deyyus.
zenginlik. * demlet û mal Aıv. mal ve zen¬ deyz Af An diz.
ginlik. deza AfAndêza
dewbk A'. kova. dezgah Af An dezgeh.
dewr A'. devir, çağ, zaman parçası. * dewr dezgeh Af. kurum, kuruluş, cihaz, idare,
û dem fivv. devir ve zaman. * dewr û müessese, sistem, teşkilat/- danin/. teş¬
dewran Avv. devir ve zaman. * dewr û ze- kilatı kurmak, cihazlan yerleştirmek. *
man Avv. devir ve zaman. An dem, qirne. dezgeha dartraşiyê h turtê danin Avv.
dewran N.mAl devir, çağ, zaman. 2. marangoz aletlerini (teşkilatını) avluda
şans, talih. * dewran siya darê ye; geh h kurmak. * dezgeha hukumalê Aıv. hükü¬
jor û geh lı jer e Avv. devir ağaç gölgesidir, met teşkilatı veya idaresi. * dezgeh û
bir aşağı bir yukarı, yani hiç kimse ilele¬ dıkan Avv. dükkan ve müştemilatı. /-van
bet hüküm süremez. Nx. organizatör. An sazûman.
dews Af iz, yer.* dewsaxwe gırt in fivv. ye¬ dezgin Af kurucu, kuran, yönetmen, yö¬
rini almak, yerleşmek. * ketm dewsê Avv. netici.
takip etmek, iz sürmek, izinden gitmek, dezi lN.m iplik, pamuk ipliği. /-tadan/.
yerini almak. * me dewsa tipên hur de iplik bükmek. /- restin L iplik iğmek. *
yên mezm mvisln Avv. biz küçük harf ye¬ dezi tê re kuın Avv. iplik geçirmek.
rine büyük harfler yazdık. * heval çû dezi 2 rgd ekmeğin küflenmesi. An kıtûk.
izne ez ketim dewsa wi Avv. arkadaş izine dê 1Ar.manne,ana.Anda,dayık./-mari
123 di
N.m üvey anne. An damari./-tiAf anne¬ mek (ekin). 2. dikmek (ağaç vs).
lik, analık. /_za A'. n Z. amcaoğlu, yeğen. Dênk 1. Af Mardine bağu bir üçe. *
* dê û tav Afn Avv. ana-baba, ebeveyn. Dcrıka çıyaye Mazi Avv. Mazı dağındaki
dê 2 Larî.x gelecek zaman fiil hali, fiillere Derik ilçesi. 2. rgd eski, antika. 3. tarih.
cek, cak sıfatım verir. /-sal rgd rgp. eski zaman, eski yıllar. An
dêdar Af dişbudak familyasından bir dirok.
ağaç. fin deyndar. dêrmdêz Af Hiristiyanlann 14 şubat bay¬
dêh A'. fin gund. ramı.
dêhat Af köy (hawar'da geçer) bn gund. derin rgd eski, antik, ananevi, geleneksel.
dejmk Af, arapçada rişad' olan bir nebat. ders rgd berbat, pis, kirli./- bûn/. berbat
dekane Afökseotu. Aot Viscum albüm. olmak, pislenmek, kirlenmek, haram
dêl 1 Af m rgd dişi, kancık, /-egur Afn dişi veya heba olmak. * bı çapa xirab, fer¬
kurt./_eseAfn dişi köpek./_ıkAfnt 1. dişi henga mm a peşin dêrs bû çû Avv. kötü
kurt veya köpek, kancık. 2. Mecazi an¬ baskı ile benim önceki sözlüğüm berbat
lamda kancık gibi insan. oldu gitti./- kuın/. pislemek, berbat et¬
dêl2AfAndwêl. mek, kirletmek. * wi xwe dêrs lor Avv.
dêl 3 rgp. yerinde, yeri. * jı dêla Avv. olacağı, kendini berbat etti, kendini rezil etti. *
yerinde, yerine. An dews. binê xwe dêrs kuın Avv. altım pislemek. *
dil 4 A'. değişme, bedel. * berdêli kınn Avv. çay ser xwe de rüand û çakêtê xwe dêrs
takas etmek. ku fivv. üzerine çay döktü de ceketini ber¬
dêlemar A'A. san veya yeşil renk iri bir bat etti.
kertenkele. zoa Lacerta inhnea- Dersim Af. Dersim, merkezi Tunceli olan
ta/medıa ve çoğu Alevi mezhebine mensup Zaza-
dêundêz Af m. merasim, fin dêrindêz. ca konuşan bir bölge ve halkı. An
dêli lAf.ikaz,tenbih. Dersim.
dêli 2 Af sarmaşık üzümü. dese Af dağ koyunu, yabani koyun, zoa
dêm AfAngep. Rupicapra rupicapra.
dêm Af rgd sulak olmayan arazi. /S rgd dêş Af ilahi, derviş ve seyitlerin dini ve mi¬
sussuz arazide yetişen bitki. An bej. stik sarkılan.
dêman Af sebze ziraatçısı. * bûne cotkar dêv Af dev, normaldan iri insan. * dêv û
û dêman Avv. ziraatçı ve sebze çiftçisi ol¬ dirine Avv. olağanüstü şeyler.f dev, cin,şey-
dular. /_i Af çiftçilik. tan vs.)J-nme N kabus. An kaos.
dêmcame Af 1. aldatıcı görüş, hayal, se¬ dêw Af 5. An dêv.
rap, pusarık, yalgın. 2. kuştan aldatıp av¬ di l dç fiillerin şimdiki zaman halini sağlar,
lamak ve onları belirli bir yere toplamak mesela: dikim, diçim, dixwim.
için yapılan özel gizleme yeri. di2 dç türkçede ._de, ...da, -.te, -ta, -den,
dêmçin Af az su istiyen bitki. -.dan, -içinde, gibi fiil ekleri ve edatlan
dêmi l Af kadife. An qedife. yerini alır. * di ahyê me de Avv. bizim ta¬
dêmi 2 rgd 1. sussuz arazi, sulak karşıtı. 2. rafta veya bizim taraftan. * di ber de rgp.
sussuz bitki, yağmur suyuyla yetişen bit¬ bw. önünde. * di _ de rgp. içinde, arasında.
ki. An dimen . * di ber _ de Avv. önünde, yanmda * di ber
dên Af fin deyn. nan de av xwann Avv. yemeğin yanında
der l Af manastır, kilise. * heta te dêrek su içmek. * di ber mirine de Avv. ölümün
ava lor, te mızgeftek xua kır fivv. sen ki¬ eşiğinde. * di bm _ de Avv. altında. * di bm
liseyi yapayım derken, camiyi bozdun de çûn Avvi top atmak, iflas etmek, dipten
yam kaş yapayım derken göz çıkarmak gitmek. * di bm mase* de Avv. masanın
anlamında atasözü. altında. * di ah de rgp Avv. 1. yerinde,
der 2N. S. hat, çizgi satır. haklı. 2. hemen, aniden. * di cih de hışk
deran rgd çaresiz, perişan, harabe, fin wê- bû Avv. aniden kupkuru kesildi. * çav lı
ran. gur ket di ah de birve çû. kurda gözü
dêrand/m 1 Lg (dıderihe, bıderine) çalka¬ değince aniden bayüdı. * di cıh de
layıp ayıklamak, dağıtmak. bıgenn Avv. yerinde arayın. * di dora - de
derand/ın 2 Lg (dıderihe, bıderine) 1. ek rgp. 1. sırası, fırsatı. 2. rgp. etrafında.
dıa 124
bawer rgd mümin, inançlı, /-baz 1. rgd /-gıran 1. rgd isteksiz. 2. ağırbaşlı. * dü
Cilveli, şakrak, flört eden, hoppa. 2. Afhoş gıran bûn Avv. kızmak, alınmak, /-gire
konuşan. 3. Af. gönül fethedici./Jbari Af rgd bağlı, sadık, /-guêdayi rgd Avv. i sa¬
flört, cilve; * dilbaz! kuın Avv. cilve yap¬ mimi, içten. 2. gönülden birine bağlanıp
mak, flört etmek./_bend/V. 1. tercüman, kalmış. /_ gırtın L. 1. gönlünü almak, 2.
mütercim (hawar'da geçer). 2. rgd kalp¬ alınmak, usanmak. 3. kalbi tutmak, gönlü
ten bağlı, aşık: * ez dübenae porê kej un incinmek, /-gırt! rgd üzgün, gönlü kal¬
Avv. ben sarışınlara hayranım. /_best rgd mak, dargın. /_ guharun L 1. gönül
bn düguâ, /-bextiyar rgd gönül saadeti, değiştirmek. 2. fikir değiştirmek. * heval
gönül rahatlığı. *dü bı guman Avv. şüphe¬ her tışti zû dıgıre düe xwe Avv. arkadaş
ci, kararsız. * dü bı hewes rgd iştahlı, ar¬ her şeye çabuk kızar veya çabuk alınır,
zulu. /_ büin Avv. gönlü çekmek, iştahı /-hebin rgd meyyal eğilimli /_ hebûn L
çekmek, imrenmek, arzulu olmak. /_ 1. arzu etmek, gönlü olmak, niyeti olmak.
byjok rgd tatlı bir yemeğe karşı arzusu 2. razı olmak, cam istemek. * düe wi heye
olan, inirenen. /-birin rgd kalbi yarak, ko be fivv. gelmeye canı istiyor, razı oluy¬
gönlü yarali. * dü bı ürsrgp. korkakça. /_ or. * mm dü heye ko Aıv. istiyorum ki,
borin/. bayılmak, kendinden geçmek, iş- .-niyetindeyim. * mm dil heye ko ez
tiha veya arzusu kalmamak. /_ çepel rgd herim Avv. gitmeye niyetim var. /-
kötü niyetli, kötü kalpli. /_ çûn Z- imren¬ herışandın L kalp kırmak. /_ hêsa rgd
mek, arzusu çekmek, iştahı olmak. * dile rahat, /-hêsayi fiıv. kolaylıkla, rahatlıkla.
inin naçe wê xwanne Avv. o yemeği /-hesın rgd demir kalpli, taş kalpli, in¬
canım çekmiyor/_çûçüc rgd maymun iş¬ safsız. /_ hügutın L nefsine hakim ol¬
tahlı, şıpsevdi. /_ dan L sevmek, gönül mak, /-hışk rgd sert, zalim, insafsız.
vermek. * wê düe* xwe daye wi fiıv. o /-hışkl A'. sertlik, zalimlik. /_ hıştın Lh
(kadın) ona (erkek) gönül vermiş. /_dani moralman yaralamak, kalbini kırmak,
rgd dokunaklı, heyecan verici, /-dar rgd gönlünü lormak, hayal kırıldığına uğrat¬
N. maşuk, sevilen. * düketi û düdar Aıv. mak. * düe wi mehêle fiıv. kalbini kırma,
aşık ve maşuk veya seven ile sevilen. hatırım kırma, /-hışti rgd dargın, küs.
/_dayi rgd seven kadın, maşuk. * dü de /_jar rgd Af zavallı, dertli, /-jari Af za¬
halın fivv. içinden gelmek, gönlünden vallılık, gönül fakirliği, tevazu. * dil je* çûn
kopmak./- dizi 1. rgd gizli. 2. gönül çal¬ Aıv. 1. ikrah etmek, tiksinmek. 2. bir şeye
ma. /- dizin L gönül çalmak, gönül fet¬ alenisi olmak. /-keçık fivv. rgd ürkek, çe¬
hetmek, /-evin rgd aşık, sevdalı. * dile kingen, /-keş rgd çekici, cazip, /-koçer
inin dıbeje fivv. gönlüm söylemek istiyor, rgd neşeli, hoppa./_kulrgd hüzünlü, kal¬
canım istiyor. * düe mm lê dıbıje fivv. onu bi veya gönlü yaralı. /_kuli Af teessür. /_
istiyorum.* dile mm ledıçe fivv. l.onu ar¬ kutin L kalp çarpmak, kalp çarpıntısı. *
zuluyorum. 2. onun için üzülüyorum. * ddê wi weki dehol dıkutc fivv. kalbi davul
düe mın lê nagırc fivv. 1. gönlüm tutmuy¬ gibi çalıyor. /_kûr rgd derin kalpli, kapalı
or. 2. dayanamam. * düe mm lê ara bû kalpli, gizli hesaplı. * dil lê çûn Aıv. arzu¬
fiıv. ondan şüpheye düştüm, ona bozul¬ lamak, gönlü çekmek. * dil lê dan fiıv.
dum. * düe xwe rehet kırm fiıv. kalbini kalp vurması, kalp çarpması. * dü lê man
rahatlatmak, gönlünü hoş tutmak. * ddê fivv. 1. şüphelenmek, şüphe etmek. 2. iştah
xwe roni kırın Avv. gönlünü aydınlatmak, kinci bir şey yemekten, o şeye karşı âüer-
kalbini temizlemek. * düe xwe safi kum jisi olmak. 3. bir iş veya şeyden tatmin ol¬
Avv. affetmek, anlaşmak, /...fıreh rgd 1. mamak. * düe mm h ie ma ye An>. şana
mesut rahat 2. sabırlı, geniş yürekli, ge¬ küskünüm, sana dargınım veya saha
niş kalpli. İS N. 1. rahatlık. 2. sabırklik. kırgınım. * dü b hev dah"Aiv;mitîe bulan¬
/-germ rgd sıcakkanlı, ümütlü. * dü mak. * dü h hev ketm Avv. içi bulanmak,
germ kuın Avv. oyalamak, ikna etmek, mide buiaritısı olmak * tışte* tttş dixwim
ümüt vermek, /...geş rgd gönlü bol, gönlü düe mm b hev dıkevc. Avv ekşi şeyler
şen, kalbi şen, neşeü, muflu, memnun. yiyince midem bulamyor/ nedense bura¬
/-geşiAf: mutluluk, sevinç./_gul. rgd ki¬ da kalple yürek aynı atıl omda kuUandiyor
birli, hassas 2. hissi, alıngan. 3. mağfur. kiçokge^
dü 126
den büyük olan. 2. rgd mağrur, kibirli. 3. gönül kırmak./-tal l.rgd kalbi boş 2. yü¬
himmetti, merhametli /-mezınl Af ru¬ reği acı dolu, acı yürekli, /-teng rgd cam
hen büyüklük, hamiyet/_nas Af kalp uz¬ sıkkın, sıkkın, meyus, gönlü dar. * dü
manı, kardiyolog. /_nasi Af Bj. kardiolojT, teng bûn Avv. gönlü daralmak, /-tengahi
/-nazik rgd hassas, duygulu, hissi. Afn gönül darlığı, /-teng! Af iç sıkması,
/_nerm Af rgd yufka yürekli, hassas gö¬ gönül darlığı, /-tenık rgd duygulu, müte-
nüllü. /- nerm bûn Avv. merhamete gel¬ vazi, sade, yufka yürekli, /-tepin Af duy¬
mek, kalbi yumuşamak, /-nermi Avv. gusallık, sansasyon. /_ter rgd canlı,
yufka yüreklilik. * dü nermi kınn Avv. dinç.(ekseri yaşlı kimseler için söylenir). *
yufka yüreklilik göstermek. * dü nerm dü te* de bûn Avv. bir şeyde gönlü veya gö1
kuın Aıv. gönlünü etmek, razı etmek, kal¬ zü olmak. An. çav tê de bûn. * dü tev dan
bini yumuşatmak. * mm düe wê nerm Avv. gönül bulandırmak, gönül
ku. Avv. onun (kadın) gönlünü aldım, razı lcarişurmak/- têrbûn L. tatmin olmak.
ettim, /-nexwaz rgd isteksiz, canı iste- /-têrbûni N. tatmin. /_tüj 1. rgd. kalbi
miy en. /-nrvvaz rgd çekici, cazip. /_mzm dolu 2. kanaat getirmiş. 3. boğazına kadar
rgd. alçak gönüllü. * dü pê şewat Avv. biri¬ dolu, patlar derecede sinirli * wi keşi
ne veya bir şeye gönlü acıma, onunla kal¬ wisaxirabqise kır kocdi dile mın jêlui
bi yanma. * Kurdıstan wisa xirabe bûye bû bw. o herif öyle pis konuştu ki artık
ko düe mırov pê dişewue Avv. Kürdistan sabrım taşmıştı. * dil üji kuın Avv. 1.
öyle harap olmuş ki, insanın yüreeği inandırmak, gönlünü doldurmak, ikna
yanıyor, /-pis rgd pis kalpli, kıskanç. etmek. 2. usandırmak, bıktırmak.
/_qewin An duxurt /_ rabûn Lh kus¬ /-tırsıti Af. endişe, korku. * dü vala bûn
mak üzere olmak, içi bulanmak. /_ Aıv. gönlü veya kalbi boş olmak, hiç bir
ragırlm Avv. nefsine hakim olmak. /-rast şeyde isteği olmamak. 2. seveni veya sevi¬
rgd sadık, muhlis. /_ razi Avv. gönülden leni olmamak. /_ vebûn L. 1. iştahı
rahat, gönlü razı edilmiş, /-reheti Af. Avv. açılmak. 2. gönlü açılmak. 3. ikna olmak
gönül rahatlığı, iç huzuru, /-rehm rgd * düe mm wê xwarina te re vebû bw. o
merhametli./- revin Aıv. birini bir şeyden yemeğine iştahım açüdı * te xebera xcrê
veya kimseden soğutma, /-roni Avv. açık da, hê düe mm vebû Aıv. sen hayırlı ha¬
kalpli, temiz kalpli, temiz yürekli, /-saf beri verince henüz gönlüm açıldı * heta
rgd temiz kalpli, gönlü saf. * bı dü saf ıya bı çavc xwe nebinım düe mm venabe
xwe em ketm vi hali Avugönül Aıv. gözümle görmesem ikna olmam. /_
saflığımızdan bu hale düştük, /-sar rgd vekırın L. gönül açmak, birinin gönlünü
isteksiz, soğuk kalpli. * düe mm h te sar almak. /_ vekıri rgd. gönlü açık. /_wurya
e Avv. sana küsüm, dargınım, gönlümde sa¬ rgd. uyanık, tetikte olan. /_xavi A'. ihmal,
na karşı soğukluk vardır, /-sari Af. gönül boş verme. /_ xapandin fiıv. gönül avut¬
soğukluğu. * dü sari kuın Avv. isteksizlik mak. /_xapin rgd. kandına, oynak kız
göstermek, bıkkınlık vermek. /_saz Afx veya kadın veya kimse. 3. flörtlü./_xırab
rgd gönül şenlendirici, gönül kurucu, gö¬ Avv. kalbi bozuk, kötü kalpli, kötü niyetli.
nül alıcı. * dü seh kum Avv. gönlünü ara¬ * dü xirab bûn Avv. kötü niyetli olmak,
mak, niyetini aramak, /-sırti Af kötülük, gönlünü şüphe büriimek./_xuabi A'. şü¬
/-sıvık L rgd hafif meşrep. 2. korkak. 3. phe, suiniyet. * dü xuab kırm Aıv. kalbi
karektersiz. 4. hoppa. * keçıke dü sıvık bozmak, niyeti bozmak. /_xuçi bw. emin
Avv. hafif meşrep veya hoppa kız * nıerc olamamak, şüpheci. * bı xof û dıhurçi
dü sıvık Avv. korkak veya zayıf karekterli bw. korku ve şüpheyle. /_xurt rgd. irade¬
erkek. /_ sotın L bağrı yanmak, yüreği li, maneviyatı sağlam. * gora düe xwe bw.
yanmak. /_soti rgd bağn yanık, /-şevval kalbine göre, gönlüne göre, gönlünce. *
1. rgd bağn yanık, yüreği yanmış. 2. hatm dü bw. 1. razı olmak. 2. aklına gel¬
acıma hissi olan. /-şewati Af merhamet, mek, aklına düşmek. 3. içine doğmak. * jı
acuna. /- şewitin Lg yüreği yanmak. /- dü bw. sadakada, gönüllü olarak, gönül¬
şkestın Lh Avv. kalbin kırılması, gönül den. * jı dü avetın bvv. gönülden atmak,
kırmak. /_şkên rgd kalp kinci, gönül ya¬ unutmak, gönülden çıkarmak. * jı dü
ralayıcı. /_ şkeiıandın Lh kalp kırmak, derxistin bw. gönülden çıkarmak. * jı dü
127 Pimdim
mek. /_ti A'. istif, yığmlık, topluluk. /-peyman rgd sadık, sözüne sadık, anlaş¬
diraxe Af bir çok kişiyi üstüste öldür- maya bağlı. * rast û duıst Avv. doğru dü¬
, mek, katliam, ezip geçme. rüst. An dınıst, durust
dire A'. deniz kabuklan. duix AfAndirix.
dire Af. An dnê, dırme. duri Af Andri.
duef ş Af An derefş. durida/n Lg (dai dıde, diri de) 1. kan/al¬
dırem A'. okkanın dört yüzde biri. lAfO. mak, kesip kanun akıtmak. 2. kam neşter¬
An duhem. le veya sülükle aldırmak.
dıremit Af dinamit dırri/n l Lng. (dıdtre, buhre) L yırtılmak,
dıreng rgd bh, dereng. (elbise, kumaş vs.). * pantolê nun duri Avv.
direw Afi-S. fin çinin, çınandın. pantolum yırtildı, yarıldı. 2. yarılmak (vü-
dırevvş l Af 1. sembol. 2. bayrak. 3. flama. cut vs) * zik durin Avv. kamı yarılmak.
4. sancak. 5. remz, rumuz, şiar. An derefş. dırri/n 2 L (dıdtre, btdıre) sıçmak, amel at¬
duevvş Af An duêş. mak. An ritın.
dirext lN. ağaç. dirix Afi. reddetme. 2. ihmal An duêx*
dirext 2 (di rext) rgp. yamnda, bitişiğinde. duk l Af ahır ve ağıllarda kuruyan gübre
dire A'. hububat tohumu. An tov, herık. parçalan.
dırej rgd uzun. /-ahi Af uzunluk. /_ bûn duk Af B. çıt, çıt sesi.
L uzamak. /_ki rgd rgp. uzunlamasma dırkand/ın Lg (dtdtrkme, buUrkine) L
/_ker Nx. 1. uzatıcı, ek. 2. Grm uzatma çıtlatmak, ifşa etmek. 2. itiraf etmek,
eki. /_ kuın Lg uzatmak, mübalağa yap¬ açığa vurmak.
mak, bir işi gereğinden fazla konuşmak düke Af tavuk gübresi. An zuiç, duk1.
ve/a bekletmek. * xv e duêj kuın Avv. 1. dum rgd bulaşıcı, sari hastalık.
kendim uzatmak, uzanmak, uyku kestir¬ dırme Af 1. tohum. An dire. 2. bîo; mi¬
mek. 2, bir yere veya şeye uzanmak. krop, bakteri. An dırmi.
duêş (dıreşık) N. biz, ayakkabıcıların kul¬ dırmi A'. bîo. bakteri, mikrop.
landığı biz. düne Af. Aio. 1. koyunların karnına giren
dircx rgd bn gurêx. bir kurtçuk ve bu kurtçuğun hayvan de¬
dnêx A'ne 1. reddetme. 2. ihtnal/_iAf ih¬ risinde yaptığı delik. 2. inat etme, kafa
malcilik, fin duix. tutma.
dırf Af Andurv. duo Af S. bn derevv.
dırgeh Af An nnjad. duov A'. alameti farika. An drûv, derefş,
duh Af nişan, damga. /_ kuın L nişanla¬
: direwş.
mak, belirtmek. duust rgd bn duıst, durust
duhem A'. dirhem, okkanın 400.de biri. dırûbandın Lg (dıdırubine, bıdırûbine)
ı
Grm, form, şekil. * dirûvê pırsıyarki AfA. dıyari A'. hediye, armağan. /_ dan L he¬
Grm soru biçimi, soru hali. An dimen. diye vermek, armağan vermek. /_ gırtın
dırûvda/n Lng. (dırûv dıde, dırûv de) oluş¬ L hediye almak, hatıra almak./- kuın/.
mak. hediye etmek, hatıra etmek, armağan et¬
dırûvand/ın Lg. (dıdırûvme, bıdtrûvine) 1. mek. An sataş, xelat
şekillendirmek, benzetmek, teşkil etmek. diz l Af n hırsız.* diz ketm malê Avv. eve
2. oluşturmak. hırsız girmek. * diz û derenin Avv. hırsız
dirwêne N.Lbndaew. ve yalancı takımı. /_bêro A'A. ispiyon, ca¬
dırxand/m Lg (dıdavane, bıdavahe) esir¬ sus, gizli polis, hafrye./_çenteA'A. yanke¬
gemek. sici. /_ıti Af hırsızlık, gizlilik. /_ok 1. Af
dnz Af S. bn derz. hırsız. 2. rgd sinsi. * diz xwe lı mal e, der¬
dısmal Af mendü.findestmaL geh gırtın betal e Avv. hırsız evden olursa,
dışlar AfAndestar. kapıyı kapamak boşunadır anlamında
dış Af 1. görümce, kadına göre kocasının atasözü. An dizi.
kız kardeşi. 2. kadına göre kocasının ha¬ diz 2 Af kale, hisar, /-dar Nx. gardiyan, ka¬
lası. An zeyi. le muhafızı, fin diz.
dıva A'. An dıve. * dıva ye An dıvıya ye. diz 3 Af aşık oyununda aşığın iç çukur ta¬
drvê rgd gerekli, elzem, mecbur, lazım. An rafı.
dıvetın. dızani l L 'zanîn' fiilinin şimdiki hali, bilir
divêk Af ders ödevi. veya biliyor.
dıvel/ın Lng. (dtvête, btvête) mecbur ol¬ dızani 2 1. Af hırsızlık. 2. rgd gizli, kapak.
mak, gerekmek, elzem olmak, lazım ol¬ An diri.
mak. * mm pare dıve Avv. bana para dize Af kale. fin diz.
lazım. * dıvıya ye Avv. lazımdır, gereklidir. dızgıri Af pek ender olarak bazı şivelerde
* dıve tu bıçİ Avv. gitmelisin, gitmen gerek, nişanlı anlamında denir. An dergis.
gitmen lazım. * mın ne dıve Avv. bana ge¬ dizgin Af dizgin.
rekmez, bana lazım değil, işime yaramaz. dizi Af 1. hırsızlık, gizlilik. 2. rgd gizli, sinsi,
Anvên. gizli-kapalı. * dızi-dızi Aıv. gizli-gizli, sinsi-
dıvU Af nalça. /_ kuın L nalça takmak. sinsi. /_ kuın L hırsızlık etmek.
dıvnak Af makbuz. dizi/n Lg (dıdıze, bıdtze) çalmak, aşırmak,
dnva Af rgd son, netice, fin dawi. * dnva- hırsızlık etmek. * pere dizin Avv. para çal¬
roj Af. gelecek, istikbal. mak. * xwe dizin fivv. sıvışmak. * xwe jê*
dnvazdeh Af rgd on iki 12 rakamı. /_min dirin Aıv. habersiz olarak gizlice
rgd onikinci. * dnvazdeh imam Avv. ale- sıvışmak.
vilere ve şiilere tarikat sebebi de olan 12 di l L "dîtin" görmek fiilinin geçmiş hali,
imam. An donzde. gördü, fin dit
dnvêl AfAndwêL di 2rgdrgp. başka, öteki.* roja di Avv. başka
dixe Af hile. /-baz rgd hüekar. An dek. gün. * muovê di Avv. başka adam. An din.
diyalekt Af Gr. bn diyalekt dibace Af fin peşgotın.
diyalektik rgd Gr. diyalektik, eytişim. An dibê Af domateslerde bir parazit.
diyalektik. dide Af. 1. göz. 2. görme. An 1. çav. 2. dilin.
diyanet N.A diyanet, din işleri ve din işle¬ didevan Nx.gözlemci,gözcü./_iAfgözet-
rini yürüten makam. leme, gözleme /_i kum Z. gözlemek, gö¬
diyar l Af yer, memleket, ülke. * diyar zetlemek.
diyar genyam Avv. ülke ülke dolaştım. didexane A'A: gözlem evi, rasathane. An
diyar 2 rgd belli, aşikar. /_ bûn/. belli ol¬ qelawis.
mak, görünmek. * heval tu zûda ye diyar Dicle A'. cox Kürdistanda büyük bir nehir.
nabi fivv. arkadaş çoktandır görülmüy¬ * Dicle û Fuat Afn Dicle ve Fırat nehir¬
orsun. /_ dan Lh. görünmek, zuhur et¬ leri.
mek. /_geh Nx. rasat, gözlem yeri. /- dihn Af dikkat, görüş, düşünce. * dihna
kuın L açığa vurmak, belli etmek, gö¬ xwe dan Lg vurgulamak.
stermek. * dıyare ko Avv. bellidir ki, görü¬ An dihn.
nüyor kil dik Af horoz. *
131 Distan
ötmesi * dik û mırûşk Avv. horoz ve ta¬ û imanê derketm Avv. dinden imandan
vuk. * bûne dik û mırişk û b ber hev çıkmak * dine islam Avv. islam dini * din
sekuiine Avv. kedi fare misali birbirlerini û ayin fivv. din ve ibadet * dm û diyanet
uğraştırıyorlar. Avv. din ve diyanet * din fi iman bw. din
dikü Af An dik. ve iman. An oL
dlklok Af. silahlarda arpacık. di/n 3Lg. (dime, bibine) bn dihn.
diksüeman Af ibibik kuşu, çavuş kuşa din4 Af An dihn.
zoa Upupa epops. dinamik rgd Af Fr. dinamik, enerjik, ha-
dikta N.Lat zorla idare./_tor Af. diktatör, reketli
zorba /_tori A'. diktatörlük, zorbalık. dinamit Af Gr. nitrogliserinle yapılan
dil Af rgd köle, tutuklu, esir. /_1 Af esaret, patlayıcı bir madde.
tutsaklık./- kınn/. esir almak, köleleş¬ dinamo Af Fr. dinamo, elektrik jeneratö¬
tirmek. *bıdUgutuı Avv. esir almak. rü.
duan A'. m, eğlence, dans, piknik, şenlik. dinar Af Lat Yugoslavya, İran, Irak ve
/_e A'. salıncak, piknikte salıncakla sal¬ Tunus para birimleri.
lanma IS Af 1. şenlik, eğlencelik. 2. tah¬ dinarê Af Kürtçede bir müzik makamı,
terevalli /- kuın L düğün dernek aşk delisi anlamınadır.
kurmak, alem yapmak. dinemer rgd yiğit, gözüpek kimse. /-IAJ.
dilawer rgd cesur, gözü pek. An ddawcr. yiğitlik. An diler.
dilbaz Af 1. işinin erbabı. 2. rgd yakışıldı. dinozor Af Fr. nesli tükenenlerden dino¬
Andütaz. zor.
dilber Af rgd An düber. diplomasi Af.Fr. diplomasi, devletlerarası
dilêwe Af kölelik. politika.
dilmar Af kertenkele, fin kelbık. diplomat Af devletlerarası politikacı.
dllok Af halaylarda söylenen türkü. /-van diplome Af Fr. diploma, okul mezuniyet
Nx. halay idarecisi, halayda önü çeken belgesi. An burunu.
türkücü. An küamen govendê. diq Af S. Bj. akciğerde bitkinlik, verem.
dimax Af dimağ, felsefede dimağ. diq 2 Af darılma, öfkelenme. An su, suh.
dimati rgd Af An dımatl. diqet Af. A dikkat. /_ kuın L dikkat et¬
dime Af yüz, çehre, suna An rû. mek.
dimen l A'ne manzara, buut, boyut IS an dirok A'. tarih. /S rgd tarihi, /-nıvis A'A.
bıdimen rgd buutlu. * se* dimen! an bı sê* tarih yazan, /-nıvisi Af tarih yazma işi
dimen Avv. üç buutlu, üç boyutlu. /-van Nx. tarihçi, /-zan AfA. tarih bilgini.
dimen 2 rgd sussuz arazi. An bej. /_ zanîn/. tarihi bilmek, tarih hakkında
dlmeşore Af makyaj malzemesi. bilgisi olmak.
din l A'. rgd deli, akü muvazenesi bozuk./- disa rgp. gene, yine, tekrar, yeniden, bir
bûn L delirmek. /_ık Af rgd delicik, ka¬ daha * disa em hatın Avv. yine geldik. *
fada hafifliği olan kimse, sevda delisi, ha¬ şer disa dest pê ku Avv. savaş yeniden
fif meşrep, /-iti Af delilik. /- kuın L başladı.
delirtmek, deli etmek. * din û ebter fivv. disan rgp. bn disa
deli ve divane. * din û har Avv. kudurgan, disaneke rgp bn disa
kudurmuş. /_xane A'A tımarhane, deli disiplin Af Fr. disiplin, kurallara uyma
hastahanesi. An apter. özelliği. An rêzkari.
din 2 Af din, inanç, /-dar A'. rgd dinine disk Af. Fr. 1. sporda kullanılan yuvarlak
bağlı, dindar, /-dar! Af dindarlık, dine metal. 2. gramofon plağı.
bağlılık. /_ guhartın L din değiştirmek. disket Af. ».disket
IS rgd dinsel, dinle ilgili /-penst Af abit, diskotek Af ing. 1 danslı gençlik kahvele¬
dinci, theist /_perwer rgd dine saygı gö¬ ri. 2. gramofon plakevi.
steren, dine bağlı. * din dine Mıhemed; distan Af ocakta üzerine tencere konu¬
nan, nanê genimi; û êzing, êzmgê mazi lan üç ayaklı demir. An xaorgan. /_ki
Avv. dinlerden Muhammedin, ekmekler¬ rgd eş anlamlı, eşit düşmek, berabere
den buğdayın ve odunlardan mazı. * jı kalmak.
dm derkeun Avv. dinden çıkmak. *jı dm Distan 2 Af ast teraziye yalan üçlü bir
dit 132
dolyane Af. değirmen taşına tane akıtan mak, dağıtmak. 2. bırakmak, vazgeçmek
ağaçtan depo. (şey, oyun, kavga vs.). 3. dinde inançsız ol¬
dom Af devam, /...ahi Af devamı, sonu, mak. 4. bozmak, zayıflatmak.
-boyunca. * di domahtya vê hef tê* de Avv. dorhêl A'. m etraf, çevre.
bu hafta boyunca, /...dar rgd mütemadi, dormc Af is, kurum, fin teni.
devamlı. /_dari Af devamlılık,/- kırın', dorixe A'. küçük tarh. An qanx.
devam etmek. dormandor (dormador) rgd 1. dört ta¬
domand/ın Lg (dıdomine, btdomine) de¬ raflı, kapsamlı. 2. Af çevre dolayındaki
vam etmek, süregelmek, berdevam et¬ yerler.
mek, bn dom kuın. dormük Af dolmalık kabak.
dombele Af, tombala oyunu. dormışk Af kakırca, zoo. Muscardinus
domine Af ü. 28 taşla oynanan bir oyun, avellanarius.
domine. dorûber rgp bn derûdor.
don Af içyağı./- gırtın /.yağlanmak, se- dorvekır/m Lg (dorê veddce,dorê veke)l.
mirmek. /_ helandm L yağ eritmek. An etrafmı açmak. 2. ağaç vsjıin etrafını bel- .
öğretmen, muallime. /_mlr Afn prenses, dram Af Gr. dram, acıklı sahne oyuna
şah kızı. /-şah A'A. şah krn./_xwandekar /-atik rgd dramatik.
A'A: kız öğrenci. An keç. drameti Af and, yemin, fin sond.
dol/m Lg (dıdoşe,btdaşe) sağmak. An doş- dran Af ant diş. An duan.
In, şar kuın. drav Af fin draf.
dohr rgd ertesi. * dotıra rojê Avv. ertesi drem A'. dirhem, fin durem.
gün, gün ötesi * doura salê Avv. ertesi yıl. drezin Af Fr. drezin, tren yolunu kontrol
dolmam Af m amca kızı. * dolmam û eden araba.
pısmam Avv. amca kızı ve amca oğlu, em¬ drêj rgd uzua An dnrêj.
mi kızı ve emmi oğla dro Affcnderew.
dox Afi. ant katır tırnağı. 2.Âf. sivri uc, ok drû/n tN.L(dıdrÛ,btdrû)biçmek(ekin,ot
ucu. 3. hal, vaziyet, durum. vs.), bn duûn1.
doxe Af hediye olarak verilen hayvan. drû/n 2Lg. (dtdûre, bıdûre) dikmek (elbise
doxui Af findoxln. vs.), bn duûn2, dırûtın.
doxin Af /n uçkur, /-gire dan Avvi uçkur drûhn Lg bn dırûtm, drûn.
bağlamak. /_ sıst rgd zampara, uçkuru drûv Af An dırûv.
gevşek. /_ şü rgd zampara, nefsine düş¬ du l N. iki (2). /-çendane rgd iki misli, iki
kün. * doxin tê re kuın Avv. uçkur tak¬ katı. /-çende rgd iki misli. * duçende
mak. * deşta bini doxinê Avv. argoda kum/, çiftleştirmek, iki misli arttırmak.
avret yerleri. /_du Af iki, 2 rakamı. /_hem/hemin rgd
doxman rgd müfsit, hain. An dogman. ikinci./-binin/. çift görmek. * heval du-
doz '/V. dava, istekV-kuın/. dava etmek, binl bûye fivv. arkadaş çift görür olmuş. *
bir şeyde hak iddia etmek./_ekar Nx. da¬ du çekuyan bejim Avv. bir iki laf edem. *
vacı, dava sahibi, /-name Afn şikayet du jm kuın Avv. çift kan ile evlenmek. *
veya dava mektubu. * doz û dawa Avv. dukel Af iki defa kaynatmak. (boya,sabun
gayesi ve davası. An dawa veya şıra yapanında kullardan bir terim).
doz Af 1. bulma, icat, keşif. 2. felsefede /-pışt rgd çift yanlı, çift yüzlü, /-pıştki
sevkitabü. /_ bûn L keşfedilmek. /_i Af rgd karşıt, arkası dönük düşmek. /_qat
keşif. /_ kuın L keşfetmek, bulmak, bu¬ rgd iki katlı, iki misli, iki büklüm. /_qat
lup çıkarmak. * ew xwe çiqasi ji veşêrin, bûn/. iki ' th veya misli olmak. * duqat
em disa wan doz dikin Avv. onlar ne ka¬ kırın ' iKİye katlamak, iki büklüm yap¬
.
darda iyi gizlensinler, biz yine onlan bu¬ mak, iki misline çıkartmak. /_qor Af iki¬
lur çıkarırız. * doz bum ser Avv. iz sürerek leme. /~qor kuın L ikilemek, iki sıra
üzerine gitmek. * mar qula xwe doz dike haline getirmek. /_reng rgd 1. çift renkli.
fivv. yılan deliğini bulur veya tanır. * rê doz 2. çok renkli. 3. münafık. 4. iki yüzlü. An
kuın Avv. yolunu bulmak, yolunu keşfet¬ duru. * du seri Avv. çift başlı, iki başlı. * du
mek. * rêça gur doz kuın fivv. kurdun izi¬ seri di tencıkeke de nakelın Avv. iki baş
ni bulmak, izle üzerine gitmek, (bu kelime bir kazana sığmaz veya bir koltuğa iki
bu manasıyla Tunceli-Bingöl yöresinde karpuz sığmaz. * duse* çeku gotm Aıv.bir
kullandır). iki laf etmek. /_sıbe rgp. yarından sonra,
dozdeki rgd fin. dozine. yarın değil öbürgün. /-suni rgd çift
dozexe Af hamam fırını. tırnaklı. /_zerık Af çift şansı olan yumur¬
dozi/n Lg (dıdoze, bıdoze) aramak, bul¬ ta. /_zin Af 4 yaşındaki at An dudu.
mak, keşfetmek. * dozina diz kuın Avv. du 2 rgp. dün. bn duh, duhi.
hırsızı keşfetmek. * dozina xwezayi A'A. dua Af dua. An dıa
sevkıtabiî. An dor. duajo Af yardımcı çoban, yedek çoban.
dozuıe Af düzüne, 12 rakamı gösteren bir dubare l Af hile, aldatma, tuzak kurma.
sayı birimi. dubare 2 1. rgd çift, ikileme. 2. Af tavlada
draf Af para. /_danl Af denek, para her iki zarın iki gelmesi.
yardımı, /-geh Nx. banka, para kasası. dubend Af rgd ikiye ayrılma, taife olma,
/-geni rgd cimri, tamahkar./_guhêri Af iki taraflı. /S Af ikilik, ayncauk. * wi du-
1. para bozma, kuyumculuk. 2. exchange. bendi İare niva hevalan Avv. o, arkadaş¬
/-i rgd parasal, maddi. An dıraf , drav. ların araşma ikilik koyda
135 durust
duber Af rgd yılda iki kere mahsul verea duhl/ın Lng. (dıduhte, btduhte) kumaşta
dubere Af iki mahsul veya ikinci mahsul. renk vermek.
duble 1. Af duble, içki kadehi. 2. rgd çift dujuü rgd çift kadınla evli olan erkek.
An dubare. dujıyanl 1. rgd yüzer gezer, hem karada
dubra (dwArafcW.Andubrang. hem denizde yaşryan cardı. An bej û avL
dubrang Af şahin kuşu. 2. iki yaşayışlı, iki canlı veya iki ruhlu. 3.
ducan Af rgd hamile, ekseri insan için de¬ hamile. 4. gebe. An dujin, dugıhan.
nir. /_ bûn L hamile olmak, hamile kal¬ dujin Af rgd 1. çift canh, hamile vs. olma
mak. /_ kuın/. hamile bırakmak. hali. 2. vücudunda veya saçlarda bit pire
duçar Af tekrar, ikileme. /_ bûn L te¬ bulunan, kirlenmiş, yıkanmama hali.
krarlanmak, ikilenmek./- kuın/. tekrar dujmın Af An dûnun.
etmek, tekrarlamak. dujûn N.bn çer.
duçar rgd duçar, düşkün. /_ olmak L dulge Af S. kırkayak. An şehêmêr.
düşmek, duçar olmak. dukan Affindıkan.
duçeng 1. rgd birleşik. 2. Af Grm çift dumahik rgp. fin dûmahik.
yazılıp tek okunan harfler, diftong, fin dumarekol A'. S. bn dûpışk.
pevdeng. dumdar Af rgd artçı, arkadan gelen.
duçerxe Afi. el arabası. 2. bisiklet, fin bisi¬ dumbelan Af yer manian. Aot Tutar
klet spec fin sêvelok.
dudevok Af An duru. Dıune Af Zirkan aşiretlerinden biri.
Dudêran Af Bohtanda bir aşiret dunul rgd geniş omuzla 2. Af Grm birleş¬
dudu rgd şüpheci, mütereddit. /_i Af te- ik, fin hevedudani.
redüt, kararsızlık. An erê-nerê. dummar Af tütün tozu, un halinde çok in¬
dudu Af rgd I- dudu rgd ikişer ikişer, ce tütün.
/-yan rgd iküer, iMer hanesi, ikinci, ikin¬ dumohr Af rgd ahunda çift benekli hay¬
cisi, fin da van. Bazı yerlerde böyle hayvan uğursuz
dugah Af bir doğu müzik aleti. bilinir.
dugıhan Af rgd 1. iki ruhlu, iki canlı. 2. ha¬ dundan Af nesü, kuşak. An dûn3.
mile, gebe/n ducan, avıs. dünde Af S. sabanda ok kancası. An qarti-
dugisın Af nadası ikileme. /_ kuın /.na¬ belıg.
dası iki defa sürmek, çift nadas yapmak. dündü Af dişi deve.
duguh Af dirgen, yaba dundıü Af katur.
dugurd Af iki katlı iplik ve bu iplikten dung AfAndûv.
yapılan kumaş. dunıkan Af yazışmada tırnak ("^işareti.
duh ;gp. dün.* duh duh ye, iro, iro ye Avv. dunikü A'A. bn dawûdi dunikü.
dün dündür, bugün bugündür. * duh êva- dupûçık N. bn dûpışk.
ri Avv. dün akşam. * duh hatiye iro çûye duqor 1. rgd melez, bn dureh. 2. An du
ku? fivv. daha dün geldi, bugün nereye gi¬ deki tekstin içine bak.
diyor?. * duh lı ku, iro u ku! Avv. dün ner- duqozi Af. mat geometride açı.
de bugün nerde! * duh ne pêr rgp. bw. dün dun Afinci./_daneA'.incitaneleri.*dar-
değü evvelsi gün. * duh ne pêr ne; behr rê bide durmasa Avv. altım sarrafa ver
pêr Avv. rgp. dün değil, evvelsi gün değü, veya altının kıymetini sarraf bilir an¬
daha evvelsi gün. Yam üç gün önce. * jı lamında atasözü. * durre xüt Avv. karışık
duh ve Avv. dünden beri. * duh ve razi ye inci, sahte veya sun'i inciler.
Avv. dünden razıdır. * duh yek, iro dudu durd Af tortu, posa, telve. * safi
Avv. dün bir bugün iki şemırand vexwari durdi. Avv. safiyi
duhêl L Af deriden tel deri ip. An duwêl, ayırdı, tortusunu içti.
dwêl 2. rgd çift taraflı, iki yanlı. dureh rgd melez, aşık./- bûn/. metezlen-
duhi rgp dün, düneyin, dünkü. * ez duhi mek./-J A'. melezlik./- kuın/. metezleş-
haübûm Avv. düneyin gelmiştim. * ew ya tirrnek, aşılamak. An lûl, blJL
roja duh! yeAvv. o dünkünündür, fin duh. duri/n Lg. (dıdure, btdure) hasat etmek,
duhn Af iç yağı. ekin biçmek. An duûn1.
duhh/n Lgbn. dotın. durust rgd dürüst/- kuın/. düzeltmek,
durû 136
hejin L Nh yer sarsıntısı, zelzele. /_ erk Af görev, vazife, ödev. /-eder rgd gö¬
rakmn L toprağı sürmek, bellemek. * revli, vazifeli.
bm erd kuın Avv. gömmek, saklamak. * erkan AfA erkan.
pê dan erdê Avv. direnmek, ısrar etmek, Ermeni Af rgd Ermeni, fin Füe.
inat etmek, ayak diremek. * erd û ezman ern A'ne öfke, kızgınlık, sinir, gazap. * er-
Avv. yer ve gök. na wi dani fivv. rahatladı, öfkesi geçti. *
erdaz Af Fr. yerbilimde kayağan taş. erno rgd sert karekterli, çok sinirli. * er-
erdçıni Af tarım. nok. An. erno. * ern û bihntengl Avv. öfke
Erdeşer Af Sasanilerin ilk hükümdarı. ve sıkkınlık. * ern û xeyidin Avv. öfke ve
erdin Af rgd karaya ait, karada yaşryan. küskünlük.
erdnas Af jeolog. eroin Af Gr. Fr. eroin.
erdnasi A'. jeoloji. err! B. tehdit, teaccüp veya hayret ünlemi,
erdmgari N. coğrafya. oooh!, vay beee! üfff ! gibi anlamlar verir,
Ereb N.rgd Arap./-iN. Arapça./- İstan "maaşallah" kelimesinin aksidir, taktir
Af Arabistan. /_ yat A Arapça, Arapça edüen kelime yerine kullanılırsa ayıp
bilimi. * erebo qûna te reş e, got malê olur. * errr! ew hespê te çiqas cnvan e!
mm ew e Avv. Araba, kıçın siyahtır demiş¬ vay be ne güzel atin var! dersen ata
fiıv.
ler, malım odur demiş, anlamında atasö¬ nazar değeceğine inanılır ve sahibinden
zü. azar işitirsin.
erebane AfAnelbane. errrık üüüüffbe!
erebe AfA araba erş A'. A arş, sema. * erş û ezman Avv. gök
Erefat A'. A Araf at meydanı. ve sema. * erş û kursi Avv. arş ve kürsi.
erefe N.rgdA arife günü, önce. erşani A'. eşinme, at sığır gibi hayvanların
ereq Af,A rakı./- fuoşAfn rakı satıcısı, iç¬ ön ayaklan ile yeri eşinmeleri ki ekseri
ki dükkanı. /- xur A'A. ayyaş, alkolist bn kavgadan önce olur../- kuın/. eşinmek.
eraq. erşet Af. 1/8 hisse, hissenin sekizde biri.
ereqan Af Bj. bn zenk. envaz Af An evraz, terazin.
erese Af A 1. arsa. fin pag. 2. buğday pa- envend N. kurnazlık, hile, oyun.
zan. erwist Af Anevnst
ere rgp. evet. /-bûn/. tastık edilmek, ta¬ erxewan Af 1. erguvan. 2. rgd erguvan
stık olmak. /_ gotm L evet demek. /_ rengi, şarap rengi. An erjıng.
kuın L tastik etmek, evet dedirtmek. Bu erz Af fcnhevnst
fül ekseri kız isterken söz alma an¬ erz 2 N A 1. arz, dünya. 2. arzu. 3. ırz. * erz
lamında tastik manası yerine kullanılır. * û eyal fivv. ırz ve namus.
erê-nerê Avv. ister istemez, kararsızlık. * erzan rgducuz./_bûn/. ucuzlama, ucuz-
ere û nere Avv. şüphe, evet veya hayır, fin lanmak. /_ i Af ucuzluk. /_ kuın L ucuz¬
belê. latmak. * erzan kıro, hewan duo Avv.
erêdanl Lh Nne. bir işe katılmayı kabul ucuz mal tulumda durmaz veya ucuzdan
etmek. pahalısı olmaz anlamında atasözü.
ereni A'. olumlu, pozitif, müsbet fin erini. crzaq AfA erzak.
ennand/ın Lg. (dıeraıine, bıennine) erzêl Af.Anhohk.
kızdırmak, öfkelendirmek. fin erzên 1 A'. ant. 1. çene. 2. sakalın çene üze¬
enırandm. rindeki kısmı. fin. lam.
erinin /.fin. emrin. erzên 2Affinlazût
erıyand/ın Lg. (dıenyine, bıenyine) ona¬ erzink N.bn erzênh
mak, güvenmek. esah rgd okumuş,görgülü./_yiA'.eğitim,
erini Nne. m, Grm. olumlu, pozitif, fin ere¬ öğretim.
ni esalet Af A asalet.
erjeng rgd 1. korkunç, müthiş, dehşetli 2. esans Af Fr. kokulu sıvılar, esans, gül yağı.
berbat, iğrenç. esas Af A temel, başlıca, esas. /_ en rgp
Erjenk A'. İranda Mani dinine ait kitap. esasen, gerçekten.
erjıng Af erguvan, bot Cercis siliqua- estab AfA sebepler
su-utn. An erxewan. eseh rgd ciddi, sahih. An essen.
esell 144
êhr rgd rgp. başka, başkası, diğeri, artık. * êxist/m Lng. düşürmek, atmak, koymak.
êhr neşun bınvisım Avv. artık yazamıyo¬ /_ jerL. aşağı indirmek, aşağı düşürmek.
rum. * derpê xwe êxisbn Avv. donunu çıkar-
êtûn Af kireç ocağı.* sorun wekêtûn Avv. mak. /- peş /.. öne sürmek, izah etmek.
kireç ocağı gibi yanıyorum. An etûn, finxistin.
atûn. exte A'. at, katır cinsi hayvanlar. An
êvar A'. m akşam. /_ bûn/. akşam olmak. axtirme.
* êvar bû Avv. akşam olda/- kuın/. akş¬ êxtiyar rgd ihtiyar, yaşh.
am etmek, akşama kadar gecikmek. * ezıng A'. n odun. /-van Aft oduncu. An
êvar bı ser me de hat Avv. akşam oldu, ge¬ hezun.
ce bizi bastırdı. * hema vê êvarê Avv. he¬ Ezıdi A'. rgd Yezidilik inancında olanlar.
men bu akşam. * eVari rgp. akşam, êzunx N.Bj. egzema hastahğı.
akşamleyin. * êvar xwaş Avv. iyi akşamlar. êzmûg (êzmûk)A'. emzik, fifimostık.
êwellah B. A eyvallah.
êxbar AfA ihbar.
F. Af Kürtçe alfabenin 8xa harfinin ismi¬ faq N.bn faqe, feq.
dir, sessiz olup dudak arasından çıkar. faqda/n Lng. S. (faqdıde,faq de) l inme
fa Af bir nota gelmek, ihitat etmek, zeval olmak. 2. te¬
faal rgdA haraketli./_lyet Af baraket reddi etmek, soysuzlaşmak.
faaliyet AfA faaliyet An çaiakl faqe Af tuzak, in feq.
fabriq Af it fabrika. An palûke./_atorN fareziye M A varsayım, hipotez.
rgd fabrikacL faris Af L süvari. 2.^dtranu./_iA'. Fars¬
fafık Af rgd kekeme./- bûn /.kekemek. ça-
fafon A'. 5. aliminyum. farmason Af Fr. 1. farmason. 2. dinsiz,
fahişe AfA fahişe. ateist.
Fahrenheit A'. Ger. erime derecesi 320, Fars A'. İranda bir bölge ve bu bölge halkı.
suyun kaynama derecesi 2120 olan bir Bazan iranlılar için söylenir. /S Af farş¬
sıcak ölçer birimi ça, bn fans.
faiz A'. A para kan, fayız. farzik rgd 5. obur, aç gözlü, haris.
faktör Af fr. etmen, fin hêman. Fas Af Fas devleti. /S rgd Faslı, Fasa ait
fakülte Af. Fr. fakülte. fasid N.A tahrif, yanlış. /-knınLA tahrif
fal Affal/_avejAfnrgdfalcı./_bejNx.fa- etmek, bozmak.
la bakan, /-beji Af fala bakıcılık, fal sa- fason Af yünlü kumaş.
naü./_bin A'A. istikbah fal ile gören, falcı. fasûli A'. fasulye, fin lobiye, lovvlk.
/-bini Af. 1. falcılık. 2. balık avlamakta faş Af utanma, aniden veya yüz kızartıcı
kullanılan bir demir, /-gır Af falcı, /-na¬ bir işten mahcup olmak. An ferş.
me Af fal kitabı. /_ vekınn L fal açmak, faşist Af rgd faşist IS Af L faşitlik, yanı
fala bakmak./_zan Nx fala bakan, iyi fal kapitalist bir ülkede iş başına gelen şo¬
anlayan, fin remil ven, azgın ve zorbacı yönetmenlik.
falan Af fin filan. faşizm A'. faşizm, zorba idarecilik.
faleqe Af Gr. ayaklara ceza için vurmakta fatalist A'. rgd Fr. bn. çarenûsin.
kullanılan bir kıskaç, ve bu ceza fatareşk AfAnt dalak.
falınc Af rgd Bj. felç hastalığı, felçli. An fatebor A'A bir cins kavun.
Kûd fatfatlk1 Af. kumru.
fam Af Afinfehm, tegıhlştın. fatfatık 2 A'. kertenkele. An bûkemar.
famiıye N. iti. aile. 2. Aio. cins, gurup. fatiha AfA Kuranın ilk suresi Fatiha
fanatik rgd Fr. tutucu, aşın derecede ta¬ fatık Af fin fatfatlk.
raftar, mutaasıp. fatımik Af An fatmuk.
fanatizm Af tutuculuk. fatmûk Af kumru An kotu, fatfatikL
fanele Af m. it fanila, kazak. fatore Af il fatura, manifetura An fatûre.
fani rgdA fani, ölümlü. * dinyac fani fatûl Affinderqil.
Avv. fani dünya. * piri fani Aw_ çok yaşlı fatûre N.bn fatore.
adam. faxur rgdA değerli, kıymetli
fanos Af An fanus. fayans N.Fr. çini
fanosa deryayi AfA. deniz feneri. fayde N.bn. teyit.
fantazi A'. rgd Gr. "L fantazi, eğlendirici fayiz AfA faiz.
hoşa giden şey, değişik şeyler. 2. muz. fan¬ fayton A/.mGir.paytoa
tazi feçAf.Anfüç.
fanus N.mGr. lamba feneri, gemici fene¬ feda AfAfinfeda/_yirgdfedayi/_kar
ri An mişkat rgd fedakar.
faq l A'. 5. ağaç dab. An tak, guli, çiql federal rgd fr.federesyon halinde birteş-
feql 150
feqlr rgd 1. fakir, yoksul. 2. yumuşak huy¬ ferman Af emir, kanun, ferman, ölüm ka¬
lu, kendi halinde kimse. /- bûn/. fakir¬ ran, toplu ölüm emri. /-dar Af komutan,
leşmek, fakir olmak. /S Af fakirlik, amir, emir veren, hakim. /_dari Af yöne¬
yoksulluk. /_ kirin L fakirleştirmek, tim, idare. /_de Af üst subay, amir. /-geh
yoksullaştırmak. * dümınan Kurdıstan Nx. 1. idare merkezi. 2. yönetim merkezi.
jar û feqir kuın Avv. düşmanlar Kürdi- /_ kirin L emretmek, ferman çıkarmak.
staıu fakir ve yoksul bıraktılar. * feqir û /-name Af 1. talimat, ifa mektubu, emir
fiqare/fuqare Avv. fakir fukara, yoksul¬ kararnamesl 2. idam fermam. * ferma¬
lar. An belengaz. na yeki deranin Avv. birinin fermanını
feqyane Af bir cins Kürt elbisesi. çıkarmak, ölüm kararını vermek.
fer l 1. rgd tek, biricik, bir tane, çift fermani 1. Af Grm emir kipi. 2. Af fer¬
olmıyan. 2. Af anatomide yumurtalıklar¬ manın yazıldığı kağıt 3. A'. bir cins Kürt
dan her biri. 3. A'. ışık, ziya. * fere çavan giysisi.
nemaye Avv. gözlerinden ışık (derman) fermû! B. buyrun, lütfen!
kalmamış. * fer û zo. tek-çif t ferq lN.mA fark./- bûn Af fark olmak.
fer 2 rgd zaruri. IS Af. farklılık, /-kirin L farketmek.
feraset AfA zeka, kavrayış kabilyeti, kav¬ ferq 2 Af bazı yerlerde tuzak anlamına ge¬
rayış yeteneği. len 'f eq' manasınada kullanırlar.
feraş Af sergici, fuarcı. fersah Af. A beş km.ye yalan bir uzaklık
ferd Af. rgd P. fert, şahıs. /S rgd şahsi. ölçüsü.
fere Af kap-kacak,yemek kaplan.* fere û fersend Af. An firsend.
fol Avv. kâp-kacak. An fıraq. ferş 'Af. iri yassı taş, kitlevi kaya. fin baxir.
ferec Af şafak, ufuk. An bertang. * ferşê gorê fivv- mezar taşı. * ferşê ocêx
fereh rgd geniş, /_ bûn L geniş olmak, ge¬ fivv.. ocak taşı. fin saL
nişlemek./-! Af genişlik./- kirin Z. geniş¬ ferş 2 N. utançtan yüzü kızarma, sapsan
letmek. An firen. olma, mahcubiyet. /_ bûn L çok utan¬
ferene Af keçe. /_i Af rgd keçeden, keçe mak, çok mahcup olmak. /_ lurin L
palto. utandırmak, yüz kızartıcı bir hale sok¬
ferexur 1. rgd obur, oburcasına. 2. tabak mak.
yalayıcısı. ferseni N.mant alın, gözün üst tarafı. An
ferfûr Af porselen, çini, Çin işi porselen. eni.
/_i Af porselen işi, porselenden, fin fex- fertûl rgd fin ferfût
fûr. ferûc Af m piliç, küçük kuş.
ferfût rgd 1. bunak, yaşlı. 2. ihtiyar ve der¬ fervverdin Af. P. Mart-Nisan ayı ve bu
mansız. 3. çok yaşlı adam. * kaleki pir i burç.
ferfût fivv. çok yaşlı ve bitkin bir adam. ferx Af piliç.
finperpût ferxe l rgd geveze kadın, olur olmaz ko¬
ferheng A'. 1. sözlük, lügat. 2. tahsil, nuşan cinsten kadın.
eğitim. /_ok Af küçük lügat, cep sözlüğü. ferxe 2 Af bir balık cinsi.
fericand/ın Lg. (dıfertcine, bıfencine) sey¬ ferxes Af eksücşeltildelusırıaştınımış hay¬
retmek, temaşa etmek. van.
ferici/n Lng. (dıferıce, bıferıce) bakmak, ferxi Af bir cins kuş üzümü.
seyretmek. feryad Af/f feryat, fin hawar.
fensand/in Lg (dıf'ersisine, btf'erişine) çöz¬ ferz AfA farz.* h ser nün ferz e Aw üstü¬
mek, bir meseleyi halletmek. me farzdır.
feribot Af ing. feribot. ferzane Af rgd alim, akıllı.
ferişte Af melek, koruyucu melek. An ferzend Af P. zürriyet, çolul çocuk. * fer-
fırişte. zendi ari A'A. su hayvanlan.
ferk Af ham iki ipliğin uçlan içice sokula¬ ferzende rgd yiğit, yiğit delikanlı.
rak büküp tek hale getirilen ekleme yeri. ferzin Af 1. kraliçe. 2. satrançta kraliçe,
ferkandın Lg (dıferkine, bıferkine) halat¬ vezir.
ta ip uçlarını büküp örülerek sert bir hal¬ ferzine rgd mutlak.
ka yapmak. fes AfA fes.
fêz 152
fesad rgdA fesat /_i Af. fesatlık. fewiti/n Lng. (dtfetvıte, btfeme) bn fewi-
fesal N.A1. ölçü. (elbise veya boy için). 2. kin.
kötü anlamda düzen, dolap, kurnazlık. fewqale rgd A fevkalede.
fesi Af A bölüm, parça, fasıl. fewt/an Lng. (difewte, bıfeme) bn
festnval Af Fr. ing. festival, bayram. An fewikln.
mlhrlcan. fewtand/in Lg (difewtine, bifewtine) bn
feşkül/n Lng. (dıfeşkde, hfeşkde) fewikandln.
dağılmak, parçalanmak. * kelpiçên me U fexfûr A'. porselen içki kadehleri. An fer-
ber barane* feşkılln Avv. kerpiçlerimiz fûr.
yağmurdan dağıldılar. feyde N.A fayda, yarar, /-dar rgd yararlı,
fet Af hile, dolap. /-baz rgd hüekar. faydalı. /_kar rgd müessir, yarar sağlay¬
fetar rgd pejmürde, yırtık. An füq. an, fin kêr.
feth kir/m Lg (feth dike, f em ke) fethet¬ feyızdar rgd verinüi.
mek. feylezûf Af. Gr. füosof.
fetıhand/ln Lg (dıfetdvne, btfetdvne) bir Feyli N.rgd Iran ve Irakta büyük bir Kürt
araziyi ziraate elverişli hale getirmek. taifesi.
Fetikan A'. Zirkanda bir aşiret feza AfA uzay.
fetiland/ın Lg (difetüme, btfetdine) 1. do¬ fezUet N.A fazilet/_dar rgd faziletli.
lamak, bir şeyi burup başka bir şeyin fê Af Bj. sara hastalığı, sara nöbeti, /-dar
etrafına sarmak. 2. kovalamak, arkasını Af rgd saralı.
bırakmamak. An fitüandln, fehtandln. fêd Af. An beştik.
fehli/n Lng. 1. dolanmak, bir şeyin buru¬ fêki A'. meyve.
lup başka bir şeyin etrafına sarılması. 2. fêl Af 1. niyet. 2. hile. /_baz rgd hilekar.
kovalanmak. 3. kurtulmak, fırlayıp uza¬ /-baz! Af hilekarlık, canbazlık. * fêla w!
klaşmak, bn felitin, fitilin, f ditin. ew e ko buêve Avv.. niyeti odur ki kaçsın.
fetınandln Lg. (dd'eLmine, bıfetaıine) bn * fêl û emelê wi xirab e Avv. onun niyeti
xapartin. ve fikri bozuk.
fetiq N. Bj. fıtık. /_oyl Af rgd fitildi, fıtık fer lAf ders, etüd, öğrenim, alışma. /-bûn
olan. L alışmak, bir şeyi öğrenmek, /-bûni Af
fehqi/n Lnk (dtfeaqe, bifettqe) yarılmak. m öğrenim, çıraklık. /_bûyi rgd büen,
fetisand/m Lg (dıfetısine, bıfetısine) öğrenen, alışmış, /-dar Af rgd öğreten,
boğmak, ağır bir yükün veya ağırlığın eğiten, /-dar! A'. öğretme, eğitme. /_geh
veya vazifenin altında boğmak, soluğunu Af kurs, medrese, öğrenim yeri. /_ lurin
kesmek, nefesini kurutmak. L öğretmek, bir şeye alıştırmak, ders ver¬
fetısl/n Lng.(dtfetıse,bıfetıse) boğulmak." mek. * ez nizanun nevalen me cima
burda suda boğulma olmayıp, bir şeyin Kurdi fêr nabm, an ji feri Kurdi nabin
altında kalmak veya havasızlıktan mey¬ fivv.. bilmiyorum, arkadaşlarımız neden
dana gelen boğulmadır". * bi rast! ez di Kürtçeyi öğrenmiyorlar veya Kürtçeye
bin ve* ferhengê de fetişim Avv. doğrusu alışmak istemiyorlar, fin hin, hu, hut.
ben bu sözlüğün altinda nefesim kurudu. fer Af taraf, havali. * pezê* xwe U fêra
* hevalê nün di kadina kayê de fetişi gund diçêrand. fivv- davarını köyün
Avv. arkadaşım samanlıkta boğuldu. etraf ında otlatıyordu.
feth- Af mayasız, ince yassı ekmek, fin ke- fêre Af ibret, ders.
va fêns rgd 1. şık, zarif. 2. yetenekli. 3. yiğit,
fehva AfA buyruk. cesur. 4. kurnaz.
fewc AfA bir askeri birlik. fêrmend A'. öğretmen, öğretici. /_e A'.
fewikand/ın Lg (difewikine, bfewddne) kadın öğretmen. An dersdar.
bir işi veya şeyi elden kaçırmak. fesad An fesad.
fewiki/n Lng. (difewike, bfewike) bir işin fêt Af hile. * fen û fêt Avv. hile ve dolap. An
veya şeyin elden çıkması fiili. 2. telef veya fet
harap olmak. 3. yavaş yavaş israf olmak. fêz l N. 1. develerin istirahat yeri. 2. A'.
fewitand/ln Lg (dtfeıûtine, btfewuine) bn meydan, yer. An gasin.
fevfikandin. fêz A'. gurur, kibir. /_ bûn Z- gururlu ol-
153 fuıdand/m
kahverengi, bazdan san yeşil karışığı valadı. * dûnun fıhlandın Avv- düşman
olup bazdan zehirlidir. Bu mantar yen¬ kovalamak. An fehlandm.
mez. fıhh/n Lng. (dıfade, btfmle) 1. sarmak. 2.
fısegur 3 (fısgur)rgd kahverengi. bükmek. 3. kaçıp gitmek, biryerden veya
fısegur 4 (fısgur) Af bir bitki Aot Drosera şeyden kurtulup fırlamak. * gülle jı devê
fiske A'. Gr. fiske, fiştik. An fiske. tıfınge fıhli Avv. kurşun namlunun*
fısos A'. As, kakım, zoa 1. Mustela enni- ağzından fırladı.
nea 2. Putorius ermineus. fıtüok Af rgd İ. dönemeç, viraj, kavis. 2.
fispehlewan Af güreşte hep yenilen peh¬ dönen şey.
livan. fıhq Af Bj. fıtık hastalığı. An fehq.
fisqe AfAnkixse. fıtir Af Ramazanda verilen sadaka
fistiq Af fıstık, fıstık ağacı. *fıstiq i enteb fıhri/n Lng. oruçta iftar açmak.
A'A. antepfıstığı. fitil Af fitil. An masûl
- fîstiqand/m Lng. (difistiqine, btfistiqine) fitne Af An fitne.
burkulmak, burkmak. fıtrak Afkemend.
fishqi rgd fıstık rengi fıhelAf.fitre.Anrıhr.
fıstıqi/n Lng. (dfisttqe, btfisttqe) burkul¬ fıhe 2 Af bir hububat ölçeği
mak. fılnk A'. mantar, şişe mantan.
fistoqi Af rgd başıboş gezen kimse, evinde fıtûr Af rgp. kahvaltı, kahvaltı zamanı. An
durmayan köpek, salak kimse. xurinl
fiş 1 Af 1. fısırtı, havanın boşalma sesi. fitwa Af An fehva
fış 2 Af sümük, /-efiş A'. L devamlı burun fiyat AfAfiyat,değer,bedel./_bırrinAvv.
çekmek. 2. mrnn kınn ederek itiraz et¬ fiyat kesmek. * fiyat Iê xistm Avv. fiyat
mek, /-ok rgd sümüklü kimse. An ilk, biçmek, fiyat vurmak. An bıha
çilm. fıyord Af cox Norveç sahillerinde ince de¬
fışand/in Lng. (dıfişine, btfişine) 1. sümük rin körfezler.
çekmek. 2. hışırdamak. fıze A'. ifade, ses çıkarma
fışar Af hediye, armağan. An şabaş, dıya- fızûli rgd A lüzumsuz.
ri. fiat An fiyat
fışı/n Lng. (dıfışe,bıfışe)l. burun çekmek. fidan Af Gr. fidan. fin. mışlelt
2. öküz vs. hayvanîann fosurtusu sesi. fide Af Gr. fide.
fışkand/m Lg (dıfslane, bıfışkibne) 1. fidye Af. A fidye. An bac
fışkırmak, fışırdamak. 2. burun çekmek. figan fin fuxan, fixan.
fışküand/ın L (dıftşkdine, bijfışkdine) figür N.Fr. figür. An mirûç.
dağıtmak, terketmek. *ew mesele f işkili fiil AfAfül,eylem.Anleker.
Avv.. o mesele bitti veya sona erdi. fik Af bir cins bezelye. Aot Vida sativa
fışki/n Lng. (dıftşke, bıfışke) 1. fışırdama, fikan A'. ıslık.
fışkırma. 2. sümkürme. fikand/ın Lnk (dıfikine,hfikine) ıslık çal¬
fişne Af vişne. mak. An f itık.
fiştıxi/n Lnk. (dıfıştoce, bıfıştvce) kaymak, fiki/n Lnk (dıfike, btfike) ıslık, ıslık sesi.
ayağı kaymak, tökezlemek. An xuj, fil Af fü, hortumlu iri bir hayvaa /-dran
xijbûn. A'A. fildişi. An devlok.
fıtar AfA oruçlu olmıyan kimse. fU 2 A'. satrançta bir taş.
fıhland/m l Lg (dıfadine, btfadine) bük¬ filal A'. bir cins ayakkabı, sandal.
mek. * müe wi fıhlandAvv. kolunu bük¬ filar Af 1. nal. 2. tabanına çivi çakılmamış
tü. ayakkabı.
fıhlandın 2 Lg (dıfadine, btfadine) sar¬ filegêj AfAnfüegej.
mak fin pêcan. filun Af ing. filim. *fUnıa rengin Avv. ren¬
fıhland/in Lg (df adine, btfadine) bir kli film.
hayvanı veya kimseyi veya bir şeyi önüne füik Af. tiftik ve kıa
katıp kovalamak, süresiz takip etmek. * füo A'. it filo, uçak veya gemi guruba
kew fıtüandin Avv. keklik kovalamak. * filoksera Af Fr. filoksera, zoa Phylloxe-
taji kêrguh fıtüand fiıv. tazı tavşanı ko
fol 156
gaz 4 A'. cax tepenin en üst noktası, çevren, olan yer gibi.
ufuk, hattübaala. An tûm. geh rgp. bazen, ara sıra, bir ara, peyder
gaz 5 A'. kîm. gaz, hava gaa, gazyağı, petrol pey. * geh bı geh rgp. zaman zaman, ara
gazı. sıra. * geh geh dç ara sıra, zaman zaman.
gazel Afi. ağaç yapraklanılın açık kahve * geh h ser, geh h bm fivv. bir üstte, bir
rengine geldiği veya yere düştüğü sonba¬ altta. * geh tê ge nayê Avv. bazen gelir, ba¬
har vakti. 2. uzun makam türkü. An gela zen gelmez. * geh lı der, geh lı hundur
gazgaz N. uğultu, büyük gürültü. Avv. bir içerde, bir dışarda.
gazmd Af sitem, serzeniş, şikayet./- kuın geh 3 Af ant mafsal, boğum, eklem. * geha
Lh sitem etmek, serzenişte bulunmak. dest A'A. ant el bileği eklemi. An gebe,
/_ok rgd çok sitem eden, çok serzenişte kawik.
veya şikayette bulunan kimse. An gdi, geh s Af in, delik. * geha berêz A'A. domuz
lom, lome. inlAnquLkun.
gazi Af haykırış, bağırtı, çağırma. /_ker Af gebe Af ant parmak mafsalları. An kawik,
tellal, çağıran, çağıncı. /_ kuın L geh4.
çağırmak, seslenmek. gehırand/ın Lg (dıgehaine, bgehaine) iş¬
gazin Af L şikayet, dert yanma 2. kence etmek, kızdırmak, fena üzmek. bn.
161 gelmişi/n
rgp.buğdayla ilgili, buğdaydan olan. * na¬ gerene Af Grm şart kipi. Mesela: ez bu¬
ne genimi Avv. buğday ekmeği. ma, nun hebnva ben olaydım, benim ol¬
genungwin Af rgd buğday rengi. saydı.
geni rgd kötü koku, kokuşma, tefessüh./- gerendi 1. rgd dolaştırılmış, çevrilmiş,
bûn L kokmak, kokuşmak. /_ kum L gezdirilmiş. 2. Af Grm geçişli. * lêkerên
kokutmat, tefessüh ettirmek. gerendi A'A. geçişli fuller. An sergerandl
geni/n Lng. (dıgene, tugene) kokmak, ko¬ gerav Af büyük ırmakların veya akar su¬
kuşmak, fin geni bûn ların derin ve sakin yerleri, ekseri bu yer¬
genû rgd bn geni ler burgular halinde dibe çeker. An
genûs 1. rgd pis, melanet 2. Af cimri, pis zrvırok.
kimse. An cınûs. geraw AfAngerew.
geometri A'. Gr. bir matematik kolu, geo¬ gerdebü Af hortum.
metri. An hendese. gerdek Af P. gerdek, evliliğin ilk gecesi.
geometrik rgd geometri şekli alan. gerden Af ant çene altı, boğaz, gerdan,
gep l.Af, ant yanak. An dêm. 2. Af. lokma. /-aza rgd serbest, başına buyruk. * ger¬
/_ek Af bir lokma, yiyecek lokması. An den aza kuın L basma buyruk bırak¬
pari, puron. 3. rgd iri cüsseli. mak. * gerden azad bûn Avv. hakkı helal
gepıçand/ın Lg (dıgeptçme, btgepıçine) 1. edilmiş olma. * gerden azad kuın Avv.
yıkmak. 2. dokunmak. hakkını halal etmek. /-azadi Af hürriyet,
geprûg A'. ant kursak, kuş kursağı, bn ber- boyunduruktan kurtulma. * gerden
tûrk, pezlzank. azadıya xwe jı bavê xwe xwast Avv. ba¬
ger 1 GAfc şayet, eğer. * ger çı dç gerçi, her basından hakkım helal etmesini istedi.
neyse. * ger tu nayê ez dıhcm Avv. eğer /-bend Af boyunbağı, boyun atkısı,
sen gelmezsen ben gelirim. /-dayi rgd boyunduruk altında. * çala
ger 2 Af 1. dolaşma, gezme, gezi, seyahat. 2. gerdenê AfA. ant gırtlağın göğüs kemiğiy¬
dönüş, dönme 2. zemberek dönüşü. le birleştiği boşluk, /-gaz A'. boynu uzun
ger 3 x Grm. sonektir. yapan, eden anlamı olan, uzun boyunlu. /_i Af tasma, ger¬
verir, hesınger, şevger, rêger. danlık, /-parêz A'A. eşarp, boyun atkısı.
gen 4N.Bj. uyuz, uyuz hastalığı. An gur. /_xar rgd boynu bükük.
gerr Af 1. havuz, yüzme havuzu. 2. nehir gerdeniş AfAnpışû.
gölü. An genek. gerdele Af at arabası.
ger A'. nöbet sırası. * İcar gera mm e fivv. gerdûn Af. evren, dünya, felek.
şimdi nöbet şuası bende (Behdaıi). bn gerek * Af rgp. gerekli, lazım, elzem. *gere-
payin, nöbet ke Avv. gerektir, lazımdır. * gereke ez
gera A'. böcek, balık, ısündye tıpı hayvan- biçim fivv. gitmem gerek, gitmem lazım. *
lann yumurtalan. gerektir rgp. daha elzem, daha lazım. *
geraj Af An garaj. gerektirin rgd rgp. en çok lazım, pek çok
gerran l Af varyoz. lazım.
geran 2N.L dolaşma, seyahat. An gerZ genek 2 Af 1. küçük gölcük. 2. burgu şe¬
gerand/ın Lg. (diğerine, bıgerine) dola- klinde dibe çeken su akıntılan. An gen.
ştırmak, aramak, çevirmek, evirmek, ida¬ Gerek 3 Af şiirde dörtlük.
re etmek, geçirmek, aldatmak. * hevûdu gerelavtje Af ahenksizlik, akordsuzluk,
gerandm Avv. birbirlerini aldatmak, bir¬ hercümerc.
birlerini uğraştırmak. * heyf gerandm geremol Af kalabalık, karışıklık. * di nav
Avv. intikam sürmek. *jı hev gerandm Avv. vê geremol û teq û reqê de Avv. bu kala¬
ayırdetmek. * lê gerandm Avv. sarmak, balık ve patırtı gürültü içinde. * alozi û
aratmak. * h ser zmanê xwe gerandm geremol Avv. anormallik ve karışıklık.
Avv. dedikodu etmek, çekiştirmek, dilinin gerevêre rgd fuzuli, lüzumsuz.
üzerinde dolaştırmak. * rêç gerandm Avv. gerevv Af 1. rehine, kefalet. 2. bahis, iddia
iz sürmek. * seri lê gerandm Avv. işini ak¬ /_ huri AfA. iddiayı kazanan./- bûn Avv. L
satmak, uğraştırmak, başına işler açmak. rehin olmak. /- dan L 1. iddiaya girmek,
* w! belakl h serêwl gerand fivv. o, onun bahse girmek. 2. kefalet veya garanti ver-
başına bir bela açtı. mek./_ek Af rehine, kapora, bir mala ka-
ge-rgeh 164
dişlemek./, kuın L ısırmak, dişlemek. * na tu kannca, atlı karınca, »geleye reş A'A.
gez lê xishn Avv. dişlemek, ısırmak. * bı siyah kannca. * gêleyê sor A'A. kırmızı
gezan hatm hev Avv. birbirlerine ısırmak, kannca * gêleyê hespê A'A. atlı kannca.
birbirlerine dişle saldırmak. zoa Formica. An gêrik, mûri.
gez 2 Af. ılgın ota Aot Tamarix. gêlexur A'A. 1. kannca yiyen memeli bir
gez 3 Af, 5. endaze, arşın, fin gaz. hayvan. zoa myrmecophaga 2. ichthyo-
gezand/m Lg (dıgezine, bıgezine) ısırmak. saur.
An gez kuın gêlex Af bir cins nebat. Aot Ornithoga-
gezende Af, ısına, ısıran. lıun.
gezgezık fgezgezo&JA'.ısırganotu.AoiUr- gêndal A'. bakla veya burçakgülerden
tica urens. bn gezok. herhangi bir bitki.
gezık A'. süpürge, süpürge otu. An gêrik, gêr l Af yuvarlanma, devrilme. /_ bûn L
havlêk. devrilmek, yuvarlanmak. /_ kuın L 1.
gezikê derewin A'A. 1. ısırgan otu. Aot Ur- devirmek, yuvarlamak. 2. bir hükümet
tica 2. ballıbaba. Aot Lamium albüm. veya kuruluşu devirmek, darbe yapmak.
gezing A'. fin gezgezık. gêr Af 1. tepenin en üst noktası, hattübaa-
gezize Affinbelaziz. la. 2. çok taşlı tarla. An rızde, gır.
gezize Af çan çiçeği. Aot Campanula. ger 3x sonektir. Yapan, eden anlamı verir.
gezne (geznek) Af bj. 1. ciltte egzama ha¬ plangêr, şoreşgêr. gibi.
stalığı. 2. An gezok. gêran /.5. An geren.
geznık AfAnxeleng. gêrandm L S. bn gerandm.
gezo Af kudret helvası. * hehvayi gezo Avv. gereni rgd büluğ,azep,yetişkinkız./_bûn
gezo helvası. L buluğa ermek. * keça gereni Avv. baliğ
gezok rgd 1. ısırgan, ısına. 2. ısırganotu. olmuş bakire kız.
gezt/ın Lg (dıgeze, bıgeze) ısırmak. gêrav Af 1. taklit, düplikat /_ kuın L ta¬
gezûz AfAntizav. klit etmek, tekrar etmek, kopye etmek. 2.
geç 1Af Libre. An gerav.
geç 2 A'. alçı, alçı taşı. /-kari Af alçı Ue gêraz Af kiraz ve ağacı. An güyas.
çalışma, alçılamak./- kuın/. alçılamak, gêrbend Af 1. frenleyici şey. 2. takoz.
/-rnris A'A. tebeşir. An geç. gêre l Af öküzleri harman dövmek için
gêdûk A'. gedik (türkçe olabilir). harmandaki sapın üzerinde dolaştırmak,
gêhişt/m Lng. (dıgehije, btgehije) bn gehi- harman dövmek. /- kınn L harman
şlınl, gehiştm2. dövmek van N. harman dövme işini
gêj Mİ. baş dönmesi. 2. güç ve çetin iş, ser¬ yapa.. Kimse. * gêre bı gohka nabıt Avv.
semlik. 3. rgd başı dönmüş, sersem. harman danalarla olmaz mealinde atasö¬
/-bûn L sersemleşmek, sersemlemek. zü.
IS N. sersemlik. /_in A'. sersemlik, ser¬ gêre 2 rgd karmakarışık, kargaşa. * gêre û
sem hah. /_iti Af sersemlik. /_ kum L kêşa argoda niza, fitne, hercumerç. /-ve¬
sersemletmek. /_ok 1. rgd sersem. 2. Af re rgp. aşağı yukan, şöyle böyle, karma¬
duman. An mıj karışık.
gejık Af akarsulardaki göllerde dönerek gerık Af kannca. * genken srtvari AfA. ath
huni gibi dibe çeken su burgusu. kannca. fin gêle.
gcjlok Af kar lapası. gêri Af hububat biti.
gêjlok 2 Af beşparmak otu, kurt pençesi. gerin /.fin gerin.
Aot Potentüla anserina germi Af çorba.
gêjnok Af maydanoz. Aot Petroselinum gêrûfen Af/nkabilyet, istidat.
crispum. gêrûse Af el değirmeni, fin desıar, dıstar.
Gêlaxe Af l.BetMehem yıldızı. 2. fin serêş. gesû Af ant fin kezi,guli,gızvanok.
gêle A'. karınca* gêle genû Avv. bazı besin gêşkûn Af kışın güneye göç eden büyük
maddelerinin kannca kokusu benzer ko¬ keklik veya kuş sürüsü.
ku yapması. /_ ketm L bir şeye veya hu¬ gêli Af dünya, engel, fin git, gitl
bubat vsye kannca girmesi. * gêle pê re gêwe Af üstü bez bir cins ayakkabı.
gırtın Avv. kannca salguıı./-penk A'A. ka gêzbelok Af teke sakalı otu. fiot Tragopo-
167 _gügü
bitkisi mısırdan uzun olan bir bitki Ku¬ gungunok Af. kertenkele, zoa Lacerta,*
raklığa dayanıklı olduğu için kıtlık gnngımoka ari A'A su kertenkelesi An
yıllarında ekmek için eküir. Tunceli, fatfatlk.
Elazığ veya Bingöl havalisinde çok ekilir. gunand/ın Lg (dtgmûne, bıganine) güm-
fiot Panıcum mülaceum. letmek.
güık Af ant bızır, klitoris (kaitaryas). bn. gımi/n Lng. (dıgane, bigane) gümlemek,
çilık,zilık. an kovanı veya kaya mağara'gibi veya in¬
gül N. şikayet /_ bûn L şikayet edilmek,
** san topluluğunun çıkardıktan anlaşılmaz
şikayet edilme, /-dar A'. şikayetçi. * çûn uğultu, gümbürtü.
güi Avv. şikayete gitmek. * hatm gül Avv. gıncır Af püskül, yırtık elbise. 2. üstüpü./-
şikayete gelmek, /-kar Af şikayetçi. /- bûn L yurtık-putık olma /_i A'. yu-tık
kınn L şikayet etmek. /_mend N. sık sık pırtık, püsküllü. An vmcır.
şikayet eden. * güi û gazin Avv. şikayet ve gmci lAf hırka.
yakınma. * güi û gazin kuın Aıv. şikayet gmc! 2 A'. püskül. 2. ekseri koyunlarda pis¬
ve yakınmak, liğin topaklar halinde kuyruğuna yapışıp
güi A'. 1. un, çimento veya benzeri şeyleri kalması. /_ bûn L yünün pislikti olması.
ıslatırken kuru kalan yuvarlaklar. 2. Bj. /_ kınn L yünden bu pisliklerin temizle¬
vücutta yel' vardır denilen ur şeklinde nip arındırılması.
acı vermiyen şişkinlikler. gıncırand/m Lg (dıgtncaine, bıgaıcaine)
güif te Af An kuruf te. yırtık pırtık hale getirmek, iyice eskitmek
güizo Angüejın. (elbise ve kumaş için söylenir).
güm Af budak, fin qll gıncıri/n Lng. (dıgıncae, bıgmcae) yırtık
gümık Af ant tümör. pürtük hale gelmek, iyice eskimek.
gümût A'. kuzey denizlerinde yaşryan bir gındırand/ın Lg (dtgaıdtrine, bıgaıdaine)
kuş. ing. guıllemot yuvarlamak. An güdi kuın.
güok Af yumak. *güoke dezi Avv. iplik yu¬ gmdui/n Lng.(dıgaıdıre,btgatdate)ywar\-
mağı. anmak, devrilmek, fin. gêr bûn, güdi bûn.
güol An surdar. gındor Af luğ, silindir, fin bandcr.
güol2AffinxUok. gındor Af kavun, fin petêx.
güol 3 rgd yuvarlak. An güorL gmdore Af fin. kundır.
güor l rgd yuvarlak. /_ bûn L yuvarlan¬ gıne-gın Af rgp. mınltı. /_ kum L
mak, yuvarlak hale gelmek. /_ kuın L mırıldanmak.
yuvarlamak, yuvarlak hale getirmek, fin guıguuk Af rgd mınltı, burundan konuş¬
gırover, güol an kimse, fin vm. vınok.
güor 2 Af meşe kozalağı, fin deq. gmgınok A'. rgd mınlüh.
güor 3 Af kitle, fin girse. gmi Af ant beze, bezecik.
güoxe Af palaz, kümes hayvanlarının civ¬ gınû Af sandal ağacı.
civlikten sonraki durumu. /- bûn L pa¬ gu l A'. cax tepe, höyük. * Guê Bohtan fivv.
lazlanmak, irileşip gelişmek. Bohtan tepesi.
güp l A'. rgp lappadak, hamle, an meselesi, gu 2rgd iri, büyük./- bûn/. büyümek./_i
ani. * go güp û ket fivv. aniden düştü, şap- Af.büyüklük, irilik. /_ker rgd büyütücü.
padan düştü veya lappadan düştü. * güp /_ kuın L büyütmek, irileştirmek, mü¬
îê dan Avv. ağızla veya avuçla bir lokma balağa etmek. * gu û gınft Avv. müba¬
koparmak. * güp güpi xwaş bû, güp güp lağalı ve karışık. An mezın.
i ne xwaş bû Avv. kavun - karpuz karışımı gu /. 'gu-tin' fiilinin kökü.
doğrayıp birinin önüne koymuşlar ve o gur 4 Af Bj. uyuz, uyuz hastalığı. /_ gutın
yiyince de sormuşlar. Bu cevabı Vermiş. /.uyuzlaşmak.
güp 2 B. güp. * güpe güp Avv. güp güp. guam * Af saygı, hürmet. /-gırt in /.saygı
gılpe N. yüksek alev, göz kamaştıncı ışık. göstermek, hürmet etmek. * gırama ye¬
güvıçand/ın Lg(dıgdvtçine,btgdvıçme)bn ki gutm Avv. birine saygılı olmak, birine
qunuçandm. saygı veya hürmet göstermek.
güyas Af m. kiraz. /-J Af, rgd kiraz rengi guam 2 Af, Fr. gram. kilonun 1/1000 de biri
Angêraz. olan bir ağırlık ölçüsü.
169 gn-fan
guan rgd 1 ağır. 2. yavaş. /_ bûn /. gurek rgd çok bulanık su, limli ve çamur¬
ajhrlaşınak, yavaşlamak. /J Af ağırlık, ya- lu sa * av şêlo bu, bû gurek Avv. su bu¬
vaşlılık. /_ kuın L ağırlaştırmak, yavaş¬ landı, çamur gibi olda Arı. şêlo.
latmak.* gıran gıran rgd yavaş yavaş.* guev Af.Fr. grev, işçilerin işi bırakması.
guan gıran re* de çûn Avv. ağır ağır yol guevêre (gaevae) rgd karmakarışık,
yürümek. karışık.
guan 2 L rgd zor. 2. pahalh, ciddi/- bûn guew N.bn geren.
L pahalılaşmak, değer kazanmak, zam gire l A'. fi/, abse, ur, şişkinlik. *guêketrye
gelmek. /-f uoş Nh pahah satan. /_fıroşl pışta mm Avv. sütuna bir düğüm girmiş.
Af pahah s. /SN. t pahalılık. 2. paha, gire* 2Afmesele, proplem.*gır£xwehı de¬
değer, fiyat /_ kuın L palmUaştırmak, ste mm derman ne ke Avv. meseleni bana
zam bindirmek. * gu-anıya xwe çend lire yükleme, bana hallettirme.
ye? Avv. değeri kaç lira?. * gıranıya male* gire* 3 Af. Grm fıkra, paragraf.
Avv. evin pahah veya değerli eşyası. * gire 4 Af 1. düğüm, ilmek (hah, dokuma
hınek dıbejm zmanê Kurdi zor guan e vsde Umek). /-bend A'. rapor, takrir. 2. bj.
Avv. bazdan Kürtçenin çok zor olduğunu yakı, romatizma vs. için vücuda
söylerler, /-paye rgd Af mühim kimse, yapıştırılan ilaçlı band. /_ bûn L bağlan¬
yüksek dereceli biri. mak, bağlı hale gelmek, /-can Af ruhi
guran Af, 1 değirmen taşının iyi öğütme¬ sıkıntı, can sıkıntısı. /_ dan L bağlamak,
si için özel bir üslupla püriizlemek. 2. ba¬ düğümlemek. * pê* ve gnê* dan Avv. birbi¬
lyoz. rine bağlamak, iliştirmek, /-dan! Af mü¬
guanbıha rgd 1. pahah, değerli. 2. paha nasebet, bağlantı, ilişki * h Ewrûpa
biçilmez. gıredanrya me bı Kurdıstane re kêm
girene rgd önemli. bûye Avv. Avvrupada, Kürdistanla ilişkile¬
gireni l Af Bj. 1. sara 2. mec. doğum rimiz azalmış./ dank Aft pakt, antlaşma
sancısı. * guanıye ketm Avv. 1. saraya tu¬ /-dar Nx. müttefik, bağlayıCL /_dayi Af,
tulmak, sara nöbeti gelmek. 2. mec. bağh, rabıtalı. /_ dayi bûn Avv. bağlanmak.
doğum sancısına tutulmak. 3. ağız dil tu¬ * guêdayiya yeki bûn Avv. birine bağlan¬
tulması hali bir hastalık. mak. /_gûz A'. ontomugamn omuz uca
gireni 2 N. 1. paha, fiyat. 2. bir çeşit Kürt /_hışk A'. sert düğüm, kör düğüm, /-kor
folklor halayı. /_piv A'A. ağırlık ölçer ale¬ A'A. rgd kör düğüm. /_qutk Af. 1. çözümü
ti. An gıran t, guan2. güç olan düğüm. 2. mesele. /_şk Af kör
girer Af pilav (bulgur veya pirinç), bn sa¬ düğüm. /_tıbü N- anı parmak oylumlan.
var, pışrûn, pilav, lepe. br - \k, kawik. /_ya sto Af ant boyun
gırasle Af manivela uurgalan.
guav Af coxl. ada, dört tarafı su! >uêba Af fi/ 1. tümör. 2. romatizma.
arazi parçası. 2. çeltik değirme, uebest A'. kese (para).
gırde. guêç Af gürültü, uğultu.
gırave A'. cav. yanmada. guêçk A'. ant An kamk, geh.
giraw Af rehin, bngerev/. guêk 1A'.düğüm./_bûn.düğümlemek.An
gud A'. An cırd, cerd. * gıreka duta Avv. çift düğümlü, iki
Guda Af Mezopotamyada bir Kürt aşire¬ düğümlü. * gıreka yekta Avv. tek düğüm,
ti. fin herbüin, guê4.
gudav A'. 1. su alaborası. 2. uçurum. An guêk 2 Af Grm bağlaç. * gıreka duta AfA.
gejık. birleşik bağlaç. * gıreka yekta A'A. basit
gırde Af /n 1. om kalça 2. Af Grm. cümle¬ bağlaç. An gfhanek, pêwend.
cik. 3. Af cox ada. An gırav. guêk A'. budak. An güm.
güdek Af, m Grm. büyük harf, majüskül. guêkok A'. rgd uydu, başkasına veya baş¬
girdik A'. m ant kas. ka bir ülkeye bağımlılığı olan.
guegv A'. rgd ileri gelenler, eşraf, asil gıremıtık NhBj. 1. boğucu bir hastalık. 2.
kimse. * gueguen aşiran h ahekı kom cax vadi haline gelen arazi.
bûn Avv. aşiretlerin ileri gelenleri bir yere girêpêç Af An bahoz.
toplandılar. gırfan A'. m cep. /-bu A'A. yankesici An
E£gu_ 170
gism A'. saban demiri. * gisın lê xistin Z. gocl A'. yavrulara verilen ilk süt, ilk meme
çift sürmek, tarlayı sürmek. * du gism emzirmeye alıştırmak. An fırşik, xıç.
Avv. tarlayı iki defa sürmek. * se* gism Avv. goçan Af baston, hokey sopalan, polo so¬
üç defa sürmek. * gisın jıngar nabe Avv. palan. An gopaL
çalışan demir pas tutmaz anlamında söz. goçel Af ucu kıvrık baston, ağaç, boru gibi
fin gasm. şeyler. An gopaL
gisk Af 1. teke, erkek keçi An hevor. 2. gog Af top, oyun topa * goga f ûtbolê Avv.
oğlak burca futbol topu. * goga sepete A'A. basketbol.
glskok Af 1. berdelacuz, 8 ile 18 mart gogend Angaxend.
arasındaki bir soğukluk dönemi. 2. gogerin Af An gûgnêf k.
kırlangıç fırtınası. gojalk Af bir bitki. ing. colocynth.
gişe Afgişe. gol "" Af cav. göl, su birikintisi./- bûn L sıvı
gişı/ın Lng. (digehê, bigehê) meyvelerin veya suyun bir yerde toplanması, birik¬
veya zekanın olgunlaşması, olgunluk. mesi. /- kuın L 1 göl haline getirmek. 2.
gişt/ın Lg (dıgıhije, bıgıhije) bir şeyin ar¬ kumaşta pavan, desea
kasından yetişmek veya bir yere ulaş¬ gol Af ing. futbolda kaleye atılan topla
mak. An geniştin. yapılan puan.
git Af 1. kaza, bela, insanın başından geç¬ gole Af öncü hayvan.
mesi kaçınılmaz olay veya musibet 2. goleme Affinknlm.
varta, tehlikeli durum. An gêtl giti. golf Af ing. golf sporu.
glhr Af 1. paça üzerine bağlanan ip veya Golgota Af HzJsatun çarmıha gerildiği
bez. 2. dar pantalon paçası. yer.
git! Af,dünya,varoIma,mevcudiyetfinge- gonk Af. inek yavrusu, buzağı. * gohka
a heli AfA vaktinden önce doğan buzağı. *
gitar Af gitar, ispanyolca olan bu kelime golıke beşik Avv. alnı beyaz olan buzağı.
saza benzer bir çalgı aleti. /_van Nx. buzağı çobanı. /_vani A'. bu¬
gitık Af ant kaval kemiği. An çêq. zağı çobanlığı. *bıgohkıni tırsandın Avv.
givale gurup, takım. 2. süvari bö¬
Affc 1. buzağı iken korkutmak yanı birini kü¬
lüğü. An selef, givale. çükken korkutmak anlamında atasözü. *
givar A'. 1. bir ot 2. mantar ve bazı bu tip zırgohk Af An gohka heli.
bitkilerin saplan. gohk 2 Af 1. meyvelerin içinde teşekkül
giz Af fin cêz, rehd. eden ikinci küçük şekli. 2. midede beliren
gizan Af ustura. /-kuın/. usturalamak. şişkinlik, argoda hamile kadınlara da de¬
gizer AfAngızer. nir.
glzüc Af ant topuk kemiği, bacak ke¬ gohkêavi A'A. ayı balığı.
miğinin ayak üzerinde iki tarafından ce¬ golım Af ant kasık, (Elazığ kürtçesi). bn
viz şeklindeki şişkin kemikler, fin pızi. rûv.
pêgozek. gom N. 1. yazlık evler. 2. meskûn mahal¬
gizi Af bir nebat. Aot Anacardium. ler dışında tek aileli evler. 3. kulübe. /_ık
gizine Af çizme. Af 1. küçük kulübe. 2. kuzu, oğlak ve bu¬
glikojen Af Gr. kim. hayvanlann kara ci¬ zağıların konduğu avlu.
ğerlerinde bulunan bir mayanın etkisiyle gom 2 Af. küçük göl, gölcük.
glikoza dönen karbonlu bir madde. gomak Af 1. golf oyunu. 2. Kültlerde ip
glikoz Af Gr.kim. üzüm suyunda bulunan veya çaputtan yapılan ve golf oyununa
karbon oksijen, hidrojenden oluşan şe¬ benzer bir top oyunu ve top.
ker. Gomorah AffinSodom.
gliserin N.Gr. kim. gliserin. gon Af m renk, görünüş. An gwin,reng.
go ' L 'gotin' fiilinin kökü. gonand/ın Lg (dıgonine, btgonine) boya¬
go Af. top. /-baz A'. iyi top oynryan. mak, renk vermek.
/-Usun L top oynamak. An gog. gonc Af ağaç kütük. An güare.
go 3Af üç parmaklı dirgen. goncal Af çukur, siper. An çaL
goc Af rgd çolak. gondol Af Fr. gondol.
gocık Af kısa palto. göne Af ant yanak. An gep.
Bong 174
gong Af. gonk. 1. Malezya dilinden tokma¬ /-epışk A'. mezar soyguncusu. An gor2.
kla vurulunca ses çıkaran tepsi biçiminde gorpere Af cenin, embriyon, fin goştpere.
madeni bir levha. 2. boksta her raimden gos Affinkûz.
başında vurulan başlama işareti An gosale A'. bir yaşındaki dana
gnng. gosan Af. ağustos böceği zoa Cicadis. fin
gongu L rgd kıvırcık. 2. A'. bodur bir çi¬ temoj.
çek. 3. Af halka. An xelek. gosartme L rgd nsva, gülünç duruma
goni 1 Af dikenli, kökü derin bir bitki, hay¬ düşmüş, soytan. /_ bûn L. nsva olmak. 2.
van yemi olarak kullandır. An gûni, gwi- Af skandal. * gosartmeti kar xisun Avv.
nl skandal yaratmak.
goni 2 N. boya, boyama /-ker Nx boyacı. gospe A'. arıza.
fingonanduL goş Af 1. gemin ağza gelen kısmı. 2. bn
gopal Af asa, baston, fin goçan, çogan. lixab.
gor l dç göre. * u gor. ona göre. goşe Af köşe.* goşeyi çirokan Avv. hikaye
gor 2 N. m. mezar. /_evan Nx mezarcı. köşesi, /-gir (goşega) rgd 1. münzevi. 2.
/-ıstan Afr. mezarlık. An mezeL argoda köşeyi kapan, /-gir! A'. münzevi-
goral A'. 1. vergi. 2. koyunlardan alman lik. An quncik.
aşiret vergisi. goşeplv A'A. açı ölçer aleti.
goran lN.m mer'a, otlak. goşkar Af ayakkabıcı.
Goran A'. Goran, Irak ve Iranda büyük goşt Af et. * goşt çûye hesti maye. Avv. eti
bir Kürt kolu ve bölgesi. 3. bir Kürt şairi. gitmiş kemiği kalmış. * goştê* canê xwe
Göreni Afi. bir Kürt lehçesi. 2. şarkı, tür¬ xwann Avv. canının etini yemek, kendisini
kü. An kılam, stran. çok telaşeye sokmak. * goştê* bıraşti AfA.
gord Af kesici aletlerin körelmesi hah. fin pirzola, kebap vs. lozarulmış et. * goşlc
kuh. hışkkıri A'A. Avv. kurutulmuş et. * goştê
göre l dç göre. kızuandi A'A. İzgara et. * goşte* qeli A'A,
göre (gorewi)N. çorap, kuzey Kürdıstan- kavurma et, kızartılmış et. * goşte sorkıri
da ekseri uzun çoraplar için kullanılır, fin A'A, kızartılmış et, kavurma et. /_ fnoş
kunk. Nh kasap, et satan. /_ gırtın Avv. 1. şişm¬
goreniş /V. iniş pisti. An mşgeh. anlanmak, etlenmek, tavlanmak. 2. et
gorewilk Af bir cuıs vaşak, karakulak.zoa satın almak. 3. Bj. yaranın kapanması. *
FeliscaracaL buina wi goşt gırt Avv. yarası kapandı,
gorgor Af Anhêlanek.(zarai'a/jce^. /-gir Nx. çabuk tavlanan, çabuk şişman¬
gorun Af gelinin kocasının kız kardeşine lanan. /_i rgp. rgd etle ilgili, ete ait. /_ ke¬
çağrısı, elti. An dış j kindin L et pişirmek. /_ nexur AfA. rgd
gori Af m. 1. kurban, fedakarlık, esirge¬ fivv. et yemeyen hayvan veya insan. /_xur
mezlik. 2. Tanrıya bağış. * ez gori Avv. ben A'A. rgd et yiyen hayvanlar. ^
kurban, veya kurbanuvolam veya canım goştpere Af çocuğun ana rahminde ilk
sana feda anlamında' ünlem. /_ bûn L teşekkülü. An gorpere.
kurban olma. /_ kuın L kurban etmek. gotar Af 1. nutuk, söylev, konuşma. 2. ma¬
gori 2N. nöbet nöbet devresi. kale. /_bêj Af hatip, /-dan L nutuk çek¬
goriçe Af mezar taşı. Arı elhed. mek, söylev vermek, /-van Nx nutuk
goril Af Gr. Fr. maymunların en iri bir cin- çeken, hatip.
si, goril. gol L 'gotin' fiilinin geçmiş zamanı.
gori/n Lg S. (dıgore,btgore)t değiştirmek. gotegot (gorgor) Af 1. söylenti, dedikodu,
2. tercüme etmek. 3. mübadele etmek. şayia 2. dırdır.
/_ewe Af L mübadele, değiştirme. An gu- gotm lN.m söz, kelime, söyleme, konuş¬
hartın, wergerandin. ma. * gotına pêşlya A'A. atasözü,
gormız Af hardal An xerdal darbımesel. * gotına xwe anin ah Avv. sö¬
gorn Af m mezar. *bergorn Af Avv. ölüler zünü tutmak, sözünü yerine getirmek,
için verilen sadaka, hayır. /-ıstan Af, me¬ dediğini yapmak. * gotına xwe gotm Avv.
zarlık, /-ebaş Af 1. mezar soyguncusu. 2. demek istediğini demek, dediklerini söy¬
mezarlıklara dadaşan bir cins vaşak. lemek. * gotına xwe kuın Avv. dediklerini
175 gnh
gurêz A'. sakınma, içtinap. büke Avv. gelin veya nişan yüzüğü. * tıhya
gnrg Af An gur 2. gustilkê A'A. yüzük parmağı. An
gurge Af canavar otu. Aot Orobanchera- hıngli.sk.
mosa An gıyagurg. guş N. kendir, kenevir, elyaf.
gürgen A'. bir ağaç cinsi. Aot Carpınus guşl/n /gAnguvaşhn.
betulus. guşpan Af fin guzvan.
gurgur R Af, gürleme. * gargara ezmin guv B. vınlama. /_guv Avv. Af vmlryarak,
Avv. gök gürültüsü. * ne gurgura ezman vızır vızır, vızüdryarak. /_ bûn L vınlama
e, ne ji xurxura mêran e Avv. ne gök gür¬ halde olmak. /_ kuın L vınıldatarak.
lüyor ne de yiğitler, anlamında deyim. guva rgp. sırayla, ardarda, tedricen. /-gü¬
gunk Af domateslere zarar veren bir ot ya rgp. yavaş yavaş, şuayla, peyderpey. *
cinsi. guva guva nêrik te bûm Avv. yavaş yavaş
guri Af flama. sana yaklaştım. * ez guva dixwun, tu gu¬
gurri l.rgdkeL2.Afsaçsızbaşveyabitki- va dıkıye Avv. ben bir yandan yiyorum,
siz arazi, başı kabak. 3. paslı veya lekeli sen bir yandan dolduruyorsun.
meyve veya sebze. /Jbûn L kel olmak, guvah Affingovan.
kel hale gelmek. /- kuın L çıplatmak, guvand/m Lg. (dıguvine, bguvine) vınlat¬
kelleştirmek. An zelût, keçeL serzelût mak, vızırdatmak.
gurri/n Lng. (dıgure, bıgure) gürlemek, guvaşt/m l£(dıguveşe,btguveşe)sikmak.-
gümlemek. An gurmin. bu fiil xwe guvaşhn kendini sıkmak ha¬
gurizerk Af fin qerlişin. linde geçişsiz veya bir şeyi sıkmak
gurm B. güm. * gurmegurm A'. L güm¬ halinde geçişli şekilde mana verir- bu tip
bürtü, güm güm. fiillerin izahı Kürtçede henüz tarif edil¬
gurmand/ın Lg (dıgurmine, bıgurmine) memiştir.
gürletmek. guvaştek Af sıkacak.
gunmj A'. hücum. guvık Af fırıldak. An fırf ire, gıvgıve.
gunmjand/m Lg (dıgunnnir^bıgurrnıjm- guvvand/ın Lg (dtguvaine, btguvaine) bn
ne) hücum etmek, tos toparlanıp üzerine gıverandın.
yürümek. Burada ekseri seyrek veya te¬ guvışand/ın Lg (dıguvışine,btguvışine) her
ker teker yapılan hücumdur. * bızuıan hanngi bir şeyi sıkmak, suyunu çıkarmak.
gumujand ser çüo Avv. keçiler yaprağa guvışk Af elle veya makinayla sıkılarak
dadanırcasına saldırdılar. * dê yapılan topak, yumak. * guvişkê toraqê
gumujand ser kurê xwe Avv. anne ço¬ Avv. çökelek topağı. An lopık.
cuğuna -kaparcasına- saldırdı. guvi AfAngıvl
gurmıji/n Lng. (dıgurmıje, bıgurmüe) guvitand/m Lg. (dıguvaine, bıguvaine) 1.
saldırmak, dadanırcasına saldırmak. ayağım yorganına göre uzatmak. 2. maaşı
gurmık A'. yumruk, fin gırmık,mışt üe idare etmek.
gunmze Af yabani hardal, fiot Brassica guware Affinguhar.
kabcr. gınveşt Af. mu7. güveşte makamında şarkı.
gurmi/n Lng. (dıgurme, bıgurme) gürle¬ güzaf Af boş laflar. * laf û güzaf Avv. boş
mek. laflar, şundan bundan.
gum A'. ant testis, taşak. fin gun, helik. guzer Af P. pasaj, kapalı çarşı, /-gah Nx
gurtü Af rgd kalabalık, çokluk, yığm. istikamet, güzergah. * güzergaha re Avv. 1.
gurxenêq A'A 1. kurtboğan otu, kaplan¬ yol güzergahı. 2.x sonektir. belguzer.
boğan otu, büdırcın otu. Aot Aconitum guzvan Af 1. yüksük, terzi yüksüğü. 2. ko¬
napellus. 2. kurda karşı saldırgan olan zalak yüksüğü gibi şeyler. An guşpan.
köpek. An gurêx gû Af bok, dışkı, insan pisliği/- kuın Z-
gürz Af 1. eski savaşlarda demir tokmak, sıçmak, pislemek. Mecazi anlamda ber¬
gürz. 2. bağlanmış büyük ekin veya ot de¬ bat etmek. /- kuın nav Avv. bok etmek,
metleri. 3. buket /-van Nx gürz kulla¬ bok kanştırmak. * gû kuın nav kaxan
nan. An hiwêzL Avv. herhangi bir şeyi berbat etmek. /_
gust Af ant parmak. An hU. xwann Avv. yapamıyacağı bir iş veya şey
gustü Af yüzük. /_k M yüzük, »gustilka hakkında konuşmak veya yapmaya
ısı
lamında kullanılır, aynı zamanda "aşıti" havü Af. 1. çare, çıkar, yol. 2. kazanç, isti¬
sözcüğünün de köküdür. An aşıti huş. fade. /_ bûn istifade etmek. An imkan,
haşa A fi. haşaL * haşa hızûr fivv. sözüm¬ desthatın.
den dışan. havıyar A'. balık yumurtası, havyar.
haşhaş AfA haşhaş bitkisi. Aot Papaver havi Af kendi sürüsünden ayrılıp başka
somniferum. sürüye giden hayvan.
haşûşe A'. civar. havin l Af An haveyn.
hat N.L"ha1in" yardımcı fiilinin kökü ve havin Af yaz, yaz mevsimi havina na¬
geçmiş zamanıdır, ekseri şans veya yara¬ rin A'A. yazın ortası veya en sıcak günleri.
mak kelimesi yerine kullanılır./- axaftın * havina paşm A'A. yazın son ayı. * havi¬
L konuşuldu. * hate boxe Avv. boğaya gel¬ na peşin Nhyazm ilk ayı. * çüeye havine
mek. *1£ hat Avv. yaradı. * jê hat Avv. be¬ Avv. yazın en sıcak olan orta haftaları. /-
cerdi * le* hat jê hat Aıv. işi rast geldi de geh Aft yazlık, mesire yeri, sayfiye./- iAf,
becerikli oldu. yaza, yazlığa ait /_ ok Af yazlık, yazın ge¬
hathata Af R ateşli heyecan. * hathata len veya yaşryan hayvan, bitki vs.
nav xwe dan Avv. kime kavgaya tutuşmak. havinehewar Af yaylak.
hat/m Lng. (tê, were) 1. gelmek. 2. yara¬ havlêk Af 1. süpürge. 2. süpürge ota Aot
mak. 3. yakışmak. * bı ser de hatm Avv. Sarothamnus scoparius. An gêrik,
başa gelmek, vukubulmak, birdenbire pijdanok.
üzerine gelmek. /_ ta L yanına gelmek, haw S. bn hev.
nezdine gelmek. /_ ber L. 1. meyveten- hawan A'. havan topu.
mek, meyveye gelmek, tohumlanmak. 2. hawar l N. B. imdat, çağn, S. O. S. * bı ha^
rgp öne gelmek, önüne gelmek. /- dinê L war û gazin Avv. feryad ve imdatla *
dünyaya gelmek, doğmak, bn zabûn, hatm hawarê Avv. imdada gelmek. /_
wehdin. * hatm lê puslnê Avv/ ziyarete kuın L imdat çağırmak, feyad etmek. *
gelmek. /_ hev Avvi birbirine kavuşmak. kuın hawar Avv. imdat çağırmak, feryad
2. kavga için birbirine girmek. /_ kuın L etmek. An hewar.
yapılmak. /_ rû L yüzyüze gelmek, yüz Hawar 2 A'. Mir Celadet Bedirxan ve arka¬
veya alnından öpmek. * hatm rû hev Avv. daştan tarafından 25-5-1932 de samda
yüzleşmek, yüzyüze gelmek. /_ xwar L ilk sayısı çıkmaya başlryan ve Kürt Latin
inmek, aşağı inmek. * Je* hatm Avv/ bece- alfabesinin mucidi ve kurucusu ve de ta¬
rebilmek, elinden gelmek. * jı mm tê, lı kipçisi olan öz Kürtçe bir dergi Bu dergi
mm naye* Avv. elimden geliyor, fakat bana çeşitli sebeplerle 3 yıl, 3ay, 3 gün devam
yaramıyor, yam uğursuzluk getiriyor. * lê edip ve 26. sayısını da çıkardıktan sonra .
hatm Avv/ yaramak, şansına gülmek, tut¬ 18-8-1935 te kapandı. 1941 de tekrar
turmak, uygun düşmek, yakışmak, uğur çıkmaya başlar ve 1943 te kapanır, ta*_.,
getirmek. * ew çakêt h te nayê Avv. o ce¬ mamı 56 sayısı çıkan bu gazete bugünkü
ket sana yakışmıyor. Bu fiil da, der, heL Latin alfabesi Kürtçenin de temeli ol¬
hıl, lê, pê, pek öneklerini alarakta kul¬ muştur.
lanılır ve yeni fuller yaratır. hawari Af Hz, Isaya Uk inanan 12 imam¬
hafi rgd İ gelmiş. 2. gelecek zaman. An dan her biri.
dahatû. hawbeş Af ortak, şerik, fin hevbeş.
hator (hatûr)N. bulgur dövmek için ağaç havve Afne uygun, elverişli
dibek tokmağı, tahta varyoz. An ser- hawêr Af 1. etraf, çevre. 2. rgp her taraf,
sindu. tamamı. /_ parêri Af çevre temizliği *,
hattûbaala A'A. tepenin gök rengi ile bir¬ em hawer genyan me nedlt Avv. her ta-
leştiği en üst noktası. An gaz, asogeh. rafı -bucak bucak - aradık, bulamadık. *
have fi. df L dört yönden birini işaret et¬ berf bari, oya hawêr spi bûn bw. kar
mek için kullanılan işaretli kelime. * have yağdı dağlar tamamen beyazlaşü. * porf
hela rast* ye bw. işte bu sağ taraftır. 2. te hawêr spi bûye bw. saçların tamamen
yöa beyazlaşmış. An hawir.
haveyn Af maya /- bûn L mayalanmak. hawêrdor rgp. dört yanı, daire şeklinde
/_ kuın L mayalamak. An hêvên. etrafı, dört bir yara
hawi 184
hawi l A'. muzsazm perdeleri, akort telle¬ hebe Avv. benim var. * te heye Avv. senin
ri. var. * we hemn Avv. sizlerin var. An he¬
hawi 2 rgd yan deli, aklı dengesi bozuk. /_ bûn.
bûn/. akli dengesi bozulmak veya bozuk hebeko Ghk. yeter ki, elverir ki
olmak./- kuın/. akli dengesini bozmak. hebeşik Af.An.knak.
hawld N. ant hörgüç. hebheb Affi.1. nara. 2.rgd tane tane, birer
hawik N.cax ada bn. guav. birer.
hawir A'. etraf, çevre. hebuman Af loş için kurutulup sa¬
hawran A'. 1. pelerin. 2. Mezopotamyada klanılan nar taneleri.
bir ova hebışand/ın Lg (dıhebışine, bûıebışine) 1
hawsa Af,komşaAndnar,ciran,hevs£. çabuk yemek, oburlaşmak. 2. ağzına ka¬
hawşar A'. mastı köpeği 2. eskiden ayak dar doldurmak, tıkabasa doldurmak. *
değirmenini çevirmekte kullanılan kö¬ beşe te hebışand Avv. yeter çatlıyacaksm.
pek. hebıt ./.finhebl
hawta AfmisaLAnwekok. heb! l N. 1 çiğitten ayrılmamış pamuk. 2.
hawût A'. L deve semeri. 2. kışkırtma /_ bir cins kendir.
kuın Lh kışkırtmak. heb! 2 dç olsa hebi-nebi. olsa-olmasa.
hay l Nne. m şuur, bilinç, sezgi * be hay hebosan Af anason, fiot Pimplnella an! -
man Avv. şuursuz kalmak. * haya xwe jı sum. An anason.
bayê dini hebûn Avv. dünyadan haberi hebreş Afçöreotu.fiotNigellasatlvaAn
olmak. * haya mın jê tüne bû Avv. (on¬ reşreşık.
dan) haberim yokta * haya mm jı mm hebs AfA hapis. /-xaneA'x hapishane. An
tüne Avv. kendimden haberim yok. /-bûn gırugeh.
Z. şuurlu, bilinçli olma/- dar rgd uyanık, hebûn Lari. (dıhebe, hebe) 1 en çok kul¬
haberli. /_ dar! Af malûmat. * hay jê bûn lanılan bir yardımcı fiil, malik olmak, var
. haberdar olmak, haberi olmak.
Avv. olmak. 2. "heyin" fiilinin geçmiş zaman
hay 2 R olumluluk bildiren ünlem. * hay halidir. * mm hebû Avv. benim var. * we
hay B. bw. tastik ve kabul ünlemi hay hay, hebûn Avv. sizlerin var. 3. varlık. * heba¬
baş üstüne. * hay û huy fi. şema ta. na Xwedê Avv. Allanın varlığı. 4. sermaye,
haydê! R istek veya cesaret verme ünle¬ varlık, zenginlik. * hemû hebûna mm ev
mi. An adey. ferheng e Avv. bütün varlığım bu sözlük-
haydut Af 1. eşkiya, yol kesea 2. mecazi ' tür.* hebûn ûtunebûn fivv. 1. olmak veya
anlamda yabani insan. olmamak. 2. varlık ve yokluk.
haylime İV. L gürültü. 2. gürültü patırtı. * hec AfA An hac
Iê haylune kuın Avv. gürültüye boğmak. hecan Af soğuk algınlıklarında hastalara
hazeq Af esnaf, usta. vurulan şişe. /_ ker Nx şişe vuran kimse.
hazır rgdA hazır. /_ bûn/. hazır olmak, /_ kuın L şişe vurmak.
mevcut olma. /_ i Af hazırlık. /_ kuın L hecan 2 A'. aİfabet, harf, harfler.
hazırlamak. * süav h sıfra hazır e Avv. se¬ hece AfA fin. kite.
lam hazır sofrayadır. An eywez. hecel Af gelir, irat
heb rgd 1. tane, hap. 2. Af pamuk tohumu. hechecık Af kırlangıç. An hadreşk, pil-
Anlıb. steng.
heta A'A. heba, boşa gitme./- bûn/. boşa hecınand/m Lg (dûıecmine, bûıeanine)
gitmek. /_ kuın/. boşa vermek. vücutta ezildik, kırgınlık meydana getir¬
heban Af deri tulum, küçült tıdum. An he¬ mek.
lvan. hecmi/n Lnk (dıhectne, bıhecaıe) vücutta
heband/m Lg (dınebme,bıhebine) sevmek, kırgınlık meydana gelmek.
kabul etmek. An hez kınn, peürandın. hecıvand/m Lg (dıheavine, btheavine) el¬
hebbûl leziz Af. A abdülleziz, akdeniz lerin veya vücudun uyuşması. An
çevresinde yetişen otsu bir bitki Aot Cy- tevızandın.
perus esculentus. hecıvin Lng. (dıheave, bÛKctve) uyuşmak.
hebe /.Kürtçedeki belirli bir yardımcı fi¬ heci AfA hacı. An hac
il, olmak, var olmak manası verir. * mm hecllegleg AfA. göçmen leylek.
185 hejan
nen me helanin bınn Aıv. düşman ülke¬ helçınin kuın pêşa xwe Avv. elmalan to¬
mize girip tüm madenlerimizi kaldınp playıp önlüğüne koymak. * tûyan
götürdüler. 4. çekilmek. * bes h peşıya helçme Avv. dutlan topla. * yên ko weşine
nun beline Avv. yeter, önümden çekil tu helçme Avv. düşenleri sen topla * me
artık. 5. gömmek, saklamak. * miri hela¬ gulgenun heldıçuün fivv. biz başaklan
nin Avv. ölüyü gömmek/kaldırmak, fin topluyorduk.
hüanin, veşarhn, rapeçan. helçink Af kurutma kağıdı.
helar Af alev. An pêt, xuri. heldan l N. anlatım, izahat
helat l A'./. övünme, palavra atmak. * he- helda/n 2 Lg (heldıde, helde) yukandoğnı
lat lê dan Avvi palavra atmak. An pesn. itelemek, kaldırış, kaldınp bir yere koy¬
helat 2 Af, L doğma, çıkma 2. kabarma mak, kabarmak, yerden kabararak
helal/m Lnk. (helte\helê) 1. doğmak -gü¬ çıkmak, (su, mantar vs). * bar heldan
neş, ay, yıldız vs - 2. kabarmak, ekşimek, pışta kere fivv. yükü kaldınp eşeğin
-hamur, süt vs -* roja me helat Avv. bize sırana vurmak. * kuvank jı erdê
gün doğdu. * nevir helat fivv. hamur ekşi- heldıdın Avv. mantarlar yerden biter. *
di, yam maya tuttu. 3. kabarmak. * erna helda mile xwe Avv. omuzuna kaldırdı. *
yeki helalin Avv. birinin sinirleri kabar¬ seri heldan Avv. baş kaldırmak.
mak. heldan 3 Af. beygir kuvveti.
helaveı/ın Lng. (heldaveje, helavêje) bn heldêraw Af fin ger kuın.
hüavehn. hele Af hata, yanlış. * heleyên veresi Avv.
helaw AfA helva. imla hataları. An şasi, xelet
helbest A'. şiir./- van Afc şair. »helbestên helekok AfAnşeng.
Kurdi Avv. Kürtçe şiirler. helem Af tepe.
heibest/m Lg (heldıbeste, helbeste) bağla¬ helez rgd ilginç. * nurovên helez Avv. ü-
mak, fin gıredan, beştin. ginç insanlar.
helbet rgp A elbet helezon Af Gr. kıvrım. /_ i rgd kıvrık,
helbüarhn 'A'. seçim. kıvnmh, kıvrak.
helbıjart/ın 2 Lg. (heldûjtjêre, helbdere) helfırand/ın Lg (heküfnine, helfaine)
seçmek, elemek, ayırdetmek. * komelê uçurtmak, ürkütmek.
de serok tê helbüarhn Avv. dernekte baş¬ helfui/n Lng. (heldfae, helfae) uçmak,
kan seçilir, bn bıjartın. ürkmek, yerinden fırlamak, uykudan
helbrjêr Af seçmen. fırlamak. * helfirin ser xwe Avv. ürküp
helburaw rgd seçilmiş, seçkin. An büarte. kalkmak. * di ah de helfırin Avv. aniden
helbui/n Lg (heuMxre,helbae)kaldınnak, ürküp yerinden fırlamak, fin hucimqm.
yükselurcesine kaldırmak, yükseltmek, helgerand/ın Lg (heldtgerine, helgerine)
lamba fitili vs. yi yükseltmek. * bare* yukan doğru çevirmek, istikametini
guan bı vince tê helbırin Avv. ağır yük değişmek -yukariya doğru -başım yukan
vinçle kaldırılır. * ka vi dari em pev re çevirmek. * pez helgerandm çıye Avv. sü¬
helbuın Avv. hele bu ağacı beraber rüyü dağa yöneltmek. * sere borrye* ber-
kaldıralım, bn helgjrtın, helanin, büuıd jor helgerine fivv. borunun ucunu yukan
kuın. kıvır.
helbûn Af kaldırılma, kabuk vs. de kalk¬
*** helgeri/n Lng. (heldıgere, helgere) yukan
ma An porg. doğru yönelmek, yukan dönmek.
helbû/n J Lng. (hel dibe, hel be) kalkmak helgut/m Lg (heldıgae,helgae) 1. bir şeyi
(kabuk vs). almak, alarak taşımak. 2. kaldırmak,
helak Af hallaç, fin kevan. omuzlamak, yüklenmek, yükünü
helciniqandin Lg (helaniqine). bn kaldırmak, mesuliyetini taşımak. 3.5/ ya¬
huaniqlne. ra bağlamak, yarada azmak, hinleşmek,
helcuuqin Lng. (Ae/amoe) fin hucuuqin. fin helbırin, wergulin.
heıçınand/ın Lg. (heldıçtnine, helçaıine) helhaı/ın Lng. (helte, helê) bn helahn,
yerden toplamak, toplatmak. tıılhfltın.
helçuü/n Lg (heldıçate,helçate) toplamak helhelan l fi. nara* helhela dan xwe na¬
-ekin, tane, yere düşen meyve vs.- * sêv ra atmak, göz korkutmak için bağuıp
helhelan 188
helpadn Lg (hekkpaçe, helpaçe) bn lûl için bir arazinin etrafını çevirip baş¬
kuın. kasına yasak etmek, yasak bölge ilan et¬
helpehelp A'. L solumak, nefes nefese mek.
kalmak. Ekseri köpek veya benzeri et hemane Af S. fin hewan.
yiyen hayvanların dilini çıkararak solu¬ hemayil AfA hamayü, omuzdan kalçaya
ması eylemi çaprazlama tutturulan ve üstü süslü kılıç
helpekand/ın Lg (heldqxkme, helpekine) taşımaya yarayan kayış.
sektirmek. hembajari Af rgd hemşehri.
helpeki/n Lng. (heldıpeke, helpeke) tö¬ hembelaz A'. 1. yabani erik, dağ eriği 2.
kezlemek, tökezliyerek yürümek, sek¬ bazı bölgelerde böğürtlen için de derler.
mek, seğmek. Andri.
helperani A'. isyaafinserihelanin. hember rgp. karşı, mukabil bir yakanın
helpl/n Lng.(dû\elpe,bdıelpe) köpeklerde öbür tarafı. * hemberi hev rgd karşıt, zıt
soluk almak. * hemberi newalê Avv. derenin öbür ya¬
helqe Af halka. kası. An beramber.
helqerêz A'A. zincir. hembêz Af Anhemêz.
helsam AfAnrabûn. hemd A'ne m irade, arzu, istek.* bebem¬
helsengandm Lg. (heldısengine, helsengi- de xwe Aıv. isteği dışında, isteksiz. * bı
ne) değerlendirmek, bir işin analizim yap¬ hemdê xwe Avv. istekli, isteğiyle.
mak, saptamak. hemdem rgd çağdaş. An hem, heyam,
helşand/ın Lg (heldışine,nelşine) yıkmak, pêle,nir3.
bozmak, sökmek, tahrip etmek. * çe dike hemderd Af rgd dert ortağL
û heldışinc Avv. yapar yapar yıkar. * pla- hemêz Af kucak, bağır. * hemezê de ge¬
nê mm helşandm Avv. planımı bozdular. rendin Avv. kucağında taşımak, bağrında
* xaniyê me helşandın Avv. evimizi beslemek. * hemêzê hev re çûn Avv. ku¬
yıktılar. An hehveşandın, ruxandm. cak kucağa girmek, sarmaş dolaş olmak.
helşi/n Lng. (heldışe, helşe) yıkılmak, sö¬ * hemêzê hev de ketm xew Avv. birbirle¬
külmek. rinin kucağında uyumak. /_ kuın L ku¬
heltûta/n Lnk (heldaûte, heltûte) çömel- caklamak. /_ vekırın L kucak açmak,
mek, çömelerek oturmak. * şêrl xwe hel- bağrını açmak, şefkat bağışlamak. *
tûta Avv. aslan arka ayak üstüne oturdu. . ketm hemêzê Avv. kucağa düşmek. *
Antot ketm hemêzê hev Avv. kucak kucağa gir¬
helû Af.AnhulL mek. An hım êz, bawêş.
helfib N.küp.flice şivesi). hemdız A'. ufak bir cins eşek.
helûje Af erik, ahç ve ağacı. Aot Prunus. hemet N.mA koruma, korumak, him¬
helûjeyi malta A'A malta eriği, yeni dü¬ met, fin parastm.
nya. Aot Eriobotrya japonica hemgel l N.m mevcut şeyler, varlık, kai¬
hehva AfA helva. nat
hehveşand/m Lg (heldweşine, helweşine) hemgel 2 rgd ırkdaş, aym milletten olan,
fin hıhveşandm. vatandaş.
hem GAfchem,ayıa/_bajarlA'naynışe- hemgel! rgd evrensel, umunu, genel mut¬
hirli, hemşeri. /_ dem rgd aym zaman, lak.
çağdaş. /_ şlre A'A. aym sütü emmiş, kaıv hem! rgd rgp. hep, hepten, tamamı, bütün,
deş. hepsi An hemû.
hema rgp aniden, hemen. * nema nema nemin rgp şimdiden, henüz.
Avv. rgp hemen hemen, ekseriye, nerdey- hemlşebıhar AfnAngulaçaveşe*.
se. * hema ko ghk hemen ki, yakında, hemsin Af bir keçi türü.
_eye,_isen. heml rgdA hamü, yüklü.
hemal Af A hammal /_ i A/ hamallık. /,.. I hemnav Nh adaş, aynı adı taşıyan.
kuın /. hamallık etmek. An pıştivan. hemnışin A'. L beraber aym yerde otu¬
hemam AfA hamam. ran, aym yerde kalan. 2. yurttaş, vatan¬
heman rgp. hemen. An hema daş.
hemand/m Lg(dıhernme,bthemine)oÛak hemoglobin Af Gr. Bia bileşiminde de-
hempa 190
mir, azot, oksijen, hidrojen, kömür, kü¬ naz. 4. askeriyede alay, tabur, /-baz Nx
kürt bulunan alyuvarların maddesi. rgd hileci nazdar. * hela qaytê hengê wl
hempa L rgd emsal 2. misil Avv. hele bak şunun yaptığı numaraya. * çı
hemster Af kemirici bir hayvan, harman hengên wi hemn? Avv. ne hileleri var
sıçanı, zoa Cricetus. onun?. * hengan dike Avv. naz yapıyor.
hemşar Af fin hembajarl heng 2 Af balansı. /_ iv Af bal An mêş,
hemşeri Af rgd P. hemşehri. An hemba¬ hıngıv.
jarl hengame Af gürültü, patırtı.
hemşire A'. aynı sütü emmiş kız kardeş. hengav Af an, adım. * di vê hengavê de
hemû rgd hepsi, tamam, /-yan rgp. hep¬ Avv. tam bu anda.
sini, tamamım. An nemi, gl gıştl hengü Af S. ant kalça.
hemze Af Arap alfabesinde Hemze. hengkuj A'A, nilüfer.
hemzüc Af 1. karındaş. 2. Kültlerde bir hengur Af alacakaranlık. * hengura şeve
yemek çeşidi. paqd kuın Avv. gecenin alacakaranlığını
hemzu Af fin hemdız. seçebilmek.
henar Af nar, nar ağacı. hengûf Af seviye, hiza.
henard/m (henantn)Lg(dûtenere,bûıent- hengvan Afcl. ana. 2. çadır uşağı otu. fiot
re) göndermek, yollamak. An nardın, Dorema ammoniacum.
şandın. hengxur AffinşalûL
henase Af nefes. /_ dan L nefes vermek. henife A'. musluk.
/- guhn L nefes almak. An bihn, bêhn. henisk N.S.bnxisk.
henaw (henav) Af S. ant iç organlar, vücu¬ henişk Af ant dirsek, fin enişk.
dun iç kısmı. /_ i Af tıpta dahiliye. henzel Af ebucehil karpuzu, fiot Cıtrul-
hene Af 1. bir dikiş çeşidi. 2. Grm tire (-) lus colocynthıs.
işareti. 3. rgd ilişik. /_ kuın L iliştirmek. hepe B. çocuklar için 'yemek ye" an-
* raporte bı nameyi ve hene kuın Avv. lamınadır.
raporu mektuba iliştirmek. hepık l N.bn hepê. * hepıkc bide bebıke
hencand/ın Lg (ddıencine, bdıencine) kes¬ fivv. çocuğa mamasını ver.
mek, parça parça etmek, bez deri vs. yi hepık (Aepo.lA'.kerkit
çekiçle veya sert bir şeyle vurarak yıprat¬ heps AfAnhebs.
mak, fin kııncandın. heq A'. A hak, doğruluk. * heq ohê xwe
lıcnce Af kopma noktası. * h ser henceki dibine Avv. hak yerini bulur. * heqê camê-
maye fivv. kopma noktasına gelmiştir, ran heye Avv. adamların hakkı var, beyler
kopmak üzeredir, fin mûfınk. haklı. * heqê dê û tavan Avv. ana baba
hencet Af münasebet hakkı. * heqê mêran nayê inkar kuın
hend Affinhınd. fivv. yiğit hakkı inkar edilmez. * heqê nan
hendef Af 1. uçunun. 2. cax tümsek. fivv. ekmek hakkı. * heqê* wi xwann e Avv.
hendeko Af sulak arazide olan kokulu bir onun hakkını yemişler. * heqê wi heye
ot. türkçesini bulamadık. Avv. onun hakkı var. * heqê xwe gerin Avv.
hendese AfA geometri. hakkım aramak. * heqê xwe bixwe Avv.
hendıg Af fin. bızmık. hakkım ye./_ gırtın/. hak almak. *heq
hene Af kına. helal kuın fivv. hakkı helal etmek. * heq
hene 2 Af kuma, bir adamın ikinci karısı. heye edad niye fivv. hak var adalet yok. *
/_za Nx kuma çocuğu. heq heq kuın Avv. hakkı hak etmek. *
henefi l Af rgd islamın 4 mezhebinden bi¬ heq heqê me ye Avv. o hak bizim
ri. hakkımızdır. /_ kınn L hak etmek. /_
henefi 2 Af su tavuğu, zoa Fulica atra nekuın Avv. hak etmemek. /_ pirsin Avv.
henek Af şaka, alay. *henekaxwebı yeki hak sormak, hak aramak. * jı heq der
kuın Avv. biriyle alay etmek. An galte. leq, hatm Aıv. hakkından gelmek. * heq û ne-
yari. heq dê aşikar be Avv. haklı haksız meyda¬
henep Af hünnap ağacı. Aot Zizyphus na çıksın.
vulgaris. beqand/m Lg (dtheqine, btheqine)
heng L A'. t desise, oyun, hile. 2. eğlence. 3. kazmak, kakımak, fin kolandın.
191 henji/n
heqi Af ölüm, rahmet *çûheqıyaxwe Avv. hercai Af P. bir menekşe türü. fiot Viola
öldü, rahmetlik oldu. * çû heqiya Xwedê tricolor.
Avv. Allahın rahmetine kavuştu. herçi dçrgd pro. hepsi, herşey, kimi, kimi¬
heqiqi rgdA hakiki. leri, oluş ve şekü bildiren edat * herçi ko
heqiqet rgdA hakikat Ghk hangi, hangisi. * herçi ko gire,
heqiv (heqib)N. heybe. bıbıjere Avv. hangileri büyükse seç. * her¬
her l rgd her. * her ali ve rgd rgp. her yan¬ çi ko bircine werin Avv. aç olanlar gelsin,
dan, her taraftan. * her car rgp. her defa, yam kimileri açsa gelsin. An heçL
her sefer. * her careki rgp. her defasmda. herdem rgd her zaman.
* her cara ko Avv. rgp. her defasında. * her herdemcıvvan A'A. kışında yeşil kalan bit¬
çend ji rgp. -rağmen, her ne kadar. * her ki familyası.
daim rgd rgp. daima, her zaman. * her here L "çûn" fiilinin emir hali.
demê rgd rgp her vakit, her zaman. * her herekan û merekan Afn güney Kürdi-
der rgp. her yer, her taraf. * her du rgd standa bir çocuk oyunu.
her ikisi * her du seriji pûç in Avv. iki başı hereket Af A hareket fin tevger, hvin.
da bozuk. * herdu destan pc gırllye Avv. herem Af A harem, fin harem.
iki elle tutmuş, iki elle sımsıkı sarılmış. * heremasi A'A: testere balığı. An harema-
her hal rgp. her halde, her halükarda. * si.
her kes rgd her kes. * her ne be rgp. hiç hereme rgd karışık, haram karışığı. An
olmazsa. * her roj Avv. her gün. * her rojê herımandın.
Avv. her günlüğüne * her tışt Avv. her şey. hereşe Af tehlike, tehdit. * h keşi hereşe
* her weki rgp. gerçi, her ne kadar. * her kuın Avv. birini tehdit etmek.
weki mm gotji- Avv. her ne kadar dedim¬ herewez Af 5. ücretsiz iş, angarya.
se de- * her weki din (hwd) rgp. vessaire. here rgdrgp.evet/_bûn/.razıolma,mu-
(vs). * her yek rgd rgp. herbiri. * her yek! vaffakat. /_ gotm L evet demek, razı ol¬
rgd rgp. herbirisi mak. /_ kuın L razı olmak, muvaf fakat
her 2 rgp. sürekli, daima, her zaman. * ez etmek. * mın carê herê gotıye Avv. ben bir
her vi kari dikim fivv. bu işi devamlı ya¬ kez evet demişim. * Kurd şerxwazan re
parım, inadına yaparım. * her û her rgp. tun herê dıbejm Avv. Kürtler kavga
bw. mütemadiyen, ezeli ve ebedi. * her bı istiyene hep evet demişlerdir. An ere, be¬
hev hatm fivv. beraber barıştılar. * her le.
tun rgp. her daima, ebedi. herêm Af mıntıka, bölge, distrikt.
herac Af müzayede. /_ bûn L müzaye¬ herf AfA harf. An tip.
deye girmek. /_ kuın L 1. müzayede et¬ herfıyen rgp. aynısı, tıpkısı.
mek. 2. argoda bedavadan avanta, haraç herf i Af. kesime gelmiş kuzu.
almak, fin mezat, xerac hergız rgp. asla, ilahi, inaden. * hergız
heraftm Lg. (diherêfe, biherêfe) bn dixwaze bê* Avv. Ulede gelmek istiyor. An
heriftin. hergız.
heram rgd A haram. /_ bûn L haram ol- herhe rgd devamlı, herıdand/ın
mak./_iharamhlık./_kuın/. haram et¬ Lg
mek, berbat etmek, birine bir şeyi (dûıerıdıne, bdıertdıne) gücendirmek,
burnundan getirmek. /_ xıu Nx rgd ha¬ darıltmak. An xeyidandm, sıh xishn, sü
ram yiyen. /_ xwann L haram yemek. /_ kırın.
za/zade rgd gayri meşru çocuk, haram hendi/n JLng. (dıhertde, bitende) küsmek,
çocuğu, piç. darılmak, bn sıh ketin, sü bûn, xeyidin.
heras Af, L nöbet, askeri nöbetçi. 2.rgd ta¬ henf and/ın Lg (dıhenfine, bûtenfine) bn
ciz, rahatsız, bizar. herif andın.
herbüand/ın Lg (dıherbdine, bdıerbdine) henfi/n Lng. . (ddtertfe, bûıertfe) bn
1. dolandırmak, kandırmak. An xa- herifin.
pandm. 2. çökertmek, birbirine geçir¬ henjand/ın Lg (dıhenjûte, tnhenjine) çok
mek, düğümlemek. pişirmek, lapa haline getirmek, bn
herbüi/n Lng. (dıherbde, bdıerbde) do- henşandm.
landınlmak, kanmak. henji/n Lng. (dthenje, bdıerie) çok piş-
henk 192
hesêb Anhesab. ke. Avv. önce atım nalla sonra yolunu he¬
hesêbgêr Nx. muhasebeci. sapla
heshes Afbazar bekçisi, fin hesasl. hespikê pêxember A'A. uzun bacakh gri
heshesûk A'. yaban keçileri ve geyik boy¬ renk bir. çekirge cinsi. ing. stick insect
nuzlarına verilen ad. veya prayer insect
hesıband/ın Lg.(dıhesıbine,bthesd>bıe)he- hespikê Xwedê A'A. An hespikê Pêxem-
saplamak, değer vermek, saymak, telakki ber.
etmek, zan etmek. * ew mın zaro hesp i nil A'A. su aygın, zoa Hipopota-
düıesıbine Avv. o beni çocuk sayıyor. mus (rivayette Meme Alan'aı atı Bozere-
hesın Af n demir. /_ ger Nx demirci. /_ i wan bu attır).
rgd demirden, demirle ilgili. /_ ker Aft hesp i av! A'A. An hesp! n!L
demirci. * kawayl hesmker/gêr Afi fivv. hesret Af A hasret /-kısandın/, hasret
Kürt takvim başlangıcının kurucusu de¬ çekmek. * hesreta yeki de man Avv. biri¬
mirci kawa /- kiri rgd demirleştirihniş. ne hasret kalmak. * hesreta welêt vatan
/- kuın L demirleştirmek. * hesm av hasreti.
kuın Avv/ demire su vermek. hest Afne his, sezgi An hış, beş.
hesincaw A'. cihaz, silah, demir aletler, fin heste Af çakmak.* bestele xistm Avv. çak¬
alet mak çakmak.
hesıya/n Lng. (ddıese, bdıese) üçüncü gu¬ hest/ın l Lg (ddıese, bdıese) yalamak (ins¬
rup fiil çekimi haberdar olmak, hisset¬ anlar için) bn alastın
mek, farkına varmak. * pê hesıyan Avv. hest/ın Lng. (ddıese, bdıese) uyanmak, şu-
bilmek, haberini alma/., bn hesln. urlanmak, bilinçlenmek.
heside Af pekmez ve undan yapılan bir hesti N.nant kemik. * çerm û hest! Avv.
Kürt yemeği. An heslre. bir deri bir kemik. * hesti avetın ber Avv.
hesi/n Lng. (ddıese, bdıese) uyanmak, ken¬ önüne kemik atmak, birine sus payı ver¬
dine gelmek, haberdar olma, farkına var¬ mek. /_koj Af kemik kemiren, tabak ya¬
mak. * h xwe hesıya Avv. uyandı, kendine layıcı. /_kûn Afn ant kuyruk kemiği,
geldi. * se h gur hesıya Avv. köpek kurdun kuyruk sokumu kemiği. * hestiyê
kokusunu aldı yam kurda uyandı. * bazında dest A'A. ant el bileği kemiği. *
ketıye qomayê, hê jı xwe nehesıye Avv. hestiyê bazında pê A'A. ant ayak bileği
komaya girmiş, hala kendine gelememiş. kemiği. * hestiyê beleguhê A'A. ant yan
hesir Af hasır, fin xcsil, züûk. kafa kemiği. * hestiyên bêçlyan A'A. ayak
heslre A'. kaynatılmış buğday ufağından parmak kemikleri. * bestiyên bihishnê
yapılan yağlı bir yemek, fin heside. A'A orta kulak kemikleri. * hestiyê bırçi
hesk Af kepçe. * guh hesk fiıv. kepçe ku¬ A'A içi delik kaval kemikleri, hestiyê
laklı. * dizkê gof'zikê mın spi ye" heskê cênikc A'A. ant şakak kemiği * hesliyê
got: ez hê jê derketım fivv. tencere dibin çena jêrin A'A. alt çene kemiği. * hestiyê
kara, seninki benimkinden kara deyimi. çena jorin A'A üst çene kemiği. * hestiyê
Heskif Af Mardin-Dicle üzerinde Eyub- eniyêNh alın kemiği. * hesliyê hınarıke
bilerden kalma bir kale. A'A. elmacık kemiği. * hestiyê kanıya çav
heskûyê hırçc A'A. su ile otomatik idare A'A göz pınan kemiği. * hesliyê kemaxê
edilir ve düşüp kalkarak hayvanlan ür¬ A'A kalça kemiği. * hestiyê kortıka çav
kütmede kullanılan bağ bostan korku¬ A'A göz çukuru kemiği. * hestiyê panl
luğu. Nh topuk kemiği. * hesuyê* parsûyê A'A.
hesp Af nat/_bezandm/.at koşturmak. ant kaburga kemiği. * hestiyê patıke* Nh
hesp dıbeze siwar pesnê xwe dıde fivv. at ant art kafa kemiği. * hesuyê* poz A'A. arıt
koşar süvari övünür. * hesp snvar bûn burun kemiği. * hestiyê qortix A'A. ant
Avv. ata binmek. * hesp siwarê xwe nas sağn kemiği. * hestiyl ranê A'A. ant An
dike fivv. at ustasım tanır. * hesp zin kum hestiyê rûv. * hestiyê rûv AfA. ant apışa-
Avv. at eğerlemek. * hespê* hesmi A'A. 1 rası kemiği. * hesliyê sing A'A. ant göğüs
tahta at 2. bisiklet * hespê kihêl A'A. rgd kemiği. * hesuyê şehê dest A'A. ant el ta¬
küheylan at * hespê beza Avv. koşu atı. * rağı kemiği. * hestiye* şehê pê Afn ant ay¬
hespe* xwe nal ke, paşê nya xwe hesab ak tarağı kemiği * hestiyê tüıya A'A
hestlf 194
parmak kemikleri. * kêr gına hesti Avv. dimi tanıyana kadar, ömrümü tükettim
bıçak kemiğe dayandı. anlamında atasözü. * heta ko rgp. Ghk
hestif Af hamuru tandırdan almak veya et kadar, bile, hatta * heta ko ez nebatime
vs. yi çevirmek için enli düz kepçe. tu meçe Avv. ben gelmeyene kadar sen git¬
hesû l Af tele, vatka pamuğa me. * heta ko mm Avv. ben bile. * heta ko
hesû 2AfAnaso. mın negohye ağır melun Avv. ben de¬
hesfld rgd kıskanç, hain, çekemeyen. /_ meyene kadar ateş etmeyin. * heta ko
bûn L kıskanç olma, çekememe. /_ i Af pereye xwe negrun naçım Avv. paramı al¬
kıskançlık, çekememezlik. /_ i kuın L mayana kadar gitmem. * heta ko tu be,
çekememezlik etmek. kwcsi dıçe ser dare Avv. sen gelene kadar
hesûdand/m Lg. (dıhesûdine, bdıesûdine) tosbağa ağaca çıkar. * roj heta êvari gün
kıskandırmak, çekememezlik ettirmek. akşamına kadar.*hetavuAw. buraya ka¬
heş AfneAnhış. dar.
heşand/ın Lg. (dıheşine, bdteşine) dolgu hetan Af kaim pamuk veya yün ipliği (ki¬
yapmak. * heşandına dranan Avv. diş lim, çuval vsyapmak için).
dolgusu. hetar Af taş ocaklarında çalışan kimse.
heşar l rgd uyanık, bilinçü. /_ bûn L uy¬ hetav Af güneş, eski Kürtçede güneş ışığı.
anılmak. /_ geh Nx pusa /_ i Af uy¬ hetavi Af güneş Tanrısına inanan Zerduş-
anıklık, bilinçlilik. /- kuın L tiliğe benzer eski bir din. Etiler ta¬
uyandırmak. An şıyar. rafından inanılıyordu.
heşar 2 Af S. gizlenme, gizleme, gizlenme hetavi Kurd AfA. 1910-1911 de Türkçe-
yeri. * xwe heşar kuın fivv. gizlendiler. Kürtçe olarak istanbulda çıkan bir dergi.
beşeri l.rgdhaşan.2.A'.dişisiyleçokcinsi heter rgd inatçı
münasebette bulunmak istiyen hayvan. helik AfAl. rezalet, skandal, başkalarının
heşıfand/ın Lg (dtheştfine, bdıeşıfaıe) 1. kötülüklerini açığa vurma, rezil olma¬
mürekkep dağıtan kağıt veya kalem. 2. larına neden olma, suçlarını yüzlerine
tıkamak. vurma veya skandal yaratma. 2. acizlik. *
heşıfi/n Lng. (ddıeşıfe, bdıeşıfe) 1. mürek¬ bes te hetıka me bu Avv. yeter artık ka¬
kebin dağılması fiili. 2. tıkanmak. famızı şişirdin. /-eti Af rezalet, skandal.
heşu Af kıyamet günü. IS rgd rezü olan.
heşin rgd yeşil, fin hêşin. hetıkand/ın Lg (dıhetddne, bdıetddne) re¬
heşinati Af 1. sebze. 2. yeşillik. An sewz. zil etmek, küçük düşürmek, taciz etmek,
heşt 1. Af rgd sekiz (8) rakamı. /_ an rgd usandırmak.
sekizlere, sekize. /_ em/emin rgd seki¬ hetıki/n Lng. (ddıetdce, bdıetıke) rezü ol¬
zinci 2. Af hafta başı banyosu. * iro heşta mak, taciz olmak, can sıkıntısına uğra¬
me ye Avv. bugün hafta başı banyo za- mak.
manımızdır. hetile Af kendir, halat vs. bükmek için haç
heştdeh rgd onsekiz. An hejdeh. şeklinde demir veya ağaçtan alet. An kir¬
heştê* rgd seksen (80)./- yan rgd seksen¬ man.
lere, seksene. /_ yemin rgd sekseninci. hethv rgd yetim, öksüz. /_baz Nx kulam¬
heştu Af deve. /_ van Nx deveci. An hê- para, oğlancı, homo. An lewate.
şhr. hetrek şiddetli darbe, sert vuruş.
heştırme Af deve kuşu. zoa Struthio ca- hev rgp. Ghkl. birbirine. 2. beraber. 3. bir¬
melus. leştirici, bir araya getirici kelime. * anin
heştpê* Af ahtapot. ber hev Avv. yanyana getirmek, birbiriyle
heşû Af Anhesûl. karşüaşürmak. * bı hev ketm Avv. birbiri¬
heta dç -ceye, -ciye kadar, -kadar, ka- ne girmek, birbirine karışmak. * bı hevre
dar, halta . * heta dûvvayi rgp. sona kadar, (pevre)rgp. beraber, birlikte. * danin ber
bitişe dek. * heta hetayi rgp ebedi, son¬ hev fivv. yanyana koymak, karşılaştırmak.
suz. * em şer bıkın heta hetayi ko me /- civandın L toplamak, biriktirmek, bir
azadıya xwe gut Avv. bağımsızlığımızı için araya getirmek. * hev du dan fivv/ kavga
sonsuza kadar savaşacağız. * heta nun etmek, birbirlerine dalaşmak. * hev du
xwe nas ku, emre xwe xüas ku Avv. ken guhn Avv/ ittifak etmek, birbirine arka
195 hevjin
hevkar Af iş arkadaşı, iş birliği yapan. /- i Aot Juniperus. 3. bir cins çam. fin evnst
Af. iş arkadaşlığı, birlikte çalışma, koope¬ hevnşk A'. yağa doğranmış ekmek ye¬
ratif. meği. An bıçuık.
hevkar Nx meslektaş. /_ i Af L day¬ hevri Af yemek artığı, yenen şeylerden
anışma, beraber çalışma, işbirliği. 2. yiyenin diş artığı. * şorta mın hevri me
yardımlaşma. ke Avv. çorbamı karıştırma, yam biri
hevkuın Lg(hevddce,hevke)l. anlaşmak. kaşığı batınp ağzına götürür de tekrar
* ew herdu heval h hev nakın Avv. o iki kaşığı çorbaya dalarsa çorba hevri olur.
arkadaş anlaşamıyorlar. 2. ayırmak. Bir başka açıklamayla salya bulaşmış
hevhng A'. bacanak. yiyecek.
hevmana Af Grm sinonim, aym manayı hevrişun Af ipek, ipekli.
veren ayn kelimeler. hevrû Af benzeme.
hevnasin A'A tanışmak, tanışıklık. hevrûşi Af 1. müdahele, karışma, engel. 2.
hevnav A'. adaş, aynı adı taşıyan. parazit (radyoda vs), bn pelemar.
hevnvis Afn dosya. An dosye. hevsar Af An hefsar.
hevo A'A: yabani at sürüsü. hevserdem rgd muassır, çağdaş. An
hevok N.mGrmcümle./-sanNhxcüm- lıevdcm.
le kuruluşu, sintaks. * hevokê letati A'A. hevsê Af komşu.
aktif cümle. * hevokê tebati A'A pasif hevta Affinmina
cümle. hevteşe Af rgd izomorf.
hevor A'. geyik veya. karaca tekesi, fin hevtone rgp. böyle, böylece.
gisk. hevûri Af 1. karaca, zoo. Capreolus ca-
hevohn l A'. 1. talim, terbiye. 2. eğitim, preolus. 2. üç yaşındaki teke, çepiç.
öğretim. hevveniu Lg (hev ve dinin, hev ve nin) bir¬
hevot/ın 2 Lg (1 ddıevotine, bdıevoane. 2 birlerine sıkmak (tüfek, sUah vs). * tıf ing
ddıevoje, bdtievoje) 1. öğretmek, eğitmek, h hev anin fivv. birbirlerine tüfek sıkmak.
terbiye etmek. An ferkuın. 2. korumak, lıevzık N.bn cemi.
fin heVışandın. hew l dç son, hepsi, bu kadar, yok gibi an¬
hevoti Af eğitim, terbiye. An berhevi. lamlar verir. * hew dixwun Avv. artık ye-
hevpar Af rgd hisse sahibi, ortak. An miyeceğim. * hew têm Avv.
hevbeş. gelemiyeceğun. Durada olumsuzluk 'na'
hevpeyivin Af m röpartaj. /_ kum L rö- edatı alan "naxwin veya nayêm" den
partaj yapmak. " farklıdır. Zirafhew' olumsuzluk edatmda
hevpeymani Nh antlaşsma, ittifak. inceük veren bir durum var. mesela :
hevpışk A'. rgd ortak, özdeş. nayêm = gelmem yerine hew têm deyi¬
hevpişe Af meslektaş, mesai arkadaşı. mi söylenirse "kusura bakmayın gele¬
hevqas rgp. öylesine, o kadar, o kadar ki. miyeceğun veya gelemem gibi bir anlam
hevra rgd rgp. birlikte, beraber. çıkar.
hevran Af kavak ağacı. Aot Populus. hcw 2 Af 1. hap, tablet. 2. rgd tek, biricik,
hevranebor A'. rgd antagonist, birbiriyle tane. * hevv kınn L ağaçta taneleri tek
geçinemiyen. tek toplamak. An hb, heb.
hevrayi A'. 1. ortaklık. 2. yol arkadaşlığı. hewa l Af hava, atmosfer. * bı hevva ketm
finhevrê. fivv. havalanmak, havaya kalkmak. * bı
hevraz N.cav, yamaç. An evraz. hewa xishn fivv. havaya uçurmak, havaya
hevrês kırın /.Anveçuün. kaldırmak. * hevva enva fivv. hava cıva,
hevrê Af rgd yoldaş, yol arkadaşı, kader boş. /_ dan L. hava vermek. * hevva dan
arkadaşı. /_ yi A'. yol arkadaşlığı, ortaklık. meşke tuluma hava vermek, /-dar rgd
hevrêz Af Grm sıra ve hedefleri birbirine havadar, temiz hava alan yer, yeleken, ye-
çok yakın olan kelime silsilesi, mesela: leç. /_ gırtın L hava almak. /_ lê hatm
Ga, mange, cange, gaboxe, gamêş. Kew, havası iyi gelmek. /_ lê nehahn havası iyi
nêrekew, mari, mêkew gibi. gelmemek. * hevva sar e Avv. hava soğuk¬
hevnng Af koyun kırpma makası. Ancew. tur. * hevva xwaş Avv. güzel hava, hava hoş.
hevnst A'. 1. ardıç ağacı. 2. lübnan ağacı. * hewa say! ye fivv. gök açıktır, hava ay-
197 heyal
azdır. * hewa tari bûn Avv. hava karar¬ harda ekilen baklagiller.
ması. * hevva vebû Avv. hava açıldı. hewêdi Af şahman cinsine benzer fakat
hewa 2 Af gök, sema, yukan. /- peyman beyaz renkli taneli, ağır bir buğday cinsi.
A'A. P. hava kuvvetleri, hava yollan. /_ yi hevvên Af An haveyn.
A'. rgp 1. havaya ait, havayla ilgili 2. rgd hewêrde Af çah kuşu. zoa Troglodytes
havayi, boş. * çeki hewayi Avv. hava silah¬ troglodytes.
lan, fin biran. hevves Af 1. el ayası, bn kefa dest 2. fin
hevvale l AfA. havale, gönderme, -posta vs. kersmı.
-fin şandın. hevv hevv fi. köpek sesi, hav hav.
hevvale 2 N. balkon. hevvısand/m Lg (dihewisine, bûtewisine)
hevvan l Af tabak edilmiş ve içine zahire öğrenmek, alışmak, fin hin bûn, fer bûn.
vs. koymak için tuluk. An heban. hevri (hewê) Af kuma, aymadanım birden
hevvan Af barınmak, sükunet bulmak. fazla kanlarının birbirine çağırmalan. /-
hevvanê ardan A'. iteği, un elerken yere tiAfkumalık.
saçıhnaması için altına serilen bez. hevric Af AnntıL
hevvand/ın Lg (dihewine, bdtewine) hevv in A'ne niyaz, /-kuın /.niyaz etmek.
barındırmak, sevgiyle karşılamak, hevri Af A gayret, çaba, çabalama /-dar
sığman birini kabul etmek, bağrına bas¬ Af rgd müteşebbis.
mak, sevmek. An hez kuın, pêrgin. hevvldan Lng. (hewl dıde, hewl de) çabala- ;
hevvante rgd avanta, faydasız, beyhude, mak, gayret göstermek, fin melavi kuın.
bir işe yaramaz. * bı hevvante jiyan Avv. hevvn Af fin kef.
boşuna yaşamak. hevvnas Af ırgat başı.
hevvar B. bn havvar. hevvq Af 1. basamak, merdiven basamağı.
hevvari Af 1. büyük çadu" otağ. 2. An ha- 2. sebze bahçesi. 3. sıvıların bir yerde bi-
vvari. rikmesi, göl olması, fin pêpelûg, hopık.
hevvber Af astar. hevvT lAffinewr.
hevvcar Af karasaban. * hevvcare hesmi hevvr 2 Af sünger.
A'A. pulluk. hevvr 3 A'. kavak. An spindar.
hewce rgdA muhtaç, lüzum, lazun./- bûn hevrran Af An hevran, evren,
/.muhtaç olmak, lazım olmak. /- dar rgd hevvraz N.cav, yokuş, dik arazi. An hevraz.
muhtaç, ihtiyacı olan. /_ dar! Af ihtiyaç, hevvretan Af merdivenlerin dama çıkan
gereksinim. /_ kuın L muhtaç etmek, ve ekseri üstü kapalı kısmı, bn xelpeng. ,
hêlke Af ant S. yumurta »helkeyi deleme benk A'. ant 1. işkembe. 2. taşlık. An ge-
A'A. rafadan yumurta * helkeyi gun Nh prûg,xaş.
taşak yumurtası. * helkeyi kulav Avv. sert hêring Af elek.
pişmiş yumurta * helkeyi şeytanokeAfA. hêrri/n (herin) Lg (dinere, bthêfe) öğüt¬
salyangoz. /_ yi rgd yumurta şekli, oval mek, öğüterek ezmek. * aş genim dinere
helpısing Af. kedibaşı otu. Aot Galeopsls Avv. değirmen buğday öğütür. * mışk dl-
tetrahit An gunpısik. wêr dinere Avv. fare duvan kemirip deliy¬
hêman A'. unsur, öğe, faktör. or. * kurm dare düıere Avv. kurt ağacı
hênuc A'. rgd çürümeye yüz tutmuş elbi¬ öğüterek deliyor.
se, kumaş vs. fin hıncırin. hêro Af hatmi çiçeği, fiot l.ketmia 2. Alt-
hênun 1. rgd ağırbaşlı, soğukkanlı, sakin. hea officinalis. fin hira
2. A'. sükunet, rahatlık, sessizlik. /_ i A'. hêrs Af, sinir, asap, hırs./- bûn /.sinirlen¬
ağırbaşlılık, soğukkanlılık, sükunet An mek. /- ketm L sinirlenmek. /- kuın L
aram sinirlendirmek, kızdırmak.
nemin 1. rgd ıslak, sulak, nemü, yaş, rutu¬ hêrsok rgd sinirli, çabuk kızan. An hêcl
bet 2. çürümek -elbise vs. - An hemıc hêrûn A'A. fgd yağda kızartılmış yumurta,
hêna/n Lg (ddıerie, bdıehe) getirmek. An omlet An hêk.
anin. hesan rgd kolay. /- bûn L kolay olmak.
hêncet Afne m bahane, sebep. *bıhence- /_ i Af kolaylık. /_ kuın L kolayla¬
ta gerin Avv. mana bulmak, bahane ara¬ ştırmak. An asan.
mak. An baf ık, hêcet hesand/ın Lg.(ddiêsine,bdiêsine)ko]ay\a-
hêmj Af uyuklama. şürmak.
hêmjand/m L (dıhehyine, bdrehtjine) hêse A'. A hisse, pay.
uyuklatmak, dalgınlığa sokmak. nesin Af madde, öz.
hêmji/n Lng. (dihêruje, bdiêruje) uyukla¬ hêsir Af rgd esir. An esir, dil, gutl
mak, dalıp gitmek. * h ser xwe de hêstu A'. m 1. katır./- van Nx. katırcı, fin
dıhenüe fivv. dahp gidiyor. An pomjln. qanhr. 2. gözyaşı, fin rondık, hıster.
hênik rgd An homk. hê^i 1Afrüzgannçukurlarayığdığıkar.fin
hêram A'. kadın çarşafı, gelinlik, Kürt takut,sefl
düğünlerinde renkli gelinlik. hêşi 2 Af 1. çadır saçağı. 2. kaim halat. An
hêrran Lg (ddiêrre, tnhêrre) öğütmek. An nişi
hêrrin. hêşin A'. rgd 1. yeşil. /_ bûn /.yeşermek,
hêrand/in Lg (dinerine, bdıerine) öğüt¬ bitmek, -bitkiler için /_ kuın L yeşert¬
mek. * dan hêrandm Avv. öğüttürmek, mek, yeşü renge boyamak. Nebat ve bitki
öğüüneye vermek. . renklleri için yeşÛ, ekseri canh veya
herdin Lg (ddiêre, bdiêre) öğütmek. An yaşıyan varlıklar için yeşil cansızlar için
hêrrin. An kesk. 2. Bu kelime bazı yerlerde mavi
hêre A'. 1. erkeklere ait oda, selamlık. 2. rengi içinde kullanılırsada yanlıştır, bu¬
seyir. /- kuın L seyretmek, fin nêrin. nun için bak şin.
hergız dç Lülede. 2. ebedi, daima. 3. her- hêşinati Af sebze. Ekseri marul, salatalık,
zaman, durmadan. pancar, yenen bitki vs. için kullanıhr. /_
hênfand/m l Lg (ddıerifine, bdıerifuıe) fuoş AfA sebze satan, manav.
devirmek, yıkmak, (duvar, yığaı gibi veya hêşinboz rgd fin şinboz.
istif edilrimiş şeyleri yıkmak, devirip heşjv A'. çadır önüne yapılan siperlik.* di
dağıtmak). * sergin herifandın Avv. tezek hêşiva malê de Avv. ev önündeki siperlik
yığınını devirmek. içinde.
herifand/m 2 Lg (ddıerifine,bdıenfine) bu¬ hêştm /.Anhışun.
seyi toz haline getirmek, ezmek. Aslında hêşhr Af deve. fin heştır.
bu ikinci şekil "hêrandin" fiiliyle heşurpıhng AfA. güney Afrikada yaşayan
karışıyor. bir hayvan. Lat Okapia johnslonl
hênfi/n Lng. (ddıerife, bdıtrife) yıkılmak, hêşû A'. birleşik salkım, ing. panıcle. An
yıkılıp dağılmak, devrilmek (Ama veya
ddgfıbaşeyveyaytğmvs). hêt Af ant oyluk, but /_êş Af.fi/. siyatik. An
201 hüf
Homa Af Z. Allah, Tann. /-yi rgd Tann hoz Af 1. toplu yaşama, komünüle, aşiret
ite ilgili, tanrısal. * bı honıayi fivv. rgp. ta¬ 2. tanınmış, popüler.
biatıyla, tabii olarak, fin taybetl /_ki rgd topluca.
hon l pro. Grm siz. * hon hatm Avv. siz gel¬ hozan Af 1. şair. 2. ses sanaatkan.
diniz. hu Af öğrenme, huy, alışma. /_ bûn Z.
hon 2 Af ekin veya orak biçerken ileriye alışmak, öğrenmek, dadanmak. /- kum
doğru önüne katarak biçtikleri evlek. L öğrenmek, alışmak, fin hut, hin, ho,
/-vebuin L ekinde kendi kadar bir biç¬ fêr.
me evleği ayırmak. /_kêş Nx ayrılmış hücre AfAl. hücre, odak. 2. fiio. hücre fin
evleği ekin taraf ında delik halinde biçip tucre.
giden kişi. hücum Af A hücum, fin eriş, pelemar.
honan N. örme, teşkilat kurma. hukm AfA emir, otorite, hüküm. /_ dar
lıoııand/ın Lg (dûıonine, bdıonine) 1. ör¬ Nx hükmeden, nüfuzlu. * hukm i peşin
mek, kurmak, örgütlemek, teşkilat kur¬ A'A. ön yargı, peşin hüküm.
mak. 2. kumaş tamir etmek, örmek, fin hukmat Af An hukumat
mûnandın. hukm i zati Nh otonomi, fin xudmuxta-
honüi/n Lng. (ddıoruje, bthonıje) düşün¬ ri.
mek, fin porujin hukumat N.A hükümet.
honık rgd serin, serin olma. /-ahi Af se¬ hulhuü Af rgd dönek, kararsız, maymun
rinlik. /_ba A'A. 1. poyraz. 2. serin rüzgar. iştahlı.
/_ bûn L serin olmak. /_ kuın Z. serin¬ huli Af kızıl şahin, kartal, zoo. Aquiia
letmek. hulibcşi pıçûk A'A. An mışkguk.
honi/n (ddıone, bûıone) 1. Lng. örülmek. 2. huli çal A'A uçarken alt kanatlan beyaz
Lg örmek. gibi görünen iri cins bir kartal, step kar¬
hoperlor Af Gr. hoparlör, ses verici. talı.
hopık Af gölet, gölek, küçük su birikintisi. hulilık Af küçük bir kartal cinsi.
finhewq. hulimarxur Nh yılan yiyen bir cins kar¬
hoqe Af okka. 400 dirhemlik ağırlık ölçü¬ tal.
sü, veya 2, 8 libre veya 1283 gram. hulireşk Af bn incaz.
hoqcbaz Af 1. el çabukluğuyla cambazlık hulizerk Af san renkte bir erik cinsi.
yapan kimse. 2. yalan dolanla iş yapan. 3. hulkumin Z.AfAntılpekibûn.
palyaço. hulû rgd fin. hüû.
hor Af 1. su akıntısı. 2. rgd taze, müşfik, bn Iiuma Af Zümrüdü Anka Kuşu.
xcrte. hümâyûn 1. rgd kutsal, kutlu. 2. Af kral-
horg Af meclis, divan (hawar'da geçer). liyet, padihşalıla ilgili.
hori Affi. huri, Çenetteki Melekler. hümanist rgd Lal insancıl, insansever.
hormon Af Gr. bio. salgı bezlerinden kana hümanizm N.Lat. insan sevgisini yüce ve
geçen Ve organların işlemesini düzenley¬ olgun sayan düşünce.
en uyancı madde. humban Af 1. zahire, bulgur veya öteberi
horyes Af Z. çiğ. bn basû. konmak için kurutulmuş bagatsız deri.
hosi Af 1. vasiyet. 2. öğüt, nasihat. An şiret bn hevvan. 2. anı kese, kanguru veya ku-
hoste Af usta. bağa gibi hayvanlarda keseye benzer or¬
hostes Af ing. uçaklarda görevli kadın, ho¬ gan.
stes. humbani Af zoolojide keseli hayvanlar.
hoşt! B. köpeğe git emri. * hoşt hoşt Aıv. humus Af hümüslü toprak, fin gelêş.
köpek kovalama ünlemi. hun pro.Anhûn.
hov rgd kaba, vahşi, görgüsüz, /-beri Af hundur rgd rgp. içeri, iç, içerde. 2. Af ant
kabalık, vahşilik, /-iti Af vahşet. kann, iç organlar.* lı hundur rgp. içerde.
hoy Af koşul, şart. * di hoyên teng de Avv. * jı hundur rgp. içerden. * hundure mm
dar koşullarda. dıeşi fivv. karnım ağrıyor.
hoyand/ın Lg (dûvoyine, bûıoyine) şart¬ hune l Af A kına./_ bûn /.kınalanmak. /_
landırmak. kuın L kınalamak. * destê xwe hune
hoyıdar rgd koşullu. kum fivv. 1. ellerini kınalamak. 2. mecazi
207 hûrmeş
olarak birisinin başına gelen felakete se¬ durin Avv. göbek veya karın patlaması. *
vinmek./- gerandm Avv. kına gezdirmek, hûr meşk fivv. göbeği tulum gibi olan, gö¬
kınalamak için kınayı mumla yakıp davul bekli. * hûr lı ser hûr fivv. göbek göbek
zuma eşliğinde dans etmek. üstüne. /_ perçıvin L göbek veya karın
hune 2 N. A kına fidanı. Aot lavvsonia şişmesi. * huri hespê* Avv. at karnı. * hûr!
inermis. ga fivv. öküz karnı. * h ser hûr rê ve çûn
hüner Af sanat, hüner, ustalık, ehliyet. Avv. karın üstü yürümek. /_ qehşandin L
/-geh Nx stüdyo. /_mend Af rgd sanaat- göbek veya karın yarmak.
kar, marifetli, hünerli. * hunermendıya hûr 2rgd ufak, küçük, minik, küçük harf¬
sıvanan snvarbûna keren e fivv. çobanın ler. /- mjar Afn. rgd titiz, ince eleyip sık
marifeti eşeğe binmektir. dokuyan, dikkatli /_ bûn L ufalmak,
Hunkir Af mezara gelen iki sorgu melek¬ parçalanmak. * lê hûr bûn Avv/ (bir şeyi)
lerinden biri. dikkatle incelemek. * seri hûr bûn Avv.
hur rgd A hür, serbest. kafası kırılmak. /_ hûr Af rgd küçük kü¬
burç Af ayı. An huç. çük, ince ince, ufak ufak, didik didik. *
hunm rgd 1. ademi iktidar kimse, köse, hûr hûr kınn Avv. parça parça etmek,
erkekliği uyanmryan. 2. hiç evlenmemiş küçük küçük parçalara bölmek, didik di¬
erkek. 3. sakalsız erkek, fin nemer, köse. dik etmek. /_ kuın L ufak ufak etmek,
huriye! Af A hürriyet An azadi rızgari, parça parça etmek, kırmak, parçalamak,
serxwebûni para bozmak. * czıng hûr kuın Avv. odun
hurri hurri B. koyuna çağn nidası. kırmak. * seri çav lê hûr kum fivv. ka¬
hürmet Af A hürmet, saygı. * hürmet fasını gözünü kırmak. * pere hûr kum
kuın Avv. hürmet etmek, saygı göster¬ fivv/ para bozmak. * marqê xvve di baza¬
mek, fin graml ra reş de hûr kuın fivv. Marklarını kar¬
Humuz Af 1. Jüpiter yıldızı. 2. Zerdüşti aborsada bozdular. * hûr mûr Af ufak
dininde iyilik tanrısı. tefek, ufak tefek yol eşyası veya ev eşyası,
huş S. susma, sus emri. /_bûn L susmak, bagaj. * h ûr mûran kom ke em biçin Avv.
yatışmak. /_ kuın L susturmak, ufak tefekleri topla gidelim, bn dabaş
yatıştırmak, fin haş. kum.
huştu Af finhêşhr. hûrand/ın Lg (dıhûrine, bdaaine) 1. ufalt¬
hut Af 1. alışma, alıştırma. 2. yeti, meleke. mak. 2. kırmak. 3. tahlil etmek, tetkik et¬
/_ bûn Z. bir yere alışmak, dadanmak. * mek, incelemek.
huli cixarê* bûn fivv. sigaraya alışmak. /- hûrbin A'A mikroskop.
kırın/, bir yere veya şeyealışürmak, da¬ hûrdek Af Grm küçük harfler, miniskül
dandırmak. * rovi huti mırişka bûye û hûrdem Af dakika, fin deqiqe.
tê Avv. tilki tavuklara alışmış da geliyor. * hûredar Nx bn pıçûker.
hespa xwe baş hut kuıye Avv. atım iyi hûredeng Af. mikrofon.
alıştırmış. * hut! xuabiyê bûn Avv. kötü¬ hûreşop Af izci, iz süren, fin rêçger.
lüğe alışmak. hûrhûrık Af üsküftü doğan, zoa 1. Buteo
hutbûni Af yeti, meleke. buteo. 2. Circus aeruginosus.
huhk Af kötek, tokat. hûnk rgd küçücük, minik, ufak tefek, kü¬
hû fi. dervişlerin veya Bektaşilerin ibadet¬ çük olan şeyler. * hûnk hûnk baran
lerde ki çağn ünlemi. dıbare fivv. ince ince yağmur yağıyor. *
hûçık Af yen, elbise yeni. hûnk hûnk h ser düe mın de dınje fivv.
hûd Af çanak çömlek parçalan. yavaş yavaş kalbime işliyor veya kalbime
hû ha! R yuh çekme ünlemi. dökülüyor. * hûnkê sawar Avv. bulgur
hûn pro. An hon. ufağı.
hûnandın Lg (dıhûnine, bdrUnine) bn no¬ hûnng A'. divit
tlandın. hûr! Affinhori.
hûnek Af An gızvanok. hûr kuın Lg (hûr ddce, hûr ke) para
hûphûpık A'. çavuş kuşu, ibibik, hudhud bozmak, aynca 'hûr' kelimesindeki nota
kuşu. zoa Upupa epops. bak.
hûr Af ant Lkann, göbek. 2. işkembe./- | hûrmêş AfA. sinek, sinek guruba
hûr mhêri/n 208
marnlar, jêrin, zerin, cawin gibi. atom guruba Maddenin eriyik içinde çö¬
in 2M.cumagünü. zülmesinde tonlara ayrılarak elektrik
inad Minat/_iMinatlık./_kuınZ.üıat akımı doğmasını sağlar, /-ize M. ionlaş-
etmek. * bı inad rgd inatlı, inatçı. An nk. ma. /.ize bûn L ionlaşmak.
ina/n Lg (tine, bine) getirmek. An anin. iod M Gr. kim. Atom ağırlığı 116. 92 olan
inand/ın Lg. (dine, bine) getirmek. An ve sodyum ve magnezyum iyodür duru¬
anin. munda bulunan tıpta ve fotoğrafçılıkta
inca rgp. o halde, bu halde, bu sefer. An kullanılan bir madde.
icar. ipek M ipek. fin evrişun.
incane M saksı. ipotek M. (t ipotek.
incare M. salatalık, hıyar. iptal M. A bozma, geçerlilikten kaldırma.
incas (incaz) M karaerik. iptida M. A başlangıç. IS rgd ilkel fin
İnci M. inci. fin dun. destpêk.
incil MincU. iqbal M A ikbal gelecek.
lnç M. ing. inç, 254 cmiik uzunluk ölçüsü. iqlun MA 1. iklim. 2. bölge, fin avûhevva
lndo (Hindu) rgd Hintü, Hintçe, Hindu lqna N.A ikna, inandırma/- bûn Z. ikna
ırkı. olmak. /- kuın L ikna olmak.
İndonezi rgd Endonezyalı, Endonezyaya iqbdar MA iktidar.
ait. iqtisad MA iktisat /_i rgd iktisadi. An ab¬
İnfaz MA infaz. /-kuın /.infaz etmek. ori.
informasıyon M ing. bilgi, malûmat, bilgi iqtiza M. A iktiza.
sorma yeri. irade M. A irade, fin vên.
İngiliz M. ingiliz. /S M 1. ingilizce. 2. rgp treni rgd iranlı, İrana ait.
ingilizeaiL İrem M cennette bir bahçe.
inkar MA inkar./- bûn L inkar olmak. irfan MA bilgi. *ilmû irfan fiıv. ilim ve
/S M. inkarkk. /_ kuın L inkar etmek. irfan, bilim ve kültür. An zanyari.
inorganik rgd Fr. ton. fiio. inorganik, or¬ irlandi rgd irlandalı, irlandaya ait
ganik olmayan. iro rgp. bu gün. * iro heye sibê* tuneye Avv.
inquab M. A inkılap, devrim. bugün var yarın yok. * jı iro û pê* de Avv.
mqişaf M. A inkişaf, gelişim, gelişme. bugünden itibaren.
insaf M. A insaf, merhamet. ironi rgp. günlük, aktüel, bu günlük, bu
insan MAinsan./_ıyetM.insanlık./_lM günkü.
insanlık, insanca, insana ait * insan jı da¬ irs MA irsiyet /_i rgd irsi.
re insan e. Avv. insan, insanoğludur. An irtibat N.A irtibat, bağlantı. An hevgıre-
mırov. dayl peyvvendl
inspektor M. ing. müfettiş, polis şefi. An irtica N.A irtica, gericilik, fin konepere-
soraxvan. stl
inşa M. inşa, yapma isa MHz.isa.
inşaat MA inşaat, yapı, bina isabet M. A isabet, hedefe vurma, yerini
İnşallah R B. inşallah. bulma. /- kuın Z. isabet etmek, hedefe
intelektûel M. An revvşenbir. vurmak.
intiba MA intiba. isal rgp. bu yıl, bu sene. * b isal pê de fivv.
Intibaq N.A uygunluk. bu seneden itibaren.
intihar MA intihar, fin xwekuştin. isan M.A fin insan.
inhqal M A geçme, miras kalma isbat M.A ispat /-bûn/. ispat olmak. /_i
intiqam M. A intikam, öc. /_ guhn Z. in¬ M. ispattık. /- kuın L ispat etmek. * jê
tikam almak, fin tol, heyf. İspat nabe fivv. kendisinden ispat edilmiy¬
intizam MA intizam, derli topluluk. or. * halın isbat kuın Avv. ispat edilmek.
intizar M A intizar, bekleme. fin peyi tandın.
inzibat M A 1. inzibat, disiplin. 2. askeri isfend M P. üzerlik. Aot peganum har-
polis. mala
inavva MA inziva isfendan Mfiotakçaağaç.fiotacercam-
ion M. Gr.fiz. elektron yüklü atom veya pastre.
213 ithal
İsfendıyar M bir iran mitoloji kahramanı Istiqbal M. A gelecek, ati. fin dahatû, pêş-
Guştav'ın oğlu. hatL
ishal M A ishal, cıvık sıçma. ishqlal M. A istiklal, bağımsızlık, fin
isk M geğirti, geğirme, hıçkınk. fin. qupik, serxwebûnL
qilpik. ishrahet M. A istirahat fin vesandın,
iskambil M. Fr. oyun kağıdı, iskambil. /_ behn guhn.
llstm L kağıt oynamak. istirham N.A istirham, rica. An tıka.
iskan MA iskan, yerleşme. An nişin. İstismar M. A istismar, kötüye kullanma.
iskandinav! rgd iskandinavyalı, Iskandi- istisna MA istisna, ayırt etme, ayn tutma
navyaya ait istkan M. çay bardağı.
iskarpin M it iskarpin, yüksek ökçeli ay¬ İsvveçi rgd İsveçli, fin Swêdl
akkabı. isyan M. A isyan, karşı gelme, fin drira-
iskele M. Gr. iskele. bûn, seri heldan.
iskelet M Fr. Ant iskelet. -İş l x sonektir. o da, -bile, gibi anlamlar
İslam M. rgd islam, Müslüman olan. verir. Güney lehçede kullanılan bu edat
/_ıyed M. islamiyet, islam dini. Kürtçede 'ji' edatı yerine geçer. Mesela :
Ism M. A isim, ad. fin nav. mıniş têm. ezji te*m.
İsmailiye M. islamda bir tarikat. İş 2 M. iş. /-guzar rgd becerikli elinden iş
isot M. her çeşit biber ve biber bitkisi, fiot gelen. * işê xvve re ve bınn Avv. işini yü¬
Piper nigrum, Capsicum. * isota kayen rütmek, işini yoluna koymak. /_ker Mt
M. çayen biberi. * isota reş MA, kara bi¬ işçi, çalışkan. /- kınn/. 1. iş yapmak. 2.
ber. * isota sor MA. kırmızı biber. * isota çalışmak, fin kar, xebat
spi MA. beyaz biber. * isota sili MA. sili bi¬ işaret M. A 1. işaret. 2. sembol, simge. /_
beri. kum Z. işaret etmek. An şani, davver.
İspani rgd İspanyah, İspanyolca, İspa¬ işarki M Grm işaret. * rengdêrên işarki
nyaya ait Avv. işaret sıfatlan.
ispat fin isbat işev rgp. bu gece. * işev şeva Qandilê ye
ispenax Mfinespanax. Avv. bu gece KandU gecesidir.
ispirto M it ispirto, alkol. İşık MfinfatûL
ispiyon M. Fr. ispiyon. işkence M P. birisini ruhen ve bedenen
isponc M. Gr. sünger, deniz süngeri. ezmek, dövmek, yıpratmak, eziyet. Orta-
isqat MA ölü için verilen sadaka veya pa¬ doğuda en çok Kürtlere tatbik edilen ve
ra. günlük olay haline gelen bu gayn insani
İsraf M.A israf, çok harcama./- bûn israf kelimeyi buraya yazmak istemezdim.
olmak. /_ kuın L israf etmek, çok har¬ iştıha M A iştah. An mad, bujin, dü
camak. xvvastm.
İsrail! rgd İsrailli, İsraile ait. işuraq M. A iştirak, katılma, ortak olma.
istasyon M. Fr. fin. stasyon, istgeh. fin beşdar, hevbeş, hevpar, tevbûn.
istatistik M Fr. sayılama, istatistik. An sta- işliraqi M. A sosyalizm, kooperatif.
tistik. Işxal M.A işgal, kaplama, ele geçirme. /_
istgeh M. durak, istasyon. bûn Z. işgal olmak. /- kınn L işgal et¬
istida M.A istida, dilekçe, fin daxwazna- mek, ele geçirmek.
me. itaet M. A itaat, disiplin, /-kar Mt rgd
istifa M. A vazifeden çekilme, istifa. /- itaat eden, disipline uyan, saygüi. /_ kınn
kuın Z. istifa etmek. Arı. xwe kısandın. L itaat etmek, saygı göstermek.
istifade M.A faydalanma, istifade, fin kêr, itali M. fin italyan.
kêr bati, berjevrendl italik rgd Fr. eğri basım harfleri, eğri bir
istihbarat M istihbarat, haber alma. yazı biçimi.
istihsal M A istihsal, üretim. İtalyan M rgd İtalyah. fin İtall
istila M A istila, işgal İtfaye N.A itfaiye. An agnkuj.
istimlaq M A itimlak, kamulaştırma. ithaf M A birinin adına sunma, ithaf. /_
istiqale M istifa, çekilme. kuın Z. ithaf etmek.
istiqamet MA istikamet, yön. fin ali, hêl. ithal M. A ithal dışardan mal getirme.
itham 214
/_at M ithalat, mal getirme işi. /_ kuın L izgeh M. radyo evi, radyo yayın istasyonu.
ithal etmek. Anistgeh.
İtham M. A itham, suçlama izm N.A izin, müsaade. /-dan L izin ver¬
itibar M.A itibar. mek. /_ girim Z. izin almak. /_ kuın Z.
itifaq MA ittifak, anlaşma, fin tifaq, pey - izin yapmak. /- xwashn Z. izin istemek. *
man. çûn izini Avv. izine gitmek, fin etlahl
itıhad M.A An yekıti izmarit M Gr. 1. sigara artığı. 2. bir balık
itımad M.A itimat, güven. An bavveri. cinsi.
ihqad M. A itikat inanç. izn N.A izin. *bıiznaXwede fivv. Allanın
ihr 1 rgp. dç artık, o zaman. An êdi izniyle, fin izni.
itu 2 rgd rgp. başka, başkası, fin tu3, izobar M. ast izobar.
itiraf M A itiraf, gizliyi veya bir suç veya İzol M. Hilvan, Siverek, Gerger, Meletye,
sun söyleme. An xvve anin. Mazgirt ve Karsta kollan olan bir Kürt
ituaz M A itiraz, karşı gelme, söz veya aşireti. Bu sözlüğün yazan da izol aşireti¬
yazıyla bir şey veya kimseye karşı çıkma. ne mensuptur. /_i rgd izol aşiret mensu¬
fin dıjrabûn, dıjraberi. bu veya izola ait.
iw! fi. ah, wah!. izolasyon M. Fr. yalıtma, ayırma.
ixfal M A iğfal, /-kuın /.iğfal etmek. izole rgd yahtümış. /_ kum Z. ayırmak,
ixracat M. A ihracat, dışa mal gönderme. yalıtmak.
An derve şandım, izomer M. Gr. lam. aym oran ve aym ele¬
ixliyar rgdihtiyar,yaşh./-bûnZ.ihtiyarl- mentlerden oluşan fakat mollekülterin-
anmak, yaşlanmak. /_i M. ihtiyarlık, ya¬ de atom guruplaşmalan değişik olduğu
şlılık. /_ kırm L yaslatmak, için farklı özellikler gösteren cisimler.
ihtiyarlatmak. izometrik rgd M. ölçüleri eşit olan.
izafe M.A izafe. izomorf M. Gr. eşit şekü.
izafet M.A izafet. izoterm M. Gr. ekseri harita veya şemalar¬
izafiyet N.A izafiyet. da eş sıcaklığı gösteren çizgiler.
izafi rgdA izafi. izotop M. rgd Gr.Fiz. atom kitleleri farkli
izah M A izah, açıklama. /_at M. izahat, ve kimyasal yapısı aym olan element.
açıklama. /_ kuın Z. izah etmek. izzet M.A izzet, büyiiklük, yücelik, ululuk.
izdnvac M.A izdivaç, evlenme. finmezınahi.
J- M.Kürtçe alfabenin 13.cü harfidir, ses¬ bûn Z. zehirli olmak, zehirlenmek. /_
siz olup dil ortası ile üst damak arasında dan/.zehirvermek./_iMzehirlilik./-in
çıkar. Kürtçede kelime önlerine az gelir 1. rgd zehirli, zehir ihtiva eden. 2. M tok¬
amma dilde sık sık geçen bir harftir. sin. /_ kuın Z. zehirlemek. * jehr i mar
jagvvar M zoa jaguar. Avv. yılan zehiri. * bı jehre çûn Avv. zehirle
jahr MAnJehr. ölmek, zehirlenmek.
iaj M. peynire lezzet veren bir ot, karaman jehrqende MAnzêç.
kimyonu. Aot Canım carri. jek l M yavru doğumundan sonra ilk süt
aji M. sütün peynir veya çökelek fin fuo, gocl
yaptıktan sonra arta kalan kısmı, ekşi jek 2 (jıyek) rgp. rgd birden, birisinden.
kısmı. jend/ın l Lg (dıjene, btjene) 1 hallaçlamak.
jajirûn M.jaji, un ve yağdan yapılan bir ye¬ 2. taramak, dokumak. * bırûsk jendın
mek. fiıv. şimşek çakması. * heri jendın Avv. 1.
jakavv rgd 1. vahşi, yırtıcı. 2. buruşmuş, yünü hallaçlamak. 2. yünü özel tarakla ta¬
katlanmış. rayıp büküme hazır hale getirmek. *
jale l M zakkum, gül defnesi, fiot Neriunı pembu jendın Avv. pamuk hallaçlamak. *
oleander. fin ziqqûm. tevvn jendın fivv. hah kilim vsyi özel
jale 2M çiy, şebnem. * vvek düopejaleyan tezgahta yapmak.
fivv. çiy damlalan gibi. fin rewa, xûnav. jend/ın 2 Lng. (dıjene, bâene) 1. nabız at¬
(an M m sancı, acı, sızı, ağrı, hastalık. /_ mak, kalp atmak, titreşim veya titreşim
dan Z. sancımak, acı vermek, sızlamak, şeklinde ışık çakması. 2. kavı tutuşturan
ağn vermek, /-dar rgd ağn, sızı veya çakmağı çakmak. 3. N.fiz. diyapazon.
sancı veren. /_ gutm L ağn, sızı veya jendırme M. Fr. An cendume.
sancıya tutulmak. * jana dü fivv. gönül jeng l M. pas./_ar rgd paslı. * şûrê jengar
ağrısı, gönül acısı, kara sevda. * jana ara¬ fivv. paslı kılıç, /-dar rgd pas veren, pasa
na fivv. diş sancısı veya ağrısı. * jana reş sebep olan, paslatan. /- dan L paslan¬
fiıv. kara haberi veren acı. * jana senya mak, pas vermek. * jengê duamın MA.
fivv. baş ağrısı. * jana zırav Nh verem için pesek, diş kiri, diş pası. /_ guhn Z. pas
söylenir. * jmê jan gırtıye fivv. kadın tutmak, paslanmak. /_i M. paslılık. /_in
doğum sancılan içinde, fin eş. rgd paslı, pasa ait.
Jan dark M. Fransız milli tarihinde kah¬ jeng M A/o. küf. An kıtût
ramanlık sembolü olan bir kız. jeni/n Lnk (dıjene, bûene) titreşmek, ışık
jane M. An şehêmêr. çakmak, şimşek çakmak, zonklamak, vü¬
jano rgd sakat, hastalıklı. cutta acı veya sızı çakması. * serê mm
Japon M. rgd Japonyah, Japonya. IS M dıjene fivv. başım zonkluyor. An jendın.
Japonca, Japonyaya ait. jcnosid M Fr. jenosit. An tevkuşün, nıjad-
jar Mİ. acı, sızı. bn jan. 2. zehir. An jehr. kujl
jar rgd 1 fakir, zavallı. 2. zayıf, ince ruhlu. jeo M Gr. yer, küre. /_lojl Mx yer bilimi.
jar û lawaz Avv. sıska ve zayıf. /_ bûn L /_lox Nx yer bilgini.
zayıflamak, fakirleşmek. /_ ketm L jet M. ing. tepkili uçak.
zayıflamak, fakir düşmek. jeton M Fr. Türkçede de jeton, para yeri¬
jari M L zayıflık, incelik. 2. fakirlik, za¬ ne kullanılan pullar.
vallılık. An hejar. 3. zehir. An jehr. jev l (jı hev) rgp. rgd birbirinden, birbirin¬
jari/n Lnk. (dûare, bûare) inlemek, sızla¬ den ayn. * jev de keti rgd 1. yıkılmış, ha¬
mak, ağlamak. rap veya çok eskimiş elbise, alet veya
jarxane MAx ilk sıhhi yardım yeri, revir. malana vs. 2. birbirinden ayrılmış veya
jehr M. m zehir. /_av Afn. zehirli sıvılar. /_ bı. oirinden çıkmış. /_ qetiyan Z. birbi-
jey_ 216
basının kemiklerine şey ettiğim, derler. kam 2 rgd rgp. Z. 5. hangisi, hangi biri.* la -
An qerqote. cê kamo? Avv. kimin oğlu. * kamyan hat
kakrilk MAnkuvark. Avv. hangileri geldi
kal lN.rgd ham (meyve, sebze için). kam 3 N.m mut, mutluluk, /-perest M
kal 2 rgd ihtiyar, yaşlı./- bûn/. Uıtiyarla- fels. mutçuluk, evdemonizm.
mak. /_1 M ihtiyarlık, yaşlılık. /_ kuın L kamar M elek veya tef gibi şeylerin kas¬
ihtiyarlatmak. nağı, kasnak.
kal3M.ata,ced. kamaş M. yeşilken koparılıp kurutulan
kalan 1 M 1un. (kılıç, bıçak vs.) kun. tütün, /-qelên M rgd aşın sigara içen
Kalan 2 M Tunceli merkez kazası. kimse.
kalan! M. bir çeşit enli bıçak, kasap bıçağı. kamax M. fin kamaş.
finkahûr. kamav M su birikintileri.
kale M terlik şeklinde deriden, ve hafif kambax M. rgd mutsuz, bozuk, berbat,
bir ayakkabı. * kale û pitav fivv. mest ay¬ pespaye./- bûn/. mahvolmak, berbat ol-
akkabıları mak./SN. mutsuzluk, memnuniyetsizlik.
kaledend M. ham madde. /_ kuın L harap etmek, yok etmek, vira¬
kaleg l M An hevnng. neye çevirmek.
kaleg 2 M. böcek, sinek ve anların sokma kamera M. il fotoğraf makinası. /-man
iğneleri. An derzi M. fUm çeken kimse.
kalenust M tek mi, çift mi? denilen bir kamu rgd A olgun kimse. /- bûn Z. ol¬
oyun. gunlaşmak, kemale erme
kale-kal M. meleme, (koyun, keçi vs). /_ kamu M. kamış, saz. Aot Trichoon
kuın Z. melemek. phragmites. fin qamiş.
kalepir M. rgd çok yaşh adam. * kalepir kanuran rgd An kamran.
un, piremêr un Avv. aslında aym manaya kamp M. ing. kamp, konaklamak, bir yere
gelen bu iki kelime birleşince "yaşh bir geçici olarak çadır kurmak, bir iş için ge-
faniyim ve kalenderim" manası verir. "çici çalışma veya dinlenme yeri./- danin
kaler M. ticaret eşyası, mal. L kamp kurmak, /-ing M kamp kurma
kalheyran M bir yemek çeşidi. An yeri.Anvvar.
serbıdevv, geboi kampanya M. İL sıkı çalışma devresi, sıkı
kalık 1M.ata,ced. çalışma çağrısı, yardım kampanyası vs.
kalık 2M çarık. An çanx. kamran rgd mesut, saadete ermiş, bah¬
kalimast M. harmanda zekattan ayn ola¬ tiyar, başardı, mutlu. /_1 M. mutluluk, saa¬
rak verilen buğday vsJer. det, basan. * kamrani jıyin Avv. mesut
kalimastê M. fin kalenust yaşamak.
kal i/n Lng. (dıkale, btkale) melemek. * ka- kamûk M üzüm şırası yapan kimse.
lina berxan fivv. kuzu melemesi. kamyon M. ispanyolcadan gelen bu keli¬
kaliptûs M. Gr. okaliptüs ağacı. me Kürtçeyede kamyon olarak geçmiş.
kalisk M at arabası. kamyonet M küçük kamyon, kamyonet.
kaile M aşiretlerde 0, 1 oranında alınan kan M. kaynak, ocak. (taş veya maden
vergi. ocağı).l-avNh mineral suyu kaynağı./_a
kalo! B. yaşlıya veya dedeye hitap. kevır MA. taş ocağı. /_geh Nx maden
kalori M Lat fiz. 1. bir kg. suyun ocağı.
sıcaklığını bir derece yükselten ısı mik- kanarye MAnkenari
tan. 2. vücutta yanan besinlerin sıcaklık kanc rgd küstah, edepsiz, kaba.
değeri. kandcvv M gebe kalmryan ve fakat yinede
kalorifer M Fr. binalarda su ile ısıtma ter¬ süt veren inek.
tibatı. kanê rgd rgp. hani, nerde, nerede. * kanc
kalûme M. rgd Z. S. kesici silahların eski¬ te çı ku? fivv. hani ne yaptın. * kanê h ku
si, kama kılıç eskileri. ye? Avv. hani nerdedir?. An ka
kam l 1. nem, rutubet fin hit, tevvlis. 2. kanêje M. peygamber çiçeği. Aot Centau-
ağzın üst kısmı. An pıdû. 3. An döven. An rea eyan us. fin kanije.
gam. kangrû M zoa Avusturalyada yaşıyan ve
221 kardû
kawêj M geviş. /_ anin/kum L geviş ge¬ nok M. rgd bwL kadın avcısı, jigolo. /_
tirmek, fin kavin. xwastin kız istemek. * keçen xama fin
kavvık M. ara. el ve ayak bilekleri eklemle¬ keçen azevv. * keçe, gan nişan dayê dıda
ri, mafsal, boğum, fin geh. fivv. kız annesine göğüslerini gösterir.
