You are on page 1of 13

ltlk6ssf] a|xd

\ hfn;"q
k|fu\a4' sfnLg ^@ dt–b[li6–l;4fGtx?sf] JofVof–ljZn]if0f
— leIf' ;+3/lIft :ylj/ æ;4Dd sf]ljbÆ
n]Sr//M af}4 cWoog s]Gb|Lo ljefu, lq=lj=lj=, sLlt{k/'
sangha1000@hotmail.com/sangha1000@yahoo.com
!= k[i7e"ld
zflGtsf cu|gfos dxfdfgj a'4n] k|f0fLdfqk|lt c;Ld s¿0ff /fVg'eO{ ;Dk"0f{ b'Mvaf6 d'Qm x'gsf] nflu /fhdfu{ g} :ki6
atfpg'ePsf] 5, b]vfOlbg'ePsf] 5 . l;w} b'Mvsf] sf/0f¿kL t[i0ff–Sn]znfO{ x6fP/ ;Dos\ cfr/0f / dWoddfu{n] cjZoDefjL b'Mvd'lQm
x'g;lsG5 . o;sf afjh'b klg dflg;x¿ kye|ldt b]lvG5g\, 5]p5fpd} cNdln/x]sf 5g\ . ;+;f/df ljBdfg cg]s dt, jfb, l;4fGt, wd{
cflbsf] kl5 kl5 nflu/x]sf x'G5g\ . hLjg ;'vdo agfpg], b'Mvd'lQm x'g] eGbfeGb} klg emg\ ef}t+ fl//x]sf 5g\ . o:tf] ;dodf dxfdfgj
a'4n] /fd|/L b]zgf ug'e
{ Psf] ltlk6s -;+:s[td
\ f lqlk6s_ sf] æa|xd
\ hfn ;"qÆ ;a}nfO{ ;fGble{s, k|f;+lus tyf dxTjk"0f{ ePsf] 5 . ;+;f/df
ljBdfg ldYofhLljsf, ldYofb[li6, ldYofdtx¿nfO{ :ki6 kfb]{ To;af6 cnUu} /xL ;xL af6f]df nfUg ;+emfpgL, k|/] 0ff / alnof] cfwf/ o;
a|xd
\ hfn ;"qaf6 kfpg] ePsf] 5 .
@= ltlk6sdf a|xd
\ hfn ;"q
ltlk6ssf] klxnf] lk6s ;'Qlk6s xf] . ;'Qlk6ssf] klxnf] lgsfo bL3lgsfo xf] . bL3lgsfoleq /x]sf #$ 7"N7"nf nfdf ;"qdWo]
;a}eGbf klxnf] / cTolws dxTjk"0f{ ;"q g} a|xd\ hfn ;"q xf] . a'4s} zAbdf eGg'kbf{ a|xd
\ hfnnfO{ cy{hfn, wd{hfn, b[li6hfn, cg'kd
;+uf| dlht eg] klg x'G5 . of] ;"q zLn:sGwju{sf] nf]slk|o ;"qsf] ¿kdf klg lnOG5 .
@=!= eujfg\ a'4s} zAbdf a|xd\ hfn ;"qsf] gfds/0f
eujfg\ a'4n] leIf'x¿sf aLrdf a|xd
\ hfn ;"qsf] pkb]z ug'x{ b“' f pxf“sf lghL pk:yfks leIf' cfgGbn] cfZro{ dfGb} a'4;dIf
o;/L laGtL u/]sf lyP–
"SœCiryM, B®te, SˆBut,M B®te, kþo nAmo SyM, B®te, DýmpiryAyo"it ?!
cyf{t–\ cfZro{ xf] eGt], cb\et' xf] eGt] . eGt], of] wd{bz
] gfsf] gfd s] xf] <
o:tf] a]nfdf eujfg\ a'4n] leIf' cfgGbnfO{ ;Daf]wg ug'x{ b“' } ;a}nfO{ :ki6¿kdf cf1f ug'e
{ Psf] lyof]–
"t‰mAith ¥vM, SAn®d, qmM DýmpiryAyM S¥TjAlV®tip nM DAreih, DýmjAlV®tip nM DAreih, bRµjAlV®tip nM DAreih, idi§jAlV®tip nM DAreih,
SnuØAro s½Amivjyoitip nM DArehI"it¦@
cyf{t–\ x] cfgGb, To;f]eP of] wd{bz
] gfnfO{ …cy{hfnÚ eg]/ klg wf/0f u/, …wd{hfnÚ eg]/ klg wf/0f u/, …a|xd
\ hfnÚ eg]/ klg
#
wf/0f u/, …b[li6hfnÚ eg]/ klg wf/0f u/, …cg'kd ;+uf| dlhtÚ eg]/ klg wf/0f u/ .
@=@= a|xd\ hfn ;"q s] / lsg <
>]i7 -a|xd
\ _ hfn¿kL pkb]zsf] ¿kdf a|xd \ hfn ;"qnfO{ cl3 /fVg] dw's/ lkknfogn] ;a} k|sf/sf ldYofb[li6x¿nfO{ klxrfg
ug{sf] nflu g} eujfg\ a'4n] of] pkb]z lbg'ePsf] s'/f cl3 NofPsf 5g\ . a'4k"j{ ef/tjif{sf] ;fdflhs / wfld{s hLjgsf] lrq0f kfpg]
o; ;"qsf] cg'jfb ltAatL tyf rLgL efiffdf ;d]t k|fKt 5 .$ rLgL efiffdf a|xd \ hfn ;"qsf] cg'jfb ;g\ $)^ df s'df/hLjLn] u/]sf]
%
s'/f af}4 ;'kl| ;4 ljåfg\ e/tl;+x pkfWofon] cfkm\gf] u|Gydf :ki6 kf/]sf 5g\ .
eujfg\ a'4åf/f b]zgf ePsf] o; ;"qdf cg]s k|sf/sf a'4sfnLg pBf]ux¿, lzNk–ljBfx¿, Joj;fox¿ tyf dg'iox¿sf] /xg
;xg cflb ;DaGwL cg]s ljj/0f klg 5l/ki6 /x]sf 5g\ / tL s'/fx¿af6 k|jl| ht leIf'x¿ cnUu /xg'kg]{ pkb]z klg eujfg\ a'4n] lbg'ePsf]
5 .^
hLjgofkgsf ;fwg, dgf]/~hgsf ljleGg v]nx¿, cfdf]b–k|df]bsf ;f}Gbo{ ;fdu|L, pef] gnfUg] ukm¿kL lt/ZrLg syf, ldYof
hLljsf ug]{ lt/lZrg ljBf, lt/ZrLg nIf0f, cg]s k|sf/sf aLp–la¿jfx¿, o'4df k|of]u x'g] ljleGg k|sf/sf ;fdu|Lx¿sf] ljifodf klg
/fd|f] j0f{g o; ;"qdf cfPsf] 5 .