Kav. ıs lN. Key kavuş. Yam bilmez bilene öğüt verir anlamında
kavvıs fin kaos. atasözü.
kavvir M deve yemi olan dikenli bir ot. keçel M rgd kel, başı kabak./- bûn Z. kel¬
kax M 1. ekili arazideki yabani otlar. 2. ot¬ leşmek, kel olmak. /_i M. kellik. /_ kuın
lağa çıkamayan hayvanlar için getirilen L kelleştirmek, kel hale getirmek, çıplat-
yeşil taze ot. /_ anin L özel olarak ekin mak. fin gurri, zelût
arasındaki otlan ayıklayıp getirmek. /_ Kcçelan M Dersimin batısında bir Kürt
bûn L otlardan ayıklanmak. /- kırın L aşireti.
otlardan ayıklamak, bn aşêf, bıjarc keçelok l M bulgur ve mercimekten
kaxez M m. kağıt. * kaxeza dcrek Avv. çiz¬ yapılan bir yemek.
gili kağıt. * kaxeza sade Aıv. beyaz çizgisiz keçelok 2 M akbaba, jng. Vulture. fin siso-
kağıt. lek.
kaxik M çiçek vazosu. keçê/keço B. 'keç' içindeki nota bak.
kaxil M çemen otu. fiot LTrigonellafoc- keçeç M. tavukların eşelendikleri yer. /_
num. 2. Graecum. kum L tavukların eşelenmesi.
kayin M geviş, gevişleme. keçhêli M. üvey kız evlat.
ka/yin Lnk (dtkaê, btkaê) geviş getirmek. keçin Tceç' içindeki nota bak.
/- kuın L geviş getirmek. ked M emek. /-kar M. rgd emekçi, /-kari
kayman M Amerikada bir kaç cins tim¬ M. emekçilik. /_ kınn Z. emek elde et¬
sah, ing. Cayman mek, ürün almak. /_xwar MA. sömüren,
ke 'kirin' yardımcı fiilinin emir hali. bı ke. sömürücü. /_xwari sömürü. /_ xwastin
yap, me kc yapma. Z. hakkım istemek, fin xebs, metin,
kcbab N.A kebap. /_xaneMx kebapçı. destnııza.
kebani M. ev kadını, ev işlerini yapan ço¬ kedani M kümes hayvanlan.
luk çocuk salıibi namuslu kadın, fin ke- keder M P. keder, üzüntü.
vvani. kcdevv M Bj. hayvanlarda bir nevi nezle.
kebar M 1. fecir, ilk şafak. 2. müezzinlerin /S M hayvanın bu hastalığa yakalanması.
Ramazanda halkı uyandırmak için ezan kedık M m oğlak veya kuzu derisi da-
veya ilahi okumaları. bağlanıp boyalanarak yapılan ayran tulu¬
kebat M bir sedir ağacı cinsi, fin tırınc, mu. * kedıkc avê M 1. buyot, yatakta
kcbot ısınmak için içine su konan torba. 2. de¬
kebok Mfinkcvok. riden küçük su tuluğu.
kcbot M fin kevot2. kedi rgd ehli. /_ bûn Z. ehlileşmek. /_
kcbs l M. üzüm asmasının dalından ko¬ kırm L ehlileştirmek. * hcywanên kedi
parılmadan yakınında yere gömülerek fivv. ehli hayvanlar.
ikinci bir asma elde etme şekli ve bu dal kedink M. 1. testi, bn kûz. 2. fin xinosl
parçası./- kuınZ. bu şekilde asma üret¬ kedûn M 1. küçük su testisi, fin şerbık,
mek. kûzê* pıçûk, lûhk. 2. yağ çömleği, fin
kebs 2M. Z. finked. xilik.
kcç N. m kız, kız evlat, kız çocuğu. /_ani kef M m köpük./- danZ. köpürmek, kö¬
M rgp. kızlık, kızlık devresi. /_ anin Z. kız pük vermek, /-dev Nh ağızdan çıkan kö¬
getirmek, evlenmek. /_ dayin L kız ver¬ pük. /- kuın Z. köpürtmek, köpük hale
mek. /_ê B. kıza hitap. /_ık M. rgd küçük getirmek. * kefa sawûnê Avv. sabun kö¬
kız, kızcağız. * keçen azevv Avv. ergin püğü. * kefa şorta Avv. çorba köpüğü. *
kızlar. /_in M. rgd bakire kız. /-ini M. be¬ kef i mırcanM mercan köpüğü. * kef i
karet fin qizi. /_o B. kıza hitap, sevimli dest MA. ant el ayası. * kefa dev ağız kö¬
kız. /_ guhn Z. kız almak. /_ revandın Z. püğü. * kef jı dêv halın Avv. ağzından kö¬
kız kaçırmak. /- xapandin L kız pük gelmek. * kef û xu Avv. köpüklü ter. *
kandırmak veya kız iğfal etmek. /_xapi- kef û xu ser re avetın Avv. kan ve ter için-
225 kelanter
maym tarama gemisi. * keşti mayın rêj çıkarmak. * jê de ketm Avv/ bir şeyin için¬
M mayın döşeme gemisi * keşti motor! den çıkmak. * ber jı ber ketm Avv. döl
M motorlu gemi. * keşti Nuh M. Nuhun veya yavru düşürmek. * jı heftan çar ket
gemisi. * keşti nükleeri M. atom gemisi Avv. yediden dört çıkmak. 10. 1& öneki Ue
* keşti petrol keşi M petrol tankerleri. * vurmak, isabet etmek, değmek. * lê ketm
keşti rebenyê M klavuz gemisi. Avvi vurmak, isabet etmek, hulul etmek. *
keştigeh Nx liman, rıhtım. kurm le* ketm Avv. kurt düşmek, kurtlan¬
keşti portexali Nh denizanası, zoa Phy- mak. * nişan lê ketm Avv. meyve ve seb¬
salia. zelere Uk olgunluk emareleri. 11 basmak,
keştivan Nx gemici, matros. çökmek. * tari ket erdê Avv. karanlık
keşûşke M. 1. sığırcık kuşu. 2. çekirge bastı. 12. kuvvetten veya takattan düş¬
kuşu. zoa Sturnus vulgaris. An keşwêle. mek, tesiri azalmak. * jı zar ketm Avv. dU-
kcşvver Mvatan.Anwelat den düşmek, dilini yutmak. 13. mal veya
keşwêle M beneksiz çekirge kuşu. zoa sermayeden zayıflamak, fakir düşmek. *
Sturnus vulgaris. An keşûşke. belengaz ketm Avv. fakir düşmek. 14.
ket M yonca, yumuşak *k' Ue okunur. Aot doğru yoldan sapmak. * jı re de ketm Avv.
Trifoİium. /_a pê kiroşkMA. tavşan pa¬ kötü yola sapmak.
çası yonca. Aot Trifoİium arvense. /_a keti l rgd düşmüş, müflis.
sor Nh kral yonca Aot Trifoİium pra- keti 2 M. kaya kuşu. zoa Pterodes arena-
tense. /_a tayar MA. yabani yonca. Aot rius.
Trifoİium medlum. /-a zer MA, san ketire M. kitre ağacı. Aot Astragalus.
yonca. Yılda iki defa biçilir. Aot Melilo- ketxûda M. P. muhtar.
tus officinalis. An nefel keûçûk M. m. kauçuk.
ketbexti M. rgd dehalet, sığınma, birinin kev M. keftin ve ketin fiilinin köküdür, tê-
bahtına sığınma. keve, bıkevıye gibi
ketelba M. katalpa ağacı. Aot Catalpa keva Mrgdyufka,ince,yassi.*nanêkeva
keten M keten. Aot Linumusitatissi- MA. yufka ekmek.
mum. fin zegerek. kevan M yay. 2. hallaç. 3. keman yayı. /_
ketevv M. Bj. at ve katırlarda görülen bir bûn Z. haUaçlanmak. /_ jen Nx hallaççı.
hastalık. /_i M. ketevv olmuş hayvan. /_ kınn Z. hallaçlamak.
ketin l M düşüş, yıkılma. kevane M. 1. kemer, (köprü vs. için). 2. M
kel/m 2 Lari, Lng. (dıkeve, bdceve) 1. düş¬ Grm parantez { } veya [ ] işareti.
mek. * ketm û rabûn fivv. düşüp kalk¬ kevaşt/ın Lg (ddceveşe, bdceveşe) kemir¬
mak. 2. yıkılmak, devrilmek. 3. girmek, mek, fin kûtın.
geçmek, nüfuz etmek. * ketm ajnê fivv. kevçi M. kaşık. * kevçi lê dan Avv. kaşık at¬
yüzmeye başlamak. 4. 'der* öneki ile mak, kaşıklamak. * kevçi te* de kırın Avv.
çıkmak. 5. 1e" öneki Ue değmek, isabet et¬ kaşık sokmak, kaşık daldırmak. An
mek. 6. ber' öneki Ue acımak, hayıflan¬ kevvçi, kef çL
mak. * ber çûn û hatma xwe ketin fivv. kevej M. 1. koyun veya tavuk gibi hayvan¬
boşuna gidip geldiğine üzülmek. * ber ları yolarken birlikle gelen kök veya deri
xwe ketm Aıv/ a) üzülmek, acımak, piş¬ parçası. 2. deri yanığı veya yanık deri. *
man olmak, b) ar veya utanç duymak. * kolosen kevej ketine bm hngan fivv. ka¬
ber xwe neketm fivv. utanma veya ar duy¬ fa derisi yapışmış miğferler ayaklar
gusundan uzak, utanmamak. * ketm er¬ altında.
de fivv. yere düşmek. 7. aklına yatmak, kevel M. ant koyun derisi. An meşk, he-
aklına düşmek. * ketin eqlê vvi Avv. aklına wan\.
yatmak. /_ ber Z. öne düşmek, bir şeye kever *M 1. kayalardan oluşan dağ. 2. be¬
yeltenmek. 8. bir şeye başlamak. * ketm nekli keçi. 3. rgd kırçü, kırlaşmaya baş¬
ber cot Avv. çifte koşulmak. /_ gumanan lamış, saça ak düşmüş. 4. rgd beyaz rengi
L düşünceye veya hayale dalmak. /_ paş kevêl M rgp. kenar, fin keri.
Z. arkaya girmek. /_ pêş Z. öne düşmek. kevın rgd eski, yıpranmış. /_are rgd eski,
9. 'jê' öneki Ue içinden çıkmak, çıkmak, antik. An kevn. kone.
-den düşmek. * jê ketm fivv/ çıkmak, kevır M taş. /_bır MA taşçı, taş kesen. *
kevışk 232
kevıre* aramê bw. sabır taşı. * kevuê ava- lüstür. /_ayi rgp. eskilik. /_ bûn Z. eski¬
hiya bw. inşaat taşı. * kevıre buri MA. An mek, yıpranmak. /_e M eski, eski eşyalar,
kevue* şeh kul /_ burin L taş kesmek. ikinci el eşya/_ejm M/î. koca kan, çok ya¬
/_ derenin L taş çıkarmak. * kevıre eş şh kadın. /-emer MA 1. yaşh erkek. 2. eski
Nh değirmen taşL * kevuê gamê Avv. dü¬ adam. /-eperest rgd gerici, muhafaza¬
ven dişi, düven taşı, düvenlerin altına kar. /_ eperesti M. gericilik. /_epir Nh
çakılan çakmak taşlan. * kevıre gevvheri rgd çok yaşh kimse. /_eşop rgd gelenek¬
Avv. mücevher taşL * kevuê gora MA. me¬ sel, /-eşopi MA. gelenek, tradisyon. /_
zar taşı. * kevıre granit MA. gıranit taşı. * fuoş MA. ikinci el eşya satıcısı, eski-
kevıre helan Nh mermer taşı. * kevıre ci/_pûş.6nkevnepir./_salMA.rgdyaşh,
hesan MA. bUeyi taşL * kevu-i heste MA. ihtiyar, yUlanmış. bn kevuı, karinay, ko-
çakmak taşı. * kevıre hetûne* Avv. kireç ne.
taşı. * kevirên xiç Avv. çalol taşlan. * kevnarık M. eski giyim eşyası, ikinci el
kevıre hıngliska fivv. yüzük taşı. * kuın eşya
kevu Avv. taşlaştırmak. * kevıre kvvlran kcvnık M ıskarta, fin tolaz.
rast te* Avv. körün taşı rast gelir. * kevıre kevni M. örümcek, örümcek ağı. * kevnl-
mermer Nh mermer taşı. An kevıre he¬ kê pirê fivv. örümcek ağı. fin pink.
lan. * kevıre peşi Avv. Uk taş. * kevıre* kevok M güvercin, beyaz güvercin, zoo.
piş/pixtok Nh kolay yontulur, yumuşak Columba livia
bir cins taş. * kevıre siwarbûnê Avv. binek kevot l M. kumru, zoa Streptopelia
taşı. * kevıre* sinor Nh sınır taşı. * kevıre kevot 2 M. meyve vermiyen ve daUannda
şeh kiri Avv. kesme, taş, yontulmuş taş. * kaşık yapılan bir ağaç. isfendan çınan,
kevıre şin M göz taşı. * kevu û daf Avv. akça ağaç. Aot 1 Acer aceae. 2. Acer
taşlı ve ağaçlı. * kevu û kuç Avv. taşlık, campestre.
kayalık, dağ taş. * nanê xwe jı kevu de¬ kevroşk M.Ankiroşk.
renin Avv. ekmeğini taştan çıkarmak. kevs M.Ankevze.
kevışk M. saç kepeği. kevş M. An kef ş.
keri l rgpM/nkryı, kenar./- bûn L kena¬ kevz rgd bn sevvz.
ra çekilmek, kenarlanmak, kıyı hasU ol¬ kevz MAnkevze.
mak. /_ kuın L kenarlamak, kenara kevze M. su mercimeği, su yosunu, su üze¬
çekmek. * h kevıya rêlê Avv. orman ke¬ rindeki köpük halindeki yosun, kurbağa
nan. * kevıya behre Avv. deniz kenan. * köpüğü. An kef zer.
kevıya bajêr Avv. şehir kenan. * keri kevi kevv l M. keklik. /_ê beşti MA. bir yere
Avv. kenar kenar, kıyı kıyı. * oooh he! kevi bağlanarak öteki keklikleri avlamakta
kevi Avv. döven sürerken öküzleri kenara kullanılan keklik. /_çirk Nh çU keklik.
çekmek için çağn ünlemi. * kevıya ne¬ zoo. Perdix cinereus./-ê nbatMn. cesur
vale* Avv. dere kenan. bn kenar, guçık, keklik, avcı keklik. /_ê serdar MA. kewê
lêvik, temşt bestiyi bekliyen ikinci fakat ondan te¬
kevi 2 M. yaza saklanan kar. crübesiz olan keklik. /_ê gozel MA. renldi
kerilok M. 1. eğri kenarlı şey. 2. kendini kekük. /_ê mari Nh rgd dişi keklik. *
kenara çeken kimse, kaçamaklı kimse. gêşkûna kevvan fivv. kekük sürüsü, /-gır
kerişen M. kumsal, plaj. Nh keklik avcısı. * nêçira kevvan Avv. ke¬
keyjal M. yengeç. * kevjali calcalok MA. klik avı. /-qender Nh. sanmtrak renkte
uzun bacaklı bir yengeç, zoa Libinia. * ince bir cins keklik. /_sûsk MA. bir keklik
kevjali derya MA. İstakoz, zoo Homarus cinsi, fin çir.
vulgaris. * kevjali peresêlke MA. zoa kevv 2 rgd S. mavi, mavi renk. fin şin.
Cancriform. * kevjali qaqeledar Nh bir kevva M. dağlama, yakma /_ker Nx 1.
cins yengeç, zoa Pagurus. * kevjali şin dağlayıcı. 2. kaynakçı.
MA mavi renkli bir İstakoz, zoa Camba- kevvand/ın Lg (dtkewine, bdcewine) 1
rus. fin kêfşmg. dağlamak, yarayı veya nişan için hayvan¬
kevkani M.finqanik. ların kulaklarım vs. dağlayıp yakmak. 2.
kevn rgd 1. eski, püskü, yıpranmış. 2. an¬ kam ilaçla durdurmak. 3. madeni eşya ve
tik, klasik. /_are rgd 1 eski, antik. 2. kü aletlere kaynak yapmak.
233 kêç
tu û kêfa xwe Avv. keyfin bilir. * tu kêfa ber kêlekê Avv. koltuk koltuğa girmek, ya¬
mm i? Avv. keyfim misin?, sen ne- nyana dizilmek. * keleka behre Avv. deniz
kanşıyorsun?. /- hatm L neşelenmek. * sahili. * kêleka gund Avv. köyün kenan.
kêfa vvi jê* re naye* Avv. neşesi onunla gel¬ fintenışl
miyor veya ona gönlü çalışmıyor. * ket ketendi M. tırpan, fin quun, melexan.
kefa nun e Avv. tam neşem yerinde, dü¬ kêlge MAnbênder.
nyalar benim anlamında deyim. * kêf ke¬ kêhk lN. mezar taşı. An kêU.
fa vvi ye Avv. keyfi yerinde, dünyalar onun kêhk 2 dç an, lahza * kelikê xew Avv. bir
anlamında deyim, /-kari M m geçici he¬ anhkuyka
ves, kapris. /_ kuın Avv. keyflenmek, kêhndi M tırpan. An kêlendl
neşelenmek, eğlenmek, sevinmek. An kêung M tırpan.
şayi/- pirsin Z. hal hatır sormak./- re- kêll rgp dç 1 ikinci, tali (zaman olarak). 2.
vandın L neşe kaçırmak, keyif ötürü. * jı vê kêliyê pê de Avv. bundan ötü¬
kaçırmak./- rerinZ. neşe kaçması, keyif rü.
kaçması. * kêfa te imde?/ kêfa te baş e? kêlûde M kabuk, salyangoz kabuğu.
Avv. nasılsın, jyimisin?. /- xwaş bûn Avv. kêlûn M kilitleme, birbirine geçme, ke¬
keyfi düzelmek. /_ xwastin L gönül iste¬ netleme. /_ kuın Z. tam kapatmak, ke¬
mek, cam istemek. /_ nexwastin Avv. cam netlemek. An kip kuın.
istememek, gönlü istememek. /_xawşi kêm 1M 1 irin. 2. sümük, balgam gibi şey¬
Nh eğlence, neşe. * kêf xwaşi kuın L ler. An nêm.
eğlenmek, neşe yaratmak. * kêf xwaşi kêm 2 rgd az, eksik. * kêm bêje zêde bıke
xwastm Avv. birine hal hatır sormak. * Avv. az söyle, çok yap. * hevalêd me kêm
hatm kêfê Avv. keyfe gelmek, coşmak, m Avv. arkadaşlarımız eksiktir, azdır.
neşeye kapılmak. /_ xua kuın Avv. keyf /_anl M m eksiklik, yetersizlik. * kema¬
.bozmak, neşe kaçırmak. ni sê kes dıvet Avv. en azından üç kişi
kefaret M An kefaret lazım, /-asi M. m rgp. yetersizlik, kusur,
kefşıng M. yengeç. An kevjal hamlık, kabahat, eksiklik. * h ber xelkê
kêfte M. sulamak için su biriktirilen göl. kêmasi ye fivv. halk nazarında eksikliktir.
kêl1 M. teke. * kemasıya mın bıbore fivv. kusurumu
kêl 2M bir hububat ölçüsü, değişik anlam¬ (eksddiğimi) atlet. /_ber rgd l. dar, geniş
da kullanılır. Bazı yörelerde bir ölçek, olmıyan, ensiz. 2. az ürün veren, /-bir rgd
bazı yörelerde sekiz ölçek, Dersim hava¬ hafızası zayıf olan. /_ bûn L eksilmek,
lisinde 16 ölçek için kullanılır, yam aşağı azalmak. /_ dihn fivv. 1. hor görmek, aşağı
yukan 500 kg. dır. görmek. 2. az veya arasıra görmek, /-di ti
kêl 3 M. 1. poligon taşı. 2. diküi taş. (yekpare rgd 1 ender, az görülür. 2. görgüsüz. * ke¬
taştan abide). 3. mezar taşı. mi xwe ditin Avv. birini kendinden aşağı
kêl 4 M kaba ve iri dikiş. görmek, aşağılamak. /_ hatm Avv. yeterli
kêla/n l Lg (dikêle, bikêle) beUemek, olmamak. * kêm mırov nine fivv. az adam
kazmak, fin kolan, kolin. değil. /_eyar M. kötü mal, kalitesiz, /-hış
kêla/n 2 Lg (ddcêle, btkêle) çift sürmek. rgd. geri zekah./_iM.eksiklik, yetersizlik.
(Iıakari bölgesi). Bu yalnız çift sürmek /. ur rgd daha az. /-tırin rgd en az, pek
içindir, kazmak için 'kolan' kelimesi kul- v-j': i'- /..tuker rgd 1. azaltan, azaltıcı. 2.
lnni;,,-./-geb.Mx çift sürülm^ _ yarayışlı Gun küçültücü. * kêm û zêde Avv. aşağı
235 kü
kmivval N. sarımsağa benzer bir bitki An 4. lê' öneki Ue üzerine dökmek, yukar¬
sumok. dan dökmek, başına dökmek. 5. istemek:
kınkor N. kıraç yerlerde biten kuvvetli * kuın hevvar Avv. yardım istemek, imdat
kökleri ve kaim gövdesi, uzun boyu ve ge¬ istemek. 6. bazen istek ve arzu büdirir. *
niş yapraklı ve sığır yemi olarakta kul¬ dikim ko bıkun Avv. yapmak isterim am¬
lanılan bir bitki ma- * ez dıkun bmrisun Avv. ben
kınoşe M süpürge, /-ker Nx çöpçü. An yazmak isterim veya yazmaya niyetliyim.
havlêk. * kuın der Avv. a) dışan çıkarmak, kov¬
kmte M ant ince barsaklan kann boş¬ mak, ihraç etmek, b) idare etmek, yet¬
luğuna bağlayan zar. mek. *bistputûkbesbûnjımerekınn
kınûşık rgd pembe renk. der Avv. 20 kitap yetti, bizi idare eder. si'
kıp rgd fin kip. nan me * kesan re kuın der Avv. üç ek¬
kur M An şaz. mek biz altı kişiye yetti. * kuın erdê Avv.
kur 2M rgd kısa kulakh hayvan veya in¬ yere gömmek. * vvê guharên xvve kuın
san. *pezê kur fivv. güdük kulakh davar. guhê xwe Avv. o (kadm) küpelerini kula¬
kur M hasımlık, düşmanlık veya bu gibi klarına takti. * nav lê kınn Avv/ ad¬
dunımlan yaratan ruhi durum. * ketm landırmak, ad veya isim koymak. * h xwe
kırri hev fivv. birbirlerine zıt gitmek, bir¬ kuın Avv/ giyinmek, üstüne çekmek. * av
birlerine hasımlık etmek. h xwe kırın Avv/ kendi üzerine su dök¬
kırend/ın Lnk. (düarine, bdarine) 1 kutla¬ mek, çimmek, banyo yapmak. Bu fiil
mak, kıtır kıtır etmek. 2. kutlamak, (şeker aynca da, der, hel, lê, pê, ra, ro, m, tê
vs.yerken). önekleriyle kullanılırsa başka anlamda
kıras iN.nl. beyaz çamaşır. 2. gömlek. 3. kelimeler yaratır.
kumaş. kuıtand/m Lnk (dıkmtine, bdantine) bn
kıras 2 M kitapçılıkta karton kaplama kırandın.
gömleği. kınyar M. müşteri, alıcı.
kirde Mİ Gr/n özne, fail 2.M iş, ameL An kıridar M fin kınyar.
pişkar. kui/n (karin) Lg (dıkae, bdare) satın al¬
kutun Z. 5. fin kuın. mak. * kirin A fırotın Avv. alış-veriş, alıp
kuTe-kuT M kıtır-kıtır. satmak, almak-satmak. * hatm kirin Avv.
kuemit M Gr. kiremit satın alınmak.
kire M kira, icar. /- bûn L kiralanmak, kuisk M cırcır böceği, küçük bir cins çe¬
/-dar Mc kiracı. /_ dan/, kiraya vermek, kirge, zoa Gryllidae. An kuli, arkisk.
kira Ue vermek. * be* kire* rgd kirasız. * bı kuiv M. Kültlerde sünnet olunurken ço¬
kire rgd kira Ue. * dan kire fivv. kiraya cuğa şahitlik veya velilik eden kişi, kirve.
vermek. /_ gutm L kira Ue tutmak, kira¬ /-fiM.finkırvau.
lamak. * halın kire* kuın Avv. kiralan¬ lurkaşbınn Avv. paldır küldür götürmek.
mak, biri tarafından satın alınmak. /_ kukuık Mİ. keten tohuma 2. M ant fin
kırın Z. kiralamak. kukuk.
kıreb M nadas. IS M. nadaslı tarla /_ kukırok lN.anL soluk borusu.
kuın Z. nadaslamak, nadas yapmak. An kırkırok 2 M. hint yerelmasL Aot Dıosco-
şûv. rea
kuêc M fin küs. kukuok 2 N.bn sorsonk.
kırejok M arıt kulak kepçesi An kenk, kukuk M ant kıkırdak.
kıroje. kukışl/n Lng(dıkakışe,bdariaşe)enine\e
kırekar Mx ücretli işçi, yevmiyeli işçi An boyuna çatlamak.
karker, sebatkar. kukût M kibrit/- vensunZ-kibrit yak¬
kuêt rgd kiril pk I- bun/, kirlenmek, mak, kibrit çakmak.
pistenmek./_iMkiriüUc,rjisük./_kuın kum MAnkurm.
L kirletmek, pisletmek. kuman Mİ istihkam, kale, hisar. 2. İran¬
lor/m Lari (dike, bıke) L yapmak, etmek. da bir bölge. /_l M. bü" cins kılıç.
2. koymak. 3. jê' öneki Ue koparmak, kes¬ Kumanc Mfinkurmanc
mek. * je* kuın Avv/ kesmek, koparmak. Kumanşah M İranda bir bölge ve şehir.
kumaş 238
ması hali fiili 4. kavurtmak. 5. ızgara çe¬ kirkok M. örümcek kuşa zoa Lanlus. fin
virtmek. kerkûk.
kızui/n Lng. (dıktztre, btktzve) yanma, tu¬ kirman M eğirmen, halat bükmek için
tuşma hail haç şeklinde bir alet An hetite.
kizir M 1 muhtar yardımcısı, köy bekçisi kiroşk MtavşaaAnkerguh.
2. hakem. kiroşki hmdl MA kobay, zoa Cavıa co-
kızmık Mfinxız,kumık. taya An kobay. An kobay.
ki pro. rgd rgp kan* ki dü>e büa bıbe Avv. kis M kise, kese, torba * klseyi hemam
kim olursa olsua * ki dızani Avv. İtim bi¬ Avv. hamam kesesi * İaşeyi pare Avv. para
lir. * ki dike ki dıkşine Avv. kim eder, kim kesesi, /-keş Nx tellak, /-üt M 1 küçük
çeker. * ki hat ki ma Avv. kim geldi kim kese. 2. para kesesi
kaldı. * ki jı kê dıfarse? Avv. kim kimden kisel M küçük su kaplumbağası, fin req.
korkar. * ki ter e, ki buçl ye Avv. kimi kiskaseri M ant arka kafa kemiği
açtır, kimi toktur. kiso M 1 tospağa, kaplumbağa An kûsL
kibar rgd fin kubar. 2. köz, köz parçası.
klf MP.elçantasL kispet (kiswet) M A kispet, elbise.
kijan pro. rgd rgp hangi, hangisi. * kijan kişvver M. S. 1 Udim, diyar. 2. ülke. 3. kıt'a.
ali Avv. hangi taraf.* kijan hat Avv. hangisi kitabet M. A kitabet, yazıt
geldi. * tu kijan! dıbüeri? Avv. sen hangi¬ kite M Grm hece.* bıkit gotm Avv. hec¬
sini seçiyorsun?. elemek. An parkite.
kijüc pro. rgd rgp hangi. kivar M. deve dikeni cinsinden bir bitki
kil M fin kille. fin qivar.
kilküohk M. fin kutkutok, darkunkere. kive rgp. l.nerdea 2. nereye.
kUo M. m Gr. küo, 1000 gramlık ağırlık öl- Kbvan M. ast Satürn yUdıâ.
çüsü./_mehr MA. kilometre (km)./~vtat khri M 1 Zelandada yaşıyan bir kuş. ing.
Nh 1000 vatlık elektrik ölçü birimi. kim. 2. bir tropikal udimi meyvesi
/-xrarn (kg. ) kUogram. klasik rgd Fr. klasik, eskiden kalma olup
küte M. kil toprak, (hakari bölgesi). gelenek durumunu almış olan şey.
kimono M Fr. kimono. klemantin M ing. elementine
kimye MAkinya./_gerMxkimyager,ki- klinik M Gr. hastaya bakılan yer, küçük
myacı. /_vri rgd kimyasal. hastahane, klinik.
kimyehrişke M kimyaelektrik. klitoris M ant Gr. kUtoris,venüs tepesi An
kimyon M. Gr. kimyon adında bir baha¬ gıhk.
rat. Aot Cuminum cyminum. An zire. kloç Mantbuynuz.Anqoç.
kin M. m kin, garez, /-dar Nx kinci, kin klor M. Gr. kim atom ağırlığı 35, 5 olan ve
besliyen. /_ gıredan kin tutmak, kin bes¬ gaz halinde bir element
lemek. /- guhn Z. kin tutmak. /_ hebûn klorofil M. Gr. bot bitkUereyeşü rengi ve¬
L kini olmak. * kina xwe bı hev re hene. ren madde.
birbirlerine kinleri var. /_oyi rgd kinci, kloroform M. Gr.kim. renksiz ve uyuştu¬
nefret edea An mûd. rucu bir madde. Hasta bayılmakta kul¬
kinin M. Fr. kınakına ağacı kabu¬ lanılır.
klarından yapılan ve sıtmaya karşı kul¬ Ko l M ast Ülker yüdızı, Süreyya burca
lanılan bir ilaç. ko 2 pro. Ghk dç 1 türkçede "ki' zamiri. Z
kip rgd 1 sıkı, sımsıkı. 2. kesinkes, deri istek ve dilek kiplerinde tamamlayıcı ek¬
kip ke fivv. kapıyı iyice ört *xwe kip guê tir. * ez ko hatun Avv. ben gelirsem. * ko
de Avv. kendini sıkı bağla * kip pê bıgue tu hati jı xwe re bine Avv. geldiğin zaman
fivv. sıkı tut/- bûn/. sıkı kapanmak, içiç^ beraber getir. * mırove ko nun dit Avv.
geçmek. IS N. sıkılık. /_ kuın L sıkıla- gördüğüm adam veya o adam ki ben gör¬
ştırmak, sımsıkı örtmek. düm.* roja ko be Avv. gelecek gün veya o
klper (kipdc) N. ant ince bağırsak. An gün ki gelecek. An kul
buntar. koahsıyon M Fr. koalisyoa Siyasi parti¬
kir M. ant penis, yarak, bu kelime incele' lerden oluşan bir birlik.
Ue okunur. kobald M Ger. kim. atom ağırlığı 59 olan
kobay 240
kronomehr MA. Gr. kısa zaman ölçer bir vam etme, temaddi etme.* roj 24 saetan
alet dıkude Aıv, gün 24 saat sürer.
ku1pro.GA/tdc.Anko2. kutandın 1 (dıkufine, bdaıfine) Lng. bn
ku 2 pro. rgd rgp nere, nerde, nerede.* ez kefandın.
jı ko zanım! Avv. nerden bileyim?. * ku kufand/m 2 Lng. (dıkufine, bdaıfine) 1
de? Avv. nereye?. * ku de dıçi? Avv. nerden püff etmek, puflamak. 2. ydan vs. sürün¬
gidiyorsun veya nereye gidiyorsun?. * ka gen cinsi hayvanların veya davar, sığır
güüşfaye kul Avv. nerden nereye ulaşmış! cinsi hayvanların uflryarak çıkardığı ses.
* küre? fivv. nerenin, nereye. Bu şekU ek¬ kule kuf R uf püf etmek.
seri içinden veya türkçede -e, _a, -den, kufêri M ahlat ciminden bir meyve, ılgın.
-dan Ue biten soru foradan üe izah edilir. An ku*eri, kür.
* ku re bışinım? Avv. 1 nereden gönder¬ kufık M 1 küf. 2. burunda sertleşen pis¬
eyim. 2. nerden göndereyim. ku ve rgp. lik. /- avetın Z. küflenmek. /S rgd küflü,
nereye, nereden. * ku ve çû, ku ve hat Avv. /-nü rgd küflü 2. burnu her zaman sü¬
nereden gitti, nereden geldi * ku ve müklü olan kimse. * kufkê poz Avv. burun
hemn ser xani? Avv. dama nerden pisliği * kufke* guh Avv. kulak pisliği
çıkayım. * ku re bati ji! Avv. ne çabukta kufn M An kof r.
geldin. * jı kurgp. dç nereden. * h ku dç kııfıristan Nx kafirler ülkesi.
rgp. nereye. * ew jı ku tên? bw. nereden kuf kank M mantar, fin kuvank.
geliyorlar?. * tu h ku, hesp siwarbûn h kufr M. A 1 kafir. 2. küfür, /-baz M kü¬
ku! Avv. sen nerde, ata binmek nerde. fürbaz. An çêr, xevver, kufri.
kubar rgd A kibar, nazik. kufri Mküfür.finçer,xewer,kufr.
kucık M. köşefinquncik. küfte M. köfte. fin kutlık, lopık.
kuç M. eüe kaldırılabilir iri taş. kuj L "kuştin" fiilinin maştan.
kuçık M 1 ocakta tencere vs. yi tutmak kujahk Mfinkuzark.
için kullanılan taş veya kiremit 2. An kujandıneve L S. öldürmek, söndürmek,
kucık. imha etmek.
kuçk M. 1 divan, huzur. * çû kuçka şêx. kujaneve L S. ölmek, sönmek.
Avv. şeyhin huzuruna çıkmak. 2. fin kuçık. kujêlêvê MA. ant iki dudağm yanakla bir¬
kuçkani M eski bir savaş aleti, türkçesini leştiği yerde hasıl olan çizgüer.
bulamadık. " firkevan fi kuçkani" cüm¬ knkurd M.finkevvkurd.
lesinde geçer. kul 1Mlyara,çıban.2.keder,elem.*ku-
kuçke M 1. kör nokta, çıkmaz sokak. 2. as- la reşM/ı Bj. kara yara, verem * kula bm
subay lann veya çavuşların forma işareti çeng Nh Bj. köpek memesi. /_ bûn Z. ya¬
kuçqulêp MA. ocağı sönen, felakete ma¬ ra olmak./_dar MA. rgd kederli, dertli./-
ruz kalan kimse. /_i M rgd evi başına ketm L dert girmek. * kul ketm mala
çökmüş, yam felakete uğramış kimse. yeki Avv. birinin evine dert girmek. /_
kudand/ın Lg (dıkudine, bdaıdine) sür¬ kuın L yara yapmak, dert etmek. * kul
mek, devam etmek, hızlı sürmek, can kuın zıke nun Avv. içime dert ettiler, yani
sıkıcı mahiyetinde uzun sürmek. * emre içimiyedUer./_xwann/.löfke ve sinir¬
vvi geleki kudand Avv. onun ömrü epey den patlar hale gelmek. 2. zehir zıkkım
sürdü. * sere Barzani 59 salan kudand yemek.
Avv. Barzani savaş mücadelesi 59 yü sür¬ kul 2M.in.Angeh5,quL
dü, (devam etti). * serkehna mlnnnn zê- kulabe LM An küabe, saml.
de nakudine Avv. zalimlerin başarısı fazla kıüabe2 M ant diş kökleri.
sürmez (devam etmez). kulabe 3M oklann yivleri, okun giriş de¬
kuder rgp. neresi. likleri.
kudere rgp nerede. knlane M An helm.
kudık l M yırtrcı hayvan yavruları, enik. kulav M 1 keçe. /S N. rgd keçeden, ke¬
kudık 2 rgd. bodur, kısa çeye ait 2. bir cins yazlık elma. Bu cins el-
kudi Mdomuzyavrusa*kudryêdabestl ma hafif tüylü olup tatil ve erken yetişir.
Nh besili domuz. An kudık. kulavkure M.Anpezkuj.
kudi/n Lng. (dıkude, bdaıde) sürme, de kulb MrgdAnçuek.
245 knncand/m
mek veya bir paçavra vs. şeyi taş veya bu¬ * serê xwe kur kuın Avv/ başım traş et¬
seyle çürütürcesine ezmek. mek. * sunêlê xwe kor kuın Avv/
kund M susam. Aot indicum. * kunci- bıyıklarım traş etmek.
kerk MA. yabani susam cinsi kurbeşk (kurbeşik) N. porsuk, zoa Meles
kunci/n LJıg. (dtkunce,bdaaıce) dişleveya taxus.
herhangi bir şeyle kemirümiş gibi ezilme, kurçl M.AnqurçL
prynm pıynm olmak. Kurd M. rgd M. Ö. 5000 yıllarına uzanan
kuncre M. mersin bitkisi. Aot Vinca mi¬ karanlık bir tarihi, Zerdüşti dininin Zend
nör. Avesta dilini konuşan 'ari' ırkının babası
kund l M. baykuş, zoa Striglformes. * olan bir millet Orta doğuda m. ö. 612
kunde çiçk Nh zoa Athenenoctua * yılında Kavvayi hesıngenn devrimiyle
kimde bor Nh puhu kuşa zoa Buta bu¬ kurulan Med imparatorluğunun sahibi
ta. * kundê gora Nh bataklık veya me¬ olmasına rağmen bugün okullarda oku¬
zarlık baykuşu, zoa Aslo flammens. * nan bir dili ve sahibi olduklan bir devleti
kundê şevê Nh alaca baykuş, zoa Strix olmadıklarından kesin kimliğini ver-
aluca emiyeceğimiz bir halk. Aym zamanda ön
kund 2 M. pazı, ekmek yaparken kesUen Asyada yaşryan Karduklann ve Urartu-
bir yumakhk hamur. * kunde herir Avv. lann bugüne kadar uzanan bir neslidir-
hamur yumağı ve burdaki "k" sert oku¬ terde.
nur. kurdayeti M. Kürt halkuun haklarını sa¬
kundır Mkabak.AotCucurbita/_patm vunma fikri.
Avv. kabak pişirmek. * kuudirê* beravê kurdevvari M. rgp. Kürde ve Kürt gelen¬
Nh bn kundır! ari. * kundıre mirani eklerine uygun.
MA. helvacı kabağı, kış kabağı. Aot Cu- Kurdıstan Nx Kürtlerin ülkesi. Maha-
curbita maxima * kundirê qerewe M. battan Akdenize ve Hürmüz boğazından
bal kabağı. Aot Cucurbita moschata. * h Kafkaslara uzanan 520 000 km2. lik bir
kundır xistin Avv. 1. laf dokundurmak. 2. ülke.
tam yerinde konuşmak. Kurdıstani rgd Kürdistan halkından ol¬
kundıriavi MA su kabağı. Aot Cucurbita anlar, Kürdistanh.
pepo. Kurdi M rgd Kürtçe lisanı, Kürtçe.
kunêr M. m Bj. cerahatü şiş, abse, çiban. Kurdmanc MAnKurmanc
fin kûnêr, kmêr3. kurdı>- . «er Nx Kürt yurtseveri, Kürtle¬
kungi M. 1. çardak veya damın üstünde rin uısani haklarım savunan kimse.
yarım duvar şeklinde burç. 2. kalelerde Kurêş M. 1 Arabistanda bir kabüe. 2.
burç, çıkıntı. 3. kale burçlanndaki Dersimde bir aşiret.
mazgallı siper, fin pahqe. kunk ' M. çorap. * kunk çêkuin L çorap
kungire MAnkungl örmek. * kunk kuın pê* fivv. çoraplarım
kunkunoşki rgd delik delik, delikli olan, ayaklarına geçirmek, çorap giymek, fin
gözenekli. göre.
kur rgd kısa. fin kurt
L kunk M genç erkek çocuk.
kur 2 M. oğul, erkek çocuk. An lavv. * eqlê kunsand/ın Lg (dtkurtsine, bdamsine)
kur! teyra re ful Avv. gençlerin aklı bir tıkmak, sokmak, zoriryarak geçirmek, fin
kanş havada anlamında atasözü. kumışandın.
/_ap MA. amca oğla An pısmam. * kur- kunsi/n Lng. (ddamse, bdaartse) tıkılmak,
dûnde M çocuksuz, ocağı sönük. * kurê sokulmak, oyulganmak.
bavê xwe ye Avv. böyle baba, böyle oğlu, kunşkenuşk Nh güney Afrikada
babasının oğludur. /_mam MA. am- yaşryan ve uzun arka ayaklan üzerinde
caoğlu. sıçrayan bir cins fare. 200. Zaculus zacu-
kur M ani baş, kafa, keUe. * kurê xwe h lus.
kevu xislm başını taşa vurmak. Bu keli¬ kurri M 1 eşek yavrusu. 2. bazen at cinsi
me ekseri Dersim kurmancisinde kul¬ hayvanların da yavrudan için söylenir. /_
lanılır, fin seri. avııın Z. 1 yavru atmak, yavru düşür¬
kur *N. traş olma /-kuın/. traş etmek. mek. 2. mecazi anlamda nefsine zayıf
24? kuşÜ
kimselerin bir şeye olan arzusu içinde bûn Z. kuluçka olmak. /_e kurt R guk
söylenir. * kurriye hespê Avv. at yavrusu, guk etmek, kuluçka tavuğu sesi/- danin
tay. * kurriye behre* Avv. Memê Alan de¬ L tavuğu kuluçkaya yatırmak./- kuın/.
stanında balıkçılar tarafından denizden 1 tavuğun gurk gurk edip yavrularını
çıkarıldığı söylenen Mem'ın atı. An caş. çağumasL 2. kuluçkaya hazırlamak. *
kork M kürk. An kürk. kurt sar kuın Avv/ kuluçka olunmasını
korkum Lg (kur dike, kur ke) 1 traş et¬ istenmiyen tavuğu soğuk suya batırarak
mek. 2. kısaltmak. veya başka bir metotla kuluçka olmasına
kurm M n kurt, kurtçuk. /_i rgd kurtla mani olmak.
IS bûn L kurtlanmak. * kurm i berfê kurt 3 M. akbaba. * kurta kelaxa MA. leş
MA. kar kurda * kurm i ciğer Nh ciğer kartalı. An siqalka guri.
trematodu. zoa Fasciola hepatica * kürtaj M. Fr. kürtaj.
kurm i darê MA. ağaç kurda * kurm i kurtan M. eşek palam, palas, semer. /-çe¬
hevrişım Nh ipekböceği kurdu. /S ker Nh palancı. /_ kuın L semerlemek,
kuın L kurtlatmak, kurtlu hale getir¬ palanlamak. An palan.
mek. * kurm 1 xwine* Nh kanda bulunan kurtbin MA rgd 1. uzağı göremiyen, miy¬
bir asalak kurt bj. Bllharzla. /- ketm L op. 2. dar görüşlü, kısa görüşlü. /_i M 1
kurt düşmek, kurtlu olmak. * kurm miyopluk. 2. dar görüşlülük.
ketm dranên nun Avv. dişlerim çürüdü, kurte M. rgp. 1 özet, hülasa. 2. kısa
dişlerime kurt girdi. * kurm ketm düe /_dem rgp. kısa zaman, /-gotar Avv. kısa
yeki Avv. mecazi anlamda birinin kalbine söylev, özetli nutuk./_kelaxeM akbaba
şüphe girmek, içine kurt düşmek. * Ankurt3.
kurm lê gerin Avv/ kurtlanmak, kurt düş¬ kurte 2 M. cins olmıyan at
mek. * kurm seri de lirin Avv. 1 içine şey¬ kurtek M. gömlek, rob, bluz. An fistan.
tanide girmek. 2. tepesi atmak. /_xur Nh kurtepank MA. çipura, mercan, karagöz
kurtçuk yiyici. cinsi balıklar, zoa Abranüs brama
kurmam Nh amca oğlu. An pısmam. kurtêl M. ekmek ufağt /-e M şunun bu¬
Kurmanc M rgd Kürt, Kürtçenin en çok nun ekmeğiyle geçinen insan.
konuşulan bir lehçesi ve bu lehçeye men¬ kurtûpıst Nh dedikodu, komplo, kulis.
sup olan. kurufte M damlardaki karlan süpürmek
Kurmanci M. Kürtçe dilinin bir lehçesi. için geniş ve tahtadan bir kürek.
kurmatix M. ant fin qormatix. kusk M. rgd mavi gözlü adam. An çavjeng.
kurmêfêkl M ağ kurda kusur M A artan kısım, kesirler, küsur. *
kurnuk M. 1 kurtçuk. 2. kavun, karpuz pênc lire û kusur Avv. beş lira Ue küsuru
veya hıyar gibi sebzelerin cüce kalmış veya beş küsur lira
ufakları. küşne M burçak. Aot Vida satlva bn.
kurmkêz M. 5/. bir iç hastalık. kızın. * küşne reş Nh bir cins burçak,
kurmûri MArcgerik. fiot Vida ervillla
kurnlşk MAnquncik. kuşlar Mkaatil.
kurp M. küspe. kuşte l M. alçı. /-kari MA. ince alçı Ue
kurs Mİ funda, çah.2.M kurs. fin qurs. yapılan sanat eseri.
kursi Mİ kürsü, sandalye. 2. dinde bir te¬ kuşte 2 M. rgd öldürülmüş kimse, maktul
rim. * Ayeti kursL fin kuşu.
kurt 1 rgd kısa, güdük. /_ayi M kısalık, kuşı/m Lg (dıkuje,btkuje) 1 öldürmek. 2.
kısaca, hülasa, özet olarak, özetle. * bı lağvetmek, geçersiz kılmak. * kuşuna
kurtayi tgp. özetle. /_ binin/, kısa kes¬ meran kuşuna male* ye Avv. erkeğin öl¬
mek. /_ bûn L kısalmak, kısa olmak. * dürülüşü evin sönmesidir. * dûnun ku¬
korte paresûMA. arıt alttan sonuncu kısa şun Avv. düşman öldürmek. * pasporta
kaburgalar. /_i M kısalık. * bı kurt! rgp xwe dan kuşhn Avv. pasaportunu öldürt¬
özetle, hülasa, kısaca /-Jln rgd loşa mek, iptal ettirmek. * mafê wi kuşan Avv.
ömürlü. /_ kuın Z. kısaltmak, kısa kes¬ hakkım öldürdüler. /_xwaz! MA. m. 1 ka-
mek. til ruhlu kimse. 2. suikast
kurt 2 N. rgd kuluçka, kuluçka tavuk. /- kuşu rgd öldürülmüş, maktul * merov
kut 248
malê direyi xwediye* malê bw. evin iti ev kûzi lM. su teresi Aot Naslurtium offid-
sahibini ısınr. * kûti naxwe Avv. it yemez! nale.An.qid.
anlamında ünlem ifadesi /-ti rgp. M 1 kûzi 2 M. dilim, kısım.
köpeklik, itlik. 2. fesatlık. * kûtiti kum kuzin Lng. (dıkûze,btkûze) köpek ve cinsi
Avv. itlik etmek. * kûtiuyê dike. Avv. 1 itlik hayvanların inlemesi fiili. An kûzkûz.
ediyor. 2. fesatlık ediyor. * kûtlyê sıva¬ kûzkûz l M it, kurt vs. hayvanların inle¬
nan Nh çoban köpeği /- xwedl kuın mesi, yalanması. /- kuın L inlemek. An
Avv. köpek beslemek. * kena kûtiyan pê kuzin.
tê* Avv. buna köpekler bUe güler an¬ kûzkûz 2M likenotu. Aot Lichen.
lamında deyim, fin kûçık. kûzrok M. pişirilerek yenen bir bitki.
kûvi rgd fin kovi. kwê M bilardo sopası.
kûz M. testi, çömlek, /-çeker Nx çömlek¬ kwêsi M. tospağa. kaplumbağa. *kwêsiçû
çi. An pirot ser darê Avv. türkçede "balık kavağa
kûze M sansar. * çermê kûze Avv. sansar çıkar" deyiminin karşılığı.
postu, zoa Martes folna * kuzeyi av! M. kwirawi M.finkoravvi
kunduz. An darbu-2. * kuzeyi daran M kwisi Mfinkwêsl
ağaç sansarı. kwit M ıslık.
kûzele M roka bitkisi, fiot Eruca sativa kvritand/m Lnk. (dıkavitine, bdawkine)
AnkûzeL ıslık çalmak. An fItık.
kûzık M testi, küçük testi. kvvit/m Lg(ddwje,bdcoje)bnkiıtm.
L . M. Kürtçe alfabenin 15. ci harfidir, ses¬ Lahori fivv. Lahor kıha.
siz olup dil ucu Ue dil ucu ortasından lahût N.A temiz sıfatlar, tanrısal
çdcar. laln N.rgd A taklitçi, komedyen.
la l rgp. S. taraf, yön, istikamet * layi çepê laiq rgd Fr. bn layiq.
Avv. sol taraf. * layi yeki guhn Avv. birine lajvverd M. metal.
taraf çıkmak. * h layi Dersime Avv. Der¬ lak M. /bulamaç sekimde köpek yemeği.
sim taraflarında. An pi, hêl, ali, layen. 2 yassı küçük taş ve bununla yapılan bir
la 2 M. müzikte bir nota. oyun. An şolık, paşık.
labık Mfintapık. lakin l rgp. A lakin, fakat
labirent M. Gr. L labirent 2 ant labirent, lakin 2 M köpek yalağı.
iç kulaktaki girintili boşluk. lal l /. M. inci, yakut 2 rgd koyu kırmızı
laborant M. Fr. laboratuvariarda çalışan renk.
kimse. lal 2 rgd dilsiz. /_ bûn L dili tutulmak. /_i
laboratuar M. Fr. laboratuvar. bilimsel M. dilsizlik, sessizlik./_kerM sessizlik oy¬
araştırma ve deney yeri. ununda kim önce konuşursa tokat yer
labûte M. çift sürerken saban demirini te¬ oyunu. /_ kum L dUsizleştirmek. /_
mizlemek için övendereye geçirilen, de¬ man Z. dilini yutmaktan tabir. * lal û bê-
mir keski, fin lavvûte. deng man fivv. sessiz ve sedasız kalmak.
lac M. Z. erkek oğlan./_ek M. küçük oğlan. lale M. P. lale çiçeği. /_gûn rgd lale rengi,
* tu lace* kamo? fivv. kimin oğlusun?. lale renkli. * laleyi iran! Nh acem lalesi,
lace MUticaci./_yiMUtica. güneş topu. /-zar Nx lale bahçesi.
lachverd / M bir kumaş cinsi. 2 M bir lalelal B. yalvarış, haykırış. An lava
renk. lalengi M. / mandalina. 2 lale rengi, gül
laçik M / keten şerit, kurdele. 2 baş örtü¬ rengi.
sü. 3. bn kav. lali l M. tepsi. * lalika şkesti çêhr e jı ya
laçın M. bir cins ayakkabı, mest. xvvesti Avv. kınk tepsi minetten iyidir an¬
İade M. şehir dışında kurulan bahçeli ev¬ lamında atasözü, bn. seni
ler, ing. countryside. lali M. /dilsizlik. 2 sessizlik.
laf M. laf, kelime, boş söz. /_ avetın L söz lalilk Mfinteyfık.
atmak, laf atmak. * laf û gef fivv. sözle teh¬ Ialo /. M dilsiz. 2 B. dilsiz olana çağn. 3.
dit. * laf û gef xwarin fivv. sözle tehdit et¬ dayı. fin xal 3. Simko isyanında bir kah¬
mek. * laf û güzaf Avv. övünme, boş söz raman.
söyleme. lam l N.anlL çene. 2 N.bn gep * lama
lafavv M. şiddetli sağanak, sel, tufan. jêrin Nh alt çene. * lama jorin MA. üst
lafazan L rgd çok konuşan, laf yetiştiren. çene.
2 hazır cevap kimse. lam 2 M Arap alfabesinde V harfi.
laflafok M. sarmaşık otu. bot Hedera he- Iam3 M Fr. mikroskop camı.
lix. fin pêçek. lama l M İspanyolcadân gelen bu isim gü¬
lahane M. Gr. lahana, türkçe yoluyla ney Amenkada yaşryan koyuna benzer
Kürtçeye de geçmiş, fin kelem. deve şeklinde hörgücü olmıyan bir hay¬
Lahey M Lahey, uluslararası adalet di¬ van.
vanının bulunduğu Hollandanın Den lama 2 M. Tibet ve MoğoUarda Buda ra¬
Haag şehri. hibi, /-izm M Budizmin bir kolu.
lahiye N.A sun'i, taklit. (saçd' lambe M. lamba, (her çeşidi).
lahmacun A N. lahmacun. lanıc. N. ant. yanak, avurt, bngep.
lahor M. / kaliteli bir kılıç cinsi -ü cins lü.-neiif M Arap alfabesinde bir harf.
bel kuşağı. 3. Hindistanda bir şehir. * şûrê lan M. vahşi hayvan ini bn qul
landık 252
lê3 dffüUe beraber kuUanıhrsajjna, .üze¬ hev genyan Avv. birbirine bulaşmak, da-
rine, .e, .a anlamı veren geniş anlamlı bir daşmak. An lêgerin.
edattır. /_ borin Z. / affetmek, bağışla¬ lêgoran M m şüphe, kuşku.
mak. 2 kendisini geçmek, Ueri geçmek. /_ lê halı/n Lg (lê tê, lê were, an lê bê) 1. yara¬
genyan L (birini, bir şeyi) aramak. /_ mak, yakışmak, iyi gelmek, şansı olmak,
hatm L uygun gelmek, şansı olmak, şansına gülmek. * Iê hat jc hat Avv. şansı
şansına yaramak. /_ kuın L giydirmek, güldü de övünür mealinde söz. 2 uymak,
üzerinden dökmek. uygun düşmek. 3. uğur getirmek, nüfuz
Iê4 dç (fiil ile) fİU öneki olarak yeni keli¬ etmek, firsalini bulmak. * keysa vvi lê hat
meler türetir veya kelimelerin manasını fivv. o fırsatını buldu.
değiştirir, mesela: lêgerin, lêrabûn, lêhati rgd layik, talihli.
lcpırsin. lehelbıri/n Lg (lê helddjae, lê helbtre)
Iê5 dçB. ya, öyle, işte, gibi anlamı vardır. * kaldırmak, (el, silah vs.).
lê tu! B. ya sen!. lê heldan Lg (lê heldıde, lê helde) L
İe6 Ghk fakat, amma, lakin. * mın nıvlsi kaldırmak. 2 ihbar etmek. An gıü kum.
lê tu çıma naxwini? fivv. ben yazdım fa¬ lêk (lı yek) rgd rgp. birlik, teklik, /-anin
kat sen neden okumuyorsun?. * ez dıçım Lh uzlaştırmak, barıştırmak. /_ bûn Lh
lê tu nayc fivv. ben gidiyorum fakat sen birleşmek, dost olmak. /_ çûn Lh birbiri¬
gelmiy orsun. * mm dit lê te ncdit fivv. ben ne benzemek, /-daneve M. L analiz, tahül
gördüm fakat sen göremedin. etmek. /_ geran/gerin Nh kavgada
lê ani/n Lg. ( lêtine, lebine veya lê weyne) L yatışmak, sulh olmak.
uydurmak, tutturmak. 2 fırsatım yakala¬ lêker M. Grm f İU, eylem. * lckera arikar
mak, pundunaya getirmek. * tu çavva Mı yardımcı fiil. * lêkera bcrgdaMA. ge¬
devvlemend bûyi? eh! Welleh me lêani çişli fiil. * lêkera bêrezMA kuralsız fiü. *
fivv. sen nasıl zengin oldun? eh! uydurduk lckera bıngehin MA. esas fiü. * lckera
işte. gerani MA. geçişli fiü. * lckera hevedu¬
lêbclê Ghk fakat, bununla beraber. dani Nh birleşik fiil. * lckera nebcrgda
lêbok rgd dalkavuk, soytan. Nh geçişsiz fiil. * lêkera nebıservahati
lebıiyi M var olma, hazır bulunma. Nh kuralsız fiil. * lêkera ncgerani MA.
lêç M doğru yoldan sapma. geçişsiz fiil. * lekcra nekesin Nh gayri
lêçek M. türban sarkıntdan, püskül, fin şahsi f İU. * lêkera pronavki Nh zamirsel
reşalûk. dönüşlü fiil. * lêkera rêzdar/biservehati
lê çû/n Lg (lê dıçe, lê bıçe) benzemek, çek¬ MA. kurala uygun fiil. * lckera scraniMA.
mek. * bırayc mın lı xalên xwe çû ye fiıv. basit fiil. * lêkcra xwerû Nh basit fül. bn
kardeşim dayılarına benziyor veya pişk, pcşıng.
daydanna çekmiş. * Kurd lı Kurd dıçe lê ket/ın Lg. (lê dtkeve, lê keve) 1. değmek,
fiıv. Kürt Kürde benzer. /_çûyi rgd ben¬ isabet etmek, vurmak, girmek, nüfuz et¬
zer, aynısı. mek. 2 meyve ve sebzelere olgunluk işa¬
lêdan Lg (lê dıde, lê de) vurmak, dövmek, retleri girmesi. * kurm lı dırane mın
işkence etmek, darbe vurmak, isabet et¬ ketm fivv. dişlerime kurt girmiş olmak. *
tirmek. * gulc lcdan fivv. / kurşun qcda lı caneyekı ketm fiıv. birinin canına
sıkmak. 2 M. vuruş, darbe, vurma. dert girmek. * güle 1c ketm fivv. kurşun
lef M. kar tutmayan kışlık bölgeler. değmek. * rezan nişan lekelin Aıv.
lê geri/n Lg (lê diğere, lê btgere) 1 aramak, üzümlerde tek tük olgunlaşma işaretleri
araştırma yapmak. * Iê* diğerim na- belirmesi. * genıman zeri lc ket Avv.
binını fiıv. arıyorum bulamıyorum. 2 buğday tarlalanna Uk san renk girmesi.
sarılmak, bulaşmak. * mışk lê genya ye Iê ketı/n 2 Lg (lê dtkeve, lê keve) hayv¬
fivv. fare bulaşmış veya fare tarafından anlarda çiftleşmeyi izah için bu fiU kul¬
yenmiş şey. * gele lê gerin fivv. kannca Ue lanılır. * çêlekê boxe lê ket Avv. ineğe boğa
sanlmış, kannca bulaşmış, fin legerıyan. değmesi yam ineğin boğaya çekilmesi.
lê gerıya/n Lg (lê diğere, lê bıgere) aramak. lekhaı/ın Lg (lêktên,lêkwerm)xrzlaşmak,
* jı hev genyan Avv. birbirinden aynlmak, barışmak.
kavga veya münakaşada uzlaşmak. * lı lêlar/in Lg(lêdtke,lê kejbir şeyi diğer bir
257
şeye yukardan dökmek veya geçirmek, * lêv guran bûn Avv. sinir veya korkudan
yukardan dökülmek. * kine I£ kuın Avv. dudak sarkması. * lêv guran kuın Avv.
elbise giydirmek. * av lê kuın Avv. üzerine dudak sarkıtmak, surat asmak. /_ki rgp
su dökmek veya duş yaptırmak. * bar Iê dudaktan, dil ucundan. * vver lêvki dıbeje
kuın Avv. yük yüklemek. * taranê lê ku Avv. yalandan söylüyor. * lêv maç kum
Avv. yağmur dökülmeye başladı. Avv. dudak öpmek. /_ malêz rgd duda¬
lêkolan M. L araştırma, inceleme. ktan salyah. /_ qehşt M. Bj. tavşan du¬
lê koli/n Lg (lê dıkole, lê bdeole) ara¬ daklı, dudağı ortada yank olan. * lêv û
ştırmak, incelemek, etüd etmek. * lê- poz Avv. yüz, çehre. * lêv û poz kuın Avv.
kolin h ser zmanê Kurdi Avv. Kürt dili surat asmak, küsmek, yüzünü buruştur¬
üzerine inceleme. mak. * lêv xar kum fivv. dudak bükmek,
lêk ve kuın Lg (têk ve dike, lek ve ke) böl¬ dudak sarkıtmak.
mek. Iêv 2 M kıy ı, kenar. * di lêva behre Avv. de¬
lêlat M. i ova 2 rgd düz, yassı. 3. apartman niz kıyısı.
dairesi. lê veda/n Lg (lê vedıde, lê vede) 1 bağla¬
lêlav M. yağmurla karışık yağan kar. bn mak, kendine ram etmek. 2 hedef almak.
berf elik, şılope. lê vegerand/ın Lg (lê vedtgerine, lê vege-
İcmışt M. sel bn. lesar. rine) L iade etmek, geri çevirmek. 2 cevap
le* nehal/ın Lg (U nayê, lê neye) yara¬ vermek. 3. karşı gelmek. * name lê vege-
mamak, uğur getirmemek, şansı olma¬ randın Avv. mektubu iade etmek. * Iê ve-
mak. * b nun nayê fivv. bana yaramıyor gerandm û gotm Avv. dönüp söylemek.
yam bana uğur getirmiyor. * derevv h lê venêri/n Lg (lê vedaiêre, lê venêre) saçta
mm nay e Avv. yalan bana yaramıyor. * ro¬ veya üstte bit pire vs aramak. An seh.
ja sêşembê* h me nayê Avv. sah günü bize Iêvik M. kenar, kenarcdc./_a re Avv. ağzına
yaramıyor, uğursuzluk getiriyor. kadar, tıklım tdelun. * levıka re tul kum
lêp M. hUe, entrika, fin dek, fen. fivv. ağzına kadar doldurmak. * levıka re
lêpêçan Lg (lêdtpêçe, lêbtpêçe) sannak, tûi me fivv. ağzıma kadar doluyum veya
sanlmak. * mari xvve lê pêça Avv. yılan patlayacak raddeye gelmişim. * levıka re
sanldı. kırm Avv. tıklım tıklım doldurmak, ağzına
lê pırsi/n Lg (lê dıpase, lê bıpase) 1 sor¬ kadar doldurmak.
mak, soruşturmak. 2 ziyarete gitmek, hal lê vverdan Lg (lê werdtde, lê werde) bula¬
hatır sormak. * çûn lêpusinê Avv/ birini ştırmak, kanştırmak. * av lê vverdan Avv.
ziyarete gitmek. Ekseri baba tarafının su Ue çalkalamak.
evlenmiş kızım ziyarete gitmeleri, sor¬ lêxistin Lg (lê dixe, lê xe) vurmak,
maya gitmek. * hatm lê pusinê Avvi ziya¬ dövmek, müzik aletleri vs. yi çalmak.
rete gelmek. lêxûyabûn Lg(lêxûyaddx,lêxûyabe)bi-
lêpok M.finlêbok. rine, bir şeye görünmek, nazU olmak. * lê
Iêra rgd S. bura, burası, bn vira xûya ye ko tu dê bıçi Avv. görünüyor ki gi¬
lcrabû/n Lg (lê radıbe, lê rabe) saldırmak, deceksin.
isyan etmek, birine veya bir şeye karşı lê xweş hatm Lg (lêxweş tê, lêxtveş were).
ayaklanmak, harekete geçmek. L kendisine hoş gelmek, hoşuna gitmek,
iêsi/n Lg (ddese, bdêse) bn alastın. tatlı gelmek, gönül okşayıcı olmak. 2 cin¬
Iê sor kum Lg bwL (lê sor dike, lê sor ke) si birleşme esnasında zevk duymak.* ta¬
birini sıkıştırmak, kıstırmak, bir kimseyi va roje* h daran re lê xwtştê. gün ışığı
tahrik etmek. ağaçlara iyi gelir.
lêv lN.ant dudak. * leva jêrin MA. alt du¬ lêzun M aile, akraba. *lêznna mm fivv. ai-:
dak. * lêva jorin MA. üst dudak. /_ çanx lem. An xêzan.
Avv. sarkık dudaklı, çanğa benzetme du¬ lêzoki Nne. kapris.
dak. * lêvek erdê û yek h ezmin Avv. bir h dç /.de, -da, .içte, içinde. 2 ismin e, a,
dudağı yerde bir dudaği gökte. * Iêv gez i, i halini verir. * h ber rgp. ön, önünde, ön-
kuın Avv. dudak ısırmak. /- gezhn L du¬ de.*hber... dan Avv/ karşı gelmek. * h
dak ısırmak. * lêri xwe gezim Avv/ duda¬ ber sekini Avv. önünde durmak. * h ber
klarını ısırmak./- guran/. kalın dudaklı. çav ketm Avv. gözüne ilişmek. * h ber çav
hb 258
xishn Avv. göz önüne getirmek, açıkla¬ hf ke M. türbanın yandan sarkan parçası.
mak. * h ber xwe ketm Avv/ utanmak, Iıhafc Msank, eşarp.
kendisinden utanmak, sakınmak, kendi- hhêf M. yorgan.
,ne acımak. * lı ber xishn Avv/ alıştırmak, hjne M A komite, kurul.
yol yöntem göstermek. * rêya xrrab h uk M. / mühür yapılan bir cins plastik. 2
ber hevalê xwe xistin Avv. arkadaşına kö¬ gomalak. 3. gomalaktan yapdan cila.
tü yol göstermek veya yanlış yola sevket- hm (lanûz) M ant domuzun üst dudağı.
mek. * h bm rgp. altında, altta. * h dar hmûzzuav Nh turna balığı, zoo. Esox
xistin Lh 1. kurmak, organize etmek. 2 hıcıus.
asmak. * h dereke Avv. bir yerde. * h de¬ hng 1 M. ant ayak. 2 bacak. 3. M. adım, ay¬
reke dm Avv. başka bir yerde. * h êra rgp. ak. 4. tetik. /_ avetın fivv. ayak atmak, bir
burada. * h êvarê rgp. akşamleyin, akşa¬ yere ayak basmak. * hng avetın ser he-
ma. * lı gel rgp. birlikte, beraberinde, be¬ spê* fivv. ata binmek. * hng avetın ser
raber. * lı hev (lev) rgp. Ue, birbirine, ine, lıngan Avvi ayak ayak üstüne atmak. *
-iyle. * h hev anin fivv/ barıştırmak, uzla¬ hng dan erdê fivvi / ayak diremek, inat
ştırmak, uydurmak. * çend parçe h hev etmek. 2 yere sağlam basmak. * hng da¬
anin û meklna xwe çêku fivv. bir kaç nin fiıv. ayak indirmek. * hng danin erde
parçayı birbirine uydurup makinasını fiıv. yere ayak basmak. * Iıng duêj kırm
yaptı. * lı hev genyan fiıv. / bulaşmak, da- fivvi ayak uzatmak. /_ gıredan fivv. ayak
daşmak, birbirine karışmak. 2 birbirine bağlamak. * lmg jı ber xistin Avvi aya-
dolaştırmak. * lı hev gerin fivvi birbirine klannı alttan çekmek, ayağını
dolanmak, ayrılmak, sarmaş dolaş ol¬ kaydırmak. * lmg jı bini kısandın fivvi
mak. * h hev gezızin AıvZ kasılmak, panik alttan ayağını çekmek. /_ kısandın L 1.
hale gelmek, kargaşa haline gelmek. * lı tetik çekmek. 2 ayağım çekmek. * hng lê
hev hatm fiıv/ / anlaşmak, uzlaşmak, hatın fivvi ayağı uğur getirmek. * hng lı
banşmak. 2 birbirine uymak. ** h hev ha¬ paş lıngan ketm fiıvi tökezlemek, ayağı
li fiıv. rgd anlaşmış, uygun, mevzun. * lı ayağına takümak. * hng maçi kuın fivvi
hev ketin fivvi kavga, curcuna, ayak öpmek. * hngek peş de hatın fiıv.
çarpışmak, birbirine karışmak. * h hev bir ayak öne gelmek, bir adım beri gel¬
keti rgd kanşmış, karışık, çarpışmış. * h mek. * gırtın bm lıngan Avv. ayaklar
hev re rgp. beraber. * lı hev xistin fivvi altına almak. * lı ber lıngan çûn fiıvi aya¬
birbirine katmak. * lı jêr rgp. aşağıda. * h klar altında ezümek. * h ber lıngan gerin
jor rgp. yukarda. * h ku Avv. nerede. * h fivvi ayaklarına kapdmak. * h ser lıngan
nav rgp. içinde, içerisinde. * lı paş rgp. ar¬ sekinin fivvi ayak üstü durmak, ayakta
kada, geride. * lı peş rgp. önde, derde. * lı durmak. * rakımı ser lutgan fivv. ayağa
ser rgp. üstünde, üstte. * h ser babcıa jo- kaldırmak. * xwe avetın lıngan fivvi aya¬
rin fivv. yukardaki mevzu üzerine. * h ser klarına kapılmak. * lı ser lıngan sekinin
kanıya mezm Avv. büyük çeşmenin fiıv. ayak üstü durmak. * tıfing lı ser hng
üstünde. * h ser re rgp. üzerinde, üstten e Avv. tüfek tetikte. * hngê vvi h paş hev
doğru. * lı ser rê rgp gider ayak. * h vu dıkevın fivv. ayaklan birbirine takılıyor. *
rgp. burda, burada. * lı vıargp. orda, ora¬ İmge pepelıngcMA. merdiven basamağı.
da. * h yek rgp. birlik. * lı ser lıngan rgp. gider ayak. * lmg x\j
hb M tek, tane./- kırm Z. tane tane yap¬ bûn fivv. ayak kaymak, fin nıg.
mak. * hb û hb Avv. tek tek, tane tane. * hngmelık Nh rgd düz taban, düztabanlık.
hezar hb pırtûk denostın Avv. 1000 adet hpmav rgd düzenli, fin bırez.
kitap çıkarmak. hq M kısım, şube, bölüm. * hqê partiye
iıbade M yorgan gibi doldurulmuş par- Aıv. parti şubesi. * hqê yek fivv. birinci şu¬
desü. be.
libas M. A libas, elbise. hqa M. P. yüz, çehre, veçhe. /Jbûn Z. ka-
lıbat fin lebat rşdaşmak, yüzyüze gelmek. * evv hqayi
hbê! B. efendim, buyrun. gelek kesan bûn Avv. onlar bir çok kişiyle
lıbs M. fin libas. karşdaşülar.
hbûdi N.yay. bn kevan. hqat N.L mahsûlün sonunu toplamak./-
259 Uyan
kum L L son mahsulü toplamak. An lihk M. / göz bebeği, fin bibok. 2 M. ardıç
qurf. 2 taklit. veya kızdcık cinsinden bir yabani kiraz,
üv M hareket, kımıldama. * hv lê dan Avv. fin helalûk.
harekete getirmek. * hv lê xistin Avv. ha¬ libyand/ın Lnk (ddüryine, büUıyine) çok
rekete getirmek, tekrar cardandırnıak. sevinme veya neşelenme anında gösteri¬
hva M ince kuzu yünü, inceyün An kürk. len şaşalı hareket
Iıvand/m Lg (ddtvine, bdıvine) kımddat- lilili! B. kadınların düğün vs terde bu şe¬
mak, depretmek, harekete getirmek. * si- kilde ses çıkanp nara atmaları, lilili çek¬
nor hvandm Avv. sınır tecavüz etmek, mek.
sınır taşım oynatmak. Iilûper Mfinsosm.
Iıvın M. kiremit, tuğla. * hvinê serandi fivv. liman M. Gr. liman.
pişmiş tuğla. limon M limon. /_i rgd limon rengi.
hvi/n Lng. (ddtve, bdtve) kımddamak, de¬ limonate M. limonata.
prenmek, yerinden oynamak, harekete limondûz M &wı asit strik.
gelmek. * di cihê xvve de hvin fivv. / yerin¬ Iinc rgd L yapışkan. Anzelqok. 2 sıcak ve
den kımddamak. 2 yatakta kımıldamak. nemli şey.
* hvina erde fivv. yer sarsıntısı. lincav M.finbışav.
hvok M. i ani eklem. 2 rgd oynak, gevşek. linç M ing. bir suçu için halk tarafından
hxab M. gem, at gemi. /_ bûn Z. gem vu¬ dövülerek öldürülme olayı. /_ bûn Z. linç
rulmak. /_ kum Z- gem vurmak. edilmek. /_ kum L linç etmek.
uxêz rgd fin zelqok. line Mfinşkehk.
hyan jV. 1. ski, kayak. 2 fin lekan, iiyan. lingûistık M. Fr, dilbilim.
liberal rgd Fr. açık fikirli, serbest düşün¬ links M karakulak, zoo. Caracal mela-
celi. /-ist M. liberalist, serbest fikirli kim¬ notıs. bn. gıvu.
se. /_izm M toplum çıkan için ferdi lir ' M Gr. nutz. telli bir çalgı.
düşünceleri şartsız serbest bırakmakla lir 2 M Bj. vücutta benek. fin. sanık.
gelişeceğini savunan sosyal ve ekonomik lire (a)N. lira adındaki para birimleri.
görüş. liret M italya para birimi.
libre M ing. yarım kiloya yakın bir ağırlık lirik rgd Gr. duygulu şiir veya müzik.
ölçüsü. lirizm M. Gr. lirikle Ugili.
liç M gölek, gölet, küçük su birikintisi, liri/n Lng. (düire, bdire) bağırmak, ulu¬
yağmur suyu birikintisi, bn 1. hopık, kef- mak, fin zûrin.
tc üs M i. tünek. 2 kümes, fi/ı tar.
lider N.irıg. lider, önderce/. fin pcşder,lc- lisan M. Abu /man.
dcr. lisans M Fr. ehliyet, sertifika, lisans.
lif M. 1. kendir ve benzeri bitkilerin elyafı. lise M Gr. lise okulu.
2 helezon. 3. çelikyay. 4. M. krvnlma. * lif lisık M tavukçu dükkanı.
lc dan Aıv. kıvrıntı vermek, kıvırmak. * lisp M örgü kenan.
mar xwc lif dıde Aıv. ydan kıvrılarak otu¬ üsle M ing. liste.
rur şekli. listık N. oyun, oyuncak, /-van Nx oyun¬
lifand/ın Lg (ddıfine, bdıfine) burmak, cu. /_vani N. oyunculuk. An leyz.
kıvırmak. * giya Ulandın fivv. otu burup üst/in ing. (ddize,büize)oynamak,oynaş-
burma yapmak. mak. bn leyistın.
lifık M. / burulmuş yumak. 2 hamam ke¬ Uslok M oyuncak.
sesi. 3. tuvalet kağıdı. litav M. bataklık.
hfk M. burulmuş yumak, kıvrım. * lifke litu N.Fr. litre. An mûçık.
şamiM.fin kari. *lifkê mcjiM/ı ant bey¬ litoke rgd kirii,ydcanmamış.
in krvnmlan, beyin helezonUeri. Utoxrafi M. Gr. kalker denilen yumuşak
hjne M/finlod.2MAfinhjne. bir taşa kazılıp yapdan yazı baskısı, taş
lik (lücav) M. bio. salgı, balgam salgısı, yara basması.
salgısı, salya, sümük. /_o rgd sümüklü İhva N.A kaza, nahiye.
kimse, fin çüm. İhvan M. gem bn hxab.
Iikor M Fr. mayasız bir cins alkollü içki. Uyan M. ski sporu, kayak. An hyan.
lo 260
mekina cdşuştinêMA. çamaşır makinası. melek N.A melek. * meleki tavvûs MA. 1
* mekina çinine Nh biçer döver. * me¬ tavus kuşu. 2. Yezidder tarafmdan kutsal
kina dêranê Nh harman makinası. * sayılan kuş. An f erişte, melayket
mekina dirime MA. biçer döver. * meki¬ melem M. merhem. An melhem, cuk.
na dırûhne MA. dikiş makinası. * meki¬ mclenkolik rgd bn melankolik.
na hêranê MA. motor değirmeni. * meletik M. güzün yetişen bir cins elma
mekina mêrgaM çayır biçme makinası. melexan M. tırpan. An quım, kelendi.
* mekina uvisandıneMA, yazı makinası, meleysi M. tatlı ve çekirdekli bir ayva tü¬
daktUo. * mekina sûyinêMA. bUeme ma¬ rü.
kinası. * mekina tov kirine (tovrêjê) Nh melez rgdA melez.
mibzer, tohum ekme makinası. An maki¬ melcv M. yaba, çok parmaklı dirgen. *me-
ne. lêva darım* Nh. ağaç yaba. /_a nesini MA.
Mekke M. hac yeri olan Mekke şehri. demir yaba. An karêc, tebûr.
mekruh rgd A mekruh, çok kötü, iğrenç. melhem M An melem.
mekteb N.A okul. fin dıbıstan.* mektebi melheme M 1 müneccimlerin kita¬
siyasi Avv. Kürdistan demokrat partisi¬ plarından biri. 2. dövülmüş harman. An
nin üst idare organlarından biri. maiaxme.
mektûb M. A mektup, /-nıvisandın. Z. melhep M.fintnelêv.
mektup yazmak, /-şandın L mektup mclhêb M.finmelêv.
göndermek. An name. melik M. mala, duvarcı malası. * hng
mekûk M. mekik, fen mekik. melik . fivv. düztaban.
mela M. n hoca, molla, imam. /-bangan mehqand/in Lg. (daneliqine, baneliqine) 1
rgp. sabahın Uk ezan okuma zamanı, fin meyveleri sunn'i olarak olgunlaştırmak.
melez. 2. meyve, sebze veya bu gibi yumuşak
melaike N.A melek. şeylere basarak ezmek. * fırıngi di bm
melanet M^l melanet, çirkef. İmge xvve de mehqandm fivv. tomatesi
melankolik 1 rgd Gr. Bj. ruhi baskı ayaklan altında ezdder.
altında olan kimse, bir ruh hastalığı /_ mehqi/n Lng. (daneltqe, baneliqe) 1 bas¬
bûn Z. melankolik olmak. 2. hüzünlü, fin makla veya ağır bir şeyin altında kalarak
maxolan. ezilmek. 2. meyve ve sebzelerin çürüyene
melaq lM. kışa saklanan üzüm. kadar dalda durması. * zebeşên meliqi
melaq rgd zarif, kibar. IS M. yumuş¬ fivv. çürümüş karpuz.
aklık, zarafet. mehsand/m Lg. (donelisine, hanelisine)
melas M. An mehsandın. sindirmek -ekseri tavukların göğsü üzeri¬
melaşû M 1 ani damak, fin pıdû. 2. tat al¬ ne yere yatması veya öteki kuşların veya
ma duygusu. kedi tipi hayvanların göğsü üzerine yere
melari M. cehd, gayret. /_ kum Z. cehd sinmesi. * xwe mehsandın fivv. kendisini
etmek, gayret etmek. * melavıya vvi boşê* kann üzeri yere yatırarak sindirmek.
çû fivv. gayreti boşa gitti. mehsi/n Lng. (daneltse, baneltse) sinmek,
melayim rgd A mülayim, uysal. kann üstü yere yapışarak sinmek.
melayket N.A melek, fin melaike, feriş¬ melik N.A kral, melik/
te. melike N.A melike, kraliçe.
Melazgud M Muşa bağh bir kaza, Ma¬ melkeb M. sepet.
lazgirt. melkemot M. bazı yerlerde Azrail için,
melbend M m saha, taşra, mıntıka, bazı yerlerde de cin için derler.
nahiye. An nerem. melkes M. 1 süpürge. * melkes û paçık
mele M. srva yapmaya yarar bir duvara Avv. süpürge ve paspas. 2. süpürgeotu. Aot
aleti, mala. /_van Nx. srvacı, duvarcı. Calluna vulgaris. An. havlêk.
mele M hoca, imam. /_ti M. hocalık, melodi M. Gr. melodi, ahenk. /_k rgd
imamlık. * meleti kınn Avv. hocaldc veya ahenkli.
imamhk yapmak. An mela melodram MA. Gr. heyecanlı dram.
mele M. yüzme, suda yüzme. /_van Nx. melotke M. çocuk kundak bağı. An ıjav-
yüzücü, bn ajne. teng.
melşe 270
melşe M. üvez. fin kelmêş. işe yaramaz. 3. sefd, habis, alçak kimse,
melû M. n ekin demetleri. /_van Nx. de¬ uğursuz, pis.
met yapan işçi. fin punag . mendil M A mendü. An dısmal.
melûçk M An çûik. mendok M. su teresi familyasından bir
melûl rgd üzgün, sönük./- bûn Z.1. üzül¬ bitki.
mek. 2. sönük olmak. IS M. üzgünlük, sö¬ menek M. üzengi. An zengû.
nüklük. /_ kuın Z. 1. üzmek. 2. lamba vs. menengûç M meneviş, bot Pisıacia terc-
nin ışığını azaltmak, söner duruma getir¬ binthus . fen Qizban.
mek. menenjit M. Bj. beyin ve omirilikte olan
melun rgdA melun, lanetli, lanetlenmuş bir hastalık.
olan. menfeet MA menfaat. /-peresi rgd men-
melyaket MA fen melek. faatçı. /-peresti M. menfaatçddc. fin ber-
Mem M. Kürtçede Mehmet. * Memê jevvendl
Alan MA. bir Kürt mitolojisinde destan mengene M. Gr. mengene, kıskaç.
kahramanı ve Mem Û Zın'in adapte ol¬ mengi rgd ideal.
muş aslı. * Mem û Zin Nh şeyh Ahmedê menkûl rgdA menkul, taşınabilir eşya.
Hani Hz. lerinin bu destandan esinlene¬ menqel M. mangal.
rek yazdığı klasik şaheseri. menşe M. A menşe, kök, köken.
nıemık M. ant. 1. meme. 2. meme uçlan. 3. menteşe M. P. menteşe, fin rızınde.
memecik. 4. meme uçlanna benzer ana¬ menzel M. oda. fin ode, jûr.
tomik organlar. /_ dan Z. 1. meme ver¬ menzil N.A menzil, mesafe.
mek, süt emzirmek. 2. tomurcuk çıkmak, meqam M A 1 makam. 2. müzikte ma¬
tomurcuk gibi uc vermek, /-dank Nx. kam, fin terane.
sutyen. * mcmıke guh MA ani kulak me¬ meqbcr M.A makber, mezar, fin gor.
mesi. /_ mıjandm Z. süt emzirmek, me¬ meqcli Mfinmenqel.
me vermek. /_ ııııjin L meme emmek. * meqcr M. karargah.
gupıka mcmıke MA. meme uçlan. * ser¬ meqes N.A makas. * meqes kırın Z. ma¬
memde MA meme ucu. * xala niemikê kaslamak, makasla kesmek.
Nh ant. ayla. * navmemık Nh iki meme meqscd Ar. A maksat, gaye. fin mebest
arası, fin çıçık, gan, ber. meqsuk M. bir cins kuş. Arapçada hataf .
memleket M. A memleket, fin vvelat mcqtûl rgdA maktul, öldürülmüş kimse.
memnu rgd yasak, bn qedexe. nıcr lN.S.bn kavu.
memnun rgd A memnun. /_ bûn Z. mer 2 M. bel, bel küreği. /_ bûn Z. bellen¬
memnun olmak. /_ lurınZ. memnun et¬ mek. /_ kum Z. bellemek. * mera rez fivv.
mek. bağ beli.
memur N.A memur, resmi kişi. mera M. A mera, otlak.
men l N.A men, yasak. /_ kırm Z. menet¬ meram MA meram, fin xwast, merem.
mek, yasaklamak. meran M. 1 yasemin. 2. daUanndan pipo
men 2N.P. 1. ölçü, birim. 2. 20 de 40 kg. hk çubuğu ve sigara ağızlığı yapılan bir ağaç.
ağırlık, /-gnani MA. ağırlık ölçü birimi. meraq M A merak, /-dar Nx. rgd me¬
menacer M. Fr. menajer, idareci, ingUizce- raklı, /-dari Nx. merak etme. /_ kırm Z.
de 'manager'. merak etmek. * bêmeraq rgd meraksız,
menber N.Abn mimber. kasavatsız. * meraq me ke fivv. merak et¬
mencel L M. kap-kacak. me, tasalanma.
mencel 2 M. büyük kazan. An sitil merasim M A merasim, tören.
menccnık MA Gr. mancınık. meraxan M. tırpan, fin merexan.
mencıki M. makarnalık sert buğday. Aot meraze M.fingüale.
Triticum durum. merbend M eşeğin semer takımlanndan
mend M. ceset, leş. bir parça, fin bendke.
mend 2x sonek olarak gelir. ..Ji, .lı, _Ju, gi¬ merc M. şart. * di mercên düvvar de fivv.
bi anlamlar verir, dewlemend, huner- zor şartlar içinde.
mend gibi. mercan M. mercan. An nurcan.
mendebur rgd P. 1. leş gibi. 2. tembel, bir mercankok N.bn çatır.
271 merzekêwile
mercanok M. ateş çiçeği. Aot SaMa mek, (hayvanlar için). * menxiye na-
splendens. çcnxe fiıv. yıkdmış dönemiyor-kal-
merd rgd 1. mert, cesur. 2. eti açık./_ane kamryor. * deve dimerixe Aıv. devenin
rgp. mer tçe, cesurca, /-emer MA. rgd cö¬ çökme usulünü ifade eder.
mert, mert kişi. /_i M. mertlik, cesurluk. merinos M ispanyolca olan bu keüme
/_um M. .P. adam, insan. kıvırcık kuyruk ve iyi kalite yünü olan bir
merdan M çekiç, bn mirkut koyun cinsi.
merdane M. merdane, silindir. Mcrix M.oftMarsyddızı.Anmerih.
merdiyaq M. dam çatdanna kirişlerden merkane M. 1. bidon. 2. kavanoz.
sonra ve üzerine atılan kirişler, fin qaçik. merkez M/nAmerkez,orta./-irgdmer-
mered M. evlerde açılan geniş pencere. kezi, tam orta yerde, fin navendi.
mereg/merek M. 1 depo. 2. samanlık, fin Merkür M. asi Merkür, güneşin ilk geze¬
kadin. geni.
nıerekovi M. yabani dağ koyunu, zoo.
.S*, mermer M. Gr. mermer.
Ovis musimon. mermi M.A silahla aülan kurşun, mermi.
merem M. A meram, maksat. * merema meroje M. soğan erkeğine benzer bir sür¬
xwe ani cih fivv. meramını yerine getirdi. gün veren ve taze iken yenen bir ot, kuş¬
mereq N.Abn meraq. konmaz, fiot Asparagus officinalis .
meret rgd A lanet, beddua, lanetli kişi, merov M. adam, insan. An mırov, menv.
meret. mersef l M. alçak ve yassı olan dağlar.
merexan M. tırpan. mersef 2 M. çay-kahve tepsisi, bn sini
merexez M tüy olma, yok olma, kayba mersiye N.A mersiye, ağıt. An lavvıj
kanşma. /_ bûn Z. sırra kadem basmak, merş M. çul, kilim. * odê de derbazi ser
kayıplara karışmak. (Belidini bölgesi). nıerşan bûn fivv. odaya talimlerin üzeri¬
mcrez l N.A maraz, hastalık. IS rgd. ha¬ ne geçtiler.
stalıklı. merş 2M. Fr. marş, askeri marşlar, fin ma¬
merez 2 M. tiftik. rs-
merg M. küp. An den. mcrşık M. at veya öküzlere atdan örtü. fin
merg M. fedayi, önde ölüme giden kişi. * palas.
pcşmerge M. ön fedaüer. nıerıal M. kalkan. * bı şûr û mcrtal Avv.
merge M bir çeşit yemek, papara, ekmek kılıç kalkan.
çorbası. Mcrvvan M İM S. 800. 900 yularında baş¬
Mcrgehc M. Laleş deresinde bir mevki. * kenti Silvan olan bir Kürt devletinin ku¬
cxtiyarê mergchê MA. Aıv. Yezidi halifesi. rucusu Bad sülalesinin adı olan aüe./_i M.
mergonek M loğ. fin banger, bagurdan. diğer adı Badıki olan Mervvani Bad
merhamet N.A merhamet, acıma duygu¬ devleti mensuplan. 2. Emevi Arap devle¬
su. tinin bir kumandanı.
merheba B. A merhaba. merx l M. ardıç. Aot Juniperus.
merhem Mnt fin melem. mcrx 2 M. jeolojide nehir yatağı.
merhum rgd merhum, rahmetli, ölmüş. merxan M. fin meraxan.
mend iyen M. Fr. kutuplara dik giden eşit merz ' M S. müstamleke. fin mêtingeh.
çizgi. Meridyen. mer/. 2 M 1. kumarda veya ekseri tavlada
merıti/n Lng. (dıtnerUe, bıtnerıte) 1. vücut¬ mağlup edip iki puan almak, mars. 2. ko¬
ta sıynlmak veya soyulmak. 2. (kabuğun) lay para kazanmak, bn marsl.
soyulması, fin sipildax. merz 3 M. yağmur sularım önlemek için
menv M. adam, insan. * menv û merma- ekin tarlalan etrafına pullukla çekilen
lên me Avv. dostlanmız ve akrabalarımız. hat, ark.
Buradaki 'mermal' kelimesi 'mêrmai'den merze M. mercanköşk, güvey otu. fiot Ma-
gelmedir. Yani evin erkekleri. An mırov. jorana.
menxand/in Lg. (dönemine, banertane) merzegûş M. bn guhemışk.
yıkmak, yatu-mak. (hayvanlar için). merzekêwUe (merzekew) M 1. S. yer fes¬
menxi/n Lng. (doneme, boneme) leğeni, kekik otu, yabani mercanköşk,
yıkılmak, yatmak, yan gelip yatmak, sin fiot Origanum vulgaris. 2. thyme.
merzel 272
merzel M. mezar, fin mezel meş M. yürüyüş. * meş bı meş fivv. adım
nierziq M * esker jı merziqa pê vve adım.
bışinin cümlesinde geçen bu kelimeyi meşand/ın Lg.(daneşine,baneşine)yürüt-
tercüme edemedik. mek, sürmek, idare etmek, fin meşin.
mesafe M. A ara, uzaklık, mesafe, fin dû- meşale M A meşale, fin meşhele.
rahl meşalev M.finpêtav.
mesaj M. Fr. mesaj, yaza veya sözle söyle¬ meşe i M. maşa fin kelbetan.
nen veya gönderilen bUgi, haber. meşe 2 M. meşe ağacı. Aot Quercus. fin ke¬
mesas M. övendere. * roj mesasekê lem.
bıhnd bûn fiıv. güneşin bir övendere meşfen M. musalla taşı. fin meşûn,mewş-
boyu yükselmesi, kuşluk vakti. en.
mesax MAnmisaxe. meşhed M A şehitlik, şehadet
mescid M.A küçük cami, mescit. meşhele M. meşale, fin mêlede.
mesder M Grm A mastar, in rader, meşhur rgd A ünlü, meşhur, fin navû-
paşıng. deng.
meseb M. keklik avlamak için evcU ke- meşıyan Lng. (doneşe, baneşe) bn meşin .
khğin bırakddığı mevzi, fin antaq. meşi/n Lng. (doneşe, baneşe) 1. yürümek,
meseb 2 N.A mezhep. sürmek. 2. çalışmak, işlemek. * meşina
mesela M. A mesela, örneğin, fin vvekok. makine Avv. makinanm çalışması. * karê
mesele M. A mesele, proplem. fin xwe baş duneşine Avv. işini iyi yürütüyor.
pırsgırek, dabaş. * karê xwe jı dûr ve duneşine fivv. işini
meselok M fıkra, küçük masal. uzaktan yürütüyor. An royişlm, meş-
mesıhand/m Lg. (dtmesdvne, banesdine) andın.
kurutmak, temizlemek, fin paqg kuın. meşini rgd Mİ ela, açıkkahve rengi. 2. An
Mesih M. Hz. İsa. /_i rgd Hıristiyan, Hıri¬ m eşin 2.
stiyanlık. meşk M. tabaklanmış ayran yayma tuluğu,
mesil M. su olmıyan kuru küçük derecik¬ yayık. /_ kêyin Z. yay de yaymak.
ler, fin zi, nepen. meşkale M. küçük deri çanla, (tütün vs
meşin M. ibrik, fin misin, af tavve. koymak için), bn, avrenc.
mesken M. A mesken, ikamet yeri. fin meşlûl meşlûr M. ceviz badem içi vs. den
rûnışlgeh, hevvır. yapdan sucuk, fin beni.
mesleg N.A meslek. meşq M. antrenman. /_geh Nx. antren¬
mesncvvi N.A mesnevi. man yeri. /_ kırın/ antrenman yapmak.
mesqel M. eşyalan parlatmakta kuUandan meşqedre M. fin hespikê pêxember.
bir cUa. /_ kum L eşyalan parlatmak. meşûn N.A teneşir tahtası, salacak, kata¬
mesqene M. İdler, depo. falk, ölü yıkama tahtası veya taşı.
mesref N.A masraf./- bûn Z. masrafh ol¬ meşxele M A meşgale, uğraş.
mak. /_ kırm L masraf etmek. meşxûl rgdA meşgul, fin ımjfil
/-kısandın fivv. masraf çekmek. met M. m hala, bibi. * meta mın Avv. ha¬
mest rgd 1 düz, cilalı, fin hılû. 2. tembel, lam.
uyuşuk. /_ bûn Z. mest olmak, uyuşmak. metabolizma M. Gr.Bio. bitki ve canlılar¬
/_ kırm Z. mest etmek, zevkten uyuştur¬ da gıda ah verme işi.
mak. metafizik M. rgd Gr. Fels. fizik ötesi.
mest M. namaz ayakkabısı, fin mıhsık. metal l M. Fr. 1 maden, fin lajvverd. 2. rgd
mestan rgd P. sarhoş, mest olmuş. /_xane madeni eşya.
Nx. şaşkınlık alemi, meyhane. * dmya metal M. siper. An senger, meteris.
wek meslanxane ye Avv. dünya bir mey¬ metare M.A matara, fin maide.
hanedir. metbex MA mutfak.
mesleki M. çam sakızı, reçine, fin benişt metbee N.A matbaa. An çapxane.
mesûd rgd A mesut. An bexhyar, metel l M bilmece, bulmaca, fin mamık,
kanman. xaçerêz.
mesul rgdArgdsonımlu./_ıyetMAme- metel 2 M hayret /_ man L hayret kal¬
suliyet. fin berpırsıyar. mak.
273 meydan
danyê Aw. misafiriiğe gelmek. * çûn mê- mıç M. kapamak, yummak. * çavê xwe
vandanyê bw. misafirkğe gitmek. /_ mıç kum fivv. gözünü yummak.
hatm L misafir gelmesi/_iM misafirlik. mıçandm Lg. (dantçine, bantçine) 1 göz
/_ kuın Z. misafir etmek, /-penver MA. kırpmak. 2. sıkmak, kapatmak (el yum¬
misafir ağırıryan, misafirperwer. /_xane ruğu için), bn guvaşlm .
Nx. misafirhane. mıçevvr M. dini yerlerin hizmetkan. fin
mêvok M. düğme. An bükoj. nucêwri.
mêvv M. bağ kütüğü, asma, asma ve sar¬ nuçüge M. bahis, bahse girme, iddiaya gi¬
maşık bitkilerin daUari. /_ avetın Avv. as¬ rişme. An sert, toto.
ma daUanrun uzaması f İUİ. * mêwan xwe mıçıqand/ın Lg. (damçiqine. bomçiqine)
avêtm ser çeperan Avv. asmalar çitlere kurutmak, suyunu çekmek.
tırmanmaya başladılar. * mêvvê rez MA. uuçıqi/n Lng. (daniçiqe, bamçiqe) kaynak
bağ kütüğü. * mêwê zebeşMA. karpuz bit¬ veya pınar suyunun kuruyup kesilmesi.
kisi dallan. * mcwê kundu MA. kabak mıçkuli M. ant göz kapağı, fin çernukê
dalı. An lem, dalit çav.
mêvve M. P. meyve. /_ber rgd 1 bol mey¬ mıdar MAnqerpal
veli. 2. iyi döl veren, /-dar Nx. meyveli, mıdare M. fin dıng.
meyve veren. /_fuoş Nh manav, meyve¬ mıdas M. ayakkabı, fin sol.
ci dükkanı. /_geh Nx. meyvelik. /_xur M. mıdet N.A müddet, süre. fin dem.
rgd et yemiyen canldar. * bê mêwe rgd mıdûr M.A müdür.
meyvesiz, döl vermeyen. * bı mêwe rgd mıeyen rgdA muayyen.
meyveli, fin fêkl mıfudı M korucu, bekçi.
mêwerd N.S.bnşûv. mühs rgdA müflis, iflas eden.
mcvvuj M.finmevvy. mıfırız M.finmıfrız.
mêxik (mâcek) M. karanfU. fiot 1 Diant- mıfnz M. kadm tellalı.
hus plumarius. 2. Eugenia caryaphyl- mıft rgd beleş, bedeva./_xur MA. beleşçi,
lata. bedavacı.
mêze M. bakma, /-kar Nx. seyirci. /_ mıf leh M. m kilit, anahtar.
kuın L bakmak, seyretmek, gözetlemek. mıfli M.A müftü.
* lê mêze kum fivv. bir şeye bakmak, sey¬ mıh M. fin mi
retmek. * mêze ke fivv. bak!. * mêze xwe mıhand/m (dondüne,bımdıine) rûyêdra-
kırın fivv. kendine bakmak, sıhatına bak¬ nêwi mıhand û dran leqand cümlesin¬
mak. de geçen bu kelimeyi tercüme edemedik.
mczer M. 1 kadın için türban. 2. battaniye, mıhacır N.A fin penahındc.
fin peto, şaşık. mıhendız N.A mühendis.
mezen l.Mna denge. 2.M. terazi. 3.M. kü¬ mıhes M. kaşağı. /- kırm L hayvanlan
çük heybe. /_ gutm L denge sağlamak. kaşağdamak.
mı pro. ben. gramerde 1. ci şahıs. * mı kır mıhlet M.A mühlet.
û mı nekır fivv. ben ettim veya etmedim. mıhrab M. A camide mihrap.
fin nun. mıhriban rgd bn düovan.
mıamele N.A muamele. mıhrican M festival, bayram.
mıaycne N.A muayene. mıhsık M. ayağa giyilen mest. bn mest .
mıbarek rgdA rgd mübarek. mıhtac Nne. A muhtaç, fen hevvcc
mıcadele MA mücadele. /-kırm /.mü¬ mıj l M. m sis. /_ bûn Z. sisli olmak. /_i M.
cadele etmek, fin koşan, têkoşin. sisli. /_ kum Z. sis yapmak. * nuj û du¬
mıcevvr Mfinmicêwri. man fevv. sisü ve dumanh.
micêwri M. ücret karşdıği camüerde hiz¬ mıj 2M./?y.pus.*çavnujbûnfiw.gözlerine
met gören kimse, fin mıçevvr. . pus düşmek.
mıcez M. iştah, imrenme, istek, arzu, şeh¬ nujad Nı finnnjar.
vet. /_ kısandın Z. iştahı çekmek, arzusu mıjand/m Lg. (donıjine, bonıjine) emzir¬
olmak. * lı micêzê xistin fivv. iştahtan ke¬ mek, emzirtmek, fin mcjandın.
silmek, bir şeye karşı alerjisi olmak. nujane M. ok, saban oku, mil, şaft mili. fin
mıcıd rgd ciddi, ağırbaşlı. baskcş, mejan.
277 mineral
finmıhrab. tarafı.
mihrace M. Hint hükümdarlarına ait un¬ mir 2 M. emir, prens, /-ani M. 1 emirlik
van. idaresi. 2. Kürt folklorunda bir halay
myû M. bn. mejû. çeşidi. * mire Bohtan fivv. Bohtan emiri.
mika M Lût alimüny um silikat ile potasy¬ Burada Bedirhanlar kastediliyor. /_kur
umdan oluşmuş bir mineral. MA. prens, emir oğlu. /-nişin MA. prens¬
mikrob M Gr. mikrop. /_ biyoloji MA. mi¬ lik, emaret emirlüc. /_za/zade Nx. 1
kroplarla uğraşan bilim dab. prens, emir oğla 2. bay, sayın, mektup
mikrofon M. Gr. mikrofon. An dengvveş. zarflan veya mektup başlıktan için bu
mikron M. Fr. mikron. 'mirza' kelimesi kullanılır. * mirza
mikroskob M. Gr. gözle görülmiyen şey¬ Lezgin fivv. bay/sayın B. Lezgin. gibi.
leri büyüterek gösteren bir optik alet mi¬ miraç N.A miraç. An mırac, mêrac
kroskop. An hûrbin. miran l M. Bohtanda bir Kürt aşireti.
nül l M. ing. bir uzunluk ölçüsü. * mila miran 2 M. 23 Eylül 22 Ekim terazi burcu.
mirat 282
mirat N.A miras. /_i M. mirasuk./_xwer mizantrop rgd Fr. mirovrevok, munzewi,
Nh mirasçı, miras yedi. merdımgıriz, mizantrop.
mirav M sulak arazilerde ortaklaşa su miri M ant siyek, sidik torbasından
kullanan kimselerin su tevziatı Ue görevli dışarıya uzanan sidik yolu.
kimse. mizin M. işeme. 2. idrariı, idrarla Ugüi.
miraz M. Z. maya, hamur mayası. mizt/ın Lng.(doruze,banize) işemek, idrar
mirçık M An çûçık. dökmek, küçük abdest bozmak. An miz
Miregan M. Kürtlerde 3 Ekimde başlryan kum.
gül festivali. mobüye M. m İL mobUya.
mirek M. fen mir 2. moçe M. dişi katır.
miri rgd demirbaş, resmi. /_ti rgd res¬ moçık M. 1 Kürtlerde bir ölçü birimi. 2.
men. M ant bn boçık.
mirkut M. tokmak, varyoz. An mêkut mode M. it moda.
miro M. aşdc oyununda bir oyun adı. modern rgd modern, yeni. fin nûjen.
mis M. fin mis. modü M. ing. roket kapsülü.
misqal M. A birbuçuk dirhemlik ağu-hk modıne M. 1. boru ağzı. 2. sigara ağızlığı
ölçüsü. ucu. 3. çap, miyar. 4. modül, ay modülü
misal M.A fin minak, vvekok. kapsülü.
mistamk M. Bj. tende keUiğe benzer cüt mokasın M. Fr. mokasen.
bozukluğu, ekseri eUerde ve yüzde çıkar. mol M.fcnhevvş.
mistik rgd N.Fr. batini, tasavvufa ait, gi¬ mole M.itmola.finravvestnavbır.
zemli, gizemci, esrarh. mole 2 M. srva, sıva maddesi. /_ kırın Z.
mistisizm M. tasavvuf, gizemrilik. sıvamak.
misyoner M Fr. Hıristiyan din yayımcısı. molekül M. Gr. maddenin niteliğinde olup
mişkat M. gemici feneri, fin fanus . birlikte maddeyi oluşturan en ufak bö¬
mişkatê hemel Nh 21 mart 20 nisan koç lüm.
burcu. moleq rgd 1 anlamsız, saçma, boş şey. 2.
mit M. Gr. tarih öncesine dayanan efsane, bön, hayranlıkla bakan.
/-oloji M. efsane ile uğraşan bilim. momix M. erik. fiot Prunus insilila. *
miting M. ing. gösteri toplantısı, fin xwe- momixa kesk Nh can eriği, genellikle
pêşandan. yeşilken yenir. 2. momixa reş MA. mür¬
mitro M fin metre düm eriği.
mhvan M. finmêvan. mon rgd asık suratlı. An nuruz.
nıivvegenan M. 21 temmuz 20 ağustos as¬ monarşi M. Gr. siyasette krallık. An şa-
lan burcu. hyeti.
mhvek rgd sarkık. monopol M. tekel.
mixfer M. mihfer. fin kolos. monoton rgd Gr. hep aynı şekil, yekne¬
Miyaferqin M. Silvan kazasının bir adı. sak, monoton.
miyob M. Gr. Bj. uzağı göremiyen göz ha¬ monoxam rgd M Fr. Gr. tek evli. /_i M.
stalığı, miyop. tek evlilik.
miz M. m idrar, sidik. /_awer M. Bj. idrar montaj M. Fr. montaj, bir aletin parça-
artması hastalığı, /-dank Nx. ant sidik lannı birbirine takmak.
torbası, fin mizi. /_el rgd Bj. sdc sdc altına monte M. montaj yapma işi. /_ kırın Z.
işeyen, gece yatağım ıslatan, tıpta polyu- monte yapmak.
ria . /_ guti M. Bj. idrar ükanıkkğı. IS M mor l rgd kırmızı-mavi karışımı renk. fin
anı idrar torbası, fin mizdank./- kınn benefşi
L işemek. /_ok rgd sdc sdc altını ıslatan, mor 2 M. mühür, damga. /_ kum Z. mü¬
fin kelemiz. * xwe de miz kuın Avv. do¬ hürlemek.
nuna işemek. * di ede de miz kuın Avv. moral M. Fr. moral, ruhi durum. * moral
yatağa işemek. xvveş bûn Avv. morali düzelmek. * moral
mizand/ın Lg. (donizine, banizine) işet¬ xirai ,v. morali bozulmak.
mek, çocuğu vs. yi küçük su dökmesini mor. S7. duman, kalın sis.
temin etmek. mor. .V. 1 metalde paslanma, aşınma,
283 müjde
çürüme. 2. buğday kurdu. Lat Calandra moze 1 M kabuk kanatlı böcekler. * mo-
granaria zeyê* keran MA. eşek ansı. * mozê nxê
mord M. mersin ağacı. Aot Myrtus com- MA. mayıs böceği, fin gogerin.
nıunis. An mûlık. moze 2 M sert kanatlılardan iri böcekler,
morfin M. Gr. afyondan çıkan uyuşturu¬ /-beş MA. kırmızı renkte ahu beyaz
cu bir madde. andan büyük çok iğneli ve oldukça zehir¬
morf o M Gr. şekd, biçim. /_loji Nx. şeldl li bir böcek, zoa vespa erata. /_ga MA.
bdim. uzun iğneli ve çift sürerken öküzlere mu¬
morg M. Fr. incelenmesi icap eden ölüle¬ sallat olup sokan ve kaçmalarına sebep
rin konduğu ve incelendiği yer, morg. olan an, büvelek. An moz1. /_ qirhk MA.
mori l M. boncuk, incik. * mori û mırcan altın renkli ve bir az sarıya çalar an. zoa
Avv. incik ve boncuk. vespa An pizang. /~rcş Nh bn gulal
mori 2 M. kannca. /_stan Nx. kannca yu¬ moze 3 M fin. moz, buxik, mêş.
vası, karıncaların bol olduğu yer. An gêle, mozüc M iki yaşında sığır, genç dana.
mûril mozrik M. ateşten veya bacadan uçuşan
mors M. ing. nokta ve çizgUerden oluşan kıvılcımlar. An çırisk, çırûsk.
ve ekseri telsizlerde maniple Ue yazılan muayene N.A bn. nuayene.
bir yazı türü. mubah rgdA dinde mubah.
morselc M. saban, araba veya toplarda ok mübarek M. rgd A An mıbarek.
demiri veya ağacı, fen tir. mücadele N.A bn têkoşin, mıcadele.
mostık M. emzik. mucahid M. A din uğrunda savaşan, mü¬
mostre 1 rgd acayip, soytarı, garip, gara¬ cahit, fin têkoşcr.
bet. 2. M. soytan. mucevvher M. A mücevher, fin gevvher,
moşek M.Ansarox. xışu.
moşen l M. döven, fin gam. mücrim M. rgdA mücrim, kriminal, kaa-
moşen 2 M. makina, lokomotif, /-ger Nx. tü, suçlu.
makinist. mudafa M. A fin parastın.
moteke M. fin kaos. mudaxele M.A müdahale.
motel M. Fr. motel, küçük otel. mudet N.A müddet. An dem, qas.
motık M. folluk. An pûn, pûnık. mudil M. rgd tasam yanlış yola sevk eden
moti M fin dıms, aqıt kimse.
motif M Fr. motif. muebed rgd müebbet, ölünciye kadar.
motor M. Fr. enerjiyi harakete çeviren müezzin MA müezzin, ezan okuyan.
alet, motor. mufetış M.A müfettiş, teftiş eden. An ser-
motosiklet M. Fr. motorlu bisiklet, motor- penşt
siklet. muflon M. yabani dağ koyunu, zoo. Ovis
mototren MA. Fr. motorlu tren. musimon.
movık M. ant 1. omur. 2. eklem, eklem müfreze M. A müfreze, bir askeri kol. An
yerleri, mafsal. 3. kamış, bambu vs. bitki¬ cnd.
lerde boğum. * movikên piştê* MA, sırt mufti N.A bn mit ti
omurlan, omurga. * movık movık L mug MMecusiruhanisl/_bedMALMecu-
boğum boğum. /_ vekınn Avv. boğum aç¬ si yüksek ruhanisi.
mak. /_stû MA. boyun kemikleri. An geh. mugır Nne. bn muku.
mox l M. ant ilik. fin meji muhafız MAkoruyucaAnparêzger.
mox 2 rgd iriyan, kocaman. An qirase. muharrem M. A ay takviminde Uk ayın
moxil M elek. fen bêjing. adı.
moz l M. büvelek, zoa Hypoderma bovis. muhefeze A muhafaza /-kuın /muha¬
/_ kuın L 1. öküz vs. hayvanlara büvelek faza etmek. /_kar rgd muhafazakar, tu¬
sokunca panik içinde kaçmaları. 2. argo¬ tuca An kevnepenst
da sıvışan kimseler için de sövlenir. mühendis MA An mıhendız.
moz 2 M. fin moze. muhır M. mühür, fen mori
mozaik M. Gr. türlü renklerden taşlardan mühim rgdA An guıng.
oluşan resim veya süs. müjde MAnmızgin.
mükafat 284
ker bal vs. sürülüp yenen yumurtalı ek¬ nardin M hasır otu. fiot Nardus stricta
mek, tava gözlemesi. /_ê şkeva MA. yufka nare B. A nara, bağrışma, fin helan.
ekmek./_e* tenûrcMA tandır ekmeği. /_ê narevvan M. kayın ağacı, bot Fagus sylva-
xüt fivv. içinde arpa, dan vs. de bulunan tica /_i M. kaym ağacı türü, akgürgen.
buğday ekmeği * nanê xwe dera- fiot Fagaceae.
nin/denastm Aıv. hayatim (ekmeğini) ka¬ nargil M hint cevizi. Aot Cocos nucifera
zanmak. * nanê xwe bê xwê bûn fiıv. bn gûza hinde, kokos.
aşmda tuz olmamak, iyiliği para etme¬ nannc M portakalgUler. /_i rgd portakal
mek. * nanê xwe jı kevu deranin Avv. ek¬ rengi. /_ iye M. portakalgUler. fiot Citnıs
meğini taştan çıkarmak./_gu MA. verimli aurantium.
toprak, /-kor MA. nankör. * nan bide narıncok M. el bombası.
nanpeja fivv. Sezann hakkım Sezara veya narin rgd narin, ince, zarif.
altım sarrafa ver karşılığı atasözü. * bide narkotik M Gr. uyuşturucu madde.
nanê xwe berde canc xwefiw.ekmekver narkoz M. Gr. hastaların ilaçla
düşman kazan veya ydani koynunda bes¬ baydtdması.
lemek anlamında atasözü. * jı nani bûn narsisizm M. Fr. özseverlik.
fivv. ekmeğinden olmak. * nan lê hcram nas M. rgd A tanıddc, tanıma. /_ bûn Z.
bel ekmek ona haram olsun. /_ lenstin tanınmak. /_i M. tanınma, dostluk. /_
Z. 1 ekmek pişirmek. 2. nankörlüğe karşı kınn L tanımak. * dan nas kum Avv.
ekmeğin gözüne durması anlamında dey- tanıtmak, kabul ettirmek. * xwe dan nas
im/_o rgd argoda beceriksiz kimse, ay¬ kum fivv. kendini tanıtmak. * nas û dost
lak, şapşal. /_pêj Nx 1 ekmek pişiren, fivv. dostlar ve tamdddar. /-yar Mc rgd
ekmekçi. 2. fınncı. /_ û av fivv. 1 ekmekte dost, tanıdık. /-yariM dostluk, tanışıklık.
tuzu olmak. 2. ekmeği su ile yemeye razı nasand/ın Lg (dtnasine, baıasine)
olma. * dixwim nan û avê, mm mıneta tanıtmak, tanıttırmak.
keşi navê fiıv. ekmeğimi su Ue içerim de naser rgd N. uzman, pıspor.
kimseye minnet etmem. * ya nanê te nasır M A el ve ayaklarda çdcan sertlik,
genim, ya zarê te genim fivv. ya malın nasır.
olacak ya dilin. /_û xwê fivv. 1 ekmekte nasi/n Lng. (dmase, batase) tanımak, bü-
tuz, mecazi anlamda sözünün geçerli ol¬ mek. * em hev û du baş dınasın fivv. biz
ması. 2. mec. hatır. * di navbcyna me de birbirimizi çok iyi tanırız. * dan nasin
nan û xwê heye fivv. aramızda tuz ekmek fiıv. tanıtmak. * xwe bmase fevv. kendini
hatın var. /_züu fivv. kann tokluğuna. * tanı. * xwe dan nasin fevv. kendini
evv bı nanzıki dixebite Avv. o kann to¬ tanıtmak, takdim etmek.
kluğuna çalışıyor. naskenan Mfenküor.
nançûçık Nh ebegümeci. Aot Malva syl- nasût M. madde, metal.
vestris. fen tohk. naşi rgd tecrübesiz. /_ti M. tecrübesizlik.
nane M. nane. fin pûjan. naşor M yün iplik.
nanê şıvin Nh ökse otu. fiot Viscum al¬ naşor 2 M tırtıl. An tutul
büm. naşta M. yiyecek bir şeyi olmamak, aç,
napenst rgd nihilist /_i M. nihilizm. mecburi oruç. * naşta h ser naştê* Avv.
naperûşk M. ant tırnak, pençe. * naperû- kıtlık kıtlık üstüne. /_yi M. kıtlık. An
şk lê dan fivv. tırmalamak, pençe atmak. bırçıtl
napesın M. fasık, günahkar. naşt/ın Lg S. (daiêje, boiêje) gömmek, giz¬
naqawt M. ing. boksta darbe alanın 10 sa¬ lemek, defnetmek.
niyeden fazla yerde kalarak yenik nator M. 1. korucu. 2. bağ bekçisi 3.
sayılması. bakıcı. /_i M. bakıcılık. /S kuın L bekçi-f
naqe Mfennoqe. lik etmek, bakıcddc etmek. /_van Nx
naqhye MA nakliye, transport bekçi, nöbetçi.
naqos M. çan, zd, çıngırak. * naqosa dere nav l M 1 isim, ad, 2. şan, şöhret /_ dan L.
Avv. kilise çam. 1 meşhur olmak, isim yapmak. 2. isim
nar M An hınar. vermek, /-dar rgd taranmış, meşhur,
nard/ın Lg (ddvnere, bdvnere) bn şandın. /-dari M. taranma /-dayi rgd ünlü, meş-
288
hur. /_ derketm Z. adı çucmak, ismi de Avv. siyasetin içinde * navendıya her
çıkmak. /_ê hevedudani Nh birleşik du gunda Avv. iki köyün arası. * na¬
isim. /_£ hevenav Nh cins isim./_ê kom- vendıya çanda Kurdi fivv. Kürt kültür
bêjMA. gurup (toplum) adlar. /-ekomzık merkezi. An navin.
MA. gurup adlar. /_ê nenêrbaran MA. naverast MA. rgd rgp. merkez, orta. * ro-
soyut ad./_ê nêrtaranMA. somut ad./_ê helati naverast Nh Ortadoğu.
razber MA. soyut ismler. /_ê serenav MA. naverok M. 1 içtadeküer. 2. fihrist An
özel ad. /_ gutm Z. isim (ad) yapmak, pênst 3. içerik, muhteva, anlam. 4.
tanınmak. /_ heldan L ismini (adou) hacım. * naveroka vê pırtûge fevv. bu ki¬
çağırmak. /_ lêdan Avv. adlandırmak, isim tabın içeriği.
koymak. * nav û deng Avv. isim ve şöhret. navcş N.Bj. mide ağrısı, kann ağrısı.
* nav û deng bûn Avv. isim ve şöhret yap¬ navgin M. araç. * navginên ragıhandıne*
mak, meşhur olmak. MA. detişim araçlan.
nav 2 M. 1 ara, vasat. 2. iç. 3. muhit, ortam, navık l 1 M. ant göbek. 2. göbek bağı. *
alan. * di navberê- de rgp. .. arasında, es¬ navıka erd MA. ast yer çekirdeği. An
nasında. * di van navana de Avv. bu nevık.
çevrelerde. * di vê navê de rgp. Avv. bu za¬ navık 2 1. M. meyve içi çekirdeği. 2. rgp. iç,
man zarfında. * nav bajêr de fivv. şehirde. orta.
/-bend rgp. ara. /-bendi M aralık, navin M. rgd orta, merkez, /-emjad rgd
aracılık, tavassut. /_ber 1. rgp. arasında, miUetler arası, beynelmilel An navend.
alanında. 2. M. anı iki meme arası. * nav- navkêl (navkelk) N. mi. ani koltuk, fen
ber kuın Avv. uzun dikilen elbiseyi muva- kelek. 2. boy, pos. fen bejn.
katen kısaltmak için ortasından dikmek. navko Mİ zemin, taban. 2. tek katlı basdc
/_beyn Nh ara, aralık, fasıla, /-beyni M. ev.
berzah. * di navbera du çıyan de fivv. iki navlêk M. terim, deyim, idiom. fen bıvvej.
dağın arasında. * nav berfê de fivv. kann navmal Nh ev içi, evin kendi içinde olan.
içinde. /_ de rgp. ortasında, arasında, için¬ /_ bati MA. soyadı, fen paşnav. /_i MA. 1.
de. * di nav xem û xiyalan de fivv. hayal hizmetçi kadm. 2. ev hanımı. 3. ev içi. *
içinde. /_bır M. mola, ara. /_çav Nh ani kırt û pntê navmali Avv. evin ufak tefek¬
iki kaş arası/_gundi Nh başıboş gezen leri.
sahipsiz hayvan, köpek vs. /-pêsir Nh navmıl MA. ant sırtın üst tarafı, omuz
anı iki meme arası. * nav re rgp içinden, arası, fen navqohnc, navşan.
arasından. * nav re derbaz bûn fivv. navname M. kimlik. /-yimalbati M. şece¬
arasından geçmek. re.
navandin Lg (daıavine,boıavine)isimver- navnas M. kimlik, ilmühaber, fen navna¬
mek, adlandırmak. me.
navbırck M. m çit, duvar, fin çeper. navnavok M rgd evinde oturamayan ve
navçe M. 1 bölge, rejiyon. 2. orta, merkez. hep gezen insan, hayvan, köpek vs. An
3. eyalet. 4. saha. 5. cav vadi. * di navçeya navgundi.
me de fivv. bizim bölgede, bizim sahada. /_ navnetevvi Nh rgd uluslararası, milletler
yi rgd merkezi. arası.
navçeng MA. ani koltuk altı. navmjadin MA. rgd bn navnetevvi, navi-
navçeq M. 1 ant apış arası. 2. rgp. orta, san¬ nenıjad.
tral. navnişan Nh unvan, adres. * navnişana
navçit M. aracı, komisyon, arabulucu. * bı posteyi fevv. posta adresi.
navê navçitiyê Avv. aracılık adına. navno 1 M. rgd sürekli halinden yalanan
navdest MA. ayak takımı olan kimse. kimse. 2. kendini kötü veya fakir göster¬
navdêr rgd 1 sabit, mevcut. 2. tüzel. 3. meyi adet edinen kimse. 3. şöhreti bozuk,
Grm özel isim. dUe düşen, kötü isindi. 4. afaroz. /- bûn
navdor M. rgp. etraf, çevre. *navdorêxwe Z. düe düşmek./- kuın Z. dde düşürmek.
mêze ke fivv. etrafına bak. navpêsir MA. ant iki meme arası.
navend M. m rgd orta, merkez. IS M. navpışt M. ant bel. fen navqed.
aracı, arabulucu. * di navendıya siyasi navqed M. ant bel. * êşa navqedi Avv. bel
289 nebıjûn
mak. alı.
nehmg M 1 balina zoa Cetecea 2. bazı nenas rgd adsız, meçhul.
çevrelerde de timsah için denüdiğini duy¬ nenêrbaran NhGrm soyut, belirsiz, bel¬
dum. gisiz. An nav.
nehışt/m Lg (nahêle,nehêle/bdiêle) bırak¬ nengvvaz rgd sert, çetin.
mamak, müsaade etmemek, engellemek. nepak rgd dürüst olmryan, kirli işler çevi¬
* em nahêhn Kurdıstan berdest be fivv. ren, güvenilmez kimse, pis. * kesen ne¬
Kürdistanın sömürge olmasına müsaade pak re hevalti dırust nine Avv. kötü
etmiyeceğiz. * nehıştm hundu fivv. içe¬ kimselerle arkadaşlık doğru olmaz, fin
riye bırakmamak. * nehıştm ko em re- nepaqn*.
het bıkın fivv. rahat etmemizi nepaq^j rgd temiz olmryan, kirii, cenabet
engeUedUer. olupta yıkanmryan. fin nepak.
nehkık Mfinnehberk. nepax Mkörük./_erM.körükçü./-kınn
nehs rgd kurnaz, entrikacı. L körüklemek. /_ti M körükçülük. An
nehvvırand/m Lnk (doiehwoine, pıfık.
boiehwaine) şarkı mınldamak, ekseri nepen 1. rgd peçeli, üstü örtülü, gizli ka¬
acıkh veya ağıt halinde dertü şarkı söyle¬ palı, saklı, görünmiyen, muayyen. 2. M.
mek. * di düe xwe de dınehnırand fivv. cav tepe ve höyüklerin ardındaki görün¬
içinden ağıt söylüyordu. miyen yerler, engebe, çukurluklar. /_i M.
nejd M. fin nüde. sır, gizlilik, saklıhk. * nepenıya malê Avv..
nejad MAnmjad. evin sun. * nevval û nepeni Avv. dereler
nek (ne ko) dç şayet, olmazsa, eğer. * nek ve çukurlar. * ciheki nepeni Avv. gizli bir
ez hatun! gelirsem!. yer.
neker M. fin muş. nependi rgd bn nepeni
nekes rgd 1 hiç kimse. 2. fırsatçı. nepeşkar rgd denenmemiş, acemi.
nekık Mfinnehberk. nepıxand/ın Lg (daıepvarie, baıepcane)
neks M Bj. zatürre, astım, nefes şişirmek, mübalağa etmek.
tıkanıklığı. IS rgd astımlı. /_i bûn L nepıxi/n Lng. (dmepvce, baıepae) şişmek,
astım olmak. mübalağa olmak.
nektar M Gr. bal özü, nektar. ncpox rgd şiş, şişman, gürbüz, /-k rgd
nektarin M. bir şef tali cinsi. tombul.
nelê M. geçersiz, bir oyunda veya yarışta neptûn M. ast güneşin 8. ci gezegeni.
saydmıyan puan. fin netêw. neq rgd haksız, fin neheq.
nema ' L kalmadı. /_yi M eksiklik. neqand/m Lg (daieqine, boteqine) 1.
nema rgp. hiç, artık. * nema têm fivv. haksızlaştırmak, haksız hale düşürmek.
artık gelmem, hiç gelmem.* nema tu ka¬ 2. seçmek, ayıklamak, belirlemek. * yên
ri bıki fivv. artık sen yapamazsın. çctır bmeqine fevv. iyüerini seç.
neman M. ekstinksiyon, bitmek, nesli yok ncqandi rgd seçilmiş, ayıklanmış.
olmak. * Kurdıstan ya neman fiıv. ya ncqanûnbar rgd gayri meşru. IS rgp.
Kürdistan ya ölüm. gayn meşru olarak olarak, eşitsizce.
nemaze rgd rgp. bilhassa, özellikle. neqarct MA müzikte her kıt'adan sonra
neruerd rgd namert, kaUeş. fin namerd. tekrarlanan aym sözler.
nemeş M. sis, ekrandaki sis veya bulutum- neqdi A nakti, peşin para.
su parazit. neqcb M coxl. küçük dere, derecikler, ta¬
nemêr rgd ademi iktidarh kimse, cinsi ik- bii su arkları, kurumuş dere yatakları. 2.
tidarsızkk. /_i M. iktidarsızlık, fin köse, gedik, engebe. * neqeb neqeb Avv. gedikü,
hurim. gedik gedik. * nevval û neqeb fevv. dereler
nenur rgd ebedi, ölümsüz. ve engebeler.
Nemrûd Mİ Adıyaman Gergerde beylik neqü l N. A nakil, /-bun L naklolmak.
kuran bir Kürt kralı. Rivayete göre Hz. /-dar rgd Uetken. /Sana L nakletmek,
Ibrahimi ateşe atan adam. 2. Van da bir Uetmek. fin raguhazhn.
dağ. neqü 2 1 dç kez, defa * bı vê neqlê Avv. bu
Nemse M Avusturya /_yi rgd Avustury kez, bu sırada.
negış 292
mak, yetişivermek. * nêzUd lê kuın Avv. nıhand/m Lng. (douhine, bvahine) 1 fin
yaklaşmak, yakınlaşmak. /_ kuın L ya- hêwirun. 2. indirmek.
klaştırmak, yalana getirmek. * dûr nêzik nihayet MA nihayet, son, sonuç. An dawi,
kuın Avv. 1 uzağı yakınlaştırmak. 2. ihtiy¬ paşlkuta
arlıkta gözün bozulması fiili. * rê nêzik e, mhayi rgp. sonuç.
armanc dûr e Avv. yo< yalan fakat hedef ninen rgd gizli, saklı, sapa IS M sur,
uzak. sakhhk, gizlilik. * bı nineni rgp. gizlice. *
m rgp.dç Kürtçede "karin ve zanin" fi¬ ny a nineni Avv. sapa yoL gizli yol An dizi,
illerinin Olumsuzluk taklSl. nıjanım, nepeni
nikarun, nıkanım gibi. mhêri/n Lng. (dmdiêre, baahêre) bakmak,
nıcımi/n Lng. (daucone, bancane) aksam¬ göz kulak olmak. * nêrina çavên reş Avv.
ak, topallryarak yürümek. karagözlerin bakışı. An nülerin,
nıcıs rgdA bn necıs. nıhcrtın, hêre kuın, nêrin3.
mçe-mç B. dilini dişler araşma sokarak nihêri/in Lng.(daiûiêre,bavhêre)bakmak,
ok cdc sesi çıkarma. gözetlemek, göz kulak olmak. An nüle¬
nıçık M. 1 ağaç dallarının en yüksek ucu. rin.
2. Bj. çduk dış. * nıçıkcn daran Avv. nıhin Lng. (dmdıe, bmdıe) konma, inme.
ağaçların en üst ucu. fin pompıl Anhêwirin.
mfu M. m beddua, Uenme, Uenç, tatizar. nihilist rgd Fr. nihilist, naperist
/_ kum L beddua etmek. * lı ber nıfıra nihilizm M. Fr. nihilizm, naperisti.
ketm fivv. bedduaya uğramak, intizara nıho rgp. fin mha
uğramak. * nıfır Iê bûn fivv. birine bed¬ nıhrız M. bir kıhç çeşidi.
dua etmek. * mfu lê kuın fivv. birine (Air nıhûn M. 1 lağım, lağım çukuru. 2. tünel.
şeye) beddua etmek. nuad M. soy , ırk, millet. /_kuji M katliam,
nıfsi M. patiskadan yapılan gömlek, fin soykırım, jenosit /-penst rgd ırkçı. bn.
kıras. dûdeman, nelevve, gel
nüş l M. nesU, soy. * jı nifşê şêx Seid fivv. nıjar M rgd bn talde.
şeyh Saidin neslindendir. nüd 1MAnbırin,brin.
nıfş 2 M. şekü, form. fin ravve. mjd 2 M. alan, baskm. An nüde.
mft M. 1 ucunda kükürt bulunan kibrit nüde M. 1. akıncı, hücum, başlan. 2. talan,
çöpü. /_ık M. kibrit An kıf rit 2. An neft yağma. 3. devriye. * nüde birin ser fiıv.
nıfûs M. A nüfus, nüfus kağıdı. An gelhe. baskına gitmek, başlan yapmak. /_ kuın
nıg M. 1 ant ayak. 2.M tetik (silah). 3. ma¬ Z. alan etmek, başlan yapmak, talan veya
sa, maktaa ve aletlerde ayak. * nıg avetın yağma etmek. /_van Mx akıncı, haydut,
ser mgan fivv. ayak ayak üstüne atmak. * eşkiya, talana, yağmacı. /_vani M
nıg û nıg fivv. adım adım. An hng, pê. aİuncdık, talancılık, yağmacddc /_yi M.
nıgar N.P.l. resim, portre. An wêne. 2. re¬ akıncıhk, yağmacddc An aşi, eşqiya
sim gibi güzel, sevgUi. /_van M. ressam. nümand/m Lg (doıyouhe, baıyadne) 1
nıgare M. m P. desen, figür, örnek, numu¬ yığmak, yığın yapmak. 2. taş, odun, sap vs.
ne, model. yi üst üste dizerek örmek. * gıya
nıgeh M. P. bakış, nazar, /-dar Mxgözlei- nıjmandın fivv. ot yığını yapmak.
ci, koruyucu, muhafız. /_dari M gözleyi- nıji/n Lng. (davje, bauje) yığılmak, yığma,
cilUc, koruyuculuk, muhafızlık. * yığın yapma, üstüste örülmek, bn
nigehdar kırın Avv. gözlemek, korumak, n Umandın.
muhafaza etmek, bn notırvan, nobet- nıjyarvan Mx An sexmankar.
dar. nık rgp. yan, nezd, yanyana * h mk Avv.
nıgin M yüzük taşı, yüzük şeklinde mü¬ yanmda, göre. * lı mk wan Avv. onların
hür, fin mqêm. yanında, onlara göre.
nıha rgp. şimdi. *jı mha û pê ve fivv. bun¬ nıkar rgp. taraf.
dan böyle, bundan ötürü, fin nıka, nıho, nikbin rgd P.ryimser. An xweşbin.
noke,hina nüul MantAnnikü.
nıham Mİ kat, tabaka 2. coğrafyada yer mküand/m Lg (dmdaline, bavkûine) ga¬
tabakası. galamak, gaga Ue vurmak. An nikü kuın.
mkul 296
2. yansına ortak olmak. IS kuın Avv. 1 nolên xirab Avv. kötü sıfatlar.
yanlamak, yarıya indirmek, bir yolu veya nola dçGhk gibi. An wek, mina, noll
işi yanlamak. 2. ikiye bölmek, iki eşit par¬ noli dç Ghk gibi. * noll hev Avv. benzer,
çaya bölmek. * nivniv rgd %50 Ue birbiri gibi fen vvek, nola, mina
yanyanya ortak. * em nivniv parve km nomikatırş M. limon.
Avv. yanyanya bölüşelim. * niri re rgp. noner Mfinnnvener.
yanya kadar. * niri re üji kuın Avv. noq M batış, batma, dalış, dalma./_av İM
yanya kadar doldurmak. dalgıç. 2. denizaltı gemisi. İŞ bûn L bat¬
nivdûrgê MA. cav yanmada mak, dalmak. AJkııınZ. batırmak. *xwe
nlvışk MAnnıvişk. noqi avê kuın Avv. kendisini suya
nivro 1. rgp. öğle vakti. 2. öğle yemeği 3. daldırmak, suya bir dalış yapmak. An
güney. * beri nivro Avv. öğleden önce. * nevvq.
pişti nivro Avv. öğleden sonra An dan. noqand/m Lg (dotoqine, boioqine)
/_yi rgd güneyli. An navro, firavrin. daldırmak, dalış yaptırmak, batırmak, fin
niv tüm Nh 11, 5 kg. hk ağırlık ölçü biri¬ bınav kırın. '
mi. noqe M. fin löke.
nhvan rgd S. bn navend! noqitin Lg (daloqtte,boıoqıle)bnşeqıtin.
nizam M A nizam./_i rgd nizamll An rê- noqi/n Lng. (doioqe, bmoqe) batmak, dal¬
kûpêk. mak, fin bmav bûn.
nize M süngü. normal rgd düzgü, normal.
nlrik rgd fin nêzik. nordû N.S. azık (nan).
no ldç Anna noş M. P. afiyet * noşi can be Aıv. afiyet
no 2 rgd 1 afacan, afacan köpek. 2. biber olsun. An norşL
acısı (acdığaı adı değiLşiddetini anlata). 3. noşin Z. fin vexwann.
acık veya dikerdi bitkUer. * segê* no Avv. not M. ing. not /_ guhn L not almak. /-
afacan köpek. * dınye no Avv. çok dikenli kırm L not etmek, bir yere yazmak.
böğürtlen. note M it müzik notaları.
no N. S. rgd dokuz. An neh. noter M. Fr. noter. * di notêrê de tesdiq
nöbet M A nöbet /_dar Nx nöbetçi, kuın Avv. noterde tastik ettirmek.
/-guhn Z. nöbet notu M. rgd Fr. bn nötr.
tutmak. An nolırvan, payın. nolırvan Mx korucu, bekçi, gardiyan,
noc M. teşbih böceği, nendi yerlerde muhafız. An nobetdar, nıgehdar.
yaşryan gri renk bir santimetre kadar noti M. denizci, bahriye
uzun ve dokununca yuvarlak hale gelen nötr M. rgd Fr. nötr, menfi.
bazan ısına ve zehirli bir böcek, zoa Ar- nozdeh M. rgd ondokuz rakamı (19).
madillidium vulgare. /-emin rgd ondokuzuncu, 19. cu.
nod M. rgd doksan (90). /-emin rgd dok¬ nu rgd yeni, cedid./- bûn /.yemlenmek,
sanıncı. /S rgd doksana, doksanıncıya. * tazeleşmek, /-cnvan rgd M delikanlı,
ketm nodi Avv. doksanıncı yaşa girmek. genç adam, tertaze. *jı hu ve Avv. yeniden,
nogın M. m üç yaşını doldurmuş inek. tekrardan. /_ kuın L yemlemek, tazel¬
nok lMnohut.fiotCicerarietlnum.*no- emek. * mala xwe nu kuın Avv. evini
kê kesk MA. küçük yeşU nohut, bezelye * değiştirmek veya yemden düzenlemek,
nokc şor fivv. leblebi. tamir etmek. * xwe nu kuın Avv. kendini
nok 2 N.bn nik, nêk. yenUemek. * roja nu M 1 yeni güa 2.
nok 3x sonektir 'ok' eki Ue karışık olarak Kültçe bir derginin adt *sala nu Avv. MA.
gelir ve malikjyet sıfatı anlamı yapar. yeni yd. An nub, nu.
gırinok, hrsanok gibi. nuh l rgd yeni, cedid. /-hüdayl 1 M rgd
noke rgp. şimdi. An mha, mka turfanda 2. yeni çıkan veya oluşan şey.
noker İM rgd hizmetçi uşak. 2. esir, kö¬ An nûber. /S M yenilik. An nu, nû.
le. IS M Wzmetçilik, uşaklık, kölelik. * Nuh 2 M. Nuh peygamber.
nokenya xelkê kınn fevv.elaleme uşaklık nuha rgp. bn nıha, nıho.
etmek. nuhok M Grm şimdiki zaman hali. fin
nol M. sıfat, şekil ve özellik belirten şey. * ruhu, nıha
nahtın 300
pembu kum pdte bw. pamuğu pdte ha¬ M bx,köz, sönmekte olan ateş. bn
tme getirmek, pamuk peltesi yapmak. pmflL
peMI M lapa, süımpdt^ paluze, »pelûuı pengrvand/ın Lg (dqxngivine, baxngivi-
hashq Aıv. pestil lapası. ne) durulamak, dindirmek (mayi için).
pembe rgdpemberengL - pengıri/n Lng. (dpengıve, bıpengtve) du¬
pembu (peTnfiû/ M pamuk. /^en MA. hal¬ rulmak, dinmek, (ekseri su için).
laca. IŞtain L pamuk, banarı»* pengızand/ın Lg. (dıpengtarie, btpengtd-
pembu ajohn bw. pamuk ekmek. pem¬ ne) sıçratmak, fışkırtmak.
bu av dan Aıv. pamuk sulamak. * pembn pengud/a Lng.(dqxngıze,bqxngıze)lsek-
çinin Aıv. pamuk toplamak. * pembu ke- temek, sektelemek, fırlamak. 2. bir
van kum Avv. pamuk hallaçlamak. sıvımn patlak vermesi fışkırmak. 3. sıçra¬
pena AJ. İkorunacak/bannacak yer. 2. il¬ mak CAarrairv'xXAnpuiqin.
tica, sığınma. 3. köşe. /-ber Mx mülteci, penhan /gd gizli. /_ gırtın Z. gizli tutmak.
ilticact /- dan Z. iltica etmek, sığınmak. /JM. gizlilik.
/-binde N. Uticacı, sığınmacı. An penıhand/m Lg (daxrahine,bqxndıine)il-
penıbandın. tica etmek, sığınmak. An laceyi, pena,
penbe rgd bn pembe. spartın.
penbu M An pembu. penınl/n Lng. (dqxrahe, btperuhe) Utica et¬
penc M. ant pençe. /_a rgd 5. eUi An pen¬ mek, sığınmak.
çe. /_enar M Garzanda bir Kürt aşireti peni rgd aleni, zahir, açıkça, meydanda,
/_bazM dalaşmayı seven, şerir./JbaziM muayyen, belirli, 'pend' kelimesindeki
mücadele, dalaş. * penc K dan Avv. pençe nota bak.
atmak, tırmalamak. An koşin. /-eşer MA. penir M. peynir./_bûnZ. peynirleşmek.*
Bj. vücutta delikler yapan cüzzam gibi bir penini kesıdandi Avv. salamura peynir. *
hastalık. 2. M ant aslan pençesi 3. aslan penirê kelandi Avv. kaşar peynir. * peni-
pençesi, gulgUlerden bir çiçek. Aot Al- re meşke/post Avv. tulum peyniri. * peni-
rhrm'il'la- rê sink Avv. otlu peynir. * penirê spi Avv.
pencere AJ. P. pencere, bn şıbak. beyaz peynir.
pençeyi xanun MAAnmuişok. penis M ant penis, fin xu, kir.
pencık M. ant tırnakh parmaklar. /-kuın pentol M. An pantol
L tırmalamak, tırnakla tırmalamak An pepe £ çocuk için yemek, çocuk yemeği.
xermûşk, ximnçandin. pepık t N. ant koyun-keçi veya kuzu-
pençer M. Z*. patlama. /-bûn/. patlamak. oğlak ön bacaklan, küçük baş hayvan¬
* teker pençer bû Avv. teker patladı. /_ ların ön bacaklan. 2. mecazi anlamda
kuın Z. patlatmak. çocuk eh, çok zayıf ve cılız eUer.
pend M. tavsiye, öğüt, nasihat, vaaz./- dan pepûk (pepûg) M. 1 guguk kuşu. Bu kuş
Z. nasihat etmek, vaiz vermek. /_ıy ar Mx yuvasını başka kuşların yuvalarına yapar.
nasihat eden, mürşid. /S rgd aleni, zahir, zoa Cuculus canorus. 2. mecazi anlam¬
açıkça. An peni, berçav./- kuın Z. nasi¬ da perişan, zavallı. * pepûk h ser dixwini
hat etmek, /-name Mx vasiyetname. An fivv. harabe veya virane olmuş yer. /-e/o!
şireL B. mecazide zavallı erkek veya kadm,
penêr MAnpenir. kimse.
peng l rgd durgun, akmaz./_avM. su biri¬ pepûle M. 1. kelebek. 2. pervane böceği.
kintileri, yağmur göUerl * ava peng Avv. An pink, mınmınik.
durgun su. peqand/ın Lg (daxqine, btpeqine) patlat¬
peng M. iri dikiş, kabaca dikiş. An şûl mak, havaya uçurmak. * top peqandin
peng 3 M. 1 kelef, iplik çUesi, eÜps şeklinde Avv. top ateşi yapmak, topu ateşlemek. *
uzunlamasına yapılan iplik yumağı. 2. iki hf ing peqandin fivv. tüfek patlatmak, fin
kol araşma sarılan iplik yumağı, yumak. teqandin.
pengav 1. M. peng içindeki nota bak. 2. peqik M. 1 kabarcık^, ö/. deri veya ciltte
rgp. ...esnada. ...esnasında. sivUce öncesi kabarcıklar, fin pilqik,
j:cr.gıl'.L'nd,';n Lg (dıpengûıme, bıpengûü- bulq.
ııe) suyu güllcmek. peqijok M. balon, ampul.
313 penk
peql/n Lng. (dtpeqe, bqxqe) patlamak, bn perde N. perde. *çun paş perde Avv. ger¬
tenin. değe ginı>ek./_duTİnZ. utanma perdesi
per * N. Z. baba. Art pi, bav. yırtılmak, utanmaz hale gelmek. */-poş
per M ant yaprak, (ot, ağaç yaprağı), bn rgd Nh perde çeken, örtülü, kapak *
peK. perdeyi şerm neman Avv. utanma duygu¬
per M 1 ant kanat (kuş kanadı).* per li su/perdesi kalmamak. * perdeyi çav Aıv.
dan fivv. kanat vuruşu. /-vedanZ. kanat MAant göz kapaği in pdk.*perdehçav
açmak. * pere1 xvve b ser yeki vedan Aıv. hatm fivv. gözüne nus düşmek.* perdeyi
birine kanat germek, onu himaye etmek. hesm Avv. demir perde.
2. M kanat (uçak vs.). perde 2M.llyatro bölümü, tiyatro perde¬
per 4rgp yan, yan taraf. si 3. ses, ton. 4. muz. perde, saz perdesi
perakende rgd teker teker, toplu olmay¬ /-keş M. perde açıp kapama ile görevli
an, perakende. pere M. para.Anpare,dıraf.
perand/ın Lg (dtperine, bqxrine) kazan¬ pereçongi M. mücadele. /-kuın Z. müca¬
mak. dele etmek. An têkoşin.
perav M rgp. kıyı, sahü. »peravên Dicle û perende M P. havada dönerek atılan ta¬
Fuat Avv. Dicle ve Fırat kenarları/sahille¬ kla, parende. An hlqe.
ri. pereng Mköz,ateş.*bıcanûdüpereng
peravvez M elbise veya kumaş kenarım Avv. içten ve gönül ateşiyle.
krvuıp dikmek. peresand/ın Lg (dtpmsine,bıperısine)yay¬
peravvl M S. defter. mak. An peresendın.
percan M çit. An çeper. peresêlke M kırlangıç. An qemeqûçuc,
Perds M. Jüpiter yddızı. dûvmeqesk.
perç M. Bj. 1 şiş, şişkinlik. 2. yara. * perça peresend/ın Lg. (dıpensine, btpensine) ge¬
dile nun Avv. gönlümün yarası. lişmek, inkişaf etmek, tekamül etmek.
perçe N.rgd bn. parçe. perespan M yama, parça. An pine, pate.
perçem M. perçem. An çimk. perespand/m Lg (dıperıspine, tnperıspine)
perçıfand/m Lg (dtpergfine, bperçıfine) yamalamak, yamamak Art pine kuın.
bn perçıvandın. perest l x sonektir. kelimelere sevgi yü-
perçıfi/n Lng. (dıperçfe, boxrçife) bn kliyen anlamlar verir, olperest, vvelatpe-
perçıvin. reslfinpenst
perçmand/m Lg (dıperçoıe, btperçine) perest 2 M. asın sevgi, tapma, /-geh Nx
vurgulamak, fin perçinandın. iba^-'-ı, dua yeri.
perçıqand/m Lg. (dperçtqine, bfperçtqine) -atim Lng. (dıperese, bqxrêse)
ezmek, ayak altında veya ağır bir şeyle tapınmak, tapmak.
ezip çiğnemek. perestij Nne. Zr. perestij.
perçıqi/n Lng. (dtperçtqe, btperçtqe) ezil¬ perg M. ayakkabı bağı.
mek, içice girercesine ezilmek. pergal l M 1 alet, araç, organ. 2. durum,
perçıvand/uı Lg (dıperçtvine, btperçmne) statü. * pergalên berkêşane* Avv. üretim
l. şişirmek, hava üfleyip şişirmek. 2. bu¬ araç/aletleri. * pergalên partiye Avv. parti
seyi büyütüp anlatmak. An pûf kuın. organlan.
perçıvi/n Lng.(dıperçıve,bıperçıve) şişmek. pergal 2 M. karasaban oku (hakari bölgesi),
* züte vri perçıvi fivv. karnı şişti. * kul bn tirhevvcar.
dıperçıvi fivv. yara şişer. An pûf bûn. pergar M. 1 pergel 2. bir inşanın planı,
perçin Mİ perçin, yani iki levhayı birbi¬ krokisi
rine bağlamak için ezüerek vurulan çivi, pergıhand/m Lg (dıpergdvne,bttxrgdüne)
zımba./- kuın İZ. perçinlemek. 2.M. Bj. yığmak. An mjmanduL
şiş, şişme. pcrgi N. ant zar.
perçı/n Lng. (dtperçe, btperçe) şişmek, fin pergin M. kabul, karşdama, istikbal. An
perçıvin. pêrgin.
pcrçinand/ın Lg (dıperçoüne, bıperçnhıe) pcrık .V. 1. ant Icanat, kanat tüyü. An per .
1. perçinlemek. 2. vurgulamak. 2. A'*. yelpaze. 3. A'. kuş tüyünden divit.An
perdax rgd düz, cilalı. hurıng.
penk 314
penk 2 N. ant yaprak (bitki). * penk£ çüo yapılan hastalık aşısı. An derzL
Avv. meşe yaprağı, bn per2. perput rgd yıpranmış, bitkin, pejmürde,
permde M rgd kanata. eski-püskü. bn ferfût
penst x sonektir. An perest perqüand/ın Lg (dqxrqdine, btperqgine)
penst/ın Zg. (dıpense, bqxnse) bn pe- parçalamak, ezmek.
restm. perqıji/n Lng. (diperqde, btperqie) parçal¬
penşt rgd bencU. An ezperest anmak, ezUmak.
pentand/ın Zg. (dqxraine, btpenuhejyol- Pers l M tarihte İranın eski adı.
mak,yırtmak, yarmak, bn çn-andın, pûrt pens 2 M devrilme, kafa üstü düşme. /_
kuın. bûn L ağn olacak şeküde bir yere çarp¬
pernand/ın Lg (dtpenahe, btperaine) ma veya düşme. /_ kınn L sakat hale ge¬
okşamak. An mıstdan. tirecek şeküde vücuda zarar. * wi seri de
peri 'Mİ peri (dişi cin). /Sar Nh doğuş¬ me hev û dn pers ku Avv. o kavgada bir¬
tan sünnetli olan kimse. /_dot MA. peri birimizi sakat ettik.
kızı. /_xanMx peri hanı, Kürtlerde kız is¬ personel M Fr. kadro, personel.
mi. 2. M. ant tüy. peri rgd saçma, dağınık, yaygın.
peri (peni) M saklanacak değerde pertal M. eşya, mal, ticari eşya, manifatu¬
kıymetli eşya. * radyo ya nun penya ra. * pırtl û pertal Avv. kumaş ve giyim
malê ye Avv. radyom evin en kıymetli eşy- eşyası. An putu.
asıdır. pertevv M. ışın, şua.
periskop McGr.denizalülarda su yüzünü perû M. 1 ışığa gelen kelebek. 2. sadaka
gören optik alet olarak verilen elbise vs. 3. An peri2.
perişan rgd perişan, fakir, kötü durumda. peruk M. it peruk, saç peruku. fin porçe.
/- bûn L. perişan olmak. IS M fakirlik, perûs M. An peroş.
perişanlık. /_ kınn L perişan etmek. pervva Nne. merak, endişe, korku. * kesê
perijn (penan) M ağaçtan bölme duvar bê pervva Avv. korkusuz kimse.
(bahçe, tarla), etrafını çitle çevirme. An pervvane Mİ pervane. 2. ateş böceği, ışığa
çit, çeper. gelen kelebek. 3. bazı şivelerde kelebek.
perk 1 M parça, fragment. 2. rgd kısır. 3. An perû, pink, pirhevok.
meyvesiz ağaç. perwar M semirme. /_i/gdseminniş,se-
perkulol M. S. rgd yüzü siyah burnu beyaz mirtilmiş hayvan vs. /_ kuın Z. semirt¬
olan koyun. mek.
permali MA. kümes hayvanlan. penvaz lM.elbise,yazıveyabirresminke-
permi M. Fr. ithal veya ihracat için izin nan./- kınn/. kenarlamak.
kağıdı. penvaz 2 M. P. 1 uçuş, uçmak. 2. muallak.
pero M. 5. çaput, bez, havlu. /_ bûn Z. uçuş için tüy çıkarmak, tüylen-
perok rgd bulaşıcı, sari mek.
peron M Fr. bn serdab. pervver x sonektir, koruyan, seven anlamı
peroş Nne. 1 teessüf, heyecan. 2. şevk, verir. * şıvanpervver çobanhğı seven.
gayret, istek, heves, sanat aşkı. 3. sanatta pervverde M. terbiye, eğitim, talim, /-kar
ilham. Mx eğiten, terbiye eden. /_ kuın Z. bes¬
perperok M. An plnk, fufuok, lemek, yetiştirmek, terbiye temek.
mınmınik. Pervvin M. asi ülkeryddızı, Sürreya burcu.
perpaz M. pervaz. 1 kapı ve pencerelerin An perû.
kenarlarına çekilen ince parça. 2. elbise¬ peırin MAnçeper3.
lerin yaka ve kol yerlerine konulan ince pesar M cav küçük tepe, yamaç. An kaş,
parça. An perwaz, perawêz.
perpıtand/ın Lg. (dvperpaine, bperpttine) pesard/m Lg (dqxsêre, bqxsêre) destek
çırpmak, çırpmdırmak, debelendirmek. yapmak, desteklemek, sırıkla tutmak,
perpıti/n Lng. (dtperpae, bperpae) debe¬ pay.: ~ .1; vurmak, dayanak yapmak.
lenmek, çırpınmak. pes-: ' ". ! beğenme, takdir, düzgün gö¬
.
per-pot M fin tev-tal kırtık-pır'-';. rü: ".. x sonek olarak güven verici
perpûn N. Bj. kol veya omuzlara çizilerek anlami verir. * muoveki pesend fivv. gü-
315 pexşand/m
* pezê reş Avv. keçi. * peze* spi Avv. koyun. seyi kullanmak. * pe* xehitandi Avv. ikinci
* pez şar kuın Aıv. davar sağmak. el eşya * pê xebitin Avv. bir şeyi kullan¬
pezare M acı, sana. An eş. mak, _Ue çalışmak. * em pê bmr
pezeweng M. Z1. pezevenk, fin pêzeweng. dixebihn Avv. biz balta Ue çalışıyoruz.
pezizank M ant kursak, fin geprûg. pê4 dç rgp burada de, re, ve ekleri alarak
pezkuj M tepeli toygar, zoa Gaterida crl- değişik anlamlarda kullanılır. * pê dergp.
stata. ^den beri, -ver gitsin. -itibaren. * kêr pê
pezuujok MA. hayvanları, bilhassa inekle¬ de da, çû fivv. bıçağı basıp kesti. *pê de çe¬
ri emen yarasaya benzer bir hayvan, ing. ri û hat Avv. bir yandan otlayıp geldi * pê
monitör, vvarran lizzard. An man- re rgp. 1 ön, ön taraf, önden, önlemesine.
geuujok. 2. hari, beraber. 3. rgp. tamamı, muhtevry-
pezpezk M. ruteyla, bir cins iri örümcek. atı. 4. üşüşme, üzerine/üstüne yayılma. *
zoa lycosa tarenhüa. dunun pê re hat Avv. düşman önden gel¬
pezûdan M. rgp. şafak vakti, fin berbang. di. * mêşan pê re gut Avv. anlar (üzerine)
pê l M. ant ayak, bacak. *pê dan erde fivv. üşüştüler .* me pê re gırt,xüas kir Avv. biz
ayak diretmek, inad etmek. * pê* lê kuın üzerine (başata) üşüştük de bitirdik. * pê
Avvi ezmek, yere basmak, toprağa bas¬ re çûn fivv. beraber (birlikte) gitmek. * ew
mak. An henshn. * pê* h erdê kuın fivv. jipê re çû fivv. o da beraberinde gitti. *pê
yere ayak basmak. /_pan M. rgd Bj. düz- re h dev de lê xıst Avv. önde ağzına
taban. fin hngmehk. /-pask M. derin yapıştırdı. * par re dixwe, pê re davêje Avv.
olmıyan akarsularda karşıya geçmek için arkadan yiyip önden atıyor. * pê ve rgp.
yanyana dizilen basamak taşlar, /-peti yapışdc veya askıda gjbi anlam verir..* pê
MA. rgd yalınayak. /_tazi rgd baldın ve hat Avv. -ile geldi * mari pê ve da Avv.
çıplak, çıplak bacaklı. /_xas MA. rgd ydan soktu (yani yapışarak soktu). * pe ve
yalınayak. * pêxas û pêpeti Avv. yalınayak zebqi fivv. (kendisine) yapıştı, -Ue yapıştı.
balduı çıplak. pê 5 rgd pro. rgp. dç (*Aı^/sözcükterinin
pê* 2 rgp. arka,arkasmıtakipedici eylemleri kısaltmışıdır.
pekiştiren sözcük. * dan pê fivv/ arkasına pealink Mfinpaşung.
düşmek, arkasım takip etmek./- genyan pebavveri M. 1. vekaletname. 2. inandırma.
L bulaşmak./- ketınZ. bir şeyin arkasını 3. inandıncı.
bıralcmamak, peşinden gitmek. An pey3. pêbaz M. yaya köprüsü.
pe* 3 Ghk Ue, le, la gibi eklerin yerine geçer. pêbend M. uzun yolculuklarda baldır kas¬
* pe* çı? fivv. neyle?. /_ çûn fivv/ _üe git¬ larının yorulmaması için baldır üzerine
mek, arkasından gitmek. * pê kê dıçi? fivv. bağlanan sargı.
İçiminle veya kimin arkasından gidiyor¬ pêcame M. Fr. pijama. An pyame.
sun?. /_ kenin Z. onunla gülmek veya pêcamk M. öksürük otu. fiot Tussilago
onunla eğlenmek veya alay etmek, (bura¬ farfara.
da pê 'biyê' belirtisiz zamiri oluyor). /_ pêç M. sargı.
ketm fivv/ uğraşmak, alakadar olmak. * lı pêçan I M sarma, ambalajlama.
pey gotma yeki ketin fivv. birinin dedik¬ pêça/n Lg (dtpêçe, bajêçe) sarmak, sarma¬
lerine ilgi duymak veya birine kamp de¬ lamak, dolamak. * bubi pêçan Avv. yarayı
diklerini yapmak. * h pey qedera xwe sarmak. * xwe pêçan Avv. giyinip kuşan¬
ketm fivv. kaderine uymak. /_ kuın Z. mak. * lê pêçan Avv. sarmak, sarılmak,
..ile yapmak. * pê hacetan kar kuın fivv. dolanmak. * xwe lê pêçan Avv. kendini do¬
aletler Ue iş yapmak. * pê şa bûn Avv. biri¬ lamak, etraf ma sarılmak. * mari xwe lê
ni okşryarak sevmek, biriyle eğlenmek. * pêça Avv. ydan kendisini (fiir şeye) doladı.
bebık pê bebıke şa düve fivv. bebek, bebe¬ * deri lê pêçan Avv. iplik sarmak.
kle (oyuncak) eğleniyor. * pê xwe gutm pêçand/in Lg (dtptçine, btpeçine) sarmak,
Avv. dayanmak, istinad etmek, bir yere tu¬ sarmalamak.
tunmak. * xwe pê gutm Avv. sabretmek, pêçek lN. iki çeneklUerden sarmaşık cinsi
tahammül etmek. * pê xwaş bûn Avv. süs bitkisi, gündüz sefası, çalapa, kahka¬
memnun olmak, hoşlanmak. * pê ha çiçeği, bot ipomoea. An Iaflafok, ba-
xebitandin Avv. bir şey de çalışmak, bu dak, daralink. * pêçeka dhvaran Aot
pŞg* 318
Hedera helix. * pêçeka spi Aot Convol- /-vedayi Nh karışım, alaşım, halita.
vulus sepim. * pêçeka daran Nh küs- /_xıshn L çatmak, yapmak, vücuda ge¬
küL Aot Cuscuta. tirmek.
peçek 2 M 1 paket, tomar. 2. çocuk kun¬ pêkeve rgd fin pêkve.
dağı. An dergûş. pêkenin 1 M fıkra, mizah. 2. L bir şey
pêçek 3MroL*pêçekgu-tmAw.rol almak. veya kimseyle alay etmek. 3. rgd gülünç
An nyar. §ey-
pêçekulû N.S.bngûok. pêkenok rgd gülünç, alay mevzuu olan
peçık l M 1 kese kağıdı. 2. parmaklık şey veya kimse.
(merdiven veya bahçe). pêkewk Mfinpeqijik.
peçık 2 M badıç, balda, fasulye, fiğ gibi bit¬ pêkhahn M 1. hazırlık. 2. 'pêk' kelimesin¬
kilerde tanelerinin dizildiği kılıf. deki açıklamaya bak.
pêçi/n 1 Lng. (dtpêçe, btpêçe) sarılmak, pêkohr M haseki küpesi. Aot Aquilegia
dolanmak. 2. Lg sarmak, dolamak. vulgaris.
pêçke M. dolap, kasa, buz dolabı vs. nin pel l M 1 dalga (su veya hava dalgası) 2.
ayaklan, mini tekerlek. elektrik dalgası, frekans. * pela avê Avv. su
pêçoke M sipiral, helezon. dalgası. * pel bı pel Avv. dalga dalga. /-
pêçûn M. takip. *hpê yeki çûn Avv. birini bûn Z. uzamak, yayılmak. /_ dan L dal¬
takip etmek. galanmak, /-gerin MA. dalgalanmak, dal¬
pêdand/in Lg (pêdidine,pêdine) sabitleş¬ ga bükemeci. /_guMA aha cihazı. /_lerz
tirmek, tesbit etmek. An pêl kum. Nh fizikte dalga titreşimi. * pêla behrê
pêdani M. para yardımı, imece. fin. iane. Avv. / deniz dalgalan, bn. şepêl, pêhveş.
pêdari M. temin etme, senet. pêl 2 M. 1 sömestri. 2. ince levha.
pêdark M. nalin, takunye. An nahk. pêlav M ayakkabı, fin pilav, soL
pegeh Mx makam, kürsü. pele M. çağ. An hemdemi, qune.
pêger M. dolaşdan şey veya yer. * pêgera pêlekan MAnpêlûk.
nêçirvanan Avv. avcıların av mıntıkası, pêlewar M Igemijıırnak. 2. gemi suratını
avlandığı yer. ölçme aleti. 3. dalgasayar. 4. çarkçı.
pêgerandi M. Grm bn gerandi pêlû M. ant göz kapağı.
pegırt M. 1 kopya. 2. tutanak, zabıt. 3. tut¬ pelûk M. merdiven ve basamaktan. An pê-
turaç, tutulacak yer. pelûk, paçine, pelıng.
pegozek M. ant ayak bileği çıkıntısı, topuk pêbveş Mİ verici alet, radyo veya frekans
kemiği. An gizüc yayıcı istasyonu, nakledici cihaz. 2. fre¬
pêhatin Ang. oluşmak, meydana gelmek, kans. 3. Uetİcen. /_i M. yay m, radyo yayını.
türemek. * peşi jı pıngav û çuavan tene pchveşand/ın Lg (pêldtweşine, pêlweşine)
pe. Avv. sivrisinek pis su birikintilerinden yayın yapmak.
türerler. pêmen rgd yoksun.
pêhn M. tekme, fin pin. pêmirişk M.fcnpêqnik.
penn M. fin pcjn, pcjın. pên Mfinpêhn, pin.
pêji/n Lng.(dipêje,bipêje)pişmek.bnprlm. pênaw N.S. uğur. fin oxu, yom.
pêjker M. pişirici. penc M. rgd beş (5). /_an rgd beşlere,
pek (fiı yek) rgd rgp. pro. beraber, birlik, beşe, beşinciye, /-berk MA. beş taş oyunu,
bir olma, birleşme, birleştirme fiillerini fin pêncok. /_ok M. fin pcncber. /-bare
hazırlar. /_ anin L oluşturmak, meydana A'A.rgd beş misU, beş katlı, /-emin rgd
getirmek, vücuda getirmek, hazırlamak. beşinci, 5. ci.
/_ dan Z. bozmak, yıkmak, tahrip etmek. pençe M. rgd eUi (50). /_min rgd ellinci,
/-hatın M. m ittifak, antlaşma, oluşma, 50. ciAnpencl
teşkil. 2. Z. oluşmak, teşekkül etmek, an¬ pencık M. kenger veya diken biçmek için
laşmak, ittifak etmek, /-hali rgd teşek¬ çataUı dirgen. An cemık.
kül etmiş, vücut bulmuş, oluşmuş. /_ pcnci M. rgd elli. An pençe.
kelin Z. bir şeyin arkasına düşmek, topla¬ pencsed M. rgd bn pênsed.
mak, bir araya getirmek. /_ kırm L bir- pêncsch MA. beş duyu.
leşiirmek, bir araya getirmek/toplamak. pêncşemb MA. perşembe. * roja pêncş-
3*19 pêşdar
embê Avv. perşembe günü geçmek. * peş çav kuın Avv. gözönüne ge¬
pêngav M. m. atılım, teşebbüs. tirmek, izah etmek, göstermek. * pêş de
pêmji/n Lng. (dıperuje, btpênae) bn rgp. önde, önünde. * peş de çûn Avv/ Uer-
poıujin. lemek, olgunlaşmak. An pêşta. * peş
pênsed MA. rgd beş yüz. 500. /-emin rgd ketin Avv/ öne düşmek, Ueri geçmek. *
beşyüzüncü. pêş xêni re hatm Avv. evin önünden gel¬
pênûs M. kalem. /_ kısandın Z. kalem diler. * peş û paş Avv. ön ve arka. * pêş û
çekmek, yam üstünü çizmek, iptal etmek. paş mêze neku Avv. önüne arkasına bak¬
/_bu Nh kalem traş makinası. /-geç MA. madı. * peş yeki kuın Avv. birine takdim
tebeşir, /-mis Nh kurşunkalem. etmek. * peş ve bınn Avv/ Ueri götürmek,
pêpan Mnpê içindeki nota bak. Uerletmek, geliştirmek. * peş ve çûn Avv/
pêpask Nhpê içindeki nota bak. Uerlemek, gelişmek, peş ve çûyi rgd Uer-
pêpeti rgdpê içindeki nota bak. lemiş, gelişmiş. * peş ve hatm Avv/ beri
pêpehng MAnpêpelûk. gelmek, ileri gelmek, yaklaşmak. /_
pêpelûk M. merdiven, merdiven basa¬ xistin Z. öne sürmek, ileri sürmek. *
mağı. An pêlûk, hewq, peyje. xishn peş Avv/ öne/Ueri sürmek.
pêpeqmg M. yeşU ispinoz, zoa cbloris peş 3 M. kirvelikte kucak anlamında kul¬
cbloris. landır. * avêlin pêşa yeki Avv. (sünnet olr
pepüke M. sınk yürüyüşünde kullanılan mak için) sünnet olacak olanı birinin
sırıklar. kucağına vermek. * ez paşa füan keşi de
pêqibk M yapraklan tavuk bacağma ben¬ me fivv. ben falancanın kucağına
zer bir ot. pişirilerek yenir. atılmışım yanı falanca benim kirvem an¬
pêr rgp. evvelsi gün. /-efser M. başçavuş, lamı verir.
fin stvanyar. * duhi ne per Avv. dün değil peş 4M.bUgi.
evvelsi gün. pêşajo N.rgd öncü.
pera rgp. pe içindeki 'pê re' notuna bak. pcşand/m Lg (dtpeşine, bvptşine) göster¬
pêrar rgp. iki sene önce. mek, delalet etmek.
pêrbest M. Grm edat. fin daçek. pêşandar Mx delU, rehber, klavuz, önder.
pêrgin M. m kabul, kabul töreni, karşıla¬ pêşane rgp. öncel, öncelik. *pêşanê deme
ma. * çûn pêrginê Avv. hoş geldine git¬ dıve em zman fêr bıbm Avv. öncelikle dU
mek, karşılamak. * pêrginiya sersalê Avv. öğrenmeliyiz.
yeni yd karşılaması. * pêrginiya bûkê Avv. peşani M. izah, anlatım.
gelin karşılamak. An pêşwazl hewandm. pêşangeh Mx pazar, pazar yeri, sergi.
pênst M fihrist. An naverok. pêşari Mfinrêzanl
peri M. dişi cin, melek. pêşbazi Mx rekabet, yarışma.
Pêrû İM ast Ülker yıldızı, Süreyya burcu. pêşbend Mx Grm önek. An xurdepêş.
An pervrin. 2. M avize. pêşber rgd rgp. ön, huzurda. IS M. öne
pêrûz rgd bn piroz. sürme, huzura getirme. * pêşberi hev Avv.
pêsir M mi. ant gırtlağın göğüs kemiği başbaşa, yüzyüze. * pêşberi hev kuın Avv.
arası boşluğu. 2. M. yaka, yakalık. * bı pê- yüzyüze getirmek, katılaştırmak, yüzleş¬
sirê guhn Avv. yakasına yapışmak, ya¬ tirmek.
kasını kapmak. 3. kapının iki yan tarafı. peşbüarimi M. ön seçim.
pestırk M. pedalı ayakla çevrilen araba. pêşbuk M. müsabaka, yarışma.
pêş lN. (sen 'p' ile okunur) entari ve uzun pêşbin rgd üeriyi gören, Ueri görüşlü. IS
elbiselerin ön alt tarafı, peştemal kısmı. * M üeriyi görme.
kuın pêşa xwe Avv. önlüğüne doldurmak. pêşcênik Nhanlbnqoçêeniyi.
* pêşa xwe hji kuın Aıv. önlüğünü dol¬ pêşçav M. görüş, manzara, görünen şey./-
durmak, peştemahm doldurmak. An kınn Z. öne sürmek, gözönüne getirmek,
pêşik,daw. göstermek.
peş rgd rgp (ince 'p' ile okunur), ön, önde, pêşdank Mx Grm önek. An xurdepêş,
önce, önceki, ön taraf. * anin peş fivv. tak¬ pêsdanL
dim etmek, gözönüne getirmek, Ueri sür¬ pêşdani M. Grm bn pêşdank.
mek. * ketm peş Avv/ öne düşmek, Ueri pêşdar Nx 1 önder. 2. manzara, tasvir./-!
pêşdaraz 320
pıçûk rgd küçük, ufak. /- bûn Z. küçül¬ cemrenin yere düşmesi. * pıhnga bê Nh
mek, küçük olmak, ufalmak. * pıçûk cemrenin havaya girmesi.
ditin Avv. küçük görmek, hor görmek. * püıng 2 M kaplan. * pıhnga çin MA. pan¬
pıçûk û mezm fiıv. büyük - küçük. IS M ter. * pıhnga ravrav MA. leopard.
küçüklük, ufaklık./- kuınZ. küçültmek, püike M merdiven basamağı. An pê-
ufaltmak, fin qicik. pehng, pêlûk.
pıçûker rgd Grm küçülten. Fransızcada püite M. pelte. An pelte.
diminutif. püopüo M dönerek yere giren ve yüksük
pıdi Morttfinpıdû. şeklinde yer açıp yerleşen bir böcek. An
pıdû M. ant damak, diş etleri, fin alûme, aşvan.
polke. püor M pekmez ve undan yapdan helva.
püf M. üfleme, üf iirme. /_ danık Mx ba¬ püox M. An bızut.
lon. /_ kuın Z. üfürmek, liflemek. pılpüinık M. fıskiye, ibriğin ince ağzı.
pıfık M. körük. * pıfıke kûrê MA. kalaycı püpiv M. minkale.
körüğü. pilqik M. kabarede (ince p' ile okunur), bn
pıhin M. tekme, ayak darbesi. An pin, peqik.
pêhn. püûç 1. rgd ters, aksi. 2. yoldan çdonış, yo¬
pnak M. 1 damla. 2. yankı, akis, yansı. An lu sapıtmış. 3. sapik. 4. eğri, kavisü, krvnk.
dengvedan. 5. viraj.
püand/ın Lg (dıpgine, btpaine) pişirmek, püûr Msincap.AnsımoIek.
fin patm. 2. fışkırmak, fıskiyeden veya püûre M. an kovam. An pêtag.
tazyikle herhangi bir yerden fışkırmak. püûsk M. oluk.
pıjbelav M dağılma, saçılma. /_ bûn Z. pımpar M. semizotu. Aot Portulaca ole-
dağılmak, saçılmak. /- kuın Z. dağıtmat, racea.
saçmak, fin belav. puı l M. insanm gizlediği ve başkasına duy¬
prjıland/ın Lg (dıpıjdine, bıpıjüine) urmak istemediği bir kusuru, hatası veya
ayırmak, ayırdetmek. An veqetandm, suçu.
jıhev kum. pin M kümes.
puınk M. lordan taşlardan uçuşan par¬ puı 3 M. Bj benek. An pü.
çacıklar veya tazyikle sudan uçuşan dam¬ pmc 'M çanak.
lalar. pınc 2M tutam (ot veyasaç). tutam halinde
pu'iqandVin Lg (dipg'iqine, bipgiqine) 1 gür bitkUer. An pûnc
fırlatmak. 2. önüne katıp kovalamak. 3. pıncar M. lyenüen otlar. 2. kuzey şivesin¬
fışkırtmak, fin pejiqandm. de pancar.
pıjıqi/n Lng. (diptjiqe, biptjiqe) fışkırmak, pmd M. ani kıç. An qûn, kûn.
fırlayıp gitmek. pındam M. 1 akarsuyun akışım engeUey-
pnuk M doktor, tabip, fin dıktor, bıjyk. en çör-çöp, ot çalı vs. 2. set, baraj.
pıji/n Lng. (dtpıje, btpıje) pişmek. pınde kırın Z. afaroz etmek.
püindar M.finşıvrit pındepir M örümcek. An pink, levnepir.
pnkoj M. düğme. /-guedanZ. düğmesini pnıdık M. fin bışku.
bağlamak. /_ vekırın L düğmesini aç¬ pındır rgd bükülebüir, uysal, bn xav, stû-
mak. An tnjkoj. xar
pıjme M. hapşırma. pme MAnderxûn.
pıjmi/n Lnk. (danjme,btpıjme) hapşınnak, pmg rgd asık surat, fin mûr.
aksırmak. pmgav M. su birikintisi. 2. bataklık. An
pıjûn M. kurutulan ot. peng1 kelimesi içkideki nota bak.
pik rgd 1. yüzüstü. 2. aşdc oyununda aşdc pıngıri/n Lng.(dtpaıgae,bıpaıgve)l.akar-
kemiğinin çukur tarafı üstüne düşmesi su için birikmek, bû- yerde toplanmak. 2.
hali. fin. kavvdız. surat asmak.
pil M leke, benek, yüzdeki benek, çd. An pınıh M dayak, bu kelimenin kökeni 'pin'
sanık. olup ayak altına ahp dövmektir.
pılı ng l M. cemre. * pıhnga avê Nh cem¬ pmıhand/ın Lg (dıpouhine, bıpatdüne)
renin suya düşmesi. . * pıhnga erdê MA. dayak attırmak.
323 pırsi/n
puuhi/n Lng. (dıpavhe, bqjauhe) dayak at- puık Mİ. karasaban el tutma yeri Ue oku¬
mak. An pin, pin kuın. nu birleştiren köprücük parçası. 2. kü¬
pml rgd 1 gizli. An penhan. 2. sinsilik çük köprü.
veya adilik bildiren bir edat * pınl pmi pınkamü MA. ant köprücük kemiği.
tu lekaşe* bini İmge mini 1» çuna navê* pırisk M kıvılcım. An çik.
xwe lı navê* mm dini Avv. Pini pini sen pukam Mne histeri. /_i M. histerüik.
ayağıma papuç olasın, kendi pis ismini pukite M. Grm çok heceü kelimeler. An
neden bana çağırırsın anlamında bir dey¬ kile, pırdeng.
im. pırnag M. orakla ekin biçerken arkada
pmti rgd pis,hasis,cimri./_bûnZ. pislen¬ bırakılan üçer destelUc sap, gidiş. An dıra-
mek. /_ti M. kirlilik, pislik. /_ kuın pisle¬ xe, nıelûk.
mek, kirletmek. puot MAnpirot
pu * kuşların uçarken çıkarddclan ses, pırpar M. 1 çok hisseli 2. An pımpar.
ansızın aniden uçmalarını tarif eden ses. pırparez rgd plüralist.
* pur got û fırıki Avv. pırr edip uçtu. pırpene MAnpunpar.
pır M. köprü. * pu i Sıratê MA Suat kö¬ pırpırok Mucuruna.
prüsü. An pnd. pırpızık M. çiğdem.
pu 3 rgd rgp. çok, ziyade, fazla, /-ani rgd pus M m 1. soru, sorgu, suaL 2. mesele,
çokluk, fazlalik. /_bêj rgd çok konuşan, problem, sorun. 3. kelime, sözcük. *
geveze, ukela. /Jbêji M gevezelik. /_ bûn pusa paşin fivv. son söz. * pusa peşin Avv.
Z. çoğalmak, fazlalaşmak. /-car rgd çoğu ilk söz. * pusa mirê Bohta Avv. Bohtan
zaman, /-caran rgd. pek çok defalar. * emirinin sözü gibi * dan ber pusan Avv.
pu çê* bûn fivv. sık sdc olagelen, olağan./-! kelime yağmuruna tutmak, soru yağmu¬
M çokluk. /_ kuın Z. çoğaltmak, fazlala- runa tutmak. /_ane rgp. soru gibi, sorum-
ştırmak. /_ole rgd aşın, pek fazla. /_tu su. /_ bûn L sorulmak, /-geh Mx
rgd daha fazla. /_lui rgd çoğunluk. danışma bürosu, informasyon. /_guêk
/Sırin rgd en fazla, pek fazla. * pu ne¬ Nh problem, sorun, /-guhaztın L dedi¬
ma rgp. çok kalmadı, az daha, nerdeyse. * kodu etmek, söz getirip götürmek, /-gêri
pu nema dikelim, nerdeyse düşecek¬ M. An puskerl/_gubêz rgd dedikoducu.
tim. * pu nema xwe bıgehinım te fivv. sa¬ /_ker Mx soran, soru soran, /-keri M.
na yetişmeme çok kalmadı. An zêde, zor. merakhlık, tecessüs. /- kum Z. sormak,
pırand/ın Lg (dıpoine, bıpaine) 1. çoğalt¬ sual etmek, /-vekırın Z. soruşturma aç¬
mak. 2. mübalağa etmek. An pu kuın. 'pi' mak, mevzu açmak, mesele açmak. *
içindeki nota bak. pırsen guan hê h pêşiyê ne Avv. ağır so¬
puase M. pırasa. runlar daha derdedir. * pirse* ko
pıravve rgd pratik. nızanım lı mm dıpırse Avv. bana bilme¬
pırç M. kd, saç, tüy. /-ıkın rgd kıllı, tüylü. diğim kelimeleri soruyor.
* puç û pal fivv. kd, tüy vs. döküntüsü. * pırsand/ın Lg (dıpasine, bqjasine) soruş¬
puç vveşin Avv. kd dökülmesi, saç dökül¬ turmak, sordurmak.
mesi. * puç i cm MA. An pori keçka. pırsıyar M. somn, soru. /_i M. sorgu, imti¬
pırçıkand/ın Lg (dıpoctkine, bıpaçddne) han. * pırsıyari kuın Avv. sorgu yapmak,
bn pûrlıkandın. imtihan etmek.
pud M. S. köprü. An puZ pırsıyarki M Grm soru hah (şekli). *
pırdeng M. Grm bn pırkile. rengdêrên pırsıyarki MA. soru sıfatlan.
pırejmar M. m Grm çoğul. pırsi/n Lng. (dıpırse, btpvse) sormak, so¬
puenav M. Grm çoğul isim, cins isim. An ruşturmak, sual etmek. /_ pırsın Z. soru
hcvcnav. sormak. * lê pirsin Avv/ (biri, bir şeyle) U-
pirctexlil rgd çeşitli, değişik. gUenmek, halini sormak. * çûn lê pirslnê*
pireli Mİ çoğunluk. 2. üretim, fin tevlayi Avv/ hal hatır sormaya gitmek, gelin evini
pırg 1 M. fin porg, pilqik. ziyarete gitmek, »hatmlêpusinê Avv.ge-
pug 2 M. S. ürtd, sürfe, kurtçuk, larv. An linin bulunduğu eve hal hatır sormaya
kurm. gelmek ve hediye getirmek. * jê pirsin
pug 3 M. S. kaymak. An to. Avv/ (birinden, bir şeyden) sormak.
pirsin! 324
boş, açık -saçık. 2. karışıklık, kargaşa. 3. alınmak. /_ dan L sırt vermek, arka
fesat çıkmak, (birine, bir yerlere) dayanmak. *
pişik M. anı 1. akciğer. 2. pankreas. pışta xvve dan Avv/ sırtını/arkasını ver¬
pışırûg M. An pışrûk, pışûng, pışavüc mek, birine bir yerlere bel bağlamak.
pışıvi/n Lng. 1. asimde olmak. 2. özümlen¬ /_gui M taraf çdema, arka çıkma. An
mek. An pışaf tın. palpıştl /_ gutm Z. desteklemek, arka
pışk l M. m 1. kısım, pay. IS rgd kısmi, çıkmak, fin palpıştl /- kuın L sırtla¬
kısmen, /-sal Nh yılın bölümü, mevsim, mak, arkasında taşımak. /_kov Nh kam¬
fin demsal. 2. kur'a. An peşk. bur. An bûl, bûhk. /-masi Nh balıksırtı
pışk 2 rgd rgp. aym, aynen, tıpkı. /_çapi M. şekli. /_mcr MA. arka çdcan kimse, taraf
tıpkıbasım. * pışk h bavê xwe çü ye Avv. tutan, /-trol MA. ant omuz arkası, ense.
tıpkı babasına benziyor. /_qopi MA. foto¬ /_nıg/hng M. ant ayak sırtı. 1-piNh ant
kopi, tıpkıçekim, /-vvêne MA. fotokopi, ayak sırtı, /-rast MA. Avv. 1 kamburu
tıpkıçekim. An peşk. olmryan, düz sırtlı. 2. ekonomide belini
pışk M damla.* pişkên baranê ketin fivv. doğrultmak. * pışt rast bûn Avv. belini dü¬
tek tük yağmur taneleri düşmeye başladı, zeltmek, durumu iy deşmek veya müzmin
fin peşk. bir hastalıktan düzelmek. * pışta xwe
pışkaft/ın Lnk. (dıpışkeve, bıpışkeve) bit¬ rast kınn Avv. belini doğrultmak. /_van
kilerin tomurcuğunu açması. An bışku Mx taraftar. /_vani Mx taraftarlık. *
veknın. pıştvanıya yeki kuın Avv. birine arka
pışkand/ın Lg (dtpışkine, btptşkine) 1 ha¬ çıkmak, birine taraftar çıkmak, /-xurti
pşırmak. 2. fışkırmak. 3. fin pişkin. MA. arkası olma, destek. * pışta nun bı te
pışkane M. bir tarlayı bir kaç kişi ortak qewin e fivv. sana güveniyorum, sunum sa¬
olarak yanyanya elemek. 2. hisseli arazi na dayadım. * pışta mm bı te germ dibe
olup, satmak istemedikleri araziyi ortak fivv. sayende kendimi kuvvetli buluyorum.
ekip biçmek. * pışt lê sıkandın fivv. belini kırmak, * h
pışkçap M. tıpkıbasım. ser pışte fivv. sırt üstü, arka üstü. * h ser
pışkegor M. değiş-tokuş, kadın mübadele piştê razan fivv. sırt üstü yatmak, arka
etme. fin berdêli. üstü uzanmak. * pışt û penah fivv. destek.
pışkıl Mfinbişqul pışt 2 M. 'temd' denüen dokuma tezgahla-
pişkin Lng. (dtptske, bıptşke) aksırmak, ha¬ rinda yatay olarak teUeri tutan orta di¬
pşırmak. Ekseri koyun, keçi cinsi hayv¬ rek.
anların kişşş diye hapşırmalan. pışt 3 rgd rgp. ard, arka, geri. * pışta dest
pışkin/ın Lg (dtptşktne, bıpışkine) muaye¬ Nh ant el sırtı. * pışta xwe kürk re, dere
ne etmek, yoklamak, aramak. An 1 eğerin, xwc tuk re hin me ke Avv. sırtını kürke
lêgerandm. kapını Türke alıştırma. * h pışta xani fivv.
pışko M. cemre, fin pıhngl evin arkasında. * pışt de rgp. arkada, ge¬
pışku M tomurcuk, fin bışku. ride. * pışt re rgp. arkadan, arkasından,
pışkul M. at, eşek veya koyun, keçi, tavşan akabinde, nihayetinde.
pisliği, fin bişqul pışt 4 M. kuşak, bel kuşağı. * pışt gire dan
pışovık M. sabun artığı. Aıv. belini kuşamak, kuşak bağlamak.
pışqü M. fin pışkul bişqul pışte M. yer fıstığı.
pişqul M. fin pışkul, bişqul. pıştek M marangozların tahtalarım tut¬
pışrûk M. 1 bulgur unu. 2. kaba un veya turduğu ağaç destek.
kepek gibi şeyleri az suyla yoğurup kul¬ piştik M. Kürtlerde geniş, yası bir kemer,
lanma haline getirilmiş şekli. 3. çamur, kuşak.
beton vs. yi az suyla yoğurmak hail * pişti l N.msırt yükü, sırtbyarak taşınan
pişrûkê bulxur Avv. çiğ köftelik bulgur. odun, sap veya yük./_van Mcyük sırtlay¬
pışrûn M. yağlı bulgur pilavı. An Iepe, an, yükü sutla çeken, hamal. * pişti pışt
gırar. kuın fivv. yük sırtlamak. * pışüyek êzmg
pışt M ant sırt, sırt kısmı./_ber MA. ikinci fivv. bir sırt yükü odun. * pışııya gıya Avv.
doğan çocuk, ikinci evlat, bir ydda ikinci bir sırt yükü ot.
defa hasat. /_ bûn Z. sırtlanmak, şuta pişti 2 rgp. Ghk -den, -dan, sonra. * pışt!
P»ŞÛ 326
(torba, çuval için). 2. kilim dokumada kul¬ pine M. yama. /_ bûn L yama olmak, ya¬
lanılan sivri alet 3. şeytan tırnağı (bazı malanmak. /_doz Nh ayakkabı eskicisi.
kimseler bir veya bir kaç nrnağtnıuzaarlar /_ker Mx yamacı, tamirci. /_ kuın Z. ya¬
ki buna denir). 4. inşaat kum ve taşlan, taş mamak, yama yapmak, yama Ue tamir et¬
ve ağaç kınklan. * pipkê kıncanM port¬ mek. * sol pine kuın Avv. ayakkabı tamir
manto. etmek. * çakêfê* xwe pine kuın Avv. ceke¬
pijmdar MAnşnrit tini yamamak, /-kiri rgd yamalı. * pine
pik Mİ sivri çekiç, kaynakçı çekici. 2. dö¬ pine yama yama. * pine h ser pine xishn
küm demiri. Avv. yama üstüne yama yapmak. An pere-
pikap M 1 gramafon, plak çalar aleti. 2. span,pate.
arkası açık bir cins motorlu araç. pingok M. finpêşûle.
pike l M. S. taiul, hububat sapı. pingpong M. ing. masa tenisi, pingpong.
pike 2 M. Fr. uçağın dilcine aşağıya doğru pip M fıçı.
dalışı. / kınn Z. aşağı daliş yapmak. pipık l M. söğüt veya kavak gibi ağaçların
piknik AJ. ing. yiyecek içeceğtaide bera¬ dallan bükülerek kabuklan çıkarılıp ve
ber alıp kıra çıkmak. An seyran. bundan yapdan raini kaval şeklinde çalgı.
pikol M 1 ekseri tek tırnaklı hayvanların Anpizpizok.
arkaya değilde yukardan aşağıya teleme pipık 2 M ant An pipok.
atması. 2. insanların yatarken veya pipnok MAnbatinok.
uzanırken uzunluğuna tekme atması. /_ pipok M. ant bn bibü.
kınn L bu fiili tekrarlamak. pu- ' M. alevUerde dede, tekke vaye ocak
pil1 M. elektrik pili. başkam, mecazide Hızır Aleyselam. * pi¬
pil 2 M. ant dalak. An fatareşk. re Muxan MA Zerduştilikte haham başı.
pü 3 M n kalay. /_ewer Mx kalaycı. pir 2 rgd (yumuşak 'p' Ue okunur) yaşlı, ih¬
pil 4M ant kol. * püe çepê Avv. sol kol * pUê tiyar. /- bûn Z. ihtiyarlamak, yaşlanmak.
rastê Avv. sağ kol. /-dar Mx kol kemiğine /_ebokMAcadı,cadıkan./_ejmMA.yaşh
bakıp fal söylemek ve bu şekUde gele¬ kadın, /-emerd MA. yaşh adam. bn pire-
ceğini bUme fah. /_dari Mx kol kemiği mêr./_emêrMA.yaşu erkek. /-ereng rgd
fah. * pildari kuın Avv. kol kemiği Ue fala soluk, solmuş. IS N. yaşlılık, ihtiyarîde. /_
bakmak. kuın Z. yaslatmak, Uıtiyarlaştırmak. *
pU s rgp. taraf, yan. An pi mü, hêl, ali pir bû, kvrir bû Avv. yaşlandıkça sapıklaşü
pilan M. plan. An plan. anlamında deyim. * pir i fani Avv. ölümlü
pilav M. pirinç veya bulgurdan yapılan ye¬ kul, fani kul. * pir i ferfût Avv. eU ayağı
mek. An savvar, lepe. tutmaz yaşh kimse, moruk. /_!ti M ya-
pile M. derece. şhhk, fanilik. An piri. * pir û envan Avv.
pihk M. teyze, bn xaloj genç ve yaşlılar. * pir û pendi Avv. vecize.
pilot M Gr. pdot, uçak şoförü. An kal.
pilsteng M kırlangıç, zoo. Hirundo. * pil- piramid M firavunun ehramları.
stenga sing spi Nh zoa Apus apus. fin Piran M. 1. Dicle kasabasının eski adı. 2.
hecireşk, qerneqûçik. Rojkanda bir köy. 3.- Şeyh Said'in
piltan rgdP. iri, kocaman. doğduğu köy.
pin M. tekme, kıç atma. /-avetın L teleme piraye M süs.
atmak. /- kırın Z. tekmelemek. An pe¬ pirçemek M yarasa, fin baçermok, çüi-
nin. çüi
pine N.rgd l. bitki veya ağaçlarda kökün¬ pirehen M. gömlek.
den ayn çıkan istenmiyen sürgünler. 2. pirek M m kadm, evli kadm. /- bûn L
nikahsız doğan gayn meşru çocuklar. 3. kadm olmak, kadınlaşmak. IS M
at, eşek gibi aynı cinsten olmryan hayvan¬ kadınlık./- kuınZ. kadınlaşürmak, pasi¬
ların birleşmesi sonucu doğan katır cinsi fleştirmek. /_ti M. kadınlık. An pirekl *
hayvan veya bu şekilde üretilen bitkUer. pirekti kuın Avv. kadınlık yapmak. An
* pincê ninûk M. ata. şeytan tırnağı. An jin, bermali.
Piç-biji. pirbevok N.m İcadı, büyücü, vampir. fin
pine M. kalburüstünde kalan kısım. pirebok. 2. kelebek. An pink.
pirhevri 328
pûhk l M ant saçın ahn üstü kısmı. pûrt M. ant tüy, kuş tüyleri. /-bûnZ. soy-
pûhk 2M parça, bölüm (arazi,yeşülik için). ulmak,yolunmak./_ıkM.ûnt kuş veya si¬
* pûlek zeri Avv. harman kadar bir parça nek tüyleri 2. bitki tüyü. /_ kuın L
tarla anlamı verir. * pûlek mêrg Avv. bir soymak, yolmak.
parça çayır. * pûlek genim Avv. buğday pûrhkand/ın Lg (dıpûrtûahe, bıpûrttkine)
tarlasında daire şeklinde bir kısım veya yolmak, mecazi olarak birini soyup
fazla uzamış yahut kısa kalmış bir bölüm. soğana çevirmek.
/_uü rgd pul pul olmuş hali. fin bel tem- pûş M yaprak, kuru yaprak (bitki için). *
bûri. pûş û pelax Avv. kum ot ve ağaç yapra¬
pûm M baykuş. An bum, kund. klan, fin pûr.
puma M kediye benzer yırtıcı bir hayvan. pûşık M. ant bitki yapraklan. /_ weş-
pûn * rgd solmuş, soluk. An çünusin. andın L yaprak dökmek. An pûş, pûr,
pûn2M.finpûnık. belg, belcim.
pûnc M. 1 tutam şeklinde gür bitkiler, bir pûşü M. 1 beddua. 2. edeb, terbiye, haya.
kökten tutam şeklinde dal vermiş ve bo¬ AnpuşuL
dur kalmış olan bitkiler. 2. gür, gür çak, pûşi MAnpoşl
ot vs. * pûncê* gvriniyan Avv. geven dikeni. pûş! M. ant horoz ibiği, fin şe, kalor.
* pûnce* sıtuıyan fivv. köklü çalı demeti. pûşi/n Lng. (dıpoşe,btpaşe) örtmek, örtün¬
An pınc, pûncık. mek, sarmak. An poşin.
pûncık M gür haUnde bitkUer, ekseri tek pûşkebeq M. yusufçuk, zoa odonataing.
kökten olupta tutam şeklinde büyümüş dragonfly.
ve bodur kalan dikenli bitkUer. /_uü rgd pûşper M. yazın başlangıcı. 21 mayıs 21
gür olarak büyümüş çak diken vs. An haziran ikizler burcu.
pûnc, pmc puşt M. rgd puşt, ibne.
pûncu M. fin pûncık. pûşû M. 1 kav. An pişo. 2. kuru ve yamçı
pûne M. An sıri, serbejıng. şeyler. 3. türban, fin cemedani.
pûng M. yarpuz. Aot Mentha pulegium. pût lN. tavuk yemi fin qût
* pûngi ari M. Aot mentha aguatica. * pût 2N.P.m put. /-parêz rgd puta tapan.
pûngi bej MA. sussuz yarpuz, yabani yar¬ /-parezi M. puta tapmacıhk. /-perest rgd
puz. puta tapan, /-perest! M. puta tapıcddc.
pûnık Mİ fol, tavuğun ve kuşlannUk yu¬ pûte Mİ dikkat, üıtimam, itina. 2. krymet,
murtası. 2. tavuk foUuğuna yumurtlasm onur. /_ pêdan L 1. üıtimam etmek, itina
diye bırakılan tek yumurta. göstermek. 2. krymet vermek. * pûte lê
pûr, pûnk M. 1 çam ağaçlan gibi iğne ya¬ kuın Avv. itina göstermek, bir şey veya
praklar. 2. yaprak, mısır, dan ve benzeri kimseye Üıtimam etmek. * pûte pê kuın
bitki yaprağı. An pûş, pûşık. 3. kuş tüyle¬ Avv/ dinlemek, kulak asmak.
ri. An pûrt pfitepêdan MA. Ulumam.
püre M S. 1. annın oğul vermesi 2. to¬ pûxfe rgd fin puxtel
plum, küme, parti. An hars. pûyin Z. An pûn, çünusin.
puro M puro. pûz MAntûzuc.
puron M. Z. An puron.
Q
Q M. Kürtçe alfabenin 20.ci harfidir. Ses¬ qafiye MfinqafL
siz olup gırtlaktan ve küçük dilin ucun¬ qafUe MA kafile.
dan çıkar. qahfûr M kafur, hekimlikte kullanılan
qa R bakmak olan 'qaytê' fiilinin bir ot
kısaltılmışıdır, bak! veya hele! ünlemi ye¬ qaf û M. ilkbaharda kabaran suların bera¬
rini alır. * qaê nun û vê qederê Avv. hele berinde getirdikleri çah-çırpı. An xişik.
şu kaderime bak. *hela qaê! Avv. bak hele. qafûr Mfinqahfûr.
qab 1 N. ant aşık kemiği fin kaw. qaU M. X razı./- bûn Z. razı olmak. *pê
qab 2 M 1 kap. * qab û qacax Avv. kap ka¬ qaU bûn fivv. bir şeye razı olmak. /S N.
çak. An qaçani, fuaq. 2. kapak. * qabê onay, rıza. /- kınn L razı etmek. An
putûgê Avv. kitap kapağı. An berg. qayil
Qabdcewz M Sason Ûce merkezi. qaim rgd A sağlam, dayanıklı.
qabuyet M A kabilyet. An tuvvan, gun- qaj 1 M. ekin kargası veya diğer siyah karga
cayişt gurubu, zoa Corvidae. An qink, qajû.
qabiz M bj. kabız. qaj 2 M. çam ağacı. An qac
qabU Nne. A mümkün. qaje-qaj B. cıyak cıyak, çığlık, çığutı. /_
qabin M. ing. kabin. kınn Z. çığırmak, çığlık atmak. * qaje qa-
qablo M. Fr. kablo. ja nurişkan e Avv. tavukların çığlık atisi.
qabûr M çanak çömlek kırıktan, kınlan fin qare-qar, qajin.
testinin kalan kısmı. qajik M 1 sakız ağacı çikleti 2. kenger
qabzfin M. An kapsül sakızı, 3. çiklet bn benişt
qac M. 1 defne ağacı. Aot. laurus nobllis. qaji/n Lng. (diqajebtqaje) 1 bağırmak,
2. çam ağacı, fin qaj2. çığlık atmak. 2. M çığlık.
qaç M. ant paça. * qaç û qul fivv. ayak ve qajû M kırmızı gagalı bir karga, kızdca
paça kışından. karga, zoa Pyrrhocorax pyrrhocorax.
qaçani M. tabak, kap-kacak. qal 1M.Abalıs./_bûnZ.bansolunmak./_
qaçax rgd fin revok. kuın Z. bahsetmek. * qal fi qir Avv. kavga
qaçik M damlann tavanlarına atılan kiriş¬ patırtı, gürültü patırü.
lerin de üzerine atılan ince ağaç çubu¬ qal M. Z. konuşma. *qalkena Avv. konuş¬
klar, fin max,merdıyaq. mak.
qad M m yer, alan, meydan. * qada şer! qal 3 M. 1 anndtalmış gümüş. 2. saf, an,
Avv. savaş alam. eğitilmiş. /- kuın L gümüşü arındırmak,
qadu M A 1 kadro 2. rgd kadir, mukte¬ rafine etmek.
dir. qalax M tezek yığını, fin lod.
Qadiriye M. AbduUcadir Geylaniden kal¬ qalen M.finqelind.
ma bir tarikat. qahb M^4kalip.*qabbêsawûnfiw.sabun
qadûk M. küçük bakraç. kahbı.
qaf M. 1 ant kafa, kafa kemiği, fin qepoL qahk ll.N.ant kabuk. finqaşik,qeşqelig,
2. M. efsanevi Kaf dağı. 3. M dağ silsUesi, qafik.
Kafkas dağı. 4. M saksı. qahk 2M.kdif.*qahkêşûrAw.kdiçlaufL
qafik M 1 kabuk. 2. Bj. yara kabuğu, fin qahnd rgd kalın. An stûr.
qemûşk. 3. kiremit 4. kırık çanak-çöm- qahşt M soyulmuş ağaç kabuklan. An
lek parçalan. qeşqelig.
qafüqeda MA. görünmiyen bela, beklen- qalişkM. karahindiba çiçeği Aot Taraxa-
miyenkaza. cum off icinale.
qafi M. kafiye. /-bej MA kafiyeli konuşan qalo M ocakların altına konan kaim taş
qalonçe 334
yapışık iki ceviz, iki badem vs. kuın L iyi etmek, iyüeştirmek, kahteli
qember M. A 1 erkek ismi 2. sadık uşak hale getirmek./_turgddaha iyi daha gü¬
veya arkadaş. zel. /_tuin rgd en iyi en güzeli.
qemç Mfinqemçik. qend M. nebati şeker. /_av M. şekerli sıcak
qemçik N.anll. kuyruk (keçi ve tipi kuy¬ su./_eM.uzun çubuk şeklinde çay şekeri
ruk), bnboçik. 2. saç perçemi. finqant
qemçi M kamçı, kırbaç. Art qamçi, şelaq. qendehari M. kaliteli bir buğday türü. An
qemelax M karda silahsız olarak keklik aşure.
avı. qender lrgp. o bUe, -vanncaaya kadar. *
qemer 1M^ay./_!M.aytakvimi.finheyv. şer ko ket qenderi rovıyanji lê didin Avv.
qemer 2 rgd yağız, /-e* vekui rgd esmer. aslan düşünce tilkUere vanncıya kadar
IS rgd esmer, esmerce. vururlar, yam tükUer bUe vururlar. * qen-
qemerdln M kaysı pestili. deri vvi ji dawa seroktiyê dike Avv. o bUe
qemeri lN. direk, sütun, kolon. başkanlık davası güdüyor.
qemeri 2 N.A ay ydı, ay takvimi qender 2 M. bela, musibet.
qemerin M. L kızarmak (ekmek vs) için. qender 3M kemiyet, nicelik.
qemırand/m Lg (diqemainebiqemaine) qcndil M. 1 kandd. 2. cav güney Kürdi-
soğuktan iyice dondurmak, buzlukta standa Hacı ümran kazası güneyinde ge¬
dondurmak. An qernuandin. çit vermez bir bir dağ. Ferhat'ın şirin için
qemıri/n Lng. (dtqemaebiqenvre) 1 don¬ delmeye uğraştığı dağ bu dağdır.
mak, soğuktan uyuşmak. 2. kızarmak. An qene rgp.dçinqena.
qenmin. qenepe M Fr. kanepe.
qemıtand/m Lg (diqemaine, btqemaine) qeneq M. kınakına ağacı. Zat Cinchona.
yapıştırmak. * pê ve qemitandin Avv. bu¬ qenter M. kantar, fin qeter.
seyi diğer bir şeye sıkıca yapıştırmak. qentere içi oyulmuş ve karşıdan karşıya
qemıti/n Lng. (diqemae, btqemite) su taşımak için ağaç. curn, curaık.
yapışmak, sımsıkı bağlanmak. * zarok ık, qapqap.
ursa re hışk bı dıya xwe ve diqenutm qepqep M. şakırdama, ötme. * qepqepa
Avv. çocuklar korkudan annelerine kevva mari fivv. dişi kekliğin şakırdaması.
sımsıkı yapışırlar. * em bı welalê xwe ve An qaqibin, qaqibo.
qemitine Avv. biz vatanımıza sımsıkı qepsûl M. kapsül.
bağlanmışız. qeptan Mfinqaptan.
qemsi rgd dedikoducu, yalancı. An dere- qepûşk M. salyangoz, fin şeytanok.
vrin. qepûşk M. Aio. koza, sürfe.
qemter M. S. gem. qer 1lrgdparlaksiyah.2.MZ.siyah koy¬
qemhk İM küçük ipek mendil 2. M. ant un. * Pıto ye beranê qer e, sing vedaye
ense. An şahk, pahk. xwe dayê ber e Avv. karakoçum Pito,
qemûşk M. yaranın kabuk bağlama hali. göğsünü düşmana siper etmiş mealinde
Anqafik. olan bu terim Dersimde SUê Pitê için söy¬
qena rgp. bari, hiç olmazsa. An qet, qene, lenmiş.
qet ne be. qer M. itme, dövme.
qenaet N.A kanaat /-anin/, kanaat ge¬ qer 3 M. borç. An qerd, dên, deyn.
tirmek. /_kar Mx kanaatkar, azı Ue yeti¬ qerac M. taşh arazikıraç.
nen, /-kuın Z. kanaat etmek, yetinmek. qeraj M. Fr. garaj.
qenal M kanal /-ızasıyon M kanalizasy¬ qeral M kral. fin key, qraL
on. qeram l M. hasırotu (damlarda kullandır).
qenar M. kaba diken, fiot rhamn us palu- qeram 2 M derman, enerji, takat
rius. qeramûşk M İçimdik. 2.5/ yara kabuğu.
qenbel rgp. sol taraf qerand/ın Lg (dtqerinebiqerine) birini sü¬
qenc rgd iyi, güzel, iyi kalpli /-ani M. iyi¬ kunete kavuşturmak, birinin can
lik, fin qencl /_ bûn Z. iyi olmak, iyüeş- sıkıntısını dindirmek.
mek. /_ dihn L iyi görmek, iyi bulmak, qerar M/nkarar./_danZ.kararvermek.
hoş görmek. IS M iyilik, güzellik. /_ /_ guhn Z. karar almak. An bıryar.
339 qesd
mak./_a rgd kasıth./_ane rgd kasıttı ola¬ yakışıldı olmak. IS N. yakışıklılık, güzel¬
rak, /-ani rgp. bile bile, kasıttı olarak. lik. /_hr rgd daha güzel, daha yakışıklı,
qeseb MAnqesab. /-tırin rgd en güzel en yakışıklı.
qesel M samanın tane Ue karışık en iri qeşıtand/m Lg (dtqesOme, btqeşaine) 1
kısmı. An nz. sıyırmak, kabuğundan çıkarmak (ceviz,
qesem M yemin, ant /_ kuın/. yemin et¬ fiadern vs. yi veya deniz hayvanlarou ka¬
mek. * qesem navê Xwedê ye Avv. yemin buğundan çdarmak) . * tin qeşitandin
Allanın ismidir. Avv. soyulmak, mecazi anlamda yolun¬
qesıdand/ın Lg (diqesidine, btqestdine) mak. 2. kovmak, kovalamak, fin
hazırlamak, bir isteğe başvurmak. teqizandin.
qesidl/n Lng. (diqeside, btqeade) istek ve qeşitin Lng. (diqeşae, btqeşae) 1 soyulmak,
arzusunu gidermek için başkasının bir yere yük olan bir lüzumsuzun ayrılıp
yardımına başvurmak. gitmesi. 2. tüymek, toz olmak. 3. defol¬
qesüand/ın Lg (diqestfine, hqestfine) et mak. * biqeşitl R defolt An teqizin.
doğramak, eti parçalamak qeşmer rgd 1 soytarı. 2. pozitif anlamda
qesifi/n Lng. (diqesife, biqestfe) etin çatla¬ kornik,komedyen./_iM.soytanlık. *qeş-
ması/patlaması. * qesif iye! veya qesif iyo! merikuınAvv.soytanldcetmek./-okrgd
Aw£. kız veya oğlana beddua mukabilin¬ güldürücü, komik, /-ti M. An qeşmerl
de söylenen çağn ınlemi. qeşqel M. fin qelebask.
qesırand/ın Lg (diqestrine, biqesaine) do¬ qeşqelig M soyulmuş ağaçlardan hasd
kuma bezi özel suda yıkayıp dabağda- olan uzunca ve enli kabuk. Bilhassa ka¬
mak. An qesar. vak, söğüt gibi ağaçların soyulan kabu¬
qeside M. kaside, 15 beyitten oluşan bir tür klan, fin tarhun, telaş.
divan edebiyatı şiiri. qeşnk M hububat tohumu kabuklan. An
qesil Mİ hasır otu. 2. eve serilen hasır. qafik.
qesilk M fide, bitkinin fide hah. An sadu. qet rgp hiç, hiç bir şey, asla. *qet ne be rgp.
qesp MJıurma. fin xurmc hiç olmazsa, en azından. * qet tüne Avv.
qesr M. saray, köşk. /-bend Mx mimar. hiç yok, bulunmaz.
/-bendi M. mimarlık. * qesrê Ehmedê qetan Lng. (dtqete, btqete) yırtılmak,
xêro, qesra Hesenê qenco, qesra qelen- kırılmak, kopmak.
dera, qesra spi ya Zinê. vs. qetand/m Lg (diqetine, biqetme) kesmek,
qest M kasıt An qesd. koparmak, yırtmak, kırpmak, ayırmak. *
qestan rgd kasıttı olarak, yalandan, argo¬ jı hev qetandm Avv. birbirinden ayırmak.
da numaradan iş yapma veya hainlik için qetar l M bir Kürt milli müzik çeşidi.
bir fiil icra etmek, fin qesd. qetar 2M katar treni.
qesli rgd kasıttı, yalandan. * qesti mesti qetek Mİ. hububat eleme aracı. An têpûr.
Avv. yalan dolan, sözde. * qesti mesti te ji 2. sulama kanalı, fin derav.
xwandi bû? Avv. sözde sende okumuş¬ qeter M. kantar.
tun?. qetik M. yük vs. için küçük ip. fin aşûjın.
qeşa M. m buz. /_ bûn L buzlanmak, buz qehl M A kati, adam öldürme. /_ bûn Z.
olmak. /_ gutm L buz tutmak, buzlan¬ katledilmek, katlolmak. /- kum Z. kat¬
mak. /_yi rgd buzlu. An cemed, xişik. letmek, fin qetl kuştın.
qeşan M. fin beş. qeUrme M. 1 barut ölçme aleti. 2. leş.
qeşart/in Lg (dtqeşêre, btqeşêre) 1 soy¬ qeti rgd kopuk.
mak, kabuğunu soymak, yolmak. 2. qetl/n Lng. (diqete, btqete) kesmek, kop¬
ayıklamak, fin rûçıkandın, spi kuın. mak.
qeşari M. Bj. yaşldıkta görülen deri sert¬ qetil M. duvar örülürken taş veya kerpiç¬
leşmesi lerin sağlamlığım arttırmak için muayyen
qeşayi M kaşağı. aralıklarla atılan ağaç kalas.
qeşem M. 1 buz, buz tabakası. 2. aşk, gö¬ qetiyayi rgd yırtık, kopuk. An qetl
nül. * qeşema düe mm Avv. gönlümün qetl N.A *qetlûqıtûl Avv. büyük vuruş¬
hasreti. ma, boğazlama. An qehL
qeşeng rgd güzel, yakışıklı. /_ bûn L qetran M. katran. /-J rgd katran rengi bn
341 qeyar
mak, elin küçük parmağı. 2.M Kürtlerde qirdik Irgd gülünç, saçma. 2.M. bayram¬
serçe parmaklan birbirine takarak oyna¬ larda palyaço gibi giydirilen adam ki kapı
nan davul zurnalı bir halay. kapı gezdirilerek şeker, hediye vs. to¬
qüit M. fin qelemon. planır. Ekseri çocuklar tarafmdan
qüoç M. ant buynuz. An qoç,qh>nç. yapüır. (Mardin Kürtçesi).
qilozan M takla, parende. /_ kmn Z. pa¬ que-qır M. B. 1 ağız kavgası. 2. kurbağa
rende atmak, takla atmak. sesi.
qdpik MAnqnpik. qirêj rgd pis, pislik, kirli, /-ahi M pislik.
quqihk M. kapdarda kullanılan uzunca ve An qirêjL /_ bûn L kirlenmek, pislen¬
ağaçtan yapılan bir nevi kilit An zornax. mek. IS M. pislik, kirlilik. /_ kuın L pis¬
qüûç M. ani bn qoç. letmek, kirletmek. /_ok rgd pisli, kirli.
quûuuk M. Bj. felç veya romatizmada or- quên MAnqrên.
ganlan eğrilmiş kimse. quik M. 1 ant bc^az, gırtlak, imik, ümük.
qilyan M. nargUede suyun içine giren bo¬ 2. geğirti. * quık hüatın Avv. geğirmek.
ru. quık M saksağan, zoo. Corvus. *Qınka
qun M yudum./- kınnZ. yudumlamak. * qinkkul Nh boğazının delik olduğu ve
qunek av Avv. bir yudum su. yiyeceğinin ancak 1/7 si kursağına gir¬
qinnl M. kımıl. zoo. Aelia rostrata. diğine inandan bir kuş. *qmka belek MA.
qinab M A kınnap, ekseri kendirden ala karga, zoa Pica pica.
yapdan dayanıklı bir ip. qinkine M. kargalar, karga cinsi kuşlar.
qinar M. kasaplarda etin asddığı kanca. zoo. Corvıdae.
/-baz Mx ceüat. An qinare. qınm M. tırpan. An kêlendl
qinare Mİ kasaplarda etin asUdığı kanca. qirjal M. 1 akrep. An dûpışk. 2. Bj. kanser
2. mecazide darağacı. hastalığı. 3. astrolojide 12 burç işareti.
qınc rgd dikey, şakuli, amudi, düşey. qınnıçand/ın Lg bn. qermiçandin.
qincui rgd bn cmcüi. qirmiçin Lng. bn qermiçin.
qinêber (qmêbotê) M. yenüen bir bitki. qirmiz M. zar kanattdardan bir böcek.
qınık M. kümes, fin kox, koxik, lis. zoo. Coccus ilicis.
quûk Mbümece, tekerleme. qıme M. devir, çağ, asır. Annir3, sedsal
qinût M. cimri, pinti. qunebit M. lahana An kelem.
qinyat MA. kanaat /_ anin fivv. kanaat qirnewi M. fin gımevvût
getirmek. /_ kuın Z. kanaat etmek. qirni M. koyun kenesi, zoa Trichodectes.
qu M. rgd 1. zemherir, soğuk. 2. umumi fin zıç. * qirniyên rojê MA. ast güneş le¬
afet, harap olma, mahvolma, yok olma. * keleri.
qu kınn L kırmak, yok etmek. * bı qu qirome Mfingonc
çûn Avv. tahrip olmak, kınkp yok olmak. qirpik M. geğirti. /_ helahn Z. geğirmek.
qirak M. bir cins kartal. fin isk, xisk, qirikl An qulpik.
qnar M. /4. karar. An qerar, bıryar. qirqawil M. An çor.
qirase M. kaldıraç, manivela. An qerase. quş M. çak-çırpı, çöp. * quş û qal Avv. çör
quax MAnqerax. çöp. fin qirşik, hevêsk.
quç 1 rgd yumuk. 2. M. çatırdama sesi, qutasiye N.A kırtasiye.'
çatırdama. qirtik M. 1 ant gırtlak. An qink, gevvrl 2.
qırçand/ın Lg. (dtqvçine, btqaçine) geğirti. An qirpik.
çatırdamak, çatır çatır etmek. qisas M.y4 intikam./- guhn/. intikam al¬
qırçe-qırç MZİçatır-çatır,çıtır-çıür. mak.
quçüc M. çırpı, çak-çırpı. qıse M A hikaye, anlatma, söz, konuşma.
quçin l M. Z. cimri. /_ bûn L konuşulmuş olmak, bahsi edil¬
quçi/n Lng. (duprçe, btaaçe) çıtırdamak, mek. /_ kuın Z. konuşmak, sözünü et¬
çıtır çıtır etmek. mek. * qise xoş Avv. hoş sohbet An
quçol (qaçok) rgd çatırdryan şey. qalkuin, qezi kuın, axaf un.
qnd M. nesd, dûndan, soy, ocak. * qudê qiset M uzun hikaye, roman.
me kor bextê* me reş fivv. ocağımız kör qisetay M ot olay. fin bûyer.
bahtımız kara.
gısü 344
şiir köşesi. An qunc, kucık. dêşani kehye dü fivv. birinin kalbine bit
quncirok Mfingırnûg. yeniği düşmek, bir şeyden devamlı hu¬
qunderz M. bir dikiş çeşidi./- kuın Z. bu zursuz olmak. * h mm bûye qurdêşan
şeküde dikiş dikmek. Avv. bana hep dert olmuş, başıma problem
qunêr M. Bj. bn kunêr, kûnêr. olmuş. * qurdêşani kehye seri Avv. ka¬
quntar M cav dağ eteği * quntara çıya fasını kurcalıyor.
Avv. dağ eteği. An qûntar. qure l rgd gururlu, mağrur, kibirli. /_ti M
qupçe M kopça, fin qopçe. mağrurluk, kibirlilik.
qiur l AJ. bir işin en kötü kısmı, kötü söz qure M. koruk üzüm suyunun kay-
veya iftira, çamur. * qurr h sere mın çû natilmişi.Anqurl
Avv. of başım şişti bel qure M kur'a. * qure kısandın Avv. kurt
qiUT 2 rgd tok ses, tok. * bı dengeki qurr çekmek.
Avv. tok bir sesle. qurf l M. panik.
qurbet lN. gurbet, yaban eü. qurf 2M 1 olgun buğday başaklan. 2. baş¬
qurbet 2 rgd geveze, çok konuşan. IS M ak. /_ kuın Z. başaklan teker teker eUe
gevezelik. IS kuın Z. gevezelik etmek. kopanp almak, dökülmüş, saçılmış başa¬
finpırbej. klan toplamak. * qurf berhev kum Avv.
qurabi MA kurabr/e. ekin biçUdikten sonra çocukların tarlada
qurad M. prasaya benzer bir ot. An gûhk. dökülen başaklan toplaması fiili.
quraf M. bağ bozumu. qunfand/in Lg (diqunfine, btqunfine)
qurafl/m Lg (diqurêfe, biqurêfe) 1. bağ, korkutmak, panik yaratmak.
üzüm toplamak, hasat etmek, yolmak. 2. qurifi/n Lng.(dtqunfe,btqunfe) korkmak,
gevrek bir şeyi bükerek yolmak. paniğe kapdmak, soğuktan veya korku¬
Qur'an MA Kur'an. * Qur'ani erim Nh dan titremek. An karte, lenzin.
Kur'aıu Kerim. quriş M. kuruş.
qurand/in Lg (diqurine, btqurine) Qunx M. ası 1 Sabah Yddızı. 2. Kutup
bağırtmak, böğürtmek, zırlatmak. Yddızı. An qurx.
qurban lM.Al kurban, adak.* cejni qur- quri M. üzüm şerbeti, koruk şerbeti. An
ban Avv. kurban bayramı. Zilhiccenin 10. qurc2.
cu günü. 2. B. sevgi ve hürmet yerine kul¬ quri/n Lnk. (dtqure, btqure) bağırmak,
landır. * ez bı qurban Avv. ben kurban böğürmek, anırmak, fin qûrin.
olayım. * heyran û qurban Avv. yalvarış qurincek Mfinqurçl
yakarış, hayran kurban olmak. /_ bûn Z- qurm Mfingonc.
kurban olmak. /_ kum Z. kurban etmek, qurmiçand/m Lg (dtquriniçine,biqurnaci-
kurban kesmek. * qurbana Xwedêyi te ne) 1. buruşturmak, fin qermiçandin. 2.
bun Avv. AUahına kurban. * ez qurban! çimdiklemek.
Avv. kurban olduğum!. * qurban scrjê qurmiçi rgd buruşuk. An çünıısi
kum fin', kurban kesmek, fin gori, boraq. qurmiçik M. çundik. fin qurçl
qurban 2 M. kurbanlık hayvan, kurbanlık. qurmıçi/n Lng. (dıqurmıçe,bıqurmıçe) bu¬
/_ bûn L kurban olmak. IS M. kurbanlık. ruşmak, fin qermiçin, çünusin.
/_ kırın Z. kurban kesmek. qurmiçk M buruşukluk, buruşuk çizgi. *
qurçik M. kulübe, fin holık, qulûbe, hcr- qurmiçka emyê M. ant ahn çizgileri. *
zalık, kepir, koxi. qurmiçka enişkê Nh ani dirsek
qurçimand/m Lg (dıqurçordne,bıqurçarü- kırışıklığı. * qumuçka lilorê Nh ant. kıç
ne) 1 bir bitkiyi kökünden değUde ucun¬ bulunun iki yan tarafından paralel çizgi¬
dan kırpmak, ucundan çırpmak. 2. ler. /
çimdiklemek. qurnavveik M. semender, zoo. salaman-
qurçi M. çimdik. /_ bûn L çimdiklenmek. der. * qurnewêlkeyi ari MA. bir cins de¬
/- kırın Z. çimdiklemek, çimdik atmak. niz kertenkelesi, ing. triton. *
qurdêşan M. l.Bj. kurdeşen, ürtiker, cütte qurnewêlkeyi japoni A'A japon kerten-
oluşan kaşıntdı döküntü. 2. gıcık, bir şey¬ kelesi.ing.japon'ssalamander. *qurne-
den gelen gıcık, 3. şüphe veya dert olma vvclkeyi marmêlke Nh arka ayaklan
fiilini anlatır. 4. argoda bit yeniği. * qur- olmryan bir cins kertenkele, zoo. lacerti-
qnmaz 348
rebit M. rgd 1 çabuk ve luzh gelişen hay¬ rehêle M sağanak, bol verilen şey.
van veya bitki 2. rgd gürbüz. /_ bûn L rehek M nebat, bitki
gürbüz olmak. rehekşıbin rgd bitkimsi.
receb M. A Arap takviminde 7.ci ay. rehet rgd rahat, kolay, asude, sakin. * ez
recim M. A 1 dinde taşlanarak öldürülen rehet un Avv. ben rahatım. * rehet
kimse. 2. kovmak, defetmek. An recm. sekinin fivv. rahat durmak, sakin durmak.
recm M. A dinde taşlayarak öldürme. /_ bûn Z. rahat olmak. /_i M. rahattık. /_
/_kuın /.taşlayarak öldürmek. An re¬ kuın Z. rahat etmek, dinlenmek, ra¬
cim. hatlığa kavuşmak.
reçel MF.Annçal rehık M. An şifte.
reçete M it reçete. rehüand/ın Lg. (daehdine, brehdine) ti¬
red M. A ret. /_ bûn L rededUmek. /_ tretmek, (korku veya heyecan salarak ti¬
kuınZ-redetmek. tretmek anlamı taşa-).
redaktör M. Fr. redaktör. ıehıU/n Lng. (dtrehde, baehde) titremek,
redand/m Lg. (dtredine, baedine) redet- soğuk, korku, heyecan vs. den titremek.
mek. rehim M ant fin rahim!
rede M. An rahb. renim 2 rgd A. rahim. An rahimZ
redımand/ın Lg. (daedanine, baedanine) rehin MArehin.Angerewe,banmte.
bir kabı veya şeyi ağzına kadar doldur¬ rehine M. A rehine, fin gerevv, barante.
mak, tıka basa doldurmak, fin rehjen M. ant Bj. nabız. ISn L nabız vur¬
repısandın, levıka re kum. ması.
reduni/n Lng. (dtredone, baedane) tıka rehm M. A rahmet, rahim. * çû rehma
basa dolmak, ağzına kadar şişmek, fin Xwedê Avv. Allanır? rahmetine kavuştu.
rcpısin. rehmet MArahmet/_iM.rahmetli,mer-
Redkan M. Kars, Ağn, Muş ve geliyê Be- hum. * rehmet lê* be! Avv. rahmet olsun. *
razaya yayılmış bir Kürt aşireti. rehmet lı bavê te be Avv. babana rahmet
ref M. 1 sıra, dizi, raf. 2. kuş sürüsü, fin gêş- olsun.
kûn.3.M.fUo. reht/ın Lg. (doêhte, baêhte) bn rctın,
reduksıyon M. Fr. indirgeme. njandın.
refand/m Lg.(daefine, baefine) çorap, ki¬ rehvvan rgd rahvan yürüyüş.
lim vs. örgülerin söküklerini örerek ta¬ reis M.A reis. fin serok.
mir etmek. rejge M. şelale. An şip.
referendûm M. Zat halk oylaması, refe¬ reji M. kömür. /_ber Nh taş kömürü, fin
randum. rnil
refes M. hayvanın iki arka ayaklan Ue kıç rejim M. Fr. rejim, yönetim yolu, düzen.
atması, fin tizüc rejisör M. Fr. ekseri staemacddcta yönet¬
refiq M. A arkadaş, fin heval, hogır. men.
ref isk M. ant fin barf isk . rejû M. An reji
reform M. Fr. iyiye doğru değişiklik, re¬ rekat M.A fin nkat
form. rekand/m Lg. (daekine, baekine) alçalt-
reftar M. F. gidiş, hareket. mak, indirmek.
reg M. ant damar, kök. * regi Kurd Avv. reklam M Fr. reklam, söz, resim, yazı vs.
Kürt daman. An ra, ren. Ueyapdan tanıtma çabası.
Regayib M. A Receb ayııımük cuma ge¬ rekor M. ing. erişilmiş dereceleri aşmak,
cesine rasthyan regayip gecesi rekor, /-trnen MA. rekor kıran, rekort¬
regez M 1 unsur, organ. 2. element. 3. ec¬ men. /_ şkandm L rekor kırmak.
dat, nesep, iyi soydan gelme. rektör M Fr. üniversite başkanı.
reh M. ant 1 sinir. *rehê*bihishnê MA. ant remal M. remilci, remil atan. An remil
işitme sinirleri. 2. damar. 3. kök, bitki ve Reman M. Kürdistanda Batmana yalan
ağaçların toprak al unda kalan kökleri. /_ petrol çdcan bir dağ.
gutm Z. kökleşmek, kök salmak. An ri¬ remand/ın Lg. (daemine, btremine)
cal, nh, reg. yıkmak, devirmek. An helşandm, gêr
rehd M gelin çeyizi An giz. kırm.
355 JH
Remezan MA Arap takviminde 9.cu ay, rengin rgd renkli * ala rengin Avv. Kürt¬
Ramazan ayı ve aym zamanda oruç ayı. * ler renkli bayraktan için böyle derler. *
cejni Remezan Avv. Ramazan bayramı. filme rengin Avv. renkli filim.
remil M. kum falı. /.dar Nx kum falına rengpişe M. GrOT zarf, belirteç. *rengpiş-
bakan. An remaL eyên awaki Nh durum zarflan. * reng-
remtele M. toparlanıp kalkma. * remtele pişeyên cihki MA. yer zarflan. *
da xwe û rabû Avv. toparlanarak fırlayıp rengpişeyên çiqasiMA. miktar zarflan. *
kalktı. rengpişeyên erini MA. olumluluk zar¬
remz N.A rumuz. flan. * rengpişeyen gmnani Nh şüphe
rene AJ, mi. sıkıntı, eziyet 2. acı, elem, ke¬ zarflan. * rengpişeyen neyini MA. olum¬
der. suzluk zarflan. * rengpişeyen pırsıyarki
renca/n Lg. (daence,baence)l. kızmak, si¬ MA. soru zarflan. *biwêja rengpişeyi Avv.
nirlenmek. 2. ezilmek. zarfsal deyimler, zarf terimi, bn hoker.
reneber M. toprak işçisi. An rêncber. renık M. silgi. An raker.
renedar M. eziyet çeken, baskı altında reni M. çığ, heyelan. An hezaz.
olan. rep 1 1 rgd dik, dikili, dik duran, 2. M di¬
rencide rgd P. kalbi "kırılmış, incinmiş. /_ kilme, kalkma. * guh rep bûn Avv. kulak
kuınZ. rencide etmek. dilemek. 3. M ant ereksiyon, erkek cinsi
rencin rgd yorucu, sducı, sdontdı. organının kalkması. /- bûn L dikilmek,
renekeşan M. An reneber. kalkmak. /- kınn L dikmek, kaldırmak
rencûr rgd dertli, kederli. An rencide, (cinsi organı). * boçık rep kuın Avv. kuy¬
rencin. ruktan dikmek, mecazi anlamda nallan
rend M. nehir kenarlarında selden ettdle- dikmek anlamı verir.
nerek çöken açık kısım. rep 2 M. B. ayak sesi. /_rep B. rap rap. * re-
rende M bir marangoz aleti, rende. An xû- parep, reperep, reprep R raprap diye
şhre. düzerdi ayak sesleri, ayak yürüyüşü.
reng M. renk, durum, form, şekü. * be repal rgd yırtık, pırtik, pejmürde. *rûtû
reng rgd renksiz. * bı reng rgd renkli, repal Avv. yırük-pırük, baldın çıplak.
renk Ue. * di rengê axan de Avv. ağa gibi repand/ın Lg.(dtrepine,baepine)l. raprap
olmak. * di renge maran de Avv. yiİan etmek, ayak sesleriyle yürümek (osfcer
kdığına bürünerek. * reng a reng rgd. Avv. vs). 2. şamarla vurmak, şaklatmak.
çok renkli, karışık renklerle süslü çok repısand/ın Lg. (daepısine,baepısine)üka-
renkler. /_ avetın L rengi atmak, rengi basa doldurmak. An devvısandın,
bozulmak, /-bıjcr Nh renk ölçer (colori- redımandın, lêvikare Uji kuın.
meter). /_bu M. kim renk gideren. /_ dan repısi/n Lng. (doepıse, baepıse) 1 üka basa
Z. renk vermek, boya vermek (elbise vs). dolmak. 2. kalkmak, dikilmek.
bn. bax. /-dar rgd boyalı, renkü. * renge repi/n Lng. (dtrepe, baepe) 1 şaklatmak,
siyasi Avv. siyasi düşüncesi, siyasi ideoloji¬ raprap diye ayak sesleriyle yürümek. 2.
si. /_kor rgd renk körlüğü olan. /_kori M ceza, sövgü veya beddua, anlamında laf
bj. tıpta renk körlüğü. /_ kuın Z. boya¬ söylemek. * repin h tekeve Avv. Allah ce¬
mak, renklendirmek. * reng lê çûn fivv. zam versin. * devê vri de buepine Avv.
rengi atmak, saranp solmak, /-nişin rgd onun ağzına çarp/şaklat
düzenli, renk veya ahenk olarak uyum replika M. ing. nüsha, kopya, eser sahibi
içinde. /_rej Nh boyacı, kumaş boyacısı. tarafmdan yapdan ikinci nüsha.
rengdêr M. Grm sıfat *rengdêrên İşarki reportaj M. Fr. 1 soruşturma veya ara¬
MA. işaret sıfatlan. * rengderên jmarki ştırma yazı dizisi 2. birisiyle bir konu
MA. sayı sıfatlan. * rengdêrên hakkında araştırma konuşması.
nebınavkui Nh belirsiz/belgisiz sıfatlar. repûblik M. ing. cumhuriyet, fin komar.
* rengdêrên vvesfin an rengdêrên ça- req 1 M su kaplumbağası, zoa Testudo.
vvabûn û çüobûne Nh nitelik sıfatlan. * req 2 M kola, yaka için kola.
rengdêrên pırsıyarki Nh som sıfattan. req 3l.M.hınç,kin.2.B.taksesl/_ereq/t
* rengdêrên rêzda MA. niteleme sayı tak tak, sert şeylere vururken çıkan ses,
sıfatlan. leylek sesleri.
rsL 356
njav N. mansap, nemin denize döküklüğü maden veya metal eşyalara vururken
yer.Anrejav. çıkarddclan ses.
njd rgd cirnri, hasis. /_i M cimrilik. An te- nni/n l Lg. (drme, borne) tırmalamak,
mayl kaşımak, keskin bir şeyle kazıyarak yü-
rüıya/n Lng. (dade, bade) dökülmek. An zeyim_bc2mak,talırişeanelc.Anreş*kuın.
nfln. nni/n Lng. yaprak dökülmesi fiili nşa-
rüi 'Mkömür./Jber/kevuMA. taş kömü¬ neve.
rü, fin rejL npm M 1 deste. An qeft 2. kök, bitki kö¬
rüj 2 rgd yavan. An hsi, nül. kü. *npm dan fiıv. kök salmak. An rical,
rüj/n Lng. (dade, baye) dökülmek, akmak, nh.
yayılmak. * rüjn erde Avv. yere dökülmek. npûreş rgd kapkara, simsiyah.
An relini npûrût rgd çırılçıplak, meteliksiz.
nk M inat, kin, sinir, /-dar rgd inatçı, kin¬ nq M.antipati,garez,kin.Annk.
dar, sinirli * nka nun nka mırişk£ ye nsü M gömme dolap.
Avv. inadım tavuk inadı. /_i M. inadçdık. /_ nst l M. Hakari bölgesinde halat için de¬
kuın/. inat etmek, kin tutmak. /_o rgd nir, fin vvens
inadçı, kindar, /-sar rgd inadçı, kindar. nst 2 M. 1 düzen, nizam /-name Mx tü¬
nkand/ın Zg. (dadâne, badarie) inad et¬ zük. An rezname . * nsü sal Avv. yaş,
mesine sebep olmak, öfkelendirmek. ömür. 2. kolye.
rıkat N.A rekat * si nkat nımej Avv. üç nstand/ın Lg. (doısuhe, boısüne) dizmek,
rekat namaz. dizelemek, dizgi yapmak.
nke (ntevvj M. kafes, fin qefes. nste M. Grm 1 cümle. 2. satır. 3. manzu¬
nkêb Mözengl me, beyit /_sazi Nx cümlebilim. An he-
nkeşe lN. kaburgah bir cinsmuz. Aot Mu¬ vok.
sa paradlslaca. nstık M. 1 küçük dizi, kolye. An nstZ 2.
nkêşe M fin zmanê bene çamaşır mandalı askısı.
nkev MAnrüceb. nstun Mİ granit 2. sert taş, irive sert taş.
nki/n 1 Lnk. (doıke, batke) inat etmek, nsun l Lng. Lnk. (done, btnze) bitkilerin
aksilik etmek. 2. rgd inatçı, aksi topraktan çıkması, bitmesi, yeşermesi *
nkn M. temel, fin him. gıya nsun Avv. ot yeşermesi, ot bitmesi
nm M mızrak. /-baz Nx mızrakçı, iyi nsf/ın 2 Lg. (doise, baise) yün, iplik vs.
mızrak kullanan. /Jbazi Mx mızrakçıkk. eğirmek. An restin,
nmand/m Lg. (doonine, baardne) nswa r ' perişan, rezü, rüsva. /_ bûn L
yıkmak, bozmak. : junak, riisva olmak./- kuın Z. rezil
nmbeşüc M kulplu bu* cins güvec kabı. etmek, rüsva etmek. * rezil û nsvva bûn
nmbêz Mfinnbes. fivv. rezü ve perişan olmak.
nmi/n Lnk. (dinme, bavne) 1 gümbürde- nşanevve M. 5. Lng. 1 çiçek yapraklannın
mek. 2. yıkılmak, bozulmak. dökülmesi fiili. An rutin. 2. kusmak,
nmozm M. kötülük yapan bir cin ismi. istiğfar etmek, bn vereşandın,
nnand/m Lg. (dooine, bavârie) tırmala¬ rewitandin.
mak, kaşımak. An rinin. nşe/n Lng. (daişe, baişe) ince ince
nnd rgd iyi, güzel./- bûn Liyi olmak, gü¬ yağmak, çiselemek.
zel olmak, /-e rgd güzel cici (kadm). /_üc nşk M bit yumurtası. /_ln/gd saçında bit
rgd iyi, güzel, cici, hoş. IS M. iyilik, güzel¬ ve bit yumurtası olan. bn mêtûlke, sıpıh,
lik. /_ kınn Z. iyi etmek, güzelleştirmek. nûhk.
/_ur rgd daha iyi, daha güzel. /-tırin rgd nşme M. btaekhayvanlan yuları.
en/pek iyi, en/pek güzel nşt rgd ciddi.
nnek M fırça. nşte M erişte, şehriye.
nngand/m Lg. (damgine, bamgine) ntam M. balçık. An lewe.
şıngırdatmak, metaldan çıkan ses. nteb M.hurma.Anxnnne.
nnge-nng R bakır veya madeni eşyaların nhl lN.&. kgJık ağırlık ölçü birimi, bat¬
çıkardığı ses. man.
nngi/n Lng. (daınge, bmnge) şıngırdamak, nül 2 M. ant taşak torbası. An gun, hevric.
nhmand/ın 362
ntunand/m Lg. (dattanine, bommine) bn nzi/n 2 Lnk. (datze, batze) bitkilerin yer¬
retımandın. den bitmesi, yeşermesi. An nstml
ntimi/n Lrtg. (daaane, battane) bn nzq MA nsk, geçim. /-dan fivv. nsk ver¬
retunln. mek.
nvd MAnrevde. nzyane M. maydanozgillerden rezene. An
nvin M m alev, sıcaklık./- dan L alevlen¬ razyane.
mek, fin xurrl, tin, pêt ri M. ant sakal. /_ berdan L sakal bırak¬
nvvange M. görüş, görüş noktası, bakış mak. /_ dan dest Avv/ sakalı ele vermek.
açısı. * ri drêj kuın Avv. sakal uzatmak. /-
nvvayet M.A rivayet. hatm L sakalı bitmek, sakalı gelmek. * ri
nvrin rgd katı olmryan, crvık. An rvrin. jı bejnê bdındhr Avv. sakah boyundan
nx M. mayıs, hayvan gübresi, hayvan uzun olmak, mecazi olarak yaptığı cüsse-
dışkısı (ekseri büyük baş hayvan). /- kuın sinden büyük olmak. /- kur kınn L sa¬
Z. hayvanlar için sıçmak, dışkı yapmak. kal traş etmek, sakal kesmek./- nustdan
nxam M. yumuşak ve kolay yontulur bir L sakalını sıvazlamak, sakah okşamak.
cins taş. bn, pixtok. /_ko rgd sakallı, uzun sakallı kimse./_spi
nxand/m Lg. (davahe, btrvdhe) bn ru- N.rgd aksakalh, ehlivukuf, ihtiyar mecle-
xandin. si üyesi. * riyê mın bı aşê spi neketiye Avv.
nxi/n Lng.(datxe,baıxe) tahrif veya tahrip sakalınım ak değirmenle işi yok. An nh,
olmak, fin ruxin . ndên, riş.
nxok M yabani ahç cinsi bir ağaç. fiot rical M A adam, insan.
Rhamnus frengula. rical Mİ ant kök, bitkilerin yer alandaki
nya M hipokrasi, riya. /-kar rgd riyakar. kökleri. 2. M. ince ince kıyılmış tütün vs.
/-kari M. riyakarlık. /- avetın fivv. kök salmak. An rıh, ren.
nyal M. iran parası. An tuman. rik M. 1 mürekkep kurutma tozu. 2. kum,
nyi/n l Lng. (diriyi, baeyi)- havlamak. * ince kum. /-elan M. rgd kumluk, kumsal,
nyina kûçıkan Avv. köpeklerin havla¬ finxiz.
ması. riko M rgd uzun sakallı. An behn, ri.
nyi/n 2 Lng. (dveyi, baeyi) sıçmak. An rey¬ rin rgd crvık. fin nvrin, rvrin.
ini, ritm. ring M. ing. boks yapılan pist.
nz M pirinç, fin buınc rip M. lüle, oyun. An dek.
nza M A 1 nza, razı olma. fin razi 2. riqne M. guano, kurutulmuş deniz kuşlan
Kürtlerde erkek ismi. gübresi.
Rızahıye M. Kürdistanda eski Urmiye ris M. laldan veya yünden iplik. An rês.
şehri. risale N.A broşür, fin nanulke .
nzand/m Lg. (doızine, banine) çözmek, risi M. bükülmüş veya burulmuş kum ot,
çürütmek. burma. fin. resi
rızbe M. kayış tokası. An avzûng . rispi M. rgd.Tİ' kelimesi içindeki nota bak.
nzde M. caxl dağların ufukla birleşen en riş ' M. 1 ant sinir, nedbe, yara izi. 2. Bj.
yüksek çizgisi. 2. haşin kayalık, fin gêr, şark çıbanı. 3. koyunlarda bir cins tırnak
gu. hastalığı.
nzgar l rgd kurtulmuş, serbest, bağımsız. riş M. ant sakal, fin ri, ndcn.
/_ bûn L kurtulmak, bağımsız olmak. rişal M.finriçaL
/_bûyi rgd kurtulmuş, kurtanlmış. * he- rişebızın MA. tekesakah. fiot tragopogon.
rcma nzgarbûyi fivv. kurtanlmış bölge. rişi M. hah, kilim, elbise vs. gibi şeylerin
/S M. kurtuluş, bağımsızlık. /_ kuın Z. kenarlarında bırakılan püsküler. An
kurtarmak, bağımsızlaştırmak. reşalûk, rêşL
nzgar 2 M. basamak, süsde. rişole M. sığırcık, zoo. Sturnus vulgaris.
nzmde M. menteşe. fin çûkreş.
nzi 1 rgd çürük, çürümüş. 2. yerden bit¬ rit/ın Lng. (dari, bari) sıçmak, defi hacet,
miş bitki vs. fin reyin2, gûkuin.
nri/n l Lnk. (datze, bone) çürümek, ezü- ritm M Gr. muz. ses veya söz uygunluğu,
mek. fin geni bûn, nzandın, alozl ritim.
363 romantik
ritol M. paçavra, fin paç, paçık. rojava MA. batı almanya. bn ro.
riri1MtUki.fcnrori. rojbaşl R günaydın!, iyi günler.
rivi 2 N.ant barsak, bağırsak./- yê bank rojdûrk MA. ast gün öte, dünya yörünge¬
MA. ince barsak. /_ yê stûr MA. kalın bar¬ sinin güneşe en uzak olduğu noktaki bu
sak. An rixole. /_ yê diwazdegirê* Nh ant temmuzun başlarına rastlar.
on üd parmak barsaklan. /_ yê köre MA. rojev Mgündem. *dıbemamarojevede
kör barsak. An rodl bımbar. nine Avv. gündem programında yok.
rivvele rgd çok ince, zanmsı. rojgin rgd eyyamcı, gününü gün eden
rix N.bn m. kimse.
rixole M ant kalın barsak. rojhüat (rojhelat) N. rgp. doğu, doğu ta¬
nyi/n Lng. (danyi, bayi) 1 havlamak. 2. rafı, gün doğumu. * rojhüati dûr Nh
sıçmak. Uzakdoğu. * rojhüati nêzik Nh yakın
riz M. sıra, dizi/_geh Mx dağ silsilesi. An doğu. * rojhüati navin MA. Ortadoğu.
rêz. / -nas Nh doğu ülkeleri bilgini, oriyenta-
ro'ı önektir, romsun, rokuın gibi. bn list. /_nasi Nh doğu ülkeleri bilimi. An
ru. rohelat
ro 2 M güneş, /-ava MA. günbatımı, batı. rojhüat/m AJ. L güneş doğması.
/-miat Nh gün doğuşu, doğu. An roj, ro¬ rojüc M. adase, mercek, fin adese, niskok.
java, rojhüat rojıng M. baca, ateş bacası. An külek,
robar M nehir, ırmak. An çem. quldc, beceri.
robot M. ing. insan gibi iş gören otomatik roji l M omç. /_ bûn L oruç olmak. /-
makinalar, robot. guhn L oruç tutmak.
rodi M. S. ant barsak. An rivt roji 2 rgd rgp. 1 günlük, güne ait 2. AJ.
rohüat (rohelat) Mİ doğu. 2. doğu tarafı, ücret, gündelik.
gün doğumu. /_a navin Nh Ortadoğu, rojine MfinrojiZ.
/-a naverast Nh orta doğu. /-a nezik Rojkan M. Rojkan, Bitliste "bir üçe ve bu¬
MA. yakındoğu. An rojhüat rada bir aşiret
roj M.lgün,gündüz.2.güneş.Anro./-ane rojname Mx gazete, günlük gazete, /-ka¬
rgd 1 günlük, gündelik, 2. güncel, aktüel ri Mx gazetecilik, /-van Mx gazeteci
3. günce, günlük hayat defteri. An rûde- /_vani Mx gazetecilik. * rojnama hef.
ml * roja zeri fivv. mukaddes anlamına teyi Nh haftalık gazete. * rojnama roja¬
gelen san güneş veya güzel güneş, /-bend ne Nh günlük gazete.
Nh güneş sistemi. /_en M. çatı penceresi. rojnêzk M. ast gün beri, dünyanın güneşe
/-gêran M. ast gezegen, seyare. /_giran en yalan olduğu nokta ki bu 31 aralığa
MA. güneş tutulması. * dotu-a rojê Avv. er¬ rastlar.
tesi gün. * her roj Avv. her gün. * roja dm Rojperest Mx güneşe tapan, Zerdüşti. /_1
fivv. başka gün. * roj be roj Avv. gün be gün, M. ateşe tapıcdık.
günü gününe, günden güne. /- buhurin roket M ing. itici bir güçle fıriıyan ve bu¬
Z. gün geçmek, gün akşam olmak. * roj çû gün uzaya kadar gönderilen bir araç. An
avan Avv. güneş battı. * roj derbaz kuın raketi
Avv. gün geçirmek. /_ derketm L güneş rokuın Lg.(roddce,ro ke)bn rukınn.
doğması. * roj di aheki teng de h me bû rol lM.Anpêçek.
êvar e Avv. hayat tam kara günde bize te¬ rol 2 M. Fr. görev, ekseri sinema veya tiya¬
celli etti. Bizi tam dar günde yakaladı. /_ trolarda olayı canlandırma görevi /-
dihn L gün görmek, tecrübe kazanmak. guhn /.rol almak.
* rojekê h rojan Avv. günün birinde, gün¬ role M.5.çocuk,nesU.finzaro,neri,nüş,
lerden bir gün. * roj ev roj e Avv. gün bu wert
gündür. * roj h rojê Avv. günü gününe. /_ Rom M rgd halk düinde Türk. /_i rgp 1
neditın Z. gün görmemek. * roj roja iro türke ait 2. AJ. 13 gün geride olan ay tak¬
ye Avv. gün bugündür. * roj roja me y e Avv. vimi * esken* romê Avv. türk askeri.
gün bizun günümüzdür./- vegerin Z. gün roman M m Fr. uzun hikaye kitabı, ro-
dönümü. * şev û roj Avv. gece ve gündüz. man. /_ nırisin bw. roman yazmak.
rojava Nh günbatımı, ban. * elmanyayi romantik rgd Fr. duygunun ve düşünce-
romantizm 364
dergidir ki tamamı 28 sayı olarak çıktı. olmıyan şeyler için) dökmek, dökerek
ronak rgd parlak, aydınlık, berrak. /_ yığmak, boşaltmak anlamı verir. * cevvali
bûn L açıklığa kavuşmak, aydınlığa ka¬ ru ke Avv. çuvalı boşalt. * barê zebeşa lı
vuşmak. /_ kuın Z. açıklamak, aydınlığa ser sergina zebeşa rukınn Avv. karpuz
çıkarmak, ifşa etmek. yükünü karpuz yığınının üzerine dök¬
ronakbir M aydın, derici, tahsilli, tatelek- mek. An tal kuın, njandın.
tüel. An revvşenbir. rulcır/ın 2 Lg. (ruddce, ru ke) sofrada ye¬
ronayi M. rgd bn ronahi mek dağıtmak.
rondık M. gözyaşı, fin. hisler. rükû M. rükû, namazda eğilmek.
roni rgd aydınlık, ışdch, berrak./- bûn Z. ruman M rgd m yıkıntı, harabe.
aydınlanmak. /-kınn /.aydınlatmak, fin nınas M. An ronyas.
roni, ronahi runtgen M. röntgen. An röntgen.
röntgen M Ger. fiz. röntgen. * xwe dan ruşwet N.A rüşvet, fin bertil.
röntgene Avv. röntgenle filmini çektir¬ rutubet M. fin rewa, tevriis .
mek. ruwêl rgd S. yabani (bitki veya hayvan), bn
ronkahi rgp. açıkça, aydınlıkta, fin ronak. ravvır, beyaban.
ronyas Mboyaotu,vebuottaneldeedUen ruxand/m Lg. (dauvme,bauvbıe)yu\mak,
kırmızı renkli boya. fiot Rubia tinde¬ yerle bir etmek, batırmak, harabeye çe¬
nim. virmek. * şoreşa Barzani 1975an de ha-
röportaj M. Fr. bn hevpeyirin, reportaj. teruxandin Avv. Barzani hareketi 197 te
roşin M. 5. An roni ydulcu. fin rûxandin, xuabe kuın, helş-
rot M. uzun sırık, fin rewid, rewt andın.
rotatif M. Fr. dönerek çalışan basım mat¬ nıxi/n Lng.(dvwce,bauve)yn\dmak, hara¬
baa makinası. beye dönmek, fin xirabe bun.
rolık M. ince sırık. ruyn rgd bn nvrin, rvrin.
rov M. ant bn rêv, rûv. rû M. 1 ant yüz, çehre, sima. 2. M. cephe.
rori M tilki* sofi rori Avv. kurnaz tilki 3. düzey, dış satıh. 4. fiil öneki olarak ce¬
royi/n Lng. S. bn royiştın. saret veya şımarıklık verir. 5. yüz (yatak,
royişt/m Lng. Lnk. S. (dvrayije, bacyije) git¬ yorgan vs. yüzü). 6. astar. 7. ar veya ayıp
mek, yürümek. An meşin, rêveçûn, rê- durumlarda kullanılır. * anin rû hev Avv.
çûn. yüzleştirmek, yüzyüze getirmek. * bê rû
rozet N.Fr. rozet rgd yüzsüz. * buû rgd yüzlü, yüz çekü-
rozname M. An salname. miş. * hatm rû fivv. yüzünü öpmek,
rubai N.A 4 satırlık divan şiiri yazısı. sevgiyle öpüşmek. * hatm rû hev Avv/ yü¬
nıber M. Grm bn nerbaran. zyüze gelmek, yüzleştirümek. * h rû ke-
rubyan M. A küçük karides, bot palae- nin Avv. yüzüne gülmek. * h ser rû Avv.
365 rûse
rûşand/m Lg. (daûşine, baûşine) bn rê- rûtand/m Lg. (daûtine, baûtine) çıplat¬
şkuin. mak, yolmak.
rûşen rgd güler yüzlü, neşeü, güleç. rûv Mantl etek, etek kulan, etek haram
rût rgd çıplak, bitkisiz arazi, çok yoksul. yerlerindeki kdlar. 2. apış, apış arası, fin
/_ bûn L çıplak hale gelmek, keUeşmek. rov.
/_ê! R baldın çıplak (kadm için). IS M. rûxan 'M.yikdtş.
çıplaklık. /- kınn Z. çıplatmak, keUeştir- rûxan 2 M kireç taşı, yumuşak taş. An
mek, soymak, yolmak. /_o! B. çıplak veya pixtok.
yoksul biri için bir sıfat argosu ve çağrısı. rûxand/in Lg. (daûvine, bvûrine) bn ru-
* dar rût kuın fivv. ağacı dallarını veya xandin.
yapraklarını yolarak çıplatmak. * serê rûxar 1M.sauh,yüz,yüzey.
xwe rût kuın Avv. şapkasız gezmek veya rûxar 2 M rgd mecazi anlamda suçlu veya
saçım sıfıra vermek hah. * pezi zevıy ê me ayıbı olupta boynu bükük olan için söyle-
rût ku- Avv. davar tarlamızı silip süpürdü. nir. * ez h ber vri rûxar un fivv. ona karşı
* dûnun welatê me Kurda rût kum Avv. suçluyum veya ona karşı boynum bükük¬
düşman bizim Kürdistanımızı çini tür anlamı söz.
çıplağa çevirdUer. * rût û repal Avv. çırıl¬ rûyn rgd bn ruyn, nvrin, rvrin.
çıplak, baldın çıplak, evsiz-barksız hiç bu¬ Rvvanda M. Tanzaniyaya komşu bir ülke.
seyi olmryan. * rût û repal bûn Avv. soyup rvrin rgd crvık, mayUerde katı olmryan. fin
soğana dönmek. * rût fi repal kum Avv. nvrin, ruyn, rûyn.
soyup soğana çevrilmek.
S M. Kürtçe alfabenin 22. ci harfidinSes- saat kaçta?. * saet çi ye? Avv. saat kaçür?.
siz olup diş arasında çıkar. * saet derbaz bûye Avv. saat geçmiş. /-
sa lM/ngölge,saye.*dısayadeAw.saye- guhn Z. 1 saat tutmak. 2. saat satın al¬
sinde. * der sayê de Avv. sayesinde, hatın mak. * ka saetê* bıgre hela çend deqiqe
için. * di saya mm de tu bûyi menv Avv. ye Aıv. hele saatim tut bakalım kaç daki¬
benim sayemde adam oldun. An saye. kadır. * saet peucan de Avv. saat beşte. *
sa 2 rgd açdc, berrak, yan şeffaf, ışık geçi¬ saet penc û niv Avv, saat beş buçuk. * saet
ren. /_yi AJ. rgd ayaz, bulutsuz gök. plncan ççrek derbaz bûye Avv. saat beşi
saade rgdrgp hep, sadece. »saade dikeni çeyrek geçiyor. * saet çêrek kêm penc
Avv. sadece gülüyor, hep gülüyor. an ji pcncan re çêrek maye Avv. -her iki
sabotaj MFr. sabotaj, tahrip veya bozgun¬ haldede- saat beşe çeyrek var. * saet şeşa
culuk gayesiyle tuzak veya oyun kurma kêm çeyrek Aıv. saat altıya çeyrek var. *
işi. /_ kınn L sabotaj yapmak. saet şeş û çeyrek Avv. saat altıyı çeyrek ge¬
sabun M. Fr. sabun. /_ kuın L sabunla¬ çiyor. An kat, katjmêr.
mak. * sabuna bezi M/t içyağı sabunu. * saelçêker MA saatçi, saat tamircisi
sabuna bêhndarMn kokulu sabun, sa¬ saf rgd saf, yalın, katışıksız. /_dd M saf
buna gelgele MA. çay veya su kenar¬ adam, temiz kalpli. IS M safide. An saf12,
larında yetişen bir ot. * gıüsabûnMA. gül pauıjpak.
kokulu sabun. * sabuna kurkuıne MA. saf " M. fin sef. /_ bûn L saf hale gelmek.
traş sabunu. * sabuna reqi MA. çamaşır /_ kuın L saf hale getirmek. /_ saf Avv.
sabunu. * sabuna şinoka MA. menengüç saf saf, sıra sıra.
ve sakız ağacı şırasınden yapılan bir sa¬ safi ' 1 rgd saf, sade. 2. rgp. sadece, saafi
bun. goşt dixwe fivv. sadece et yiyor.
sahxor rgdZli inkibaz, peklik. safi rgd annmış, saf hale gelmiş. /_ bûn
sac MA tik ağacı. bot. Tectona grandıs. Z. annmak, saf hale gelmek. * jı hev safi
sac 2 M. sac, teneke. bûn fivv. birbirinden ayrılmak, ayrışmak.
Sacbûlax M. Mahabad şehri. /_ kuınZ. antmak, saf hale getirmek, dü¬
saçme M saçma (tüfek vs. için). zenlemek, tasfiye etmek. * jı hev safi
sade rgd basit, sade, yalın./- bûn Z. sade¬ kırm fivv. birbirinden ayırmak.
leşmek, sade olmak, yalın kalmak. /_gi safo M süzgeç, fin parzûn.
rgd sadelik. /_ kuın Z. sadeleştirmek, sa¬ sahıb M.Asahip.finxwedl
de hale getirmek. /_ xwann Z. sade ye¬ sahi M. m rgd bulutsuz hava, ayaz. An sa2,
mek. An salıgir. şayi.
sadiq rgd A sadık, bağlı. sahife M.A fin rûpel. '
sadır M sebze fidesi, fide. /-geh Mx fide sak l M. manda buzağısı.
ekilen tarhlar. sak 2 M tapan, fin mehil, şalun.
sadist rgd Fr. zulüm yapmaktan hoşlanan sak 3 M uzun çorap.
kimse, sadist. sakatat MA sakatat, hayvanın bacak, kel¬
sadizm N. Fr. işkence ve zulümden hoş¬ le ve iç organları.
lanma sapıklığı. sakar lrgdbasi^süslenmemiş,çıplak,sa-
saet MA saat, zaman. *saetatavê MA gü¬ de. 2. rgd. dobra dobra.
neş saati * saeta xizê Nh kum saati. * sako Mİ palto. 2. çıplak dağ.
saeta xwe badan Avv. saatim kurmak. * sakol rgd çelimsiz, züğürt
saeta xwe dan çekuın Avv. saatim tamire saksafon M muz Ur çalgı aleti
vermek. * saeta xvve nêrin Avv. saatina Sakson 1. M. saksonya. 2. rgd Saksonyah.
bakmak.* saet bı saet Avv. saat-saat* sa¬ sal * M. düz ve yassı taş (ufak vtya büyük).
et çend e? Avv. saat kaç?. * saet çı de? Avv. * salê gorêMA mezar taşL * salê pmerige*
sal 368
MA. ocak taşL*salê teneşire MA teneşir saman M 1 sağlık. 2. servet, mülk. /-i M
taşı. mülkiye, sıhhat An tendnrustL
sal M yd, sene, yaş. * dema salê Avv. sami M zelve, boyundurukta öküzlerin
mevsim * sala bori Avv. geçen sene, geç¬ boynunu kavnyan iki çubuktan her biri.
miş sene. * sala dm rgp. gelecek sene, /_tl M boyunduruk çubuklarım bağhyan
önümüzdeki sene/yd, başka sene/yıl * ipler. An mıjane, bendsami
sala nû MA. yeni yıl. /Jbori M. yd dönü¬ Sami M. Arapların mensup olduğu ırk
mü, yıllanma. * sal bori bûn bw. yıllan¬ kolu.
mak, yddönümüne uğramak. * sal ki rgd samimi rgdA samimi, candan.
rg/ıbiryıl, biryda ait *sersal MA. ydbaşı. samir M. dan. An gans.
* sal bı sal fivv. yıldan yıla, seneden se¬ samur M. bur kürk hayvanı. An semûr2,
neye. * sahi p«sl Nh gelecek yd. * sala seyê deryayê. 'se' kelimesindeki nota
pasın Avv. son sene, i^vn yıl * sala par bak.
ı rr* g*^~.. jrJ/oonc * sal CW Sul .. |£ bıhar samûrai M. Japon beylerinde ikinci dere¬
ne evv bıhar e Avv. yd o yddır, fakat w,,r cede asilzade.
o bahar değUdir. fin par, pêrar. «ma rgd kolay. An hêsan, asan. /_yi rgd
salane M. yıllık, annüal. kuw,
salar M S. 1 gerilla, komando. 2. Kürtler¬ sancûl A. u>^ıa
de erkek ismi. sandiq M. sandık. ı^^«endûq.
Salaton M. SUopide tarihi harabeleri olan sandvriç M. ing. içine katiKto'nan bir cins
bir köy. ufak ekmek.
salborin M. yaş dönümü. 1 kadm için saniye M A dakikanın 60 ta biri. 1/60.
doğumdan kesilmesi, menopoz. 2. erkek santim M. Fr. 1 matematikte birimin yüz¬
için cinsi tohumunun azalması, andro¬ de bui. /-ehr Nh metrenin yüzde biri.
poz. 1/100 veya %l/_xramMA. gramın yüzde
salık 1 M. küçük yassı taş. * sahkê biri. %1
kevıran Avv. yassı taşlar. 2. ekmek, göm¬ santral Fr. 1. rgd merkez. 2. M. elektrik
me vs. de alt veya üst kabuklar. 3. sert ka¬ üretim merkezi 3. M. telefon merkezi.
buk. * sahkc parxaç Avv. gömme ekmeği sap M. bitki kurusu, bitkilerin selUozlu
kabuğu. 4. baza yerlerde bu kelime dam¬ kısmı. An qarot
lardaki merteklerin üzerine aülan çubu¬ sapok M. çizme.
klara denilir. An merdryaq . saq M. topuktan dize kadar uzanan ta¬
salık 2 M yolcu, bn rêvri. bansız çorap, ekseri yünden yapdır ve
şalini M rgp. bir ydhk,ydhk, bir yaşında. sıcak tutar. An belekpêç, sak3.
salix M tarif, izah. /-dan/, tarif etmek, saqi M. saki, eskiden meyhanelerde şarap
izah etmek, /-geri M. istihbarat. sunan. An meyger.
salis M. çıplak kutup. saqol M. dgm, yabani söğüte benzer bodur
salname Mxml. takvim. 2. yıllık. 3. yıllık bir ağaç veya ağaççdc ki bundan kaba hü¬
tarife. neri süpürge yapdır. fiot Tamarix.
salon M Fr. misafir odası, salon. sar rgd soğuk. /- bûn L soğuk olmak,
salor rgd terbiyeli, uslu. soğumak. IS M. soğukluk. * dmya sar bû
salos M dalkavuk, yaltak, iki yüzlü, riya¬ fivv. dünya soğudu, hava soğudu. * dü lê
kar. An şalûz, durûtL sar bûn fivv. gönlü soğumak, isteksiz ol¬
salox M.finsahx. mak. /_ kınn Z. soğutmak. * hewayê sar
saltgir rgd basit, sade, katışıksız. * lêke- ku Avv. bava soğudu/soğuttu.
rên saltgir Nh Grm basit fiUler. sardınye M. it sardalye.
sal us M. An salos. sarej M. B/. iyileşmiş yara vs. /_ bûn Z. şifa
salyan M. yıllık vergi bulmak.
Sam M. Nuhun üç oğlundan biri. sannc Mİ buzdolabı. 2. su kuyusu.
sam 2 rgd bir koku ismi mesela: köpekler sarisıbe M rgd buzul çağı, buzul devresi.
dışardan ıslanıpta içeri girince tüyleri sarme M. yapraktan dolma, sarma ye¬
veya nefesinden gelen koku. * bihna sa- meği.
mê jê tê sam gibi kokuyor. An dımn. sarox M. roket fin moşek.
369 sebeb
selin M. mezarın içine ölü üzerine örtülen semtûr M muz. kanuna benzer bir çalgı
taş. An sall, aligor. aleti.
selis M. rgd belagattı sözler, semûn M. An somun.
selk M. baş ve yumru anlamı verir. /_eçe- semûr ' M. yazın esen ve hastalık
vvender Nh pancar tanesi, /-epenlr Nh taşıdığına inanılan bir rüzgar, samyeli. An
bir top peynir, /-epivaz M/î bir baş sebûn.
soğan. /_etûr Nh küçük turp. An hvır. semûr 2 M. samur hayvanı, zoa 1 Martes
selmand/ın Lg. (dıselmine, bselmine) ka¬ zibellina. 2. Lutra. An samur ve se keli¬
bul etmek, gerçeği kabul etmek. mesindeki nota bak.
selt rgd 5*. yalnız, tek. »selle siwar fivv. tek semyan M m majeste, haşmet IS M. m
ath. haşmetti, veliahttık.
selte M. işlemeli kısa yelek. senato M. it senato.
seltenet M.A saltanat. senatör M. ü. senatör.
sebv M sedir ağacı, fin sedir. senatonyûm M. sanatoryum.
sehvi M. servi ağacı, fiot Cupressus sem- sendel N.A sandal.
pervirens. sendeli M. Gr. sandalye.
sema M. 1 derviş dansı, sema. 2. sema, sendûq M. hintçeden gelmedir, sandık an¬
gök. lamı verir, fin sandiq.
semak rgdA çok dik. fin evraz. sened M. A senet. /_ çekuın Z. senet yap¬
semanek M. etli bir kuş, sülün, zoa Pha- mak.
sianus colchicus. bn. çor. senem N.A put.
semasi M. kunduz, fin segavL senenyo M. it f Um ve tiyatro gibi şeylerin
semawer M. semaver, nısçadan gelen bu oluşunu ayariıyan yazı.
kelime iri çay demliğidir. senevv 1 M. tehlike. 2. rgd tehlikeli, fin xe-
semavri 1 rgd göğe ait, gökten. 2. M. rgd ter,qj.
gök rengi, gök mavisi. senfoni M. Gr. bir cins orkestra yapıtı.
semax M. 1 tahammül. 2. demire verilen seng 1 M. P. 1 taş. An ber, kevu. 2. kazdc bn.
tav. /_ kuın L 1 tahammül etmek. 2. de¬ sine.
mire su vermek. An simax. seng M. ağu-hk, kıymet, değer. /_in M.
sembol M. Gr. simge, sembol, nişan. /_ik ağırkk.
rgd sembolik. /_izm M. simgecilik. senger 1 M. tahkim, siper. 2. muhkim,
semen M. çemenotu. Aot TrigoneUa fo- sağlam. /_geh Mx müstahkem yer. /-be¬
enumgraecum. şti Mx m kale, hisar. /_ kuın L bir şehri
semendok M. ayaklan bağlayıp boynuna veya binayı tahkimle kuvveüendinnek,
atmak hah. tahkim etmek.
semeni M. 1 çemenli bir cins çörek. 2. sengesar M. eziyet, fin lêdan, tadayi.
buğday başakta yeşilken alınıp ondan semfand/m Lg. (dtsenıfine, btsavfine)
yapdan yemek. smıflandınnak.
semer M. m. semer, fin pahk. senit M. eğir, anların balmumundan ayn
semere N.A hasdat, meyve. yaptddan koyumsu renk ve kovan delik¬
seminer M. Lat seminer, kurs veya öğre¬ leri vs. yi tarnirtade kullanddclan bir
tim dönemi çahşmalan. madde.
sempati M. Gr. sempati, fin beşuş, düğer¬ sentral M. Fr. merkez. An santral
ini /_k rgd sempatik, fin dügerm, xvrin- sepand/ın Zg. (dısepine, btsepine) birine
germ. bir şeyi zorla veya hile Ue kabul ettirmek,
sempatizan M. rgd taraftar, sempatizan. yüklemek, tarh etmek (vergi vs).
semşire M. sıkılan üzümden sonra kalan sepandi M çoban köpeği, fin supmdl
posası. sepet M./nsepetAnseuk,meIkep.
semt M. A 1. semt, yer, mahal. 2. Kürtçede seq M.bUeme.
bazen karşılaşma anlamında da kul¬ seqa M. iklim.
lanılır. * h semta yeki hatm Avv. birine seqand/ın 1^. (dıseqine,biseqine) büemek,
rastlamak, biriyle karşılaşmak. * h semta perdahlamak. An sûn, sûyin.
yeki çûn fivv. birine uğramak. seqav M Bj. tehlikeü bir at hastalığı, sa-
373
başlığı. * senkê şûşê Avv. vidalı şişe kapağı. lê dan Avv/ uğramak, baş vurmak, ziyaret
sennc M mülahaza, dikkat, not /- dan L etmek. * seri lê guhn Avv/ 1 önünü al¬
not.yazmak, düşünmek, mülahaza etmek. mak, mani olmak, engel olmak. 2. başına
seri AJ. ant 1 baş, keUe, kafa. 2. M akd, zi¬ üşüşmek. 3. yarışta geçmek, baş tarafı
hin, feraset * avıtın seri Avv. başına vur¬ tutmak. * seri lê* kum kundu Avv. başım
mak, başa atmak. *bı seri fivv. 1. başı için. kabak (davul) gibi şişirmek (gürültü veya
2. rgd başu, başı olan. * bı seri sond sikamdan). * seri lê xishn fivvi baş vur¬
xwann Avv. başa yemin etmek. * hatm se¬ mak, bir uğramak, bir görünmek. * seri h
ri Avv. başa gelmek. * hış hatm ser Avv. dhvêr xistin Avv. başım duvara vurmak,
ayılmak, aklı başına gelmek, kendine gel¬ sinirden kendini yerden yere çarpmak. *
mek. * jı seri avıtın Avv. aklında çıkar¬ seri h hevva ne Avv. mağrur, başı havada.
mak, başından atmak. * jı seri de Avv. * seri h hev xistin Avv. kafa tokuşturmak,
başından, baştan. * jı seri heta bini fivv. kafa kafaya vurmak. * seri h kêvu ketm
baştan aşağıya kadar, tepeden tırnağa ka¬ Avv. başın taşa çarpması, insanın bir fela¬
dar. *jı vi seri heta vri seri Avv. bu baştan kete uğraması. /- nexwann L beddua
o başa kadar. * kehn seri Avv. aklına gir¬ maiyetinde bir söz. * seri nexwaro de
mek, kafasma yerleşmek. * hştek nake- vver me ke hal Avv. başın yryesice etme.ey-
ve seri Avv. aklına bir şey girmiyor, kafası leme artık hal /_ perçiqandm L başım
almıyor. * kuın seri Avv/ aklına yerleştir¬ ezmek. /_ perçıvandm Z. baş şişirmek,
mek, öğretmek. * u seri xishn Avv. başına kafa şişirmek. /- pêçan L başım sarmak.
vurmak, başa vurmak. * niva tasa rastê * seri qot kuın Avv. başım çıplatmak,
ya seriM/ısağyan kafa kemiği. * niva ta¬ başını açmak. /- şuştın Z. başını yıka¬
sa çepe* ya seri Nh sol yan kafa kemiği. mak, banyo almak. * seri tcvlmev bûn
/- badan Z. başı kıvırmak veya bükmek, Avv. kafası bulanmak. * seri tê re kuın Avv.
ucunu kıvırmak, başım çevirmek. * seri başım sokmak. * seri tıjl bûn fivv. kafası
bıhnd kınn Avv. başım kaldırmak, başım dolmak, başı şişmek. * seri hji kuın Avv.
dikmek. /_ dan Z. 1 kelle vermek, baş kafa şişirmek. /- vekırın Z. başını açmak.
vermek. 2. başak vermek, uç vermek, * seri xar kuın fivv. baş eğmek. * seri
uçlanmak./- danan/, baş eğmek, teslim xistin ber xwc fivv. başım önüne eğmek. /_
olmak. /_ dihn Z. kafayı bulmak, sarhoş xurandmZ. başım kaşımak./_xwannZ.
olmak. /- duman Avv. 1. başı dumanlı. 2. baş yemek, kafa şişirmek. * seriye, seri ji
içkili./- gerandm/. uğraştırmak, zorluk çû ye fivv. aİcddu*, oda yok. * tasa seri MA.
çdcarmak. /_ guhn Z. 1 baş tarafı veya ön kafatasi, çeber kemiği. * tepıka seri
baş köşeyi tutmak, başım almak, başını an tepa seri MA. kafatası zirvesi. * xistin
tutmak. 2. başak vermek, uçlanmak. * se¬ seri fivvi aklına yerleştirmek, aklına koy¬
ri gutm çav xwe Avv. başını koltuğuna al¬ mak, iyice öğretmek, ikna etmek.
mak. * senyan bıguın Avv. başlan tutun. seri 2 M kişi tane.* seri malê çar kes fivv.
/_ hejandın L başım sallamak, kafa sal¬ her evden 4 kişi. * seri malê du lolo fivv.
lamak. /- heldan L 1 isyan etmek, baş evbaşınaikiküo.* seriyek çurtan fivv. bir
kaldırmak. 2. çıkmak, zuhur etmek, yer¬ baş kum çökelik. * seriyek şeku fivv. bir
den filizlenmek. * genıman seri hılda keUe şeker.
fivv. buğdaylar başak verdi /_ kuın Z. 1 seri M başak. /_ dan L ekinlerin başak
kellesini kesmek, başım uçurmak, başını vermesi. /_ derketm L başak vermek. 2.
keserek idam etmek. 2. gürültüden başım baş veya ucun çıkması veya görünmesi.
ağntmak. * seri kuın ber xwe Avv. başını finsımbelZ
önüne eğmek. 2. utancından önüne bak¬ seri 4 dç rgp rgd baş, uç, tepe, nihayet, ta¬
mak. /_ kısandın L başı çekmek, önü raf. * anin seri Avv/ başa getirmek, becer¬
çekmek. * seri kur kuın fivvi 1 traş ol¬ mek. * bınn seri Avv. başa götürmek,
mak. 2. ucundan kısaltmak. /- leqandin başarmak, muvaffak olmak. /- bınn Z.
L baş sallamak, kafa sallamak, baş sal¬ aciz etmek, kafa şişirmek, taciz etmek. *
layarak tehdit etmek. * seri lê bû beroş seri de Avv. başta, baştan. * masi seri de
Avv. kafası kazan gibi olmak. * seri lê bû bihn dıde Avv. balık baştan kokar. /-
kundu Avv. başı kazan gibi olmak. *seri ditin L 1 ucunu bulmak, başını bulmak.
377 serrast
serkomar MA. 1 cumhurbaşkanı. 2. aşiret se- " , . Daşkan, üder, şef. * serokê me
reisi. An serekZ ;..ıslefa Barzani Avv. liderimiz Mustafa
serkomel M. cemiyet veya demek baş¬ Barzani.
kam. An serekZ serom M. Zat kanda elde edUen ve hasta¬
serkot rgd bn qot lara yine kan yerine verilen bû" sıvı.
serkup M. reverans, eğiterek selam ver¬ serpel M. 1 orduda yüzbaşı ve teğmen. 2.
mek. An serhıngaf tın. takım, takım komutani:
serleşker MA. ordu komutam. An serekZ serpene M. üzüm dallarını hava da tutmak
serlêda/n Lg. (ser lê dıde,ser li de) ziyaret, için altına çakılan ağaç çubuklar.
ziyaret etmek, baş vurmak. An seri lê serpenşt M. müfettiş, denetmen, idareci
dan. An seri4, ser dan, seredani menecer. * serpenştê eskeri Avv. askeri
serhq MA. bölük komutam. müfettiş veya askeri yönetmen. * ser-
serma lM.soğuk,soğukluk.*sarûserma penşhya leşkeri ya gışti MA. genel kur¬
Avv. don ve soğuk. * serma lê xisfan Avv. may.
soğuk vurmak ( ekseri meyve ve sebzeler serperi M deniz kızı.
için). * serma re Avv. soğuktan. * serma re serpêhati M olay, hatıra, başa gelen, ma¬
şevvıtin Avv. soğuktan donmak veya do- cera, serüven. Arı serbori, serhatl
narcasına üşümek, /-wêj'wêz M. 1 kasım serpuş M başlık, kalpak, fin poş.
ayı. 2. 21 eylül 20 ekim terazi burcu. /_yi serrast rgd sıhhatti, düzgün./- kuın Z.1
M soğukluk. iyileştirmek, sıhhata kavuşturmak. 2. yo¬
serma M Bj. soğuk algınlığı. /_ guhn Z. luna koymak. An ser(r)ast
serreşe 378
serreşe AJ. başıkara kuşu. zoa Parus ma¬ üstüne takılmak. /- kuın L üzerine veya
jör. üstüne takmak. * nlze h ser tıfınge ve
semşte M.F.lipucu.2.bahane,sözdese- kuın fivv. tüfeğe süngü takmak. *h ser şiş
bep. ve kuın Avv. şişe takmak
sersal M. ydbaşı. serve 2 M Grm bn. terker.
sersaxi M. 1 sağlık, sıhhat 2. baş sağlığı./- serwer M. baş, reis, üder, egemen, lord./_i
xwashn Z. baş sağlığı dilemek. * çûn ser- M egemenlik, üstünlük. * senver û ser-
saxlyê fivv. baş sağlığına gitmek. karê gel Avv. nallan üstün ve egemen lide¬
serseke M dilimlenmiş tabakh deri. fin ta - ri.
tltartam. senvet M. servet, mal zenginliği.
sersem rgd başı dönmüş, aylak, sersem./- serwext M rgd 1 aşina, haberdar. 2. ikna.
bûn/. sersemleşmek./- kuın/. sersem- /-bûn L ikna olmak. IS N. aşinalık, ikna
leştirmek. /_U AJ. sersemlik. olma. / Sarın L ikna etmek, tanımak, bü-
serseri M rgd serseri, başıboş, ayarsız gi sahibi Umek.
kimse. /_ti M. serserilik. * kesen serseri servri M bn. şehri.
Avv. serseri kimseler. * sersenti kınn Avv. servris M. Fr.l hizmet, servis. 2. bazı spor¬
serserilik etmek. An beredayi, serber- larda pasın atddığı taraf.
dayi servrizad M.fcnsehri.
sersêl M. sacdan taze çıkan ekmek. sencoş M rgd sarhoş. /_ bûn Z- sahoş ol¬
sersunt rgd bn.büınd. mak. /_ kuın L sarhoş etmek, bn
sersindu M. dibekte bulgur döğmek için serxweşl
özel tokmak, dibek tokmağı. An mêkut serxur M rgd öldürücü, musibet, kaza
sersing MA. ant göğüs kafesi üst kısmı. veya uğursuzluk getiren şey. Bazen bir ai¬
sersot M. ucu yanmış çubuk. An bızut. leye uğursuzluk getirdiğine inanılan ge¬
sersûr M. şaşırma, hayret. /_mayin/man linler için söylenir.
Z. şaşırmak, hayret etmek. serxure M. rgd An serxur.
serse MenkaüteUyün,kıl,pamukvs. serxûnk M. bülbül, fin bübü.
serşok M. banyo, küvet. serxwe rgd 1. bağımsız, kendi başına özgü.
serşuşt/m Lg. (seri dışo,seri bışo) banyo al¬ 2. güzel, yakışıklı kız veya oğlan. * keçeke
mak, yıkanmak, duş yapmak. An berav serxvve Avv. güzel bir kız. * seravve rabûn
kuın. Avvi ayağa kalkmak, ayaklanmak, isyan
serşûr l Nh kıhç bahğı. zoa Xiphlas gla- etmek. Bu deyim "rabûn ser xwe" ola-
dius. rakta söylenir.
serşûr 2M. başı eğUc kimse, hayal sükutu. * serxwebû/n Lng. (semve dıbe,serxwe be)l.
em keşi re serşûriyê nakın Avv. biz kim¬ bağımsız olmak. 2. yakışddı veya güzel ol¬
seye baş eğmeyiz. /_i M. boyun eğme, baş mak. /_i M. 1 bağımsızlık. 2. yakışıklılık.
eğme. * serşûri kum fivv. boyun eğmek, serxweş l rgd sarhoş, keyifli, /-bûn L sar¬
baş eğmek. hoş olmak. IS M. sarhoşluk, /-kırın Z.
serta M. Uk toplanan tütün. sarhoş etmek. An serxoş.
sertac M.F. İtac. 2. kadın baş mücevheri. serxweş 2 M. rgd başı hoş, rahat. /_i M. 1.
3. çok hatırlı şahıs. sağlık, sddıat. 2. baş sağlığı. * çûn
sertaş M. berber./_iM. berberlik. *sertaşi serxweşiya yeki fivv. birine baş sağlığına
kum fivv. berberlik etmek. /-taşinZ. traş gitmek. /_i xwashn Z. 1 (birine) sıhhat ve
olmak, saçım kesmek. An seri kur kum. afiyet düemek. 2. baş sağlığı dilemek, fin
sertıl M. ant parmak uçlan. sersaxl
sertit M. orduda albay. An amiri hêz. scrza MA. ilk doğuran koyun veya keçi.
sertoyi rgd zorunlu. serzelûl M. rgd başı kabak, kel, dazlak,
serûgulı M. Avv. deve çobanı. çıplak kafalı.
serûk M. peçe, kadm baş örtüsü. scrzemin M. 1. yeryüzü, dünya yüzü. 2.
serûpê MA. 1 keUe ve paça. 2. üstbaş. 3. özel mıntika, bölge, teritorya.
rgd. keUifeUi. serzeniş M. F. serzeniş, şikayet, bn. gazın.
servc l rgp. üstüne veya üzerine takılı va¬ serzık M ata. kamın üst bölgesi, ingilizce¬
ziyet anlamı verir. /_ bûn Z. üzerine veya de upper abdomen.
379 sêguh
sêk M üzüm suyundan yapdan sirke. yaban elması. * sêva reziMA. iri ve tath el¬
sêkevu MAüçtaşoyunu.finseber, sêkik. ma cinsleri. * sêva sor Nh fivv. kırmızı
sêkujyari M An tirejyari. renldi elma cinsleri. * sêva hrşüc fivv. her
sêkut M. aşiretlerde 0,3 orarunda alman çeşit ekşi elma, güz elması. * seva zıvısla-
vergi. ni MA güz elması veya kışa kadar dalda
sel M. sac (ekmek pişirmek için), ekmek kalabilen her çeşit elma.
pişirme sacı. * sêla ezmani Nh gök kub¬ sêva bini erde (sêva bm erd) Nh yer el¬
be. ması. An sêvaxink.
sêlax M. kumluk, fin sêlxan, scylak, xiz- sêvagulanê MA Amerikada yetişen ve
sêhk M. gramafon plağı, fin qovan,qewa- meyvesi yenen bir ot. Aot Podaphylium
rûk. peıtatum.
selim Mbn. pêlûk. sevanık M. ant 1 oyluk kemiği. 2. oyluk
sêling M. üç ayaklı, üç ayak oyunu. kemiğinin kalçaya giren ucu.
sêlmi M. bir helva çeşidi (un,pekmez ve eri¬ sêvaxink M. yerelması. An sêva bini erdê.
tilen peynirdenyapdo). sêvaxk M. bn. sêvaxink.
sêlûbêl M. fivv. anarşi, kargaşa, keşmekeş. sêvelok M. fin dûmelan, kuvank.
IS M. keşmekeşi, anarşizm. sêvêrnek M. finsıving.
sêlûl M. hapishane, fin gırtigeh. sevık M. ant fin sevanık.
sêlûn M. m 1. yas. fin şin. 2. eşik, kapı eşiği. sevi dukayi MA. 1. aluç. 2. tatula. Aot Da-
sêlxan M. kumluk, kumsal. An scylak, sê- tura stramonium .
lax, scylak, xiz . şevle M. iri bir cins tarla faresi.zoo.Micro-
scmcdi M. fin tefti tus arvalis, mierotus agrestis.
sênc l M. tehdit. sêwelek M. 1. müzik aleti borusu. 2. çekir¬
sene M. diken, fin smc dek (elma, artma gibi meyve çekirdeği), bn
senıg M. 1 üç ayakla atlama spora. 2. üç dendik.
adım halay oyunu, fin sêhng. sevvi M. m rgd öksüz, yetim. /- bûn Z. ye¬
sêni M büyük tepsi, fin sini. tim kalmak, öksüz düşmek./- man Z. ye¬
sêpelg M. üç yapraklı bir cins yonca, tırfd. tim kalmak. /_ti M. yetimlik, öksüzlük.
fin scbelg. sevvınci M. ant şakak. *çavêreşbuûhser
sêpeli şirin Nh kokulu yonca, san yonca. sêwinci ne fivv. şakaklann üstünde kara
scpê MA. 1. üç ayaklı şey. 2. yayık yaymak gözler ve kara kaşlar vardır.
için üç ayaklı sehpa, fin sipl 3. ocakta sezde M. rgd on üç (13). /_hem/hcmin
tencere altına kullandan üç ayaklı demir, rgd onüçüncü.
fin distan. 4. darağacı. sfenks M. Gr. kadın başlı aslan vücutlu
scpık M. fin sêpê, sipl heykel (eski mısırda).
sêpi M. bn sepi, sêpi. sıbande M. saçak, sundurma, fin sıving.
ser 1M.l.seyir,seyretme.2.piyasa.*hatın sıbal M. şubat ayı.
sere Avv. seyretmeye gelmek. * xelk lı me sıbc 1. M A rgp. sabah. 2. rgp. yarın, yann
hal sere fivv. el alem bizi seyretmeye geldi. sabah. * dusıbcM rgp. öbür gün. * se* sıbc
* alem lı xwe ani sêrê fiıv. alemi kendine M. rgp. üç gün sonra. /_lır rgd rgp. ertesi
seyrettirdi. /_ kırın Z. seyretmek. * h gün. *sıbctırc şunda fiıv.yanndan sonra.
pcvçûna me sêr kuın fiıv. kavgamızı sey¬ /_ kırın fiıv. sabah elmek, sabahı bulmak,
rettiler, fin temaşe. sabahlamak. * sılve xêr fiıv. iyi sabahlar,
sêr " M bn. istere. sabah hayır olsun.
sêrbcnd Mx süslü at koşumu. sıbe rgp. yanna, sabahtan. * jı sıbe fivv.
Sert M Siirt ili. yarından. * jı sıbe heta êvari fivv. sabah¬
seseri Nh 1. üç başlı şey. 2. yulaf.fi/ixam- tan akşama kadar. * sıbe sıbe fivv. sabah
kesan. sabah. * sıbe zû fivv. sabah erkenden.
sêşemb M. sah. sıbıt Mfinşıvvit
sêtar M. muz. üç teUi bir cins saz. sıc M. 1 güve. fin bey. 2. parazit
scıelk M m çatal (yemek malzemesi). * sıcade N.A seccade halısı.
kefçi û sêtêfk fivv. kaşık ve çatal. sicûq Msucuk.fi/tsucux.
sêv M m elma. * sêva gemor MA. bir cins sıdan M. 1. ağaçtan yapdan kap, fıçı. 2. örs.
381 süûs
Silvan M. yüzbaşı. /_yar Nx başçavuş. Siyonizm M. Fr. 19.cu asırda f ilisttade bir
sıûd M.finsıhûd. yahudi devleti ve insanlar üzerinde hü-
sıvande M. dam saçaklan. fin sıving. kümranlık sağlamak için yahudUer ta¬
sıvde M. kapuun üstündeki bölüm. rafından ortaya atüan bir akün.
sıvık rgdhafif./_ahiMhafiflUc./_bûnZ. si l M. güderi, kuru deri parçası. * si ya
hafiflemek, hafif olmak, çabuk veya tez çarix Avv. çarıklık deri. * sı ya teşiyê Avv. iğ
olmak. IS M. kolaylık, hafiflik./- kum L ören kadınların deriden önlükleri./_der-
hafifletmek, kolaylaştırmak. * bare xwc pe MA. orak biçenlerin diz ve kıç tarafma
sıvık kuın fivv. yükünü hafifletmek, yü¬ deri kaplı olarak giydikleri don.
künü kolaylaştırmak. * sıvık sıvık si 2 M. rgd otuz (30). /-hem/hemin rgd
xwarin fivv. azar azar yemek yemek. * ba¬ otuzuncu.
re guan cqlê sıvık Avv. aklı hafif olanın si 3 M. 1. gölge. 2. saye. /-dar Mx ağaç göl¬
yükü ağır olur anlamında deyim. gesi. * ketm bm siya yeki Aıv. birinin göl¬
sıvi M kepek, fin pûne. gesine sığınmak, veya gölgesinde
sıril M. rgd sivü. yaşamak, fin sa, saye, sıh.
sıving M. dam saçaklan. fin sıvande. Sibenyc M. cav. Sibirya.
sıvle M.fingureşk. sibop N.Fr. subap.
sıvnüc M. süpürge, fin gezüc, gêzi, avlêk, sifon M. Fr. iki kap arasında srvryı aktaran
havlck. boru.
sıvsıvilık M. renkli bir kuş. sih 1. M. fin si1.2, rgd fin si2.3. M. fin si3.
sıvvak M. diş temizleme malzemelerinden sikard M. satır, kısa saph balta, fin sator.
misvak, misvak ağacı, fiot salvadora per- sikat M. bulaşık çukuru, lağım deposu.
sica . bn sivvak. sikav M. kar kurdu, karda yaşryan bir cins.
srtvar M. rgd süvari, atlı, binici. /_ bûn L kurtçuk.
binmek. * hcspê* sıvvar bûn fivv. ata bin¬ şikene M. mekanik tertibat.
mek. * h trênê sıvvar bûn fivv. trene bin¬ sikke M. sikke, para kalıbı.
mek. * lı hev sıvvar bûn fivv. üstüste siklon M. Gr. alçak basınç sebebiyle hızla
binmek. IS M. rgd atlı, süvari. * bı sıvvari esen fırtına. Ekseri Hint yarımadasında
rgd atla, atlı olarak. /_ kırm Z. bindir¬ çok görülür.
mek. * bûk sıvvar kırın fivv. geün getir¬ sil M. Bj. verem. An diq.
mek. * lê sıvvar kuın fivv. bindirmek. * h sile M. tokat, şamar. /_ kuın Z. tokatla¬
kerê sıvvar kum bw. eşeğe bindirmek. * mak, şamar atmak. * sUe di fekê de lê
siwarê hespê külek fivv. topal atın süvari¬ xistin fiıv. ağzına tokatı yapıştırmak. An
si anlamında deyim. şeqara, şilpax.
siwarxc M küçük odun. bn qitik. sileh MA m silah. An çek.
sıvve rgd alçak, bn mzm. silek M. kumluk. * silckanê çemê xerzan
srtvir rgd fin svvir. fiıv. Garzan çayının kumsaUan. bn sey-
Sıvvisre M. cav İsviçre. lak, sêlax, sclxan.
sıvvûri M. fin sımolek. silindir M Gr. 1 luğ şeklinde geometrik
sixlet rgd kalabalık. şekil . 2. asfalt bastırmak için ağır bir araç.
sixre rgd çorak, kurak. 3. rgd silindir şekli, fin stûvvane .
siya rgd Z. siyah, kara. bn reş. silke M. bn. ohr.
siyan M. rgd pis, çamurlu, lağım akıntısı. sümük Mfinsinnog.
sıyanet M. saygı, hürmet, korumak, bn pa- silo M ispanyolca olan bu kelime tahıl am¬
rastın. ban demek, fin pêtag.
sıyare M. 1 bir buğday cinsi. 2. kapının dd sim M rgd gümüş, suma. /_av MAl 1 gü¬
yan tarafı. müş suyu. 2. crva. /_eM gümüş tel. İS rgd
siyaset M.Asiyaset,politika./_iM.siyaset- gümüşü. * dersim MA. Tuncelinin adı
Ie ilgili. /_ kırın Z. siyaset yapmak, fin ro¬ olup gümüş kapı demektir.
zam. sima M. yüz, çehre, sima. fin sıkûm, rû.
sıyeh rgd Z. fin siya. simcrx M kızıl akbaba, zoo. Gypus vul-
sıyele M ıspanak An espanax . vus. bn. siqalk.
Siyonist rgd M. Fr. siyonizm yanlısı. simır M.A eti yenmez iri bir kuş.
386
veya batarken bıraktığı kızd huzme. spehik M. bir cins kene türü.
sonncan M.fingulemi sperma M. Gr. Ho. erkek cinsi organında
soriçk M. ant yemek borusu. An gewri, cinsi temas esnasında çdcan döUeme
sorsonk. maddesi
Sorkan M Derikte bu* Kürt aşireti. spêde M iti şafak. An sıpede, berbang,
sorkelem M. kızd lahana, fin kelemsor. soh.
sorsonk l M. süpürge otu. fiot Erica cine- spêle M. 1 ağartı. 2. hayalet, gece hayalet
rea. fin havlêk. şeklinde göze görünen beyaz gibi görü¬
sorsonk 2 N.ant yemek borusu. nen insan şekli.
soryaz M. melez bitki, fiot Hybridus. spên M dokumacılıkta kumaş kalıba gi¬
sosık M. 1 uğur böceği, gelincik böceği, rerken iki yandan sıkıştırma aletleri.
hanım böceği, zoo. Coccnella. 2. kekhğe spêne M. kama, takoz. An sıpcnc
benzer ufak bir kuş. 3. Bohtanda bir köy. spıh M fin sıpıh.
4. küçük kız çocuklara çağn. An xalxa- spıng M. yemlik otu. fin sıpıng.
lok, calcalok. spiril M ing. 1 ruh, can, hayalet, cin, peri.
sosın Mİ. mavi veya san rengi olan bir çi¬ 2. ruhlara veya hayaletlere ait. /-izm M.
çek, fiot Narcissus jonquilla. 2. iris. fiot ruhlarla uğraşma, ispiritizma. /-ûalist M.
iris germanicum. 3. çiğdem. 4. zambak. ispiritizmaya inanan kimse/-ûalizmMx
fiotLilium. ispiritizma bilimi.
sosınıne M. sosingüler. fiot Colchicaceae. spi rgd beyaz, ak. bn. sıpil * spıye gırti
sosret rgd 1 acayip, acayip giyinişU kimse, rgd gri, boz. fin gevvr.
gülünç şey veya kimse. 2. protesto. /_ spi 2 M bit. /_kuj MA. 1. bitü, pislik içinde
kırın L. 1. protesto etmek. 2. gülünç hale olan kimse. 2. M. anı baş parmak, fin
düşürmek, fin mostre. lıhya mezm, sıpıh.
sosyal rgd Fr. toplumla Ugüi, toplumsal. spi M soymak, fin sıpi3.
/-ist rgd toplumcu, /-izm M. toplumcu¬ spiçık M. ant bn sıpiçık.
luk, fin cıvak, cıvat spiçke M. kibrit, fin kıfrit
sosyoloji M. Lat. toplumbilim. spiçok M. ant fin sıpiçık.
sosyolox M. Zat toplumbilim uzmanı. spidar Mfinsıpindar.
sot/ın Lg. (dısoje, bısoje) yakmak, dağla¬ spide M. rgp. bn sıpede.
mak, fin şewitandin. spik M. ant fin sıpiçık.
sov M. rgd kıtlık, darlık, yokluk. spilka ninûkê Nh ant tırnak altlarında
Sovvyet M. Sovyet. /-ıstan Mx Rusya, ete giren yerindeki beyazımsı kısım.
Sovyetler birliği. * yckıti sovvyet MA. spiker M. ing. mikrofonda konuşan, ko¬
Sovyetler birliği. nuşmacı.
soxe (sqyxe) 1. rgd (argo) meret. 2. M. ölü spindar M. kavak, fin sıpindar.
elbisesi. sport (spor) M. ing. spor. /_ kum L spor
soxin rgd sonunda, sonu. yapmak. /_tmen Mx sporcu.
soxte M.finsuxte. spûçık M. beyazlık. *spûçikêhêkê fivv. yu¬
soya M soya fasulyesi. Aot Glycine soja. murta akı. * spûçıke çavan fivv. göz akı.
soz M. söz, kelam, laf. * h ser soza xwe fin sıpiçık.
sekinin fiıv. kendi sözünde durmak. /~ stadıyûm M. Gr. stadyum, fin hevvşeng.
danZ. söz vermekV-gutın/. söz almak. staj M Fr. mesleğini derletme kursu. /-yer
/- kum Z. söz etmek, söz vermek. * soz Mx staj adayı, stajyer.
kırın yek fivv. ağız birliği etmek. -stan x sonektir. yer ve mahal bddirir.
soz 2x sonektir. düsoz gibi kurdıstan, gülistan, danstan gibi.
sozani M. köçek, çingene, rakkase. standard rgd ing. standart, ölçü, miyar,
sparde M 1. depozit 2. gurup. 3. sığınma. basmakahb.
spart/uı Lg. (dispêre, btspêre) bn sıparlın. stand/ın Lg. (dısane, btstine) almak, istir¬
spas M. teşekkür. /_dari M. şükür, müka- dat etmek. * cih standın fivv. yer almak,
f aat, ödül. An sıpas. yer tutmak. * maf i çarenûsi standın Avv.
spchi rgd güzel, hoş, süslü. An sıpehi, kendi kendi idare etme hakkını almak. *
sıpehıyandın. nav standın Avv. ad/isim almak.
389 stûdıyo
hiza glabra. fin meyan .* sûsıka sürin yanmak. An sotın, şevvı tandın.
N. dikeıdi meyan. Aot Glycyrrhiza echi- sûtarM. suç işlemekten çekinmiyen kim¬
nala. se.
sûsık M. orman tavuğu, zoo lyrurus. sûı/m Lg. (dısû, btsû) bUemek. fin sûn,
sûsuk M.Ansisuk. sûyin.
sûsk M. tereke. sûxar M. pirinç saplan.
sûske Mbn. sûl sû/yin Lg. (disû,bisû)bn sûn, sûtm.
sûsnıar M. 1 iri kertenkele. 2. timsah, zoa sûzenek M. Bj. bel soğukluğu hastalığı.
Crocodile. sûzeni M. 1 kadınların küçük hamam
sûtal M. rgd baldın çıplak, lümpen. * sû- havlusu. 2. aybaşı bezi
tal mûtalên gundıyan Avv. köylülerin Swêd n cav isveç. IS rgd isveçH, İsveççe.
baldın çıplaklan. An pêxvvas. svrir rgd sarımsak acısı.
sûtand/m Lg. (dısûtine, bısûtine) yakmak,
Ş ** M. Kürtçe alfabenin 23.CÜ harfi, sessiz şah l M şah, kral. /-ane rgd pek üstün,
ve diş arasından çıkar. kral gibi şahane, /-banû M imparatori-
ş 2 x sonek olup Sorani lehçesinde çok çe, kraliçe. /_bazM 1 kral şahini 2. şa¬
kullanılır, türkçede -büe, _dahi, ..de, -da hinlerin kralı, üstün kaliteli şahin, iri bir
gibi anlamlar verir. * mınlş hatunevve cins akdoğan, beyaz şahta, /-demar Nh
Avv. ben de geldim, fin jL ant aorta, şah daman. An şahreg. /-gêle
ş 3 M. "şandin" fiilinin kökü. dişine, bışine Nh kannca beyi. /-inşan M. imparator,
gibi. iran şahı. IS M. kralhk. /_ine M. krahçe.
şa rgd şen, neşeü. /_ bûn Z. neşelenmek, fin şahbanû. /_maran Nh yılan beyi,
keyiflenmek. * h hev şabûn Avvi seviş¬ ejderha, /-name MA. 1 iran krallarına ait
mek, birbiriyle oynaşmak. * pe şa bûn milli destan. 2. firdewsinin büyük kitabı.
fivv. 1 sevmek, -ile sevinmek. 2. alay et¬ /_rê M. ana yol, otobahn, büyük cadde.
mek, dalga geçmek, /-l^ni M. sevinç, /-suvvar M. seçkin süvari, /-yeti M.
eğlence. * şabûmya wnn zêde dom krallık, kralliyet, monarşi. /_za/zade Mx
nekır fivv. neşeleri fazla sürmedi. /_hi M. kral çocuğu, şehzade.
1 sevinç, eğlence, neşe. 2. şaldık, fin şah. şah 2 M satrançta korunması lazım gelen
/_ kum L sevindirmek, neşelendirmek. taş, şah.
An şad, kêf. şahbelot M. kestane.
şabaş M. ödül, armağan, bağış, hediye. IS şahdane Mfinkındu.
M. armağan. /_ kuın Z. armağan etmek, şahdanek M. Diyarbakır civarında bili¬
hediye etmek, fin dıyari. nen ve keten tohumuna benzer bir baha¬
şaban M. arap takviminde 8.ci ay. rat
şabelot M. fin şembelot şahen M.finşaqe.
şabender M. P. konsolos, temsUci. fin şeh¬ şaheng M. ana an.
bender. şaheser rgd şaheser, eserlerin en güzeli.
şad l rgd memnun, mesut, /-iman M. şahıd MA şahit, tanık.
sevgi, istek. /_1 M. sevinç. * bı şadi rgp. şahır M.finhozan.
sevgiyle, istiyerek, memnuniyetle. /_i sahi M. 1 kralhk, kralliyet. 2. neşe, eğlen¬
kuın Z. eğlence yapmak. /_ kırın L se¬ ce.
vinmek, fin şa. şahik rgd düz, parlak, kaygan.
şad 2 M. şahit. * şad û şıhûde me neman şahin M şahin kuşu. zoo. Pcregrina fal-
fivv. şahitlerimiz ve tanıklanmız kalmadı. con. fin baz.
Anşahıd. şahmerdan M 1 kazık çakma varyozu,
şadırvan M. P. şadirvan. kompresörlü çekiç. 2. Halife Hz. Ali.
şaêri derya Nh bn lûleper . şahnazi Monur,iftiiıar./_kumZ.iftUıar
Şafi'i M.rgd A İslamiyetin 4 mezhebinden etmek, onur duymak.
biri ve bu mezhep mensubu. şaho M. küçük beyaz balıkçıl, zoa Egrctta
şafır M. bozkır, step. garzetta.
şaft M. ing. bn mıjane. şahperest M. rgd fon keyperest
şafûn M. fin menli, sak. şahpesend M. mine çiçeği. Aot Verbena
şag M. cav dere, arazide dere gibi yer. * officinalis.
şag berdane ser vi düi fivv. kalbime bir şahpüite M. meşale.
dere suyu akıtmışlar, fin neqeb. şahqaz M. kaz cinsinden bir kuş. ing. im-
şagırt M 1 öğrenci. 2. dini öğrenci. 3. perial goose.
çırak. 4. garson, bn feqeh, suxte, xwan- şahreg M. ant kırmızı kan daman, nabız
dekar. daman, atardamar.
şagulbend M. bn gulbendi şah. şaht M. rgd 1. eUerden felçli. fin şeht , şe-
393 şare
hadet MA. Islamda Allatan bir ve pey¬ MA. bonbon şekeri. * şekıre hûr Avv. toz
gamberin onun resulü olduğuna inanma. şeker. * şekıre kabık Nh kesme şeker. *
* kelimeyi şehadet anin Avv. şehadet ge¬ şekuê qend Nh çubuk şeklinde uzun şe¬
tirmek. ker. * şekıre şamê Avv. şam şekeri.
şehadetname Mx sertifika, şahadetname. şekırok Mİ bir kavun türü. 2. yabani en¬
şehbaz M. An şahbaz, şah kelimesi için¬ ginar.
deki nota bak. şekok M ahlat, fiot Pirııs piraster.
şehbelot Mfinşembelot şel rgd 5. fin külek, leng.
şehbender Mfinşabender. şelaf rgd M dalkavuk. /_i AJ. dalkavukluk.
şehed M şahit IS kum L dalkavukluk etmek. * şelafi
şehenlkü MA. ant ibik. An kepez . kuın fivv. dalkavukluk etmek.
şehêmêr Nh kırkayak, zoa Scolopen- şelaf uehzüc M. An hela
dra. 2. san cins kırkayak, zoa Cermetia şelane M. kaysı. fin mışmış, hirog.
nobilis. şelaq M. kamçı, kırbaç.
şehid M.A şehit. /-bûn/. şehit olmak. /_i şelaqe Msıçancdkuşu.zottMUvusrega-
M. şehittik. /_ kum Z. şehit etmek. lis.
şenin l (şenine) M. kantar, terazi, bn şıhin. şeleg M sut yükü, sırtta taşınan yük, eşya
şehi/n Lng. (dışehi, btşehe) kişnemek, at vs. fin pişti.
kişnemesi, fin hirandın. şelêl M. Z.fingügü.
şehlûl MfinşalûL şehfi/n Lnk. (dışelıfe, btşehfe) ayağın taşa
şehmar MA. An şehê mer. takılması, tökezlenmek, tökezlemek, bn
şehr M. fin sari, şarl tüpeki.
şehreza rgd uygar, medeni, bUgi sahibi, fin şeuk M. süt sağarken kabın ağzına gerilen
şareza. süzgeç, fUtre.
şehrivvar M. P. ağustos - eylül, başak bur¬ şehpand/ın Lg. (dışekpine, bışelıpine) biri¬
cu. sinin ayağım kaydırmak, kuyusunu
şchnye M. şehriye, çorba yapılan kurutul¬ kazmak, tongaya bastırmak.
muş hamur. şchpi/n Lnk. (dtşeltpe, btşehpe) ayağı kay¬
şeht M. Bj. ederi felçli, fin şaht, şeple. mak, fin xtibûn, şelıf in.
şeht N.A büyük nehir, fin şat şehq M. fiio.l.çapak./_irgd çapaklı, çipd-
şehvvct M. şehvet. li. 2. meyve veya sebzelerde bir ta¬
şek ' M. 1. aşık oyununda aşığın dikine du¬ rafmdan çürüklük girmesi. 3. pişik, güneş
ruşu, ve kemiğin dd sivri uç tarafı. 2. do¬ yanığı. 4. koltukaltı veya bacak aralarının
mine taşı, kibrit kutusu vs. gibi şeylerin sıcaktan vs. kızarması, yanık. 5. mecazi
yan üstü durması, yan durma./- ketm Z. anlamda baştan savma, sıradan savmak.
yan düşmek. * hcrmiyên şehql fivv. ötesi berisi çürü¬
şek " M darbe. * şekck lê da fivv. bir darbe müş armutlar.
vurmak. şehqand/in Lg. (diseuqine, btşeltqine) 1
şek 3 M. 3 yaşında koç. 'şeliq' fiilini yaratmak. 2. yumurta kınp
şekal M. eski, yırtık deri ayakkabı, fin le- karıştırmak. 2. bulamaç karıştırma sesi
kaş. 3. çamurlu suda yürüme sesi.
sekerok M. kavelye, dans arkadaşı, part¬ şelıqi/n Lnk. (dtşeliqe, btşeliqe) 'şeliq' keü-
ner. mesindeki fiilin kendiliğinden hasıl ol¬
şekeri M. kadına baba evinden verilen ması, fin şeliq.
veya ona ait olan eşya. şeli/n Zng./d^/^ Aşe/e)yüanm süzülerek
şekır M. şeker. /Jbeyv MA. bonbon şekeri bir yere girmesi, yılan gibi süzülerek ak¬
veya meyve şekeri, /-dank Mx şekerlik, mak.
şeker kabı. IS rgd şekerden, şekerle ilgi¬ şelpe M bir sopa veya çubuğu uzunla'
li. /_jın rgd şeker gibi sevindi kadm. /_lêv masına birine atmak, fırlatmak. /_ kuın
Avv. rgd tattı sözlü kimse, tatlı dudaklı. L "şelpe" atmak.
/_mız M. Bj. şeker hastalığı. * şekirê çayê şclte M. 1. şdte. 2. büyük çuval.
MA. çay şekeri. * şekıre darmıjok Nh şelo rgd bulanık, fin şêlo.
emilen buzlu çöp şekeri. * şekuê elbıka şclûf M 1. yavru horoz. 2. çıplak,
şeiwa 396
her kılıçtan üstündür anlamında deyim. şûri/n Lnk. (dışûre, btşûre) şınldamak, sü¬
/_ gıredan Z. kdıç kuşanmak. * şûr lê zülerek damlamak fin sûre şûr.
dan Avv/ kdıç vurmak, kdıç darbesi vur¬ şûş rgd 1 kıvrak, çevik, çabuk hareket
mak, /-kêş Nh 1 iyi kdıç kullanan, kdıç eden. 2. ince yapıh, zarif.
çeken. 2. kavgacı, zordan /-keşi M kav¬ şûşe M. şişe.
gacılık, kdıç oyunu. /_ kuın Z. kılıçla¬ şûştın Lg. (dışû,bışû)bn şaştın.
mak, kdıç çalmak. /_ kısandın L kdıç şût l rgd sivri, dikUc, konik. /_ bûn L siv¬
çekmek. /- Usun Z. kdıç oynamak. * şûr rilmek, dikilmek. /_ kuın L sivriltmek,
ûmertal fivv. kdıç kalkan.* şûr û mertal sivri yapmak. An pij.
lishn Avv. kdıç kalkan oynamak. şût 2 rgd M. 1 kurnaz. 2. yalın.
şûr 2 rgd eğik, büzük. An şor3. şût M ing. topa çekilen tekme. /_
şûrand/m Lg. (dışûrine, btşûrine) kdıç oy¬ kışandm L şut çekmek.
namak, kdıç eğitimi yapmak. şûhk 1 M. koni, sivri olan şey. 2. rgd ko¬
şûrand/m 2Lg. (dışûrme,btşûrine) damlat¬ nik, koni şeklinde olan, sivri. * kuleşûhk
mak, süzmek, şınldamak, şırddryarak ak¬ MA. sivri külahlı cin, şeytan.
mak. şûhk 2 M uzun bel kemeri (erkek için).
sûre M tarla veya bahçe veya çadır şûti MkarpuzAnzebeş.
etrafuıa çekUen ağaç parmaklık veya şûv M. nadas. /_ kuın Z. nadaslamak. /_
hendek, fin çeper. rakuın L nadas bozmak, nadas
sûre şûr MB.şuTİşınl./_kuınZ.şınlşınl kaldırmak.
etmek. An şûrin, çoran. şûve rgp. An şuve, şunda.
şûnk l M. karasabanda elin tutulduğu yer. şûx rgdbnşox.
An kûnhevvcar. şyar rgd fin şıyar, hıyar.
şflrnk 2M.su oluğu. fin çırtık.
T M. 1 Kürtçe alfabenin 24.ncü harfidir. tablo M Fr. tablo.
Sessiz olup dU ucu Ue dişler arasından tabu rgd Fr. tabu, ahşdagelmiş bazı kural
çıkar, sert ve yumuşak olarak iki ses ve adetlerin, açıklanması ayıp veya
çıkarır. 2. Kelime başlarına ekseri tace sakıncalı görülen şeylerin gizli kalması
olarak gelir. Güney Kürtçede sesli harfle isteği. /- bûn Z. tabu olmak.
biten f tUlerin sonlarında "N' harfi yerini tabur M. bir askeri birlik.
alir. din=dit, cûn=cût gibi. 3. "m" Ue bi¬ tabure M Fr. tabure.
ten fiülerde ise "m" ekinden önce gelir, tabut M.A tabut. An darbest
dibin =dıbıtın, kırın =kıntın gibi 4. ba¬ tac M/ntaç.
zen ikinci şahıs zamiri kısaltması olur. * tacaroê Nh asL güneş tacı.
et binim = ez te dibinim gibi. tacık M. tabak.
ta l M. iplik, tel. /-kekes MA. fert, şahıs. * Tacik M. orta asyaya ait Irani bir halk,
tayê penga Nh kelef iplik. * tayê sofuca Tacik. /-ıstan Mx Tacikistan.
MA. çile ipliği. * tayê şermûta MA çıknk tacu M. A ticaretle uğraşan kimse, tacir,
ipliği. * tayê texhkaMA makara ipliği. * tüccar. An tucar, bazugan.
tayê xav MA. ham iplik. tada M. zulüm, işkence, baskı, rahatsızlık.
ta 2 M. kat, büklüm. * duta kuın fivv. iki bü¬ fintadayi.
klüm etmek, ikiye katlamak. * sela kum tadar M. okalüptüs ağacı, fiot Eucalyptus
fivv. üçe katlamak. glanca.
ta 3 Ghk dç için, yeterki, kadar, hatta. * tadayi M baskı, zulüm, işkence, eziyet, ra¬
bısekın, ta ko ez hatun Avv. dur, ben ge¬ hatsızlık./- kınnZ. işkence etmek, eziyet
lene kadar. * lı vu ta gund fivv. burdan çektirmek, zahmet çektirmek, hakaret
köye kadar, fin heta. etmek. * tadayi lê kuın Avv. birine eziyet
ta 4MB/.sıtma,vücutateşi,vücutharareti. etmek, birini rahatsız etmek. An sitem,
/~yi M. vücutta hararet, fin şevval, tan. tada.
ta rgd tek, bir. * taki dezi fivv. bir boy tat l dç derb"'. aniden, birdenbire, alel. *
iplik, bir tel iplik. * taki darê fivv. bir ağaç te xebc şand, ez taf dest re hatun Avv.
(tek halde). sen haber yolladın, ben alel acele geldim.
laarûz N.A taaruz, hücum, bn eriş. * laf de nexwaş ket fivv. aniden hasta¬
taasub N.A taasup, bağnazhk. fin kevne- landı.
peresti. taf 2 M. 5. fin tav.
taban M. silindir. /_i rgd süindirik. /_ taftc M. P. tafta, bir nevi askeri veya kada¬
kırın L asfalt vs. yi silindirlemek. bn te- stro haritalan.
bane. taha! B. fan leh.
tabeşir M. sütü mayaladıktan sonra üzeri¬ taharet N.A taharat, abdest temizUği.
ne örtülen örtü. tahsildar M. vergi toplayan görevü, tahsU-
tabıet (tabiat) M. A tabiat. An xvvewer, dar.
xweza. taht Mfintat,teht
tabı'i rgd A tabii An xwewerl taybetl tain M fin tayini, tayini
xwezayl taji M. tazı, bir cins av köpeği.
tabu M. Isıtmalı hastalar için büyü yapan tak M. 1 caddelere kurulan süslü kemer.
büyücü. 2. tedavi. An taq . 2. dal, bitki dalı. An f aq, guli, çıqL
tabıyet N.A 1 uyruk, tabiyet 2. huy, ka- taksi N.Fr. taksi. /-metu MA. taksimetre.
rekter. tal l rgd çirkin. An zışt
tabir N.A tabir, açıklama, fin biwêj, şiro- tal 2 rgd l. boş (içiboş). 2. işsiz. *bênka tal
ve. Avv. boş cep. /_ bûn L boş olmak, boşal¬
tablet M. Fr. tablet, hap (ilaç). mak. IS M boşluk, işsizlik. /_ kuın Z.
407 tap
boşaltmak. * kiseyê tal fivv. boş kese. fin mak^ gümüşlemek. An team, çêj.
vala. taman M. aşı. /_ bûn Z. aşılanmak. /_
tal 3 rgd acı (ban meyve, badem aast, süt- kırın /.aşılamak, fin lûl
leğenonıaası,zehiraast).*berûyitalbw. tamand/ın Lg. (duamine, baamine) aşda-
acı peUt /_ bûn L acı olmak, acdaşmak, mak. An Lûl kum, patrome kınn.
birine kötü olmak. IS M acdık./_seV MA. tamar Nne. derin uyku, mahmurluk. * ta-
An talsêv. * tal û tuş Avv. acı ve ekşi. fin mara xewê Avv. ölüm uykusu. * tamara
tehi taliki muine Avv. ölüm uykusu mahmurluğu.
tal 4 M. ant dalak, fin fa lareşk,xalxalk. Antemar2.
talan M talan, yağma. /- bûn Z. talan ol¬ tamesk M Bj. bn lamûsk.
mak. /_i M. talan mah, talancılık./- kınn tamıjand/m Lg. (duamgine, baamtjine)
Z. talan etmek. An nüd, nejd. meftun etmek, hayran bırakmak, cezbet-
taide lrgdkuytu.2.Mkuytuyer,siperuk. mek. fin bıjandın.
/- bûn L kuyt ulaşmak, görünmez olmak. tamik M. tuzağa konan yiyecek, nevale.
/- kuın Z. kuytulaştırmak. An nıjar. tamışki rgd mutad, alışmış, tadına
talesêV Nh rgd 1. kum elma, kurutulmuş alışmış. /_ bûn L tadına alışmak. / kuın
elma. 2. acı elma. fin talsêv. Z. tadına alış tırmak. An tam2, hut kuın.
tahb M. rgd 1 mürit 2. Dersim alevi böl¬ tamir N.A tamir./- bûn Z. tamir olmak.
gesinde Seyitlere bağlı kimse. 3. taüp, sa¬ /- kuın L tamir etmek. /_xane Mx ta¬
hip çıkma. mirhane.
talik rgd acı, acı olan bitki, meyve vs. An tamûsk M. Bj.l. korku veya soğuktan du¬
UÜ3. daklarda hasd olan kabarede, yara vs. 2.
talik 2 M. sütlü bir bitki, sütünden çiklet kabarede hasd eden bir deri hastalığı. An
yapdır. An tali . şeplor.
tali Mİ acılık. 2. işsizlik. 3. boşluk. An va- tan l pro. S. onlar, onlara. An vve, vva.
lahl tan 2MB/.sıtma./_iMsıtmah,sıtmaolma
tali 2 M kantaron otu. fiot Ccntaıırium. haU. /_ kehn Z. sıtmaya yakalanmak. /-
fin talik2. xistin L birini sıtma gibi rahatsız etmek,
tali 3 rgd rgp. nihayet, tali, son. (sert 't' Ue argoda ifrit etmek. An ta4.
okunur). tan M. kamış veya sazdan duvar, fin çit
talih N.A talih, kader. tan 4N. itme, iteleme, yumuşak T de oku¬
talijari Mnlsarısabırotu.2.ödağacı.fiot nur, fin tandan.
Aloexylon agallocum. tanar M. kitabın cildine tesbit edilen ara
talim M A talim, terbiye. iplik, fin şirazL
talimat N.A talimat /-name M. talimat¬ tanci M. 5. tazı. fin tajL
name. tanci pêxamber MA. ingilizcede Stick-in-
talişk l M. hindiba, fiot Cichorium inty- seckt. An hcspikê Xvvedê .
bus. 2. acı bakla, fiot Lupinus. tancik M. taç yapraklılar, fiot Petal/_i M.
talişk 2 Nne. düşünülen en acı şey. taç yaprakh olanlar, fiot Gamopetalous.
talsêv MA. 1 elma kurusu. 2. acı elma. bn tanda/n Lg. (tan dıde,-tan de) itmek, itele¬
talcsêv. mek, kakalamak. * tande peş Avv. Ueri İL *
talûke Nne. rgd tehlike. An xeter, bıve. tande! B. itele, dayanl fin dehıfandın.
Talyan M. rgd bn İtalyan. tane l N.bn tene.
tam l rgdA tam, bütün. tane2N.bere,zBde\eme.(buince't'Ueoku-
tam 2 N.A tad, lezzet, /-dar rgd tattı, lez- nur.) /_ lê ketmZ. berelemek, zedelemek.
zetii, lezzet veren. /_ dayi rgd 1 kaplama tangar rgd mahsus, hususi An taybetl
(altm-gümüş). 2. lezzetli olma hah. /_ tank M. ing. zırhlı araç, tank. /_şkên MA.
kınn Z. tadına bakmak, /-sar rgd may¬ tanksavar, fin debabe.
hoş, tatsız, su tadı. /-sari M. mayhoşluk. tanker M. ing. srvı taşıyan gemi veya ka¬
/-sar bûn L mayhoş olmak. /_xweş rgd myon, tanker.
lezzetli, tadı hoş. /_zêr Nh yaldız. * tam- tansiyon M. Fr. Bj. kan basıncı.
zêr kuın Z.yaldıziamak./_ziv Nh gümüş tanût Ar. S. bn henek, tınaz, Ieq.
kaplama. * tamziv kırın L gümüş kapla lap M. bulunma. /_ kuın L bulmak, fin,
tapık 408
dihn. mek.
tapık l M tuzak. An xepik, dafık. . tarmıU/n Lng.(daarrnde,baarmde)pörsü-
tapık 2 rgd zirve, dağ veya tepelerin en üst mek, buruşmak, buruşuk duruma gel¬
noktası, ağaçlarta tepesi. mek. An pançüokL
tapuca seri MA. ant fin tasa seri. tart M. uzunlamasına uzunca dilim, uzun
tapu M. av tüfeği. parça (deri vs için), bn tarlam, tati, zol
tapir M, tapir, zoa tapiridae. tartale M. talan. An talan, nejd.
tapo M. An tapu. tarlam M. uzunlamasına dilim. * tarlam
tapu M. tapu, tapu senedi, fin burunti jı ber rakuın fivv. deriden veya ağaç ka¬
taq l M. 1 kemer, ayak kemeri, kavis. 2. buğundan uzunca bir dilim koparmak,
heykel veya benzeri şey için duvarda oy¬ fin serseke, tart, tatl zol
uk. 3. afiş, levha vs. asmak için yapdan is¬ tarumar MA. rgd. tahrip, ydona, darma¬
kele. 4. caddelere kurulan süslü dağın. /_ kum Z. darmadağın etmek.
kemerler, fin tak, poş. tarxûn M. tarhun, ingilizcede tarragon.
taq 2 M. kulaklan beyaz veya benekü olan Aot artemisia dracunculus.
keçi ve tipi hayvan. tas M. tas, su içme kabı. fin tasdc
taqet Nne. A takat, kuvvet /_ hebûn Z. tasarûf MA tasarruf.
enerjisi olmak, takati olmak. * mın taqet tasa seri M. ant kafatası kemiği.
nema ye fivv. bende takat kalmamış. tasavvuf M. A tasavvuf, mistik.
taqun Nk A takım, gurup. tasavvur N.A tasavur, düşünce.
taqi M. test, imtihan, tecrübe, /-kum Z. tasüc l M. bakır kap, tabak, su tası.
tecrübe etmek. An ıccrıbandın. tasüc 2 M. ant kömeç, bitkilerde çiçek ya¬
taqitenya rgd tek başına, kendi başına. praklarının sıralandığı yuvarlak.
tar 1M.tünek,tüneme./_bûnZ.tünemek, taskebab MA. tas kebap.
tüneğe çıkmak./- gırtın Z. tünemek, tü¬ taşi/n Lg. (daaşe, baaşe) 1. traş etmek/ol¬
neğe çdcmak. fin lis. mak, fin kur kum, teras. 2. yontmak. *
tar N.muz. çalgı aletlerinden nbab. An re- dar taşin fivv. ağaç yontmak.
bab, nbab. taştê* M. kahvaltı. /_ kum Z. kahvaltı et¬
tan M şalgam. Aot Brassica rapa. An mek. /_ xvvann L kahvaltı yemek, kah¬
şelım. valtı yapmak. /_ ya mirani MA. geç
tar M kasnak, (ağaç veya maden). * tara kahvaltı./- ya paleMA erken kahvaltı.fin
bêjingê Avv. kalbur kasnağı. xurml
tarac M. An talan. tat l M. 1 raiya, aşirete mensup olmryan
taret M. namaz için temizlik. An taharet kimse. 2. raiyalık bölge.
targon M. bir cins yabani buğday. tat 2 M. kitle taştan olan dağ sırtlan, fin
tanf N.A tarif./- bûn Z. tarif edilmek. /_ leht
kuın L tarif etmek. tat 3B. çocuğa dövmesi, vurması için emir.
tari rgd 1 karanlık. 2. koyu./- bûn Z. ka¬ * tat ke! B. vur! (çocuğa emir). /_ kum Z.
rarmak, karanlık çökmek, karanlık bas¬ vurmak, dövmek (çocuk dili).
mak, koyulaşmak, /-gevvrüc MA, rgd Tatar M rgd Kırım ve Kafkas hal-
alacakaranhk. * tari kete erdê fivv. yere klanndan biri.
karanhk çökmesi. /_ kınn Z. karartmak, tati M. 1. keçe hah, keçe örtü. 2. kesilmiş
karanhk yapmak, koyulaştırmak, /-reng deri dilimi, büyük ince dilim. 3. arazi di¬
rgdNh koyu renk./_tiM karanlık, koyu¬ limleri, fin serseke, tart, tarlam, zol.
luk. tatil N.A tatil, izin.
tarife M.A tarife. tav M. güneş ışığı, güneşin ziyası.* dan ta-
tarigan M. çavdar bitkisi. vê fivv. güneşe koymak, güneşletmek. * ta¬
tarix MAtarih.Andlrok,mêjû. va hivê fivv. ay ışığı. * tava rojê* fivv. gün
tariqet M.A tarikat ışığı. /_ avetın Z. güneşU olmak, güneş at¬
tarmayi 1. rgd belirsiz şekü. 2. M. gölgeh mak. /_ dan Z. güneş vurmak, güneşin
figür. 3. M. hologram. ışıması, doğup ışık saçması, /-geh Mx gü¬
tarmüand/ın Lg.(daarmdine,baarmdine) neşlik yer. fin beroc /-gez M. Bj. güneş
buruşturmak, buruşuk duruma getir çarpması. * tav lê xislm fivv. 1 güneş
409 tebati
kum Avv. tedarik etmek, temin etmek. tenini rgd tahta rengi, gri kahve rengi.
tedavvi M.A tedavi. /-bûn /.tedavi edU¬ tehji M. tazı. fin tajl
mek. /_ kuın Z. tedavi etmek. teni M. rgd bn tal.
tedavvul N.A tedavül. tchli 1 rgd bn tali 2. N.bn talişk.
tedbir M.A tedbir,önlem./_gutmZ.ön- tehnûsık M. Bj. ense ağnsı.
lem almak. tchqiq M. A tahkik, araştırma, inceleme.
tedhiş N.A korku salma, terör, bn savrir, /_ kırm Z. tahkik etmek, fin hûrnêrin.
savvZ tehr rgd yaş (ağaç ağaç dalları vs). /_ bûn
tedrisat N.A tedrisat. Z. yaş olmak. fin. ter.
tefand/ın Lg. (daefine, buefine) söndür¬ tehrc M. yazın öğle sıcağı durumu ve za¬
mek, fin xevde kuın. manı, bn qcle.
tefari M. bir tacir cinsi. tehsir M. A tesir. /- bûn L tesir olmak. /_
lefarik Mİ bir köyde oturan fakat o köy¬ kuın Z. tesir etmek, fin bandûr, teşq,
lü olmıyan kişi. 2. yoksul köylü. tin, tesir.
tefer M. balta şeklinde silah. teht M. yekpare veya kitlesel kayalardan
teferûat M.A bir bütünün aynntdan. teşekkül eden dağ düzlüğü, kurak ve ze¬
tefi/n Lng. (dıtefe, büefe) sönmek. An mini sert arazi, fin tat
xevda bûn, vckuştın. teıband/ın Lg. (duedıine, baabine) yor¬
tefriqe M. A tefrika, bir yazının her gün mak, yorgun duruma düşürmek.
çıkan parçası. /_ kum Z. tefrika etmek. teıbi/n Dıg. (daeıbe, buedx) yorulmak, bit-
411 telp
teneşir M P. ölü yıkanan taş. An meşûn, tenık rgd rgp. tace, sığ, hafif, zarif. /-ahi
meşfen. M. incelik, sığlık. * ava tenık Avv. sığ olan
tenezul M.A tenezül, alçak gönüllülük. /- su. /- bûn Z. tace olmak, sığ olmak. IS M.
kuın L tenezül etmek. An xwe danin. incelik, sığhk./- kırın/ inceltmek. * na¬
tenê rgd yalnız. /-bûn Z. yalnız olmak. /- ne tenık Avv. tace ekmek. * kese dü tenık
niştin Z. yalnız bırakmak. * xwe tenê Avv.yufka yürekli kimse
hışhn Avv. kendini yalnızlığa bırakmak, tcnıke M. An teneke.
kendini yalnız bırakmak. * xwe tenê temşt İM rgp. taraf, yan, yan taraf. 2. AJ.
xishn Avv. kendini yalnız bıraktırmak. /_ ant böğür, koltuk. I-hev MA. rgd rgp. bi¬
kehn L yalnız düşmek. /_ kum Z. tişik, yanyana. * di tenışta yeki de Avv. bi¬
yalnızlaşbrmak. * xwe tenê kınn fivv. rinin yanında, böğründe. * kehn tenışta
kendini yalnız bırakmak. /_ man Z. yeki Avv. birinin koltuğuna girmek, birine
yalnız kalmak./_tiM yalnızlık. * kehn te- yanaşmak. * h tenışta bajêr Avv. şehir ke¬
nêtiyê Avv. yalnızlığa düşmek, yalnız kal¬ narında. * tenışta behre Avv. deniz sahili,
mak, inzivaya çekilmek. An tena, tenya. deniz kenan. fin tengal, kelek.
tenêpenst rgd münzewi,merdunguiz, mi¬ teni Mis,tencere,bacavs.isl/_bûnZ.is-
zantrop. lenmek./- kırın/, islemek, karartmak. *
teng rgd dar, sıkı, gergin, sıkışık. * cih lê rûyê xwe teni kuın Avv. yüzünü kara et¬
teng bûn Avv/ sıkışmak, sdolmak, daral¬ mek, yalan yere konuşmak. An donnc
mak, sabırsızlanmak. * dest teng bûn Avv. tenineve L/ıg. dağılmak, yayılmak.
para sdontısı çekmek. /_asiM fin tenga- teniper M. karbon kağıdı.
vL /_av M. 1. cav boğaz. 2. dar, sdoşdc. tenis 1M ing. tenis oyunu./- listınZ. tenis
/_avi M. zorluk, güçlük, darhk. * kehn oynamak.
tengaviyên mezm Avv. büyük zorluklara tenis 2 M. dokuma (bez vs). 2. örgü.
düşmek. /_ayi M darhk, güç durum. * tenkit M.A tenkit, eleştiri. An rezne.
isal em jı tengayiyê* dernekehn Avv. bu tentene M. kadm etekliklerine örülen süs,
yd darlıktan kurtulamaddc. fin tengl ten- tentene.
gasl /_ bûn L daralmak, dar olmak. tenturdryod M. Fr.kim mikroba karşı ya¬
/_ezar rgd serseri, avvare, derbeder kim¬ raya sürülen bir madde.
se, tedirgin. IS M darlık. /_ kuın L da¬ tenûr M. m tandır, firin. An tendûr.
raltmak, dar etmek. * cih h yeki teng tenya l rgd S. yalnız. An tenê, tena.
kuın fivv. birine dünyayı dar etmek, biri¬ tenya 2N.Gr. tenya, bağırsak solucanı.zoo.
nin yerini daraltmak, /-nrris MA. steno, Tanla.
çabuk yazan. tenzilat M A fiyat tadirimi, tenzilat.
tengal 1. M. ant koltuk, vücudun kolaltı teokrasi M. Gr. dincilik, fin olperestl
kısmı. 2. M. rgp. yan, yan taraf, fin kelek, teokratik rgd Gr. dine ait, teokratik.
temşt teoloji M. Gr. tannbUim, dinbUim.
tengasi N. teng* kelimesi içindeki nota teolox Mx Gr. tannbüimci, teolog.
bak. teori M. Gr. kuram, fikir, nazariye, teori.
tengavi N. teng" kelimesi içindeki nota tep l M. kurnazlık.* tep liekuın Avv. oyun¬
bak. da veya kumarda lüle yapmak, /-o rgd
tengayi N. teng" kelimesindeki nota bak. kurnaz, hUeci. * tep û tor Avv. 1. Mle, do-
tenge M. 1. kolan, eyer, semer için kuşak. landıncdık. 2. örümcek ağı. An quraaz.
2. dar, sıkışık, /.nefes Nh Bj. nefes tep 2 M. yığın, küme. /_e M. cav tümsek.
darlığı, astma. An kejû. /_ücM höyük.
tengezar Mx rgd derbeder, tedirgin, teng' tep 3 M Bj. sara hastalığı.
kelimesi içindeki nota bak. tep 4 M. hafifçe vurma, tokat, şamar, tap
tengud/n Lng. (dttengtze, baengtze) çok tap sesi * tep tepa dd Avv. kalp atışı sesi
kızmak, öfkelenmek, yağar derecesine tepale M. 5. tezek, fin keşkûr.
gelmek, boşanma derecesine gelmek. tepan M tokmak. /- kırın Z. tokmakla¬
tengi N. teng* kelimesindeki nota bak. mak.
tenha rgd 1 tenha, ıssız. 2. yalnız, fin tena, .tepedor M. 1 kabuğundan şişe mantan
tenê. yapdan bir cins meşe. Aot Quercus suber
Tepê 414
.2. şişe mantarı. teqez rgd muhakkak. *teqez ezê bêm Avv.
Tepe AJ. 1 Sıvanda bir koy. 2. Haağın Ka¬ muhakkak gelirim
rakocan Ucesi. teqü M. özgül ağırlık, ağırlığı olan.
tepelik M dümbelek. An dınbılık. teqızand/m Lg. (daequme, baeqtrine) ko¬
tepeş M yer, mevki, muhit, civar. An be¬ valamak, kaçanı takip etmek, delik delik
rem. kovalamak. * dan ber xwe teqizandin
tepık l M tuzak. An tapık. Avv. önüne katıp kovalamak.
tepık 2 AJ. elle yapdıp duvara veya sert bir teqıri/n Lng (daeqtze, baeqtze) kopup git¬
yere yapıştırılarak yapdıp kurutulan te¬ mek, fırlayıp kaçıp kaybolmak.
zek, fin keşkûr, keşkûr. teqfb A takip, /-kırın Z. takip etmek fin
tepü M darbuka. pêçûn, dan pey.
tepiş l M Z. tutma. teqi/n Lng. Lnk. (daeqe, baeqe) patlamak.
tepiş 2 M kabüyet, becerik. * bê tepiş fivv. (silah, balon,yara, su borusu vs). * jı kenan
beceriksiz, kabUyetsiz. /-kor rgd sakar, züce nun teqiya Avv. gülmekten kamım
sdc sık kaza yapan. * tepiş lê neman Avv. patladı. An teqandin.
kabilyeti kalmamak, beceriksiz olmak. * teqle M takla./_bazMx taklacı, takla atan.
tepiş kor rgd Avv. kabUyetsiz. (Tunceli şi¬ /- dan Z. takla atmak. * sê* teqle dan xwe
vesinde), bn teliz. Avv. üç takla attı. An hlqe.
tepin M. çökme, göçme. teqlid N.A taklit/- kınnZ. taklit etmek,
tepink M mayın, fin lexem. fin gêrav, zarve, lasayl
lepi M. bir cins dümbelek. teqteq M. su içinde bulunan ve kayık vs
teplüc M. trampet, dümbelek, fin tepelik, için tehlikeli olan kök, dal, taş vs.
tepü, lepL teqteqok M. değirmende taneleri deüğe
tepo M. 1 bir cins cibinlik. 2. kurnaz. dökmeye yarar parça, fin çeqçeqok.
tep rep B. tap rap. /_ kuın Z. tap rap et¬ ter rgd: taze, yaş (ot, bitki), ham. /_ bûn L
mek. yaş olmak, taze olmak. /- kuın Z. 1 ıslat¬
teq M patlama, infilak. /_ teq fivv. tak tak. mak. 2. hayvanlan kıştan bahara geçer¬
* teq teq kuın fivv. tak tak diye ses ver¬ ken yaş ota alıştırmak. * zmanê xwe ter
mek. * teq û teq fivv. tak tak. kuın fivv. 1 biriyle küsken barışıp yeni¬
teqa M. rgd ukela. /_ kuın L ukelahk et¬ den konuşmak. 2. yeni gelinin evdekilerle
mek. konuşması. * dar ter bûn fivv. baharın
teqal rgd yuvarlak, yassı şey. ağaçlara su yürütmesi. * gayê ter Avv. kış
teqahk M 1. çıkrık şişine takılan yuvarlak dinlenmesinden sonra veya yeni çifte
parça. 2. iğ de kancanın takddığı yuvarlak alıştırılan öküz. * h ba yên hışk, ter ji
başlık, fin serık. dişewihn fivv. kurunun yanında yaş da ya -
teqan M. patlama. nar. * sıva ter fivv. yaş çubuk. * ter û teze
teqand/m Lg. (daeqine, baeqine) patlat¬ rgd bw. gencecik, taptaze.
mak. * balon teqandm fivv. balon patlat¬ terabû/n Lng. (tere dibe, tere be) bn lılpeki
mak. * benişt teqandm Avv. sakız/çiklet bûn.
patlatmak. * tümg teqandm Avv. tüfek terad l N.ant böğür kaslan.
patlatmak. * top teqandin Avv. top patlat¬ terad 2 M. müsabaka, yarış.
mak. * züc teqandin Avv. darbeden veya teraf M. 1 fin kax. 2. fin tuaf.
yemekten karûı patlatmak. teraf kır/ın Lg. (teraf ddce, teraf ke) bağ
teqavrid MA/gdemekli./-bûnZ. emeldi çubuklanmn etrafındaki otlan temizle¬
olmak. mek.
teqdis M. A takdis. /- kuın L takdis et¬ teral rgd tembel, fin tual
mek. terand/ın Lg. (duerine,btterine)uzağasür-
teqel l M. Grm tire işareti (-)<J. mek, uzaklaştırmak, fin dûr xislin.
teqel 2 M. iğnenin bu- kere ilmekten geç¬ terane M. mizah, eğlence, melodi, fin me-
mesi, örgüde ilmek. qam.
teqemeni M. patlayıcı. teras M budamak, yontmak, traş etmek.
teqez l M acele etine, seğirtme. An baybe- /_ kum L traş etmek. An taşin, traş.
terahn M gidiş geliş. An çûn û hatun, ço-
415 ters
ton M. Fr. 1.1000 kg. hk ağırhk ölçü birimi. torpido M. ing. torpido.
2. sesin alçaklık veya yükseklik derecesi. törpü M. Fr. savaş gemilerinde rokete
tonêl M. ing. bn tünel benzer bir sualtı sUahı.
top lN.m top. /-listınZ. top oynamak. An tortor M. ufak taneli siyah bir üzüm cinsi.
gog- tortore rgd işsiz güçsüz takım.
top M. güUe atan süahlar. /_avêj MA. top- toşpi N.ant. gudde.
tot M. dizlerini kanuna çekerek oturma,
top 1. rgd yuvarlak, fin guover. tavşan veya kedi oturuşu. /_ bûn Z. bu şe¬
top 4 M. toplama. /_ kırın L toplamak. küde oturma hah. /- kuın Z. tot haline
topand/m Lg. (duopine, baopine) gebert¬ geçmek, bn tutan, çıngul
mek. totak M. kumru familyasında bir kuş, ter¬
topaz M. topaz, bir çeşit san sıfir madeni. cümesini bulamadık.
topi/n Lng. (daope, baope) gebermek. totem M. Fr. ing. Amerikada yerli dilinde
topoxrafi M. Gr. askeri haritalar. bir hayvan veya bitki resmi, veya bun¬
toq M. toplu iğne, broş. ların kendisi mukaddes sayılarak ibadet
toqa M. il toka, el sdcışma. /_ kum Z. to¬ eddmesi. /-izm Mx totem inancı.
kalaşmak. totık l M. 1 külah. 2. bir kuş türü.
toqand/m Lg. (daoqine, baoqine) dehşet lotık2 M. akü.
salmak, terör yaratmak. totune M. rgd izbandut, iri yan adam.
toqi/n Lng. (daoqe, bUoqe) korkmak, de¬ tov M.tohum./_avêtmZ.ltohumatmak.
hşete kapdmak. fin tirsin. 2. koç, boğa gibi hayvanların kızgın zam¬
tor l M. file, balık ağı. /_vanMx balıkçı, fin anlarında tohum atmaları, koçlarda
xeraf. boşalan tohumdan ötürü hasd olan koku.
tor 2 M. S. 1 evden kaçma (çocuk için). 2. /_iM tohumluk, damızhk./- kırın Z. toh¬
kocasım terketme (kadm için). 3. aşiretin¬ umlamak, tohum atmak. /- reşandm Z.
den kopmak. tohum saçmak, tohum serpiştirmek. /_
toran rgd S. küskün, dargın. rejim L tohum saçmak. An dne, hcrık.
lorand/ın Lg. (daorine, baorine) gücendir¬ tovü M. kabuk, bn Uvü.
mek, darıltmak. tovxcrdcl M. hardal tohumu ve bundan el¬
torani M. rgd 1. boş oturmayi, boş de edilen baharat.
gezmeyi seven ve çalışmaktan hoş- tox rgd 1 kovu renkler. 2. tok, aç değd. An
lanmıyan kimse. 2. salibinin evinde ter
bannmryan köpek. ..ıc M. 5. ziyafet, ziyafet eğlencesi.
toraq M. çökelik. bn çohk. ioz l rgd az, azıcdc. /_ek rgd biraztede.
torbe M. torba. toz 2 M. toz. /_ bûn L toz olmak. /_ kum
torbıkcave M. buyot, yatakta ısınmak için Z. toz yapmak. * toz û duman fivv. toz ve
içine su konan torba. duman.
töre M. töre, şekd. Iraf M fin lıraf, kozu.
torevan Mx 1 yazar, edebiyatçı, fin mvis¬ trafik M. Fr. trafik, yol kuradan, fin ço-
kar. 2. balıkçı, bn torl. vvar, teperin.
torm rgd 1. soylu, seçkin kişi veya zat. 2. trajedi M Gr. trajedi, acddı sahne oyunu.
alıngan, titiz, nazlı. traktör M. Fr. traktör. /_ ajotın fivv. trak¬
Tori M. Mardin yöresinde bir bölge ve şi¬ tör sürmek.
ve. tram M. ing. tramvay.
torik L M. çakal. zoo. Canis aureus . fin trampe M. it An tırampe.
tûrg. trampet M. Fr. trampet
torik M. Gr. torik bahğı. zoo. Pelamys trampêl Mfinhrambêl
sarda. transfer M. Fr. taşıma, değiştirme. /_
torinok rgd fin torm. kınn Z. taşımak, değiştirmek, fan gu-
torm M. deve yavrusu. hazlın.
torne M. it torna. transformatör M. Fr. transformatör.
Toros M. cav Toros, güney anadoluda bir transistor M. ing. radyo veya elektronik
dağ sdsdesi. aletlerde kuUandan bir alet.
transit 426
transit M. ing. durmadan geçiş, transit turt rgd kopmaz, kırılmaz, sert, katı.
transport M. Fr. transport turtûr M fin tutul
traşt/m Lg. (ddaişe, bttaişe) traş etmek, turunç M.Antuınc.
kesmek, kırpmak, bn. teras, trazfin. timindi M. gulyabani. An tunndl
trazûn M.fintraşfan. tuştir N.bn tıştir.
tren N.Fr. tren. tut M. B. oyundan ihraç edden oyuncu. /_
trüyon M. rgd bin milyar. bûn Z. oyundan ihraç edilmek. /_ kınn
tribün M. Fr. tribün. Z. oyundan ihraç etmek. An tıs.
triko M. Fr. triko. tuvvan M. S. iktidar, yetenek, kabilyet
trikotaj M. Fr. trikotaj. tuvvanc M. ima, üstü kapalı söz.
trişin M. Gr. ekseri domuzlarda bulunan luvvand/m L S. bn tıwandm,lwanin, ka¬
çok yüksek sıcakldcta ölmez bir kurtçuk. rin.
tropik M Gr. 23 derece ve 27 dakika gü¬ luvvaneve Lg. (ditewine, baewine) eritmek,
ney ve kuzey ekvator hattı bölgesine ve¬ izale etmek, yok etmek.
rilen isim. Güneyde koç burcu ve tuxm M. 1 tohum. An tov. 2. soy, nesU. An
kuzeyde akrep burcu arasındaki bölge. nüş.
tropikal rgd tropik bölgeye ait olan. tuxmeyin M. kötü beslenme yüzünden
troposfer M. Gr. hava tabakasının 11 km. karnı şişen ve ağrıyan kimse.
lik ilk katmanı. tuxt M. eski bir ağırlık ölçü birimi, ok¬
trûmpe M. pompa, fin pompe. kanın (hyyenm) 1/4 ü. takriben 325 gram.
tu rgd rgp. hiç, asla. * tu car rgp. hiç bir tuxûb Mfinuxûb.
zaman veya hiç bir sefer. * tu kes rgp. hiç tuxyan M. isyan.
kimse. * mın tu tışt nine fivv. hiç bir şey¬ tû Mdutvedutağacı.Aotmorus.*tûda-
im yok. vveşandın Avv. dut silkeıiyerek hasat et¬
tu 2 pro. sen, ikinci şahıs zamiri. * tu dıza¬ mek, /-vvışk MA. dut kurusu.
ni Avv. sen bilirsin. * tu ki yi? fivv. sen kim¬ tû 2 M. tükürme. /_ kırın/, tükürmek. fan
sin?. * ez û tu fivv. ben ve sen. tıf, tûv.
tuberkiloz M. Bj. Fr. verem, tüberküloz. tûba M. 1 cennet ağacı. 2. müzikte bir
tucar l M. tüccar. /_et M ticaret, fin çalgı.
bazugan, tacir. tûf rengi M.çUek.
tucar rgp. hiç bir zaman, tu kelimesine tûj l rgd sivri, keskin. /_ bûn Z. sivrilmek,
bak. keskinleşmek./- kuın L sivriltmek, kes¬
tuf Mfinfaf.tû2. kinleştirmek, bUeyerek keskinleştirmek.
tund rgd kalın, kesif, kaba. IS M. rgp. şid¬ tûj 2 rgd acı (büxr, soğan cinsi acüde). /_
det, sertlik, sımsıkı, sdaca. * bı tundi rgd bûn Z. acılaşmak, acı olmak. /_ kırm L
sımsıkı. acılaştırmak, acılı yapmak.
tüne rgd 1. yok. 2. sıfır. /_ bûn L yok ol¬ tûjand/ın Lg. (duûjine, baûjine) tahkikat
mak. /_ bûni M. yokluk. /_ kınn L yok etmek.
etmek. /-UM 1. yokluk. 2. gaybubet. * tü¬ Tûjık M. cav 1 Dersimde bir dağ. 2. (kü¬
neli dıjvvar e fivv. yokluk çok zordur. * za¬ çük 't' i/e) yenilir bir bitki. 3. sivrice şey.
ro tunetiyê nızanm fivv. çocuklar tûk l M. bir kaç çeşit ttrmaşdc cinsi kuş.
yokluğu bilmez. * jı tunetıye de derke! zoo. Certhia.
fivv. gaybubetten göründü. tûk 2 M. 1. ant tüy , kd. 2. ayncatek' kelime¬
tunge M. ip çüesl dokumacdıkta çUe. fin siyle de sıfat anlamı alır. * tek tûk rgd ara
güok. sıra, arada bir.
tur Mfingim. tûka dundun Nh ibibik, çavuş kuşu,
türbin M. Fr.fiz. su veya bullarla dönerek hudhud. zoo. Upupa epops. An hû-
elektrik hasü eden dinamo. phûpüc
turındi M.lcfa,şeytan,guryabani.2.aşın tûkü M kabuk, fin tivü, qaşik, qafüt
obur veya egoist kimse. tûkme rgd sağlam.
turme M beyaz veya sarıya çalan ipekle tûl l M. Fr. tül, şeffaf (sert't' ile dkunur).
işlenen bir sarık (ekseri kadm için). tûl 2 M. sıçrama, hoplama (ince't' ile oku¬
turt M. avlu, evin alt ön bölümü. nur). /_ dan Z. sıçramak, irkilmek, irküe-
427 twanin.
rek kalkmak. * tûl dan ser xwe Avv. irki¬ türe M. 1 ant sinir. 2. sinir, asap. /_ bûn L
lerek veya çok ani olarak ayağa fırlamak. sinirlenmek. /_ kum L sinirlendirmek.
* tûl dan xwe Avv. hoplayarak koşmak, fin /-yiM.stairlUüc.
çmg, lotık. tûreşk M. böğürtlen. An dirik, dri.
tüle M. küçük av köpeği, mecazi olarak tûrg MAntorikl,çeqeL
cılız ve kel köpek. 2. enik. 3. ahlaksız turfanda rgd P. erken yetişen sebze.
kadm. 4. ydışdc. * tûlepisen heft bajaran tûrüc M. 1 torba, çanta, dUencUerin
fivv. yedi sokak süpriintüsü anlamında taşıdığı torba. 2. verilen sadaka 3.
sövgü sözü. fin toll, tole. ayncatûrl' kelimesindeki nota bak.
tûlemar M. 1 kobra, fin marglsk. 2. yılan tûsi M. kökü soyularak yenen bir bitki.
yavrusu. tûş * M. S. 1 çarpışma, çatma 2. buluşma,
tûlere* MA, küçük dar yol, tace patika. rastlaşma * tûşi yeki bûn Avv. birine çat¬
tûlezer MA. 1 yüksükotu Aot digitalis mak, birine rastlamak.
purpurea. 2. M. güzelavratotu. Aot atro- tûş 2 M. tehlike, kaza * cihê tûş Avv. tehli-
pa belladonna. keü yer.
tûlüc rgd dar (boru şeklinde ve ağzı dar tûş3MZr.tuş.
alan şeyler için). * pantolê tutak Avv. içine tût M. An tot
sığılmaz gibi dar pantolon. lûtand/ın Lnk. (dttûtine,baûtine) çömele-
tûline Mİ bir cins söğüt. Aot Salbcrimi- rek oturmak, fin tot kum.
nalis. 2. söğüt sepeti. tûte 1 rgd S. küçük, ufak. 2. M. ant serçe
tûlûreş MAnincas. parmak.
tûm M. cav tepe, höyük, /-üc M tepecik, tûteber M bülbül, fin bübıl
yığınak. tûtüc l M. düdük. * tutak lê dan Avv. düdük
tuman l M. don, külot. An derpe. çalmak. * tûtüc kutan Avv.düdük çalmak.
tuman 2 M. Iran para birimi. tûtüc 2 M. dağlarda baca şeklinde uzanan
tuman 3 rgd komik. IS M. komiklik. taş çdontı. * xwedan ser tûtakekê û enca-
tûmask M. dere kenarlarında olur, ekşim¬ ra xwe vêxisl Avv. (böyle) bir taşın üzerine
si tadı olan, pancar yerine yenir bir ot oturup sigarasını yaktı.
(derde havalisinde söylena). tûtm l M. çömelerek oturma. An tûte.
tun rgdbütün,tüm,yekpare./_iM.bütün, tufan 2 M. tütün. An tatûn.
bütünlük. * tûni daqulandin Avv. bütün tûtırvvask M kuyruksalhyan. zoa Mota-
olarak yutmak. * tûni tûni Avv. bütün bü¬ cilla.
tün. tûti M. 1 papağan. 2. küçük cins bir pa¬
tûnc rgd M. tunç, tunç madeni. pağan.
tûncık Mİ kadm veya erkeğta ahuna dö¬ tûtievin M. muhabbet kuşu. zoa Meleop-
külen saçlan. 2. bodur ve fakat gür ola¬ sittacus undulatus.
rak bitmiş bitki, fin pûncık. tutya M. 1. çinko. 2. pillerde artı uç.
tünel M. ing. 1 tünel, yer altı geçidi. 2. tiya¬ tûv M. tükürme. An uf, tû.
trolarda tunel.fin serdab. lûvvalet M. Fr. W.C., abdesthane, tuvalet.
tûr l M. torba, ince ve uzun çanta. /_ık M. tûx M. odun talaşı.
1 küçük torba, yem konarak hayvanların tûxmin M. An tuxmeyin.
başına takdan torba. 2. davetiye çantası. tûxure M. bn reşilesor.
* lûr şandın fivv. Kürtlerde düğün, nişan lûzık l M. tere otu /_ari M. su teresi. Aot
veya sünnet gibi durumlarda hediyeler Lcpidium sativum . An qıcl
bir torbaya konarak gönderiür. * tûr ve- tûzüc 2 M. ebegümeci (Aaa şivelerde).
gerandm Avv. hediyeyi geri çevirmek, fan lûzık 3 M. ince tabaka, zar.
tûrık. tvvanc rgd dinç.
tûr 2 M. ing. tur, bir gidiş gelişi tamamlama tvvanin Mİ iktidar. 2. kabüyet 2. mukte¬
eğlemi. dir olmak, kabUyetli olmak. * ez nat-
Tûrani M. rgd Türklerin mensup olduğu wanun biçim Avv. gidemiyorum. An
bir ırk gurubu. tuwanin, trwanin, karin.
tûrçıng M. perçem.
ü
U M Kürtçe alfabenin 25nci harfidir. umman M A umman, okyanus.
Sesü olup dudaklar yuvarlak hale getiri¬ umıd MAnum£d.
lerek genizden çıkar. Türkçedeki 'ö' Ue Y üniversite M. Zr. üniversite, fin zanko,za-
arası bir ses verir. Kürtçede kelime baş¬ ningeh.
larına gelmez, ancak yabancı kökenli ke¬ unvvan M. A unvan, adres, fin navnişan.
lime başlarına gelir. Urdu M. Pakistanın resmi dili
ufe M B/. sakağı, ruam. urfe Mİ bir Kürt müziği. 2. oda
ukela rgd ııkela An ûkela,pubêj. urûsl M. çerçeveU pencere.
ültimatom M Lat ültimatom urz MAnwnrz.
umbur M.cibaz,aletAnanıbûrin. uskere M. bakır su içme tası. fin sekre.
umêd M. A ümüt An hêri.
u
Û N. Kürtçe alfabenin 26ncı harfidir. ulema M A ulema, alim.
Sesli olup dudaklar öne doğru yuvarlak ûliM.köşk.
hale getirilip genizdi ön tarafmdan ve ti' ülke 5.x fin ûle.
sesinin önünden çıkar. ûranıyûm M Fr.kim atom ağırlığı 238,03
û Ghk. ve, _le, -la. Kürtçede ardarda di¬ olan bir element, sim. U.
zden kelimeler arası bağlantı yapar. * iro Ûns M rgd Rus, Rusya. /S N. Rusça.
û sıbe Avv. bugün veyann. * ez û tê* û wi û ûsü M. A usul, kaide.
vvan fi yên dm Avv. ben ve sen ve o ve Ûranûs M. güneşin 7.ci gezegeni.
diğerleri. Ûso M Yusufun Kürtçesi.
ûd MA muz. bir çalgı aleti, ud. ûşi M salkım (uzürnvsj.fa gûşi, gvYisj.
ûçık M. yen, elbise yeni. fin hûçüc ûşt M sebep.
ûltra MrgdZ7r.öte,ötesi./-vıyoleMA.rgd Utarit M ast Gr. güneşin İnci gezegeni.
morötesi renk, özel ışın. ûti M. ütü. An oU.
ûle 5.x sonektir, küçüklük sıfatı verir. ûyy! B.uyy!
V M. Kürtçe alfabenin 27jıci harfidir. Ses¬ varcK M. ayrık otu cinsinden ekinlere za¬
siz olup ağızdan çıkarken üst dişler alt rarlı bir ot
dudağın iç üstünü sıkıştırır ve ses için ha¬ vank M dişi piliç.
va baskısı dd arkasından gelir. varil M.varil.Anwaril
va pro. rgd bu. Bu kelime yanda, yan ta¬ varpıtet M keşişten büyük din adamı.
rafmda, arkasında veya çevresinde bulu¬ vaştûri M Z. orak. An das.
nan nesneler için kullandır. Bu kelime vata rgd açıkta. An pasê.
sadece yalan nesneler içindir ve çoğu za¬ vatıni M vazife, görev.
man yine bu anlama gelen 'ev, vê, vi' za- vavvên Z. Z. An veçınin.
mirleriyle karışır, mesela: masanın vazelin M Ger. petrolden elde edden bir
üzerindeki kitabı kastederken "va pırtû- yağ, vazelin.
ka' aym kitabı kaldınp gösterirken 'ev vazo M it vazo, çiçeklik. A/ı guldank.
pırtûk' denir. /_ê Avv. budur, işte. * vaê ta ve l dç gene, yine anlamı veren ve ekseri
vır e Avv. budur burda. * va ev pırtûk ni¬ sorancada kuUamlan bir fiil sonekidir. *
ne ko mm xwasti bû Avv. bu istediğim bu haleve Avv. yine geldi. * çû û hateve Avv.
kitap değildi. gitti ve yine geldi. An disa.
vac M mantık. ve 2x fiil önekidir. Fül önlerine geldiği za¬
vaca rgd içi dışına dönük, dışına dönmüş. man yeni kelimeler yaratır, vekuın,
/_ bûn Z. içi dışına dönmek. /_ kuın L veçınin, vehatın gibi.
içini dışına çevirmek (bir elbiseyi, deri eşya veani/n Lg. (vetine, vebine) bükmek,
veya çuvalı), bn avvejû. eğmek, boyun eğdirmek. * kevan veanin
vagina M. ant Lal kadm cinsi organında Avv. ağacı büküp hallaç yapmak.
döl yolu. vebest/m Lg. (veddxste, vebeste) tekrar
vaji 1. rgd makus, ters, ters yüz, ters dö¬ bağlamak.
nen. 2. M. astar, elbise astan. 3. dönme, vebıjart/ın Lg. (veddyqêre, vebıjere) seç¬
ondan doğma, fin bervaji. mek, birbirinden ayırmak. * berx û mi jı
vala rgd 1. boş, 2. işsiz. /_ bûn Z. boşal¬ hev vebıjartm Avv. koyunla kuzulan bir¬
mak, boş olmak. /_hi M. 1 boşluk. 2. işsiz¬ birinden ayırddar.
lik. 3. astronomide feza, evren. /_ kırın Z. vebüand/ın Lg. (vedibgine, vebtjme) erit¬
boşaltmak. mek, buzdan çözdürmek.
vale l M. kadm renkü baş örtüsü, fin çit vebnj/n Lng. (vedıbtje, vebıje) erimek, buz¬
vale 2 M. Fr. iskambUde bir kağıt, oğlan, ba¬ dan çözülmek.
cak. vebu M. mülakat, röportaj. /_i rgd kesin,
vals M. Ger. 1. bir salon dansı. 2. silindir şe¬ özet.
klinde ve dönerek çalışan maktaalar. vebuand/ın Lg. (vedibaine, vebaine) böl¬
vampir M. Ger. kan emen, hortlak, vam- mek, hudut koydurmak, etrafını çevir¬
pir mek.
van pro. rgd bunlar. /_a pro. rgd bunlar, vebui/n I Lg. (vedüjae, vebae) 1. bölmek,
bunlara, bunların. * vana hatm Avv. bun¬ hudut koymak. 2. kesinleşmek, özetle¬
lar geldi. * ya vana ye fivv. bunlarındır. * mek, pazarlıkta anlaşmak. * êsker dora
van kesan bı van re meşinin Avv. bu kim¬ me vebıri Avv. asker etrafımızı çevirdi,
seleri bunlarla göndermeyin. ablukaya aldı. * me du dorun zeri jı bo
van 2xsonektir.türkçedekicı,ci,cu,cü gi¬ sevvze vebıri fivv. iki dönüm tarlayı sebze
bi eklerin yerini alır. Berivan, nêçirvan, için ayırdık.
gavan, zırnevan gibi. vebui/n 2Lg. (vedüjoe, vebae) katliam, kat¬
vantilatör M. Fr. vantilatör, pınldak. liam etmek. An mjadkuji, qelaço, leku-
vamlye M. vanilya fiot vanillaplanifolia. şfan.
431 vemıri/n
gibi yapıyor. * her wek te ye Avv. hep senin ledir, böyledir. * were ye Avv. öyledir, böy¬
gibi ledir. *wer nine büa vver be Avv. öyle değü
wekat rgd sarih, belirti/- kuın /.belirt¬ amma, haydi öyle olsun. An «erge.
mek, tasrih etmek. wer 2x sonektir. birewer gibi
vveke (weki) bnwekL -wer 3 dç x önektir, kelimelere eylemde
wekhev (wekehev) 1 rgd rgp. eşit, benzer, çevirmek, banmak, devirmek anlamı ver¬
aynı, aynısı, müsavi 2. özdeş. /_ ketin L ir, vverdan, wergerandm,wergırun gibi
fit olmak, eşit düşmek. /_1 M. eşitlik, ben¬ vveram M2nbersrr,welam.
zerlik, müsavüik. /-pare Nh sosyal ada¬ werand/m Lg. (döverine, werine) 1 atmak,
let, eşit paylara sahip. yapıştırmak, (hedefe bir şeyi, taş, madde
vveki Ghk. rgp dç gibi, benzer, misal, ma¬ veyamanevibirşey).2. dökmek. 3. sarmak,
dem, madem ki. * vveki di (din) bw. başka kuşatmak. * kevu lê werandm Avv. taş
türlü, aynca. * vveki tu nayê, yeki dm yağmuruna tutmak, taş atmak. * daran
bışine Avv. madem sen geliniyorsun, baş¬ pelê xwe werandin Avv. ağaçlar yapra¬
kasını gönder. klarım döktüler.
vvekll MAlvekü.2. bakan, fin vvezir. vverani/n Lg. (döverine, werine) getirmek.
vveko Ghkdçrgp.bnwekL fin anin.
vvekok M. misal, örnek. An minak. werda/n Lg. (wer dıde, vver de) banmak,
welat M. vatan, ülke, yurt, memleket IS içinde kanştırmak.
M yurttaş, ırkdaş. / _Jni M yurtseverlik. vverdek M ördek.
/-parez rgd yurtsever, /-parêri M. yurt- vverem M. Bj. verem hastalığı, tüberküloz.
severlik. * welatê bav û kalan Avv. ata An jana zırav.
yurdu, baba yurdu. * welatê me bı ronak vverge rgp. rgd bn werL
û peşveçûyi be fivv. ülkemiz aydm ve der¬ vverger M. tercüman, çevirmen, dilmaç.
lemiş olsun. vvergerand/m Lg. (werdigerine, wergerine)
vvelec M. An karwankuj. 1 çevirmek, devirmek, tersyüz etmek. 2.
welê rgd rgp. öyle, o şekilde, fin wer,welL tercüme etmek, çevirmek. * vverge-
vvclıdi/n 1 Lng. (dnvekde, bavebde) randm Kurdi Avv. Kürtçeye çevirmek. *
doğmak. 2. Lg. doğurmak. An zayin, za- bar vvergerandm Avv. yük devirmek, in
bûn, hatın dine. paçvekuın.
vvelil rgd rgp. bn wer,welê. wergerandl M. çeviri, çevrili, tercüme
weli 2 M. A 1 bir çocuğa veya reşit olmryan wergeri/n Lng. (werdigere, wergere) devril¬
birine bakan kimse. 2. veli, ermiş, evliya mek, çevrilme, kaltı üstüne gelmek.
vveUah B. A Vallah. /_i M. B. Vallahi. * wergêr M çeirmen, tercüman. IS M. çe¬
Wellah û billah fivv. Vallah ve bulan. virmenlik, mütercimlik.
An vvale. vvergırt/ın Lg. (werdtgae, wergae) 1. giyin¬
vvelanı M. cevap. An bersiv,weram. mek, üstüne almak. 2. önünü almak, önü¬
vven M. sakız ağacı. Aot Pistada tereblnt- ne geçmek. 3. almak, kabul etmek. * jı
hus.fi/iqizban. banqeyê pare vvergırtın Avv. bankadan
wenaq M. 5. 5/. difteri hastalığı. para almak. * cüen xwe vvergırtın fivv. el¬
vvend rgd S. cesur, atik. /_ane rgp. cesur¬ biselerini giymek,
ca. wergiranewe M. 5 çeviri, düden dde çevi¬
-vvend x sonektir. demavvend, hema- ri, fi/ı vverger, peçve.
vvend gibi. werunand/m Lg.(davermvne,bweranine)
Wenûs M. ast bn Venüs. şişirmek, fin perçrvandın.
weqi M. bir ağırlık ölçüsü, kiyye, takriben vvenmi/n Lng. (daverane, boverane) şiş¬
2835 gram. An aqL mek, kabarmak, yara olmak, fin
weqweq B. 1. vak vak, kurbağa sesi. 2. ör¬ perçıvin, pûf bûn.
dek sesi. wens M. urgan, kd halat, kahrı ip. /_
vver l rgd rgp. öyle, böyle, şöyle. * wer kısandın L halat çekmek. /_ peçan L
dikim dê dımıre, ha dikim bav dımıre halat/urganla sarmak.
fivv. yukan tükürsen bıyık, aşağı t ukürsen weri/n 1 Lng. (dövere, bovere) bn vveşin.
sakal anlanunda atasözü. * vver e Avv. öy weri/n 2 Lng. (dövere, bovere) bn reyin.
437 wezaret
weri/n Lng. (dövere, bovere) bn wêrin . weşi/n Lng. (doveşe, boveşe) düşmek (ya¬
vveri/n Zng. (dövere, bovere) yapışmak. * prak vs not ağaçtan düşmesi), dökülmek,
lêwer kuın fivv. yapıştırmak. * herri h di- saçılmak. * pore* xwe weşiya ye. Avv. sa¬
wêr vver kum Avv. çamuru duvara çları dökülmüş * di benkê vri de pare
yapıştırmak. dnveşl Avv. cebinde para dökülüyor, bu
werqüand/m Lg. (doverqdine, boverqdine) fiil da, hel, ra, tê önekleriyle de kullandır.
durdurmak. An sekınandın, ravvest- vveşinek M 1. yayın, bülten. 2. döküntü.
andın. vveşok M. döküntü
werqibVn Lng. (doverqde, boverqde) dur¬ weten MAAnvvehıt
mak, istop etmek. vveteriner M. Fr. veteriner, hayvan dokto¬
vversel M. ant iskelet An qerqote. ru. An beytar.
vverşek M. vaşak, zoa Lynx pardlna. weto M. Lal veto, bir kanun veya karara
wert M. zürriyet, gelecek nesiller. karşı çdcma, redetme.
werte M. bataklık, fin avzêL wetrê dç göre. * jı tualan wetrê* tavehlv
werz M ziraat (sebze).l-evanNx sebze zi¬ sıbe ye Avv. tembeüere göre (bakdasa)
raatçısı, /-evani M çiftçUik, bostancüdc. mehtap sabahtır. An fare.
/-êr Mx tanm işçisi (sebzeci), bn enkûr, vvevri MZ.finbûk.
pate. wexêr! B. uğurlar olsun.
werze M matematik. /_k M. matematikçi. vvexm M. tabut, fin tavvût
werzeba M. kuzeydoğu rüzgan. wext M. vakit, an, zaman.* di vvextê de Avv.
werzişt M. spor, kültürfizik spom. zamanında. * ko wexta mm hebû Avv. za¬
wesand/m Lg. (dovesine, bovesine) haber manım olursa. * di wextê xvve de Avv. tam
salmak. * mın wesand evv jı bölende zamanında, kendi çağında.
hatm Avv. haber saldım hoUandadan gel¬ wexti rgd muvakat, geçici
diler. vvey ! B. vay! * wey h mine Avv. vay başıma!
wesem M. makyaj malzemesi. vveya Ghk. A P. veya, birinci kadar ikinci
wesf M.A vasıf. nesneye aym değeri veren söz. An an.
wesfin M niteleme. * rengdêrên wesfin weyaxût GAfcAZ*. veyahut.
M. Grm niteleme sıfattan. vveyn Mrol./_ekM.rolcü, artist.
wasiyet Mwesiyet. Weynê M. Hakkaride geçen ve Blum beg
wesiqe M.A vesika. adlı Kürt destanuun kadın kahramanı.
vvcsme M. çivit fidanı, nil. Aot indlgof era. vveza rgd zay/ıf./_yi M. zayuTık. fin lavvaz,
finçıvrit bchêz, cûqin.
wesp M. elverişlUüc, kalite. vvezaret M. A bakanhk. /-a aboriyê MA:
vvesselam R Ghk A vesselam, oraya ka¬ ekonomi bakanlığı. /_a avakınne Nh
dar veya son olarak manasında söz. imar bakanlığı. /_a bazara kar Nh
west M. yorgunluk. çalışma bakanlığı, /-a bazuganıya derve
westa/n Lng. (doveste, boveste) bn vvestin. Nh dış ticaret bakanlığı. /_a berguiyê
westand/m Lg. (dovestine, bovestthe) yor¬ Nh sivü savunma bakanhğı. /_a budce M.
mak, bn mandi kırm, qefilandın. bütçe bakanı. /_a çandê M kültür ba-
westayi rgd yorgun, yorulmuş. kanı./_a dadıye (dadmeruüyi)Nh adalet
westi/n Lng. (doveste, boveste) yorulmak. bakanhğı. /-a darayiyê Nh maliye ba¬
fi/L man dibûn. kanhğı. /_a danstan! MA. orman ba¬
weswese M. vesvese, kuruntu kanhğı. /_a dervekanyê MA. fin wezareta
weş rgdZ.finxweş. kar û haren derve. /_a edadmendıye
weşan M. 1 dökme, yayılma 2. bUdiri, Nh bn vvezareta dadıye. /-a endüstriye
yayın. An vveşinek, belavok. MA. endüstri bakanhği./_a enerjiye (veje-
weşand/uı Lg. (dovesine, bovesine) 1 ni)Nh enerji bakanhğı./_a hawêrparêzi
yayınlamak. 2. dökmek, saçmak. * daran MA. çevre bakanhğl /-a hevotına netevvi
pûnk weşandm Avv. ağaçlar yapraklarım Nh miUi eğitim bakanhğl. /_a jinde-
döktüler. vvanya gışti Nh bn vvezareta tenduru-
weşanxane M. yayınevi. stL /_a karen avakl Nh sosyal işler
weşek M vaşak. bakanlığı./-a karen çandiM tanm işleri
wezaretxane 438
bakanı. J~a karen hundur MA. içişleri kuın Z. yıkmak, tahrip etmek, /-şar Nh
bakanhğı. /_a kar û barên derve Nh dış Urfaya bağlı bir kaza. fin kambax .
işleri bakanhğı. /-a maliye Nh maliye wêra/n Lnk. (dovire, bovire) bn wêrin.
bakanhğı. /_a navxvve Nh bn vvezareta wêrand/m Lg. (döverine, bovârine) cesaret
karen hundur. /-a parastma nıştima- vermek, kendine güven verdirmek.
nl Nh milli savunma bakanhğl. /_a paş- wêri/n Lnk. (dövere, bovâre) cesaret et¬
rojmendıye MA. ekonomi ve ticaret mek, kendine güveni olmak, göze almak.
bakanlığı. /_a petrol û maden Nh petrol * ez şevê nevverim herim Avv. ben gecele¬
ve maden bakanhğı. /-a raguhaztıne (P. ri gitmeye korkarım. * ew newêri h ba¬
T. T.) (pêweruhyi) M. ulaştırma bakanhğı. lafue snvar be Avv. o uçağa binmeye
/_a rê û puan MA. bn vvezareta cesaret edemiyor.
avakmnê. /_a sporê Nh spor bakanlığı. vvıcdan M.A vicdan.
/_a şer MA. savaş bakanhğl. /-tendurusU vvıcûd M. ant vücut, fin laş. 2. oluş, olma.
MA, sağhk bakanhğı. /-turizme MA. tu¬ vvıha rgd rgp. böyle, şöyle. An vveha.
rizm bakanhğl. /-zanısti û teknoloji (za- vvüo rgd rgp. öyle. * ne vvüo ye? bw. öyle
nyarıyâ) Nh bilim ve teknoloji bakanhğı. değü mi?. * vvüo me ke fivv. öyle yapma,
wezaretxane Nh bakanlık, bakanlık bi¬ fin vver, w ısa.
nası. vvında rgd kayıp. /_ bûn Z. kaybolmak,
wezınand/jn Lg. (dovezmine, bovezodne) kayıp olmak. /_ kuın Z. kaybetmek,
tartmak, ölçmek, fin pivan. kayıp etmek. * h ber çavan vvında kuın
vvezıyet N.A vaziyet. Avv. göz önünde kaybetmek.
vvezife Nne. A vazife, fin erk, valini. vvud M. şeyhin müritlerine öğrettiği zikir¬
wezir M. A bakan. * wezirê dewletê Nh ler.
devlet (sandafyestz) bakam. wirêne M. sayddama. /_ kum Z. saydcla-
vveztai M iri taneU bir incir türü. mak.
wê l pro. rgd 1. o, onun (dişü). 2. ora, orası. vvude rgd 5. fin vvurde, pıçûk.
* h wê derê Avv. orada. * wê carê rgp. o se¬ wuxal M. kartal, zoo. Aquila. fin qertel
fer. vvısa rgd rgp. bn vvisa, vvüo, vver.
wê 2 M. Lari. ..cek, ..cak gelecek zaman vvışş (wişş) B. taacüp edatı, hayret nidası.
yardımcı fiili. 1. Ekseri geçişsiz fiülerle finvviZ
isim ve zamirle beraber kullandır. 2.'da' vvışüc B. çocuklara piş piş deme.
de başhyan geçişli f iülerde ses uyumuna vvışi N.lh . ı^ari. 2. bn ûşi, gvvişi.
daha uygundur. * ezê wê bêm Avv. ben ge¬ vvışne A. vişne.
leceğim. * karker wê bıvvcstın fivv. işçUer vri l pro. rgd o, onun (eril). * ez û vri Avv. ben
yorulacak. * rêvri wê bıgerın fivv. turistler ve o (erkek). * vri bı xwe Avv. o kendisi. *
dolaşacak. * komel wê bê damızrandın vri h mın daye û hê evv dıgiri fivv. o beni
Avv. dernek kurulacak, bn dê. dövmüş daha kendi ağlıyor. Hem su-
wêje l rgd temiz, katiksrz, saf. çlu,henı güçlü anlamında atasözü.
wêje 2M.finvrije. vvi 2 B. hayret ve taacüp nidası. * vri h
wêl M. rgd 1. sürüden ayrılmış hayvan. 2. mine! fivv. ah başıma gelen!, fin wişş.
başıboş kimse, evsiz barksız adam, avare, vviç l rgd alternatif, değişken, değişebilir.
derbeder. * güle ya wêl fivv. serseri ku¬ vviç2B.serçesesi./_evriç5.viçviç./_evriç
rşun. * wêl wêl bûn fivv. derbeder olmak. kum Z. viç viç etmek.
wêne M. resim, portre, imaj, foto, tablo. wye M. edebiyat, belagat, söz söyleme sa-
/-destMA. el yapması resim./_gêrMxka- natı./_kar M edebiyatçı./_yiM rgd ede¬
mera. /-gııhez MA. televizyon, /-kêş MA. bi, fin wêje.
fotoğrafçı, resim çeken. /_van Mx res¬ vrildan M. cennet çocukları.
sam, /-çirok MA. çizgi roman. An resim, vrilayet M. vilayet, d.
foto. vribrihk M. bir cins doğan, fin hûrhûrüc
wênehrişke M. fotoelektrik. vrinç M. ing. vinç, ağır yük kaldıran motor¬
vvêran 1/gdvu-an,ydalmış,harabe./_bûn lu bir araç.
Z. harabe olmak, viran olmak. /_e rgd vi- wisa rgd rgp. öyle. bn vvısa, wüo,wer,wer-
rane./_ker Mx tahrip eden, destroyer. /_
439
xefe M. dar ve havasız veya bunaltıcı yer. An xapandin, dan şaş kuın, dan4*
xefif M.A ba sıvık. xehu/n Lng. (docekte, böcekte) aldanmak,
xefuand/m Lg. (daefaine, bvcefaine) af¬ şaşırmak, yanlışlık yapmak.
fetmek. * gunehên wan bixefirine Avv. xelic N.A haliç.
günahlarım affet xelife M. A halife, halka tarikat izni bulu¬
xefi/n Lng. (dvcefe, baefe) uyumak. An nan şeyh.
xew. Xelilan Mİ Şahta bir Kürt aşireti. 2. Aşi-
xeflet N.A gaflet tanda bir köy.
xeftan lN.m kaftan. xelifak M. fişeklik, bele bağlanan ve içinde
xeftan 2 M. buğdayın güzün ekUdUcten barut, saçma vs bulunan tüfek avadanlığı.
sonra toprak altinda uyku peryodu, Anrext
buğdaym güz uykusu dönemi xelk l M.A halk, ahah.*xelkû alem fivv. el
xeft/ın Lng. (dvcefte,btxefte)bnxefin. alem. * xelki Kurd Avv. Kürt halta.
xel 1 M. Ueri karakol, inzibat postası. xelk 2 M. yabana, eLel-alem. * gayê xelkê
xel 2 rgd bn xemûr. Avv. başkasının öküzü. * xelk kehye
xela M kıtlık. Kurdıstane Avv. Kürdistana yabanedar
xelan M. burulma, burkulma girmiş. * xelk h me nekene Avv. el alem
xeland/m Lng. (daeline, bvceline) burkul¬ bize gülmesin. * h xelkê* bmêre Avv. elale-
mak, fin velistan . me bak. * xelk nızani tu çı diki Avv. baş¬
xelas l M m.A son, bitim, bitme./- bûn Z. kası senin ne yaptığım bilmez. * maki
bitmek, son bulmak. IS M. bitiriş. /_ xelkê fivv. başkasının evi, yabancının evi. *
kuın L bitirmek, sonunu getirmek. * welalê xelkê fivv. başkasımn veya elin ül¬
xwann xelas kuın Avv. yiyip bitirmek, kesi.
yiyeceği bitirmek. An davri, qedandin. xelpeng M. damda tavandan çatıya veya
xelas 2N.mA kurtuluş. /_ bûn L kurtul¬ çardaktan avluya inen merdiven ağzı, de¬
mak, selamete ermek. * jê* xelas bûn Avv. lik, fin hevv reban.
bir işten veya şeyden yakasını kurtar¬ xelsik M. salkımdan bir parça üzüm. An
mak. *jı muinê xelas bûn fivv. ölümden cer.
kurtulmak. IS M kurtuluş. /_ kuın Z. xelûz M. 5. kömür, mangal kömürü. An
kurtarmak. * jê* xelas kum Avv. birini xtitleg.
veya bir şeyi biryerden veya şeyden kurt¬ xelûze M. finkorawl
armak, bn nzgari, felat, xüas. xelwet M.A halvet
xelat M. m hediye, armağan, mükafaat/- xem M. gam, endişe, acı, kaygı, tasa, çüe./-
dan L hediye vermek, armağan vermek, bûn Z. gam olmak, kaygı olmak. /_gin
mükafaatlandırmak. fin dıyari, şabaş. (xemgir) rgd hüzünlü, endişeU, üzüntülü,
xele IMAnxela mahzun. * welat xemgin ez xemgin Avv.
xele 2 M. Z. buğday. An genini. vatan mahzun ben mahzun, /-gini M hü¬
xelef M. rgd halef, sonrakUer. zün, endişe, üzüntü, /-gin kuın L üz¬
xelek M. m halka. IS M. rgd halkalı, halka mek, endişe vermek. /_gir rgd bn
gibi. xemgin. /_hügu rgdkatur çeken.baş-
xelendor M. su kenarlarında yetişen, geniş kasının kahnnı çeken . /_ln rgd hassas,
yapraklı bir metreye kadar boy veren, alıngan, çabuk üzülen. * ketm xeman Avv.
kalın gövdeli olan bir bitki Gövdesi ku- endişeye düşmek, tasa etmek, çUe çek¬
ruyunca boru şeklini alır. An kelendûr. mek. /- kuın L acı, endişe çekmek, gam
xeleng M. süpürgeotu. Aot Calluna vul¬ çekmek, kaygı duymak. /_nak rgd üzün¬
garis. An havlêk, gezok, derrilok. tülü, endişeli, mahzun. An xemgin, se¬
xelet 1 M. m hata, yanlış. 2. rgd hatalı, min. * xem nake Avv. önemli değü, zaran
yanlış. /_ bûn Z. batak/yanlış olmak. IS yok anlamında deyim. /_ revandın L te¬
M. yanlışlık. /_ kuın Z. hata yapmak, selli etmek, gönlünü açmak, kaygı/tasa
yanlışlık yapmak. IS kuın L hata yap¬ gidermek, /-revin MA. rgd gamı, hüzünü
mak, yanlışlık yapmak. An çevri, hele. yok eden, gönül açıcı şey, gam gideren,
xehiand/ın Lg.(dtveltLme,bâelaine) aldat¬ /-revindar Nhv rgd teselli eden, keder
mak, yanlışlığa sürüklemek, şaşırtmak. sden. /_sar MA. rgd. ihmalci, /-sari M ih-
xemçûr 444
mal. /-sari kuın Z. ihmal etmek. An dre*- neşeli. /_ bûn Z. bollaşmak. /_ kuın L
xl /_xwar Nhrgd tasa veya endişe eden, bollaştırmak, bolluk yaratmak.
üzüntülü kimse, çile çeken. /_ xwann L xenim m rgd haram. *xeniml çavan be!
Lh endişe etmek, tasa çekmek, esef et¬ Avv. gözüne dursun! anlamında beddua
mek, üzülmek. sözü. * nanê me xeniml vvan be Avv. ek¬
xemçûr M. hayvan vergisi. An qamçûr. meğimiz (emeğimiz) onlara haram olsun.
xenul Mfinxeml xennas rgd fin xiniz.
xemüand/m Lg. (dvcemdine, baemüine) xenoq M bj. boğmaca.
süslemek, donatmak, güzelleştirmek. * xenûqe M bu- cins gerdanlık.
xwe xemilandin Avv. kendini süslemek. xenzuand/m Lg. (dvcenzoine, bvcenzvine)
xenulandi rgd süslü, süslenmiş, dekorlu. tavuk vs tipi hayvanların soyulduktan
xeuuli/n Lng. (dvcemüe, bvcemde) süslen¬ sonra kalan tüylerini alevle yakmak. An
mek, donanmak, güzeueşmek. quuandm, kızuandm.
xeml M süs. * zarok xemla malê ne Avv. xenzui/n Lng. (dvcenzae, bccenzae) tüyle¬
çocuk evin süsüdür. rin yakılması.
xemmaz rgd dedikoducu, müfsit. fin xef- xepar M. çapa, nadas. /_ kırın Z. çapala-
nêr. mak, nadas yapmak. An şûv, kulbe,
xemr M. şarap. xepirandin.
xemri rgd mor menekşe rengi, fin xa- xepe M. rgd bn din, şet
mek. xepik M. tuzak, fin tapık.
xemûr M. yüzünde gövdesinin rengine xepuand/ın Lg.(dıxepaine,bvcepaine)ça-
benzemiyen çizgUer bulunan keçi fin palamak. fin kulbe kuın, xepar.
xel2. xepinok 1 rgd aldatıcı, kandına. 2. M. oy¬
xemxemoke M. asma sümbülü. naş kadın. 3. M. bubi tuzağı.
xemze M gamze, (yumuşak x' ile okunur). xeple M. bir cins elemek.
xenc M. naz. xer M. Feyli lehçesinde eşek. An ker, caş.
xencer M. m hançer. /_bûn L hançerlen¬ xerra rgd parlak.
mek. /_ kuın L hançerlemek, bıçakla¬ xerab l rgd kötü /_ bûn Z. kötüleşmek,
mak. /_ kısandın L hançer çekmek, kötü olmak. IS M. kötülük. IS kuın Z.
bıçak çekmek. * xencera sorani Avv. gü¬ kötülük etmek.
ney Kürdistanda imal edUen Soran han¬ xerab rgd harap. /- bûn Z. harap olmak.
çeri. /- kuın L harap etmek, bozmak. * mal
xencere M. baklagülerden fiğe benzer, xirabo! B. evi ydcılasıcaL
ekin tarlalarında yetişen taneleri fasulye xerac M haraç, fin xûk, bac.
gibi bir kabuk içinde olup ve taze iken ye¬ xeraf M. bahk ağı. bn tor.
nen bir bitki. xeramal M. finxirmaL
xencelisk MfinxUok. xerar M. kddan yapdan büyük çuval.
xendeq M. hendek. /_ kolan L hendek xerat M. marangoz, dülger, doğramacı. An
kazmak. necar.
xene M. 1 mahmur çiçeği, fiot Colchi- xerb N.A batı. An roava
cum. 2. kına bitkisi, bot Lavvsonia İner¬ xerbari M. eUe şaka yapma, el şakası.
in is. xerbend rgd bağlı, esir. An dü, gnêdayl.
xenê Mfinxene. xerbeng M. fin xelpeng.
xenêke M. kU, killi toprak. xerbeng 2 M. çöpleme, bot. helleborus.
xeniq M. boğuntu. xerc M.A 1 harcama, sarf. 2. harç, kum ve
xemqand/m Lg. (dvcemqine, btxeruqine) beton karışımı. /_ bûn Z. harcanmak.
boğmak, asmak (idam). /_ırah M. harcırah, yol parası. IS M.
:;enıqi/n Lng. (dvcentqe, btxentqe) boğul¬ harçlık. /- kum Z. harcamak, sarfetmek.
mak, asılmak (idam). xerciku/m Lg. (xerci dike, xerd. ke)
xeniqok 1. rgd boğucu olan şey, ot, ilaç vs. nakışlamak, nakışlı hale getirmek.
nin toptan adı. 2. M. bir bitki adı, türkçe- xerçeng M. ast 21 haziran 20 temmuz yen¬
stai bulamadık. geç burcu.
xeni rgd (yumuşak x' ile) bol, gani, şen, xerdel M. hardal. * xerdela reş Nh siyah
445 xevde
xew Mne/n uyku. *xewaminnê Avv. ölüm darılmak. * emjı qedera xwe seyidin Avv.
uykusu. * xewa zmstanê Avv. loş uykusu. biz kaderimize küstük.
* xew de çûn Avv. uykuya dalmak, uyu¬ xeyni rgp başka, gayrı. * jı xeyni van
mak. /_gehMx uyuma yeri, yatak odası faştan Avv. bu şeylerden başka An bül
/_gn-an rgd ölü gibi uyuyan, uykusu ağır xeyr rgd rgp.Agayn, başka *xeyrjı mm
olan, derin uyku. /_ hatan Z. uyku gel¬ kes nehat Avv. benden başka kimse gel¬
mek. *xewa nun ti Avv. uykum geliyor./- medi. IS rgd gayn.
kuın L uyku uyumak. * kınn xewê L xezal M/nlceylan.*xezalaçiyayêŞen-
uyutmak, uykuya yatırmak. * xew neçûn galê Avv. Şengal dağı ceylanı. 2. Kürtlerde
çavan Avv. göze uyku girmemek. /_nak kız ismi. 3. kızanp dökülen ağaç yapra¬
rgd uykulu, uyuşuk, uyukluyan./_ok rgd klan, gazel /_okM 1 küçük ceylan. 2. sa-
bn xewar. /_ nehafan L uyku gelmemek. klambaçh bir oyun. An xezam.
/_ rerin L uyku kaçmak, uyku gelme¬ xezalê M Nuseybin civannda oynanan
mek, /-rerink rgd uyku kaçıran, /-şirin dayaklı bir oyun.
rgd tattı uyku. * xew şirin e, merov şıyar xezam M ağaçlarda gazel, yaprakların
nabe Avv. uyku tathdır, adam uyanamıyor. sonbaharda düşmesi Arı gazel, xezal
/_xwaş ! R Avv. 1 iyi uykular!. 2. rgd tattı xezan rgd Art xizan.
uyku * jixew raperin Avv. uykudan fırla¬ xezeb N.A gazap.
mak. * ta çryanxevvxwaş e Avv. dağlarda xezel MAnxezam.
uyku tathdır. xezêm MAnxizêm.
xevvar /gd uyuklry an, uyuşuk, pısırık. xezibi/n Lng. (dvcezdx, btxezdx) gazaba
xewas M rgd deri gelenler. An guegu. gelmek.
xewer M küfür. An. çer. xezimok M ceviz, şalgam ve yağdan
xewmand/m Lg. (decewadne, bccewatine) yapılan bir yemek.
tarlaya ince arklarla geniş bir alana top¬ xezine M. m A hazine. An xezne, gencine.
tan su vermek, ki çift sürüldükten sonra xeznok M. kumbara.
. verilen bu suyla arazi sıkı halde oturmuş xezûr M. kaymbaba, kayınpeder. *gazina
olur. bûkê jı xezûr e Avv. gelinin şikayeti
xevvu M. alttan alta yanma (saman vs). /S kayınpederdendir.
N. alttan alta tutuşmuş. An xewrbûn. Xezxir M eski Berwari devletinin başken¬
xevrin rgd uykulu, uyku hail ti, şimdi Bohtanda bir harabe.
xevrink Muykuhabı. xêç rgd meyilli, eğri. * xar û xêç Avv. eğri
xewle rgd ıssız, tenha, gizli, inziva, /-kum büğrü, fin xar.
L gizlemek. /_xane Nh manastır, sUus xêl M gelin alayı.
yeri, inzivada ibadet yeri. xêl 2 rgd şaşı gözlü, yan bakan.
xevvn Nne. m rüya, hayal. /_ ditin Z. rüya xêl i M. klan, aile, bir gurup çadır.
görmek, /-erojk Nh gündüz rüyası, hay¬ xêlek rgdrgp.birhayli.fi/ıgelek.
al, /-name M rüya tabiri. xêlêfk M. an kovam. An kevvar, pelage*
xewrbû/n Lng. (xewr ddx, xewr be) bat¬ mêşan.
mak, suya gömülmek. An xewu, xerq, xêlik rgd bn xêlek.
noq. xêli l M. yelken.
xewt/m Lnk. (dvcewte, btvewte) uyumak. xêli 2 M. gelini 'berbûk' demlen yol refa-
An raketin, kehn xew. katçdanndan ayırmak için başına sardığı
xewfanan rgp. M. uyku zamanı, yatsı. * ipek mendd, gelinlik yüz perçemi. /_
nımeja xewtinan Avv. yatsı namazı. kuın L gelini 'xêli' Ue süslemek, yola
xeyal N.A hayal./- kınn/. hayal etmek, hazırlamak.
/-perest M. hayalci, hayalperest xêli 3 M. hale, ayla, aym etrafındaki bulu-
xeyd M. A alınma, gücenme. /_an rgd tumsuışık.
dargın- /-ok rgd çabuk dardan. An sü, xênd rgd başka, ayn, gayn. An xeyr.
sıh, xeyidin. xêr M A hayır, hayırlı, iyi * bêxêr rgd
xeyidand/m Lg. (dnceyıdine, btveytdine) hayırsız, uğursuz. * bixêr rgd hayırh,
darıltmak, küstürmek. uğurlu * bı xêr bêt Avv. hoş gelsin. * xêra
xeyıdi/n Lng. (dueyıde, btxeytde) küsmek, bavê xwe fivv. babasının hayn. * xêra vri
447 xumet
çıye, şerê vri çı be fivv. onun hayn nedir İd, xêzik MçizglAnxêz.
seri ne olsun. * xêra Xwede* Avv. Allatan xibu M. mürekkep, /-dank Mx mürek¬
hayn.*xêraXwedêhte be Avv. Allatan kep hokkası. An xunav.
hayn üzerine olsun, /-bari M çocukluk, xicik MbağevtAnbûtakjhohk.