-1-
@=#= a|xd\ hfn ;"qdf cfPsf dgf]/~hgfTds v]nx¿M
a'4sfnLg tyf o;eGbf klg cl3 ;dfhdf ljBdfg ljleGg dgf]/~hgfTds v]nx¿sf] la:t[t rrf{ o; a|xd
\ hfn ;"qdf cfPsf]
&
5 . oL v]nx¿nfO{ o;/L b]vfpg ;lsG5–
!_ ci6kb cyjf k|To]s k+lQmdf cf7–cf7 hgf v]Ng] v]n, @_ bzkb cyjf zt/+h, #_ cfsfz cyjf dgdg} r]; v]Ng] rf/L, $_
kl/xfo{ky cyjf v'§L v]Ng] v]n, %_ ;lGts+ cyjf glhsdf v]Ng] v]n jf luvf{sf] y'kf| ] /fvL To;af6 Ps–Psj6f luvf{ gxNnfOsg lemSg]
v]n, ^_ vlns+ cyjf kf;f, &_ 3l6s+ cyjf nfdf] n¶Ln] xf]rf] n¶LnfO{ lxsf{pg] v]n, &_ ;nfsxTy+ cyjf s'g} leh]sf] sf7sf] 6'qmfn]
leQfdf ¿k sf]g{] v]n, *_ cSv+ cyjf v]8Lsf] v]n, (_ k+ur ' L/+ cyjf kftsf 8f“7x¿ ahfpg] v]n, !)_ j+ss+ cyjf xnf] agfO{ v]Ng] v]n,
!!_ df]Svlrs+ cyjf cfsfzdf jf e'Od “ f rSsf 3'dfpg] v]n, !@_ lr¨lns+ cyjf tf8sf] kft lk6]/ 3'dfpg] v]n, !#_ kQfNxs+ cyjf
kftsf] dfgf] agfO{ gfk]/ v]Ng] v]n, !$_ /ysf] v]n cyjf v]nf}gf /ysf] v]n, !%_ wg'ifsf] v]n, !^_ cSvl/s+ cyjf cfsfzdf jf lk7\od
“" f
cIf/ n]Vg] v]n, !&_ dgdf lrtfPsf] hfGg] v]n, !*_ sfgf / n“u8fh:t} eO{ v]Ng] v]n, cflb .*
@=$= a|xd\ hfn ;"qdf cfPsf dgf]/~hgfTds ;fwgx¿M
clxn]sf] ;dodf dfq geO{ cfheGbf @^)) jif{ k"j{ klg tTsfnLg ;dfhdf dflg;x¿ ljleGg lsl;dn] dgf]/~hg ug]{ u/]sf]
s'/f a|xd\ hfn ;"qaf6 k|dfl0ft ePsf] 5 . o; ;"qdf tTsfnLg ;dodf dflg;x¿n] cf–cfkm\gf] dgf]/~hgsf nflu pkof]u ul/g] ljljw
;|ft] –;fdu|Lx¿ pNn]v ePsf 5g\ . o;nfO{ d"ntM o;/L b]vfpg ;lsG5–( gfr, ufg, afhf, gf6s, sf6df/sf] gf6s, yk8L agfpg],
afhfsf] tfn, ufu|f] ahfpg], gfRg]x¿sf] 6f]nL, kmnfdsf] 8Nnf]sf] v]n, af“;sf] v]n, xf8 ahfpg], xfQL h'wfpg], 3f]8f h'wfpg], e}; + L
h'wfpg], uf]¿ h'wfpg], af]sf h'wfpg], e]8f, s'v/' f h'wfpg], a§fO{ n8fpg], n¶L, d'8s
\ L n8fpg], s':tL n8\g,] df/lk6 ug],{ ;]gfAo"x -Aof/]s_,
!)
;]gf;d"x, cflb .
@=%= a|xd\ hfn ;"qdf cfPsf cfdf]b–k|df]bsf ;f}Gbo{ ;fdu|Lx¿M
eujfg\ a'4sf ;doeGbf cl3 tyf pxf“sf] ;dodf dflg;x¿n] cfkm\gf] ;f}Gbo{sf] nflu, cfdf]b–k|df]bsf] nflu ljleGg ;fdu|Lx¿
pkef]u ug]{ s'/f klg o; a|xd
\ hfn ;"qdf cfPsf 5g\ . :jo+ eujfg\ a'4s} >Ld'vaf6 lgl:sPsf] pkb]zs} cfwf/df tL cfdf]b–k|df]bsf
;f}Gbo{ ;fdu|Lx¿ o;k|sf/ pNn]v ug{ ;lsG5–!! cQ/ kfp8/ nufpg], t]n 3:g], dfnfuGw n]kg ug],{ d'vdf kfp8/ nufpg], d'vdf n]k
nufpg], xftdf afnf cflb nufpg], skfn sf]g,{] cn+st[ n¶L, a'§b] f/ a'§f, t/af/, a'§f ePsf] 5ftf, a'§f ePsf] h'Qf, d's6' wf/0f, dl0f,
r+j/, nfdf nfdf ;]tf] sk8f, cflb .!@
@=^= a|xd\ hfn ;"qdf cfPsf lt/ZrLg syfx¿M
a'4sfnLg ;dodf dflg;x¿ ljleGg lsl;dn] sfd gnfUg], s]jn e'nfO/fVg], cNdnfO/fVg] lt/ZrLg syfx¿df k|rngdf /x]sf]
s'/f a|xd
\ hfn ;"qaf6 5n{u+ ePsf] 5 . o; ;"qdf eujfg\ a'4n] tTsfnLg ;dodf rln/x]sf ljlegg lt/ZrLg syfx¿sf] pNn]v ug'x{ b“' }
o:tf syfx¿af6 cnu /xg'kg]{ pkb]z lbg'ePsf] 5 . tL lt/ZrLg syfx¿nfO{ d"ntM o;/L pNn]v u/]sf] 5–!# /fhsyf, rf]/syf,
dxfdfTosyf, ;]gfsyf, eosyf, o'4syf, cGgsyf, kfgsyf, j:qsyf, zogsyf, dfnfsyf, uGwsyf, 1fltsyf, ofgsyf, u|fdsyf,
lgudsyf, gu/syf, hgkbsyf, :qLsyf, k'/ifsyf, z"/-axfb'/L_ syf, rf}af6f]syf, k“w/] f]syf, k"jk{ t]| syf, gfgfTjsyf, nf]sfVoflossyf,
;d'bV| oflossyf, ejsyf, cejsyf cflb .!$
@=&= a|xd\ hfn ;"qdf cfPsf lt/ZrLg ljBfx¿M
a'4sfnLg ;dodf >d0f a|fx\d0fx¿ ljleGg 5'b| cyjf lgDgsf]6Lsf] ljBfåf/f ldYof hLljsf ug]{ u/]sf] a'4sf] pkb]zcg';f/
tTsfnLg ;dodf ljBdfg ljleGg lt/ZrLg ljBfx¿ k|i6 x'G5 . o:tf ljBfnfO{ eujfg\ a'4n] ldYof hLljsf jf 5'b| hLljsfsf] ¿kdf
pkb]z ug'e { Psf] 5 . tL ljBfx¿nfO{ bL3lgsfo u|Gydf o;/L pNn]v ul/Psf] 5–!% c¨ljBf, lgldQljBf, pTkfbljBf, :jKgljBf,
nIf0fljBf, d'/fn] 6f]ss