çocuklaşma /_ çûn L 1 hayır gitmek. 2. xıç M. doğumdan sonra Uk süt An god,
hayırlı gitmek. /_ dihn L hayrını gör¬ xiç2.
mek. * xêr e! hayır ola! * xêr e inşallah ! xıçvıçand/m Lg. (dvaçvtçine, bmçvtçine)
Avv. hayırdır inşallah. /- geniştin Z. hayır baştan savmak, derme çatma yapmak.
yetişmek, faydası olmak. * xêra vê fer- Xiduilyas MHıdıreUez,6mayısdimgün.
hengê dıgehije gelek kesan Avv. bu söz¬ Xidunebi M. fin Xidinfyas.
lüğün çok kimseye yaran olur. /_ hatm xidok rgd M. gıdıklama veya bir metal
L hoş gelmek. * xêr hatan lê* kuın Z. hoş sürtüşmesinde hasd olan dişlerdeki ka¬
geldin demek. * xêr hati süamet/. sela¬ maşma An alu.
mette geldin. /_ kuın L hayır yapmak. * xidûd (xidûk)N.kisa boylu (25-30cm)gri
h ser xêrê hatan Avv. hoş gelmişsiniz. /_ ve ufak yapraklı, sütleğen familyasmdan
neçûn Z. hayu- gitmemek, hayra gitme¬ bir bitki. Bu bitkinin süt hamideki şırası
mek. *xêr nedlMA. rgd talihsiz kimse, işi Kürtçede 'çavêş' denilen çapakh göz
hep ters giden, hayır görmiyen. /_ ne- ağrtSl hastalığına karşı çok kullanılır.
ditanZ. hayrmı görmemek./- nexwastm xıj rgdkaygan (yumuşak x' ile). / -bun L
Avv. hayu- istememek, /-nexwaz rgd hay ır kaymak. /_ kuın/. kaydırmak. * xwe xy°
istemiyen, kötü niyetti kimse. * te xêr e ? kınn fivv. kendini kaydırmak. * tavvûg xü.
Avv. 1. hayu- mı? 2. sana mı kalmiş ? te xêr kuın fivv. kızak kaydırmak. An
e, tu pışta vri dıgui Avv. sana ne oluyor ki, şernı tandın, şemıtin.
ona taraf çıkıyorsun?. * tu bı xêr haU Z. xüUeg M. (yumuşak 'x' ile), odun kömürü,
hoş gelmişsiniz. * xêr tüne fivv. hayu- yok. sönmüş köz.
* sıhata te çavva ye? welleh xêr tüne Avv. xü "-M. sıçrama/- dan/, sıçramak, aniden
sdıhatin nasd? vallahi hayır yok. * xêr û fırlamak. * xüda ser xwe Avv. fırlayıp
bereket Z. iyilik ve bereket. * xêr û bêr doğrulmak, fin hübehin.
Avv. 1 iyilik, güzellik, güllük gülistanlık. 2. xü N. yuvarlama fin gü.
hayu- ve selamet. /_ xwastin Z. hayır iste¬ xnand/m Lg. (dvaline, bvaline) 1 yuvarla¬
mek. /- zanin Z. iyilik unutmıyan, hayır mak. 2. sıçratmak, fırlatmak.
bden. 2. hayıra yormak. /_xwaz rgd Nh xilas MAl. kurtuluş. 2. tamamlanma, son
iyi kalpli, hayırsever, hep hayu* istiyen bulma. /_ bûn Z. 1 kurtulmak. 2. tamam¬
kimse. /_xwaziM hayuseverlik, iyilikse¬ lanmak, bitmek./- kuın L 1 kurtarmak.
verlik. 2. bitirmek, tamamlamak. An xelasl, xe-
xêra rgd rgp. ivedi, çabuk. * nameyi xêra las2.
Avv. ivedi mektup. xüav M. kül (ateş veya sigara). IS rgd kül
xêrat M. sadaka, hayu- lokması. rengi, küle ait
xêretxane MAl imaret, darülaceza, düş¬ xüç M. kazgıç, (yumuşak 'x' ile) ucu sivril¬
künler yurdu. tilmiş ağaç değnek, bununla yerden yum¬
xêrte M. rgd sürülmemiş arazi. An bor. 2. ru çıkarmak için kullandır.
Bohtahda bu köy. xueport B. kargaşalık.
xêv Nne. zihin, hafıza. /-jnıer Nh bUgisay- xilênke M kınkanatlılar.
ar, kompüter. /-zan rgd büyücü, mül¬ xüık M çömlek, çanak, çömlek kınnülan.
hem, ilhandı, gaipten haber alan. /_zank An kedûn, sahkê kevuan.
M. falcı, fin rendi xumdor Mİ dikerdi bir ot fin kelendûr.
xêve rgd turfanda 2. dk süt fin firo.
xêvet M.A çadır. An kon. xihnzer M. gelincik om. An bûküc
xêvik rgd budala, unutkan. xüman M. Cennet çocukları.
xêw M terbiye. xümaş M rgd uykulu, yan uykulu, uyu¬
xêz Mmçizgi,hat/_kêşanMA.cetveL/_ şuk./- bûn Z. yan uyuklamak. /_uü rgd
kısandın L çizgi çekmek. An xet, zax. yan uykulu, uyuşuk.
xêzan M. ade. fin lêznn. xümet M rgd ikinci el elbise. An kone.
xuolik 448
xuolik M sulu sepken, yağmurla karışık yaptıkları saldın. 2. kurt sürüsü. An zur-
kar. be.
xüope rgd 1 ufak, minik. 2. nazik, kibar. xuxu Kfinxn-ûcir.
xüor M fin klor. xuç M. gıcırdama. /_e xuç Avv. harç hurç.
xuorig M 1 ufak taneü dolu (yağış). 2. ha¬ /_e xuç kuın Avv. harç hurç etmek, hayv -
mur vs veya sudaki habbecik. anlann ot yemesi, dış gıcırdaması, dal
xüq M kilit fin quqihk. kırdmasıvssesi
xüqand/m Lg.(dtvüqine,bvalqine) kilitle¬ xirdewat Mtardavat
mek. xuduiyas M An xidinlyas.
xüt l rgd karışık tahıl unu ve bu undan xuek rgd laçka.
yapdan ekmek. xucxir M. L horlama, tar gu- etme. /_
xüt M tarla faresi. /_e kor MA. köstebek, kuın Z. horlamak, hır gır etmek.
fin nuşkê kor, kosnig. xirê M. ant öğütücü dişler, azı dişler.
xüte M. 1 tortu, telve, posa. 2. su dibinde xnêf M. bal, pekmez gibi şeylerin tortusu.
biriken şey. xirêvik M. ö-ûmujafcV; bir taşı veya kuru
Xüûs M. cav Bohtanda bir dağ. çökeleği sıkıp ovuştururken hasd olan
xüûxe rgd kof cisim. çaluhmsı şekU. * bûye xuêvik Avv. çakd gi¬
xüwe MAnxehvet bi olmuş.
xilxal Mfinxuxal xufaz rgdAnxupo.
xunav M. yazı mürekkebi, fin xibu. xuif and/m Lg. (dvanfine, bvanfine) 1 bu-
xirnder Mfinrengrêj. natmak. 2. An herifandın.
xunxun 1 M ant 1 burun delUderinin iki xuüi/n lLng.(dıxaıfe,bvcoıfe)bnbirılin.
yan kısmı ki buralara baza kadınlar işaret xirifi/n 2 Lng. (doartfe, boartfe) bunamak.
takarlar. 2. bazı şivelerde gırtlak, hançe¬ xuifi rgd bunak, bunamış.
re, fin gevvri, qırık. xrrikand/m Lnk. (dcvadcine, bvarddne) öl¬
xunxun M. fin xemxcmoke. ürken çdcanlan hırıltı. * ketm ber
xmami M. kaym, kayınço, sihri akraba. xirikan fivv. ölüm tarütısuıa ginnek.
xmawke M. kolye. xırüci/n Lng. (dvartke, bvanke) 1. ölüm
xınız rgd hain, kötü kalpli. tanıtısı çıkarmak. 2. fin şemıtin.
xinûsi M. topraktan yapdan, sUindir şe¬ xırımi/n Lng. (dvarane, bvarone) kopmak,
klinde ve ağzı üstten olup yaydc olarak kırılmak.
kuUamlan çömlekten bir araç. An xirmdal M. yenilen bir ot, türkçesini bula-
sırsûnı. maddc.
xiplak M. eski mobilya. xumdol M. fin fno.
nr'iV. ant penis, erkek tenasül organı xinnk M. rgd güzel ve zarif kadın.
(kuzey şivede), bn kir. Xuistiyan M. rgd Hıristiyan, fi/t füe.
xu (güney^ede) İM toplama.2.rgdto- xui/n Lnk. (dvare, btvae) horlamak, ya¬
plu. /_ bûn L toplanmak. /- kuın L to¬ takta horlamak, ölürken hırıldamak, fin
plamak. /-mal rgd derk* toplu, evli barklı. xerxere, xinkandin, xue xır.
bn koni, cıv. xumal M rgd 1. derli toplu bir yaşantıya
xna rgd bozuk. /_ bûn L bozulmak. /_ veya eve sahip. 2. becerikli. 3. hareketle¬
kuın Z. bozmak. * xirabûna heyvê Avv. rinde inceük ve zarafet. 4. canh, şen,
ay tutulması. * xuabûna rojê fivv. güneş neşeli.
tutulması. * mal xua bûn Avv. evi xumexum B. gümbürtü, gümbür güm¬
ydolmak, evi darmadağın olmak. bür, fin güme gırm, xirmin.
xirab rgd rgp. tena, kötü. * xuab nine Avv. xirmiçag l M. 1 hububatlar için hububat¬
fena değd. IS M. kötülük, /-far rgd daha tan başkasına sadaka gibi pay vermek.
kötü, daha fena. /-farin rgd en kötü, en Mesela harman yerinde biri iyi mahsul
fena. fin xerabl, xerab2. kaldırmışsa yanma yaklaşan bir fakir "ka
xirabe Mfinxube. xumiçaga nun nine " diye sorarsa har¬
xuar M. fin xaşl xerar. man sahibi ona kalbinden kopan bir iki
xube l rgd harabe, izbe, ydok, yıkıntı. kUo verirse bu 'xumiçag ' dır. 2. ırgat iş-
xirbe 2 M. 1 birden fazla kişilerin birine çUerta haklarını hububat olarak alırlarsa
449 xrte*re
xurû Avv. belirtme sıfatlan. * lêkerên xu- xû Avv. birini gıcığa almak, huylandırmak.
rû Avv. basit fuller. * xûyê hev de bûn Avv. birbirlerinin huy¬
xurfic MA çıkma, dışan fırlama, kanun unda olmak, karekterde anlaşmak. *
ve nizamların dışına çdcma An xanc, der¬ xûyê hev dızamn Avv. birbMerinin huy¬
ve. unu bilmek.
xusar M. kırağı, fin xvrisık,xûsık. xû2M.ter.Anxu.
xusp M. dedikodu, birinin arkasında ko¬ xûde M. miğfer, tolga
nuşma xûgi (xûki) M haraç, /-gutm Z. haraç al¬
xusûl N.A yıkanma, namaz için ydcanma, mak, fin xerac
gusul. /- kuın L gusletmek. xûk Mfinxûgl
xuş M. hışuü. /_e xuş ö. hışuhışu. /_e xûl l N. Bj. doğuştan başı eğik olan, kam¬
xuş kum L hışır hışır etmek, hışırda¬ bur, fin bul, xûz.
mak. (oLağaçkağa sesi vs). xûl2MAnplrhevok.
xuşU MsütieğenotufinxaşU,xwaşiL xûlke M. makara.
xuşi/n l Lnk. (dccuşe, bccuşe) bitki, kağıt, xûnav M/nlçiy.finxunavl,rewa.2.kan
ydan vs. nin hışırtı fiili. * xuşina daran suyu, serom. fin. xedenk, xvrinav.
Avv. ağaçların hışırtısı. An xuş, xişin. xûrri/n Lnk. (decurre, btvûtre) horlamak,
xuşin N.L sürüngenlerin sürünme sesi horuldamak, gürlemek (su vs), bn xu-
ve sürünme. An xişin, xişok. rinl, pirxandin.
xuşk M m. kızkardeş, bacı. An xvrang, xûsan M /.5. fin şıl bûn.
xwen. XÛSUC M. kırağı, fin xusar, xvrisuc
xuşûş MAnxişûş. xûşk M.finxuşk.
xuşxuş B. hışırtı, 'xuş' kelimesindeki *xuşe xûşhre M köstere, rende, fin rewêjek.
xuş' notuna bak. xûy M.finxul
xutbe M A hutbe, cuma ve bayram na¬ xûz M rgd Bj. ant sırtında kamburu olan,
mazlarında camide yapılan dua ve veri¬ kambur. /_ bûn Z. kamburlaşmak, kam¬
len öğüt. bur hale gelmek. IS M. kamburluk. /_
xuwa N.S. tann. fin Xwedê. kum L kamburlaştırmak, eğilmek, ken¬
xuwan M. 5. masa. /_çe M. alçak masa. fin dini eğmek, yere yapışarak sürünmek,
xonçe. yırtıcı hayvanların sürünerek ava yaklaş-
xuwar rgd eğri. fin xar. malan, ekin, çayır vsyi üzerinden geçe¬
xuwardemeni MAnxurdemam. rek yatırmak. * mêrga me xûz bûye fivv.
xuwardin N.LS.bnxwarm. çayırımız (uzunluktan veya rüzgardan)
xuvvas rgd 5. fin xwas, pêxwas. yatık hale gelmesi.
xuwasfan 5. Lg. (dvcuwuze, bccuwaze) bn xwandegeh Mx medrese, okul. üniversite,
xwastin. fin xwendegeh.
xuya 1 M görünme, belirme. * jı nun ve xwandeh A'. rgd okumuş, aydm kimse, fin
nexuya ye fivv. bana görünmüyor. 2. gö¬ xwendeh.
rünmek fiilinta geçmiş zamanı. 3. rgd gö¬ xwang M. m kızkardeş, bacı. fin xûşk.
rünür, görünürde. /_ bûn Z. görünmek, xwar rgd eğri. /_ê rgd aşağı. * hatm
belirmek, açığa çdcmak. * resi xuya bû xwar fivv. aşağı inmek. * xvvar û xiç fivv.
fivv. kara göründü. /_ bûni M. görüntü. /_ eğri büğrü, fin xarL
kınn Z. görünmek, belirlemek, ifşa et¬ xwar 2 Z. 'xwarta' fiilinin geçmiş zamanı.
mek, açığa vurmak. /_yi M. görünen, gö¬ xvvarik M. 1 ant hayvanlarda süt dişi. 2.
rünebilir. * xuyaye ko Ghk görünüyor ki, eğrilik, eğri olan şey. * xwank rast kınn
beUi ki. * xuyaye ko düe te tüne Avv. gö¬ fivv. sığır cinsi hayvandan sütten kesmek.
rülüyor ki gönlün yok. An diyar, xvvin- xwar/ın l Lg. (dvcwe, bccwe) yemek, be¬
gin. sin/gıda almak. * sond xwann Avv. yemin
xuzar M. meyve.fi/ifeki, mêwe. içmek. * têr xwann Avv. 1 yeterince ye¬
xû l Nne. huy, gıcık. * be xû rgd huysuz. /_ mek, doymak, tok olmak. 2. argoda kamı
gutm L huylanmak, gıcık almak. * XÛ doyunca azmak, kudurmak. * xem
li/pi kehn Avv. bir şeyden kötü huy kap¬ xwann Avv. çUe çekmek, gam yemek.
mak, gıcık almak, pirelenmek. * lê kirin xwann 2 M. yemek, yiyecek, besin madde-
xwarzl 454
si, gtda/-devMA, taym. /-geh Mxyemek- eline ayaklarına kapanmak. * xwe bavver
hane. /_pej Nh aşçı. /_xane Nh yemek¬ bûn Avv. kendine güvenmek, /-bej MA. 1
hane, lokanta /- xwann L yemek mana. 2. kendi kendine konuşan, /-bin
yemek. * xvvannê de ap û bırazi, şer de rgd mağrur, kendini beğenme. * xwe bı
xal û xwarri Avv. sofrada amca Ue yeğen, xwe pro. rgd rgp. kendi kendine, kendi
kavgada dayı Ue yeğen birbirleriyle kendisine. /_ dan L kendini vermek. *
yansırlar anlamında deyim, fin xurde- xwe dan ber kar Avv. kendini işe vermek.
menl * xwe dan dest Avv. kendini ele vermek. *
xwarzi M. yeğen, kız kardeşin çocuklan. xwe dan ber hare yeki Avv. birinin yüküne
xwas rgd ayaklan çıplak, çıplak ayakh destek olmak, birinin mesuliyetini üzeri¬
kimse. An pexwas. ne almak. * xwe dan hev Avv. toparlan¬
xwasl ' M. kaynana. An xesû. mak, hazırlanmak. /_ danin L sinmek,
xwasi 2 rgd ayaklan çıplak. An pêxwas. tenezül etmek, küçüklük göstermek. * ew
xwast Nne. istek, gaye, maksat, arzu An xwe danaynın bene mala me Avv. onlar
meraze. bizim eve gelmeye tenezül etmiyorlar. *
xwastek rgd istekli, arzulu, şehvetli. An xwe Ie* danin Avv/ taslamak, yalandan
xwazok. yapmak. * xwe dan peyan Avv. kibirlen¬
xwast/m 1 Lg. (dtxwaze, bvcwaze) istemek, mek.* xwe de çûn Avv/ kendinden geç¬
arzu etmek, gönül çekmek. * bixwazi mek, bayılmak. * xwe dereng xisfan Avv.
nexwazl Avv. ister istemez. * dü xwastan kendini oyalamak. * xwe derevrin der
Avv. gönül/can istemek. * jı yeki deyn xisfan Avv. kendisini yalancı çıkarmak.
xwasfan Avv. birinden ödünç istemek. * ki /-der M. m menşe, kaynak, /-deri M. ta¬
naxwaze Kurdıstan ç£ be Avv. Kürdi- biat, doğa. An xwewer. * xwe dest ve ber¬
stanın kurtulmasını kim istemez ki. * dü dan Avv/ kendisini ele kaptırmak. /_f ıroş
xvvastm Avv. gönül/can istemek. Nh rgd kendini satan, sathk, hata. /_
xwasfan 2 M istek, arzu. An daxwaz. fuotm Z. kendisini satmak, /-ger rgd
xwasU 1 rgd istekli, arzulu. An xwastek. 2. otomatik. * xwe gıran kuın fivv. kendini
nışanh olan kız kadın. * xwastrya nun lı ağırdan almak. /- guhn Z. kendini tut¬
gund e Avv. nişanlım köydedir. An dergiz, mak, sabretmek, tahammül, tahammül
destgırU. etmek. /- guvaştm Z. kendini sıkmak. /_
xwastok rgdAnxwastek,xwazok. hatm İh '' ...üne gelmek, uyanmak. *
xwaşand/m Lg. (dmvaşine, bvavaşine) xwe hait^r kuın fivv. kendisini hazıria-
haşlamak, fin xeşandin, xaşandin. mak. /- hesıyan Lh uyanmak, kendine
xwaşU M. fin şlrşirok, xaşil gelmek. * xwe jı Xvvedê kuın Avv. Allah-
xwazgin M görücü, kız isteme. /S M. 1 tan takar etmek, AUahtan korkmadan
nişan, görücülük, kız isteme işi. 2. nişanlı. yalan söylemek./- kum LA. 1 üstüne al¬
* xwazginl vegerandm Avv. nişanı geri mak, giymek. 2. kendini koymak. * xwe
çevirmek. * xwazgtnlya mın ta gund e kuın cıhe mırovan Avv. kendisini adam
Avv. nişanlım köydedir, fin xwastl yerine koymak. /_ kuştın Z. intihar, inti¬
xwazi B. rgp. dç keşke, isterki. An xvvezi, har etmek. * xwe lê pêçan Avv/ sardmak,
xwezka. kendisini (bir şeye) dolamak, /-meş rgd
xwazok rgd çok istekte bulunan dilenci otomatik. An xweger. /-miri rgd demir¬
ruhlu kimse, önüne gelenden bir şey istiy¬ baş, /-nas rgd bUgelik, kendim bilme.
en kimse. 2. arzulu, şehvetii. An xwastek. /_nasi M. kendini bilme. * xwe nas kuın
xwe rgd tabu, zaten, gerçekten. *jıxwe Avv/ kendini tanımak, kendini bilmek. *
Avv. zaten, haliyle. * jı xwe ez nedıhatım xwe nişan dan Avv. kendini göstermek. /-
Avv. zaten gelmiyecektim. parasfan L kendini korumak, sakınmak,
xwe pro. kendi kendisi. * bı xwe hatın /-perest rgd egoist, bendi, özsever, nar-
Avv. kendisi gelmek, kendi kendine gel¬ sisit. /-peresU M. egoizm, bencU, özsever¬
mek. * em bixwe Avv. biz kendimiz. *xwe lik, narsisizm, /-perwerde rgd öz
avetın dereke Avv. kendisini bir yerlere ögrerumü./_pervverdeyiM.özöğrenim. *
atmak, bir yere sığınmak. * xwe avetın xwe pe gutm Avv/ dayanmak, sabretmek,
dest û lıngan Avv. dizlerine kapanmak, kendini tutmak, nefsine hakim olmak. /_
455 Xwedê
peşandan M. gösteri toplantısı, miting. * sin, bende sana * Xwedê bıke Avv. Allah
xwe pê xweş kuın Avv/ kendini tattı gö¬ veredeL * Xwedê bıpareze Avv. Allah esi-
stermek, yaltaklanmak. /- pivan L ken¬ gesta, AUah korusun. * Xwedê çavê vri
disini ayarlamak. /- ragırfan L nefsine faji ke Avv. Allah onun gözünü doyursun.
hakim olmak, sabretmek. * xwe re bes * Xvvedê çıya dibine berfê dıbarine Avv.
bûn Avv. kendine yetmek, kendisiyle ye¬ Allah dağı görür kan yağdırır. Yam zali¬
tinmek. * xwe re kar dihn fivv. kendine iş me cezasını verir. * Xvvedê da Avv. Allah
bulmak. * xwe re nan çekilin Avv. kendi¬ verdi. * Xvvedê da me nezani Avv. Allah
ne yemek hazırlamak. * xwe re nedi rgd verdi, biz kıymetini bilmedik. * Xvvede*
üşengeç, bezgin, erinen kimse. /_nst MA. davriya vri xêr bıke Avv. Allah sonunu
rgd kendi yetişen bitki, yabani bitki. hayır etsin. * Xwedê dayi Avv/ Allah ver¬
/-sparteparez rgd teslimiyetçi /- gisi, Adatan himmeti hediyesi. * Xwedê*
sıparfanZ. birine sığınmak, teslim olmak. deste te de ba û baran ke Avv. Allah eline
* xwe sıparun bextê yeki Avv. birinin boUuk bereket versin. * Xwedê destê te
bahana sığınmak. /_ şuştın Z. yıkanmak. de bıbarini Avv. Allah eline yağdırsın,
* xwe tev dan Avv/ harekete geçmek, yam eline bol bol bereket versin. * Xwedê
kımıldanmak. * xwe tuş kum Avv. surat dikin, lê mexm Avv. Allahım severseniz
asmak, isteksiz olmak. * xwe tıştek zanin vurmaym. * Xwedê diki I Avv. R Allahım
Avv. kendini bir şey zanetmek. * xwe seversen. * Xwedê dûri me bide Avv. Al¬
vvında kum fivv. kendini kaybetmek, lah bizden uzak etsin. * Xwedê emrê wan
aslını yitirmek. /_ xwann L kendini ye¬ dırej ke Avv. AUah ömürlerini uzun etsin.
mek, kendisini içten kemirmek. /_wer M. * Xwedê eqü bide Avv. AUah akü versin. *
tabiat, doğa Xwedê hefız Avv. Allaha ısmarladık. *
xweani/n Lng. (xwe tine, xvve weyne) itiraf Xwedê hez ku eze bem Avv. AUah izin
etmek, çözülmek. An muku hatm. verirse gelirim, AUah isterse gelirim an¬
xweoh rgd yerli, yöresel. lamında deyim. * Xwedê ıslah bıke Avv.
xwedadan Lng. (xwe dadıde, xwe dade) Allah ıslah etsin. * Xwedê* işê xwe zane
kızak kaymak. An xjJ kuın. Avv. Allah işini büir. * xwedêjê gırtın Avv.
xwedani/n Lng. (xwedatine,xwedayne) te¬ AUah elinden aldı. * Xwedê jê razi be Avv.
nezül etmek. * ew xwe danaynın ko ben Allah ondan razı olsun. * Xwedê* jê
mala me Avv. evimize gelmeye tenezül et¬ stendın Avv. AUah elinden aldı. * Xwedê
miyorlar. jı bêtaran bıpareze Avv. Allah beterden
xwedbln rgd bencU. IS M. bencUlik. An saklasın. * Xwedê Jı te razi be Avv. Allah
ezperest senden razı olsun. * Xwedê* kêm neke Avv.
Xwedê M AUah, Tann, Rab. * bı emra Allah eksik etmesin. * Xwedê kerim e
Xwedê Avv. Allatan emriyle. * bı emra Avv. AUah kerimdir. * Xwedê ku, nun
Xvvedê û qewli pexemberan fivv. Allatan nekır Avv. AUah ettide ben yapmadım. *
emri, peygamberin kalbiyle. * bı Xwedê Xwedê ko izm da Avv. Allah izin verirse.
Avv. 1 Allah için. 2. AUahını seversenL * çı * Xwedê ko nesib ke Avv. AUah nasib
jı Xvvedê û çı jı benıya Avv. Allatan bU- ederse. * Xwedê mezm e Avv. Allah büy¬
diğuıi kuldan saklamak. * emaneU Xwe- üktür. * Xwedênas MA. rgd bwL Allaha
dê bm Avv. Allaha emanet olun. * jı inanan, iman eden. * Xwedênenas MA.
Xwedê bilirse Avv. AUahtan kork. * jı rgd AUah tanımryan, iman etmiyen. *
Xwedê bibine Avv. Alahtan bul!. * Xwedêl Xwedê paşiyê xêr bini Avv. Allah sonunu
R Allahım!, ya rebî. * Xwedê bawer ke hayır getirsin. * Xwedê qismete* bide Avv.
Avv. 1 Allah inandırsın. 2. Allaha inan. * AUah kısmet versin. * Xwedê rehehyê
Xwede* beki bide Avv. Allah belasını ver¬ bide Avv. AUah rahatlık versin. * Xwedê
sin. * Xwedê berekete bide Avv. Allah be¬ rehmet lê ke Avv. Allah rahmet eyleye. *
reket versin. * Xwedê bı te re be Avv. Allah Xwedê rutaê te bıgue Avv. AUah canını
seninle beraber olsun. * Xwedê bibexşi- alsın. * Xwedê sebu bide Avv. AUah sabır
ne fivv. Allah bahşetsin, Allah bağışlasın. versin. * Xwedê selamefayê bide Avv. Al¬
* Xwedê bide Avv. Allah versin. * Xwedê lah selamet versin. * Xwedê te bıhele Avv.
bide nun ezji te dun fivv. Allah bana ver AUah ömür versin, Allah korusun. *
xwegirami 456
taseri xistin Avv. kan beynine sıçramak, görünmek, görünür yere getirmek. An
kan başına vurmak. /_mêj Nh rgd kan xuya.
emen, sömüren, sömürücü, /-mêji AJ. xvringıya/n Lng. (dtxwinge, bvcwinge) gö¬
kan emicilik, sömürücülük. /-mêji kuın rünmek. * bı mm ve naxwingiye Avv. ba¬
Z. sömürmek. /_ metin Z. kan emmek. * na görünmüyor. An xuya bûn.
xvvin mıayene kuın Z. kan muayenesi xwingi/n Lng (dtavinge, bocwinge) görün¬
yapmak, kan tahlili yapmak. /- mıjin L mek, göz önüne gelmek, göz mesafesine
kan emmek. *xwin miz kuın LBj. kan girmek. * ta ko ber çavê mm dixwingê
işemek. /_rêj MA. rgd kan döken, kan mm lê mêze ku- Avv. gözüme göründüğü
akıtan, adam öldüren, kan dökmek istiy¬ müddetçe arkasından baktım. * iro kes
en, zalim. /-reji M. kan akıtıcddc, zalimlik. naxwingê Avv. bu gün kimse görünmüy¬
/-relin Z. kan akıtmak. /_ njandın L or. * mikrop bı çavan naxvringên Avv.
kan dökmek, adam öldürmek. * keşi mi¬ mikroplar gözle görünmez. An xuya bûn,
na Kurdan jı bo welatê xwe xvrin xvringryan.
nerüandıye Avv. hiç kimse ülkesi için xvrini rga. M. kaatil, eU kamı, mecazi an¬
Kürtler kadar kan dökmemiştir. /_ njin lamda çok arsız ve her zaman bela aray¬
Z. kan akmak, ölüme sebep olmak, /-sar an kimse. * gurê xwini Avv. hayvana
rgd soğukkanlı, ilgisiz, sevimsiz, antipati. alışmış veya kan kokusu almiş kurt. An
/_ sekmandm L kam dindirmek, kanı mêrkuj.
durdurmak, /-sor rgd kan kırmızı, /-se¬ xvrinidûbrang MA. canavar ağacı. ing.
rin rgd Nh sevimli, sempatik. An xvrin- dragon tree.
germ. /_ verişin Z. kan kusmak. /_xwar xwisik Mkırağı./_avetmZ.kırağıatmak.
(xur) M. 1 zalim, hunhar, kan emici, kan Anxûsuc
içici. 2. aşiretlerde reise bağlı fedaUer, xvrişk M. m kızkardeş, bacı. An xwang,
cellat. * xvrin znva bûn Avv. kam kuru¬ xweh,xûşk.
mak. xvrizi M /nfiw. tükürük, salya, fin xazL
xwingand/m Lg. (dtxwingine, bccwingine)
Y AJ. Kürtçe alfabenin 30ncu harfi olup maç. An kaş, evraz. 2. suyun öbür gecesi
sessizdir. Mönü ortasından çıkar. 1 Ses¬ * dıçım yata (W affj fivv. öbür geceye gi¬
li harfle biten isimlerin teklik sıfata derim.
aldıklarında arasına girer, gayek, mûy- yaman rgd yaman.
ek,gehyek gibi 2. Sorani lehçesinde iza¬ yan 1GAfcdf veya, yahut* yan dıçe yan
fe manası veren Kıınnanckteki Y harfi tê Avv. ya gider ya gelir. An a, an, ya.
yerini alır. guleky sor =gutekisor,wens -yan 2 x sonektir. yer veya mahallerde
y reş yduej=wensi resi dirêj gibi 3. So¬ çoğuUuk yapar. * Deramryan Avv. Der-
rani ve bazı diğer Kürtçe şivelerde 'di' simlder, Mûsüıyan Avv. MusuUular, Ho-
edatı yerini alır. dıhem (tim) = yem, landıyan Avv. Hollandalılar.
dininim (tinon) = yenim, gibi. 4. Yine yane ' M istek, içten arzu* düe nun yane
Soranca ve diğer bazı şivelerde t' harfin¬ sê cari yane Avv, gönlüm ister, üç kez fazla
den önce kullandır, nayele bihra nun = ister, tercümesi böyle ise de tam ma¬
nayte bihra min, gibi nasım bulamadık, ekseri türkü söylerken
ya lRya, ey nidası. * ya ReblZiya rabl * başlama nekarab olarak söylenir.
ya Xizuê* kail Avv. Ya Hrzır Aleyselam. yane 2M 1. küme, ortaklık. 2. Gorani leh¬
ya 2 pro. rgd -im, -in malikiyet sıfati. * ya çesinde ev, kulüp evi
nun, ya te, ya wan Avv. benim, senin, on¬ yanê dç rgd. A yam.
ların. * ya ko dç Ghk. o ki * ya ko hat yanzdeh M rgd on bir (11). rakamı.
sere nun Avv. o ki başıma gelen. /_hem/hemln rgd on birinci
ya Ghk. 1. ya, veya, yahut * ya tim ya yaqût AJ. yakut *yaqûU şin Nh safir.
nayêm Avv. ya gelirim, ya gelmem. 2. ya, yar M. sevgUi, arkadaş, yarduna, dost
evet ifade eder. * ya herro ya merro Avv. yaran M. arkadaş, dostlar. An hogu.
ya gelir ya gider anlamında deyim. yarbezok M Kürt erde bir halay türü.
yabo! R babaya çağn, babayı anma, vay yarda M. ing. yarda, 91 cm. likingdiz uzun¬
baba!. luk ölçüsü.
yad anma, hatırlama, /-igar M
AJ. P. yad, yari M. 1. dosttuk. 2. şaka, oyun. /_ kuın
yadigar, hatıra./- kum Z. yad etmek, an¬ L şakalaşmak, şaka yapmak, bn benek,
mak. leq, gaile.
yadest B. oyunda kazanınca bu ünlemle yarkok M. havuç. Aot Daucus carota. An
ifade edilir. gızer.
yadê! R anneye hitap. *yadêrebenê!Ziza- yarmeU MyardımAnarikari.
valh anneciğim. yasemin M. yasemin çiçeği
Yafa M 1 Yafa şehri. 2. kalın kabuklu bir Yasin N.A Kur'anaa Yasin suresi, 36\cı
portakal cinsi. sûre.
yafte M. P. yafta, etiket halinde fiyat yat M. ing. özel vapur, yat
kağıdı. yavran Mrgdyaban./_iMrgd yabam, va-
yaho! R dç yahu!. hşlAnquiz.
Yahovva M 1 Yanya peygamber. 2. son yavve rgd S. saçma, boş laf. /-bêj Nh saç¬
zamanlarda isa peygamberin sözde pro¬ ma sapan konuşan.
pagandasını yapan yahova şahitleri' diye yavver M. yaver, asistan.
andan yeni bir tarikat yaxe M. yaka An, pesn-.
Yahudi M. rgd 1 Musa dininden olanlar. yaxûd GhkP. yahut An ya, yan, a, an.
2. israUoğuUan. An cıhû. Yecûcûmecûc Avv. Yecüc ve mecüc,
yallah B.A haydi, yallah!. kıyamet öncesinde soyu sopu belirsiz
yal l N.ant yele. fin buji bifi- ufaklı tefekü bir ırk ve bunun türemesi
yal 2 M cav tepe yamacı, meyiUi yüzey, ya yek M. m rgd rgp. pro. bir, biri, herbiri, be-
460 yekane
raber, diğeri. * yeka yeka fivv. bir bir. yekane M. yabani domuz, fin xiznir.
1-aneN.rgpbiri, birileri, yahuz, yalnızca, yekceleb rgd özgül bn yektexllt
tek./_bejMnrgdciddi,ağırbaşh. »bıyek yekmana rgd özdeş.
anin (pik anin) bwl birleştirmek. /_ bûn yektexlit rgd özgül An yekceleb.
Z. birleşmek, bağlanmak (bir yere), /-bû¬ yelda AJ. P. senenin en uzun gecesi
ni Nh birleşme, birlik. /_bûyi rgd birleş¬ yelek M yelek. An êlek.
miş, birleşüc * Anjenkayi yekbûyi MA. yelken M. yelken. An yerken, xêlL
ABD. * yekbûniyê xweştar tıştek nine yeman rgd yaman, gözü pek kimse. An
Avv. birlikten güzel hiç bir şey olamaz. yaman.
/-bûyin L bn yekbûn. /_car rgp. hepten, yekşem M. pazar günü.
birden, tamamıyla, birdenbire. 2. asla * yemeni Mİ bir cins ayakkabı. 2. Yemen¬
ez yekcarqebûlnakun Avv. ben asla ka¬ le ilgili, Yemene ait
bili etmem *yekcar bûn Avv. birdenbire yeqln MAl sağlddı bUgi. Z inanma I-
gitmek, aniden ölmek, /-deng Nh Grm. bûnL tamı tamına emin olmak./- kum
bn yeklte. /-ejmar MA. Grm tekil Z. tam inanmak, gerçekliğine emin ol¬
/-em/emin rgd birinci, Uk./_etiM Anye- mak. * yeqlniya xwe jı Xvvedê* anin Avv.
kllL/_eyek Avv. birebir. * seri yeke yek Allaha tam inanmak/güvenmek.
Avv. teke tek veya bire bir kavga* yek ta yerken MAnyelken,xêlt
ser yeki bw. birbiri üstüne, birbiri yeşm M S. yumuşak bir cins taş. An
ardında, ardanla *yek û du Iê nekuın pixtok.
Avv. hiç ilâ etmeden, tereddüt etmeden. * Yewnan M rgd Yunan. IS rgd Yunanlı,
yek ta nun yek Jı te Avv. bir benden bu¬ /-ıstan Nx. Yunanistan. An Grek.
senden. * yek ta nun yek jı wfc me ta hev yexslr MAndiL
xıst Avv. bir benden bir ondan; bkbirimize yext rgd iğdiş. /_e M iğdiş edilmiş tek
girdik, /-gırtın Z. 1 birleşmek. 2. bir tut¬ tırnakh hayvan. An £xte./-e kum/, iğdiş
mak. * em bıçûk û mezman yek dıgırın etmek. An xesandin.
Avv. biz küçükleri ve büyükleri bir tutarız. Yezdan M Allah, Tann. IS 1 M. ilahi 2.
/-giril Nh rgd 1 birleşmiş, birleşik, bir¬ Kürtlerin Uk dini ZerdüştUiğe mensup
leştirilmiş. 2. kurul, ingilizcede union. IS olanlar. An Xwedê, Xuwa.
M. biri, birisi, /-ite AJ. Grm tek heceli ke¬ Yezdgurd M. Sasani hanedanlanndan bir
lime. /-U1 M birlik, ittifak. * yekitl kral.
çekuın Avv. birlik kurmak, ittifak yap¬ Yezidi M. rgd Yezidi dini ve bu dinden ol¬
mak. * jı yek anin Avv/ ayırmak, bölmek. anlar.
/_ kuın Z. birleştirmek. /-man Z. 1 tek yê pro.rgd.Jm.Jnınalikiyetelddir (eri7),
kalmak, yalnız kalmak. 2. M. başkan. An fin ê, ên.
serok. /-nesak rgd monoton, hep aym yêm MAnêm,ahf.
şekU. /-pare MA. rgd tek parça, bütün. yên pro. rgd -lerin,JaımmalUdyet eki.*
/-penstMAx rgd monoteist /-pensUM yên me Avv. bizlerin. * yên vvan Avv. on¬
monoteizm /-reng rgd 1 tek renkli 2. ların.
monoton, /-rû MA. astarsız elbise vs. y£x B.bnybc.
/-san rgd eşit, aym seriye, /-ser rgd hep¬ yix B. deveyi çökertirken söylenen ünlem.
si, toptan, birden, birlikte, /-sun MA. ant Anyêx.
tek tırnaklı hayvan. An wnlax./_ta Irgd yom M uğur. *yomltebı xêr Avv. uğurun
aniden, birden, yegane, birden, biricik. 2. açık olsun. * bıçe ta ser yomi çê Avv.
N. tek katlı iplilc/_ten rgd birden, bir an¬ uğurun açık olsun.
da * yek û dn Avv. birbirine.
Z N. Kürtçe alfabenin 31 nci harfidir. zanand/ın Lg (dtzarine, btzarahe) eğit¬
Sessiz olup ön dişlerin arasından çıkar. mek, Wlgi sahibi etmek.
za 'rgd An zıvra. zanav rgd. özde}. /_i AJ. özdeşlik, aynryet
-za 2 x sonektir, oğul, oğlu anlamı verir. zandor M.lcanyazasaluamakicinçukııra
biraza, amojza gibi. gömmek. /_ kuın L. kan saklamak.
za 3Z.*zabûnTulinin geçmiş hail zandûr Mdevre,periyod.
zabıt M.A 1. subay. An serbaz. 2. zabıt, tu- zane M. An zana.
Miurfmı Mxurirversite, ilim yuvası.
zabıte M.A zatata, polis, emniyet zamsU rgd 1 bilimsel, ilmi 2. maarif,
zaboq M. çöplük, çöplerin döküldüğü yer. eğitim. *tevlayi ya zamsU Avv. eğitim iliş¬
zabfi/n lLng.(zaddx,zabe)bnzmab(m. kileri.
zabû/n 2 Lng. (dizi, bizi) doğmak: /- lonn zamyar Mx bilgi ilim. /-I1 rgd büimsel
L doğurmak. An zayin. Uml 2. M m bUün, ilim. An. zanıstL
zac M.A bir deri boyası. zani/n Lng. (dtzane, btzane) bilmek,
zaclan M. kadının doğumdan sonraki ne- tanımak, akıl etmek. * hevalnol Kurdi
kahat devresi. bızamn û bıdm zanin bw. arkadaşlar
zad * M yiyecek, gıda An xurek, xurde- Kürtçeyi bdta ve öğretin.* mm nezani
menl ez bixwun Avv. ben yemesini bilemedim. *'
-zad 2 x sonektir. An zade. ez vveha dızanım Avv. ben böyle biliyo¬
-zade x sonektir, oğul oğlu anlamı verir. rum.
begzade, şehzade, mirzade gibi. An za2. zaningeh Mx bilim yuvası, üniversite. An,
zadegan rgd asil köklü ade aristokrat zanıstan.
/-ganirgdasalet. zanko M. S. üniversite, fakülte, bn zaning¬
zafer N.A zafer. An serketın. eh.
zaferan M. 1 ant safra 2. M safran, bot Zap M. cav güney Kürdistanda iki nehir.
Crocus saUvus. An zefran. zar l M. 1 lisan, şive. 2. konuşma. *zarû
zagon M. (ZîuççaJkaniin.Anqanûn. zman fivv. düve lehçe.* zar uzman bûn
zahıd M rgdA dünyada elini ayağını çek¬ Avv. konuşmaya başlamak, dili açılmak.
miş ve kendini ibadete vermiş kimse. /_xoş Nh tattı dilli, hoşsohbet
zahir rgdA gjzU olmryan, açık. An eşkere. zar 2 M. tavla vs. kumar oyunlarında kul¬
zal l rgd hakim, idare eden, yöneten, nü¬ lanılan ve 1 den 6 ya kadar rakkamh kü¬
fuzlu. IS M. hükmetme, tahakküm. bik şey.
Zal M. Kürt efsane kahramanı Rüstemin zar 3 1 M. ant çok ince veya şeffaf organ.
babası. * Rustemi zal fivv. Zal oğlu Rü- 2. M. tace ve şeffaf şey.
stem. -zar 4x sonek tir.yer ve mahal anlamı verir.
zalim rgdA zalim, despot An stenücar. gulzar, çemenzar, şarezar gibi
zalv M taklit, yansıca, epokrasl/_ê kuın Zara M. 1 Sivasa bağlı bir Kürt kasabası.
L taklidini yapmak, yansılamak, fin zarv. 2.MZ.keklik.Ankew.
zam M.A zam, ek. in zem. zarava M. lehçe, dryatekt*zaravayi Kur¬
zamir N.A Grm. zamir. Arı pronav. manci Avv. Kurmanci lehçesi
zampara M. çapkın erkek, hovarda zare M. ant safra kesesi, öd kesesi An
zamq M.A zamk. An şirez,benlşt zuavüc
zan MAsan, fikir./_kuınZ.zanetmek, zarebrek rgd safra rengi
sanmak. zare zar /i avaz avaz, inim inim, figan. /
zana M. bUgta, bilgiç, alim./- bûn Z. bilgili kınn L inim inim inlemek, avaz avaz
olmak, bUgiçleşmek./_yi M bilim, ilim, ir¬ bağırmak.
fan. zari N.bn zaro.
zari 462
ZendAvesta M. Zerdüşti dininin mukad¬ meleri /_e M mazgal deliği An tartj, UreJ.
des kitabı. zerar M m zarar, kayıp. /_ dan L zarar
zendek M. çalışırken el bileğine takılan vermek, /-dar Mx zarar verici, zararlı. /-
muhafazaldc An desthûçüc dltm L zarar görmek, zarara uğramak,
zendeq M. 1 ant öd, safra An zerdav. 2. /-gıhayi/gd zarara uğramış, /-kum/.
zarar etmek.
zendiq rgd zındık, dinsiz. zerav M. kaynar su * av zerav kuın Avv.
zeng M. fin jeng. suyu kaynatmak. * kine kuın zerave* Avv.
zengal M. taneleri seyrek olan üzüm çamaşırları (ydeamak için) kaynar suya
salkımı. koymak./- kınn/. haşlamak (meyve,seb-
zengelor M. ant 1 soluk borusu. An zevs).
kırkırok. 2. çene altındaki adamcdc ke¬ zerbav M. kanarya, fin kenan.
miği. zerçınüc M. sonbaharda yeniden yeşeren
zengü M. çıngırak, çan, zU./_Iê dan Z-zU otlar. An zuçi, payizxêr.
çalmak, çıngırak çalmak. /_xane Nh çan zerçûbe M. hint safram. Aot Curcuma.
kulesi zerd Irgd An zer.
zengüand/m Lg. (dtzengdine, btzengdine) zerd 2 M step, kum çıplak dağ.
çan/zd çalmak. zerdav M. ant safra kesesi, öd. fin zendeq,
zengüok M. saka kuşu. zoo. Carduelis zira vık, zefran.
carduelis. zerde M. 1 un gibi ufalmış bulgurdan
zengi M. zenci fin reşüc yapılan bir yemek. An zerüc 2. şekerü pi¬
zengin rgd zengin, varlıklı. /_i M zengin¬ rinç.
lik, fin devriemend. zerdeli (zerdelû) M. kaysı, zerdali bn. qey-
Zengine M. Kerkük ve Süleymaniye sl
arasında bir Kürt aşireti. Zerdesi (Zerdüşt) aslı kesin olarak bilin¬
zengu l M. özengi. * zengu lê dan fivv. miyor. M. Ö. 850 yıllarında yaşamış ve
özengi vurarak koşturmak (ata). /_ kınn Kürtler tarafmdan Kürt asıllı olduğuna
L özengüemek, özengi takmak, /-zerin inanılan Mecusi dinin kumcusu. Batıhlar
MA. altın özengili (kürtlerde deyim). tarafından Zoroastrian veya Zaratuştra
zengu M. ant kulaktaki özengi kemiği. * da denir.
zenguya pc/lıng Nh ant ayak tabanında¬ zerdêle M. fin zerüc.
ki kavis. zere (zerre) M. A zerre, atom.
zengııl M.finzengıL zerebi M. bir cins söğüt.
zeni N. anı çene. zererek M. keten, fin zegerek, keten,
zeplin M. Ger. yük taşryabüen balon. kıtan.
zeptıye M.finzefü. zerek M, 1. kehribar gerdanlık. 2. çekim.
zeq rgd fin ziq. zereket M. çayır otu.
zcqif M.Anşêmûg. zerengı M. kapasite.
zeqnepûrt M. Cehennemde zehirli bir zerf 1 M. m mektup zarfı, fin reşbelek. 2.
ağaç. An ziqûm. M. Grm zart, belirteç, fin rengpişe, ho-
zer M rgd san, soluk rengi /_ bûn Z. sa¬ ker.
rarmak, solmak. * gwin lê zer bûn Avv. zerg M. mızrak ucu.
benzi atmak, benzi solmak. * kesk û sor zerüc 1 M. tori bölgesinde büyük kazan. 2.
û zer Avv. yeşU, kırmızı ve san ki bu üç N.Bj. sanhk hastalığı. 3.M.yumurta şansı.
renkten oluşan Kürdistan bayrağını ima 4. san, sarımsı, san olan şey. 5. ince bul¬
eder. /_i M. fin zerayi /_ kuın L sarart¬ gur. An zerde. /_i M sanhk. /_1 bûn L sa¬
mak. /_pıçi rgd sapsan. /_ayi M. sanlık, rarmak, sapsan kesilmek. An zer.
san renk./_zepalirgd sapsan. * zerzepa- zenki/n Lng. (ekzerdce, btzerdce) 1 sarar¬
li bûn fivv. sapsan olmak, benzi saranp mak, sapsan kesilmek. 2. An zenqin.
solmaktan bitkin düşmek, bitküerta iyice zenqi/n Lng. (ckzenqe, btzenqe) tanyeri
saranp solması. ağarması.
zeraq M mazgal, küçük pencere. *zeraqa zensk M. kabuğundan göz dacı yapdan bir
rojê fivv. mazgaldan içeri giren güneş huz- ağaç.Anzevısk.
465 zer
1.gönülsüz evlilik. 2. M. İsmaüe Dûko ta¬ zêç l M. nikotin, sigara ağızhğmdaki siyah
rafmdan yazdan ve Avrupada Hevra ör¬ pislik.
gütü tarafından yayınlanan dramh bir zêç 2 M. *zaro' kelimesiyle beraber kul¬
kitap. landır, fin zav û zêç. -
zevvade M. azdc. zêde rgd çok, fazla, ziyade. /_ bûn L
zewd M.finsuxre. çoğalmak, fazlalaşmak. /- kuın Z.
zevvıcand/ın Lg. (dtzewicine, btzewtane) çoğaltmak, fazlalaştırmak. /_yi M. ço¬
evlendirmek, evermek. * kurê xwe kluk, fazlalık. /_hr rgd daha fazla, daha
zevvıcandın fivv. oğlunu evlendirmek. çok. /-lirin rgd en çok, en fazla An pu,
zevvıci/n Lng. (dizemce, baewice) evlen¬ zehf.
mek. * di dema xwe de zewicin fivv. za- zêder M. Grm. harfi tarif. An veqetandek.
manında evlenmek. zên Nne. zihin, fin bihr.
zewq Nne. zevk, eğlence. /-guhn /.zevk zêndi M. böcek. An buxüc
almak. /- kuın L zevk yapmak, eğlen¬ zêqif Mfinriq.
mek. /_xane Nh eğlence yeri. An xwaş- zêr 1 M. altın. 2. rgd altından, altın olan
xane. şey. /_av M altın suyu, * zêr di axê de
zewreq M kayık, fin kelek, belem. vvında nabe Avv. altın çamurda paslan-
zêrand/in 466
maz anianunda deyim. * zer bıçûk e, şişmek. * züc pışte ve man Avv. açlıktan
bıha guan e Avv. altın küçüktür, pahası kamı sırtına yapışmak. /- qehşandm Z.
ağırdır. /_in rgd altından, altından kann yarmak. /_reş Nh rgd hata,
yapılan şey, alanla işlenmiş. * saeta zerin kıskanç, /-resi M. kıskanma, hainlik,
Avv. alun saat /_ker Mx kuyumcu /_ kıskançlık. * züc têr kuın Avv. kann doy¬
kum L altınla işlemek, yaldızlamak urmak.
zêrand/m lLg.(dtzirine,btzİrine) acıtmak, zücak M sokak. An kolan, sûk.
incitmek. zücat M.A zekat.
zêrand/m 2 Lg. (dizerine, btzirine) altınla züur MA zikir. /-kuın /.zikretmek.
işlemek, yaldızlamak. An zêr kum. zü M. ot veya saman çöpü, saman parçası.
zêrinmasi Nh havuzbalığı. zoa Carassi- /_ek M. sazlık. /_üc M çöp, saman çöpü. *
usauratus. züüc kısandın Avv. bir kuVa şekU. İki par¬
zêtûn MAnzeytûn. mak arasına ıslak bir çöp sıkıştırılır ve bi¬
zêwer M. ziynet, süs. ri bir parmağı seçer; açddığında çöpün
zıbare M. imece işçi, angarya işçi, iş yapışdc kaldığı parmağı seçen kur'ayı ka¬
yardımı, kooperatif. zanır. /_ûk M. sazlardan yapdan hasır.
zd>ü M.Anzml /_ûke M. kibrit çöpü.
zıcef kırlın Lg. (zKİf dûce, ztcif ke) ayak¬ züam M. adam, erkek. /S/ü M. adamlık,
kabılara pençe vurmak. * sol zıcef kuın insanide. An mırov, katara.
Avv. ayakkabıyı pençelemek. züan M. sert rüzgar, fırtına, fin bahoz.
zıç M. sakırga, kene. An temi züf M. ant saç lülesi, zülüf, saç buklesi.
zıd rgdA zıt, aksi. züfme M. acı bir bitki.
zift M zift, katran. An qlr. züınbo M. az bulunur iri bir kudret hel¬
zıgurt rgd 1 Bendini Kürtçesinde bekar. vası, fin gezo.
2. züğürt, beş parasız. /_ bûn Z. 1 bekar zum M.A zulüm. An stem.
olmak. 2. parasız kalmak. zümat rgdA karanhk, zulmet fin tari.
zıhar M. ejder, canavar. An ejdıyar. züore M.Anxiz.
ak N.ant kann, mide, göbek. * züc çûye züq M. kuş pisliği, fin zıriç.
hundur fivv. kamı içine çökmek. /- çê- züût rgd tüysüz. An zelût
randınZ. mide otlatmak, kamı doyurma züx İM zırh, çelikten elbise. 2. ant kabuk
peşinde koşmak. /_ çırandın Z. kann (tosbağa vs), bn zux.
yırtmak. * züc de axaftın Avv. karından zunag M cav dağ, tepe veya kayahklann
konuşmak. /_êş M. Bj. kann ağrısı. * züce en yüksek yeri.
pıçûk MA. bn. bınzüc * züce xwe xu- zunan M. 1 ant dü. 2. M. lisan, konuşma
randm Avv. karnım kaşımak. /_f ıreh Nh dih. fin zman.
1 sabn geniş. 2. vurdumduymaz, boşyer- zuni/n Lng.(dtzane,bızane)gimûemek.bn
ci. * züc gu kuın Avv. kann şişirmek, ha¬ gımin.
nide kalmak. * züc lê perçıvin Avv. kamı zımpara M. P. sertleşmiş bir cins taş ha¬
şişmek, gebe kalmak. * züc ta ber fe- murunu bir kağıda srvryarak elde edden
kê/dêv fivv. kamı ağzına varmak, gebelik aşındırıcı bir kağıt.
veya hamüelUcten doğum üzere olmak. * zunrûd M. 1 zümrüt madeni. 2. masallar¬
züc lı erdê re çûn fivv. hamUelikten veya daki Zümrüdü anka kuşu.
çok fazla yemekten dolayı kann şişmek, zina N.A bn zina.
karnı yerde sürünmek. * züc h ser züc fivv. zmar M. 1 kaya, kaya parçası. 2. güneş
göbek göbek üstüne. * ta ser züc ajne görmiyen dağ tarafı, fin mışefıL
kuın Avv. kann üstü yüzmek, /-maki MA. zmdr M. zincir, fin zencir.
m 1 ant ana rahmi 2. doğumla UgUi * zmdan M. An zindan.
zmane* mlrmnU Avv. analisan, anadili. * zmdiq M. rgd fin zendiq.
züc menyan dike tızüc Avv. mide inşam zmdi rgd diri, dinç./- bûn/. dinçleşmek,
rezd eder. * zıko! R 1 göbekli. 2. dinç veya diri olmak.
kamınan düşkün, mide adamı, argoda zmdi 2MAnzendi,buxüc
obur, pisboğaz, z ıko pışto Avv. kamı zıngar rgd bn jengar.
sırtına çıkma hail /_ perçıvin Avv. karm zmgezmg £ zangır zangır, gümbür güm-
467 avü
nun lê nun bir kır Avv. dilimin ucuna ön¬ zmanê zengüore* MA. ant bn belıke ge-
söz geldi amma söylemeyi unutum. * wriyê.
hatm zman Avv. konuşmaya başlamak, zmannas Nh dd bügtai, fUoloğ. /_in M.
dili açdmak. * puç ta zmanê nun hat Avv. dUbUim, filoloji.
dilimde tüy bitti./_bazMx konuşkan, çe- zmanok M. 1 ant An belıka gewnyê . 2,
neci./_bêjMA. edebiyat An vrije./-buTin şive.
Z. konuşmayı kesmek, dilini tutmak. /_ zmanzan M. dli bUgtai, fUoloğ.
daqulandin L dilini yutmak. /- deranin zo rgd çift * zo be zo Avv. çifter çifter, ikiş¬
(derhehan) L dilini çıkarmak, dilini çıka¬ er ikişer, bn cot
rarak birinin taklidim yapmak. An zarve Zodiak M. Gr. 12 burcun eşit aralıklarla
kuın. /-drêj rgd çenesi düşük, lafazan, dağddığı kuşak.
geveze, ukela, küstah, /-drêji Avv. geveze¬ zol Mİ deriden çank veya ayakkabı yap¬
lik, küstahlık. * zmandreji kuın Avv. uke- mak için uzunlamasuıa kesilen parça. 2.
lalık etmek, gevezeUk etmek, küstahlık kademe. /- kuın L ayakkabıya pençe
etmek, dil uzatmak. * zmanê mader Avv. vurmak, deriyi dilimlere kesmek. An tati
ana dili. * zmanê pêxwasan Avv. argo dili, zolak M. dilim, kesit. An celxe, zûl
kabadayı dili. * zmanê xwe geztın Avv. di¬ zom 1. M. bölge, alan, mıntıka. 2. rgd
lini ısırmak. * zmanê xwe hate guhn Avv. mümbit, bereketli.
dili tutuldu. * zman fêr bûn fivv. dU zome M. 1 çadır yeri, oba. 2. kamp yeri,
öğrenmek. * zman fer kuın Avv. dU yaylak yeri.
öğretmek. * zman gez kum fiıv. dilini zonpe/zompe M. sopa, dayak.
ısırmak. * zman guan bûn Avv. dUi zoo N.Latl. hayvan. 2. hayvanat bahçesi.
ağırlaşmak, ölüm döşeğinde olmak. /_ /_loji Mx hayvan bilimi.
gıredan Z. dü bağlamak, ketumla- zop B. iriyan, başıboş kelimeleri anlamı
ştırmak. /_ gutm L dili tutulmak. * veren ve 'zir' sözcüğüyle kuUamlan bu¬
zman hin bûn Avv. dd öğrenmek. * zman ketime. /_zop rgd iriyan, başıboş.
hin kuın Avv. dU öğretmek. * zman hışk Zoq 1 rgd bn riq. 2. Garzan dcesi merkez
bûn Avv. dili kummak, heyecan veya kor¬ adı.
kudan dilini yutmaktan deyim. /_ kum Z. zor l rgd S. fazla, çok, pek. * zor pêwiste
1. konuşmaya başlamak. 2. dUle birine ko em Kurdi fer bibin fivv. Kürtçeyi
bulaşmak. 3. gevezeUk etmek. 4. ince dUle öğrenmemiz çok zaruridir. * zor spas! B.
yağedde etmek. * vri destpêka zman ku çok tesp' -,u/. * zor zehmet e kekem! fivv.
Avv. o konuşmaya başladi. * dev nasekuü çok zanmetkdir abiL
tun zmin dike Avv. çenesi durmuyor hep zor 2 rgd zor, güç, müşkül. /_baz rgd güç
gevezelik ediyor. * h ser zman bûn Avv. kuUanan, zorbaz, despot. /_ bınn L zor¬
dilinin ucunda olmak. /_ sekinin L dili lamak, yenmek. * me zora dunun bu fivv.
tutulmak. * zman ter kınn Avv. 1 küs düşmanı zorladık/yendik. /_ bui rgd ga¬
olan biriyle tekrar konuşmak. 2. taze ge¬ lip, yenmiş./- dan Z. zorlamak. * zor dan
linin ade fertleriyle konuşmaya başla¬ xwe fivv. kendini zorlamak. /-dar Mx sert,
ması. * zman hev genyan Avv. dili zalim, diktatör. /_dari M. zalimlik, dikta¬
birbirine dolaşmak. * zman xar kum törlük. /_dari kum L diktatörlük et¬
Avv. dd kayması, peltek konuşmak. /_ ve- mek, baskı kullanmak, /-desti M. baskı,
bûn L dili açdmak, konuşmaya, geveze¬ zulüm. /_ker Mx zalim, despot, /-keri M.
liğe başlamak. An hatm zman. zorbahk, zalimlüc. /-keri kum L zor-
zmanêberx Nh kuzu diliotu, kuzu kulağı bahk etmek, fin zordar. * zor lê* kiri rgd
otu. Aot Rumex acetosella. mazlum, ezUmişler./_neburgd gücü yet-
zmanêgay MA 1. hodan, fiot Borago offi- miyen, aciz. * xwe zor xüas kuın Avv. ken -
cinalis. fin xodan. 2. sığır dUı. bot. An- dUerini zorla kurtarddar. * karen zor Avv.
chusa officinalis. güç işler, zor işler.
zmanê pıçûk MA. ant küçük dd. An belıke zoran M. güreş. /-gutm Z. güreşmek, gü¬
gewnyê. reş tutmak.
zmanê seg MA. köpekdUi otu. Aot ynog- zorand/m Lg. (dizerine, btzorine) 1
lossunı. egemen olmak, hakim olmak. 2. zorla-
471 zvri
/_ vermekZ.jan dan, şewitta, êşin, êş dan, mek Z. şeqiz kuın, ecız kınn. /-lenmek
arandın. Z. acız/ecız bûn, bêçare bûn.
acı M. 1 tal, tehl, evrya tahya vvek ya be- acizane rgp. A. ecızane.
myê, an an dendıke beyv û tali û xvvaşê acun M. dınya, gerdûn.
ye. 2. rgd tışte ko di tama tehl xwaşdê ye. acur M. acur, qitik, küte, şarax, tırozi. Eva¬
3. tışten ko xweşa mırov naçe û êş dıde na hemû sinonim in jı bo cûreki xryar e.
mırov. * acı haber geldi Avv. xeberek tehl acuze rgd pirri.
hat. * acı şeyler duyuyorum Avv. tışten aczetmek Z. ecızandın, tadayi lê dan.
tehl dıbdıısım. /-laşmak L tal bûn. /Sık aç M. bırçi, birsi. 1 kesê ko têr nine. 2. kesê
M. tali, tehh./_ olmak Z. tal bûn, tehl bûn. ko zor hêjar e. /_ bırakmak L bırçi
acı M. rgd tûj, evıya tama isotê re tê gotm. taştın. /_ gözlü rgd çav bırçi, xizan. * aç
* acı biber fivv. bibera/isota tûj. * acüı karnına fivv. bı zıke bırçi. * açları doyur¬
yapmak fivv. tûj kınn. * acı yemek Avv. tûj mak Avv. bırçi têr kınn. /_hk M. bırçiti. *
xwann. aç ve sussuz fivv. ti Û bırçi.
acıbadem MA. behiva tehl. açı M. geo. duqozi, güç, qiraç. * dik açı M.
acıkılmak Z. bırçi bûn. enişk.* açı ölçer aleti Nh goşepiv.
acıklı rgd xemdar, dıleş. açık rgd 1 vekıri, jev, jı hev.* açık pence¬
acıkma M. bırçibûni. re fiıv. pencere ya vekıri. * açığa çıkar¬
acıkmak Z. bırçi bûn, kes an heywanê ko mak fiıv. derxrstin/xistin meydanê. 2.
zikê xwe vala dibe, xwasta xwannê dike. aşikar, eşkere, pêşçav. * açığa dökmek
acıktırmak Z. bırçi kınn, zık jı xwannê fiıv. xistm meydanê, eşkere kırın. * açığa
vala kınn, bı cebri an bı tuneti bırçi niştin. vurmak L diyar bûn, dan der, der dan,
acılanma M. tal/tehl bûni. dırkandın. 3. ron, roni, revvşen. * tüm fi¬
acılanmak Z. 1 tal bûn, tehl bûn. 2. tûj kirleri açıktır fivv. hemû ramanêm xwe
kırın. roni ne. 4. nvvin, rvvin, evıya jı bo tışten avi
acılaşmak L bn acılanmak. tê gotın ko tir nine, rvvin an vekıri ye. *
acılaştırmak L 1 tal/tehl kırın. 2. tûj açık çay fevv. çaya rvvin. 5. pas, evıya jı bo
kırm. tışte ko nenuxumandi tê gotın. * açıkta
acılık M. 1 tali, tehli. 2. tûji. yatmak fivv. lı pase* razan. * yalanını
acıma M 1 heyf, 2. berketın, merhamet. açığa çıkarmak fivv. derevvö wi anin pa¬
acmıak Z. berketın, heyf lê hatın. * arka¬ se. 6. vekıri, evıya jı bo rengan tê gotın. *
daşının durumuna çok acıyor fivv. pır h açık yeşil fivv. keska vekıri. 7. pas, vekıri,
ber rewşa hevalê xwe dıkevi. * mahna evıya jı tışte bergelı û peşi vekıri tê gotın.
acımadan dağıtıyor fivv. ber malê xwc * açık arazi fivv. erazıya pas. 8. tazi, evıya
nakeve û belav dike. jı bo film û wfineyên ko tazi an seksi ne tê
acımak Z.l.êşan,êşin,jandan.2.ddpeş- gotın.
ewitin. açık arttırma M mezad.
acımasız rgd bêmerhamet, stemkar, açıkça rgp. bı ronkayi, bı cşkereyi.
bêinsaf. /_ca rgp. be insafi, bı stemkari. açıkgöz rgd. hışyar, wurya, çavhelkıri,
/-hk M. zulüm, bê insafi, bı stemkari. çavvekıri.
acı meyan M. sûsıka mara. açıklama M. izah, rave, şirove.
acımık M. kanije. açıklamak Z. izah kırın, şirove kınn, rave
acımsı rgd bn acımtırak. kırın, aşikar kırın, eşkere kırın, dan der
acımtırak rgd k ser talryê, tehlsrvık. açıklanmak L hatın şirove kırm, hatın
acınmak L guneh pê/lê hatın. rave kınn, hatın eşkere kınn.
acırga M gızer, cûre gızereke beyaban e. açıklık M. 1. eşkereyi, ronahi. * açıklığa
acısız rgd. 1 bêêş, bêjan. 2. bêtûj. kavuşmak fivv. ronak bûn. * açıklığa ka¬
acıtmak L 1 tal kınn, tehl kırın. 2. tûj vuşturmak Avv. ronak kınn, berçav kınn.
kırın. 3. eşandın, anhandın, zery andın, zê- 2. dûrahi. 3. rûli, taziti. 4. kank. * duvar
randın. arasındaki bir acıktıktan içeri girdim
acil rgd A. leqez, bay bezê, lez, lezûbez. fivv. di kankê lı navbera diwêr de ketim
acilen rgp. A. baybezê, bı lez û bez. hundur.
aciz rgd A. aciz, ecrz,şeqızi,beçare./_ et açüc saçık rgd pış&v, tıp û tazi.
477 addetmek
açıktan rgp. 1 jı dûr ve. 2. jı der ve. vi, kesen ko lı gırave de dıjin.
açıkyürekU rgd ddsoz./_lik M. dılsozi. adacık M. cav de, gıravok.
açılış Mlvebûn. 2.vekınn. adak M. dehi, boraq, qurban, nezir. /_
açılmak Lng. bışkrvin (jı bo kulilkan). * adamak Z. qurban kınn, boraq danin. bn
tomurcuklar açıldı fivv. bışkuyen daran adamak.
bışkrvin. adale MA.a/ıtlemlate,masûlke,parxone,
açılmak Z. vebûn, hatm vekırın. * yeni zevlek. An kas.
bir yol açüdı Avv. reyeki nû vebû, reyeki adalet M.A.edad,edadmendi,edalet,dad,
nûh hat vekırın. dadmendi. /_ dağıtmak Z. dadi belav
açımlamak L şirove kınn, teşrih kırm. kırın. /_li rgd adıl, dadmend, bıdad. /_siz
açınmak Z. geş bûn, inkişaf kınn. rgd bêdad. /-sizlik M. bêdadi.
açış M. 1. vebûn. 2. vekınn. * açış konuş¬ adam M. A. 1. mırov, menv, meri, mênk,
ması Avv. gotara vekınne. kabra, pryavv, zılam,zulam, peya. Jı van si-
açlık M. bırçıti. /_ grevi M. berxwadana noniman de her yek ddcare di cUıe hev de
bırçıtiye, grevva bırçıtiye. /-tan gözü bdcar bêt. 2. mırov, kabra, evıya kesê ke-
dönmek fivv. bırçrya re ketin, /-tan öl¬ san e. * adam başına üç kişi Avv. serê
mek Z. bırçrya re mırın. mırov sê kes. * bu adam kim? fivv. ev
açmak L 1 vekırın, vemalin, jev kırın, jı mırov ki ye?, ev kabraya ki ye?, ev zulam
hev kınn. * ellerini açmak fiıv. desten ki ye? * iki adamımız gurbette Avv. du
xwe vekırın. * kapı açmak Aıv. deri peyayfin me hxeribiyê ne. * bilim adam¬
vekınn, deri jı hev kınn. * önden gidip ları fivv. mırovĞn zanısti. * bir yerde
adama yol açtı fivv. lı pêşiyê çû û mırov adamı olmak fivv. ciheki de mirovê xwe
re rê vekır. 2. derve kınn, evıya vekırına hebûn. /- başına fivv. serê mırov. /_
tışteki devgırti an binerdi ye an ji bo mal beğenmemek Z. h keşi razi nebûn. /_ et¬
û xani ye. * yara açmak fivv. kul derve mek Z. kırın mırov. /_ olmak Z. mırov
kırın. * karın açmak fiıv. zık derve kırın. bûn, zulam bûn. /_ sen de! fivv. de herre tu
* ev açmak (soymak) bw. mal (xaıu) der¬ ji!, de herre lo! * adam yerine koymak
ve kınn. 3. pışkaftın, vebûn. Evıya jı bo bn: kırın cihê mırovan.
gul û kulilkan e. * çiçek açmak fivv. adama MgoribÛn.
pışkıvin, kulilk vekınn. adamak L gori kınn, boraq danin, nezır
açtırmak L karê "açmak" bı İĞkera kırın. * kendilerini vatana adadılar fivv.
"dan" tÊte kırın vvek: dan vekırın. * bana xwc gorıya welêt kınn. fin adak.
ağzımı açtırma fivv. devê mm mede adamcık kemiği M. ant. zengelork.
vekırın. adamcıl rgd. mırovhız.
ad M. nav, nam. /_ almak L nas bûn, nav adam kökü otu MA. mandêrek.
gırtın. /-çekmek Z. nav kısandın. /_ koy¬ adamlık M mırovayeti, kabrayeti, zulam-
mak L nav İğ* dan, nav lê kırın, navandın. ti.
* adı çıkmak Atv. navfi xwe derketm. * adamsız rgd. bêkes, bêmirov, bêpeya.
adı geçmek fiıv. navi (xwe) derbaz bûn. * adanmak Z.I. gori bûn. 2. karê "adamak"
adı (ismi) gibi bilmek fivv. vveki navö xwe hatın kırın, vvek: hatın gori kınn.
zanin. *adını ağzına almamak fiıv. navê adap A'. A. serde, edeb.
(yeki) negırtın ser zmanê xwe. * adını adaptasyon M Fr. adaptasryon, adapte
bağışlarnıısımz? fiıv. navö te bı xêr? * kırın, İd xuyandin.
admı kirletmek fivv. nav xıra kırın. * ada soğanı M. pivazxage.
adını okumak L nav taldan.* adı adaş rgd hevnav,hemnav./_hk M. hevna-
üstünde fivv. nav lı ser e. * adı var kendi vi.
yok fiıv. navê xwe heye, bı xwe tüne. /_ aday M. berendam, navzed, namzed./- gö¬
vermek Z. navandın, nav lê dan, nav lê stermek L navzed danin. * adaylığını
kuın. /_ yapmak Z. bı nav û deng bûn. fin koymak Avv. navzedrya xwe danin. /_ ol¬
isim, ün. mak L navzed bûn. An namzet
ada M. cox gırav, gırde. parçe reşryekoça- adayhk M. berendami, namzedi
rali xwe bı avê halrye gırtın. * kıbrıs adcılık M. nominalizm.
adası MA. gırava Qibnsê. /_lı M. rgd gıra- addetmek L hesıbandın.
addolunmak 478
Avv. dev geni. * ağzı kurumak Avv. dev ahali M. A. ehali, xelk.
zrvva bûn. * ağzı kulaklarına varmak ahbap M. dç. A. exbap. Jı Erebi de derbazi
Avv. dev çûn paş kenkan (guhyan).* ağzın Tırki bûye û jı wê ji batiye Kurdi,
üst iç tarafı Avv. asmani dev. * ağzına prejmanya 'hebib' ê ye.
burnuna bulaştumak fivv. h ser û çavê ahçı M. nanpSj.
xwewerdan.* ağzına kadar fivv. leVıka re. ahdetmek Z. ehd kuın, qesem kınn, sond
* ağzına vurmak Avv. dev de lê xistin. * xwann.
ağzını bağlamak Avv. dev gire dan, dev ahenk M.Z>.aheng,melodi/_lirgdaheng-
gırtın. * ağzını kapamak Aıv. dev gırtın. dar, rengnışta, melodik, /-siz rgd bfia-
* ağzım kapa ulan! Avv. deve xwe bıgre heng, gerelavvje.
lo!. * ağzı kapanmak Aıv. dev ketm hev, aheste rgd P. hêdi, gıran.
dev hate gırtın. * ağzı pis rgd devpis. * ahh! B. ehh!.
ağzı salyalı fiıv. dev gdêj. * ağzı yanmak ahu M. P. K. axur, axir, lar. * ahıra çek¬
Avv. dev şevvıtin. mek fivv. kuın êxur.
ağız M. firo, jı pêy zayinê de şirê peşin ya ahiret MA.axret.fi/tahret
heyvvanan e. ahil M. A. ehd.
ağız birliği M. gotm kırın yek. * ağız bir¬ ahize M. A. ahize, dengvveş, şendryar.
liği yapmak fiıv. gotına xwe kırın yek. ahlak MA.sınçi,exlaq,rewışt.Jıvanstao-
ağızdan rgp. 1 jı devki. 2. bı devki. * niman de bı zêde exlaq û revvışt tê kare¬
ağızdan söylemek fin', bı devki gotın. nin. /_ bilimi M. exlaknasi. /_çı M.
ağızlık Mİ (/; fio ararc) qose, darkê crxa- exlakzan, revvıştzan. /_çüık M. exlaqnasi,
rê, çiqare. 2. destpêka qul, kun an cihê ko revvıştnasi. * çocuğun ahlakım bozma
dev vedıbe. fivv. revvışte zaro xıra me ke. ISı rgd bıex-
ağızsız rgd bêdev. laq. /-sız rgd bêexlaq. /-sızhk A'. bêexla-
ağız ünlüsü M. Grm dengdfîr. qi.
ağlama M. giran, giri, gıri. ahlat M Gr. kırosk, şekok.
ağlamak L 1. girin, girin. 2. kûrin (bı deng ahmak rgd A. bale, bêvac, çopık, debeng,
gain). /_lı rgd kelagiri, gırinok. * ağla¬ exmaq, qewc, jı van sinonimana de "ex-
maklı olmak fivv. kelegıri bûn. maq" zêde tê bıkar anin. /_ça rgp. ehme-
ağlanmak Z. hatın girin, hatın gırryan. qane. /_hk M. bêvaci, exmaqi.
ağlatmak M. gırıyandın, girandın, gıry- ahmaklaşmak Z. exmaq bûn, bêvac bûn.
andın. ahraz M. A. lal, bezıman.
ağlaya ağlaya rgp. bı gıri û gıri. ahret M. A. axret.wêdinê.* ahret kardeşi
ağlayış M. girin. * öyle bir ağlayış M. destbıra, birayê axretê.
ağladılarki- fivv. bı girinek vvısa giriyan ahşap rgd A.jıtexte,jı dep.
ko... ahtapot M. Gr. heştpê, axtapot.
ağmak Z. berjer bûn, daketın. ahu N.P. xezal.
ağnamak L gevızandın, gevızin. fin ahududu M.şêmi.
ağınmak. ahval M. A. ehvval, prejmanya beje ya 'hal'
ağn M. jan, can&j, êş, fırk. /_lı rgd jandar, e.
êşdar./- vermekZ. jan dan./- tutmak/. aidat M. A. aidat, barbû. /_ toplamak L
jan gırtın, êş gırtın, f ırk avetın. aidat kom kınn.
ağnkescn M. rgd. Bj. eşbır. aile M lêzim, xêzan, familye. * ailem Avv.
ağrımak Z. êşta, jan dan. fin sancı. lâzıma mın.
ağrısız rgd bêêş, bêjan. aile Mmal,malbat.*Bedirhardar ailesi
ağrıtmak Z. aşandın, êş dan. Avv. malbata Bedirxanan. /_ce rgp. mal ve,
ağ tabaka M. bio. ant tora çav, retina. bı mal ve. * aile kurmak Avv. mal ava
ağustos M. a b, tebax, gelawêj, lat, meha he¬ kınn./- reisi M/ı malxvvê, sermıyana ma-
st ya salê ye. lê. /_ reisliği M. mabcwêti.
ağustos böceği M. temoj, gosan. ait dç A. aıd, bo, boy.
ah! B. ah!, ax! * ah başıma gelen fivv. ax lı ajan MZ7r.ajan,sixur./_takM.ajani,sixuri.
serê mm. /_ çekmek L ax kısandın. ajans M Fr. ajans, ecans. 2. dengûbas, xe-
aha! B. aha! ehe!, êra! ber.
481 akort
beti. nekınn.
alan M. aqar, pivana rûpışta erdê. aldırmaz rgd guhnedar, guhker.
alan M. qad, meydan, rast. * savaş alam aldırmazlık Mguhnedani.
Avv. qada seri. aldırtmak Z. dan gırtın, karê "gırtın" dan
alarm M. Zr. alarm, hevvar. kuın.
alaşım M. (maden) amêjen, pêkvedayi. alel acele rgp. tat dest re, baybezê, teqeze,
alaturka M İt alaturka. lezûbez.
alay M. P. 1 ask. hêz. * alay komutam alelumum rgp. A. bı gelemperi.
Nh amiri hêz. 2. kom, ajavve, geremol. 3. alem M. A. 1 alem, dine, dmya, cihan, ba-
crvat, kom. * gelin alayı Avv. cıvata davva- rigeh. 2. al, dırevş. /-dar M. alakêş.
tê. alem M. A. duan. /_ yapmak Avv. dilan
alay 2 M. Gr. henek, galte, leq, pe kenta, kınn.
tınaz, qerf , henek. /_ etmek Z. tınaz kınn, alenen rgd aşikar, eşkere.
qerf kınn, galte kuın, pê kenta, heneka aleni rgd A. aşikar, aleni/_Ieşmek Z.
xwe ... lonn. aşdcar bûn, eşkere bûn.
alaz Mpêt,xurri. alerji M. Fr. alerji, nexwaşbûn an ecız buna
alazlamak Z. qijilandin. lı beramber hm xwann, tışt an dermane-
albastı M. merdezıme, koos. ki.
albatros M. Fr. albatros, teyreki mezm e, lı alet M. 1 alet, hacet, tiştê ko mırov pê kar
oqyanûsan de dıji. zoo. Diomedea exu- dike. 2. pergal, ambûrta (aletin ko ari-
lans. karıya kar duan). * üretim aletleri (ara¬
albay M. sertit, amiri hez. çları) bw. pergalên berkêşanê. 3. cihaz,
albüm M. Lal albüm. alet. evıya makine an hacetên elektrondc
albümin N.Gr. albumin. m. 4. enstrûment (aletân muzikâ ne).
alçak rgd newi, evıya nızmbûna bı pehn alev Mpêt,xuri,nvta./_atanakZ.xuripê
tanf dike. ketin.
alçak rgd 1 nızm. 2. nemerd (jı bo kesan). Alevi M. rgd Alewi, Elewi, yên ko jı
/_ça rgp. bı nızmi. /_hk M. nızmi, nızmahi. mezheba Alevvi de ne. /Jik M Elevviti.
alçak gönüUü rgd ddnızm. /_Iük M. alevlenmek L xurri pê ketm, pêt gırtm.
ddnızmi aleyh M. A. dıj, beramber, eleyh.* aleyhte
alçalmak Z. nızm bûn, daketm. konuşmak L zem kınn, paşgotini kınn.
alçaltmak Z. nızm kuın, nızmandın, /SıkN. dıjayeti.
daxistin. aleykümselam B. A. aleykümselam.
alçaklaşmak Z. adi bûn, nızm bûn. alfa M. Gr. 1 tipa yekem ya Yevvnani ye.
alçı M. kuşte, gêç, ces. /_ alçı işçiliği Z. 2. yek jı sê piriskên radyoaktife ye.
kuştekari. * alçı ocağı M. cısane. alfabe M. Gr. elfabe, elifba./_tik rgd elfa-
alçılamak Z. gêç kuın. betik, di sıra ya xwe dd rêz lunn.
aldanmak Z.xapta,xehtin. alıcı M. kınyar, kirox, gırüyar, mışteri. *
aldatıcı rgd xapinok. alıcı gözüyle bakmak Avv. bı çavi gütme
aldatmak Z. 1 dubare lê kınn (bı dek û mêze kınn.
dolav yeki bı zerar xistm. 2 xapandin ( bı ahcı 2 M. (cihaz û elektronikan de) gulıyar.
derew û fêlbazi keşi bıdi bawer kınn. 3. ahç M. alûçe, tıelûje
xehtandin (h ser rêya rast dexistin, an ra- alık rgd bomık. /-taşmak Z. bomık bûn.
maneki baş de bıdi şaş kınn). alıkonulmak Z. hatm ravvestandın.
aldırış M.guhdani. alun M. kirin. * alım satım Avv. kirin û
aldırmak Z. guh dan, guh lê kınn. * fırotın.
aldırış etmemek/, guh fireh bûn, guh te ahm M. şûxeti. /Sı rgd nazenin, şûx, şok.
nekınn, guh nedan. * alımlı bir tavırla fivv. di revvşeke naze¬
aldırmak L dan gırtın, karê "gırtm" dan nin de
kınn. * ayakkabı aldırmak Avv. sol dan atan M. 1 ant eni, ferşeni, netık. 2. (hm
gutm. * böbreğini aldırmak Avv. gurçıke tıstan de) peşi, lı ber. * açık ahn M. ulak.
xwe da gırtın. /_ kemiği MA. hestiyê enryê. /_ yazısı M
aldırmamak L guh nedan, guh te sermvis, çarenûs. *atau açık yüzü ak Avv.
ahndı 484
eni tilak û rû" spi. * ahun çatı MA. textikê Allaha emanet olun Avv. emaneti Xwe-
enryê. * alnına kara sürmek Avv. eni bı dê bm. * Allah affelsin fivv. Xwedê bıbo¬
teni lonn. * atan beyaz Nh enibeş. re. * Allah akü versin Avv. Xwedê eqU
alnından öpmek L eni maç kuın. * bide. * Allah bağışlasın Avv. Xwedê bıbe-
alnının akıyla çıkmak Avv. bı rû spi der¬ xştae. * Allah belam versin Aıv. Xwedê
ketm. /_ teri M xuya eniyê. bela te bide. * Allah bereket versin Avv.
almdı M. meqbûz, gulek. Xwedê berekete bide/leke. * Allah be¬
alıngan rgd xeydok. /-tak M. xeydoki, suh terden saklasın Avv. Xwedê jı bêtaran
ketini. bıpareze. * Allah bilir! fivv. Xwedê zane.
alınmak L dd (â xwe) gıran kırın, dd (ê * AUah birdir fivv. Xwedê yek e. * AUah
xwe) gırtm, xeyidin, suh ketm, sd bûn. eksik etmesin fivv. Xvvedê kêm neke. *
alınmak L hatm pejirandın, hatm gırtın. AUah esirgesin fivv. Xwedê bıpareze. *
* işe alınmak Avv. lı kar re hatm gırtm. Allah hayu elsin fivv. Xwedêxêr bdce. *
ahn yazısı Mçarenûs. Allanın emriyle! Avv. bı emrê Xwedê. *
alıp satmak L kirin û fırotın. * ahp Allah ıslah etsin Avv. Xwedê ıslah bıke. *
salıvermek Avv. gırtm û berdan. * alıp Allahım seversen! Avv. bı Xwedê diki! *
vermek Avv. gırtm û dan, dan û standın. Allah için! Avv. bı Xwedê. * Allah
alış M. kirin. /-fiyatı Avv. bıhaye kirine. Ulandırsın fivv. Xwedê bavver ke.* AUah
' alışılmak M. hutbûyin. izin verirse! Avv. 1 Xwdê ko izin da 2.
alışılmış rgd adeti. Xwedê hez ke!. * Allahın emri ve pey¬
ahşkan rgd hutbûyl /_hk M. banek, hin- gamberin kavliyle Avv. bı emrê Xwedê û
bûni, adet, hutbûyin, xûy. qewli peyxamber. * AUahm evi Avv. mala
alışma M. hut. Xvvedê. * Allahın rahmetine kavuş¬
alışmak L hu bûn, hut bûn, hin bûn, ba¬ mak Avv. çûn pryanya Xwedê. * AUah
nin, elimin. * işçiliğe alışmak Avv. karke- kerimdir fivv. Xwedê kerim e. * AUah
riyê re hatın banin, hini karkeri bûn. kurlarsın Avv. Xwedê xdas ke. * AUah
alıştırma M. hindari, tanker, hevver, ber- nasip ederse fivv. Xwedê ko nesib ke. *
hevi. AUah rahatlık versin fivv. Xwedê re-
alıştırmak L hu kınn, hut kınn, hini hetryê bide. * AUah rahmet eylesin fivv.
kınn, banandın, ehmandın. Xwedê* rehmetê lê ke. * Allah sabu ver¬
alıştırmak Z.berxıstın,hberxtstın.*yol sin fivv. Xvvedê sebrê bide. * AUah sela¬
yönteme alıştırmak fivv. rê û dırb lı ber met versin fivv. Xwedê selamete bide. *
xistin. * pis huya alıştırmak fiw.xûyê* pis AUah senden razı olsun fivv. Xwedê jı te
lı ber xistin. razi be. * Allah sonunu hayu elsin fivv.
alışveriş Nh danûstan, bazar, kirin û Xwedê dawrya wi xêr bıke. * AUahtan
fırotın. /_ etmek Z. bazar kınn, kirin Û bul fivv. jı XwedÊ* bibine. * AUahtan kork
f ırotm, danûstandm kuın. fivv. jı Xwedê bıtırse. * AUah uzun ömür¬
alicenap rgd A. comerd, bı rûmet, rase- ler versin fivv. Xwedê emrê vvan dırej ke,
rin. Xwedê bihêle* AUah verede! fivv. Xwedê
alim rgd A. alim, zana, torm, zanyar, fer- bıke!. * AUah versin fivv. Xvvedê bide. *
zane. /_lik M. zanayi. Allah ziyade elsin fivv. Xwedê zêde ke.
alimallah! B. A. AlimaUah!, di mana allahaısmarladık! fiw.Xwedehefız,Xu-
Xwedêyek'e. da hefiz, bı xatirê te.
alkali M.Zr.alkaü*. allahım! fl.Xwedeo!
alkış M. çepık. /_ toplamak L (ji re) allahhk rgd pepûkê Xwedê.
çepık lêdan. allahsız rgd bêXwedê, bêbaweri.
alkışlamak Z. çepık lê dan. allak bullak rgd rgp. serûbin./- etmek/.
alkışlanmak L (ji re) çepık hatm lêdan. ser û bm kınn.
alkol M. Fr. alkol. /_ik rgd alkolik, /-ist aUamak L xemdandm, kokandın. * al¬
rgd alkolist, eraqxur. /_izm M. alkolizm. layıp pullamak Avv. cıncdandın,
/_lü rgd 1. jı alkol (jı alkali çi bûye). 2. bı xemilandin.
alkol (tâ de alkol heye). aUame rgd A. pır zana, tonn.
Allah M. Xwedê, Yezdan, Xuda,Xuwa.* allem kaUem etmek Avv. ser genyan ber
485 alyuvarlar'
dên Kurdistanê de, kditên danni yên wek anında rgd demedem.
20-30 cm. dirêj m ko zêdeyi h deriyê ka- anırma M zırin.
din û axur û derên vvısa de tê karanta. anırmak L zırin, qurta. * eşek amru fivv.
anakara M cav parzemta, qit'e. ker dızıre.
anakent M. metropol. anırtmak /.zırandın.
analık M. deyati, dayêkati, dêti. anıt M. birdari, abide, heykel
analiz M. Gr.Fr. analiz./- etmek Z. analiz anız M. xozan, fireze./- bozmak /.xozan
kınn. helsengandın. rakuın. /- otlatmak L xozan çêrandin.
anamal M. sermaye, kapital. /-malcüüc /- sürmek L xozan rakuın.
M. sennayedari, "kapitalizm. ani rgd nışk, taf de, xafUla, xırp, yekten.
ananas M. ananas. Ev staonimana h gor devokan dıkann di
anane M. bastan, kevneşopi. /_ri rgd ba- cine hev de bene kar anin. * aniden Avv.
stani, derin, kevneşop. bı cih de, jı nışka ve, jı nedi ve, yekten,
anaokulu M amojgeha jı bo zarokane ko xaftda, taf de, lepıra, hema. * aniden
hê nebatine salên dıbıstane, yên vvek du û düştü Avv. di cih de ket, xaftıla ket. * ani¬
şeş sah. den öldü Avv. taf de mır. * ani bir hare¬
anarşi M. Gr. Fr. anarşi, sêlûbêl. /_st rgd ketle kalktı fivv. xaftila çmg de û rabû. *
anarşist /_zm M. anarşizm. ani dönüş fivv. vegera yekcar, yekten ve-
anason M. Gr. anason, hebosan, razyane. gerin.
anatomi M. Gr. anatomi, beşekizanyanye anket M. Fr. anket /_çi M. anket çeker./-
ko h ser çêbûna İaşe, insan, heyvvan û re- yapmak Z. anket çekınn.
hekan (nebat) lêgerta dike. ankor M. demir atma (gemi).
ana vatan M. welatê dayêk, welatê mader, anlak Mzeka.jir.
welatê bav û kalan. anlam M mane, mana, wate./_ aykırılığı
anayasa M. qanûna bmgehi, qanûna himi. Avv. mane de dıjraberi, nakokıya di mane
anayol M.şahrê. de. I- değiştirmek L mane guhartın. /_
ana yön M. cav çar layenên sereke, vvek: vermek Z. mane dan.
bakur, başûr, rohelat, roava. An ara yön. anlama M. seh, fehm, fam.
anayurt M. fin ana vatan, anlamak L seh kınn, fehm kınn, fam
anbean A.P. K. dem bidem. kuın, tegdıaştm, tegdıiştın. * ne dediğini
ancak Ghk rgp. encax, bızor, pızor. anlamıyorum Avv. ez tênagêhim evv çı
andaval rgd argo. hışsıvdc, behış, bomık. dibe. * anladın mı ne dediğini? Avv. te
andız otu M. zencefili şami. fehm lor vvi çı got, tu têgliişti wi çı got an
anefU M. miqero. tesehkırvviçıgot?
anekonda M. anekonda, cûreyeki mar e, anlam bilimi M. Grm di zman de mane
jı eslê boa. gerin.
anemi MZJikêmxvvtai anlamdaş rgd Grm hevmana, sinonim.
anemon çiçeği M. nisanok, gulenisan. anlamdırmak L mane dan, vvate dan,
angarya M. suxre, herevvez, palûte, zıbare. manandm.
Anglosakson M. Anglosakson, qebdeyên anlamlı rgd manidar. /_lüc M. manidari.
Germanine ko qtnia 5 û 6 de h Bntaruyê anlamsal rgd bımane, bıvvate.
cih bûne. anlamsız rgd bêmane. /-tak M. bê mane-
am M. birhati, biranin. ti.
anık rgd hazır, amade, /-lamak L hazır anlaşılmak Z. fetim bûn, diyar bûn, hatın
kınn, amade kınn. tegıhişlın. * anlaşüdı ki sende iş yok Avv.
anılmak Z. haün biranin. * Nevvroz fehm bû ko te de tışt tüne. * an-
anüdı Avv. Newroz hate biranin, (jı bo laşddığına göre orada iş yok fivv. qasi ko
Newrozê) Nevvroz hate piroz kınn. diyar e, h vvê kar nine.
anımsamak L anin bir, bir anin, hatm anlaşma M. peyman, hevhatın. /_ yap¬
bir. mak L peyman beştin, peyman gıredan.
anımsamaz rgd guhdirêj, kese ko guh * anlaşmayı bozmak Avv. peyman
nadê. şkandın
anımsatmak Z-xistin bir. anlaşmak L hevhatın, pev hatın, pek-
anlaşmazlık 488
xıra dikin. 4. nav, navbend, evıya yeka ko an tışt . :;o nivvekıri. * aralıktan geçmek
hgel pıranrye ye. * aramızda yabancı fiıv. di may ine re derbaz bûn. * bahçe du¬
var Aıv. kese beyanı lı nava me de heye. /_ varında aralık açıldı Avv. di çepere bex-
bozan M. muzavvır, ya/yê ko navbera du çe de kank vebû. * duvarda aralık
kesan xıra dike. * aradan çekilmek fivv. jı açmak fivv. di diwêr de mayta vekınn.
nav derketın. * aradan geçmek bw. nav aralık M dûn, dûrahi, mesafe.
re derbaz bûn. * arada bir fivv. fi/ı ara aralıklı rgd ne bı hev ve, navbera xwe
sıra * aradan çekilmek fivv. jı nav der¬ vekıri, jı hev dûr.
ketın. * aralarını bozmak fivv. navina aralıksız rgd hev ve zehqi, lı pey hev, pêş.
vvan xıra kırın. * aralarını bulmak fiıv. peşe.
navina wan ditin. * aramızda Avv. di nav¬ arama M. seh, dabaş, lêgerin.
bera me de. * aramızda kara kedi geçti aramak L 1 lêgerin, lê genyan, jı bo
Avv. di navbera me de pıstaga reş derbaz ditme yeki an tışteki bıgeri. * tarihi eser
bû. /-sında rgp. nav re, di nav de. * ara aramak fivv. lêgertaa berhemên derin
sıra rgp. carcar, carcaran, carcarne, cari- kırın. Z pê ketm, lı pey yeki an tışteki çûn
na, dema dem, gav gav, geh bı geh. * iki ko jı bo dozina vvi. 3. seh kuın, malekê,
dağ arası Avv. navbera du çıyan, mabeyna xaniyekianliserye1.-' tişteklêgerin.*po-
du çryan. * iki şehir arası fivv. mayina du lisler evimizden h ka tüm üstümüzü
-.
hemû ser û eden meji seh kınn. 4. pişki¬ argon M. Gr. Fr. kim. 1 elementeki ye ko
nin, vveki destê xwe h tışteki bıgerini û seh jmara atoma xwe 18, gıranrya atoma xwe
kınna tışteki bıki. * belasını aramak fivv. 39.9 û hewayê de %1 tête ditin, gazeki be
h pê beİaye ketm. * ev aramak fivv. mal büin û reng e. Z cûreyeki kewandinê ye.
seh kınn. * üzerini aramak Avv. eden ye¬ sim Ar.
ki seh kınn. * saçta bit aramak fivv. seri argonot M. mitolojiyeki Yûnani ye.
de sıpıh seh kınn. arı rgd paqij, safi.
aranılmak Z. hatın gerin, hatın seh kınn. an M. mêş, mêştangrvi, heng. /_ besle¬
aranmak M. lêkerên h peşrya "aramak" mek L mêş xwedi kınn. /_cı M. mêşvan,
bı " hatm" têne bıkar anta, wek: hatın ge¬ hengvan. /-cüüc M. mêşvani. * arıcılık
rin, hatm lêgerin, hatm seh kınn. etmek Avv. mêşvani kınn, mêş xwedi
Arap MEreb./_çaMErebi. kınn. /_ kovam M. pêtagê mêşan, gurbe,
arasta N.P.K. arasta, çarşı. pdûre, xêlêfk. * arı bal alacak çiçeği bi¬
araştın M. fin araştırma. lir Avv. mêş dızane kulilkan lungrvin çı ne.
araştırma M. lêgerin, lêkolta. /_cı M. yên /_ beyi M şaheng, dıya mêşan.
ko lêgerinên an lêkolinan ddon. ank rgd reqele, lavvaz.
araştırmak Z. dabaş kırın, lêkolin, lêkolin an kuşu Mşalûl,şehlûl.
kuın, lêgerin, vekolin. arı kümesi M. balix.
aratmak Z. karê "aramak" bı "dan" tête arüar Nk mêş, vızdc, famihya hemû mêş-
temam kınn, vvek: dan lêgerin, dan seh an re tê gotin.
kınn. anlaşmak L hatm safi kuın, hatm paqij
arayış M. lêkotai, lêgerin. bûn.
ara yön M. cav layên di navbera her çar arınmak L safi bûn, paqij bûn.
layenên sereke de, vvek: bakuri rohelat, antmak Z. safi kırın, paqij kınn.
bakuri roava, başûri rohelat, başûri roa- arıza M. A. anze, gospe, xirabûni. * bilgi¬
va. fin ana yön. sayarım arızalandı Avv. xfivjimêra mta
arazi M. A. erazi, erd. xirabû.
arbede M. A. gelemşe, geleş, gelşi, xirûcir. arızalanmak L xıra bûn, arıza kınn, go¬
ard rgp. bn art spe bûn.
ardak M. K. ardık, pûçbûyi (jı bo dar). arızalı rgd xurabe.
ardaklanmak L K. ardıki bûn, pûç bûn, Ari M. Ari, Kurd. Ev nıjad h serbıseri ira-
evrya gava dar pûç dibin û dibin vveki ard. nê re derbaz bûye û h bakuri Hındistane
ardıç M. merx, hevnst Ev dar pelgên xvve de ji cih bûye, jı ber vê yekê zmaneki tay¬
lı zrviztanê naweşine. beti ji ava kurye./- dUM di famihya zma-
ardıç kuşu MA.boqije. nê tado Evvropi de beşi tado irani. * ari
ardın ardın rgp. paşpêki. ırkına mensup olan Avv. arimjad.
ardınca rgp. pışt re, dû re. arif rgd A. anf, zana, şareza./_ane rgp. bı
ardındaki rgd davvin, pişti re, pişti ve. zanayi, arifane.
ardışık rgd 1 gelbaze, pey hev. 2. (mate- arife rgd A. arife, erefe.
matikâ de) rêzda. /_ sayılar M. jmarên ari uk M. nıjadi hilavv, arimjad.
rêzda. aristokrasi M. Fr. Gr. malbati, zadegani,
ardiye M. A. ardiye, depo. çina hilaw, di idarekê de ko desthelati di
arena M. Fr. Lal arena. deste malbatan de ye, rêvebinna malbati.
areometre MGr.areometır.avpiv.ambû- aristokrat rgd Gr. aristokrat, zadegan,
rineke ko bı vê tışten avi dıpivm. kese ko peresüya aristokrasi dike. /_lüc
argaç M. ndê, tevnê de dezi an benden ko M. zadeganı, aristokratı
bı makûkê ten avetın. /-lamak L ndê aritmetik M Gr. Fr. matematik, hesêbgê-
kınn. ri.
argın rgd vvestiyayi, qam de keti. * yor¬ ArjantinU rgd M. Arjantini.
gun argın Avv. vvestiyayi û qam de keti. ark M. kend, co, cuk.
argıt M. cav geli. arka İM ant davv, dûv, pışt, qûn.Z rgp. dû,
argo M Fr. argo. /_ düi M. zmanê argo, dûvvayi, paş, paşi, palpışt, evrya dıjraberi
zmanê pêxwasan. peşi ye. 3. paşi, dumayik, yanê mavve ya
191 arfak
tışteki. * arkası gelecek sayıda Avv. du¬ armûdi rgdP.hêkani, tışte ko di şıkleher-
mayik di hêjmara têyi de. 4. pışt, palpışt, miyê de ye.
hêz û quvvetê ko lı pey pışta mırovi ye. * armut M. P. hermi, hırmi, karçık. /_ ağacı
arkası var Avv. paşi heye. 5. pey, dû, evrya M. darkarçdc. /_ kurusu M. qax.
tışt an ya ko h paşiya tışteki teqib dike. * armut kabağı M cûreyeki kundır e ko di
arkasına düşmek Avv. dan pey, pey ketm, şuclêhermideye
ketm pey. * arka arkaya ateş etmek Avv. armut top M. hevvaneki çermi ye, di şıkle
h pey hev ağır kınn. /_ arkaya Avv. ti pey hermi de dibe, hundur bı ba tıjt dibe tê
hev. /_da rgp. lı paş, paş de, lı dû, şunda. perçrvandın jı bo antremana kese ko
/_ çıkmak L pışt dan, pıştgâri kınn, pışt boks ddeyize.
gutm, palpışti kıruı./_da kalmak Z. şun¬ Arnavut M rgd Arnawûd,Alban./_ça N.
da man, paş de man, h dû man, dûvvayi Arnavvûdi, Albani.
man. /_dakl rgd davvin, ya davvin. /_dan amavut biberi M. bibera tûj a sor.
rgp. par re, pışt re. /-dan vurmak Z. par arnika M. Aot gulepıjmin.
re lê xistin, h par re lê dan. * arka arpa Mceh. * duvar arpası M. cehdasi./-
kapıdan gitmek Avv. h derê paşm re der¬ tüccarı MA. cehfıroş. /_ suyu M. bire.
baz bûn. /_sı rgp. dûvvayi, dûmayik, paşi. arpacık N.Bj. bûkık, bitik, pızıkakoh ber
/_sı gelmemek Avv. paşi nehatın. * ar¬ çavav der tê.
kasına düşmek Avv. bı dû ketm, dan pey, arpacık 2 M. dUdok, h ser devê namluya
pey ketin, h pey ketm, ketin pey. /-sında çekan.
rgp. h paş, paş de, di pey re. * arkasını arpacık soğanı Nh kase, fısqe.
bırakmamak Avv. paşi bernedan. * ar¬ arpalık Mcihêceh,zevryêceh.Zkelepûr.
kasım getirmek Avv. paşi anin. * ar¬ arsa M. A. erese, pag.
kasını görmek Avv. paşi ditin. * arsenik M. Fr. kan. zernix, arsenik, ele-
arkasından gitmek Avv. lı dû çûn. * ar¬ menteki ye ko 400 dereceyi de dibe gaz,
kasından gelmek Avv. dû hatm. * arkada jmara atoma xwe 33, gıranıya atoma xwe
kalmak Avv. h dû man. /_ üstü rgp. ber- 74. 91 û sıf trya (tiri) xwe 5,7 e. sân As
paş, h ser qûnê, h ser pışte. * arka üstü arsız rgd bêar, tol, tole, tüle. /-lanmakZ.
uzanmak Avv. h ser pışte razan. * arka bêar bûn, har bûn. /_hk M beari, beşer¬
üstü yürümek Avv. paşpêki rê ve çûn. ini.
arkaç M. L hewş. Z qûntar (Çtya). arslan M. fin astan.
arkadaş M. heval, enbaz, dost /_ça rgd bı arş M. A. erş, ezman.
hevalti, bı dosti. /-tak M. hevalti. * arka¬ arşın M. arşın, gez (gaz), pivaneke pivanê
daşlık etmek fivv. hevalti kınn. /_ olmak ye vveki 68 cm. /-lamak L arşın kınn,
Z. heval bûn. geVgaz kırın.
arkalamak Z. 1 pışt kınn. Z pıştgtri kın, arşif M. Fr. Gr. arşiv, /-lemek Z. arşiv
palepışti kuın. kınn.
arkalı rgd pışt hebûn. art rgp. dû, paşi, pışt* ardına kadar açık
arkalık M pışt * sandalyenin arkalığı Avv. heta ser pışte vekıri. * ardından düş¬
fivv. pışta sendali. mek veya gitmek Avv. lı pışt re çûn, ti pey
arkeolog M. Gr. arkelcoc, bastannas. ketm. * ardından yürümek Avv. h dû
arkeoloji M. Gr. arkeoloji, bastannnasi. meşryan. * ardından sapan taşı yetiş¬
arlanmak Z. şerm kınn, fedi kınn, ar mez fivv. qandc di par re nagUiê. fin arka.
kınn. artağan M adam, bereket
arlanmaz rgd bêşerm, bêfedi. art bölge M. herêma hundur, cihêkojiqe-
arma M İt Lat arma, nişan. raxa behrê vır de, di hundur de ye.
armağan M dryari, hedrye, şabaş, xelat, artan rgd mawe, bermayi
fişar. /_ etmek L diyari kırın. /_ vermek artçı M. ask. paşıng (leşkeri).
L xelat dan, diyari dan, hediye kınn, şa¬ artezyen M. Fr. artezryen, bir'a ko tê
baş dan. sımıtandm û bı pıjmin av jê der tfi.
armatör M Fr. armatör, xwedryê keşti artı M. 1 pıtır, zait (matematik). 2. N. fiz.
bazırgani pozitif.
armoni N.Fr. muz. harmoni artık rgd mavve, bermayi, yen mayi /_.
artık 492
yemek Avv. nanê bermayi. /- kumaş Avv. asabiyet M. türeyi, bihntengi, bêhntengi.
qumaşê bermayi. asal rgd huni, bınyadi. /- sayüar M. jma-
artık rgp hindi, iür, êdi, êur, eydi. * artüc rênjmarda.
buradan gidelim fiıv. êdi em h vır biçin. asalak M. parazit, kime. /_ bilimi M.
artüc rgp. nema. * artüc yalan söylemez kımenasi, parazitoloji.
fivv.nema êdi derewan dike. asalet M. A. esalet, zadegani, hilavvi.
artüc değer M. kirêkarên ko zêde mal asansör M Fr. asansör.
dencısüne (ânalkame) û karen vvan i zêde asap M. A. hêrs, türe, bınk, ern, asab. *
patron re dimine jê re ev tabir tê gotın. asabi olmak fivv. hêre hatın, hêrs bûn.
artüc emek M. keda bermayi, kırekar ko asar Nk A. pırejmanya eser, eseme.
zêde mal imal kınye Û lê beramberi wi asarıatika M. A. eserên kevn.
keda xwe negırtrye, jê re tegotın. asayiş M. P. asayişt, kamırani.
artık gün M. roja 29ye ko di çar salan ça¬ asbaşkan M. serokê duhem.
re dıkeve ser meha sıbate. asbest M. Gr. Fr. asbest.
artüc yü M. sala ko 366 roj dikişine. asetilen M. Fr. kân. asetilen, gazeki bê
artım M. pırbûn, zêdebûn, hdfu*. reng e, û bina sirê ji dıde, gava tê
arurümak Z. hatın zêde kırın. şevvıtandm ji ronıyeki teqez dıde.
artının M bale, berhevkınn. asfalt M. Fr. asfalt, qir, jı qetranê çê dibe.
artırmak Z. pır kınn, zêde kınn, ser de zê- /-lamak L asfalt kırın.
dekınn. asgari rgd A. minimum, kemtırin.
artış M. 1 talfır, pu-bûn. 2. bdındbûm (di ashap Nk A. sahabe, hogu-ên Hz. Mıhe-
bdıayâ ftyatan de). med AJS. in.
artı uç M. fiz. pozdcC pozitif. asık rgd 1 dardayi, daleqandi. Z mırûz,
artist M. Fr. artist, nyarvan, delû. /_lik M. mûr. /_ suratlı mırûzm, mûr, zûr.
artisti. asü rgd A. lesd, esi 2. him, himi. 3. resen.
artma M. zêdebûn, pırbûn. /_ mektup Z. name ya resen, name ya
artmak L zêde bûn, pu- bûn. esd.
aruz M. A. aruz, cûreyeki helbest e. asıh rgd dar de, dahqi, daliqryayl
arz M. A. pêşkêş, derpêş./- etmek L peş¬ aşılanmak Z.jê kelk gırtın, bıker bûn.
keş kuın, derpêş kuın. asümak Z. 1 karê "asmak" bı lêkera ari-
arz M. A. erz, dınya. kar "hatın" têne kar anin, vvek: hatın da¬
arzu M. 1 mıcez, avvat,
arzu, arezû, bêz, ldandın. Z daliqin, darda bûn.
xwast. Z felsefe de vin, vên, vryan, xwast. asılsız rgd derew, bêbm, nerast, benimi. *
/_ duymak Z. arzu kınn, dd kısandın, asılsız bir haber fivv. xebereke nerast, xe-
awate xwastm. /_ etmek L xwastui, dd bereke bebın.
krnn, dil hebûn, arzu kınn. * gelmeyi ar¬ asu M. A. babeüsk, sedsal, qirne, esir, esr.
zu ediyorum fivv. ez dixvvazim bêm. * ar¬ * yinninci asuda fivv. di sedsala bistan
zusu çekmek fivv. dil çûn, awate xwastin. de, di qirna bistan de. bn yüzyıl
arzuhal M. A. daxwazname. /_ci M. dax- asi MrgdA.asê./_leşmckZ.asêbûn,seri
waznamenrvis. rakınn, isyan kınn. /_lik M. asêti, isyan-
arzulamak Z. mıcez kısandın, arzu kınn, kari.
dil kısandın, awatexwasun, arzu tann. asü rgd A. esd, gıregır, zadegan, tonn, hi-
arzulu rgd arzûdar, xwastek, xwastok, lavv. /_Uk M. asalet, zadegani, tonni.
minêkar, lawekar. asilzade M. A. P. esdzade.
as M. zoa ftsos. fin kakım. asimilasyon M. Fr. asimdasıyon, pışaftmi.
as ~N.Fr. kaxezekiiskambdêyekobijmar asinüle etmek Z. pışavtm, bışavün.
yek (1) tê şani dan. asistan M. Fr. asistan, arikar, yavver.
as 3 M. kurtenrvisa arsenikê ye. asit M. kân. asit, tirsin.
asa M. A. ço, gopal. asker M. A. esker, leşker. /_Uk M. leşkeri,
asab M. A. fin asap. eskeri. * askerlik yapmak Avv. leşkeri
asabi rgd A. türeyi, hêrs, tiraki, hesasi. kınn, eskeri kuın.
asabileşmek L türeyi bûn, hesasi gırtm, askeri rgd eskeri, leşkeri, üştıkejı leşkeri
tiraki bûn. pêtrvl/- birlik M. tek.
493 aşık
askı M. pijdc, sincûq. * askıda rgd dar de. xizok. /_h rgd astuni, tengenefes. /_ ol¬
* askıda asmak Avv. lı pijıkan de dar de mak Z. neksi bûn, astuni bûn, xizoki bûn.
kuın. astragan Mcûrekûrkekiyejı postêcûre
askıya almak L 1 dar de kınn. Z dereng berxeki de çê dibe.
xistin. astrofizik M. Gr. fizika asımani ye.
asla rgp. A. hergız, tu, tucar, qet, tevv. astrolog M. Gr. stêrenas, astrolox.
aslan M. şêr. * dişi aslan M. şepal./- bur¬ astroloji M. Gr. astroloji, stârenasl
cu M. mivvegenan, 21 tirmetı 20 tebax, ge- astronom M. Gr. astronom, stêrezan. IS
lawêj. /- gibi Avv. vveki şer. M. astronomi, sterezani
aslanağzı M. devşêr, navê gryayeki ye. astronot M. Gr. astronot, stêreger. /_luk
aslan pençesi M. şêrpençe, navê gryayeki M. stêregeri, astronoti.
ye. astropikal MrgdGr.cUıekonezücihere-
aslen rgp. A. aslen, jı esd. * aslen Diyar- ma tropik, lêbelê jê bdmdür e.
bakırhdır Avv. jı eslê xwe ve Dryarbekri astsubay M. berbaz.
ye. asude rgd P. asude, seraza, rehet
asli rgd A. esli, resen. Asur M. Asûr, devvleteki kevn h Mezopo-
asma M. mêw, daüt. Evrya nebatê rez û tamryê.
yên vveki rez re tê gotm. Asyalı rgd M. Asyayi.
asma M. ahqandin, daleqandin. aş Mxwann,aş,/_eriMaşxane.
asma bahçe M. bexçê dariisti, dirokê de lı aşağı 1 M. jêr, berjer, xar, beşi bini ya
Babdê de ev bexçê vvısa çê bûye. tışteki. Z rgd jêr, xarê, tışt an an cihê ko h
asma biti M zoo. filoksera. gor ya din nızm e. 3. mec. nızm, erzan, adi.
asma gül MA. gula pêçember, guhndqe. 4. rgp. jêr, xar, berevyjêr, berew xarê. *
asma kilit Mkoc. aşağıya inmeyiniz Avv. meçin xarê. 5. jı _
asma tevveği M. term, mêw, dalit. fin as- nızm, jı ... kêm. * bir yaşından aşağı ku¬
mal zuları satmayın Avv. berxên ko jı yek şali
asmak L 1. ahqandin, daçıkandm, dale- kemtır m, mefıroş m. /_da rgp h jêr.
qandin, darxistm, dar de kınn, dar ve /-dan rgp. jêli. /_ düşmek L ketin xar,
kınn, eliqandin, hılavvistın. Hemû ev stao- ketm jêr. /_ görmek L kem ditm. /_ya
nimên di vê rêze* de h cihên yek û du de rgp. berjer. * aşağıya doğru Avv. berevv
dıkann bêne bdcar anin. * elbiselerini berjer.* aşağı yukan rgp. kêm û zêde, gê-
asmak fivv. cdên xvve dar astın, dale- revêre. /_ indirmek L anin xar, anin jêr.
qandin, dar de kınn. Z ahqandm, dale- /_ inmek Avv. haün xar, hatm jêr.
qandin, dar de kınn, avetın dar, dar xistin, aşağılamak L kêm ditin, kêmi xwe ditin.
evana ji jı bo idama mırov tên gotm. aşağılık M. 1 sernewqi, nızmi. Z sernewq,
asma sümbülü Mxemxemoke. nızm, adi.
aspirin M. Fr. aspirin. aşama M. qonax, paye; merhale. * tarihi
aspur M. A. zefrani derevvin. aşamalardan geçmek Avv. di nav qona-
asri rgd A. asri, hemdem./_lik M. hemde- xên diroki de derbaz bûn.
mi. aşçı M. aşpêj, nanpêj.
ast rgd h gor rêza xwe jı amir pıçûktır. /_ aşı M mutırbe, patrome, lûl, taman, evrya
**
atılgan rgd bêgef, peyk, çalak. fivv. çûn nêçirê. /_cı M. seydvan, ravker.
ahlun M. pêngav, raperin. avadanlık M. 1 taxim (hacet). Z xeUtk,
atılmak /1 hatın avıtın, hatın denustın. rext (tavana eskeri).
atışma M. lec, gelece. aval rgd saf, bomık.
atışmak L Lec kuın, gelece kınn, avam MfcA.xelk.
bezryan hev. avanak rgd aptal, saf.
atıştırmak Z.zûxwann. avans N.Fr. avans.
atik rgd A. vvurya, çalak. avanta M. İt hevvante, kelepûr, belaş.
atik rgd A. kevne. avantaj M. Fr. avantaj.
atkı Mlhegal.ZCıewn;nde./_atmakZ. avare rgd P. avvare, şerpeze, betal, tolaz,
ndêkinn. wêl. /_Uk M. avvareti, şerpezeti, betali, to-
atkılamak L (tevm) ndê kınn. lazi. /-leşmek L şerpeze bûn, avvare bûn,
atlama M. bazdan, qevzdan. betal bûn.
atlama beygiri M. kernk. avaz N.P.K. qir.awaz.* avaz avaz /£ zare
atlamak Z. 1 baz dan, raperin, qevz dan, zar, qire qir.
h ser ciheki bıhnd an h ser astengekê re avcı M rgd nêçirvan, seydvan, ravker.
xwe tûl kınn û avetın vvi ali. Z baz dan, jı /_lüc M. nêçiri, nêçirvaru, seydvanl *
ciheki bıhnd de xwe avetın jêr. 3. ser re avcılık etmek Avv. nêçirvani kinn, nêçir
baz dan, gava tışteki diki an kitêbekê kuın.
dtxwini, tan cihan jê* derbaz dibi. * uzun avcı kuş M dûbrang, terlan.
atlamak Avv. dırej baz dan. avdet Mvegerin,zıvırin./_etmekZ.vege-
allanılmak Z. ser re hatm bazdan. * bu rin.zrvuin.
yazıda bir bölüm atlanılmış Avv. di vê Avesla MAvesta,kıtebaPirozya Zerdüş¬
mvisarê de tanek ser re hatiye bazdan. ti ye.
atlas M. Gr. atlas, etles. avize M.ZJ.avvize,perû,çıraxan.
atlas çiçeği M. kaktüs. avize ağacı Mı gıyahurçi. fiot Yucca glo-
atlatmak L derbaz kınn. * tehlikeyi at¬ riosa.
latmak Aw.xeteri derbaz kınn. avlamak L nêçir tann, seyd kınn.
atlet M. Fr. atlet. /_ik rgd atletik, /-izm M. avlanmak M. haün nêçir kınn.
atletizm. avlu M. Gr. hevvş, asitan, turt
ath rgd sıvvar, suvvar. avokado M. avokado, bêjeyeki Spani de
atlı kannca M. sarsarok, gêleyê hespê, fêkiyek e.
genken srvvari. avrat M. A. 1 af ret. Z jm. * avret yerleri
atmaca M. baz, başok, vvaşe. fivv. cihê bin doxmê, rûv.
atmak Z. 1 avetın, tışteki di aliki de vır Avrupa M. Evvropa, Fırengıstan.
kınn. Z avetın, kınn, xistin. * hapse at¬ Avrupalı M. rgd Ewropi, Evvropayi,
mak Avv. avetın gırtigehe. 3. avetın. * ya¬ Fıreng.
lan atmak Avv. derevv avetın. 4. berdan, avuç Mmıst,kulm,gemş,çeng./_doldur-
avetın. * gemide demir atmak Avv. keşti mak L çeng tıji kınn. /_ içi M kefa dest
de lenger berdan/aveün. 5. avetın, Iêdan. /_unu yalamak fivv. destê xvve dalıştın,
* tokat atmak Avv. şeqam lêdan/avêtin. 6. alastın.
avêtm, berdan. * tüfek atmak fivv. üf ing avuçlamak Z. çeng kuın, mıst tann.
avetın/berdan. avukat M. Zt parêzker, bervêduin, ebû-
atmık M. bio. sperma, tovi. qat. /_uk M. parêzkeri, ebûqatl * avu-
atmosfer M Fr.Gr. atmosfer, bırah. katlüc etmek Avv. ebûqati kınn,
atol M. gırave mırcan. parêzkeri tann.
atom M. Gr.fiz. atom, dendik. /-bombası avundurmak Z. teseli kınn, haş kınn.
M. bombeyi atom /_ik rgd atomik. avunmak L teseli bûn, haş bûn.
atölye MFr.kargeh. avuntu M. teseli, haş.
at sineği M. mêşeseg, anter, çiz. avurt M. ant lam, lame,gûp,gep./_ şişir¬
attariye M.kısûr. mek L gep pûf kırm.
attırmak /.dan avetın. Avustralyalı M/gdAvvısürahyayL
av M. seyd.nêçir, rav, şikar.* ava çıkmak Avusturya M. Nemse, Avvısürrye. /_ta/gd
avutmak 496
aninder, bıjartin, çeqdandin, çeqd kınn, ayna M P. heü, hdi, mirêk, xodik, neynık,
teraf kınn. awêne, eyne, ev sinonim h gor devokan
ayılmak Z. h xwe hatm, şryar bûn, h xwe dıkann lı cihê hev de bêne bdcar anin.
hesin. /_cı M. .. fıroş.
ayıp rgd A. şerm, fehêt, eyb. /_ etmek Z. aynen rgp. aynen, pışk.
eyb tann. /_ olmak Z. eyb bûn. aym rgp. pışk, hem, mina hev, vvek. * bir¬
ayıplama M. serevde, lom. birinin aynısı Avv. vveke hev, hemhev,
ayıplamak L lome tann, sosret kınn, pışki hev.
eyıbandın. aym 2 Ghk rgd vvek, vveko, vveke.
ayıplanmak Z. hatın eyb kırın, hatın lome aynısı rgp. herfryen, fena.
kuın. ayniyet Mzanav.
ayıpta rgd bıeyb. ayraç M. Grm. kevane, hivok.
ayıpsız rgd bêeyb, bêlome. ayran Mdew./_cıM.dewfıroş./_içmek
ayuaç rgd veqetandek. fivv. dew vexwann.
ayırıcı rgd veqetandek. ayran çorbası Mmehir.
ayırım M. ferq. /_ yapmak Z. cihê/cê ayrı rgd jev,jihev,xeyr,cûda,cê,cihê,baş-
gırtm, ferqi kınn. qe.
ayırmak L 1 keri kınn. * armudu ikiye ayrıca rgp. vveki di, bıcûdayi.
ayırmak fivv. hermi bı du keri tann. Z he¬ ayrıcalı rgd müstesna, bêcge.
lanin. * sana hisseni ayırdım fivv. nun ayrıcalık M. 1 dubendi, cûdayi, cdiêti. Z
para te helanrye. 3. patistin, veqetandin, jı cdıe gulmi, cûdati, imtiyaz. * fikirlerde
hev kınn, cê kınn, chê tann, jı hev qe- ayrıcalık var Avv. di ramanan de dubendi
tandın, cüda kuın, vebıjarün. * keçi ve heye * üyeler arasmda ayrıcalık yap¬
koyunları birbirnden ayırmak fivv. nıih mayız Avv. di navbera endaman de em ke¬
û bızm jı hev veqetandtn, an jı hev qe- şi cıhe nagınn.
tandın an vebıjartm. * malını ayırmak ayrık rgd veqetandi, cêbûyl
fivv. mala xvve cdiêVcê tann. * karı kocayı a yrüc otu MA. firez.
ayumak fivv. jm û mêr jı hev kırın. * iyi ayrılık M. 1 cıyavvazi, cıhebûni. Z (fder,
kötüyü ayumak fivv. çê û xirab ray) gelş, gelşi. 3. jı hev qetin, firqat, firqat,
vebıjartm. * bu parayı da sana ayırdım cıhebûni. * fikir ayrılığı Avv. gelşrya ra-
Avv. ev pare ji mm bı te re helanrye an mani.
vebıjarti ye. ayrılış M. An ayrılık.
ayırt etmek L 1. helbıjartın, veqetandin, ayrılmak Z. veqetin, cê bûn, cdıe bûn, jı
vejartın, bıjartin. Z jı hev kınn der. * iyiyi hev çûn, cüda bûn. * birbirlerinden
kötüyü ayırt etmek Avv. başi û xirabryê jı ayrılmak fivv. jı hev cê/cdiê bûn.
hev kınn der. ayrım M. ferq,cdıebûni./_cı rgd cıheker.
ayırtı Mferq,nuans. /-JikMcihêkeri.
ayırtmak L dan veqetanchn, dan aynntı M. kıtkıte, teferûat
vebıjartm, dan cdıe kınn. ayrışmak Z.jı hev belav bûn.
ayin M. Z". ayın, cem. ayrıştırmak Z.jı hev kırın, jev kınn.
aykırı rgd nalebar, dıjraber. /_ olmak L ayva M. behê, bıhok, eyvve.
nalebar bûn, dıjraber bûn. ayvan M. eywan, çardax.
ayla Mlo/ıtxaİamemdce.Zronahiyado- ayyaş rgd A. ereqxur.
ra tav an stêr. az l M lam. kurtemvisa azotê ye.
aylak rgd gevende, bêxebat, bêkar, bêiş, az rgd 1 tandık, dıjraberi "pır" e. Z kêm,
toranl toz, dıjraberi "zêde" ye. 3. rgp timdik,
aylakçı M. fin aylak, kêm. * aza çoğa bakmamak Avv. kêm û
aylık M mehani, maeş, mahiye, meni. /_ zêde nenihêrtin. * az çok rgp. kêm û zêde.
almak L maeş gırtm. /_çı M. karkerê * az daha düşecektim Avv. hindik ma ko
mehani. /-ta M maeşgır, bı maeş, xvvedi bıkevım, pır nema ko bdcevun. /_ değü
maeş. Avv. kêm nine, hindik nine. /-ıcık rgd
aymak Z. fin ayılmak. hındıkek, pıçkek, tazek. * az olsun öz ol¬
aymaz rgd b&geh./_hk M. bêagehi. sun Avv. tandık be, nndık be. * az kalsu?
498
paşdê xwe. * bağn yanık rgd dd şevvat * bahadır rgd çeleng, mêrxas, eğit
bağn yanmak Avv. dd sotın. Bahailik M. Bahaiti, dineki mezhebvvari
bağırma M qir, qirin. * bağuıp ye, ti iranê derketıye û nıha Evvropa û
çağumak qare qar kınn, qire qir kınn, Emrikayê ji heye.
qajeqajkinn. bahane M P. hêncet, bafık, hêcet, pelp,
bağırış M. qirin, qijin, hevvar. bahane, mahne. /_ aramak Avv. bı hênce-
bağırmak L qirin, qijin, bang kınn, deng ta gerin, h manan gerin./- etmekZ. mah¬
te kınn. * birine bağırmak Avv. bangi ye¬ ne tann, h hênceta gerin.
ki kınn. bahar M. P. K. bıhar. /-hk rgd bıhari. /_
bağırsak M. ant rivi, loqle. * ince mevsimi fiıv. demsala bıhare.
bağırsak M. riviyê bank. * katan baharat M. A bıharat /_çı M bdiarat
bağırsak Avv. riviyê stûr, sincoq. * on iki fu-oş.
parmak bağırsağı M. riviyê dvvazdeh bahar çiçeği M. gula davvûdi, nevvrozin.
gire. * kör bağusak M. rivikore. baharhk buğday Nh bare.
bağırsak şeridi M. tenya, mûmar. bahçe MZ,.baxçe,bexçe./_ciM.bexçevan.
bağırtı M. awaz, qij, gazi. bahçıvan N.P.K. baxçevan.
bağutkan rgd qirok, qijok. bahis N.Aşert, şertık, dabaş, behs. /-aç¬
bağutmak Z. çikandın, qirandm, qi- mak Z. behs vekınn. /_ tutmak L sert
jandın. gırtm, şertik gırtm. An bahs.
bağış M. berari, teberû, şabaş. bahriye N.A deryavan, noti.
bağışık rgd meaf. /-tak M. meafryet bahs N.A qal./_ etmek Z.qal tann, behs
bağışlamak L ef kınn, bexşin, bexşandm, kınn. * bir şeyden bahsetmek Avv. qala
bexş tann, lêborin. tışteki kınn. * bahse girmek Avv. betatin,
bağışlanmak Z. ef bûn, hatm bexşin, sert gırtın. * bahsi kazanmak fivv. sert h
hatın borin. ser xisttn, şertık h ser xistin.
bağışlayan rgd ddovan, kerim, dayende. bahş M. P. bexş. /_ etmek bexş kınn, be-
bağışlayıcı rgd An bağışlayan. xşişandm.
bağıt M. peyman, kontrat, bağlaç bahşetmek L bexş kırm, bexşişandin.
M. bahşiş N.P. bexşiş.
girêk, guhêrker, gdıanek, pêwend. vvek: Û, baht M. P.K. bext.* bahta sığınmak fivv.
ger, ya, veya, hım. ketm bext./_h rgd bı bext, kamıran./_sız
bağlamak Z. gıredan, bend kınn, beştin, rgd bê bext, lcambax.
dabesün, helbesün. * birbirine bağlan¬ bahtiyar rgd P. K. kamıran, kamran,
mak Avv. pev re hatm gıredan. * birine bextryar.
veya bir yerlere bağlanmak Avv. bı yeki bahusus rgp.P.A bı taybeti, xasma.
ve an bı dereke ve hatm gıredan. * ayak¬ bakaç M. dûrbin.
kabılarını bağlamak Avv. sol/pêlavê xwe bakakalmak Z. ziq 16 bûn, ziqê bûn, pe re
gıredan. matê bûn.
bağlanmak L hatm gıredan, hatın beştin, bakalit M. Fr. kim bakalit.
gıredayi .. bûn. * birine bağlanmak Avv. bakam ağacı NhAbeqem.
bı yeki ve hatm gire dan. bakan l rgd yê/ya ko dtmhêre, mêze dike.
bağlantı M. gehinek, girêdani, pêwendi, bakan 2 M. vvezir, şalyar. * adalet bakam
tevlayi M. wezirê dadıye (dadmeruhyi). *
bağlatmak L karê "bağlamak" bı "dan" çalışma bakam M wezirê bazara kar. *
tête temam lunn, vvek: dan gıredan, dan dış ticaret bakam M. wezirê bazırganrya
beştin. derve. * çevre bakam M. wezirê hawêr-
bağlayıcı rgd gtrêdar, girêker, girêkar. parêzi. * ekonomi bakam M. wezirê ab-
bağlı rgd gıredayi, beşti, düsoz. orryê. * enerji bakam M. wezirê
bağlılık M bendi, gıredayi. * okula vejene/eneijyê. * iç İşleri bakam M vve¬
bağlılığımız var Avv. bı xwandegehê re zire karen hundur. * imar bakam M we-
gıredayi ya me heye. zirê avakinnê. * kültür bakam M vvezire*
bağnaz rgd pensi, paşverohi, oldar, ol- çandê. * maliye bakam M. vvezire da-
pervver. rayiyê/malryê. * miUi eğitim bakam M.
501 baldırak
baskı M pest, zordesti, çevvsandıni. * başım açmak Avv. seri vekınn. * başını
baskıyla rgd bı dara zorê. /_ yapmak L ağrıtmak Avv. seri eşandın, jı seri kınn. *
pestandın, çevvsandın, sıtemkari kınn. başını belaya sokmak Avv. serê xwe kınn
baskın Mmjd,cerd,yanêbêxeberêrişiti belayê. * başım bükmek Avv. seri badan.
ser dıjmın kınn. /- basanındır fivv. cerd * başının etini yemek Avv. hetıka yeki
ya nıjdevanan e. bınn, seri xwann. * başım ezmek Avv. seri
baskül M Fr. baskül, qepan. perçiqandm. * başını kaşımak Avv. seri
basma M 1 cûre qumaşeki pembu ye. Z xurandin. * başım çekmek Avv. seri
navê pê lê kinnê ye. kısandın. * başı havada olmak fivv. seri h
basmak l L çap kınn (çap). * kitap bas¬ hevva bûn. * başı kazan gibi olmak Avv.
mak, gazete basmak Aıv. pırtûk çap seri lê bû kundu°. * başı kıçı bcUl
kınn, roiname çap kınn. olmıyan Avv. be ser û bin bûn. * başına
basmak L pê te kınn, devvısandın. * buyruk rgd serbest, serbexo, serbixwe,
ayağı Ue bta- şeye basmak Avv. bı hngan gerdenazad. * başım önüne eğmek Avv.
pê h tışteki tann. * toprağı iyice basmak seri kınn ber xwe, serşûri kınn. * basma
Avv. xwetiyê baş dewsandin. özgü Avv. xvveser, bı sere xwe. An basma
basmakalıp rgd vetûri. buyruk. * başı taşa çarpmak Avv. seri h
baslık M K. bashq, nızanım çavva bûye kevır ketm. * başım sallamak Avv. serê
ürki. xwe hejandın. * başını sarmak Avv. sere
baslumak L 1 dan çevvsandın. Z pêşi te xvve pêçan. * başını sokmak Avv. seri tê
gutm, vemırandın. re tann. * başını yemek Avv. seri xvvann.
baston M/tgoçan,goçel,gopal,çotdc./_ * başını yıkamak Avv. serê xwe şuştın. *
gövdesi Nh basqende. başı rahat Aıv. ser aza. /- kaldırmak Z.
basur N.Bj. A bavvesir. seri heldan, seri rakınn. /_ örtüsü M. te-
baş N.Lant ser, seri, kur. Z M. ser, seri, mezi, çarık. /_ parmak Nh tılrya mezm,
serok, ya ko crvatekê an komekê idare beranek, qamk. /_ sağlığı Avv. ser saxi,
ddce. 3. ser, seri, evrya destpêkê şani dıde. serxweşi. * baştan aşağıya kadar Avv.jı
* hafta başı fivv. serê heftê. 4. him, sereta, seri heta bini. * baştan başa rgd serbıser,
bmgeh. * her şeyin başı sağlıktır fivv. se¬ ser ta ser, seranser. * başlan çıkarmak
re her tışti tendurusti ye. S. ser, erazi de Avv. jı rê derxistin. * baştan savma Avv.
bılındtırin mqte. * dağın başı fivv. serê suxre. * baştan savma yapmak fivv. sini¬
çıya. 6. seri, evrya her du alryên tışteki re re kınn, tart û pan kırın. /_ üstüne fiıv.
tê gotm. * nehrin iki başı fivv. herdu serseran. * baş göz üstüne fivv. ser seran
senyên cemi. 7. seri, carinan heb an hb re û ser çavan. /_ vermek Z. ser dan, seri
ji tê gotm. * adam başı fivv. seri mırov. * dan. /_ vurmak L seri te dan, seri lê
iki baş soğan Avv. du seri pivaz. 8. xisttn. * baş yazı M. sermvis. /_ yemek Z.
nêztktirin niqte ya tışteki an dereki. * çeş¬ seri xwann. * hane basma fivv. seri mate.
me başı Avv. serê kanryê. * başa gelenler başak M. qurf, seri, sımbel. * başak ver¬
Avv. bıserhati. * başa gelmek Avv. hatm ser. mek Avv. seri dan, seri derketm. /_ burcu
* başa getirmek Avv. anin seri. /-aşağı M. şehriwar.
rgp. sernışûv, serbıjer. * başa götürmek başa kakmak L serevde kınn.
Avv. bınn seri. /_ ağrısı M. Bj. serêş, serêşi, başakçı M. kese ko qurfan kom dike.
jana seri./- ağrıtmak Z. ser eşandın, seri basan M. serdesti, serketın, serefrazi,
eşandın. * başa kakma M. serevde. * kamırani. /_h rgd serf ıraz, serefraz, ser-
başa yemin etmek Avv. bı seri sond keti. /_lı olmak Z. serefraz bûn. * baş¬
xwann. /_ dönmesi Avv. tuş çûn, ser gêj arıya götürmek Avv. serefraz kınn.
bûn. /_ eğmek Z. seri danan, seri xar başarmak Z. serketın, bınn seri.
kınn, serşûri tann. /_ göz M. çav û rû, ser başbakan M. serekwezir.
û çav. * baş göz etmek Avv. zevvıcandın, başçavuş M. sıtvanyar, pêrefser.
ser û çav tann. *başı açık Avv. serqot,ser baş eğmek L serşûri kınn, seri danan.
vekıri. * başından atmak Avv. jı serêxwe baş gedildi M. An baş çavuş.
dûr xistin. * başından beri Avv.jı seri de. * başhemşire M. serek hemşire.
başı açık gezmek Avv. seri qot gerin. * başıboş rgd serberdayi, peleşti, bêxwedi,
505 batmak
batman Mntd,prvanekegiranryêbi8ki-
loye. bazı l/gd/ltan./_lanrgp. tanen din, tun
baloz MZrr.patoz,mekinabênderanyabi kes. Z rgp. bn bazen.
motor e. bazlama, bazlamaç M. nanê sêlê, nanê
battal rgdA betal. hevirtırş.
battaniye Mbetanrye. bazuka M İng. bazuka, sUehekeh dıjrabe¬
batur rgd An bahadır. ri tankê ye.
bavlımak Z. hut kınn, hınek cûre heyvvan be l B. Kurdi de carinan di cUıe 'lo' de tê
vveki seg, û baz i hini nêçirê* kınn. kar anin. * ne yapıyorsun be! fivv. tu çı
bavul MZtbavvûl. dıkiloL
bay M. rgd mirza, camêr, beg. Be 2 M. kuıteruvisa benlyûmê ye.
bayağı rgd pespaye, adi, erzan (jı bdıa). bebek l M. bûtaj bo leyistokêye.
bayağılaşmak L pespaye bûn, adi bûn, bebek 2MLpitê,pitdc,pito.Zwekiko tırki
erzan bûn. de derbaz dibe 'bebek' ji tê gotm.
bayan rgd xanim, sti, bano, banû, zeıyan. becayiş M. P.cüı guhartm.
bayat rgd mıjû, kıtût, zêdeyi jı bo nan e.
** becercmemek Z-jenehatın.
bayat 2 rgd beyat (tışten jı bili nan). beceri MAnbecerik.
bayaUamak Z. mıjû bûn, kıtût bûn, beyat becerik M. tepiş, hüner. * beceriksiz ol¬
bûn. mak Avv. tepiş te neman.
baygm M.bêluş,birveçûyi./_hkM.bêhişi, becerikli rgd jenati.jir, zirek, hunermend.
birveçûn. beceriksiz rgd destpehxi, jênehati, di ar¬
baygınlaşmak Z. An bayılmak. goya de nano.
bayılmak Z. bir ve çûn, bê hış man. becermek Z.çırax kırın, jê hatm, anin seri,
bayütıcı rgd tışte ko mırov bir ve dibe, bê debırandın, jı dest hatm. * o işi becerebi-
hış ddıele, bir ve bir. lirmisin? Avv. tu wı kari çrrax diki? an evv
bayıltmak Z. bir ve kınn, birvexistin. kar jı te tê?
bayındır rgd ava, avadan (jıbocm)./Saş- bedava rgd rgp. P. K. avvante, belaş, mıft,
mak L ava bûn. /-laşbrmak Z. ava bedevva. /_cı rgd mıftxur, belaşxur.
kınn. /_hk M. avahi, avadani. bedbaht rgd P. K. bedbext, kambax./_tak
bayu M. kendal, bor, mşêw. M. bedbexti, kambaxi.
bayi M.ylbayi. bedbin rgdK. bedbin, pesimist
baykuş M. pûm, bûm, kund. beddua M. P. K. nıfır, pusul, puşd. /_ et¬
baylan M. rgd tonn. mek Z.nıf ir tann.
bayrak ala. /_ çeken Avv. alakêş. /_ çek¬ bedel M. K. bedel, fryat, bdıa, bedel.
mek Z. ala dabınartın. * renkli bay¬ beden N.A 1 ant beden, laş, ten. Z diwarê
rağımızı yükseklere çekelim Avv. em ala kele an kelat, diwarên dora bajêr. /_
meya rengin dabmênn bıhnd cdıyan. eğitimi M. bedenparêzi.
bayraktar M. alatalgır, alagir. Bedevi N.A Bedevvi, koçerên Ereban m.
bayram M. cejn, id, mdırican./_ayıM. me¬ bedii rgd crvvantırin, rewnaq.
ha idê. /_ etmek L 1 cejn tann. Z pır sa¬ Bedüûzzeman rgd A Bediûzeman,
bun. /- kutlamak Z. cejn piroz kınn, idi rewnaqa zeman, bı fikren crwantuinê ze¬
kınn./_lücM.cejnane.*NevToz bayramı man.
M. cejni Nevvroz. Bedirhan M. Bedirxan, xanedaneki mirê
bayramlaşmak Z. cejna hev piroz tann, Cızira Bohtan e.
idrya hev piroz tann. beğendirmek L dan hez kınn, dan he-
baysal rgd di nav hebûn û asûdetiyê de vvandın, dan ecıbandm.
bûn, seraza. beğenmek L ecıbandm, hevvandın, hez
baytar N.A beytar, bijijkê heyvvanan, ve¬ kınn. * bu işi beğenmedim Avv. nun jı vi
teriner. /_hk M beytari. kari hez nekır.
bazalt MZr.jeolojiyedederbazdıbe.cûre beğenmemek Z. jê hez nekınn, hez
lavay eki hışk e ko jı devê çryayên agıri de nekınn, neecıbandin.
der tê. behemehal rgp. P.bı hem hal peüvi, der¬
bazan rgp. A carcar, carcaran, geh, timde hal.
507 belirli
beher rgd P.bı her, her yeki. Bektaşi M Bektaşi, tariqateki bı gıredayi
behre M P. K. behre, par, pay. ya Heri Bektaşi WeU ye.
Behmen M. 1 Betanen, qrala Keyanryan bel l M. P. bel, mer, haceteki erdrakınne
a peşin e. Z Ferişteyeki jı dinê Zerdüşti ye. /_lemek Z. bêl tann, mer tann.
ye. bel 2 N.ant pışt, mazmazk, navpışt, navqed,
Behram M. 1 Betıram, navê keyeki Sa- nevvq, reqite. * belini doğrultmak Avv.
sanryan e. Z dinê irani a kevn de navê fe¬ pışta xwe rast kınn, paşi jê re hatm. * be¬
rişteyeki. 3. ast stêra Mars. lini kırmak fivv. pışt lê şkandın.
bej MZr.rengêxakiye, bej. bela M. A ashv, bela, karesat, git /_ ara¬
beka M. beka, nernıri. mak Z. bela gerin. /_ çıkarmak L bela
bekar M. rgd 1 bekar. Z bejin (mir). 3. bê- demstın. * başa beta olmak Avv. bûn bela
mêr (jm). ezeb (keşi ko nezewiaye). /_hk seri. /_suu bulmak Z. bela xwe ditin.
M. bêkari, bejini, bê meri, ezebti. /_ya çatmak an uğramak Avv. rasti be-
bekaret M/lkeçtai,qizi. layê hatm. * belaya uğrayan Avv. belakêş,
bekçi M. bekçi, hesas, pasevvan, nator, belazade. * belayı satan almak Avv. bela
notırvan, panêr, kizir, md*u-dı, nator. bı deste xwe kirin.
/_Uk M. bekçiti, notuvani. belagat M/4.vvije.
bekçi köpeği M. şanese, segı pasevvan. belalı rgd telafıroş, belagêr.
bekinmek Z. 1. inad tann, nk kınn. Z ker belce M. ant navbera herdu bırûyan.
bûn. * borunun ağzı tıkandı (kapandı) Belçikalı M. rgd Belçiki.
bw. devê borryê ker bû. belde N.A bajar.
bekitmek Z. İçer kırın, tıji tann, devê an belediye M. A belediye, şaredari. /_ baş¬
hundurê tışteki qul ko tıji bıki. kam an reisi M. şaredar, şarevan, reisi
bekleme M bende, bendemani, payin, belediye. /_ encümeni M encumena şa-
pang. redanyê. /_ meclisi Nh cıvata şare-
beklemek Z. 1 benda man, h hevıya man, danyê.
lı ser sekinin, ravvestin, çavnêri kınn, belemek Z. dergûş kınn (jı bo zaro).
evrya heta tıştek, karek an bûyerek dê belemir Mkanije.
bıbe tuê di cüıe xwe de bısekıni. * avını beleş rgd A belaş, bêpere, mıft. /_çi rgd
beklemek Avv. lı nêçira xwe pan. * birini mıf txur, belaşxur. fin bedava.
beklemek Avv. bendeyi yeki man, h benda belete M. K. belete, cûreyeke jı folklora
yeki man, çavnênya yeki kınn. * sen bur¬ Kurdi ye.
da bekle ben dönerim Avv. tu h vır ravve- belge M. K. belge, nrvisk, pelg, pelgeki ka-
ste ezê vegenm. Z pan, payin, evrya, gava xezê ye ko h ser dokûmentek haüye nrvi-
ko tu parêzrya tışteki diki. * tarlayı be¬ sin.
klemek Avv. h zevryê pan. 3. benda man, belgelemek Z. belge kınn.
ravvestin, sekinin, jı bo ko tu lez neki Û belgeU rgd 1 kesê xwedi belge Z kese du
dem je* re bıdi nasin. *bekle bakalım ka¬ caran di sınıfeke de dimine Û ti cdıe di-
der ne diyecek Avv. hela h ser bısekın, qe- plome belge dıstine.
der çı dıbeje. 4. hêvi kınn, benda man, belgi M. alamet, nişan.
evıya vveki tu tışteki umêd bıki. * senden belgin rgd bınavkıri, eşkere.
bunu beklemezdim fivv. evrya mm jı te belgisiz rgd nenêrbaran, nebınavkıri.
hâvi nedıkır. * lam beklediğim gibi oldu beUk M. guü yê por, gêsû, grzvanok. /_le-
Avv. çavva ko mm hâvi dikir vvısa bû, çavva mek L guh mûnan, gesû çekınn.
ko h benda mam vvısa bû. betanlemek Z. racemqin, tûl dan ser xwe
bekletmek L ravvestandın, bendemani û dora xwe ndıerin.
taştın, h hâvi taşan, h benda taştın. * seni belirgin rgd eşkere, vvekat, berçav.
görmesi için on beklettim Avv. jı bo ko te belirginleştirmek Z. vvekat kınn, eşkere
bibini mm ew bendi te taşt kınn.
bekliyen rgd bendevvar, bendeman, çav- belirlemek Z. Ixurû tann, üncan tann. Z
nêr. nişan tann.
bekleşmek Z. h hev pan, h benda hev man, belirli rgd 1 vvekat, eşkere, diyar. Zmıay-
lı hevıya hev man.
belirleyici 508
de hestiyê pêşrya seri ko hê hışk nebûye. biat N.A itaet, seri danin.
bırakılmak L karê "bırakmak" bı biber M. P. biber, isot * kırmızı biber Nh
"hatm" tête bıkar anin vvek: hatm berdan. bibera sor, hıçhar, isota sor. * kara biber
bırakmak L 1 berdan, tışteki di deste* Nh bibera reş, isota reş.
xwe de deyni erdê an cüıeki. Z dev jê ber¬ biberlemek L isot kırm, isot avetın.
dan, berdan, di karekê de domataya xwe biberli rgd Ixwannako isot hatiye avıtın*.
davvi anin. * işini buaktı fivv. dev jı karê Ztûj.
xwe berda. 3. cih taştın, taştın, helistin, he¬ biberlik M. isotdank.
lan, tışt an keseki lı şundê bdiêU. * beni biberon M Fr. mostdc, pızink.
yolda bıraktı fivv. ez rê de cih taştım. * ge¬ bibi Mapa, met,xwangêbavêye.
ri bırakmak fivv. şunda niştin. 4. cih biblioğraf i M. Gr. biblioxrafi.
taştın, dev jê berdan, jı hinbûn û hutbûna bibliyotck M. pirtûkxane, kitêbxane.
tışteki ko xwe azad ddd. * sigarayı biblo M. Fr. biblo.
bıraktmı fivv. mın cixare cih hışt, mın dev biçare M. rgd Z>.Zf.bêçare,reben./_lUc M.
jı crxarê berda. 5. berdan, jı bo tışteki azad bêçareti, rebeni.
bıki an serbest berdi. * bıyık buakmak biçerdöver MA. mekina çinine, mekina
fivv. sımel berdan. * hayvanları çayıra dırûne.
bırakmak Avv. pez berdan mêrgê. 6. ber¬ biçilmek L hatın çinin, hatm duûn.
dan, telaqêreji tê gotın. * karısını bırak¬ biçim M. k&ım, form, qidûm, teşe, êsk,
mak (boşamak) bw. jına xwe berdan. 7. esk, dırûv, avva, sıkıl, şunşat Ev sinonima-
hıştın, helistin, helan, tışt an keseki ko di na lı gor devokan di cdıe hev de dıkarın
cih de bıdi seknandın. * sınıfla bırak¬ bene kar anin.
mak Avv. di sınıfe de hıştın. 8. berdan, he¬ biçimcilik M. fels. teşekari.
lan, taşlın, jı bo azadi an destur xwasttnû biçimli rgd bı teşe, bı form, bı şunşat, bı
ji te gotm. * bırak Allahım seversen Aıv. kesim.
Xwedê diki de bdıele lo. 9. taştın, helan, biçimlendirmek L leşe dan, form dan,.
helistin, kar an xebatekê ko dereng dixini. kesim dan.
* işi yarına buakmak fivv. kar Ilıştın biçimlenmek Z. form gırtm, teşe gırtın,
beyani/sıbe. 10. hıştın, helan, jı bo mafê kesim gırtın.
xwc ko dıstine. * öcünü kimseye bırak¬ biçimsiz rgd bêtişe, bekasım, bêteşe, bêy-
maz fivv. tola xwe keşi re nahêle. 11 hıştın, tûşe.
helan, helistin, tışte ko lı cih dihêli Û biçimsizleşmek L bêteşe bûn, bêkêsim
nalrvıni û dest nadryê. * buaktığı gibi bûn, bêşimşat bûn.
duruyor fivv. çavva cih hıştıye vvısa sekini biçki M. bırrin.
ye. biçmek l L bırrin (jtbocdû kaican). * el¬
bırakmamak L nehıştın, bernedan, cih bise biçmek Avv. cd bırrin. * fiyat biçmek
nehıştın, nehölan, dev jê bemedan. * fiıv. bina bırrin.
bırakmıyorlar Kürtçe yazalım fivv. na¬ biçmek 2 Z. çinin, dırûn, (jı bo zada ye).
nelin em Kurdi bınrvisın. * buakmıyor- biçmek 3 M bırrin (jı bo darû dep û tene
lar gldcUm fivv. bemadın em herin. İovd). * tahta biçmek Avv. dep bırrin, tex-
bıraktırmak Z. lâkeren h pêşrya "bırak¬ te bırrin.
mak" bı lêkera arikar "dan" têne bıkar biçtirmek L dan bırrin, dan burandın.
anin, vvek: dan berdan, dan cih hıştın. bidayet M.yidestpêk.
bitim ağacı M. ben, bitim. bidon N.A merkane, bidon.
bıyık M aa. sımbel, sımel * bıyık biftek N.Fr. İng. biftek.
altından gülmek fivv. di bm sımelan de bikes rgd K. bêkes, bemırov.
kenta. /_ bırakmak L sımel berdan. /_ bikini M. Fr. bikini, parçe cdenjınan e ka
burmak L sımel badan. /- uzatmak Z. zêdeyi jı bo ajnê h xwe dikin.
sunêl dırej tann. bila dç bê.
bıyıklanmak L sunêlê xwe hatm. bUahere rgp. Adû re, paşê, pışt re.
bızbız Mşrvik,şrvikêdeholêye. bilakis rgp. X bervaj, yekta, bı ekse -
bızır M. ant zibk,gdık, ktitoris. bUanço M. Zt bilanço, bı rêgayi Tırki de
bi MZ'r.kurtebêjabizmûtêye. ketıye zmanê Kurdi.
bilardo 512
bin M. rgd hezar (1000). * bin defa söyle¬ birine tutunmak Avv. hevûdu gırtm. *
dim, dinlemiyorlar Avv. mm hezar cari birbirine karışmak Avv. bı hev ketin, lı
got, guh te nadm. * bin dereden su getir¬ hev ketm. * birbirine kavuşturmak fivv.
mek Avv. jı hezar çıyan ber (kevv) anin. bı hev gthandm. * birbirine uymak fivv. lı
/-inci rgd hezarenim. * bin kalıba gir¬ hev hatm. *birbirine yalan Avv.jı hev nâ¬
mek Avv. ketm hezar tUqi. ISerce rgd. he- zik. * birbirini desteklemek fivv. bı hev
zaran. * bin pişman olmak Avv. hezar gırtın, pışta hev gırtın, palpıştıya hev
poşiman bûn. tann. * birbirini yemek Avv. hevûdu
bina M A inşaat, avahi, xani, bina. /_ et¬ xvvann.
mek L ava kırın. birci M. rgd fels. yekpenst, monist. /_lik
binaenaleyh rgp.Xjibervêyekê,jûpêve. M. yekpensti, monizm.
binbaşı M serdar, Kurdi de di cihê amiri birçok rgd gelek.
hêz de jitê karanın. birden rgd yekcar./- bire rgp. yekcarekê,
bindirimli rgd bina zêdetari, bızam. bı derbekê.
bindirmek L sıvvar kırın, 16 srvvar kınn. * birdir bir M. navê Iistdcekê ye, herkes bı
trene bindirmek fivv. lı trênê sıvvar kırın. ser hev re baz didin, bakuri Kurdıstane
binek çağı Avv. berzin. dejê re 'pahk' dıbejın.
binek taşı M. kevıre siwarbûnê. birebir rgd 1 yeke yek, teke tek. Z tışteki
binici rgd srvvar, suvvar. ko yekcar tesira xwe hebe. * soğuk
binişmek Z. lı hev sıvvar bûn, hatın ser algınlığına bire birdir fivv. sermaye re
hev. yek car e.
binmek L sıvvar bûn. * ata binmek Avv. Iı birey M. ferd, şexts, yek.
hespê sîA>ar bûn. * srene binmek Avv. lı bireyci rgd yekpenst. /_lik M. yekpensti.
trênê sıvvar bûn. * üst üsle binmek Avv. lı bireysel rgd ferdi.
hev sıvvar bûn. biricik rgd tek, yek, tekane,yekane.
bir M. rgd. yek. /_ ağızdan Avv. hemû pek birikmek L kom bûn, çivin.
ve. * bir an önce fivv. gavek peş de. * bir biriktirmek Z. dan hev, civandın, kom
araya gelmek Avv. komi ba hev bûn. * bir kırm, hev civandın.
ayağı çukurda olmak Avv. lıngeki xwe lı birim M. men. * ağnhk birimi fivv.
vvO dınye bûn. * bir az sonra Avv. gavek mengırani
şunda. * bir bakıma fivv. bı avvayeki. * bir birinci rgd yekemin, peşin.* başta birin¬
bir fivv. yeka yek. * bir bizden bir sizden ci fivv. di pêşryê de yekem.
fivv. yek jı meyek jı vva. *bir daha fivv. dis- birkaç rgd rgp. çend, çendek. /_ kişi Aıv.
anê, careki dm. IS M. yeki. * bir tutmak çend kes.
Avv. yek gırtın. birler Nk mal. yekan.
bira M. bire. /-hane M birexane. birleşen rgd mat hevbtr.
birader M. P. brader, bira, bra. birleşik 1 rgd yekbûyi, yekgulû. Z Grm
biraz rgp. hin, hınek, gavek. * çok uzatma duçeng, hevedudani, dumıl. /_ isim M.
birazda bize uğra fivv. pu* dirêj meke ga- navê hevedudani. /_ fin M. Grm lêkerê
veki ji vvere ba me. * biraz tuz biraz biber hevedudani.
fivv. hınek xvvê hınek isot. birleşme Myekbûni.
birazcık rgd tozek, pıçek. birleşmek Z. yekbûn, yekgırtın, geniştin
birazdan rgp. demek şunda, gavek şunda. hev, pekhatın. * erkek kadın birleşince
birbiri rgp. hevûdu, yekûdu. /_ için ya¬ aile olur fivv. jın û mêr ko geniştin hev
ratılmış olmak fiıv. jı bo hev hatın tezim çedıbe.
afırandın. * birbirinden ayrılmak fivv. jı birleşmiş rgd yekbûyi, yekgtrtû. birleş¬
hev ketm. * birbirinden ayumak fivv. jı miş mUIetlerMA. neteweyên yekbûyi.
hev deranin, jı hev vekınn, hev de xistin. birleştirmek L pêk anin, yek kınn, hev
* birbirinden çıkarmak fivv. jı hev dera¬ gurandın, pev gıhandın, laperin kıtın.
nin. * birbirine dalaşmak Avv. hevûdu birU M. iskâmbUe de as
dan, hevûdu gırtm. * birbirine düşmek birlik l M. yeketi, yekıtl /_ kurmak L
Avv. ketm hev, h hev qehbin. * birbirine yekıti çekınn.
girmek Avv. bı hev ketin, h hev ketin.* bir birlik 2M.ask.qolzırp,evryagotınekeleş-
birlikte 514
keri ye. * askeri birlik fivv. qolê leşker. /_ gotm. * yaşh ve bitkin Avv. kal û ferfût.
komutam M. serleşker. bitlenmek L sıpi ketm, sıpi peyda bûn.
birlikte 1 rgp. hev re, pev re, bı hev re, tev, bitli rgd btsıpıh, sıpıh 10 hebûn.
tev hev, têk re, tev de. Z Ghk dıgel, legel, bitme M.xelas,xdas, kuta.
hgel. bitmek l Z. 1 kuta bûn, neman, qedryan,
birtakım rgd hınek, gelek. xdas bûn, xelas bûn, davvi haün, dûvvayi
biryan M. K. buyan, perdepüav, kebab an hatın. * bitmez tükenmez Avv. ne xilas
pdavê tenûrê ye. /_cı M. bıryanpej. dibe ne diqede. Z hatın, dırej bûn, jı bo
biseksüel M. rgd nêremok. por û nênûk û pırç û tışte vvısa. * çocuğun
bisiklet M. bisiklet, duçerxe, ev beje jı nav saçı bilmiş Avv. porê zaroki (moıali)
gel de hatiye çêkinn lê hê cihê xvve hatiye. 3. qam de ketin, xilas bûn. * yor¬
negırtıye. gunluktan bitmek Avv. jı westanê qani de
bisküvi N.Fr. biskrwi, tandok. keyın.
bismiUah B.A brsmiUahi, mana xwe: " bı bitmek 2 Z. rısttn, nzin, heldan hêşm bûn,
navêXwedê"ye. evrya jı bo rehekan e ko erdê der tên. *
bistro M Fr. bistro, hin barên ko xvvanna giya ristin fivv. ot bitmek.
pıçûk ji didin. bitmemek Z. 1. paşi nehatın, xilas nebûn,
bit M. sıpıh, sıpi. /_ düşmesi fivv. sıpıh te davvi nehatın. Z nenstın, nenzin.
ketin. * çamaşu biti M. sıpdıa tanca. * ta¬ bitpazarı M. bazara kevnefıroşan, cihO
vuk biti M. sıpıha mırişka. * saç bili M. ko tışten kevn dıf ıroşm.
sıpdıa por, sıpıha serrya. /_ yavrusu M. biyo M. Gr. bio, jin. /-loji M. bioloji. /_Iox
nûttk. /_ yumurtası M. nşk. M biolox. /-ğraîi M bioxraf i.
bitaraf rgd bêteref, alinegır. biz l pro. 1. em, me, pırejmara kesen yeke¬
bitek rgd adan. min e. Z axaf tına resmi an jı bo gıramıye
bitik rgd vvestiyayi, qamdekeli. de kesê yekem ya yekejmar e. * biz
bitim M. dawi, dawink, kutasi, xelas. /_U yaptık fivv. me kır an mm kır. /_imki rgp.
rgd davvi hebûn. /_sız rgd bê davvi. ame,yame.
biliminde rgp. di kutasıye de, davvinkO de. biz " M. dırOş, dırOşık, evrya evv şûjına ko
bitirim rgd yeman, zirek. goşkar bı wê solan dıdûnn.
bitirmek Z. davvryandın, kuta kınn, qe- bizar rgd K. bêzar, ecız.
dandın,xelas tann, xilas kırm. Ev sinoni- Bizans M. Bizans, lı ıtalıye de devvleteki
mana hemû ddcann di cihê hev de bıkar kevn.
bön. bize pro. me. * evimize gel fivv. vvere mala
bitiş M. davvink. An bilim. me, ravveya fermani de tê karanın.
bitişik l rgd rex hev, temşt hev, hevbend, bizim pro. me.* yol bizimdir fivv. rê ya me
hevgirêdayi, pevgirêdayi, pê ve. ye, dema nıho ya lêkeran de tê karanın
bitişik 2N.rgd cotik,jibofêki,sewzÛzaro bizlemek Z. zext kırm, ztxt kınn.
ko pev re çedıbm. bizlengiç Mzext,zrxt.
bitişmek L hevbend bûn, hevgıredayi bizmut M. Fr. Ger. kân bizmut, elemente-
bûn, hev ve zehqin. ki ye jımara atomO xwe 83, gıramya ato-
bitiştirmek Z. hevbend kınn, hev ve m0 209 û 271 3 dereceyi de ddıele, tiriya
zehqandin, gıhandın hev, rahêlandm hev. xwe 98. sân Bi.
bilki M. nebat, rehek, rehâle. /_ bilimi M. bizon MZatZT.bizon,gakoviyekiAnıriki
reheknasi, botanik. /_ bilimci M. rehe- ye.
knas, botanist /-sel rgd nebati, reheki. bizzat pro. bixvve. * bizzat kendim Avv. ez
bitkileşmek L 1 di teşeyi reheki de bûn. bixwe.
Z Bj. bêhesi bûn, behışi bûn. blok M. Fr. blok. İtişten kübik. Zgırseye-
bitkimsi rgd rehekşıbin. ki yekpare. 3. peymana komdevvletan. *
bitkin rgd 1 betdi, bêhal, qamdeketi, he¬ batı bloku fivv. peymana di navbera
lak. /_ düşmek/, helak bûn, betilin, qam dewletên roava. 4. avahi, xanryên ko pev
de ketin. /_ düşürmek Z. betilandın, he¬ ve çê bûne. * blok inşaat Avv. avahi ya
lak kınn, qam de xistin. Z perpût, ferfût, blok.
evrya jı kalbûnê ko bêhêz dimine re tê blokaj M. tegere, asteng, bitişteki an h ber
515 bohça
üsteki asteng danin, mani bûn. sarılmak fivv. bı qinkê gırtm. /_ından
bloke N.Fr. bloke, ravvestandın./- etmek geçmemek fivv. jı qinkê de neçûn xwar.
Z. bdcaranina tışteki an pare mal Avvd /-ından kesmek fivv. jı gevvnya xwe
stop kınn. bırrin, jı qinka xvve burin. /_ kavgası Avv.
bloknot N.İng. deftereki pıçuk û pel tenık tOkoşina nan derxistinê, şerê zdc.
e, jı bo benk an lı ser masê datinın jı bo boğaz M. coxlgeU, derbend, jıbo navbe¬
not gırtıne. ra du çryan. Z tengav, behra teng ya di
bloksuz rgd. alinegır,bı serê xwe, evrya zO- navbera du reşiyê de.
dey i termeki siyasi ye û jı bo dewletOn bO- boğazlamak L şerjêVserjê tann,
blok tê gotın. gewixandin, dewixandm.
blöf M. İng. 1 bluf, listıka iskambile de teş- boğdurmak Z. karê "boğmak" bı lêkera
eyeke ko xwe zêde şani bıdi. Z virtoqi, bı "dan" tête kar anin wek: dan xemqandin.
pesn û vır xvve zêde şani dan e. boğdurulmak Z. karê "boğmak" bı
blucin M. İng. blucin, cûre cdeki "hatın" tOte temam kırın vvek: hatın
Irxwekinnê ye. xeniqandin.
blum M. İng. blum, cûre listıkeke iskambd boğmaca M Bj. qotik, xenoq.
e. boğmak L 1. xeniqandin, jı qinka heyvvan
bluz M. Fr. bluz, cûre cdeki jınan e, lı ser tO an insani guvışin Û bê can taştın, bı vi
xwekinn. avvayi kuştın. Z dewixandin, gewixandin,
boa M. Lal. boa, cûreyeki mar, lı Amrıka zêdeyi jı ali heywanên dınnde tê kar anin
başûr de dıji, gır û bê jehr e, nêçira xwe bı ko vvexta lı stu heyvvaneki srvvar dibin û
lOpOçanO drxeniqine û dixvve. dtxeniqimn. * köpekler birbirini boğdu
bobin M. Fr. bobin, masûle. Evıya hım ya fivv. kûtryan hev û du gevvoand. 3.
dezi û hım ji ya elcktrikê ye. fetısandın, evıya evv nine ko tu bı qinka
bocalamak L 1. jı ıtalyani ketrye znıane yeki bıgri û biqeniqini an di avê de bête
tırki, termeki keştivanı ye vveko keşti lı qeniqandin, evrya bı tenê di bin tışteki
bayO keve û vır û wê de ba bıbe. Z dem- gıran de an ciheki bê hevva de ko bımeni
demi bûn, bı bObıryari bûn û kesê ko û bımre jO re tê gotın. 4. fetısandın, gava
nızani çı ddce. tıştek jı ber bandûra tışteki din ko bOhOz
bodrum M. Gr. serdab, bodrum. dimine. * sesimizi boğdular Avv. hevvara
bodur rgd cûre, kinik. meletısandın.S.xerqandın, evrya gava ko
boğa M. ganêr,boxe, böke, gayê nexesandi yeki bı mal û dıraf têr bıki, jê re 10 gotın.
ye. * gelini hediyelere boğdular fivv. bûk bı
boğa dikeni MA. çavbaze, qeleqan. dıyanyan xerqandin.
boğanolu M. çırnûg, çırdûg. boğmak N.ant. geh, movık.
boğa yaprağı otu M/t guleşêxan. boğucu rgd xemqok, felısok, tışte ko,
boğaz l M. 1 ant gevvri, qınk, gerden, dıfetısini an dibe ûşta xeniqandinê.
ximxim. /_ boğaza gelmek fivv. bı qinka boğuk rgd xizok.
hev gırtm. * boğazında kalmak fivv. di boğulmak L 1 fetişin, evıya bı tenO di bin
gevvny ê de man. * boğaz çukuru MA. çala tışteki gıran de bımine û an di bOhevvayı
gerdenO. Z M. gevvri, stukur, şûşe an tışte de ko bımre jê re 10 gotın. Zxeniqin, evıya
vveki şûşe de tengahiya nêziki dev. 3. yên an di avO de an ji jı ali tışt an keseki de
ko xwann vexwannê kar tinin. * bizim dibe.
evde 4 boğaz var Avv. mala me de çar ge¬ boğum M anı. geh, movık, kavvde. Wek üli
vvri hene, yanê çar mfûs hene. 4. xwann, û kızılı û qamiş û tan tışte vvısa.
vexwann, zdc. * boğaz tokluğuna boğuntu M xenak, xemq, xizoki, deng
çalışmak Avv. bı nanzıki kar tann./- der¬ kOm bûni.
di Avv. derde gevvri, derdê qinkê. /_ı boğuşmak Z.pevçûn,h hev gırtın, jıboşer
açılmak Avv. 1 jı deng ketm an jı nex- û pevçûnO bı qinka hev gırtın, hevûdu
waşryê qink vebûn. Z mada xwe vebûn. gewixandin.
l-ı kurumak L gevvri zrvva bûn. /_ına bohça M. 1 boxçe, buxçe. * hamam boh¬
düşkün Avv. bı zıkO xwe re jêhati. /_ına çası fivv. buxçeyi nemam. Z keşkol, evıya
kadar Avv. lêvdca re, heta qinkê. /_ına çentıka dervvflşan e jı bo xvvannê tê kın.
Bohtan 516
ko hiç kêri tışteki neyê. * boş sözler Avv. Z. bejn dırej bûn. /_ atmak Z. bejn dırej
goünen vala. 4. tal, vala, boş, evrya jı bo bûn. * boy bos Avv. bejn û bal. * boylu bos¬
kar an xebata ko kıryar nine. * üç kişilik lu Avv. bı bejn û bal. /_dan boya M ser bı
boş kadro Avv. cihO sê qadirên vala. 5. tal, ser. * uzun boylu fiıv. bejn bdınd, bejn
vala, evrya azadi û serbestiye şani dıde. * drêj.
yarın boşnıusun? Avv. tu sıbe vala yi? /_a boy Maşir.ezbet
almak Avv. gıran boşê. /_ buakmak Z. boya M. boyax, goni. /_cı M. boyaxvan, go-
vala taştın. /- çıkmak Z. vala derketm, niker. /-cüüc M boyaxkeri, gonikeri. /_
pûç derketm. /_ durmak L vala sekinin, hane M. boyaxane. /_ vurmak L boyax
betal sekinin. /_ kafa M. serê vala. /_luk kırın, goni kınn.
M. betali, boşahi, valahi. /_ olmak Z. tal boyalamak Z. boyax kınn, goni kınn.
bûn, betal bûn. /_ olsun Avv. telaq dan. /_ boyalanmak L boyax bûn, hatm boyax
vermek Z. guh nedan. /_ vericilk M. ser- kırın, goni bûn.
guhêri. boyalı rgd biboyax, boyax kiri.
boşalmak Z. 1 vala bûn, tal bûn, cihê tıji boyamak L 1 boyax kınn, boyax tê re
ko hundur i vala dibe. Z tışte ko jı hundur kum. Z goni kınn, gonandın, tun devokên
dıhenki der ve. * gölde su boşalıyor fiıv. başûr de vvısa ji tê gotın. 3. reng tann, ger
di golê de av vala dibe. 3. vala bûn, sıst boyax bı rengin be vvısa ji dıbejın.
bûn. * urgan yükten boşalıyor fivv. vvens boyanmak Z. hatın boyax kırın, hatın goni
jı bar sıst dibi. 4. hatm berdan, evrya jı bo kınn.
heyvvan e ko jı xap an jı hefsari ddehte. boya otu M. ronyas.
boşaltılmak L karê "boşalmak" bı lOkera boyatmak L dan boyax kınn, dan go¬
"hatın .. kırın" temam dibe, vvek: hatm nandın.
vala kınn. boydaş rgd hembejn.
boşaltmak Z. rukınn, tal kınn, vala tann. boykot M. İng. boykot/- etmek/, boykot
* buğdayı ambara boşaltmak fivv. kırın.
genim rukınn pêtagO. boylam M. ast. hevêrkên qayme (evraz),
boşamak Z. telaq kınn, jm berdan, mOr tûl. astronomiye de bı bêjeya 'dirêjahi'
berdan. hatiye şirove tann, Greenvvıch destpOka
boşanmak L 1 hatın berdan, hatın telaq xwe ye û rohelat û roava heta 180 dere¬
kınn, evrya jı bo mOr û jıne tO gotm. Z ceyi dıçe.
hatın berdan, jê xilas bûn, fehtta, evrya jı boylamak L bê ddi xvve pêdrvOt ko bıcı
bo heyvvan ko hefsarê xwe ddehte. 3. dereke, carinan Kurdi de ev bı "ditin" ji
yekcarO de henkin. 4. fehtta, jO xdas bûn, kar tO. * hapsi boyladüar Avv, ketin gırti-
bizdin, evıya tıştO ko haüye şıdandın û bı gehO, vvan gırtigeh ditin.
yekcarê sıst dibe Û jO dıfelıte. boylanmak Z. bejn gutm, bı bejn û bal
boşboğaz rgd levvçe, devteji. bûn.
boşlamak L berdan, guh nedan. boylu rgd bıbejn, bejndırej.
boşluk M. boşahi, valahi. boynu bükük rgd suxar, stuxar.
Boşnak M. Boşnax, nıjadeki ye h Balkan boynuz M. 1 ant qoç, qlonç, şax, strû. Z
dıji. dırri. /- çekmek L dırri dan. /- dikmek
boşuna rgd berbayi, hevvante, valahi, bı L (bojman) dost kınn. * boynuz kulağı
boşO, lı Kurdıstana bakur de ev beje bı geçmek fivv. qoç jı guh ravvırtın, an ri jı
tırki tO karandı, boşıne. bejnO bıhndtır bûn. /_ vurmak Z. qoç te
boşuboşuna rgd beyhude, boşiboşıne, bO dan.
ûşl û sebeb. boynuzlamak L qoç 10 heldan, qlonç
bot M. İng. 1 bot, keşti pıçûk e. Z cûre pê- kınn.
laveki ye. boynuzlu rgd 1 heyvvanO ko qoç heye. Z
botanik M Gr. reheknasi, botanik, beşê qodoş, mêrO ko juıa vvi an jmek jı lezıma
zanyanye ko hûrnêrina reheken dike vvi dostan ddce.
boy M ant bejn, qam. 1 bdmdrya tışteki jı boynuzlu ydan MAmariqoç.
erdê heta seri. Z dirêjrya tışteki. * ma¬ boysuz rgd bejn kinik, bejınbost
sanın boyu Avv. dirêjrya masO. /_ almak boyun Mlanthıstukur,hıstu,sukur,sto,
boyuna 518
stû, stukur. Z tan hacetên vvek şûşe û Avvd rez û bostanan tO gotın. * bağ bozumu
de cihê teng. 3. berpırsıyari. /_ atkısı M. Avv. xentandina rezan. 3. (şıkl, dırûv)
hegal, egal, gerdenparêz. /_ bağı M. sto- hedımandın, gemırandın,xıra kınn. 4. be¬
bend, keşkol. /_ borcu M. dOnO sto, karê tal tann, felışandın. * kararı bozmak Avv.
pOvvist. * boyun eğme M. serşûri. /_ buyar betal kınn. 5. têk bınn, brvaştın, şer
eğmek Z. serşûri kuın, hısto xar İcınn. /_ an leşkeri de ko tu serdıkevi.
kırmak L serkupi tann, ser tangaftın. /_ bozuk rgd 1 xira, xirabûyi, fehşandi. Z (jı
omurgası M. ant gıreya sto. * boynu ar¬ bo tışti xwartni) sıf to, xira, genû.
mut sapma dönmek Avv. hıstu 10 bûn le- bozulmak Z. xirab bûn, xıra bûn, xirabe
gleg. * boynuna geçirmek Avv. kınn hıstu bûn, gemırin, nedimin.
xwe. * boynunda kalmak Avv. hıstu de bozuşmak Z.lıhevxırabûn,hhevxeyidin,
man. * boynunu bükmek Avv. hıstu xar lı hev sil bûn.
kırm. * boynunu vurmak Avv. (ceza) böbrek Mantgurçdc.
hıstu jê tann. böbür N.P. bebır.
boyuna rgp. 1 bı domdari, bO ravvest. Z lı böbürlenmek Z. pesndan,xwe meth kuın,
ser dırOjahiye. xwe peşinin, serxwe re çûn.
boyunca rgp. 1 qasi bejn an dırejahiya böcek l M. kOzdc, zêndi, buxtk, mOrû, sıc,
xwe, domahi, du"0jahi. * bu hafta boyun¬ yOn bê perde m.
ca Avv. di domahiya vê heftO de. Z ser bı böcek 2 M moze, yOn ko perOn vvan di bin
ser. * yol boyunca ağaç dikmek fivv. bı qafık de ne.
ser bı seri rO dar danin. böcek 3N. mOş,yOn bı penk in.
boyunduruk M. 1 nir, di cotari de dare ko böcek bilimi M mOşnasi, buxiknasi, ento¬
davOjın hıstuyO gayan. 2. dili, esaret. /_ moloji.
altına girmek fivv. 1. ketm bin nir. Z dU böcekçil M. rgd mêşxur.
bûn. /- ipleri M. bendsami. 3. serberO de¬ böcekgillcr MmOşlok.
ri. böcekkapan M. mOşxur, mOşmıj.
boyul M. 1 bûût, dimen, yek jı dırOji, beri böcekler M. bn böcekgiUer.
an bılındiyO. * üç boyutlu resim fivv. vvO- böcek yumurtası M. gera.
ncya sû dimen. 2. revvş. * mesele kötü böcü M. 1 kurm. Z buxdc.
boyutlara ulaştı fivv. mesele genişte re- böğür M. ata. 1 kelpdc, koş. Z tenışt, tengal,
wşOn xirab. 3. naverok. koş,pal,dıhır evokan de evOn davvi jitO
boz rgd boz, gevvr, bor. gotın.
boza M. boze. /_ pişirmek Z. boze ke¬ böğürme M. mûre mûr, ore or, qure qur,
landın. bure bur.
bozarmak Z. reng avOtm, reng guhartın. böğürmek Z. borandm, burre bur kınn,
bozbakkal M. zoo. boqije. f ûrin, ore or tann, qûrin, qorin, qore qor
bozdoğan M. mışkgırk. kırın, mûrrin, mûrrO mûr kuın.
bozdurmak Z. dan hûr kırın (jı bo pa- böğürtlen M. tûreşk, dınk, dri, dendûreşk,
re/daaf). cınısri.
bozdurulmak Z. hatın hûr kırın, jı bo pare böğürtmek L qurandin, dan qurin.
hûrkınnO re tê gotın. * bin lira bozdu¬ böke N.K. böke, leheng.
ruldu fivv. hezar lira hate hûr kınn. bölge M. navçe, astan, dever, herOm. /_ci
Bozi Revvan Nh BozO Revvan, mıtolojrya M. herOmparOz. /_cUik M. herOmparOzi.
Kurdi "MemO Alan" O de hespa Mem. bölgesel rgd navçeyi, neremi
bozgun M. tOkçûyi, bıvaşti, hezimet. bölme l M. çavi, vebırin. * dört bölmelik
bozguncu rgd avvan. /_luk M. avvanti dolap Avv. dolavek bı çar çavi.
kınn. bölme 2 M. par, parve.
bozkır M. şafir, boran, step. bölmek Z. belav kınn, vebırandm, dabeş-
bozmak Z. 1. fekşandın, helşandın, xirab in, par kırın, pari kınn, parandın. 1 tışteki
kırm, xıra tann, xirabe tann. * arabamı du an zOdeparçe kınn, Z üsteki an komel
bozdular fivv. ereba mm xua kınn. Ev si¬ an cıvatekO jı hev qetandui. 3. mat. par ve
nonim hemû di cihê hev de ddcann ben kınn, dabeşin, parandın.
karanin. Zxentandm,quraftm, evrya jı bo bolü M mat. par, parve.
519 budama bıçağı
ha haüye vveha dıçe. çuk Avv. çar Û niv. * sekiz buçuk Avv. heşt
böylece rgp. bı vi avvayi, hevtone. û niv.
böylelikle rgp. bı vi avvayi. Buda M. Buda.
böylemesine rgp. bı vi avvayi. budak M. ant qit, qitik, gılm, gulmit, gırek.
böylesi fivv. evv ha, evê ha, ev .. ha. I Sı rgd gılmi. /-sız rgd bê gdm.
Br N.kânBr. kurtebêja BromO ye. budaklanmak L gdm gırtın, gdm der¬
Brahman (sanskru) M Brahmen, dema ketm. Ev sinonimana di cihê hev de
berO de lı Hındryan de mezıntırin kast. ddcann bOn bdcaranin.
Brahmanizm M.Brahmanizm. budala rgd A bûdele, şêwi, geve, xêvdc.
brakisefal M. Fr. Gr. brakisefal. /_hk M bûdeleti, xêvdcti.
branş M. Fr. branj, hq, çıql budalaca rgd rgp. bı xêvdd, bûdelevvari.
bravo B. bravo, bıji, her bıji. budama M.kesax.
bre B. ey, hey. budamak L çıpdandın, ade/ada kınn,
Brezilyalı rgd M. Brezdi. tenşandın, pejuıandm, kezaxtin, ;
briç M İng. cûre listdceki iskambite ye. kesixandm, kesaxtin, dapitın. Ev sinoni- ''
briket M. Fr. briket. mana h gor devokan dıkann h cihê hev
Britanyah M. rgd Britani. de bêne bıkar anin. * bağ budamak Avv.
brom A'. Fr. kân brom. Jmara atomêxwe rez kesDcandın, rez dapitın. * ağaç buda¬
35, gıramya atomi 79.909, sıftiya xwe mak fivv. dar dapitın. Ev sinonim hemû
2.97, rengi sor Û elementeki genû. sân Br. dıkann di cihO yekûdu de bên karandı.
bronş M. Fr. ant qaqircik, bronş. budama bıçağı Jv/A. kasox.
budatmak 520
bürünmek /. hatm nuxumandin, hatın rû büyük harf M. Grm gırdek, tipên mezm.
gırtın, haün pê re gırtm. * dağlar karla büyüklenmek Z. ser xwe re çûn, xwe
büründü Avv. çıya bı berfO hatın nuxu- mezm ditm.
mandın. büyüklük M. mezıni, gıri.
büsbütün rgp. bı temami, hemû. büyülemek Z. efsun kırın.
bütan MFr.tenbûtan, navOgazekiye. büyülenmek Z. haün efsun kınn.
bütçe M. Fr. İng. budcet, terazûn. büyüleyici rgd şeyda, efsûnker.
bütün rgd temam, tûn, tûni, tam, yekpare, büyültme M. Grm berhemin. * rengdê-
hemû, hemi, * bütün bütün fivv. tûni tûni. rên berhemin Nh büyültme sıfatlan.
bütünlemek Z. temam kuın, tûni kınn. büyültmek Z. mezm kuın, gır kınn.
bütünleşmek Z. tûni bûn, yekpare bûn, büyülü rgd efsun bûyi.
temam bûn. büyümek L mezm bûn, gır bûn, gevvre
büvelek M. moz, mozega. bûn. * çocuklar büyüdü Avv. zaro mezm
büyü M. efsun. /-Ieyici rgd efsunkar. bûn.
büyücü M. nêreng, pirhevok, xêvzan, büyüteç M. mercek.
tabir. büyütmek Z. 1 mezm kınn, gır kınn,
büyük rgd mezm, berz, bıhnd, gewre,gu-s, gırsandın, gevvre kınn. Z fereh kınn.
gır, yanê dıjraberi pıçûk e. Z mezm, büyütülmek L haün mezın kınn, haün
bıhnd, gevvre, evrya jı bo tiştên razber tê gu* tann, hatm gevvre kınn.
gotm. /_ oynamak Z. mezm listm, karê büyüyüş M. mezınbûn.
nıezın kınn. * büyük yemin etmek L büzmek L 1 qermiçandin, qurmiçandrn,
sondO guan xwann. 3. gınngi û gtramryê çdmısandın. Z teng kına
dıde. * büyük başın derdi büyük olur büzük l rgd 1 qermiçok, qurmiçi Z
Avv. serê mezın derdi mezm heye./- anne pançdoki, zêdeyi jı bo pdge dar û rehe-
MAl dapir. /_ babaMA. bapir. * daha büy¬ kan re tê gotm
ük rgd mezmtır. * en büyük rgd büzük 2 N.ant tızık, kovıke kûnO.
mezıntirin. /_lük M. mezınahi, mezıni. * büzülmek Z. I (//Aocavvûciyqurmiçin,
büyükle büyük, küçükle küçük olmak qurufin, şewibta. Z (jı bo pelg û gom)
Avv. mezınan re mezın, pıçûkan re pıçûk pançdoki bûn, çdmısin. 3. (jı bo atsan û
bûn. heywan) ncduı.
büyük ayı takım yıldızı M. ast heft bira, büzüşmek Z. An büzülmek,
termê merxê. büzüştürmek L çdmısandın,
büyükbaş rgd devvarOn mezın. quimiçandin.
büyükelçi MA. balyoz.
c
C M tipa sêhem ya elifba Tırki ye. can M. P. 1 can, gıyan, gdıan. Z dd, can. *
C A^CkUrteruvisakarbonêye. candan gönülden Avv. bı dd û can. /_
Ca IdmCa. kurtenıyisakalsiyûmeye. acısı fivv. canêş. /-a yakın rgd grvar,
caba Mlbedewa.Z...jizêde.*onualdm agirxweş. * cam acımak fivv. canêşin. /_
buda caba fivv. te evv gırt, ev ji zOde. acıtmak /.can eşandın./-alanM.gıyan-
cabilka M. di mitölojryê de qesreki hezar kêş, Azrad. çangır. /_ almak L 1 can
ode ye h diyari rojtalat gırtın, kuşun. Z.can gırtm, qelew bûn. /_
cacık M. cacık. atmak Z. can avetın. /_ bağışlamak L
cadaloz M. pirri, pirhevok. gıyan sıpartm. /_ ciğer olmak fivv. can ci¬
cadde M. A. kolan, cade, rOgah, şeqam, jı ğer bûn. /_ çekişmek L can taşandın. *
van de "kolan" zOde bdcar tO. canım bağışlamak Avv. can bexş kınn. /_
cadı M. P. cadi, cazû, pirebok, pirhevok. feda etmek 6ıv. can fıda kınn, can gori
cadılaşmak Z. (bo jınan) cazû bûn, pirri kırın. /_ sıkıntısı M. ajavve, ddtengi. /_
bûn. vermek L can dan, can kişin. * canı çek¬
cafcaf M. fiyaqe. mek fiıv. can kısandın. * cam gitmek Aıv.
Caferi MA.Ceferi,beşekişiizmOyeÛke- can çûyin. * cam istemek Z. kêf xwastm,
sOn bavveri bı vvO aniye, 10 bıjin, dil kısandın, dd bıjin, dd xwastin. *
cağ N.K.COV canı istememek fivv. dd nexwastin. *
cahil rgd A. 1. nezan, cahil, pitnenas, canına iyi bakmak fiıv. can6 xwe xwedi
kcwden. Z xort, cnvan. /- bırakmak L kınn. * canından bezmek fivv. jı canê xvve
nezan hıştın. bOzar/ecız bûn. * canını acıtmak fiıv. ca-
cahUane rgd rgp. bı nezani. nO vvi şevvıtandın. * cam sıkkın rgd dd
cahUlik M. nezani, cahili. teng. /- sağlığı dilemek fiıv. can xweşiya
caiz rgd A. pOtıvi, drvOt. yeki xwasttn. * can sıkıntısı Avv. dil tengi.
caka M. qapan, fiz, fiyaqe. /_h M. fiza, /_ vermek L gıyan dan. * canını vermek
xirmal, qapan, xereman. /- yapmak Z. fiıv. gıyana xwe dan.
qapani tanrı, fiyaqe kınn. canan M. P. canan, evindar, dıldayi.
cam N.P.K. cam. canavar M cınavvır, cenavvır, canevver.
cambaz M. K. P. cambaz, akrobat. 1. kesO canavar ağacı M. xwini dûbrang.
ko lı ser têl, hesp an bisiklete de hereke- canavar otu Nh gıyagurg, gurge.
tOn xeter dike. Z kesê ko zOdeyi kırrin û can ciğer rgd can ciğer, pev re baş heval
fırotına heyvvan de hile dike. 3. kesê vvu- bûn.
rya, zirek. candan rgd jıdd,jı dil û can.
cambazhane M. K. P. cambazxane, cdıe can eriği M. momık, momrx.
ko cambaz marifete xwe şani didin. canfes M. P. canfes, cûre qumaşeki
cambazlık M. cambazi. hevrişım e.
camcı M. kesO cam çedıke an dd"ıroşe, cani M. A. mêrkuj, cani. /~lik M. caniti.
camker. /_hk M. camkeri. caniyane M. rgp. A. bı mêrkuji.
camekan M. K. P. camekan. 1 cdıeke ko cankurtaran M. ambulans, ereba nex-
bı cam û çarçrve tê nuxumandin û h vur vvaşane.
hêşinati, bısta û Awd tê çandın. Z pencere canlandırmak L can dayin, laperandın,
ya mezm a dûkanan e, vitrin. germryandm, geş tann.
camgöz balığı M. segavi. Cûreyeki segê canlanmak L 1 xvvaş bûn, jı nexwaşryê û
aviye û goştixwe bı lezzet e. bêheşiyê ko mırov disa xwe tê. Z can
camız MA.camûs,gamOş. gırtın, geş bûn, vejin. * baharda hayat yi¬
cami M. A. cami, mızgeft. ne canlanır Avv. h buiarO jıyin her disa
camlamak Z. cam kınn. vedıje. 3. şryar bûn, germryandm, h xwe
525
hatm. * uykudan canlanmak Avv. jı xewê cebren rgdA. bıkoteki* cebri olarak fivv.
şryar bûn, jı xevvê h xwe hatm. bı koteki.
canlı rgd bıcan, gryandar, zinde, bızav, cebretmek Z. A. cebırandm, cebir tann,
brzêw, bıjin, bıjûn, jindar, jinde, çûst drvrya tann.
canlüık Mjindari.jindevvari, çûsti. cebri rgd A. bıkoteki.
cansız rgd bêcan, bêgihan, miri. ISık M. cedid rgd A. nu.nû.
bOcani, bêguiani. cefa M. A. cefa, cevvr, zehmet. /_ çekmek
can tahtası M. hestiyê sing. Z. cefa taşandın. * cefa ve işkence etmek
capcanlı rgd xipûxwaş. fivv. cevvr û cefa te kınn. /-keş rgd A. K.
carcur M. carcur, fermuar. cefakeş, zehmefkêş.
cariye M. A. cariye, jinendilkıri. cehalet M. nezani.
cart B. cırt, cırt. Cehennem M. A. Cehenem, Dojeh. /_
cascavlak rgd (jı bo seri) zelût, serzelût. azabı Am>. ezaba lı dojehê. /_ gibi Avv. vveki
casus M.A.casûs,şpfar,deskis,sixur,zire- dojehe, vveki cehenem. /_ hayatı Avv. jryi-
vvan, dızbero. na vveki cehenem. * cehenneme.kadar
casusluk M. sixurti, şofarti, casûsi. /_ et¬ yolu var fivv. heta cehenemê rêya xwe
mek L casûsi kınn, sixuri(ti) kınn. heye. IS boylamak fivv. cehenema xwe
cavlak rgd bn cascavlak, ditm, çûn dojehê. * cehenneme gitmek
cavlamak Z. zelût bûn, gurri bûn. fivv. cehenem bûn. /_Uk rgd dojehin, ce-
caydırıcı rgd pOximker, texdker. /_hk M. henemi.
pOximkeri. cehre N.P. leşi.
caydırümak Z. hatın pêxim 10 dan, hatın ceht M A. cehd, hevvl.
texdandin. ceket M/7-.çakOt
caydırma M. pOxim. celadet M A. lehengi, qehremani.
caydırmak L pOxim Iê xistin, texdandm, celal M. A. mezınti, gıri.
texl lOxistin, paşandin. Celali M 1. Celali, aşireteki Kurdi ye h nê-
caygin rgd texili. zi Beyazidê. 2. erno, hêrsker.
cayma Mtexl.waz. celep M. celeb, tucarê heywanê berkOr m.
caymak Z. texdin, vvaz hênan, poşiman /_lik M celebi.
bûn, p&cımin. celil rgd 1. mezıntır. Z yek jı navê Xwcdê
caz M İng. caz, cûreyeke muzikO ya pır saz ye.
m. ceUal M. A. celad, qinarbaz, kesO ko ce-
caz M. cûre muzikeke. zayê mırınO tine cih./_ gibi Avv. yOn zalim
cazgır M. ya ko palevanan pOşkOşi xedcO re tO gotm. /_lık M. celadi, yO ko ev kar jı
dike û vvan kış dike. xwe re kırıye senat.
cazırdama M. denge vebûna deri û pen¬ celp M. A. cclb, k0ş./_ etmek/, keşin, celb
cere û Avvd ye. kınn. /_namc M. P. celbname, davetrya
cazibe M.A. cazibe. dadıgehE ye.
cazip M. rgd A. dılnıvvaz, nermin, dılkOş, celse M A. nişin, crvatnışin. * celseyi aç¬
cazıb. mak fivv. nişin danin. * celseyi tatil et¬
cd M Fr. kurtenıvisa corps diplomatique mek fiıv. nişin rakınn.
(kor diplomatik). cem M. Elevvıyan de ayini dini ye.
cebeci M yOn ko çek û sileh çedikın an cemaat M. A. cemaet, cıvat, cerge. 1 ce-
dıfroşın. maet, cıvat, kesen ko h pey imameki
cebel M. A. çıya. nimêj dıkm. Z komek insan. 3, cemaet,-
cebelleşmek L 1 lebıtin, bduı. Z hhev cıvat, kesen jı dineki ah jı nıjadeki ko h ci¬
myan, nunaqeşe kınn. heki diminin. * Atananyadaki Kürt ce¬
cebellezi M. argoyê de dizi. /_ etmek Z. maati fivv. cemaeta Kurda h Elmanya. 4.
dizi kınn. kesO grûb an parüyeki Mironun
cebir I M. A. cevvr, cebir. /_le rgd bıcevvr, cunaatı (partisi) Avv. cemaeta Miro.
bıkoteki cemal M. A. nndrya rû, paqijrya devûrû yê
cebir 2 M. A. mat. kutekyari. insaneki.
CebrayU M. A. Cebrail ceman rgp. A. ceman, hemû, gl
cemaziyûlalnr 526
civciv l M. çiçal, jı bo tey rên kovi. naya vermek fivv. nav hev xistm, gelemşe
civciv 2 M. çêlik, çiçdc, çûçdc, cûcdc. /_ kırın.
çıkarmak Z. çêhk derxistin, çOhk anin. cüce M. bejınbost, cüce, cûre.
civelek rgd jindar, cdvveyabı İçen û kêf. cücük M. 1 ara. belik (kirO zarokan). Z
co kim kurtemvisa kobaltO ye. bışkuyO dara. 3. çêhkê mırişk û teyran. 4.
coğrafi rgd Gr. coxrafi, erdnıgari. nêriyê grya.
coğrafya M. Gr. coxrafrye, erdnıgari. cüda rgd K. cüda.