] f] jf sf]t/]sf] ljBf, clUgxf]d, bf¿xf]d, slgsfxf]d, t08'nxf]d, l3pxf]d, t]nxf]d, d'vxf]d, /utxf]d, jf:t'ljBf,
gIfqljBf, lzj-dzfg_ljBf, e"tljBf, e"l/ljBf, ;k{ljBf, ljifoljBf, j[lZrsljBf, d"ifs -d';fsf]_ ljBf, zs'gljBf, jfo; -sfu_sf] ljBf,
kl/kSjWofgljBf, tL/kl/qf0fljBf, d[urqmljBf, cflb .!^
@=*= a|xd\ hfn ;"qdf cfPsf lt/ZrLg nIf0fx¿M
h;/L >d0f a|fx\d0fx¿ ldYof tj/n] lt/ZrLg ljBfåf/f hLljsf ub{5g\, To;/L g} ldYof lsl;dn] lt/ZrLg nIf0fåf/f klg
hLljsf ug]{ u/]sf] s'/f eujfg\ a'4n] pkb]z ug'e
{ Psf] 5 . o:tf lt/ZrLg nIf0fx¿åf/f hLljsf ug'n { fO{ unt, bf]ifk"0f{ / ldYof hLljsfsf]
¿kdf pkb]z ug'x{ b“' } eujfg\ a'4n] o:tf nIf0f–ljBfåf/f ul/g] hLljsfnfO{ TofUg'kg]{ pkb]z lbg'ePsf] 5 . d"n kfln bL3lgsfo u|Gydf
pNn]v ePcg';f/ tL lt/ZrLg nIf0fx¿ o;k|sf/ /x]sf 5g\–!& dl0fnIf0f, j:qnIf0f, b08nIf0f, z:qnIf0f, t/af/nIf0f, tL/nIf0f,

-2-
wg'ifnIf0f, cfo'wnIf0f, :qLnIf0f, k'¿ifnIf0f, s'df/nIf0f, s'df/LnIf0f, bf;nIf0f, bf;LnIf0f, xl:t -xfQL_ nIf0f, cZj -3f]8f_ nIf0f,
e};
+ LnIf0f, ;f+9n
] If0f, ufO{nIf0f, af]sfnIf0f, e]8fnIf0f, s'v/' fnIf0f, a§fO{nIf0f, uf]xLnIf0f, sl0f{sf -sfgsf] uxgf_ nIf0f, s5'jfnIf0f,
d[unIf0f, cflb .!*
@=(= a|xd\ hfn ;"qdf cfPsf aLp tyf la¿jfx¿M
eujfg\ a'4n] a|xd
\ hfn ;"qsf] pkb]z lbg] qmddf ljleGg a'4sfnLg ;dfhsf] wfld{s, cfly{s kIfx¿, ljleGg dgf]/~hgfTds
;|ft] –;fdu|Lx¿ cflbsf] rrf{;u“ } ljleGg k|sf/sf aLp–la¿jfx¿sf] klg pNn]v ug'e
{ Psf] 5 . To:tf aLp tyf la¿jfx¿sf] pkb]z lbg'xb“' }
eujfg\ a'4n] o;nfO{ gfz ug{ gx'g] s'/fdf hf]8 lbg'ePsf] 5 . eujfg\ a'4n] pkb]z ug'e { Psf tL aLp tyf la¿jfx¿ o;k|sf/ u|Gydf
!(
pNn]v ePsf] 5– !_ d"naLh cyjf xn]bf], cb'jf cflbsf] aLh, @_ :sGwaLh cyjf kLkn, af“; cflbsf] aLh, #_ kmnaLh, $_ cu|aLh
cyjf 6'Kkf]af6 knfpg] aLh, %_ aLhaLh cyjf wfg, ux'“ cflbsf] aLh .@)
@=!)= a|xd\ hfn ;"qsf] s]Gb|Lo ljifoj:t'M ^@ bfz{lgs dtx¿
ljz]if¿kdf eGg'kbf{, o; a|xd \ hfn ;"qdf a'4sfnLg ^@ bfz{lgs l;4fGt jf dtsf] ljj]rgf ul/Psf] 5, h'g dtnfO{ eujfg\
a'4n] b'Mvd'lQm lgjf{0faf6 k/} /fv]/ nf]sdf cNdnfO/fVg] ldYofb[li6sf] ;+1f lbg'ePsf] 5 . k"jf{Gtsf] ;DaGwdf sNkgf ug],{ k"jf{Gtcg';f/}
b[li6 x'g] !* b[li6 jf dtx¿ tyf ck/fGt;DaGwL sNkgf ug],{ ck/fGtcg';f/} b[li6 x'g] $$ b[li6 jf dtx¿ u/L hDdf ^@ k|sf/sf b[li6,
dt jf l;4fGtsf] pNn]v o; a|xd \ hfn ;"qdf k/]sf 5g\, h'g a'4sfnLg ;dodf, pxf“eGbf cl3sf] ;dodf k|rlnt 7"N7"nf dtx¿ x'g\ .
o;nfO{ eujfg\ a'4n] lg/y{s, ;f/xLg, t[i0ff–Sn]zåf/f ;+;f/ b'Mvrqmd} e'nfO/fVg] ldYof dt, ldYof b[li6 jf ldYof l;4fGtsf] ¿kdf
eujfg\ a'4n] :ki6 kfg'e { Psf] 5 . Pp6f ;fgf] kf]v/Lsf] pkdf lbg'xb“' } eujfg\ a'4n] cem :ki6 kfg'e
{ Psf] 5, h;/L ;fgf] kf]v/Ldf ePsf
7"N7"nf df5fx¿ hfnf]leq k/]/ dfly cfPem}+ oL ^@ dtn] ;f/f nf]snfO{ g} e|ddf kfl//fVg] ub{5 .
#= a|xd
\ hfn ;"qsf] cWoog
a|xd
\ hfn ;"qdf d"ntM b'O{ u'?–lzio kl/a|fhsx¿sf] dtleGgtf, a'4nfO{ u'?n] lgGbf / lzion] k|z; + f ug]{ k|jl[ Qsf sf/0f
leIf'x?df s'/f rln/x]sf] x'G5 . ;f]lx ;dodf eujfg\ a'4 cfpg'eP/ lgGbf ub}d { f qmf]w gu/L ;To–c;To yfxfkfpg'kg]{ / k|z; + f ub}d
{ f
klg k|km'Nn gagL ;To–c;To hfGg'kg]{ pkb]z lbg'xb“' } eujfg\ a'4n] r"nzLn, dWodzLn / dxfzLnsf] pkb]z lbg'xG' 5 . To;kl5 tTsfnLg
;dodf ljBdfg ^@ k|sf/sf 7"N7"nf k"jf{Gt / ck/fGt ;DaGwL b[li6 jf dt jf l;4fGtnfO{ atfpg'xG' 5 . oL dtx?nfO{ ;f/xLg / ejb'Mvdf
cNdlng], t[i0ffn] jzLe"t eO{ ;+;f/rqmd} b'Mv ef]Ug'kg]{ b[li6 jf dtsf] ?kdf :ki6 kfg'x{ b“' } eujfg\ a'4n] o;af6 cnlUuP/ k|ltTo;d'Tkfb
jf sfo{sf/0f l;4FGt hfgL b'Mvaf6 d'Qm x'g] pkb]z lbg'ePsf] 5 . oL ;a}nfO{ a'em]/ ul/Psf] a'4, wd{ / ;+3sf] k|z; + f g} pRrtd /x]sf]
pkb]z klg eujfg\ a'4n] lbg'xG' 5 .
#=!= a|xd\ hfn ;"qsf] k|f/De
d"n kfln bL3lgsfo u|Gydf a|xd
\ hfn ;"qsf] k|f/De o;/L ePsf] 5–
avM me sut–M akMþ smyM BgvA S®trA c rAjghM S®trA c nAL®dM SÂAnmŸgFpixpÚAo hoit mhtA iBEKus³en s˜Â p²cmØAeih iBEKusteih¦
suVFpyoip Ko pirˆbAjkþo S®trA c rAjghM S®trA c nAL®dM SÂAnmŸgFpixpÚAo hoit s˜Â S®tevAisnA bRµdØAen mAfven¦@!
cyf{t–\ o:tf] d}n] ;'g+] . Ps ;do, eujfg\ a'4 %)) hgf dxfg\ leIf';3+ sf ;fy /fhu[x / gfnGbfsf] aLr af6f]df uO/xg'ePsf]
\ bQ df0fjsf ;fy /fhu[x / gfnGbfsf] aLr af6f]df uO/x]sf lyP .@@
lyof] . ;'lKko -;'lk|o_ kl/a|fhs klg cfkm\gf cGt]jf;L -lzio_ a|xd
oxf“, a'4sf] pkb]z eP/ klg ;"qsf] k|f/Dedf æPj+ d] ;'QÆ+ cyf{t\ o:tf] d}n] ;'g+] egL k|f/De ePsf] 5 . o;sf] d"n sf/0f eg]s}
eujfg\ a'4sf ;f/f pkb]zx¿nfO{ pxf“sf] dxfkl/lgjf{0f@@s ePsf] tLg dlxgfkZrft\ pxf“sf %)) hgf cx{t\ leIf'x¿n] ;+ufogf@@v u/L
;+sng u/]sf] lyof] . To;a]nf a'4sf] clGtd ;do;Dd a'4sf] 5fof“;dfg /x]sf cfo'idfg\ cfgGbn] h;/L eujfg\ a'4sf] cufl8 cfkm"n]
;'gs
] f] xf], To;/L g} ;a}sf] ;fd' atfPsf] x'b“ f æo:tf] d}n] ;'g=+] ==Æ af6 ;"qsf] k|f/De ePsf] xf] .
#=@= ;'lKko u'?–a|xd\ bQ df0fj lzio aLr dtleGgtf
o;/L eujfg\ a'4 cfkm\gf %)) leIf'x¿sf ;fy /fhu[x / gfnGbfsf] aLr af6f]df uO/xg'xb“' f pxf“x¿sf] kl5 kl5 ;'lKko kl/a|fhs
klg cfkm\gf lzio a|xd
\ bQ df0fjsf ;fy ;f]xL af6f]df uO/x]sf] lyof] . To;a]nf ;'lKko kl/a|fhsn] eujfg\ a'4, wd{ / ;+3sf] ljifonfO{
lnP/ cg]s k|sf/n] lgGbf ug{ yfN5 t/ o;sf] l7s ljk/Lt pgs} lzio eP/ klg a|xd \ bQ df0fjn] a'4, wd{ / ;+3sf] k|z;
+ f ub{5 . oxL
s'/f d"n kfln bL3lgsfo u|Gydf o;/L cfPsf] 5–

-3-
t© sudM suVFpyo pirˆbAjkþo SnekþpiryAyen bu‰s Sv»fM BAsit, Dým‰s Sv»fM BAsit, s³‰s Sv»fM BAsit; suVFpy‰s pn pirˆbAjkþ‰s
S®tevAsI bRµdØAo mAfvo SnekþpiryAyen bu‰s v»fM BAsit, Dým‰s v»fM BAsit, s³‰s v»fM BAsit¦@#
cyf{t–\ Toxf“ ;'lKko kl/a|fhsn] cg]s k|sf/n] a'4sf] cj0f{g -lgGbf_ uy],{ wd{sf] cj0f{g uy]{ / ;+3sf] cj0f{g uy]{ . ;'lKko
kl/a|fhssf lzio a|xd + f_ uy],{ wd{sf] j0f{g uy]{ / ;+3sf] j0f{g uy]{ .@$
\ bQ df0fjn] rflx+ cg]s k|sf/n] a'4sf] j0f{g -k|z;
o;/L u'¿–lzio b'O{ kl/a|fhsx¿ Ps–cfk;df dt–leGgtfsf ;fy snx ub}{ a'4sf kl5 kl5 uO/x]sf lyP . pgLx¿sf] snxnfO{
leIf'x¿n] ;d]t ;'Gg ;Sy] .
#=#= cDanl6\7sfsf] /fhsLo ejgdf klg dtleGgtf
ofqf ubf{ub}{ ;f“em ePkl5 eujfg\ a'4 cDanl6\7sfsf] /fhsLo ejgdf af; a:g'eof] . pxf“x¿sf] kl5 kl5 nfu]sf u'¿–lzio
kl/a|fhsx¿ klg ToxL af; a:g cfP . oxL s'/f d"n kfln u|Gydf o;/L b]vfPsf] 5–
ST Ko BgvA Sýbli§kþAyM rAjAgArkeþ akþrVØAvAsM wpgVœC s˜Â iBEKus³en¦ suVFpyoip Ko pirˆbAjkþo Sýbli§kþAyM rAjAgArkeþ akþrVØAvAsM
wpgVœC S®tevAisnA bRµdØAen mAfven¦@%
cyf{t–\ clg eujfg\ a'4 cDanl6\7sfsf] /fhsLo ejgdf Ps /ft af; a:gsf lgldQ leIf';3+ sf] ;fy hfg'eof] . ;'lKko
\ bQ df0fjsf ;fy uP .@^
kl/a|fhs klg cDanl6\7sfsf] -;f]xL_ /fhsLo ejgdf Ps /ft af; a:gsf lgldQ cGt]jf;L a|xd
af; a;]sf] ejgdf klg ;'lKko kl/a|fhsn] cfkm\g} lsl;dn] a'4, wd{ / ;+3sf] To;/L g} lgGbf ub{5 . To;a]nf klg p;s} lzio
a|xd
\ bQ df0fjn] a'4sf] k|z;
+ f ub{5, wd{ / ;+3sf] klg k|z;
+ f ub{5 .