Beşeki zanıstiye ko hûrmhêrina fiziki, ab¬ cümbür camaat rgp. A hemû herkes pev
ori, rêzani û beşenya rûyê erdê dike. re,cımaetgi.
coğrafyacı M. 1 kesê ko dersa coxrafryO cümbüş M. P. 1 cumbuş, cergebez. Z muz.
dıde. Z pisporê coxrafryO. navê cûre tembûreki ye. /_çü M. kesê ko
cokey M. İng. cokey, kesOhespbezinO dike. cümbüşe ledKe.
conta M. it conta, jı rêgayi tırki hatiye cümle A 1. M Grm hevok, currde. Z rgd
zmanO Kurdi. hemû, gışt. * cümle kuruluşu fivv. hevok -
cop N.P. pelendar, doqik, cop. /-lamak L sazi. * aktif cümle Nh Grm Hevokê le¬
cop lê dan, cop kınn. bati. * pasif cümle MA. Grm hevokê
coşku M. şabûna bı hOz, heyecan. tebati. /_ kapısı M xaruyan de deriye
coşkulanmak L Ixvve de çûn (mistik). 2. mezın.
heyecan gırtın. 3. kOfa re henkin, coşin. cümlebilim A'. hevoksazi.
coşkun rgd. bıcoş. cümlecik M. Grm. gırde.
coşkunlaşmak /. coşi.;;, heyecan gırtm, cümlctcn rgp. A hemû pêkve, hemûyan
xwe de çûn. re.
coşmak Z. coşin. cünüp rgd^l cenabet, cınabet, yê koli pey
coşturmak Z. coşandın. cinsi minasebetê dexvve neşuştiye.
cömert rgd K. P. comerd, camer, çavtOr, cüppe M.P.ddq,cıbe./-Urgdkesekocıbe
maldar, destbdav, deslvekıri,/_çc rgp. co- 10 ye.
merdane. /_lik M. cömerdi. cüret M A hevvu", cesaret. /_ etmek L
cömertleşmek L comerd bûn, çavtêr hêwrrin, cesaret kırın, /-kar rgd cüret¬
bûn. kar, bOtırs.
Cr kun Cr. kurtemvisa kromê ye. cürctlennıck L cesaret gırtm, hevvırin.
Cu kim Cû. kurtemvisa mise ye. cüretli rgd bOtırs, cesur.
cuma N.A in, ini, cunıc. cüruf M. pegr, kevvaşe, gûhesın.
cumartesi N.A semi, sebl. cürüm M.Acırm,curm,sûc,lawan.
cumba M. şaneşin, balkon. cürmü meşhut N.A serde gırtın, kesê ko
cumbalamak Z. perdax kınn. sûceki bıke û bête ditm an bête gırtın.
cumbuldamak Z. şelpin, çelpin, gava cüsse NA ata. laş, zêdey i jı bo mırov e. /_li
tıştek tOkeve a û deng bide. rgd laşgır, qelantor. /-siz rgd lavvaz, laş
cumhur N.Axelk, gel, kom. pıçûk.
cumhurbaşkanı M. serekkomar, serko- cüz M A 1. erzû, cuz, her yek jı sih beşên
mar. Qur'anê ne. Z her parçeki jt tûniyêyc.
cumhuriyet A'. komar. /_çi M. komarpa- cüzzam M. Bj. koti, guli, cüzam, cızam, le¬
rêz. /-çilik M. komarparOzi. pra. /_ olmak L koti bûn.
cunta M. cunta, bêjeyeki Spani ye, ko vve- cüzzamh rgd kotibûyi, guh gırti, cızami,
lateki de komiteye ko dest dıde ser idarO. leprayi.
/_cıM. ê ko cûntayê de beşdar bûye. * as¬ cüzdan M.A P. cızdan, peldank.ljıboko
keri cunta fivv. cuntaya leşkeri. pareyê xwe tê ki Z belgeya cinsi ye.
cura M. cûre sazeki pıçûk e. cüz'i rgdA kem, pıçek, pikem.
curcuna M. gelemşe, hhevkeün. * curcu
Ç M. çaremin tipe di elifbaya Tırki de deng te tar, wi nebdüst
çaba M. cehd, hevvl. /-göstermek /.hevvl çağutmaç M. deUal, hevvari.
dan. çağutmak L 1 dan bang tann, dan gazi
çabalamak L 1 cehd tann, hevvl dan. Z tann. Z gazi - kınn, bang ... tann. * haber
koşan, koşin. gönderip adamı köye çağırttı Avv. xeber
çabucak rgp. bdez, lezûbez. şand mırov gazi gund kır.
çabuk rgdZ>.zû,lez,ecele,çabdc./_çabuk çağla M K. gerih, çexele, behivter. Fêkiy-
Avv. zû be zû, lez lez. /-hık M. lezahi, tezi. * ênwek behiv, mışmış ko hê negıhiştıne û
çabuk ol! B. zû be, lez ke. nerm m.
çabuklaştırmak L dan lez tann, dan le- çağlamak L (av) xuşin, ava çem û roba-
zandın. ran ko bı kef û hOz ddienke û deng dıde
çaça MpatronêkerxanOyeQin). jO re tê gotın.
çadır N.P. kon, xime, xivet, xêvet, çadır. /_ çağlayan M. şip, çır, rOjgeh, nevval û roba-
kurmak Z. çadır danin, çadır kutan, kon rOn ko jı cihê bdınd de ten xare.
gırOdan, kon danin./- yeri Avv. çadırgeh. çağlayış M.xuşin.
çadırcı M. yên ko konan çêdike an çağrı M. bangevvaz, ban, bang.
dıfıroşe. çağrılı rgd vexwandi,dawet kiri.
çadır uşağı olu MAhengvan. çağrılmak L hatın bang kırın, hatm vex-
çağ M. vveg, dem, qirne, çax, penyod, nir, vvandın, hatın gazi kırın.
vedor, pêle, devvran, tıeyam. 1 parçeki çakal M. P. vvavvik, tori, torik, tûrg, çcqcl,
zeman, vvext. Z vveki zaroti, xorti ko her çeqal, çexeie.
beşeki jiyinê, temen, sal. * delikanlılık çakı M P. kênk, kOr, çequ.
çağına gelmek fivv. hatm dema xortaniyO. çakıl M. zegır, burx, xiç, xiçik, şkêr, çaxd,
3. zemaneki taybeti. * insanlık feza zûxûr, zixnk, gaşe, ev sinonim lı gor devo-
çağına girdi fivv. insan kete dema/vedora kan vvısa cûda têne bıkar anin.
fezay 0. 4. çar demOn dirokê, çax, vedor. * çakılı rgd kutayi, te de kutayi. * duvara
ilk çağ, orta çağ, yeni çağ, yalan çağ fivv. çakılı çivi bw. mixê ko divverde kutayi.
dema/vedora dirokêya pOşin, vedora na¬ çakıllı rgd gerger, bixiç, bızegır.
vin, vedora nOzik û vedora nû. çakılmak L hatın kutandın.
çağcıl rgd hemdemi, nûjen, modern. çakım, çakın M. 1 brûsk. Z pırisk, çik.
çağcıllaşmak L hemdemi bûn, nûjen çakıntı M. vejen. * şimşek çakınlısı fiıv.
bûn, modem bûn. vejena brûskO.
çağdaş rgd hevdem, hemdem, demhev, çakır rgd (çav) gevvher.
yOn ko eyni qirnê de dıjin, muasır. /_hk çakır ayaz M. şayi hışk, hışke şayi.
M. demhevi, hevdemi. çakır doğan M. balaban.
çağdaşlaşmak Z. hemdemi bûn, nûjen çakırkeyf rgd debeng, ya ko niv serxoş-
bûn. bûyi.
çağ dışı rgd jı demO der, kesO ko nıkare çakmak l M 1 çaqmaq, çeqmaq, heste. Z
lıgel demO bıçe. kevıreki bı taybeti ye ko jı bo heste, gam
çağıldamak Z. av koddıenke kevu" û dar¬ an tıştOn vvısa re tO kar anin. /_ taşı MA.
an dıkeve û deng dıde di xuşê, xuşina avê kevirê çaqmaqê, kevu-ê hestê.
re tê gotm. çakmak Z. kutan, bı lêdanê tışteki dere¬
çağıltı M.xûşinaavê. ke de bıki xwar. * stûn U erdê de kutan
çağırma M. bang, gazi. fivv. direği yere çakmak. * sing kutan fivv.
çağırmak L bang kınn, gazı tann, ban kazık çakmak. Z seh kırın, tegduştın. *
kınn, deng te kınn, deng kınn. * kaç kere yolun tehlikeU olduğunu çaktı Avv. seh
çağırdım, duymadı Avv. nun çend caran kirkorêxetere.
531 çamaşır
çakmak Z. jendın, evrya jı bo birûskê ye. çalımlı rgd 1 fiza. Zsetxwe re çûyi,jıxwe
* şimşek çakması Aıv. bırûsk jendın. bavver.
çakmakçı M 1 ya ko heste çêddce an çalınmak Z. 1 hatm kutan, hatm 10dan. Z
dıfıroşe. Z ya ko hesteyê üfıngan çêddce. hatm dizin. * arabam çalındı fivv. ereba
çakmaklı M cûre tıfıngeke kevn e ko bı mm hate dizin.
kevirê heste agu- dıgıre. çalıntı M. üşte ko haüye dizin.
çakışır M. 1 cûre şelvvareki meran e. Z çalışılmak Z. hatm xebitin, hatm kar
hm teyr m ko çêqê vvan bı pûrt e. tann.
çaktırmadan rgd xvvejê nedan seh kınn, çalışkan rgd xebatkar, zirek. /_hk M. xe-
xwe jê nedan şani dan, be agahi yeki an batkari, zireki.
tışteki karek tann an dereki de çûn. çalışma M.xebat,kar,şıxul,şuxul./_odası
çaktırmak Z. 1. dan kutan. Z dan seh M. jûra xebat, mıjûlgeh. /_ yeri M cdsce-
kırm. bat, mıjûlgeh.
çata kalem rgp. lez û bez mvisin. çatışmak L xebat kınn, iş kınn, şuxulin,
çala kaşık rgp. lez û bez nan xwann. xebitin. 1 jı bo tışteki çO ki an bini holê. Z
Çalap M. Yezdan, Reb. lı ser tışteki mıjûl bûn. 3. alet û mekina de
çalapaotu MmahvOnçe. baş kar kınn. 4. hevvl dan, cehd kınn. *
çala paça rgp. bı cebri dan meşandın, erdO çalış ki yarın gidelim Avv. hevvl de ko em
re kaş tann û bınn. sıbO biçin.
çatar saat MA. bansaet, banok. çalıştırılmak Z. hatm xebitandin, halın
çalçene Mpırbej. şuxulandin.
çalduümak Z. 1 hatm kutan, hatın 10dan. çalıştırmak Z. dan xebitandm, dan şuxu-
2. hatm dizin. landın.
çaldırmak Z. 1 dan kutan, dan 10dan. * çalkalamak Z. 1 çelqandin, avO têki tışte¬
kaval çaldırmak Avv. bılûr dan kutan. Z ki û bı leqini. Z rajandm, hejandın, bejingê
dan dizin. * saatimi çaldırdım fivv. mın an çevvaleki bıhejini, rajini.
saeta xwe da dizin. çalkalanmak L çelqin, hatm çelqta.
çalgı Mİ saz, instrûment.Z müzik, /-çal¬ çalkantı M pêldan, hejin. * deniz çal¬
mak Z. müzik lêdan, saz lêdan/kutan. kantısı fiıv. pêldana behrê. /Sı rgd pOl-
çalgıcı M. sazbend, gevvende. dayi. /-sız rgd bêpêl
çalgıç Mmızrab. çalkar M. serad.
çalgüı rgd cihê (qehwe, bar) ko tê de saz çalkatmak Z.dançelqin.
û müzik tê lêdan. çalmak 1 L dizin, dizi tann. * para çal¬
çalı M. sine, sincik, devi, dewen./_çupı M. mak fivv. pare dizin. Z şıbin, lêçûn. * biraz
sine û hej, qırş û qal. /_lüc M devi, devi- kırmızıya çalar fivv. taneki h ser soriyê
stan. ye.
çalı bülbülü Mcûreçûikekidengxwaşe. çalmak 2 LI. kutan, lêdan, lêxistm, evrya
zoo. Sylvia communis. jı bo aletên muzUcê ne. * davul çalmak
çalı fasulyesi M. cûre lobryeki bı dezi ye. dehol kutan. * ıslık çalmak Avv. fitık
fivv.
çalı horozu M. cûre mırişkeki kovi ye, kutan. * kaval çalmak Avv. bılûr lêxistin.
goşti tê xvvann. zoo. TetraourogaUus. * saz çalmak Avv. saz lêxistin. Z bı lêdanê
çalık rgd xar,xudrr. deng jê deranin. 3. avêtm, evrya jı bo ha¬
çalık kavak M. cûre spindareke ko şrvOn veyn avıtına şir an hevir û uştê vvısa tê
wêdesêbkçêdibin. gotın. 4. te re kuın, te dan. * boya çal¬
çalıkuşu M. mûte, hevvOrde. mak, ekmeğe yağ çalmak fivv. boyax tO
çaldık M. devistan, strigeh, çdokok. re kınn, rûn h nanê xwe re kınn. S. 10
çalun M. galim, qapan,fiz. Zsportê de (za¬ ketin. * acı patlıcanı kırağı çalmaz Avv.
deyi) futbote de bı hereketê çalak jı dıjra¬ bacana tehl, xvvisdc te nakeve.
beri xwe derbaz bûn. /_ satmak Z. fiza çalpara M Z". çeqçeqe, cemcemk, çarvve.
kınn. fin caka. çam Mkac,qaj,qac,çam./_ağaaMdare
çalımlamak Z. 1 futbote debi çalakijıre- qaje./_yarmasıM.kese* gırs, telaşeki me¬
qibê xvve derbaz bûn. Z mecazi de keys- ran.
peresti kınn. çamaşu M. P. 1 cd, kine, kırasOn bini Z
çamaşırcı 532
tarasên gemar ko rhvêt bOn şûştmO. /_ ne pati, tiştê ko bı asani bdceve deste
değiştirmek Z. cıl guhartın, tane gu¬ mırov.
hartm. /_ dolabı M. dolava tancan. /_ çap M. 1 mat. eşkêl. Z modıne, gulexor (jı
mandalı M. nstık. /_ makinası M. meki¬ bo çek). * top namlusu çapı Avv. modına
na cilşuştinê, mekina kmc şuştıne. /_ lûla topO.
suyu M ava ko pO edan/kmean dışon. /_ çapa M. İt sınkolk, kulbe, xepar. çapa de¬
yıkamak Z. cd şuştın, berav tann. /_ miri
yıkayan Nh cdşo. /_ yıkama yeri M. be- M. lenger. * demir almak Z. lenger
ravxane. hddan. * demir atmak fivv. lenger ber¬
çamaşırcı M. cdşo, kesê ko an dukana ko dan, lenger avOtın.
cılan/kıncan dışo. çapak M. şılop, şeliq. * göz çapağı fivv. şdo-
çamaşırhane M. P. K. beravxane, cılşok. paçav.
çamgUler M. qajine, familryeki qaj uı ko çapaklanmak L şdop gırtm, çav şehqi
pelge vvan vveki derzi ne û zıvıstanO na- bûn.
vveşın. çapaktı rgd. çepel, şdopm.
çamlık M danstana qaji. çapalamak Z. aşêf kırın, kulbe kırın, xc-
çanı sakızı M. cevvi, mesteki. par kınn, xepirandm.
çamur M. çamur, herri, gd, levve, mûle, çapaianmak L hatın kulbe kınn, hatm
mole. l.xweli an çimentoya ko bı av tekel aşêf kırın.
dikin jı boxani û divvaran. 2. jı avO û bara- çapar N.K. çeper, P.T.T
nê erda ko şıl bûye. 3. mecazi de jı bo kese çapkın rgd davvenpis, tolaz.
mırovan ecız dike. (birine) /_ atmak L çapraşık rgd girift, çeprast, tevlihev, kal¬
bı yeki iftira kınn, teni 10dan. /_ banyosu an tiştê ko zehmete bO seh kırın, an hal
M jı bo ledavviyO tan cûre herri karanin, kınn. /_lık M. girifti, tcvldıevi.
xwe bı mûle vverdan. /_a batmak L xwe çapraz rgd. K. çepûrast.
işeki pis xirab kırın. /_a yatmak fiıv. dOnO çaprazlamak L çep û rast kırın, bı çepra-
xwe nedan, bObexli kınn. (birini) /_dan sti hevûdu bırrin. * kollarını çaprazla¬
çekip çıkarmak fivv. yeki jı kareki be rû- ma üst üste koymak fiıv. mdOn xwe bı
met parastın. çep û rast danin ser hev.
çamurcun kuşu M mıravi. çapul M. talan, nıjdekari. /_cu M. talanker,
çamurlamak L herri kınn, bı mûle nıjdevan. /-culuk etmek /. nıjdevani
delıkandın. kınn.
çamurlanmak L ketm nava herriyê, bı çapul M. paç, paçık, pate. * başına çaput
herri gemar bûn. sarmak fiıv. paç lı sere xwe pêçan.
çamurluk M. 1. cihû ko gelek herri ye. 2. Çar M. Çar, qralûn kevn ya RûsyayO ne.
cûre saqeke ko dikin ser pancikê xwe ko çarçabuk rgp. P. lezûbez, çarçabık.
jı berriye bOn parastın. 3. parçeyO lı ser te- çarçur M. zêde xerc kırın. /_ etmek L vır
kerên ereban e. 4. jı bo ko pOlavOn xwe jı devvO de kırın.
herriyO paqij kın, jı pOşiya deriyan de cihO çardak N.P.çardxi.
taybeti. çare N.P. çare, havil. 1 jı bo armanceki an
çan Mçan.zengıl, naqos./_çalanM.çan- meseleki re re 10 ditin. 2. tedavvi, derman
kut. /_ çalmak Z. zengılandın. * kilise ditin. /_ bulmak L çare dilin, çareser
çanı fivv. naqosa dOrê. /_ kulesi M kınn. * çaresini bulmak fivv. çare ditm,
zcngilxane. rO 10 ditin. * çaresi olmak fivv. çare hebûn,
çanak Mlxddc,pmc,xarûf.Z(mtpelgên çare bûn.
kulilkan ya rêza her i derve ne./- çömlek çaresiz rgd bêçare, bêgav, naçar, neçar.
Z. şıkeldc, xıhk mdde. /_ yalamak Z. bmO /_lik M. neçari, bêçaretl
feran alastm, yeki re devxwari kınn. /_ çarık M. çarrx, kalık. /_ giymek L çanx
yalayıcı rgd kodalOs. tann pê. /_ ipi M duvvOl.
çan çiçeği Nh gezize, gulezengul, sınbe- çariçe M. çariçe, jinê çar an çaren jın ya
Iok. RûsyayO.
çanla M çente. * el çantası MA. çente- çark M. P. çerx. /_ etmek Z. cemandın,
bask, çentedest. * çantada keklik fiıv. na çenxin, çerx kınn. 1 evrya di layeki de
533 çatmak
çarpıştırmak L dan tûş kırın. duvar çatladı fivv. diwar qelişt, divvOr
çarpıtmak L 1. xar kınn, şevvşandın. 2. jı derz 10 ket. 2. leqin, çeqin, belav bûn. *yc-
rastryO dencıstın, dan şaş kırm. nıekten karnı çatlamak fin', jı xvvanni
çarpmak L 1. hıngaftın, leketın. * kurşun de zık tcqin, zık belav bûn. 3. tengani û
divvara çarptı fivv. güle hıngafti divvĞr bû, bulıranO de bö tevvat bûn. * sıkıntıdan
an lı diwOr ket. 2. matematikO de car başı çatlamak fivv. tenganryê de ser i te-
kırın, zerp kırın. qin.
çarşaf M.Z'.ÂT.lçarşev.rûyecavvinejibo çatlatmak L L derızandm, derz kırm,
nrvinan. Z hêram, hêzar, pûşiya bûkê ye. qelişandm, vveki diwar an texteki de
3. f ûtik, fote, çaroke, pûşiya jınan e ko ga¬ qelişteke tenık vekınn. Z bı dizi gotınek
va dıçm dereke an çarşıye de lı xv«e dan der.
dıpeçm. /_ bağlamak Z. çarşev gıredan. çatma M fin çatkı.
/_ giymek fivv. çarşev h xwe kınn. /_Iı rgd çatmak L. 1dan ber hev, wekisêpc dan
bıçarşev. /_sız rgd bêçarşev. berhev. Z mırûz tann. * alnımı çatmak
çarşavlamak Z. çarşev kınn. fivv. eni mırûz kınn. 3. tûşi tışteki bûn. *
çarşamba M. P. K. çarşemb. * çarşamba betaya çatmak fivv. tûşi bela hatm. 4. rast
pazan gibi fivv. her tışt bı tevühev. ... hatın. * nerden çattım bu adama fivv.
çav 534
Mlamajorin. bûn.
çenebaz rgd P. pırbOj, çenebêj, kesê pır çetrefU rgd çetref d, gınft.
diaxrvi /_hk M. çenebazi. çevik rgd Z'.bıdûddc, çalak, çeleng,şûş.
çengel M. P.qulf, çatal, çanqd, çengel. /_U çevikleşmek Z. çalak bûn.
rgd bıçengel, biçanqd. çeviklik M. çalaki.
çengellemek Z.çanqd kırın. çeviren M. vverger, kesê zman peçve dike.
çengi M. P. çengi, loti, jma ko lı ber saz û çeviri M. peçve, tercüme. /- yapmak Z.
muzikê dıleyize. peçve kınn, vvergerandın.
çcnilemek Z. kuzin, segO ko bı êş dınale. çevirici M. vverger. fin çeviren.
çenk M.P.zrai£aletetamuzikêye. çevirme M. Idoş, gerin. Z rgd vvergeran-
çentik M. gen, kertık. * bıçakta çentik di, tercüme bûyi.
var Avv. devO JcêrO de gen heye. çevirmek Z. 1. vegerandın, zrvırandın. *
çentiklemek Z. gen tann, kêrt tann. bizi yolda çevirdiler fivv. em jı rO vege¬
çepçevre, çepeçevre M. rgp. hawêrdor, randın an zrvırandın. 2. dagerandın, tışte¬
dormedor. * tarlanın etrafını çepçevre ki berevvpaş bıki, seri 10 vegerini. *
otlar sarmıştı fivv. lı dora zevıyO havvOr- sürüyü çevirmek Avv. pez vegerandın. 3.
dor gıya gırti bû. şunda vegerandın, şunda zrvırandın. *
çepel rgd K. çepel, gemar, qirêj. mektubu geri çevirmek Avv. nema şunda
çcpeUenmek Z. çepel bûn, gemar bûn. zrvırandın. 4. velqutandin, qulubandtn. *
çeper N.K. 1 çeper, çit, hejên ko jo bo pa- .defler yapraklarını çevirmek fivv. pel-
rastına rez û bıstanan datimn dorê. Z fiio. gên defteri velqutandin. 5. gerandm. * to¬
çerrmkO tenık. /_ çekmek L çeper kırm. paç çevirmek fiıv. bıldınk gerandın. 6.
çerçeve M. P. K. çarçrve. 1 jı bo vvêne, hili vvergerandın, qulubandtn, peçve kınn,
û tıştO vvısa. 2. darOn dora deri û pence- evıya jı zımaneke jı bo zımaneki din, ter¬
ran. 3. derheqa babeteki de fırehi. * bir cüme kırın. * Kürtçeyc çevirmek fivv. qu-
fikir çerçevesinde birleşmek fivv. di çar- lubandın Kurdi, vvergerandın Kurdi. 7.
çeva ramanekê de gdıaştın hev. çenxandin. * çember çevirmek fivv. çem¬
çerçevelemek L çarçıve kınn, çarçeve 10- ber çenxandin. 8. qulubandtn, vegu-
dan. hartın. * sacda ekmeği çevirmek,
çerçevelenmek Z. hatın çarçeve kırın. elbisenin aslarını çevirmek Avv. sete de
çerçeveletmek Z. dan çarçeve kırın. nan veguhartın, astarê kıncan qulu-
çerçi Mçerçi./_likM.çerçiti. bandın. 9. dor 10 gırtın. * duvar çevirmek
çer çöp M. qırş û qal. fivv. bı dhvar dor 10 gırtın. 10. badan. *
çerez M. Gr. çerez, kakıl. /_lik M. tışte ko çıkrık çevirmek fiw. gacık badan.
bı çerez tO hesıbandın. çevirmen M peçvevan, vvergOr, tercü¬
çerge M.xime. man. /_lik M. peçvevani, vvergOri
çeri M. esker, leşker. çevirtmek Z. lOkerOn h pOşıya "çevirmek"
Çerkez M Çerkez, Çaçan. /_ce M. Çerke- bı lêkera arikar "dan" tOne bıkar anin,
zi. vvek: dan veguhartın, dan vvergerandın.
çermik M. K. çênnûk, germık. çevre l M. 1 dor, hOl, etraf, dorhêl, hawOr.
çeşit M. P. 1 cûre, celeb, cins. * çeşit çeşit 2. dor, dorhOl, jı bo nas û dost hebûn.
fiıv. cûre cûre. Z tam, team, çeşn. 3. avva, çevre 2 M. mat. qef , hevOrke, ev gotm jı bo
tevvır, tevvr. * bu çeşit şaka olmaz fivv. bı geometri derbaz dibe. * daire çevresi fivv.
vi levvri henek nabe. qef0 dayirO, hevOrkeyê dayirê.
çeşitlenmek L cûre cûre bûn. çevre bUimi Mhawêrnasi
çeşitli rgd têvel, çendetexlit çevre bilimci Mhawêrnas.
çeşme M. Z5. kani, çavi çevrelemek Z. dor gırtm, dor te gırtm, ge¬
çeşni M. P. çeşni, tam, team. maro kınn.
çeşnilenmek L tamdar bûn, çeşni gırtın. çevrelenmek Z. dor hatm gırtm, hatm ge¬
çete M. eşqrya, çete, ev beje jı Bubcari maro bûn, hatın dor 10 gutm.
hatiye. çevren M. gaz, bergeh, aso.
çetin rgd zehmet, nengvvaz, çetin. /_leş- çevriU rgd dor gırti.
mek Z. çetm bûn, zehmet bûn, nengvvaz çevrilmek M. karê "çevirmek" bı "haün"
537 çıkrık
têne temam tann, vvek: 1 haün vvergerta çıkıkçı M. kese ko hestiyên şdcesti girê
(zman). Z hatm çenxin. 3. hatın dor te dıde.
gırtın. çıkılmak /.derketm.
çevriyazı M. nrvisara ko bı elifbayekO çıkın M. buxçe, hegalê nan.
haüye nrvisin dê biguhêri elifbayeke dm. çıkınlı Mbedgeh,qoqız,poqin,pozık./_h
çeyiz M. A bavani, cêz, giz, evrya pırtu û rgd qoqizi, pozdc derketi./- yapmak Avv.
pertalOn bûkO ne. der poqta, qoqiz bûn.
çeyrek rgd P. K. çaryek, jı çaran yek. 1 jı çıkış M. rOder,derketın./_atanakZ.jı kar
çaran yeki lire. 2. jı çaran yeki saetO, 15 derketm. /_ kapısı M. deriyO derketınO.
deqiqe. /_ vermek L jı kar dereıstın. /_ yeri M.
çıban M. pırzık, pızd:, kunêr, kul, kınOr cıhderk, bandev. /_ yolu M- rOder.
çığ M. şape, berfende, asit, reni, çk, şape, çıkışmak L azar dan, gef lê xvvann, da-
horyes, basû, berf a ko jı çıye an jı ciheki berızandın, pekandın ser.
bıhnd diqete û gıldi dibe Û her ko dıçe çıkmak L der ketm. * dışarı çıkmak fivv.
grover Û mezın dibe. der ketm der ve. * sonunda benim de¬
çığır M baxor, çuxur, rOç. 1 rOça şape an diğim çıktı fiıv. paşê gotına mm der ket.
tavvûge ko nava berfê de. 2. r6ç. 3. rO an 2. jO der bûn, jO der hatm, jê hatın, je der
metodeki nû. ketm. * içinde kurt çıktı fivv. kurm JO der-
çığırmak Z. qarin, çikiyan, çikin. ket. * kan çıkmak Avv. xvvin jê hatın. 3.
çığırtkan rgd qarqarok, bangin. helketın, helkışin. Evrya ne jı bo 'derketm'
çığırtmak Z. dan çikandın, dan qarin. e 1c jı bona bıhndbûnO ye. * dağlara
çiğide M. çikin, qijin, ajût. /_ atmak L qa- çıkmak fiıv. helketın çıyan, helkışıyan
jin, qijin, qijandin, qijin, qirin, ajûtın. * çıyan, fi/ı tırmanmak. 4. der ketin,
çığlık çığlığa fivv. bı çike çik. xwandmek davvi anin. * okuldan
çığrışmak Z. hemû pevre qije qij kırın, he¬ çıkmak fiıv. jı xwandegehê der ketin. 5.
mû pevre çikin. der ketm. * talebeler sınıftan çıktılar
çıkagelmek L derketm hatm. fiıv. xwandckar jı dıbıstanO der ketin. 6.
çıkak M. jOder, jOza, serkani, mahreç, cih der ketm, der xistm, jı bo kûm kınne tO
an derO ko jO derdıkevı tû. kar anin. * ondan beş çıkarsa Avv.jı de¬
çıkar M. nehf, kerha, kelk, xirwebazi, ber- han ko penc der keve. 7. der bûn, der çûn.
jevvendi. * şahsi çıkarı için fiıv. jo bo * çeşmeden su çıkmak Avv. jı kanıyO av
xirwebazrya xwe, jı bo berjevvendıya xwe. der bûn, av der çûn. * kan çıkmak fivv.
çıkarcı rgd xirwebaz, kelkxur. /_lık M x\viıı der bûn, xvvin der çûn. * yaranın
xirwebazi, kelkxuri. "-" ..ii bw. kul der bûn. 8. seri lıddan,
çıkarılmak L hatm deccıstm. .^in bûn. Evrya jı bo gıya û rehekan e. *
çıkarmak L 1 der anin, anin der, tışteki tomalesler çıktı fivv. fırıngi der ketin. 9.
ko jı hundur tışteki din derxmi. * birbi¬ hılkışıyan. * ağaca çıkmak fivv. hılkışıyan
rinden çıkarmak fiıv. jı hev deranin. 2. darê. 10. der ketin, ger tıştek kOm hat an
der kırın, der xistin, ev sinonimana kete stuyê mırov. * borçlu çıkmak fivv.
dıkann bı cihO hev de ben bıkaranin. * deyndar der ketin. 11 der kelin, evıya jı
ayakkabılarını çıkarmak fiıv. sole xwe bo çûn divvana yeki re dıbejın. * valiye
deranin, sole xwe dencıstın. * dışarı çıkmak fiıv. der ketm ba vvali.
çıkarmak fivv. der kırın der ve, der xistin çıkmaz rgd cihê ko rO dernakeve, peşi
der. 3. der anin, tışteki isbat bdd an kıfş gırtıye. /_ sokakM. al ûle. * çıkmaza sok¬
bıki. * yalanını çıkarmak Avv. derevvO vvi mak Z. lebıkandın, re te gırtm.
der anin. 4. der anin, der xistin. * zevkini çıkrık l M. dolav, . /_çı M doİavjen, dolav-
çıkarmak Avv. kêf der anin. * ekmeğini rês. Ev alet jı bo ris û dezi û pembu rê-
taştan çıkarmak Avv. nanê xwe jı kevır sandınO tê bıkaranin, bı dest an bi lıngan
der anin/xıstın. tOte badan.
çıkartmak L der kınn, der xtstin. çıkrık 2 M cuık. /_cı M. cınkvan. 1 aleteki
çıkık rgd (lebat, organê laş) 1 belbûyi, jı bo pembu ye ko dendıkan ji nava pem¬
doq bûyi. * çıkık alınlı fivv. eniya doq. Z bu tine veqetandin. Z di fizdcê de tışte
cih çûyi. * kolu çıkık Avv. mdO cihçûyi gıran bı vO tOte kaş kınn an taşandın.
çıkrüc 538
dujta. * çifter çifter fiıv. cot bl cot, zo bı çiğnemlik M. pari, puran. fin çiğnem,
zo, çift û çdt /_ evü MA. dujıni. /_ görmek çiğnenmek Z. 1 haün pari kirin, hatm
Z. dubini bûn. * çift karı ile evlenmek eciqandin, hatm gensandın. Z hatm
fivv. du jm tann. * çift renkli Avv. durengi. cütın/cûn.
/- ruhlu rgd dujin, dugıhan. /_ sanlı Avv. çiğnetmek Z. 1 dan' pah kınri, dan
duzenki /_ tırnaklı rgd dtsımi. /_ yüzlü eciqandrn, dan ğehsandın. : Z dan
Avv. dupışt. cûtın/cûn.
çift 2MP.cot,cotari,çandm./_çubukAw. çiklet M. Fr. benişt, jdelet, qajdc.
cot û cobar. /_e koşmak Z. kınn cot. /_ çikolata MZtçdcoIaui ',
süren M. cotkar, çiftçi. /_ sürmek L cot çil rgdZ^.çU.15;'.xalânşanıkenkojırûye
kırın, kêlan, çandın. mu-ov de derddcevın. Z rengeki kej a h ser
çiftçi M. P. reneber, cotkar, cotyar. /_lik soriyê y e. 3. heywanên kö. lekeyên sor te
M. cotkari, cotyari, cobari. /_ etmek Z. hene./_U rgd kesê ko rûyiewi de çU hene.
cotkari kınn, cotyari tann, çandıni kınn. çUc l M. P. çUe, xem, zehmet, tehgani /_
çifte P. 1 rgd çille, cot, zo.Z M pin, pinede, çekmek Z. tengani kısandın, çile
heywanê vveki ker Û hespan ko bı lıngO taşandın, /-den çıkarmak Z. zor
xvve yê pasın Iedidın. 3. cûre üfıngeki bı enırandm, pu- qeturandin. /-keş rgdK.
du namlu ye. çdekOş, xemkOş. /-Jceşlik M çdekêşl,
çiftetelli M. timini, basdean leyistın. xemkêşi. /-U rgd xemgin.
çift kapı M. deriye dubask. çile 2 M. gdok, kulu. peng, gâc, tunge, nesd,
çiftlemek Z. 1 dubare kınn, zo tann. Z jı bo gıloka ris û dezi Û tıştO vvdıa ye. fin
heyvvan h hev dan gayin. 3. pincık avOtm. yumak,
çiftleşmek Z. 1 dubare bûn, cot bûn, zo çilek M. tûfrengi, şdek.
bûn, çift bûn. Z h hev gayin (heyvvan an çilingir N.P. çdingir.
rehek). çU keklik Nh çu*, nivkevv, çûr, kevvçirk
çiftleştirmek Z. 1 duçende tann, dubare çim M. çim, şet.
kınn. Z (heyvvan) ga dan, televv anin. çimdik M. qurçi, nuqurç, qurmiçik,
çiftlik Mçevvhk. xirmûşk.
çift parmaklılar Nk heywanên du simi. çimdiklemek Z. niquçandin,
çiğ rgdlmate,xag,evryazêdeyijibofêki qunniçandrn, qurçi kınn.
û hêşinati kar tO. Z xam (jı bo mırov an çimdiktenmek Z. hatin qurçi kınn.
heywanê ervvan, bê tecrübe). 3. xav (jı bo çimen M P. çimen, mêrg. /_lik M çımen-
şir û dezi). /_lik M.xavi. * çiğ sül Avv. şirO zar, axlêv, bdinûni.
xav. çimento M İt. çimento. /-Iamak Z. çi¬
çiğ2 rgd çig,nepati. çiğde mento kınn.
M. sınci, navê çimlemek L çim tann, çim danin.
dareki ye. çimlenmek Z. 1 tovênko di cüle şilde şin
çiğdem M. sosm, pivok, pırpızık, beng- dibe, nstın, şin bûn. Z çim rıstın.
zerık, gangılok. çimmek Z. av h xwe tann
çiğit M çıgit, çikene. Çin M. rgd Çin, Sin, gete jı çinê. /_U rgd
çiğ köfte Mçigkufte. çin, tiştêkojiçinOtê.
çiğnem M. rgd pari, qasikodevO mırov de çinçilya M. Fr. çinçila.zoo. ChinchiUa la-
cih dibe. niger.
çiğnemek Z. cûn, cûtın, cûyta (di dev de). çin dansı Mgansêzer.
çiğnemek Z. 1. eciqandm, gerrsandm, pan Çingene M. P. Qereçi, Cmgane, Mırtıb.
kırm, pehn tann, perçiqandm, gava tıştek Mmtiqa DOrsım de 'aşiq' dibêjm.
di bm lıngan de an di bm tışteki gıran çingeneleşmek Z. 1 cmgane bûn, mırtıb
dimine û dipehxe. * az kaldı araba onu bûn. Z pirxwastok bûn, bixwastinê kesê
ciğniyccekU Avv. evv bû ko erebe evv pan di ecız İcınn.
dikir an dieciqand. Z cûn, cûtıp cûyin, çini M. P. çini, fayans, ferfûr, porselen. 1
tışteki ko di devê xwe de hûr kevırOn bı zivin û vvêne çêddun û h divva-
çiğnemik M. pari devO xwe -f:vi Û ran deon. Z hin cûre firaq û fere fol m.
bıdi zarokan, vvısa dıbejın. çinicilik M.pişekariyaçiniçêtannêye
çinko 540
çinko l M. İt çinko, tutya, elementeki ye, berbu-oj û Awd xvvann. Z çit kuın, çeper
jımara atoma xwe 30, gıranıya atoma xwe kınn.
6537. sân Zn. çit sarmaşığı M. pêçekê spi. Aot Convol-
çinko 2 M. di leyistıka dombalê de yên ko vulus scpium.
parê yekem an duhem dıstinın re dıbejın. çivi M. bızmar, nux. /- çakmak L bızmar
çinkografi M. çinkoxrafi, vvêne an tipên kutan, nux kutan. /_U rgd nux bûyi. /-siz
ko jı bo derkeünO le ser çinko tên ko¬ rgd bênux, mixnetari. /_ yazısı MA: nrvisa
landın û evv kar. bızmari, dirokê de jı aH Med, Fans û Asû-
çin leylağı M. dartızbi. riyan de haüye bıkaranin. * postal çivisi
çipU rgd (çav) şdopın, şehqi MA. mıxO solan.
çipilleşmek L çav şdopıni bûn. çivilemek L bızmar kınn, bızmar kutan,
çipo M. lenger, zmcira keştiye ko jı bo se- mıx tann, mıx kutan.
knandına wê berdıchn erdê. çivilenmek Z. hatın mrx kırın.
çipura Mkurtepank. çiviletmek Z. dan mec kınn, dan bızmar
çir M. K. çir, qaxx yên zerdaU û mışnuşan kuın.
in. çivit M. çrvvit, xumşin. Tozeki ye jı reheka
çiriş N.P. şirOz, çuiş. cûre benişteke jı ko¬ çrvvitO de derdixm û di şuştına tarasan de
ka gûhkê de derdıİceve. tê bıkaranin. /_ rengi M xumşin, rengeki
çirişlemek Z. şirêz kırın, çespandın. şintariye.
çiriş otu M. gûldc. çivit otu Mnd,wesme.
çirkef rgd P. 1 çirkef, ava pis, ava ko fıraq çiy M. revva, xunav, xûnav, jale, şebnem.
hatme şuştın. 2. mecaziye de mundar, ge- çizelge Mxanxandc.
nû. /_ adam M kesê mendebur. çizgi M. xet, xizk, xizik, xêz, xêzdc. * hudut
çirkin rgd P. çirkin, sık, zışt, tal, bed, ke- çizgisi Avv. xeti sinor. /_ çekmek L xêz
reh. kışandm. /_U rgd brxOzdc. /-siz rgd bê-
çirkinleşmek L kereh bûn, çirkin bûn, xizdc.
zışt an tal bûn. çizgUemek L xizdc kışandm, xOz taşandın.
çirkinleştirmek Z. kereh tann, çirkin çizik Mxêzdc,xêz.
kınn, zışt an tal kınn. çizili rgd hatryexizdc kınn.
çirkinUk M. çirkini, kerehi, tali. çizilmek L hatm çizin, hatm xizdc kuın,
çis M. gezo. xOztann.
çiselemek Z. xunrvin, peşkandın, peşk çizinti M. xOz bûyi, rêş bûyi.
avetın, (baran) hûnk hûnk barin. * çizme M. gizme, pOlavên dev dırOj m.
yağmur çiseleyerek yağiyordu Avv. ba¬ çizmek L 1 rOş tann, çizandin, xêz kuın.
ran hOdi hêdi dtxuiuvi, hûnk hûnk Z wêne an şemaya tışteki çêtann.
dıbanya. çoban M. P. sıvan. /_lık M şrvani. * ço¬
çiş M. (zarok) miz. /_ etmek Z. miz kırın, banlık etmek fivv. şrvani kınn.
bel kınn. çoban aldatan kuşu M. helo, vizvizık,
çişik M. çêhkê kiroşk. çûçkê titelani.
çit 'M.ZC çeper, percan, çit. /-çekmek fivv. çoban çantası otu M. mviştdok.
çeper gıredan, çeper taşandın, /-lemek çoban değneği otu M. gryagırOçk.
L çeper kınn. çoban köpeği M. supundi, sepandi.
çit N.K. çit, vale, cûre pûşryekO jınan e. çoban merhemi M. melema qizbanê, jı
cila M. kûrebesk, çitah. bemştê qizbanê û mûmê çêddun.
çilar M. K. çitare, cûre qumaşeki ye jı çoban tarağı olu M. derzişrvan.
pembu û evrişım çêdibe. Çoban yıldızı M. ast Venüs.
çitilemek L mıstdan, cdşuştinê de, tarasi çocuğumsu rgd vveki zarokan, zarokvvari.
diki destO xwe û mıst dıdi ko bışoyi çocuk M. zaro, zarok, mınal, mındal, gede,
çit kuşu M. kerkûk. role, sebi, tifal /_ arabası M. gırgınk,
çitlembik M. menengûç, darekiye taneki gınk. /_ beri M. paçe zaro. /_ diU M. zma-
jı niskO gırtır fêkiyê xwe heye, jı famihya nO zaro. /_ dünyaya getirmek Avv. zaro
qrzban û bitime* ye. anin dine. /_ düşürmek Z. zaro jı ber çûn,
çillemek L 1 dendıkO kundır, gula zaro jı ber ketm. Z argoyê de beravtın. /_
541 çotuk
gibi Avv. vveki zaro. / işi Aıv. karO zaroye, Grm. bêjeyên ko pır manan dıde,
karê mınalan e. /_ oyuncağı M. pOlistıka çok ayaklı Mfcpırkng, heywanênkoji ça¬
zaroyan. * çocuk oyuncağı haline gel¬ ran pırtır hngOxwe hemn.
mek Avv. bûye pOlistıka zaroyan. * çocuğu çok eşU rgd poUgam, kesOn ko pır jınan,
olmamak Avv. zaro jê nebûn. * çocuk¬ an pır meran dıtan. /_lik M. poUgami.
luğunu hatırladı Avv. zarotrya xwe anin çokgen M. mat. pırgen, panaluyên ko jı ça¬
bihra xwe. /_ olmak Z. zaro bûn. /_ yap¬ ran pırtır keviyênxwe hemn.
mak Z. zaro çOkırın, zaro anin. /_ yuvası çok karılık M. mêrê ko dıkare jı yeki zê-
M. zaroxane. detır jın bıstini û mehr bdce, polihni.
çocuk bilimi M. zaronasi, pedoloji. çok kocalılık M. juıa ko dtkare jı yeki zê-
çocuklaşmak L vveki zaro bûn, revvş û detır mOr bıstine Û bı mehr bıji, poliandri.
tevgera xwe de zaroti hebûn. çokluk M. zehfi, pırani, piri, ekseriyet, fin
çocuklu rgd Ixvvedi zaro, ya ko dO an ba- çoğunluk.
vê zaro ye. Z bı zaro, ya ko zaro pê re ye. çok tanrıcılık M. jı yeki zêdetir Xwedê
çocukluk M. zaroti. 1 yOn ko saten pıçûk bawer kuın, politeizm, paganizm.
de ne. 2. yOn ko vveki zarokan hereket çok uluslu rgd pırnıjadta, abori an bazar-
ddcın. ganıye de şirketOn ko jı çend nıjadan pek
çocuksuz rgd bêzaro. te.
çoğalmak Z. mışebûn, zehf bûn, pırbûn. çolak rgdK.Bj. çolax, goc.
çoğaltını M. pırkınn, zedekirın. çolpa rgd. P. 1 külek, leng. Z bê hüner,
çoğaltma M. zOde/pır kınn. ecemi.
çoğaltmak L 1. pır kınn, pırandın, zehf çoluk çocuk M. zar û zOç, zavvûzO, koma
kınn, zOde kırın, mışe kırın. 2. ser de zOde tezimi lıgel zaroyan. * çoluk çocuk sahi¬
kırın. bi olmak fiw.xwedi zar û zOç bûn. * çoluk
çoğu rgp. 1 pır caran. 2. ya zOde, ya pır. çocuğa karışmak fivv. bı zevvacO xwedi
çoğu zaman fivv. pır caran. zaro bûn.
çoğul rgd . Grm pırejmar, gelejmar. /_ çomak M. ço, çogan./- oyunu M/ıçogan,
isim M. navê pırenav reqeçov, çoreq.
çoğulcu rgd sosyolojiye de plûralist. çomar M.segişrvan.
/_luk M. plûralizm. çopra M ani dasi, hestiyOn masi.
çoğullamak L pır kınn, zOde kınn. çopur rgd kesO rûxuri, yanê rûyê xwe bı
çoğullaştırmak L Grm prejmar an ge¬ nexwaşiya xuriyê çinçinoki bûye.
lejmar kınn. çor M K. nexwaşiyeke heyvvane, vvebaya
çoğumsamak Z.zOde ditin, pır ditin. devvar.
çoğun rgp. pırcar, ekseri. çorak M. rgd. K. şorax, dıhm. lcihêko dar
çoğunluk M pırani, ekseriyet. /_la rgp. bı û gıya 10 nabe. 2. erda bı kil. 3. erda ko
pırani. rûyO xwe bı xwO û potas gırtrye ko jO de
çok rgd zOde, zor, mışe, pu-, zehf, lap. Ev barut (têz) ji tê çOkırın. 4. ava tal (tehl).
sinonimana lı gor şivveyan di cihO hev de çorap M P. göre, kunk, di devoka Kur-
tOn bıkaranin. * çok geçmeden fiıv. pır mancıya heri bakur de jı bo goreyOn dırej
derbaz nebûn. /_ gelmek/, pır hatın, zê- tO gotın, jı bo goreyên normal reji kunk
de hatın. /_ görmek Z. pır ditm, tıştek jı dıbejın. /_çı M. kesO jı bo kar göre çêdike.
yeki hOvışandın. /_ sesli M. pırdeng, /-çılık M. pişekanya göre çOkinnê. * ço¬
polıfondc. /-lan rgp. geleki, pır keşi. rap ipi Nh bendgore. /_ örmek /.kunk
I Sarınca rgp. h gor pır kesan. /-tan rgp. çOkırın.
zûda, mêj ve. * çoktandır bir haber yok çorba M P. K. çorbe, şorbe, germi, (bu¬
Avv. zûdaye tu xeber nine, mêj ve ye ko xe- seyi) çorbe etmek Avv. (üsteki) tevlihev
ber nine. * çoğu gitti azı kaldı Avv. ya zê- kırın, tekel kuın. /- kaşığı M. kevçrya şor-
de (pır) çû, ya kOm (tandık) i ma. /_ yanlı bO. /_cı M. 1 dukana ko tenO şorbe û vvısa
(yönlü) rgd pır aü. /_ yıllık M. pırsaU, bo- xwanna srvık tê çOtann. Z xwedryO ke-
tanikê de rehekên ko jı yek saü pırtır ştryan re, dewlemendên gundi re ji tê
dıjin, pır saU. gotın. /-tık M. zada ko dibe şorbe.
çok anlamlı rgd 1 pu- mane hebûn. Z çoluk M. 1. gonc. Z mêvv.
çöğdûrmek 542
çöğdûrmek Z. miztın, miz kınn, bel kınn. çöp M. P. 1 zd, zihk, dank. Z çop, qirş, gu-
çöğüncek Mzerznmq, ddani. hûr. /_ arabası M. erebaya ko lı sukê ço-
çöğünmek Z. helalin dahatın, tışteki ko pan kom dike.
aliki xwe datê Û ali dm bıhnd dibe. çöpçatan M. mıfınz. 1. çarenûsa zewacê.
çöğür M/noicûresazeke.kokundirOxwe Yanê tê bavver kırm ko ki kê re dızevvıce
mezın dûxa xwe kın e. di pOşiyO de hatiye nrvisin. Z kesO ko nav¬
çökelek M. çohk, toraq, lonk. * kuru çö¬ bera mêr û jm dibine û vvan bı pev re
kelek M. çortan, çurtan. dızevvıcine. /lık M. mıfırızi.
çökelgc M levve, lastik. çöpçü M. gêzikvan, çopçi.
çökclmek L dabûn, dem gırtın. çöplcme otu M kerbeng, xerbeng.
çökelti M. durd, pegr, xilte. çöplenmek Z. jı her xwannekê de hınddc
çökeltmek Z. pegırandın, dakırın, tışteki hindik xwann. 2. jı xwe re karê bêqanûni
avi daynm ciheki û heta tO de yOn hışk û peyda kırın, jı pişti xelkO menf eet peyda
gıran dakcvın bini. kınn.
çökerek oturmak fiıv. lı ser çokan çöplük M. çopxane, çopgeh, sergu, guhûr-
rûnıştın. geh.
çökermek, çökertmek L 1 kûpandın, ci¬ çör-çöp M guhûr, gûhûr, şkOr, kevvaşe,
heki hdû, rast ko tO de çal çObıbe. 2. qırş Û qal.
menxandin, jı bo hOştır, lok û heyvvaııOn çördükotu M. K. çırdûg, gryadavvûdi.
vvısa, xistin ser çokan. 3. anin ser çokan. çörek Mkade, çörek.
4. moral xıra kırın. çöreklenmek L 1 (mar) lif dan. * yüan
çökkiin rgd 1 lı ser çokan keti. 2. kcsO ko gibi çöreklenmiş duruyor Avv. vveki mar
bedeni û ruhi lavvaz bûyi. /_lükM bOta- xwe lif daye û sekınıye. Z mec. ciheki de
qeti. dûr û dereng man û neçûn.
çökme M tepin, çalbûn, hatm ser çokan. çörek otu M reşreşık, reşde, hebreş, hef-
çökmek Z. 1. hatm ser çokan, çıngulin, ser sûdank, reşreşık.
çokan ketin. 2. çal bûn, kort bûn. 3. çörten M K. çınk, çırdcO xamyan, niv
lıCnfin, ruxin (xani, diwar û tıştO vvısa). 4. bonyeke jı bo ava baranê jı pışta xani
merrxin (hêşlir, heyvvan). S. kişin hundır bıhenkini erde.
(gcp, lamOn mırov an av ko kışıya erd). 6. çöven M kefkefok, esponi zer.
daketme jOr. sis çökmek fivv. mıj daketın. çözmek L 1 vekırın, fensandın. tışteki
7. davvi halın, dûmayik hatın. * şahlık çö¬ gıredayi an gırOyeki jev kırın. Z vekırın,
kecek fivv. şaheti de davvi bO. * sessizlik bıjkoj jı kunO deranin. 3. vekırın, der anin,
çökmek fivv. bOdengıyek daket. xaçerOz an manııkan de rasti der anin. 6.
çöktürmek Z. lOkerên lı pêşrya "çökmek" mat. heseb an problemeki jı hev derxistin.
bı lOkera arikar "dan" teııe bıkar anin, 7. (göre, cavv) verşandm, dezi jO kısandın.
vvek: dan çok kırın, dan menxandin. çözük rgd jev, vebûyi.
çökük rgd kûp, çalbûyi. çözülmek L 1. hatın vebûn, hatın jev kırın.
çöküntü M. . kûp, kûpin, çalbûn. 2. xirbe,
1 2. (cemed, qeşa) hatın iıelin. 3. sos. jı hev
herif, enkaz. 3. pegr, durd. 4. bêhOvi may¬ qetin, belav bûn, xewxe bûn. 4. sıst bûn,
in, bêlaqeti. xwe berdan. * ydanı görünce eli ayağı
çöküş M. ruxandin, kûpin. çözüldü fiıv. çav lı mar ket dest Û pê sıst
çöl M çol, aran, beyaban, sahanı. * çöl ha¬ bûn.
le getirmek Avv. çol kırın. çözülüm M jevketın, belavbûn.
çöl zambağı A'A belalizk. çözümleme M. 1 fensandın, mesele hal
çömelmek L tot bûn, çok dan, tutandın, kınn. Z jı hev deranin, mesele an mate-
heltûtan, ser çokan ketm. matdcê de, safi kınn. 3. tehlil, analiz.
çönıellmek L dan heltûtan, dan çok dan. çözümlemek Z. fensandın, analiz kınn,
çömez M. şagırt, çirax. /-tik M. şagırti. hal kınn, jı hev deranin.
çömlek M. dizık, xilik, kedûn, kûzık, pirot, çözümlemeU rgd analitik.
kûz, sıhfln. çözünmek L helin, belav bûn.
çömlekçi M. kûzker, kûzıkvan, pirot./_lik çubuk Mçemık,dank,şıv,şrvık. ivveçan
A'. kû/.ıkvani. piroti. şivên darê ya sahni. 2. dardcê crxarê, ya
543 _SJ£
daralmak /.teng bûn. kırın, davva kırın. /-lı rgd kesê hatiye güi
daraltılmak L hatm teng kınn. kınn, gdibûyi.
daraltmak /.teng kınn. davalaşmak L lı hev davva kınn, doza hev
darbe N.AL derb, şek, lêdan, sixunne. Z kınn.
derbe, jı bo xistina hukumatekê tê gotın. davar M. pez, devvar, mal. * davar besle¬
/_ yapmak fivv. derbe kınn. * bir darbe mek fivv. devvar xwedi kınn, mal xwedi
indirmek fivv. şekek lê dan./- vurmak Z. kınn.
derb lê dan, derb lê xistin. /_ yemek Z. davet M.X davvet, bang, xundin./- etmek
derb xvvann. Z. davvet kırın, xundm, vexwendin. /-iye
darbelemek Z. derb kırm, te dan. M. davvetıye, davvetname, bangname. /_li
darbımesel M gotına pOşrya, bıvvej. M. xwendi, vexwendi, xundi. /-name M
darboğaz M. cav 1. derbend. Z asteng, ga¬ dawetname, bangname. /-siz rgd bêda-
va mırov an cıvatek bı abori dıkeve ten- vvet, nexundi. * davetsiz misafir fiıv. mûş-
ganryO. ek. * yemeğe davet etmek fivv. jı bo
darbuka N.A tef, darbûqa. /_cı M. tefjen. xvvannê davvet kırın, vexwendin xwannêV
dardağan ağacı M tavvi, tavvık. davranmak Z. radan. * sıkışınca hemen
dargın rgd suh, sıh, sil, adi, sıh, xeyidi, silaha davranıyor fivv. ko teng bû hema
zıvvir. radıde çek. * sopaya davranmak Avv. ra¬
dargınlaşmak Z. jı hev sıh/suh ketin, jı dan ço.
hev sil bûn, jı hev xeeyidin. davul M.yldahol, dehol, saz./_cuM.de-
dargınlık M. sdıketıni, sdbûni, xeyidin. holjen, deqaq, delû. * davulcu Ali Avv. Eli
darı M. 1 gans. Z gılgıl. * darı sapları M. delû./- çalmak Z. dehol te dan, dehol ku¬
çiq, sole. tan. /_ zurna Nh dehol û zurne. * davu¬
darıf üllül N.P. darfultul. fiot Fruclus Pi- lun sesi uzaktan hoş geUr Avv. denge
peris longi. sazan jı dûr vexvveş tê,ji bo kesOkodı nav*
darılgan rgd xeydok, kesO zû suh dıkeve. kar de nine û vvi kari vvısa asan dızane:
darılmak L enirin, xeyidin, herıdin, dil Tenû Kurdıya heri başûr de jı bo dehol
mayin, sıh ketin, sil bûn. 'saz' t0 gotın.
darıltmak Z. sili xistin, sıh kınn, sil kınn, dayak M. ço, kötek. /_ atmak L ço kırın,
enırandın, hendandın, xeyidandm. kolek kırın. * dayak cennetten çıkmış -
yere dayanmak bvv, pışta xwe dan cihe¬ define N.A define, gencine.
ki. 3. bavver bûn. * biz halkımıza dayan¬ deflasyon M. Fr. deflasryon, kêmbûna
malıyız Avv. em bı gelO xwe bavver bin. 4. dıraf/pare.
sebr kınn, aram anin. 4. pal dan, tan dan. defne M Gr. defne. * defne ağacıMA. daf-
* arabaya arkadan dayandı Avv. erebe ne, dara defnê, qac.
di pışt telanda defnedilmek Z. A hatm çal tann, hatın
dayatmak Z. 1 nk tann, jı bo cdıanina naşta, hatm veşartın, kırın gorê.
gotına xwe de inad kınn. 2. xwe an tışteki defnetmek L naştın, çal kırm, kınn gorO.
dan ber dereki an tışteki. defolmak L qewirin, qewitin, hdbûn,
dayı M. xal, lalo, bıray 0 dO ye. /_ çocuğuM qeşitin.*haydidefol!fiw.hadêwêde!ha-
xaloza. /_ karısı M. xalejm, xaloj. * dayı dê biqeşite, hılbe jı vır!
oğlu M. pisxal defter M. defter, peravvi. /_ tutmak L /,0-
dazlak rgd keçel, zelût. /-laşmak L ke- deyi jı bo ticarete defter tıncan kırın. *
çel bûn, guri bûn. deflerden silmek fivv. jı dil avOtın, jı dil
de/da dç;ji.*bendegeldinıfiw.ezji hatun. derxistin, tışteki an yeki jıbir kınn. * def¬
debboy M. depo. terini dürmek fivv. yeki kuştın an jı kar an
debdebe M. A debdebe, revvnaq. jı erkekO dûncıstın.
debelenme Mgevz. defterdar N.A K. defterdar.
debelenmek Z. gevızin, gevrzandm, değer M. bdıa, fiyat, nerx, qedr, qimet. /_
perpıtin, kulkulin. almak/kazanmak L bdıa bûn. /.- bilir
debi M. Fr. debi, birli, hêz an miqdara M qedirşinas, xatirzan. /- vurmak L
herıkandına avO. /_ kuvveti fivv. bırha avO. nerx 10 dan, fiyat 10 xistin, qimet lê xistin.
debriyaj M. Fr. debriyaj, jı tırki derbazi değer düşürümü M develuasıyon, bıhayû
kurmanci bûye. pareye ko lı beramber zêr an pareyen
Deccal M. A Deccal. bıyani dadıkeve.
dede M. 1. bapir, bavO bavO an dO. 2. değerlendirilme M helsengandın.
Mevvlevvi an Elevviyan de liderên dini. * değerlendirilmek L hatın helsengandın.
dede dedesi MA. bapiri gevvre, kal, kalık. değerlendirmek L 1. bıha an qimet dan.
dedektif M. İng. dedektif. 2.hejandın, heja kırın. 3. helsengandın,
dedektör M. Fr. dedektor. naverok an gınngıya tışteki diyar kınn. *
dedikodu M kurtûpıst, paşgotın, gotegot, geçmiş günlerin bir değerlendirmesini
galegurt. /_ etmek/yapmak L paş de yapalım fivv. em rojen derbazbûyi carekO
gotın, paşgotmi kınn, pırs guhaztın. helsenginın.
dedikoducu M. paşbOj, pirsguhêz, qemsi, değerlenmek L bıha bûn, bı qimet bûn,
xebergerên. hêja bûn.
dedirtme, dedirtmek L dan gotın. * ken¬ değerli rgd faxir, berketi, gıranbıha,
dine çalışkan dedirtmek fivv. jı xwe re zi¬ gıranpaye, berêz, berketi, hOja. /_ olmak
rek da gotın. Z. hêja bûn, gıranbıha bûn. /_siz rgd, b0-
def M.A def./- etmek Z-defıhandın, def qimet, bêpaye, erzan.
kırın. /_ olmak Z. def bûn, qeşitin. değil rgd ne, nine, niye. * ben değil, sen
defa rgp. car, neqil. /-larca rgp. çend car. değil, öteki fivv. ez ne, tu ne, evvO din.
* bir defa fivv. carek, careke. * bir de¬ değin dç ta, heta. * buraya değin fivv. heta
fasında fivv. bı carekê. * bir dahaki sefe¬ vira.
re fivv. cara dın.*her defasındaki fivv. her değinme M. temas.
cara ko. * bu defa fivv. vê cara. değinmek L behs, derheqa babetekO de
defetmek Z- qewitandin, qewirandin, bı kurti behs kınn. Z dest te dan, temas
defıhandın, def kınn, axêz tann, nijtın. * kuın.
başından def etmek fivv. jı serê xwe def değirmen M. aş. /_ işletmek L aş ge¬
kırın. * haydi def ol! fivv. de buıije! randm. * değirmene hububat dökmek
defi hacet M. ritın, avdest gutm. fivv. aş 10 kınn. * su değirmeni MA. aşO
defile M Fr. defUe, pêşandina cdên mo- avê. * kahve değirmeni MA. aşê qehvvö.
deyO ye. /_ taşı MA. beraş, kevirê êş.
defin M.A defin, çaUunna nunyan e. değirmenci M.qeraş,aşvan./_cUikM.aş-
549 delinmek
kutek, jı bo tıştek nekeve an gêr nebe da¬ deva M.A devva, Uac, çare.
re ko an sınge ko dıdıne berO. 3. maü an devalüasyon M. Fr. develûasi, erzanbûna
siyasi pıştgırt ini kınn. * dükkam açarım bihayêchrafêye.
amma birinin desteğine ihtiyacım var devam M.A devvam. dom.
Avv. ez dûkanO vedıkım tebelO nun devam etmek L 1 dom tann, domandın.
hevvceyi palptşüya yeki drvêt. /_ olmak Z. Z dom kınn, kudandın, kudin, evrya jı bo
destek bûn, palpışti kınn, hevgırtın. dem û zeman e. * dört saat devam etU
desteklemek Z. pışt gulın. palpışti kınn, fivv. çar saetan kudand. zalimlerin baş¬
pesardın. arısı fazla devam etmez Avv. serketına
desteklenmek Z. hatın palpışti kırın, hatın zahman zOde nakudine.
pışt gırtın, hatm destek kuın. devamı M. dûmayik.* devamı var fivv. dû-
destekleyiş M. palpışti, pıştgtri, pesartın. mayik heye, paşi heye.
destekli rgd 1 pıştgırti, pesarti. Z stûnkıri. devamlı rgd her, herhe, timi, bıdom, ber-
desteklemek Z.I. pışt gırtın, palpıştıya ye¬ dewam, domdar, bêkutayi. /_hk M. dom-
ki kınn. 2. stûn tann, kutek dan ber. dari. * devamlı aym işi yaparım Avv. her
destroyer M. İng. wêranker, cûre keştıye- evv kari dikim./- olarak Avv. tim û tim, tim
ke cengO ye, destroyer. û daim, her û her.
destur M. A'. destur, rOdan. devamsız rgd bêdomdari, domnetari
deşarj M. Fr. deşarj, valabûn. /_ olmak Z. deve N. hOştir, deve. * çift höyüklü deve
deşarj bûn, vala bûn. Nh hecin. * erkek deve M. lok, buxur. *
deşelemek Z. kolan, vedan. 2. lOgerin. * dişi deve M. delax, dundd. * iki yaşında¬
ağzım biraz deşeledim fakat bir haber ki deve M. cenculuk. /_ yavrusu M. torm,
alamadım Avv. ez qaseki lı devO vvi tormık.
gerryam lObete mın tıştek jê demeani. deveboynu 1 rgd kokel. Z M. tışt an bo-
deşifre rgd Fr. vebûyi, aşikar bûyi, deşifre. riyê ko vveki şddê "S" an "U" ye.
/_ etmek L mvisekê an şifreyekê vekınn, deveci Mheştırvan./_likM. heştırvani.
jı hev deranin./- olmak L aşdcar bûn, as¬ devedikeni M. stırimışk, cûreyeki ker-
kere bûn. beşê ye. fiot SUybum marianum.
deşik rgd qul bûyi, qul. devekuşu MAheştırme.
deşUnıek L hatın vedan, hatın kolan. deveran M. ger. I- etmek L gerin.
deşmek l (kul, birin) L axivandin, devetabanı M. xdok.xdolik.
durandın. devim M V.z. hv, nereket. /_ bilimi M. di-
deşmek 2 Z. kolan, vedan, derve kınn,
hundurO (tışteki) anin der. * toprağı deş¬ .cvimsel /û'ddtaamik./_UlcMdtaamizm.
mek fivv. erd vedan. * karm deşmek fivv. devingen rgd bdiereket, müteharrik.
zık çerrandın, zık derve kınn. devinim M hereket, tevger, hv, leqin.
detant M. Fr. nermbûn. devinmek L tevgerin, hvin, leqin, hereket
detay M. Fr. detay, kıtkıte, cûre cûre yên kırın.
tışteki. devir l N.A qime, çax, dewran, penyod.
detektif M. İng. bn dedektif. devir 2 M. A 1 ger. Z çûn û hatm. 3. devvr,
detektör M. Fr. bn dedektor. guhaztın. * malı ahcıya devretmek fivv.
deterjan M. Fr. maddeyên kimyevvi ye jı bo mal devvri kıryar kuın. 4. badek, badan, h (
paqijkinnê tO bıkaranin. pey hev gerandın. * 8 devir yapmak Aıv. '-'
dev M. K. P. hef rid, dêv, hût 1 di çirokan 8 badek tann.
de derbaz dibi, mırove gırs û hûteki bı tırs devirmek Z. gêr kınn, quhbandin, vverge- *
e. Z rgd jı normal pu- bdındür an gırtır. /_ randm, remandm, hênf andm, xinfandin.
aynasıM. hdi (neyndc)ya ko üştan jixwedi 1 ttştên ko h ser hev komkıri, vvek beden,
pır pır mezınür şani dıde. * kendisini dev divvar û Awd ko bête ruxandin jê re tê
aynasmda görmek fivv. xwe h hiliya de¬ gotm. Z ruxandina hukumatekê an siste- '
van de ditm, xwe pır mezm ditm. * dev gi¬ mekê. 3. tıştekO jı seri heta bm temam
bi bir adam fivv. mıroveki vveki dêv e. 3. kınn.* bu kitabı üç sefer okuyup devir-
bı bal û pal, gır û gırs. * dev şirketler fivv. dim Avv. mm ev pırtûk bı se* caran
şirketên vveki dêv, şirketên bO hempa. quhband (xwand}
devleşmek 554
devleşmek Z. pır mezm bûn, jı ber çavan dış M. der, dereke. /_ tarafta fivv. h derve.
an h dd de vveki çıya bûn. /- ülke M. vvelatê dereke
devlet MAl devvlet, dûgel Z şans, kam, dışa dönük rgd psikolojiye de extrovert.
talih. /_ başkanı M. serekdevvlet. /_ dışarda, dışardan rgp der ve. /_ gelmek
kapısı M. derê hukumatê. fivv. jı der ve hatın. / kalmak fivv. der ve
devletçi rgd devvletpenst. man.
devletlerarası rgd navnetevvi, mryandû- dışarı rgp. der, der ve. * dışardaydım Avv.
gel ez h der bûm. /_ geldim L batım der. *
devletleştirmek Z. gelemperi kırm. dışarıya göndermek Avv. der ve şandın.
devletli 1 rgd devvlemend. Z dema berê dışavurumcu M. ekspresyonist
de padişah Û vvezirOn Osmanıyan re dış başkalaşım M. egzomorfizm.
dıgotın. dış beslenen rgd bio. heterotrof.
devralmak Z. devvr gu-tm. dışbükey M. fiz. kov, qof.
devran N.A devvran, çrvane. dış deri M. bio. çermO senn, piste senn,
devre M.A zandûr, vedor, penyod. ektoderm.
devredilmek L hatın devvr kınn. dış evUlik M. sos. derve zevvıcin, zevvaca jı
devretmek L devvr kınn. malbata an jı gelê xwe derve dibe, egzoga¬
devridaim N.A devvridaim. mi.
devrik rgd gOrkıri, qatkiri, veguharti, dışık M. 1 gûhesın, pegr. 2. kevvaşe, evrya
quhbti. bı zOdeyi jı bo pûş û pelax tê gotm lêbelê
devrilmek L wergerin, qulaptin, quhpin, carinan ji jı bo gûhesın bıkar tê.
velqutin, gêr bûn, hOnfin. dış işler i M karûbarên derve.
devrim M. 1. guhartmi. Z şoreş. /.cı M. şo- dışkı M. bişqul, buşqul, nx, gû.
reşgOr, tOkoşer. /_cilik M şoreşgOri, şo- dış kulak M. aa. kenk, kevçıka guh.
reşvani. dışrak rgd askere.
devrisi rgp. (jı bo roj, hefte û sal) dotır. * dışsal rgd derveyi, xerici.
devrisi gün Avv. dotıra rojê. dışsatım M. derveşandıni, ixracat.
devriye M.A heras, rujde. dızdızcı M. K. argoyê de dızdız, çend kes
devrolunmak L hatın devvr kınn. yek dibin û bı dızdızi a dm drxapimn.
devşirilmek Z. hatın berhev tann, hatın dibace N.A dibace, destpêk, pêşgotin.
civandın. dibek M. sindir, coni./_ taşı M. sindir, coni.
devşirmek Z. 1. anin ba hev, berhev kırın, /_ tokmağı M. mekut, sersindır.
komcrvandın. Z (jı bofâki) hevv kınn, jO didiklemek L 1 hûr hûr seh kırın (jı bo
kırm. * dalda incir devşirmek Aıv. jı darê tışteki gerâı) Z kut kırın (jı bo teyr ko nikıl
lıOjir hevv kınn, hêjir jê kuın. 3. nnin, jı bo dikin) * didik didik etmek fivv. hûr hûr
gul û kulilkan. an ser û bin tev dan.
deyim M. brvvOj. navlêk, tabir, id'yom. didinmek Z. lebıtin, bı destlepO kar kırın,
deyimleşmek L brwêj bûn. bı zor û zehmet di nava astengıyO de kar
deyiş M. 1 gotm. * öyle bu deyiş dedi ki kırm.
Avv. bı gotıneki vvısa got ko. * onun deyişi¬ didişmek Z. 1. bı gef an bı pevçûn hev û
ne göre fivv. lı gor gotına vvi. Z di zmanê du anin Û bınn, hev û du Oşandın. 2. di na¬
Tırki de tê mana stranOn geli, helbest. va astengıye de jı bo aborıya xwe lebıtin.
deyyus M.A deyûs, cûre çêreki yedi cihe diferansiyel M Fr. defransıyel.
'gevvat' de tO karanin. difteri MZr.Zf/'.duşaxe.wenaq.
dezenfekte rgd jı mikroban hatiye paqij diftong N.Fr. Grm pevdeng.
kırın./- etmek L jı mikroban paqij kınn. diğer rgp. Z". din, di, Otir.tirê.
dılak M ata. gılık. dijital rgd Fr. digital, bdıOjmar.
dımbırdatmak Z- ting ting kınn, jale- dik rgd. 1 . ervvaz, tik. Z rep, evrya bı zOdeyi
tên muzikO re tO gotın, gava ko rûz h jı bo ! ı can tê gotm. * kulak dik-
dik dörtgen M. mat. çargoşeyi stêl dikleştirmek Z. evraz tann, berjor kuın,
dikeç M. xılç, jı dar an jı hesın dibe. di Kurdıya heri başûr de rast İcınn ji tê
dikelmek Z. 1 rabûn, vit bûn. Z peya gotın.
sekinin. dikme MltUcme,çiqI,çehk.Darêwekbi
diken M. sine, sinede, sıtıri, xar, süri. /_li û spindar û tan gıya bı çiqlan zêde dıbm
rgd stırin, stridar. ko vvan çiqlên daninê re tê gotın. Z hbên
diken dutu M diri. sadırO ko nû hatiye çandın. 3. xort (ger di
dikenU meyan M sûsıka stırin. mala de yek e) 4. Etevvryan de ger Seyid û
dikenli tel Mteldırk. tahvv pev re bızevvıcın, zaroyên vvan re tê
dikey rgd qinc, emûdi. gotın. 5. di forma nav de fin dikmek.
dikik rgd vit, vitık, şût. dikmek ' Z. 1 (dar) çdcandın, daçdcandın,
dikilitaş MkOl dabınartın, danin. * ağaç dikmek Avv. dar
dikilmek Z.lçdcdin, lı peya sekinin. *di- danin. Z danin, çandın, evrya jı bo sadır,
kiUp durmak fivv. lı peya mat bûn û bostan û tışte vvısa tê gotm. 3. evraz tann,
sekinin. Z hatın dırûtin. 3. vit bûn, rep berjor kınn, rast tann, tışte ko berê vvê tê
bûn. berjor tann. * topun ağzını dağa dik¬
dikim M. 1 dûrın, dırûün. 2. cilalandın, mek Avv. berO topê rasti çiyO kırm. 4. rep
danin (jı bo dar û rehek). * fide dikimi kırın, vit kırın, evrya zêdeyi jı bo organOn
fivv. danina sadır. vvek dûv/boç Û guh, kir, pelg û tışte vvısa
dikimevi M. dirûnxane. re t0 xebitandm. * kulak dilemek Avv. guh
dikine rgp. 1 bı rastıki. Z mec. bı nk. rep kırın, guh vit kınn. * kuyruk dikmek
dikiş M. duûn, dırûün. /_ atmak Z. hene Avv. dûv/boç vit/rep kınn.
tann, duran. /_ makinası M. mekina dikmek 2 Z. duûn, dırûtin.
dırûtınO. /_ payı M. dırûtınO de cihO ko dikmelik M. çiqlên ko jı bo çandinê tirxan
deızi 10 de dıçe. /_ tulturamamak Z. bûyi.
bıngeh negırtın, lı ser gotıneke nesetanin. dikmen M. cav tûnukên di forma koni de
/-ini almak Z.j5/jêderanina dezi ye jı ci- diksiyon M. Fr. rastaxaftin.
hO amelıyatO. dikta rgd Lat. Ger. dikta. /_tör rgd dikta¬
dikişçi M. terzi, dırûnker, qezaz. /_lik M. tör, /-törlük M. diktatori.
dırûnkeri. dikte M Fr. dikle, dan nrvisin.
dikişli rgd dırûti, dûrandi. diktirmek L 1 dan dırûün. Z dan evraz
dikit M. jeo. bızmdûg, stalagmit. kırın. 3. dan çiqdandm.
dikiz M raçav /_ aynası M. hiliya dil M. azitzıman,zman. ZM.zıman, zman,
(neynıka) raçavtannê, evıya di ereban de lisan. * ana dili M. zmanê meder, zmanO
heye. /_ etmek L raçav kınn, kehsün. zıkmaki. /_e düşmek Z. navno bûn. /_e
dikizlemek L raçav kınn, kelıstın. düşürmek bw. navno kınn. * dUe getir¬
dikkat N.A 1 bal, baldari, diqet, dihn, da- mek fivv. anin zman. * diU açılmak fivv.
xuyani. /... çekmek Z. bala ... kışandm, di- zman vebûn. * dili döndüğü kadar Avv.
qet kısandın. /_e almak bw. gırtm ber heta ko zmane xwe diğere. * dUi dönme¬
çavan, hesıbandın. /_ etmek Z. diqet mek fivv. zman hatm gırtın, zman negerin.
kırın, bala xwe dan, dihna xwe dan, guh te * dili kurumak fivv. zman hışk bûn. * di¬
bûn, guh 10 dOran. * dediklerime dikkat linde tüy bitmek fivv. pırç h zman halın.
et fivv. bala xwe bide gotına mm. Z têbini, * dilini eşek ansı soksun fivv. pırç lı zma-
daxuyani. Evıya: a) di bm nivisarekê an nO vvi bê. * dilini ısumak Avv. zmanê xwc
nameyekO de jı bo balkişanduiê tê nıvi¬ gcztın. * dilini tulamamak Avv. pO zma¬
sandın. b) gava mamosta an serbazek tO- ne xwe nekarin. * dilinin ucunda ol¬
keve dersê jO re tê gotın. mak Avv. h ser zman bûn. * dilini
dikkatli rgd baldar, bidiqet, guhderz, yutmak Avv. zman daqulandin. * dili tu¬
guhder, birvema. Ev sinonim dıkann di tulmak Avv. zman sekinin, zman hatm
cdıe hev de bOne bıkaranin. gırtın.* küçük dilMA. anı gelalûç, zmanê
dikkatsiz rgd bê diqet, hay jı xwe nebûn. pıçûk. /_ şakası Avv. heneken devki. /_
diklenmek Z. 1 evraz bûn, rasti jor bûn. uzatmak Z. zman dırej tann.
Z beramberi yeki halın, dıj ravveslan. dU balığı M. masimûsa.
dUber 556
Avv. binixuya bûn. * dibinden geçmek fivv. M. jin, jryan. /- bilimci M. biyolox. /-sel
bm re derbaz bûn. * dibinden kesmek rgd biyolojik.
Avv. di bm de burin. * dibini bulmak Avv. dirlik M. aram, hevraborin. /_ düzenlik
bini ditm. * dibini tutmak Avv. bini gırtm. M. hevra borin. /-siz rgd hevranebor.
* dibini oymak Avv. bini kolan. * dibi dirsek M. ant enişk.
yanmak Avv. bini şewitin. /Sen rgp. bm disiplin M. Fr. disiplin, rêzkari, itaet
ve, bm de. * dipten rgd di bm ve, bm ve. disk MZr.disk,hacetekesportêye.
* dipten gitmek Avv. di bm de çûn. diskalifiye M. Fr. tut bûn, diskalife bûn,
dipçik M. qûndax, qûntax. * tüfek tipçiği sportê de jı listdcê hatm tut tann an haün
fiıv. qûndaxê tifingê. /-Iemek Z. qûndax tut bûn.
tann, bı qûndax lê dan. diskotek M. İng. xweşxan, diskotek.
dipdiri rgd xipûxwaş. dispanser M. Fr. Lat dispanser, derman-
dipfriz M İng. dipfriz, cûre sannceyeke saz.
ko t0 de tiştên xwarinê te helanin. distribütör M. 1 distribütör, belavker. Z
diploma M. Fr. İt diplome, burunti /_ al¬ vvajavv, vıjav, evrya cihê ko av teqsim dibe
mak Z. diplome gırtın. /_h rgd bıdiplo- re tê gotm.
me. diş N.hant dıran, dran. * azı dişler Nh
diplomasi M. Fr. diplomasi, rêzananavne- ant dıranen kursi, dıranO xirê. Z dıranit,
tevveyi. dranit evıa jı bo alet û mekinan m. 3. cel-
diplomat M. rgd Fr. diplomat. xe, dendde. Evrya jı bo hb an dane tê kar
dip not M. jı bo têbini tışte ko di nava rû¬ anin. * bir diş sarımsak Avv. cebceki sir. I-
pel de derbaz dibe dê bin rûpelê de tête ağnsı fivv. dıran êşin./- atmak/, dıran
nrvisin, haşiye. vveşandın. /_ bilemek L dıran cix tann,
dipsiz rgd bêbin. an dıran qirçandin, evrya di mana
-dir, dır Z. e, ye. * iyidir Avv. baş e. gefxwannê de tê bıkaranin. /- çekmek L.
dirayet M. A jir, zireki. dıran kışandm. /_ çıkması Avv. dıran
direk M. çıktım, sıtûn, stûn, kutek, dar an hatın, dıran der ketin. * diş çimentosu
stûna ko jOU dıdıne bm tışteki, bm baneki MA. anı hestryê dıran. /_ çürümesi Avv.
an pıreki. dıran kurmi bûn. /_ doldurmak L dıran
direksiyon M. Fr. direksiyon (jı navgâıeri tıp kınn. /- düşmesi Avv. dıran ketm. /_
bı motor) dolgusu M puvvaz./- emayesIMn ant se-
direkt rgp. Fr. direkt, raste rast. defa dıran. /_ gıcırdatmak L dıran qir-
direktif M. Fr. direktif, şiret, talimat. çandın. /_ göstermek Z. qU beş tann,
direktör M. Fr. gelinende, rOveber. dıran nişan dan. * dişiyle tırnağıyla Avv.
direnç Mmuqawemet bı dev Û dıranan. /_ kamaşması Avv.
direniş M. 1 berxwedani. Z dıjraberi. dıran alû bûn. /_ kırmak Z. duan
direnişçi M. rgd dıjraber. sıkandın. /_ kireci M kepir. /_ kökü MA.
direnme M. berxwedan. anı koka dıran. * diş kökü zan MA. ant
direnmek Z.berxwedan. kisdcê dıran. * dişlerini gıcırdatmak Avv.
direşken rgd sebatkar. dıran hev re tann. * dişlerini
direşmek Z. sebat kınn, nk tann. karıştırmak Z. ajınin, dıran ajuıin. * diş¬
diretmek Z. sebat kınn, nk kınn, berxvve lerini takmak fivv. diranên xvve tannê. *
dan. dişlerini temizlemek Aıv. duan paqij
dirgen M. duguh, cemde. kınn. /_ macunu M. macûnê duan. /_
dirhem M.A dırem, dirhem, dırem,çarse- tacı MA. anı taca dıran. * kesici dişlerMA.
dideyekihoqOye. ant bevşık, dıranen pıçır. * köpek dişleri
diri rgd çûst,çıst,zındi,xweş,zinde./_diri MA. dıranen tûj, talb. * ön dişler MA. dıra-
rgp. bı xvveşi. nên pêşin. *süt dişleriMşire, dıranen şi¬
dirileşmek L zinde bûn. re.
dirilmek Z. 1 xweş bûn (jı nexwaşiyi) Z dişbudak ağacı M reşedar, benav.
zinde bûn (jı bitaqetiya. 3. rabûn, xvveş diş buğdayı M. danryê dıranan. Gava
bûn (jımaati) dırane yekem ya zarokan dertê, dani
dınltmek L rakınn, xvveş kınn. dirim dıkelinm û h ciranan belav dikin.
dlŞCİ 558
zayinê, roja bûne. * doğum günü bay¬ derse de pıçeki ji derheqa felsefe de
ramı MA. cejna zayine. /_ sancısı M. Bj. axaf1 5. tekelin. * rüzgar estikçe dal an¬
gırani. * doğum sancıları tutmak Avv. tene dokunuyor Avv. heçi ko ba tê, guli h
giranryê ketm. /_ yapmak L 1 (âısan) za¬ antênê dıkeve. 6. (weki rûmet ûpesni de)
ro anin. Z (heywan) zayin. /.. yen M. zay- skin, şkandın. * şehire kamyonla gitsin,
ingeh, zayinxane. şerefine mi dokunur! Avv. bda bı qamyo-
doğumsal rgd irsi. nê bıçe bajOr, rûmeta xvve dışke!
doğurgan rgd adan. /_hk M. adani. dokunmak 2 Z. 1 hatm raçandm, hatm
doğurmak Z. vvehdandın, anin dinê, za- tevvn kınn, jı bo cavv û putu û tekstd e. Z
bûn,zaytakınn. haün dest dan, haün dest teketin. An do-
doğurtmak Z. dan zayin, . anin dinê. kunmakl
doğuş M. 1 ast helatın. Z zayin. dokunulmaz rgd 1 dest naye dayin, dest
doğuştan rgd rgp.y bûyinê, jı zayinê, fıtri. naye teketin. Z naye rexne kınn.
doğuştancılık M. fitliye, nativvizm. dokunulmazlık M. masuniyet, evıya
dok M. İng. dok, cihO ko keşti bar û vala brvvejeki siyasi de tê kar anin ko tun kesen
dibin an tamir dibin. ko tan kiryarên xwe de di bm srya qanûnê
doksan M. rgd nod. /_ıncı rgd nodemin. dene.
doktor M. Fr. 1 Bj. bıjijk, pıjijk, dıktor, he¬ dokurcun M. 1 lod. Z nehberic.
kim. Z M. kesê ko di branşekO de pıspor dokutmak Z. (tekstil) dan raçandm.
bûye. /...hık M. bıjijki, doktori. dokuyucu M. cavvbır, tevvn çeker.
doktora M. Fr. 1 azmûna ko jı bo bibi dokuz M. rgd neh. /_ar rgd nehe nehe.
pıspor. Z kese ko jı zaningehê derdıkeve /-uncu rgd nenemin, nehem.
û di branşêxwe de dıgduje radeyekê. dokuztaş M. nehberic, çeqûber, nehkde
doktrin M. Fr. doktrin. doküman MZr.dokûment, belge, vvesiqe.
doku M. bio. tevin. /- bilim M. tevinnasi dokümanter rgd Fr. dokûmenter.
dokuma M. cavv, beştir, pulu, tekstd. dolamak Z. alandın, fetilandın, pêçan, pê-
dokuma tezgahı MA. cûnuk, şeqe, temd, çin, lefandm, tepêçan.
tevvn, tevn. dolambaç M. çrv, çrvane. /_h rgd çrvdayi.
dokumacı M. cûmker, çdag, cavvbır. Isız rgd b0 çrv, rastane.
/_cüık M. cûmkeri, çdagi. dolandırıcı M fırivv, xapinok, yên ko bı
dokumak L raçandm, cavv çOtann, tevvn dek û dolav xelkê dixapine û tışteki vvan
kınn. jı dest dıgıre.
dokunaç M. ata. sımOl, antOna seh tannê. dolandırıcılık Mfırivvi.
dokunakh rgd bışevvat, ddşevvat. dolandırılmak Z. herbdin, hatm fuivv
dokunca M. zerar, tışte ko xirabryO re rê bûn.
veddce. dolandırmak Z. fırhv tann, herbılandın,
dokundurmak Z. 1 dest dan. Z qezi 10 xapandin.
xistin, bı peyv an pırsekO tiştekê bini bdı- dolanım M. ger, doşbûni.
ra yeki an vvi şermezar bdd. dolanlı iflas M. Ulaza bı derevv.
dokunma M. destdayin, temas. /_ duyusu dolanmak Z. 1 hatm lê pêçan, tefin,
M. anı seha bihistinê. alandın, fetdin. Z gerin, doş bûn, h dora
dokunmak Z. 1 dest dan, dest 10 xisttn, tışteki re hatm Û çûn.
pelandm, gepıçandın, hıngrvandın, tışteki dolap M. A dolav. 1 dolav, xizana, malan
tu dest an laşê xwe bıdıyO û bıbdıisi. Z de bı texte çedıbe û tışt mışt ddcevê. * ça-
pehştın, pelaşün. * benim bdgısayanma maşır dolabı Avv. dolava loncan. Z bı çer-
dokunma Avv. mepehşe xêvjunêra mm. * o xê diğere, jı bo av helkişandinê an dezi
zavallıya dokunmayın Avv. destê xwe restine. 3.dekûhüe./_çevirmek/. dolav
medın vvi rebeni an mepehşın vvi rebenl gerandın, dolav çenxandin.
3. (çâyi ûxoabçya de) geniştin. * o adamın dolar M. İng. dolar, navê dırafeki ye,
bize çok iyiliği dokundu Avv. gelek çêyi Amerika, Keneda, Avvıstırahye û Avvd
ya vvi mırovi genişte me. 4. (wekipeywendi dolaşık rgd guıft, çrvane.
û gaâkâ de) derheq. * hoca derste biraz dolaşılmak L hatın gerin, hatın doş bûn.
da felsefeye dokundu Avv. mamosta di dolaşım M. gerin, devveran, doşbûni.
561 donatmak
düzgü M. norm. /_lu rgd normal, /-sel düzmeci rgd fmfmok, derewker, sexte-
rgd normatif, /-süz rgd anormal. kar.
düzgün rgd rast, dûzgin, savvi, tiştê koxari düzmek L 1 An dizmek. Z kom kınn,
û çevvti tê de nine. Z rOkûpOk, muntazam. civandın, berhev kınn. 3. afırandın, anin
düzine MZC.dozine,jı yek tışteki de 12 hb. hote. * oturmuş sevgilisine şiir düzüy¬
düzlem M. 1 pehn, teqal, lêlat Z mat. mu- ordu Avv. rûnıştı bû jı ddkeUyaxwe re hel¬
stevvi. best dıafırand. 3. jı ber xwe de çêkinn. *
düzlemek L rastandın, rast kınn, pehn bir sürü yalan düzdü Avv. jı ber xwe de'
kınn, hdû kınn. gelek derevv çêkiri bûn. 4. mec. gayin. *
düzlem küre M. cot xeritadinyayê ye ko öyle yapma düzerler adamı! Avv. vvısa
bı berata h ser atlası hatiye neqşandin. meke, dînin menyan!
düzlenmek L rast bûn, hdû bûn, pehn düz taban N.hant hng melik, pe pan. Z
bûn. rgd. kesê vvısa. 3. mec. be yom, bê oxır,
düzleşmek Z. An düzlenmek. oxit reş. / _Jdc M hng meliki.
düzlcştirmek Z. pan tann, rast kınn. düzülmek Z. 1 rêz bûn, rêkûpêk bûn. Z
düzletmek L dan rast kınn, dan pehn crvin, kom bûn. 3. şendin, sef bûn. 4. ev
kınn, dan hdû tann. tekerana carinan ji bı lOkera hatm pek
düzlük M trast, panaylpani, cihêerdya tên. vvek: hatm rez bûn an hatın rêz kuın.
rast û fueh. Z rasti, panahi, pani, cih an * ev küçük olduğu için ona göre düzül¬
tiştê pan. müş Avv. jı ber ko xani pıçûk e, h gor vvO
düzme M. 1 bınıhOr karê 'düzmek' Z de¬ hatiye rêz bûn an rêz kınn. * süvariler
revv kınn, jı ber xwe çêtann. yola düzüldü Avv. sıvvar di rê de rêz bûn,
düzmece M fuıfmok, sexte, tışte ko jı ra- srvvar di rê de hauı rez bûn.
steqinê der. düzyazı M pexşan, nesir.
E
E MtipaöyaelifbaTirkiyeûdengdêre. M vvijekar, vvijenas. /_çüüc M vvijenasl
ebabil M. teyrOn Ebabü. edememek L nekarin, nıkarin, şeh neka-
ebat N.A ebad, pırejmanya beri û dirêji û rin.
kûri ye. edep M. A edeb, pusul, terbiye. /_U rgd
ebcet N.A ebced. bıedeb. /_siz rgd. bêedeb, kanc, pusul pis,
ebe M.pink,dapirk,maman./_UkM.ma- çaqrût /- yeri M. ant rûv, navran, mıro-
mani van de cihê ko orxanOn cinsi te ne.
ebedi rgd A abadin, nemır, bêkutayi, bê- edeplenmek Z.xwedi edeb bûn.
davvi, her tim, cavvidan, ebedi. edepsizleşmek Z. bêedeb bûn, puşuU pis
ebedUeşmek Z. nemır bûn, abadin bûn. kınn.
ebedileştirmek Z. nemır tann, abadin eder M. bıha, fiyat
kırm. edevat M. emraz, edevvad, ambûrin.
ebedilik M. nemıri, abadini, cavvidani. edUgen rgd Grm tebati, rOzmana Kurdi
ebegümeci M. tûzdc, toldc, nançûçık. de evıya bı tekera arikar "hatm" tête şani
ebekuşağı M. tırija keskesor. kınn.
ebelik M. mamani, dapiri. edilgin rgd tebati, pasif.
ebet N.A nemır, bO davvi, heta heta. edilmek L hate kırın. * birine yardım
ebeveyn M. A dê û bav. edUdi fivv. yeki re arikari hate kırm.
ebonit M. Fr. ebonid, cûreyeki plastik e. edinilmek Z. xistin dest. * insan edinü-
ebru M. P. averû, ebru, cûre neqşekei ye h miş saygınlıklara sahip çıkmalı fivv.
ser kaxezO. mırov gramiyên ko xistrye dest, drvêt te
ebucehil karpuzu MA.henzel bibexwedi.
ecdat N.A regez, ecdad, sülale, bav û ba- edinim M. destxistm, iqtisap.
pir. edinmek Z. dest xistm, bûn xwedi, (xvve)
ece M. banû. tışteki re tann xwedi * para edinmek
ecel M. A ecel, vvade. * eceU gelmek fivv. fivv. pare dest xistm. * dost edinmek fivv.
ecela xwe hatın, vvadeya xwe hatın. * ecel bûn xvvedi dost.
teri dökmek fivv. tırsa mirine gırtın. * ece¬ edinti Mdestketi.
line susamak fivv. h ecela xwe gerin, edip M.A edib, vvijekar, mviskar.
mınna xvve xwastrn. * eccUyle ölmek fivv. edisyon M çap. fin basım.
bı ecela xwe mınn. editör Mçapker,vvûşanker./_IükM.çap-
ecinni Mcın, cındar. keri.
eciş bücüş rgd xar û xudur. efe M. 1 efe, keleş, eşqryayOn roavayOn
ecnebi M. A rgd derveyi, bıyani, ecnebi. Tirkiyê ne. Z efe,egü./_UkM. keleşi, efe-
/_likM. bryaniti, ecnebiti. ti.
ecza N.A ecza, derman. /_cı M. derman efekt M. İng. efekt, bandûr, tesir.
fıroş. efektif M. Fr. 1 efektd*, muteber, heqiqi,
eczahane M. A eczaxane, dermangeh, ameü. Z dıraf, banknot an metal.
dermanxane. efelenmek Z. keleşi tann.
eda lN.A eda, avva. * sessiz bir eda Ue fivv. efendi rgd Gr. efendi, mirza. 1 leqebeke
bı avvaki bOdeng. pasta ya kesO ko xwandi y e. Z cdiê mirza
eda 2 M. 1 dan, cüı anin. Z (jı bo nimêjê) dıgıre vveki paşnav tête ' ininin. 3. kesê
nımOj kınn. ko l imryaxweheye. >-: iêrO jinê. 5. ö.
edat N.A daçek, pêrbest, edad, amraz. kc' mgdana jı bo merim. * efendi bir
edebi rgd edebi, vvijeyl az :ya gel Avv. kek qaseki vvere vır. *
edebilmek /.şeh karin. efendime söyleyim Avv. kekê xwe re
cdcbiyal M.A edebiyat, wije,zmanbej./_çı bibêjim, efendimê xwe re ko bejim.
eğlence 571
efendice rgp. vveki efendi, efendivvari. eğelemek L karlık tann, qewre tann.
efendilik M efendili. eğer GhkP.K. ger, eğer, heke, eğer zOdeyi
efendim! B. ezberdi, hbê, lebê!, fermû! tê pOşrya hevoka ko tO de ravveya hekini
efkar Nk A pırejmare fıkr e. 1 fıkırne, heye.
hızrne, ramanıne. Z xem, şin. /_ basmak eğik rgd xar, şûr. /_lik M. xari.
Z. xemgin bûn. /_ dağıtmak Z. xema xwe eğüim N.A meyd, mêl, ddxwazi,xwast, lar,
revandm, kesera xwe tefandm. /_ etmek temayül. /_U rgd ddxvvaz, mêldar.
Z.xemxwann. eğilmek L cemin, vehatın,xar bûn, dahe-
efkarı umumiye M. raya gışti, raya ge¬ landın, daqûl bûn. Ev tekerana bı lêkerê
lemperi. arikar "hatm" ji têne bıkaranin vvek: hatm
efkarlanmak Z. xem xwann, keser cemin, an xar bûn, hatın vehaün. 1 dar,
kışandm, derdnak bûn. hesın an aleteke ko kokel dibe. Z insan
efkarh rgd derdnak, xemgin, melûl. ko pışta xwe xar ddce û kareki bdce. 3. ve-
eflak Nk A pırejmanya telek' e. hatm, evıya zêdeyi ko rmrov tışteki re se¬
eflatun lM rgd eflatun, bı renge eflatun, rşûri bdce an neke tê karandı. 4.xar bûn,
rengê benefşê vekıri. daqûl bûn, zêdeyi ko nurov berêxwe bide
Eflatun2 M. Eflatun, füozofeki mıjulryeki an ftkrekê re tO kar anin.
Yevvnamya kevn e, ko şagirtê Sokrat bû. eğim M xari, cemini, daqûll
efor Mked. eğimli rgd 1 xar, çemandi. Z mOldar.
efrat Nk A efrat, pırejmanya Terd' e. 1 eğimölçer M. klinometır.
mırovne, kabrayOne. Z emdi, şorte, erat. eğin M. 1 pışt. Zvucûd, laş.3. bejn.
efsane M. P. efsane. 1 çirokên ko jı dema eğinmek Z. mêl tann, dd te hebûn.
kevnareyi de genişime me. Z çiroic, tiştên eğir M. senit, mêşên lungtvkojimûmêpê
bêesd. de tışteki vveki mûm çêditan, jO re tê
efsaneleşmek L hatm efsane bûn. gotın.
efsaneleştirmek Z. hatın efsane tann. eğirmek L nsün, resin, restın, evrya jı bo
efsanevi rgd P. efsanevvi, efsaneyi. ris û dezi û tiştê vvısa.
efsun M. P. K. avsûn, sıtar. /_kar rgd ef¬ eğirmen M. kirman.
sunkar. eğirtmek L dan nsün, dan rêstin.
efsunlamak Z. efsun tann, sihir kınn. eğitici rgd bn eğiten.
eften püf ten rgd sınOde,jırûxvve tari. eğiten M. tanker, fêrdar, fêrmend,
egemen rgd servver, zal, zoran, xwedi, amojkar.
hatam. /_lik M bandûr, servveri, eğiticilik M. fêrdari, tankeri, fêrmendi,
hakimiyet. / olmak Z. zorandm, hakim amojkari.
bûn. eğitUmek Z. elimin, hatın elımandın, hatm
ego pro. Lal ez, xwe. fêr bûn, hatın hin bûn.
egoist rgd Lat Fr. egoist, ezpertst, xwe- eğitim M tankeri, zanısti, tahm, pêşanyari,
penst, xodgam. elımandın, hevotm, amojkari. /- enstitü¬
egoistlik M. ezıti, ezpensti,xwepensti. sü M. enıstûya hevotinê./- UişkUeri Avv.
egoizm M. Fr. egoizm. tevlayi ya zanısti, peyvvendıya hevoti. /_
egosantrizm M. Fr. egosantrizm, ezıti. yeri Nh amojgeh, hingeh.
egzema M. Gr. Bj. egzema, êzimx, gezne, eğitim bilimi M. hevotnasi, pedegoji, fêr-
mayasıl, evrya lı ser çerm peyda dibe. nasi.
egzersiz M. lng. tanker, hindari. eğitimci rgd bn eğiten.
egzogami M. Zr.eksogami,zewacajı der¬ eğitimli rgd fêrdar, lünbûyl hevoti.
ve. eğitimsiz rgd fêrnebûyi, pitnenas.
egzotik rgd Fr. eksotik, tışte ko welatên eğitmek L elımandın, hevotm, revva kınn,
der û dûr ve batiye. zanandın.
egzoz M. Fr. egzoz, eksoz, ereban (motor) eğitmen M. fOrmend, ferdan
de bonya dûkOlO ye. eğlemek L 1 eğle kınn, ravvestandm. Z
eğdirmek Z.xar tann, daqûl kına dereng x ıstın.
eğe l M. ant parsi, paresû, parean. eğlence M. kêf, dilan, terane, kêfxwaşi./_li
eğe M. kartik, qewre, êge. rgd bıkef, bıdilan.
572 eğlencelik
eğlencelik M. çerez, dendik, tiştê vvısa ko eğsi M. bızut, bızot, ço ya ko serO vvi tê
jı bo ewiqandinO têne xwatin. sotın.
eğlencesiz rgd bêkêf, bêddan, bêşahl eh! B. eh!.
eğlendiri M. qerf, kenok, mizah. ehemmiyet M. A gınngahi, qimet,
eğlendirici rgd qerfok, tışte ko kêfa ehemryet.
mırov tine. ehemmiyetli rgd A biqimet, gınng, mu¬
eğlendirmek Z. dan kOf kınn, kOf dan ..., tam.
kOfa ... xvveş tann. ehemmiyetsiz rgd A bêqunet, negırıng,
eğlenilmek Z. hatın kêf tann. nemuhim.
eğleniş M. kefkirın. ehil 1 rgd kanana, pıspor, erbab.
eğlenmek Z. 1. kOf kınn, pO şabûn, sahi ehil 2 M. 1 gel, cımaet. 2. xwedi. * sanaat
kınn, jı bo ko dema xwe xvveş derbaz ehU Avv. xvvedi pise.
bdon kOf û şani tann. Z henek te kınn, h ehU rgd A kedi. */_ hayvanlar Avv. hey-
ser kenin, yeki ko tışteki de kêmasi bıke wanên kedi.
an bı pıçûk bOte ditm û bı vê mebestê gal¬ ehlibeyt M. A keç û zava û nevryOn Hz.
te lê bêne kınn. 3. ravvestan, dereng ketin. Mıhemed re tO gotın.
* birini bekliyorduk, onun için eğlen¬ ehlileşmek L kedi bûn.
dik Avv. em bendi yeki mabûn, jı bovvO de¬ ehlileştirilmek Z. hatm kedi kırm.
reng ketm. 4. bendi man. * eğlen beraber ehlileştirmek L kedi kınn.
gidelim fivv. bendi mm bımine em pevre ehlisalip M.xaçperest in.
biçin. ehlisünnet M.ehUsunet.yênkobawenya
eğlenti M. bn eğlence. xwe bı Hz. Mıhemed re ani ye.
eğleşmek L ravvestin, bendi man. 2. (de¬ ehUvukuf N.A rispi, pirmend.
reke de) niştin, ikamet tann. ehliyet M. A 1 tepiş, çik, gêrûfen. 2.
eğmeç M. kevane,kawis./_ü rgd kevanok, ehlryet, lisans./_li rgd bıehhyet./_siz rgd
bûl, bûhk. bêehhyet./_namcM ehliyetname, lisans.
eğmek M. 1 veanin, cemandın, tışteki rast ehUzevk Mxwedizewq.
an aj, şrv Û Avvd vveki kevan an gopal xar ehram M. 1 Piramid, gorên Firavvûnan in.
bıki. * çubuktan baston eğmek Avv.jı şrv Z mat. piramid.
gopal cemandın. Z cemandın, xar kırın, ehven rgdA kêm xirab, çOtır.
her tışteki ko rast e an evraz e, serê wêAvi einstenyum M kân aynştenıyûm, ele-
berjer bıki. * ağacm dahm eğersek ku¬ menteki ye ko jımara atoma xwe 99. ye.
zu yetişir fivv. ko guliyO darO xar bıkın, sânE.
bene dıgehe. * başını eğmek fiıv. serê xwe ejder, ejderha M. P. K. zıhar, ejdeha,
xar kınn. 3. veanin, tışteki zexm, stûr ko ejdryar.
xar bdei an keseki re seri bıdi danin. * öyle ek l M Grm parek, xurde.
bir pehUvandu ki sutı eğilmiyor fivv. ek M. 1 parek, beş, Uavve. parçe an beşeke
pehlevvaneki vvısa ye ko, pışta vvi venayê. tışteki ye ko ddceve ser tışte tûni, Kurdi
* merteğin altındaki direk eğildi fivv. de bı cûre cûre tête bıkaranin. Z taybeti
stûna ko h bin kOrani de vehat. (jı bo rojname an tışte çapê). * gazetenin
eğrelti otu Mtdiper. ek sayısı Avv. hOjmara taybeti ya rojnamê.
eğreti rgd 1 anzi. Z mrweqet. 3. sinOde. 3. ûle, bazınd, geh, cihê ko du bori dıgehi-
eğri rgd 1 çewt, daqûl, xar, xwar, şevvş. Z ne hev. /_ vergi fivv. bacê serbar.
kevane, bûl. * eğri büğrü Aw.xar û xiç,xar ekabir Nk A 1 pırejmanya 'ekber' e. Z
û xudur, kelkot. * eğri oturup doğru ko¬ gu-egtr.
nuşmak Avv. xar rûnıştın rast axaftin, ya¬ ekaUyet M.A hınddcahi.
ne revvşa te çavva beji rastryê bêje. ekenek Mmezre,zryan,zevryênkohatine
eğrice ' rgd pıçek xar, hıneki çevvt ajoünO an çandın.
eğrice " M. zoo. mozega. ek eylem M. fin ek fiil
eğrilik M. xari, çevvti, bûli. ek fiil M. Grm parekên tekeri.
eğrilmek Z.xar bûn, daqûl bûn, şevvş bûn, ekici M. rgd cotkar, cotyar.
bûl bûn. ekili rgd haüye ajotın, hatiye çandın.
eğritmek L xar, daqûl an bûl tann. ekilmek Z. 1 hatm ajotın, hatm çandın. Z
ekşimek 573
argo. hatm cdı hıştın. nan tırean bûye Z nano, kesê ko di xuma-
ekim l M. ajotın, çandıni. rê de tim vvında dike, saf.
ekim 2 M. çınya peşin, meha lOan ya salê ekmeksiz rgd bOnan.
ye. ekmek küfü M. kıtût, çiçek.
ekin M. ziyan, dexl, hOşin an genişti zada ekol M.rOgeh.
kozevryêdeye. ekoloji M. Fr. Gr. ekoloji, hawêrnasi. /_st
ekin kargası M. qelamrzgini, qinkê M. havvOmas.
zevryan. ekonomi M. Zr. abon, ekonomi. * ekono¬
ekinoks M. Fr. ekinoks, vvekhevrya şev û mi bilimi Avv. zanıstıya abori. /_k rgd
roje. ekonomik, bıabor.
ekip MZr.ekip, qefle. ekran M. Fr. ekran, camê televvizyon û
eklektik M. rgd Fr. eklektik, bıjartekar. monitör ûAvvd
eklektizm M. Fr. eklektizm, bıjartekari. eksantrik M. Fr. eksentrik
Cûre felesefeyeki ye ko chxvvaze h her ekselans M. rgd Fr. ekselans, ez beni.
cih û der Û tıstan de tiştên baş bibijêri û jı eksen M. tevvere.
vvan de üsteki an mefhûmeki saz bdce. ekseri rgd A zêdeyi, ekseri, pıtir.
eklem M. ant. geh, gehe, gırOçk, movık, ekseriya rgp. ekseriye, bı zêdeyi, bı pıtır.
kavvdc. /_ bacaklılar M. heywanên ko pê- ekseriyet M.A pırani.
qên vvan bı geh an movdcan pek haline. * eksi M 1 mat. Grm. dapaçin. Z rgd mat.
parmak eklemleri fivv. gehOn tihyan. f iz. minûs, di bm sdirê de. 3. negatif.
eklemek L pê ve kınn, kınn ser, eksik rgd İkOm. tiştê pêtrvi an hevvcebû-
letaqandm, xistm ser, evrya mana kê- nê de netemam. Z nivçe, h gor tûni de
mamya tışteki bı parek temam kınne re pıçek kêm. * kitap eksik kaldı Avv. pırtûk
tê gotm. nivçe ma. * bir bu eksikti fivv. xwe ev jO
eklemlenmek Z. hatm geh kınn, hatm kêm bû. /_ çıkmak Z. kem an nivçe der¬
kavvdc kuın. ketm. /_ etmek Z. kêm kınn, nivçe kırın.
eklenmek Z. letaqin, hatın letaqandm, /_ etmemek/, kêm nekınn. /_ gelmek L
hatm pO ve tann, ketm ser. kêm hatm, tandık hatm. /_ olma! Avv.
eklenti M. aksesûwar, lehOq, parçeyê pê XvvedO kOmani nede.
ve tari. eksiklik M. kOmi, kOmani, kêmasi.
ekli rgdpêve. eksiksiz rgd tam, temam, bêkêmani.
ekmek 1Mlçandin,ajotin,dêrandin,jibo eksilen M. mat. a ko kêm dibe.
cotari ye. * buğday ekmek fivv. çandına eksiliş Mkêmbûni.
genim. Z avêtin, lê reşandm. * yemeğe eksilmek L kêm bûn, hindik bûn, da¬
tuz biber ekmek Avv. xwê û isot avetın ketın. * su eksildi Avv. av daket. * bu yol¬
xvvannê. 3. cih taştın, yeki ûşteke bO bin da adam eksilmez Avv. di vê riya de
berdi û bıçi. mırov kOm nabe.
ekmek 2 M. 1 nan. Z kar, qezenc. * ek¬ eksiltmek L kOm tann, tanddc kınn,
meğinden olmak Avv.jı nanêxwe bûn. * daxistin.
ekmeğine yağ sürmek Avv. nanO yeki bı eksi uç M. kân fiz. katod.serryO negatif.
don kınn. * ekmeğini taştan çıkarmak eksper M. Fr. eksper, pıspor, pirmend.
fivv. nanê xwe jı kevır deranin. * ekmeğiy¬ eksperimantalizm M Fr. ekperimenta-
le oynamak fivv. bı nanê yeki re leyistın. * lizm, tecnıbekari.
ekmek elden su gölden Avv. nan jı baniye ekspres IMZr.Zng.navêtrênekêyekobi
av jı kanryê, yanê kese ko naxwaze kar tenê izgehên mezm de dısetane. Zrgd ek-
bdce û h pışta yên dıde debara xwe dike. prês, ecele, lez.
/_ pişirmek Z. nan patın. * mayah ek¬ ekspresyonist M. Zr. ekspresyonist
mek Avv. nanê helati, nanê hevirtırş. * sac ekstra rgd Zr. ekstra. 1 baştır, çetır. Zpa-
ekmeği M nanê sete. reke zêde.
ekmek ağacı Mndarenan. ekşi rgd tırş./_UkM.tırşL/_olmakZ.tırş
ekmekçi Mlııanpej.Znanfıroş./_UkM bûn. * ekşi ve aa fivv. ürş û tal.
nanpêji, nanfıroşi ekşimek *Lltırşbûn.Z(jıbohevirûtıştO
ekmeklik rgd 1 tıştO ko dibe nan an jı bo haveyn tari re) helatın, meyin.
574 ekşimik
dasê dıçının h ser tihyên xvve ve dikin. û hvvd.). Z bıjartm, helbıjartın, sendandm.
elçi M. 1 niwêner (jı bo kar an xeberekê element M. Ger. kân element, çıst,
mirovê ko haüye şandın. Z balyoz, sef ir cevvher, regez.
(nrwênerê dewletekê ye ko h def devvle- elemge Mgacık.
teki dm danişti ye. 3. Resûl, POxember. elenmek Z. 1 hatm davvitın, hatm bêjmg
elçilik M. balyozxane, sefaret. kınn. Z hatm bıjartin, hatm helbıjartın.
eldeci M. zilyet. el erki M. demokrasi.
elde rgd dest de, di dest de. Z mat. lı ber, eleştirel rgd rexneyi.
dest de. * iki kere beş on, elde var bir Avv. eleştiri M. kritik, rexne. 1 bı heq û neheq
du caran pênc dehe, dest de yek an yek h lı dıji yeki axaf tın an nrvisin. Z berhemeke
ber. vvijey i an pişekari bı başi û kOmasıy On xwe
elde etmek L dest xistin, tann dest, xistin ve berçav kınn. /_ci M rexnevan. /-cilik
dest. M. rexnevani.
el değirmeni M. gOrûse, dıstar, destar. eleştirilmek Z. hatın rexne kırın.
eldiven Z. lepdc, destkêş. eleştirmek L sınarin, rexne kınn.
elebaşı M. sergerde, serok, pêşikêş. /_hk el feneri Mtalçan.
M. sergerdeyi, pêşikêşi. elhamdülillah B. A edıemdûlillah.
elek M. moxil, êleg, bOjmg, hênng. /Se- el hasü rgp. A vvel hasU, bı kurtebOji.
mek Z. bêjing kınn. eli açık fivv. dest vekıri, comerd.
elektrik M. Gr. Fr. fiz. elektrik, kareba. 1 eUf M. elif, elfabeya Erebi de tipa yekem
hêz û tevgera vvO. Z roni û karê vvO. /_çi e.
M. elektrikvan./- direği M. stûna elektri- eUk M. pezkovi.
kO. /_ düğmesi M. meşeya elektrikê, elim rgdA xemgir.
bıjkovka elektrikO. /_U rgd bıelektrik. eUps rgd Fr. elips, hêkani.
/-siz rgd bOelektrik. elipsoit rgd /*/-. elipsi, hêkani. 1. şıbina hO-
elektriklemek L elektrik dan, kareba kani. Z çerx an çerandına vveki hêkani.
dan. eU sıkı rgd destgırti, çıkot, temehkar.
elektriklenmek L elektrik gırtm, kareba elişi Mdestkari.
gırtın. elit rgd Fr. bıjarte.
elektrobiyoloji M. Fr. elektrobiyoloji. ellemek Z. dest dan, dest lê gerandm.
elektrodinamik M. Fr. elektrodinamik, ellenmek L dest te hatm dan, hatın dest
karûbarO dinamika bı elektrikO ye. dan.
elektroliz M. Gr. elektroliz, devvryandına eUi N.rgd pençe (50). /_Iik rgd 1 tışte ko
kobı elektrikO bıkar tO. tê de 50 hb heye. Z kese an tışte ko sate
elektromanyetik M. Gr. elektromanyetik. vvi gehiştıye 50yi /_nci rgd pêncemin.
elektromıknatıs M. Gr. elektromıknatıs. /_şer rgd pênce pençe. -
elektromotor M. Gr. elektromotor. elma M.sOv./_kunJsuM.talsêv, talesêv.
elektron M. Fr. Gr. fiz. elektron, atomên elmacık Monttanank.
negatif in. elmacık kemiği MA a/ıt hestryO hınankO.
elektronik rgd Fr. Gr. elektronik. elmas M. elmas, lebzine. /_ işlemek L el¬
elektrostatik rgd Fr. Gr. elektrostatik, ka¬ mas traş kınn.
reba. el oğlu M kurê xelkê, xelk, bıyani.
elektrot M. Gr. elektrod. el prangası Mdestvank.
elektroteknik rgd Fr. elektroteknik, te- el sanatı MAdestkari
knika ko bı elektrikê tê bıkaranin. el sanatçısı Mndestkar.
elem MA elem, kul, çûze,êşan, aran, xem. el tarağı Mİ ant şehê dest ZşehO destan
eleman M. Fr. 1 eleman, regez (parekên a pıçûk. /_ kemiği MA. hestryê şehO dest
tışteki. Z eleman, pıspor (kareki de per¬ elti Mcavvi.
sonele zana). el topu M. goga destan, hendbol.
eleme M. 1 karê bijartinê. Z rgd bıjarte. 3. el ulağı Mşagırt
sport an azmûnO de ya davvi mayi. /_ elvan Nk. rengareng, rengine.
sınavı M. azmûna bijartinê. elveda MZ£Aelweda,Xudehefız.
elemek /.İdavvitm, bOjıngkınn(bıbOjmg elverişU rgd 1 kêrhati (tışte feyda xwe
576 elverişsiz
heye). Z karhati, hawe, keysgir, musaid. * ketm, teqawid bûn. /_lik M. kartanari, te-
çok elverişU bir iş yaptım Avv. mm kare¬ qawidi.
ki zor kêrhati kır. /_lik M. kêrhatinl emeksiz rgd bezehmet, hêsani.
elverişsiz rgd 1 bêrê, bêsemt, nehawe. Z emektar Nx. rgd 1 emekdar, kedkar. Z
bêkêr. /_Iik M. 1 bê rêti, bê semti, bê ha- renckêş, zehmetkOş. * emektar bir anne
weti. Z bêkêri. daykeke renckêş. * sessiz sedasız
Avv.
elvermek Z. 1 dest dan. Z bes bûn. 3. bı rê çalışu, çok emektar bir adam Avv. bê
bûn, bı semt bûn, bı kêr bûn, musaid bûn. deng û beng kar ddce, mıroveki zor
* eğer şartlar elverirse Avv. ger erkên dê renckêş e an zor emekdar e.
destdanê hebe. emel M. A daxvvaz, armanc. * büyük
elvermemek Z. L dest nedan, bı havveyi emeUer peşinde Avv. h pey daxwazOn
kar nehatın. Z bê rê an bê semt bûn, im¬ mezm e.
kan nebûn. emen M. çalık, koruk.
elyaf N.A pırejmanya "lif" e. Zêdeyilif an emici rgd mOjok.
deziyên gıya û rehekan m. emilmek Z. haün mOjin, mOtın, hatın mê-
el yazısı Nh destxet, destruvis. jandın.
elyazması MA. desüuvis. emin rgd A 1 emin, bavverdar, kesê ko
el yordamı MA. destlep, destpehnk, dest û bihr û bavvenya mırov pê tê. Z bêxefer,
lep. bêtalûke, evvle, evrya jı bo cih, der, an tışte
elzem rgd A elzem, lazım, gerek, divê, ko xeterrya xwe nine. 3. bavver, be şıki *
drvrya. onun geleceğine eminim Avv. hatına vvi
emanet MAl emanet, sıparde, sparde. Z re şıka mm nine.
emanet, sparte, tışte ko bı emanet haüye emir 1MAmk,emû-./_hJcM.mirani,miri
dayin. /_çi M. emanetgü-, sıpardegir (kesê emir 2 N.A emir, emr, ferman. /_ almak
bı pare tıstan bı emanet dıgıre. /_ etmek Z. enur gutm, ferman gutm. /_ cümlesi
Z. emanet kınn, sıpartın, raspardın. /_ ol¬ M. Grm hevoka fermani. /_ eri MA.
mak L emanet bûn. emirber. /_ etmek Z. An emretmek. /_
emaneten rgp. bı emanet, bı sıparde. kipi M. Grm ravveya fermani. /_ kulu M.
emare N.A b01uti,r0ç, şop. berdest. * emir veren MA. fermandar. *
emaret M.A mirti, emirti. emrine girmek Avv. ketm bin fermana
emaye M. mine, emaye. /_ci M. minêkar. yeki.
emriyoloji M. Fr. emnyoloji, emnyonasi. emirname N.AP. emirname, fermanna-
embriyon M. Gr. embriyo, bêçi, gorpere, me.
goştpere, zaroke ko di zıkO dıya xwe de emiş M. mêtin, mOjin.
despê dike û dıafire. emlak N.A pırejmanya "mılk" e, emlak.
emdirmek L dan mOjin, dan mêtta. /_çı M. emlak fıroş.
emek Mlked,mışe,emeg,berhemaxuya emmeç M. aspiratör.
eniya mırov e, mafê dumayika xebatê ye. emmek L 1 mıjin, mêhtm, mêtin, tışteki
Z cehdtann, hevvldan, xebat 3. rene, zeh¬ bı dev û levan bdeşini hundurê xwe an de¬
met. /_ çekmek/. 1 kedkari kınn. 2. rene ve xwe de buieüni û daqulini. Z tışteki bı
kuşan. /_ harcamak Z. xebat tann, cehd pompe û hewayê bdcşuıi hundurO tışteki
kınn, hevvl dan. din. 3. helmıjin, kısandın xwe. * toprak
emekçi M. karker, tarêkar-, kedkar. /_Uk suyu emdi Avv. axê av kışand xvve, axê av
M. kedkari. helmıji.
emeklemek L 1 gagoleki çûn, çaplûk emmi Map, mam.
çûn, h ser lepan kişin. Z levvıtin, lebıtin, emmioğlu M. pısmam, kurap.
kese ko bOtecrabeti dest bı kareki dike û emniyet MALernnryet,ewle,anuni,pa-
hêdi hOdi dom dike, an kesê gorxwe hOdi rêzi. Z bavveri, pêbavveri, itımad. * ona
hOdi kar ddce, di rûnê xwe de diqewire. emniyet edilmez fivv. h vvi bavveri nabe. 3.
emekli 1 M. rgd jtkarketi, karkınar, mal- Tırkiye de polis û kare polisi û istgehên
niş, teqawıd,xanenışin./_ olmak/, jı kar vvan. 4. evvle, tışteki ko bıgui bm pa-
ketin, teqawid bûn, xanemşin bûn. Z rgd rOzganyO. * emniyete almak Avv. evvle
dıjvvar, bızehmet /_ye ayrümak Avv. jı kar tann, gırtın bin ewlewiyê.
eniklemek 577
eni konu rgp. bı bastırın, bı hûr û kûr. er 1 M. 1 mêr. * ere gitmek Avv. şû kınn,
enine boyuna rgp. bı hûr û kûr, kûr û kûr. mêr tann. Z eğit, qehreman. 3. nefer.
enişte N.P.zava. er 2 rgp. zû, zûkahi. * er veya geç Avv. zû û
enjeksiyon M. Fr. Bj. derzi. /_cu M. derzi- dereng.
ker, evıya di bıjijki de dermanên ko bı erat M. A neferine, pırejmanya "er"
derziyêtêtelêdan. erbain N.A çde, di salnama hicri de jı 22
enjektör M. Fr.Bj. derzi. berçde ta 31 i çde re tê gotm.
enkaz N.A pırejmanya "nuqz" e. xopan, erbap M. hazeq, pıspor.
pag,xırabe. erbaş M cundi, şorte.
enlem M. cav ast hevêrkên berata, dere¬ er bezi M. ant gun, gurnık, hêhk.
ceyi arz, çemberên ko jı ekvvadorê pê de erbiyum M. kân, erbryûm. Elementeki ye
h bakur û başûr belav dibin. /_ dairesi M. ko grramya atoma xwe 1672, jımara ato-
hevêrkên paralela ekwadorê. mi68e.OTnEr.
enli rgd ber. * çok enlidir Avv. zehf ber e. erdane merdane B. bw. qebo qebo.
/_lik M. beri. erdem M. bdmpaki, xûpaki, bext, xawêni,
ense M. ant patik, stukur, sto, stû, ziper, fazdet ISi rgd xavvên, xûpak, bihnpak.
şatik. Ev sininim h gor devokan lı cihê /_UUk M. xwedi bext, xavvêni.
hev de dıkann bdcar bên. /_ kökü M. erdirmek Z. 1 hatın gehiştm (fêki^ewz).
şatikê sto, patdcê sto, cih cihan navmd an Z hatm geniştin, hatın ragehiştın.
pıştmd ji dibêjm. * ense kulak yerinde er dişi M. rgd bk>. 1 yeka ko lebatên xwe
Avv. 1 bı dest û pê. Z argo. sto stûr./_ yap¬ ya tam nêr û hım mê hemn. Z rehekên
mak Z. sto stûr kınn, jı bo kesê tıral û jı vvısa.
pışta xelkê debar ddce re tê gotm. erek M. armanc.
enselemek Z.1 kolan kırın, gırtın ser mdê ereksiyon M. Fr. rep.
xwe. Z argo. pe gutm, derdest kınn. eren Mevvhya, pir.
enselenmek L hatm gırtm, hatm derdest erendiz M ast jupiter.
kınn. ergen rgd 1 azeb, xort. Z xama, zOdeyi jı
ensiz rgd kOmber. /_lik M. kêmberi. bo keçan. /_lik M. azebi, xamati, xortani.
enstitü M. Fr. institût, enstitü. * ergenlik çağı fivv. azeb. * ergenlik
enstrüman M. sazamûr, enstrûment. çıbanları M. Bj. pızık, pıznk.
ensülin M. Fr. insûlin, hormoneki ye ko ergenleşmek Z. azeb bûn, xort bûn, xama
dıji nexwaşiya şekır tê bıkaranin. bûn.
entari M. A entari, fistan. ergime Mhelin.
entelektüel rgd Gr. entelektüel, intelek- ergimek L helin, helandın.
tûel, revvşenbir ergin rgd 1 azeb, qirase, reşid, xama
enteresan rgd Fr. enteresan, balkêş. /_hk (mırov). Z gişti, genişti (fêki hvvd.).
M. balkOşi. erginlemek Z. (yeki di torevani de)
enternasyonal rgd Fr. navnetevvel /_ci têgdiandm, dan fer kınn.
M. navnetevvepenst. /-izm M. navnete- erginleşmek Z.xumırta, evrya zOdeyi jıbo
vvekari. fOki tê gotm
entomoloji M. Fr. zındinasi, buxdcnasi ergitmek L fiz. helandın.
entomolojisi M. Fr. zındinas, buxdcnas. erguvan 1 M. ereevvan, erjıng, ziweleq. Z
entrika M.İt tep, dek û dolav. rgd renge ereevvan, rengO şerab.
enva Nk cûreyıne, texUtme. * envayi çeşit erik M. hulizerk, alûçe.
mal bw. cûre cûre mal. eril rgd 1 nêrin. Z Grm nêrin, nêrza.
epey rgp. gelek, xêlek, êpê. erim M. menzil
epeyce rgp. bı geleki, bı xêleki. erimek Z. 1 helryan, helin, hatın helandın.
epidemi M. Fr. epidemi, perok, nexwaşrya Z ddundan, tenya jı bo tışten bı don.
ko h her derê belav dibi. erin rgd gêrani.
epiderm M.antZr.çermêsenn.çermêrû. erincek rgd tıral, xwerenedi.
epik M. rgd Zr. destanvvari, destanki. erinmek Z. can gırani kum, xwe re ne-
epope N.Fr. destan. diün.
eprimek Z. 1 dewiqin. Z helisin. erinmemek Z. can srvıki tann, xwe re
esire 579
etkin rgd çalak, bızav, aktif. etraflıca rgp. bı guncani, bı hûr û kûr.
etkincilik M. aktivizm. etsiz rgd bêgoşt.
etkinleşmek L çalak bûn, bızav bûn. ettirgen rgd Grm lebati, tekareki bı destO
etkinlik M. çalaki, bızavi. an jı ahyê kırdeyeki bıdi kınn. Kurdi de
etkisiz rgd 1 (ağır, germahi) bêtin. Z bê- evrya bı tekera arikar "dan" tOte bıcih
tesir, bêrayda. anin. * yaptırmak, yaptırtmak fivv. dan
etkisizleşmek L bê tesir bûn, bandûri kınn.
xwe kêm bûn, bê rayda bûn. ettirmek Lari dan kınn.
etlenmek Z. goşt gırtın, qetew bûn. etüt MFr.etûd.tekolin.
eUi rgd 1 qelew (jı bo laş). Z bı goşt, et suyu MA. avdonk, avgoşt.
xwanna ko tê de goşt heye. 3. üxıs, tıji (jı et tahtası Mselegoşt
bo laş). /_ butlu Avv. bı goşt û can, bı can etyemez rgd mêvvexur, gryaxur.
ûxwin. * elliye sütlüye karışmamak Avv. ev M. mal. 1 xaniyê ko tezim (ade) tê de
têtali tırş û talên (xelkê) nebûn. rûdıne. Z lêzimek bı xwe. 3. xani. * ev
etme M. tann. * etme bulma! Avv. me ke satın almak Avv. xani kirin. 4. hundurê
mekşine! * etme bulma dünyası fivv. kê xani, hundurê malê. * temiz bur ev fivv.
kır ddcşine ji. * etme yahu! fivv. meke lo! maleke paqij. 5. geh,xane. * dikim evi Avv.
etmek L kınn. 1 revvşeki bini holê. * sen dırûngeh, dirûnxane. * çay evi M. çayxa-
onu berbat ettin fivv. te evv berbad kır. Z ne. * evde kalmak fivv. (jı bo keçan) mal
tışteki bıki. * deU etmek fivv. din kınn. 3. de man. * ev ev dolaşmak fivv. mal bı mal
renge baş û nebaşryO diyar kınn. * iyi et¬ gerin. /_ kirası M. kirêya malê, tarOya xê-
tiniz, kötü ettiniz Avv. vve baş tar, vve ni. * ev kadını M. kevvani, kebani, berma-
xirab kır. 4. karin, nekarin, evıya erini an U. /_ kurmak Z. mal ava kınn. * evi
neyini de tête bıkaranin. * onsuz elmak, yıkdası adam! fivv. mal şevvıtiyol, mal
onsuz edememek Avv. bêy vvi dıkarin, bêy xirabo!. /- sahibi M. mazûvan, xwedryO
vvi nıkarin. 5. dom kınn û gehiştinê de. * malê. /_ tutmak L xani gırtuı, xani/mal
akşam etmek, sabah etmek Avv. Ovar kırOtann.
tann, sıbe kuın. 6. hesêb de. * iki kere iki ev bark Avv. mal melal, mal û mılk. * ev
dört eder Avv. du caran du dike çar. 7. qi- bark sahibi olmak Avv. xvvedi mal û me¬
met û bdiayê de. * bu kitap eUi mark lal bûn, xvvedi mal bûn. * evsiz barksız
eder Avv. ev pırtûk pênci mark dike. 8. şık Avv. bê mal û ndk.
û lava de.* o bana ne etti ne etmedi Avv. evce, evce1- ,gp. mal ve , bı mal ve.
vvi h mm çı kır, çı nekır. 9. ritın, avdest evcik M. malık, koz, kozık./- oynamak Z.
kınne de. * allına etmek Avv. bı xwe de malık listın.
tann, bm xwe de ritın. evcU rgd kedi (gelemperi). 2. kedi, mamır
etmen M. faktör, hêman. (jı bo teyr).
etnik rgdFr.Gr. etnik, qewmi. evcUleşmek M. kedi bûn.
etnografya M. Fr. etnoxrafrye, qewmnasl evcilleştirmek Z. kedi kınn.
etnoloji M. Fr. etnoloji, zanıstıya ırq, nh ye, evcimen M. mabcvve.
nhnasi. evecen rgd lezgin.
etoburlar Mfcgoştxur. evermek Z. 1 zevvıcandın (jın û mêr). 2.
etokrasi M. Fr. revvıştnasi. dan mêr, dan şû (jın).
etraf Mfc A pırejmanya "teref" e, 1 der û evet rgd rgp. herê, erê, bete. /_ demek L
dor, havvOr, etraf, dorhêl dor, civvar. Z erê gotın, herê gotın.
dor, hawêr. kesê, qasi ko danûstanduıa evham Mfc A şık, guman, kumreşi.
xvve h kesen dm re heye. * etraf un kötü evhamlı rgd gumanbar, kumreş.
insanlarla dolu fivv. havvOra mm bı mıro- evirmek L 1 çenxandin, badan. Z gu¬
vOn xirab tıji ne. * etraf mı açmak Avv. dor hartın, veguhartın, quhbandin, evrya
vetann./_mda rgp. ti dorê. * etrafmı sar¬ tışteki bı dest an di destê xwe de guhartın
mak fivv. dor gırtin, dor te gırtm. herdu aliyan. /_ çevirmek L 1 velqu-
etrafh rgd btguncani, hûr û kûr, dûr û tandm du aliyan. Z anin û bınn. * erirdi
dırej, tışteki an babeteki bı hemû kıtkıtey- çevirdi beni tongaya düşürdü Avv. ani û
ênxweve. bir, ani û bir ez xistim dafê.
ezberlemek 583
fark M.A lferq,derk,cdiêu, cryavvazi. 2. .Kurdi de tan firaqên ferfûri reji tê gotm.
hay jê bûn, seh kınn. /_ etmez L ferqi fayda MAkelk,fayde,feyde,parmend.2.
niye, gjnng niye. * farkında olmak Avv. kOr, evrya di Kurdıya başûr de tê gotın. *
hay jê bûn, ferq tann, seh kuın. * bir işten faydalanmak Avv.jı kareki par-
farkında olmadan mayısa basmışım mend bûn, jê fayde ditm, jı kareki kelk
fivv. haya mm jê nebû ko mm pê h nxê gutm. /_ etmemek L fayde nekınn,
kınye. * farkına varmak Z. hesryan, he- bıker nehatın, kelk nehatın. /_ etmez Avv.
sin. /_ olmak Z. ferq bûn, ciheti bûn. /- kêr nake, feyde nake. * faydası yok Avv.
gözetmek L cûdati ditm, cryavvazi kınn. nehfa xwe nine, kêri xwe tüne.
farketmek Z. ferq tann, seh tann, ditm. faydalanmak L kêranin, nehfdar bûn,
farkta rgd cüda, cdıe, cıyavvaz. /-tak M nehfin, kelk gutm, jO fayde kınn.
cryavvazi, ferqi, ciheti, gelemşe. faydalı rgd bdcêr, kêrhati, nehfdar, fey-
farklılaşmak L cıhavvazi bûn, cthĞ bûn, dedar. /_ olmak L bdcêr hatm.
gelemşe bûn. faydasız rgd bêxêr, bêkêr, bêfeyde.
farmakolog M. Fr. farmakolox, derman- fayton N.Fr. Gr. payton.
nas. faz M. Fr. Gr. faz, devvre, dem.
farmakoloji M. farmakoloji, dermannasi. fazilet N.A xaweni,xûpata,bUınpaki./_ü
farmason M. Fr. Farmason, Mason. rgd pakdavv, xavvên, bihnpak. An erdem.
/-lıücMMasonl fazla rgd rgp.A zor, zêde, zehf, pır, bOtır,
Farsça M. Fansi, Persi. pıtır, lap. /- gelmek Avv. zêde hatm. /-
farz N.A ferz. /_ olmakZ. ferz bûn. /_ et¬ kaçırmak fivv. zêde vexwann (alkol). /_
mek Llerz tann. olmak fivv. zêde bûn, jı hedê derketın.
farzetmek L rawOj tann, zen kınn. fazlalaşmak L pır bûn, zêde bûn, bOtır
farzımuhal rgp. A vvek ko, bavver keko. bûn, pıtır bûn.
fasa fiso rgd fasa fiso, çırtovırto. fazlalaşlırmak L pır kınn, pırandın, zO¬
fasü M. 1 beş, par, babet 2. peşrevv. de tann, betır kınn.
fasüa M.A Lnavber,navbeyn.2. ravvest. fazlalık M. pırani, zêdeti, piri.
fasüasız rgd domdar. fecaat MA karesat.
fasih rgdA(jıboavaftaıe)tesıh. feci rgdA feci.
fasikül N.Fr. cuz. fecir M A êkdbeyan, kebar, spêde, ber-
faska M. Lal navtengê dergûşê. bang.
Fash M. rgd Fasi,xelkêjiFasê. feda M. feda, (canjgori. I- etmek L feda
f asulya M. Gr. lovvdc, lovvi, lobiye, fasûh. kınn. /_ olmak Z. gori bûn. * vatana fe¬
faşist rgd faşist. /_hk M. faşisti. da olmak Avv. gorrya welêt bûn.
faşizm M. faşizm. fedai M.Acanfıda, cangori, fedayi. /_lik
fatalist rgd Fr. qederpenst M. fedayiti, canfıdati, cangoriti.
fatalite M Fr. çarenûs. fedakar rgd fedakar, cangori. /_ca rgp. bı
fatalizm M. Fr. çarenûsi. fedakarı, bı cangoriti. /_hk M. fedakari,
Fatiha M. A Fatiha, sûreyeki Quranê ye cangoriti.
ko bı zOdeyi jı bo ruhO mınyan tête federal rgd Fr. federal, /-izm M. federa¬
xwandm. lizm.
fatura M. İt barname, fatore, fatûre. federasyon M. Fr. federesyon.
faul M.Z/ig.fawl,sportOdetaryarênqede- federe rgd Fr. endam an gıredayi ya fede-
xene. resyonekê.
fauna M. Zot fauna, di herêmekê de ge- felaket N.A felaket, bêtar, boblat, kare¬
lempenya koma heyvvanan e. sat, asivv. * felakete uğramak fivv. bêta-
favori M. 1 ant gêsû,cêmg.* favorilerini rek h ser de hatın, tûşi felaketekê bûn. *
uzatmak Avv. cOnıgOn xwe dırej kınn. 2. başımıza büyük bir felaket geldi Avv.
favori, tan kar an sportê de kes an grûbê karesateki mezın h ser me de hat. 2. rgd
ko h ser bihr û bavvenya yeki ye ko qe- carinan erini û carinan neyini mana pu- û
zenc ddce. 3. rgd tışte ko pırtırin jê tê hez zêde ji dıde. * felaket bir adam Avv. mıro¬
kınn. veki zor zirek e.
fayans M. Fr. 1 fayans, kaşi. 2. ferfûr, felaketzede rgd felaketzade.
587 fetva
felç MA şeple,kûd,falınc, nızûl./- olmak feodal rgd Fr. feodal. /_lte M. feodaüte.
Z. kûd bûn. * felce uğramak Avv. mec. /-izm M feodalizm.
kûd bûn, yanO kareki an ciheki de astengi fer N.P. ronahiya çav e.
derkeun. ferace N.A f ûtdc, fote, hOram.
felçU /gd kûd, fahnc. feragat M.A destkışandıni.
felek N.A felek. 1 dmya, gerdûn, alem. 2. ferah rgdP.K.\.tvceh.2.(jıbocmûşund)
azman, asıman, barigeh. 3. şans, qeder, berfıreh. 3. bêxem, bOpaxav.
bext. * feleğin çarkı (çemberi) bw. Nh ferahlamak, ferahlanmak Z. 1 fıreh
çene i felek, Kurdi de evrya hevêrke ya bûn, berfrreh bûn. 2. ddfıreh bûn, bê xem
asımane re ji tê gotın. * feleğin çembe¬ bûn.
rinden geçmek Avv.jı çenca fdekê re der¬ ferahlandırmak Z. 1 berfıreh tann. 2.
baz bûn, yanê gelek tecrübe gırtm. * ddfıreh tann.
feleğin sinesini yemek Avv. tûşi karesate- ferahlık M.l.fırehti.2.berfırehti.3.rehe-
kO hatm. ti, ddfırehti.
Felemenk M. Flaman, gete ko iro bı Ho- feraset N.A feraset, tOgdıiştıni, sehkınnl
landi diaxivm re tê gotın. ferç M. A ant dervayi orxana cinsi ya mê
Fellah M. rgd Fellah. ye.
felsefe M. Gr. felsefe. ferdi rgd A ferdi, şexsi
felsefi rgd felsefi. feribot M. İng. feribot
feminist M. rgd Fr. feminist, parOzganya ferik M.A general.
mafênjmetiye. ferman N.P.K. ferman. /_ çıkarmak Z.
feminizm M Fr. feminizm, hevvldanapa- ferman denostın.
rezganya mafOn jmeti ye. fermuar M. Fr. fermuar, Kurdi de cırcır ji
fen N.A 1 fen, hüner, teknik. 2. mec dek, tê gotın ko tan cd û çente û tışte vvısa de
hile. tê kar anin.
fena rgd 1 fena, xırab,bı gelemperi mana fersah M.A pivaneke dûrahi ye, qasi 5 km.
nebaşi û lorêtiyê dıde * fena değil dibe.
(saydmaz) bw. xirab nine. /_ etmek L fersizleşmek L ziz bûn, melûl bûn (jı bo
xirab kırın. * fena gözle bakınmak Avv. tâiji an ronahiya çav).
bı çavi xirab 10 nıhOrin. 2. carinan mana fert M.A ferd.
zor û zêde ji dıde. * fena halde kızdı ona feryat M. P. feryad, bawar, axaz, zarta, qi-
Avv. pır fena jı wi xeyidrya. /_ olmak Z. fe¬ rin, vizar. /_ etmek L vizar kınn, çikiyan,
na bûn, xirab bûn. /_ yapmak L xirab çikin, qiriyan, feryad tann, axaz tann.
tann. fes M. fes, fino.
fenalaşmak Z. 1 fena bûn, xirab bûn. 2. fesat rgdA fesad, fêsad, fitne, dılreş, se-
n&cvvaş ketin, bihrve çûn. xer. /_çı rgd fesad, fesad. / -tak M fesadi,
fenalaştumak Z. fena kırın, xirab kınn. sexeri.
fenalüc M. xirabi, bedreki, di mana nebaşi feshedilmek Z. hatm tuvvandm, hatan
û kirêti de tê bıkaranin. /_ geçirmek L di rakınn, haün betal kınn.
mana bihrveçûn an yekcar nexwaşbûnê feshetmek Z. tuvvandın, rakınn, betal
re tê bıkaranin. tann.
fenci rgd fenek. fesleğen M. Gr. nhan, merzekevv,
fener M Gr. fener, fanos. 1 lambeyeki ye fınncemışk.
dora xwe bı cam hatiye parastın û jı ber festival M.Z*r. mıhrican, festivval.
bayê natefe. 2. fenera ko h qeraxa avê tê fethetmek Z. A feth kınn, dagir kınn.
danin jı bo keşüyan. /_ alayı Avv. di cejn û fetiş M Fr. pût, senem /_îst M. rgd pût-
mihricanan de şêni yên ko bı fener an penst. ISan M. pûtpensti
meşalevxwepêşandmê dikin. fetret N.A fetret 1 dema derbazbûna di
fener batağı M. serhOçk. navbera du peyxamberan. 2. dema di
fenik M. Ger. fenik, quruşê Elman e. navbera Hz, ısa û Hz. Mıhemed.
fenni rgdA fenni fettan rgdA 1 fenek, hilebaz. 2. mec. dde-
fenomen M. Gr. fenomen, vetire. vin, xortxapin (jı bojm e).
fent M. K P. fend, fen, hüner. fetva N.A fetvva, fermanên ko h ser taqû-
fevk 588
geçişmek /.ketin hev, ketin hundurO hev, kapamak L kank tıji tann.
derbazi hev bûn, herbdta. gedildi lrgdkankvelcıri,baxorbûyi.2.M
geçişsiz rgd Grm negerandi, netêper, tê- leşkenyê de serhq.
neper. geğirme M. qirpdc, isk, qulpik.
geçiştirilmek Z. hatın derbaz kınn. geğirmek Z. qupdc helatin, iskin.
geçiştirmek L derbaz tann. geğirti Misk,qırtık.
geçit l M. 1 bdıur, bırr (av). 2. kank, de- geğrek M.arıt lparsûyenkırtdc.2.kelpık,
riçk, di navbera çit û çeperan an divvaran. valahiya di navbera parsûyan de.
/_ vermek L rê dan (av, çıya û hwd). gel Ziwere! (fermana hatm).
geçit 2 M. cav derbend, gevver. gelberi M. bênka kûrê ye, bêra dux du-êj e
geçkin rgd ravvırti, derbazbûyi. ko jı küre û ocaxan de agu- û tışt dıgırın.
geçme M derbaz. gele M. gele, listika tavvlê de yê ko kevirê
geçmek L borandın, borin, buhurin, bu- xwe dest de ye û zar davêje û zarê wi nayê.
hurtın, derbaz bûn. 1 jı cihki re derbaz gelecek 1 M. peyhati, pêşi, pêşende,
bûn. »yoldan geçmek Avv. di rO ve derbaz istiqbal, dahatû, pêşhati, drwaroj, mand,
bûn. 2. cddci de derbazi vvi ali an cdiê dm ayende, ev sinonim h gor devokan
bûn. * sudan geçmek Avv. avO re derbaz dıkann di cihê hev de bdcar bOn. /_ nesU
bûn. 3. jı bo wextO ko dereng dibe. * Avv. mfşê ayende. 2 peşi, têyl * gelecek
program saati geçti Avv. saeta bernamê hafta, gelecek ay Avv. hefteya pêşi, hef-
derbaz bû, * zaman çabuk geçiyor Avv. teya ko be, meha peşi.
zeman zû dıbuhure. 4. cdi an dırûva xwe gelecek bilimi M. dahatûnasi, ayendenasi.
guhartm. * sınıf geçmek Avv. sınıf derbaz gelecekçi M. dahatûpenst, ayendeger, fu-
kuın. 5. auta de ketin Û lı ali din de der¬ lûrist /_Uk M. dahatûpensti, ayendegeri.
ketm. 6. buiurün, buhurun, ravvırtın. * gelecekte Avv. di mandO de, di dahatû de.
boynuz kulakları geçti Avv. qoç h guhan gelecek zaman MA. Grm, dema têhati, de¬
ravvırtuı. * birbirlerini geçmek Avv.jı he- ma dahatû, dema mandO.
vûdın bdiurün. 7. derbaz bûn, ravvırtın. * geleme M. şûv, zevrya ko bı du salan naye
hastalığı ona geçti fivv. nexwaşrya xvve ajotın.
derbazi vvi bû. * lütfen odaya geçin Avv. gelen rgd hati. /_ giden fivv. hati û çûyi.
fermû, derbazi jûrO bm. * babasını geçti gelenek M. kevneşopi, adet, bastan, preng.
fivv. jı bavê xwe derbaz bû, jı bavê xwe /_çi M. rgd kevnepenst. /-çilik M. kevne-
ravvırt. 8. ketin, tedaxul bûn. * tarihe geç¬ pensti, bastanparOzi.
mek fivv. ketm dirokê. * dosyaya geçmek gelenekleşmek L adet bûn, kevneşopi
fivv. ketm tomarê, ketm dosyO. 9. carinan bûn.
bı baneşan tO kar anin. * geç efendim! fivv. gelenekleştirmek Z. adet kınn, kevneşo¬
derbaz be kekem!. * geç ulen! fivv. ravvıre pi tann.
lo! derbaz be lo! geleneksel rgd derin, kevneşop, adeti.
geçmelik M. bacêrê. gelgit M. 1 çûn û hatm. 2. cav med û cezir.
geçmiş rgd 1 rabırdû, buhêrk, mêj, bori. gelin M. bûk, vvevvi. 1 keç an jına ko davva-
/_ olaylar fivv. bûyerên rabırdû, bûyerên ta xwe dibe, mêr dike. 2. jına nû mOrkıri.
mêjûyi. Z mazi, mêjû. 3. kahkên kesê ko 3. jma lavv jı bo xezûr û xesûy ê. /_ alay i M.
ya miri. * geçmişine rahmet fiıv. rehmet xêl. /_ almak/, bûk sivvar tann. /_ etmek
h kahkOn vvi be. /_ ola! Avv. derbaz bel /_ Z. dan şû, tann bûk. /_ güvey fivv. bûk û
olsun! Avv. derbazi be! zava. /_ getirmek L bûk anin. /_ götür¬
geçmişte rgp. berê, demberê de. mek Avv. bûk srvvar tann. * gelinin baba
geçmiş zaman Nh 1 dembori. 2. Grm erini ziyaret etmesi Z. bavêxunt /_ ol¬
dema bori, buhêrk. mak Avv. mer kınn, çûn şû.
gedik M g*2dûk, kank, baxor, çrxir. 1 çe¬ gelinboğan M. cûreyeki şekoka tırş e.
per an di divvareki de ko kank çedıbe û gelin böceği Mxabcalok,metık,sosdc.
rê vedıbe ko jê* re tê gotın. 2. cav geli 3. gelince rgp. heçi. * bana gelince Avv. heçi
leşkenyê de ko di xeta dıjmın de valahiy- ez.
ek vebe. /_ açılmak L kank vebûn, ba- gelincik lN. L batinok, bûkık,xdınzer (re-
xor çêbûn, /_ açmak Z. kank vekınn. /_ hek). * dağ gelinciği MA. bûkınk. 2. cûre
597 genel
kûzeyeki pıçûk û zırav e.zoa Mustela ni- masivani. »buharlı gemiMA. keşti dûkê-
valis. U. * harp gemisi Nh keşti ceng. * klavuz
gelincik 2 M Bj. bitik, bûkık, pırzdca ko h gemisi MA. keşti rêbenyê. * kurtarma
ber çavan ddıOt gemisi MA. keşti hawarê. * motorlu ge¬
geUncik çiçeği M. nisan, gulenisan. mi Nh keşti bı motor.* nehir gemisi MA.
gelin kuşağı MA. tırija keskesor. keşti ceman. * Nuhun Gemisi Nh keşti
gelinlik M. 1 hOram. çarşeva bûkêye jı bo Nuh. * petrol gemisi MA. keşti petrolkêşi
siwarbûnê. 2. bûkani, tiştên bûkê ne. 3. * seyahat gemisi Nh keşti geştê. * tica¬
xama, keça ko haüye dema bûkani yê. * ret gemisi MA. keşti baargani. * yük ge¬
gelinlik kız fivv. keça xama. misi Nh keşti barkêşl
gelir M. 1 deramet, vvaridat. 2 hasd, ber. gemi babası M pit.
/_ dağüımı fivv. beşina derameti/- ver¬ gemici M. deryavan, keştivan. /_Uk M. de-
gisi M. baca derameti. ryavani, keştivani.
geliş M. hatm. gemici feneri M. mişkat, fanus, fanos.
gelişigüzel rgd rgp. bırasthatıni, tane gemi demiri M. sekan, lenger, heçdc.
mine. gemi jurnali Mpêlewar.
gelişim M. geşbûni, pêşvehatini, tekamül. gemi yükü M/ıbarkeşti.
gelişme M. geşbûni, inkişaf, tekamül. gemlemek /. Iixab kınn.
gelişmek Z. 1 geş bûn, jı bo rehek û dar û gemlenmek L hatın hxab tann.
beran e. 2. pOş ketm, pêş ve çûn, evrya jı gen lM bio. Ger. gen.
bo senayi û teknikê ye. * gelişmekle olan gen 2M. zeviyê bor, zevrya ko demekê ne¬
ülkeler fivv. welatên ko peş dıkevm. 3. qe- hatıye çandın.
levv bûn. gen 1 rgd fıreh, ber. 2. geometri de ke¬
geliştirmek Z.l.geşkinn.2.pêşxistin,pêş nar, lay, kevi.
ve bınn. * ülkelerini bir hayli geliştir¬ gencecik rgd Iavvane, cıvvane.
diler fivv. vvelatê xvve geleki peş ve bınn. 3. gencelmek Z. crvvan bûn, lavv bûn.
qelevv kınn. genç rgd 1 xort, crvvan. 2. mec. çatal, ne-
gelme M.lkarê"hatin"êkinn.2.rgdhati. zan./_UkM.xortani.*benimgençUğim-
* Tuncelidcn gelme fivv. jı DOrsımO hati. dc Avv. di xortanrya nun de. * daha genç»
gelmek /.hatın. l.gelıişlm an amadebûna rgd cıvvantır.
lı dereke. * köye gelmekle iyi ettin fivv. te gençleşmek Z. crvvan bûn, lavv bûn.
baş kır ko tu hati gund, hatına te ya gund gençleştirmek Z. 1 crvvan kınn, lavvandın.
baş bû. 2. hatına cdıeki. * onlar bize gel- 2. nû kınn, nûjen kınn. * kadroyu gen¬
düer fivv. evv hatın ba me. * şimdi eski sö¬ çleştirmek fivv. qadir nûjen kınn.
zümüze gelelim fivv. nıha em ben ser gençUk M. 1 lavvani, crwani,xortani, bı te-
soza xwe ya kevn. 3. berxwedanê şani men saten teze re dıbOjın. 2. temamıya ke¬
dıde. * hiç zorluğa gelmiyor fivv. qet nayê sen di dema crwantiyê de ne. 3. temena
tengasiyO. 4. bavvenyO rast dike. * de¬ teze. * beni gençliğimde görseydin Avv.
diğime geldiniz mi! fivv. hun hatm gotına te ez di ervvaniya mın de bıditama.
mın! 5. henkandinê tarif ddce. * dereden gene rgp. disa. 1. nüve, carek dm.* ben ge¬
su gelmek fivv. jı nevvalO av haün. 6. pêwi- ne gelirim Avv. ez disa têm. 2. ko vvısa be,
sti şani dıde. * uykusu gelmek fivv. xewa ko vvısa ye. * gelmez amma, gönderse
xvve hatm. * geleceği varsa göreceği de gene iyi Avv. nayO ema, bıştae disa bes e.
var fivv. hatına xwe heye, dıbtae ji. * iş ge- genel rgd tevayi, gelemperi, gışti. 1 tışteki
Up çatmak fivv. kar hatiye sekinin. * geUp ne bı tenO beşeki an parçeyeki te bı hemû
geçici fivv. miweqet, h ser pê. * geUp geç¬ ve. /_ seçim fivv. helbıjartına tevahi/ge-
mek fivv. hatm çûyin. * gelsin- fivv. bda bê. lemperi. /_ af N. bexşandina tevayi/ge-
* gelsin gitsin fivv. bda bê û here/bıçe. lemperi. Z tıştek bı tûni pejırandın, vvek:
gelmiç N.P.anldasi. * genel olarak diyebilirim ki Avv. bı ge¬
gem M. hxab, üvvan. /_ demiri MA lemperi ez dıkarım bêjun ko. 3. kes an ne¬
devgem, goş. /_ vurmak L hxab tann. mana ko desthelaüyen pırani heye, vvek:
gemi M. keşt, gemi. * atom gemisi MA. genel yönetim kurulu Avv. komita be¬
keşti nükleeri. * balıkçı gemisi MA. keşti ramberi gışti. /_ başkan M. serokê gışti.
genel ev 598
4. cdı an tışte ko bı herkesi re vekıri ye. /_ rew. 1 tiştO ko heye û hebûna xwe inkar
kütüphane M. pirtûkxana gışti, an nabe, heqiql 2. him an bıngehen esasi. *
putûkxana gelemperi. /_ düşünce M. gerçek bir ahlaka sahip olmak fiw.xwe-
raya tevayi, raya gışti./- sekreter Avv. se¬ diyO revvışteka rastta bûn. 3. di xwezayê
kretere gışti. (tebiet) de vveki xwe bûn. * şu resme bak,
genelev Mkerxane. tam gerçek Avv.jı vve vvêneyi mêze ke, tam
genelge M. namedor, belavok. vveki xwe ye, tam rast e. 4. hal an dırûşme-
genel kurmay MA. serperışüya leşkeri ya ke rastiyê şirove dike. * dünyanm dö¬
gışti. nüşü bir gerçektir Avv. gerina dınyaye
genelleşmek Z. gelemperi bûn. rastiyek e. * gerçektir ki fivv. raste ko.
genelleştirmek L gelemperi kınn. gerçekçi rgd rasteqine, rastetaz. /_Uk M.
genellik M. gelemperi, gışti. rasteqini, rastehızi.
genellikle rgp. bı gelemperi, bı tevayi, bı gerçek dışı rgd nerast, derevv, jı rastiyê
giyani. der. /_hk M. jı rastiyê deri.
general M. İng. general. /_lik M. generalti. gerçeklemek Z. rast kınn, rastandın.
genetik M. Ger. Fr. genetik, jenetik. gerçekleşmek Z. rast bûn, heqiqet bûn.
geniş rgd ber, fereh, fıreh, fıravvan. 1 ber, gerçekleştirilmek L hatm bı cih anin,
berfıreh, dıjraberrya teng. 2. tışt an cihO hatın bı hev andı.
ko ne teng e. * geniş bir ev fivv. maleke gerçekleştirmek Z. anin cdı, bı hev anin,
fıreh. * geniş bir ceket fivv. çakOteki fıra- rasteqine kırın.
vvan/fıreh. 3. berfıreh, balûpal. /_ kap¬ gerçeklik M. rasti, heqiqet, realite.
samlı Avv. bı naverokeke berfıreh. 4. kesO gerçekten rgp. jı xwe, bı rasti, rasti ji, rasta-
ddfıreh, bı sebr ko zû be zû naenıre. * ge¬ ne, arast.
niş kalpU adam Avv. kesO dılfıreh. * ge¬ gerçek üstü M. surrealite, berzeyi rastiyê.
niş bir nefes almak Avv. hıneki bihna xwe gerçek üstücülük M. sürrealizm.
fıreh kınn. /_ yürekli fivv. balfıreh, zık gerçi rgp. P. jıber ko, levvma ko, levvra, her
fıreh. * yüreğini geniş tutmak fivv. bala vveki, ger çı. * gerçi dediklerin doğru¬
xwe fıreh gırtın. dur amma fivv. her vveki gotinên te rast
genişçe rgp. pıçek fıreh. mie.
genişlemek Z. 1 ber bûn, berfıreh bûn, gerdan M. P. K. ani gerden. pêşi ya qinkê
tıştO ko benya xwe zOde dibe. 2. fereh ye jı rûyi der ve. 2. cihê bini çenê ye.
bûn, fıreh bûn, tışte ko cdı û meqamê xwe gerdanh d-- ~.b .ç M. masixor.
zOde dibe. 3. fıreh bûn, balûpal bûn, tışte gerdanın; Mgerdeni.
ko lı zêde cüıyan belav dibe, nav dıde. * gerdek N.P. gerdek, paşperde. 1 bûk û za-
geniş bir alana yayılmak fivv. di herê- va ko şeva pOşuı bı tenê diminin. 2. şeva
meke mezın de berfıreh bûn. zifaf ê ye. * gerdeğe girmek fivv. ketin ger-
genişletilmek Z. hatm fıreh kınn. degO, çûn paş perde.
genişletmek Z. 1. ber kınn, berfıreh kınn. gerdirilmek L haün şıdandm, hatın ve-
2. fereh kınn, fıreh kuın. kOşandın.
genişlik M. beri, fırehti, ferehti, dıjra¬ gerdirmek L dan şıdandın, dan vekêş-
berrya dıreji ye. andın.
geniz M. ant gevvri, qınk,cdıe paşıya dev û gereç M. posat, ambûrin, malzeme.
rûyê hundur e. * genizden konuşmak gereğince rgp. bı pOtrvi.
fivv. vıngoki axaftın, di gewnyê de axaf tın. gerek M. dıvO, pêvvist, ger, gerek, icab. 1
genleşmek Z. fiz. perçrvin, vverunin. Ma- pevvısüya çêbûn an bûyina haleki ye. *
deyek, bOi ko amOjeni ya xvve û çêbûnrya yazmaya bUgi gerek Avv. nrvisandınO re
xvve nehête guharün û fıreh bıbe. zanin drvO. 2. ihtimaleki şani dıde. * bir
gensoru M. parlemenê de pırsryanya gışti bildikleri olsa gerek Avv. pO drvOt zanine-
ye ko dryOt h ser bOte axafün. ki vvan heye. 3. Ghk erka guhêrkeri dike,
geometri M. Gr. endaze, geometri, hende¬ ger, gerek. * gerek burda gerek orda,
se. /Jk rgd geometrik, hendesi fark etmez Avv. ger h vu* gerek h vvır, tu
gepgenç, gepegenç rgd ter û teze. ferqi nine. 4. pêwist, icab. * gereklerini
gerçek rgd rast, rastta, rasteqtae, bêde- yerine getirmek Avv. pêwistiyênine drvêt
599 gestapo
bimn cdı. /- görmek Avv. pêwist ditm, şandm, şunda vegerandın, şunda
drvêtrn. * gereği düşünülmek Avv. raya zrvırandm./- zekalı rgd korizan, ketnhış.
pêwistiyê dan. * gereğini yapmak Avv. ge¬ geriatri M.Z<r.geriatri,pu-uıasi,cûreııqeki
rek jı bo kınn. bıjijki ye ko lêgerta h ser piri û pirbûnê
gerekçe M. ûşt, ûştên pOvvisti /_ti rgd ddce.
bıûşt /-siz rgd bêûşt. gerici rgd kevneperest, paşverohi. /_Uk
gerekirci M determinist. /_Uk M. deter¬ M. kevneperesti, paşverohiti.
minizm. geride rgp. şunda, şuve /- buakmak L
gerekli rgd drvê, drvrya, pêvvist, pOüvi, ge¬ cdı hıştın. /_ kalmak L şuve man, şunda
rek. * bana gerekmez Avv. mm ne dwê. /_ man, paş de man.
görmek Z. pêtrvi ditin. /_Uk M pêwisti. geriden rgp. par re, h şunda, h pışt re.
gerekmek Z. drvêun, pêvvist bûn, hevvce gerilemek Z. şunda çûn, paşve çûn, şunda
bûn, gerek bûn. kişin.
gereksemek, gcreksinmmek Z. hevvce geriletmek Z. şunda taştın, paşve niştin.
ditin, pêvvist ditin. gerileyiş Mşundaçûni,şundamani,paşve-
gereksinim M. hevvcedari, ihtiyaç, hevvce, mani.
destxwazi, pOvvisti. gerili rgd An gergin.
gereksiz rgd ne drvêt, ne hevvce, ne pê- geriUm M. İvekeşan, şıdin, gava kobı her
vvist. /_Uk M ne hevvceyi, ne pêwisti. aU bendeki bıgri û kaş bıki di kêşa ko h
gerektirmek Z. pêwist kınn, hevvce tann, ser bend dimine re tê gotın. 2. fiz. voltaj
drvêtin. 3. xirûciri, tansiyon. /_ ölçer M tansıyo-
gergedan M. P. kerkedan, kerqedan. metır. /-sız rgd sıst
gergef M. P. gergef. gerilla M. bêjeyeki Frensi û Spanyoli ye,
gergin rgd 1 şıdandi, bend an têla ko pêşmerge, çete, gerila, salar. /_cı M. pêş-
hatiye şıdandm. 2. hdû, jı bo çerm û canê merge,gerila, salar./_cdücM.gerilati, sa-
jindar. 3. xirab. * arkadaşı Ue arası ger¬ lari, pêşmergetl /- savaşı M. şerê
gin Avv. navbera wi û hevate xvve xirab e. pêşmergeyi, şerê gerilayi.
gerginleşmek Z. 1 şıdin, hatın şıdandm, gerilmek L haün vekêşta, haün şıdin. * si¬
vekışin. 2.xuab bûn. nirleri gerilmek Avv. rehê xwe vekêşin.
gerginleştirmek Z. şıdandm, vekOşandın. gerinme M. 1 vekêş.
gerginlik Z. 1 şıdandıni, vekeşandıni. 2 gerinmek Z. 1 vekOşin. 2. bavvişk anin,
xu-abi. mUO xwe bı du aliyan de vetann û bavvişk
geri M. Idû, dûv, paş, paşi, pışt 2. ant pışt anin. 3. pal dan, di aU reheti û aramO de tê
3. ani qûn, davv, paşi. 4. rgp. şunda, şırve. kar anin. * gerine gerine otarmak Avv. bı
/- atmak L şunda avOtın. /- buakmak paldayi rûnıştın.
L şunda hıştın, paşde hıştın. /_ çağırmak gerisi rgp. paşi, davvi.
Avv. şunda xwastin. /_ çekmek Z. şunda gerisin geriye rgp. paşevv paş, berevv paş,
taşandın. /- çekilmek Avv. şunda kışta, h ser qûn0.
paş de kışta. /_ çevirmek Z. tevegerandın, geriş M nıçıkO çryan, şanaşin.
şunda şandın, şunda vegerandın, şunda geriye rgp. h ser qûnê, berevv paş, paş ve.
zrvırandın. /_ dönmek Z. paş de ve- Germenislik M. Ger. Germanistik, ptspo-
genyan, şunda vegerin, şunda zrvırin, rê zmanên Germani ye.
şunda hatm. /_ gelmek L h ser qûnO germenyum M. germânıyûm, elementeki
hatm, paşve hatnvVegerin, paşve zrvırin, ye ko jmara atomi 32, gıramya atomi
şunda hatın, vegerin, vegenyan, şunda 72.6, sıf tıya xwe 5.46 e û di dereca 937.4
zrvırin, zrvırin. /_ gitmek L şunda çûn, de ji dıhele. sân Ge.
paşde çûn. /_ göndermek L şunda germek Z. 1 şıdandın, vekêşandm, gava
şandın, şunda vegerandın, şunda bendeki, têleki an üsteki vvısa bı du
zrvırandın. /_ istemek L şunda xwastin. sen iiidekaşbikiûrastbdu.2.hngêxwe
/_ kaçmak /.şunda revin, paşde revin. /_ dır.; kırm. * ayaklarını germek Avv. bı
kalmak L paş ketm, paş de man, h dû lı;ıgdırûji rûnıştın.
man. /_ kalmış rgd paşketi. /_ tepmek Z. gK-lapo M Ger. gestapo, (Geheime Staats
şuve tan dan. /_ yoUamak Z. şunda Polizei). Elmanıye de di dema Hitler de
getirt 600
ladım Avv. ev radyo êdi h nun qurdêşan e. ağırlaştı fivv. nexwaşi heçi çû gıran bû.
gıcu 1 rgd nû. 2. M çırin. * gıcır gıcır Avv. giderici rgd Kurdi de ev bı tekera arikar
L tup û nû. Z rgp. çıre çır. "birin, burin" û bı paşkoka 'bir" tête şi¬
gıcırdamak Z. çinin, çukin,çıre çır kınn, rove kuın. Hervvekı tüne ddce, dıtefine.
çırke çırk kınn. * kapı gıcırdıyor Avv. de¬ vvek: * aa giderici Avv. êşbir, eşbırr. * kir
ri dıçıre. * kapının gıcırtısı Avv. çıreçıra giderici Avv. qirêjbir, qirêjbirr.
dêri. giderilmek Z. haün rakınn, haün tüne
gıcudatmak Lçırrandın. tann.
gıcırtı MçuTİn. gidermek Z. Kurdi de evrya: 1 bı lOkerOn
gıda MAlzad,xurek,tiştêxwannêne.Z "birin, binin an kuşun" têne şirove
tiştê ko kalori tê de heye /_ maddesi M. tann. * açlığını gidermek Avv. bırçıtiya
xurdemeni,xurek. xwe burin, birçitryaxwe kuştın.Z rakınn,
gıdı gıdı B. qdi qdi, jı bo zarokan tê gotm buhurandm an anin cih. * ihtiyaçlarını
ko gava ko qdi diki. gidermek Avv. pêwistiyên xvve anin cdı.
gıdık M. Iqili.Z ant gerden. gidi! B. lo, gidi * hey gidUer! Avv. vvay gıdi-
gıdıklamak Z. qdi kınn, diqdiqandin. no!
gıdıklanmak Z. qdi bûn, diqdiqta. gidici rgd ti ser rê.
gık B. ıh. /_ dememek L di negotm, hiç gidiş M. 1 karO çûn, çûyin an royinê ye. *
deng jO derneketın. bu benim son gidişim Avv. ev çûyina nun
gına M A ecızi. /_ getirmek Z. ecız bûn, a davvin e. Z awaya çûnê, tempo. * bu gi¬
bêzar bûn. dişle iş bitmez Avv. bı vê çûnê kar xdas na¬
gıpta M.A bıj,mıcez./_etmekZ. bıjin, bıja be. * gidiş o gidiş fivv. çûn evv çûyin bû.
xwe kısandın. gidişat M. lhal,wazryetZtetez, evrya re¬
gırgu Mgırgu-. vvşa mırovi şani dıde. * adamın gidiş¬
gula dç zehf, heta ko bê. * mal çok gula atına bak hele fivv. ka telOzO mırovi mêze
gidiyor fivv. mal pır e, heta bO dıçe. ke.
gırnata M. qirnate, qlarinet, cûre amursa- gidiş geliş M. teraün, çûn û hatın, teperin,
zeki muzdcê ye. çovvar.
gırtlak Mant qınk, qutdc,xımxun, gevvri, gidişmek L xurin, aloş bûn.
serê qaqircigO ya nefese ye. * gırtlak gU x paşkokeki tırki de ye ko di mana
gutlağa gelmek fivv. bı qinka hev gırtm. "malbat" dıde. * serçegUler Avv. malbata
* birinin gırtlağına sarılmak fiıv. bı çûikan. * dayışiUer Avv. malbata xalan.
qinka yeki gırtın. gine "~ \l*a.
gırtlak çukuru MA. ani çahka gerdeni. ^ug M. ciııseng, di welatên rohelata
gırtlaklamak Z.jıqınkOdeserjekınn. dûr de navê rehekekêye. Aot Panax gin-
gıyaben rgp. A 1 bı paş de, di paş de, tışt seng.
an kesê bê amade. Z dûr ve, bı nav. * sizi giray M. giray, jı MonxoU tê, nav6 xan Û
görmemişim amma gıyaben tanırım mirên Qirrmê ne.
fivv. mm tu neditiyi lObete dûr ve nas girdap MZJ.coxgêjdc,gerinek,gu'dav.
dikim. girgin rgd çalak, çavhelkıri, jêhati, zirek.
giyabi rgdA dûr ve, paşde girift rgd Z'.gınft.h hev qehbl
gibi dç vvek, nod, mina, qevvl, fena, ma- girilmek Z. kann têkevm, kann keftın. *
nend, ev sinorum duçarın h cihO hev de içeri doludur, girilmiyor Avv. hundur tıji
bıkar bên. * ay gibi güzel fivv. vveki hivekê ye, mırov nıkare tOkeve. * gir içeri! Avv.
bedew e, manendi hivê bedew e. * bdceve hundur.
adamın dediği gibi fivv. qewli ko mırovi girinti M. çal, çaldc, kort, kortık. /Si rgd
goti bû, vveki ko mırovi goti bû. * sende çal, kort. /-sız rgd rast, hdû. * girintili
onun gibi densin Avv. tu ji fena vvi din i. çıkıntılı Avv. çal û çûl.
gibileri, gibisi, gibisinden rgp vveki, mi¬ giriş l M. 1 destpê, destpOk, methal. /_
na, manendi. yapmak Z. destpO kınn. Z - hundur. *
gider Mmesref. korktuğun içeri girişinden belU idi Avv.
giderayak rgp. ti ser rê, h ser pê. ketına te ya hundur de diyar bû ko tu
giderek rgp. heçi çû. * hastalık giderek tırsrya bûyi. * giriş deliği Avv. qula ko
ŞT1Ş 602
glasyoloji M. Fr. glasryoloji, zanıstıya se- göbeklenmek L qelevv bûn (di hûr de),
holbendi. zık/hûr ber dan.
glikojen M. Gr. kân glikojen. göbekli rgd hûrgır.
glikoz M. Gr. kim glikoz. göbel Mbiji, pine.
gliserin N.Gr. kân gliserin. göbelek M. kuvank, kufkerek.
glokom M. Fr. Bj. ava reş, glokom. göbelez MtOjdcêsege.
glüten M. Fr. pêz, glüten. göçen M. têjdcên seg ûpıstagûkiroşkû be¬
gocuk A'. gocık, ev beje jı Butsari haüye û raz re tê gotm.
bı regayı Tırki de ketıye zmanê Kurdi. göç M. koç, mişexti, hicret, penah. 1 bı üs¬
gocunmak Z-xeyidin, suh ketin, sd bûn, jO ten siyasi Û «vaki û abori jı ciheki rabûn
xû gırtm. Û xwe guhaztına dever an vvelateki dm. Z
gol M. İng. gol, listdca futbote de ger gog mal barların, mala xwe guhaztın an der¬
têkeve hundur qela tor. /_ almak Z. gol ketm çryan Û vvaran. 3. koç kınn, evrya ji
avetın. /_ yemek L gol xvvann. jı bo heyvvan teyr û tûrên ko h gor dem-
golf M. İng. Fr. golf, Ustdceke sportê ye. /_ sala cdiêxwe dıguhann. 4. penah, evıya bı
sopası M. qaşo, hoü. zêdeyi jı bo iltica tê gotın./- etmek Z. koç
gonca M. P. xonçe, metdc, bûkık. kınn, bar tann, mişexti bûn.
gondol M. Fr. gondol, cûre belemeki ye. göçebe Mkoçer,rewend.lkes,malbatan
gonk M. gong, vveki sêni bı madene çOdıbe, aşiretên ko bı pez û maten xwe ve lı gor
bı toqmaq tO lêdan û deng dıde, di zmanê demsaie cih diguhênn. Z teyr Û heyvva-
Malezi de tê gotın. nOn ko vvısa dıjin. /-leşmek L koçer bûn,
gonokok M. Fr. gonokok, mikrobeki nex- revvendi bûn, penahber bûn. /_Uk M ko-
vvaşıya sûzenekO ye. çeri, revvendi.
Goran M. Goran, beşeki Kurdi ye lı îraq göçermek Z. 1 devvr tann. Z dar û rehek
û İran de./ S M. 1 zaravayi Goran e. 2. cû¬ jı cdıeki rakınn û h cdıeki din de danin. 3.
re muzikeke Kurdi ye. kûp bûn.
goril M. Fr. Gr. goril, yek jı cısnO meymû- göçertmek Z. 1 hênfandm, ruxandin. Z
nan 0 mezıntır e. kûp kuın.
gotik M. rgd Fr. lsedsalaXll.de lıEvvro- göçme M. tepin, tepink, kûpta.
pa şıkleki mimari. Z cûre mviseke xar. göçmek Z. 1 tepin, hênfin. Mal.xani Û erd
goygoycu M. 1 goxendger, kesOn ko di me¬ û baxir ko di cihê xvve de çal dibin Û
ha Mıhareme de deri deri dıgenyan û ddıOnfın. Z koçer bûn, revvendi bûn. 3.
parsO dıkırın. Z parsek. mınn, rehmeti bûn. * göçüp gitmek Avv.
göbek Montlnavık,navzık, nêVdc, çakka çûn peyanya XwedO.
kodiçatêhûrdeye./_altiMA.a/itberztk, göçmen Z. penah, penahınde, koçer. /_lUc
pızi. /_ adı M. bernav. /_ bağı M. nêvdc. * M. penahındeyi, koçeri.
göbek bağı kesen Avv. nOvdcbır. * göbek göçü M. hezaz, erda ko bı hejin an bı ûşteki
bağı kesmek Avv. nêvdc buTİn. * göbek di ko jı cihê xwe hvi ye.
baği bağlamak fivv. nOvık gırOdan. Z ant. göçük M. 1 hezaz. Z kûp, çal.
hûr, zık. * göbek göbek üstüne fivv. zık lı göçürmek L 1 kûpandın, zOdeyi jı bo
ser zık. /_ patlatmak L hûr durandın. 3. metal e. Z koçer tann, nuşexti kınn.
hûr, zık, kesê ko navıka vvan zOde don göden, göden bağırsağı M. 1. parçe
gırOdaye. * göbeği şişmek fivv. zdc davvrya rivi ya stûr e. Z zdc, hûr.
perçıvin. 4.M hundur, navzık, zOdeyi jı bo göğerti M. lhOşınahi,sewze.Zreşbûnako
sentrala bajar û avahiyan tO gotm. 5. M. bı derb an tedanO de jı can peyda dibe.
nıfş. * beşinci göbekten ibişlere yetişir göğüs M. ant sing. 1 di laş de parçeya nav¬
fivv. di mfşa pêncan de digêhije Yivvışan. 6. bera qinkûzdcdeyekoddû cigera dıpa-
M. merkeza tiştên vvek çember, teker û rOze. Z derveyi pancanan e bı rûyê pêşin,
hevêrke û Avvd /-atmak Z. reqsandin, jı pêsir. 3. memde, ber./_ boşluğu M qefesa
bo çengi û dansozan tê gotm. /_ bağla¬ sing. /_ darlığı M. Bj. tengenefesi /_ ger¬
mak/, hûr/zde berdan, hûr de don gırtın. mek L stag vedan, h beramberi dıjvvari û
/_ düşmek L Bj. Zdc daketın, iiavdcê .. tengasiyckê de stag dan. * göğsüne vur¬
ketm. mak Avv. lı singêxwexistin. * göğsünü ge-
göğüs kafesi 604
göre dç gor, ü gor, qevvl * sana göre biz görülmek Z. hatın ditin, hatin diyar bûn.
gidemeyiz fivv. bı qewU te ve em inkarın Z hatm kınn. * işimiz kolayca görüldü
biçin. fivv. karO me bı asani hate ditin.
görece rgd izafi. /_Uk M. izafiyet, relati- görülmemiş rgd nehatıye ditin.
vvizm. görüm M. tuvvana diline ye. * yaşlanırsa
görenek M. bastani, pırengi insanın görümü azabr Avv. heçi ko pu¬
görestanek Z. biri/bdıri tann. hu çika ditına mırov ji kem dibe.
görev M. vatini, pêwisti, erk, vveztfe. 1 karê görümce M. zeylgonm.
görünen 606
koymak Avv. çav berdan, çav kınn. * göz¬ göz bebeği M. bibd, bibok, ühk, pipık, pi¬
leri kararmak Avv. çav te tari bûn. * göz¬ pok, niskok, h gor devokan ev sinonim
lerine inanmamak Avv. jı çavên xvve dıkann di cihê hev de bdcar bên.
bavver nekınn. /_ oymak fivv. çav göz bezeleri M. tdayiçav.
demstın, çav deranin. * göz önünde fivv. gözcü M. çavdOr, çavnêr, didevan, nêre-
berçav, lı ber çavan. * göz önüne getir¬ van, pasevvan. /_lük M nêrevani, pasevva-
mek/sermek fivv. anin ber çavan, dan ber ni, çavnOri, didevani.
çav, h ber çav xistin, pêşçav tann. /_ öp¬ gözde rgd l.perri, tiştê bdıadar re tOgoün.
mek Z. çav maç tann, çav ramûsan. * göz * evin gözdesi fivv. perriyê malO. Z ddketi,
pınarı kemiği Nh aıO. hestıye kanıya jına ko di çavO keşi de ddketi dibe.
çav. * göz saydam tabaka MA. ant per¬ göz dişi M. ant. dıranO qd.
deya çav. /_ sevmek Avv. çav xwann. * gö¬ göze M 1 hücre. Z çavi. * çeşme gözeleri
zünü severim senin Avv. çavO te drxvvim. Aıv. çavryên kanıyO. * petek (bal) gözeleri
* gözü açık gitmek Avv. çav vekıri çûn. * fiıv. çavıyOn çiçê mêşan. 3. malık. * dolap
gözü arkada olmak Avv. çav lı dû bûn. * gözeleri fiıv. maldcên dolavê.
gözü başkasının eline bakan fiıv. çav gözemek Z. veçınin, qumaş de cdiO qul-
bırçi, çav parsek. * gözü çıkmak fivv. çav bûyi ko tê mûnandın.
derketm. * gözü dışarda olmak fivv. çav gözenek L çavi, malık. 1 her qula ko lı
lider bûn. *gözü doymak fivv.çav tıji bûn, tışte kunkunoşki de. Z ant quten di pelgê
çav tOr bûn. * gözü kızarmak fiıv. çav 10 rehek an çermi de. 3. xelek, çavi, di restın
sor bûn. * gözü korkmuş fivv. çav şkesti, û mûnandınO de
çav şkOnandi. * gözün çıksın be! Avv. çave gözenekli rgd kunkunoşki.
te bırıje lo! * gözünü kaldumak fivv. çav gözeneksiz rgd bOkun, bOçavi
bıhnd kırın. * gözüne kestirmek fivv. gözer Mserad.
gırtm ber çavan. * gözünü bağlamak fivv. gözerimi M. ast aso, panalıi.
çav gırOdan. * gözünü kan bürümek fiıv. gözetici M. çavnêr, didevan.
çav xvvini bûn, xwta ketm çavan. * gözü¬ gözetilmek Z. hatm nihêrtin, nihêrin,
nü korkulmak fivv. çav te şkenandın, çav hatın didevani tann, hatın çavnêri kınn.
tirsandin. * gözü doymaz fivv. çav bırçi. * gözetim M çavnêri. * hocanın gözetimi
gözü kesmek fiıv. çav bırrin. * gözün altında öğrenilen ders fivv. dersa ko di
aydın! fivv. çavO te roni be! * gözüne iliş¬ bin çavnenya dersdari de tê hin bûn.
mek fiıv. h ber çav ketin. * gözünü oy¬ gözetleme M didevani, çavnêri.
mak fivv. çav njandın. * gözü olmak fivv. gözetlemek Z. çavnêri kınn, çavdêri tann,
çav 10 bûn. * göz üst kapağı Nh ant. banO çav 10 bûn, raçav tann, pan, paydı. * bir¬
çav. * gözü sürmeli fivv. çav kıl * gözü birlerini gözetlemek fivv. h hev pan, çav¬
sürmclemek fivv. çav kıl kirin. * gözü şiş¬ nenya hev kınn, hevûdu raçav kınn.
mek fivv. çav perçıvin. * gözü tok rgd çav gözetmen M çavdêr, serpenşt.
tıji. * gözü yolda fiıv. çav h rê. * gözü yük¬ gözettirmek Z. lêkerOn h pOşrya "gözetle¬
seklerde olmak fiıv. çav lı cihê bdınd bûn. mek" bı tekera arikar "dan" têne bıkara¬
* kara gözlü fivv. çav reş, çav belek. * ma¬ nin. vvek: dan raçav tann, dan paydı,
vi gözlü Nh çavşin. * paraya göz dik¬ çavderi dan kınn.
mek fivv. çav berdan peran. * patlak gözgü M. hili, eynık.
gözlü Avv. çav beloq, çav perç. /_ yum¬ göz kapağı M. ant ti teksta pêşrya "gözl"
mak Z. çav damdandın, çav niqandin. /_ bınıhOre.
yuvarlağı/yuvarı MA. ata gûza çav. /_ gözlem M. 1. çavdOri, çavnêri, müşahede?
yuvası M. çahka çav, kortıka çav. Z temaşe.
göz 2 M. çavi (ode, hücre). * evimiz dört gözlemci M. 1 çavdOr, çavnOr, muşahıd. 2.
gözden ibaret Avv. mala meji çar çavryan temaşegêr, didevan, evrya zêdeyi jı bo lê-
pOk hatiye. * göz göz etmek Avv. çavi çavi gerinên stêrenasi ye.
kınn. gözleme M. çavdêri, didevani.
göz ağ tabakası Nh anı tora çav. gözlemek L 1 temaşe kınn, didevani
göz akı MA, ant çde, sıpiçık, spiçka çav. kınn, jı bo astronomi ye. Z çavdêri kınn,
göz aşısı M. lûla bı bışku. çavnêri tann, payin, h benda man, lı bendi
gözlem eri 608
-tışt an keseki- man. 3. raçav kınn, bı dizi de derdıkeve û carinan zor xeter dibe.
çavnOnya kes an tışteki kuın. gross M. İt gırs, gıros, gıranıya hacimekê
gözlemevi M. temaşaxane, didexane. legel barê wê.
gözleyici M. 1 çavdêr, çavnêr, didevan. Z grup MFr.lgrÛb,ajal, tof, evıya yetatrya
serpenşt. fin gözcü. cûre û cınsan şani dıde. * bizim gruptan
gözlü rgd lbıçav,xwedi çav. * mavi göz¬ olanlar Avv. yên ko di grûbê me de ne. Z
lü fivv. çavşin. Z bıçavi, bımakk. * dört komik. 3. selef, givale, jı bo hesp û heyvva-
gözlü bir masa fivv. maseya bı çar çavi. nên srwarbûnê. * süvari grubu Avv. selefe
gözlük M. çavdc, berçavık. /_çü M. srvvaran. 4. qefle, tof, jı bo teyr û turan. *
çavdcfıroş. /_lü rgd bıçavdc. /-süz rgd grup grup kuşlar Avv. teyrOn tof bı tof an
bêçavdc. /_ takmak L çavık dan ber ça- qeflebiqefle.
vOn xwe. grııplandırmak Z.grûbtann,grûbandın.
gözlüklü yılan M. kobra. gruplaşmak Z. hatın grûbandın, cûre cû¬
göz pencere M.şibaq. re kom bûn.
gözpınarı M. kanıya çav. guatr M. Fr.Bj. guatr.
gözsüz rgd 1 kor, kvvir, yO ko nabine. Z gudde M. A ant toşpi, alû.
bOçavi, bêmaldc. guguk kuşu M. pepûk.
gözükme M. haün ditm, xuyabûn. gulden M gülden, xulden, navê pareyê
gözükmek Z. xuya bûn, diyar bûn, hatm HolendO ye.
ditin. gulyabani N.AP. dınnc, cm, cınpOri, tu-
gözüpek rgd ddavver, ddOr, dinemOr. rundi.
gözyaşı M. ronddc, firmêsk, tastêrO çavan, gurbet N.A xurbet,xeribl* gurbet eUere
sınşk. /_ bezleri M. ant gımyOn çav. /_ et¬ düşmek Avv. ketin xurbetiyO.
çiği M. ani dıhkO çav. gurk M. K. kurt. /_ olmak Z. kurt bûn. *
göz yuvarı M. ant bn gözl gurk tavuk M. kurt.
göz yuvası M. ant fin gözl gurklamak /.kurt bûn.
grafik M. Fr. grafik. gurup N.A asoya avabûnê ye jı bo cismen
grafit M. Fr. grafit. semavvi, vvek: liiv, roj û stOr.
gram M. Fr. gram, jı hezari de yeki kiloyê gurur Nne. tez, fişal, serxwereçûn, qureti.
ye. /_ duymak /. fOz bûn, qure bûn, ser xwe
gramer M. Fr. Gr. gramer, rOzman, re çûn.
rêziman. gururlanmak L fOz bûn, fişal bûn, qure
gramofon M. Gr. gramafon. bûn, ser xwe re çûn.
granit M. Fr. İt granit, nstım. gururlu rgd qure, betran, serxwereçûyi.
gravür N.Fr. gravir. /_luk M. qureti, serxwereçûni.
Grek M. Fr. Grek, Grik. 1 YevvnamyOn gusletmek Z. xusul gırtm, jı bo pêwistrya
kevn re tO gotın. Z nıha ji di zmanê roa- dinê islami de İaşe xwe şuştın.
vayiyan de Yevvnani re tO goün. gusul M. A xusûl. /_ almak L xusûl tann,
Grekoromen M. rgd Fr. Grekoromen. av lı xwe tann. /- etmek Z. xusûl kınn.
gres, gres yağı M. Fr. gres, rûnê gres, cûre guşa M. Bj. guatr.
rûneki ye ko jı bo mekine tê bıkaranin. gübre M. sergin, zıbd, zrvd. /_li rgd bızrvd,
grev M. Fr. grev, karberdan, gava karker lı zrvdin. * sun'i gübre M. zrvdê kimyevvi.
dıji patronan dest jı kar berdıdın./- yap¬ gübrelemek Z. zrvd kınn, sergin kınn.
mak Z. kar berdan, grev tann. gübrelenmek L hatm zrvd kınn, hatm
greyder M. İng. qreyder. sergin tann.
greypfrut Nh İng. greyfurt, smdi. Aot Ci- gübrelik Mzrvdgeh,sergu.
trus decumana. gücendirmek Z. gelvıçandın, sdı
gri M. rgd Fr. bor, gevvr, gri. tann/xistm, sd tann, hendandın,
gril N.Fr. gril,xril. xeyidandm.
grip M. Fr. Bj. zekem, grip, peta, savv, ba- gücenik rgd sdı/suh, sddceti, sd, sdbûyi,
hor, arşım, evana hemû süıonimOn hev m. xeyidi
Zekem û grip zêde tê bıkar andı. gücenilmek Z. hatm suh/sdı ketm, haün
grizu M. Fr. grizu, gazeki ye ko di ocaxanji sd bûn, hatm xeyidin. * insan babanın
609 gülünçleşmek
gülünmek Z. hatm kenin. gün ışığına çıkmak Avv. derketm ber ta-
gülüşmek Z. pev re kenta, bı hevûdu re v0, derketm ronahiyê. * ertesi gün Avv.
kenin. dotıra rojê. /_ ağarmak Z. berbang spi
gülüt Mqerf./_çüM.qerfok. bûn. /_ almak Z. roj an mOjû tirxan kınn,
gül yağı M gulav, rûni gul, rûna ko jı gula- yanê jı bo karekO an jı bo der an kesekê
vO de derddceve. re jivan gırtm. /_ aşuı Avv. dotıra rojO. /_
gümbcdek 1 rgp. bıgurmta.Z rgd xaftila, batımı M. roava, hıngori. /_ doğuşu M.
yektan. rotalat. /_ görmek Z. roj ditin. /_ görme¬
günıbürdemek L gurmin, xurmin, xur- mek Z. roj neditm. /_ geçirmek Avv. roj
rin. derbaz kınn. /_ görmüş Avv. roj diti,
gümbürdetmek Z. gırmandın, dınyaditi, xaraw. * her gün fivv. her roj. *
dınngandın. günden güne fivv. roj be roj. * başka gün
gümbür gümbür rgp. zınge zıng, gurme Avv. roja din. * günlerden bir gün Aıv. ro-
gunn. jekO jı rojan. * günü gününe fivv. roj be roj.
gümbürtü M. xirmin, gınıı, gırmin, gımin. * günün adamı fivv. mırovO rojO. * gü¬
güme, gümele M. 1 antaq. 2. holık, kepir. nün birinde fivv. rojekO jı rojan, rojeke.
gümeç Mİ. çaviyOn çiçO. Z çiç. /_ bah M. günah M. rgd P. 1 beze, guneh, vvebal.
hıngrva bı çiç. Tışte ko jı ali ol û din de qedexe ye. 2. gu¬
gümgüm B. rgp. gumegum, gumgum. /_ neh, heyf, vvebal. tışt an kesO pepûk û re¬
etmek Z. gumegum kınn, gumgum kınn. ben re tO gotın. * elemeği atmayın
gümlemek Z- gumin, gımin, gırmin, gurin. günahtu fivv. nin mavêjin guneh ye, heyf
gümletmek L gımandın, gurmandın, e. * günah bcîi'kn gitti fivv. guneh jı stuyO
gırmandın. mm derket. /_ işlemek L jı dıji ol û din
gümrah rgd K. P. gumreh, ajal. guneh kınn, tavvanbar bûn. /_a girmek
gümrük M. Gr. gumnk, deri, bacgeh. 1 di fivv. ketm gunehan. * günahına girmek
navbera devvletan de deriye çûn û hatinê fivv. ketin guneha yeki. * birinin gü¬
ye. 2. baca ko lı deri ya gumrikê de jı mal nahım almak fivv. guneha yeki gırtın.
tO gırtm. 3. sazûmana bacgehê ye. /_lü günahkar rgd P. K. gunehkar, bezekar.
rgd bıgumrik. /_süz rgd bOgumrik. /_hk M. bezeyi, gunelıkari.
gümrükçü M. mrzûr/memûrê gumrikê günahta rgd bıguneh, tavvanbar.
ye. günahsız rgd bOguneh, bêtawan.
gümrüklemek Z-amadekınnagumrikOjı günaydın! B. rojbaş.
bo maten ko derve tê. gün batımı M. hıngori, devdevi OvarO.
gümrük vergisi Nh beşê deri, baca gum- günberi M. ast rojnOzk, dema ko dınya n0-
rikê. ziktırina rojû dibe ko evıya 31i berçıle ye.
gümüş M. rgd ziv, sim, elementeki ye ko güncel rgd rojane, aktüel.
jmara atomi 47, gıramya atomi 10758, güncelleşmek Z. rojane bûn, aktüel bûn.
sıftıya xwe 10.5 e û di 960 dereceyi de güncellik M. aktûalite, rojane.
ddıele. sân Ag. /_çü M. zivker. /_ kapla¬ gün çiçeği M. gula berbıroj.
ma M. tamziv. /_ kaplamak L tamziv gündelik 1 M. rojane, rojiıı, yevvmıye. 2.
kınn, avziv kınn. /-lemek Z. ziv kınn, av- rgd rojane, rojin, tışte ko her rojO duçar
ziv kınn. /_ suyu M. avziv, simav. /_ lel M. dibe an derdıkeve, yevvmi.
sime. /-ten rgd zivin. /Si rgd simi, zivi. gündeükçi M. zehmetkOş, kesê jı bo roja¬
gümüş balığı M. masiziv, masimırcan. ne kar ddce
gümüşlü rgd zivin, sunin. gündem Mrojev./_dışıfiw.derveyiroje-
gün Mİ roj, dıjraberi şevê. Z ast ro, ya ko vê. * gündeme almak fivv. gırtın rojevê. *
tavê dıde rojê. 3. roj, dırejrya şev û rojekê. gündeme getirmek fivv. anin rojevO, ber-
4. dem, pêvajo, zeman. * içinde bulun¬ pOşi rojevê kınn.
duğumuz günler Avv. rojOn ko em tê de gündeş rgd hemroj.
ne. 5. bûyer. * bugün Nevvroz günü Avv. gündöndü M. gula berbıroj.
iro roja Newrozê ye. 6. dirok, mêjû. * ben gün dönümü M. drêjiya vvekhevbûna şev
falan gün gelirim Avv. ez filan rojê têm. ûrojê.
7. tav. /_ ışığı Avv. tav, hetav, tava rojê. * gündüz 1 M. roj, dıjraberi şev. Z bı rojê,
611 gütmek
dema ko roj heye. /_cü M. 1 kesê ko rojO Gürcü M. P. Gurci, kese jı GurcıstanO an
kar dike. Zxwandekarê ko rojê drxwinin. jı nha Gurcıyan.
gündüzleyin rgp. rojin. Gürcüce M. Gurcdti, zmanê Gurci.
gündüz sefasi otu MA. lavvlavv. Gürcistan M. Gürcistan, vvelatê
güneğik Mxizêmok, kasni. Gurcıyan.
güneş M. 1. ast ro, roj.Zro, tav. /-açmak güre M. 1 televv, heyvvanO vvek ker û hesp
Z. ro vekınn, tav avêtinA*etann. /_ bat¬ ko tOn dema gayuiê. Z coni, cani yanê ku-
ması Z. ro/roj çûn avan. /_ banyosu Avv. riyê hespê ya heta sO sah. 3. jindar, çûst
xwedan tavO. /_ çarpması L tavgez, tav gürecilik Mdtaamizm.
lOxistin/lOdan. /_ doğması Z. roj hılatın, güreş M. zoran, qeb, gulaş, pehlevvani. /_
roj derketm./_e lapanM. rojperest./- le- tutmak L zoran gırtın, gulaş gırtm, peh¬
kcleriM ast qirniyOn rojO./_ saati M sae¬ levvani kınn.
ta tavO/rojê. /_ sistemi L rojbend. /_ tacı güreşçi M. pehlevvan. /_lik M pehlevvani.
Nh ast taca roê. /_ tekeri MA. ast hevêr- güreşmek L gulaş gırtm, gemışandın,
keya roê. /_ tutulması M. asi roj giran, pehlevvani kınn.
roj hatın gırtm. /_ vurmak L tav te dan. gürgen M. gürgen.