#=$= lgGbfdf c;Gt'i6 / qmf]w gug]{ a'4sf] pkb]z
u'¿ / lzio kl/a|fhsx¿sf] s'/f gldn]sf], pgLx¿n] a'4, wd{ / ;+3sf] lgGbf / k|z;
+ f u/]sf] ljifonfO{ lnP/ k|To"if ;do -
lem;ld;] a]nf_ df leIF'x¿ aLr s'/f rNb5 . eujfg\ a'4 klg tL leIf'x¿sf aLr cfpg'eO{ ;a} s'/f yfxfkfO;s]kl5 pxf“n] leIf'x¿nfO{
o:tf] cf1f ug'e{ of]–
5. "mmM vA, iBEKve, pre Sv»fM BAse†yu,M Dým‰s vA Sv»fM BAse†yu,M s³‰s vA Sv»fM BAse†yu,M t© tuýheih n SAGAto n SFpœcyo n cetso
SniBri kþrfIyA¦ mmM vA, iBEKve, pre Sv»fM BAse†yu,M Dým‰s vA Sv»fM BAse†yu,M s³‰s vA Sv»fM BAse†yu,M t© ce tuýhe S‰sT kuþiptA vA
SnØAmnA vA, tuýhM yev‰s ten S®trAyo¦ mmM vA, iBEKve, pre Sv»fM BAse†yu,M Dým‰s vA Sv»fM BAse†yu,M s³‰s vA Sv»fM BAse†yu,M t© ce tuýhe S‰sT
kuþiptA vA SnØAmnA vA, Sip nu tuýhe presM suBAistM duˆBAistM SAjAne†yATA"it¿ "no het,M B®te"¦ "mmM vA, iBEKve, pre Sv»fM BAse†yu,M Dým‰s vA
Sv»fM BAse†yu,M s³‰s vA Sv»fM BAse†yu,M t© tuýheih SBUtM SBUtto inˆbeXte ˆbM– ‘qitpetM SBUt,M qitpetM StœCM, nV¥T cetM Sýhes,u n c pnetM Sýhesu
sMivÀjtI’it¦@&
cyf{t–\ leIF'x¿, c¿n] d]/f] cj0f{g -lgGbf_ u/] klg, wd{sf] cj0f{g u/] klg, ;+3sf] cj0f{g u/] klg Toxf“ ltdLx¿n] cf3ft -j}/_
jf c;Gtf]if jf dgdf sf]k ug'x{ G' g . leIF'x¿, c¿n] d]/f] cj0f{g ubf{, wd{sf] cj0f{g ubf{, ;+3sf] cj0f{g ubf{ olb ltdLx¿ l/;fof} eg]
tyf c;Gtf]ifL eof} eg] To;n] ltdLx¿s} xflg x'G5 . leIF'x¿, c¿n] d]/f] cj0f{g ubf{, wd{sf] cj0f{g ubf{, ;+3sf] cj0f{g ubf{ olb ltdLx¿
l/;fof} eg] tyf c;Gtf]ifL eof} eg] s] ltdLx¿n] c¿n] u/]sf] ;'efliftnfO{ jf b'ef{liftnfO{ hfGg ;sf}nf <
eGt], ;lsGg .
leIF'x¿, c¿n] d]/f] cj0f{g u/]df, wd{sf] cj0f{g u/]df / ;+3sf] cj0f{g u/]df Toxf“ ltdLx¿n] c;TonfO{ c;To egL x6fpg
;Sg'k5{– …of] c;To xf], of] tYo xf]Og, of] s'/f xfdLdf 5}g / of] s'/f xfdLdf b]lvb}g+ .Ú@*
#=%= k|z;+ fdf cfglGbt, v'zL, k|km'lNnt gx'g] a'4sf] pkb]z
eujfg\ a'4n] cem :ki6 kfg'x{ b“' } tL leIf'x¿nfO{ o:tf] pkb]z klg lbg'eof]–
"mmM vA, iBEKve, pre v»fM BAse†yu,M Dým‰s vA v»fM BAse†yu,M s³‰s vA v»fM BAse†yu,M t© tuýheih n SAn®do n somn‰sM n cetso wVFplAivtØAM
kþrfIyM¦ mmM vA, iBEKve, pre v»fM BAse†yu,M Dým‰s vA v»fM BAse†yu,M s³‰s vA v»fM BAse†yu,M t© ce tuýhe S‰sT SAnV®dno sumnA wVFplAivtA tuýhM
yev‰s ten S®trAyo¦ mmM vA, iBEKve, pre v»fM BAse†yu,M Dým‰s vA v»fM BAse†yu,M s³‰s vA v»fM BAse†yu,M t© tuýheih BUtM BUtto pixjAintˆbM– ‘qitpetM
BUt,M qitpetM tœCM, SV¥T cetM Sýhes,u sMivÀjit c pnetM Sýhes’U it¦@(
cyf{t–\ æleIF'x¿, c¿n] d]/f] j0f{g -lgGbf_ u/]df, wd{sf] j0f{g u/]df / ;+3sf] j0f{g u/]df Toxf“ ltdLx¿n] cfgGb dfGg' x'Gg, v'zL

-4-
dfGg' x'Gg tyf k|km'lNnt x'g' x'Gg . leIF'x¿, c¿n] d]/f] j0f{g ubf{, wd{sf] j0f{g ubf{ / ;+3sf] j0f{g ubf{ olb ltdLx¿ cfglGbt eof} eg],
v'zL eof} eg] / o:t} k|km'lNnt eof} eg] o;af6 ltdLx¿s} xflg x'g5 ] . leIF'x¿, c¿n] d]/f] j0f{g u/]df, wd{sf] j0f{g u/]df / ;+3sf]
j0f{g u/]df Toxf“ ltdLx¿n] ;TonfO{ ;To egL x6fpg ;Sg'k5{– …of] ;To xf], of] tYo xf], of] xfdLdf 5 / of] xfdLx¿df b]lvG5 .Ú#)
To;a]nf eujfg\ a'4n] of] klg eGg'eof]—
SFpmØAkMþ Ko pnet,M iBEKve, SormØAkMþ sIlmØAkMþ, yen puTÀu jno tTAgt‰s v»fM vdmAno vde†y¦#!
cyf{t–\ æleIf' xf], h'g k[ys\hgn] tyfutsf] j0f{g u5{, Tof] yf]/} dfq xf], ;fgf] dfq xf] / zLn dfq xf] .
k[ys\hgn] ljleGg zLn cflb s'/fnfO{ lnP/ eujfg\ a'4nfO{ k|z;
+ f ug]{ s'/fdf d"ntM tLg zLnx¿ eujfg\ a'4n] cf1f ug'x{ G' 5 .
tL tLg zLnx¿ x'g–\ r"nzLn, dWodzLn / dxfzLn .
#=^= r"nzLn
eujfg\ a'4sf cg';f/, r"nzLn eGgfn] ;–;fgf zLnx¿ eGg] a'lemG5 . h:tf] k|f0fLlx+;f gug',{ rf]/L gug',{ a|xd \ ro{ kfng ug',{
c;To gaf]Ng', r'sln gug',{ s8f jrg gaf]Ng', cgy{s s'/f gug',{ aLp / la¿jfx¿nfO{ gfz gug],{ ljsfn ef]hgaf6 6f9f /xg], gfr,
ufg afhf tyf cGo k|bz{gL x]g{] sfdaf6 cnu /xg], dfnf–;'uGw–n]kg cn+sf/ nufpg], >[u+ f/ gug],{ pRr cf;g / dxf;gaf6 lj/t
/xg], ;'g, rf“bL, sf“rf] wfGo ju{, sf“rf] df;', :qL tyf s'df/L, bf; bf;L, e]8f, afv|f, s'v/' f, ;'u“ /' , xfQL, ufO{, 3f]8f–3f]8L, v]t tyf
hUufhdLgx¿ u|x0f ug]{ sfdaf6 cnu /xg], s'g} u[x:yLsf] b"tsf] sfdaf6 cnu /xg], t/fh', 9s, dfgf–kfyLdf 5nsk6 gug],{ 3"; lng]–
lbg], 5nsk6 ug],{ 5sfpg] / gSsnL ;'g rf“bL agfpg] sfdaf6 cnu /xg], xft–v'§f sf6\g,] xTof ug],{ af“Wg], n'6g\ ,] 8s}6L ug]{ cflb
sfdaf6 cnu /xg] cflb ;a} r"nzLn x'g\ .#@
#=&= dWodzLn
dWodzLn eGgfn] jLp tyf la¿jfx¿ gfz gug],{ vfglkg tyf j:qsf] nflu ;+ux| gug],{ gfr, ufg, afhf, gf6s cflb cg'lrt
bz{gaf6 6f9f /xg], ljljw k|sf/sf h"jf cflb k|dfb:yfgdf aflh /fv]/ v]Ng ghfg], 7"N7"nf cf;gdf ga:g], z/L/nfO{ cn+st[ kfg]{ sfd
gug],{ >d0fe]ifnfO{ g;'xfp“bf], lg/y{s s'/f u/]/ ga:g], ltdLeGbf d s] sd eGb} lju|xsyg ug]a{ f6 cnu /xg], c;To s'/f gaf]Ng], r'sln
gug],{ 3'dfOlkm/fO{ s'/f gug],{ c¿nfO{ g/fd|f] glrtfpg], nfe;Tsf/sf] cfzf /fv]/ s'/f gug],{ yf]/} lbP/ w]/} lng] :jefjaf6 cnu /xg]
cflb a'lemG5 .##
#=*= dxfzLn
dxfzLn cGtu{ t lt/R5fg -5' b | _ ljBfåf/f ldYofhLljsf gug] { eGg] a' l emG5 . oxf“ , lgldQnfO{ x] / ] / , ;kgfsf]
s'/fnfO{ x]//] , d';fn] j:q sf6]sf] cflb x]//] hLljsf ug',{ dl0f/Tg x]//] , 58Lsf] nIf0f x]//] , sk8fsf] nIf0f x]//] , z:qsf] nIf0f x]//] hLljsf
ug',{ gIfqsf] ljifodf /fhfnfO{ lalGt u/]/ hLljsf ug',{ rGb|ux| 0f, ;"ou{ x| 0f OToflb x]//] hLljsf ug',{ kfgL k/]sf] gk/]sf] OToflb ljifonfO{
x]//] hLljsf ug',{ efsn ug],{ efsn k"/f ug],{ cf}ifwL ldnfpg] OToflb u/L hLljsf ug'{ ;a} ldYofhLljsf x'g\ .#$
#=(= ^@ k|sf/sf tTsfnLg\ ljBdfg b[li6
o;kl5 eujfg\ a'4n] tTsfnLg >d0fa|fx\d0fx¿df ljBdfg ^@ k|sf/sf b[li6x¿sf] ljifodf cf1f ug'x{ G' 5 . To;f] eg]sf] dtna
xf], of] ;+;f/df k|To]s j:t'x¿ s;/L eP/ cfP < eGg] h:tf e"tsfn jf cl3sf] ljifodf ljrf/ ug]x{ ¿ -k'AaGtslKks_ !* k|sf/sf /
tL ;a} a:t'x¿ cGtdf s] eP/ hfg] xf] < h:tf eljiosf] ljrf/ ug]x{ ¿ -ck/fGtslKks_ $$ k|sf/sf x'g\ .
#=(=!= klxnf] k'AaGtslKko !* b[li6
sV®t, iBEKve, akeþ smfbRAµfA puˆb®tkþVFpkþA puˆb®tAnuidi§no, puˆb®tM SArˆB SnekþivihtAin SiDmuVØApdAin SiBvdV®t S§Arsih v¥TUih¦
te c Bo®to smfbRAµfA ikþmAgým ikþmArˆB puˆb®tkþVFpkþA puˆb®tAnuidi§no puˆb®tM SArˆB SnekþivihtAin SiDmuVØApdAin SiBvdV®t S§Arsih v¥TUih ?#%
cyf{t–\ leIf' xf], k"jf{Gtsf] ;DaGwdf sNkgf ug],{ k"jf{Gtfg';f/ b[li6 x'g] >d0f a|fx\d0fx¿ 5g\, hf] !* sf/0fx¿åf/f k"jf{Gtsf
;DaGwdf cg]s k|sf/sf ljrf/ k|s6 u5{g\ . s'g sf/0fn], s'g cfwf/df tL eb| >d0f a|fx\d0f !* sf/0fx¿åff/ k"jf{Gtsf ;DaGwdf cg]s
k|sf/sf ljrf/ k|s6 u5{g\ t <#^
#=(=!=!= zfZjtjfb -;+;f/ / nf]s l:y/ 5 eGg]x¿_ rf/yl/
eujfg\ a'4s} zAbdf eGg] xf] eg] ;+;f/ / nf]s zfZjt, lgTo / l:y/ 5 eGg]x¿ rf/yl/ /x]sf 5g\–

-5-
sV®t, iBEKve, akeþ smfbRAµfA s‰stvAdA, s‰stM SØAAn²c lokþ²c p²YpeV®t ctUih v¥TUih¦ te c Bo®to smfbRAµfA ikþmAgým ikþmArˆB
s‰stvAdA s‰stM SØAAn²c lokþ²c p²YpeV®t ctUih v¥TUih ?#&
cyf{t–\ æleIf' xf], rf/ sf/0fn] s]xL zfZjtjfbL -lgTojfbL_ >d0f a|fx\d0fx¿ cfkm"nfO{ -cfTdfnfO{_ / nf]snfO{ zfZjt -lgTo_
egL eG5g\ . s] sf/0fn], s] cfwf/df tL eb|, zfZjtjfbL >d0f a|fx\d0fx¿ cfkm"nfO{ / nf]snfO{ zFZjt eG5g\ <#*
s_ k'jl{] gjf;fg';lt 1fgsf] cfwf/df Ps hGdb]lv Ps nfv sNksf] s'/f hfGg]x¿ klg d]/f] cfTdf -cQf_ / of] ;+;f/ lgTo xf]
eGg] wf/0ff /fVg]x¿ 5g\ .
v_ Ps ;+jt{ sNkb]lv b; ;+jt{ sNksf] s'/f hfGg]x¿n] klg cfTdf / ;+;f/ lgTo xf] eGg] wf/0ff /fVg]x¿ 5g\ .
u_ b; ;+jt{ sNkb]lv rfnL; ;+jt{ sNk;Ddsf] s'/f hfGg]x¿n] klg cfTdf / ;+;f/ lgTo xf] egL wf/0ff /fVg]x¿ 5g\ .