/_ yanığı Z. şevvata tavO. /_ yüı MA. ast. sa¬ gürlek M. şip.
la roO. gürleme Mguregur.
güneşlemek, güneşlenmek Z. dan ber gürlemek Z- xurrin, xurmin, gumuı, gur- .
tavê,xwe dan ber tavO. min, gurin, guregur kuın.
güneşletmek L dan ber tavO. gürleşmek Z.xurtbûn,geşbûn,geşûgurr
güneşU rgd 1 bıtav, tavin. 2. şayi. bûn.
güneşlik M. bertavık, bertavk./_ycrM/ı gürletmek Z. gurmandın, xurmandin.
beroj, tavgeh. gürlük M. 1. gunguü. Z geşi, geşbûni, kel-
güneşsiz rgd 1 betav. Z evvri. bûni, jı bo gıya û rehek.
güney M. nivro, başûr, qible. /-U M. rgd güruh M. P. xirtol, kotûkeş, revde, ajal.
başûri. gürüldemek Z. gunnin, xinnin, xurmin.
güneybatı Nh başûri roava an roavayi gürül gürül rgp. xure xur, zOdeyi jı bo
başûr. herıkina avO ye
güneydoğu Nh başûri rohelat an rohelati gürültü M. deng, hengame, şemate, deng-
başûr. /_ rüzgarı Nh vveşt. zar. /_ çıkarmak L deng dan, deng
güney buz denizi M. oqyanûs i seholben- derxistin, şemate kınn, şemate kar xistin.
di başûr. /_ patırtı B. qal Û qır. * gürültüye gel¬
günlük rgd rojane, rojuı. /_ gazete M. mek fivv. dinavqalû qirê de wmda bûn. *
rojnameyO rojane. gürültüye getirmek veya boğmak Avv. di
günlük ağacı M. Aot zemqi şirin. nav qal û qirê de - şemate de - vvında
gün öle M. ast rojdûrk, dûrtırin mqteya kırın. * gürültüye gitmek fivv. di nav qal
dinyayê ye jı rojO ko ev salO de tê destpOka û qırO de vvında bûn. * gürültüye papuç
tirmehO. bırakmamak fivv. guh nedan laf û gefan,
günsüler Nk gûstênkine. jı laf û gefan tOrxwann. * ortalığı gürül¬
günü birlik rgp. bı rojki. tüye vermek/boğmak fiıv. şemate kar
günücü rgd behecoki. xistin.
günülemek L cavnebari kınn, behecoki gürültücü rgd şematekar.
bûn. gürültülü rgd bıdeng, bışemate, bıhenga- ,
kel kınn. Evv sinonimên h jor bı "tann" vvar e. Z beştin, gire dan. Domandına hızr
tOne bıkaranin. an ramaneki ye. * kin gütmek, kan da¬
gürbüz rgd rebit, trxis. /-Ieşmek L rebit vası gütmek Avv. kin güre dan, doza xvvinO
bûn, trxis bûn. /_lük M. rebiti, tixisi ajotın.
82 612
de kêmasi. * hafif düşünce, hafif şeker¬ hak MA dad, heq.* hakkını almak fivv.
li fivv. hızra srvdc, kOm şetar. 4. tenık an ze¬ dad gırtm. /-sever rgd dadpervver. /_
lal, tiştê ko sıf tiya xwe an stûriya xwe kOm istemek Avv. dad xwasbn.
e, vvek: * hafif sis, hafif içki fivv. mıjeke hak 4 M. P. K. xak, erd, xweU.
tenık, vexwanneke sıvık. S. negınngi an hakan M. P. xakan, şahinşah.
bO taqetiyê şirove ddce. * hafif bir ceza hakaret MA tada, tadayi, heqeret. /_ et¬
Avv. cezayeke srvık. * hafif bir ses fivv. den- mek Z. tadayi te tann. /_ gönnek Z. ta¬
geke srvdc. /_ atlatmak Z. srvık derbaz dayi ditin, heqeret ditm.
kınn. /_ giyinmek Z. tenık h xwe tann. /_ hakem M.A hekem, kizir.
hafif fivv. srvık sıvık. haki rgd P. K. axeki,xaki.
hafifçe rgp. bı srvıkahi. hakikat t. N.A heqiqet, rasti, rast. * ha¬
hafiflemek L srvık bûn. kikati kabul etmek lazım Avv. pêvvist e
hafifleşmek Z. srvık bûn. ko tu rastiyê bıpejırini. * dünyanm yu-
hafifleştirmek Z. srvık kınn. varlakhğı hakikatin Avv. gıroverrya
hafif lelmek Z. sıvık kınn, beraftuı. * yü¬ dınyayO rast e. Z rgp. bı rasti, bı heqiqet.
künü hafifletmek Avv. barê xwe srvdc hakikaten rgp. bı rasti.
kınn. hakiki rgd rasteqine, a rast, heqiqi.
hafiflik M. 1 srvdcahi, srvdd. Z debengi, dil hakim N.A ldadger,qazi,danêr, kesê ko
srvıki (jı bo rewtşti tâ gotm). di dadıgehO de bıryar dıde. Z hatam, zo¬
hafifmeşrep rgd debeng, dd srvık. ran, zal, kesO ko hukm ddce. 3. fiio. zoran,
hafifsemek L guh nedan, avOtın paş guh. sereke, dominant. * yerinde herkese ha¬
hafif siklet M. sportê de kesO ko boks, kim Avv. di cdıO xwe de herkesi re sere-
haltOr û pehlewaniyê de di navbera 67.5 ketıyO ddce. 4. nefs an ruhiyatO de
û 68 kiloyi de dıleyize. xwepOkarin, xweragirtrn. * nefsine ha¬
hafiften rgp. 1 bı srvıki. 2. sınede. * bıçak kim olamamak fivv. pO nefse xwe neka-
hafiften kesmiş fivv. kOrO bı sinêde bırri rin.
ye. hakimane rgp. A P. hakimane.
hafil N.A nevi (law). hakimiyet M. A servveri, zorani.
hafiye M. xefnOr, şofar. /_lik M. xefnOri, hakimlik M. 1 dadgeri. 2. servveri, zorani.
şofari. hakir M. A kemditın, pıçûkditın. /_ gör¬
hafriyat M. A kolan, kolin. mek L k^-j ditin, pıçûk ditm.
hafta M P. K. hefte. /_ başı M. destpOka hakkaniyet M. maftaquii.
hefte./_ son u M. serO heftO, davvry a heftO. hakketmek L heq kırın.
haftalık M. rgd heftani, hef teyi. hakkında rgp. dç derbare. * bu sözlük
haftaym M. ing. lıaf taym, sportê de danê hakkında fivv. derbareyi vO ferhengO de.
pêşin û a din. hakkından gelmek fiw.jiheq ...derketm.
hain M. rgd A xay in, caş, crxız,xınız. hakkından gelememek fiıv. jO nehatm, jı
hainleşmek /.xayinbûn. heq der ... nehatın.
hainlik M. xayini, caşıti. haklı rgd bdieq, mafedar. /_ bulmak fivv.
hak l N.A heq, yek jı navOn Xvvedê ye. mafedar ditm. /_ çıkmak Z. mafedar
hak M. A heq, maf, miz, mıze. * adam¬ derketın. /_hk M. bdieqi, mafedari.
ların hakkı var fivv. heqO mırovan heye haksever rgd add, mafehiz, heqpenst.
an heqê camOran heye. I- almak L heq haksız rgd 1 neq, neheq. Z bêheq, bêmaf.
gırtın. * ana baba hakkı Avv. heqê dê ba- /_ bulmak L neheq ditm. /_ca rgp. bı ne-
van. /_ aramak L heq gerin. /_ etmek Z. heqi. /-tak M. neheqi. * haksıztak etmek
heq tann. * hak helal etmek Avv. heq he¬ Avv. neheqi kınn. /_ olmak L neheq bûn.
lal kınn. * hakkı olmak Avv. maf hebûn. haksızlaştırmak Z.neqandın.
* hakkından gelmek Avv. jı heq der hakşinas rgd A ZMieqşinas, mafehiz.
hatm. * hakkını helal etme Avv. gerden haklanır rgdheqşüıas./_hkM.heqştaasi.
azad kınn. * hak helal etmeyi istemek hal l M. A 1 revvş, hal, avva. * halimiz ya¬
fivv. gerdenazadıya xvve xwastin. /- sor¬ manan- Avv. revvşa me xirab e. Z hal, avva,
mak L heq pirsin. * yiğidin hakkını ye¬ vvezryet û dırûşmO şani dıde. * ne halde¬
me fivv. heqê mêran mexwe. dir? Avv. di çı rewsê de ye?, di cı haü de
615 hamam kesesi
haraç M.A xûgi,xûki,xerac, sere, bac, ba- bo ewraqên miri têne dayin. 3. xiz û çi¬
cO rê. /_ almak/yemek Z. xûgi gırün, bac mentoya ko jı bo avahiyan tekel dibe. *
jO gutm, xerac gırtin. duvara harç taşımak Aw.xerc kışandm
harakiri M. harakiri, cûre xwekuştineki ser diwêr.
Japoniye. harçlık M.xerci,xercêrê.
haram rgdA heram.hamoş./- etmek Z. hardal M.A gormız,xerdel/_tohumuM.
heram kınn, henmancün. /_ olmak L tovxerdel «'
heram bûn, henmin. /_ yemek Z. heram hare N.P. hare.
xvvann./- yiyen Nx. heramxur./_zadeM harekat N.A tevger, raperin.
heramzade, biji, kesê ko jı bavêxwe nine. hareket N.A İhv.hvin, bızav, bızûtin, he¬
haram 2 rgd xenim. /_ etmek Z. xenim reket, made an cısmeki ko cihêxwe dıgu-
kınn. /_ olmak Z. xenim bûn. * emeğim hêre. Z lebat an oncaneki jryindaran lcol
onlara haram olsun fivv. keda mm xeni- ddeqe. 3. revvş, tevger. * hareketlerinde
miwanbe! ölçülü olması gerek Avv. drvêt di pivana
tevgera xwe bızanıbe. 4. rêketin. * yann
harami M.A herami, diz, rêbir. hareket ediyoruz Avv. em sibê rê dıkevm.
harap rgd A xapûr, xopan, vvêran, kam- 5. çalaki, bızûtnevye. * talebe hareketleri
bax. /_ etmek Z. kambax kınn, xopan Aıv. çalakryên xwandekaran. * harekete
kınn, kavd kınn, vvêran tann. /_ olmak Z. geçirmek L engrzandın, henkandın,
xopan bûn, xapûr bûn, vvêran bûn, kam- lıvandın. * toplumu harekete geçirmek
baxbûn. Avv. crvak dan henkandm. * harekete/
harareti Avv. şevvata caıî/Iaş. 3. tibûn, şe¬ hareketU rgd bızav, çalak, hvok.
vvat. * tuz hararet verir Avv. xwê tibûnê harem M A harem, di qesr û serayan de
zOde dike. cihO jınan e.
hararetlendirmek Z. germ kırın. harf M A tip, pit, herf. * büyük harf MA.
hararetlenmek Z. germ bûn, şevvat pO gırdek. * çift ses çıkaran harfler MA.
ketm. Grm. dengdarOn çevvi. * harf dizici M. ti-
hararetli rgd tindar, germker. prOzk. * kısa sesU harf MA. Grm dengdê-
harbi N.A 1. (sileh) çatkêş, süne. Z rast- rO kurt. * küçük harf Nh hûrdek. * sesU
bêj, ddsoz. harfNh Grm dengdêr. *sessiz harf Nh
harbiye MAl cengane, karûbarê şer. Z Grm dengdar. * uzun sesU harf Mn
ttrkryê dexwandegehek leşkeri ye ko ser- Grm dengdêrê dırej.
bazan pervverde dike. harfi UuU" M. Grm zayend, zeaer, veqe-
harcamak L 1 xerc kınn, serf kınn, tandek, pêşker.
rêkinn, jı bo armanceki anjı bo kar û ba- harfiyen rgp. herfiyen, tam û temam
reki dıraf an hebûnekêjı dest derxistin. * harüdamak Z.xurrin,xurexurkınn,xule
çok para harcamak Avv. zor pare rê xul kınn, jı bo henkandına avê ye.
kınn/xerc kınn. Z tehfandın, telef kınn, hani hani rgp. xurexur.xulexul
feda kınn. * adam, arkadaşım bUe har¬ haran M. 1 parêz, bexçeya sewz û hêşuiati
car Avv. camêr hevalê xwe ji di telifine an
harici 618
tauna suya koymak Avv. kınn zeravO. hatırat MAl serpOhati, birevveri. Z ya¬
haşlamak Z. Ixaşandin, coşin, coşandın. digar, diyari.
Z zerav tann, zOdeyi jı bo cd û loncan e. hatırlamak Z.biraıün, anin bira xvve.
3. mec. xaşandm, yanê yeki bı laf û gef hatırlanmak Z. hatın biranin.
xiratann. bafarlatma M. birani, andı bir. * hatırlat¬
haşlanmak L lêkerOn "haşlamak" bı ma mektubu MA birname.
"haün" têne kar andı, vvek: haün xaş- hatırlatmak Z. xistin bir, guh re avetın,
andın, haün zerav tann. anin bihr.
haşlatmak L lêkerên "haşlamak" bı hatuta rgd brxaür,xaürguan.
"dan" têne kar anin, vvek: dan xaşandin, hafarsız rgd bOxatir, xatrrsrvik.
dan zerav tann. hafarşinas rgdA P.xatırşinas,xatırgir.
haşmet M A semyan, revvnaq, mırOs, hatim MAL davvi, paşi Z xram, bı
evvreng. /JU rgd semyani, bımırOs. serbiserxwandina Qur'anê.
hat M A xet, xOz, rayêl 1 xizik. 2. nrvis. 3. hatip M.A gotarbêj. /-İlk M. gotarbêji.
rê û rêgeha navgtaOn ragdiandmê ne. * hatmetmek L 1 davvi anin, xüas kınn. Z
tren hattı, otobüs hattı fivv. xeta trênO, xitimandin, dam-' kırına xwandina
xeta otobusan. 4. xetOn têl û têbcrafan. S. Qur'anêye.
tixûb, sinor. /_ çekmek Z. xet kısandın, hatmi çiçeği MA. hOro, toleke.
xêz kışandm. hatta A 1 Ghk heta, ta. Z dç heta, ta.
hata MAxelet.xeta, hele, şaşl Itiştê ko hattat MAxetat, kesê kodestxetaxwe ge¬
tê de şasi hebe an şasi bıbe. * hatasız lek baş e û dıkare her cûre nrvis bınvise.
kimse olmaz fivv. kes bê şaşi/xelet nabe. hattıbaala M A asogeh, gaz.
Z şaşiya ko jı neddi xwe an bı nezani tOte hatun MP.xatûn. ljın,bermaü.Zxanım,
tann. * hatası yüzünden kaza yaptık banû, sti.
fivv. b ber şaşiya vvi me evv qeza kır. 3. la- hava M.Ahevva, r0ba./_ almak Z. hevva
vvan, gunchkari. 4. hele. * tanla hatalan gırtm. /_ basma M pestayi hevva. /_ boş¬
fivv. heleyên veresi. /_ olmak L xeta bûn, luğu M. valahrya hevvayi. * havada kal¬
şasi bûn, xeleti bûn. /_ya düşmek Avv. mak Avv. h hevva man. * havada
ketin xeletiyê, ketin şaşryê. /_ya düşür¬ cambazlık Avv. aerobatik. /_ kaçırmak
mek Avv. xelı tandın, dan şaş tann. /_ yap¬ L 1 hevva berdan. Z ba ber ketin, fıs kınn.
mak Z. xeleti tann, xeta tann, şasi kınn, * havasını almak Avv. bajê berdan. * ha¬
şaş tann, xehtin. vasını boşaltmak fivv. ba jO berdan. * ha¬
halata rgd çewt,xelet,şaş./-olmakZ.xe- vası iyi gelmek Avv. hevva te haün. * hava
Iet bûn, şaş bûn. silahlan Avv. çeken hevvayi /_ vermek L
hatasız rgd bêxeleti, bOşaşl durust. hevva dan. * havaya kalkmak Avv. bı he¬
hatü N.A tiz. vva ketm. * havaya kaldırmak Avv. bı he¬
hatu l M. A 1 xatir, Xvvedê hefızi. /_ İste¬ vva xistin. * havaya uçmak Avv. lı ra hevva
mek Z. xatir xwastin, Xvvedê hefızi te ketin, h ber ba ketin. * havaya uçurmak
tann. Z dd, gıraml xatir. /_ saymak Z. Avv. bı hevva xistrn, berhewa kınn. * hava
xatir gırtin, gıramıya - yeki - gırtın. * yoUarı MA. rêgayi hevvayi.
hatırı sayıhr Avv. xattr gu~an. /_ sormak hava alam MA. balafırgeh, fırokgeh.
Z. xatu- pırsta, 10 pirsin. hava bilimi Nh meteoroloji, dûxesay. Z
hatu 2 N.A bir, bihr. * hatırıma gelmiy¬ aeroloji, hevvanasl
or Avv. nayO bihra mın. * hatırına bir şey havacıva M. laf û güzaf, gotinên vala.
gelmesin Avv. tıştek neyê bihra te. * havacıva otu M. gozırvan. Aot. Alkanna
hatırında kalmak fivv. eh bihrê de man. tinctoria.
* hatırında tutmak fivv. gutm bihra xwe. havadar rgd badar, hevvadar
hatıra N.A 1 birevver, birevveri, birhati. * hava değişimi/ lebdUl Avv. ba guhartm,
Halepçe şehitlerinin hatırası için Avv. hevva guhartın.
bı birewnya şehidOn Helepçe. Z serpOha- havadis M.A deng, deng ûbahs/bas, nûçe,
ti, birevveri. * hatıralarını yazmak Avv. xeber. * ne havadis var? Avv. çı deng
serpêhatryên xvve mvista an birewenyên heye?, deng û behs çı ye?
xvve nrvista. 3. yadigar, diyari. havagazı M. gaza hevvayi.
havai 620
Z. heyret tarm, dev jı hev çûn, ecıbta, ecêb zandın, tıştek afırandın. * sözlük
man. /_ kalmak Z. heyret man, metel hazırlamak fivv. ferheng çOkınn an pO¬
man. /_ olmak Z. heyret bûn, metel bûn. kanin.
hayrola! Ö.AtexOre! hazırlanmak Z. xwe hazır/amade kınn,
haysiyet MAl bıhadari, gırami. Z şeref, hazır bûn.
rûmet, sdcûm. * haysiyetsiz kalmak fivv. hazırlatmak Z. dan hazır/amade kınn.
sıkûm te neman, be rûmet bûn. /Si rgd hazırlık M. hazıri, hızır, tedarik, debar,
bırûmet /_siz rgd bêrûmet pêkhattn, karûbar. Ev sinonimana h gor
hayta M. 1 dema Osmanryan de cûre devokan dıkann di cihê hev de bêne kar
sınıfeke leşkeri bû. Z serseri, ebeboz. anin. »hazırlığını yapmak Avv. tazraxwe .
hayvan N.A heyvvan, gryandar, gihanle- tann, karûbarê xwe ditin, hazıri ya xwe
ber. * ehli hayvanlar Avv. heywanên kedi kınn.
gıyandarOn kedi. * yabani hayvanlar Avv. hazırlıkta rgd bıtedbir, bıamade, bıte-
heyvvanOn kova, gıyandarOn kovi. /_ bi¬ dank.
limci M heyvvannas, zoolox. /_ca rgp. bı hazırlıksız rgd bêtedbir, bOamade, bête-
heywani. /_cüüc M. heyvvan xwedUann. dank.
hazin 622
hoplamak Z. tûl dan, çıng dan. hoşnutsuz rgd nevin, nerazi. * hoşnut¬
hoplatmak Z. dan tûl kınn, dan çmg dan. suzluğunu belli etmek Avv. ne vinıya xwe
hoplayış M tûldayta, çındaydı, toplaya¬ da şani kınn.
rak yürümek Aıv. bı tûhkan rê ve çûn. hoşsohbet rgd agırgeş, xoşsdibet, qezix-
hoppa rgd ddsrvık, dilbaz, kese ko jı ber weş.
salO xwe nakeve û tışte zaroki dike. /_ca hoşt B. K hoşt, oşt, deng hsegi tann.
rgd rgp. bı dd srvdd, bı ddbazd. hovarda Mrgdlqopık,puşdpis,jıbo me¬
hoppala B. hopala. 1 bo ko cesareti bıdi ran e. Z felite, puşdpis, zêdeyi jı bo juıan
zaroki û bıdi baz dan an leyistin. Z işareta e. /_hk M. qopikti, feüteti.
ecêbmayin an şasi de tê karandı. hoyrat M. Gr. zırt, tund, havi. /_ça rgd rgp.
hor MP.xor,bêqimet/_görmekZ.kêm bı tundi, bı hovi.
ditin, pıçûk ditm. hozan M. K. xozan. An anız.
hora M Gr. cerbeze. I- tepmek Z. cerbeze hödük rgd 1 dınyanediti, kêmaqd, fehm-
kınn. kor. Z tırşok, tırsonek. 3. doq. * hödük3
Horasan! M P. Xoresani, cûre pûşryeke alınlı Avv. enrya doq.
mela ne. höllük Mxweliyêdergûşêye.
horhor M. K. xure xur, dengê avê ye. höpürdetmek L fır tann, fûr tann, kesê
horlamak LK. lxırin,xırexırtarın,xûr- ko tan caran ko tışteki vedixvvm û vi den¬
rin, pirxandin, pirxin, kesê ko xewe de bı gi dertinın.
deng nefes dertine. Zxor ditin, yeki bı kO- hörgüç M. anı havvid, kopare, mıhk, kılık,
mi xwe ditm an qunet nedan. hOcın.
honnon M. Gr. bio. hormon. höykürmek Z. di ayini tariqtan de hû
horon M. cûre cerbezeyeki govenda La- kışandm.
zane. hödük M.doq.
horoz M. P. keleba, keteşêr, ddc. /-luk M. höyük M. gır, mit, mıtik, tûm, tilık, kepel
dikeni. /_ ötmek L ddc bang tann. /_ sesi hububat N.A dexl, dexl û zad, zexire. /_
M qiqi, qiqdoqi bitiM.gOri.
horoz ibiği çiçeği M. sevvl, gulmexmûr. Huda M. P.KXwede, Yezdan, Xuda.
horozlanmak Z. xwe gıjgıjandın, gıjgıjin. hudut MAstaor, sindor, serhad, serhed,
hortlak M. şeytanqûni, xeyalet, tê bavver tixûb, tadûd, ev sinonimana h gor devo¬
tann ko miri yê ko jı gorê radıbe û bı şevê kan ddcann di cUıe hev de bdcar bên. /_
diğere. çekmek Z. sinor taşandın. /_ dışı etmek
hortlamak Z. miri rabûn, şeytanqûni bûn. fivv. jı vvelOt deranin/xistin. /_ koymak Z.
hortum N.A gerdebd, xortim. 1 ant fd û sinor danin, trxûb danin/kışandin. /_ te¬
heywanê vveki f dO ko pozê vvan dırej m. Z cavüz etmek fivv. sinor leqandin, sinor
bonya plastik. 3. bagêje, gdêle ya mezm. hvandın.
horuldamak Z.xûrrin,xurrin,xevvOdebı hudutlandırmak Z. sinor tann, sinor
deng nefes gırtm. kışandm, trxûb danin.
horul horul rgp. bixevvê de xurexur. hudutlu rgd bısinor, bitixûb.
hostes M İng. hostes. /_Uk M. hostesi. hudutsuz rgd bêstaor, bêtixûb.
hoş rgd P. K xoş, xweş. * hoş beş etmek huğ M. çeper, çit, h dora rez û bostanan e.
fivv. xoş û pêş tann, hal û dem pırsta. /_ hukuk M. A dad, dadgeri, dadmendi,
bulduk fivv. nav xêrO da bi. /_ geldin! B. tu taqûq. * iş hukuku Avv. taqûqê kar. * nül-
bı xêr hati /_ gelmek L xêr hatın. * ho¬ letlerarası hukuk Avv. dadgenya navne¬
şuna gitmek Avv. lê/pê xweş hatın. tevvi.
hoşça rgd btxoş,bıxvveşi./_kalfiw.bımdıe hukukçu M. dadger, dadparêz, taqûqnas.
xêr. hukuki rgdA taqûqi, dadi
hoşav M/sT.xoşav hukuksal rgd fin hiqûql
hoşgörü M. xoşditim, müsamaha. hulasa M.A 1 kurte, kurti, bdcurti, kurta-
hoşlanmak Z. heji kınn, hez kınn, xweşO hi, bı kurti naveroka tışteki. 2 pûxte,
-çûn. hOsm. * sütteki yağ hulasası Avv. pûxteyi
hoşnut rgd P. xoşnûd, razi /_ etmek Z. şir. 3. rgp. bı kurti, bı kurtebêjl
xoşnûd kınn, razı kınn./_lukM. razibûni. Hıristiyan M Gr. Xinstiyan, Fde, Meşini
hülya 628
hülya N.A xiilya, xryal /_ kurmak veya huysuz rgd bêxû, şemûz, xûxirab. /-taık
hülyaya dalmak Aıv. ketin xryalan an jı M. şemûzi, xûxirabi.
ber xwe re anin û bınn. huysuzlanmak L xû h xvve xistin, xvve
humbara M. P.qumpere, bombeyi dest e. ecız tann.
humma N.A Bj. 1 nexwaşiya gıran. Z ta, huzme MAtirij,qeftêurijêye.
tan. /_ta 1 rgd kesê ko nexwaşgiraniya huzur MAlhızûr,arami,reheti./_ veri¬
xvve heye, nixwaşiya bi gıran. Z mec ci Avv. arambexş. * huzurunu kaçırmak
bıdom, tundi, sıft. * hummalı bir Avv. reheüya/aramıya vvi xıra kınn. Z pêş-
çalışmaya girmek Avv. bı tundi ketin na¬ ber, divvan. * huzuruna getirmek Avv.
va kareki. andı pêşberi vvi.
humus M. Lat gelêş, humus. * humuslu huzurevi Maramxane.
toprak Avv. xahya geteş, axa gelêş. huzurlu rgd bıaram, bıhızûr, rehet.
hun M. P. xwta. /-har rgd xwinxwar. huzursuz rgd bOaram, nerehet. /_luk M.
huni M. Gr. kovık, mastênk. bizêwi, bêarami.
hurafe M. A xurafe, di din de bihr û ba- hücre A 1 Aio. hücre, şane. Z M. çavi,
vvenyên vala ye, yOn nerast odeya pıçûk. 3.M. çavi, odeya pıçûk ya dd
hurç N.A xurc. û menkûm ko tê de tên spartın. 4. mec.
hurda rgd P. xurde, kevnare. /_cı M. xur- konuk, kozık, tacre, hücre, jı bo crvakê
defıroş. /-haş rgd xurdexaş, penti pıçûk.
huri M. A hori, huri, zerryên bihûştê re hücre bilimi M. Aio. hucrenasi, şanenasi,
dibêjm. sitoloü.
hurma MZ>.xurme,qesp./_ağacıM.dar- hücum M. A 1 hücum, helmet, pelemar,
xurme, darqesp. ênş. /_ etmek Z. ênş dan, ênş kınn, hü¬
hurra! B.İng. bıji! cum tann. Z gurmıjandın, çıri ser tann,
husul M.A bûn, bûyin. pev re komi ser yeki an tışteki bûn. 3. B.
husumet MAdıjrnınahi, dıjıti. pêşevva, ênş. * hücum! Avv. pêşevva!, ênş!
husus N.A t. xisûs, babet, derbare. * bir hükmeden M. hukmdar, stembar.
Iş hususunda konuşmak Avv. derbareyi hükmen rgp. A hükmen, bı buyara ha¬
kareki de axaftm. Z gevvşini, taybeti, aü. * kem.
o hususu da göz önüne getirmek lazım hükmetmek LAL hitam tann, hukm
Avv. drvêt evv gewşiniyê ji berçav bıbe. kınn, xistin bm dest. Z daraz dan, hukum
hususi A 1 rgd xisûsi, taybeti, beryeki, dan, h davvrya fıkr û ramanekê de bıryar
tangar. Z rgp. bı xisûsi, bı taybeti. gırtın.
hususiyet M.A gevvşini, xisûsryet hüküm MAl takım, hukm, stem, gutm
hususiyetle, hususuyla rgp. bı gevvşini, bı an xistin bm dest. Z hukm, daraz, bıryar
taybeti, nemaze. an hevoka mehkemê. 3. bandor, bandûr,
husye N.A hêl, hêlik. tin. * güneşin hükmü geçti Avv. tina tavê
huş ağacı M. têm. nema. /_ giymek L di dadıgehe de tavv¬
huşu N.A lddnızmi.ZserkupıyaXwede anbar bûn. /_ sürmek L hukm ajotın,
kınn, beramberi Xvvedê bı tus û gırami zordesüya xwe dom kınn. /_ vermek Avv.
hebûn. 1 ceza dan, tavvanbar tann. Z buyar dan.
hutbe M. A xutbe, gota û hosryOn ko di hükümdar M. AP. hükümdar, padişah.
nunêja id û ine de tOte kınn. /_tak M. hukumdari, padişahtı
huy MZ'.ZC.xû.xûy.xase.cir.ltebietêko hükümet M. A hıkûmet, hukumat, huk-
di gevvştaiya afrandın û ruhê insan de mat. 1 koma vveziran ko dewletê idare
heye. Z hutbûna di hundurê insan de an dikin. Z lebatOn an orxanên dewletO. /_
heyvvan de ye. /_ kapmak L xû pê ketin. darbesi M. vvergerandına hukumatê. /_
* birbirlerinin huyuna alışmak Avv. h konağı M. qonaxa hukumatê, xamyê hu-
xuyê hev f Or bûn. kumatê. /_ kurmak L hükümet saz
huylandırmak L xû pê/vê nsün, ecız kum. /_ merkezi M bajargeh, payitext,
kınn. serekbajar.
huylanmak Z. xûpê ketin, xû tann, jê ecız hükümlü rgd mehkûm, cezaxwari, ce-
bûn. zagırti.
629 Hz.!sa
hükümran rgd servver, zal, zoran. rgd gıramgır, hürmetkar, /-siz rgd
hükümsüz rgd betal./_lükM betali, be- gu-amnegır, bêhurmet/_slzUkM bêhur-
talbûni. /_ kılmak Avv. betal kuın. meti.
hümanist M. rgd Fr. hümanist, insanpe- Hürmüz M. Humuz, di dinê Zerdüşti de
rest Xuda ya başryê,ya roniyê.
hümanizm M. Fr. Lat hümanizm, insan- hürriyet MA huriyet, azadi serbexoyi
peresti. hüsnühal MA revvşa paqy.
hümayun rgd />. Ipiroz,kamıran.2tışt0 hüsnükabul M.A xweşpêrgini, xweşpOşi,
ko pêwendi bı padişah heye. pêrginiyajidd.
hüner N.P.K.hmer, hüner, pişekari. hüsnüniyet N.A ddpakl
hünerU rgd hunermend, jêhati, jı desthati, hüsran M A hüsran, ddêşi.
bıünıet. hüsün M.A bedevvi, crvvani
hünersiz rgd behuner,jıdestnehati. hüthüt kuşu N.A hûphûpık, hudhud.
hüngür hüngür B. qûfe qûr, küre kûr. /_ hüviyet N.A navdank.navmvisk. An kim¬
ağlamak Z. qûre qûr kınn, küre kûr lik.
tann, kûrin. hüzün M. A keser, kovan, xem, keder,
hünkar M. P. xunkar, jı dewletê Os- xemgtai, zizi, ev smonimana h gor devo¬
manryan de jı bo padişah dıhat gotm. kan ddcann di cihê hev de bıkar ben./_lü
hünkir M. A hıınkir, jı du melekan yeke rgd kovanbar, ziz, xemgin. /_lü olmak
ko roja pêşin tête gorê. Avv. kovanbar bûn, ziz bûn,xemgin bûn.
hünnap ağacı M. sınci, hennep. hüzünlendlrmek Z. kovanbar kuın, ziz
hünsa M.A nOremok. kınn, xemgin kınn.
hür rgdA aza, azad./- olmak Z. azad bûn hüzünlenmek L kovanbar bûn, ziz bûn,
hürmet M. A gıram, hürmet /-etmek/. xemguibûn.
guam gırtın, hürmet kınn, benstin. ISI Hz.isa MMesUt
I
I M. tipa yanzdemin a elifbaya Tırki ye û bugün dört ırgat kaldırdık Avv. me iro
dengdêr e. çar mışag ratann.
ığü M. ava meyi ava ko zor hêdi ddienke nk M. A 1 ırq, nh. Z mjad, regez. /_
û henkandına xvve bêlu nabe. ayırımı Avv. cûdayetrya nh, dubendrya
ıhı B.ihı, Ora. rihi/irqi. /_çı M. nıjadpenst, nhpenst.
ıhlamak Z- niqandin, niqin. * ıhlayıp pü¬ /-çdüc M nhpensti, mjadpensti. /_i rgd
flemek B. mqe nıq tann. nhi, ırqi, nıjadı.
ıhlamur M. Gr. exlamûr, Dtlamûr, ehla- ukıyat M 1 etnoloji, nhnasi. Z nıjadnasl
mûr. /- ağacı M. parzi, zirfon. ırktaş M. hemgel, hemnh, hemnıjad.
ıhlırmak Z.êxtann,jibohOşure. ırmak M. çem, robar.
ıkınmak L nıqe nıq tann. uz M. A ırz, namus. * ırza tecavüz etmek
ıklım tıklım rgp. tevdca re tıji. Z. destdirêjrya namûsê kınn.
ılgamak Z. çanıale ajotm (hesp). ıs M.xwedi.
ılgar M. çarnahya hespê, yektan ratann ısı M. têhn, tin, tat, kelilan, genni. /~ ver¬
çarnalO. mek Z. tin dan, germi dan.
ılgım M. bn. serap. ısı dam M. nemam.
ılgın ağacı M. tafOri, dargez. ısıdenetir M. termostat.
ılgın otu M. gez. ısın M. kalori.
ılgıt ılgıt rgp. hOdi hOdi, jı bo babûna bayO ısındnmak L germ kırın.
tOgotın. ısınmak L germ bûn, germıjin.
ılıca M. germav, germdc. * ılıcaya gitmek ısıölçer M. fiz. germpiv, kalorimetır.
fivv. çûn germıkO. ısırgan rgd gezende, gezok, gezgezık, dur-
ılık rgd çêrme, dereca di navbera germ û zde, gryagezık, ev sinoıumana h gor devo¬
sariye de. /-hk M çêrmeti. kan ddcann di cdiê hev de bdcar bOn.
ılıklaşmak Z.çOrmebûn. ısırgan böce>''er M. ade, adu.
ılıklaştırmak Z. çêrme kırın. ısırıcı /; gezker.
**.
le an jı ezbetê xvve re dizemce, endogami. de baş diyar nine û dadger bixvve çareser
içgüdü M dozin, insiyak, sevvkitabü. dike.
iç güvey M. zavayê ko mala xwe dibe ba içtima N.A ervak, ervin.
malbata jmê. içtimai rgdA crvakl
içice rgd hundur hev de, navhev de /-gir¬ içtinap N.A gurêz./- etmek/. jê kişin, jê
mek Z. ketin hundur, ketin nav hev, revin.
kumışüı. /_ sokmak L kunsandın, içtüzük M. rêznameyi hundur, rOznameyi
finsandın, kınn hundur hev. navxvve.
içilmek Z. hatın vexvvann. içyağı M. ant duhn, çevvr, don, dıhn, bez.
içim M. Ivexwann. * bu çayın içimi gü¬ içyüz M. 1 esi û fesIO tışteki, rasteqinrya
zel Avv. vexwanna vê çayê baş e. Z qun. tışteki. 2. rûyê hundur.
için dç Ghk bona, bo boy. * bona vê çare* idam N.A idam./- edilmek/, idam bûn.
Avv. bu seferide için. /_ emri Nh ferman, fermana idame. *
içinde rgp. di nav de, h nav. * içinden gel¬ idam emri çıkarmak Avv. ferman kınn.
mek Avv. jı dd de hatın. /-etmek Z. idam tann, daleqandin, avetın
içindekUer M. naverok, fduıst, mundere- dar, dar deA*e tann.
cat idame Mdom.domdari./-etmekZ.dom
için için rgp. dizi dizi, di hundur xwe de tann.
içirik M. heriyê mirtêlan. idamlık M. 1 kesê ko idam dibe. Z cezaya
içirilmek Z. dan vexwann. ko idam drvêt
içirmek Z. dan vexwann. idare l M. A idare, kargeri, berêweberi,
içirtmek Z. An içirmek. bergerani. /_ etmek Z. idare kınn, bı rê
içişleri M. karên nav xvve, karê hundur. bınn. /_ olmak L idare bûn.
içki M. vexwanni, eraq, mey, evıya jı bo idare 2N.A abor, idare. /_ etmek L abor
vexwannên bıalkol re tO gotm. tann, der tann, idare tann. * bu iş şimdi¬
içkici Mleraqfu-oş.meyfiroş.Zeraqxur, lik idare eder Avv. ev kar vê gavê dike der.
meyxur. * param şimdilik idare eder Avv. pareye
içkUi rgd serxoş.vexwari. mm vêgavOddcederan idare dike. /- ol¬
iç kulak M. ata. guhê hundur. mak L abor bûn. * ben maaşımla idare
iç lastik M. lastdcO bini, lastikê hundur. oluyorum Avv. ez bı mehmangrya xwe ab¬
içlem M. guncan, têguiiştm, idrak. or dibim. /- olunmak/, hatm abor tann.
içlenmek L 1 katal gutm, lov gırtın. Z idare 3 N. .1 idare, buhartın, gerandm. *
xemgin bûn. ' . .eriyle iyi idare etmek bw. pev re
içli rgd 1 kakıltıji, bitene, jı bo tav Û fêki .<aş bul- arlin, baş idare kirin.
ye. Z mec. kesê zû xemgin dibe, xemgta. idarece rgd bı ad idare, idareci
içlidışlı rgd hevalcan. rgd ser¬
içU köfte M. köfte, lopdc, qutilk. penşt, reftar, dager, pOşkar, kargOr,
içmek Z. 1 vexwann, av û tışte avi ko diki karbıdest, berêweber, berger. Jı van süıo-
devO xvve û dadiqulini. Z taşandın, jı bo niman de bêjeya "serpenşt" lı Kurdıya
ctxarO ye. * sigara içmek fivv. crxara başûr de tê bdcaranin, û bêjeya "berêvve-
kışandm. 3. alkol vexwann. ber Û karbıdest" h nav ronakbiran de hê
iç mimar Mdekoralor. nû bdcar tê, yen dm hê cdiêxwe negırüne.
içrek rgd batini. idarehane N.AP. idarexane, biro.
içsel rgd hunduri, daxdi. idareli rgd 1 kesê ko dıkare idare bdce,
içlen rgd lbıdd,jıdd,jıdd de, semimi,jıbo bddare. Z ekonomik, aborivan.
xvvast û daxwazê. Z hundur de, nav de/_ idaresiz rgd 1 kese ko nızani idare bıke,
gelmek Z. jı dd hatm. * içten selam¬ bêidare. Z neekonomik, neabor.
larımı sunarım Avv. sılaven jı dd dişêmm. idareten rgp. bı idare.
/_ söylenmek Z. jı dd de gotm. idari rgdA idari.
içtenlik A'. semimiyet iddia NAL iddia, sert, mıçdge, fder an
içtenlikle rgp.jıddde,jıddve. ıdea ya ko tête pOşkêş kınn. 2 di tışteki
içtihat MAl têgihiştin. Z carinan tışte de nk tann, inad tann. /- etmek L iddia
ko qanûnê de sarih nine an di adet û töre tann, nk kınn.
iddiacı 634
iddiacı rgd iddıaker, nkdar. iğdiş rgd xesi, xesok, xesandi, yexte, êxte.
iddialaşmak Z. pev re sert gırtm, mıçdge /- etmek L xesandin.
tann. iğfal MAl xapandm. Z jm xapandm. /_
iddialı rgd Ibıiddıa. Zxwe bavver. etmek Ljm xapandin, ixfal kırın.
ide, idea M Or. idea, fıkr. iğne M. derzi 1 derzrya ko pe dırûnO
ideal N.Fr.Gr. ideal, mengi./_ist rgd idea- dikin. Z her cûre derziyên ko bı cûre ar-
üst /-izm M. idealizm. manci de tOte bdcaranin. * kuavat iğne¬
ideoloji M. Fr. Gr. birûbavveri, ideoloji. si toplu iğne Avv. derzrya qrawatO,
idU MZ'r.bestevvuı.idü. derzilo. 3. ya ko di bıjijki de tê kar anin û
idman M. A idman, meşq, jimnastik, /-ta bı vvê derman tête zerk kınn. 4. derzi, ka¬
rgd bddman. /-sız rgd bOidman. leg, ya jı bozOndi, bıook û mar û mûran e.
idrak N.A idraq, tOgdıiştın, agahl /_ et¬ 5. sıncak, jı bo mucevvher e. 6. derzi, dasi,
mek Z. derkandın, geniştin, tê geniştin. hestryO masi ya zırav m. /_ yapmak L
/_ta rgd biidraq, bıfehm. /-sız Avv. bêi- derzi te dan, derzi lê xistin.
draq, bêfehm, fehmkor. iğne ardı M. şûl, cûre dırûtıneke. /_ dikiş
idrar M. A miz. /- etmek Z. miztin, miz yapmak L şûl tann.
kınn. /_ tahlUi L devvryandına mizê. iğneci M. derzUcer, kesê ko bı derzi der¬
ifa M. A kınn, cdı anin, andı cdı. man zerk ddce.
ifade N.A ifade, gotm, derbıtın.* onların iğnelemek L 1 derzi kınn, derzi te dan,
ifadelerine göre fivv. h gor gotına vvan, lı tıştekibıderzibı hev ve zehqandin. Z yeki
gor dada vvan. /- etmek L İfade tann. bı soz û gotın êşandin.
Ufet MA namus, iffetAJi rgd dawênpak. iğnelik Mderzidank.
/-siz rgd dawênpis. /-sizlik M. dawênpi- iğne yaprak M. pelgên derzi, tan dar an
si. rehekên ko pelgên xvve vveko derzi ne.
iflah N.A iflah. /-olmak Z. Ulah bûn. /_ iğrenç rgd erjeng, pelos. /Sik M. erjengi,
olmamak Z. iflah nebûn. * iflahı kesU- pelosi.
mek fivv. bêçare man. iğrenmek L erjengi bûn, jê erjeng bûn,
Ulaş N.A iflaz,kesOkondcaredeynêxwe kenhin.
bide. /_ etmek Z. iflaz tann. iğreti rgd arızi.
Urat N.A ifrat, tışteki de an meseteyekê ihale M.A dıale, mezat/- etmek Z-Uıale
de pır pOş de çûn, jı hed derkeun. kınn, mezat tann.
tfraz MAl parsel tann, derheqa erd Û ihanet M. A xryanet, dıanet, xaytatl /_ et¬
erazi. Z Aio. lik, avzê. mek L xryaneti tann.
ifrazat MfcA nêm ûldcûavzêyênkoji can ihata MAl gemaro. Z tOgduştm. /_ et¬
derddcevm. mek Z. 1 gemaro dan, gemaro tann, dor
tirit N.A 1 ifrit, şeytan. Z qetarin, enirin. te bırrin. Z tê gdıiştın.
* birini tirit etmek Aıv. yeki Urit tann, ihbar N.A êxbar./- etmek /.êxbar kınn.
enırandın. /-name M. êxbarname.
Uşa N.A ifşa, aştare, aşkıre kırına tışteki ihbarcı M. muxbu-, altax, sixur, nûçegêr.
dizi. /_ elmck L dırkandın, deranin, dan /_hk M. altaxi, sixuri, nûçegêri.
der. ihbarlamak Z. ûxbar kınn.
Utar MA fıtar, roji vekınn. /_ açmak Z. ihlal N.A zerar, xu-abi. /_ etmek Z.zerar
fıtuin. gıhandın, xirabi kınn.
Utariye M.A fıtanye. ihmal M. A dilxavi, dirêx, xemsari, dunal
iftihar M.Apesn,serxwereçûni,şanaz,şa- /_ etmek Z. dimal tann, xemsari kınn.
ııazi. /_ etmek Z. şanazi kınn, ser xwe re ihmalci Mne dımalkar,gııMıreh,xemsar.
çûn, pesn dan. /-cuık M dirêxi, guhfirehi, xemsari
iftira M. A iftira, bühtan, keşi an yeki bı ihmalkar rgd guhfıreh, ihmalkar. /_lüc
derevv tavvanbar tann. /_ etmek Z. ifura M. dirêxi, guhfırehi, xemsari. * ihmal¬
kınn, bühtan kuın. karlık etmek Avv. guhnedari tann, xem-
iğ M. teşi. /_ başı M. teqahk, serık. /_ sari kjrın, Uunalkari tann. An ihmalci
eğmek L teşi resün. ihraca! N.A ixracat, derveşandıni.
iğde M. gûsınc. ihraç MAl denostın, derkınn, ixrac. Z
635 ikircik
vekıri, dıjrabenya tir e. * İnce çay Avv. bên. * gönlümü incitme Avv. ehle nun
çaya rvvin, çaya vekıri. S. zırav, jı bo deng mearine.
e. * kadınların sesi incedir Avv. denge inç M. İng. inç, beranek, pivaneke dıreji bı
jınan zırav e. 6. srvık, bOhez. * inceden in¬ 2540 cm. ye.
ceye Avv. bı hûr û kûr. * ince eleyip sık do¬ indinde de, A h ba, lı cem.
kumak Avv. hûr bıjartin. * ince ince Avv. indirgeme Mreduksryon.
hûr hûr, srvık sıvık. * ince ince yağmur indirgemek Z. reduİcsryon kınn, ner-
yağmak Avv. hûr hûr baran barin./- boy¬ mandın.
lu Avv. bejn zırav. /_ yapılı Avv. bejn zuav, indirilmek L anin xar, anin jêr.
bejn tenık. indirim M. erzani,daxıstın.* fiyat indiri¬
ince ağn MA./?;', jana zırav. mi Avv. daxistina bıhayan an fiyat /_U rgd
ince bağırsak MA. ant kiper, bımbar. erzanbûyi.
incecik rgd zor zırav, pır zırav, zıravok. indirmek Z. 1 berdan jOr, danin, re-
incecikten rgp. hûnk hûnk. * İncecikten kanehn, tışte ko tu h jor bdd jOr. * barê
bir kar yağıyor Avv. berf hûmk hûnk x» e danln Avv. yükünü indirmek. Z anin
dıbare. xar, anin jêr.jê peya tann, kes an tiştekê jı
ince hastalık M. fin ince ağn. vvesait û navginên ragihanchnê bini erdê.
inceleme M. lêgerin, hûrmhêrin. 3. daxistin, kim kuın, jı bo fiyat û qimet e
incelemek L hûrandin, hûr mhêrin, lêge- ko tê daxistin. 4. daxistin. * aşağı indir¬
rin. mek Avv. daxistin jêr. * perdeleri indir¬
incelenmek L hatm hûr ruhêrin, haün 10- mek fivv. perde daJastın.
gerin. inek M. 1. çOlek, mange. Z mec. kesê ker,
inceletmek Z. dan tegerandın, dan hûr bêaqd. * ineği boğaya çekmek Z. gadan,
niherandın. çOlek/mange gadan.
incelik M. ltenıki,zıravi.Z nezaket, zera- ineklemek Z. vveki keranşuxuun, kesê ko
fet. 3. kıttate, teferûat pır kar ddce.
incelmek Z. 1 tende bûn, zırav bûn. Z la¬ infaz N.A cih anin, zêdeyi jı bo bıryaren
vvaz bûn, zırav bûn, jı bo laş û vvıcûd e. 3. dadgehê tê gotm. /_ etmek Z. cih andı,
rvvtabûn. andı cdı.
inceltmek Z. 1 tende kınn, zırav kınn. Z infial M. A hêrs, ern. /_ uyandırmak Z.
lavvaz kınn, zırav kınn. 3. rvvin tann. erna -yeki- ratann. * infiale kapılmak
inceltme işareti MA. Grm bdındek ( *). Avv. hêrs ketm, erna xwe rabûn.
ince yağ M. rûnO rvvin, rûnê tende, a ko jı infilak N.A teq.teqin. /-etmek Z.teqta.
bo matanan tê kar andı. informasyon M. İng. dıformasryon, agah¬
inci M. durr, inci. /-taneleri Avv. durdane. dari.
incik M. anllÛlaq,çip./_ kemiğiM. ani lû- İngiliz M. rgd İngdiz. /_ce rgd İngdizi.
laq. ingin 1 rgd çal, nızm, cdıO ko h gor cdıeki
incik boncuk M mori mori. di nızm an h jêr dimine. Z M. Bj. zekem.
İncU N.A Gr. İncil. KıtOba Hz. İsa ye. inhidam N.A ruxin, helvveşin.
incinme M. aran, Oşin, zerin. in hilal N.A Ibelavbûn.parçebûn. Z kim.
incinmek Z. 1 êşta, arındı, zOrin, bı derb davverin.
û lêdan an velistm Û tışte vveha de dereki inhina MAnewin,fıülok,kovbûni.Zser-
nurov ko Oş bıgıre. Z jı yeki sd bûn an kupi, yeki re seri danin.
xeyidin. inhisar M. A monopol, inhisar.
incir M. P. hOjir, hejir. * incir çekirdeğini inik rgd daketi.
doldurmaz Avv. qafikê gvvizê tıji nake, jı inildemek Z. naldı.
bo tışt an gotinên nequnet tê gotm. imlemek L bn inildemek.
incir kurdu MA, gaziz. inilmek L haün xar/jêr.
incitilmek L hatm aruıin, haün êşin, inilti M. naldı.
hatm zerin. inim inim rgp. nale nal./- lnlemekZ.na-
incitmek L arınandın, zeryandın, zO- le nal kınn.
randın, eşandın, arandm, ev staonimana h inisiyatif M. Fr. inisiyatif, pêşdesti.
gor devokan dıkann di cUiê hev de bıkar iniş M. 1 daketın, berjêrbûn. Z serbijêr,
641
Avv. bı wensê (yeki) mırov danakeve bmê ma xwe 77 û sıf trya xwe 22.4 e. sim ir.
birO. * ipleri birinin elinde olmak Avv. iri kıyım rgd kersele, qirase.
hevsarê xwe di destê yeki de bûn. * ipleri irileşmek Z. gır bûn, gırs bûn, gevvre bûn.
çözmek Avv. bend vekınn. * ipleri kopar¬ bileştirmek Z. gu kınn, gevvre tann.
mak Avv. bend hızdandın, jı bend fditin. * irili ufakta rgd gır û hûr.
iple sıkmak Avv. bı bendan şıdandm. * ip¬ irilik M. gıri, mezıni.
ten saptan kurtulmuş olan kimseler irin M. bâx kêm, nêm, grvırt, zûxav, sıji,
Avv. kesen keleş û ebebozên beredayi axrv, cerahat
ipek M. rgd K. ipek, evıışün, ibrişim, irinlenmek L axrvin, nOm gutm.
hevrişım, herir, peng, qez. * ipek böceği iris N.Gr. ant reştka çav.
kurdu M. kurmi hevrişım. iriyan M. rgd gutole, kersele.
ipekçi Mqezaz./_UkMqezazi. irkilmek Z. helcemqm, hdperin,
ipekhane MALAT.ipekxane,qezazxane. vecuuqta.
ipekli MA. rgd çitare, qutni, canfes. İrlandalı M. rgd İrlandi.
ipekten rgd herdi, jı hevrişım. irmik Marddc.
ipince rgd pır zuav, zıp t zuav. irs M.irs./_iyetMdîryet
iplik M. bencide, bendik, ta, dezi, nex. /_ irsal N.A şandın, henattın.
bükmek Z. dezi badan./- çUesiMn peng, irsi rgdAirsi.
nesd, gac, gaj, gdok, kulu, tunge. /_ yu¬ irsal etmek Z. derpêş tann, nya rast şani
mağı Nh gac, gaj, gdok, kelef. dan.
iplik M ris, jı bo deziyê heri tê gotın. irtibat N.A irtibat, hevgirêdayi, pevguê-
iplik 3 M. zik, ya ko bı mûmO haüye vver¬ dayi, peyvvendi. /_ kurmak L peyvvendi
dan. guêdan, pevgrrêdayi çêtann.
ipnotizma N.Fr.Gr. hipnotizma. irtica M. A utica, paşverohitl
ipotek M. Fr. İt ipotek, hipotek, banmte, irtifa M.A bdmdi.
qerd. /_ etmek Z. qerd tann, hipotek is M.donnc, teni.
tann, banmte tann. /_ ettirmek Z. dan İsa MHz.İsa.
qerd kınn, dan hipotek kınn. isabet MAisabet,10ketm./_atanakZ.isa-
ipsiz rgd 1 bObendık. Z argo. ebeboz, ke¬ bet gırtm, hatm teketin. /_ etmek L isa¬
leş. /_ sapsız Avv. ebeboz, keleş. bet kınn, haün teketin.
iptal Z. A kuşun, iptal, betal. /_ etmek Z. ise dç ko, ku. * eğer ben gelirsem fivv. ger
iptal tann, kuşun, betal kınn, tuvvandın. * ko ez bêm, ez ko hatim. * olursa olur fivv.
pasaportunu iptal ettirdi Avv. pasaportê ko bû dibe.
xvve da kuşun. isfendan M. kevot, dara kevotê ye.
iptida İMA destpêk, iptida. Z pêşi, pêş ishal MA5;'.ishal,vınk./_olmakZ.ishal
de bûn, vınta bûn, vuık avetın.
iptidai rgd fin ilkel isUUc MZf/gemujok.
iplila M.Atiratati,kefçıti,hutbûni,iptıla. isim M.A nav, ism./_ almak Z. nav gırtın.
/_ olmak Z. 1 tiraki bûn, kefçi bûn, evrya /-U rgd bınav. /_siz rgd bênav. /_ yap¬
jı bo tiştên kêştaê ye. Z hutû bûn. mak Z. nav dan, navdar bûn. * ismi var
ipucu MA. sernşte, serê bendik. cismi yok fivv. nav heye bı xwe tüne. *
irade N.A irade, vOn, viyan, hemd. * ira¬ cins isim M. Grm hevenav. * çoğul isim
desi dışmda Avv. bê hemdi xwe. M. Grm pırenav. * özel isim M. Grm se-
iradesiz rgd bêvên. /_lik M bêvêni, b renav.
ehemdi. iskambU MZr.iskambU,iskemi.
iranlı M. rgd İrani, Fara. iskan M A iskan, nişin.
İran sarımsağı Mnzizk. İskandinavyalı rgd İskandinavi
irat M.A hecel, hasıl iskarpin M İt iskarpin, kondıre, sol
irdelemek Z. hûr ndiOrin, te gerin. iskele 1M.darbend (âışoat).
irfan N. Aidatı. iskele 2MGr. iskele, cihêqeraxaavO ye ko
iri rgd gır, gırs, gevvre, mezm, zop. keşti te radrvvestın.
iridyum M Fr. kim. iridryûm, elementeki iskele kuşu MA. masigır.
ye ko bı gıranıya atomi 193.1, junara ato iskelet M ant Fr. Gr. iskelet, kakût, skelet
643 istimlak
iskemle M. Gr. 1 iskemle, table. Z sendaü. sen gel fivv. tu hez diki were. Z xwastin. *
İslam M. A İslam, Musulman. para istemek fivv. pare xwastin. * kız iste¬
İslamiyet M. İslamiyet mek fivv. keç xwastin. * istersen sen de
İslamlaşmak Z. Musulman bûn. gel fivv. drxwazi tu ji vvere.
İslamlık M. İslamti, Musulmanti. istememek Z. nexwasbn, arzu nekınn.
islemek Z. teni te dan, teni tann. istemsiz rgd bOdd, bêhemd.
ismen rgp. A ismen, bınav. /-çağırmak istenç M. fin irade.
_ Z. bı nav nav kınn. istenilmek, istenmek Z. haün xwastin,
İspanyan rgd İspani, Spani, Spanyol. haün arzu tann.
ispanya sineği M. kOzezer. ister M. drvOün, hevvce. /-istemez fivv. rgp.
İspanyol M. rgd İspanyol Spanyol. brvê nevO, çar neçar.
İspanyolca rgd İspani, Spani. isteri N.Fr.Gr.Bjhisteri.
ispat N.A isbat, mêlag. /_ etmek L isbat isterik rgd Fr. bıgone, ganek, histerik.
tann, peyitandın, aşkartın. /- olmak /.is¬ istetmek L dan xwastin.
bat bûn. istibdat M.A despoti, despotizm.
ispatlamak Z. aşkartın, andı ber çavan, istida N.A daxwaznrvis.
peyi tandın. istidat M. gêrûfen, pêkari, tuvvan.
ispirto M. İt ispirto. istif M. A diraxe, lod, nıjın. /_ etmek L
ispiyon M Fr. awan, dizbêro, xefnêr, diraxe tann, mjınandm, dan ser hev, lod
ispiyon. kınn.
ispiritizma M. Fr. spiritizma. istifa M. A istifa. /_ etmek L istifa tann,
israf M.A israf./- etmek Z. israf kınn. xwe kışandm.
israfçı rgd destberdayi, destbelay. istifade M. A istifade, parmendi, kelk. /_
İsrafU M A İsrafil, jı bavvenya İslami de etmek L istdade tann, parmend bûn,
meleka ko pıf i boriyê dike û işareta qrya- kedc gırtın.
metêdide. istiflemek Z. nıjuıandın.
İsrailU M. rgd İsradi. isli fr ağ M.A veresin./- etmek Z.vereşta.
İstakoz M kevjaU derya. istiğfar MAjiXwedêefûkinnasûcêxwe
istasyon M Fr. stasyon, istasyon, istgeh. 1 lava tann.
cihê* rawesta trOnê ye. Z cihO dezgehên istihbarat M.A istihbarat
lêgerinê ye. 3. cdıO tışteki ko jı bo firotanO istihkam M. A kırman, senger.
an danûstandıne. * benzin istasyonu Avv. istihsal N.A istdısal, hılbenni, berkêşan.
stasyona benztaê, istgeha benzine. istikamet M.A istiqamet, la, ali.
istatistik M. Fr. istatistik, statistdc, istikbal M. A 1 ayende, istiqbal, dahatû,
heljımar. drvvaroj, dûvvaroj, ev sinonimana h gor
istavroz MGr.xaç. devokan dıkann di cihê hev de bdcar bên.
istek M. 1 awat, arzu, ddxwazi, tıştO ko dd Z pêrgin, pOşevvazi.
drxwazi. Z daxvvaz, xvvastm, tiştê ko me- istiklal N.A istiqlal, serxwebûni.
rov jı kese dm drxwaze. 3. micêz, hemd, istikrar M.A istikrar.
bıj, jı bo tiştê xwannê an hezkınne./- kipi istikrarsız rgd demdemi, bêbuyari.
MA. Grm ravveya gerane an ravveya heta- istikraz MAdeyn,qerd./_etmekZ.deyn
ni. * bütün isteklerini yerine getirmek kınn, qerd gırtm.
Avv. her daxwazên vvi anin cdı. istila NAL istda, pêregirtin. Z dagir. /_
isteka M.Ztkwê. etmek/. 1 pê re gutm, tışteki an lı dereki
isteklenmek Z. bı hevves bûn, arzu kınn, belav bûn. * tarlayı karıncalar istila et¬
ddxwasti bûn. ti Avv. gêlan/mûnyan bı zevıye re gırt Z
istekli rgd ddxvvaz, arzûdar, xwastek, istda tann, dagir kınn, evrya jı bo
xwastok. bindestxistina vvelatelu re tê gotın.
isteksiz rgd bêhemd, bêdd, ddnexwaz, istilacı M. rgd dagirker.
ddsar. /_Uk M. bêddi, bêhemdi istim M /ng. stim, bux, helm.
isteksizce rgp. bOdihxwe, biddnexwazi. istimal M.A bıkaranin./- etmek/, bıkar
istem M. daxvvaz, taleb. anin.
istemek L 1 arzu kınn, hez tann. * ister istimlak M. A istimlaq. /- etmek L
istinaden 644
it üzümü M. ttnyê rovi, mêwê rovi. /-Iaşmak L ionize bûn, iyonize bûn.
ivdirmek L dan lezandın, dan bızavtın. iyot M. Fr. kim. iod, iyod, maddeyeta ye di
ivecen rgd lezker, bızevv. bıjijki de Û fotoxrafkari de tête karandı,
ivedi rgd xêra, teqez, baybezO, ecele, lez, gıramya atoma xwe 126.9^ ye, jımara ato¬
zû. /_ mektup Nh nameyi xêra, nameyi ma xwe 53 e. sânı.
teqez. iz l M. dews, rêç, şop, ev staonimana lı gor
ivgi M.miqar. devokan ddcann di cihO hev de bdcar bên.
ivme M. zûkahi, lezi/lezahi. /_ sürmek Z. rêç gerandm, şop gerandm.
ivmek L zû kınn, lez tann. * izinden yürümek Avv. di devvsa yeki de
iye M.xwedi. * iyesi olmak fivv. bûn xwedi. çûn, rOça yeki de çûn. * izini kaybetmek
/_lik M. xwediti. * iyelik sıfatları fivv. Avv. rOç vvenda kınn.
rengdOrên xweditiyê. iz 2 M. Bj. brzmate, rêç, cihê birin û kul û
iyi rgd baş, çê, hêja, çak, cindi, qenc, nnd, tışten vvısa.
ev staonimana lı gor devokan dıkann di izafe N.A 1 izafe. Z Grm veqetandek.
cihê hev de bıkar bOn. /_ etmek L baş izafeten rgp. A izafeten.
kınn, nnd kınn, ev bOjeyên jor bı "tann" izafi rgdA izafi, nısbi, relatif.
têne kar andı. /_ gelmekZ. baş hatın, nnd izafiyet N.A izafiyet, relatifite.
hatm, ev bêjeyOn jor bı "hatın" tOne kar izah M. A izah, şirove, raber, sahx, salox,
anin. * daha iyi fivv. qenctir, baştır, pêşani, pOşuıg ev sdıonimana lı gor devo¬
nndtır, çaktır. * iyi gün dostu fivv. dostê kan dıkann di cihO hev de bıkar ben. /_at
rojOn baş e. * iyi ki geldin fivv. baş bû ko M izahat, salrx, heldan. /_ etmek L izah
tu hati, hOjaye ko tu hati. * iyi kötü fivv. çO kırın, şirove kırın, sahx/salox dan, pOşçav
xırab./_ olmak L baş bûn. * iyisi mi fivv. kırın, nuvandın. * birine bir şeyi izah et¬
çetıre ko. * iyisi mi bu işten vaz geçelim mek fivv. tışteki raberi yeki kırın.
fivv. çetıre ko em dev jı vi kari berdın. izale M.Aizale,tunekınn./_etmek/.iza-
iyice, iyicene rgd 1 pıçeki baş, baştır an le kırın, tüne kırın.
nndtır. 2. rgp. heta bO. * iyicene doldurdu izan M. A seh, fehm, têgihiştm. /_ etmek
fivv. hela be tıji kır. L tegıhiştın, seh kırın.
iyi hal M. pakreftari. * iyi hal kağıdı Nh izbandut rgd totırne, qirase
govannameya pakreftarryO. izci M. 1. hûreşop, rOçevan, şopgerên. 2.
iyileşme M. çêbûni, başbûni, nndbûni. hm cıvvan an xwandckarOn ko bı kampen
iyileşmek Z. baş bûn, çO bûn, çak bûn, taybeti de ' " ne pervverde kınn.
nnd bûn, bejeyen lı pOşıya "ıyı" bı tekera izdihar M. A cır, gelemşe, xirtol. /_ ya¬
arikar "bûn" tene bdcar anin. ratmak L cır kar xistin, xirtol bûn.
iyileştirmek L baş kırın, çatır kınn, izdivaç N.A zevvac. /_ etmek L zcvvıcin,
çOtırandın, hûja kırın, çak kırın, bejeyen lı jın anin, mûr kınn.
pOşıya "ıyı" bı tekera arikar "kınn" tOne i/, düşümü M f iz. mat. siketın.
bıkar anin. izhar MA bêlu, nişan, berçav. /_ etmek
iyilik M. delali, çOyi, çaki. bOjeyOn lı pOşıya L bOlu kırın, şani dan, berçav kınn.
"ıyı" bı "i" tOne bıkar anin./_etmck/yap- İzin M. 1. destdan, destur, izin, izn, rOdan
mak L başi kırın, rindi, çaki, çOyi an qen- ev staonimana lı gor devokan dıkann di
ci kınn. /_ görmek Z. başi, nndi an çaki cihO hev de bıkar ben. Z betlane, etlahi,
ditin. * iyilik sağlık veya iyilik güzellik pışû. * Allahın izniyle fivv. bı izna Xvvadê.
fin», xweşi û nndi. * iyiliği dokunmak Avv. bı destura XwedO. * Allah izin verirse
rındıya xwe gehiştın, başrya xwe geniştin. fivv. ger XvvedO dest bide. /_ almak Z. de¬
iyUikbiUr rgd qedirşinas, qedirzan. stur gırtın, izm gırtın, pışû gırtın. /_c git¬
iyilikle rgp. bı delaü, bı nndi, bı başi, bı mek fivv. çûn izinê/- istemek Z. destur
qenci. xwastin, izin xvvastm/- vermek L destur
iyiliksever rgd xêrxwaz, nndixwaz, başix- dan, izm dan, rO dan. /_ yapmak L çûn
vvaz. etlahiyO, izin tann.
iyimser rgd çakbin, nikbin, xweşbin, opti- izinli rgd bıizın, bıdestûr.
mist./_likM.nıkbini,xweşbini, optimizm. izinname N.AP. izinname, destûrname.
iyon M. Fr. f iz. ion, iyon./_laşma M ionize. izinsiz rgd beizın, bOdestûr.
647 izzetinefis
dıkann di cdiê hev de bıkar bên. /_ qehzandin. xwe tiz tann, xwe dan tizan, jı
bağlamak L ev sinonimOn di pêşryê de ber baz dan. Z di nav re - kınn. * derste
bı lOkera "gırtin" tOne kar andı, vvek: kaş- kaçamak olarak resim de yapıyordu
Uc gutm. * kabuğuna çekilmek Avv. fivv. di derse de nav re ji wOne çêditann.
taşıyan hundurê xvve, kesê ko peyvvendi kaçamaklı rgd bı kevUoki, bı zexeli, bı
bı derve dıtare û tenya dimine. sape.
kabuk M. Bj. qernûşk, qafık, evrya ji jı bo kaçar rgd Grm çend. /-kaçar fivv. çend û
kul û bırinan tê karandı. çend.
kabuklanmak L kaşık gırtın, qeşqeUg kaçı pro. çendi, çendO. * kaçı kaç para
gırtm, tûtal an tivd bûn. eder fivv. çendi çend pare ddce
kabul N.A Iqebûl, pejırandın, tışt an ke¬ kaçık rgd 1 revok. Z dafdin, çavi dafdin,
seki re razi bûn. Z pêrgta, pêşwazi/pişwa- göre, vezel û üşte vvısa de ko çavi sıst dibe
zi, kes an tışteki hevvandın. 3. taw, têw, an verdisi. 3. şet, din. /_tak M. 1 revoki. Z
revvş an jı haleki razi bûn. * ben bu golü dafdıni. 3. dini, şOti.
kabul etmem Avv. ez vi goü tOvv natam. /_ kaçınılmaz rgd. mısoger, çarerdn. * ken¬
eden M. pêşvvaz. /_ edilmek Z. pejuin, di kaderini tayın hakkı verilmezse
haün pejırandın. /_ etmek Z. pejırandın, Kürtlerin sUata kullanma hakkı
hebandın, hevvandın, ezımandın, qebûl kaçınılmazdır fiıv. ger mafê çarenûsi ko
tann, îaw/têw tann, qdn dan. /_ olmak L neyê dayin bdcaranina şerê çekdari jı bo
qebûl bûn, pejuin, hatm pejırandın./- sa¬ Kurdan mısıger e.
lonu MA. keleği, koçdc, dhvan, salona pêş- kaçmmak L dirêx bûn, jê revin, jê baz
wazryê. /_ töreni Z. çûn pêrginê. dan. * tehlikeden kaçınmak gerek fivv.
kabullenmek L tavvandın, tOvv tann, dtvêt jı xetenyê dirêx bibi, rhvO jı xetenyê
pejırandın, hevvandın, qebûl tann. bırevi.
kaburga N.anCparxan,parsi,parsû,para- kaçırılmak Z. hatın revandın.
sû, /_ kemiği M. ant parsû, hesüyO par- kaçırmak L. 1 revandın. * mal
sûyê. kaçırmak fivv. mal revandın. * kız
kabus N. A kabus, koos, mOrdezıme, kaçırmak fivv. keç revandın. Z jı dest xwe
mdozun, ev staondnana h gor devokan denostuı, jı dest berdan. * fırsatı
ddcann di cdiê hev de bdcar bên. kaçudık fivv. me keysa jı destê xwe berda.
kabza N.A qebd, qevd, desti, deştir. 3. berdan. * desti su kaçınyor fivv. kûz
kaç rgd. çend./_a? Avv. çendi?, çı.* o kitap avO berdıde. 4. xwe de tann. * donuna
kaça mal oldu Avv. evv pırtûk bı çı mal kaçırmak fivv. derpê xwe de tann. 5.
bûye. /_ıncı /gp. çendan, a çendan. * kaç vvında tann. * zavallı aklını kaçırmış
kere Avv. çend car. * kaç defa Avv. çend fivv. rebeni, eqlê xvve vvmda tan ye.
car. * kaç defa söyledim dinlemedi Avv. kaçutmak L dan revandın.
çend caran mm got ji guhdari nekır. * kaç kaçış N. rev.
kez fivv. çend car. * kaç yaşındasın? fivv. kaçışmak Z. revta, revryan, jı bo reva bı
çend şaliyi. hev re tO gotm.
kaçak M. rgd 1 revok, mişext, qaçax, kesO kaçkın N.rgd revok.
ko jı tışteki an jı qanûnO dıreve û xwe kaçma N. rev.
vedişêre. Z qaçax, evıya jı tırki derbazi kaçmak Z. 1 bazdan, revin, revryan. Z
kurdi bûye û kesê revok re tê gotm hım ji fitilin, zOdeyi jı bo kese ko dıreve û xdas
mal û eşyayên ko jı bacê an jı qanûnê tê dibe re tO gotın. * kaçacak delik ara¬
veşartm re dıbejın. /_ eşya M malOn qa- mak fivv. quldc diğere ko têkeve.
çax. kadana N. qedene, cûre hespeki gırs e.
kaçakçı M. qaçaxci, mişextl /-tak M. qa- kadar dç. tqas, bıqasi,pivanû derece şi¬
çaxciti, mişexti. rove dike. * senin kadar benim de
kaçamak M 1 sape, qehz,jı kar an jı cihe¬ hakkım var Avv. qasi temafê mm ji heye.
ki bı dizi dûr ketin. Z kesê jı bili karêxwe Z qas, bı qasi, di mezınahi û zerengryO de
carinan karê dm ji dike. 3. tiz, kevUoki, jı mane dıde. * fare kadar boyu var Avv. qa-
kar an xebateki de ecız bûn an xwe dan si mışkeki bejnê xvve heye. 3. ta, heta, he-
ali. /_ yapmak L 1 xwe sape kınn, xwe tani, heya, * saat beşe kadar uyudu Avv.
651 kâğıt
heta, heya saet pOncan raza. * akşama reca 320. de ddıele. sân Cd.
kadar Avv. heta Ovari. 4. vvek, vveki, ma¬ kadran N.Z"r.gûsk,seynık.
nendi şirove dike. * senin kadar bende kadro N.Ztqedro,qadu.
bilirim Avv. qasi te ez ji dızamm. S qeder, kafa N.Al<antkur,ser,seri.Zzihnryet,
qas, qasl pırani i berambenyê şani dike. hış, hızır.* arka kafa kemiği M. kiska se¬
* o kadar serindim ki Avv. ev qeder/qas ri, hestiyê patikê. /_ dinlemek L sere
şa bûm ko. 6. dem û zemanO şani dıde. * xwe vesandın. /- dolmak L. seri tıji bûn.
üç yd kadar geçti bvv. qasi sO sal derbaz * kaf a göz yarmak Avv. ser û çav kınn ka.
bû. 7. tande, qas, (bı) qasi, miqdar û dere¬ /_ kırmak Z. seri şkandın./- sallamak
ce şani dıde. * bu kadan yeter Avv. ev qe- Z. seri hejandın. * kafası bulanmak bvv.
der ji bes e. * bu kadar insan da fazla seri tevlihev bûn. * kafasına koymak
ha! Avv. ev tande/qas insan ji bes e he! Avv. tann serê xwe, tann eqlê xwe, dan
kadastro N. Fr. qedestro. eqlê xwe. * kafasma yatmak bvv. ketin
kadavra N. İt leş, kelax, qeltax, term. seri. * kafasma vurmak Avv. h seri xistin.
kadayıf N.A qedayif. * kafasını kaşımak Avv. sere xwe xu-
kadeh N.Aistkan,qedeh./_ kaldırmak randın. * kafasını kesmek bvv. seri kınn,
Z. qedeh ratann, qedeh bıhnd tann./- to¬ seri jê kınn. * kafasını şişirmek bvv. jı se¬
kuşturmak L qedeh h hev xistin. ri kuın, seri perçrvandın, seri eşandın. *
kadem N.Algav, qedem. Zpa, pê. kafası takılmak fivv. eqlêxwe -üsteki de
kademe N.A qedeme,mqu-,pehng./_ ka¬ - man. /_ şişirmek L. seri perçrvandın,
deme Avv. niqir niqir, qedeme qedeme, seri tıji kınn./- tutmak/, jı ber danex-
pehng pehng. /_U rgd biniqir, bipehng, wann. * kafayı bulmak bw. seri ditin,
biqedeme. serxoş bûn. /_ yormak Z. seri eşandın.*
kader Mbext,ç^enûs,qeder,sernrvis./_ yan kafa kemiği Nh. hestiyê beleguhO.
birliği bw. hemqeder, hembext. * kaderi kafadar MAZ>.hevalbend./_takM.heval-
ters dönmek Avv. bext wergerin. bendi.
kaderci M rgd fels. fatadst /_lik M. fata¬ kafalı rgd IbıserlZ zirek, fr.
lizm. kafasız /gd 1 bOseri. Z bornık, bêeqd.
kadı N.Aqazi. kafatası Nh. ant kücK, kapol qepol
kadm N. 1 jm, jinde, pu-ek, dıjraberi mer. kafein M. Z>. kafein.
ZkeçênmêVkiri./_avcisiM.keçxaptaok. kafes N. A nke, qefes.
/_ berberi MA. berbere jınan. /_ak M. kafeterya M. Fr. kafeterrye.
jrnkok. * kadm da var IcaHınnk ta var kafi rgd.Abes./- gelmek/olmak Z. kınn
Avv. jm ji heye jınkok ji heye. /-ırnsı rgd der, bes bûn. * bu ders için günde iki
menin, juıevvari, juıki. /-tak M. jmeti, jmti, saat kafi gelmez Avv. jı bo vê dersê rojê
pu-ektl du saet natan der.
kadmca rgp. bı jınayeti. kafile N.Aqafde.
kadınlaşmak Lmeçıkbûn. kafir M rgd A kufr, kafir. /_lik M kıfr
kadm tuzluğu otu Mzerişk. bûn.
kadife N.Amexmûr,dêmi,qedife. kafiye N. A kafiye, beşavend, hevdeng,
kadife çiçeği Nh. gula çavOşO, gula şOst- qafi, qafrye.
per. Kafkasyalı rgd Qefqasi.
kadim rgd. A bastan, qedim. kaftan N. xeftan, qeftan.
kadiri N.A qadir, qedîr, qedr. 1 bdıa, qi- kafur M. kafur /S rgd kafûri.
met, gırami /-bilir rgd qedirzan, qimet- kafur ağaca MA.dargvvinl
zan. * kadrini bilmek Avv. qedir zanin. Z kagir rgd P.xaruyêkoji kevır an jacûr
ast stOra ko di dema zhinryaxwe de ye./- çlbûye.
gecesi Nh şeva qedirO. kağan Mkey,xan.
kadir 2 rgdA tuvvanbar, bdıOz. /_ olmak kâğıt N. 1 kaxez, ya ko h ser dınrvisın an
L tuvvanbar bûn, karin. karê vvısa bı cih tine. Z name, wareqe. 3.
kadmiyum M kân Fr. kadmiyum, ele¬ kaxeza iskeml /- oynamak Z. iskemi
menteki ye bı jımara atomi 48, gıramya Usun. 4. rgd tışte ko jı kaxezê çêbûye. S
atoma xwe 112.40, sıfUya xwe 8.6 û di de- belge, dokûment 6. musqe.
Iragıtlamalr 652
irflğıtiamnk Z.kaxezkinn.
kağıtlık M. kaxezdank, selika ko kaxez û kahvehane MAl qehwexane, çayxane.
ewraqan tête tirxan kınn. kahya MZ'.kebya.ketxûda.
kağnı M erebeyeke bı du teker e, zêdeyi kaide N.A 1 düstûr, qeyde, qeide. Z him,
bı ga tê kısandın. bınanl
kağşamak Z. 1 kevn bûn, helisin. Zjı hev kaU rgdA qail,qayd.
derkeun, zOdeyi jı cihO movıkan de. 3. kal katan rgd A 1 tışte ko cihê tışteki di
bûn. 4. lavvaz bûn, sıst bûn, bêtaqet man. dıgıre. Z qeyim, saxelem. 3. jı bo Xvvedê,
kâh M P.K geh.* kâh burda, kâh orda tim û daim, nemır.
Avv.geh h vu-, geh h wır. kaime M L ferman. Z pareyi kaxez,qayi-
kahır N.A qetar, xem. * kahnnı çeke- me.
memek Avv. qehrO wiAvê nekışandm. kainat N.A kainat, feza.
kahırlanmak /. qehirin, qehir bûn. kak M.Ar.kax,hermıyOnqelaştiûhışkkıri.
kâhin M. A kahin, remdvan. kaka M. kıx, di zımanO zarokan de gû,
kahkaha M hışkkenin, kena bıdeng. /_ pisıti
atmak L hışk kenin, bıdeng kenin. * kakalak N. zirqetik, zirqêtk. Ev beje jı
kahkahadan kınlmak Avv. jı kenan re zunanê Holendi tê.
hışk bûn. kakalamak Z. 1 hevûdu tan dan, hevûdu
kahkaha çiçeği N. lavvlavv, gulbori. dehıfandın. Z bazırganryO de xapandm.
kahpe N. A rgd gandOr, gander, felte, kakao N. kakao.
ortspi, qehpe, qexpe. /_lık M. felteyi, gan- kakavan rgd peyagu, nezan, bodde.
dêri, qexpeyi. kakım, kakum N.Afısos.inas.
kahpelenmek L qexpe bûn, gandOri kakımak /.azardan.
kınn, felte bûn. kakırca N.dormışk.
kahpeleşmek L qexpeti tann, gandOri kakırdak M. kızık, rûnê don an dûv ko tê
kınn, onspıti kınn. helandın, gvvizdcOn h davvi diminin re tê
kahraman rgd. P. K. 1 gernas, leheng, gotm.
qehreman, eğit kesê ko di şer û cenge de kakışmak /. An kakalamak,
serfırazi dike. Z qehreman, serek rolê kakmak Z.1 kutan, tan dan. Zf insandın.
bûyerekê an roman û tiyatro û şanoyekê. kaktüs N.Gr.Fr. kaktüs.
kahramanca rgp. biqehremani.bi gerna- kakule N.kajde.
si. kakül N.antZ'.kezi, bısk.
kahramanlık Z. qehremani, gemasi, le- kalabalık rgd. 1 ajavve, geremol, şeni, ko¬
hengj. ma zêde ya insani. Z gıırnre, stxlet, duaxe,
kahretmek /.Iqehir tann, xemgm kınn. geremol, tiştê zêde yi tevühev. 3. kotûkeş,
Z perişan tann. 3. mfu 10 tann. 4. bı xvve kom, nefir, şOni, xutol, tışte ko hêjmara
re derd tann, zor xemgin tann. xwezêdeye.
kahrolmak L 1 qehir bûn, zor xemgui kalabalıklaşmak Z. staordmOn h peşrya
bûn. "kalabalık" bı lOkera "bûn" têne bdeara-
kahrolsun! B. bımre! nebıji! /_ sömürge¬ nin vvek: ajavve bûn.
cilik Avv. bımre koleti. kalakalmak L di cih de sekindi.
kahvaltı M. taştê, xunni, xund, fıtûr. /_ et¬ kalanl rgd. mavve, bermayi, di kontlarına
mek L taştê tann. /- yemek L taştO hesOb de tê karandı.
xwann. kalan 2 M. navê Tunceü ya Kurdi ye.
kahvaltılık Mxunni. kalas N. dep, beşt, onl
kahve N.Aqawe,qehwe.ldarekiyeko kalay M. 1 pU, lehim, qelay, qelandc, qd0.
qehvve jê çêdibe. Z fêkryê vi dari 1 vex- Elementeki bı jımara atomi 50, gıranrya
vvanna ko jı fêkrya vi dari çedıbe. 4. xa- atoma xwe 118.7, sıfUya xwe 729 e û 232
neya ko çay û qehwe tê de çêdibm û tête derece de dıhele. sân Sn. Z argo. çer,
f ırotan. /_ değirmeni Nh aşê qehwê. /_ dıjûn. * kalayı basmak Avv. çêr kınn,
fincam Nh fincana qehwê, tebaxçeyê dıjûnkınn.
qehvvê. /_ rengi rgd qehweyi, fısegur. kalaycı MpUewer,seferker./_lıkMpUe-
kahveci M. qehwevan. /_Uk M. qehweva- weri. /_ körüğü M pıfık, kûnk.
653 kalpl
kalaylamak Z. qelay kınn, pile kırın, qdO nûsdank. /_ odası M. mvisgeh, nivisxane.
kınn. /_şor M. qelemşûr, pOnûsşÛr.
kalben rgp. jı dd, bı dd. kalender rgd. P. qelender.
kalbur N.A 1 bêjing, karmax, mûxd, yên kalfa M. şagırt.
ko qulOn xwe hûr in. Z serad, yOn ko qu- kalgımak L çıng dan, tûl dan.
lên xvve tan fıreh ne. * kalbura çevirmek kalıcı rgd baqi, payidar.
fiıv. kun û kundOl kırın. /_ altı Aıv. kalın rgd. stûr, qahnd, tund. /_hk M. stû-
bınbOjıng. /-lamak L bêjmg tann. /_ rahi.
üstü rgd serbOjıng, bıjarte. kalın bağırsak N. ata. sincoq, rivıvûn
kalbur kemiği M. stünka poz. stûr.
kalburlamak L. serıdandın, davvitın, kalınlaşmak /.stûr bûn.
bêjmg kınn. kalınlaştırmak L. stûr kırın.
kalburlanmak Z. hatın serıdandın, halın kalmtı M. 1. maye, bermayi. Z rOç, şop.
davvitın, hatın bOjıng kırın. kalıp N. A form, qahb, qalrw, qeware. *
kalça N. ant gırde, laqûn, kemax, sımt, bir kalıp sabun fivv. qalrwek sabun. *
qormatix, qonk, onc. * kalça kemiği MA. kalıba dökmek fiıv. qalib kırın.
arU. heslıyO kcinaxO. kalıplamak L qalib kırın, qeware kırın.
kalçctc M. Zr. navteng. kalıl M 1 mOras, mirat. 2. bio. irs.
kaldıraç N. qirase, qerasc. kalıtım M irsiyet.
kaldırıcı M. kriko, bıhndker. kalibre M. Zr. bn çap.
kaldırılmak Z. hatın rakınn. kalifiye rgd Fr. qalifrye, pıspor, lıosıe.
kaldırım N. peyarû, netık. kaliforniyum M. kaliforniyum, elemen¬
kaldırmakl L. rep kırın, belqitandin, teki bı jımara atomi 98, gıramya alomi
rakınn, evıya zOdeyi jı bo cinsi mOrani tO 244cûwnCf.
gotın, an ji organOn vvek dûv Û guh re tO kaligrafi M Fr. kalixrafi.
karanin. * kuyruk kaldırmak fivv. dûv kalite M Fr. qalite, babet, vvesp. /_li /gj.
rep kırın. * sikini kaldırmak fivv. kirê bıqalile,serşe./_siz rgd beqadte. kêmvar.
xwc rukınn. kalkan N. mertal.
kaldırmak " Z. helanin, talandı, rakınn, kalkan balığı Mı masikarlûxk.
raperandm. * cenazeyi kaldırmak fiıv. kalker M. Zr. kils, kısıl.
miri helanin, miri rakınn. * sofran kalkık rgd 1 vit, vilbûyi. * kulakları
kaldırmak bw. sıfre helanin/hılanin, kalkık fiıv. guhOn xwe vilbûyi. Z bıhnd,
sıf re rakınn. * uykudan kaldırmak Aıv. bılındbûyi,
jı xewO rakınn. kalkındırmak L pOş ve bınn, ava kırın.
kaldırmak;} L. bıhnd kırın, hdgavtın, kalkınmak L. pûş ve çûn.
rakınn, helkırın, helbırin. * ayağa kalkınmış rgd. peş ve çûyi.
kaldırmak fiıv. rakınn ser piyan, * har¬ kalkış M. rabûn, hılhatın.
man kaldırmak fiıv. bênder rakınn. * kalkışmak /. 1. xwe pû dan. * bir işe
tısları kaldırmak fin1, kevır rakınn, kalkışmak fiiv.xwe bı kareki dan. Z dest -
kevır helkırın, kevır bıhnd kırın. * taşı pê kırın.
omuzuna kaldırmak fivv. kevır helbırin kalkmak ' L rep bûn, evıya zOdeyi jı bo
ser mil. cinsi mêrani tO gotın
kaldırtmak L sinonimOn lı pOşıya îekera kalkmak 2 L helbûn, helistin, rabûn.
"kaldırmak 12.3" bı îekera arikar "dan" kalleş rgd. bêbext, qelaş./_likM. bObexli,
tOne bdcaranin. Wek: dan ratann, dan qelaşi.
bıhnd kınn. kalmak L. mayin, man. * kalmamız
kale N. A 1 diz, kelat, kele, qele, senger- arlık icap etmez Avv. mayina me Od i ne
besti, cihê sengertari ye ko h dıji dıjmın hevvce ye.
hatiye ava tann. Z sportO de cihe ko gol kalmamak L. neman.
lêne avêtin. kalori M. Lat. fiz. kalori, qalori.
kalem N. A 1 pOnûs, qelem, hacete ko kalorifer N. Zr. kalorifer, qalorifer.
menv pO dınvise. Z mvisgeh. /_ açacağı kalpl N.A (M. dil, qelb.* kalbi bozmak
N. tok, qelemtraş, pênûstraş. /_Uk M. pê- Avv. dd xıra kırın. * kalbi bozuk rgd dd
kalp 654
lu fivv. destıkO deri. * kapı önüne buak¬ kapsamlı rgd. dormandor, bmaverok.
mak Avv. danin ber deri. kapsül N. Fr. kapsül, qepsûl, qapsûl,
kapıcı M.dergevan./_takM. dergevani. modıl. 1 jı bo rokOtan e. Z qapsûl, tereqe,
kapılmak L xwe pO ve berdan. çekOn agıri de cihO ko ağır dıgıre. 3. hin
kapışmak Z. l.jı dest hev revandın. Zjı bo cûre dermanan de qafdcê jelatin.
gırtmO dadan tışteki. 3. jı bo pevçûnO he¬ kaplan N.A.qaptan,qeptan./_hkM.qap-
vûdu gırtm. tani.
kapıştırmak L berdan hev. * iki köpeği kaptırmak Z. 1 dest ve berdan, jı dest
birbirine kapıştırdı Avv. her du kuti/seg berdan, pe ve berdan. * paramı ona
berdan hev. kaptırdım Avv. mm pareye xwe dest vvi ve
kapı sürgüsü N. şimşire. berda. 2. ber de hıştın. * elimi makinaya
kapı zembereği M. şimşire. kaptırdım fivv. mın destOxwe ber mekinO
kapital N. Fr. destmaye, sermaye, kapital. denişi
/_isl rgd kapitalist, /-izm M. kapitalizm. kapuska N. kelemok, ev bOjejı rûsi hatiye
kapitol N. kapitol. l.xanrya parlementoya navO xwannekO ye jı keleme çedıbe.
Amriki ye. 2. heykela Jüpiter h Romayê kaput M Fr. qapût, paltoyê eskeri ye.
ye. kapüşen M. Fr. kulık, kulıke ko bı edan ve
kapitülasyon N. Fr. kapitılasyon. gıredayi ye.
kapkacak M aman, ferefol, kaçani. kar N.berf,befr./_dolgusuM/ıbakut./_
kapkara rgd np û reş. helvası Nh berfdımsk. /_ kurdu N. si-
kapkaranlık rgd. reş û tari, tıp û tari. kav. /_ küreği Nh befrik, mecerfe, ku-
kaplam M. naverok. ruf te. /_ lapası M. kuü. /_ makinası MA.
kaplama M. 1 tamdayi, jı bo zêr û ziv û berf avOj. /_ temizlemek L berf mıştın. /_
tıştO vvısa. 2. rû, jı bo tışte ko rûyê xvve yağmak L berf barin, berf dahatın. /_
heye. yağıyor fivv. berf datO, berf dıbari. /_
* kaplamak L. hefıdandın, rû gırtın, gırtın. yığını MA. kelendin.
* yerleri kar kapladı fivv. rûyO erdê berf kâr N. 1. kar, deramet, qezenca gırtın Û
gırt. * içimi sevinç kapladı fivv. ddO mın fırolınO ye, tırki de bı a ya zırav tOte nıvi¬
sahi gırt. sandın./- ctmckZ. kar kırın. Z mec. kelk,
kaplamalı rgd. l.jı bozOrÛ ziv re bıtam- feyde, berjevvend. * bunda benim hiç
dayi. 2. bırû. * ceviz kaplamalı dolap fivv. bir karım yok fivv. di vi de tu berje-
dolava bı rûyO gvvizıni. vvendıyeke mın nine. /_ payı Avv. beşi kar.
kaplan N. pdmg. kara 1 1 M. reş, dıjraberi spi ye. * karalar
kaplanboğan otu Nh gurxenOq, biş. bağlamak fiıv. reş gıredan. 2. rgd tışte ko
kaplanmak hatın rû gırtın, hatın gırtm, bı vi rengi de ye.
hatın nuxumandm. kara 2 M. cav bej, resi, reşahi, erd. /_ mili
kaplıca N. germav, germık. M. milê reşiyê, pivaneke dırOjahi ye bı
kaplumbağa M. kvvOsi, kisel, kiso, kvvisi, 1609 metre ye.
ev staonimana h gor devokan ddcann di karaağaç N. bizi.
cihê hev de bıkar ben. kara ardıç M. çekem.
kapmak L. 1. rahOlandın, rahıştın, dadan, karabasan N. kabus, kaos, merdezıme.
vveki tışteki bı yekcar bıgıri destê xwe. * karabatak kuşu N. kersele.
kurt keçiyi kaptı fivv. gur rahela/rahışte kara biber Nh, isota reş, bibera reş.
bizine. * kartal tavuğu kaptı Avv. huü karaborsa Nh bazara reş.
rahışte mırişkO, huli dada mırişke. * kurt karabuğday N. sınbel reş (jıbo genim).
koyunu kaptı Avv. gur dada mihO, gur ra- kara bulut Nh evvrên reş, nimbus.
IıOla mihO. Z gırtın. * ben hastalığı on¬ karaburçak M. küşne.
dan kaplım Avv. mm nexwaşi jı vvi gut karaca l rgd esmer, tarigevvnk.
kaporta A'. İt kaporta. karaca2 N. hevflri, şûl
kapris N. Fr. nıge, kefkari, lOzota. karaciğer N. ant pışa reş, kezeba reş,
kapsam M. naverok, guncan, şumûl. cerg.
kapsamak L gırtm naveroka xwe, gun- karaçam N. şırb.
candın. karaçayır olu N. darûcan, zizan.
657 kargo
karanlık N. tari. /_ basmak Z. tari ketin. seri bırakuji. /_lik M. bırati. * kardeşlik
/_ etmek L tari kınn. tutmak fivv. bırati gırtın.
karantina M. İL qerantina. kardeşçe rgp. bı bırati.
kara pazar Nh bazara reş. kardinal N. Fr. kardinal.
karar N.A daraz, bıryar, qerar. /_ almak kardiyografi M Fr. kardiyoxrafi, dılnas.
L bıryar gırtın, bıryar standın, qerar kardiyoloji N. Fr. kardiyoloji, dılnasi.
gırtın. /_ vermek L bıryar dan, daraz kare rgd. Fr. kare, lebzine, şıkleki geome¬
dan, qerar dan. * mahkeme kararı bn: triye û bı çar kenaran vvek hev in.
daraza dadıgehO. karga N. 1 qaj, qtrik. Z qela, qelereşk, jı
karargah N. A P. qerargeh, meqer, bare- bo qinka rêş e.
gch. /_ kurmak L baregeha xwe danin. karga burnu Nh pozçanqd, hacetOn ko
kararlamak L texmin kırın. serê vvan vveki nikıla qinkê çanqd e.
kararlaştırılmak Z. hatm bıryar dan, karga burun MA,üm.pozheçi,kesekopo-
hatın tirxan kırın. z6 vvan vveki heçi çanqd e.
kararlaştırmak Z- tirxan kınn, bıryar kargacık burgacık rgd xar û xudur.
dan. kargaşa N. qerqeşe, seiûbOl, geremol,V
kararmak L. reşbûn, tari bûn. xileport. /_hk M. sêlÛbOU, geremoli. *
kararname N.A P. qerarname, bıryarna- kargaşalık etmek fivv. sOlûbOü kırm, ge¬
me. remol kınn, h hev gezızin.
kararsız rgd 1 ddodin, bOfırşk, demdemi, kargı M.rim,nize,eviya:lrunênpirdirej
jı bo kesan. Z bêbiryar, bêqerar. e. Z nmOn ko pê masıyan dıgırın.
karartı M. An karaltı. kargılık M. rexî, rextê fişengan re dıböjın.
karartmak L. reş tann, tari kınn. karasa¬ kargımak L lanet 10 andı, bı lanet nıfır
ban kınn.
N. hevvcar. kargın M. 1 ava ko jı berfe dıhenke. Z
kara sevda M. 1 evdıa gıran, ddin. Z me¬ şılope, berfa ko legel baranO dıbare.
lankoli. kargo N. İt. 1 barkeşti, keştrya ko bar
karı 658
Avv.çend qat h ser hev. Z qat, vvarxan, jı bo de kınn. /Sı rgd xdt, tevlihev. /sa rgd
daira apartimanê ye. * üst kat Avv. qata jo- saflpaqy.
ım,warxanajorin.3.taxım,qat,jıbocdû kaUamak L. lqat kınn.* mendUi ikiye
loncan. 4. ta, tebeqe. * iki kat etmek Avv. katlamak Avv. dısmal bı duqat kır. Z duta
du qat kınn. 5, car, misi * ondan iki kat tann. * demiri ikiye katladı Avv. hesın
daha fazla Avv.jı du qati vvi zêde ye. duta tar.
katafalk MZr.kevırOmeşune. katlanmak Z- hatin qat bûn/lonn, batin
katakulli M argo. dek û dolav. duta tann. Z baldrOji tann, semaxi tann.
katalog N. Fr. katalax, fihrist katletmek L. qetl kuın, kuşun.
katalpa ağacı N. ketelba. katliam N.Aqelaçp,tevkuştın,vebırin
katar N.A qetar, qitar, trên. katmak Z. hhev xısün, tevlihev kınn, hgel
katarakt M. Fr. Bj. ava spi. kınn, kınn nav, tann ser, ev staonimana
katarpil M. maşot, trektorên ko tekerOn h gor devokan dıkann di cihO hev de
vvan vveki zincir m. bıkar bên. * ayrana su katmak Avv. av
katedral N. Zr. katedral dêra mezm. kınn nava devv. * una su katmak Avv. av
kaiagori N. Fr. kategori, grûb. û ard hhev xistin. * koyun ve kuzulan
katetmek Z. rê gırtm, re bırrin, qat tann, birbirine katmak Avv. bene û mi kınn
evrya di demekO de meşina dûrahrya rê nav hev, berx û mi tevlihev tann.
ye. * bir saatte 7 km. yol katettik Avv. me katman Mtebeqe.
saetekê de 7 km. rê bırri/re gırt. katmer Mqatmer, qat.
katgüt M. İng. jiyO pisingê, ji ya ko jı rivi Katolik N.Fr. Katolik.
yOn pisingê çe dikin û di brijjkı de pê bıri- katot N.Zr.katod, elektroda negatif.
nandıdûnn. katran N.A qetran, zift, qix. /-lamak L
katı rgd. 1 hışk, dıjraberi nerm e. Z bOta- qetran tann, zift kınn, qir kınn. /_ yağı
saf, xedar. /_ yürekli M. ddhışk. MA.rûnOqu-.
katık N. 1 qattx, pêxwann. Z devv. katre M.A ddop.
katıksız rgd. 1 tisi, rujl xwanna bê qatix, katrilyon M. Fr. qentirbyon, hOjmareki
xvvanna mji. Z saf, paqij, bêhevri. mdyonek ürhyon e.
katılaşmak L. hışk bûn. kat yuvan MA. stratosfer.
katılaştırmak L hışk tann, hışkandın. kauçuk N.Zr.keûçûk,qaûçûk.
katılım N. tevbûni, beşdari. kav N. 1 pişo, pûşû. Z kefenê mêr. /_
katüma N. beşdari. mantarı Mı pişo, pûşû.
katılmak L. tev bûn, beşdar bûn, hgel kavak N. hevvran, sıptadar.
bûn. kaval N. qewal, bUÛr, şunşal. * kaval çalan
katu M. qantu,hêstu, dunduk* dişi kafar MA. bdûrvan. /_cı M. bdûrvan. /_ çalmak
Nh moçe, meya. Z. bdûr kutan, bdûr lê dan.
katucı M. qantuvan, hOsürvan. kaval kemiği Nh ant gitdc, hestryO bırçi,
katır tırnağı olu Nh. gryagOsk. dırûş.
katışık rgd 1 tevlihev. Z xdt, bo ard û na¬ kavalye N. Fr. şekerok, qewalye.
ne ko ceh û genim û Avvd tevlihev dibe. kavanoz N.Gr. merkane.
katışıksız rgd. safi, paqij. kavara M. 1 çiç. Z şemate.
katışmak L tevlihev bûn, ügel bûn. kavas M.A heras.
katıştırmak L tevdhev tann, hgel tann. kavat N.Aqewad,qebrax,gewad,meens.
kafi rgdA qet'e,qat'i kavga N. P. 1 qrên, şer, lec, pevçûn,
katU N. kuştar, mêrkuj, xvvini, qetil, qatd, qewxe. /_ etmek Z. şer kirin, pevçûn, lec
cani, ev staonimana lı gor devokan kınn, qevvxe kınn, benzin, h hev û du dan.
ddcann di cdiê hev de bıkar bên. * kardeş kavgası Avv. seri bırakup. Z tO-
kâtip N.Alıuvisevan,debır,kaüb.Zkat- koşin, mıcadele. * kavgamız halkın öz¬
beş, hesêbgêr. gürlüğü içindir Avv. tOkoşina me jı bo
kafiyen rgp. A qet'en, hergız, hiç, qet, azadrya gel e. * kavga patırtı B. qal û qır.
qet'a. * kavgaya tutuşmak bvv. gırtın hev, he¬
katkı M. 1 arikari, beşdari. Z lıbevnsti, vûdu gu-ün./_hrgdbtşer,bıpevçûn./_sız
serzOde. * katkıda bulunmak Avv. serzO- rgd beşer, bêpevçûn.
661 kayırmak
kavgacı M. şerkar, şervan, neal, şerûd. kaybetmek L. zay kınn, berze kınn,
kavi rgdA qewkn,zexm. vvında kırm.
kavil M. A soz, gotın, qevvl Z peyman. * kaybolmak L. zay bûn, berze bûn, vvında
Hollandalıların kavline göre fivv. bı bûn.
qevvli Holendıyan. kaydedilmek Z. hatın tomar kırın, hatın
kavim N.Aqewm. qeyd kırın.
kavis N. A nevvin, fıtdok. /Si rgd qov, kaydetmek L. 1 tomar tann, not an nıvi-
kov, pılûç. sekê lı cihekê qeyd kırın. Z tênrvisin,
kavlak rgd 1 spibûyi, qot.jo bo darû be- qeyd kırın, yeki an tışteki lı dereke nrvi-
ran e. Z serdebûyi, bı şevvat an lı ber tavê sin. * çocuğu okula kaydetmek fivv. za¬
gava ko çerme mırov radıbe. * derisi rok lı dıbıstane nrvisin. 3. qeyd kınn, deng
kavlamış Avv. çermêxwe ser de bûye. an vveneyeke lı bandê nrvisin. * sesi ban¬
kavlamak Z. spi bûn, ser de bûn, jı bo da kaydetmek fivv. deng lı bandê qetd
çerm û qaf ık û tıştO vvısa. kırın.
kavmi rgdA qcwmi. /-yet M. qewmiyet. kaydırılmak Z. hatm xıj kırın, hatın
kavram N. tOge, feraset, averû. şenutandm.
kavramak L 1 averû kırın, tOgehiştın. 2. kaydırmak L. şemıtandın, tehısandm, xıj
pOgırtm, qeft kırın. kırın. * kendini kaydunıak fiıv. xwe xıj
kavrayış M feraset. kırın.
kavrulmak L. qelin, şevvıbin. * güneşte kaydırtmak L dan şemıtandın, dan xıj
kavrulmak fiıv. lı ber tavê qelin. kırın.
kavşak M xaçcrê, kuxar, çeprast. kaydolmak L. qeyd bûn, tenıvisin, tomar
kavuk M. fes. bûn.
kavun N. gındor, petêx, xerûze. kaygan rgd xıj, sûl, xijok, xdisk, şcmıtok.
kavurga M. genımO qewirandi. kaygana M. omelet, nane şıleki.
kavurma N. qeli, goştO qeli. kaygı N. xem, xemgini, fıkar. /_lı rgd
kavurmak L qclandm, qewirandin, xemgin, xemnak. /_ vermek Z. xemnak
kızırandın. kırm. /_ duymak Z. fıkar kırın. /Sı rgd
kavuşma M geniştin, geyin. brxcm, xemgin. /_sız rgd bOxem, bOtikar.
kavuşmak L. gehiştın, gihan hev. * baba kaygılandırmak L xemgin kırın, fıkar
oğluna kavuştu Aıv. bav û kur gihan hev. kınn.
* ellerim tavana kavuşmuyor fivv. deste kaygılanmak L xemgin bûn, fıkar bûn,
mın nagelıije asraqan. *yakaları birbiri¬ ketin xeman.
ne kavuşmaz fiıv. pOsirCn xwe nagehijm kayık N. qayrx, belem, lotke. /_çı M. be-
hev. lemkûş, lotkevan. /_ küreği Nh gulte,
kavuşturmak L. pev gıhandın, hev sevvl.
gıhandın, gihandın hev. * Allah beni va¬ kayın M. narevvan, dara narevvanO.
L
tanıma kavuşturdu fiıv. XwedO ez gi¬ kayın2 N. xinami, bura, hivver. /_ baba M
handın vvelatê mın. xezûr. /_ birader Nh bura, hivver /_ pe¬
kavut M. K. qawût, qawat. der Mı xezûr. /_ço M. bura, hivver.
Kava N. Kavva, navê xwe Kavva ye, jı ber kayıntı M. berxunni.
ko sûr û mertal çêdikinn jê re Kavvayı kaym valide Mxesû,xwesi.
hesmger dıgotın. 612 sal pêşi miladi de bı kayıp 1. M zerar, vvında, zay. Z rgd vvında,
reya şorcşê de Dcldıake xwinxur ddeuje û berze, zay, zaybûyi. /_ etmek L vvında
legel geli Kurd hemû gelen iranryan ji kınn. /_ olmak Z. vvında bûn. /_ vermek
azad dike ev roj dibe destpeka sersala me L zerar dan.
Kurdan ya nû "Nevvroz" kayırıcı rgd parêzker, iltimasken
kaya N. zmar, avegir, baxir, lat, ferş, ev si- kayırmak L. 1 berketın, iltimas kınn,
nonimana lı gor devokan dıkann di cihê hOvışandın. Z ali gırtın, iltimas tann. *
hev de bıkar bOn./_hkM. şax, baxır,zınar. kardeşini çok kayuıyor Avv. pır h ber
kayağan rgd xijok. bırayO xwe ddceve. * elbiselerini herke¬
kayak N. ski, hyan. /_ yeri fivv. kaşıkan. sten kayırıyor Avv. cdOn xwe jı herkesi
kaya kuşu N. keti. dıhOvışinc.
kayısı 662
kayısı N. qeysi, zerdelû, mışmış, şêlane, hev hatın, vexwini hev bûn. * çocuklar
zerdali qeysi, hirog, arûng, ev sinonima- hemen birbirleriyle kaynaştılar Avv. za¬
na h gor devokan dıkann di cihê hev de rok hema vexvvini hev bûn an hema h hev
bıkar bên. /-kurusu MA çir. hatm.
kayış N.qayış,davek. /-tokası MA nzbe, kaynaştırmak L hev ve zehqandin.
avzûng. kaynata Mxezûr./_takM.xezûrti.
kayıt N. tomar, qeyd. /_ etmek L tomar kaynatılmak L hatin kelandm.
kınn, qey kınn. /- memuru M katbeş. I- kaynatmak L. 1 coşandın, kelandın, xeş-
otanak L qeyd bûn, tomar bûn. andın. Z kevvandın, lehim tann, evrya jı bo
kayıtlamak Ll. tomar kınn. Züncandın, lebimkınna madene ye.
Urxan kınn. kaypak rgd Ixijok, şermtok. Z duru, çar-
kayıtta rgd tomarkıri, qeydkiri. ptae, kese* ko bavveri 10 nabe. /-laşmak
kayıtsız rgd bêqeyd, tomar nekıri. Z guh- L duru bûn. /-tak M. durûti, çarpineti. *
nedar. /_hk M. guhnedaıi kaypaklık etmek Avv. durûti tann.
kaykılmak Z. pal dan, paş pışte de çûn. kayra M. lütuf, uıayet, atıfet
kaymakl N. to,xavdc. /-bağlamak Llo kayrak M. 1 erda ko bı kevu û kuç e û
gırtın, xavdc gırtın. /_ tabaka M. xavdc. çandinê re nabe. Z sal, kevorO rast i mezm.
kaymak 2 L şemıtta, şehpta. xıj bûn, tehe- 3. hesan, kevuê sûyinê ye.
sta, lexşan, fiştixta, xihsta. * ayağı kay¬ kayşa M. hezaz. /-mak L hezaz lê ketm.
mak fivv. hng fıştndn, hng xıj bûn. Ev kaytan N.Aqeytan.
staonimOn jordı cihO hev de têne bdcara- kaytancı rgd. fisel, qehzok, vızok.
nta. kaytarmak L (xwe) qehzandm, fiseü bûn.
kayme M. qayme, pareyi kaxez. kaz N. 1 qaz. Z mec. bûdele.
kaynak l M. 1 çavkani, serkani, xweder, kaza l M. qeza, qeda, git /_en rgp. bı qeza.
jOderka xeber, nûçe an tışteki. * haber /_ yapmak L qeza kınn.
kaynakları Avv. sericaıuya nûçeyan. * kaza M üvva, qeza, piçûkê bajêr.
üretim kaynaklan Avv. çavkanryên ber- kazaen rgp. A biqeza.
kOşanO. Z kan, êtûn, cihe ko maden û tışte Kazak lM 1 Qozax, Qazax, navO geleki ü
vvısa jO derdıkevm. * maden kaynağı Avv. RûsyayO. Z kesê ko ddcare gotına xwe bı
kana maden. jına bide tann.
kaynak 2 M. çavkani, kani, cihê ko av jO kazak 2 M. F~. P. qazax, fanêle, kenze
derddeeve. kazan "'. oaleban, sitil, mencel.
kaynak M. kevva. /_çı M. kevvaker. kazanç M. 1 kar, qezenc.Z debar. /_ta rgd
/-çıtak M. kevvakeri. kardar, biqezenc.
kaynama N. kel, kelin. kazandırmak Z. dan qezenc tann, dan
kaynamak L. 1 keldan, kel hatın, kelin, kar tann.
coşta, ava ko bı tina agui germ dibe. Z ke¬ kazanmak L. qezenc tann, kar kıtın, pe-
lin, kel dan, jı bo çêtanna xvvannê. 3. der¬ randın, kesıbandm. Z dest xistin. * haşan
ketm, helhatın. * baharda kuru kazanmak Avv. serf ırazi dest xısün.
kaynaklardan sular kaynar Avv. bdıarO kazara rgp.AP. biqeza, biqezaen.
jı çavkaiuyên zrvva de av derdıkeve, an av kaz ayağı otu N. tırşok.
heltê. 5. hev ve zehqta. * kınk kemikler kazazede M. rgd qezazade.
birbirine kaynar Avv. hestryên şkesti bı kazdırmak Z. dan kolandın, dan kolin.
hev ve dizehqin. 6. kelin, evrya jı bo üsten kazgıç Mİ bênkatenûrê.Zxdç.
zor zOde tê gotın. * burada karıncalar kazı N. 1 kolyar, jı bo armanci antika û
kaynıyor Avv. h vır gêle dikelin. 7. kevvin, tışte arkeolojik e. Z koüh, kolan.
evrya tiştekO ko bete lehim kınn an bı hev kazı bilimci MA. arkeolcK, kolyarnas.
re bête zehqandin re tê gotm. kazı bilimi M/ı arkeoloji, kolyarnasi.
kaynamış rgd. keli kazık N. 1 sing, kelem, arêx, dar an
kaynana N.xwasi,xesû,xesi. hesıneki pij e ko jı bo ko erdê de bıçe xar.
kaynar su MA zerav. /_ çakmak Z. sing kutan. Z stûn, kutek,
kaynaşmak L L hev ve zehqin, hev ve sing. 3. şiş, pijde. * kazığa oturtmak Avv. h
hatın çespandın. Z kehn. 3. brzûtin. 4. lı/bı ser şiş ve tann. 4. zmanO tırki de di kinin
«53 kelepçe
kırpıştırmak Z. mıçanduı, mûç tann, qiç erazi. /_ kalmak L stevvr man. /-tak M '
çavan e. * göz kırpmak Avv. çav qiç kınn. azadrya ko hatiye dayin, disa şuva gırtın
kırtasiye N. A qirtasrye. an kêm tann. Z dest danina ser mal ûhe- ,.
kutlamak L. tarandın, tart tann. buna yeki.
kısun N. parti, pışk, beş, bırr, bend, deq, kıska MÂMcKse.
parçe, hq, ev staonimana h gor devokan kıskaç N. destrêjk, derqU.
dıkann di cdiê hev de bdcar bên. * dör¬ kıskanç rgd çavnebar.çavteng, behecoki,
düncü kısun Avv. lıqi çar. berçin, hesûd, dexes, dexsok, ev sinoni- ;
kısal rgd kurt, tan, kur, tiştê ko dırejrya mana h gor devokan dıkann di cihO hev
xvve kêm e, dıjraberi dirêj. Z M tışte İco de bıkar bên. /-tak M cavnebari, çavten-
dem an dırOjrya xvve kêm e. * kısa yol fivv. gi, zıkreşi, behecoki, hesûdi, dexesi.
reyakurt./_dalgaMp01akurt./_görüş- kıskandırmak L dexisandin, behecoki
lü Avv. kurt bin. /- kesmek Z. 1 kurt kınn. kınn, dan çavnebar tann.
Z kurt burrin. /-tak M kurti, kurtahi. /_ kıskanma N. çavreşi, cavnebari.
olmak L tan tann. /- ömürlü rgd kurt kıskanmak Z. 1 heVışandın, behecoki
jryan. bûn. Z dexisandin, cavnebari kınn, çav-
kısaca rgp. bı kurti. tengi tann, reşkin. 3. bıjin, tanujuı.
kısacık rgd tanık. kıskıvrak M. fistiqandin. /- etmek L
kısa kafalı M. brakisefal. fistiqandin.
kısalmak L. kın bûn, kurt bûn, kur bûn. kısmak Lg. 1 agdıandın. Z vemırandm, jı
1 jı bo dirêjiyê. Z jı bo dem û zeman. 3. bo çıra, ağır û tışte vvısa. 3. tengandın, -
teng bûn, kışta hev. teng kınn, kışandm hev, kurt kırın. 4.
kısaltılmak L hatm kurt tann, hatm tan deng kêm tann, jı bo radyo, telev-ri-zyon û
tann, hatm qars kınn. tışte vveha. * radyonun sesini kıs Avv.
kısaltmak L. 1 kur kınn, tan tann, kurt dengO radyoyê kêm ke.
tann. Z Avv. qars tann, cd û tane û tışte kısmen rgp. A qismen, pışta.
vvısa ko tê bırrin û kurt dibe vvısa dibêjm. kısmet N. A qismet, pelise. * kısmeti
kısalltumak Z.1 dan kurt/tan tann, jıbo açılmak fivv. qismetê xvve vebûn. /_ ol¬
dırOji û dem û zeman. Z dan qars tann, jı mak Z-qısmet bûn.
bo cd û tancan. kısrak M. melun, mayin.
kısas M.A qesas. kıstak M. berzah.
kısık rgd 1 karê "kısdmak" Z dengketi. 3. kıstas M.A pivan.
mûç, qiç, jıbo çav. kıstırmak L 1 ber de taştın, guvaşUn. *
kısılmak L 1 teng bûn, kişin hev, taşıyan etini kapıya kıstırdı Avv. destê xwe ber
hev. Z mûç bûn, qiç bûn (jı bo çav). 3. ber- deri de hışt Z 10 teng kınn, cih de
de man. * kapıya kısıldı Avv. h ber deri de pOgırtın. * tazı tavşanı kıstırdı Avv. tajiyê
man. h kêrguh teng tar.
kısım MAl felq, beş, peşk, par, tışte ko kış N. zrvıstan, zıstan. /_ dönemi Avv.
jı parçeyan haüye cêbûn. Z bend, babet. zrvıstani. /-tak rgd zmstani. /_ uykusu
derheqa nrvis an mewzûyekê. * dördün¬ Avv. tevızina zıvıstanO.
cü kısun Avv. bendi çaran, babeti çaran. 3. kışın rgp. bı zrvıstanan.
lıq, jı bo sazûmanên siyasi û leşkeri. 4. kû¬ kışkırtmak L. fit tann, tiz kınn,
zi, jı bo cebceyOn fêki an pariyên nan tê kışkışandın, taş tann, têk dan.
gotın. 5. qisim, qism, jı maneya xwe ya kışkışlamak Z. kış kınn, jı bo nurişkan ko
erebi de tête kar andı. dıdi revandın.
kısıntı Mqitûti, destgırti,jObırrin. kışla N. eskergeh, dûrgeh, leşkergeh, les-
kısır rgd. 1 stevvr, jı bo heyvvan û carinan kerxanc.
ji bo insan. 2. kandevv, mêjik, tenê jı bo çê- kışlak M. germıyan, beri, bOri, zrvmg.
lek/mange re dibêjm. 3. perk, beyar, jı bo kıt rgd. qıt, qut, kesad, kâm /- olmak L
kıta 670
Kurdıstana de cûre cûre tê karandı, h cih vveya rader. * şart kipi M. ravveya gerini,
cihan 8 ölçek, h cihan ji 16 ölçek e. ravveya hetani.
kUer MP.kûün.kilar. kir N. qdêr, qirêj, gemar. /_U rgd gemar,
kutan M. P. K. cacım, ber, kilim, astır, me¬ gemarta.
rş, tejık, ev staonimana h gor devokan kira N. A tarê./_ ile rgd bıkırO.* kira Ue
dıkann di cihO hev de bıkar bOn. tutmak Avv. bı tarê gutm. /_ta rgd
kilise N. Gr. dOr, kinişe, kdise. kırekıri, bitarê. /_sız rgd bê tarê. * ki¬
kilit N. P. kilit, kıül, mıfteh, anaxtar, xilq, raya vermek fivv. dan kırO.
qufd, zurbe, ev staonimana h gor devo¬ kiracı N.ltarêdar.Zcoleq,rmrêba,jibo
kan dıkann di cUiê hev de bıkar bOn. eraziyê ye. /_lık M. 1 kirêdari. Z coleqi,
kilitlemek L. qufdanchn, kilit kınn, mu-êbati.
xdqandin. kiralamak L. tarOkınn.
kilitlenmek Z. taht bûn, hatın taht kınn. kiralanmak Z. kire bûn, hatın kirê tann.
kilitli rgd kdittari, guli. kiraz N. Gr. gdyas, gêraz. /_ ağacı MA.
kilitsiz rgd bêkdit, vetari. dargılyas. /_ rengi rgd gılyazi.
kiliz Mxesd,qamiş. kirebolu Msenit,madeyakomOşbıdevO
kiliz bahğı N. taüs. kovarO/pêtagO ker dikin.
kUo N. Gr. Fr. talo. /-gram M. kUoxram. kireç N. P. tarêc, qisd, ziqd, kus, taüs, atûn,
/-metre M. talometır. /-vat M. kdovvat. hêtûn, ev staonimana h gor devokan
kim pro. kê, ki. * kim bilir Avv. ta zani * ddcann di cdiê hev de bdcar bOn.
kim demiş? Avv. kê gotıye? * kim eder kireçlemek L tarOc tann, kils kınn,
kim çeker fiıv. ki ddce ki dıkştae. * kim talısandın.
olursa olsun Avv. ta dibe bda bıbe. kireçlenmek L kırOc gutın, kds gutm,
kimi pro. hınek, hınekan, tan kes. /_ za¬ tak bûn.
man Avv. tanek caran. kireçti rgd talsta, bdorêc.
kimin pro. kê. * bu kimindir? Avv. ev ya kireç ocağı Nh. Otun, etûn, hOtûn.
kOye?. kireçtaşı N. kevu"ê hOtûnê, rûxan.
kimisi pro. hınekan, hınek kes. kiremit M. Gr. acur, kvın, taremit, qafde.
kimlik M. navnas, navnıvis, navname, /_ yapımı Avv. acûrpOji.
navdank, ev bêjeyana hê di zımanO nrvi- kiremit ocağı Nh. hOtûn, hOtûna taremit.
sandmê de baş cih negutme. kiriş l N.ant 1 betan. Z jıh, jüı, tOla ko jı
kimono N.Fr. İng. kimono. rivi yên heyvvan çedıbe û vveki qirnap tê
kimse N. pro. şexis, şexs, kes, kesin. * bdcaranta. 3. têla kevani, jih, jdı.
kimse kimseyi tanımıyor Avv. kes keşi kiriş2 N. beşt, fiz, tenê yên ko davêjui di-
nas nake. vvaran û bm srvingan.
kimsesiz N. rgd 1 bêkes, bercüvvar. Z sê- kirizma M. Gr. kirizma, erd bı kûri cot
vvi, kesO ko dO an bavê xwe an dê û bavê tann.
vvi nine. /Sik M. 1 bêkesi. Z sêwiti. kirkit N.bevşdc, kirkit, hepık, hepo, ev si-
kimya N.AGr.tamye./_gerM.kimyeger. nonimana h gor devokan ddearm di cihê
/-sal rgd tamyevvi. /_ri rgd kimyevvi. hev de bıkar bên.
kimyon N.A Gr. reşke, zire, ktaıyon. kirlenmek Z. qirêj bûn, taret bûn, gemar
kin N. P. kin, ınt, mûd, nk. /_ bağla¬ bûn.
mak/beslemek L tan gıredan, tan gutm. kirletmek L. qirOj kırın, kırOt tann, gemar
/_ci rgd kindar, taneyi, nkdar, mudi, tann, pinti tann.
mtdar. /_ gütmek L kin ajotın. * birine kirii rgd. qirOj, rêvm, cmûs, dêrs, gemar,
kini olmak Z. yeki re tanê xwe hebûn. tarêt, beok, çepel, ev staonimana h gor
kindar rgd P.K. kindar, nkdar, mudi. devokan dıkann di cihO hev de bdcar bên.
kinin N.Fr.Bj.kinin. /_ çamaşır M. cdOn dıjûn. * elbiselerim
kip N. Grm ravve. * belirtme kipleri M. kirlendi Avv. tancOn nun dêrs bûn.
raweyên pêşker. * dUek kipi M ravveya kirli kan MA.a/ı£xvvtaareş,xvvtaakode-
bdani. * emir kipi M ravveya fermani. * mar ddeşuun dd.
haber kipi M. ravveya pêşker. * istek klpt kirlilik M qirêji, tareti, pıntıti, cmûsi.
M ravveya gerane. * mastar kipi M ra kirmen M kerman.
673 kocamanlaştırmak
kök kurdu MAcotar. köpük N.l kef, helime, evrya kefa kolOte
köklemek Z. helkışandın, gûrt tann, jı bo ser tıştOn ko dikele. Z kevs, kevvar, kef, jı
rehek Û dar û beran e. bo kefa ko lı ser avê ye./_ vermek Avv. kef
köklenmek Z. kok gırtm, reh gutm, rical dan. * ağzından köpük gelmek Avv. kef
avetın. jı dev hatm.
kökleşmek L. 1 reh gırtın, rical avêtin. Z köpüklenmek L kef dan, kef gırtm.
him danin. köpüklü rgd kefgırti, kefıkıni.
köklü rgd relıdar, bıreh, bıriçal, bıkok. köpülemek Z. gar kınn, tışte vvek hhOf,
kökten rgd jıreh, dıbmve,jıkokeve. mırtei de dırÛnOn stûr û jı hev dûr re tO
kökteş M. Grm eyleta navan. gotın.
köle N. 1 dd, köle, ya ko jı ceng û şer de köpürmek L. 1 kef dan, kef gırtın. Z tırş-
bmdest bûye. Z bındest,xulam, evd, köle, bûn û kef dan. 3. zor enirin, erna xwe ra¬
bende, berdest,ya ko jı bo xizmet bı cebri bûn.
an bı kırrinO bındesti yeki bûne. /-Ieş¬ köpürtmek L. kefandın, kef lı ser xistm.
mek Z. bmdest bûn. /_lik M. bendeyi, kör rgd. P. K. 1 kor, kvvir, kesê* ko çavOn
bındesti, koleti, diü, xulami, berdesti, ev xvve nabine. Z kvvir, kone, tıştOn tûj vveki
staonimana ü gor devokan ddcann di cdiê kOr Û şûr û Aıvd ko devên xwe Odi nabınn.
hev de bıkar ben. /_ olmak Z. köle bûn, 3. tıştO ko paşi gırti ye. * kör yol kör hat
bende bûn, bmdest bûn, dd bûn. fivv. reya kor, xeta kor. 4. ker, kor, ger
köleleştirmek Z. bmdest kınn, bende agah û setati kOm dibe. * bir işe karşı kör
kırın, köle kırm. gibi davranmak Avv. lı beramberi kareki
kömeç N.anLlasık. ker û kor bûn. S. di cihê nehdıi de tO kar
kömür N. 1 konur, reji, nji. /_cü M. anin. * kör şeytan, kör talih Avv. şeytani
komırvan. * maden kömürü M. konura kor, tahha kor. 6. kOm roni, tari gevvnk. *
madeni. Zxijileg, evıya tenê ya êzinga re sabahın köründe Avv. di tari gevvnka sıbO
tê gotın. de./- dövüşüM.şerO kvviran e./_duman
könıüren M. sink. Avv.mıja tari. /-kurşun Aıv. kevirê kvviran
kömürleşmek /. nji bûn, xijdeg bûn. e. /_ kütük Avv. zrr serxoş./- olma İc Z. kor
köpek N. 1. kûti, kûçık, se, seg. Z mec. di bûn/_ topal Avv. tane mine. * körle yatan
cihO çêr û dıjûn de tO karanin. * dişi kö¬ şaşı kalkar fivv. qinkO re bibi heval, nital
pek Avv. dOI, dêlese. * erkek köpek Avv. gû de dimine. * körün islediği bir göz,
gembol. /_ havlaması M. kevvte kevvta AUah verdi iki göz Aıv. kor gopal drxwast
kûti. * kuduz köpek Avv. kûçıkO har. /_ XwedO du çav danO. * körün taşı Avv.
terbiyecisi Nh segbaz. kevırO kvviran.
köpek bahğı N. segavi, kûtryê avi. kör bağırsak Nh ant. riviyO köre.
köpek dUi otu N.zmanOseg. körcesinc rgp. bı kori, bı levriri.
köpek dişi MA. ani talb, qil. kör düğüm Nh gırekor. 1 gırO ya ko naye
köpek gülü Nh. gulnesrin. vekırın. Z mesele ya ko hal nabe an gırıft
köpeklenmek Z. kutıti tann, segıti kırın. bûye.
köpekleşmek /. kûti bûn, seg bûn. köre M. K. 1 küre, di pd"ıka êtûnO de cihê
köpekUk M. kûtiti, kûçıkti, kûçdcahi, ko nji dışevvıte. Z qula gêlan, mûnyan.
segıti. kör ebe Mpitros.
köpek memesi MA. Bj. kula bin çeng. körelmek Z. 1 kor bûn, kone bûn, kvvir
köpoğlu M. segbav, kûtibav, goüneke jı bo bûn, gord bûn, kuh/kûh bûn. evrya jı bo
çêr û dıjûn tO gotm. hacetOn tûj yê maden vvek das û kOr û şûr
köpek yalağı N. lakta. û devê vvan ûAvvdZzrvva bûn, jıbo kani
köprü N. K. 1 pu*, pırd, qeynter, korpê. Z û çavkanıyan e. 3. tefin, xev de çûn, jı bo
mec. peyvvendi. * köprü alfa çocuğu Avv. agu û çıra. 4. tüne bûn, davvi hatm. 5. kor
berdhvar, kesO ko jı her ad de sêvvi dimi¬ bûn, dû muin.
ne. /_ kurmak L 1. pır çOkınn, korpO da¬ kör fare N. kosnig, koretmşk, mışki kor.
nin. Z mec. peyvvendi saz tann. körfez N. cav delav. Hürmüz körfezi *
köprücük kemiği Nh. anı kuhika mil, delavahurmuzMA.
pınka mil, qefel. kör köstebek M. kosnig.
kör kuyu 680
körkuyu M bira zıvva, bd"a kor. helbestan. /_ başı fivv. serek goşe. *
körlenmek Z. kor bûn, kvvir bûn. köşeye çekilmek fivv. taşıyan quncikê
körleşmek Z. kor bûn, kvvir bûn. An kö- xwe. * köşeyi dönmek fivv. devvlemend
relmck. bûn, goşe gırtm. * köşeyi kapmak fivv.
körleştirmek Z. 1. kor tann, kvvir tann, goşe gutm.
kone tann, kuh tann. (jı bo luKelan). 2. köşebent N.P.Zr.xıştık,goşebend,sûce.
kor kınn, kvvir tann (jı bo çav). köşegen M mat. eşkOl, goşegen.
körletmek L bn körleştirmek. köşeleme Mgoşeki.
körlük M. 1. korayi, kori, kvviri. Z konebû- köşelemek Z. goşe kırm, goşe çOkınn.
ni, kuhbûni köşeU rgd bıgoşe.
kör ocak M. korocax, kordûndan, kesO ko köşesiz rgd bOgoşe.
zav û zêçO xwe ndun. köşe taşı Nh qorziber, kevırO goşe.
körpe rgd. jikele, lavv, teze. köşk N. P. qesr, köşk, Ûli.
kör sıçan M koremışk, mışki kor. köşker N.Ze".P.goşkar./_likM.goşkari/_
körük N. kûnk, pıfdc, nepax, müsademe, önlüğü fivv. berkapk.
müsademe. /_cü M. nepaxer, pıfıkkOş. kötek N. K. hutık, kötek, kutek.
körüklemek L. 1 nepax kuın, pıfık tann, kötü rgd. 1. fena, bednav, koti, neçO, bed,
kûnk tann. Z mec. taş kum, tiz kınn, ber¬ jı bo tışt an kesê nebaş re tO gotın. Z xirab,
dan hev. xerab. /_ huy lu rgd bed revvışt. /_ göz fivv.
körükörüne rgp. bıkorani. çavê xirab. * kötü gözle bakmak fivv. bı
kör yılan M. koremar. çavO xirab 10 ndıerin. /_ karakterli rgd.
köse M. F. ÂT. köse, hurim. bedrevvışt. /_ olmak Z. kotibûn. /_ söyle¬
köse buğday A7ı genimê köse. mek L gotına xirab gotın. /_ şöhret M.
kösele N.P. kösele. bednav.
kösemen M. qoçkêş. kötüleme M. xirabkinni, serevde, zem,
köskötürüm rgd kıp û kûd. lom.
kösnü M. televvbûni, kakırosibûni,xwasta kötülemek L. zem kınn, koti kırın, se¬
nOrûmOyejıbohev. revde kırın, xerab/xirab kuın, xıra kırın,
kösnük rgd televv. lom tann, lom 10 kınn, lome 10 kırın.
kösnül rgd erotik. kötülenmek Z. evv sinonimOn lı pOşıya
kösnülmek Z. 1 televv bûn, jı bo heyvvan. "kötü" bı "hatm ... bûn" têne kar anin
Z gırnevvûti bûn, jı bo pısingan. 3. kakırosi vvek: hatın xirab bûn.
bûn, jı bo mırişk Û teyran. kötüleşmek L. evv sinonimOn pOşıya "kö¬
köstebek N. koremışk, konnışk, kosnig, tü" bı "bûn" tOne kar anin vvek: xerab
stevlok,xiltêkor. bûn,xırabûn.
köstek M köstek. 1 zıneu*a ko lı hngO hey¬ kötüleştirmek Z. evv sinonimOn pOşıya
vvan dudnın. Z zıncira bazın û saetan. 3. "kötü" bı lOkera "tann" tOne kar anin
mec. asteng. vvek: xirab kırın.
kösteklemek L köstek kırın. kötülük N. xerabi, xirabi, fenati, neçêyi,
köstere Mxûştire. bedreki, boblat, dılsırti, ev sinonimana lı
köşe N. P. K. goşe, guçdc, qunc, quncik, gor devokan dıkann di cihO hev de bıkar
kucde, qorzi, kozi, ev sinonimana lı gor bên. /_ etmek Z. xirabi tann. /_ istiyen M.
devokan dıkann di cdıO hev de bıkar bên. bedxwaz.
1 niqte ya ko du xizdc dıgehin hev. Z cihê kötümsemek L xirab ditm, bedreki kınn,
ko du kevi dıgehta hev. 3. cihê ko du di¬ reşbdıi kırm, bedbini tann, tışteki an
vvar dıgehin hev. 4. niqteya ko du kolan bûyereki tun bı ad xirab de hızu- kırın.
an rO dıgehta hev. 5. beş, cih an cihvvar. * kötümser rgd. dılreş, bedbta,reşbin,pcsi-
yurdun bu cennet köşesi Avv. ev goşeyi mist./_leşmekZ. ev sinonimana bı "bûn"
bıhûşt ya vvelOt. 6. cihO tenê û tenya. * otel an "...i kınn" têne kar anin vvek: reşbin
köşeleri fiıv. goşeyi holölan. 7. rojnanıe an bûıı an reşbini kırın. A-likA7". dılreşi, bed¬
kovanın de stûnOn taybeti. 8. folbolO de bini, reşbini, pesimisti.
her ç;ır goşeyi qadê. /._ yazarı Nk koi'iriim rgd. kûd. /-Ieşmek /. kûd bûn.
quncmviskar. * şiir köşesi fivv. quncdcO /-lükM.kûdi.
681 kulaç
mak fivv. gur ketm nav pez. hi Avv. mOjû ya damızrandına komelO. Z
kurt 2 M. kurm, kırm. * ağaç kurdu M. karsaz, dezgeh, sazûman. * sıhhi kuru¬
kurmO darê. * kar kurdu M. kurmi berfê. luşlar Avv. dezgehOn tendurusti.
/_lu rgd kurmi. * kurtlu olmak fivv. kurum l M. dezgeh, donnc, mezringe, sa¬
kurm ketm, kurmi bûn. zende, sazûman, karderi.
kurt sürüsü M. zube, zurbe. kurum M teni, toza tenryê.
kurtarıcı rgd xdasker, sparder. kurum 3M pesndani, peyagıri.
kurtarmak L. 1 nzgar, tann, azad tann. kurumak L.1 zrvva bûn, vemırin, evrya jı
* vatanı kurtarmak, hapisten kurtar¬ bo avê û tıştO avi re tO gotm. * kam ku¬
mak fivv. vvelat nzgar kirin, jı gutigehê rumak Avv. xvvta 10 vemırin. * çeşmenin
azad tann. Z fehtandın, xelas tann, xilas suyu kurudu fivv. ava kanryO vermri, ava
tann. * cezadan kurtarmak Aıv. jı cezê kanıyO zrvva bû. * ağzı kurumak fivv. dev
xilas kınn. 10 zıvva bûn. Z hışk bûn. * ormanlar ku¬
kurt bilimi Nh kurmnasi, helmtatoloji. rudu fivv. rOl hışk bûn.
kurtboğan otu M. gurxenêq. kuruntu N. xetere, weswese, ddreşi, bed-
kurtçuk N. kurmık, pu-g. gumani, wehim. * kuruntuya kapılmak
kurtçul rgd kurmxur,heywanOnkojıydıa fivv. ketin ddreşiyO, ketin bedgumanryO.
xwe bı kurman dom ddce. /_lu rgd bedguman, dılreş.
kurt köpeği MA.seyêgur. kuruş M. qunş, sedi de yeki Ura ye.
kurtlandırmak Z. kurmi kırın. kurutma kağıdı Nh. helçuık.
kurtlanmak L. kurmi bûn, kurm ketin. kurutmak L. 1 hışk tann, hışkandm. * bi¬
kurtlu rgd kurmi. ber kurutmak Avv. isot hışk tann. Z zrvva
kurtluca olu N. marijok. tann. * elbise kurutmak Avv. cd/tanc
kurtulma M. xdasi, fetdin. zrvva kınn. 3. burandın, buhurandın, tışte¬
kurtulmak L. fitilin, fehtta, fıhtih, nzgar ki ko tu neslê vviAvO jı dinê raki. * me
bûn, xelas/xilas bûn, azad bûn, ev sinoni¬ . mêşên xwe burandın fivv. biz arılarımızı
mana lı gor devokan ddcann di cdiê hev kuruttuk. 4. miçiqandin, zrvva kuın, av jO
de bdcar bOn. * kurtarılmış bölge fivv. he- gırtm, evrya tışte ko av tê de ye an cihO avi
rêma nzgarbûyl * ölümden kurtutanak ko tO zıvva tann re tO gotın.
fiıv. jı minnOxelas bûn. kurutucu rgd. zrvvaker, hışkker.
kurtuluş Mfelat,nzgari,xdas,xelasi. kurutulmak L karO "kumtmak" bı
kuru rgd. 1 hışk, tışte ko av tê de nemaye. "hatın" tOne bdcar anin vvek: hatm zrvva
/_ ağaç M. dara hışk. Z zrwa, zvva, tışte ko kum.
av jê kışrya ye. /_ toprak M. erda hışk. 3. kuru üzüm N. mevvij.
hışk, tıştO ko hatiye hışk kınn jı bo duvva- kuruyemiş Nk kakıl, denddcOn hışk, çe¬
rojO. /_ biber M isota hışk. 4. hışk, reheka rez.
ko jtadanya xwe nemaye. * kuru armut kurye N. Fr. rêtarox, şandi, peyde, peyk.
ağacı fivv. dara hermê ya hışk. 5. tisi, np, kuskun N. paldûm, qûş, tenge, zrvvır, nav-
nanO ko katix lı ba nine. /_ ekmek M. na¬ teng.
ne tisi. kuskus M.yiqûsqûs,cûrexwarmekekojı
kurucu rgd sazgOr./_luk M. sazgêri. ard, şir û hOk çedıbe.
kuru kafa MA. ant talox, kapol, qepol. kusmak L. versin, veresin, vereşan.
kuru kahve MA. qehweya herdi. kusturmak L.verşandın,vereşandın,dan
kurul N. lıjne, sazûman. vereşandın.
kurulamak Z. zrvva tann, zvva tann. kusur N. A 1 kOmasi, qisûr. * kusura
kurulanmak Z.1 haün zrvva tann. Zxvve bakmamak fivv. h qisûran nenuiêrtin. Z
zrvva tann. kusur, bermaye, tışte ko jı tûniyO ber
kurulmak L. 1 bmgeh gutm, cdı gırtm. Z dimine.
saz bûn, damızrin. kusurlu rgd bdeêmasi, biqtsûr.
kurulu rgd damızrandi, sazbûyi. kusursuz rgd. 1 bOkêmasi, bêqisûr. Z
kuruluk N. 1 taşta. Z zrvvati. dınst, dunıst
kuruluş M. 1 karO an mOjûyê kuş N. têr, teyr, bahnde.
damızrandmO. * derneğin kuruluş tari kuşak N. 1 pışt, piştik, şûtik. /_ bağla-
685 kuyruk yağı
mahalli rgd herOmi, deveri. vokan ddcann di cihê hev de bdcar bên.
mahalU meclis Nh. cıvata bınecıh. mahlut rgd 1 tekel, tevlihev. Z xUt
manana, mahna M. P. K. mane, ûşt, mahmur rgdA mexmûr, xumam, tamar,
bafık. /_ bulmak Z. h manan gerin. temar. /_luk M tamari, xumami.
maharet MXmeharet,hunermendi./_ti mahmur çiçeği M.xene.
rgd şanpaz, destbdcar. mahmurlaşmak L tamar bûn, xumam
mahbup N.A hezkıri, ddketi. bûn.
mahbube M. heztari, ddketi, jı bo jinê ye. mahmuz N.A melunuz, galûk.
mahcubiyet MAşermendeylşermezari, mahpus M. rgd guli, bende, mapıs.
ferş. mahpushane N.A K. gutixane, gırtigeh.
mahcup rgd A sermende, şermok, şer- mahreç MXcdiderk,jêderk.
mezar, fedok, ferşbûyi. /_ etmek Z. ev si- mahrem rgd A veşarti, mehrem.
noıumana bı "tann" tOne bıkar anin, vvek: mahrukat N.A zûxal, şevvatek, ardû.
sermende bûn. /-hık M. şermezari, fedo- mahrum rgdA marûm, mehrûm. /_iyet
ki. /_ olmak Z. ev staonimana bı " bûn" M. mehrûmıyet
têne kar anin vvek: sermende bûn, feış malını t M. yi koni.
bûn. mahruti rgd A mexrût, konik.
mahdum N.A lavv, kur. mahsul N.Al. dexl, zad. Z ber. /-dar rgd
mahdut rgdA 1 tirxankiri, tixûbtari, tıştO berdar.
ko bı hedê xvve ve hatiye üxûb tann. Z mahsur rgd .4 gemarokıri, dorvegırti.
hOjmarti, tışte ko bı hOjmara xwe ve mahsus rgdA 1 mexsûs, taybeti. Z jı bo.
hatiye ttxûb kınn. 3. rgp. bı taybeti. 4. rgp. mexsûs, qesta, qes-
mahfaza M. kevvdank, qutı ye ko mırov tika. * mahsus yalan söylüyor Avv. mex-
xişrên xwe tê de vedişêre. sûs derevvan dike, qesta derevvan dike. *
mahfuz rgdA 1 parasti. Z qedexe. * her arabayı mahsus bozdu Avv. erebe qesta
hakkı mahfuzdur Avv. her mafi hatiye xira kır.
qedexe tann an her mafi haüye parastın. mahşer M.y4mehşer,mexşer./_günüM.
mahir rgd A mahir, jir, zirek, cerbeze, roja mehşerê.
destbıkar. mahvetmek LA mehf kırın.
mahirane rgp. A bı zireki, bı destbıkari. mahvolmak LA mehf bûn.
mahiyet M.»4çawabûni, bınecdı, sereta. mahzen M./4kar0z,serdab, tûn.
mahkeme N.A 1 melikeme, dadıgeh. Z mahzun rgd A mehzûn, xemgta, xemgir,
danOrin, lı ser mıjûl bûn. /_ etmek L 1. xemnak.
mehkeme tann. 2. danêr kınn. /_ olmak mahzur N.A 1. zerar, ziyan, xem. * mah¬
Z. mehkeme bûn. * ağır ceza mahkeme¬ zuru yok fivv. zerara xwe tüne an xem na¬
si MA. dadıgeha cezaya gıran/bala. * as¬ ke. 2. asteng.
keri mahkeme Nh dadıgeha serbazi. * mai rgd A mayi, avi.
ceza mahkemesi MA. 1 dadıgeha cezayi. mail rgdA 1 mêldar. Z xar, serbijêr.
Z dadıgeha tolê. * hazırlık mahkemesi maişet M.y4abor.
veya sorgu mahkemesiM/ı dadıgeha se- majeste M. Fr. semyan, majeste.
retayi. * sivil mahkeme Nk dadıgeha majüskül M. Fr. Grm gırdek.
şarvveri. * sulh ceza mahkemesi Nh 1 makale N.A bend, maqale, nrvisar.
dadıgeha hhevantaê. Z dadıgeha aşıtryO. * makam N.A 1. meqam, rûnıştek, lûs, pO-
şeriat mahkemesi Nk dadıgeha dad- geh, şund an cihO kes an yeki ya nuri ye.
vvenyO. * tahkikat mahkemesi Nk Z meqem, besteyi stran an kılaman e.
dadıgeha tûjandınO. makara M. İmasûle, masûre,xÛUce,dar-
mahkûm M A mahkûm, mehkûm, lûn, çu-nk. Z cencer, gergere, ya ko bı vve
berbuyar, destbeser. /_ olmak Z. meh¬ tışteki kaş dikin an bıhnd û nızm ddun.
kûm bûn. /_ etmek Z. mehkûm tann makarna M. /i. maqarne.
mahlas N.Aleqeb. makas lN.A meqes, magest, qOçi, qeyçi.
mahlep N.A kenOr, tanOr. /-lamak L meqes kınn.
mahlûk M A masiwa, mexlûq, fekane, makas 2 N.A cevv, hevnng, bı zOdeyi me-
aferide, afırandi, ev sinonimana h gor de qesa ko bı pez dıbınn re tê gotın.
makaslamak 694
mecal N.A mecal, taqet, hevvl * mecaU meftun rgd A meftun, bengjbûni, tamıj.
kalmamak Avv. bOmecal bûn/man, bê ta- /- edici fiıv. şeyda. /_ etmek Z. tamıjandın,
qetman. meftun kum, bengi bûn. /-hık M. meftû¬
mecalsiz rgd bOmecaL ni, bengiti.
mecazi rgdA mecazi mega M. Gr. pOşdank e, şani reqema nuiy-
mecbur rgdA mecbur, divê, drvrya, pê- on dike. /Jbayt M. megabeyt, mdyonek
vvist, pOtrvi./_en rgd mecburi, bımecbûri. beyt/_ton M. megaton, mdyonek toa
/_ etmek L mecbur tann. /_iyet M. mec¬ /_wat M. megavvat, mdyonek vvat.
buriyet /_ kalmak/. mecbur man. /_ ol¬ megafon M Fr.Gr. megafon, haceteki vve¬
mak L mecbur bûn, drvOtin. * gitmeye ki mastOnk e û deng bıhnd dike.
mecburum Avv. drvryaye ez biçim, nun megahertz M. Fr. megahertz, mıh/öneki
dıve* ez biçim. pOl (frekans) e.
meccani rgdA mecani, badihevva. megalomanyak M rgd Fr. megaloman.
meceUe M. A L pırtûk, kıteb. Z tatebeke megaton MA. Fr. megaton, pivaneke
dini ye di dema Osmanryan de cihû qa- mdyonek ton e.
nûn de dıhat kar anin. megavat MA. Fr. megavvat, pivaneke
meclis M.yll meclis, parlemento, komela mdyonek vvat e.
siyasi ya dewletê. Z cıvat, komel, horg, meğer Ghk. KP. meğer.
koma kesane ko jı bo meseleyekê h cdıe¬ meğerki Ghk meğer ko.
ki dıcrvm. 3. divvan. mehaz N.A serkani, çavkani, jOderk.
mecmua NA kovar, mecmua.* haftalık Mehdi N.A Mehdi
mecmua Avv. kovara hefteyl Mehmedi M. Mehmedi, devokekijı zara*
mecnun rgd A beng, mecnûn. vaye Kurmanci ye, jı çryayê Kurd ta Eri-
mecra MA çavkard, çavi, jıbo çavıya avO vvanO tê axaftin.
tê kar anin. mehtap M. P. heyveron./_lı rgd heyvero-
mecruh rgdA bırtadar, brindar. ni.
Mecusi M. rgd Mecûsi, ırana kevn û me¬ mehter M. di leşkere osmani de gruba
dya yê de çina ruhbani ya duiê Zerdüşti. bandoyO bû.
meç M Fr. L cûre şûreki zırav e. Z her mekan NAL mekan, cihgeh, ci, cih, cıh.
üfdeen por ko bı cûre cûre renga tOte Z mal, cihvvar, şund. 3. feza, valahi.
boy ax tann. mekanik rgd Gr.Fr. mekanik.
meçhul rgd A meçhul, nenas, kesnezan, mekanizma Af Fr. mekanizma, sazgOr.
avzOmki. me^-" .K.P. mekik, makûk.
Med MMed,midya,dewletekikevnareye .ıuh rgdA 1 mekruh, jı dinde tışten
h rolulata navin, kalOn Kurd tên zanin. ko bı pisi hatiye dryar kınn. Z qevçd, er¬
meddücezir NkA rabûn û dakeüna ava jeng.
behreye. Meksikalı M rgd Meksdcayı.
medeni rgd A medeni, şarmend, şareza, mektep M. A mekteb, dıbıstan, xvvende-
şehreza. geh.
medenUeşmek Z. şareza bûn, medeni mektup M. A mektûb, name. /_ gönder¬
bûn. mek Z. mektûb şandın, name şandın. /_
medeniyet N.A medeniyet, şarvveri.şare- yazmak L name nrvisin.
zayi. mektuplaşmak Z. pev re name nrvisin.
medeniyetsiz rgd 1 şarezanebûyi, bOme- melanet rgd A melanet, genûs,cınûs.
denryet Z hov, dınyaneditk. melankoU MFr.Gr. maxolan, melankoü.
medet N.A meded, lıavvar, hevvar. melankolik rgd Gr. melankolik, maxo-
medrese M A medrese, xwandegeh, fêr- lan,sewsl
geh. melce Mvlparêzgeh.
medüz M. Gr. pışemasi. melek M A melaike, melayket, melek,
mefhum MtOge,verOj. fırişte, fetişte.
mefkure M. A ideal, mefkure. meleke M. hutbûni, hutêbûni
mefluç rgdA pûç, kûd. melemek L. kalekal kınn, kaUn, ba-
mefruşat M. raêx, mefruşat qandin, menin, halandın, denge mih û
melengiç 698
mıjûl bûn, meşxûl bûn, kar ketm. metropoUten rgd Gr. metropolitne,
meşhur rgd A meşhut*, bınavûdeng, rûniştvanênhbajarênmezmderûduun.
dengdar, namdar, navdar, navdayi. /_ et¬ metruk rgd xapûr.xopan.
mek/, bınavûdeng kuın, navdar tann./- mevcudiyet N.A mevvcûdıyet, heyin.
olmak Z. bınavûdeng bûn, navdar bûn, mevcut rgdA mevvcût, hebûn, navdêr./-
meşhur bûn, nav dan. olmak L. hebûn, mevvcûd bûn.
meşhut rgdA govanbûylditi. mevki MAL mewqi, der, deravva, cih,
meşime N. ıntlhevalok.Z pızdan, evrya şund. Z meqam. 3. cih, şund, ya ko trên û
jı boya heyvvan tê gotın. sinema û navgtaên ragihandinê de jı bo
meşin N. P. K mOşın. /_ suratta Avv. rû- numare tê dayin. ikinci mevki Avv. cUıe
çerm, kesObO ar û heya re tO gotın. duhem.
meşrep N.A xûy, karekter, rewişt mevkuf rgd A mevvqûf, guli.
meşru rgdA meşru, sert. Mevla MALMewla,XwedO. Zxwedi.
meşrubat Mbışav,vexwann. Mevlevi M. Mevvlevvi, tariqetê Mevvlana û
meşrutiyet MA meşrûtiyet muridênwi.
meşum rgd A bOyom, bOccur. mevlit MAL mevvlûd, ayina jı bo
met l M. A med, rabûna behre, avrabûn. dayıkbûna Hz. Mıhemed. Z zabûn, jı
met 2 M. çpreq, reqeçov, çoçırt, leyısteke dayık bûn.
zaroyan bı ço û çogan e. mevsim M A mevvsim, demsal, pışksal.
meta M.A mal nıalOn ticari/bazırgani. /_lik M. demsaji. /_siz rgd bêvvext.
metabolizma M Gr. metabolizma. mevt M muin.
metafizik N.rgd Gr. metafizik. mevta Nk L muine, yên ko muine. Z
metal M. Fr. metal, lajvverd, nasût miri.
metalik rgd Fr. metalde. mevzi MAL cih, şund. Z mevvzi, mıük,
metan N. Fr. metan. senger, meteris, kozık, siper, antaq, me¬
metanet M. berxwedani, metanet. seb, evana jı bo leşkeri û nOçirvani û tışte
metazori rgp. Gr. bı dara zorê. vvısa ne.
metelik M. Fr. L dırafeke bı 10 pere ye. Z mevzUenmek Z. mevvzi gırtm, senger
mec. zor kem pare. /-siz rgd cıbd, zug- gutm, ketin meteris û kozdean.
urd. mevzu MA mevvzû, mıjar, mıjad, babet.
meteor M Gr.Fr. meteor, stêranjyar. mevzuat Mfc mıjade, mıjare.
meteoroloji M. Gr. meteoroloji, dûxesay. mevzun rgd A teşexweş, hhevhati, rast.
meth N.A pesn. mey l M. P. mey, şereb. /-hane M meyxa-
methetmek L. pesın dan, pesn kınn. ne.
methiye M A xweşxwaz, dûlge, pesın, mey 2 M. muz. mey, cûre zırneyek e.
pesn. meyan M. An. meyan kökü.
metin lN.A metin, nrvisar, bınetar, xwe- meyan 2 M P. navin, navber. * bu meyan-
rûk, tekst da fivv. di vO navberO de.
metin 2MAzexm, metin. meyan kökü M. meyan, sûsde, mOkok.
melodik rgd Fr. metodik, azini,şêwazi,rê- meydan M L meydan, kad, qad, qewrOn.
bazi. Z meydan, hol. 3. fêz, evrya jı bo meydana
metot M. Gr. metod, rOzık, rObaz, şêwaz, gund dibêjin. 4. keys, fırsend. * meydana
azdı. çıkarmak L derxistin meydanê,
metre M. Fr. metre, metir.* metre Ue ölç¬ dencıstın holO. /_ gelmek L haün meyda-
mek fivv. metre lê gırtın, metre kınn. nO, haün holê, derkeun, çê bûn. * meyda¬
metres Mdostık,xwesük. na getirmek fiıv. anin meydanO, andı
metris M. P. meteris, antaq. holO, pOkanin. * meydana atmak Avv.
metro M. Fr. metro, ti bajarOn mezm de, avOtın meydanO. * meydana çıkmak fivv.
reyOn hesıni h bm erde. derketm meydanO. * meydan istemek
metropol M. Gr. metropol, di welaleki de Avv. meydan xwastin. * meydanı boş
bajarê mezm, serok bajar. buakmak Avv. meydan vala hıştın. /-
metropoUt MFr.metropoüt,Ortodoksan okumak L meydan xwastin. /_ savaşı M.
de kOsayO ko jı Patrik pıçûktır e. seri lı meydanO an meydana şer. /_ ver-
701 midye
muayyen rgdA mıeyen, nependi, bela muharebe N. şer, cevvşen, peykar, ko-
muazzam rgd A L gutuin, mezmurin, mand. /_ etmek L şer tona.
pUtan, gevvre. Z gusehOz, kapose. muharip MA şerkar.
muazzez rgd grambar,eziz,ddovan. muharrem MA muharrem, meha aşure,
mubah /gdA mubah, kuyarOnkojıaü di¬ di sataamaqemeri de meha yekem.
ni de qedexe ntae, tann an netanna xwe muharrer /gdA ruvisandi,nıvislari.
azade. muharrik rgdA bıze"vv,lrvdar.
mucip L /gdA pêuvlpewist.ZM ûşt,se- muharrir M.A mviskar, nviskar./_Uk M.
beb. /_ olmak L pOvvist bûn, drvetın. nrviskari.
mucit M.A dahOner, afrandOr, nûvedan. muhasara M. A gemarodan, dorgırtın,
mucize M. A mucize, behit, perço. dorlOgırtin. /_ etmek Z. gemaro. kınn,
mudi MA mudi. Lyako emanete xvveda- dor 10 gırtın.
ttae dereke. Z ya kobenqO de dirafê xvve muhasebat M/fchesêbdari
heye. muhasebe N.A LhesOb.ZhesObgOri.
mufassal rgd A bıtefsUat, fıravvan. muhasebeci M.A hesObgêr.
muflon Mmuflon, mihyabeyaniye muhasun M. A pozber, pOşkepl reqib,
muğber rgdA suhketi, sdbûyi,xeyidl dıjmın.
muhabbet M. L ddovani, hez. Z axaftina muhatap M bervêder, hember. * seni
dostane, yareni. /_li rgd ddovan. muhatap almam Avv. ez tenagınm hem¬
muhabbet kuşu MtÛtievta. beri xwe.
muhabbet otu Mmandêrek. muhayyile MAxryal.
muhabere M.A mrxabere, nûçevani. muhbir M altax, sixur, nûçegêr, muxbir.
muhabir N.A nûçegdıan, nûçevan. /_lik M. altaxi, nûçegêri
muhacir M rgd A mıhacu, penahınde. muhit M L tepeş, dor, derdor. Z navçe,
/_lik M penahındeyi. herOm.
muhafaza M A L parêz, parastın, muhe- muhlis rgdA muxlisydusoz.
feze, menfeze. Z veşartm, helanin. * pa¬ muhtaç MAL hevvce, mıhtac, pêttvi, pê-
rasını kasada muhafaza ediyor Avv. wist /_ olmak/, hevvce bûn, mıhtac bûn.
dırafe xwe di qasê de vedışOri/helttai. Z mditac, reben.
muhafazakar rgdA/C. kevneperest,paş- muhtar lN.A nuxlar, muxtar, keya, ket-
verohi, adetperest /-tak M adetperesti. xûda. /-tak M. nuxtari, keyatl
muhafız M. A muhafız, dizdar, parêzgar, muhtar2 rgd A uuxtar, muxtar, otonom.
pasdar, mgehdar, notırvan, ev sinonima¬ /-lyet M otonomi, mixtanyet, xudnuxta-
na h gor devokan dıkann di cdıO hev de ri, hükmi zati.
bıkar bên. muhtelif rgdA cûre cûre, cûrbecûr, ney -
muhakeme MAL dadgeri, dadtann, eksan, tOvel
mehkeme. Z kser sekinin, sehıti, muhtemel rgd A gumani, munkûn.
taşandın. * kaf asmda muhakeme ettiği muhterem rgdA bırez.
fikirler var Avv. di serê vvi de sehıüya xwe muhteris rgdA azvver.
hemn. /- etmek L L dad kınn, mehkeme muhteşem rgd A rewneqdar, bedevv,
kuın. Z h ser sekinin, sehıti 10 tann, debdebe, mırOs, bırevvş.
taşandın. muhteva MAverêj,naverok.
muhakkak rgd A mısoger, tecjez.* mu¬ muhteviyat N.A naverok.
hakkak gelirim Avv. teqez ezê bOm. * muhtara N.A birname, muxtira.
onun öyle olacağı muhakkaktı Avv. muin rgdA arikar.
mısoger bû ko evvO dê bıbûvva. mukabele MAL bervêduin, lêvege-
muhalefet MAL muxalefet, di sistema randın. Z dıj rabûn, hember rabûn.
demoqrasi de partiyOn h beramberi mukabil rgd A anqabd, dıj, beramber,
iqtidarê. Z rûbari, dıjayeti, lı beramberi berevaj, dıjraber.
fder an ramanekê de bûn. mukadder rgdA çarenûs.
muhalif rgd A 1 muxahf. Z rûbar, neül, mukedderat M.A çarenûs.
mıxrık,dıj. mukaddes rgdA mar, mehr, mar, evra,
muhallebi M.A mahalebi. piroz, miqaddes.
mukaddime 706
naril olmak L.lêxûya bûn, lê diyar bûn. henase gırtın, hdpin, helpe hdp kınn. *
nmianmak Z. naz kırın, nazin. nefes alıp vermek fivv. nefes gırtın û dan.
nazlı /gdfodd, nazdı, nazende. /-darlığı M. bihntengi.* nefes nefese ol¬
ne l rgd rgp pro. çı. * ne diyeyim! Avv. çı mak bvv. xrze xız kınn, helpe help kınn.
bOjim. * ne geziyorsan? Avv. çı diğeri?. * /_ vermek Z. henase dan, nefes dan,
ne güzeli Avv. çı xweş el * ne haldesin? bihn/bOhn dan.
Avv. çı hali deyi * ne kadar rgp. çiqas. * nefesli rgd L bihnfıreh, bêhnfireh. Z sa¬
her ne kadar Avv. ciqas ko. * neme lazım zan ko bı pıftannO tên jenin.
veya neme gerek Avv. mın/mı re çı. * nene nefis 'ıV.il nefs, şexs. * kendi nefsini
lazım Avv. te re çı. * ne olur ne olmaz Avv. düşünmek Avv. tenO bdi nefsa xwe bûn. *
çı dibe çı nabe. * ne olursa olsun Avv. çı nefsini körletmek Avv. nefsa xwe
dibe büa bıbe. * nesi var nesi yok Avv. çryi şkandın. Z bıj, mıcâz, xvvastina jindaran h
xwe heye, çryi xwe tüne. * ne var Avv. çı serxwannO.
heye. * ne var ne yok Avv. çı heye çı tüne, nefis 2 rgdA zor xoş, zor crvvan.
çı heye, çı niye. * ne yapayım Avv. çı nef Jy MAL nefl mişexttann. Z Grm
bıkım. * ne yapıp yapıp Avv. çı diki bıke. neyini.
* neye uğradığını bUememek Avv. neza¬ nefret M A nefret, kerihin. /_ etmek Z.
ni ko çı ser de hat * neyin nesi Avv. çı yi nefirin, kenhin. /_ ettirmek L
kO ye. * ne yüzle! Avv. bı çı rûyi! kenhanduı.
ne 2 dçGrdcKP. ne.* ne gelindir ne da¬ nefrit M Fr. S/ nefrit, helgırtınagurçıkan.
mat Avv. ne bûk e, ne zavayö. * ne gelir ne nefs M A nefs.* nefsine hakim olmak
gider Avv. ne tâ ne dıçe. Avv. bı nefsa xwe karin, xwe pO gırtm.
nebat N.A rehek, nebat, grya. nefsani rgdA nefsanl
nebatat MfcA Lrehekne.nebatne. Zre- nefsanlyet N.A kinguOdani, dıjmınahi.
heknasi, botanik. neft MF.neft,nıft
nebati rgdA nebati, reheki. /-şeker MA. nefti rgd F. nefti, rengO tari ya keşke.
qend. nefyedilmek L nefi bûn, mişexti bûn.
nebi M. A nebi, peyxamber. negatif rgd Fr. L neyini, menfi, negatif. Z
nebuia MFr.pêwr. mat fiz. negatif, menfi. 3. negatif, di fU-
nebülöz M Fr. nebûla, pêwr. mOd fotoxrafi ya reş re tâ gotm.
necaset M. A L qirOji Z gû, nx. nehir M A robâr, çem. /-yatağı MA. cav
nece rgp. bı çı zırnani, bı zmanO kê. besterobar.
neci rgp çı kes e, çı kari ddce, çı ye, ki ye. nekahet N.A serrastbûn, çêbûn, kese ko
/_ oluyor Aıv. evv çı kes e. jı nexwaşryê radıbe û Odi ber ve xweşryO
necls rgdA necıs, gdav. dıçe. /_ devresi M. jı nexwaşryO ser rast
nedamet M. A nedamet, poşımani. bûn.
nedbe M. riş, sopa birin û kulan. nektar M. Gr. nektar.
neden L rgp. çdo, çıma, çavva. * bunu ne¬ nektarine M. tereqi.
den yaptın Avv. te ev çavva/çıma lor. * ne¬ nem l M. F. kam, hit, revva. /Si ıgd revva,
den yemedin? Avv. te qey nexvvar? Z ûşt, bırevva.
sebeb. /_ olmak Z. sebeb bûn. 3. qas. * nem 2 M. P. piş, tevvlis, evıya bı zêdeyi jı bo
neden sonra admı da öğrendik Avv. qa- zevi tO gotm ko amadeyi ajoüne ye.
seki şunda me navO wi ji hu tar. Nemçe MNemsa,jıboAwusüıyetOgoün.
nedeniyle rgp. bı sebeba, bı Ûşta. nemçeker MA. revvapiv, higroskop.
nedenli rgd bısebeb, bıûşt. nemelazun rgp. junm re çı, serguhOri,
nedense rgp. çuna ko, jı çı ye. * nedense avêtm paş guh.
yağmur dinmedi Avv. jı çıye ko baran ne- nemlenmek L L revva bûn, hit bûn. Z jı
setani. bo zeviyan, tevvlis bûn, piş bûn.
nedensiz rgd bâsebeb, bOûşt nemli rgd hOrni, revva, bırevva.
nefer M.A nefer. nemölçer MA. revvapiv, higrometır.
nefes N.A bihn, bêhn, nefes, henase./- al¬ Nemrut M. Nemrûd, keyeki Kurdi ye.
mak Z. nefes gırtm, bihn/bêhn nene M dapir, pink, pirle.
gırtın/standın, bdın/bOhn berdan/vedan, neodim M Fr. kân neodim, elementeki
715 neyse
pınara atomi 60, gıramya atomi 1443 û neşelenmek /.şabûn, kâf kınn.
teqla xvve 656 ye. sân Nd. neşeU rgd bıkâf, şa, şabûyi, şehbaz, şeng,
neolojizm M Fr. Grm bejeyen ko mıh tâ şax,ddşa,ddgeş,şOn.
çâkınn. neşeyle rgp. bışadl
neon N.Fr. lam neon. neşir N.A çapdOri.
Neptün MFr.astNeptûn,8jnin stara rojê neşredilmek L hatm vvesandın, batın çap
ye. tann.
neptünyum M Fr. neptûnıyûm, elemen¬ neşren rgp. Abı çapt
teki radoaktif e jı ûranıyûmO çOdıbe. neşretmek /.çap tann, vveşanduı.
Jımara atomi 93, gıramya atoma xwe 239 neşriyat M. çapemeni.
e. sim. Np. neşter M P.K neşter, nıştOr,xedenk. /-le¬
nerde rgp kana, ku ka. * ben nerden bi¬ mek L nıştOr tann.
leyim? Avv. ma ez jı ku zanım?. net rgd Fr. net Lbı her ali û şıkl û teşeyân
nerden rgp. kuva,kuve,jıku. xwe ve bOlu. Z deng i safi û tâ bıhisün. 3.
nerdeyse rgp. L pır nema, ev/evv bû ko, bermaye yi dırafi ye ko safi dınune.
hema hema. * nerdeyse düşecektim Avv. netameli rgdA xeterok.
pu nema ez bıketama. Z j ku maye * netice MA davvi, dawink, hafi], drwa,don-
nerdeyse gelir Avv. jı ku maye vvO bê. gi, encam, kuta. /_ vermek Z. davvi dan,
nere rgp. pro. ku, kuderê, kiderO. kuta kuın. * neticeye ermek Avv. davvi
nerede rgp ti ku, ka, ku * nereden nereye hatın.
gelmiş Avv. jı ku hatiye ku. neticelendirmek Z. staonimên h pâşrya
nereden rgp. ku ve, küre. "netice" bı lOkera "kınn" tene kar anin
nereU rgd jıku ye. vvek: kuta kınn.
neresi rgp Lkuder, şani kijan aü dike. Zh neticelenmek L staoiumên h pâşrya
ku. "netice" bı lOkera "bûn an haün" tane kar
nereye rgp.kuva,kuve,;gp,kure. andı vvek: kuta bûn, davvi haün.
nergis MF.£neigız,sosın. neticesiz rgd bêelawi, bêencam, bêkutayl
nesep M. regez, neseb. neuzübUlah R A neûzibillah, baneşaneki
nesiç N.A bio. tevm. di mana "Xwedê bıpareze" de tâ kar
nesU M. role, ferzend, nh, bınaçe, dûn, anta.
dundan, nıfş, nesU, ırq, tuxm, rOşte, babdc, neva M F. deng, aheng, mum.
çOU, vvert, ev staonimana ü gor devokan ne vakit rgp. kengê.
dıkann di cihO hev de bıkar bOn. Jı van si- nevale Mpelise.
noniman de "role û nıfş" zade tene bıkar nevazU MA/?/ zekem
andı. nevbet M.A nöbet
nesir N.A nesir, pexşan, peşe. /_ yazan nevi Mtexüt,cıns,cûre,cor.
Avv. pêşenvis, pOşekar. nevmit rgdF.bâhâvl
nesne M. L heyok, şıt, pêze, tışt, obje, nevresim MF.Anevvresım, çarşev.
camıd, vvanek, di tebietO de her tışte ko Nevruz M. Nevvroz, cejna sersala nû ya
ne jtadare, û reng û gırani û şıklO xwe Kurd e, 61 sal di pâşi Hz. ısa de destpO
heye, ev staonimana h gor devokan ddce ko di vvO rojâ de Kavvayi hesınger se¬
dıkann di cihê hev de bdcar bOn. Z Grm re DehhakO zorker jOtaribû û h Kurdısta-
tOrker, bueser, serve. nê azadi durust bûbû. /_ ateşi M agıri
nesnel rgd objektif, vvaneki, camidi. Nevvroz, mêlede. /_ ayı MA.
Nesturi M rgd mezhebeki jı beş i Nevvrozmang, mang i Nevvroz. /_ bay¬
Asûnyan e ko keşayeki bı navO Nastûr ramı M. cejni Nevvroz.
danrye. nevvruz çiçeği Nh. bengzenk.
neşe M. şabûni, ddşayi, kOf, heng. /_ nevzat M F. nûza, zarokê ko nû hatiye
kaçırmak Z. kOf revandın. /-siz rgd bê dınâ.
kOf . * neşesi yerinde Avv. kafa xwe cih de ney M./nuz.ney,hacetekemuzikâye.*ney
ye. /_ yaratmak Z. kâf denastin. çalanM.neyjen.
neşelendirmek L.şa kınn, dılşa kınn, geş neyse GAfc L bda be _ çı bû bû. * neyse
tann. olan oldu Avv. büa be çı bû bû. * neyse
neyzen 716
sende gel Avv. büa be tu ji vvere. nikel M Ger. kân nikel, elementeki bı
neyzen MF.neyjen. jımara atomi 28, gıramya atomi 58.71,
nezaket M P. nezaket, nazdci. İSİ rgd sıftiya xwe 8.9 e. sân Nı.
bınezaket, nazik. /_slz rgd bênezaket, nikotin M. nikotin, zâç.
hov. nü fidanı M.vvesme.
nezaketen rgpF.A bı nezaketi, bı nazıta. nilüfer MF.hengkuj,ndûfer.
ne zaman rgp. kengO. * ne zamandan nimbus M. Z<al. nimbus, evvrOn reş.
beri Avv. jı kengO ve nimet N.A rumet, namet, du-ûd. L başi,
nezaret M.A L nezaret, nıhOrtuı, çavdOri. nndi. Z her tışte ko jı bo jryaneke baş. 3.
Z vvezaret 3. sehiti, di bm çavnOriyê de. I- nan, xvvann û vexwann. 4. tıştOn kOrhati jı
etmek L çavdOri tann, çavnOri tann. bo imkana jryanO.
nezarete! M çavdar, çavnâr. nine M. pink, pirk, dapir. 1. jına xwedi nıfş
nezarethane N.AP. nezaretxane. ko zarokên zaroyO vvê hene. Z juıa zor pir.
nezd rgp. tund, mk, cem, ba, ber. ninni M. lonk, lori. /_ söylemek L lo-
nezih rgdA paqij, pakrevvışt. randın, lorta. * annemin ninnUeri Avv.
nezir N.A boraq, gori. lortken dayOka nun.
nezle N.Bj. nezle, arşım, savv, zekem, ev si¬ Ninova M bajarê Mûsd ya mha ye, h pes
nonimana h gor devokan dıkann di cihO dirokO de paytexta Asûriyan bû.
hev de bıkar bân. /_U rgd zekemi. /_ ol¬ nirengi M. F. nirengi.
mak L zekemi bûn. Nirvana M. Nirvvana, di dine mecûsi de
nezt N.A bn nezd. qada Arafatê ye.
nısıf rgd niv, nivçe. nisaiye N.A nexwaşryênjinan, jinekoloji.
nışadır M. P. kân. nışadır. /_ ruhu M. nisan M. nisan, ev bOjejızmane Süryani tO.
amonryaq. nisan batağı MA, yek nisan, adeteki jı
Ni M. kurtemvisa ııikelO ye Fransi hatiye ko yeki meha nisanê de
nice rgd rgp. L nOçe, çend, çiqas. Z vvısa listdeeki hev xapandinê ye.
pır, vvısa. nispet M.A nısbet
nicelik M. miqdar, gurani, qender, çiqasi. nispeten rgp. nispeten, lı gor.
niçin rgd qey, çuna, çdo, çavva. * niçin nispi rgdA nispi.
gitmedin? fivv. tu qey neçûyi? nisyan N.A bihrkırın.
nida N.A L deng, bang. Z Gnn baneşan, nişan "MF.ZiT.nişan.sozdaydıapOşizevva-
hodeng. /_ işareti MA. Gttti nışkok, hê- cO ye. /_ düğünü M. davvata nişanO, cejna
dang, hodeng. nişana. /_ takmak Z. nişan tann. /_ yap¬
nifak N.A dubendi, gelace,gelş. mak/, nişan danin. /-yüzüğü Avv. gustil-
nihai rgdA davvin. ka nişanO, hıngliska nişanO. * nişanı geri
nihayet rgp. paşê, seri, ndıayet, davvi, talih, çevirmek Avv. nişan 10 vegerandın.
paşecar, dumayik. nişan M K. P. nişan, armanca ko mırov
luhayeUenmek Z. davvi hatm, kuta bûn, drxwaze bı tir an güle û tışte vvısa 10de. /_
paşi hatm. almak L nişan gırtın.
nihayetsiz rgd bOdavvi, bOpaşi, bOkutahi. nişan N.P.K. nişan, berate, jı bo diyari û
nihilist rgd Fr. nihilist, napenst. şabaşê işareta xelatê ye ko didin mırove¬
nihilizm M. Fr. nihilizm, napensli. 1. kese ki./- takmak L nişan pO ve kuın. /_ ver¬
ko zOde ezpenst e û her tışti re na dibêje. mek Z. yeki bı nişan xelat tann.
2. kesê ko hiç tu rOkûpOk h ser ezıti na- nişan 4 M F. K. nişan, işaret, şop, rêç. /_
pejırine. değmek L nişan 10 ketin, jı bo fOki Û
nikah M. A nikah, mehr, mahr. /_ hOşınati yOn ko cara pOşm dıgehOn. /_
kıymak Z. mehr burin. /Sı rgd koymak Z. nişan tann, işaret kırm.
melırkıri, bımelır. * nikahlı kadm bvv. nişancı M. F. K. nişangir. /_hk M. nişangi-
jınmar. /_sız rgd bêmehr, bOnikah. ri.
nikah!. .inak Z. mar tann, mehr kum. nişane M. F. L nişane, sıhnk, ya ko çekan
nikahlanmak L. mehr bûn, hatm mehr de ye. Z annanc. 3. rOç, şop.
kırın. nişangah M. nişangeh, İcoldc.
nikbin rgd F.nıkbuı,xweşbta. nişanlamak L 1. nişani tannjı bo zevva-
717
oğul l N. 1. za, zade, pis, lavv, kur, zarokO okşatmak /. dan mıst dan.
mêr. Z kur, lavv, kesen mezm ko gazi ku¬ okul N. Fr. xwendegeh, xwandegeh,
ran dikin. * oğul ne yapıyorsun? Avv. ku¬ dıbıstan. * hazırlık okulu M. xwendege-
ra çt dua? 3. tan cara maneyi ern û ha amadeyi. * Uk okul M. dıbıstan, xvven-
hışkıye dıde. * it oğlu it Avv. seg kura seg. degeha destpOki. * orta okul M.
oğul 2 M. bars, püre, gava mOşO hıngıvi ko xwendegeha navin. * sanat okulu M.
jı hev cO dıbm, paran ko h pey dıya nû xwendegeha pişesazryO. * tıp okulu M.
dıçın. /_ vermek L bars dan. xwendegeha bıjijki. * veteriner okulu M.
oğulduruk M. ant malbOçi, kardank. xwendegeha dambıjijki. * yüksek okul M.
oğullanmak L bars dan, bars gırtın. xwendegeha bdınd. * ziraat okulu M.
oğuUuk M. L lavvti, kıuti. Z zırkur. xwendegeha çandıni.
oğuşturmak L. surandın. okuma M. xwandin, piti. /_ yazma fiıv.
Oğuz M.Qxûz,navegelekiyekoqırnaXL xwandin û nıvisandın.
de h herêma HarezmO dıjin, pışt re ber bı okumak Z. xwandin. L xwandina tışteki.
roava çûn û himê Tirk û Tırkman û Aze¬ Z tehsil tann. * bu çocuk okumuyor fiıv.
ri û Gagavvûz û TırkOn lı Tırkıya nıhani ev zarok naxwine. 3. tışteki hin bûn. * iki
danin. yü teknik okudu fivv. du sal vvi teknik
Oğuzca MOxÛzki. xvvand. 4. stırin, kılanı gotın. * türkü oku¬
oh! F.ox! /-çekmek Z.OX kısandın. /-ol¬ mak Avv. kıiam gotın. 5. lı ser mırıyan
sun! Avv. ox be! Qur'an xwandin.
. oha! B. o he! denglêkmna jı bo ga ye. okumuş rgd.xwandeh,xwandi.
oje MFr.cdayintaûkane. okumuşluk M. xwandin. * benim oku¬
ok N. L tir, ya ko bı kevan tâ avêtin û di muşluğum yok Avv. xwandina nun lune.
cihO çek de tO kar andı. Z tir, morsele, okunaklı rgd paknrvis.
evıya darO hevvcar ko dıçe nir, an hesmO okunmak Z. hatın xwandin.
kotanO û tışte vvısa re tO gotm. 3. tirık, tirk, okuntu M. vexwandin, davvet.
yOn vveki saet û tışte vvısa de ko dereke şa¬ okur M.xwandryar,xwandewar. * bu söz¬
ni didin. 4. traf ikê de an nrvis û vvêne de lüğün okurlarına teşekkürler fiıv. zor
ko yOn ko aliki şani didin. /- atmak Z. til¬ spasjı boxwandewarên v0 fcrlıcngC.
avetin. /_ demiri M morsele, tir. /_çu M. okuryazar Nk xvvandi, pilnas.
tiravêj, lirbaz, tirevan. /-çuluk M. tirbazi, okus pokus fivv. hokûs pokûs.
tirevani. okutmak Z. dan xwandin.
okalüptüs N. Fr. Gr. tadar, okaliptüs, ka- okutman M.mamosta./_hkM nıamosta
üptûs. ti.
okapi M. Fr. İng. okapi, di familıya antilo- okutulmak M. hatm xwandin.
pO de heyvvaneta ye. okuyucu N.xwendeyar,xwendewar.
okka M. A oqqe, hoqqe, pivaneki gıranıye okyanus MGr.oqyanûs,ummaıı.
ko bı qasi 1283 xram e, yane 400 dirhem ok yılanı N. tiımar.
tO. olabUir rgd dibe, dıbıt.
okkalı rgd 1. ttştê gıran û teql Z tışte girse olacak M. ko dibe, ê ko dibe. * olacakla
û mezın. öleceğe çare olmaz fivv. 0 ko dibe û 0 ko
oklava N. ürik, kırtnak. dımıre re çare nine. * bu olacak iş mi?
okluk Mtirdank. Avv. va evv kare ko dibe evv e?
oklu kirpi M jûjiya tiravOj. olagelmek Z.domadın.
oksijen M. Fr. Gr. oksijen, gazeki ye ko olağan rgd l. pırçObû, tışte ko zû zû dibe.
hgel hidrojen bıbe avâ pOk ttae. Jımara * bu işler olağandır Avv. ev tıştana pır
atomi 8, gıramya atomi 16 ye. sân O. çâdıbın. Z taybeti, normal. * olağan to¬
oksit M. Gr. oksit plantı Avv. cıvina taybeti. 3. normal. *
okşamak /.mıst dan, dest 10 gerandm, pe¬ IloIIandada sık sık yağmur yağması
kindin, 10/p0 şabûn. olağandır Avv. ev normale ko lı HolahdO
okşanmak Z. mıst dan, hatm mıst dan. * zû zû baran dıbare.
çocuk okşanmak ister Avv. zarok mıstda- olağan dışı rgd L jı derveyi pırçâbÛnO. Z
nO dixwaze. netaybeti. 3. anormal, xeyri tabu.
721 olmamış
ortalamak /. nivi kınn. * bu harfle söz¬ vver, bane. /_ ücreti Nh kode, koder.
lüğü ortaladık Avv. me bı vO tipa de fer otlakçı rgd. sımsık, kelepûr. /_uk M
725 oylum
cezayi idam. 3. tengasrya mezm. * işkence ön ayak olan M serkeş, pOşder. * ön ay¬
benim için ölüm günleriydi Avv. işkence ak olmak Avv. serkOşi tann, pâşderi tann.
jı bo mın rojOn nunnê bû. 4. R tışt an kesê önad M. Grm bernav.
ko nurov drxwaze bımre. * zalimlere öl¬ önce rgp. rgd beri, pûş de, pOşta. * önce
üm! Avv. mınn jı bo stemkaran! /- cezası dinle sonra konuş fivv. pasta guhdari
M. cezayi mirine. /_ döşeğinde Avv. ti ber. bdce, paşe biaxrve. Z beri, peşi evrya jı bo
mirine. /_ fermam M. fermana mınnO. /_ ko dem û zemanâ rave bıke tâ gotin. * o
kalım Avv. mınn û man. * ölümü göze al¬ benden önce gitti Avv. evv beri nun çû. *
mak Avv. muin gutm çavOxwe./- uykusu dört yü önce okuldaydım Avv. ez çar sa¬
M. tamara mınnO, xevva minnê. lan bere lı xwandegehO bûm.
ölümlü rgd mınnok, fani. önceden /gpıjıpâşta,jıberâ.
ölümsüz rgd nemır, bOmuın, abadin. önceki rgd a pêşi, a berê, a peşin.
-leştirmek L nemır tann, nemırandın. öncel rgd L peşine, selef, ya ko d ber i me
/_Iük M. nemıri, bOmınni. cih gırti ye. Z pöşane, pâşiyâne, yân ko ü
ömür M. temen,jta,jryan,jinsal, enur, ev si¬ ber i me jrytae. * bizden öncekiler Avv.
nonimana h gor devokan dıkann di cihO yân pâşaneyOn me.
hev de bıkar bOn./- boyu Avv. bı duOjalıiya önceleri rgp. di mOj de, di berâ de.
temenO. /- çürütmek Z. emrê xwe dan, öncelik M. pOşani, pOşiti. /_ tanımak L
temena xwe dan./_ geçirmek Avv. temena pOşiti dan.
xwe derbaz tann. /_ sürmek Z. jıyan öncelikle rgp. bıpeşani, benya ko.
kınn, temena xwe domanduı, emra xwe öncü M. pOşajo, pOşder, pOşker, serkeş, râ-
derbaz kınn. * ömürler olsun Avv. Xwe- ber, ev staonimana h gor devokan
dO jina te dırOj ke, herbıji. ddcann di cdiê hev de bıkar bön. L pOş¬
ömürlü rgd enurdırej, temendırOj. ker, kese ko h pOşiyO dıçe û xeber dıgchi-
ömürsüz rgd emtrkurt, temenkurt. ne. Z pOşajo, pOşder, kesO ko di pişekari
ön M. pêşi, pOşber, ber. L jı bo tışteki ahyO an zanısti de tışten nûjen dibine. 3. pOşder,
rû, beramberi paş. * kapının önü Avv. serkeş, rOber, kesâ ko di tevger an here-
pêşiya deri, ber deri. Z ber, rû, pOşi, rûyO ketO de pOşryê dıkşine. 4. pOşder, sereta,
tışteki ko lı hember duuhêre. 3. pOşi, leşkeri de kesOn ko lı pOşiyO dıçın. /_ bir-
hember, layi an tışte lı pêşiyê. * önümüz¬ Ukleri M. selefOn sereta.
deki dere Avv. nevvala h pÖşiya me. * önü¬ ön çalışma MA pEşhazıri.
müzdeki dağ Avv. çryayO h hember me. 4. önde "- ' ': pOş, lı pOşiyO, d ber./_ki Avv. ya
pêşi, dema pêşi ya nêzik. * önümüz yaz, -$ıyO, ya pêş, ya h be. ,
örtü M. rû, rûpışt, rûber. dan xwandtn, dan bang kuın Û Avvd
örtük rgd fi/ı örtülü. ötürü dç. tirê, kOü, jıbo ko.
örtülmek L lOkerên pOşıya "örtmek" bı ötüşmek L pev re xwandin, evıya jı bo
îekera arikar "hatm" têne bıkar anin teyr û kOzık û buxikan e.
vvek: hatın dadan, hatın nuxumandin. öveç A'. K. hogeç.
örtüM rgd gırti, dadayi, nuxumandi. övgü M pesn, meth, evvreng. /_cü rgd
örtünmek L xvve nuxumandm, xvve pesnker, methker.
mxaftin. övmek /. pesn dan, meth tann.
örtüsüz rgd 1. vekıri, jı bo tışte ko vedıbe övülmek /. hatın pesn dan, hatın meth
û dıçe cih. 2. pasê, h rastê, jı bo tıştO ko tê kırın, hatın pesınandın.
mxaftin an nuxumandm. 3. serqot, tazi, jı övünç M. pesnahi, fort.
bo dema ko dıvOt mırov xwe bıpOçe, lêbe- övüngen rgd. fortek, pesnok.
10 ko nekc. övünme M pesnahi.
örücü M hOker, korskcr. /_lük M. hêkeri, övünmek L pesna xwe dan, pesn dan, for-
korskeri. la dan, peşinin, xwe meth kınn.
örülmek L lOkera di pOşıya "örmek" bı öykü N. çirok, hikaye. /_cü M. çirokvan,
Îekera arikar "halın" tOne bıkar anin çirokbêj, qısebOj./_cülükM çirokbêji, çi-
vvek: hatm mûnandın, hatm kors kırın. rokvani.
örülü rgd mûnandi, korskıri, hûnandi. öykünce M. fabl.
örümcek M. tevnepir, pink, bılo, pındepir, öykünmek Z. zalvO tann, teqUd kırın.
calcaloke. /_ ağı M levnık, pink, tepûtor, öyle rgd rgp. vvelê, vver, war,wdo, vvısa, vvi-
kevni./- bağlamakZ. pink avetın, piriki sa, vveki, mina. 1. rgd lêşibta an Iêçûnê şi¬
bûn. /_Ii rgd. piriki, tevnıki. rove dike. Ev sinonimana dıkann di cihê
örümcek kuşu Nk kirkok, kirkûk. hev de bêne bıkar anin. * o delidir, ben
örümccklcnmck L piriki bûn, pink öyie olmak istemem Aıv. evv din e, ne
avetın, tevnıki bûn. naxwazim vvısa bibim. Z rgp. * öyle tem¬
öte M 1. vvi ali, layû di. * suyun öle gecesi bel tembel oturma Avv. vvısa tıral tıral rû-
Avv. vvi ali avO. Z dûrtır, vvO de. * binaların mene. 3. B. gava bersiva " çı" û "çavva"
ötesindeki ev Avv. xaniyê ko jı avahiyan dıde rewşeki ecObmayinê şirove dike. *
vvC de ye. 3. paşi, dunıayik. * ötesini bana ya, öyle mi! Avv. ya, vvısa ye ha! * ne geziy¬
bırak fin. tu paşiyê mın re bıhOle. 4. rgd orsun öyle? Avv. tu vvısa çı diğeri? * öyle
bClır, pırtır. * eşekten de öle bir adam değil mi? fivv. ne vvdo ye? /-olsun fivv. bda
fin', jı kerû bOtır mıroveki ye. * ötede beri¬ vvısa be.
de fiıv. Iı vır Û vvO. * öteden beri fivv. jı mOj öylece rgp. bı vvısa, bı vvdo, bı vver.
ve. * ötesi berisi fiıv. tart û pırtö vvi/vvO. * öylelikle rgp. bı vi avvayi.
ölesi var mı? fivv. jı p0 de heye? * öteye öylesi rgd bn öyle.
beriye fiıv. lı vır û vvO. öylesine rgp. vvısa pu.., tane, evv çend.
öle beri M. tcftal, kırtûpırt, hûrmûr. öyleyse rgp. naxwe, balO, barê.
öleki rgd. pro. di, din. * öleki adam fivv. özl M pûxt, lıûsın, meyan, derûn. 1. derûn,
nıerovO dm. henav, dil, nefs. * sözün özüme doku¬
ötekisi pro. a din. kesO din, tışte din. nuyor fiıv. gotına te h ddê nun dıkeve. Z
ötesi rgp. jı vve pO da mec. hundur, henav. * suç adamın ken¬
ötmek L l.xwandin, jı bo teyr/bahnde û di özünde fivv. sûc hundurO mırov bı xvve
kêzik û buxikan. Z qubin, qebqeb kınn, jı de ye. * özü sözü bir Avv. gotına xwe û
bo kevvan. 3. bang kırın, jı bo dikan. 4. hundurû xwe yek e. 3. di mana "xwe" de
qiştin, jı bo qinkan û hin teyr Û kOzıkOn di navOn hevedudani dıafırine. * öz eleştiri
ji hemn ko cûre cûre navO dengO vvan fiiv.xwe rexne. 4. pûxt, hêsin. * mısır özü,
hemn. 5. kutan, jı bo hin cûre amûrsazên bal özü fiiv. pf xteyi lazût, pûxleyi hıngrv.
muzike ko lûne pıf kırın. * bu düdük öt¬ öz2 rgd. 1. safi, paqij. Z rasti, rasteqini,
müyor fiıv. ev tûtık nakute. 6. mec. lalen evıya di eqrebeti ya xvvinê de kese ko ra
bêmanc kıtır;. ste rast gıredayi ya kesO dm e. * öz baba
öttürmek /. lêkerOn lı peşıya "ölmek" bı fiıv. bavO rasti, bavO rasteqmi.
Îekera arikar "dan" têne bıkar anin vvek: Özbek M. L zbek. Z M. rgd zbeki, zman»'
732
patlıcs-n N.A P. K. balcan, bacana reş. pan M P. anı bazû, mazû, ziper.
patolog M Fr. patolox. pazı 3 M. kund, bı "k" ya hışk tO xwandm,
patoloji M. patoloji, zanıstıya lı ser nex- gdoka hevir ya jı bo naneki re tê gotuı.
vvaşryan e. pazıbant M. P. bazûbend.
patrik M. Gr. patrik. pazval M si ya goşkaran e, ya ko goşkar
patron l N.Fr. patron, karxwer, karbıdest. dıduı ser çoka xwe û soIO h ser çOditan.
/-lukM.patroni. peçe M. Kİ. peçe, eyaşi,x0ü, berûk. Ev be¬
patron 2 M. Fr. patron, model. je jı paçO û paçdcê tê. ya ko jın di sûkO de
patos M. Gr. patos. dıkşının dev û rûyê xwe. Z ya ko ddcşdun
patriarkal rgd Fr. pederşahi. ser tışteki.
pavyon M. Fr. pavyon, pavvyon. peçete M. paçık, dısmal.
pay N.K.beş, pışk, pay, par, hêse, ev sino¬ pedagog M Fr. Gr. pedegog.
nimana h gor devokan dıkann di cihO hev pedagoji M. Fr. Gr. pedegoji, amojgari.
de bıkar bên. /- almak Z. par standın/ pedal M. Fr. LaL pedal.
gırtm. /_ bırakmak Z. pay taştın, beş peder M. P. bav. /_şahi rgd pederşahi.
lııştın. * benim payım bvv para mın. * pedikür M. Fr. pedikür.
kardeş payı fivv. beşi bırayeti./- etmek/. pedoloji M. Gr. Fr. pedoloji, zaroknasi,
dabeşin, pay tann. amojganya zarokan.
payam N.P. behiv. pedofil M. Gr. hetivvbaz.
payan M. P. davvi, dumaydc, paşi. pehlivan N.K.P. palevan,pehlewan./_lık
payanda M. P. qulhe, kutek, paldank, M. palevani, pehlevvani.
xerpişt, ev staoıdmana h gor devokan pejmürde M K. P. pejmürde, fetar, repal,
dıkann di cihO hev de bıkar bOn. /_la- f ılq, f ırfat, perpût ferfût, hejale, şerpeze.
mak L kutek kınn, kutek dan ber, pe- Jı van sinonimana de "pejmürde û şerpe¬
sardın. /_lı rgd kutektari. ze" zOde têle kar anin. /Sik M. ev sinoni¬
paydaş rgd M beşdar, hOsedar. mana bı pareka "_i an -yi" tOne kar anin
paydos M Gr. paydos, karberdan. vvek: pejmürdeyi an fetari.
paye N.P. paye, rütbe, derece. pek rgd. 1. hışk. Z zexm. 3. rgp. gelek, zor,
payidar rgd P. nemır, her maydı. heri. * pek güzel fivv. zor crvvan. 4. rgp. bı
paylamak L. L par kınn, beş kınn, parve zûkayi. 5. değme. * ben bu tür kitapları
tann. Z pekandın ser, gef 10 dan. * hoca pek okumam Avv. ez van celeb pırtûkan
talebeyi payladı fivv. dersdari pekand ser değme naxwimm.
şagırti. pek ala rgd rgp. Kurdi de evrya bı avvaki
paylanmak L L par bûn. Z hatm gef 10 "peki hela" tû bıkar anin.
dan. pekent M. asO, asteng, evrya bûyereke jeo¬
paylaşma M. parve. lojik e ko jı bo cihOn asO tO gotın.
paylaşmak L. par ve tann, par tann. peki rgp. L belO, dibe, bersiva tışte ko hat
paylaştırmak L ti hev dan parve tann. pirsin û tu bıpejırini. 2. baş e. * peki, şim¬
paylı rgd beşdar, pışkdar, hOsedar. di ne olacak? fivv. baş e, nıha vve cı be?
paylon M. Gr. payton, fayton. pekişmek L L hişk bûn. 2. zexm bûn. 3.
pazar l M. P.K. bazar. /-başı Avv. serok ba¬ bıhez bûn.
zar. * pazara çıkmak/gitmek fivv. çûn pekiştirmek L 1. hişk kirin. Z zexm kırın,
bazarê. /_ yeri M pOşangeh, cihe bazarê. 3. bıhOz kuın.
pazar 2 M. P. K. yekşem, bazar, lehd. pekitmek Z. hOz dan, bihêz kirin. 2. dan
pazarlık M. L bazar, bazari. axafuna h ser bihranin, bihrê xistin. Evrya weki yek
bıhayO tann û fuoünO. Z axaftina h ser tışteki bihr bdce û tu bı devki an bımvisi
nallarına meseleyekâ. * pazarlığımız bini bihra vvi, tekil bıki.