3_ ts{ / ljdz{åf/f klg cfTdf / ;+;f/ lgTo xf] egL wf/0ff /fVg]x¿ 5g\ .
#=(=!=@= cf+lzs zfZjtjfbL -s]xL zfZjtjfbL / s]xL czfZjtjfbL eGg]x¿_ rf/yl/
"sV®t, iBEKve, akeþ smfbRAµfA akþœcs‰sitkþA akþœcSs‰sitkþA akþœcM s‰stM akþœcM Ss‰stM SØAAn²c lokþ²c p²YpeV®t ctUih
v¥TUih¦ te c Bo®to smfbRAµfA ikþmAgým ikþmArˆB akþœcs‰sitkþA akþœcSs‰sitkþA akþœcM s‰stM akþœcM Ss‰stM SØAAn²c lokþ²c p²YpeV®t ctUih
v¥TUih ?" #(
cyf{t–\ æleIF' xf], s]xL zfZjt / s]xL czfZjtjfbL -cf+lzs zfZjtjfbL_ >d0f a|fx\d0fx¿ rf/ sf/0fn] cfkm"nfO{ -cfTdfnfO{_
/ nf]snfO{ zfZjt -lgTo_ / s]xL czfZjt eGb5g\ . s'g rf/ sf/0fn], s'g rf/ cfwf/df tL eb| >d0f a|fx\d0fx¿ cfkm"nfO{ / nf]snfO{
s]xL zFZjt / s]xL czfZjt eGb5g\ t < $)
s_ a|xd
\ f g} Psdfq lgTo zfZjt xf], a|xd
\ fåf/f lgld{t xfdL clgTo xf] eGg] wf/0ff /fVg]x¿ .
v_ /dfOnf] u/]/ bf]ifk"0f{ x'g] b]jtfx¿ -lv2fkbf]l;sf_ czfZjt / cGo b]jtfx¿ zfZjt xf] eGg] wf/0ff /fVg]x¿ .
u_ l/;n] c¿nfO{ g/fd|F] lrtfpg] b]jtfx¿ -dgf]kbf]l;sf_ czfZjt / cGo b]jftfx¿ zfZjt xf] eGg] wf/0ff /fVg]x¿ .
3_ cfkm\g} ts{ / ljdz{åf/f cfkm\gf] z/L/ czfZjt / cfkm\gf] dgdfq zfZjt xf] eGg] wf/0ff /fVg]x¿ .
#=(=!=#= cGt–cgGtjfb -cGt / cgGt eGg] wf/0ff /fVg]x¿_ rf/yl/
"sV®t, iBEKve, akeþ smfbRAµfA S®tAnV®tkþA S®tAn®tM lokþ‰s p²YpeV®t ctUih v¥TUih¦ te c Bo®to smf bRAµfA ikþmAgým ikþmArˆB
S®tAnV®tkþA S®tAn®tM lokþ‰s p²YpeV®t ctUih v¥TUih ?" $!
æleIF' xf], s]xL cGtfgGtjfbL -cGt / cgGt eGg]x¿_ >d0f a|fx\d0fx¿ rf/ sf/0fn] cGt ePsf] / cGt gePsf] egL eG5g\ .
s'g rf/ sf/0fn], s'g rf/ cfwf/df tL eb| cGtfgGbjfbL >d0f a|fx\d0fx¿ nf]snfO{ s]xL cGtfgGt eGb5g\ t < $@
s_ ;dflwåf/f of] ;+;f/fsf] cGt 5 eGg] wf/0ff /fVg]x¿
v_ ;dflwåf/f of] ;+;f/ cgGt 5 eGg] wf/0ff /fVg]x¿
u_ ;dflwåf/f tn / dflysf] efu cGt 5 t/ bfof" / afof" cgGt 5 eGg] wf/0ff /fVg]x¿
3_ cfkm\g} ts{ / ljdz{åf/f of] ;+;f/ cGt ePsf] klg xf]Og, cgGt ePsf] klg xf]Og eGg] wf/0ff /fVg]x¿ .
#=(=!=$= cd/fljIf]kjfb -tfGbf r'l8b}g, sf6\bf 5'l§b}g eg];l/ cl:y/ lsl;dn] jrg af]Ng]x¿_ rf/yl/
h;/L klg, h'g} lsl;dn] klg ;a}nfO{ l7Ss u/L cfkm\gf] jrgnfO{ ;xL agfO/xg] h'g jfb xf], To;}nfO{ cd/fljIf]kjfb elgG5 .
jf:tjdf, …cd/fÚ eg]sf] Ps k|sf/sf] df5f hflt eGg] a'lemG5 . of] hfltsf] df5f kfgLdf 8'Ag, pk|mg tyf otfptf l56f] bu'g{ ;f¥x} l;kfn'
x'G5 . To;nfO{ ;dfTg, cfkm\gf] xftdf kfg{ lgs} uf¥xf] x'g] ub{5 . 7Ls To:t} k|sf/sf] cl:y/ tyf ;dfTg uf¥xf] jfrfnfO{ g} oxf“
…cd/fljIf]kÚ elgPsf] xf] . $# of] cd/fljIf]kjfb rf/yl/ /x]sf] s'/f eujfg\ a'4s} jrgdf o;/L cfPsf] 5–
"sV®t, iBEKve, akeþ smfbRAµfA SmrAivEKeipkþA, t¥T t¥T p²hM pu§A smAnA vAcAivEKepM SApÀjV®t SmrAivEKepM ctUih v¥TUih¦ te c Bo®to
smfbRAµfA ikþmAgým ikþmArˆB SmrAivEKeipkþA t¥T t¥T p²hM pu§A smAnA vAcAivEKepM SApÀjV®t SmrAivEKepM ctUih v¥TUih ?" $$

-6-
cyf{t–\ leIf' xf], s]xL cd/fljIf]kjfbL >d0f a|fx\d0fx¿ rf/ sf/0fn] To; k|Zgdf cd/fljIf]k jfrf ljIf]k u5{g\ . tL eb|
cd/fljIf]kjfbL >d0f a|fx\d0fx¿ s'g sf/0fn], s'g rf/ cfwf/df tL tL k|Zgdf jfrfljIf]k u/L cd/fljIf]k u5{g\ t <$%
s_ c1fgtfsf] sf/0fn] c;Tosf] eon], c;Tosf] 3[0ffn] o:tf] -dt_ klg 5}g, To:tf] klg 5}g, cGoyf klg 5}g, To:tf] 5}g eGg]
klg 5}g eGg]x¿,
v_ c1fgtfsf] sf/0fn] pkfbfgsf] eon], pkfbfgsf] 3[0ffn] o:tf] -dt_ klg 5}g, To:tf] klg 5}g, cGoyf klg 5}g, To:tf] 5}g
eGg] klg 5}g eGg]x¿,
u_ c1fgtfsf] sf/0fn] k|Zg ;f]wfOsf] eon], k|Zg ;f]wfOsf] 3[0ffn] o:tf] -dt_ klg 5}g, To:tf] klg 5}g, cGoyf klg 5}g, To:tf]
5}g eGg] klg 5}g eGg]x¿,
3_ lga'l{ 4 / d"9tfsf] sf/0fn] To:tf] xf] klg eGb}g, To:tf] xf] klg eGb}g, cGoyf xf] klg eGb}g, xf]Og klg eGb}g, xf]Og eg]sf]nfO{
xf]Og klg eGb}g .