öyle değildi fivv. bazanya me ne vvısa bû. pekiyi MLnotaçêtirekoxwandekardi
pazarlıksız rgcLbObazar. xwandinê de dıguın. Z rgd. çêtir, hOja. 3.
pazartesi M. duşemb. * pazartesi günü fin. pek ala.
fivv. roja duşembâ. pekleşmek Z. L hışk bûn. Z bdiOz bûn,
pazen M. Fr. cavv, pazen. zexmbûn.
pazı lM.diw,sdqabıyaniye. peklik M. 1. taki, zexmi, bihêzi. Z Bj. sab-
739 pervasızca
pist M. Fr. 1. pist, hûvvırgeh, cihO ko balafir plaka M. Zr. 1. plaqe, evrya: jı bo levvhayO
10 daıûn. 2. pist, cihO ko pûşani an dans 10 madeni. 2. jı bo jimareyê erebe tê gotın.
dibe. 3. cihO sportû ya hesp û ereban e. plan M. pilan, plan.
piston M Fr. piston, parçeyê ko di niva planet M. Fr. planet, seyare.
silindir de tê û dıçe. planetaryum M. Fr. planetonyûm.
pişdar M. P. K. pOşder, pûşeng. planlamak L plan kınn, plan çOkırın.
pişeğen rgd tışte ko zû dikele. * pişeğen planya M. //. xûştire.
mercimek fivv. niska ko asan dikele. plasanta M Fr. ant. hevalok, pızdan.
pişi M K. pişi, kade yen ko di rûn de tOn plastik N.rgdGr. plastik.
patuı. platform M. Fr. platform.
pişik rgd Bj. şehqi, gava navrana mırovi platin M. Fr. kân platin. Elementeki ye bı
an bini çengan ko bı şevvatê sor dibin. jımara atomi 78, gıramya atomi 19523,
pişirici M. pûjker, a ko dıpûje. sıf trya xwe 21.4 e û 1755 derecO de dıhele.
pişirilmek L hatm patın, hatın pejandın. sân Pt.
pişirmek L. I. pıjandın, patın, pûjandın, jı plato N.Fr. dest.
bo tışten xwannê ko di ağır de dikele û jı plazma M. Gr. bio. plazma, beşi avi ya xwi-
bo xwannû amade dibe. * ekmek pişir¬ nâye.
mek fivv. nan patın. 2. şevvılandın, jı bo pli N.Fr. pol.
tıştû hışkkınnO. * çömlek pişirmek fivv. plüialist rgd Fr. plûralist, pırparûz.
xilik şevvılandın. 3. tecrübe gırtın, te de plüton M. Gr. plûton, stOra nenem ya rojû
pıspor bûn. ye.
pişirtmek L dan patın, dan pûjandın. plütonyum M. Fr. kân plûtonryûm, ele¬
pişkin rgd 1. pati. 2. xwedi tecrübe, kamil. menteki bı jımara atomi 94 e û jı nep-
3. kese ko guhê xvve ker ddce Û karO xwe tÛnıyûmO çOdıbe. sân Pu.
rû ve dibe. plüviyonıctre M. baranpiv.
pişman M. P. K. poşiman, poşman. /_ et¬ podyum M. Fr. podryûm.
mek/ettirmek Z. poşman/poşiman tann, pofurdamak Z. kufin, off kışandm.
texdandin. /_ olmak L poşman/poşiman pofur pofur rgd küfe kuf.
bûn, texdin. * kör pişman geri gelmek poğaça M. kade, kulOre.
fivv. bı pol û poşman şunda hatm. pohpohlamak L dan fortan, tiz kırın, ga¬
pişmanlık M poşimani, nedamet. va tu pesna yeki bı rûyO vvi buji Û vvi
pişme M. patın. bıperçıvin*
pişmek L. pıjın, pûjin, patın. poker A. Fr. İng. pokûr.
pişmiş rgd pati. polemik M. Fr. Gr. polemik, evıya pişe-
pişpirik M. pişbirik, navO üstdeeke iskemi karıya gengeşiyek tund e, carinan bı rû-
ê ye. gayi çapê û vveşan de tû karandı.
pişti M. pişti, navO üstdeeke iskemi ye. poli x Gr. xurdepOşek e û mana pır, zûde
piton M. Gr. piton. an zor dıde.
piyade N.P.K peyade, piyade. poUgam rgd.Gr.poügam./_iM.pohgami,
piyango M. İt. piyango. jı bo jın an jı bo mêr yûn ko jı yeki zedetır
piyanist N.Fr. piyanist. jın an mêrêxwe heye.
piyano M. it. piyano, argon. poligon M. poligon, çeper.
piyasa M. İt L pryase, bazar. Z sOr, seyr, poligon taşı A'. kol, idde.
seyran, lı ser rOyekO de çûn û hatın. 3. poliklinik M. Gr. poliklinik, nexwaşxana
bılıaya gırtın û fuotinê. pıçûk e.
piyaz N.P. piyaz, xwankene pivazO ye. polip N.Fr. polip.
piyes M. Fr. şano, pryes. polis M. Gr. polis, kelanler.* gizli polis M.
piyon M Fr. L piyon, bêg, peyak. setrencO şofar. /_ hafiyesi M. şofar, dedektif. /_
de heşt kevirên pêşta ta. Z mec. yOn ko bı karakolu M pousxane. /Sik M. polisti.
asani tüne xebitandui. polisiye rgd Fr. polisiye.
plaj M. Fr. plaj, kevişen. politeizm M. Fr. politeizm, dtaên pır Xu-
plak MZ"r.pIaq,sOhk,qewan,jıbomuzdee da'ne
politik rgd. Zr.poUtik, peşar, rêzan.
743 prenslik
ruh ye ko jı laşeki der tâ û dıçe laşâ di. rutubetsiz rgd zrvva, berutubet
ruhi rgd ruhi, gryani, derûni * ruhi ruz N.P.K roj.
sıkmta bvv. gırâcan. rücu N.A vegerin, poşimanbûni.
ruhiyat N.A ruhnasi, psikoloji rüesa NkA reisne, serokne.
ruh ötesi MA. metapspc. rükû M. nkû. L berevvpOş xar bûn. Z
ruhsal rgd ruhi, gihani, derûni. nimêjê de dest dan çokan û xar bûn.
ruhsat NAL destur, yarmeti Z ruhsat- rüsumat M/t/l bacOn ko jı aü dewletê jı
name, destûrname, burunu. /_h rgd mal tâ gırtm.
bıruhsat, bidestûr./_siz/gdbêruhsat, bO- rüsup M durd, pegr.
destûr. rüsva rgd. P.nswa,xax, gosartme, rezü./-
ruhsatname N.AK ruhsatname, destûr¬ etmek L nsvva kınn. /- olmak L nsvva
name. bun.An.rezU.
ruhsuz rgd bûcan, bOruh, bûgihan. rüşeym N.A gorpere, goştpere.
ruj M Fr. rûj, boyaxa lâvan e. rüşt MXgêraniti,azewl
rulet M Zr. rulet rüştiye N.A dıbıstana navin.
Rum M. rgd Rûm, Yevvnan. rüşvet MAıuşwet,fırivv,ibûdlbertiL/_ci
rumba M Fr. rumba, navO cûre danseki M. ruşwetxur, f iriwxur.
ye. rütbe M.A paye, rütbe.
Rumca M. Rûmi. rüya MXxemd.xewn.Ltiştêko mırov di
Rumi rgd/lLxelkÛBizansûredıbOjın. Z razanâ de dibine. Z tışte ko mırov xryal
tışte ko peyvvendi h Anatoü û xelkâ »Ana- ddce. 3. hêvi, tışte ko mırov lı bendi dimi¬
toü re tâ gotin. 3. sataameyeki ye ko jı sal- ne. /- gibi fivv. vveki xemd. /_ görmek L
nama Miladi 13 roj tim şunda ye. xemd/xewn ditin. * rüyalanna girmek
rumuz N.A L remz, sembol derefş, sim¬ Avv. ketin an hatin xewna vvan. * rüyası
ge. Z işaret an navOn ko mana xwe yOn çıkmak Avv. xemda xvve derketm. * rüy¬
dizi hemn. asında görmek Avv. di xemda xwe de
rupi M. /rçg.navâ dırafâHındâ ulun vvela¬ ditin.
tOn derdora HmdO ye. rüzgar M. P. ba. /_ almak/, ba gutın. /_
Rus M. rgd Rûs,ûns./_ça M. Rûsi. esmek Z. ba hatin. * rüzgara kapılmak
rutenyum M. Fr. kân rûtenryûm, elemen¬ Avv. ber ba bûn, ketin ber baya. * rüzgar
teki bı jımara atomi 44, guanıya atomi ekip f utana biçmek Avv. ba çandın bahoz
10L 07, sıfuya xwe 123 e û 2400 dereceyi çinin. * rüzgarın dinmesi/durması Avv.
dedıhelcamRu ba danin, ba sekini /_u rgd badar.
ruteyla Mpezpezk,cûrepu-ıkekegıre. riizgarlanmak Z. L te danta, ba hatın. Z
rutubet N.A L kam, hênu, şdl rutubet Z h ber baya sekinin.
hit, tevvlis, rutubet, evrya jı bo erd û rüzgarlı rgd badar.
zevryan tâ gotin. rüzgarlık MbaparOz.
rutubetlenmek Z.L hamin bûn, kam bûn, rüzgarsız rgd baba.
rutubet gutın. Z tevvlis bûn. rüzgar ölçer M/ıbapiv.
rutubetti rgd hamin.
S M tipa 22. hemin ya elifbaya tırki ye û êvari jixwe bıguian tebat bıke./- etmek
dengdar e. L tebat kınn. /Sı rgd bıaram, ddfueh. *
saadet M. kam, kanurani, bextiyari. * saa¬ sabn tükenmek Avv. ci 16 teng bûn. *
dete erişmek Avv. gehişün bextryanya sabrını geniş tutmak Avv. bihna xwe
xwe. fıreh kum. /sız rgd bOaram, bOsebr,
saat MAdemjmêr, katjmûr,saet Lyekjı fırşteng. /-sizlik N. bêarami, fırştengi. *
24 parçeyi rojê, 60 deqiqe.2. dem, zeman. sabırsızlık etmek Avv. bihna xwe teng
* saat beşte gelmek Avv. saet pâncan de kınn, xwe ranegutm, tebat nekınn. /_
hatin. 3. dema, vvext. * yemek saati Avv. taşı M kevırû aramO. * sabn tükenmek
dema xwannê, vvexta xwannê, saeta Avv. sebra xwe xdas bûn.
xwannO. /- başı Avv. sera saetê. * saata sabısızlanmak L be sebır bûn, bê tebat
bakmak fivv. h saetO nıhûrin. * saatim bûn.
kurmak Avv. saeta xwe badan. * saat sabi N.A zarok, mındal, sebi.
kaç? Avv. saet çend e? saat kaçta? Avv. sabit rgd A navdêr, pêdandi, xwecUi,
saet çı de? * saat altıya çeyrek var Avv.sa- cüıgırti, sabit
et çeyrek kâm şeş, saet şesan re çeyrek sabitleşmek /. cih gutm, xvvecUi bûn, sa¬
ma ye. * saat alfayı çeyrek geçiyor Avv. sa¬ bit bûn.
et şeşan re çeyrek derbaz dibe. sabitleştirmek L pâdandın, pût kınn,
saatçi M.saetçOker. şıdandm.
saatlerce rgp. bı saetan. sabotaj M. Fr. sabotaj.
saatli rgd bısaet. /_ bomba M. bombeyi sabretmek L xwe ragutın, aram kınn,
bısaet sebır tann, tebat tann.
sabah N.A beyani, sıbe, sıbO. L destpOka sabun M. Fr. sabun, sawûn./_lamakZ- sa¬
rojO. Zrgp. dema jı rojhelatınû hela nivro, bun kuın. * çamaşu sabunu Avv. sabuna
danO sıbâ, * sabah erken Avv. sıbâ zû, zû- reql * traş sabunu M. sabuna kurtannO.
beyani * sabaha doğru Avv. devdevi sıbâ. sabunlanmak Z. hatın sabun kırın.
* sabahı bulmak Avv. sıbe tann. * sa¬ sabunlu rgd bısabûn.
bahın köründe Avv. di tanya sıbâ de. * sa¬ sabun otu Mfi-kefkefok.
bahlar hayu ola! Avv. sıbe xûr! /_lan rgp. sac M. L sac, hesın û pola yên ko bı plaqe
beyamyan. /_ sabah Avv. sıbâ sıbâ. bûne. Z sêl sac, jı bo nan patına ye.
sabahçı Msıbeker. sacayağı, sacayak M. distan.
sabahki rgd sıbeynl ya beyani. saç M. a/ı£ por, gıjık.* dağınık saç fivv. gıjık.
sabahlamak L sıbe kınn, beyani kınn. * saçını kesmek Avv. seri kur tann. * sa¬
sabahleyin rgp. beyani, sıbeynl çları diken diken olmak Avv. por 10 gıj
saban M hevvcar, kotan. /- demiri Nh bûn. * saçlarından sürüklemek Avv. bı
gasm, gism. /_ oku MA. tirhevvcar, mıjane. gıjık gutm û kaş tann. * saçlarını traş et¬
/_ sürmek Z. cot tann. mek Avv. porûxwe gutın./- ağartmak/.
saban kemiği Manthesbyâpoz. por spi kuın./- buakmak/. por berdan.
sabık rgdA ya pêşl ya çûyi, ya berê. /_ dökmek L por vvesandın. /_ kepeği
sabıka MAL tışte berê, bûyerân der- Avv. kevışk, gevvnk. /_ kesmek Z. por
bazbûyi. Z demberê de sûcO ko batiye bırrin. /_ lülesi M. kezi, grzvanok. /_ ör-
tann û hatiye ceza dan. /-ta rgd kesê di güsüM kezi, guh, gâsû, grzvanok./- tara¬
mOj de sûcö xwe heye. /-sız rgd bâsûc, mak Avv. por şe tann. /_ tokası Avv.
bâtavvan. berbısk. /_ uzatmak L por dırOj tann,
sabu N.A L aram, setnr, sebr, tebat Zte- por berdan. * saçım yolmak Avv. porê
bat, baldırâjl xwegutinl * akşama ka¬ xwe rûçıkandın. * siyah saçta Avv. por reş.
dar da olsa sabredemedi Avv. nekari heta saçak M L pasar, srving, sıbande, parçe
753 Kajfrlmalr
bana ko h ser divvaran re duOj dibe. Z safha MAL hed, sefhe, merhale.* hangi
rêşi, rişi, gmcır, hOşi, dora xaJiçe, kilim û safhaya ulaşmış? Avv. gıhiştiye çı hedO?
xavli ko bı ris dırâj dikin. Zfiz-faz.
saçak kök M. pûnc, pûncır, xampûl, safi rgdA L safi, ari, paqij. Z net 3. rgp
gıyayû ko h dora koka de ta yân din aj saade, safi
didin. safir MAyaqûtişm.
saçı M. Lşoşpani.Zşabaşûn davvatO ye. saflaşmak Z. Ldabınstın, sef bûn. Z safi
saçık rgd L belav, vekıri. Zşdfû tazi. bûn. ari bûn. 3. ddsaf bûn, hışsrvık bûn.
saçılmak L axme bûn, felisin, belav bûn. saflık Msafiti,evdad,dılsafitlhışsıvıkl
'yerlere saçılmak Avv. le erdê axme bûn. safra N.A ani zaferan, zefran, sefre. /_
saçma l L karO "saçmak" e. Z rgd bâvac, rengi M. zaretırek.
moleq, tirhOw, ecâb, fişar, yavve. /_ ko¬ safrakesesi MA. ant AZ", zıravdc, zefran,
nuşan Avv. yavvebûj. /- sapan Avv. tene zare.
tûrre. * saçma laflar etmek Avv. gotınOn safran M. A zefran, xene. * yalana sa¬
fişarde kuın. fran M. zefrani derevvin.
saçma 2 M. saçme, jı bo tıfıngû. safran otu M. zaferan, zefran.
saçmak L felışandın, axme kınn, belav safsata M. yavve, tirhâvv, terre tûrre.
kutn. * saçıp savurmak Avv. vır de vvâ de sağ ' rgd xweş,sax,tendurustL ya ko ten-
tann, destbelavi tann. durusuya xwe baş e. Z ya ko hâ dip, h dınâ
saçmalamk Z. yavve bêjtm, bOvac axafün, ye. /_ kalmak Z. xvveş man. * sağ oli R
terre tûrre axaftin. bıji!/- olmak Z.xweşbÛn.*sağolsun!/î
saçsız rgd bOpor, zelût, keçel L bda sağ be! bda xweş be! Z mirati, mi-
sadak M tirdank. rato! bı neyini tâ gotin. * sağ olsun beni
sadaka M. A geşt, xOrat, tebank, sedeqe. hiç dinlemedi Avv. mirato ez qet guh ne-
/_ toplamak Z. çûn geştû. da mm. bı eriniya xwe ji: emrê XvvedO lê
sadakat M/lddsozi./_li rgd dıisoz. be! * sağ olsun adam işimi gördü Avv.
sade rgd P. L safi, saltgü-, sade, têkûz, tıştO emre Xvvedê 10 be mırovi kare mm dit/-
ne xeml û kokandi. Z sade, bOşetar, jı bo salim Avv. sağ selim, bixvveş û ç&
qehwO. 3. rgp. saade, bı tenê. /_ yağ Nh sağ 2 rgd rast, rasta. L dıjraberi çep e.* sağ
nrvişk, rûnê teze. kol sağ göz Avv. mdO rasta, çavi rasta. Z
sadece rgp. bes, saade. * sadece o gülüyor ali an layi dıjraberi çepê. * sağ taraf Avv.
Avv. saade evv dikeni. hêla rastê, aü rasta. * sağılan sürmek Avv.
sadeleşmek Z. sade bûn, safi bûn, ari bûn. jı rastû de ajotın. 3. rast M. rgd kesê di ab¬
sadeleştirmek Z. sade tann, safi tann, ari ori û rOzani de layi koneperesüyO dıparû-
tann. ze. * sağa sola bakmadan Avv. h dor xwe
sadelik M. sadegi, safıti, sadeti. nenıhOrtın, çep û rasta xwe meze nekınn.
sadık rgd A dılsoz, hışpak, sadiq. * sağı solu olmamak Avv. jı bo kesê ko
sadıkane rgp. bı ddsozi, bı hışpaki, bı erê nerO ya xwe bâlu nine.
sadiqi. sağalmak Z.xweş bûn, çO bûn, sd*a ditin.
sadist N. /gdZr. sadist. sağaltım M. xweştann, tedavvi, terapi
sadizm N.Fr. sadizm. sağaltmak L xvveş kınn, tedavvi kuın,
sadme N.A hhevkeün, coqin. tendurust kınn.
sadrazam N.A paşdoşek, lele. sağanak /.lafavv, rejne,rejnebaran,rehO-
saf IM^4.saf,sef,rêze./_dişiAw.berteref. le, şdoke, barana ko jı bo demeki kurt 10
/_ dışı olmak L berteref bûn. /_ dışı et¬ hışkdıbare.
mek Z. berteref kınn. sağa M. rgd rast, rastparez,rOzani de kese
saf 2 rgd A L safi, ari, bâhevri, ron. Z ko layi koneperesti diparêze.
evdal, hışsrvdc, kesê ko hde û dek û dola- sağdıç M. desthıra, buâzava, şoşban, 505-
vanntzane. pan,şoşbta./_takMşoşpani
safari M. »Fr. L nâçirvanıya duınde û hey- sağdırmak Z-danşarleuın,dandotuı.
vvanûn kovi h Efriqa. Z komnêçiivani. sağduyu Meqliseîun.
safderun rgd An safdU. sağı Mzıriç,zârç,rıxateyrane.
safdU rgd ddsaf, evdal hışsrvık. sağılmak /.şarbûn, hatm gar kınn, haün
sağımlı 754
berdan. * sakata ele vermek Avv. ri dan moşan. 5. haş, aram. * çocuk sakinleşli
dest./- uzatmak Z-ridırOj kınn. * sakata Avv. zaro haş bû.
gelmek Avv. ri hatin. * sakalım değir¬ sakince rgd evv staonunOn h pûşiya
mende ağartmak Avv. riyû xwe di aşO "satan" daçeka "bı" dıgırın û bı pareka
Mirzo de spi kınn. * sakata ele vermek "i" tene kar anin vvek: bı arami, bixamoşi.
fivv. ri dan dest * sakalım yok ki sözüm sakinleşmek L hedınin, hedûrin, haş
dinlensin Avv. riya nun tüne ko gotına bûn, bOdeng bûn, rehet bûn.
nun pere bıke. * sakalını sıvazlamak sakinleştirmek L haş tann, hedınandın,
Avv. riya xwe mıst dan. * sakal traş etmek hedûrandm, tebıtandın.
Avv. ri kur tann. saklama M veşûrin, veşarin.
sakallanmak Z. riyû xwe hatın. saklamak L L helanin, talandı, bı cdıki
sakallı M.riko, biri. bOlû de destâ xwe de niştin. * kita¬
sakar M. L beş, heyvvanO ko enrya w0 de plarımı saklıyorum Avv. putûkên xwe
spiti heye. Z M rgd tepışkor, kesâ ko zû heltinım. Z helanin, talandı, jı bo ko
zû xeleti an qeza dike. vvında nebe ratann cihki nepeni * para¬
sakarmeke M nurişka avi, qazabryani. larım saklamak Avv. pareyOn xwe hela¬
sakaroz N.Fr. kân sakaroz. nin. 3. jı bo ko xıra nebe an genû nebe
sakat Mrgd^4seqet,jano,kûd,eUl,dexel rakınn cihki evvlekar. * yağı buz do¬
/- etmek L seqet kınn, kûd tann, labına saklamak Avv. rûn di sanncO de
seqitandin. /_hk M. seqeti, kûdi. /_ ol¬ helanin. 4. vesaitin, vûşartm, sardın, tışte¬
mak L seqet bûn, kûd bûn. ki bı su zanin an dizi gutm. * su- sakla¬
sakatat Nk sakatat, dd û ciğer û gurçık û mak Avv. sır veşartm. * paralarını
kelepaçe yên heyvvan. /_çı M. saka- saklamak Avv. pareyâ xwe vasattın. 5.
tatfıroş. talandı, helaıun, jı bo dayinO kes an tışteki ..
sakatlamak L seqet kınn. kûd kınn, re tirxan tann. * bu yemeği sana sa¬
seqitandin. kladım Avv. nun evxwann jı te re helani.
sakatlanmak Z. seqet bûn, kûd bûn. saklambaç M pitros, çavgırtık, veşartok,
sakın B. zinhar, teqez. diq.
sakınca M. zerar. * sakıncası yok fivv. ze- saklanılmak L evv sinonimOn h pûşiya
rara xwe nine. /_ta rgd bızerar. /-sız rgd "saklamak" bı lêkera arikar "batin" tane
bOzerar. bdcar anin vvek: hatin veşartm, hatin hela¬
sakınma M. gurOz, heVışandıni. nin.
sakınmak L gurOzandın, xwe jO saklanmak L L xwe vûşartm, xwe veş¬
hevışandın, h berxvve ketin. artm, xef bûn. Z hatin helanta, hatin hüa¬
sakırdamak L lenzta, ncıfin, jı ber tırsû nin.
an jı sermayO. saklatmak L dan vûşartm, dan helanta.
sakırga M. zıç, temi, gene. sakta rgd L nepeni, nıhân, tiştâ cüzi yana
sakıt L rgd keti. Z hukmO xwe der- nayê xuyatann û ditin. * sakta bir yerde
bazbûyi, betal. 3. pâr, kesê ko jı meqamê gizlenmek Avv. ciheki nepeni de xwe ves¬
derkeüye û yeki di keüye cdıO wi. /_ ba¬ aitini, veşarti, tışt an kesâ ko hatiye ves¬
kan M. pêr vvezir, pOrşalyar. 4. N.astme- aitin an xwe vâşartı ye. 3. pansti veşarti,
rix,mars. jı bo mafi çapO an patentêye. *her hakkı
sakız M. benişt./- çiğnemek/, benişt cûn. saldıdırfiiv.hermafixvvehaüyeparasün.
sakızağacı Nh darbenk, kezvvan, qrzban, sako Mıtsako.
ben. saksağan Mqelebask,qelabaçke,quık.
sakızlaşmak /. vveki benişt bûn. saksı M incane, guldank. /_hk M gul-
saki MAmuxbeçe,meyger,saki dank.
sakin rgd AL aram, hamin, bêdeng, re¬ saksofon M./rac:saksafon,hacetekemu-
het, xamoşan, haş, tebıti. * ortalık sakin- zdcâye.
dtaAvv.dinyarehete.Zrılnıştvan,vvarniş. Saksonya M. Saksonıye. L ciheki lı H-
3. meyi hânin, kes an tiştâ ko jı cihaxwe manıye. Z navâ cûre ferfûreki ye.
nahve. 4. bOdeng, xamoşan, cihâ rehet û sal M. kelek, cum, ya ko bO meşk in.
asude. * sakin bir otel Avv. hotdeke xa- sala N.A bang, baigi nunOjOye, sela.
salacak 756
ketin. * dal budak salmak Avv. çiql û güm sanaatkar M pişekar, hunermend.
dan. 4. berdan ser. * tazıyı tavşana sal¬ sanatkarane rgp. bı pişekari, bı huner-
mak fivv. taji berdan ser kerguh. mendi, bı senatkari.
salmalık Mçêregeh. sanatoryum MZ*r. senatonyûm.
salon M. Fr. eyvvan, bennal, hol, barigeh, sanayi M/lpişekari,senayi,sınayi./_ciM
divvan, salon. pişekar.
saloz rgd bn salak. sancak M. Ldırevvş, derefş, ala leşkeri ye.
salpa rgd tirat Z al, ala. 3. dever. /-tar M. derefşgir.
salt rgp. L bı tenO, sırf. Z rgd safi, ari. sana M. jan, Oş, canOşi, zûria /_ tutmak
saltanat M.Aseltenet,hukumdari. Avv. Oş gutm, jan gutın.
saltık rgd teqez, mutleq. sancılanmak Z. jan gutm, êş gırtın, âsin.
salvo M. it agubarandına bı bombO. sanata rgd jandar, Oşdar.
salya M. bkx kefşü, kepûr, kefa dev, Uk, sancımak Z. jan dan, âsin.
gdej, xazi, xwizi. /Sı rgd gdêjjn. sandal 1 M. Fr. filal cûreyeke sol m.
salyangoz M. Gr. balifû mâr, hâlkeyi şey- sandal MAl.belem,sendel,cûrekeleke-
tanoke, şeytanok, qepûşk. ki vveki cunı e. Zguıû, cûre dareki hışk û
sam M. kerrehû, sebûn, semûr, baya kojı bduKvveşe.
çolâtâ. sandalya M/lLsendeu,kurslhaceteke
saman M. ka. * iri saman Avv. gızır, koze- rûmşünO ye. Z meqam, kursi * sanda-
re, xız. * samanın alfanad su yürütmek lyesiz bakan M. vvezire paşdoşek.
Avv. ağır di bm ka re bınn, agıri bm ka./_ sandık M.4sandıq,sendûq,sındoq. Lha-
rengi M. kareng. /_ vermek L ka dan. ceteke jı text û çargoşe ye jı bo tışt mıştâ
saman kağıdı MeUqurne. xvve ddanê. Z tan dezgeh Û sazgehan de
samanlık M merek, kadm. cihO pareye. 3. banqe./- düzmek Z. cêza
Samanyolu MA. kakûşan.kadız, reya kav¬ xwe hazır kırın.
ran. sanduka M/t sindoq, ya koddan ser go-
samaryum M. Fr. kân samarryûm, ele¬ rO.
menteki bı jımara atomi 62, gıramya ato¬ sandviç M. ing. babole, balolk, sandvviç.
mi 150.4, sıfüya xwe 7.75 e. sân Sm. sanem MALpûtZjinaliserxwe.
samba M samba, cûre danseki Emrika sangı rgd şewışi,sevvsi.
Latiniye. sam M zen, zan, say, hızu-. * sanısına
Sami M rgd A Sami xwe bavvenn ko jı kapılmak Avv. luzra _ kınn, zeni kuın.
mfşâ Sam a kura Hz. Nuh hatme. Ev Ere¬ sanık M. rgd bersûc, meznûn.
bi û Asûri û ibrani û Hebeşi û Cıhû yân sanılmak L sinonimên h pêşrya "sanı" bı
unytam. hatin tOne temam kınn vvele: hatin hrzır
samimi A L rgd bıdıl jıdıl serrumi, xerib- kınn.
dost. Z rgp. bı dd û can. saniye N.A çırk, dûvık, saniye.
samimileşmek L pevre sendim* bûn, sanki rgp. L yana, say ke, tu dıbâ, bâi ko.
pevre bıdd û can bûn. L di hevokên pirsê de bala rmrov ddeşine.
samimiyet M. A semimiyet, bıddûcani, * ne olur sanki? Avv. çı dibe yana. Z he-
xeribdosti. vokûn bâ pirse de gumanbari çêddee. *
samur M. A şeyi deryayl samur, semûr, teşekkür ederim, sanki yedim Avv. zor
sıfori. spas, say ke mm xvvari ye. * sanki ağa ol¬
samura! MSamûraidiJaponandeaxay- muşta böbürleniyor bw. tu dıbâ ka bûye
ên duhemin. axa vvısa pesna xwe dıde.
samyeU M/ı kerrehû, sebûn, semûr. ganmak Z. guman kırın, zan kınn, hızır
san MLnav, navûdeng.Zzan,zen. tann.
sana pro. te, tere, jı tere. sansar Mkûze.*kusansanMA.boken-
sanal N. mat texmtai, farazi ge-
sanat N.A L pise, karbendi hüner, senat. sansasyon MZr.sansasryon
/- okulu Nh xwandegeha pişesasiyê. Sanskrit M. Sanskrit, öl ûvvijeyi ya Hmdi
sanaata N. pişekar, hunermend, kar- ya klasik û gruba zmanOn Hmd û Ewro-
bend, senatkar. pa.
sansür 758
bıhayekO malek fıroün. Z kesâ ko tışteki kınn, tışteki bavâp hevva û jı hev belav
pâşkâş dike û lâ h ba ji ntae. * akıl sat¬ bıki. Z avâtin, vu kırın, üsteki bıgui û ba-
mak Avv. eqd fırotın. 3. cih tuşun, dev jO vejijı dûr ve. 3. ba kınn, ber ba tann, dişte
berdan. * arkadaşını sattı Avv. hevalâ vvek ka ya dexl û zada ko jı bo paqijkinnO
xwe frrot h ber bayi diki. 4. daşandın, davveşandın.
satranç M. P. satranç, setrene. * kdıç savurmak Avv. şûr davveşandm. S.
satrap MZ'r./'.diPersandewali tann, jı bo çâr û derevv Û tiştâ vvısa. * kü¬
sattırmak Z. dan fırotın, dan fıroştın. für savurmak Avv. çâr tann. 6. njandm,
Satürn M. Fr.Lat ast Astan, Kiwan,Key- vvesandın, jı bo pare Û dıraf û tiştâ vvısa ko
vvan, Zuhal, Satürn, stara şeşan ya rojO ye. zor xerc bıki. * parasını sağa sola savu¬
sauna N.Fr. sauna. ruyor Avv. pareyi xwe h vu û vvâ de bela
sav M.şeb.thêz. dıkeandınjdıe.
savaş M. L şer, ceng. /- açmak L şer savurtmak L lOkerên h pûşiya "savur¬
vekınn. /_ çıkarmak L şer derxistin. /_ mak" bı "dan" têne xebitandin vvek: dan
hali Avv. şer hebûn. * birinci cihan sa¬ belav tann, dan vu tann.
vaşı Avv. seri cihana ya yekem. Z tOkoşin, savuşmak Z. qeşitin, nijtin, def bûn, hd
koşin. * hastalıklarla savaş Avv. têkoşina bûn.
h dıji nexwaşryan. savuşturmak Z. derbaz tann.
savaşçı M. cengavver, cengdar, şerkar. saya M. K. si, sih, sextiyana pışte sola ye.
/-tak M. serkari, cengdari. sayaç MjunOrker.
savaşım M. tOkoşin, koşin, koşan, /-a M. saydam rgd hdû, zebloq. /_ tabaka MA.
rgd tâkoşer. ant gdêne, jı bo çav.
savaşkan rgd cengavver, şerkar. saydamlaşmak L hdû bûn, zebloq bûn.
savaşmak L L ceng tann, şer tann. Ztê- saydamlaştırmak L hdû tann, zebloq
koşin, nucadele kuın. tann.
sava M. dadstOn, dadısten. /_hk M. dad- saydırmak L dan hejmartın, dan jmartın.
stOni. saye M. P. L si, sih, sa, saye, cdıO tari ko h
savmak Z. L def kınn, definandın, nijün, paş tavO de dimine, z saye, arikari.
qeşitandm. Z derbaz kınn, tışt an demeki sayeban M..P. sivan, cihê si.
xuab jı xwe dûr xistrnê re tO gotin. * ha¬ sayfa M. A rûpel. /-landumak Z. rûpe-
stalığı savmak Avv. nexwaşiyê derbaz landın, rûpel kınn. /_hk M. rûpel. * 400
kınn. sayfalık kitap Avv. pırtûka bı 400 rûpel.
savruk rgd L desbelav. sayfiye M^tladO, havtageh, pOşkenar.
savrulmak L L belav bûn, aleme bûn. Z saygı M. guami, serkupi, hürmet, ihtiram.
karO "savurmak" tann. /- duruşu fivv. ravvesüna guami. /_ gö¬
savsak rgd sıst, ihmalkar. stermek Z. hürmet tann, gırami tann,
savsaklamak L L vız bûn, ihmal tann, serkupi tann.
guh nedan. Z dereng xistin. saygıdeğer rgd eziz, berketi.
savulmak Z. qeşitin, hatin nijtin, def bûn. saygılı rgd hürmetkar, guamgu.
savunma M. L parêz, berevani, parasüni. saygın rgd berketi, bırOz, berOz, rOzdar,
ZparOzname. torm, xwedi qedu. /_h rgd qedirbdind,
savunmacı M. berevan, parOzker. gırambar.
savunmak Z. L parastın, dest helanın. Z saygınlık M. qedirbdindi, gırambari,
berevani kınn, bı devki an nrviski pa- rOzdari.
rastina yeki tana saygısız rgd bûrêz, bâgıram, bêhurmet,
savunmasız rgd bOparastın, bOparêz. nrxay. /_hk M. bârOzıti, bOgırami, bOhur-
savunucu rgd berevan, bervêder, pa- metl
rêzger. saygızızca /gp.bıbâ hürmeti, bı be gırami
savunulmak L hatin parastın. sayı M. L mat hêjmar, hejmar,jmar.Z her
savurgan rgd destbelav, müsrif. /_ca rgp. hêjmaren çapemeniya vvek rojname û ko¬
bıdestbelavi./_hkM.destbelavti, müsrif¬ var, nusxe. * sayı isimler Nh jmarnav. *
ti. asal sayılar Nh jmareyi jmarda. * belir¬
savurmak L L vu/vir tann, berhevva siz sayılar Nk jmarnaven. * belirti
761 seçme
sayılar MA. jmarnavûn. * kesirU sayuar kesâ ko nexwaş ntae lObelâ bm xwe nex-
Nh jmareyi pareyi. * sıra sayılan MA. vvaş şani dıde.
jmareyi râzda. sayvan Mi'.ZCsivan.
sayıca rgp. bı hêjmar, bı adet saz l M. /rac 1. amûrûn muzikO ne. Z saz,
sayıklama MvvuOne. tembûr, heceteki muzikâ ya bı tûl e. * saz
sayıklamak Z.wirênetann,jiberxewêde çalan Avv. sazbend. /_ perdeleri Nh havvi.
axaf tin, ber xwe de axaftin. L di xewO de /_ şairi Avv. tembûrvan.
axaf tin. Z kese ko tışteki h ber xwe de üne saz M kamu, qanur, delavgrya. /_ otu le-
û dibe û wû bı dengeki ko tO biniştin ven.
diaxtve. saza M. Arı sazende.
sayılamak L hêjmar tann, jmar tann. sazan baliği Mmasipank.
sayılı rgd Lhêjmarti* on sayılı kitap Avv. sazende M. sazbend, tembûrvan.
pırtûka bı hOjmar deh. Z hatiye sazlık Mqamirgeh.
hejmartın. * kitaplar sayılıdır Avv. pırtûk seans M. Fr. seans.
hatme hâjmarün. 3, tıştO ko kêm tOte sebat M. A sebat, tebat /-etmek /.sebat
ditm, kûm dest dıkeve. kuın. /-kar rgd sebatkar. /Sı rgd sebat¬
sayılmak L hatm hejmartın, hatm kar, /sız rgd bêsebat
jımartin. sebayüdü M. /Csâ bay ûdu,sêûdu, listıka
sayım M. hêjmartin. tevvlâ de hêjmarek e.
sayımlama M. statistik, hOjmartuı. sebep N.A ûşt, sedem, sebeb, hOncet, seb.
saym rgd buOz,berOz,eziz, xoşewist*he- * sebebi nedir? Avv. sedema xwe çı ye? *
valê eziz Avv. saym arkadaş. * sayın arka¬ sebebi nedir? Avv. sebeb çı ye? /_ olmak
daşlar! Avv. hevalOn xoşewist! L sebeb bûn, sedem bûn. /-11 rgd bıûşt,
sayısal rgd hêjmarki. bısedem. /siz rgd bûsedem, bûsebeb,
sayısız rgd bêhêjmar, tışte ko bı pubûna bâûşt
xwe ve naye hejmartın. sebebiyle rgp bı sedema, bı sebeba.
sayıştay M. divvanO muhasebat sebeplenmek L bı avvaki jO bıkar bûn, jâ
saymaca rgp. qestitani, itibari. istifade tann.
saymak Z. L hOjmartuı, hejmartın, sebU etmek Z. zor xerc tann.
hejmırandın, jımartin. * bu kelimeler sebze M. P. hêşinati, sewz, sebz, zerzevvat.
saymakla bitmez Avv. ev bêjeyana bı /_ci M. sebezefıroş.
hêjmartmê davvi nayên. Z guami tann, sebze--' ' .'. dıkak, hOşınati.
hürmet kınn, saye tann. * adam kimseyi .ae M/lsecade,sıcade.
saymıyor Avv. muovi keşi saye nr' occde M. sucde, secde. /-etmek /.secde
nurovi guamrya keşi nake. 3. tann hesc tann.
bO, jmartın. * o isimleri söyledin amma, seciye M.4 xû, xûy, af randıni.
beni saymadın Avv. te evv navana gotın seçenek M rûga, metot, azdı, alternatif.
ema tu mm saye nata an tu nun nahûjmû- seçilmek L hatan bıjartin, hatin
ri. 4. hesêbandin, pejırandın, tOvv kuın. * helbıjartın.
ben bu ziyareti saymam, bir daha gele¬ seçdmış rgd bıjafcte, IhiHkgtûw.bnazte. 2
ceksin fivv. ez vO zryaretâ tâw nakım, tu selrribnişh^taylebıjarün. * seçUnmiş bulgur
drvOt careke dm vvO bâ. 5. hesıbandın. * Avv. savvara ko hatiye bıjartin, savvara
artık kış geldi saydır Avv. ûdi halına bıjarti.
zrvıstanO tâ hesıbandın. 6. h pey hev seçim M. L kare "seçmek" e. Z helbıjartın,
hêjmartin. * onun yaptıklarım sayma¬ jı bo aımanca siyasi an idari de tay-
kla bitiremem Avv. ez bı kırına vvi intanna kesan de raya gışti gutm.
bıjmânm naqedirum. seçki M. berhevok, antoloji.
sayman M. jmaredar, hesâbgâr. /-tak M seçkin rgd bıjarte, hdbıjravv, puxte, elit
jmaredari, hesâbgOri. /_lik M. bıjarteti, helburavvl
saymaztak M. gırami nekınn, hunnet seçkinler Mit guegu, elit
nekınn, guh nedan. seçme M.LkarO "seçmek" e. Zin seçkin.
sayn M. rgd nexvvaş. /-tak M. nexwaşi. * seçme hakkı bw. mafi hdbijartinê.
sayrımsak rgd xvve h nexwaşryû danin, seçmece rgp. bı bıjartınl
seçmek 762
sel N.A L lehi, lesar, laser, cdfÛ, lefaf, lem- semai rgdA semam.
late, IÛmışt, şOlav, seylav. Ev sinonimana semantik M. Zr. semantik, manenasi,wa-
de "lehi, lesar û lOmışt" zade bıkar ten. /- tenasi.
kalkması M. lesar rabûn, av rabûn. /- semaver Msemawer,evbâjejıRûsitâ.
taşması M. lehi rabûn. Z mec tiştâ pu Û sembol M Fr. Gr. işaret, davver, derefş,
zade ko pev re dıhenke. * göz yaşlarım sembol/_lik rgd sembolik, derefşi. /-ist
sel gibi akıyor Avv. hısterOn çava nun vve¬ rgd M. sembolist
ki çem/lesar dıhenke. * sel Ue gelen yel semboUeşlirmek Z. sembole kınn, dere-
Ue gider Avv. bı baya hatiye bı barana dıçe. fşandın.
selam M/tsdav, selam, pate. /-atanakZ. seme rgd sersem, bomık.
sdav gırtm. /_ çakmak L pate 10 dan. /- semender M.Z'.qurnewOlk.
göndermek L sdav şandın. /_ söylemek semer M. P. K kopan, semer, palan. Z
Avv. sdav gotin. /_ vermek L sdav dan. * pahk, evrya jı daran çOdıbe û zadeyi jı bo
candan selamlar Avv. sdavûn germ, sıla- keran e. /_ sapı bw. mıncele, çil /_ vur¬
vOn jı dd. * selam verdik borçlu çıktık mak Z. semer tann, pahk kınn.
Avv. me sdav da em deyndar derketm. semere N.A ber, hdber./- vermek/, ber
selamet N.A xvveşi, sdamet, selamet /_le dan, lıılberin.
rgp. bı selameti. semerlemek Z. semer tann, pahk kınn.
selametlemek L rO tann, jı bo râvvi an semi MA bdüstin. .. .
mâvanan. semih rgdA destvekıri, comerd.
selamlamak Z. sdav kırın, pate 10 dan. seminer M. Fr.Zıat seminer, komcıvin.
selanlanmak L hatin sdav kınn. semirgin rgd qelew, bezgutl
selamlaşmak L hevûdu sdav tann, sdav semirmek L don/dıhn gutın, bez gutın,
dan hev, jı ber hev rabûn. qelew bûn, kel bûn.
selamlık M. hOre, koçık, qesr û seray an semiz rgd L qelew. Z bezguti, donguti,
mal û konun mezm de cihâ ko mûr kel,kelbûyi
rûdımn. semizlemek /.qelew tann, kd tann.
sehunünaleyküm B. A selamunaleykum. semizotu M. pımpar, pdpine
Selçuklu M. devvleteki ye di qirnaXi.de b sempati M.Gr.Z*r.sempati,xwtagerrru,de-
AnatolryO, Asiye û heta çolâ Erebıstanâ styari, şirini, beşûşi.
duOj bûbû. sempatik /gd riken,agmweş,xvvuıgerm,
sele l N.A selde, qufe. destyar, şirin, beşuş.
sele 2 M. çapan, bn, sere. sempatizan M. sempatizan, hevalbend.
selef Mpe^ewar,selef. sempozyum M Fr. Gr. sempozryûm,
selektör N.Fr. selektör. LbOjingakodexlO komervin.
jı hev vedıbıjOre. Z lambeyO ereba ya semptom N.Fr.Bj. semptom
pOşm i heri mezm in. semt M/tLsemt,taxe,herem.Zla,aü,pi
selen M. deng, nûçe, agahi. * semtine uğramamak Avv. hiç layi yeki
selenyum M. Fr. kân seleıuyûm, elemen¬ de neçûn, pi yâ ve neçûn.
teki bı jımara atömi 34, stftiyaxwe 4.8 e û sen pro. tu, te, pronavê kesta ya duhemin
217 dereceyi de dıhele. sân Se. e. * sen bilirsin Avv. tu dızani. * sen sağ
setiservis M. ing. şelfservis, xvve û xwe re ben selamet Avv. tu xweş û ez sdamet * se¬
xizmet, 1un cûre aşxanan de ko taryar ni gidi seni! Avv. ax gtdryo!, lo gıdıya 'se¬
dıçm bı xvve xwanna xwe dişlinin ninki can da benimki patlıcan nu bw.
selim rgd.4 selim, rast, durust ya te can e, yan mm baUcan e.
selofan MZr.uıg.selefon. sena MA pesn.
selüloit M. baxe, seüloit senarist MZ'r.serıarist,şaıı«ııvis.
selüloz MZr.seldoz. senaryo N.Fr. il senenyo.
selvi MsdwO,selwL/_ağaaMA.darasel- senato N. it dhvana pirmenda, senata
wö. senatör M. rjinnend, senatör. /_lük M se¬
sema 1M.helake,sema,çerx,evıyajıbose- nateri, pirmendi
mayOndervvOşan e. /-hane M. semaxane. sendelemek Z.hullatrmrı,ülpeta bûn, tera
sema 2N. çene, ezman, asi man, erş, azman. b<ta,teq)dirı,şevvısnı,şew5İbûn.
sendika 764
deng gutm. /_ seda Avv. deng û beng, deng sevici M. panik, panpanok. /-Uk M.
meng. * ses seda yok Avv. deng û beng tü¬ pandcâ, panpanokû.
ne (nâıe). /_ tanımak Z. deng nas kınn. serilen Mdddar,maşıq,jıbojınetegoün,
/_ vermek Z. deng dan, deng vedan. ya ko hez dike.
ses bilgisi M. fonetik. sevilmek Z. hatm hezkınn, hatın dılketm,
ses bilimi M. fonoloji. hatm dddayin.
sesçil rgd fonetik. serindi rgd ddovan, givar.aguxweş, oflaz,
seslem M. G/7/1 kite, çeku. xvveşik, serin, şirin.
seslendirmek Z. deng dan/dayin. sevimlileşmek L evv sinonimOn h pûşiya
sesleniş M. dengdan, dengkuın. "sevindi" bı lOkera arikar "bûn" têne te¬
seslenmek Z. L bang kınn, deng 10 kınn, mam tann vvek: şuta bûn.
deng tann, deng dan. Z deng kınn, bersiv sevimlileştirmek L evv staordmOn h
dan. * çağırıyorum, adam seslenmiyor pêşrya "sevimli" bı Iêkera arikar "kuın"
Aıv. bang dikim, mırovi dengO xwe nake. têne temam tann vvek: şirin tann.
sesU rgd 1. bıdeng, dengdar, dengüı. Z M. sevimlilik M. evv sinonimOn h pOşıya
rgd Grm dengdêr. 3. rgp. bı deng, bı avvaz. "sevımh" bı pareka "i" tOne temam kum
ses sanatkarı M/ıdengbOj. vvek: şirini, xweşdci, ddovani û Avvd
ses sanatkarlığı Avv. dengbOji. sevimsiz rgd xwinsar, tal, tehl, neşirin,
sessiz rgd 1. bOdeng, ker. Z M. rgd Grm. nexweşik.
dengdar. 3. rgp. bı bêdengi. /_Uk M. bê- sevinç M. dılşayi, ddgeşi, şabûni, şadi,
dengi, kerbûni. /- kalmak L bOdeng şadunani. * sevinç göz yaşları dökmek
man, ker man. /_ sedasız L bOdeng û Avv. hıstûrOn/rondıkOn şabûnryê njandm.
beng. * sessiz sedasız kalmak fivv. lal û sevinçli rgd evv staonimOn lı pOşıya
bOdeng man. "sevinç" pareka "i" davOjtn vvek: dılgeş,
sestaş, sesteş M. rgd Grm homonim, ddşa, şad û Avvd
hevdeng. sevindirmek Z. ddşa kırm, ddgeş kuın, şa
ses uyumu Nk hevdengi tann, şadıman kınn, kOfxweş kınn.
sesyazar M. dengmvis, denggir, fonoxraf, sevinmek L kûf tann, ddşa bûn, dılgeş
gramofon. bûn, şa bûn, şadıman bûn, pêxweş bûn.
sel l M. ing. tan cûre sportan de her beşOn sevişmek Z. hev şa bûn, h hev şa bûn, hev
maçê ye. * birinci set Avv. seta yekan. û du hez tann.
set MÂL bend, berbest, pındam, tegere, seriye N.A dûş, tax, hengûf. * av gehişte
zOdeyi jı ber avê tê çâtaruı. * su seti Nk duşa bêxçe Avv. su bahçe seviyesine geldi.
benda avû. Z bend, seku, diwarên h * su duvar seviyesine çıktı Avv. av gehişte
pâşrya tışteki re tê gotin. taxa diwOr.
sevap MAsewab./_kazanmakZ.sewab sevk M. A 1. şandın, hênartin. Z bızav. /_
gırtm. etmek Z. L şandın, hOnartm. Z bızavtın. *
sevda N.A sevvda, evin. /_ta rgd sevvdayi, hoca bizi iyilik yerine kötülüğe sevk
evindar, ddketi, ddevin. ediyor Avv. xoce me bı şunda başiyê de
sevdalanmak Z. sevvdayi bûn, evtadar dıbızOvıni xuabryO.
bûn. sevkıtabii M A dozin, dozina xwezayi,
sevdirmek Z. dan hezkınn. sevvk i tabu.
sevecen rgd ddovan. /_Uk M. ddovani. sevkıyat N.A sevvtayat, nefirami
seven M. L aşıq, ddketi, jı bo mOr e. Z sevme M. hep, hez.
maşiq, dıldayi, jı bo jm e. sevmek /.Lheji kuın, hez tann, hebandın,
sevgi Mevta, hez, hezkınn, şadunani.* ki¬ tışteki pejırandın û 10 xvveş hatin. Z dd
tap sevgisi Avv. evüuya pırtûkan. dan, hez tann, hebandın, evdıdarO yeki
sevgUi rgd eziz, deİal dedi delüo, yar, bûn û jâ hez tann. 3. hez kınn, tiştâ ko pu
xoşewist, tışt an kesâ ko hezkınn an gua¬ xvveşa nurov dıçe. * kitap okumasını
mi 10 dibe. * sevgUi anneciğini Avv. sevmek Avv. jı xwandina pırtûkan hez
dayılca mm a xoşewist Z ddketi, yar, jı bo kınn. 4. 10 şa bûn, mıst dan, şabûna jı bo
mêr e. 3. dddayi, yar, jı bo jinO ye. evine ye.
sevi M.evin,eşq. sevr MAsevvr.
767 sıcaklık
dosti û hevaltiyO de şani dibe. * kalbinin hOjmaran ji vvan deh caran kâm dike. Z
bütün sıcaklığıyla Avv. hemû bı garma- rgd. mec. hiç nine, tu tışt 3. mec. xuab,bâ-
hiya dil /_ vermek L germi dan, germahi kâr. * ha söyle ha söyle, netice sifir Avv.
dan. ha bûje ha bêje, encam sıfu- e /-noktası
sıcak ölçer MA. germjmâr, termomeür. Avv. mûfırk, devdevi.
sıçan Mmışk.evryacûremışkekiyekojı sığ rgd tenık, gdıar, req, bırr, jıbo çem û
mışkû malan mezınür e. * ku sıçanı M robar û derya ko ne kûr e. * suyun sığ
mışki kOlge. yeri Avv. reqa avê./_tak M. tenıkahi, tenıki.
sıçancükuşu Mşelaqe. /- olmak L tenık bûn.
sıçankulağı Mzucatir. sığa M. fiz. kapasite.
sıçanotu M zernix, arsenik. sığdırılmak Z. tû de hatın cih kırın, tû de
sıçırgan rgd vuık, vınkıni. hatan helanta, tâ de hatin şund tann.
sıçmak Z.gû tann, ritm,rryta, reydi, rêtm. sığdırmak Z. tâ de cih kum, tâ de helanta,
L pisiti avêtm jı der ve. Z berbad tann. tâ de şund kum. * eUi kiloyu şu torbaya
sıçrama M. deqelûz, deqlûz, tûl qefz, xd, nasıl sığdırdınız anlayamadım fivv. ez
loük. tOnegehiştım vva çavva pOnce talo di vvi
sıçramak Z.Lbazdan,hdbehta,qefzdan, tûnki de cih lor.
xd dan, tûl dan, lı ser lıngan xwe bıdi erdO sığm M. aşka belek.
û bı hışki xwe bıhnd bdd * pire gibi sığmak M. sıtar, star, stargeh. LcihO talde
sıçramak Avv. vveki gêle tûl dan. Z ye koxvve h ber ba û baranO dıparOzi. Z
ceniqin, hdperin, tulcuuqta, vveki bı tırs cdıO ko di şer û cengû dexwe star diki. 3.
an heyecanO ve yekcar di cihâ xwe de kelbexti, di tenganıyû de kesâ ko xwe da-
bdenzi. 3. pekin, pengızüı, pihqin, gava vûji paş.
tıştek jı cihêxwe jâ dibe û jâ dûr dıkeve. * sığınık M. penalunde, lace, mülteci.
çamur sıçradı, ateş sıçradı Avv. heri sığınılmak Z. kara "sığmmak" haün kuın
pekıya, ağır pekıya. 4. petan, pengızta, be- vvek haün star tann.
lavbûn û perokibûnâ de ji tâ kar andı. * sığınma M pena, kelbexti, laceyi. /_a M.
karıncalar eve de sıçradı Avv. güle penaber, penalunde. sığınma yen pa-
pekryanmalOji. rOzgeh. /_ hakkı Avv. mafû penahındeti,
sıçratmak Z. L dan baz dan, talbehandin, mafO penahındeyi.
qevz 10 dan, dan tûl tann, xd 10 dan. Z sığınmak L L penuiandın, laceyi bûn, d-
ceniqandin, hdcemqandm, hdperandın. tica kınn, evrya xwe avûtına dereke jı bo
3. pejıkandın, pekandui, pengızandm. mebesta siyasi ye ko. Z sıtar bûn, xwe
sıdk MAL rasti, durusu. Z bendevvari ya spartın, xwe avêtin derekâ, jı ber ba û ba-
jıdıL rane an xetenyekû penahi derekâ an ke-
sıfat IMAG/7n.rengdêr,rewş,sifet*bel- sekû bûn. * Memo ağaya sığınmak. xwe
gisiz sıfatlar M. rengdOrOn nebunavtari. spartin Memo axa fivv. 3. di tıka û efûbû-
* işaret sıfatlan M. rengdêrên işarki. * niyû de kar tâ. * adalete sığınmak Avv.
nitelik sıfatlan M. rengdOrOn çavvabûn xwe spartin dadımendryO an xwe avetın
û çdobûnO, an rengdârân vvesfta. * sayı dadıgeha.
sıfatlan M. rengdârân jmarki. * soru sığu Mgaran, devvarO reş, gaû mange./-
sıfatlan M. rengdOrOn pırsıyarki. * nit¬ alun MA. garan. /_ çobanı MA. gavan. ga-
eleme sayı sıfatlan M rengdOrOn rOzda. dûr. * sığu otlak yeri Avv. gadar.
sıfat 2 N.A revvş, nol afet L cih û tay- sığuakkuşu N. keşûşke, çûkreş, çiq,
betrya keşi di halâ cıvata de. * bir arka¬ rişole.
daş sıalıyla diyebilirim ki Avv. bı sığu dUi otu M. zmanâ gay, gvvüız,
nola/rewşahevalüyâezclıkanmbejımko. gozırvan.
Z rû, sıkûm, suret * adamda sıfat yok sığır gözü otu Mgulepıjmin.
ki fivv. rû an sıkûm h nurovi tüne ko. * kö¬ sığırtmaç M. gavan, gâdâr.
tü sıfatlar Avv. nolên xuab. sığışmak /.tâdecihbûn,tâdehelatin.*
su*u LMAsucu-,nin,tune(0).Bıserexwe yer mi dar, korkma sığışırız Avv. ma cih
tu bdıa ya xwe mne 10 gava' tâ rasta ya teng e, metirs em tâ de hel ten
hûjmaranvvan deh caran zOdeûhçepO ya sığıştırmak L tâ de kınn cih, tâ te hela-
769 sınıfsal
şuur M. K Gr. sinor, sindor, tixûb. L xeta sırasıyla rgp. dor be dor, birOzaxwe.
di navbera dewletan. Z xeta di navbera şuayla rgp. bırOz,bı sıre, dor bı dor, guva.
zevi û gund û bajaran. 3. hed, tixûb, vveki suat M A rû. /_ köprüsü M. pıra sıratû.
kutabûn an davvrya mezmbûna tışteki /_ Sırbistanlı MSırbıstani.
çekmek L sinor kışandm. * şuur dışı et¬ suf rgp. Abı tenê, sırf.
mek Avv. jı sinor/trxûb denosün, jı vvelOt suık M. L çelak, rot, revvd. Z serpene,
dernstın. /- taşı M. kevırO sinorû. evıya jı bo hejOn ko didin ber rez û lobrye
sınırdaş rgd hemsinor, hemuxûb. û tamate û tışte vvısa re tê gotm.
suurlamak Zg.agdıandm, sinor danin, si¬ sırıklamak L serpene kınn.
nor kışandm, staor tann, tceûb tann. suılsıklam rgd bn. su sıklam.
sınırlanmak L lêkerOn lı pâşrya "suurla¬ sunu M. sırım, şip, dvvOI
mak" bı lOkera arikar "haün" tane bıkar suıtak rgd lencin, kenok.
anin vvek: hatan sinor danin, hatm sinor suıtkan rgd lencin, kenok.
tann. sıntmak Z. bışırin, lencin, duanO xwe ciq
sınırlı rgd L bitixûb, bısinor. Z bdıed. tann, diranûxwe şani dan, bm lâva re ke¬
sınırsız rgd 1. bûsinor, bûtrxûb. Z bOhed. nta, kenin, kenuıa bı avvaki devO xwe bı
sıpa M. kurri, cehşık, sipe, sipık. kenO vekilin û bêdeng man. Ev sinonima¬
su l M. surr, zuhr. L vernıka ko jı bo na ddcann h cdıû hev de bêne kar anin.
zivkınne tâ kar anin. Z evv dermana ü suma M. têla sim, sutne, sürme.
pâşrya tali û neynıkan e. sunaşdc M. adu. L kese ko bı tıka û lava
su MA raz, pm, nepeni, nıhûn, su, esrar. tim drxwaze û mırovan ecız ddce. Z mec.
/_daşM. hemraz, hemsır./- olmak Z. suê ecızker, canOş. /.tak M. aduti.
bûn, nepeni bûn, h ber çavan vvında bûn. sırnaşmak Z. aduti kınn.
/_ tutmak veya saklamak L su vûş¬ Sup MSırb./_çaMSırbl
artm. /_ vermemek L su nedan. su sıklam rgd L av û şd. Z din û şêt. * sır
sıra M. L rêz, qor, sue, col, üştOn ko lı ser sıklam aşık olmak Avv. bı din û şêt evin¬
xetekO de h tenışta hev an h paş hev duOj dar bûn.
bûne. Z navân van tiştân ko ketine râzO. sut M. ant pışt L heyvvanan de jı sto heta
* şuaya girmek veya dizilmek Avv. ketm boçdcê. Z uısanan de jı sto heta newqO. 3.
suO, ketin rOzâ, qor bûn. 3. dor, sue. * M. tıstan de rû yi ser an rû yi derve. 4. cav
şimdi benim şuam fivv. icar dora mm e. xeta serê çryan. /_ çevirmek Z. pışta xwe
* şuası gelmek Z. dor hatin. * şuaya dan, berO xwe jO guharin. * sutı
koymak Avv. kınn sırû, rOz tann. * sıra kasmıyor Avv. pışta xwe dmıre, jı bo kesO
sıra Avv. qor bı qor, guva guva. 4. qenepe, ko rehet nasekuıe û ddê xvve ço dixwaze
rûnıştekOn ko h ba hev dirûjki haline da¬ re te gotin. * sutmda yük taşımak fivv.
nin. * sırası gelmişken Avv. ta ko sure xwe pişti pışt tann. * sırtından geçinmek fivv.
hatiye. * şuasını savmak Avv. rOza xwe debara xwe d ser pışta yeki tann. * sırlını
derbaz tann. * şuaya koymak Avv. tann bir yere dayamak Avv. pışta xwe dan de¬
rOzê, rûzandın. reke. * sırtını sıvazlamak Avv. dest lı pışt
sua dağlar M. cav bendelbend. dan. * sut sula vermek Avv. pışt dan hev.
şuadan rgp. jı sırû de, jırûzû de. /_ üstü Avv. lı ser pışte. * sut üstü gitmek
sıralaç M. cılbend, klasör. Avv. h ser pıştO çûn. * sut üstü yüzmek Avv.
sıralamak Z. rûzandm, rûz kınn, qor h ser pıştO ajne tann. /_ yükü M. pişti
tann, sefandın, sef kuın. sırtarmak L bn sıntmak.
sıralanmak L L qor bûn, rez bûn, sef sırtlamak Z. pışt kınn, gırtm pışta xwe.
bûn. Z ev lOkerana bı lOkera arikar "hatin sırtlan M. keftar, kemüyar.
- kınn" ji tOne temam kınn vvek: hatan rûz sıska rgd ler, lar, cûre, dımbık.
tann. sıtma M Bj. ta, tan, lerzeta.* sıtmaya ya¬
sıralatmak L lOkerûn h pOşıya "sırala¬ kalanmak Avv. tan ketin, lerzandın.
mak" bı "dan" tOne kar andı vvek: dan rû¬ sıtma ağacı MA, dargvvini.
zandın, dan qor kınn ûAvnd sıra M. carû, delik, suvvax, mole.
suali rgd birûz an rOzandlbıdor,bıqor,bı srraa Mmelevan.
sef an sefandi. sıvamak L L dehkandın, seyandın, mole
771 sihir
tann, suvvax tana * duvar sıvamak Avv. sızdta M gdi, gazmd, lava.
divvar mole tann, divvar suvvax tann. Z sızmfa M. L tiştâ koavâberdıde, hadi hêdi
mıst dan, pışt mıst dan. 3. helçınin. * kol- av jO derdıkeve. Z Bj.nêma ko jı kul û bıri-
lanni sıvamak Avv. hûçıkân xwe nan de der tâ.
helçınin. sızlamak Z. Ljarin, kevvgüın, jan dan, aş¬
sıvanmak L L hatin mole kum an ta, şevvata ko jı kul û bırinan de jan dıde.
dehkandın. Z hatin helçınin. Z fixan kum, axta kışanchn. 3. lava tann, -
soğukluk M. sari./- olmak/, sari bûn. fınsandın, dan kunsandm, dan tâ re tann,
soğulmak Z. L pançdoki bûn, tarmıUn, dan pâ ve dan, dan nav re tann.
çıhntsta. Z zrvva bûn, jı bo bir û çem û ava soku M. L sindir. Z sersindır.
ko geş e. sokulmak L L hatan furandın, hatin
soğumak Z. sar bûn fınsandın, hatan kunsandm, hatan tâ re
soğurmak L mıkıne gutm, kışanchn xwe, kuın, hatm pâ ve dan, hatan nav re kuın.
evrya jı bo üsteki ko avâ an germiyâ Z nûziki bûn. 3. kunsta, fınsta, tâ re bûn.
dikişine xwe. sokum M. gep, pari, luqme.
soğuşmak Z. mıkıne gutın, tevvlis bûn, jı sokuşmak Z. LxwetO re tann, xwe kırın
bo erdâ ko avâ dıkştae xwe tâ gotin. nav, xwe fınsandın.
soğutkan rgd sanne, sarker. sokuşturmak L L urandın, fınsandın,
soğutmak Z. L sar tann. Z qensandin, kunsandm, tandan hundur. Z nav re
qenmandm. 3. navbeyna kesan de ko sar- tann, tann nav, gava ko maleki xirab têki
bûni çObûn. nava yOn baş û bıfıroşi tâ gotin.
soğutucu rgd sanne, sarker. sol rgd çep. L layi ko ddâ muov heye,
soğutulmak Z. hatın sar kırın. dıjraberi rast e. Z aü/layi çepâ. * sol ta¬
sohbet MAL galegal, guftûgo, sıhbet. /_ raftan gelmek Avv. di ali çepâ de hatın. 3.
etmek L galegal kınn. * sohbeti koyula¬ yân ko mûldari sosyaüzmO ne. /_cu rgd
ştırmak Avv. agu xweş kuın. Z axaftm. çep. * soldan gitmek Avv. çepâ de çûn.
sokak M. A kûçe, kolan, sûk, zaq. * solak M.çep, çolax.
çıkmaz sokak Aıv. alûle. /_ adamı/ço¬ solaryum M Zr. Zat solanyûm.
cuğu M. kûçeger, kûçevan. /_ solcu M rgd çep. /_luk M. çeplçepı ti.
kadını/kızı M onspi, juıa ko keüye kû- soldurmak L kara "solmak" bı "dan" ta¬
çan. /_ kapısı M. derê der, denyâ kûçe. /_ ne temam tann vvek: dan reng avâtin vvek:
süpürgesi M. kûçegOrfger). * sokağa at¬ dan çdmısandın, dan reng avâtin.
mak Avv. avOtın ber deri. * sokağa solgun rgd L rengaveü\Z çdmısi, tarmdi,
çıkmak Avv. derkeun ber deri, derketm jı bo rehekan tâ gotin.
sûkO. * sokağa dökülmek fivv. ketm kûçe solgunlaşmak Z. An. solmak.
û kolanan. * sokağa düşmek Avv. L ber- soUdarist rgd Zr. pıştgir,pıştevan.
dhvar bûn. Z (jı bojaıan) ketin sûkO, ketin soUdarizm M.ptştgiri,pıştevani,palepışti.
kolanan. solist MZt.soÜsL
soket M. ing. saq, göre ya kurt solmak Z.L reng avâtin, mat bûn.* bay¬
sokmak L L tann hundur. * hayvanlan rağın rengi solmuş Avv. renge alayi avOtı
ahua sokmak Avv. heyvvan kınn axuri. * ye. Z reng avOtın, bengz avâtin, vemırin. *
kaçak mal sokmak Avv. mala qaçax tann adamın yüzü solmuş Avv. bengzO mırovi
hundur. Z tâ re kıruı. * nerdeyse par¬ avûti ye, mırovi bengz lâ çûye, renge
mağını gözüme sokacaktın Avv. evv bû mırovi vemıri ye. 3. çdmısta, pançdoki
ko te tıhya xwe çava nun re dıtar. 3. bûn, tarnulin, pûyin, jı bo nebat tê gotın.
tirandın, fınsanduı, kunsanehn, evrya * güUer neden soldu! Avv. jı bo çı gul
hıneki bı avvayi tandanO bı zora tann hun¬ çdnusin!
dur. 4. gırtın hundur. * polis kimseyi içe¬ solo MZ*r.ıL/nıız.solo,parçemuzdeekodı
ri sokmuyor Avv. polis keşi nagıre ali yek keşi de tO idare tana
hundur. 5. vedan, pâ ve dan, evrya tenê jı solucan M L malık, malûlk. Z tizmar, cot-
bo mari tO gotin. * yılan soktu Avv. mari kar, ya ko zadeyi lı pey barana h erdfi de
pâ ve da 6. tâ re kınn, pâ gutın, evrya jı derdıkevm.
adu û mêş û vrzıkan tâ gotin gava ko solucan ota Mgıdemâş.
derzıya xwe kar tinin. * an soktu Avv. soluğan rgdxrzok.
mêşê pâ gırt 7. nav re kuın. * konuşur¬ soluk l rgd L pirereng, mat, bengzavâtl Z
ken araya kötü laflar sokuyor Avv. pûn, çünusin, jı bo rehek tâ gotm.
axaftına xwe de gotinOn pis ji nav re dike. soluk M bâtaı, bihn, nefes. /-ahnak/.
8. kum nav. * araya düşmanlık sok¬ bihn berdan, bihn gutm, helpin, nefes
mak Avv. dıjmati kırın navbera. gutm. * soluk atap vermek Avv. behn dan
sokturmak Z. dan tirandın, dan Ustandın, nefes gtrtinû berdan. /_born-
soluklaşmak 776
süblimleşmek L helmin, helmıjin, sûbli- süpürge M. havlOk, gezde, gêzde, gOzi, av-
me bûn, cısmek di hışkahi ya xwe de hO IOk, smuk, kinişe, qarûşe, melkes. Evana
nahele nabe av û bı raste rast dibe bux. dıkann di cihO hev de bOne kar anin.
süblimleştirmek Z. helmandın, süpürgeci Mgêzdevan.
helraıjandm, sûblime tann. süpürge otu MA. havlOk, gezık, xeleng,
sübyan NkA zarokne, mındalne. pijdanok, sorsonk.
Sühcyla N.A ast. Suheyla. süpürmek Z. gêzdc kınn, damalandın,
sükse M. Fr. L serefrazi. Z peya, peyagıri. damıştın, damaltştm, malıştın, malin,
sükun, sükunet M. A aram, asayişt, bê- mıştm. L toz gıhûrO ko h ser dereke ye bı
pejni, dengxwaşi, hûmin, xamoş. havlOkê paqij kınn. 2. mec. qewirandm,
sükut M. A bOdeng, sukut. def tann, kınn der. 3. xilas kırın, davvi
sülale M. A eylet, ezbet, sülale, malbat * anin.
hangi sülaleden geldiği belli değil Avv.jı süpürtnıck L lêkerên h pOşıya "süpür¬
kijan malbatû te, diyar nine. mek" bı lOkera arikar "dan" tOne bıkar
sülfat MZr./î:ı>/ızax.*demirsüUalM.za- anin vvek: dan damıştın.
xa kesk. * sodyum sülfat M. zaxa qdû. süpürülmek Z. lêkerûn lı pûşiya "süpür¬
sülfür N.Fr. kân zax. mek" bı lêkera arikar "hatın" tene bıkar
sülfürik asit M zaxav, tizav. anin vvek: hatın damıştın.
suluk N.A sılûs. sürahi N.A qerqef, sürahi.
sülük M. tızırûg, zelû. sürat MA lezahi, zûkalıllezi.
sülün M. çor, semanek. süratle rgp. bı lez, bı lezahi, bı zûkahi.
sümbül M. P. helal, lolo, pivok, sumbul, süratlendirmek L »ezandın, lezi dan.
sımbıl, sınbıl. süratli rgd lez., çabık.
sümbülleber N.P. miski ronıi. sürçmek L l.xij bûn, tılpeki bûn. 2. mec.
sümkürmek L fış kırın, çılm kırın. xelitin.
sümsük rgd. pelepoşın, xewok, xevvar. sürdürmek L karû "sürmek" dan kırın
sümük M. bio. fış, çılm, kılmûç, lik. /_lü vvek" dan ajotın.
rgd çılmin, fışok, kılmûçin. süre M. mıdet, dem. /~ aşımı fiıv. dembo-
sümüklü böcek M. şeytanok. rin.
sündürmek L vezandm, tışteki ko tu kaş süreç M. pûvajo, vetire.
diki û dırej diki. süregelmek L kudin, dajo û tû.
süne M. sın. süreğen rgd domdar, kronik.
sünepe rgd pelepoşın. sürekli rgd payidar, bıdom, her. /_lik M.
sünger M 1. kefi derya. 2. ışponc, hevvr, domdari, herheyi.
avgır, sünger. sürekli rgd penyodik, domdar.
süngü M. sıngo, nize. /-lemek L nize süreölçer Nh demjımâr, kronometır.
kırm. /-Ieşmek Aıv. hev û du nize kırm. süresiz rgd bûdem.
sünmek Z. 1. tarmılin, qurmiçin. 2. vezin. Süreyya N.A ast PûrÛ, Pervvin.
sünnet MAL sınet, sunet, jı din de ferma- sürfe M. pırg, kurmık, meyrok.
nûn Hz. Peyxamber m. 2. bırrina çermû sürgü M. L çılmûre, zornax, zend, jı bo de-
seri ya heyi ya mûr e. 3. davvata an cejna riyan e. Z şıpne, kaşan, melû, ya ko bı
sunetû. /_ çocuğu M. zaroyO ko sunet zevıyan pehn dikin.
dibe. /_ düğünü A'. cejna sunetê. /_ et¬ sürgülcmck L 1. çılmûre kırın, zornax
mek L sınet kınn./- olmak Z. sınet bûn. kınn. Z şepne kınn.
sünnetçi M. kd, sınetker. /_çUik M. talti, sürgülü rgd zornaxtari, çdmOrekıri. /_
sınetkcri. anahtar Avv. qilik, qdqdde, zornax.
sünnetli rgd sınet tari, sınet bûyi. sürgün l M. aj, ajık, şrv, çûz, çûzele, vveç,
sünnetsiz rgd bêsunet, sunetnebûyi. şûhk, jı bo rehekan e./_ vermek/, aj dan.
Sünni M rgdA Suni, Sünni, Ehü Sünnet * bir yıllık sürgün fivv. şrva yek şalini.
/_lik M Sunniti. sürgün 2 M. Bj. virde. /- olmak Z. vınk
süper rgd ing. süper. /_ mark M. süper aveün.
mark. sürgün 3 M. mişext, nefi. /_ etmek L
süprüntü M. gdıûr, grvvûr. mışpet tann, nefi tann. /_ olmak Z.
783 sürünmek
vaputûkOdeye. perçrvandm.
şirden M. K. ant şirden, beşO çaremin ya şişkin rgd perç, vvenmi, pûf.
xaşO heyvvan e. şişkinlik M. 1. bj. asavv, gdi, perç, pûf. 2.
şirin rgd K. P. şirin, şOrin. 1. tışte ko xweş perçi, pûfi, pûfbûyi.
e, dıjraberi tehl û tûj. 2. kesO sempatik û şişko rgd şişko, qelevv.
tê hezkınn. şişlemek L şiş tann, pij kırın, pijık 10 de
şirk M. A şirk, lirki de evrya kesê ko kınn.
hevpıştaya Xwedê dike û yekbûyina şişlenmek Z. hatm şiş kırın, hatın pijık
Xvvedê ne bavver e re dıbOjm. tann, hatm xışt kırm.
şirket M.A şirket, dezgehOn bazırgani ya şişlik M. perçi, pûfi, vvenm.
hevpışki ne. şişman rgd şişman, qelevv, nepox. /_ca
şirret rgdA pirri, adu, kesO ko tim şer û rgp. bı şişmani, bı qelevvi, bı nepoxi.
şemate hezdıke û drxwaze kar xe. şişmanlamak L bez gırtın, qelevv bûn,
şirretleşmek L pirri bûn, adu bûn, bûn goşt gırtın, şişman bûn. şişmanlatmak L
vveki adu. qelevv kırm, dan goşt gırtın, şişman kırın,
şiryan N.A ant sordemar, şahreg. dan bez gırtın.
şiş * M. 1. şiş, xışt, pijde, dar an metalOn ko şişmanlık M. qelevvi, şişmani.
serê vvan tûj diki û carinan cihâ çek de ji şişmek L 1. perçıvin, nepixin, pûf bûn,
tâ kar anın. /_ kebap M. şiş kebab. 2. smg, vvenmin, tışte ko hevva an gaz dıkeve hun¬
evıya ya mûnandına gora û vezel û tışte dur Û mezın dibe. 2. perçıvin, nepixin,
vvısa ne. * örgü şişleri fivv. singên mû- vvenmta, pûf bûn, evıya bı mıkıne an bı
nandmO. avgırtınû ko tıştek fıreh dibe. * hamur
şiş " M. Bj. coq, doq, perç, pûf. 1. cihO ko ekşiyince şişer Avv. hevir ko tırş bû
perçrvıye, vverımrye. 2. cdıe perç û dıperçrve. 3. perçıvin, vvenmin, nepixin,
vvenmi re tê gotın. 3. M. rgd tışte leo bı şiş pûf bûn, evıya gava canO mırov bı avvaye-
hatıne patın. ki ko bıhnd dibe. * birinin gözünü şişir¬
şişe M P. K. belor, şûşe. /_ mantarı M. te- mek fivv. çavên yeki perçrvandın. 4. avısın,
pedor. perçıvin, evıya tenû jı bo zıkû ko ber
şişe fucası otu Nk fırçeşişe. gırtrye re tû gotm. * karnı şişti fivv. zıkû
şişek M. kavır, kavıra mdîyê. vvi pûf bû. 5. bı pır xwarinO ko zık fıreh
şişelenmek Z. hatın şûşe kırın. dibe. 6. bı revü ko mırov dıvveste Û zık
şişinmek Z. 1. xwe perçrvandm, xwe lı dıperçrve. 7. peyagıri kırın, bı ser xwe re
peyan danin, vvısa jı bo kesû ko lı jor de çûn. * fazla övünce adam şişmeye baş¬
mırov dınıhOre, peyagıri dike re tO gotm. ladı fiıv. zOde ko pesna vvi dan mırovi
2. mırûz kırın, xwe mırûzandın. 3. xwe destpO kır perçıvi.
perçrvandın, xwe pûf kurm, evıya jı bo şita M zıvıstan, zıstan.
heyvvanO ko drxwaze pozberê xwe bıtırsi- şive M. A 1. şûvve, şivve, zar, devok,
ne an xwe hazıri Onşê bıke re dıbejın. serzıman. 2. naz.
şişirilmek Z. lêkerên h pOşıya "şişirmek" şizofren M. Fr. Bj. şizofren. IS M. şizofre¬
bı "hatın" tOne bıkar anin vvek: hatın ni.
perçrvandın. şofben M Fr. şofben.
şişirmece rgp. ti rû xwe kınn, vvısa sınede şoför M.Zr.ajolvan,rancker,serguhûz,şp-
pev ve nin, evrya jı bo karO ko pûte ne¬ fOr. Jı vana de "şofûr û ajotvan" zûde lûn
hatıye pûdan re tO gotm. xebitandin. /_lük M şofûrti, ajotvani.
şişirmek L 1. perçrvandm, nepccandın, şok M. İng. şok, jı tırsO an ldıev ketınO de
nixifandin, avısanduı, vvenmandın, pûf canê mırov de hejandınek an lerzinek
kırın. * avurtlarını şişirdi Avv. gepO xwe peyda dibe ko jO re şok dıbOjm.
pûf kır. * kann şişirmek Avv. zık şom M. A bâyomi, bOxOri /_ ağızlı fivv.
perçrvandm, avısanduı. 2. jı sera xwe devnexêr, kesê ko devO xwe caran bı xêrO
avetın, jı rû xwe tann. 3. mec. mezm tann, venake.
gır kınn. şorlamak L K. şûrin, sûre şûr tann.
şişirtmek Z. lOkerên lı pâşrya "şişirmek" şort M. İng. şort, tane derpeyeke ko di
bı "dan" tOne bıkar andı vvek: dan sportê de tO xwekinn.
793 şüyu
tadımlık M. kefçryek jı bo tamtannâ ko tiz kınn, engızandın, fit tann, tiz kınn, ye¬
nurov dike deva xvve. ki an keseki jı bo kareki xirab dan here¬
tadil, tadUat MAguhartini./-ehnek/. ket tann. 3. xvvasta cinsi lrvandın.
guhartın. tahrip M. A ruxin, helşin. /_ etmek / ru-
tafsilat M kıtkıte, tefsilat. /_h rgd xandin, helşandın, kambax kınn. /- ol¬
bıkıtkıte, bıtefsilat, bıdûrûdırâj. mak ruxin, helşin, kambax bûn.
tahakkuk NA pâkhatın./_etmek/.pâk tahripkar rgd vvOranker.
hatm. tahrirat MAnameyânı*esrmkojıdairey-
tahakküm M. A çevvsancuni, sıtemkari, ên resmi der tOn. /_ katibi L tehrirat
hukm. katibi, jı tırki vvısa derbazi Kurmanci
tahammül M. A tebat, sebır, semax, bûye.
xwegutinl balchrâji, berxwedani, tehe- tahriren rgp. A bı nrviski.
mul. /_ etmek Z. tebat kınn, xwe gutm, tahriri rgd nrviski.
balduOji kınn, berxwe dan. tahriş MA xurin, quncta./_ etmek Z.xu-
taharet N.A 1. paqiji, paqijbûni. 2. taret, randm, quncandm.
taharet, destav, jı bo avdest û nunOjO xwe tahsil M. A 1. xwandin, fOrbûni. 2.
paqijtannO re tê gotin. /_ almak L taha¬ komtann, evrya jı bo bac û pare ye ko jı
ret tann, destav gırtm. xwedryan tû gutm. /- etmek L 1.
tahayyül MAxeyal, ponıjin./- etmek Z. xwandin, fêr bûn. 2. kom tann, jO gutm.
xeyal kınn, ponıjta. tahsildar M. 1. tahsddar. 2. daraca, dema
tahdit M. trxûbkuin, veanta./- etmek Lg. aşu-eti de memûrOn mir bûn.
ağıllandın, veanin, tixûb tann/danta. tahsilli rgd xwandeh, pitnas.
tabii M. dexl, zad. /-kurdu MA. beltitk. tabsilsiz rgd nexwandi, pitiıenas.
tahin N.A tehin./- helvası M. helavi te¬ tahsis M. A tirxan. /_ etmek L tıncan
nin. /_ rengi N. tenini. tann.
tahkik MAhûrnêrin, tehqiq./- etmek/, laht M. P. K. text, post. 1. rûnışteka şah û
tehqiq kınn, hûr ndiOrin, tûjandın. qral e. 2. meqama qralti, şaheti. * tahta
tahkikat M. A tehqiqet, pırsryari. /_ aç¬ çıkmak fivv. çûn ser text, post nışta, yanO
mak Avv. pırsryari kınn, tûjandın. bûn qral an şah. * tahttan inmek fivv. jı
tahkim M. A senger, asOti. /_ etmek L text hatm xar.
senger kınn, asO kırın, zexmandin. tahta MZ**..K.texte,dep. 1. parçeyên tenık
tahkimat M A kelat, senger, evıya û teng û dırej ko jı dar tO bırrin. 2. rû an
pırejmanya "tahkim" e. bini yûn ko jı texte çedıbe. 3. rgd tışte ko
tahlil A'. A analiz. /_ etmek Z. hûrandın, lexte çûbûye. /_ bili M. bn tahta kurusu.
devvıyandm, kılandın, jı hev anin der. /_ döşeme fiıv. dep, bmi texte.
tahliye MA 1. valakırın. 2. berdan, evıya Tahtacı M Texteçi, cûre teriqeteta ye lı
jı bo dil Û gırtıyan e. /_ etmek Z. 1. vala Anatoliyû dıji, nûzi Elevviyan in.
kırın. 2. berdan. tahtı kurusu Nh gavvuk, bezmık.
talimin M. A ravvûj, savv, guman, texrnin. tahtelbahir Nk A noqav, keşt i bınav.
/... etmek/, deranin, guman kınn, lexmin tahterevalli M.Z'.A'.textirevvan,zerzanıq,
kınn. dilani.
tahminen ıgjı. bı texniini, bı ravvûji. tahtıravan M P. K. text i revvan.
tahra A'. /**. das, dasû çılo. tahvil N. A guhartın, hûrkınn. /_ etmek
tahribat A'. ruvandmi, helşandıni. /_ yap¬ fiıv. guhartın, hûr kınn, evrya jı bo pare lû
mak L ruxandin, xerab kırın. gotın ko d hev ten guhartın.
tahrif MA Lgııharlın, lı ser leyistın, evrya tak A'. A 1. taq, lak, kembera xemilandi lı
tıştO ko hatiye imisin an vvûnc bûn ko tû ser cadc u kolanan. 2. teq, kut, dengO hışk
de guhartınek ko bele kınn. * yazımı ko lı erde an lı texteki dıkeve. * tak lak
tahrif etmişler b\v. 2. fasıd, guhartın. /_ vurmak fim kul kınn, kut kut tann.
etmek L fasıd kırın, gulıarlır -,-Jnûs i; laka A'. cûre beienıcki bryerken e h derya
nav re kınn. leş.
tahrik A'. l.hv, !<»zC', .'!.. e-iigı,.,.\.. ....._,:'.. takas A.Aıc.qc;.. bıhevguhartın.
tiz. /_ etmek L 1. hvandın, bızrvandın. 2. takat M A taqet, derb, mecal, qam, qe-
takatsiz 796
takriye MAL zexmandin, xurtandin. 2. tam istediğim gibi çıktı Avv. mırovi tam
bergiri mdi, destek. /_ etmek L zex- vveki mm derket 5. rgp di demê de, di
mandin, xurtandin. wextO de. * tam çıkacağım sıra telefon
talak MA sûkevu,jm berdan, mêr berdan çaldı Avv. tam ez derdıketim ko telefona
an hevûdu berdan. lâ da /_ gelmek Z. tam lâ hatin.
talan M.P.ZC.tarlale, talan, mjd,tarac./_ tamah N.A temayı, çavbuçıti./- etmek
etmek L tartale kınn, talan tann. /- ol¬ L temayiti kınn. /-kar rgd temahkar.
mak L talan bûn, tartale bûn. tamam rgd A temam, tevvavv. L tûn, tûni
talana M nıjdevan, talanken 2. nekOm. * bu sözlük tamam değildir
talaş M. telaş, ardık, ardemışar, tûx, sıhın, Avv. ev ferheng temam nine. 3. temami,
dar ko bı xizag an bırrekO tên bırrin toza hemû, gi, gjştiyê şirove dike. * kelimele¬
ko jû derdıkeve. * hızara talaşı Avv. ar¬ rin tamamım saydun Avv. mın te-
demışar. manuya bûjeyan hêjmart 4. temam,
talaz M 1. pûl, pula ba û avâ. 2. xavikû ko kutabûnê û davvi hatana şani dıde. * arka¬
h ser qumaşO evrişım pêk tOn. daşlar tamam, gidelim Avv. heval te¬
talebe N.A Lxwendekar.qutab. 2. feqeh, mam in, em biçin. 5. temam, mana erO,
feqi, sagırt, evrya jı bo ya dini tâ gotin. belâ, û dibe ji bı temam hal dibe. * akşa¬
talep M. A xwastin, daxwaz. /_ etmek L ma gel tamam mı? Avv. êvari vvere, te¬
xwastin, daxvvaz tann. /-name M. dax- mam? /_ etmek L temam kınn. /_
vvazname. olmak L temam bûn.
tali M. A duhem, di dereca duhemin de tamamı rgd tevabi, tevayi, hemû, havvêr.
bûn. /- tamamına Avv. tam û tevahi
talih rgdA talih, bext, felek, şans. /_U rgd tamamen rgp. tamamen, bı tevabi bı he¬
bextça, bextçak. İsiz rgd xarnedl bex- mû.
treş, bâtaüh. tamamıyla rgp. bı temami, bı tevahi
talim N.A pervverde, hevver, hevatın, ta¬ tamamlamak /. L temam tann. * eksik¬
hin, hindari. 1. kara htabûn û pervverde- lerini ««marnlamak tw. kâmasıyân xwe
bûnO. 2. karO hinkınn û perwerdetannê. temam kuın. 2. davvryandm, xilas tann,
3. huıkari. 4. fêrbûna di leşkeri de. /_ et¬ temam tann. * çocuk 7 yaşını tamam¬
mek L talim tann. /-gah M taümgeh. ladı fivv. zaroki 7 salıya xwe temam lor.
/-hane M. taünrcane. /-name M. talim¬ tamamlanmak L temam bûn, hatin te¬
name. * talim terbiye Avv. tahkirin û he¬ mam kınn.
votm. tamamlatmak L dan temam tana
talimat M. A ferman, direktif, talimat. iamariks Msurdar.
/-name M. destur, fermanname, talimat¬ tambur N.A tembûr.
name. tam gün MA. tam roj.
taUp rgd A ya koddOxwe heye, xwastek, tamim M. namedor, belavok.
bı zOdeyi xortO ko ddO xwe lı İeeçıkO heye. tamir M.A tamu. 1. tiştâ koxua bûye an
talk unu M.sıpiyavv. şkestıye disa çOkınn. 2. qisûr û kûmasrye-
talkm N.A telqta. İce diqewune disa durust tann. 3. pate, pi¬
taUahi B.tülahl ne, evıya jı bo cd û qumaşe ko qul û
lallif M. xelat, şabaş, diyari. /_ etmek Z. çûrandına vvan têne pine kuın. /_ etmek
xelat tann, şabaş dan, diyari dan. L çO kınn, tamir tann. /_ görmek Z. ta¬
talyum M. Fr. İng. tabyûm, elementeki bı mu* ditın./_haneM tamkxane./- olmak
jımara atomi 81, gıramya atomi 20439, Z. tamir bûn, çâ bûn.
stftıya xwe 1İ85 e û 303 derece de dıhele. tamirat N.A tamirat
sânTl tamirci M. tamirken
tam rgd A i tam, tıştO kone kâm e û ne tampon M. Fr. tampon.
tandıke. * kun 24 saat uyumadım Avv. tamtakır rgd tamtaqir, viç û vala.
tam 24 saetan nun xew netar. 2. tûn, tûni tanzara M K. tanzera, cûre gevendeki
3. tam, evrya bêkOmasryê, bê qisûnyO şani Kürdiye.
ddce. * tam günün adamı Avv. tam mıro- tan Mberbang,sıpûde,spede.
vê rojO ye. 4. rgp. havve, pışk, eyni. * adam tanetar M. A tendûr, tenûr. /_ ekmeği M.
tane 798
nanû tenûrû. /_ kebap M. parêv, buyan. ki ye, çı kese? hatin zanin. 2. bınavûdeng
/- küreği Avv. mezkere. bûn. 3. hebûna xwe haün pejırandın. *
tane M P. K dane, tene, hb, hevv, heb. t Kürtler HoUandada annlıfc olarak
yek jı hûjmarekO. * on tane kitap Avv. deh tanınmıyor Avv. Kurd h Holandû ji bı
hb tatêb. * tanesi on liradan Avv. hba vvan hındıkahi nayûn nas tann.
bı deh üre. 2. dane, tene, hevv, bezre, navâ tanınmış rgd navdar, navdayi, navûdeng.
hm tovân rehekan e. * buğday tanesi Avv. tanış M. nas, dost. /- çıkmak L nas der¬
teneyâ genim. 3. hevv, hb, 1un fâkiyân ketm.
pıçûk a bıdendık. * üzüm tanesi Avv. he¬ tanışık Mnasênhev,heryekijinasênhev.
vvan tiri. /- bağlamak/, hevv gutın, tene /-tak M. hevnasta.
gutm. tanışmak L hev nasin, hev nas tann, he¬
taneli rgd bitene, hevvguti. vûdu nas tann.
tangudamak Z.zıngin. tanıştırmak L danasin, dan nasin, dan
langu tungur rgp. xaldur xuldur, dengû nas kuın, lı hev û du dan nasin.
tiştâ vala ko gındıri dıbm. tanıt M. delil, belge.
tango M. tango, bâjeyeke Spani ye û navO tanıfaa rgd danezan.
dansekeye. tanıtılmak Z. dan nas kıruı, danasta.
tanıdık rgd nas, nasyar, ürbit tanıtlamak Z. isbat tann, peyıtandın, mê-
tamk M. guva, govan, şahıd. /_ olmak L lagkınn.
lê guva bûn, lê şahıd bûn. /-tak M. govaıd, tanıtlanmak Z. hatin isbat kuın, hatm
şehadeti. /_ etmek Z. govani kınn, şeha¬ peyıtandın, hatm mOlag kum.
deti kınn. tanıtlı rgd bdsbat, bıpeyit
tanıklamak Z. guva/govan tann, şahıd tanıtma M. danasin, teqdim.
nişan dan. tanıtmak Z. danasta, dan nas tann, na-
tanılamak Z. teşhis tann, nas kınn. sandın. * kendini tanıtmak Aıv. xwe dan
tanıtmak Z. hatın nas kınn, hatın zanin. nas kınn.
tanım M. rave, tanf. tanıtmalık M. tarife.
tanımak L 1. nas tann, nasin, mırov kes tank N.İng. tank, debabe./_savarM.tan-
an tıştO ko dızane. * seni tanıyorum fivv. kşkên.
te nas dikim. 2. nas kınn, zanin, tışt an ke¬ tanker M. İng. tankOr.
se ko mırovi puşta ditiye û bihrû de maye. Tann M. 1. XwedO, Xuwa, Yezdan, Xuda.
Tuncclinin çok yerlerini tanıyorum 2. ilah. /_ evi fiıv. mala Xwedû. /-misafiri
Aıv. pır cihûn DOrsmıû ez nas fivv. mûvanû Xwedû. /_ vergisi fiıv. dayina
dıkım/zanım. 3. derheqa kes an tışteki de XwedO ye. * tanrıya şükür fiıv. şukur bı
zanina xwe hebûn. * sen hiç adam Yezdan.
tanımıyorsun fiıv. tu hiç mırovan nas na- tanrı bilimi M. ilahiyat, teoloji.
ki. 4. jı hev deranin, fehm kınnû re ji tû tanrıcılık M. teizm.
gotm. * yılan deliğini tanır Avv. mar qula tanrıça M Xudawen, ilahe.
xwe nas dıke/drzani. 5. berpırsıyar zanin. uınrılaşiırnıak Z . Xuda ditin, Xwcdê za¬
* ben onu bunu tanımam, seni nin.
tanırım fin. ez vvi mi nas nakım, te nas tanrısal rgd Xudayi, ilahi, lahûli.
dikim. 8. hıştın, tıncan kırın. * sana o ka¬ tanrıtanımaz rgd. Xudencnas, ateist.
dar zaman timdim yine olmadı Avv. tansık Ar, mucize.
mm jı te re evqas zeman hışt disa ji nebû. tansiyon A'. Fr. Bj. tansiyon.
tanımamazlık M. nasnekınn, nenasin. tantal M. Fr. kâfi tantal, elementeki bı
tanımazlık M. nasnekınn, nenasin. * jımara atomi 73, gıramya atomi 18058,
tanımazlıktın gelmek fiiv.xwe h nena- sıf tryaxwe 16.6 e û 3000 dereceyi de dıhe-
siyû danin. le. sân Ta.
tanımlamak L rave tann, şirove kınn. tantana M.A rewnaq, tentene.
tanımlanmak L hatm rave kınn, hatın lan yeti M. ba i beyani.
şirove kınn. tanyeri M berbang, zenqin.
laınn.ın rgd. aşina, nas. Tanzanyalı MTanzani.
tanınmak Z. 1. nas bûn, hatin nasin, vveki tanzim etmek Z. rûkûpûk tann, durust
799 tarta
tartılmak Z.1. haün kişin, hatın kaşan. 2. bı taybeti di tabietâ de heye. 2. kevırâ ko
hatin pivan. 3. xwe kaşan, xwe kışandm, jı bo mebesteki tâ kar anin. * mezar taşı
xwe pivan. Avv. kevırâ gorâ. 3. ya ko dikin gevvheran.
tartısız rgd 1. bûpivan. 2. nepivandi. * yüzük taşı Avv. kevuâ hıngliskan. 4. Bj.
tartışma M. 1. gengeşi, h ser mevvzû an ba- ya ko dıkeve lebatû mırov. * böbrek taşı
betekâ axaftin. 2. lec, gelace, evrya ji bı Avv. kevırâ gurçdcan. 5. pûlân ko lisükûn
devki h hev ntaâ re tâ gotm. vvek tawle û dominê de tân kar andı. * do¬
tartışmak L 1. lec kuın, gelace tann. 2. mino taşı Avv. kevuâ donuna. /- atmak
benisin, gengeşi tann. L kevu avâtin, bı avvaki qezi lâ xistin. /_
tartmak L vvezınandın, kışandm, kaşan, gibi Avv. vveki kevu e, jı bo tistân pır hışk
kaşta, pivan, pivin, peyıvta. tâ gotm. /_ kesmek L kevu bırrin. * kes¬
tarumar rgd P.K. tar û mar, şeqebeqe. me taş M. kevırû bırri. * taşa tutmak Avv.
tarz N.A revvş, teher, avva.guharta, terz.* dan ber kevıran, kevu 10 vver tann. * taş
bu tarzda Avv. bı vi teheri. * öyle bir tarz taş üstünde bırakmamak Avv. kevu h
de- Avv. di revvşeke vvısa da¬ ser kêvu nehıştm. * taşı sıksa suyunu
laş M. A sekre, uskere, tas, tasık, askere, çıkaru Avv. kevu bıguvışe avê jO dertini.
ûskere. /_ kebap M tas kebab. /_ yontmak Z. kevu bırrin, kevu şeh
tasa M. xem. /_ta rgd xemgin, xemnak. * tann.
tasası sana mı düşer? Avv. xema vvi bı te taşak M. ant batû, hOl, hêhk, hOlke, gun,
ketiye? gunuk, ntil.
tasalanmak Z.xem kırın, xemxwann. taş bademi M. behiva levvû, cûre behiveke
tasan M. pâşnûma, pâşnıyar, plan, proje. ko qaşdcê xvve zor hışk e.
tasarlamak L pOşnûma tann, jı ber xwe taş basması MA.çapberi,koryar,Utaxrafi
de anin û bınn, h ser mıjûl bûn. taş çekici Majme.
tasarruf MAqıtût,paşrojmendi,teserûf. taşçı M. kevırbu, berbtr, kerrebu, hetar.
/_ etmek Z. berhev kuın, jı bo mal û pare. taşeron M. Fr. hevvnas, şerkar, dasron.
2. xebitandin, bıkar anin. taşıl M. fosil.
tasavvuf M. olpervveri, mistisizma islami. taşımacı MbarkOş,şıxrevan./_lıkMkar-
tasavvur M.A tesevvvvûr. wani, barkâşi, ştxrevani.
tasdik N.A rastandın, erâyandın, tesdiq. taşımak L 1. bum, kOşan, kaşta, tistek jı
/- etmek L rastandın, erâyandın, tesdiq ciheki gutm û bınn cüieki din. 2. h ser
tann. /-name M. tesdiqname. xwe gerandm. * tabanca taşımak Avv. te-
tasfiye M safitann, tesfiye. /-etmekZ. sa¬ bançe h ser xwe gerandm. 3. guhaztın. *
fi tann, tesfıye tarin./_haneM tesfryexa- suyu borularla taşiyorlar Avv. avâ bı
ne, reftaeri. bonyan dıguhûzın. 4. gerandm. *
tashih etmek Z. rast tann, tastandın. karnında yavru taşımak Avv. zıkû xwe
taslak M pêşnuma, gelale. de çOhk gerandm.
taslamak Z. tann, Kurdi de evrya bı Iê- taşuur rgdN. 1. tê bum, tO kuşan. 2. men-
kera arikar "kınn" an "nişan dan" tête qûl
kar anin. * erkektik taslamak Avv. mOra- taşınmak Z. 1. karê "taşımak" hatin kuın
ni tann an xvve mêr nişan dan. vvek: hatm kuşan. 2. cdi guhartın, mal bar
tasma M.gergûnk.gerdeni, şebak.sancûl. tann, mal guhaztın.
tasnif etmek Z-jı hev derardn, senıfandın, taşınmaz M.rgdl. naye bınn, naye kêşan.
hdbıjarün. 2.xeyrimenqûl
tasrif N.A Grm tevvandın. taşırmak Z.1. ser re njandın. 2. sebra yeki
tasrih M. A aşikarların. kâm kum.
tastamam rgd pışk. taşıt M çûnbar, barkOş, tiştâ ko bar û
tasvip M A mıkur. /- etmek Z. mıkur mırov dibe an ddcışdıe.
hatuı, rast ditin, erû kınn/gotin. /_ gör¬ taşıtmak, taşıttumak L kara "taşunak"
mek Z. mıkur hatin. dan kınn vvek: dan bum, dan kaşan, dan
tasvir N.A l.pêşdari.2.resim, wûne./_et- kışandm.
mekL. l.pûşdar tann. 2. vvOneyi çOkınn. taşıyıa M rgd guhâzkar, kaşan, barbır.
taş M. kevu, ber, berd, berd. L kevırâ ko taşkın rgd fin aşuı.
801 favan
tefsir N.A rave, pâşıng, vekolan, tefsir. 1. tekabül N.A tûş. /- etmek/, tûşi bûn. *
h ser ıuvisareke an bûyerekê raya xwe üçün üçe çarpımı dokuza tekabül eder
gotin an mvisandut 2. ü ser parçêyên Avv. çarpa ya sısû û sısıyan tûşi nehan dibe.
Qurianê vekoün kınn. /_ etmek Z. rave tekamül MA 1. gdiaştan, gıhaştıni. 2. geş-
tann, tefsir tann. /_ olmak L rave bûn, bûni, tOgehişüni. /_ etmek L 1. pere-
tefsir bûn. sendın, gıhaştın. 2. geş bûn, têgehiştin, pûş
teftiş M. A penşt, çavdOri, sehıti, teftiş./- ve çûn.
etmek L serpenşti kuın, çavdOri tann, tekaüt M.A fin emekli
sehıti kuın, teftiş kınn. tekbencUUc M. fels. ezperesti.
teganni etmek Z.sıürin,talam gotin. tek biçim rgd tek teşe, Standard.
teğmen Mserpel./_UkMserpeü. tekbir M. A tekbir. /_ getirmek Z. tekbir
tehcir etmek L nuşext kınn, pemhanchn. anin.
tehdit M. A gef, hereşe. /_ edltanek L tekçi rgd yekperest, monist /_Iik M. yek-
hedıdûı, gef 10 hatin xvvann. /_ etmek L peresti, monizm.
gef 10 xvvann, gefa dan, gefandın, hereşe dek delikliler Mfcqûnza, kûnza.
tann, hedıdandm, tırs dan, pekandın ser. tekdir etmek L gef lâ dan, gef lâ xvvann,
tehditkar rgd gefok, bıgef. pekandm ser.
tehir M.A derengxıstmi,texir./_ etmek/, tekdüze rgd monoton.
dereng xistrn, paş de hıştın, texu- kınn. teke M. gisk, nûri. * teke sakalı otu M.
tehlike M.A cıj,bıve,talÛlee,xeter,metırsL şeng, gOzbelok, rişebızm.
/_ atlatmak L xeteri derbaz kınn. * teh¬ tekel M 1. gemardan, yekdesti. 2. tekel,
likeye atmak Avv. avâtin xeteriyO. * tehU- monopol. * tekeline almak Avv. gutm bm
key e girmek Avv. ketin xeterê. * tehlikeye gemardanrya xvve. /- memuru M.
sokmak Avv. tann xeterê. rextdar.
tehlikeU rgd l.xeter,xeternak,brve. 2. cıj, tekelleşmek /.yekdesti bûn.
brve, evrya zadeyi jı bo tırsandına zarokan tekeUüm M. gotın, vvûtın.
tO gotin. /_ olmak L xeta bûn. tekerkçUUc M monarşizm.
tehlikesiz rgd bûxeter, bêbrve, bêtalûke. tekerlek M 1. pöçke, teker. 2.xırxal, evrya
teist rgd Gr. teist,xudapenst. h herOma Hekari tâ gotin.
teizm MGr. teizm.xudapensti. tekerleme M. 1. kara "tekerlemek" e. 2.
tek rgd K. (dıyek) 1. tek, fer, dıjraberi zo brvvûj, gotına pûşıyan. 3. qinik, tıstık.
an çdt e. * tekml çift mi oyunu Nh ka¬ tekerlemek L güdi kuın, gındırandın,
lenust, ferû zo. * fer û zo fivv. tek çift 2. gındor tann.
tek, yek, yekane, bı sera xwe yek tışteki tekerrür M. A duçar. /_ etmek L duçar
şani dike. * onun tek bir kusuru var Avv. kırın.
evvi jı xwe tek kOmasryek heye. 3. mat. te- teker teker B. K. teker teker, yek bı yek,
kan, yek, hâjmara ko bı duduyan naye hbûhb.
parve tann. 4. tek, hb, evrya jı bo du tıştân tek eşli rgd yekjıni.yekmûri, monoxam.
ko hev û du temam duan re tâ gotin. * ay¬ tekhücreU rgd ina yekhucre,yekşane.
akkabımın teki nerde? Avv. tekê sola tekil rgd L Grm yekejmar, tekane. 2. fer,
nun h ku ye? S. tek, bıha û qimetO bıhnd dıjraberi zo an çift e.
dike * o adamın teki yok Avv. teke vvi telcin rgd 1. vala, cihâ ko kes tâ de nine,
mırovi tüne. 6. tek, bes, rgp. halâ ravveya vala ye. 2. bıyom, brxOr.
şertani çûdıke. * her masraf nu çeke¬ tekir M pısinga çinaq.
rim, tek okusun Avv. her mesrefö vvi dıkş- tekit etmek Z.xurtandın,zexmandm.
uıım, tek/bes ko brxvvûu. 7. mec. qet, tu, tekke M A bOniş, tekke, tekya, dergeh,
çû, biç. * görünürlerde tek kişi bula¬ derwêşxane, xewlexane.
mazsın fivv. di der ûdorO de tek kes diyar teklemek Z. 1. kuxin,xwe helaveün, evrya
ntae. /_ basma Avv. bı tek sera xwe. /- el¬ jı bo motorên ko carinan dıfetıse tâ gotin.
den Avv. jı yek desti. /- tük Avv. tek tûk. /_ 2. ber de man, jı bo tebançe ko fişeng te
yanlı Avv. bı yek ali, bıyek layekl/- yönlü de dimine.
yol Avv. reya yek ali * teke tek Avv. teke tekUf N.A l pêşnryar, pûşnûma, teklif. 2.
tek, bı yeke yek. teklif, fermû, evıya gava tu keseki daxwa-
805 teleskop
za sıfrâ an tiştâ vvısa diki tâ gotin. 3. vex- tel M tûl, rayel. 1. ya ko jı maden an jı me¬
vvandın, teklif, davvet, jı bo ko tu yeki da- tale tû çO kınn. 2. têl, nex, ta, ya ko jı dezi
vveta mala an ziyarete* diki tâ gotin. * tâ câ kuın. * telefon teU Avv. tâla tâlefonû, .
teklifte bulunmak/etmek Avv. pûşnıyar rayâlâ telefona. 3. têl, ta, her ta yeke jı mû:
tann/- etmek L 1. teklif kınn, pOşnryar anjıpor.4.<3)Tttei,lü:,dezi,rehûdemar0n
tann, raber tann. 2. vexwandin, davvet ko vveko dezi di nava goşt de ne. /_ çek¬
tann, fermû tann. mek Avv. tOl dırâj kınn an têl kısandın. 2.
teklifU rgd vexwandi, teküftari. bı tûlexraf0 xeber şanchn.
teklifsiz rgd bâteklif, bâdavvet tela M İt hesû, heşû, tele, ya koddan nav¬
tekme M. 1. puı, pıhta, refes, lûdana bı bera astar û rû.
hngan re dıbOjm. 2. pin, pdıcdc, refes, telafuz MAşiwet,goün,telefûz./_etmek
pıhin, zitık, zOdeyi jı bo ya heyvvan tâ L telefûz tann, şivvet kırın, gotin.
gotin. /- atmak L puı avâtin, pincık telafi etmek Z. cih tıji kınn, andı şunda. *
avâtin, ziük avâtin. bu yaralamanın acısı telafi edUemez
tekmelemek L puı kınn, pin avOtın, Avv. ûşa vû bırinO nesi bâ şunda.
pincık kınn/avûtın, zitık avêtin. telakki etmek Z. hesıbandın, vvısa
tekmil rgdA 1. temam, tûni. 2.M temami, pejırandın, vvısa tegehişün.
tûniti, tûni. telaş M A teşqele, telaşe, xuoş, telaş. Lbı
tekne M 1. lotke, keşti pıçûk e. 2. şdeev, mebesta tışteki ve ecele kum, .ezandın. 2.
şkef, curn, ya ko bı dar çO dibe an darOn disa bı mebesta tışteki ve xem kınn. 3. bı
stûr ko hundurO vvan tê koün û bdcar mebesta bûyerekâ de xwe şaş kınn. * te¬
tinin. 3. legana kıncan/cılan, teşt 3. laşa girmek Avv. ketin teşqelan. /_ etmek
xumm, evrya jı bo teşta boyaxû tê gotin. L telaşe tann, teşqele lcınn.
teknik M. Gr. 1. teknik, fen, endezyari. 2. telaşla rgp. bı reva rev, bı teşqele.
pise. /_er M. tekndcer. /_ okul M. qutabi telaşlandırmak L bêjeyûn h pâşrya "te¬
endezyari. laş" bı "dan" tane kar anin wek: teşqele
teknoloji M. Gr. Fr. teknoloji. /_k rgd te¬ dan.
knolojik. telaşlanmak /.teşqele tann, telaşe kınn,
tek parmaktalar Nk yeksım, axtirme, xuoşbûn.
êxtu-me, sımkord, heywanên gryaxur û telaşlı rgd teşqeleyi.
kayinO natan. telaşsız rgd bûteşqele, bOxiroş.
tekrar 1. M. A duçar, tekrar. 2. rgp. disa, tele iletişim M. tele ragdıandın telef
cardın, tekrar. MA
tekrardan rgp. jınû ve, jı disa. mezK, telef. 1. mınn an davvihatınO şirove
tekrarlamak /1 duçar kınn, jı nüve tann. dike. 2. zor pare xerctannê şani dile. /_
tekrarlanmak Z. duçar bûnj nüve hatın etmek L mezaxtan, qehhandin,
tann. tehfandın, telef kum. /_ olmak L
tekrarlatmak Z. dan duçar kınn,jı nüve mezrxin, telef bûn, qehhta, telifin, berte-
dan tann. lefbûn.
tek renkli rgd yekreng. telefat M. A telefat, diraxeyi zerarê ye.
tek sesli rgd yekdeng. teleferik M. Zr. teleferik.
teksir etmek /. tir tann, sıft kınn. telefon M Gr. telefon, dûrbistk./- açmak
teksir MA teksir./- etmek/, teksd: kuın. L telefon vekınn, telefon tann./- etmek
tekst M Fr. nrvisar, xvverûk, bınetar, tekst L telefon tann, bı dûrbistkO axaftın.
tekstil MZ*r.l. tekstil. 2. cavv, çılag, zOdeyi telefonlaşmak L pev re telefon kınn, pev
jıbo yân spi tâ gotın. re bı dûrbistkO axaftın.
tektanncı M. monoteist /-tak M. mono¬ telefoto M. Gr. telefoto.
teizm. telekomünikasyon M. Fr.(>. telekemin! -
tektunaklüar M. tek parmaklılar.
tekvando M tekvando, cûre sporteta bı teleks N.Lattekk».
pâ û hngan tâ lisün ûjı zmanâ Koreyi tâ. teleme Mjajlcûrepenirekebaxvvaye.
tekzip MAşerin,tekzib./_etmekZ.tek- telepati M telepati
zib kınn, serin, derevvandın, redandın. teleskop M teleskop.
televizyon 806
televizyon M. Fr. Gr. vvâneguhOz, tele- tembeUeşmek Z. tıral bûn, teral bûn.
vvizryon. temblta M. A teme, tenbih, qevviti. /_ et¬
telgraf M. Z>.Gr.telexraf,bırq./_ çekmek mek Avv. teme tann, tenbih kum, qevvi-
Z. telexraf kışanchn, birqrye şandın. /_ tandm.
kağıdı Avv. brûskname. temdit M.A duOjkınn.
telif etmek M. A pırtûk nıvisandın. temel M. Gr. 1. him, bmaxe, bıngeh, bınçi-
telin M. A lanet, nalet /_ etmek L Ia- ne, nkın, sıfmk, temel, evıya bmâ xanryan
net/nalet tann. ko di erdO de rûdıne û xani tâ ser. /_ at¬
telis N.A telis. mak L hun danin, him avâtin, bmgeh da¬
telkin M.A 1. telkin, fıkran ramanekâ bı nin. 2. rgd serekin, bınyad, bmetar, him,
yeki dan bavver kınn. 2. telqin, talqin, h temel, esas, evrya di tışteki de gınngtirin
pey veşarünâ Qur'ana ko mele lı ser gorâ mqteyi şirove dike. * temel meseleler Avv.
dixwine. meseleyOn serekin. * bu iş temelinden
tellak M.A tasekûş, tellaq. bozuk Avv. bınyada vi kari jı bm de xirab
teUal M A gazivan, hevvari, delal. * ça¬ e. /_ taşı M. kevuâ himâ.
rşıda teUaUa bağutmak Avv. deüal tann temelli rgd 1. tiştâ ko temela xwe heye. 2.
nava bajOr. domdar, daimi, abadin.
teUemek L 1. tel kışandm. 2. telexraf temelsiz rgd 1. babın, bâbıngeh, tışte ko
şandın. temela xwe nine. 2. derevv, nerast.
tellendirmek L 1. bı têl kınn, bı tûl hatin temenna N.A serkupi, serşûri, cûre sıla-
kışandm. 2. (jı bo avare û karede) pıf tann. vaki ye ko destâ xwe dibi ser sera xvvexwe
teUi turna M quung i rehvvan. xardiki.
teUür M. Fr.kân telûr, elementeki bı jıma¬ temenni N.A pâşnryaz,temenl/_ etmek
ra atomi 52, gıramya atomi 127.60, sıftaya L pOşnryaz kuın.
xwe 624 e û 450 derecâ de dıhele. sân Te. temerküz etmek Z. di cihyeki de komi
lelmih M. çevvtik, telmih. hev bûn.
telsiz M. laserk, bûtûl. * telsizle konuş¬ temeyyüz etmek L xwe nişan dan, nam¬
mak Avv. bı bâtOlâ axaftin, bı laserkâ dar bûn.
axafbn. temin N.A 1. peyda, pOdaıi 2. evvlekari.
telve Mxdte,pegr,durd, ülp. /_ etmek Z. 1. peyda tann, sevvgırandın. 2.
tema M. Gr. tema, tama. evvle dan, bavveri dan. /_ olmak L peyda
temadi M.A dom, domdari. bûn,sew^u».
temaruz etmek Z.xwehnexwaşryâ danin. teminat N.A pêşdedani, evvlekari, garan¬
temas N.A 1. destdan, tûrebûn, bOjedari, ti.
kontakt, temas. * sırlı duvara temas etti temiz rgdA paqij, pak, temiz. 1. tiştâ ko
Avv. pışta xwe di dhvOr re bû. 2. peyvvendi, qirûji tâ de nine û an qdêr ntae. * temiz
gırûdayi. * halkla temas etmek Avv. pey¬ çamaşır Avv. tarasân paqij. 2. kara ko bı
vvendi hgel xelkâ tann. 3. behs, temas. * durust hatiye tann. * teiniz İş Avv. kara
toplantıda para işine temas edilmedi paqij. 3. paqij, temiz, hOja, tiştâ ko kêm û
Avv. di crvtaâ de hiç behsa pare nebû. 4. baş hatiye xebitandin. * temiz bir dolap
gırûdayi, peyvvendi temas. * telefonla te¬ Avv. dolaveke paqij, dolaveke hêja. 4. kesâ
mas kesildi Avv. guûdayi ya bı telefona ko bı exlaq û revvıştiya xwe de hâja ye. *
hate burin. * biriyle temas etmek Avv. L Şerko mu? çok temiz insan Avv. Şârko?
peyvvendi hgel yeki çâ kum. 2. yeki re mıroveki zor paqij e an hOjaye. 5. rgp. bı
gırûdayi ya cinsi tann.* temasa geçmek rOk û pûk bûn û bı rêz bûn. * adam çok
Avv. peyvvendi saz kuın. temiz konuşuyor Avv. kabrayi (moovi)
temaşa M. P.K temaşa, seyr. /-etmek/. zor paqij dıaave. 6. gava ko hgel beje ya
temaşa tann, fencandın, fencin. 'yek" dO mana hOja û an xvveş dıde. *
temayül M. A mêl, meyil, lar. kamımızı bn* temiz doyurduk bw. me
tembel /gdP.tera^üraltoranlatd, bapi¬ zıkO xwe bı naneki paqij tOr kır. /_ tut¬
va. /-Ieşmek L tıral bûn, horanı bûn. mak/, paqij gutın. * temize çekmek Avv.
/_Uk M. teraü, toraniti. kışandm paqijrya, evıya jı bo nrvisarekâ tâ
tembelce rgp. bı teraü. kar anin. * kendini temize çıkarmak
807 tepinmek
Avv. xwe deixtstan paqujya. lar fivv. evv xwe danaynın bûne mala me.
temizkan MAJaxwinapaqij. tenha rgd ZM. tenha, tenya, xaü. 2. asude,
temizlemek Z.paqıj kuın, pak kınn, temiz xevvle, evıya cdıûdervvOşân ekoxwedikş-
tann, mesıhandın. inın tenâüyâ. /-tak M. tenyati, xahtl
temizlenmek L 1. paqij bûn, pak bûn. 2. tenhalaşmak Z.xad bûn, tenya bûn, tenê
hatm paqij kınn, hatan pak kuın, hatm te¬ bûn.
miz kuın. 3. xvve paqij kuın. 4. mec. hatin tenis M. İng. tenis.
kuşun. fenkU etmek Z.l.dıraxetann,bıqeleçoyi
temizletmek L dan paqij kınn, dan pak dıjmın kuştın. 2. dûr xistm.
kınn, dan temiz kınn an dan temiziyO. tenkit MArexne,sınarin./_çiMrexne-
temizleyici M paqijker. /_ dükkanı M dar. /- etmek L teme kuın, sınarin.
pakixane. tentene M. Fr. tentene, dantâL
temizlik M paqiji, pata, temizi, /-çi M. tentürdiyot M. Fr. tenturdryod.
paqijker. tenvir etmek Z.1. roni kınn, ronahi tann.
temkinli rgd A bıtedbir, bıpivan. /_ ol¬ 2. agahdar tann, bı agah roni kuın.
mak L bıpivan bûn, bıtedbir bûn. tenya M. Gr. zvviv, mahk, zrvvivv.
temkinsiz rgd bûtedbir, bûpivan. tenzil etmek L daastin, kâm kınn.
temmuz M. tirmeh, tOrmeh, meha 7. nun tenzilat N.A danstın, tenzilat, iskonto.
ya sala ye. Ev bOje jı Süryani tâ. teokrasi M. Gr. teokrasi
tempo M Zt tempo. teokratik rgd Gr. teokratik.
temsil N.A 1. mvvâneri, berOvveberi, tem- teolog MGr. teolax.
sd, amadebûni bı navO yeki an komelekO teoloji N.Gr. teoloji.
ye. 2. işaret, temsd. 3. şano, jı bo tiyatroyê teori M. Gr. teori, birûbavveri.
ye./_ etmek L nımandın, mvvOneri tann, tepe M. 1. cav gu, tûm, helem, kepez, gaz.
temsd tann. Bohtan tepesi * girâ Bohtan MA. 2. ant
temsUci M. nrvvOner, nvvOner, nıminende, tapık, seri. * tepeden tırnağa kadar Avv.
berêweber, berdevk, gızir. * devlet tem- jı seri heta bini. 3. tapık, ser, seri, evrya
silcileri fivv. berdevkOn dewletê an ıuvve- ruqte ya heri jonn ya tışteki ye. * evin te¬
nOrên devvletâ. pesine inmek Avv. daketm sera mala. 4.
temsilcilik M. bêjeyOn h pOşıya 'temsdcı" nıçık, pompd, evrya jı bo sera dar û rehe¬
bı pareka "i" temam dıbm vvek: mvvOneri. kan tO gotın. * ağacm tepesi Avv. nıçıkâ '
temyiz M. A temyiz. /- etmek L temyiz dari. * tepeden inmek Avv. di jor de hatm.
kırın./- mahkemesi M. dadıgeha temyi¬ * tepesi aşağı gitmek Avv. h ser seri çûn.
ze. * tepesi almak fivv. erna seri rabûn. * bi¬
ten M. P. ara ten, derveyi iaşe rmrovi rinin tepesinde bitmek Avv.hserserâye-
tenakuz N.A pozberi, nakoki, mrxnk. ki peyda bûn. * tepesine dikilmek Avv. h
tenasül MA tenasül, cinsi, zavvûzê. ber seri sekinin.
lencere M. 1. qûşxane, beroş, exlewjk, tepegöz M. rgd tevvegozi.
tencık. 2. miqilk, cûreyeki bı qulp e. tepelemek L 1. gırtm bm hngan, pin tann.
tendon M ant. İng. betan. 2. mec. bin xistin, mexlûb tann.
leneffüs N.A bûlın, tenef us. /-etmek L tepeli toygar M. pezkuj.
tenef us kınn, bûhn gırtın, helmıjin. lepetaklak rgp. lı ser seri, qdozan./- et¬
teneke M. 1. tıttık, teneke, cûre saceki mek /. lı ser seri quhbandin, qdozan
tenık e. 2. teneke, tenike, cûre qabeki ye kıruı. /_ gitmek Z. h ser seri çûn.
zOdeyi jı bo tıştOn avi kar tO û nêzi 20. kg. tepik M pin, kd, evrya bı hngan tâ kutan.
dıgıre, dexlû de du çap m. 3. rgd qaba ko tepiklemek Z. pin tann, tal kınn, vveki ko
jı teneke çû bûye. tu heywanê srvvar bı pehnrya hngan
teneşir M P. teneşir, meşûn, meşfen, cûre dıkutıyO û dımeşini
saleki kevır e ko mınyan h ser dışon. tepilmek Z. şunda zrvırandın, şunda vege¬
tenevvür etmek L roni bûn, ronahi bûn. randın.
tenezzüh M. ger, geşt. tepinmek Z.l.pikoItann.2.heücutin,xwe
tenezül etmek Z.xwe darıin, tenezu! kınn. helkutan. 3. jı berernûqehrananjinkû
* onlar bize gelmeye tenezül etmiyor taadO hng dan erdê. * çocuk hem ağlıyor
tepir 808
hem tepiniyordu Avv. zaro hun dıgira û tercüme M.A peçve, paçve, vvergerandın.
hun ji pOcol ddcınn. /_ etmek L peçve/paçye kum, vverge¬
tepir M^tâpûr,koroc,evıyacûresânıye- randın, gorin, guhartm.
ke bı dar an jı nxâ çâ dibe û bı vvi kevıran tercümeihal N.A brycocrafl
jı genim û zada der tanın. tere M P. lûzık, şıvvit * su teresi M. tûzıkO
tepirlemek /. têpûr tann. ari.
tepişmek Z. hev û du pin kınn. terebentin M Fr. 1. terebentin, derebuı. 2.
tepki M. berpeyi, reaksiyon. darbenk, bitim.
tepmek /. 1. puı avâtin, pincık kınn, jı bo tereddi M.A faq, dejenere.
ko heyvvan bı hngan h tışteki dıde tâ gotin. tereddüt N.A duddi, gumani, teredut /_
2. şunda tan dan. * riski ayağına gelmiş¬ etmek L teredut tann, duddi kum, tâ de
ti amma, tepti Avv. nzqâ hatibû ber man. /_Iü rgd dudd, gumanza, bıguman,
hngan, lûbelû şunda tan da 3. di zık de bıteredut/_süzrgd bûguman, bâteredut
Iıvin, tiz kınn. * adamı şeytan tepiyor Avv. tereke M. A sûsk, malO mınyan ko şuve
şeytan mırovi tiz dike. dimine.
tepsi M. 1. sâni, suû, elbeki, piyan, mersef. terennüm etmek L muncandın, bı den¬
2. teşt, evıya ya mezm û kûr re dıbûjın. 3. geki nızm kılanı gotm.
berkeş, tenâ jı bo ya jı mısâ tâ goün. teres rgd K. 1. teres, tirro. 2. pezevveng.
ter Mxu, xuh. * atan teri dökmek Avv. xuya tereyağı Mrûn,nrvişk.
eni njandm. * kan ter içinde kalmak Avv. terfi M. A terfi /-etmek Z. terfi kınn./-
kel ûxu da man. /-basmak/, kel ûxu de işareti M. kuçke.
man, xu dan. /_ dökmek L xu njandm. * terhis N.A terhis, berdan, jıbo kesâ ko di
terini kurutmak Avv. xu ya xwe zıvva Ieşkerryâ de dema xwe tıji dibe û dıçe ma-
kırın. * terini soğutmak Avv. xu ya xwe lû. /-edilmek/. terhis bûn, hatin berdan.
sar kınn. /_ taneleri M. zipde, zipıkûn xu. /_ etmek Z. terhis kınn, berdan.
terakki etmek Z.pOşveçÛn, şareza bûn. terim M. biwOj, navlOk, terim, term. * fUl
terakkiperver rgd pêşverohi. terimleri MA. brwêjên lêkeri.
terane M. P. terane, murx. terkedilmiş rgd beredayi.
terapi N.Fr.Bj. terapi. lerkelmek Z. berdan, dest jO berdan, dev
teras N.Fr. l.banoke,berbande. 2. cca.se- jO berdan, terdcandın, cıh taştın.
ku. terki M. terki, paşıya zina hespê ye.
teravi N.A teravvi, 20 nkat nunOje ko di terkip N.A pêkvedan, amêjen. /_ etmek
meha rojiyO de h pey nımOja paşivê tê Z. pûk ve dan, hev gıhandın, pev gdıahdın.
tann. terlemek Z. 1. xu dan, dıhın dan, ya ko jı
terazi MP.şıhta,şehin,terazi./_burcuM can de derddceve. 2. zipdc dan, ya ko h ser
sermawêz, 21 don 20 rOzenan. gdıa an goşt û tiştê vvısa kom dibe. bn ter.
terbiye M. A pervverde, serde, terbiye, terletmek Z. dan xu dan, dan dıhın dan.
xêw. /_ etmek Z. terbiye tann, hevotm, terlik M 1. şımdc, patik. 2. kumê spi.
pervverde kınn. /_ olmak L terbiye bûn, termik rgd Fr. termik.
serde bûn, pervverde bûn. terminal M. Fr. terminal.
terbiyeci M. rgd amojkar, pedegog. terminoloji M. Zr. ternûnoloji
terbiyeli rgd bıterbrye, serde, salor, xûvve. termit M. Fr. textekawûs.
terbiyesiz rgd bOterbrye, fehş, bêçav û rû. termodinamik M. Gr. Zr. termodinamik.
terbiyum M Fr. kân terbiyum, elemente¬ termometre M. Fr. Gr. termometır, ter¬
ki bı jımara atomi 65, gıramya atomi 159 mometre, germjmêr.
e. sân Tb. termos M Fr. termos, avsark.
tercih M. A tercdı. /_ etmek Z. tercdı termosfer M Fr. ast termosfer.
kınn, çetır ditm, çOlır gutm. /_ olmak L termostat M Fr. termostat.
tercih bûn, hatm çOtır gutm. terör M. Fr. terör, savv, savvir, tedhiş, /-ist
tercüman M. A paçvan, peçvevan, vver¬ M. terörist, savvker. /_izm M. terörizm. /_
ger, vverger, tercüman. /_hk M. wergêri, yaratmak L terör kar xistin, toqandin.
peçvevani. * tercümanlık etmek Avv. ters l rgd 1. çep, avvejû, vaji, paşpO, aü ya
vvergûri kırın, peçvevani kınn. dıjraberi aliyek drvOtın. * kaşığın tersi,
809 teşebbüs
kepçenin tersi bw. çepâ kevçi, çepâ hes- tesir M. A bandûr, tin, tesir, tehsir. /-et¬
ki. 2. çep, paşpâ, ters, evıya kar û bûyere mek L bandûr kum, ray dan, tebşir kınn.
kovveta* mırov nabe.*ter8taUhAvv.tahha /_li rgd bıbandûr, bıtesir, tindar. /-siz
ters, tahha çep. 3. ters, avvejû, evrya ern û rgd bâtesir, bêbandûr, batin.
nurûziyO şani dıde. * ters bir surat Avv. tesis MAL danuzrin, saz, karsaz. 2.
rûyeki avvejû. 4. çep, vaji, vaca, ters, evrya mezringe, dezgeh, sazgeh. /_ etmek L
rû yâ hundur ya üsteki * gömleği ters damızrandın, saz tann.
giymek Avv. tarasaxwehçepxwe kırın. 5. tesisat M A tesisat, amûrsazên. /_a N.
paşpâ, çep, vaji, evıya ali din ya hacetân amûrsaz.
bıiTtaâ ye »bıçağı tere tutmak Avv. ker teskere M. jP. teskere, darbesi
bı paşpOki pâ gutuL & çep, avvejû, ters, teskin M.A testin, haş, hedûr, huş. /-et¬
evıya dıjraberi tışteki ye. * dediğinin ter¬ mek Avv. hedıdandın, hedûrandın,
si çıktı Aw.gotinaxwe çep derket /-dön¬ bdandm, haş/huş kırın. /_ olmak L
mek /. çep bûn, vaca bûn, paşpOki bûn, hedinin, hedûrin,haş bûn.
ters bûn. /_ düşmek L çep ketin, dıj bûn, teslim MA tesliin, radest 1 tışteki dan
ters ketin. * tersinden okumak Avv. paş- xwedl * birine bir şeyi teslim etmek Avv.
pêkixwandm. * tersine çevirmek Avv. çep tışteki raderi yeki kırın. 2. emaneteki
kum, çep vegerandın, vaca kınn, avvejû şunda dan. 3. berdan, devvr kuın, cih
kum. /_ olmak L ters bûn, çep bûn, vaca taştın. * şehri teslim etmek Avv. bajar ra¬
bûn, paşpêki bûn. /_ taraf Avv. avvejû. /- dest tann. /_ almak/, teslim gutm. * tes¬
üstü fivv. bernexûn./- yüz Avv. va|. lim bayrağını çekmek Avv. xwe teslim
ters 2 M. nx,nxê heyvvan. kum. /- etmek L teslim kum, radest
tersane M.Abareg,karxanakeştisazi lonn, ispattın, sıparün./- olmak Z.tes-
tersi rgd dıj, dıjraber. lun bûn, radest bûn, dest danin.
tersine rgp. paşpâ, paşpêta, dıjanelü, dıja- teslimiyet M.A teslimiyet, radesti, xvves-
ne, avvejû. /- çevirmek L 1. vaca kum (jı r^ırüni./_çiM.xvvesparteparez, tesümpe-
bo tane û kaos). 2. velqutandin, çep vege¬ rest
randın. tespih MA. üzbi,tespih./_çekmek/.üzbi
terslemek Z. daperin, pekandın ser. kısandın.
tersleşmek /.ters bûn. tespih ağacı MAdartızbi.
terslik M. tersıti, avvejûyl teslimiyet M. teslimiyet, tesümperesti
tertemiz rgd tertemiz, pu û paqij, pu û tespih böceği Nknoc.
pak. tespit etı~ a i. ı. pûdandın, doz kınn, cih
tertibat M. A tertibat, guncayişt. '- i., şıdandm, pâ ve şıdandm, pâ ve
tertip M. rOk, rûz, guncan. gırâdan.
tertiplemek L rOk nsün, rûz kum, gun- test MZ^v;.test,taql
canduı. testere M. P. bırrek, xizag, mışar, destere.
terütaze N.P.K ter û teze. /-lemek Z. bırrek tann.
terzi M P. terzi, drûnker,cürûnker.* terzi testere bahğı MA. heremasi, haremasl
dükkanı MA. dırûngeh, terzixane. /-İlk testi lM.şerbık,desti,cer,c0r,kûz,keduık,
M terziti, dırûnkeri. kedûn, lûhk, sevvd. /_ci M pirot
tesadüf N.A pişat, tesadüf, rasthauni. /_ testi 2 M masdke, hacetan de cihO ko me-
etmek L rast hatan, ser ve bûn, pişat rov bı dest pâ dıgıre.
kum, tesadüf kınn. testi kabağı M. kundıri avi
tesadüfen rgpı bı rasthauni, bı pişati, bı te¬ testis M/^^gu*n,gun^batû, hâl, helik.
sadüfi tesviye M.A tesvvıye/- etmek Z.teswrye
tesanüt M. pıştgıri, palepıştl tann, rast kuın, hılû tana
tesdl M.A tomar./_etmekZ.tomar kınn, teşblb M A şıbin, lêçûnl /_ etmek Z.
danıvisandın. şıbandın, lâ çûyandın, dan lâ çûn.
teseUi M.A teseü,xermevTnL/_ bulmak teşebbüs N.A pângav, peyandın, teşebus.
L teseli ditin./- etmek Z. teseü tann,xem * teşebbüse geçmek Avv. pângav avâtin,
revandın. /- vermek L teseü dan. peyandın./- etmek/, teşebus kınn, pey¬
teselsül M. A zincire, hpeyhev. andın, pêngav avOtia
teşekkül 810
teşekkül M. A dırûvdan, teşekul, pâk- gutın,jı bo sûc Û tavvanekâ dil kınna yeki
hatin. /- etmek Z. pOkhatın, chrûv dan, /-etmek/, gutın, tevvqd*tann./_hane M.
teşekul kınn. tewqifxane, gutigeh.
teşekkür N.A spas, teşekur./- etmek/. tevrat N.A levvrat
spaskınn. tevzi etmek /.belav kınn, lâ par ve kınn.
teşhir MArjâşan,hekanye,teşlur./_et- teyel M. ŞÛL hene. /-lemek /.hene kuın.
mek L pûşani dan, şani dan, marez kum. teyemmüm M.A teyemum.avdestakobı
teşhis M âşnasi. /_ edilmek L hatan nas axû tâ gutm.
tann./- etmek/, nas kınn. /- koymak /. teyit etmek L behyandm, rastandın.
Os nasin. /_ olmak Z. hatan nasin teyp M. lng. teyp. * teype almak Avv. gutm
teskere M Z*. teskere, darbest, dartem. bantO.
teşkU etmek L 1. dırûvandın, dırûvin. 2. teyze M/İT.l.xalti,xûşkadayâkâ.2./7.xalti!
derketm, pûk hatm. bangtanna jı bo jmOn pir. /-zade M. (kov)
teşkilat M dezgeh, demûdezgeh. /_ kur¬ pisxalti, (keç) dotxaltl
mak L dezgeh danin. /_çı M. dezgehvan. tez l rgd rgp. P. zû, lez, tez, çabde. /_ canlı
teşrif etmek Z. teşrif tann, rûmet dan. rgd bıdûdık, cansrvık.
teşrifat N.A pOşvvazi. tez 2 M. Fr. tez, ruvisara xwandekar an ma-
teşrik N.A hevkari, hevbeşi* teşriki me¬ mostayân ko h ser zanısti dınvisın û pOş-
sai N.A hevkari. kOş dıtan.
teşrin N.A çıri, navO mehên 10 û 11. min tezahür etmek Z. xwe dan der, dryar bûn,
e. * teşrinievvelM. çınya pOşın. * teşrini¬ bOlu bûn.
sani M. çınya paşm. tezat M.A nuxnki, nakoki, dıji./-targd na¬
teşt M. ZT. teşt, Iegan. kok, nuxnk, dıj.
teşvik etmek Z. kış tann, tiz kınn, dan pûş, tezek M. tepdc, tepale, sergta, devedeşti,
teşwiq kınn. azale, keşkûr, yOn ko jı nxa heyvvan çâ
tetanos M. Fr. Bj. derdekopan, derdekur- dıbm. 2. kerme, ya ko jı axê radıbm. /_
tan, tetenoz. vurmak Z. keşkûr lê dan. /_ yığını M. qa-
tetebbu N.A lûgerin. lax, sergu.
telik l M. K. destrOjk, maşe, mg, tetdc. /_ tezene N.P. mızrab.
çekmek L hng taşandın. /_ korkuluğu tezgah M. K. P. 1. dezgeh, dezgah, maseya
M megeste, megese. dırej lı dukan û baran de. 2. dezgeh, kerg,
telik 2 rgd vvurya, şryar. maseya pişekariyO. 3. tersane. 4. saxtman,
tetkik N.A vekolm, htlrnûım, tankari, te¬ sazende, dezgeh, sazûman. 5. tevın, tevn,
maşe. /- elmek L vekolan, hûr ndıûrin, xanût, dezgeh, ya ko xaUçe û takman pû
ldnicari kınn, 10 temaşe kınn. * adam çûdıtan. /_ kurmak Avv. dezgeh danin.
dikkat dikkat yüzümü tetkik ediyor /_tarM dezgehdaMA. cıvaknasi, sosyolo¬
mırovi bı diqqet hûr lı rû yO mın
fin', ji-
dınıhOre. toplumsal rgd komelayeti, cıvaki, ho-
tevazu M. A dılntzmi, daxwann. * insan zayeti.
büyüğüne karşı levazu göslcrmeli fivv. toplumsallaştırmak Z. gelemperi kırın.
dıvût mırov lı beramberi mezınûn xwe topografya M Fr. topoxraii.
dabrxwe an dılnızmi bıke. toprak M 1. xali, xak, xweli, rû yû dınyaye
tevcih elmek Z. berû xwe dan, lû vegerin. .xeyni jı maden û kevır û avû û ya ko jıyin
teveccüh N.A1. berû xwe dan derekû. 2. tû de heye. 2. ax. erd, ax, xak, evıya welat
xweşgotin, paraııi. şani dıde. 3. bej, resi, cihO ko ne av ı'i deıya
tevek N.K. tevveg, mûvv, lem, ajûn rezan an heye. * toprağa ayak basmak fiıv. der¬
rehekûn vvek gındor û kundır Û ; Ijş re
. ketm reşiyê. 4. erd, ax, xak, evıya zevi ar,
tû gotın. erazıyû drJc nasin. * köyde herkesin lo-
tevekkeli rgd cavlan. \n.\.. ''".-. lı gund herkesi erda xwe
tevekkül M. A çarenûsıya xwe re seri da¬ l. j, -.!', xvveli, evıya axa ko tû kar
nin an her tışti jı Xwedû hûvi tann. a ' ..ir toprağı fivv. xweliya her-
tevessül N.A destpO!;. -ıez toprağı fiw.xweiiya aqili.
tevkif N.A L ravvestandın, setanandm. 2. 6. rgd. ııştO ko jı ax û xvvehyO çObûye. * to-
811 tövbe
prak dam Avv. xanrya axm. /- alfa Avv. vanm torunum Avv. nevryên Kavva an
binerdin, binaxi. /_ bastı Avv. baca rû. /_ mfşên Kavva. * torunun lorunu Avv. ne-
çekmek L xvveU kışanchn. * toprağa ver¬ viçuk.
mek Avv. kınn erdê, jı bo mınyan tâ gotin. toryum M. Fr. kân thonyûm, elementeki
/_ rengi M. xaki. bı jımara atomi 90, gıramya atomi 232,
toprakta rgd brxweh, axta. sıftıya xwe 112.6 e û 1700 derecö de dıhe-
topraksız rgd L bûax, bOxxweU. 2. bê erd, lc.nm.Th.
ya ko zevryân xwe ninın. tos M. lOdana bı qoç/qlonç an eni re tâ
topraksal rgd erdin, axta,xaki. gotm.
toptan Lrgdgış,gi,gışı,gışti2./SP.tevde, tosbağa M. kisel, kiso, kvvisl
bin ve, jı hemû. toslamak L qoç/qlonç lâ dan, qoç kınn,
toptana Metar./_takM.etari. qoç tâ heldan.
topuk M. tarat pani, pehni, pajne, gupık. 2. tost N.lng. tost, nanûko bırûn û penir tâ
pehni, pani, gupdc, pehnrya sol û pOlavan. sor tann.
topuk kemiği M. pâgozek, gizde, hestryû tostoparlak rgd gdorin, gu û gırover.
pani. tosun Mparonek,conega,cıwanga,yako
topuz M. galûm, doqik. hatryexesandui.
top yekûn rgd rgp. hemû pev re. totaliter M. Zr. totaliter.
tor M. K. tor, tora ko bı masryan dıgırın. totem MZ*r.//ıg.totem,perestryawOnean
torba M. tûr, tûnk, ev beje jı "tor" a kurdi şıklâdar, heyvvan û an tışteki ye. /-izm M.
dihêt. totemizm.
torbalamak L torbe kınn, tann torban, toto M sport toto.
cevval kınn. toy l rgd revval, cahil, nezan. /_ca rgp bıre-
torik batağı M. torik. vvali. bı nezani.
torna M. Zr. torne. /_cı M. torneker. /-la¬ toy 2 M. zoa zûnk, çırg, bet, bet.
mak Z. torne tann. toynak M sim, çim, ntaûka ker û hespan
tornado M. tornedo, bagâjeke dıjvvar e za¬ re tê gotm.
deyi di roavaya Efriqe de dıbıt toz Mtoz,xvveU./_etmek/.tozkınn.*toz
tornavida M. it tekberaxi, cerbader, tor- duman Avv. toz û duman./- kondurma¬
nevide. mak Avv. toz lâ nehâvvırandın. /_ olmak
tornistan M. lng. 1. çep badan, gotineke L toz bûn. /_ sabun N. sabuna toz. /_ şe¬
keştivani ye ko jı bo pervvaneya keşti tâ ker Avv. şekera toz. /_ toprak fivv. ax Û
gotm gava çep tâ badan. 2. vaca kınn, jı xweli. * tozu dumana katmak Avv. toz
bo cd û kıncan tâ gotin gava tâ çep kuın. duman lı ser astın.
torpido M İng. torpedo, cûre keştiyeke tozarmak L toz bûn, bûn toz.
pıçûk e ko torpd davâje. tozlanmak /-toz gutm.
torpil M. Fr. torpil, cûre saraxeke ü ser tozutmak Z. toz kuın, toz kar xistin.
keşti ceng de, ko di bm avâ re tâ karandı. töhmet N.A tomet
torpU balığı M. tırişkemasi. tökezleme M. setine, tilpekl
torpUli rgd L keşti kotorpdaxwe heye. 2. tökezlemek L şehrin, tilpeki bûn, şetme
argo. xal hebûn, keşi ko di cihekâ de bûn, hng ü paş hev ketin, fıştodn, bulku-
nurovâ xwe heye û tâ parastın. min.
tortu M P. 1. pegr, durd, ülp, pap, Taret, tömbeki M. Z". tembeta, tömbeki
xdte, evıya ya ko tiştâ mayi de dadrvvere töre M kevneşop, adet, ayine, töre.
bini. 2. bınılc, evıya üşt an kesâ ne qimet törelcilik M moralizm.
* derneğin iyi üyeleri gitti, tortulan tören Mayın, merasim
kaldı Avv. endamûn baş ya komela der¬ töre tanımadık MMels. immoralizm.
ketm, yân binde man. törpi MZCdon^cûreo^wreyekegrrûzan
tortulaşmak Z. peguın, durd bûn/gırun, xwe tende in.
xdte bûn/gutın. törpilemek Z-dcırpikum.
tonun M turm. töskürmek L lı ser qttaê çûn, jı bo hey¬
torun M. zaz, nevi L zaroyâ zarokan e. 2. vvan û dunun tâ kar anin.
nıfş, nevi, ya ko jı mjadeki dıbân. * Ka- tövbe M.A tcıbe./- etmek /.tobe kuın.
töz 812
/-kar N. tobekar. /_U rgd tobekar. kenef, W.C cüiâ avnjandmâ ye. /_
töz M. cevvher, gevvher. kağıdı M lifık. /_ masası M mase xem-
trafik M.Fr. teperin, çovvar, trafik, çûnû- landınO. «
hatan. /_ işaretleri M işaretOn traf ikê. /_ tuba M. Fr. muz. tûba, cûre amûsazi bı
lambası M. lambeya trafikê. pifkinnêtêjenta.
trahom MZr.B/çavOş,teraxom. Tuba MATûba,darekihCennetâyeko
trajedi M Gr. trajedi, listıka şano ya üvan- h ser seri dısekıni.
ciye. tufan M.A tofan, bêtar, lafavv. 1. barana
traktör M. Fr.trektor, metana ajotınû. ko dema Hz. Nuh de bari ye. 2. barana
trampa M./türampe,berdâL/_ etmek/. zor dıjvvar. 3. karesat, batar, felaketa ko h
berdOl kum, guhûrandın, guharin, gu¬ ser mırov de dıhât
hartın, tırampe kınn. tufeyli M. rgd parazit bn parazit
trampet M Fr. trampet, cûre deholek tugay M ask. üvva, leşkeri de komekejihêz
pıçûk e bı du şrvıkan tâ lâ dan. putu e.
tramvay M İng. taam, tramvvey. tuğ Mİ. fin sorguç. 2. xûde.
transfer M. Fr. transfer, guhaztın. tuğamiral M. amiri derya.
transformatör M. Zr.f iz. transformatör. tuğgeneral Mamuiüvva.
transfüzyon M. xvvin dan yeki. tuğla M Lat acur, xişt, kelpiç, hvın. * piş¬
transistor M. Fr.İng. transistor. miş tuğla Aıv. hvınO şerandi.
transit M Fr. İt transit, jı cdıeki re bâ ra¬ tuhaf rgd A 1. ecâb, behit 2. qerfok, ke-
vvest derbaz bûn. nanok. /_ görmek Avv. ecıbin, ecâb ditin.
transport M. Fr. barkêşi, şixre, transport. /- olmak L ecâb bûn. * tuhaflık içinde
/_ etmek L şrxre taşandın, guhartın, bar Avv. ecâb man.
kışandm. tuhafiye N.A tuhafiye.
trapez M. Zr. trapez. tuhaflaşmak L ecâb bûn, behıtta.
travma MFr.ZÎJ.traûma. tul MALduâjahi.2.asthev0rkânqayme,
tren M Fr. trân. /- istasyonu MA. gar, tûl.
ıstgeha trênê, stasıyon. tuluk M. Arı. tulum.
trençkot N.Fr. lng. pardosi. tulum M. 1. post, heban, hevvan, eyar,
tribün M. Zr. tribün, üribun. cevvdık, kedık, avrûnc, meşk, ayarşirk,
trigonometri M Fr. mat tirOjyari, sûku- çermOn debaxtari û nesurdartari ya bızm
jyari, trigonometri. û mdıan in. 2. meşk, kedık, ya surtari an
trikotaj N.Fr. trikotaj. surdar tari. 3. hevvan, cevvar, evrya cûre
trilyon M Fr. trilyon, miqtareki bı hezar amûrsazeki ye tâ pıftann. /_ çalgısı M
milyar e. cevvar, hevvan. 4. tulum, cûre cdeki dırâj û
triptik N.Fr. triptik. ya kar e ko çakât û pantola xwe ve yek
trişin M Gr. Fr. trişin, kurmeki ye ko di parçe ye. /_ ipleri M. berbenddc. /_ pey¬
berazan de dıji û heta germrya bı dere- niri Avv. toraq an penira post
ceyeki bıhnd de ji namue. tulumba M./tavkOş,tulumbe.
troleybüs Mtrolebus. tumağı M. Bj. zekem.
tropika rgd İt cav tropik, 27 derece û 27 tuman M. tuman, derpl şalvvar.
deqiqe h jâr û jor dora Ekvvatorâ re tumturak M. P. tumturak, gotınOn ko h
dıbejın. guhO nurov rexvveş 10.
tropikal rgd tropikal tunç L N. tûnc,nusi zer. 2. rgd tûnci, tiştâ
troposfer M. Gr. troposfer, heta 11 km yi kojınusizerçebûye.
hewayêye. tundra M Fr. tundra, stepOn U nêriki se-
trotuar MFr.tretûar. holbendamn.
tual M. Z*r.tûal tablo ye ûcavvako tablo h Tunuslu MTÛnısl
ser tâ çâ kınn. tur N. Fr. lng. ger, geşt, dor, tûr, çûn Û
tualet N.Fr. L tuvvalet, tuvvalet, cihâ xwe habnek e. * bir tur atmak Avv. tûrek
şuştinâ, traşbûnâ ûxwexemlandinêye. 2. avâtin, gerek lann. * turu tamamlamak
xvve xemlandma jman e jı bo cejn û şahiy- fivv. dor andı ser dorO.
_ an. ,3. tuvvalet, daşu, avdestxane, kenife, tura M.tûre,paredeaükone'weneye.
813 tntnkln
turaç kekliği M por. gotına xwe hev û du nague. 10. cih bûn,
Turani M. P. Tûrani, di gelan de kalan nişin. * burada bir ev tuttum Avv. mın h
tırkanrn. virjixwexaniyek gırt. li haün cih. bed¬
turfanda rgd P. turfanda, beragi, xêve, duası tuttu Avv. nıfıra xwe gut 12. paqij
nûber, nuhıldayi. taştın. * evini temiz tutar Avv. mala xwe
turist N.Fr. turist /_Uc rgd turistik. paqij dıgue. 13. dan ber, lâ vver kırın. *
turna Mquhng,siquhng. adamı taşa tuttular Avv. mırovi dan ber
turna ayaği otu M/ıderzdok, çûng. kevıran, kevır lı mırovi vver kum. 14.
turna batağı Mümûzzırav. xebitandin, kar anin. * bıçak tatmak Aıv.
turnagagası otu MA. derzişıvan. kOr pâ gutın, pâ kâra gutın. 15. hela tın. *
turnuva M Fr. tûrnûvva, pâşbırkân ko bı süt maya tutmaz fivv. şir haveyn nague.
dor tane tann. 16. dest pâ kırın. * siyahından tutan
turp M. tevrdc, tivu, selketûr, tırp. kırmızısına kadar fivv. jı reşan bıgır heta
turşu N.K. ürşi, tırşık.* turşu gibi olmak soran. 17. davvi dan, bêlu bûn. * aşı tut¬
Avv. mec. zor mandi bûn. muş Avv. lûl gırtiye. 18. taqet an kar tann.
turuncu MP.Atinnci,turuncL * eU ayağı tutmuyor Avv. dest û pâ yân
turunç M. P.ünnc, turunç. xwe nagınn. 19. jı bo dem û zeman, ku-
tuş M. Fr. tûş. * piyano tuşları Avv. tûşân dandm, dom tana * gidiş geliş üç saat
piyano. tuttu Avv. çûn û hatana sâ saet gırt 20. di
tutacak M. lepıkûn qûşxanû, lepıkû feran. cihû Îekera arikar de kar tâ. * not tat¬
tutak M 1. deştik, hacetim de cihâ ko mak Avv. not gutın. 21. çûn, meşin. *
mırov pâ dıgıre. 2. lepıkû feran. 3. aşağdd yolu tatta Avv. râ ya jOrin gut 22.
banmte, gerevv. cdı an şunda yeki gutın. * kimse Alinin
tutam M 1. qeft, qefş, baq. 2. pûnc, evrya yerini tutamaz Avv. kes şunda Ed nague.
jı gryayâ haşin ko vveki qeft rabûye re tâ 23. erebe û navgtaên ragıhandınO de heşâ
gotin. xwe çûn. * onu araba tutuyor Avv. vvi ere¬
tutamak M. qebd, qevd, deştik. be dıgue.
tutanak M. pâgut, zabıt, zabıtname. tutsak Mdd,esu-.2./gddagu-tari,dagu-.
tutar M. An toplam. tutturaç MpOgut
tutarak, tutarık M Bj. gırani. tutturmak L i kara "tutmak" anin cih
tutarlı rgd düsoz. vvek: dan gutın, dan pêgutin. 2. pOgutuıa
tutarsız rgd demdemi * tutarsız olmak üsteki. * yolu tutturmuş gidiyor bw. râ
Avv. demdemi bûn. pâ gubye û dıçe. 3. kuın eqlaxwe û nk
tutkal M. çiriş, çevri, hOlım. /-lamak L kınn. 4. hev ve nta.*çMUe tutturmak
çiriş kınn, cevvi tann. Avv. bı mıx hev ve nin. 5. lâ nstrn. * hedefi
tutku M. azvveri, ihtiras. tutturamadı Avv. Iı armancâ nerast 6. lâ
tutkun rgd ddketi, dddayi, evindar. anin. * ticarete girdi amma tuttur¬
tutmak L gutm, pâ gulin, tepiş. L tışteki amadı Avv. kete bazuganryO, lObelâ lâ
ko bıguı destâ xwe an bı destan qeft bıki. neani.
2. gava tışteki texini destâ xwe. * hırsızı tutu M banmte, gerevv.
tutmak Avv. diz pâ gırtın. 3. nûçir tann. * tutucu rgd fanatik, kevneşop, kevnepe-
keklik tutmak Avv. kevv gutın. 4. h cem rest
xwe taştın. * kaçmasm diye tuttum Aıv. tutuculuk M fanatizm, kevneşopi kevne-
bo ko nereve nun pâ gırt 5. gerevv kuın. perestl
* hapiste tutmak Avv. gutm gutigehO. 6. tutuk M L fafık. 2. şermok, fedok.
cih dagir kuma re tâ gotin. * o hah çok tutuklamak L dd kum, gutm gutigehâ,
geniş bir yer tutar fivv. evv xaliçe zor cih tevvqif kum.
dıgıre. * kar tatmak Avv. berf gutın. 7. ali- tutuklanmak L. hatan tevvqif krnn, hatan
kar derketm an layeguı tann. * kavgada gutın, hatm dd tann.
kimse tarafımı tutmadı Avv. pevçûnO de tutakla rgd guli dfl, dagu, mewqûf.
keşi pışta mın negut 8. cih ania * sözünü /_lukM.dXmevvqûrL/_eriAH.gırtigeh,
tutmak Avv. soza xwe anin cih. 9. h hev gutixane. /_ olmak fivv. gnvitandm, dil
hatin. * sözleri birbirini tutmuyor Avv. bûn, hatin gutm.
tutulmak 814
tutulmak L hatin gutın, hatm pO gırtın, 2. mec. mandi bûn, vvestıyan, neman.
hatın tepiş kuın. 2. hate gutm, evrya jı bo tükenmez rgd bûhetayi, bâkutayi, bOda-
taribûna heyv û rojê ye. * ay tutulması vvl
Avv. heyv hatan gutm. 3. evtadar bûn. 4. dd tüketici Mberxwari,xeridar.
bûn, hatin dd tann. tüketim M. 1. kara 'tüketmek" e. 2.
tutulu rgd gırti. berxwann, xeridari.
tutum M qitût, tevger, rabestin. tüketmek L kara "tükenmek" bı lOkera
tutumlu rgd qitût, bddare. /_ olmak L arikar "tann" an "..andın" tOte temam
qitût bûn, bı idare bûn. kınn vvek: qut tann, qedandin.
tutunmak Z. 1. xwe pâ gutın, xwe pâ ve tükürme Mtıf,tû.
daleqandin. 2. xvve dan pejırandın. 3. xwe tükürmek L tuf/tıf kuın, tû tann. * tü¬
dan setanandm. kürdüğünü yalamak fivv. xazrya xvve
tutuşmak Z. 1. pâ hev gutuı, bı hev gutm. alastın.
2. vâketın, agu gutm. tükürük M bio. avdev, xvvizi, xazi, tûk, tıf.
tutuşturmak L 1. vûxistin, agu pO dan. 2. /_ bezleri M. bezên xwiziye, gimyên xwi-
dan dest, kınn dest * eline mektubu tu¬ ziyê. * tükrüğünü yutmak Avv. xvvizi ya
tuşturdu Avv. name da dest. xvve daqulandm.
tutya N.A tutya, puan de seriyâ pozitif e. tükürüklemek /. bı xwizi/xazi şd tann.
tuz M.xwâ./_atmakLxwâkuın./-ocağı tül M. Fr. tûl, tul.
Mkar,xweylin. tülbent MZ'.demamık.tulbend.
tuzak M. L daf, tapık, ya ko mırov bı w0 tüm l rgd 1. hemû, gi, gışt, gışti. * tüm ar¬
teyr û heyvvana dıgıre. 2. kemin, ya ko leş¬ kadaşlar buraya gelsin Avv. hemû heval-
keri de lı dıji dıjmın tO çe tann. 3. feq, fa- ne dO bûn vua. 2. tûn, tûni. * tüm bir
qe, ya madeni ye jı bo duındeyan. 3. fen, ekmek Avv. nanek tûni.
fend, daf, faqe, dek, ev maneya lı vu de bı tüm 2 M K. tûm, gu. bn tepe.
zOdeyi jı bo hile û dek e ko dıji nurovan tâ tümamiral M. amiri derya.
kar andı. /_ kurmak L daf dandı, tapık tümce M. G/ro hevok.
danin, feq danin. * tuzağa düşmek Avv. tümden rgp. 1. bı hemû, bı gışti. 2. bı tûni.
ketin dafâ, ketin tapıkâ, ketin feqO. /_ ye¬ tümen M. tünen.
mi fivv. tamik. tümgeneral M. derecekO jı amiri liwa
tuzla Mkar,karaxvvâ,xvveyün,xweyün. mezmtu- general e.
tuzlak M rgd şprahi,şorezar, şorax,şore- tümleç M. Grm têrker, bueser, pişkber. *
zar, erda ko xwû lâ ye û disa çâre 10 dibe. düz tümleç fivv. tOrkera gerandi. * do¬
tuzlamak Z.1.XWÛ dan, gava koxwû didin laylı tümleç fivv. têrkera negerandi
heyvvanan. 2. xwâ kuın, xwÖ avâtin. tümlemek /.tûni kınn.
tuzlanmak Z. hatın xwû kınn. tümlenmek /. tûni bûn, hatın tûni kınn.
tuzlu rgd şor. /-luk M. şorlşorahi/- ol¬ tümör M.Zr.ûittguê,asaw.timor,tûmor.
mak L şor bûn. /_ su Avv. avşork. /_ yap¬ An. ur.
mak /.şor tann tümsek Mcatgınk, tûmık, mit, mıtık.
tuzluk M.xwûdank. tümtanncı rgd panteist
tuzsuz rgd bêxvvû, keü, kelê. tümür M. ant pırtıkûn hundur riviyan in.
tüberkUoz MZ*r.Z(/.tuberkdoz,sd,diq, ve¬ tün M. şev. /-aydm fivv. Ovar baş, şev baş.
rem. tünek M tar, lis.* tüneğe akmak Avv. tar
tüccar M A tucar, bazargan. /_hk M gutın.
bazırgani. tnneklemek Z. tar gırtın, usta.
tüfek M. P. tıfıng. /-doldurmak Z-tıfmg tünel M lng. tûnêl, serdab, nıhûn, sunta
dagırtm./_namlnsuM.lûIeüfıng./_pat- kor.
latmak L tıfıng der tann, tıfıng te- taneme M. tar.
qandin. / minBiait L tifıng berdan. * tünemek Z-venıştin, tar gutuı, Usul
tüfeğe sanlmak fivv. tifıng "hdanin, tünmek Z. tari ketin, âvar bûn.
raluştın üfıngâ. tüp MZr.çıpbori,lûle
tükenmek Z. i qut bûn, çıkryan, neman, tür N. L ons.* hayvan türleri Avv.cursĞn
oedıyan, xilas bûn, kuta bûn, davvi haün. heyvvan. 2. celeb. cûre. * İnsan türleri
815 tvist
Avv. celeb kes. 3. tevvu, tevvr. * bu tür ha¬ mek" bı hatin tüne kar andı vvek: hatin
reketler ona yakışmaz Avv. evv tevvrûn kızırandın. 2. qijdin, kizirin, qang bûn, bu-
vvısa layiqi vvi nuı m. xurbûn.
türban M. Fr. pûşû, cemedani, şaşde, egal, tütsü otu Mhermel.
hegal, kefi, çefi. /_ şeridi MA. çefte. tüttürmek L 1. duman jâ denasbn. 2.
türbe M.A tırb, gor, mezel kışandm, jı bo qelûn, crxare û tiştâ vvısa.
türbin MZr.fiz.turbta. tütün M ütün, kamax. 1. rehekeke ko
türdeş rgd hemcuıs, hemceleb. titûn jâ çâdıbe. 2. pelgân xwe ya hışkkui
türedi Mnediûbıdl ko pO cocarO dıkşinın. /_ içmek L titûn
türemek L at irin, derketm. kışandm.
türetmek Lg. afırandın, pûk anin. * keli¬ tüy M. 1. puç, mû, konik, tûk, avda, evrya
me türetmek Avv. bêje afırandın. mûyên ko ü ser çerma insan û heyvvan
Türk M. Tuk. /_çe M. Tuta. der tê. 2. mû ya ko lı ser koka rehekan
Türkmen MTukman. heye. 3. pûrt, pûrtde, jı bo ya tûyran e. *
türkuaz M. piroze, firuze. kuş tüyü Avv. pûrtû teyran. /- atmak L
türkü M. kdam, sıtran, stran. /_ pırç vvesandın. * tüyleri kabarmak Avv.
çağumak/söylemek Z. strandın, stırin, mû çukı bûn, gıj bûn. * tüylerin diken
kdam gotm. diken olmak fivv. pırca xwe mûçırki bûn,
türkücü M. dengbâj, stranbOj. porO xwe an pırçâ xwe gıj bûn.
türlü rgd 1. cûrbecûr, cûre, cûr. 2. bı avva¬ tüylendirmek L pırçıkıni tann.
ki, bı lcêştekê. /- yemeği M tirştk. tüylenmek Z. pırçıkıni bûn, perevvaze
tütmek L 1. dû tann, cdıeki de dû der¬ bûn.
ketm. 2. bihri tann. * vatan gözümde tü¬ tüylü rgd 1. pırçkın, pırçdon. 2. argo.
tüyor Avv. vvelat h bihra mm naçe. pırço.
tütsü M. 1. bosi, piso, gava paçeki dışevvıte tüymek L 1. xwe qehzandin. 2. revin.
û duman jû der tû. 2. buxurdan. 3. qijdin, tüysiklet MA sikleta srvık. 1 boksO de 57
kızuta, hin cûre goşt û xvvann ko bı buxâ kilo. 2. srvıktırin kilo de sport kum.
tane patın, tütsülemek L 1. qijdandin, tüysüz rgd l.bâpırç. 2. zelût, rût, evrya za¬
kızırandın, gava nıırişka pûrt bıki û pırçe deyi jı bo seri tâ gotın. 3. mırdan, crvvan, jı
mayi h ser agu bı soji dıbâjuı hat boxortan pu crvvan tâ gotm.
qijilandin, por ko bışevvıte tâ qijdandin. * tüze M.htqûq.
saçım tütsülendi Avv. porâ mm qijdrya. 2. tüzel rgd 1. Iuqûqi. 2. hükmi, navdar.
qang kınn, evrya tışteki bı helm û buxO tüzelkişi M.şexsihukmi, karcrv.
dezenfekte bıkın. 3. buxur dan, buxur tüzük M pûyrevv, rOzname, nstname, de¬
tann. stur.
tütsülenmek /.Llâkerân pâşrya "tütsüle tvist M.//ıg.twist,cûredansekiye.
u
U M tipa 25.emm ya elifba ya tırki ye, û aç uç böceği Msosm.xarxaloke.
dengdar e. uçurmak Z. tirandın, h hevva nsün, dan
uca Ma/ühestikûn. fır kınn.
ucube M.A zehar. uçurtma M. fırfırok, pırpırok, teyrok.
ucuz rgd erzan. /_ atlatmak L bı erzan uçurtmak L tirandın, lı hevva xisbn, dan
derbaz kınn. * ucuz pahah, nasıl olursa fır kınn.
Avv. bı erzan bdıa çavvako bû. uçurulmak L hatin fır tann, hatın fırin,
ucuzlamak /.erzan bûn. hatm fu bûn.
ucuzlatmak Z. erzan tann. uçurum Mzınar,mışefd,kej,şax,kortal.
ucuzluk Merzani. uçuş M. fu, fırin. * uçuşa hazulanmak
uç M seri, gupık, nıçık. L gelemperi sera fivv. fırinâ re amade bûn.
zırav a tışteki. 2. her aü tiştâ dırâj. 3. seri, uçuşmak Z. L pev re fınkuı, pev re fır
paşi, ruqte ya davvta ya cdıO dûr e. * dü- bûn. Z h hevva hatin û çûn.
nyanın öbür ucu Avv. vvi seri dınO, pâşrya udi N.A muz. ûdi, kesâ ûdâdıkute.
düıO. 4. seri, nıçık, pompd, evıya mqte ya ufacık rgd hurin, piçde, pıti.
jorina tışteki bıhnd. * ağacın ucu Avv. ufak rgd M wurd, wurde, hûr, hûnk, piç,
nıçıkO dara, pompdO darê. * uc uca pıçûk, fiskani. 1. bı bejn Û laş ve jı ya din
eklemk fivv. kuın ser hev. * uçsuz bu¬ pıçûktir. 2. bı sal û temena xwe ve pıçûk.
caksız Avv. bâ ser û bm, bâ paşi û pOşi * bı meqem û rütbe jı ya dm kâmür. * ufak
ucu bucağı olmamak Avv. paşi û peşi tü¬ taşlar fivv. kevuOn hûnk. * ufak adam
ne bûn. * ucunu bulmak Aıv. seri ditin. fivv. nurove pıçûk. /-para M. pareye hûr.
uçak Mbalafır,fınnde,fıroke.Jıvanade /_ tefek Avv. hûr mûr, pıçûk mıçûk. /_
'balafir' bı zêdeyi jı bo yOn şer tâ gotin. /_ ufak Avv. hûr hûr, tandık tandık.
alanı/meydanı M balafırgeh, fuokgeh. ufalamak L mıst dan, surandın, di deste
/savar N. balafuhelgu. xwe de hêrin û hûr tann.
uçan daire M. lenger ufalmak Z. L hûr bûn, pıçûk bûn. 2.
uçarı rgd L kese ko dest û hemOzO de na- taşıyan hev, pıçûk bûn.
setane, zor çalak e. 2. kOfperest ufaltmak L hûr tann, pıçûk kuın,
uçkun M. çde, pırisk, hüre ya ko jı agu tındandın, gehfandın, fırdcandın,
dıpeke. pışartın. * elemeği ufaltmak Avv. nan
uçkur Mdoxin./_lukM.pızi gehfandın, an nan pışartın.
uçlanmak L seri gutm, seri dan, gupık ufki rgd ufki, dırOjki, ramedi.
dan, nıçık derketm. uflamak Z. off kışandm.
uçmak Z. fir bûn, fintan, fuın.L jıbo teyr, ufuk MA bergeh,aso./_i rgp. asoyi.
bahndeyOn ko h hevva re dıçın. * kuşlar uğra M. ard a xonçê, jı bo ko hevir pO ve
uçar fivv. têyr fır dıbm, tOyr dıfırtn. 2. ba¬ nezehqe arda ko ü xonçO re dikin.
lafu f irokeyen ko h hevva dıkevm. 3. tiştâ uğrak M güzergah.
ko h ber bâ û barana h hevva dıkevm. 4. uğramak L L seri 10 dan, ser lâ dan. 2.
fırıkin, jâ fınkuı, jâ çûn. jı bo gaz û bux û ketin, tûşi bûn. * tehlikeye uğramak Avv.
dûkelOn ko bıhnd dıbm. 5. zer bûn, _ 10 ketin xetenyO.
avâtin. * rengi uçmak Avv. reng lâ çûn. 6. uğraş M.koşan, koşin,mıjûh,xebat
ketin, fintan, jı ciheki bıhnd de ketin erdû. uğraşmak L L bilin, lebıkin, lebıtin, jıbo
7. pu* lez meşin, lez çûn. * adam yürü¬ ko karek an xeba teki bibi seri. 2. pâ ketin,
müyor ki uçuyor bw. mırovi râ naçe, koşin, evrya tiştâ vvek şer û şemate an lı
dıfue. 8. ruh derkeun. dıji dijwanyekOberxwe dan.* düşmanla
uçsuz bucaksız rgd bâ nûk, bâ davvi. uğraşmak Avv. dıjmın re koşin. 3. mıjûl
uçucu rgd fırok. bûn, kar ketin, evrya jı bo lOgerina tiştekâ
817 unutmabeni çiçeği
uyanmak L şryar bûn, heşar bûn, hesin ü /_ya dalmak bvv. xew de çûn, ketin xew.
xwe hesta. 1. jtxevvO rabûn. 2. jı tanyê der¬ /_ uyumak Z. xew tann. /_ mmaııı
ketm, zana bûn. 3. jı bo rehekan şin bûn û xewttaan.
zddanO şani ddce. uykulu rgd xdmaş, xdmaşini, xevvar, xe-
uyarı 1. ikaz, teme. 2 hesta. vvta.
uyana rgd banok, şryarker. uykusuz rgd bOxew. /_luk M bêxevvi.
uyarumak L karê "uyarmak" hatm tann uylaşmak Z. lı hev hatın, pûk hatın.
vvek: hatm şryar tann. uyluk M. ani hât, beşi pê ya jı sâvokâ heta
uyarınca rgp. ti gor, h drvOtinê. çokê. /_ kemiği MA. ant kulimek, hestıyâ
uyarlamak Z. JL lOanta. 2. adapte kırın. hêtO.
uyarmak L 1. heşar tann, şryar tann. 2. uymak Z. 1. 10 hatm. * bu parça radyoma
hesandın, agah kum, teme kuın. uymaz Avv. ev parçe h radyo ya nun nayû.
uydu M. L ast stOrkok,seyare.Z peyk, ro¬ 2 10 şkta. * şapka sana uymuyor Avv. şef-
ket. 3. gırOkok, kes an vvelatê ko guOdayi qe lı te naşıkO an lı te nayû. 3. lâ hatm, lâ
ya keşi an devvleteke din e. skin, vvek ._ bûn, vveki - tann. * senin
uydulaşmak Z-gırOkokbûn. araba sürmen benimkine uymaz Avv.
uydurma M. L kare "uydurmak" tann erebe ajotina te vveki nun nabe. * sözün
vvek: lêanin. 2. derevvandın, derevv tann, jı sözüne uymaz Avv. gotına te h hev nayû
ber xwe de gotm. * yalan uydurmak Aıv. an vveki hev nine.
derevv h hev anin. uyruk M. hemvvelati, tebaa. /_suz rgd bâ-
uydurmak L 1. lêanin, hev andı. 2. jı ber hemvvelati, bOtebaa.
xwe de gotm. 3. jı dest xistin, peyda tann. uysal rgd sernerm, pındır, melayim.
uyduruk rgd lıhevani, çekıri, jiberxwe- uysalca rgp. bı ser nermi.
çetarın. uysallaşmak Z. sernerm bûn.
uydurulmak L karO "uydurmak" hatın uyuklamak L xdmaş bûn, pomjin,
tann vvek: hatm lOanta. dapırnıjin, hûnıjta, xewar bûn.
uygar rgd şareza, medeni, hemdem. /-tak uyulmak L karê "uymak" hatan tann
M. şarezati, medeniti, hemdemi. vvek: hatm lê anin.
uygarlaşmak Z. şareza bûn, medeni bûn, uyum M. aheng, mutabaqat /_lu rgd
hemdemi bûn. ahengdar. /_suz rgd bOaheng.
uygulama Mtetbiq. uyumak L L xew de çûn, xevvtin, ntvüı. 2.
uygulamak Z. tetbiq kınn. xwe de çûn, tevızin, evıya jı bandûra der¬
uygulamalı rgd tetbiqi, pratik. man an 10dan û tışte vvısa ko laş haya xwe
uygulanmak Z. haün tetbiq tann. nabe re tO gotm.
uygulayım bilimi M. teknoloji. uyuntu rgd xewar,xdmaşuıi,xulmaşuıi.
uygun rgd havve, revva, bırû, bısemt, mu- uyurgezer M. rgd şevgerok, şevger,
nasıb, mutabiq. /- bulmak/, havve ditm, xewgerok.
revva ditin. /hık M. havveti, revvati. uyuşmak Z.1. tevızin, qufdin, xwe de çûn,
uygunsuz rgd bêrO, bêsemt /_Iuk M. bO- evrya jı bandûra dermanekâ an bı derb û
rêti, bOsemti. lêdanê ko İaşO mırovi bâ hes dimine. 2.
Uygurca Mûyxûri. hev hatm, d hev hatin, pev re pOk hatın. 3.
uyku M.xew,nrvin.*gözüne uyku girme¬ pev re bıryar dan, heinfdor bûn.
mek bvv. xew neketm çavan * iyi uyku¬ uyuşmazlık M. L hhevnehatıni. 2. geleşe,
lar! Avv. xevv xweş! * ölüm uykusu bvv. nakoki. /_ çıkmak L nuxnki çê bûn, ge¬
xevva minnê. * kış uykusu bvv. xewa leşe derketm.
zrvıstanû. /_ basmak L xew ketin ser. /_ uyuşturmak L L tevrzandın, qufdandin.
çekmek /.ketin xew, nrvin. /_da Avv. xew 2. h hev andı, hhev pêk anin.
de. /_ gelmek Avv. xew hatin. * uyku gö¬ uyuşturucu rgd hin madeyOn ko mırov
zünden akmak Avv. xew di çavan re dıtevızine, bûhjş ddıâle, narkotik,
hatin. /_ hapı fivv. xevvink, hevva xevvê. /_ uyuştunıtanak Z. L hatın tevızandın,
kaçmak L xew revin. /_ tutmamak L hatin qufdandin. 2. haün h hev anin, hatin
xew neketm çavan, xevva xwe nehatın. * pêk andı.
uykusunu almak Avv. xewa xvve gutuı. uyuşuk rgd L xewar, xevvin. 2. tevızandi,
uyuşuna 820
qufdi. 3. kesâ tıral, sıst /_lukM "Lxewari, tann, xwe dırOj kuın. * kolunu veya
xewinti. 2. tevızandıni, qufdtinl 3. tırali, başım uzatmak Avv. mdû xwe an sera
sisti xwe dırûj tann. 3. dırûp tann, jı bo tışteki
uyuşum Mhhevhatuıi. ko bıdi yeki an beri yeki bıdi. * kitabı
uyutmak L L tann xewO, xewandm, dan adama uzattı Avv. pırtûk dırûp mırovi tar.
nıvıstm. 2. dan bu- tann. 3. xefandin, xa- 4. kışanchn. * ip uzatmak Avv. bend
pandm, kum xewê. kışandm. 5. dem û zeman dırûj kum, de¬
uyuz LN.Bj. gur.Z rgd gur, gUTguti./- reng xistin.
etmek L hetıka mırov bum, ecızandın. /_ uzay M. feza, mekan, valahi. /_ adamı M.
olmak Z. L gur gutin. 2. mec. hetıka xwe L slâreger, astronot. 2. nurovâ fezayi /_
çûn. gemisi M keşti feza.
uyuzlaşmak L L gur gırtm. 2. gurri bûn, uzgörür rgd dûrbta, dûrditk.
zelût bûn. uz iletişim M/ı raguhaztına dûr.
uyuz otu M. sirka mara. uzlaşmak L lı hev hatin, lOk hatm, pûk
uza duyum M telepati. hatm.
uzak rgd dûr. /_ durmak Z-h dûr selemin. uzlaşmazlık M. hevnehaün, hhevnehaün.
/_ düşmek Z.dûr ketm, h dûr man./- git¬ uzlaştırmak L hev anin, lı hev anin, 10k
mek Z. dûr çûn. /_ görmek Z. dûr ditin. anin.
/_tan rgp. p dûr ve. * uzaktan uzağa Avv. uzman M. pıspor, şareza, naser. /_hk M.
jı dûr ve. * uzaktan yakından Avv.jı dûr pıspori.
ûnêzik. uzmanlaşmak L pıspor bûn, şareza bûn.
uzakdoğu MA. rohelati dûr. uzun rgd dırOj. L mesafeyeke zor zOde di
uzaklaşmak L 1. dûr ketm, çûn dûr. 2. navbera du tıstan de. 2 dem û zemaneke
xwe dan aliki. zor zêde di navberO de. /_ atlama M.
uzaklaştırmak L dûr xistin, dûr tann, bazdanaduOj./- boylu Lûntbejndırej.2.
dûrandm, terandın. mec. dûr û dırej. /_ dalga M. pula dırej. /_
uzaklık M. dûri. etmek L dırej tann. /_ hava M. muz. stra-
uzamak Z. duêj bûn. L tışte ko bejna xwe nên/kdamên serhedê. /_ hece M. kite ya
dırOj dibe. 2. tışte ko bı dem û zemana xwe dırej. * uzun sözün kısası Avv. em dırOj
dırOj dibe. * bu iş çok uzadı bw. ev kar zor nekın, em kurt bıbınn./- oturmakM. pal
dırej bû. dan, dırOj rûnıştın. /_ uzathya Avv. bı dûr
uzanmak L 1. ramedin, xwe duOj tann, û dırej.
pal dan. * yere uzanmak Avv. ü erdO ra¬ uzunçalar M. sêldcên ko dırOj dıkulın, LP.
medin, lı erdê dırOj bûn. 2.ûr. longplay.
uzaklaşmak L 1. dûr ketm, çûn dûr. 2 uzun eşek MA. banm banm.
xwe dan aüki. uzun kafah MA. ata doldcosefal.
uzaklaştırmak L dûr xistm, dûr kınn, uzunlamasına rgp. bı dırOjta, bı dırOjahi.
dûrandm, terandın. uzunluk M. L dırOjahi, dırejayi, mesafeya
uzaklık M. dûri. di navbera du tıstan de. 2. dırOji, dıjraberi
uzamak Z. dırOj bûn. L tışte ko bejna xwe "beri"ye yanê tiştâ ko çiqas du*êj e. 3. ku-
duêj dibe. 2. tışte ko bı dem Û zemana xwe dandına çirok, mvis, gotin Û tışte vvısa. /_
dırOj dibe. * bu iş çok uzadı Avv. ev kar zor ölçüsü M. pivana duOjahiyO.
duOj bû. uzuv N.A l. ant lebat, oncan. 2. lıq. 3. en¬
uzanmak L L ramedin, xwe dırOj tann, dam.
pal dan. * yere uzanmak Avv. lı erdê ra¬ uzri rgd A lebati, ontanik.
medin, h erdâ duOj bûn. 2 kum. 2. du-Oj uzviyet M.A orxanizma.
u
O . M upa 26.emin ya elifbaya Urki ye û lı ser yân vvek qedife an xax û tiştâ vvısa
dengdar e. dıbm.
ücra ıgdAucre. ülke M. L welat, xak. Z devvlet 3. vvelat,
ücret MA mûçe, mıze, mışe, rojani, ücret, diyar, kişvver, pele, erd an vvelatâ ko nayê
dıravv, mızûr. L dırafO ko h beramberi navandın. * yabana ülkeler Avv. vvelatOn
kar û ked tete dayin. 2. dırafâ ko h be¬ bıyani.
ramberi kire an kinin û fırotanâ tâte Ülker MPerwin,Ko.
dayin. ülkü M. ideal. /_cü rgd idealist /-cülük
ücreti! M. rgd mûçekar, mışekar, kesO ko M. idealizm.
bı mışe kar dike. ülküleştirmek /.ideal kum.
ücretsiz rgd bâmûçe, bâmışe, bâmıze. ülser M. Fr.Bj. ülser, ülser.
üç Mrgdsâ,sısO.(3)./_adunMsâbaz,sâ- ültimatom M Lût ültimatom.
gavi. /_ aylar M. sO mehên rojiyO ne. /_ ültra N.rgd Fr. Fr. ûltra. /-modern M ûl-
boyutlu Avv. sû dimeni. /_ kat Avv. sêqat, tramodern, ûltranûjen. /-viyole M. ûl-
sêta. * üç taş oyunu fivv. sOberk, sêkevir. ü-avryole.
üç telli saz M. sOtar. ümera MfcAguegu.
üçer/üçlü rgd sObare, stsryan. ümit M. P. hOvi, hivva, bendemani, umOd,
üçgen Mmatsêgoşe.sêguh, sêgen. umıd. /_ bağlamak/, benda man, hâvi lâ
üçgül Mnefel. gırû dan. /- buakmak L hâvi tuştan,
üçkağıtçı M. destçabdc. /_hk M. dest- umûd taştın. /_ etmek L hâvi tann. *
çabıki. ümide kapılmak Avv. ketin hêvidanyû. *
üçleme M. L sOcare, sêbare. Z sêta, tışte ümidü sönmek Avv. hûvıya xwe tefin. *
ko bı sê caran qat bûye. ümidini kesmek Avv. hûvıya xwe bırrin,
üçlemek L sêbare kınn, sOqat kum, sêta hêvi jO bırrin. Afi umut
kuın. ümitlendirmek Z. hâvi dan, hâvidar
üçlü rgd sOkde, sObare. L sısû, tışte ko sO tann.
hbê xvve hene. 2. M. üstdeOn vvek iskemi û ümitlenmek L hâvi tann, umûd tann.
zar û domino de kaxez an kevırûn ko sıse ümitli rgd hOvidar, hhvadar.
üsere. ümitsiz rgd behâvi, bêhivva.
üçüncü rgd sêhemin, sOhem. /_ çağ Nk ümmet M A ümmet, omet, hemû cıvata
dema sünemin. * üçüncü dünya ülkele¬ ko h dor Hz. Mıhemed kom bûye.
ri Avv. welatên sOhemta ya dınyayO. ümmi rgdA pitnenas, nexwande.
üçüz rgd Lsêberi,sêber. 2. sObare. ümük M. ant qink, gevvri.
üflemek Z. L pıf tann, pıfê tann. 2. jendın, ün M. 1. deng. Z nav, navdari, navûdengi.
kutan, evıya jı bo amûrsazên ko bı pıfde üniforma M. Fr. üniforma. LcdÛn yekne¬
tOne kutan. sak ko jı bo kesân eyni kari dikin. Z cdûn
üflenmek Z. hatin pıf tann. leşkeri û polisi ye.
üfürmek L pıt tann, pıfê kuın. ünik rgd Fr. yek, yeknesak.
üfürükçü M. L pulcer. 2. ya ko musqe, üniversal rgd Fr. urûversal
bend û nmştan çû dike. üniversite M. Fr. zantageh, zanko,
üleş M beş, par, pay, hâse. zanıstan, üniversite. /_ ögrendsi N.
üleşitanek Zİ haün par ve kınn. pisxwandekar.
üleşmek L par ve kınn, beş tann, h hev ünlem M Grm baneşan. /_ işareti MA.
beş tann. nişandeka hûdanO.
üleştirmek Z.L par ve kırın. 2. dan par ve ünlemek Z. deng lê kınn, gazi kınn.
tann, beşineve. ünlü i. rgd bınavûdeng, şanpaz, navdar,
ülger M. mû, puça tenık û tan û nerm ko meşhur. Z M. Grm dengdar.
822
ünsüz Lrgd bânavûdeng,navnedaylZM sanın üstünde Avv. h ser masO. 3. rû, rûyâ
Grm. dengdar. derve, ser. * dilinin üstünde bir şey var
Ürdünlü M rgd Urduni. amma Avv. h ser zmanâ te tıştek heye em-
ürem M. faiz. ma. 4. cd, tane, çek. * üstünü değişmek
üretmek Z. hdberin, zaûzâ bûn, xetandm, Avv. cdOnxwe guhartm. 5. ser, serok. 6. ma¬
zayta, bı zabûnâ zOde bûn. vve, bermayi. * paranın üstü kalsın fivv.
üreteç M. jeneratör. mavveyi pare bda bısetani. 7. rgd ser, jor.
üretici M. rgd karkerO hdberinO, musteh- * üst kat Avv. qata jonn. 8. rgp. berevv, ser.
sil. * akşam üstü Avv. berevv êvari, ser êvari.
üretilmek Z.karO"uremek"bi"hatm"tê- /_ baş Avv. ser û pê. * üste çıkmak fivv.
te bdcar andı vvek: hatm hdberin. helkışry an ser, çûn ser. * üste vermek Avv.
ürettin M. hdberin, berkûşan. /_ araçları ser de dan. * üstte/üstünde fivv. h ser. *
MA. navgtaên talberinO, pergalên ber- üstünde durmak fivv. h ser sekinin. *
kOşanO. /_ güçleri Avv. hazân hdberinê. /_ üstünde kalmak Avv. h ser de man. *
ilişkileri Avv. tevlaya berkêşanO. üstünden atmak Avv. jı ser xwe avetın. *
üretim evi MA.fabriqe. üstüne almak fivv. gutm ser xwe,
üretken rgd berdar. /_lik M. berdari. vvergırtın. * üstüne atmak Avv. avOtın ser.
üretmek Z. 1. talberandm, xetandin, pu * üstüne geçirmek Avv. taşandın ser. *
kınn. * an üretmek Avv. mêş talberandm, üstüne gitmek Avv. çûn ser. * üstüne
mêş xetandin, mOş pır kırın. Z talbe¬ katmak Avv. kınn ser. * üstüne oturmak
randm, xetandtn, evıya bı arınanca abori Avv. h ser rûnıştın, kesO ko mafO vvi nine û
tışt zOde kınn. * petrol üretmek Avv. pe¬ lı tışteki dibe xwedi. * üst üste Avv. h ser
trol lulberandın, petrol xetandin. 3. hev.
afuandın, anin holê, çO tann. üstat MZ'.seyda, ustad.
ürkek rgd L tırşok. 2. şermok. /_Uk M. üstçavuş Mserçavviş.
üTsoki, şermoki. üst çene MA. ant lama jorta, çena jorin.
ürkmek L ciniqta, vecuuqin, lulperin, üst deri MA. û/ıtçermO serin, epiderm.
helfirin, helciniqta. üst dudak MA. art. lêva jorta.
ürkü M. panik, savv. üste M. ser de, bı zOde. * üstesinden gel¬
ürküntü M. tırs, savv. /_ vermek Z. tırs mek Avv. heq tann, ser ketm.
dan. üsteğmen '* serpel.
ürkütmek L 1. vecnuqandin, ciniqandm, üstelen <c L nkandın, ısrar tann.
helcuuqandm, helfuandm, hdperandm. üstelik M. ser de, ser de ji.
Z tirsandin. 3. gumanbar kınn. üslenmek Z. gutuı ser xwe.
üroloji M. Fr. üroloji. üst insan M. dahi.
ürpermek Z. L lerzandm, lenzta, jı ber üstlenmek L gutın ser xwe,xwe dan ber.
serma, tırs û tıştOn savv ko İaşO mırov üst subay MA. serbaz.
dıgızgıze. Z tirsin. üstün rgd Lpuxte, sereta, sergewre.Z hO¬
ürpertmek Z. karO "ürpermek" bı "dan" ja, mezın tır, zOde. * iki birden üstündür
tû bıkar andı vvek: dan lerzandm. Avv. du jı yeki mezıntir e. 3. bdındine,
ürtiker M. Fr. Bj. qurdêşan, ûrtdcer. bdındek, niqte an işaretOn ko tOn ser tip
ürümek L reydi. * ürüyen köpek û hêjmaran.
ısırmaz Avv. segê ko dırû bı menyan üstüne rgp. ti ser, der heq. * sözlük üstü¬
nague. ne konuşmak fivv. h ser ferhengû axaftın.
ürün M. L dexl, zad, mehsûL Z berhem 3. * hesabı üstüme yaz Avv. hesûb h ser mm
talber, ya ko jı indusnyâ tâte helanin. bınvise.
üs N.A uss, qad. üstünkörü /gprgdjirûxwe kırın, sınûde,
üsküre M. K. askere, uskere, tasa avâ. tane nüne, kut û pan.
üslûp MAL rabesün, şâvvaz. Z terz, te¬ üstünleşmek L süıonimân d pâşrya
her, tehr, stil. "üstün" bı lOkera arikar "bûn" tne
üst M. L ser, seri, rûyâ tiştâ ko h ezman xebitandin vvek: puxte bûn.
dinêtare. Z ser, pışt, rûyâ tiştekâya senn. üstünlük M sinonimOn h pâşrya "üstün"
* masanın üstü bw. pışta masa. * ma bı pareka "i" tane xebitandin wek: puxte-
323 üzüntüsüz
lâkera arikar hatin têne bıkar andı vvek: vedalaşmak /.jihevxatirxwastin.* veda¬
hatm dev jê ber dan. laşmaya gitmek Avv. çûn xatirxwazryû.
vazgeçirme M. pêxun, texd. vefa M. A vvefa, dılsozi. /-kar rgd vvefa-
vazgeçirmek L pOxim 10 xistin, paşandın, kar, dılsoz. /-karlık M. dılsozi. /Sı rgd
texdandin, texl 10 dan. dılsoz, wefakar. /-sız rgd bâxâr, bâvvefa.
vazgeçmek L L dest jO berdan, dev jO ber¬ vefat N.A vvefat, mırın./- etmek /.vvefat
dan, cih taştın, dest jO kışandm, dest jû he¬ kınn, mınn, çûn heqrya xvve.
lanin. * artık okumaktan vaz geçtim vehim N.A dılreşi, bedgumani, vvesvvese.
Avv. ûdi nun dev jı xwandmû ber dal. vehmetmek Z. vvesvvese. tann, dılreşi
texildi, evrya poşimanbûnO şani dıde. 3. jO tann, bedgumani kuın.
gerin, evrya şani dıde ko tışte ko tu vekalet MAvvekalet/_etmekZ.wekalet
dıpehşıyO an ecız diki êdi cih dıhûli. * ra¬ tann. /-name M. vvekaletname.
dyoyu kurcalamaktan vaz geçtim Avv. vekU N.A vvetal, devvsok, pObavverkıri.
ez jO genyam ko bıpehşım radyoyê. velet M. A lavv, kur, zaro.
vazıh rgd A aşikar, bêlu, eşkere, ron, velhasıl Ghlc vvelhasd, xulasa, bı kurti.
dryar. /_ olmak L aşikar bûn, diyar bûn, veU N.A vveü. L kesê ko parastın û xwe-
roni bûn, bêlu bûn. ddanna zarokeki dıgue ser xvve. Z evüya,
vazife M. A vvezife, erk, vatmi, pêwisti, evvüya.
karmendi, kardani. Ev sinonimana de velvele N.A hengame, şemata.
"erk û vatıni" zOde tOne kar andı. /_ bU- Venüs M. Fr. ast Wenûs, Venüs, Nahıd,
mek L erk zanin, vvezife zanin. /_ gör¬ Nahê, GelavvOj. /_ tepesiM ant çdde, zdde,
mek L vatmi andı cdı. beltitk.
vazifelendirilmek Z. haün vvezife dan, veraset M.A beşbır, irs, veraset.
hatın erkedar kuın, vatmi hatm dan. verdi M fiz. buh, di saniekê de miqdara
vazifelendirmek Z. vvezife dan, erkedar avO an elektirikê ye.
kuın, vatmi dan. verdirmek Z. dan dayin.
vazifeli rgd wezifedar, erkedar, vattnidar. verecek M. dOn, deyn, qerd./_U rgd deyn¬
vaziyet NAL vvezryet, dırûv, evrya halâ dar, qerddar.
tışteki ye ko h cdıâ ko hatiye nişin. * bi¬ verem MA/J/ werem,janazırav./_tirgd
nanın yapılış vaziyeti Avv. dırûva vveremi
çakırına xani. Z vvezryet, vvaz, dırûv, revvş, verese MfcAvvansne.
avva, hal, asûn, lor. * kötü bir vaziyette ol¬ veresiye rgp. veresiye, bı deyn, bı qerd.
mak fivv. di vvezryeteke xuab de bûn. /_ vergi M. L bac, nerx, vergi. 1. qamçûr,
almak Avv. vvezryet gırtın, revvşa xwe bOlu evrya baca jı bo heyvvan e. 3. goral, bı zO¬
tann. * vaziyeti kurtarmak Avv. lıalO xwe deyi di aşiretim de baca jı bo mihan e. /_
xilas kuın. Ev staonunOn h jor de almak Z. bac gutm./- memuru M daro-
"vvezryet, hal û revvş" zOde têne bıkar xa, dema aşireti de memurun bacê ya mir
anin. bûn. 4. mec. dayin. * AUah vergisi Avv.
vazo M. it L vazo, guldank. Z kaşi, evrya jı dayina Xwedê.
camê tê çO kınn. vergilendirmek Z. bac danin, nene danin.
vazolunmak Z. halın danin. vcrgUi rgd bıbac, bmerx.
ve Ghkû. * ben ve sen Avv. ez ûte. vergisiz rgd bObac, bOnerx.
veba MZÇ/.Avveba. veri M.dane,danOr.
vebal M A vvebal, guneh. * vebalı üstüne verici 1. M. fiz. pOhveş, tiştâ vvek radıyo,
olsun Avv. guneha xwe bda stu te de be. bûtOlê de parçeya ko sinyal dtşüıe. Z rgd
vecibe M. A erk, dânâ stu. kes an tiştâ ko dıde.
vecih N.A L rû, sıkûm, suret Z râ, teher, verilmek L haün dan, haün dayta.
tehr. verim M. Ladani, taştan jıbo şir Û heyvvanO
veciz M A wecrz, gotınOn kın û pır mane. şir. Z iv r, semere. 3. randıman, ber.
vecize M A vvecıze, pırûpendi, methelok. verimli ,'dL bınşt bıjûn, berdar. Z adan,
veda MAweda,xaürxwasün./_etmekZ. rand.r, .ana heyvvanân şir.
vveda kuın, xatir xwastin. /_ istemek Avv. vermek /. dan, dayin. L tışteki tu radesti
xatirxwastin. yeki di bıki * kalemi vermek Avv. pOnûs
827 vurgun
yakalamak L 1. gutm, xistin dest, tışteki yalanmak Z. L zarta, lava kuın, gazmd
ko astın destê xwe. Z pO gutm. * keklik tann. * işsiz kaldığına pek yakınmaz
yakalamak Avv. kevv pO gırtın, kevv gırtın. Avv. jı bekar mayüıa xwe vvısa pu- gazmd
3. pO gutm, tiştê ko dıreve û tu h pey bıçi nake. Z xwe re tann, bı xwe dan. * kuıa
Û bıgıri. * tavşan yakalamak Alî. kurgu yakınmak Avv. hune bı xwe re tann, bı
pe gırtın. 4. pO gırtm, ser de gutın. Evıya xwedan.
di sûceki an kıryareke xelet ko derdixi yakınsamak Z. nûzik bûn, nûzik ditin.
holO. * bir açığını yakalamak fivv. kO- yakışıkta rgd qeşeng, bedevv, crvvan,
masıyeki yeki pO gutın. 5. pO gırtın, qe- serxwe, çeleng, hoşeng, emdi, kerenzer,
faltın, firstiqandin. * bizi yolda terlan, şepal, dilbaz, ev staonimana lı gor
yakaladüar fiıv. em di rê de qefaltin an devokan cdı cdı têne bdea anin./- olmak
pê gırtın. L qeşeng bûn, bedevv bûn, bı serxvve bûn,
yakalanmak Z. taryarOn 'yakalamak" bı crvvan bûn. * yakışıkta bir delikanlı Avv.
"hatın" tene temam tann vvek: hatm pê xortekibiser xvve ye, xoreki crvvan e.
gırtm. yakışmak L 10 şıkin.şıkin, 10 hatin.* o ce¬
yakalatmak L kıryaren 'yakalamak" bı ket sana yakışmıyor Avv. evv çakût h te
"dan" tOne temam tann vvek: dan pê nayê. * o ceket sana çok yakışta Avv. evv
gırtm. çakût pır lı te şuaya an pır lı te hatiye.
yakarca M.pOşû, axurk. yakıştırmak Z. hev anin, lû anin. * iki şeyi
yakarış M. lava, bergerin. birbirine yakıştırmak Avv. du tışt h hev
yakarmak Z. bergerin, ravver bûn, ravver anin.
gerin, lava tann. yakıt M. şevvale, karbûran, ardû.
yakartmak L bergerandın, dan bergerin, yaklaşık rgd kOmûzOde, teqribi.
dan lava kınn. yaklaşmak Z. nûzik bûn, geniştin, laperin.
yakasız rgd bêyaxe, bêpêsir. yaklaştırmak Z. nûzik kırın, gıhandın, Ia-
yakı M. hecan, pıtde,gırebend./_ yapmak perandın.
Z. hecan tann yakmak Z. şevvıtandm, sotm, vûxistm. L
yakıcı rgd şevvatek, şevvatok. tışteki bı ağır bıdi dadan an bı agu tüne
yakılmak Z. hatın şevvıtandın, hatın sotın. bıki. * ateş yakmak Avv. agu vOxistin. * eri
yakın rgd nûz, nûzik. L tışte ko dûrahıya yakmak Avv. xani şevvıtandın. Z jı bo roni
xwe kûm e yanû dıjraberi dûr. Z kOmbû- û ronahıyO xurri ava tann. * lambayı
na di navbera dem û zeman e. * yakmak fivv. lambe vOxistin. 3.
bağımsızlık yalandır fivv. azadi nzik e. 3. şevvıtandın, sotm, tıştO ko jan û Oşâ dıde û
bı xvvin û lêzimatiyO de ko be hev ve bûn. bı vi kar tann. * biberle ağzını yakmak
4. rgp. bı nûzik, tuzda. /_ akraba fivv. eqre- fivv. bı isotê devê xwe şevvıtandm. 4.
beya nûzik. * yakma gelmek fivv. hatın şevvıtandm, sotm, aşandın, evrya jı bo ttştâ
nûzik. * yakma getirmek fivv. nOzik kınn. ko janê dıde. * bu aa beni yaktı Avv. vâ
/_da fivv. di nûz de, jı nêzdc, bı nêzik. * Oşa ez şevvıtandım. 5. şevvıtandm, sotm,
yakınlarda Aıv. di van nOzücana de. evrya tışte ko jı ber sermayê xua dibe. *
yakın çağ Nk dema nêzde, mêjuya nêzik. don bütün çiçekleri yaktı Avv. cemedO
yakın doğu Nk rotalata nOzik, rohelata hemû kulilk şevvıtandm. 6. zerarek mezm
naverast. dan. * o adam evimi yaktı fivv. vvi mırovi
yakınlaşmak L 1. nêzik bûn. Z lı hev nO¬ mala mm şevvıtand.
zik bûn. yaktumak Z. kara "yakmak" bı "dan" tâ-
yakınlaştırmak Z. L nâzdc kuın. Z h hev te temam tann vvek: dan şevvıtandm.
nOzdckınn. yakut M. yaqût, pagend, lal. * san yakut
yakınlık M. nêzikahi, nêzdci. /_ duymak MA. berzerine.
Z. xwe (yeki re) nûzik ditm. /_ görmek Z. yal M.şoük.
xatir hatm zanin, guamıya xwe hatm yalak M. L curn, delav, ya ko avâ dıdıne
gırtın, vveki mırov h ba keşi an h mOvan- heyvvan. Z lak, lakin, ya ko şolıkâ dıdıne
danyekâ de be. /_ göstermek Z. xatir za¬ seg. /- artığı fivv. bındelav.
nin, guami gutm. yalamak L L alastın, dalıştın. * eUerini
yakınma M. gdi, gazmd. yalamak fivv. destâ xwe alastın. Z reş
valan 832
tann, gava tıştek bı rûyO tışteki re dibe û kendini yalnızlığa terk etmek Avv. xwe
derbaz dibe. * taş suyun yüzünü yalayıp tenO hıştın. 3. rgp. bı tenê, saade. * yalnız
geçti fivv. kevıri rûye avO rOş ku- û çû. sabahları çay içerim Avv. bı tenO
yalan Nne. i. derevv, vur. Z rgd derevv, sıbeyıuyan çay vedixvvim. /_ buakmak
vırr, tıştû ko ne rast e. /_ çıkmak L de¬ Z. tenO hıştın. /_ düşmek Z. tenO ketm. /_
revv derketm. /_ dünya Avv. dınyayeke de- kalmak Z. tene man, ketin tenOtiyO. /_
revvin. /_ olmak Z. derevv bûn. * yalan olmak Z.tenO bûn.
söylemek Z. derevv kuın, derevv gotin, yalnızca rgp. bı tene, saade.
vırr kınn. yalnızlaşmak L tenO man, tenê bûn.
yalancı M. rgd derevvbOj, derevvçin, dere- yalnızlık M. tenOti, tenahi, tenyati.
vvin, vırrek, vırrker. /_ çıkarmak Z. dere- yalpa M. tevvş, tevvşta.
vvin dencıstın. yalpalamak L şevvışta, şevvşi bûn, tevvışta,
yalancıktan rgp. bı derevvki bı qesti. vetevvşin.
yalancı safran M. aspur. yaltak rgd şalûz, salos, caplûs,10bok./_çı
yalandan rgp. bı derevvki, qestikan.biqes- rgd nandoz, çaplûs, lObok.
ti. yaltaklanmak Z. 1. xwe pû xweş tann. Z
yalanlamak Z. derevvandın, serin, bûjeyOn h pOşıya "yaltak" bı tann tene kar
kezıbandın, tekzib kınn, evrya zOdeyi jı bo anin vvek: çaplûsi kırın.
çapameni û tıştû ko bı nrvis hatiye gotm yalvaç Mpeyxamber.
re dıbûjın. yalvarış M lalelal, lava, lavlav, bergerin.
yalanlanmak Z. lêkerûn h pêşrya 'yalan¬ yalvarma M. lava, bergerin.
lamak" bı "hatın" tOne temam kum vvek: yalvarmak Z. ravver bûn, ravver gerin, ber
hatın kezıbandın. gerin, lava tann,xwe ber gerandın.
yalanmak Z. xwe dahstm, xwe alastm. yalvartmak L dan ber gerin, dan lava
yalansız rgd bOderew, bêvirr. kınn, bergerandın, dan ravver kınn, ra-
yalatmak Z. dan alastın, dan dalıştın. vverandın.
yalaz, yalaza M.xurri, pêt. yama M. pine, pate, perespan, pıspan. ISı
palazlanmak Z. xurri pO ketm, pût gırtın. rgd pinetari, patetari. /_ vurmak L pine
yalçın rgd asû.rû an çryayOnbaxtrûrê ne¬ kınn, pine 10 xistin.
dan. yamaç M. cav L sing, hevraz, kaş, terazin,
yaldız M. avzOr, zûrav, tamzûr. /_ta rgd yal, bervvar, hevvraz, evraz, yek jı her alıya
tamzûr, avzêri. çıya an guekO. Z kendal, her ad nevvalekû
yaldızlamak L zûr kınn, zûrandın, avzêr an kaşûn pıçûk.
kırın, tamzOr kınn. yamak M. L şagırt. 2. bedûlvan (di
yalı M. Gr. L qerax, qeraxa avê. 2. kaşanOn çanduuyâ de). /Sûc M. şagırti, bedûlvani.
ko lı qeraxa avO ava bûne. yamalamak L perespandın, pate tann,
yalın rgd 1. tOkûz, sade, jı bo gotm û nrvi- pine kuın.
sar. Z tazi, şılf . yamamak Z- pale kınn, pine tann, pere¬
yalın ayak M. pêxas, pêpeti. spandın, pate tann
yalınç rgd sade. yaman rgd dıjvvar, yaman, yeman.
yalıngaç rgd qehştok, tışte ko zû an bı yamatmak Z. dan pine kuın, dan pate
xwe tûte qelaştin. kuın.
yalıtdmış rgd sadetari, izoletari. yampiri rgd xar û xudur.
yalıtma A'. izolasyon. yamru yumru - rgd xar Û xudur, xar û xiç.
yalıtmak /.izole tann. yamuk L rgd xar, çevvt, kelkot Z M. mat.
yallah! B.Ayadahladey! çarkenara ko bı tenO du kenarexwe pa¬
yalman rgd L xar, evraz, qryame. Z asO, ralel m.
baxir. 3. pij, tûj, serê kOr û şûran ko yamubnak Z. çevvt bûn, kelkot bûn.
dıbırre. yamyam M. rgd muovxur, mirovxwer.
yalnız L rgd tenê, tena, tenya, tışt an kesO yan rgd Lk01ek,tenışt, kevi, rexêkoji der¬
ko tışt an kesek lı balâ nine. * evde yalnız veyi paş, peş, seri û bin e. * yolun yan ta¬
olmak fivv. mal de bı tenê man. Z rgp. tışt rafı Avv. tenışta rO. Z hêl, rex, aü, la, layen,
an kesO ko bı yek sera xvve xuya dike. * teref, evana istiqameta çep û rastO şani
833 yansıtmak
didin, ».herkesin kalbi sol yanındadır yanıt M. bersiv. ISı rgd bıbersiv./_sız rgd
Avv. ddO herkesi di hêla çepO de ye. * bu bêbersiv. /_ vennek Z. bersiv dan.
yanda fivv. vi ali. 3. def, mk, ber, cem, ba, yanıtlamak L bersiv dan.
ali, evana cih û rneqam û pevrebûnê şiro¬ yanıtlandırılmak L hatm bersiv tann,
ve dikin. * yanımda fivv. lı def mm, h cem. hatın bersiv dan.
yanımda üç kalem var fivv. lı ba mm sû yani ö. A yanê, ango.
pânûs hemn. *ben ağabeyimin yanında yankesici M. dızçente, bênkbir. /_lik M
kalıyorum fivv. ez h ba kekê xwe bOnkbuTİn.
dısetanım. * masanm yanında fivv. h ber yankı M. L dengvedan, pıjak, alan, gava
masO ye. 4. hOI, ali, la, layen, rex, teref, deng h ciheki dıkeve û şunda te. Z deng¬
evana ji pışgiri de leref derketıne izeh vedan, vveki nûçe an bûyerek ko lı dora
dıkm. /_ tutmak L ali gırtm. * onların xwe belav dibe. /_ yapmak Z. deng ve¬
yanında fivv. lı ba vvan. /_ taraf rgp. temşt, dan.
tengal. * sol yanını ağnyor fivv. hOla minê yankılamak Z. deng vedan.
çepû diêşe. /_ bakmak Z. xar 10 mhêrin, yanlama, yanlamasına rgp. ti ser kOlckû,
çep 10 ndiOrin./- çizmek Z. vız bûn. *yan h ser teniştê, yan bereki.
geUp yatmak fivv. h ser pışte ramedin, lı yanlamak Z. kelek dan, lı ser teniste an
ser İeOtekO pal dan, evıya di mana mecazi kêlekO ketin, ü ser lenıştO an h ser kOleke
de kese ko iş û kareki nake re tû gotın. /_ vegerin.
hakem M. hekemO teniştê an kelekO. * yanlı rgd rexgir, aügir, tereftar.
yanı başında fiıv. lı ber seri. * yanına al¬ yanlış L M. xclet, çevvt, xeta. Z rgd xelet,
mak fiıv. gırtın oaxwe an cem xwe./_ ya¬ çevvt, nerast, şaş. 3. xelet, hele, zOdeyi di
na rgp. temşt hev, lı rex hev. * yan yana xeletryen nıvisarO de tê kar anin. /_
getirmek fiıv. andı ber hev, anin tenışt çıkmak Z. xelet derketın, çevvt derketm.
hev. yanlışlık M. xeleti, çevvti, şasi. /_ yapmak
yanak M. ant. alek, gep, lam, lame. Z.xeleti tann.
yanardağ MA. çıyayO agırin. yanlışlıkla rgp. bı xeleti, bı çevvti, bı şasi.
yanaşmak Z. L hatın cem, hatın balê, nO¬ yanma M şevval, sotin.
zik bûn, nûzi bûn. * kapıya yanaşmak yanmak Z. şevvıtin, sotm, veketın. L tıştû
Avv. nûzi deri bûn. 2. xwe dan ber, nûzik ki bı agu digırc û dışevvıte. Z tışte ko bı
bûn, evıya jı bo tıştû vvek keşti û tıştOn ko ağır an xurri û pât dışevvıta û roni dıde. *
bar dıbm, heta tên xwe didin derekO. 3. lamba yanıyor Avv. lambe vOketiye. 3.
xwe dan ber, evrya mecazi de ko têtah tışte ko bı ağır, an jı tinâ xıra dibe. * ye¬
tışteki bûn an barek gırtın ser mdêxvve. * mek yandı Avv. nan şevvıtl 4. êş, jan an
adanı tartışmaya yanaşmıyor Avv. tıvancû rave dike. * ciğeri yanmak Avv.
mırovi xwe nade ber gengeşryê. cigera xwe şevvıtin. 5. tışt an keseki
yanaştırmak Z. taşandın ber, nOzik kırın, hezkınn. * gönlü yanmak Avv. dılû xwc
nOzi kırm. şevvıtin. * yana yakıla Avv. bı şin û şevvat.
yandaş rgd aligır, pıştvan, terefgir. yansı M. fiz. birq, buiq, gava tirûj lı ciheki
yangılanmak L Bj. helgırtın, vvenmin. hılû dıde û şunda tO, refleks.
yangın M. şevvat/- çıkarmak/, ağır ber¬ yansımak L binqin, birqui.
dan. /_ çıkmak L. agu- pO ketin. /_ tutuş¬ yansıca M. zalv, zarv, epokrasi.
mak Z. ağır veketın. yansılamak L L binqui, birqta. Z zalvê
yanıcı rgd agırgır. kırın, zarvû kırın.
yanık l.M.şewat.Zrgdşewıti,sotL/_ko- yansımak L L biriqin, birqta, jı bo tirOjO
kusu Avv. bosi, bosin, bihna şevvatO. ko h ciheki hdû dıde Û şunda tû. Z mec.
yanılgı M. xeleti, heleyi, xapta. /_ya düş¬ tOgehiştın, fehm tann.
mek Avv. ketin xeletrye, hatm xapandui. yansıtaç M reflektör.
yanılmak L L hatm xapin, kes an tışteki yansıtmak L L binqandm, birqandin, jı
vvısa baş zani û vvısa demakeve. Z xeleti bo tirûjO ko şunda dıştae. Z deng vedan,
kınn, şaş kuın. pijaq dan, jı bo deng ko lı derekâ dıde û
yanıltmak L xapandin, dan şaş tann, şunda vedıgere. 3. mec. gdiandın, dan
xehtandm. bıhistın.
yanşak 834
yanşak rgd qurbet, pubûj. dikim ko! 9. tann, haleki kar tine. * hasta
yapabilmek Z. şryan, kandı, karin, şeh ka¬ yapmak Avv. nexvvaş kınn.
rin, şryandın. yaprak M. 1. ant pel, pelg, pehk, belcim,
yapağı M.peşm,heriyamihOyabiharêye. belg, per, perde, pûş, pûşık. ZM pel, pelg,
yapay rgd çOtari, suni, suni. belg, evrya pelgOn kaxeziê re dıbOjın. /_ aç¬
yapayalnız rgd rgp. tıp Û tenê/tenya. mak Z. pelg vekırın, pelg dan. /_ biti M/ı
yapı M. L xani, mal. Z inşaat, avahi, xani. 3. pelespi. /_ dökmek Z. pelg vvesandın,
çOkınn, evrya tışte ko h ku û jı aü kO de pûşık vvesandın, revvılta, revvıtandın. *
hatiye çOtannê ifade dike. * ingiliz ağaç yaprağı fivv. pelO dara. * yaprak dö¬
yapısı bir mal Avv. çêtarrya malO ingiliz. kümü mevsimi fiıv. gelarOzan.
4. qelafet, laş an bejn a jıyandaran rave yaprak kurdu M. gaziz.
dike. 5. sazi. * cümle yapısı Avv. hevoksa- yapraklanmak Z. sinonimên lı pûşiya
zi. 'yaprak 1" bı "gırtm" an "vekınn" tüne
yapı bilimi M L bot morfoloji. Z Grm bıkar anin vvek: pûşık gırtın, pûşık
morfoloji. vekırın.
yapıcı rgd 1. çûker. Z hoste, hunermend. yapraklı rgd belgin.
3. erûni. yaprak sarma Nh eprex, jı yaprak' a tırki
yapılmak L karO 'yapmak" pOk hatın haüye.
vvek: hatm tann. yaptırılmak Z- lûkerOn lı pûşiya 'yap¬
yapım M. 1. imal, inşa, çOkınn. Z dencıslın, mak" bı îekera arikar "hatın" temam
prodüksiyon. /_ evi M. imalatxane. dibin vvek: hatın kınn, hatın çêkinn.
yapışıcı rgd zelqok, lrxOz, üne, çılûzin, şi- yaptırmak Z. lOkerên lı pûşiya "yapmak"
rezıni. bı lOkera arikar "dan" temam dibin vvek:
yapışık rgd zehqi, zehqandi, nuzelqi. dan kınn, dan çOkınn. * arabasını
yapışkan rgd zehqok, zelqok, mizelq. yaptırmak fivv. ereba xwe dan çOkırın.
yapışmak Z. pO ve zehqin, çespta, nûsin, yapyalnız rgp. tıp û tenO.
qemitin, zehqin. yar l M. P. K. 1. yar, dost. 2. ddketi, dılday i.
yapıştı. çêker. Z hoste, hunermend. 3. yar 2 M. cav kendal, baxir.
erêni. yara M. 1. kul, kula ko bı cûre avvaki jı laş
yapılmak L karO 'yapmak" pêk hatın der tO. Z birin, brin, bı cûreyeke kûr û si-
vvek: hatın kırın. leh an bı lûdanû ko İaşe mırov de kul
yapım M. 1. imal, taşa, çetarın. Z dentıstın, çûdıbe. 3. birin, brin, bı avvaki ko lı ser tışt
prodüksiyon. /_ evi M imalatxane. an hacetekû de zerar çêdibe. * yağmur¬
yapışıcı rgd zelqok, hxêz, linç, çılOzin, şi- dan ekinler büyük yara aldı fiıv. dexlê jı
rezıni. baranê bırinek mezın gutın. 4. ûşa dil û
yapışık rgd zehqi, zehqandi, mizelqi. mOji reji tû gotın. * gönül yarası fiıv. bıri-
yapışkan rgd zehqok, zelqok, mizelq. na dd. /_ açmak Z. birin vekırın, birin 10
yapışmak Z. pê ve zehqin, çespin, nûsin, dan. /_ almak Z. birin gırtın, bırindar
qemitin, zehqin. bûn. /_ bere fivv. kul û rişi.
yapiştibw. serma zekem dike. 3. tışteki re Yaradan M Yezdan, Xwedû, Xudan. *
mıjûl bûn, kar ketin. * temizlik yapmak Yaradana kurban olayım fivv. ez dor
fivv. paqiji kırm. 4. çêkinn, rast an durust XvvedO bıgerım, ez qurbana Xvvedû bini.
kırın. * arabamı garaj yaptı ba'. ereba yaradılış M. xûy, xû, mizaç.
mın qerajû çûtar. 5. tann, daxwazckO an yaradılıştan rgd jı bûnû,jıçûbûnû,jızabû-
fıkr û ramanekû andı cih. * iyilik yap¬ nû.
mak fivv. başi tann, nndi tann. * hocanın yarak M. aa. kir, xır.
dediğini yapmak fivv. gotına mamostayi yaralamak L bırindar kırın, birin 10 dan,
kınn. 6. tann, jı bo hv û tevgerâ tâ kâr birin tann.
anin. * spor yapmak Avv. sport kuın. 7. yaralanmak L bırindar bûn, birin bûn.
tann, jı bo avdest û destavû ji kar tâ. * yaralı rgd 1. bırindar. Z kul, kulbûyi. 3.
dışkı yapmak Avv. gû tann, miz kınn. 8. mec. dılbırin, ddkul, xemnak. /_ olmak Z.
tann, di cdıû gef û pekandın sera re kar kul bûn. /-yapmak/, bırindar kınn, kul
10. * seni öyle yaparım ki! Avv. ez te vvısa tann.
835 yarımlamak
yaramak Z. bıkOr haün, kOr hatm, 10 gotın. /_ etmek Z. ari kırm, arikari kırın.
hatm. * bu araba bana yaramıyor fivv. ev /- görmek Z. arikari ditin. /_ islemek L
erebe bı kûri mm nayO. *sah günleri ba¬ arikari xwastin. * yardıma gelmek fiıv.
na yaramıyor fivv. rojên sêşemiyO lı mın hatın arikanyO.
nayê. yardımcı M. rgd arikar, aükar. /_ fiti MA.
yaramamak Z. bıkOr nehatın, kûr ne¬ Grm lêkera arikar./_hkM.arikari, alika-
hatın, 10 nehatın. ri./_ olmak/, arikar bûn./_ unsurM. re-
yaramaz rgd LbOkêr.Z mec. şeytan, jıbo gezûn arikar, dest û pê.
zaro an kesO ko di cihê xwe de nasetane, yardımlaşmak Z.arikanya hev tann, pev
ecızryû ddce. /_uk M. L bêkOri. Z şeytani. re arikari tann.
yaran M. P. yaran, dostne, hogır, heval Û yardımsever rgd arikarixwaz, destgir, de¬
hogır. steğin
yaranmak Z. xvve lê xweş kınn, xvve 10 yardırmak L karê 'yarmak" dan kırın
(vejxwandin. vvek: dan qelaştin.
yarar M.l.kOr,feyde,hawe.Zberjewendi. yaren Nk P. yaren, hevalne, hogırne. /_lik
/_ta rgd feydedar, kêrhati * yararlı ol¬ M yari, yareni.
mak fivv. bı kOr hatın. /-sız rgd bêkOr, bê- yargı M. daraz, darazdani, hukum. /_ or¬
feyde. ganları pergalOn darazdani.
yararcılık M. kOrperesti, keysperesti. yargıç M. darazd, danOr.
yararlanmak L kOr andı, kêr jO ditin, yargılamak Z. daraz dan.
istifade tann. yan 1. M. niv, nivi, her parçeki jı tamu. Z
yarasa M. şevrevink, şevşevık, çekçekûle, rgd niv, nivi, nivçe, evıya niva tışteki an
baçermok, pirçemek, çdi çili, dûvmesas. tıştû ko hatın nivO. * sözlük yarıyı geçti
Ev sinonimana lı gor devokan cûre cûre fivv. ferheng jı nivi derbaz bû. 3. rgp. niv,
10 di cihe hev de têne kar anin. nivçe, evrya tışte ko di nivi de maye. *yarı
yaraşır rgd layiq, havve. pişmiş fivv.niv keli. /-buçuk fivv. nivçe./-
yaraşmak Z. şıkta, lê hatm. * yalan sana final Avv. nivftaal/- yarıya Aıv. nivniv, ni-
yaraşmıyor fivv. derevv lı te naşıkO. veniv. * yarıda kalmak Avv. nivçe man. *
yaralan M Xudan, af randêr, afermende, yarı yolda bırakmak fivv. di nivi rû de
dahûner. taştın.
yaratıcı rgd afrandOr, dahêner, aferinen- yarıcı M. 1. nivekar, mırOba, mirêva, coleq.
de. /-Iık M. 1. af randOri, dahOneri. Z ber- /_lık M. nivekari. * yarıcılık elmek fivv.
hemdari. nivekari kırın. Z cenani, zOdeyi jı bo dar
yaratık M. masivva, aferide, mexlûq,xulke, û bistan e.
xuhk. yarıçap M. mat. niveşkûl.
yaratılmak Z. hatın afuandın, xuhqin, yarık l.M.derz,qehşt.Zrgdderızi,qehşti.
xulq bûn. yan küre M ast nivkad.
yaratmak Lg. 1. afırandın, xudeandin, yanlamak L nivi kınn, nivçe kırın, halın
xuhqandin, evıya jı boXwdêye kojı tune- nivi.
tiyê heyi dike. * bizi Allah yarattı fivv. yarılanmak L nivi bûn, nivçe bûn, hatın
XvvedO em afırandın. Z afırandın, dahê- nivi kuın.
nan,xuhqandın, jı bo dısane ko ko tışteki yarılmak L 1. derızin, derz 10 kelin,
nû ava dike. 3. afinindin, denustın, kar qelişin, feliqta. Z durin, zOdeyi jı bo qu-
xistin. * kavga yaratmak fivv. pevçûn/şer maş an tıştOn tıji tû gotın. * karnı yarıldı
dencıstm, pevçûn/şer kanostın. fivv. zık dırri
yarayışlı rgd bıkOr, feydedar, berjevvend. yarım L rgd niv, nivi, nivçe. Z M parçe ya
yarbay M. ask. serheng. nivO tışteki. 3. zu, niv, evıya tiştâ bıyani an
yarda M. mg. yarda, cûre pivaneke duOji melez re tâ gotin. /- kan pd zirxwta. /_
ye u bı kâm û zade 91 cm. ye. bırakmakZ. nivçe hıştın, di niv de taştın.
yardak Mşagırt,yânkodıkarânxuabde /_ gün Avv. nivroj, dan./- kalmak/, nivçe
tane kar andı. man.
yardım M.Lari,arikari,yarmetlZaU,aU- yanmada Mcotguave, nivdorge.
kari, evrya jı bo pışvanıya yeki kınnO re tê yarımlamak Z. nivi kırın.
yarım yamalak 836
yarım yamalak rgp. tane muıe, jı rû xwe xwe dan .. Z şta gırtm, reş gtrO dan.
xisti. yassı rgd panik, pan, lêlat, teqal, pehn, hO-
yarın M. beyan, sıbe, sibê. L roja ko lı pey kani û pehn.
iro ddiêt Z dema ko h pey u-o an nıha yassılanmak Z. pan bûn, panik bûn.
dıhOt. 3. rgp. di rojên h pey iro de * yarın yasstiaştumak L pan kırm, panik tann.
değil öbür gün MA. dusıbe, sıbe ne du yastağaç M. xonçe, derxûnk.
sıbO. yastık M L balgıh, balif, balişne. Z kanx,
yarınki rgd beyani, sıbeynl kej, cdiê ko sadua sevvzO tête danin.
yarıntı M.catneqeb. yas yavan rgp. tıp û tisi.
yarış M. bez, terad, pêşbuki, pOşbazi. 1. di yaş M. sal, temen, emir, emr. 1. jı dema ko
sportO de pOşbazi kırın. Z pOşbazi, reka¬ hatına dınû û pê de Z dem, wext, temen.
bet, di kar û bazugani de pOşbazi tann. /- çizgileri M. xırt. * genç yaşta fivv. di sa-
yarışma M. pOşbazi, pûşbuta, teradi. lên cıvvani de 3, temena dezgeh an sazgû-
yarışmacı M pêşbirk, pOşbaz. rekê ko tO axaftm. * fabrikanın 20.ci yaş
yarışmak Z. ber hev re bezin, pûşbırki yıh fiıv. di bist salıya sazbûna fabriqê. *
kınn, pOşbazi tann. yaşı ne başı ne? fivv. sale xwe çıye, serû
yarıştırmak Z. ber hev re bezandın, dan xwe çıye? * yaşmı başım almak fiıv. di
pOşbazi tann, dan pûşbırki kınn. nav salan re çûn. *yaşuu doldurmak fevv.
yarkurul M. encümen. sal tıji kınn.
yarma M. L karO 'yarmak" e. Z dan, yaş 2 rgd 1. şd. * toprak yaş olsa fivv. ko erd
genımû spikıri. 3. qelîş, derz. şıl bıbe. * yaş mı kuru mu oyunu fivv.
yarmak L 1. qehşandrn, qelaştin, listıka şd û zrvva. Z ter, tehr, hOnıi, evıya jı
denzandın. * karnım yarmak fivv. zık qe- bo dar Û çiqlû dar tO gotm. * kurunun
laştın. Z qelişandm, qelaşttn, evıya di nav¬ yanında yaş da yanar fiıv. lı ba yen hışk
bera tışteki re derbaz bûnû dıbOje. * suyu ter ji dışevvıtın. 3. teze, lavv. * yaş meyve
yarmak Avv. lı avê qelişin. 3. qehşandin, Avv. fêkiya teze. 4. çır. * yaş çubuk Avv. şrva
derz vekırm, şkandın. * kafasını yar¬ çır. / olmak Z. 1. şıl bûn. Z ter bûn. 3. çır
mak Avv. seri şkandın. 4. şeqitandin. bûn.
yarmalamak Z- qelaştin, tışteki h ser yaşa! B. bıji!
dtrOjki ko bOte qehşandin. yaşam M. jıyan, jin. /_ dolu Avv. bı jin. fi/ı
yarpuz M. 1. zenbûr. Z pûng. hayat
yas M. şin, reşguêdani, sOlûn, bmhari, ber- yaşamak Z. jıyin, jin. 1. jindariya xwe dom
giran, matem. /ta rgd şindar, bışin, re- kınn. 2. jryine xwe dom kırın. * köyde
şgırûdayi, matemi. /_btak M. şdıahi, sini. yaşamak Avv. lı gund jıyin. 3. kêf û sahi de
/_ tutmak Z. şin gıredan, şta kırın, reş bûn. * yaşamasını bilmek fiıv. jıyina xwe
gırO dan, matem gutın. zanin.
yasa M.qanûn,zagon./_çUcarmak/.qa- yaşam öyküsü MA. serpûhati, çiroka ser-
nûn derxistin. /_ dışı fivv. bO qanûn. pOhatryê, bryoxrafi.
yasak M.rgdqedexe,bend./_bölgeM.he- yaşanılmak, yaşanmak L hatın jıyin, ka¬
rOma qedexe, kospay i. /_ etmek Z. qede- rin jıyin. * parasız yaşanılmaz Aıv. bOpa¬
xe tann. /_ olmak L qedexe bûn. re mırov nıkare bıji, bOpare nayO jıyin.
yasaklamak Z. qedexe kınn, bend tamı, yaşantı Mjta,jryin.
men tann. yaşarmak L L şd bûn. Z hıster kırın,
yasaklanmak Z. hatm qedexe tann, haün rondde haün (jı bo çav).
bend kum. yaşatmak Z.jryinandın,jryandın.
yasal rgd qanûni. /-aşmak L qanûni bûn. yaş dönümü M salborta. 1. jı bo juıan ko
/-aştırmak L qanuni kınn. âdi zaro naynın, menopoz. Z jı bo mûran
yasasız rgd bêqanûn. /_hk M. bûqanûni. ko tovâ vvan kOm dibe, andropoz.
yasemin M. P. yasemin, meran, fol. yaşıt M. rgd hemsal, hevsal
yasin M.Ayasdi.sûreyetajiQur'aneye. yaşlanmak L kal, bûn, kotam bûn, pir
yaslamak L dan ber, xwe dan, pal dan, bûn, mezm bûn, êxtryar bûn.
evrya gava mırov laşûxwe dıde ber üsteki. yaşh rgd kotam, pir, kal, mezm, êxtryar,
yaslanmak Z. L pal dan, xwe dan, pışta ixtiyar./_hkM mezuıahi, mezıni, mezınti,
837 yaya
piri, kokımi, kali, kalti. mak Avv. h erde dırOj bûn, lı erdO ramedta.
yaşh 2rgd hıstOrin, ronddei, evrya jı bo çav 3. mexel bûn, menxta, jı bo heyvvanân e.
tê gotin. 4. xar bûn. * bir yana yatmak Avv. lı aliki
yaşlık Mşdlçıri, hOmi. de xar bûn. 5. razan, raketin, ramedin,
yaşmak M xOU, xOhya bûkû. /-lamak L nrvin, evıya jı mebesta nexwaşi an şevbo-
xOü kırın. rinO de h ciheki man. *hastahaney e yat¬
yat Mmg.yat,yaxt mak fivv. h nexwaşxanê ramedin. 6.
yatak M. cd,nıvm,nrvin.* yatağa girmek ramedta, evrya h gutigehê an di cdıeki
Avv. ketin cılO. * yatağa düşmek Avv. ketin gırti de man. * üç yıl hapis yatmak fivv.
nav edan. /-hane Nx. nrvingeh, xewgeh. sê salan hepsê de ramedin. 7. ramedta,
/_ odası Nh jûra razanê, oda razanû. /_ hale neyini de zerarê şirove dike. *bu iş
örtüsü MA. nrvinpûş, rûnrvta./- sermek yattı fivv. ev kar ramedi. 8. ramedin, razan,
Z. nrvin danin, nıvin raxistin, cd danin an evıya bO kar û bêxebatrya şani dike. *
raxistin. çalışmıyor, yatıyor Avv. kar nake, ra-
yatalak M.qûd. medrye. 9. razan, ramedin, mvm, raketin,
yatay rgd L qOrqaş. Z mat. ufki. peyvvendrya cinsi tannO rave ddce.
yafa M. şevborin. yatsı M. 1. xcwtinan, paşiv. Z nımûja paşi-
yatık rgd xar, ramedi. vê.
yatılı rgd mecani, leyü. yavan rgd nji, tisi, xwanna bârûn û bâxwâ
yatılmak Z. hatm razan, hatm raketin, re tû gotın.
hatm nrvin. yavaş rgd P. hêdi, guan, aheste. L ne lez,
yatır M. zryaret, zêret.evvliya, pir. yanê dıjraberi lez e. Z kes an heyvvanO
yatırılmak L dan razandm, dan raketin, sernerm û gıran. /_hk M. hOditi, gıranti.
dan nrvınanduı. /_ yavaş Avv. hêdi hOdi, guan guan, bere
yatırmak Z. L razandm, nrvınanduı, bere.
nrvandın, vveki keseki lı cih an dereke yavaşça rgp. hOdüca, hûdina.
kuın xevvê. Z tann xew, razandm. 3. xar yavaşlamak L hadi bûn, guan bûn, ahe¬
tann, ramedandm. * direği bir az yatu ste bûn.
Avv. stûni tanek xar ke. * direği yatırmak yavaşlatmak Z. hOdi tann, gıran kırın.
fivv. stûn ramedandm. 4. ramedandm, vve¬ yaver M. F.yavver, arikar.
ki tışteki h dereke de mehfeze bıki. * yavru M. l.zaro,jıbodısane konu hatiye
bankaya para yatumak Avv. pare di dinê. Z çêl, çêle, jı bo heyvvanO ko nû
benqO de ramedandm. 5. menxandin, hatiye dın0. 3. mec. çêl, çele, evrya jı
mexel tann, ramedandm, 0x kum, evrya jı pıçûkürO tışteki re tê gotın. * nehir yav¬
bo heyvvan tO gotm. rusu fivv. çeleyi cemi. /_ atmak/düşür-,
yatışmak Z. L haş bûn, huş bûn, bıün, jı mek L L beravün (heywan). Z zaro jı ber
qehr Û şemate ya ko muov derbaz dike û çûn (atsan).
sakın dibe. * ağladı ağladı sonra yatıştı yavrulamak L çOle anin, çOlue anin, çêl
fiw. gıriya gıriya paşO haş bû. Z dahatın, jı kınn (heywan).
bo ba û bahoz û ava ko satan dibe. * rüz¬ yavşak M. nûtık, çâleyân sıpuı ye.
gar yatıştı fivv. ba dahat. yavuklamak Z. nişani bûn, dergisi bûn.
yatıştuıcı rgd tevızker, ilaç an dermanen yavuklu M. nişani, dergis, destgırti.
ko mırov dıtevızinın. yavuz rgd nebez, dıjvvar, gernas. /_ hırsız
yatıştırmak Z. bılandın, haş kınn, huş MA. çalqap. /_luk M nebezi, dıjvvari, ger-
tann. nasi.
yatkın rgd xar, ramedi. /-direk Avv. stûna yay M. 1. kevan, ya ko pâ heri û pembu
xar. Z M. mec. 10 skin, hüner. * öğren¬ dıjenın. Z kevan, ya ko pâ tir û tiştâ vvısa
meye yatkındır Avv. htabûnO re hunera davOjın. 3. zemberek, ya ko saetû diğeri¬
xweheye. ne. 4. yay, jı tırki haüye û jı boya mekuıan
yatma M. karO "yarmak" e. dıbOjm.
yatmak Z.L razan, raketin, nrvin, nrvısün, Yay MKevan,navâburcekâye.
jı bo xewkinnO ketin nava cıhyan. Z lı _ yaya L M. peya, peya, kesâ ko bı lıngan
duâj bûn, duOj bûn, ramedin. * yere yat dımeşe. Z rgd bı hngan meşin. 3. rgp. bı
yayan 838
yerinde olsam Aw. ax! ez h cihOte de bun. yerleşmek Z. şund gırtın, rûnıştın, bmgeh
15. erd, ax, xvvell * yere gömmek Avv. gutın, niştin, cıhbûn, bı cıh bûn, cıh gırtın,
bmerd tann./_açmakZ. şund vekınn./- ketin cıh, tO de cdı bûn. l.h cdı an dereke
bnhnak L cih ditin, şund ditin. /_ değiş¬ de baş şunda xwe çOkınn. Z cih ditin û
tirmek L şund guhartm. /_ etmek L L rûnıştın. 3. jı bo kar û xebatê ketin derekâ
cih gutuı, şund gutm. Z cih kuın, şund an cihekû. 4. h derekâ destpâka jıytae
kuın. *yere balası ca Aw.ax anxvveh h ser tann.
bi. * yeri gelmek Avv. cih ko hat, gotin ko yerleştirilmek Z. karan h pâşrya 'yerleş¬
hat * yerin dibine girmek Avv. ketin bm mek" bı lOkera "hatin" tane temam kirin
erde, evıya jı üre an jı şerman re ko muov vvek: hatin şund gutuı, tâ de hatin cih bûn.
cih diğere re tâ gotm. * yerinde durama- yerleştirmek Z. karan h pâşrya "yerleş¬
mak Avv. h cüıâ/şundâ xwe de ranevvestin. mek" bı lOkera "kum" tane temam tann
* yerine buakmak Avv. danin cdı, danin vvek: şund tann, cdı tann.
şunda. * yerine geçmek Avv. ketin cih, yerU rgd xumali, xvvecih, dimati L tışt an
ketin devvsO, derbazi cih bûn. *yerine ge¬ kesê ko cdıO xwe naye guhartın. Z tiştâ ko
tirmek fivv. andı cdı, bı cıh andı. * yerine jı hunduri vvelât de tâ çakırın an denosbn.
girmek fivv. ketin şundO, ketin cih, ketin /- mal M. malO xumali, mala dimati. 3. M
dewsê. * yerine koymak fivv. kınn şundO, rgd kesâ ko h ser erda xwe tâ dmâ û lı wâ
tann cih, tann dewsê. * yerini tutmak dıji. 5. tan gel aşıretân xwecihi re ji tâ
fivv. devvsa gutın, cdı/şund _. gutın. /_ kal¬ gotin.
mamak L şund neman, cih neman. /_ yerlileşmek /.xwecihi bûn.ddnati bûn.
kaplamak L cdı/şund gırtın. *yerin ku¬ yermek Z. L zem kuın. Z hicivv tann.
lağı var fivv. erdû guhO xwe heye. /_ tut¬ yer sarsıntısı MA. erd hejin.
mak Z. şund gutm. /- vermek Z. yersel rgd erdin, axin.
cih/şund dan/dayta. * yer yarılıp içine yersiz 1. rgd bûcih, bêşund, bûvvar. Z mec.
girmek fivv. erd qehşi û tê çûn xarO. * yer bê cih, ne h cdı, bâ Ûşt, bâ mebest.
yer rgp. cih cdı, şund şund./- zarfı Grm yer solucanı M. tizmar, cotkar.
hokerOn cdiki. yer üstü M. ser erdin, ser erd, rûyâ erd,
yer altı M. bmerd, binax. L beşi di bm rû pışta erd.
yê erd. Z mec. karOn dizi û bêqanûni ya yer yuvarlağı Mguoveraerd.
ko tê tann. * yeraltına girmek fivv. yeryüzü M. rûyO erd, pışta erd, serzenun.
bınerd bûn. * yeraltı örgütü fivv. rêxistê- ^ryurt M. der Û ber, cdı û war.
na bmerdi. yeşen"-" L huşta bûn, kesk bûn, yana
yerbiUmi M. erdnasi, jeoloji. . ,g<' kesk gırün. Z hâsta bûn, nsün, zü
Avv. gıncırin, gıncır bûn, qiş û qelaş bûn. * mal de kes tüne. Z vvateyi qedexebûnû
yırtık pntak hale getirmek Avv. dıde. * içeri girmek yok fivv. ketina hun¬
gıncırandın, gmcır kuın, qiş û qelaş kum. dur tüne. 3. tıştO ko mevvcûd ntae. * sen
yırtılmak L çırin, çOrta, çer bûn, qetih, yok bilmezmisin? Avv. tu tunetiyO nıza-
qiş bûn, dirin, durin. * panlolu ni? 4. rgp. vvateyi na û neyuıi dıde. * ala-
yırtılmak Avv. pantolû xwe durin. caknusm? yok almam Avv. tuO bıgıri?
yırtmmak Z.xwedırrandın,xweqiş kırın, na, nagırım. S. Ghk nızanım, nizam. * yok
kese vvısa bıhışk diqire û dike ko biteqe. böyle olmuş, yok şöyle olmuş Avv. nizam
yutmaç Mqiş,dur. ha bûye, nizam ha çûye. /_ canım fivv. na
yırtmak L dırandm, çırandm, çêrandm, canım. /_ etmek Z. tüne kırın. * yok oğlu
qetandm, qiş tann, pentandm. * karın yok fivv. tunne û tüne. /_ olmak Z. tüne
yutmak L zık dırandın, zık qiş tann. bûn. * yoktan var etmek fivv. jı tunetryi
yıvışmak /.viciqi bûn. heyi kınn.
yiğit rgdxurt, eğit, leheng, gernas, aguçav, yoklama M. kontrol, sehıti.
ferzende, mêrxas, mer, jı vana de "xurt Û yoklamak Z. L sehıti tann, kontrol kuın.
mOr" zOde tê kar anin. /_ adam Avv. mıro- 2. dest 10 gerandm. * karanlıkta elleri Ue
vO xurt. /-Uk M. xurti, dtaemêri, mOrxasi, yokladı fivv. di tariyû de deste xwe 10 ge-
mOrani, celadet. rand. 3. lOkolan, vekolan. * hele bir yo¬
yiğitçe rgp. bı xurti, bt mêrani. klayalım bakalım fiyatlar nasü Avv. ka
yine rgp. disa. em carO 10 bıkohn hela bıha bı çı ne. 4. seh
yinelemek Z. duçar tann, disa kuın, te¬ tann. * üstünü başım yokladılar Avv. ser
krar kınn. ûberO vvi seh tann.
yinelenmek L hatın duçar kınn, hatın di¬ yoklanmak L kare 'yoklamak" bı
sa kınn. "hatın" tête temam kınn vvek: hatm kon¬
yirmi M. rgd bist /_nci rgd bistemta. trol kınn.
/-şer rgd bistûbist yokluk M. tuneti, nebûni L dıjraberi he¬
yitik rgd vvında, berze, zayi. bûnû ye, yanO tıştû ko mevvcûd nine. 2.
yitirilmek Z. hatin vvında bûn/tann, hatm hûjari, feqiri. * yokluk zordur Avv. tuneti
berze bûn/tann. dıjvvar e.
yitirmek L vvında kınn, berze kuın. yoksa Ghk. an, an ne, qet ne, yan, eğer ni¬
yitmek Z. vvında bûn, berze bûn. ne.
yiv M. niqir. yoksul M. rgd zivar, fequ-,xızan,hOjar, rût,
yiyecek Mxwann,xorak,zad,xurdemenl evdal, belengaz. Ev sinonimana h gor de¬
yobaz M. rgd olpenst, kevnepenst. /_tak vokan ddcann lı cdıO hev de bıkar bOn.
M. olpensti, kevnepensti. yoksullaşmak Z.xızanbÛn,feqir bûn, he¬
yoga M yoga, di zmanê sanskriti de jar bûn, belengaz bûn.
yogi M. yogi. yoksullaştırmak Z. feqir tann, xrzan
yoğaltmak Z. tüne kınn. tann, hûjar kınn, belengaz tann.
yoğrulmak Z. karO 'yoğurmak" hatm yoksulluk M. staonimOn lı pOşıya 'yoksul"
tann vvek: hatm tev dan. bı pareka "i" tOne temam bûn wek: feqiri,
yoğun rgd tir, sd"t * yoğun ayran fivv. de- xrzani.
wê tir. /_Iuk M. tiri, sıf ti. yoksun rgd pêmen, pêvemani, tüne, meh-
yoğunlaşmak L tir bûn, sıft bûn. rûm. /_ kalmak L pâ ve man, pêmen
yoğurmak L 1. tev dan. * çorbayı yoğur¬ bûn, jO mehrûm bûn. /_Iuk M pOmeni,
mak fivv. şorbe tev dan. Z sıtırandın, pûvemani, mehrumryet, tuneti.
slrandın, surandın, vvısa tışteki zrvva an yoksunmak Z. pO ve man, tunetıyû de
hışk av 10 dan û tev dan. * hamur yoğur¬ man.
mak fivv. hevir surandın. yoksuzluk M fi/ı yoksulluk.
yoğurt M. mast. /_çu M. mast fıroş. /_lu yokumsamak L inkar kınn, xwe nenin.
rgd bımast. yokuş M. cav tırr, evraz, hevvraz, berkaş,
yok M 1. tüne, nine. tıştO ko naye ditin an kaş, qryame, terazin. /_ aşağı fivv. serbıjûr.
naye dest ketin, dıjraberi hebûnû ye. * /_ yukarı fivv. ber bı jor, berevv jor. * yo¬
evde kimse yok fivv. kes hmalû nine an kuş inişsiz olmaz fiıv. evraz bû nışûv
845 yormak
yurtlanmak Z. civvar bûn, cih û vvar bûn, yuvarlaklaşmak Z. lêkerOn h pOşıya "yu¬
danışta. varlak" bı "bûn" temam dıbm vvek: guo¬
yurtsal rgd vvelati, nıştimani, vvalani. ver bûn.
yurtsamak Z.bihnya/buryawelêt kırın. yuvariaklaştumak Z. lOkerên h pOşıya
yurlscver M. rgd welatparOz,nışlimanper- 'yuvarlak" bı "hatm" temam dıbm vvek:
vver. /_lik M. vvelatparOzi, nıştunanper- guover kuın.
vveri. yuvarlaklık M. gıroveri(ti), gıloti(ti), gdo-
yurtsuz rgd bûvvelat, bOvvar, bOcih û vvar. ri(ti)-
yurttaş M. vvelati, hemnışin, nıştevan. yuvarlamak L L gınduandın, gddi kınn,
/-tak M. vvelatini, hemnışini. vvısa tışteki bOi ko jı erdi raki bı ser hev re
yusufçuk M. zeleqûnk, pûskebeq. tan di û bibi. L gdor kuın, guover kınn,
yusyumru rgd gıpgdor. tışteki h hev qat bdei û gdor bıki. 3. gOr
yus yuvarlak rgd gıp û gılor, gıp û gıro- kınn, vvergerandın, gddi tann, tışteki ûsa
ver. aüki de bıhOnfuıi. 4. avetın paş gevvnyO,
yulak M. ant. hefık, gevvri, qirpdc. evrya: a) tışteki ûsa zû zû daqultai. b) soz
yutkunmak Z. 1. qirpikandin, daqu- an axaftineke nedryar bıki. * köfteleri
landın. Z ber de man, gava ko mırov yuvarlamak fivv. tafteyan avetın paş
dixwaze tışteki bêje û nıkare an naxwaze gevvriyO. * ağzındaki kelimeleri yuvar¬
bûje. lamak fiıv. gotınOn devûxwe anin Û bınn,
yutmak /.daûrandın, dabehandın, daqu- an avûtın paş gevvriyO.
landuı, daqurtandin. 1. tıştû ko jı devO xwe yuvarlanmak L 1. gındırin, gOr bûn, gddi
di gevvriyO de kırm jêr. Z bı zor û stem tışt bûn, gırover bûn, gılor bûn. Z kare 'yu¬
an derek kınn malO xwe. 3. sebır kırın, varlamak" bı "hatm" tüne temam tann
xwe gırtın, bersiv nedan. * adam küfür¬ vvek: hatın gmduandın, hatın gılor kırın.
leri yuttu fiıv. mırovi ev dıjûnana daqu- yuvarlatmak L karû 'yuvarlamak" bı
landın. 4. hatın xapandin, an tûnegehiştın, "dan" têne temam kum vvek: dan
ser re kırın. gındırandın, dan gılor kınn.
yutturmak L lûkcrûn lı pûşiya 'yutmak" yuvgu M A/ı yuvak.
bı "dan" tüne temam kınn vvek: dan da- yüce rgd mezıntır, mezür, mezıntırin,
qulandin. bıhndtır, bdındürin.
yutulmak Z. lûkerûn lı pûşiya 'yutmak" yücclnıek Z. sinonimOn "yüce" bı "bûn"
bı "hatın" tene temam kınn vvek: hatm temam dıbm vvek: mezıntır bûn.
daqulandin, hatm xapandin. yüceltilmek L sinonimOn "yüce" bı
yuva M. 1. hOlin, aşıyan, teyr an hınek hey- "hatın ... kınn" temam dibin vvek: hatın
vvanûn ko jı xwe re cihOn bo kurtbûnê an mezıntır kırın.
çelik aninû çedıkın. Z mec. lûzım, mal, jı yüceltmek L sinonimûn 'yüce" bı "kınn"
bo i nsan e. 3. lı tirtay 0 de xêretxane yûn jı temam dibin vvek: mezıntır tann.
bo zaro an kal û piran hatiye ava tann. 4. yük M. bar. 1. barO erebe an heyvvan. 2
cihâ ko gelek tışt 10 kom dibe. * karınca eşya, mal 3. bar, pişti, evıya barê ko
yuvası fivv. hûlıııa gOlan. S. kortık, çal, mırov dıgıre pışta xwe. 4. bar, pişti, evıya
çalık, cihû ko tıştek tû de cih dibe. * diş erk û vvezife ya lı ser mile mırovi. 5. bar,
yuvası fivv. çala dıran. /_ kurmak/yap¬ şarj, evıya miqdara elektrikO ye lı ser tûlû.
mak L hûlin çOkırın. 6. bar, zaro ya di zıkû dû de. * yük altma
yuvak Z. loq, bagurdan. girmek fivv. ketin bin bar. /_ bağlamak
yuvalamak /. hûlin çekırın. fivv. bar gırO dan. * yük çağma gelmek
yuvalanmak L hêlta tann, ketin hOdnê. fivv. ber bar bûn. /_ çekmek Z. bar
yuvar M. ant gılokin, hucreyOn guover an kışandm. /_ hayvanı M. bargir, mekare.
hêkani ko di xvvin û lenf Û üştO vvısa de /-listesi Avv. barname./- vurmak Avv. bar
dıjin. kırın. /_ yüklemek L bar besün, bar bar
yuvarlak rgd gdol, gdor, gırover, gddi. * kınn. * yükünü tutmak Avv. barO xwe
yuvarlak hale gelmek fivv. gdor bûn. * dagırün.
yuvarlak hale getirmek Avv. gdor tann. yükçü M. baricOş, hemal.
/_ yapmak Z. gırover kınn. yüklem N. Grm leker.
849 yürüteç
d ser lıngan drxinin. tann vvek: hatin ajne kuın, hatm gu¬
yürütme M. L kare "yürütmek" e. Z bırâ- randın.
vebınn. yüzer rgd sedan sedekan./- yüzer Avv. sed
yürütmek Z. L meşanduı, dan meşandın, ûsed.
yanO kare "yürümek dan tann. Z ajotın. yüzergezer M. rgd bej û avi, amfibi.
3. rebirdın, rO ve bınn, ajotın, meşandın, yüzey Mrû,avrêjk,yaI./_şekUleriAw.ccK.
dan meşandın. * işini yürütmek Avv. karO avrOjk.
xwe ajotın. * derneğin idaresini iyi yü¬ yüzeysel rgd rûkl
rütüyorlar Avv. idara komelê baş dımeş- yüzgeç M. ant penken ajnO, perdcên masi
inın. 4. mec. dizin. û heyvvanO avi ne ko bı bı vvû re dıçın.
yürütülmek Z. karê "yürütmek" bı lOke¬ yüzlemece rgp. ti rû, tışteki d rûyO yeki
ra arikar "hatm" tête temam tann vvek: gotın û Avvd
hatm meşandın, hatm rO ve bınn. yüzlemek Z. 1. dan rû, kêmasi an tavvana
yürüyüş M. 1. karê "yürümek" e. Z meş an yeki ko lı rûyO vvi gotın. Z rû tann, rû
rOçûna bı mebesta sportê re dıbejın. 3. kışandm, evrya tışte vvek balgih an hhOf
meş, meşin, nımayişt. /_ düzenlemek Z. kb rû lê tO taşandın.
meşınek pek anin. yüzler Mfc sedan. * birler, onlar, yüzler
yüz M. rgd sed (100). * yüzer yüzer fivv. Aıv. yekan, dehan, sedan.
sed sed. * yüz kez/defa fivv. sed cari. /_ler yüzleşmek L hatm rû hev, ketin rû hev,
rgd sedan, /-üncü rgd sedemin. pOşberi hev bûn.
yüz 2 M. L ant rû, devrû, devûrû, sıkûm, yüzleştirmek L anin rû hev, pOşberi hev
mırûç. Evıya beşi pêşiya seri, cihO ko çav tann.
û poz Û dev heye. Z M. rû, beşi derveyi yüzme M 1. ajne, sobahi, melevani. * yüz¬
tışteki ye. * yastık yüzü Aıv. rûbalgi. * yer me yeri fivv. ajnegeh. * kulaç yüzmesi fivv.
yüzü Avv. rûyi erd. 3. rû, ber, pêşi, beşi baskemele. Z gurandın.
pOşıya tışteki ye. * dağın yüzü Avv. rûyi yüzmek l L ajne kınn, ajneberi kırın, so¬
çıya. 4. rû, deverû, sıkûm, evrya şerm û fe- bahi kınn, melevani kınn. * suda yüz¬
ditiyO şirove dike. * utanacak yüz ol¬ mek fivv. di avO de ajne kum.
mak Aıv. rûyO şermO hebûn, mırov de yüzmek Z. sehxandin, gurandın. * deriyi
sıkûm hebûn. * yüzü kara çıkmak Avv. rû yüzmek fivv. çerm gurandın.
reş bûn. /_ akı Avv. rû spiti, rûmet, yanO jı yüz numara M. kenef, kenife, daşır, av-
şerm û eyıbekO dûr. /_ almak Z. rû gutın. destxane, tuvvalet, W.C.
/- çevirmek Avv. rû badan. /_ çekmek Z. yüzsüz rgd *Lberû.Zbeşrm,befedi./_lük
rû kınn. /_ göz Avv. deve rû, çav û rû. /_ M. bOrûti, bOşermi, bOfediti.
karası M. rûreşi. /_ kızartıcı rgd rû resi. yüzsüzleşmek L bê rû bûn, bê şerm bûn,
* yüz kızartıcı iş fivv. kareki rûreşi./- ver¬ bû fedi bûn.
mek Z. rû dan/dayin. * yüzü asılmak fivv. yüzölçümü M. rûpışt, aqar. * Kürdi-
mırûz kınn, rûyê xvve tuş bûn. * yüzüne stanın yüzölçümü fivv. aqara Kurdısta-
vurmak fivv. dan rû. * yüzüne gözüne nê.
bulaştumak fivv. h ser û çavO xwe vver¬ yüzücü M. ajneber, ajneker, avjen, mele-
dan. * yüzünü ağartmak fivv. rûyê xwe van. /_lük M ajneberi, melevani, sobahi,
spi kınn. * yüzünü çevirmek fivv. rûyê . avjeni. * yüzücülük etmek Avv. ajneberi
xwe jû badan. * yüzü yumuşak fivv. rû kırın, melevani kınn.
nerm. * yüz yüzden utamr Avv. rû jı rû yüzük M. gustilk, hınglisk. /-parmağı MA.
şerm dike. * yüz yüze Avv. h rû hev, pOşbe- ant tdıya gustdkO, tdıya hıngliskû, babaliç.
ri hev. * yüzyüze getirmek L pOşberi hev yüzükoyun rgp. ti ser rüyan, lı ser dev û
kınn. rüyan, bernexûn.
yüzbaşı M. serpel, sıtvan. yüzülmek Z. L karê "yüzmek 12." hatm
yüzde M. rgd bo sedi, jı sedi (%). * yüzde kınn. * soğukta yüzülmez Avv. sermayû
beş Avv.jı sedi pênc./_ yüz Avv.jı sedi sed. de nayû ajne tann. * bir saatte üç keçi
yüzdürmek Z. kara "yüzmek" dan kınn yüzüldü Avv. saetekê de sû bızm hatm gu¬
vvek: dan ajne tann, dan gurandın. randın.
yüzdürülmek Z. kara "yüzmek" hatm yüzünden rgp. rûbal.jı rûyâ-* onun yü-
851 yüzyıl
zünden oldu fivv. di rûbali vvi de bû. ki kareki dest pê bdei û temam neki û cih
yüzüstü rgp. Lbernexûn, deverû, lı ser rû. bihêli. /_ buakmak L nivçe hıştın.
/_ çevirmek fivv. bernexûn tann. /_ dön¬ yüzyü M. L sedsal, qirne. Z dem, mOjû. /_
mek Z. bernexûn bûn. Z nivçe hıştıni, vve yıllık Avv. sedsaü.
Z. M Elifba tırki de tipa 29.an ne û deng¬ zamane Avv. dem an wexta zadê ye. 4.
dar e. dem, vvexl, zeman, lavv. * genç olduğum
zaafiyet N.A bêxwini, kêmxwdu. zaman Avv. vvadO ko ez crvvan bûm, vvexla
zabıt N.A zabıt /-name M. zabıtname. ko ez crvvan bûm. * bu zamanda fin'. vO
zabıta A;. A zabıta, evvlekari. /_ memuru tavvO, vi zemani. * o zaman evde idim fiıv.
M/ı kelanter. ez vvO tavvO h mal bûm. * o zaman ki fivv.
zabit M. serbaz, zabıt, efser. vvO dema ko. * tam zamanında fiıv. tam
zade N.K.P. zade, kur, lavv. /-gan rgd K. di vvextO de. /- bırakmak fivv. zeman
zadegan, aristokrat. hıştın. * zamanı geçmek fivv. dema xwe
zafer M. .4 zafer, serfırazi, serketın. za¬ derbaz bûn. /_ öldürmek Z. zeman ku-
fere ulaşmak Z. serketın, serfıraz bûn. ştın. /_ kazanmak Z. zeman qczene
zağ Mhesan./_cıM.hesanker. kınn./- zarfı Aıv. Grin hokeren demki. /_
zağlamak Lg. hesan kınn, sûn, sûyin. zaman fivv. zeman zeman, dem bı dem,
zahir A l.rgd zahir, avvOne, ditbar, diyar. geh bı geh.
2. Ghk dıyare ko, meğer. zaman M. Grm dem. * geçmiş zaman
zahire MÂzexire,zad, dexl. Avv. dema bori. * gelecek zaman fiıv. de¬
zahiren rgp. A zahiren, bı der ve. ma pûşi, dema tûlıati. * şimdiki zaman
zahmet M. A mışûr, zehmet, dıjvvari, fivv. dema nıho
astem. /_ çeken M zehmetkûş. /_ çek¬ zamanaşımı M demborin, dem der-
mek L mışûr xwann, zehmet kısandın, bazbûni.
dıjvvari ditin. /_ etmek /. zehmet kırın. /_ zamane rgp. A çax, devvr, devvran, denıa-
olmakZ. zehmet bûn./_ olmazsa fivv. ger ne.
zehmet nebe. * zahmete sokmak fivv. zamanlı rgd. bûjeyOn lı ber "zaman" lıgel
kınn zehmetâ, mışûr dan. "bı" tOne kar anin vvek: bızeman.
zahmetli rgd bızehmet, bımışûr, dıjvvar. zamansız rgd bûkat, bêvvext, bûzenıan.
zahmetsiz rgd bûzehmel, bûmışûr. /_ce zambak N.A leylank, sosın, zembec], ber-
rgp. bû zehmeti, bû nıışûri. fi. *su zambağı M/ı lûlepcr.
zahler N.K. cehter. zamir N.A pronav, bernav, cinav. * belir¬
zakkum M. A ziqûrn, jale, zeqnepûrt. /_ siz zamir Nlı pronavû ncbınavkıri. * işa¬
ağacıM.rÛl.lûrk. ret zamiri Nk pronavû pOşker. *
zailim rgd A bûdad, zorker, zalim, stem¬ kaynaşmış zamir M pronavû hhevxisti.
kar, sitem kar, xcdar. * öze dönüşlü zamir M pronavû birdar.
zalimane rgp. zalimane, stemkarane. * özne zamiri M. pronavû kırdevvar. *
zalimce rgd rgp. bı zalimi, bı stemkari, bı tümleç zamiri M. pronavû pûger. * soru
bO dadi, bı xedari. zamiri Nh pronavû pırsryari.
zalimlik M. zordari, zalımti, stemkari. zamk M 1. zamq, zemq, debûş, şirez. 2. si-
zam M. A zam, zem. /_ gelmek Z. zam rûz, benişt, hm cûre ava rehekan e ko hım
hatın. /_ yapmak L bıha kırın, za.n kınn. benişt û hım ji vveki zemq tûte kar anin. 3.
zaman l N.A 1. zeman, kat, dem, çax, pû- stırık, zemqa ko lı dıbıslanan kar linin.
vajoyeke ko jin û jryan û bûyer tû de der¬ zamk ağacı A7ı dargvvini, beniştok.
baz dibin. * zaman adamı yıpratır Avv. zamklamak Lg. şirêz kınn, zamq kınn,
zeman mırovi dımaşine. 2. dem, wext, ze¬ çespandın, çuiş tann jı bo sol û pêlav û
man, mışvvare, evrya parçeyeki jı zeman e. tışte* vvısa re tê learanin.
* sen ne zaman geldin? Avv. tu çı çaxO ha¬ zampara M. P. zampara, doxin sıst, doxin
ti? * uzun zaman koştu Avv. mışvvareki şd, fdile.
xurt bezrya. 3. dem, vvext, devran, zeman, zan M. A zen, zan, zanin, ravvOj. /_ etmek
evıya jı bo demeke bOlu 10 gotın. * orak L hesıbandm, zan kırm, ravvOj kırın, gu-
853 Zebani
ra xvve hebûn. /_ vermek L zerar dan. san û heyvvan). 2. jar, cûqta, bêhöz, bûta-
zararına rgp. bı zerar, bı ziyan, bı xisaret. qet, zayıf. /_ düşmek L lavvaz bûn/ketın,
zararlı rgd zıyandar, zerarker. reqele bûn, bOhOz bûn.
zararsız rgd bêzerar, bOxisaret zayıflamak Lng. lavvaz bûn, reqele ketm,
zarf l N.A zeri, reşbelek, kiseyû ko name bû hOz man, bO taqet bûn.
dıkevm nav û têne şandın. zayıflatmak Lg. İcare lı ber "zayıf" bı
zarf 2N.A Grm rengpişe, hoker, nir. * du¬ "kırın" kar tûn vvek: lavvaz tann.
rum zarfları M. rengpişeyOn avvaki. * zayıflık M lavvazi, jari, vvejayi, bO hêzi, bê
miktar zarflan M. rengpişeyên/hoke- taqeti.
rûn çiqasi. * olumluluk zarflan M. reng- zayi rgd A zayi, vvında.
pişeyOn/hokerOn erini. * olumsuzluk zayiat M. /1 zayiat, xısaret,xesar.
zarflan M. rengpişeyOn/hokerên neyini. zayiçe M. P. kelû, zayiçe, cûre xanxamkc jı
* soru zarfları M. rengpişeyOn pırsıyarki. bo cih û vvarûn stêran.
* şüphe zarfları M. rengpişeyOn/hoke- Zaza M.#.rgdZaza,dı bakuri Kurdıstana
rûn gumani. * yer zarfları MA. rengpişey- de beşeki zaravayi Kurdi ye. /_xa M Za-
On/hokerOn cihki. * zaman zarflan M/ı zaki, Dımıü.
hokerOn demki. Zebani M. A Zebani, notırvanûn dojehi
zarfında dç dınav, di dema. ne.
zebeUa 854
vvann tâ kar anin. * yemiyor ki zıvana M. Z". zilan, quluca kılidû ye. »zıva¬
zıkkımlanıyor Avv. naxwe ko, dıkenfe. nadan çıkmak fivv. mec. erno bûn,
zımba MP.perçta,zunbe. qetarin.
zımbalamak Z. perçin kınn, zımbe kırın. zibidi M. rgd mostre. /_lik M. mostreti
zımbalanmak Z. hatın perçin kırın, hatın ztiaf M. vlzavani, bÛtanan,gerdeg./_ ge¬
zımbe tann. cesi MA. şeva zavanryâ.
zımbırtı MZJtingeüng. zifir M..41.z0ç.2.tari*ztfirikaranlık
zimni rgd A zımni. Avv. tip û tari, reşe tari.
zımpara M Z'.zımpare.sımarte./- kağıdı zift N.A zift, qir./_ yemek/, çor xvvann,
Avv. kaxeza zunpare/sunarte. evrya di cihâ rufu de tâ kar anin.
zımparalamak Z. zımpare tann, sımarte ziftlemek Z. zıftlqir tann.
tann. ziftlenmek L 1. hatin zıft/qir tann. 2.
zındık rgdA zindtq, bêbawer. mec. pır xvvann. 3. ruşwet xvvann.
zuıgudamak Z. zuıngta, zmge zmg tann. zihin N.A xêv, bir, zOn./- açıklığı M. bir-
zıpçıktı rgd nediûbıdi. zelaü,x0vzelaü. /_ yormak/. serOxwe aş¬
zıpu rgd qopdc. andın. * zihnine yerleştirmek Avv. di bira
zıpkın M. metran. /-lamak Z. metran xwe de gırtın/hıştin.
tann. zihniyet N.A birûbavveri, zihniyet
zıplama M. lotık, çındık. * zıplayarak yü¬ zikir M.X zikir, zücr.
rümek Avv. lobkandın, Iotde dan xwe. zikr M /lzikr./- etmek Z.zikr tann.
zıplamak L 1. pijiqta, pengızin, pekin, zikretmek Z. 1. zikir kırın. 2. nav heldan.
tıştO ko h dereke ddceve û di peke. 2. Iotde zikzak M. rgd Fr. çıv, çrvanok, zikzak. *
dan xwe, çmdık dan xwe, çuıg dan, evrya zikzak yapmak Avv. çrv dan.
jı tırs an jı kOf an jı heyecanO ko mu*ov jı zikzaklı rgd çrvanok, zikzak. /- patika
cihê xwe baz dıde an radıbe ser xwe. Nk çdeçep, peyaraya çrvanok.
zıplatmak Z. 1. pijiqandin, pengızandm, zU M. P. 1. zengıl, zü, ceres. 2. zil, smc, jı bo
pekandm. 2. dan lotikan, lotıkandın, dan yOn mezm dıbOjm. 3. çarvve, evrya yên ko
çmdıkan. jı bo reqsû dikin tıhya xwe./_ çalmak Z.
zıpzıp oyunu Mtd. zengd 10 dan, zengdandın./- gibi Avv. mec.
zircahil rgd zır cahd, zır nezan. zor serxoş. /_ zurna Avv. mec. zor sencoş.
zırdeli rgd. zır dta, din û şêt. zilhicce M.X zilhicce, di saınama islami de
zuh N.P. zirx.AJandu-makZ.ztix kınn, meha 12.min e.
zrrxandm. /_ta rgd bizux, zuxtari. zilkade N.A zdqede, di salnama islami de
zırıldamak Z. 1. zıre zu tann. 2. gotegot meha İlmin e.
kınn. zUlenmek L zd dan, zd derkeun, evrya jı
zırütı Ml.zuezu.2.gotegot. bo ko rehek hêşin dıbm tâ gotm.
zuüzuü rgp. zıre zır. /-etmek/, zıre zu zUIet N.A zilet, pıçûk hatin dilini, lome lâ-
tann bûni.
zırlamak Z. zırin, qurin. zUU rgd 1. sinoıümân "zd" pareka "bı"
zırlatmak M. qurandin, dan zırin, dıgınn vvek: bızd, bıçarvve. 2. mec. tole,
zırandın, zıre zır daxistin. bûedeb, evrya jı bo jınâ vvısa tâ gotm.
zırnık M. P. 1. kân zernix, zuiux, arsenik. zUyet N.A zilyet.
2.mec. zernix, zunrx, dınok, toz, zerre. /_ zimmet M. zimmet, bertil.
vermemek L zinuxek nedan. zina M. zina, peyvvendrya cinsi ye hgel mOr
zırtapoz rgd Kzırleboz. û jm ko bı hev re ne mehr in. /- etmek L
zırva N.bn saçmeL zina tann.
zırvalamak Z. bn saçmalamak, zincir M. P. 1. zencir, zmcü, helqerûz. *
zır zır elmek Z.zuezukınn. zincire vurmak Avv. zencir tann. * zin¬
zırt zırt rgp. zırt zırt. cirleri kırmak fivv. zincir şkandın. 2.
zıt rgd.4berevaj,dıj,beramber,zıd./_git- zincir, qeyd, evıya jı bo cezayê ko zmcirûn
mek fivv. jı dıj sekinin. lı hngan drxm re tâ gotin. * zincire vurul¬
zıtlaşmak L dıji hev bûn/ravvestin, zıddi mak Avv. qeyd bûn.
hev bûn. zincirleme 1. M. karê "zincirlemek" e. 2.
zincirlemek 856
da bûn. * yerden zuhur etmek Z. jı erdO zührevi rgd A zuhrewi, nexwaşiya vvek
derketm. frengi û tıştO ûsa ko lebatOn cinsi de der
zula M. quncikên ko tıştO qaçax an dizi tO ten.
de tûn veşartm. /_ elmek fivv. dizin. zükam N.ABj. zekem, serma, grib.
zulmet N.A tari, zılmat. zülüf M. ara. bısk, zdf, kezi, qışt.
zulmetmek L zulüm kum, stemkari zümre M. A crval, gele, ajal, grûb, lire,
kırın, 10dan û tadayi kınn, zordesti kınn. kom, zümre.
zulüm N.A tada, tadayi, sitem, stem, zor¬ zümrüdi rgd A zımrûdi, hıp hOşın di ren¬
desti, zılm, zulüm. /_ etmek Z. tada lû gO zımrûd de
kırın. /_ yapmak L sıtemkari kınn. Zümrüdü anka kuşu Nk P. Simerxi an-
zurna M. K. P. zırne, zurne. /_cı M. zırne- ka, Huma, Zımrûdi anka.
van. zümrüt M.A zımrûd
züccaciye N.A zucacıye, tıştOn ko jı cam û züppe rgd tavvtavv, züppe. /-Ieşmek /.
porselen Û çtai çObûye. züppe bûn. /_lik M. zuppeti, lavvlavvi.
züğürt rgd S. zıgurd, cıbd, sakol. /-Ieş¬ zürafa N.A Lal canhOşür, ziraf , zurafa.
mek L zıgurd bûn, cıbıl man. zürriyet N.A 1. nevi, vvert, ferzend, zuret.
Zühal N.A ast Satürn, Zuhal 2. nıış, zaro.
Zührc N.A Venüs.
RÊZIMAN/GRAMER
RÊZMANA KURDİ
Elfabeya Kurdi
Elfabeya Kurdi de 31 tip hemn, jı wan 23 heb dengdar in, yana bı sera xwe deng
dernaynın ko jâ re "dengdar" tâte gotin. Hin cihan de ji tipOn bOdeng dıbOjın lâ evv ne rast
e, hic tipek bOdeng nabe, gava ko bOdeng be hevvce nine em navO vvan biniyisin. LObelû ew,
bı sera xwe deng nadm; dıvût bı arikanya dengdereki bûne bıkar anin. Hin zmanâ Evvropi
de ji navân vvan i rOzmani heye.
Heşt heb jı tipên me ji dengdar m. Yana bı sera xwe deng didin. Ev p du bur in.
1- dengdêrên 1un: e, ı, u.
2-dengdêrênduêj: a, Û, i, o, Û.
Elfabe bı tipan dest pâ dike. Hervveki me h jor goti bû. Evv ji du bur in. Dengdar û
dengdar. Lı gor ruvisanduıa xwe ji disa bı du avvayi dibe. Tipên mezın re em dıbejın: Güdek,
û yân pıçûk re ji dıbâjuı: Hûrdek an Hûrek.
Kite.
Tip bı tenâ an hgel hev "kite" pâk tinin. Kite, deng an bOjeyeke ko bı derbekâ jı deva
me der tâ û ev p beje çâ dikin. Du celeb kite hemn. Bâjeyân ko bı yek kite çâdıbın,emjâre
"Yekite" dıbOjm û yOn ko du an zade kite pâk tân ji "pırkite" tâ gotin. Av, sar, roj, md, cd û
yân vvısa yekite ne; vvelat, xebat, Kurdıstan, şoreşgâr û yên vvısa p pırkite ne.
Beje.
Beje bı yek an jı çend kiteyan pâk tâ û bı seraxwe maneki dıde. Wek: ga, hesp, sârin,
reş, Barzani, Sımko, sev, zebeş, meşin, kenin û hvvd.
Pevdeng (diftong).
ZmanO medeyekpevdeng heye, ev|"XWye.Hemû bâjeyân kodengâ,yu=wa,'dıdm,
bı van du tipan tân mvism. Yek j her vveki di zarava ya Sorani de an di eiifbeya tırki de "ö,
ü" hemn ko cihawan di Kurmanci de disa bı "W" tâ nıvisin.Weldto di Sorani de "cögre,
xöndekar " bı Kurmanci de "cvvâgre, xwandekar" beje ya wefc Tit^ ııöneı" disa bı awayi
"xvvin, nwaner" tâte bıkar anda.
862
Tipêncêwi:
Kurdi pûnc tipên hışk hemn ko tâ de du deng derdıkevm û vvate û dengûd bâjeyân
dıguhûnn. Tipan ç, k, p, t, r. Bı rasti vana yân duhemin qasi yân dm cüda ne. Levvra ko
elfabe zade têtali hev nebe ev nehatine çOkınn û dengû vvan drvût di xwandinû de bete
tûgehiştın. Wek: çua = lambe, çue = bo çı. Kar = qezenc, kar = cOleyâ bızına. Par = beş,
hêse. Par = sala çûyi Birin = jâ kuın, burin = kul û hvvd. Bı vi avvayi zmanâ me de gelek
beje hevdengıya xwe de bı tipOn câvvi tane nıvisandın.
Tipân "ı" û "i" de ji gelek gengeşi hemn. Havvarâ de vvisa hatıne avatarut lâ, gelek
mviskarân me dıbâjm ko bda bıbe T û "i" . Nıvisandına vi cûreyi davvi hOsan e. Lâ disa ji tâ
de kâmasi dunine. Arasti evv e ko Kurdi de sâ heb dengâ "i" hene. Tipa 'V ko di bâje ya vvek:
bınn, tann û di bâjeya vvek: grya, dıya de ne vveki hev m. Ya duhemin ji tipa "i" dengeki dırâj
dertine û di zmanâ me de gelek guıng e vvek: Kurdi. Dımdi, Hevvlâri, Xani û hvvd.
Tipa "e" ji du deng dıde, lê vvısa zehf gırmg ntae. Bâjeya vvek "hâvân û bâkâr" de "¤' ya
pOşın tan e ûya paşm dırOj e.
JTMAR,JMAR
Bur yek
Burdu
HEVDENG (homomm>
Wek zmanûn dm di Kurdi de ji hm bâje hene ko jı yeki pıür manan didin. Wek:
-kar, himxebat e û hım ji qezenc e.
864
HEVMANA (sfaonime).
BOjeyOn ko nıvisandına vvan cüda, vvateya (mana) vvan yek e, em jû re "hevmana" dıbejın.
Di zmanâ me de gelek m vvek:
- Baş, qenc, nnd, çâür, qeşeng, crvvan,
- Bedevv, şcoc, nnd, serxvve, xvveş, xweşdc,
- Axaftm, qezi tann, qise tann, xeber dan, ştexdin,
- Pu-, zade, zor, gelek, zehf, mışe û hvvd.
DIJRABER
PIÇÛKER
ZAYEND
VEQETANDEK (zâder)
- gula sor = sorgul. Ger em vvısa çep venegerinın ji disa bâjeyâne nû dıafirinin. Masimar,
mışkekor, gulsor û hvvd.
PÊŞKERA HEJMARKi
NAV
BOjeyOn guhOrbar m ko bı kûri nastanna tıştOn heyi û hızr û ramanan tO vvek: çıya, stûr,
Kurd, jd-, vOn, dd, Ferzo, Barzani, Zaxros, Hendrin, radyo, dûrbuı û hvvd.
Nav bı taybeti çend babetan hatme beşandın.
a) Serenav : Mıroveki an üsteki bıtenû nav dike vvek: Şûx Seid, Kurdıstan, Dicle, Dersım
û hvvd. Hemû ev nav di nıvisandına de bı tipân güdek dest pâ dikin. Sınıfandına navân
serenav:
- Rastenavm, vvek: Bozo, Evin, Sımko, Rıza.
- Malbati ne, wefc Bedirxani, Barzani, izoli
- Nıjadine, vvek: Kurd, Ereb, Tuk û Fans.
- Coxrafme, wefc Kurdıstan, iran, Tırkiye, Çin, Sovvyet
Ev her sâ babetân davri pırejmar m.
867
b) Hevenav (celebnav) : Evana hatine navandm ko tiştân jı yek celebi (cins) ne an ji yek
grûbekê ne. Gelejmari tân hesâb kuın.
Mırov, gelejmar e, jı ber ko behsa hemû mırovi dike.
Çıya, gelejmar e, jı ber ko behsa hemû çrya dibe, bı taybeti navâ filan çıyayi neda ye.
Pez, gelejmar e, jı ber ko behsa hemû pez dike.
Dest, gelejmar e, jı ber ko behsa pıranıya dest dibe.
c) Navên nêrbaran : Navân tiştân ko em bı çavân xwe dibinin, an ddıesın an ji dıkann
destâ xwe bıdmâ û pâ bıguuı, dıkevuı vê babetû. vvek: av, xani, nan, pısing, ga, çûlek û hvvd.
ç) Navên nenêrbaran (razber) : Evv tıştOn ko em gevvhenya vvan, gdıana vvan ddıesın,
lûbelO bı çavan nabuun û ndeann bı destan pâ bıguın vvek: gdıan, bext, hış, raman, elektrik,
kahreba, Bdıûşt, dojeh, hevalti, ddovani, qenci, mêrxasi, evin û hvvd.
d) Navên kombêj : Bı kâri navkınna komek tıstan bı hev re dıhOt û gelejmar tâ
hesıbandın. vvek: lek, İçeri, ref, naxir, selef, bars, gâşkûn, hq û hvvd. Selefâ srvvaran, harsa
maşan, gâşkûna kevvan, naxuO pOz.
e) Navên hevedudani (dumıl) : NavOn ko bı du an bOtir navan çâbûne, an ji xurde
gütme û bûne naveki dm. Di zmanO Kurdi de çêkuina beje û navOn dm gelek hOsan m,
çOtanna navûn nû ji dıkeve vâ babetO. buuhâre behsa "afdanduıa bâjeyân".
ê) Navên hevbend : Ev jl jı babetek navOn hevedudani ne. Du bur in.
1- ParekOn gûn, un, çıv, i, ti dıgınn û navên nû çO dıtan vvek: argûn, pargûn, xewn, gundi,
bırati.
2- jı ser qeydeyên afırandına bâjeyân, navâne dm çâdıkın vvek:
- jı du navan : marmasi, kerguh, bıramak.
- jt nav û rengdâreki : pezkovi, guesor, gakovi.
- jı nav û daçek : bermaU, navmah, dûrbini.
- jı nav û lêker : hesmgâr, mırovkuj, avgâr.
- jı nav û rengpişe : bmdest, serdest û hvvd.
f) navên çêbrwar : Evana bı puani parekân "i" an "ti" dıgınn an ji raderö lâkeran m. vvek:
hevalti, mırovati, mOrxasl
g) navên lêkeri : Evana hema her lOker m ko tam ji bı nav têne kar anin wek: xvvann,
vexwann, çûn, razan û hvvd.
h) jmarnav : Lı gor vê babetO ji nav têne afırandın ko em : "jmarnav" dıbejın. Ger nav,
navâ yek tışti be evv "yekejmar" e. Hesp, AH, çıya; ger nav tışteki bı jımara "yeki" putu be
evv "puejmar" e. Hespıne, Altae, çryane. Yekejmari û puejmanya vvan di rOzmane de bı
veqetandek, tevvang, daçek, û lOkeran têne sahx dan.
ı) malbata navan : Navan ji vveki insanan malbata xwe hemn. NavOn ko jı yek mala tân
em dıbâjm jı malbata fdan navi ye Jı ber ko evv jı cdıeki serrast bûne vvek:
jı malbata dest desti, desür, destar, destguti, desteng,
jı malbata dd: dılsoz, dılbırin, ddOş, ddketi, ddovan,
jı malbata çav: çavâş, çavteng, çavsor, çavşkOn,
jı malbata pışt pişti, pıştgutuı, pıştvani,
jı malbata rê: râvvi, râbıvvar, râbu, râber,
jı malbata saz: sazbend, sazdêr, sazûman, sazkınn û hvvd. dıkann zâdebıkıa
not di zımane Kurdi de pıranıya navan bı %sed jı navân hbat û onanan cana ımrov
pâk hatme. Hon hâ dıkann j bâjeyân hng, rû, dev, ser, seri, md, c*ger,pe,rja,eııi,guh,sto
ûyêndmhsermalawanbideh^nanbisedanbêjeyênenûbibinmanjiwanbiafu-uun.
ZMANÊ KURDİ DE AFIRANDINA BÊJEYAN
Weki her zmani, zmanâ Kurdi ji bı homayi (taybeti) av bûye. Hemû zman di destpûka
xwe de kûm bêje û kOmrûz in, 10 herçi ko çanda peş ve dıçe zman jiçiqlû guh dıde. Bûje her
û her zade dıbm. Zman bı çanda gel ve guâdayi ye. Çanda û teknik û haza gel çiqas zade
be zmanâ vvan ji evv qas pûş ve dıçe. Bo ko Kurdi hiç nebûye zmanâ devvletâ ya nûri, disa ji
bı avvayi xwe de folklori, çandıni, navâ* dar û bera, grya û jryina gunditiyâ de gelek pâş ve
çûye. Jı bd bâjeyân afinindi de Kurdi xwe bı xwe h ser râzân xwe i homayi hâj bâje û brvvâjan
pâk tine. Çend râzân gırıng h jâr m. Me drvût em lı ser van râk û râzan zmanâ xwe
devvlemend bıkın.
1- Pâşi ya gumgtar evv e ko, Kurdi de zor bêje h ser navân hbatân (oncan) insan pâk hati
ye vvek h jor malbata navan de ji ko me behs tari bû:
Jı dest: destnımûj, destbıra, destav, destur,
jı ser : serkomar, serbajar, serok, şerkar,
jı pO : pûpehng, pûdark, pâ tann, pâlâ tann,
jı çav : çavsor, çavtırsıyayi, çavâş, çavhıltari
jıdd-
jı ser û seri-
jırû-
jıdev-
jımd-
jı pışt û hvvd. zehf bâje çâbûne û hâ çâdıbın.
2- Jı du navan : bı vi avvayi navân dm ya hevedudani çOdıbın, vvek: rojname, destmal,
serkomar, mabevvâ.
3- bı arikanya du rengdârân : sorespi, keskesor, reşbelek, keskeşin û hvvd.
4- bı nav û rengdâreki : dılhışk, destvetari, xwingerm û hvvd.
5- bı arikanya nav û lekereki : râbu, pezdoş, zembdfıroş.
6- bı arikanya du lekeran : berdeborin, çûnûhatm.
7- bı hoker û naveki : pâşmâr, paşmêr, pêşmerge.
8- ducartanna navan an rengdûr an hokeran, an ji lOker û jımaran : xare xar, raste rast,
zû zû, reşe reş, mal mal, roj roj, yek yek, zo zo, du û hvvd.
9- ratanna veqetandekê (zOderO) : jı dara gvvizê, "dargvviz" jı daratû yâ, "dartû" jı marâ
masi, "marmasi" jı genıuya av, "germav". Ger ev nav cih bıguhûnn disa bâjeyâne nû çâdıbm.
Masimar, avgerm.
10- bı guhOrkeran, y6n ko em "paşdank an paşdank" dıbOjın.
GUHÊRKER (xurdezad)
Evv parekOn axaf tınû ne ko d peş an h paş bOjeyOn huni tOn û maneyOn vvan dıguhOruı
an ji bOjeyêne nû çâ dikin. Bı gelemperi em dıkann van ji di sâ grûban de cdı bıkın.
1- berlêker : evana heft ân pâşın tenâ tane pâşrya lûkeran û yân di ji carinan di navan de
ji cdı dıgınn.
a) ra : rabûn, rakuın, raçav tann, nnastin,
b) tul, hel : talandı, hılavâbn, hd dan, hdtaşandın,
c) ve : vekınn, vejanchn, vebûn, vexwann,
ç) da : dadan, dahatın, daketin, danin, davveşandm,
d) vê : vêxisun, vêşartm, vâkeün,
e) vve: vvesandın,
869
ê)wer:wergutin,
f) râ : ratann, râdan, râ ve çûn, râgah,
g) rû : rûnıştın, rûpel rûpışt,
h) ber : berdan, ber gutm, ber kum, ber
çûn,berxısün.
2-xurdepaş:
-a, beza, zana
- ahi, drâjahi, mezınahi
-ak, ronak
-al, heval, delal
-an, aliyan, Demenan
-ane, mOrane, mirane, zemane
-ane, mûrane, şOrane
-ani, rojani, pırani, mOrani
-ar, guhar, nrvisar
-asi, mûrxasi
-ati, kırvati, bırati
- avver, biravver, cengavver
- ayeti, Kurdayeti
-ban, nıgehban, dergeban
-bar, guhOrbar, ditbar, gulebar
-bare, derbare, yekpare
-baz, fêlbaz, serbaz
-bend, hevalbend
-bend, nalbend
-ber, râber, ddber
-dank, guldank, kefçidank
-dar, avdar, dersdar, serdar
-dâr, çavdar
-dox, xeberdox
-e, gevvre, bıjarte
- ende, sermende, berfende
-fam, gulfam(rengâ gul)
-gar, rojgar.pigar
-gaz, belengaz
-geh, xwandegeh, mıjûlgeh
-ger, şevger
-gdi, xemgta, sevgin, lezgta
-gdi, mızgin, lezgin
-gir, avgir.kelegir
-gır, agu-gu
-gon, algon, argon, avgon
-hl avahi, agahi
-İ Boti, Kurdi, avi
-İ nezani, azadi
-ık, mentajınık
-di, zêrin, zivin, derevvta
-in, duin
870
-ing, rojmg
-hû, pirini, dayûni
-uıok, xaptaok
-d", dılir
-iti, kertti
-itık, bangeritık,
-ıyan, gernuyan, senmyan
-kar, cotkar, xwandekar
-ker, banker, zivker
-kok, çdokok
-lan, an, Erdelan, mezelan
-ün, hâlin
-mal, destinal
- mend, devvlemend, hunermend
- mende, sermende
-nak, derdnak, xemnak
-nrvvaz, ddnıvvaz
-ok, hechecok
-oke, banoke
-ol, gulor
-ole, zutole
- olek, çtaçolek
-olık, gulolık
-önek, zutonek, tirsonek
-oyi, sereyi
- pervver, vvelatpervver
-reng, sorereng, pırereng
-sar, şermesar
-stan, Kurdıstan, gülistan
-ti, hevalti
-tır, mezıntır, pıçûktır
-ûr, rencûr
-van, aşvan, gavan, nêçirvan
-van, ddovan
-vani, şerevani, melevani
-ver, guover
-vvar, bendevvar
-vver, azvver, birevver
-vvi, bavvi, evvravvi
-xane, çayxane
-yar, cotyar, berpırsıyar
-yar, bextryar, cotyar
-yi bOpareyi
-za, mirza, biraza
pêşdank
- hemû xurdeya beriöker wefc ra,ve,hd,helda,vêwe,rê,rû,ber.
-bar, bar kınn, baregeh
-dar, dargvviz, dartû
-reng, rengpişe,rengdOr
871
-war, wargeh,warnışta
-ban, bankut, bangeh
-baz, bazdan
-ber, berdan, berveçûn
-saz, sazûman, sazende
paştaniyên ko jı Iêkeran pêk tên
-ajo, kerajo, tolajo
-avâj, tiravâj, bombeavOj
-bâj, çirokbOj, dengbOj
-bin, dûrbin, hûrbin
-bu, çavbır, cobu
-dan, şamdan
-dırû, soldırû, cddırû
-gerin, şopgerin
-go, derevvgo, dıago
-guhâz, vvOneguhOz
-hıngûv, şûrhıngev
-jen. avjen, bajen
-jmar, katjmar
-kar, cotkar, xwandekar
-keş, avkûş, barkêş
-keş, serkeş
-kuj, mOkuj
-kut, bankut, bakut
-mâj, destmêj, xwuunêj
-nişin, xanenişin
-nvıs, destnvis, diroknvis
-parâz, vvelatparOz
-Pêj. nanp6İa§PeJ
-rêj, avrâj
-revin, xewrevin, kâvrevin
-§°. destşo, cdşo
-teras, qelemteraş, darteraş
-xur, goştxur, gryaxur
-xwaz, azadixwaz
-zan, rêzan, stûrezan.
RENGDÊR (revvş)
1- RENGDÊRÊN WESFiN
Ev celeb rengdâr di axaftına de tiştân ko em behs dikin yâ, ya an yûn kû ne, h me dıdm
zanin. Evana ji pronavâ kesani ya tevvandi ne. "nun, te, vvi, vvâ, me, we, wan." vvek: pırtûka
nun, gayê te, pOnûsa vri, tiştân me, mala vvan û hvvd.
pronavâ "xwe"ji rengdâra destdaniyâ yewefc mm kuraxwe ani mal. Kura nun bı hevalâ
xwe ve dıçe zaningehâ.
3- RENGDEREN PÊŞKER
Ger mırov bı işaretan bı tıhya xwe tışteki pOşkûşi yeki bıke hgel vê hereketekû bıdeng
ko di vO dengû de nenin rengdârâ pOşker in. Vana di pêşryû de sâ celeb m.
ji dıde. BOjeya
1-
- Bo tiştân dûr û bâ zayend: "evv"
- Bo üştOn nâzik û bâ zayend: "ev." Ev her du böje ji tane tevvandın.
2-
-Bo tiştân nâzik, nârzaûyekejman "vi"
Bo tiştân nâzik, mâza û yekejmar: "vâ"
Bo tiştân dûr, nârzaûyekejman "vvi"
Bo tiştân dûr, mâza û yekejmar. "vvâ."
Bo tiştân nâzik, nâr an mâza: "va"
873
Ev celeb rengdâr bıkâri pusa tân. Heta mha evv çar in: çı, çend, çavva û kijan. minak:
Tu kijan rojâ bı çı fıkra, bo çend rojan û çavva hati.
5- RENGDEREN NEBINAVKIRİ
Tiştân neronebar, nexuyayi an veşarti ji me drvât guh lâ hebe. Vu- dep ev celeb rengdâr
agahdanya me şên dıtan. Ev m: tu, fdan, her, gelek, hevqas, herçi hemû, hemi, zehf, çend,
hiç, kes, tukes, herkes, pu-, tenê.
En qas mırov re gelek nan dıvet, hemû kes neyânji disa çend jıvvan tân; tu kes guhdanya
keşi nake, hiç nebe tu guhdanya nun bıke. Zor spas, mm gelek xwar û hvvd.
Forma 3- yek-yek, dudu-dudu, sıse-sısû, çar-çar, deh deh, sed sed û hvvd.
Forma 4- Jımar, zayenda pêşkerO 'yek" dıstine davvrya xwe, vvek: yekek, düyek, seyek,
çarek heftek dehek, bistek, sedek, hezarek û hvvd.
Heçi rojân mehan bı vi avvayi tOne gotin. Yeki gulanâ an yek gulan, 25i tebaxê, çardeyi
tirmeh, 2Li adara û hvvd.
Nevvroz di cari meha sısıyan de ye. Heşt i meha sısryan de ez hatun dınyayO. Hefti meha
yanzdeh bûyina te ye. Bo nav û tevvanduıa junaran, bımhûr behsa jımaran.
PAYEDARIYA RENGDÊRAN
RengdOrOn çdobûn û çavvabûnO (vvesfin) tOne paye kınn, yanê bıha an qimeta vvan zOde
an kâm dıbm. Ev ji bı sâ avvayi şirove dibe.
1-Pıçûker.
2-Bâürker.
3- Berhevani.
L pıçûker : Me di behsa pâşiye de ji goti bû ko ev bıhayû bOjeyeki pıçûk dıtan. Râzmanâ
de pıçûker bı xurdepaşa pâk tOn. Hervveki bandûra (tin, tesir) xwe dıde rengdêran, lêbelO
navan an yên dm ji dıguhOre. LO dersa rengdOrê de bdıayi kêm dike. Ev m: -ek, -ok, -kok,
-köle, -ole, -k, -de. Ev minakOn h jOr bersiva van dıdm. Pıçek, hbek, zarok, juıkok, pıçkole,
zmanok.
2. bêtuker : Parekên vâ gotuıâ binaya rengdOran bıhnd an zOde ddcm. Dudu ne "tir û
tırin" vvek:
bdındür, bıhndürin.
mezmtır, mezıntırin.
reştır, reşürin û hvvd. Payedanya rengdOran bı avvaki dm ji pâk tâ. Ev ji bı rengdârek dm
an bı renpişeyeki (hoker). vvek:
mezm, mezmtır = pır mezm an di neyini ya xwe de tu mezm, ne mezm. Yana bı bâjeyâne
tu, pu, gelek, hiç û hvvd. ji bâtınya vvan zOde dibe.
3. berhevani (qiyas) : Sâ bâjeyân pronavâ destdaruyO ne. "yO, ya, yên." Evana gava ko
rengdêran payedar dıtan wan dilem ya xweditiy0 û yan ji vvan qryas rhtan vvek: Yê mm mezm
e, 10 ya vvO mezıntır e. Nan h HolendO pu e, 10 ya KurdıstanO xweştir e.
PRONAV (bernav)
Pronav, bêjeyêne guhOrbar m ko cdıO navi dıgum. Ma Taçta hevalê te ye? belê, evv
hevalê nun e. bê guman tâ seh tann ko di hevoka duhemin de "evv" cihâ Tacini dıgue. Wısa
ko nebûna me drvât bıgota " belâ, Taçta hevalO mm e." Pronav cdı cdıan de têkih rengdOran
dıbm, carinan gelek zehmet e ko mırov, vvan jı hev veqettae. LObelO, drvât mırov baş bala
xwe bıdO ko kijan cihO nav gırti ye û kijani hevalrya navi tanye. Wek em bOjm: " hemû mırov,
tu tışt" rengdOrOn. LO em bejin: "hemû çûn, tu nebatin" de "hemû û tu" pronav m.
Zmanâ Kurdi de yanzdeh (11) celeb pronav diyar bûye:
1- PRONAVEN KESİN
2- PRONAVÊN DESTDANIYÊ
Evana ji sâ babet m:
a) jı bo cinsi nâr 'yâ"
b) jı bo cinsi mâ "ya"
c) jı bo nâr û mâ ya gelejmar ji 'yOn." Di axaftrnû de ev hersû bâje carinan tan dıbm û
dıbm "0, a, ân,wek: Yâ mm = â mm,
ya nun = a nun, yân mm = On mın.
Şuna naveki bı avvayi nişandanû dıgınn. Lı gor dûr û nûzik, nûrza û mâzabûna van ev
m:
1- jı bo nOr û mO ya nâzik û yekejmar "ev"
2- jı bo nâr û mâ ya dûr û yekejmar"ew"
3- jı bo nâr û mâ ya nâzik û gelejmar 'Van"
4- jı bo nâr û mâ ya dûr û gelejmârVan." Di gelejmari de: vveki "evân, evvân, evan, evvan"
ji tane bdcar andı. Pronavâ pOşker tOne tevvandın, minaki:
"vi" nOr, nâzik û yekejmar,
"wi" nâr, dûr û yekejmar,
"vê" mâ nâzik û yekejmar,
"wê" mO, dûr û yekejmar
"va" nOr û mêzayi ya xwe bOlû ntae û ya nâzik a yekejmar,
"van" nOr û mO, nOzik û gelejmar,
"vvan" nOr û mê, dûr û gelejmar.
Ev pronav, navO ko cihO vvi gırti ye; dıgehine navâ paşdetu. Ev, bâje ya "ko" yeDı
hevokO de carinan "0 ko, a ko, On ko" ji têne bıkar anin. Tun tarde ye. â ko cot dike, bârivana
ko pez dıdoşe. Gava "ko" bıbe târker, dıvât legel bêje ya "hatm" re bât. Wek: â ko hat nsünâ,
âkohatlâHstın.
6- PRONAVÊN PIRSTYARİ
Di şuna navan de yOn ko bı pus têne bıkar anin. Evana ji : çı, ta, kipn, kijık, kâ. Wek: çı
h vira heye? kâ h te xıst?, ki dıçe Dârsımâ? di kijan saelâ de ez bâm? kijdd dtxwazi û hvvd.
8*
7- FRONAVÊ BİRDAR
Ev pronav, bâjeya "xvve" ye. Nâr û mO, yekejmar û gelejmar; vveki xvve dirnioe^ax/Ên
tevvandın. Carinan tâ duçar tann. Wek :xwexwe,xwe Ûxwe. Ez btxwe dıçtm,ewbııxwe
bavver e, ez putûka xwe dmvisûum, mekina otomatdexvveûxwedigereûhwd
8- PRONAVÊ HEVDUDİTIYE
Evrya bâjeya "hev, hevûdu an hev û du" ne. Di rengaxwe de grûtaek pronav pSctBun.
Em hev re mezm bûn. Wan hev ûdu ve bizehqimn. Kurdıno, hevûdu hez tnknL. Em
hemgelO hevûdu ne, û vveki din.
EvpronavbıxweÛxwenayexebıtandmûdıgetajedavvtyaIeiceran.Evsısâne:"e,ye,l"
Evana yekejmar in û cihâ navâ nâr û mâ dıgınn. Wek: te> nevale xvve re got? belâ; mm
gole. Te evv da biraya xwe? belâ, nun dayê. Hevalâ nun i hâja.
RENGPİŞE(hoker)
1- RENGPİŞEYEN DEMKİ
3- RENGPİŞEYEN ERİNİ
Bâjeyân vveki: erâ, belâ, naxwe, tu taşı, bı rasti, bı evvleyi, bâ guman, bâ şık, heye ko û
yân vvısa dıkevm vO babetû.
4- RENGPİŞEYEN NEYİNİ
Bâjeyân vveki: m, ne, na, tu, çû, hiç, qet, xwezl belkâ, gerek, eğer, ger û yân wisa p vâ
babetû de cdı dıgınn.
5- RENGPİŞEYEN PIRSIYARKİ
Yân gırıng ev nu ma, gelo, tanga, ku, ki, kâ, ki ye, çi ye, kâ ye.
-matukOngOdıçi?
-evvükuye?
-evv çı tışt e?
Rengpişeyen pusıyarki du bırr ut
1- rengpişeyen pusıyarki ya durust: Evana raste rast bâ pırsek dıkare vvere gotin.
Wek:kiye,çiye
2- rengpişeyen pusıyarki ya nedurust Bı tenO nay On gotın, drvâ bı lâkerekâ ve vvere
guâdan.
- tu kinga dıçi?
- tu çı çaxi hati gund.
6- RENGPİŞEYEN AWAKt
Evana bersiva pusa çavvan, çı teheri, çı qeydeyl çıto û çer didin, vvejc
- texebat çavva tar? uunxebat zûtar.
- ew çavva hhev haün? evv bı hevalti hhev haün.
-wi çavva bersiv da?wi bı rasti bersiv da.
Hokerân avvaki yân gırıng ev uk Zor, çıto, çer, holâ, vvdo, çeür,xuab,qewl çavvan, vvdıa,
taqasi,jlrjevre,çiiiia,çue,>bervOyekê,neniaze,lez,zû,derer^
7- RENGPİŞEYEN ÇIQASt
Hmek jı van ev m: di cih de, dor be dor, zû be zû, rû bı rû, pO bı pO, raste rast, pey der
pey, jı nûzikahi ve, jı der ve, tev d hev, bâ ser û bin, bı vi rengi bı vi teheri, geh geh, tevvr û
hvvd.
Weki dm ji jı pareka "bı, i, ane, ahi, ayi" zehf rengpişe tane çekınn, vvek: bı srvıkahi, bı
nermi, bı dızika, aquane, comerdane, axayane û hvvd.
DAÇEK (pârbest)
GİHANEK
BANEŞAN
RAST NIVİSANDIN
Di vâ babete de em behsa rast nıvisandına zmanâ Kurdi h ser râzân râzmani û çûtann
û pûkanina hevokan û behsa 10 danina işaretân nişandekan vvê bıtan. Babet h gor rOzmana
Bedirxanan û qanadê Kurdo û Reşid Kurd, bı kurtebOji hatiye kom kınn.
1- Kurdi de hemû xurdezad yana paşdank û paşdankûn vvan bı bâjeya xwe ve guêdayi
ne û pev re tOne mvisandm, vvek: vêxistin, dakınn, çêtann, ratann, hılanta, eqilmend,
xwandegeh, cotkar, karker, serbaz, derbaz û hvvd. Bo xurdezadan lı behsa guhêrker
temaşe ke.
2- navOn lOkeri ya hevedudani bı hev ve dizehqin, vvek: çekinn, qulkinn, hışkkınn,
rabûn.
3- Eğer lOkeran, lûkereke din an lûkera arikar gırti ye, evrya cüda tâte nrvisin. Wek:
mêze kırm, nan xwarm, lez kum, têk çûn.
4- Eğer lûker, cihâ nav dıgue vvâ gavâ pev re tOn nrvisin, vvek: lezkınn, nanxwann,
mêzekum.
5- Veqetandek û tipân tevvanga bı bâje ya xwe ve dizehqin, vvek: mamê Sineme.
6- Pareka pronavan cüda tân nrvisin. Ger lâkera arikar "bûn" gırüye, evv ji cüda ye. Welc
ez im, tu yi, em m.
7- parekO paşlÛker "m" tim cüda ye, vvek: em in, evv serbaz in.
8- parekO T tim cüda ye. Wek: bırayû nun i mezın, keça mm i bedevv. Lâ belâ, gava i
maneki dm dıde, vvâ gavâ h bâje ve tâte gırâ dan, vvek: Dry arbekri, DOrsuıu, hevali, bermali.
9-Evr0zûnjûrmjigelekgutngm.r3ol0geimabejeyandivêferhengedejvverepevvist
e. Ger bûjeyek bı van tipân jürin dest pâ dike, navbera van tipan de dengdêra T carinan
nay 0. BI, dr, fr, jm, pr, cd, qr, sp, st, şk, şt, zm, nv, str.
nişank: Evrya ne rOz e ko tim nayO; lebde, xwe h şıbi beje dike. Wek: Ger vvâ bâjeya
"bdûr" di râza vvâ de nedit, vve di râza "blûr" de bıgenn. Bâjeya vvek: zunan, bira, srtran,
mvisandm û hvvd. ji disa vveki" zman, tara, stran, nvisanduı tene bıkar andı. Bâjeyân ko jı
zmanân bıyani hatme bı zadeyi tam vveki xwe dımtaın, vvek: protest, sport, klinik û hvvd.
10- Bâjeyân ducarkıri de, bâjeya pûşuı tipa "e" dıgue û bı nişandeka axafUnO cüda dibe,
vvek: xuşe-xuş, gume-gum, hışke-hışk, zuıge-zmg û hvvd.
NİŞANDEKEN AXAFTTNÊ
() niqte, ravvest
(.) bumok, bihnok.
(;) ravvestbihnok.
(0 du ravvest
(-) ravvestan pey hev.
(?) nişandeka pirsê.
(') nişandeka hOdanO.
(-) nişandeka pênekan.
<-) nişandeka axaftinO.
C") mşandeka dunıkan.
(/) nişandeka parve tarmâ.
(~) bdındeic, kumik.
(") dapaçin.
< +) pıtır.
<%) bosedi.
(=) vvekhev.
(0) hivok.
HEVOK
Ez dıçım kar
(kirde) (târker) (lâker)
RADER
Vana ev bâje ne ko lâker jâ hd tâ, yana navâ bâjeyân lâkeran m. Wek: avâtin, hatan, dan,
çûn, ditm, gotin, revandın, nıvisandın, danin, bırrin û hvvd. Ravveyân rader bı parekân "-m
an -n" davvi tân. Evana "davrineyên raderan" tân gotin. Heke lâker bı dengdâreki diqede,
davvrya vvê "n" eğer bı dengdâreki diqede pareka "in" dıgue. Wek: ketm, çûn. LûbelO bı
avvaki dm ji em dıkann ravve ya raderi bı nav bıkın.
rader (mesder):
bı "-m" diqede: ketm, kuın, bınn.
bı "-in" diqede: kinin, burin, danin.
bı "-tan" diqede : gotm, mûtın, dotm, sotm.
bı "-andm" diqede : revandın, navandın, gerandm.
bı "-ryan" diqede : genyan, revryan.
RAWE
Ravve, teşe (şıkl) an avvayi lâkerâ pûş me dike. Di zmanâ Kurdi de evana heta nıha bı
gelemperi manendi du bırran hatıne pejırandın.
1- Ravve ya peşker
2- Ravve ya daxwaz
1- Rawe ya pêşker : Dem û tevvanduıa lâkeran m. Dernû pûş me dıtan. Ez dıçım, Vi
xvvar, Me dit Ezû herim. Ez nexwaş bûm. Te çı kır. Di forma xwe de bı şeş grûban batine
afırandın.
a) dema nıho
b) dema pâşhati (dahatû, mandi)
c) dema bonya cunta
ç) dema bonya tadayi
d) dema bonya berdest
e) dema bonya dûdar
883
2- ravveya daxwaz Evana de dem û zeman nine, di axaftinâ de kaşa daxvvaz û merama
mırov dıtan ko ev ji şeş m.
a) Ravve ya rader : evana navân lâkeran m. Jı ra û raderOn lOker pâk ve tân hesıbandın
û meramekO dıdm. Lı rader buuhOre.
b) Ravve ya hekini : Wexta ko xwastinek bı şertekO ve guâdayi ye bıkar anina vâ ravveyi
re "bekini" tâ gotin. Bâje pareka -rtva, -vva dıgue, vvek: dılO vvan hebrvva evv ddıatuı. PareyO
nun hebrvva nunê hespek bıkıra.
c)Rawe ya bdanl: Tıştû ko gerek e an guman tê de heye dıkeve vi beş i, vvek: Mın drvêt
ez biçim. Mm dd heye ko erebekâ bıkırun. Mın dncvvast ez bOm ba te.
ç) Ravve ya fermani : Tâ de ferman heye, vvek: Here mala. Were ba mın. Bes! âdi deva
xwe bıgue.
d) Rawe ya parnıhayi : Ev celeb ravve ji bı rengdârâ ve parmend e. Yana bıkaramna
vvâ de rengdâr heye, vvek: di xewâ de, h xwandina de, h tannâ de.
e) Ravve ya çêbiwar : Ev ji h davvrya danina pareka "i" çûdıbe, vvek: goti, miri, vexwari,
diti û hvvd.
Bı vi avvayi di zmanO Kurdi de 12 dırûven forma ravveyi hemn. Lı jOr emâ çend cûre
minakûn ravve bıdın.
ravve ya peşken
Raden ketm:
erintaeyuıi
d)borryaberdestezclıkeüm,tudıketi,evvddcet
em ketin, hon ketin, evv ketin,
(tuta : düşüyordum)
ej&oxnwidailar ez ketime, uıiketayi, ew keti ye.
em, ketine, hon ketine, ew ketine,
(ürta: düşmüşüm)
Raweyadaxwaz
Baden fcetm
b)raweyahuani ezketibıvvam
tu keti brvva
evv keti bma
em, hon, evv, keti brvvan (bnvana)
(tırki : düşerdim, düşmüş olacaktım)
Ravveya bılani de bı forma din, demen dm ji bene.
dema nıho
ezdıkevun
tu dikeri
evv dıkeve
emchkevm
hon dıkevm
dema dahatû
ko ez keti bun
kotu keti bi
koewlcetibe
Icoemketibm
ko hon keti bm.
Di van demgcıtıyandedisa daxwaza mırov tâ şani tann.
Ravveya peşker
Rader: heban
a) dema nıho : nun heye nunmne
meheye menine
b)demamande* :mmdâhebe nun dO nebe
vvan dâ hebe vvandânebe
c) bonya çirokl: mmhebûbû nun tüne bû an nun nebûbû
«85
Raweya pêşker
Rader: beyin
ajravveyahekini :ezhebıwamanezhebûma
tu hebıvva an tu hebûvva
evv hebrvva an evv hebûvva
em, hon, ew hebiwana an hebûna
b)raweyabdani lezhebûbıvvamankoezhebun.
(neyini de) ez nebûbıvvam an ko ez nebim,
tu hebûbtwa an ko tu nebi
em hebûbrvvana an ko em hebû brvvana
hon, ew bebûbıvvana an ko hebû bıvvana.
c) rawe ya fennani : hebe
hebm.
886
Raweyadaxwaz :
Rader : bûn
Rawayadaxwaz :
Rader: bûn
LÊKER
LOken bêjeyeke ko, hal, revvş, heyta, bûn an nebûna me û xwestekOn me û hvvd. h me
dıde zanin. SO komün lâkeran di zmanâ Kurdi de nıha diyar in.
kom 1-Lı ser bınyada vvan:
a) lOkerOn arikar
b) lêkerOn sade (saltgir)
c) lOkerOn hevedudani
d) biwêjûn lêkeri.
kom 2-Lı gor kardanıya vvan:
a) lûkerûn sergerandi (gerandi, teper)
b) lâkeran pâgerandi (negerandi, neıâper)
c) lâkeran pronavki
ç) lâkeran nekesani
kom 3-Lı gora duûvOn (şıkl) vvan:
a) lOkerOn bservehati (htsazi, bırâz)
387
minak: Ser de gutm. Jev ketin. POş xistin. Paş de çûn. Şunda man. Ber tann û hvvd. Ev
parek ji cüda tüne mvisandm.
1-d) Biwêjên lêkeri : BiwêjOn lêkeri bı daçek an pronav u lOkereki hevedudani ne.
Gelek jı vvan, jı brwOjOn daçeki û hokerân çêbûne û ketine vi beşi Di vâ ferhenga de bı
remza "Bvvl" hatme nişan kınn. Çend mtaak bo brwêjên lêkeri: JO hez tann. Lı xwe andı. Pâ
ve dan. LO xistin. PO gırtm. Jê peya bûn. Lê ketm. LO dan. Lı ber gerin. Lı ser gerin. Jâ
genyan. Dev jO berdan. LO hatm. JO gutm. JO hatm. PO mıjûl bûn. Lı ser de gutuı. Jı ber
kuın. Jı ber xisttn. Lı hev xistin. Jı hev xistin. Jı hev tann û hvvd. Evana ji jı hev cüda töne
mvisandm. Em pu h ber genyan, wan h xwe neni Paşê me evv jı hev kuın. Tışten ko
vvan gotin, me di eqlê xwe de jı ber ku. Me xwast ko deng lê nekeve. Dnanê nun kurm
lê ketıye, ez nıkarun pe bıcûm. Wan dizi ku, me eve h ser de gutın. Me sıbe alênxwe
ta xwe kuın, êvarijiji xwe kum û hvvd.
kom 2- Lı gor kardamya vvan:
2-a) Lêkerên sergerandi (tâper) : Di vâ ferhenga de bı remza "Lg." hatme şani dan.
Evana raste-rast bı arikanya daçeka târker dıstinın. Behsa târkeran de dıbm "tirkera
gerandi" Ev lOker bersiva ku, çı didin. Halû vvan, taryarân vvan derbazi ser yeki din an
üsteki dm dibe. "ez pirtûkê dixwinim'' de eyane ko di navbera nun û xvvandine de "putûk"
heye û mesele h ser wâye. Tu lı ku rûduıi? bersiv: lı maL Levvma di navbera mm ûrumştmâ
de Ti maT heye û mesele h ser wê ye. Hemû lâkeran gerandi bı radera -andın diqedin. Hon
dıkann lâkeran negerandi, bı -andın gerandi bıkın. Wek:
Rûnıştın =rûnıjtandın
Helin = helandın
Gerin = geraixan O hvvd.
Lêkera *rûnışnn* bı sera xwe negerandi yeJ3o ko ez xwe bı xwe rûduum. Lâ lâlcera .
TÛnıştandm** gerandi ye. Dıvâ ez yeki dm btaun rûmştandm. Lâkeran ko raderân xwe
-andın» çOnabe bı arikanya lâkeran arikar "dan" tane gerandm, vvek: Gutuı: vvâ bıbe "danı
gutinJ* Kuştan: vvâbıbe "dan kuştan" û hvvd.
24) Lêkerên negerandi (netOper) : Di vâ ferhenga de bı remza "Lng." hatme şani dam.
qewimaijdnien ko derbazi yetti dm nabın, yana h ser kirde de diminin lêkerên negerandi
nın. Bı prensib, hemû lâkeran ko davvtaeyOn vvan bı "m, ta, n" tane qedandin û -andın
nagtnn, negerandi ne, vvek: xvvann, vexwann çûn, hatm, girin.xemqin û hvvd. Lêbelê,
lâkeran vvek: kırrin, burin, şuştın, disa di forma gerandi de nın. Dıyare ko di van de kesen
duhemin heye. Di bırrinO de drvût tıştek hebe ko tu bırri, bâ tışt Îekera burin peyda nabe.
Lâ finin (fır bûn) de tışt ntae, evv dıkari xwe bı xwe lı ra hevva kevi û bıfıri.
2-c) Lêkera pronavki : Bı nârza û mêza, bı yekejmar û gelejmanya xwe ve îekera
pronavki her tenâ pronavâ "xwe"ye. Ev beje hımji lâker e, vvek. Mmxwe şuşt Wanxwe
lezand. Xwe bı xwe ket û hvvd.
2-ç) Lêkerên nekesani : Ev lâker gelek kâm m. Bı navâvran de ji diyar e ko vvek gelê
meyi Kurd bâ kes m. Di tabietâ de bı sera xwe ne, vvek: barin, dahatın, helin û hvvd. Berf
dahat. Berf dıbare. Baran bari. Rûn dıhele.
kom 3- Lı gor dırûven (şıkl) xwe:
3-a) Lêkerên bıservehati : Van re lekerân bısazi an buûz an ji rêzda ji têne gotin. ROz
û qeydeyan vvan hene û bıvâ-nevâ h ser rOzaxwediçin. Du bur in:
I- Lâker bı dengdâreki diqede û çûkınna ravveya vvan yân fermani dectengdûrâ davvi
tâ talandı, vvek:
Barin bari bibere.
Bezdi bezi tubeze.
Kurin kırri bıkure.
Ü-Evjisâgrûbın:
a) Lâker bırâz, bı pareka -tu» diqede. Ravve ya fermani de tipa "t" radıbe, weki deqa T
dibe. Lâbelâ tâ de tipa "a" tüne.
Bıhistın bdıist bıbdüse, bıbıhize.
Gutm gut tngue.
Nıhârün nıhAt bınıhâre.
b) Van bâjeyân lâkeri de tipa "a" heye û tipa "t" ranabe. Di ravve ya fermani de "a" dibe
"e*" û raya tekeri dom dike, vvek:
Bıjartin bıjart bıbıjere.
Parastın parası bıpareze.
Spartin spart bıspûre.
Hmgaftin hıngaft bdııngâve.
c) Vâ duûvê de dengdâra davvin ya raya lâkerâ "a" ye û raya lâkerâ bı "d" diqede Di
ravve ya fermani de tipa "d" dıkeve, wek:
Betılandm beüland bıbeüline.
Şemuandm şernırand btşemırine.
Cenbandın cenband bıcenbine.
Cemıdandın cemıdand bıcemıdine
helandın heland bıheline.
3-b) Lêkerên nebıservehati : Van re lekerân nesazi an berâz an nerâzda| tane gotm.
Çakırına ravve ya van i fermani p, p qeydeya der e, râza vvan nuıe. Ev| du bırr ur.
*M;gp£i-avveya,fiermani;
Kum, kur bıke:.
Gotm: got tanQe.
Avâtanı avât tnmâje.
Kann ret rarâje.
it LiıgoırdfeıııâttfermanncaıvvanıiindK) tt pêj:
Aninltimf ez tinim;
Hatin vvere eztâm (dAÛB*k.
Hana here erlenm (jHxiinîfr.
Ûhwd
HINEK AGAHDARIYÊN GELEMPERİ LI DERHEQA DINYAYÊ Û ÇÊBÛNA
RÛYÊ DINYAYE
Gelhe 4, 5 Milyar
Aqar 510.070.000km2.
Dûrahrya xwe jı rojê 49.600.000km.
Dûrahiyaxweji nivO 384.402km.
DuOjrya EkwatorO 40.075km.
Duêjrya mendyenê 40.008,6 km.
Dema gerina xwe h dora rojû 365 roj, 5 saet, 48 deqiqe.
Dema gertaê h dora xvve 23 saet û 56 deqiqe.
Kûrtirin cdıO xvve h OqyanûsO
(çala Manan) 11.022 km.
Bdındürin niqteyO xwe h çryayê
++- restê tûmO Çomolûngma 8.848 m.
Rûpişta dmya a me bı avû û reşahiyO pek hatiye. Jı pêncan sısO (3/5) av e. Lı gor xetê Ek-
vvatorâ, dmya bı du parçe hatiye hesOb tann. a) beşO bakur. b) beşê başûr. Av û reşahi bı
vi qasi belav bûye.
Oqyanûs (Umman)
Oqyanûsa mezm (Pasifik) 178.684.000 km2, ye Kûrürin cdiê xwe 1L022 tan. ye.
Oqyanûsa Etlesi (Atlantik) 91.655.000 km . ye Kûrürin cihO xwe 8.428 km ye
Oqyanûsa Hinde 76.175.000 km . ye. Kûrürin cihê xwe 7.130 km ye
Parzemin (tal'a)
Asya (Asrye) Mezmtırin û gumane kevntuin parzemtaâ dınyayâ ye Legel 2 Mdyon kur
gıravân xwe ve 44363.000 kn?. ye Bdındürin çryayâ dinyayê Ewerest h vâ parzemtaâ de
yeü848 metre bdınd e 62 000 km duêjrya peravOn xwe heye û nrzmtırin cih kojâ re "behra
muf dıbOjm h ser v0 ye û -395 metre jı behrO nızmür e
892
Afriqe (Efriqe) N. m. legel 1.100.000 km2. guavOn xvve ve aqarê vvO 30319.000 km2, ye.
bdındürin niqteya xwe guê *Kdinıanjaro ye ko 5895 metre bdınd e. DuOjıya peravOn xwe
30500 tan. ye. û nızmtırin cdiê xwe -150 metreyi ve gola Assai e.
Amerika bakur Nh. m. 3.890.000 km2, guavên xvve ve hemû 24247.000 km2, ye. nızmtırin
cihOxwe -85 metreyi ve deşta mui (death vaUei)ye. Bdındürin cdiOxwe ji çryayO Mc. Ktaley
6193 metre ye.
Amerika başûr Nh. m. legel 150.000 km2. guavOn xwe ve 17534.000 km2, erdê xwe heye.
PeravOn xwe 26.000 km Jie.cihO bdındtır 6960 metreyi ve çryayO Akonkagua ye. Nızmtu-in
cdı ji gola Salinas Chikas e. -35 metre.
Awrûpa (Evvropa) N. m. legel 730.000 km2. guavên xvve ve Evvropa 10507.000 km2. ye.
PeravOn xwe 38.000 km duOj m. VO parzeminê de çıyayû Elbûrz 5642 metreyi ve bıhndtırin
niqte ye, nızmtırin cdıO xwe ji -28 metre ye.
2
Avnstuataye N. m. Parzemtaâ pOnçemta e û nûziki seholbenda başûr e. 7.7 Mdyon km . ye
û legel guavOn xwe veji dibe 85 km . DuOjıya peravOn xwe 19.700 kmne, çryayO Kostciusİco
2230 metreyi ve bıhndtırin cihO xwe ye. Gola EyrO ji -12 metre de nızmtırin niqte dimine.
14 Milyon kes h vê parzeminO de dıji û serê tan . ya xwe 2 kes dıkevm. Serbajara xwe Can¬
berra (Camberra) ye û idara xwe ya sryasi "Parlementer demoqrasi" ye. Zman ingılizi û
dıraf0 xvve Dolarê Avvısüraü ye û 100 cent e. Bı avvaki xudmuxtari tû idare tann. Lı jûr em
nav Û nişana xudmuxtarryan didin.
Artrika (Seholbenda bakur) N. m.14351.190 km ye. ZOdeyi bı cemed û sehol haüye nu-
xumandin. Jı AlaskayO destpê dike û Keneda, Grinland û bakuri SkandınavvryO ve dıçe
Sibınye û delava Bering. Eskimo, Lap û Samoyed tê de dıjin. Hurca spi, asta ren, baltaa û
segi avi h qeraxa behra w0 de hemn.
Daxuyani : Ev hOjmara gelhehrya devvletan h jâr d gor salûn 1985-90 hatiye hesOb tann.
893
Amerikayi Yekbûyi (Amrikayi yekbûyi) Nh. m. Lı ser parzemtaâ Amerika bakur legel
komarOn yekbûyi pOkhatiye. 9363.487 km erdê xwe de 243 milyon insan dıji. km qarO de
24 kes rûdıne. Zman ingdizrya Amriki ye. Serbajarê xwe Waşington D.C. ye. DrafO xwe
dolar e û bı $' tê şani kınn, 100 cent e. Di bazara navnetevveyi de bdiatu pare ye RemzO
dewletêya trafdcê (USA) "United States of Amerika" ye, gelê vvO yên xweciid (dimati) pist
sor m û bı xwe jO re tadıyan dıbûjın. Nıha evv vveki hiç nemane. Sedsala lö.yan de Spanyoli
û pO de ji Latuuyên dm ketin vi vvelati. Sedsala 17min de kesOn dm a Evvropi h rohılata
Aınrika de koloni ava kınn û hOdi hOdi ber bı roava çûn û ev vvelat dagir tann. Sedsala
17-18an de Frensıyan d dora MıssısıpıyO cih gırtın, 1830 û pê de penahındeyi zêde bû. Zê-
detu ingdiz, davvi Ednan, Skandınavi, Holendi taşıyan Amrikaya bakur. Sala 1880 pâ de ji
gelûn Evvropa yOn rotalat Û rohdata başûr ji gor xwe h vu cih gutm. Hm gelen Asyayi vvek
Hindi, Ereb Û Cıhû ji qasi xwe h Amerika beşdar bûn. VO dınyaya nû de gelek devvlemend
û sermayedar peyda bûn. Jı bo tarOkarûn erzan vana jı Ef riqayû Zengi (reşık) dd tann û
bum Amrikayû. ro miqdareta gınng gelûn Efriqa yên reş ji h Amerika dıjin. Davvrya şerê
cihanOya duvvemdı de penatandeyi kêm bûye û an peşi hatiye gırtın. Qasi nıjadOn Amerika
din û mezheb ji gelek m. Yên gınng ev in: Xinstryan, islam, Cıhû/Yahûdl Zanıslrya h ser
50 komarOn yekbûyi ya Amerika lı rOza jürin de hatıne nişan dan.
Nr. Nav, simge,!) sala LeqebO heremû serokbajarê eyalete Aqar Gelhe ] Km*1
têkbûna federahye. xlOOQ xlOOO de
km kes
18 Alabama (Ala. The cotton state Montgomery 133 3891 29
1819) The hart of dixie
49 Alaska (- 1959) The greatland, Juneau 1540 400 02
the frontier state
44 Arizona (Ariz. Grand Canyon Phoenix 295 2718 9
1912) state, the baby
state
21 Aricansas The vvonder state Little rock 138 2285 17
48 California,(Calif. The Golden state Sacremento 411 23669 58
1850)
41 Colorado (Colo. the centennial Denver 270 2890 11
1876) state
6 Connecticut the nutmeg state Hartford 13 3107 234
(Conn. 1788)
10 Delavvare (Del. the f irst state, the Dover 5 596 119
1787) diamond state
17 Florida (Fla. Sunstae state Tadanassee 152 9739 64
1845)
16 Georgia(Ga. the paece state Atllanta 152 5464 36
1788)
50 Havvaü (-1960) the paradise of Honolulu 17 965 57
the pacifîc
39 Idano(-1890) the gem (of the Boise 216 945 4
mountains) state
29 dlinois (ili 1818) the prairie state Springfıeld 146 11419 78
894
Afxanlslan (AFG) "devleti cûnmûrrivye Afxanistan" SB. Qabûl (Kabd> Zm. Fansi,
PıştovlD.Afxanl(AF>Aq. 649569 km. G. 14.183.000. Devvleteki Asya navendi ye ûserO
km2 30 kes dıkeve Duı. %99 islam. H. %30 Tacik, %5 Uzbek, %3 Hazara. NY. re endam
e.
Alban (AL) "Repubdka popudore socialiste e shqipênse* " SB. Tirane. Zm. Arnavvûdi. D.
Lek (L) 100 qindarka. Aq. 28.748 km. G. 3. 085.000. serê km2.0 re 95 kes dıji. rohılata
başûri Evvropa cihâ vvâ ye. Dta. Athêist e. H. %2 Grek (Yevvnan), %1 Romen, %1 Meke-
doni, %1 Mırtıb e. Endama NY. ye
Almanıye (D) " Bundes Republüe Deutschland". SB. Bonn. Zm. Almani. D. Mark (DM)
100 fenik. Aq. 356546 tan2 ye û qar0 re 200 kes ddceve. G. 78. 347. 000. Dta. Xiristiyan.
NY. re endam e. H. %1 Sorben e û hOdi hOdi tOkel dibi. 3. 10. 1990 0 de her du Alman bûn
yek.
Andora (AND) " Valls d'Andorra " SB. Andorrâ h veda. Mecdsa xwe jı 28 kesan pêk tê û
serok dadıstanO devvletâ serokrya vvan ddce Zm. Katalonl D. Frank, Peseta. Aq. 458 km .
ye qarâ re 66 kes dıkeve G. 38. 000. Din. Xiristiyan. H. %57 Spani, %27 Andorian, %7
Frensi. Cihâ xwe lı ser çıyaye Pireneyâ ye û NY. re endam ntae.
Angola (AN) " Repubdka popular d'Angola" SB. Lûanda. Zm. Portegizi. CihO xwe Afri-
qayi başûr. D. Kûanza (berê eskudeya Angod bû) (A J3sc> 100 centime Aq. L 246. 700
km . ye. tenO 6 kes h ser kdometre qar0 de dıjin. G. 7. 567. 000 e H. %l Portegizi. Dta. %50
Animist, %50 Xinstryan. 1975. de azad bûye û endama NY. ye
Antigûa ( ) "Antigûa and barbûda" Ev mâtingeha ingiliz 1981 de gdıışte azadrya xwe SB.
Sen Cons (Satat John's). Zm. ng. Dta. - Aq. 442. 000 km û qarâ de 158 kes dıji. G. 80. 000.
H. -. D. Xuistiyan. Ev vvelatâ Amrika ya navuı endama NY. ye
Antitan (NA) " Nederlandse Antillen" tan gıravân lı herâma Karayibâ ne Kûrasao (Cu-
raçao), Arûba, Boner (Bonaire), û yân dm. û pev re 959 tan. qare ye G. 180. 000. 2in. Ho¬
lendi. D. Gulden. SB. Wihm ştad. Din. Xinstiyan. NY. -.
Arjentin (RA) " Repubdka Argenuna " SB. Boenos Ayres (Buenos Ad-es). Zm. SpanyoU.
D. Peso (A.peso) 100 Centavo. Aq. 2. 766. 889 km2, ye di km qarâ de 10 kes cdı dibe G.
30. 708. 000. H. -. Dta. %2 Cdıû, %98 Xuistiyan. Cihâ xwe amrika başû e û endama NY.
ye
Awistrataye (AUS) " Commonvvealth of Australia " SB. Kanbera (Canberra). Zin, ng. D.
dolara Avvıstrali ($ A) 100 CenL Aq. 85 Mdyon km.ye Jı bo ko fırebye £ disa km2£ de 2
kes dıjin, levvra ko 16 Mdyon kes gelheyi vvâ temam dike H. %1 Abongınat û vveki dm
Maûri û Polonezryan hema Din. %31 Angükan, %27 Katolik, %9 MetodisL Endama NY.
ye
Awistinye (A) " RepuUik Österreich " SB. Viyana. Zm. Almam. D. şiling (Shdhng) 100
groşen. Aq. 83. 849 km2, ye Qarâ de 90 kes dıji G. 7. 503. 000. R -. Din. %90 Katolik.
Endama NY. ye
897
Bahama ( ) " Commonvvealth of the Bahamas " SB. Nassaû. Zm. ng. D. Dolara Bahama
(BD) 100 cenl Aq. 13. 935 tan2, ye û qarâ de 17 kes dıji. G. 240. 000. Din. Xinstiyan. H. -
Endama NY. ye û sala 1973. de azad bûye. Amrika navendi de nâzi Floridayâ ye
Bahreyn (BRN) " Devvlet ûl Bahreın " SB. Manama. Zm. Erebi D. Dfaar (BD) 100 Fds.
Dta. %96 islam. %3 Xuistiyan. Aq. 622 km . yeû qar0 de 555 kes dıji. G. 350. 000. şêxay-
etiyeke lı delava Besrayâ. H. %5 ûmmani, %3 Hmdi, %3 Pakistani, %2 uani. endama NY.
ye.
Barbados (BDS) " Barbados " SB. Brictavvn (Bridge tovvn). Zm. ng. D. Dolara Barbados
(BDS) 100 cenl Aq. 431 km2, û re 603 kes duntae. G. 260. 000. Din. Anglikan, Katolik,
MetodisL R -. cdıO xwe di Amrika navendi de herêma Karayibê de ye Endama NY. ye
Belçiqe (B) " Koninkrijk Belgiê " SB. Brüksel (Bruxedes, Brussel). Zm Frensi, Holendi D.
Franga Belçik (BFR) 100 cenl Aq. 30. 513 km. qare ye û qarâ de 323 kes cih bûye G. 9.
860. 000. H. %56 Flaman, %43 Walon. endama NY. ye
Belize ( ) SB. Belmopan. Zm. ng. D. Dolara Belize (BD) 100 cenl Aq. 22. 965 km2, ye
û qarê de 6 kes cih bûye G. 150. 000. Dta. Xinstiyan. H. reşık û Asyayi ne Amerika başûr
de cu-anO Guatemala! ye. NY. re endam e
Bengladêş ( ) " Peopl's Repubdc of Bengladesh " SB. Dakka (Dacca). 2in. Bengali ûng. D.
Teka (T) 100 Poışe (Paise). Aq. 143. 998 km. ye û km2 0 re 620 kes dıkeve G. 107 Mdyon.
Dta. %85 islam yên dm ji : Hındû, Budist û Xinstiyan. H. -. Endama NY. ye
Benin (DY) " Repubdque populaue dBenta " SB. Porto novo. D. Frank (FCFA) 100 cen-
time. Aq. 112. 622 tan2, ye G. 4. 339 000. di Afriqa navendi de Frensizi diaxive. Din. %70
Anunist, %15 Xinstiyan, %13 islam. Endama NY. ye
Bhutan ( ) " Druk-yul " SB. Tunbû (Thımbu). Zm. Tibeti D. Sertum ( ) 100 gultrum, ngul-
trum. Aq. 47.000 km. ye û qarâ de 28 kes duntae. G. 1. 364. 000. Navbera Çin û Hındûstanö
de ye Dta. %75 Budist, %25 Hindu. R-. bı şaheti idare dibe û endama NY. ye.
Bolivıya (BOL) " Repubdka dBolivia " Sb. La paz/sûkre (Sucre). Zm. Spanyoll D. Peso
($ P) 100 centavo. Aq. 1. 098. 581 km .ye û qarâ re 5 kes duntae G. 5. 914. 000. Dta. %95
Katolik. H. %65 indryan (çermsor), %30 Mestiz, %5 kesân spi. di amrika başûr de endama
NY.ye
Botswana (RB) (Bobhuthastvvana) " Republik of Botsvvana " SB. Gaborone D. Pula. Aq
600. 373 km . ye û qarâ de yek kes dimine G. L 038.000 e Ciranâ Afriqaya başûr e Dta
%60 Xinstayan, %40 AnimisL Zm. Setsvvana. R %3 Dimaüyön (cihnışin) ön râlö ne En
dama NY.ye
Brezü (BR) " Republica federal do Brasd " SB. Rio du janeiro (Rio dejaneuo). Zm. Por¬
tegizi D. Kroziro (Cruzeiro) (Cr $) 100 centavo. Aq. 8. 511 965 km . ye Qarö de 14 kes
diminin. G. 147. 095. 000. Din. XuTstiyan. R %62 Evvropl %11 Efriqi yân reş, %26 yân din
wek mdryan, Hındû ne Di Amrika başûr de endama NY. ye
898
Britamye (GB) " Great Britania " (England). Di Kurdi de ingilistan ji tâ gotin. SB. London.
Zm ng. D. Pound^terlin (ğ) 100 pens (pençe). Dta. Xinstiyan. Aq. 244. 023 km. ye. Di
takometre qarâ de 229 kes dundun. G. 56 Mdyon e R- jı karkerân derve û jı kolonıyan 4
mdyon kes bıyani hemn; pırûn vvan Hındû, Pakistani, reşık û Oıbnsi ne. Bı şahbano idare
dibe, endamûn NY. ye.
Brûney (BRU)
Bulxanstan (BG) " Narodna repubdka Balgarija " SB. Sofiye Zm. Bubcari. D. Leva. Aq.
110.912 km .ye û qarâ de 80 kes cdı dibe G. 8. 940. 000 e ûvvelatâ sosyalist e. Din. Ortodoks
%89, Ateist, islam %10. R Mırtıb, Tuk, Mekedoni, Ermeni, endama NY. ye
Burundi (RU) " Republüca y Uburundi " SB. Bûyûmbûra. Zm. Frensi, KirÛndi (Bantû).
D. Franga» Burundi (RBU) 100 centune Aq. 27. 834 km2, ye û qarâ de 152 kes dıji G. 5.
010. 000 û gelö xwe Bahûtû %85. Din. %50 Animist, %50 Xuistiyan. R %84 Hûtû, %15
Tûtsi. cihâ xwe navendıya rohılata Afriqa ye û endama NY. ye
Cezayir (DZ) " El cumhuriyet el cezayiriyet eddemoqratiyet eşşaabbiye " sala 1962. ya de
bı avvaki sosyalist h başûri Afriqe de ava bûye. SB. Cezayir (Aljirs). Zm. Erebi, Frensi. D.
Dinar (DA) 100 centune Aq. 2. 38L 741 km. ye û qarâ de 8 kes dıjin. G. 21. 350. 000. Din.
%98 islam R Berber, endama NY. ye.
Çad ( ) " Republique du Tchad " SB. Ndjemena. Navâ kevn "For lamy' Zm Frensi, ârebi.
D. CPA Frank (FCFA) 100 centune Aq. 1. 284. 000. km2, ye û qarâ re 3 kes dıjin. G. 4.
646. 000. Din. %50 Animist, %50 islam. R- Afriqa ya navendi cüıâ vvâ ye û NY. re p endam
Çekoslowakiye (CS) " Ceskoslovenska socialisticka repubdka " SB. Prag. Zm Çeki û Slo-
vakl D. Koruna (Krone) (KCS) 100 halerû. Aq. 127.869 km . ye û qarö de 120 kes dıjin.
G. 15. 582. 000. R %64 Çek, %30 Slovak, %14 Macari. Din. Jünstayan. oıdamâNy.yeû
devvleteki sosyalist e GırOdayiya pakta Warşowaya ye
Çin ( ) " Zhonggua rennun/Gongheguo " Jı 1949an vu de komari geli ya kominist e. SB.
Peking. Zm Çini D. Yûan (yuan-yan) (RMBY) 10 |ao=100 fen. Aq. 9. 560. 000 tan . ye
û qarâ de 98 kes dadınişın. G. L 031 882.000. Dia -. R 12 Mdyon Zluang, 6,4 Mıh/on Hıu,
899 : __
5,4 Mdyon Uygur, 4,8 Mdyon Yi, 33 Mdyon Miao, 3,4 Mdyon Tibeti, 2,6 Mdyon Mcocol
heye. Çdı endamO NY.ye
Denunark (DK) " " Kongeriget Danmark " SB. Kopenhagen. Zm. Denimarkayi. D. Dan
Krone (DKR) 100 Ore Din. Xu-ıstryan. R Eman û SvvOdi. Aq. 43. 069 tan2 ye û qarö re
119 kes dıkevm. G. 5. 125. 000. şahetiyeke roavaya Evvropi ye û NY. re endam e
Domlnika ( ) " Commonvvealth of Dominica " Gravdevvleteki Amrika navendi h nâzi Bar-
badosâ. SB. Roseaû. Zmng. D. E.C. Dolar. Aq. 751 km2, û qarâ de 107 kes m. G. 81. 000.
Din. %80 Katolik. R- xelkO xvve spi û tadıyan m û endamO NY. ye
Domlnika (DOM) " Repûbhca I>ııninicana " SB. Santa Domingo. Zm. Spanyoli. D. Peso
(RD $) 100 centavo. Aq. 48. 734 km . û qar0 de 111 kes dadınişın. G. 5. 430. 000. Amrika
navendi de guavO Karayibê ye Dta. Xinstryan. R %60 Mûlat, %28 spi, %12 û reş in. en¬
damO NY.ye.
Egyipte(ET)bn.Mısu.
Ekvvador (EC) " Repubdca del ecuador " SB. Quito (Kito). Zm. SpanyoU. D. Sukre (S) 100
centavo. Dta. Xinstiyan. H. %40 tadryan, %40 Mestiz, %10 spi, %5 Zengi (reşık). Aq. 283.
561 km û qar0 re 30 dıkevm. G. 9. 954. 600. Legel gravên Galapagos e û endamO NY. ye.
El Salvador (ES) " Repubdca de el Salvador " SB. San Salvador. Zm Spanyoli D. Kolon
(colon) 100 centavo. Aq. 21. 041 km. ye û qar0 de 226 kes duta. G. 5. 260.000. Dta.
Xirtstryan. R %90 Mestiz, %9 tadryan, %1 spi. CdıO xwe Amrika ya navendi ye û endamO
NY.ye.
Emiratên Ereb a yekbûyi ( ) " Devvlettil ittihat el dnarat el Arabbiyye " SB. Ebû Dabi Zm.
Erebi. D. Dirhem (DH) 100 Qunş. Aq. 83. 600 km2 ye G. 1. 846.000 e û qarê de 12 kes
hemn. Dta. islame û NY. reji endam e. Ev yekıti jı van şêxayetiyan pâk hatiye : Trûcial, Ebû
Dabi, Dûbay, Şerya, Eyman, FÛceyra, ûmmel qûayyin û Rassel xayman. Jı sala 1971 vır de
yek m.
Endonezıye(Rı) " Republik Indonesia " SB. Jakarta. Zm. Malezi (maleis, Bahasa indone-
sia). D. Rûpryah (rupi) (RP) 100 sen. Aq. 2. 027. 087 km . ye. û 73 kes di kınlara de dıjin.
G. 180. 440. 000. Din. %91 islam, %6 Xinstryan, %2 Hındû. H. %2 Çini. endama NY. ye
1949.an de jı HolendO veqetryaye û azad bûye. Gır û pıçûk 3000 guavan pâkhatrye û zor
zman û nh û gel tekêd hev bûne
Etıyopıye (ETH) " Yatyiopya Mangûist " SB. Adis abeba. Zm. Amhaıi Aq. L 22L 000
km . ye û qarâ de 26 kes dıpn. G. 47 Mdyon e Cihâ xwe rohuata bakur ya Afriqayö ye û
endama NY. ye Dul %40 islam, %10 Animist, %50 Kopt û hınek p Cıhû. R %33 Gala,
%25 Amhar, %12 Tigre, %8 Walamo, %6 Somaü, %4 Gûrage Kevnürin vvelatâ Afriqi ye
900
û mha sosyadst e.
Eysland (ıS) " Lydhveldidh bland " SB. Reykjavik. Zm Eyslandi. D. Krona (ıKR) 100 aû-
rar. Aq. 103. 000 km2 ye û qarê de 2 kes m. G. 230.000. Dta. Xinstiyan. R-. Evia graveke
roavaya EwropO de ye û endama NY. ye. idara komari ye.
Fas (MA) " El memleketûl maxnbiyye " SB. Rabat Zm. Erebi. D. Dirhem (DH) 100
centune. Aq. 1. 030. 700 km2, ye û qarâ de 2 kes dıjin. G. 21. 660. 000 e. Din. islam. R %80
Ereb, %14 Fûlani, %3 Sondıke, %1 Zenega. şahetıyeke h bakur û bakurO roavaya AfriqO
de ye.
Falkland (GBF) " Rohdata ArjantmO de gravên ingiliz m. SB. Stanley. Aq. 12.000 km2. G.
2.000.
Fiji (FJı) " SB. Sûva. Zm. ng. D. Dolarê Fiji ($F) 100 cent. Aq. 20.740 km2 ye û qarû de 35
kes hemn. G. 727. 000 e. Dta. %51 xuistiyan, %40 Hındû, %8 islam. R %50 Hindi, %45
Fijryan. 1970. de azad bûye û jı NY. re ji endam e.
Filipin (RP) " Repûbhka ng Piüpinas " SB. Manila. Zm. Tagalaog. D. Peso (PP) 100 cen¬
tavo. Aq. 300. 000 km . ye û qarâ de 164 kes dıjin. G. 61. 600. 000. Dta. %85 Xinstiyan, %4
islam, %4 Budist. R %2 Çini 1946de azad bûyeCıhâ xwe h başûri Japon e. Endama NY.
ye.
Finlandıye (SF) " Sûomen tasavalta repubhken Finland " SB. Helsinki. Zm. Fuu, Svvâdi.
D. Markka (MK) 100 Penny. Aq. 337. 009 tan2 ye. qartO de 14 kes dıjin. G. 5. 007. 000 e.
Din. Xinstryan. R %7 SvvOdi. endamO NY. ye
Frense (F) " ROpubdque Française " SB. Paris. Zm. Frensi. D. Frank (franc) (F) 100
centune. Aq. 547.026 tan.ye û qarê de 98 kes dadınişın. G. 54.190.000. Din. %94 Xuistryan,
%4 islam, %2 Cıhû. R zmanO Bretoni. endamO NY. ye.
Gabon ( ) " Rêpubdque Gabonaise " SB. Libreville. Zm. Frensi. D. GFA. Frank (FCFA)
100 centtme Aq. 267.667 km .ye û qarâ re 2 kes dıkevm. G. 550.000. Din. %60 Xinstiyan,
%39 Animist, %1 islam. R %45 Fang, %19 Pûno, %17 Njavvi, %10 Kanda, %l Pygmenta.
1960i de azadıya xwe gutrye û bûye endama NY. Cih navendıya Afriqi ye
Gambıye (WAG) " Repubdc of the Gambia " SB. Banjûl. Zm. ng. D. Dalasi (D) 100 Bûtûl
Aq. 11295 km2, ye û qarâ de 53 kes dıjin. G. 650.000. Din. %58 islam, %38 Animist, %4
Xinstiyan. R %38 Malinke, %16 Fûlani, ^14 Wolof, %9 Jola, %8 Serahûü. Endama NY.
ye.
Gana (H) "Repubdc of Ghana " SB. Akra (accra). Zm. ng. D. Cedi (C) 100 Pesevva. Aq.
238537 km2, û qarê de 48 kes dıjin. G. 13. 804. 000. Din. %42Xinstiyan, %38 Animist, %12
islam R %44 Akan, %16 Mossi-dagomba, %13 Evve, %8 Ga-adangme, %4 Gûan, %3
Gûrma, %2 Yorûba. Afriqa navendi de endama NY. ye
Guavên Kananye ( ) di roavaya Afriqa de guOdayi ya Spanye çend gırav in. Aq. nêzi 600
km2. G. 1500.000.
Gıravên Bahama ( ) " commonvvealth of Bahamas " Nazi 700 guavOn başûri Floridayê ne
ko 1973£ de azad bûne SB. Nassaû. Zm ng. D. Dolara Bahama. Aq. 13.935 km . ye û qarâ
de 17 kes dıji. G. 240.000 e û %75 Efriqi ne Din. Xinstayan. R -. endama NY. ye
Guavên Kaymana ( ) -
901
Giravên Martuuka ()- Aq. nâzi 1200 km2 ye G. 310.000. Graveki volkanik ya Karayibö
ye.
Gineya Bissao ( ) " Repûbüca da Guinê Bissau " SB. Bissao. Zm. Portegizi. D. Peso (GB)
100 centavo. Aq. 36.125 km . ye û qarê de 16 kes civvar dıbm. G. 827.000. Din. %66 Animist,
%30 islam, %4 Xuistryan. R %30 Balante, %20 Fûlani, %14 Mandyako, %12 Malinke
roavaya Af riqê de endamO NY. ye.
Gineya Ekvvator ( ) " Guinea " roavaya Afriq0 de 5 guavOn h hember GabonO ne. Navên
van gıravan : Bıyoko, Pagalû, Korisko, Elobeya mezm û elobeya pıçûk. SB. Malabo. Zm.
Spanyod. Aq. 28.051 km . ye Û qar0 de 13 kes cdı dıbm. G. 360.000 e. D. Ekûele (E) 100
centimo. Dta. %80 Xinstiyan, %20 Animist. H. %75 Fang, %5 Bubi 1968.an de bûye en-
damONY.
Gineya nû a Papûa ( ) " Independet state of Papua Nevv Gutaea " SB. Port Moresby. Zm.
ng. D. Ktaa (K) 100 Toea. Aq. 461 691 km ye û qarê de 7 kes dıjin. G. 3. 400.000. Dta.
Xirtstryan. R -. ev der guavOn başûri AvvıstralryO bûn û sala 1975.an de gdıiştrye serxvve-
bûna xwe û bûye endamO NY.
Greneda (VVG) " Grenada " SB. San Corc (Saınt George). Zm. ng. D. E.C. Dolar (EC $).
Aq. 344 km2.ye û qar0 de 320 kes dıjin. G. 85.000 e Din. Xiristiyan. R %53 Reşık, %42
Mûlat, %1 spi. devvleteki nêzdu Kûbayûye û endamO NY.ye.
Gürcistan (georgia) SB. Tiflis (Tblisi) Aq. 69.700 km2 G. 5.105.000. Bı navO Abxaziye û
Gürcistan
Acariyan da du xudmuxtariyOn xvve hene.
Gfiam ( ) " SB. Ağana. Gıravân Avvısürauyâ ye Aq. nâzi 700.000 km2. G. 106.000.
Gûetenuua (GCA) " Republica de Gûeıemala " SB. GOetemala. Zm. Spanyoli D. Qûetzal
(Q) 100 centavo. Din. %90 Katolik. R %52 Ladtao=Mestizuı, %44 indryan, %4 spi Aq.
108389 km.ye û qarâ de 67 kes daduuşın. G. 8. 500. 000. Cihâ xwe Amrika navendi de ye
û endama NY.ye
Guyana (GUY) " Cooperative republic of Guyana " SB. Corc lavvn (George tovvn). Zm
ng. D. Dolara Gûyan (G $) 100 cenl Aq. 214.969 km2, û qar0 de 4 kes dip. G. 880.000. din.
902
%37 Hmdû, %32 Protestan. %13 Katodk, %9 islam. R %52 Hmdi, %30 Zengryân reş, %5
tadryan û Mûlato. Amrika başûr de ciranê Suriname û endamê NY. ye
Haiti (RH) " RêpubUque d"Haiti " SB. Port au prins (Port au prince). Zm. Frensi. D. Gürde
(gourde) (G) 100 centune Aq. 27.750 km2, ye û qarO de 181 kes dip. G. 6 200.000. Dm.
Xinstryan. R %95 reş, %5 Mûlal ev der guavân nâzi Domuuka Amerika başûr de ye û
endama NY.ye
Hmdûsfan (Hind) (IND) " Bharat juktarashtra " SB. Delhi. Zm %46 Hindiiû Ingdizi. "VVeki
dm î jı sedi pıtu zman tane axafün. D. Rûpryah/rûpi (RE. İR) 100 paise. Aq. 3. 287. 590
tan. ye. û qarâ de 202 kes cdı bûye G. 8000. 600. 000. Din. %83 Hmdû, %11 islam, %3
Xinstiyan, %1 Budist. H. idara xwe demokrasıya parlemeni ye û NY. re endam e
Holendê (NL) " Kontakrijk der Nederlanden " SB. Amsterdam. Zm. Holendi. D. Gul¬
den/Florin (GLDJ5) 100 cent. Aq. 41. 160 km.ye û qarâ de 346 kes dıjin. G. 15.130. 000 e
Dta. %40 Katodk, %35 Protestan. Weki dm bı rêgaya karkerOn bryani gelek islam û Hmdû
û yên dm ji çObÛne. R %3 Fris. Endamê NY.ye.
Honduras (HO) " Repubdca de Honduras " SB. Tegûcigalpa. Zm. Spanyod. D. Lempira
(L) 100 centavo. Aq. 112.088 km . qar0 de 33 kes cdı bûye G. 4. 824. 000. Din. Xinstryan.
H. spi û indryan m. Amerika navendi de cuanO NdearagûayO ye û NY. re endam e.
Hong Kong (HK) Kolonryeke Ingdiz e. Aq. Nâzi 1000 km2. G. 5320.000. Sb. Viktonye
Zm. Çini û Ingdizi.
Iraq (IRQ) " El cumhuriyetti d Iraqryye " SB. Bexdad. Zm. Erebi, Kurdi. D. Dinar ( ) 100
Fds. Din. %96 islam, %4 xuistiyan, Yendi. R %20 Kurd, %1 Fans, %1 Tuk, %1 Asûri.
Aq. 434.924 tan . ye û qarâ de 30 kes dıjin. G. 17.000.000. Endama NY. ye
İrlanda ( ) Toblacht na h*Eu-eann/Repubdc of Ireland" SB. Dubün. Zm. Ingdizi, ri. D. Pon-
dâ ulandi. (?) Aq. 70283 km2ye û qarâ re 47 kes dıkeve G. 3300.000. Dta. %94 Xinstryan.
R Yân ko ri dıairvm. Endama NY. ye.
İrlandayi bakur ( ) SB. Belfast. Zm. ng. ev vvelat guâdayi ya Britanıyâ ye Aq. Nâzi 14.000
km2 ye G. 1550.000. D. %25 Presbıtenyan, 0b=n dm Xuistiyan m.
İsrail (TL) " Medınat Yısrael /devvlet israd " SR QûdûsfJerûselam 2in. Cıhû/hibrûyi/îfrit
D. şekel (pondO israd) (I $) 100 AgoroL Aq. 20.770 km.ye û qarö re 187 kes dıkevm. G. 4.
223. 000 e Dta. %85 Cıhû /Yahudi /Colekan, %11 islam, %2Xuısüyan. R %14 Ereb, %2
Kurd. 1948an de azad bûye û endama NY. ye
İtataye (i) " Republica Italiana " SB. Roma. Zm. itali D. Luet (LIT) 100 centasuno. Aq.
301225 km2.ye û qarâ de 189 kes dadınişl G. 5753L000.
Din. Katolik. R %3 Sardiru, %2 Rhetoroman û Alman. Endama NY.ye
903
Japan (J) " Nippon " SB. Tokyo. Zm. Japoni. D. Yen (Y) 100 Sen. Din. Şintoyist û Budist.
Aq. 372313 km.ye û qarO de 314 kes dıkeve G. 122. 157. 000 e R -. idara xwe şahinşahi
ye û endamO NY.ye
Kamboçıye (K) " Kampuchea dêmoktatique " SB. Phnom pen. Zm. Ximêri/khmer. D. Riel
(R) 100 Sen. Din. %85 Budist. Aq. 181.035 km2, ye û qarâ de 37 kes cüı gutıye G. 6. 890.
000. R %7 Çini û Vietnami. Başûri rohdata Asya de endame NY. ye
Kamerun (CAM) " Rêpubdque Unie du Cameroun/United repubdc of Cameroon " SB.
Yaûndâ (Yaoundê). Zm. lng, Frensi. D. C FA. Frank (FCFA) 100 centune Aq. 475. 442
km2, ye û qarê re 18 kes dıkeve. G. 8. 854. 000. Dta. %45 Animist, %35 Xinstryan, %20
islam. H. %26 Bamdeke, %6 Fûlani, %3 Bassa. EndamO NY. ye.
Keneda (CDN) " Gınada " SB. Ottavva. Zm. lng, Frensi. D. Dolara KenedO (Can $) 100
cent. Aq. 9. 976. 139 km . ye û di mezuıatayO de h pey yeketi Sovvyet ya duduyan e h cihana.
Jı %2 Eskimo û indryanan pe de xelkê xvve hemû penatandeyOn derve ne û jı bdi eyaleta
Qûebekê zman ıngdizi ye. Lı serê talometre qar0 re 2 kes ddceve, levvra ko evçend vvelatê
gır û fıreh de bı tenO 26 Mdyon kes dip. Din Xinstiyan e û endama NY. ye
Kenya (EAK) " Cumhuriye Kenya " SB. Nairobi. Zm. Svvahili. D. şiling (SH) 100 cenL Aq.
582.646 km.ye û qarû re 28 kes ddceve. G. 22. 500. 000 e. Diri %50 Xinstiyan, %6 islam,
%35 Animist. H. %1 Asyayi. 1963.an de azad bûye û endamO NY.ye
Kolombıye (CO) " RepubHca de Colombia " SB. Bogota. Zm. Spanyod. D. Peso (Col $)
100 centavo. Aq. 1. 138. 914 km .ye û qarê re 24 kes dıkeve. G. 30.660.000 e Din. %99
Xinstryan, %1 Cıhû/Yahûdi. H. %50 Mestizm, %25 Mûlat, %20 spi, %4 reşık. endamê
NY.ye.
Komari Efriqa navendi (RCA) " Rêpubdque centrafricaine " SB. Bangûl Zm. Frensi.
D. CF A. Frank (FCFA) 100 centune. Aq. 622.984 km2. ye qarâ de 4 kes cih bûne. G. 3.
000. 000 m. Din. %50 Animist, %40 Xinstryan, %8 islam. H. %47 Banda, %27 Baya, %10
Azanda. Ev vvelat di navbera Sudan û Kongoyâ* de cih bûye û endama NY. ye
Komari Efriqaya başûr (ZA) " Repubdk van Suid- Afrika/Republk. of South Africa "
SB. Pretoriye/Kaapştad. Zm. Afrıkaans (Holendrya Efriqi) û ingflizl D. Rand (R) 100
cenL Aq. L 221. 037 km2, ye û qarâ de 24 kes dıpn. G. 34 314.000 e Dul %61 Xinstayan,
%2 Hmdû, %2 islam, %1 Cdıû/Yahûdl R %18 spi %10 Dûreh (melez), %3 kesân başûri
Asyayâ. 1931 de azad bûye û bûye endama NY.
Komoren ( ) " Rêpublique federale islamique des Comores " SB. Moronl Zm. Ere-
bi/FrenslD. CFA. (FCFA) 100 centune Aq. 2.171 km2 ye û qarâ de 166 kes rûdıne G.
904
390.000 e. Dta. %45 Animist, %35 Xinstiyan, %20 islam. H. -. cihâ xwe di navbera Mada¬
gaskar û Efriqê de grûbek guavOn dm m. EndamO NY. ye.
Kiribati ( ) " Repubdc of Kiribati " SB. Taravva. Zm. ng. D. Dolara Awistuauyê. Aq. 862
tan ye. G. 65.000 e. cihê xwe h Pasd*dcO ba guavên MikronezryO ne.
.
Kongo (RCB) " Rêpubhque popuMre du Congo " SB. Brazzaville Zm. Frensi. D. CFA.
Frank (FCFA) 100 centune Aq. 342. 000 knfye û qarê de 4 kes cih bûne. G. 1. 620.000
e. Din. %54 Animist, %45 Xinstryan, %2 islam. H. %27 Kongoyi, %12 TOkê, %7 Mboçi.
CihO xwe lı ef riqa navendi de ye û endamO NY.ye.
Koreya bakur (KO) " Choson minjujuui inmin Kongvvaguk " SB. Pyongyang. Zm. Koreyi.
D. Hvvan (W) 100 chon. Aq. 120536 km2. ye û qar0 de 150 kes cdı bûye. G. 18 Mdyon. Din.
Budist û Konf içyûsi. H. -. NY. re endam nine.
Koreya basur (ROK) " Han kook " SB. Seul. Zm. Koreyi. D. Hvvan (W) 100 Chon. Aq.
98.484 km. ye û qarê de 380 kes dıji. G. 38. 500.000. Din. %36 Budist, %14 Konf içyûsi. H.
-. NYxe endam nine.
Kosta Rika (CR) " SB. Reoublica de Costa Rica " SB. San Josû.Zm. Spanyod. D. Colon
100 centımo. Aq. 50.700 km . û qar0 de 44 kes cih gırtrye. G. 2. 820. 000 e. Din. Xinstiyan.
H. %80 spi, %18 Mestiz. Lı Amerikayi navdı de cırane PanamayO ye û NYxe ji endam e.
Küba (C) " Repubüca de Cuba " SB. Havvana. Zm. Spanyod. D. Peso. (Cub $) 100 centavo.
Aq. 110.922 km2, ye û qarê de 87 kes rûdıne. G. 10 Mdyon e. Din. %90 Katolik. H. -. Di
Araerikaya navin de dewleteki sosyalist e û endamO NY. ye.
Kûweit (KWT) " Devvlet ûl Kuvvayt " SB. Kûvveit. D. Dinar (KD) 10 dirhem 1000 fıls. Aq.
17.818 km2, ye û qarû de 73 kes dadınişi. G. 1. 600. 000 e. Din. %95 islam, %4 XuTstiyan. H.
%8 Asyayi ne û endamO NY. ye.
Laos (LAO) " Pathet Sathalanalath pasathipathay pasason lao " SB. Vientiane. Zm. Laosi,
Frensi. D. Kip (pot-poy) (KPPJCL) 100 centavo. Aq. 236. 800 km.ye û qar0 re 16 kes
dıkevın. G. 4. 000. 000. Din. Budist. H. %15 Taylandi. endamO NY. ye.
La Reûniûn ( ) " SB. Satat Deniş. Aq. 2510 km2, ye û qarû de 200 kes dimine. G. 501.000.
CdıO xwe h rohılata MadagaskarO ye û kolonıya FrensO ye.
Lesotho (LS) " Muso oa Lesotho " SB. Maserû. Zm. Sesotho. D. Maloti 100 üsente. Aq.
30355 km2.ye û qar0 de 44 kes dıjin. G. 1. 450. 000. Din. %80 Xinstiyan. H. -. CihO xwe di
navtaa komari Ef riqa başûr de ye Û endamO NY. ye.
Letonıye ()(-_) SB. Riga. Aq. 63.700. G. 2551.000. Sala 1991 dejı Sovvyet qetrya û serbixwe
bû.
Liberıye (LB) " Repubdc of Lıberia " SB. Monriva Zm. ng. D. dolara LibenyO. Aq. 111369
km .yeûqar0del7kesdıkevm.G.22WrjO0eDta.%90Animist,%7Xınstryan,%3islam.
H. %21 Kpede, %16 Bassa, %8 Gıa, %8 Kroe, %8 Grebe, %7 Mano. Ev vvelat h roavaya
Efriqê di peravOn dranû fd de cih gırtrye û endama NY. ye
Libıye (LAR) " El <>malu)irryyel Arabiyyel Libiye eşşaabiyye el iştiraqiyye " SB. Tripoü.
D. Dinar (DL) 1000 duhem. Aq. L 759. 540 km2, ye û qarâ de 2 kes dımtaın. G. 3. 360 000
e. Dta. islam. R %2 Evvropi endama NY.ye
905
Litvamye ( ) (.._..) SB. Vitaiyûs. Aq. 65200 G. 3.474.000. Sala 1991 jı Sovvyet qetrya û
serbixwe bû.
Lixtinşteyn (FL) " Fürstentum Liechtenstedi " SB. Vadûz. Zm. Almani. D. Franka Svvisrê.
Dta. Xuistiyan. H. -. Aq. 157 km ye û qarO de 161 kes ciiı bûye. G. 30.000 e û NY. re
endam nine.
Lübnan (Lıbnan) (L) " El Cumhuriyettd Lubnaniyye " SB. Beyrûd. Zm. Erebi. D. Pond
(L $) 100 qunş. Aq. 10.400 km2. ye û qarê de 304 kes cih bûye. G. 3. 330.000. Din. %50
islam, %50 Xinstryan. H. %5 Enneni, %2 Kurd. EndamO NY.ye.
Luksemburx (L) " Grand-duchê de Luxembourg " SB. Luksembûrx. Zm. Frensi. D.
Frank (LFR) 100 centune. Aq. 2586 tan2, ye û qarû de 140 kes dimine. G. 400 000 e. Din.
Xinstryan. H. -. endamO NY.ye.
Macaristan (H) " Magyar NOpköztarsasag " vveki din h ba devvletûn roavayi navO xwe
Hungarn' e. SB. Budapeşte. Zm. Macari. D. Forint (FT) 100 fiber. Aq. 93.033 km ye Û
qarê re 115 kes dıkevm. G. 10. 710. 000 e. Dta. Xinstryan. H. %2 Cıhû. endamO NY.ye.
Maiedif ( ) " Divehi raajje " 1965. an de azad bûye. Roavayi başûri Sri LankaO de koma
gıravan e. SB. Malê. Zm. Maldivi. D. Rûpıyah/rûpi. Aq. 298 knr.ye û qar0 de 470 kes cih
bûye. G. 140 000 e. Din. islam. H. -. endamO NY.ye.
Malezıye (M/\L) " Persekutuan tanah Malaysia " SB. Kuala lûmpûr. Zm. Maleyızi/Bahasa
Maleıs. D. Rtaggıt (M $) 100 Sen. Aq. 329.749 km . ye û qarê de 41 kes dimine. G. 16. 500.
000 e. Din. %50 islam, %26 Budist, %9 Hmdû, %4 Xinstiyan. H. %47 Maleyizi, %33 Çini,
%9 Hindi Û Pakistani. Ev devvlet h ser 11 guavan de şahetıyeki federale, nêzi SingapûrOye
û endamê NY. ye.
Mali (RMM) " Rêpublique du Mad " SB. Bamako. Zm. Frensi. D. CJ\A Frank (FCFA)
100 centıme. Aq. 1. 240 000 tan2, ye û qarê de 6 kes cih bûye. G. 8500.000 e. Din. %65 islam,
%30 Animist, %5 Xinstryan. H. %25 Bambara, %16 Fûlani, %8 Senûfo, %7 Marka, %7
Tûareg. Ev vvelat h başûri CezayirO de sala 1959.an de azad bûye û buye endamO NY.
Malte (M) " Repubbdka ta Malta/Repubdc of Malta " SB. Valetta. Zm. Malteyyıg. D.
Pond (SM) 100 cenL Aq. 316 km2.ye û qarê de 1139 kes cdı bûye. G. 362.000 e Din.
Xinstiyan. R -. Nyxe endam e
Meksiko (MEX) " Estados Unidos Mexicanos " SB. Meksiko sili (Meaco cıty) Zm. Spa¬
nyod. D. Peso (Mcxğ) 100 centavo. Aq. L 972. 547 km2, ye û qar0 de 36 kes cümtae G. 7L
906
910. 000. Dta. Xunstiyan. R %55 Mestiz, %30 indıyan. endamO NY. ye.
Mısır (ET) " El cumhunyettd Arabiyettil Mısu " SB. Qahire Zm. Erebi. D. Pond (ğ E) 100
qunş. Aq. 1. 001. 449 km . ye û qarO de 42 kes rûdıne. G. 44 Mdyon e. Din. %94 islam, %6
Xuistryan. R %3 Kopt (kölemen). endamO NY. ye.
Monako (MC) " Principautê de Monaco " SB. Monako. Zm. Frensi. D. Frank (F) 100
centune. Aq. 1. 49 km2, ye û qarê re 20. 000 kes ddceve. G. 30.000. Dta. Xinstryan. H. %55
Frans, %16 Monegask, %15 italyan. Ev dewletê pıçû ji endamO NY.ye
Moritûs (MS) " Mauritus " SB. Port Lûis (port louise). Zm. ng. D. Rupi (MR) 100 cent.
Aq. 2. 045 km2, ye û qar0 re 472 kes dıkevm. G. 1. 020. 000 e. Dta. %53 Hınû, %25
Xuistryan, %16 islam. H. -. ev vvelat h rohılata Madagaskarê de komeke guavan e û enda¬
mO NY.ye.
Montamyc (RıM) " El cumhuriyet el islamiyet al Mu-ritaniyye " SB. Nûakşot (Nouak-
chott). Zm. Erebi, Frensi. D. ûgûiya (ougurya) (UM) 100 cent. Aq. 1. 030. 700 km . ye û
qarê re 2 kes ddeevın. G. 1. 732. 000 e. Dta. islam. H. %80 Ereb, %14 Fûlani, %3 Sonınke,
%1 Zenega. endamê NY. ye.
Moxotastan ( ) " Bügd Nacramdağ Mongpl ard Uls " SB. Ûlanbator. Zm. Monxod. D. Tû-
grik (TG) 100 Mongo. Aq. 1. 565. 000 tan2. G. 1. 900. 000 e û qarê de 1 kes dıji. Dta. Budist,
Lamaizm, Şamanizm. R Qazax, Bûriyat û Ûns. endamO NY. ye.
Mozambik (MOC) " Repubdca popular de Mpçambique " SB. Mapûto. Zm. Portegizi. D.
Eskûdo (MEsc) 100 centavo. Aq. 801590 tan2, ye û qar0 de 13 kes dıji. G. 14. 570. 000 û
gelê xwe Bantû ye. Dta. %70 Animist, %20 Xinstiyan, %10 islam. R Hm Portekizi û
Asryayi henm. NY. re endam e
Namibıye (SWA) "" SB. Windhûk (vvındhook). Zm. Hm zmanên aşiretim e, vveki dm El-
mani, Ingdizi û zmanO başûri Ef riqi (Ef nkaans) heye. Aq. 824 292 tan . ye û qarê re 1 kes
dıkeve G. L 275. 000. Lı başûri roavaya Efriqa de ye. Dta. %26 Xuistiyan û yOn dm ji dtaên
Efriqa yOn kevn m.
Naûrû ( ) " Repubdc of Nauru " NOziki AvvıstıralryO h Pasifikê de guavek e. 1968. an de
azad bûye ingılizi diaxrve û 21 hezar km erde xwe heye. G. 8000 û gelO vve re Monagask
tO gotm. Endamê NY. ye.
Nepal ( ) " Shri Nepala sarkar " SB. Katmandu. Zm Nepall D. Rupi (NR) 100 Puisa. Aq.
140 797 km . ye û qarê de 100 kes dıpn. G. 16. 210. 000. Din. Hmdû, Budist, Lamaist û %2
islam. H. -. EndamO NY. ye
NUer (RN) " Repubdque du Niger " SB. Niamey. Zm. Frensi. D. CFA. Frank (FCFA)
100 centıme. Aq. 1. 267. 000 km .ye û qar0 de 4 kes rûdının. G. 7. 320. 000. Din. %85 islam,
%4 Animist. R %54 Haûsa, %24 Cerma-Songhaı, %11 Fûlaıu, %9 Berberi-manga, %2
Tûareg. Afriqa navendi de endamê NY. ye
907
Nyenye (W AN) " Federal republic of Nigeria " SB. Lagos, (mımkûne ko serbajarê xvve
bOte guhartın û bajarO Abûja dO bıbe serbajar.Zm. ng. D. Naira (N) 100 Kobo. Aq. 923.768
km. ye û qarê de 83 kes dip. G. 108. 580. 000. endamO NY. ye Dta. %55 islam, %25
Xinstiyan, %20 Animist. H. %21 Haûssa, %18 ıbo, %18 Yorûba. endamê NY. ye.
Nikaragua (NIC) " Repubdca de Nicaragua " SB. Managûa. Zm. Spanyod. D. Cordoba
(C|) 100 centavo. Aq. 130.000 km2, ye û qar0 re 21 kes dıkevm. G. 3. 330. 000 e Dta.
Xinstryan. H. %17 spi, %10 Reşık m. Amerika navendi de endamê NY. ye.
Norwêj ( ) " Kongenket Norge " SB. Oslo. Zm. NorvvOp. D. Krone (KR) 100 Ore Aq.
324219 km2. ye û qarO de 13 kes civvar dibin. G. 4 180. 000 e. Din. Xinstiyan. R -. cdiaxwe
h SkandınavryO de ciranê SwêdO ye û NY. re endam e.
Pakistan (PAK) " Cumhuriyet islami Pakistan " SB.Islamabad. Zm. Ûrdû, lng. D. Rupi
(Pak-re) 100 paısa. Aq. 803.943 km2, ye û qarê de 103 kes rûdme G. 104. 640. 000 e Dta.
%97 islam, %3 yön dm. H. %13 Sindi, &8 Efxani. 1947.de azad bûye û bûye endamê NY.
Panama (PA) " Republica de Panama " SB. Panama. Zm. Spanyod. D. Balbao (B) 100 cen-
tesımo. Aq. 75. 650 km2, ye û qarû de 24 kes dıjin. G. 2. 330. 000. Din. Xuistiyan. R %14
ZengryOn reşde, %12 spi. endamê NY. ye.
Peravê dranf il (ivory coast) (Cı) " Rêpubdque de cotê d'ivoire " Bı Kurdi ' peravOn hestiya
f da ' ji te gotın. SB. Abican. Zm. Frensi. D. CP A. Frank (FCFA) 100 centıme Aq. 322.463
tan . ye û qarê re 25 kes ddcevın. G. 8. 900. 000. Din. %65 Animist, %23 islam, %12
Xuistiyan. H. %23 Baûle, %18 Bete, %15 Senûf , %11 Malinke, %10 Dan-guro, %6 Lobi.
Perû (PE) " Repubdca del Peru " SB. Lima. Zm. Spanyod, Qûeçûa. D. Sol (S) 100 centavo.
Aq. 1. 285. 216 Km.ye û qar0 de 13 kes dıjin. G. 20 739. 218 e. Din. Xinstryan. %99 Katolik,
%1 Protestan. H. %40 Mestiz, %45 indıyan, %10 spi. cihê xwe roavaya başûri Amerika ye
Polomye (PL) " Polska RzeczppospoUta Ludovva " SB. Warşowe Zm. Polonl D. Zloty
(ZL) 100 groszy. Aq. 312.677 tan5, ye û qar0 de 114 kes dıjin. G. 37.730.000 e Din.
Xuistiyan. H. Ûkrayni û Elman. endamO NY. ye.
Portegiz (P) " Repubdca Portuguesa " SB. Lisabon. Zm. PortegizL D. Eskûdo (Esc) 100
centavo. Aq. 92.082 km . ye Û qar0 de 108 kes dıjin. G. 10314.750 e Din. Xinstayan e R-.
endamO NY.ye.
Porto Riko(PR)
Qatar ( ) "Devvlet el Qatar " SB. Dohe Zm. Erebi D. Riyala qatar (QR) 100 duhem. Aq.
11X00 km', ye û qarâ re 22 kes dıkeve G. 250:000 e Din. islam. R-. endama NY. ye
908
Qibns (CY) " Kypriake demokratla Cyprus " SB. Nikosıye. Zm. Griki, Tuta. D. Pond
(CL) 100 mdi. Aq. 9251 km2, ye û qarO de 68 kes dimine. G. 663.000. Dta. %80 Ortodoks,
%20 islam. !960ı de azad bûbû û disa sala 1974.an de jı ah TukryO de hate dagir tann û bû
du parçe. EndamO NY.ye.
Romenjye (R) " Repubdca socıaHsta Romania " SB. Bûkareşt. Zm. Romani. D. Lev/LEU
(L) 100 Loani. Aq. 237500 km . ye û qarû re 94 kes dıkevm. G. 22510.000 e. Dm.
Xinstiyan. H. %8 Macar, %2 Adnan. endamO NY.ye.
Rûsıye ( ) ( ) SB. Moskovv. Aq. 17.075.400 km2. NavO berê ya RûsiyO "Komari Yekıtıya
Sovvyeti Sosyalist" bû.
Yekıti Sovvyet di van salûn davvi da diyarO ko belav dibe. L0 Rûsiye û h gel Komarên Slavi
yOn dm ve disa enteresrya xwe ve jı Evvropa ta Japan vvelateki bO davvi ye.
Yekıti Sovvyet di diroka xwe de cûr be cûr astenga re derbaz bûye û heta idara ÇarizmO
hatiye. 1917. an de bı şoreşa Lenin ve gddştrye sistemek nebanta. Ev "sosyalizm an ko¬
minizin" e
LO jı sala 1990 vu de sistema sosyalizme ji hOdi hOdi tOte guharin. Lı jûr em der heqa vvelatO
Rûsiye de tanek şarezayi dıdm 17 Milyon km . erdê xwe ve Rûsiye, %15 reşahıya dmyayO
gutıye destê xwe. Bı sera tan qar0 de 12 kes dıjin. GedıeyO xwe 140 milyon e. serbajar Mos-
icovvê bıjarüna sala 198Lan de 85 mdyon rûnıştvanOn xwe hene. Zmanê miri (resmi) Rûsi
ye, draf Ruble (RBL) 100 köpek. Van salOn davvi legel duiyayê kapitadst reji danûstandinê
dike. DestpOka salên 1990 û pO de xuya dibe ko yekıti Sovvyet êdi bı navê Glasnost û pere-
stroykayO de berevv kapitalizme dıçe._
Heta nıha di duıyae de sarürin cdiO ko hatiye kıfşO bı -«830 (nıqu, derece) h 'VOSTOK'ê
ye Û -70 niqir (celcıus) h 'OYMYAKON' derbaz bûye. Weki di h Sibirrye dora VERKO-
JANSK' zrvıstani -70 û h havini +37 dibe.
Samoa (WS) " Samoa i sisifo " SB. Apiye Zm. ng. D. Tala (WS $) 100 Sen. Aq. 2542 km2,
ye û qarê de 55 kes dıpn. G. 160.000 e Din. Xinstiyan. R -. sala 1962.an de azad bûye û
endamO NY.ye.
Samoayi Amrika ( ) " " SB. Pago pago. Aq. NOzi 200 km2, ye G. 33.000. hâ serbixwe
nine.
San Helena (GBH) SB. Ceymis tavvn (James tovvn). Roavayi Afriqa de koma guavan e
Lı bin idara tagidz de ye
909
San Marino (RSM) " Repubbdca di san Marino " Di hundur italyaê de bajardevvletek e
61.000 Km. ye û qarO de 21 kes dıjin, endamO NY. ntae.
San Pıyer û Mikêlan ( ) " Satat pierre et miquelon " Rotulata kenede de guaveki kolonrya
Frensêye
San Vinsenl ( ) " Satat Vincent and the Grenadtaes " SB. Ktagstavvn (tangstovvn) Zm. ng.
Aq. 388 km2, ye. G. 120.000. endamO NY. ye. 1979. an de azad bûye Hm guavOn Karayibö
ne.
Sao Tomê û pnnsipê (P) " Repubdca democratica de Sao Tomâ e principe " SB. Sao To¬
rna. Zm. Portegizi. D. Eskûdo. Aq. 964 km .ye û qarê de 93 kes dip. G. 90.000 e Din. %90
Xiristiyan. R -. Roavayi afriqO de di delava Gtaê de cdı gutrye û endamO NY.ye
Seyşelan (SY) " Repubdc of Seychedes " SB. Viktonye (victoria). Zm. Kriole, lng, Frensi
D. RÛpi (R SR) 100 paıse Aq. 280 tan. ye û qar0 de 214 kes dip. G. 64.000 e Gelû xwe
Mûlatto ye. Dta. Xinstiyan. R Çuü, Hmdû û Evvropi. Rohdata Efriqa de guavOn h nav
oqyaûsa HindO ne. 85 guav m. 19764e gıhiştıye azadiya xwe û bûye endama NY.
Senegal (SN) " Rêpubdque du Senegal " SB. Dakar. Zm. Frensi. D. CFA. Frank (FCFA)
100 centune. Aq. 196.192 km. ye Û qarê de 29 kes civvar bûne. G. 6542.000 e. Dta. %80
islam, %10 Xuistiyan, %10 Anunist. H. %36 Wolof , %18 Fûlani, %17 Serer, %9 Tûkûlor,
%9 Dyola. endamO NY. ye.
Snvisre (SH) " Schvvizerische eidgenossenschaft/ Confêdêration suisse " SB. Bern. Zm.
Frensi %20, Ahnani %72, Itad %6, Roman %1. D. Srvvisre Frank (FRSFR) 100 rappen.
Aq. 41. 288 km . ye û qar0 de 154 kes dıjin. G. 6. 600.000 e. Din. Xinstayan. R -. ev devvlet
endamû NY. ntae
Siera Lêona (W AL) " Repubdc of Sierra Leone "SB. Fritavvn (free tovvn). Zm. lng. D.
Leone (LE) 100 cent. Aq. 71.740 km2.ye û qarû de 48 kes cih dibe G. 3. 470. 000. Din. %65
Animist, %30 islam, %5 Xinstiyan. H. %30 Mende, %25 Temne, %8 Limba. Cihâ xwe
roavayi f riq0 de ye, 1961. i de gehiştrye azadıya xvve û bûye endama NY.
Singapur (SGP) " Majaluh Singapura " SB. Stagapûr. Zm. lng. D. dolar (S$) 100 cenL Aq.
581.000kn?.ye û qarê de 4.189 kes cih bûye. G. 2.616.000 e. Din. Budist, islam, Xinstiyan,
Hındû, Konfiçyûsi. H. %76 Çdıi, %15 Maleyi, %7 Hmdi. CihO xwe başûri Taylande ye û
endamO NY. ye.
Skotland ( ) Aq. NOzi 76.000 tan2. G. 5.100.000. SB. Edingburg. Bakuri Ingdistanâye bn.
Britamye.
Solomon ( ) " Solomon islands " SB. Honiara. Zm. lng. 28.446 kir. ye û cjarâ de 8 kes dip.
G. 230.000 e Din. %4 Animist û yân dm Xinstiyan. R %93 Mdanezi, %4 Polonezi, %1
Mikronezi. ev der rohdata bakuri Awistiraliyû de koma gıravan in, 1978. an de azad bûye
ûendamê NY.ye
Somali (SP) " Cumhuriyedde SumaUda demokratikada " SB. Mogadişu (Mogadiscio). Zm.
Somad. D. şdtag (SoSti) 100 centesımo. Aq. 637.657 km. ye G. 3. 640. 000 e û km. aarâde
910
7 kes dıji. Dta. %99 islam R %76 Somauyan, %19 Sab, %4 Bantû, %1 Ereb. ev vvelat rotala-
ta Afriqa de endama NY. ye.
Spanıye (E) " Reino de Espanya " SB. Madrid. Zm. Spanyoll D. Peseta (PTA) 100 centuno.
Aq. 504.782 km2, ye û qarâ de 74 kes rûdıne G. 39. 430. 000 e. Dta. Xinstiyan. H. %16
Katalan, %8 Gadi, %2 Bask. endama NY. ye.
Sri Lanka (CL) " Sri Lanka janarajaya " SB. Kolombo. Zm. Stagad. D. Rupi (SlRe) 100
cent. Aq. 65.610 km. ye û qarâ de 226 kes civvar bûye G. 16. 406. 000 e. Din. %67 Budist,
%18 Hmdû, %8 Xinstryan, %7 islam, ev der d başûri Hındûstanâ de gıraveki mezm e, berâ
jâ re Seyland dıhate gotin. EndamO NY. ye.
Suriname (SME) " Repubdek Suriname " SB. Paramaribo. Zm. Holendi. D. GûldenO Su-
rinam (SF) 100 cent. Aq. 163265 km. ye û qarO de 2 kes m. G. 390.000 e Dta. %29 Hmdû,
%19 islam, %18 Xinstiyan, %13 Hemhutter. R %37 Hındûstani, %31 Kriyol, %15 Javani,
%10 Reşdeên kovi, %3 tadryan. Cihê xvve Amerika navendi de ye Û NY. re endam e.
Sudan (SUD) " Cumhuriyet et dunoqratryet as Sudan " SB. Xartûm (Khartoum). Zm. Ere¬
bi D. Pond (g S) 100 Qunş. Aq. 2. 505. 813 km2, ye û qarê de 7 kes dıjin. G. 23. 530. 000 e.
Dta. %70 islam, %28 Ardmist, %2 Xinstiyan. R %50 Ereb, %11 Dtaka, %8 Nûbryer, %6
Beca. Afriqa navendi de endamê NY. ye.
Su'ûdi Erebıslan (AS) " El memleketul el Arabiyyat as Suûdiyye " SB. Er Rryaad. Zm.
Erebi. D. Riyal (SRİ) 20 Qunş 100 Hedal. Aq. 2. 149. 690 km. ye û qarâ de 4 kes civvar
bûye. G. 15. 060. 000 e û %50 Bedevvi ne. Din. %99 islam. R -. Kabeyi Şerif h vi vvelatıye.
EndamO NY.ye.
Sûnye (SYR) " El cumhuriyettd Arabiyyet es Suriyye " SB. Şam/Dımışq (Damascus). Zm.
Erebi. D. Pond/Waraq. (ğ S) 100 Ounş. Aq. 185.180 km2, ye û qar0 de 49 kes rûdme G. 11.
179. 000 e Din. %88 islam, %12 Xinstryan. R %10 Kurd. Endamê NY. ye.
SvvazUand (SD) " Ktagdom of Svvaziland " SB. Mbabane. Zm. lng. D. Ldengeni (L) 100
cent. Aq. 17363 km2, ye û qarO de 32 kes rûdının. G. 602.000 e. Din. %60 Xuistiyan, %40
Aııunist. R-. CdıO xwe di navbera Afriqayi başûr û Mozambikê de ye, 1968.an de azad
bûye û endamO NY. ye.
Swêd (S) " Konungariket Sverige " SB. Stokholm. Zm. SvvOdi. D. Kron/Krone (KR) 100
Ore. Aq. 449.964 km .ye û qarê re 19 kes dıkeve G. 8. 328. 000 e. Dta. Xinstryan. H. -.
EndamO NY.ye
Şüi (RCH) " Repubdca de Chde " SB. Santiago. Zm. Spanyod. D. Peso (Ctal-$) 100 cen-
tesımo. Aq. 756.945 tan. ye û qar0 de 15 kes dıjin. G. 11. 883. 000 e. Dta. Xnstiyan. R %65
Mestiz, %25 Spi, %5 indıyan. Ameriqa başûr de endamê NY. ye.
Tanzanıye (EAZ) " Cumhuriya mu'unganp vva Tanzania " SB. Dar Us Selam Zm. Svvahfll
D. şidng (T SH) 100 cenL Aq. 945.087 km. ye û qarâ de 18 kes rûdme G. 19. 500. 000 e
Dta. %35 Animist, %30 islam, %30Xuısüyan.R -. 196Landeazad bûye, navâ kevn Zan-
zibar e, rohdata Afriqa de endama NY. ye
911
Tayland (T) " Prathet Thai " SB. Bangkok. Zm. Thayi. D. Baht (B) 100 Satang. Aq. 514.000
km.ye û qarâ de 92 kes cih bûye. G. 52. 700. 000. Din. %95 Budist, %4 islam, %1 Xinstryan.
R %13 Çini, %3 Maleyi. ev vvelat di rohdata başûri AsyayO de endamO NY. ye.
Taywan RC) " Chung hua min-kuo " SB. Taipei. Zm. Çini. D. Dolara Tayvvani (NT $) 100
cent. Aq. 35.981 km. ye û qar0 de 492 kes rûdıne. G. 17. 690. 000 e Dta. %36 Budist, %21
Taoist, %2 Xuistryan. R -. NavO berO Formoza bû di rohdata Başûri Asyaê de cdı gutrye
û endamO NY.ye
Tırinidad û Tobago (TT) " Repubdc of Trinidad and Tobago " SB. Port of Spain. Zm. ng.
D. T.T. dolar (TT $) 100 cent. Aq. 5.128 km2, ye û qarê de 228 kes dip. G. 1. 170. 000 e Dta.
%57 Xinstryan, 528 Hmdû, %6 islam. R %40 Reş, %40 indıyan, %l Spi. 1976. an de azad
bûye dm rohdata bakuri VenezûelaO de cdı gutrye û endamê NY. ye.
Tukıye (TR) " Türkiye Cumhuriyeti " SB. Ankara. Zm. Tu-ta. D. Lûa (TL) 100 qunş. Aq.
780576 km . ye û qar0 de 58 kes rûdıne. G. 60 Mdyon e. Dta. %98 islam, %2 Xuistiyan.
R %23 Kurd, %2 Ereb, %2 Laz, %1 Yunan û Ermeni, Çerkez. 1923.an de azad bûye û
endamO NY.ye.
Tonga ( ) " Pule'anga'o Tonga " SB. Nuku'alofa. Zm. ng. D. Pa'anga. Aq. 699 km2, ye G.
104.000 e. Gıraveki rolulata bak nAvvıstıralryO ye Ûendamê NY.ye.
Tûms (TN) " El cumlıunyet et Tunısıyye " SB. TÛnıs. Zm. Erebi. D. Dinar (DT) 100 mdi.
Aq. 163.610 km. ye û qarê de 39 kes cih bûye. G. 7. 561. 000 e Din. %99 islam e R %2
Berber, %2 Frans. 1956an de azad bûye û endamê NY. ye.
Tûvalû ( ) " The Tuvalu ısland " SB. Fûnafûti. Zrr>. ng. D. DolarO Avvıstu-ahye (F $) 100
cent. Aq. 24. tan2, ye. G. 8.000 e Guaveki h rohdata Zelanda Nû ye û endamê NY. ye.
Urdun ( ) " El memleket el Urdunıyet el Haşımıyye " SB. Amman. Zm. Erebi. D. Dinar
(JD) 1000 Fıls. Aq. 97.740 km2, ye û qar0 de 33 kes dımtaın. G. 3200.000 e. Din. %94 islam,
%6 Xuistryan. H. -. vvelateki bı şaheti idare dibe û endamê NY. ye.
Umman ( ) " Sultanat Umman " SB. MaskaL Zm. Erebi. D. Rryal (RO) 1000 Baiza. Aq.
. ye û qar0 de 4 kes rûduun. G. L 009.000 e. Din. islam R -. endame NY. ye
212.457 km
Uganda ( ) " Repubdc of Uganda " SB. Kampala. Zm. lng. D. şiling (U Sh) 100 cenl Aq.
236.036 km. ye û qarO de 56 kes duntae G. 13. 65L 000 e Din. %60 Xinstayan, %30 Ani¬
mist, %10 islam. R -. Cdıâ xwe Afriqa navendi ye û endama NY. ye
Ûrûgûay (û) " Repubdca oriental del Uruguay " SB. Montevideo. Zm. Spanyod. D. Peso
(Nuevo Peso) (N $ Urug) 100 cenümo. Aq. 176215 km . ye û qarO de 17 kes dimine G. 2.
967.000 e. Dta. %98 Xinstiyan, %2 Cdıû/Yahûdi. R -. CihO xwe rohdata başûri Ameriqa
başûr de ye û endamO NY. ye.
Vanûatû ( ) " Repubdc of Vanuatu "SB. Vda. Zm. lng. Frensi. D. ?. Aq. 14.763 tan2, ye û
qarê de 8 kes dip. 120 000 rûniştvanên xvve hemn û endamO NY. ye
Vatikan (V) " Stato citta del Vatikano " SB. -) Zm. itali, Latınıya kevn. D. Liretê itaU. Aq.
0.44 km2, û qarê de 2300 kes ddceve G. 1000 e. SerokO katolikan TAPA' h vır rûdme
EndamO NY. ntae.
Venezûela (YV) " Repubdca de Venezuela " SB. Karakas (Caracas). Zm. Spanyod. D. Bo-
livar (B) 100 centasımo. Aq. 912.050 tan2, ye û qar0 de 15 kes rûdme. G. 18. 292. 000. Dta.
Xinstiyan. R %70 Mestiz, %20 Spi, %1Q Reş. Cdiê xvve navendıya Ameriqa başûr de ye
û endamO NY.ye
Vietnam (VN) " Cong Hoa Xa Hoi Chu 'Nghia Vietnam " SB. Hanoi. Zm. Vietnami. D.
Dong (D) 10 Chao. Aq. 329556 km. ye û qar0 re 163 kes ddcevın. G. 55. 503. 000. Dta.
Budist. R %1 Khmer/Ximer, %1 Thai, %1 Çini rohdata AsyaO de endamO NY. ye.
Volta jorin ( ) " Rêpubdque de haute Volta/ Upper Volta " SB. ûgadûgû (Ouagadougou).
Zm. Frensi. D. CFA Frank (FCFA) 100 centıme. Aq. 274200 km . ye û qarâ de 25 kes
ddcevın. G. 7 Mdyon e. Din. %50 Anunist, %20 islam, %10 Xuistryan. H. %50 Mossl %10
fûlani, %7 Lobi, %7 Maltake, %7 Bobo. 1960i de azad bûye û gehiştıye endametıya NY.
Yemena Bakur ( ) " Al cumhuriyet el Arabiyet el Yemeniyye " Kurdi de Yemena Jorin ji
tê gotm. SB. Sana. Zm Erebi. D. Rryal (YRı) 40 Bûxşa (bugshah). Aq. 195.000 km2, ye û
qare de 30 kes rûdme G. 7. 162. 000. Din. islam. H. -. endamê NY. ye.
Yemena Başûr ( ) " Cumhuriyettd Yemend dunoqratiyye el şe'abiyye " Kurdi de Yemena
jOrin ji tê gotm. SB. Aden. Zm. Erebi. D. Dinar (YD) 100 fds. Aq. 332.968 km. ye û qarâ
de 6 kes rûdme. G. 2 Mdyon e. Din. %92 islam yOn dm Xinstryan û Hmdû. R %11 Hındû-
stani, %8 Somad. EndamO NY. ye.
Yunanistan (GR) " Edinita ddnokratia " Ferhenga Kurdi de Yevvnanıstan an Gretastan
ji derbaz dibe. SB. Atina. Zm. Greki/Yevvnani. D. Draxmi (Drachme) (DR) 100 Lepta. Aq.
131.944 km2, ye û qar0 de 74 kes dadınişın. G. 10 Milyon e. Dta. %97 Ortodoks, %1 islam.
R %2 Mekedoni, %1 Tuk, %1 Albani. endamê NY. ye.
Yûgoslavıye (YU) " Socijalisticka federativna repubdka yugoslavija "SB. Bebarad. Zm.
Krovati/Xirvat, Mekedoni, Slavi, Subi D. Dinar (T)IN) 100 Pere Aq. 255504 km2, ye û
qar0 de 87 kes dip. G. 24 Mdyon e. Din. %90 Xinstiyan, %10 islam. R %40 Sub, %22
Xirvat, %8 Slavi, %6 Albani/Amavvûd, %6 Ml -edoni, %2 Macar. EndamO NY. ye
Zair/zayir (ZRE) " Rêpubdque du Zaire " SB. Ktaşasa. Zm. Frensi. D. Zayire (Z) 100
Makûıa/10.000 Sengi. Aq. 2345.409 km2, ye û qar0 de 12 kes dıji. G. 32. 400.000 e Din.
%60 Xu-istryan, %39 Animist, %1 islam. R %18 Lûba, %17 Mongo, %12 Kongo, %10
Rvvanda. 1964.an de azad bûye û endama NY. ye
Zambıye (Z) " Repubdc of Zambia " SB. Lûsaka. Zm. lng. D. Kvvaça. Aq. 752.614 km2, ye
913
û qara de 8 kes dundun. G. 7. 282. 000 û gelâ xwe Bantû ye. Din. %60 xuistiyan, %40 ji yên
dm m. R-. Başûri Za-yirâ de vvelateki Efriqi ye û endame NY. ye.
Zeylanda Nû (NZ) "Nevv zealand " SB. Weldngton. Zm.Ing. D. NZ Dolar (NZ $) 100
cent. Aq. 268.676 km . ye û qarâ de 12 kes dıjin. G. 3 307. 000. Din. Katolik, Melodisi, An-
glikan, Presbytenyan. R %9 Maori. endama NY. ye
Zimbabwe (RSR) " Repubdc of Ztaıbabvve " SB. Harare Zm lng. D. Kvvaça. Aq. 390580
km. ye û qarâ de 19 kes duntae G. 8. 500. 000 e Din. %80 Animist, %20 Xınsuyan.R%3
Evvropi Cihâ xwe başûri Afriq0 de navbera Mozambik û Botsvvanayâ de ye û navâ kevn
Rodezıye ye, 1980i de azad bûye û endama NY. ye.