#=(=!=%= cwLTo;d'TkGgjfb -cfkm\;c
] fkm pTkGg x'G5 eGg]x¿_ b'Oyl/
"sV®t, iBEKve, akeþ smfbRAµfA SiDœcsmuFpVÚAkþA SiDœcsmuFpÚAM SØAAn²c lokþ²c p²YpeV®t «Iih v¥TUih¦ te c Bo®to smfbRAµfA
ikþmAgým ikþmArˆB SiDœcsmuFpVÚAkþA SiDœcsmuFpÚAM SØAAn²c lokþ²c p²YpeV®t «Iih v¥TUih ?" $^
cyf{t–\ leIf' xf], s]xL >d0f a|fx\d0fx¿ sf/0flagf -cfkm;]cfkm_ pTkGg x'G5 eGg] jfbL -clwRr;d'KklGgsf_ 5g\ . pgLx¿ b'O{
sf/0fx¿af6 cfkm"nfO{ / nf]snfO{ sf/0flagf -cfkm;]cfkm_ pTkGg x'G5 egL eGb5g\ . s'g b'O{ sf/0fn], s'g b'O{ cfwf/df tL eb|, sf/0flagf
pTkGg x'G5 eGg] jfbL >d0f a|fx\d0fx¿ cfkm"nfO{ / nf]snfO{ sf/0flagf pTkGg x'G5 egL eG5g\ t <$&
s_ c;+1L;Tj eGg] b]jtfx¿ ;+1L;Tj eP/ hGdG5g\ / sf/0flagf g} cfkm" / nf]s pTkGg ePsf] xf] eGg]x¿
v_ cfkm\g} ts{ / ljdz{sf] cfwf/df cfkm" / of] nf]s sf/0flagf g} pTkGg ePsf] xf] eGg]x¿ .
#=(=@= ck/fGt;DaGwL $$ b[li6
"sV®t, iBEKve, akeþ smfbRAµfA Spr®tkþVFpkþA Spr®tAnuidi§no, Spr®tM SArˆB SnekþivihtAin SiDmuVØApdAin SiBvdV®t ctucØAArIsAy
v¥TUih¦ te c Bo®to smfbRAµfA ikþmAgým ikþmArˆB Spr®tkþVFpkþA Spr®tAnuidi§no Spr®tM SArˆB SnekþivihtAin SiDmuVØApdAin SiBvdV®t
ctucØAArIsAy v¥TUih ?" $*
cyf{t–\ leIf' xf], ck/fGtsf] ;DaGwdf sNkgf ug]{ -ck/GtslKksf_, ck/fGtfg';f/ b[li6 x'g] s]xL >d0f a|fx\d0fx¿ 5g\, hf] $$
sf/0fx¿sf cfwf/df ck/fGtsf] ;DaGwdf cg]s k|sf/sf ljrf/x¿ k|s6 u5{g\ . s'g sf/0fn] s'g cfwf/df tL eb| >d0f a|fx\d0fx¿ $$
sf/0fx¿sf] cfwf/df ck/fGtsf ;DaGwdf cg]s k|sf/sf ljrf/x¿ k|s6 u5{g\ <$(
o; cGtu{t !^ k|sf/sf d/]kl5 xf]z x'G5 eg]/ k|1Kt ug]{ ;+1L cfTdfjfbLx¿, * k|sf/sf d/]kl5 xf]z x'b“ g} eg]/ k|1Kt ug]{
c;+1L cfTdfjfbLx¿, * k|sf/sf d/]kl5 g xf]z x'G5, g xf]z x'b" g} eGg] g}j;+1L gf;+1L jfbLx¿, & k|sf/sf d/0fkl5 cfTdf ljR5]8 jf
nf]k x'G5 eGg] pR5]8 jfbLx¿ / % k|sf/sf b[i6wd{ lgjf{0f jfbLx¿ -jt{dfg hLjgd} k|ToIf¿kn] lgjf{0f x'G5 eGg] jfbLx¿_ u/L hDdf
$$ k|sf/sf b[li6x¿sf] rrf{ ePsf] 5 .
#=(=@=!= !^ k|sf/sf d/0fkl5 ;+1f -xf]z_ x'G5 eGg] ;+1L cfTdfjfbLx¿M
"sV®t, iBEKve, akeþ smfbRAµfA wÂmAGAtinkþA s²YIvAdA wÂmAGAtnM s˜²Y SØAAnM p²YpeV®t soLsih v¥TUih¦ te c Bo®to
smfbRAµfA ikþmAgým ikþmArˆB wÂmAGAtinkþA s²YIvAdA wÂmAGAtnM s˜²Y SØAAnM p²YpeV®t soLsih v¥TUih ?" %)
cyf{t–\ leIf' xf], d/0fkl5 cfTdfdf ;+1f x'G5 eGg] s]xL >d0f a|fx\d0fx¿ 5g\, hf] !^ sf/0fn] d/0fkl5 cfTdfdf ;+1f x'G5 egL
eGb5g\ . s'g sf/0fn], s'g cfwf/df tL d/0fkl5 cfTdfdf ;+1f x'G5 eGg] jfbL >d0f a|fx\d0fx¿ !^ sf/0fx¿sf] cfwf/df d/0fkl5
cfTdfdf ;+1f x'G5 egL eG5g\ <%!
!_ ¿kjfg\ cfTdf xf], d/0fkl5 lgTo cljgf;L / ;+1L x'G5,
@_ c¿kjfg\ cfTdf xf], d/0fkl5 lgTo cljgf;L / ;+1L x'G5,
#_ ¿kjfg\ / c¿kjfg\ cfTdf xf], d/0fkl5 lgTo cljgf;L / ;+1L x'G5,

-7-
$_ g ¿kjfg\, g c¿kjfg\ cfTdf xf], d/0fkl5 lgTo cljgf;L / ;+1L x'G5,
%_ cfTdfsf] cGt x'G5, d/0fkl5 lgTo cljgf;L / ;+1L x'G5,
^_ cfTdfsf] cGt x'Gg, d/0fkl5 lgTo cljgf;L / ;+1L x'G5,
&_ cfTdfsf] cGt klg x'G5 cgGt klg x'G5, d/0fkl5 lgTo cljgf;L / ;+1L x'G5,
*_ cfTdfsf] g cGt x'G5, g cgGt x'G5, d/0fkl5 lgTo cljgf;L / ;+1L x'G5,
(_ cfTdf PsfTd;+1L x'G5, d/0fkl5 lgTo cljgf;L / ;+1L x'G5,
!)_ cfTdf gfgfTd;+1L x'G5, d/0fkl5 lgTo cljgf;L / ;+1L x'G5,
!!_ cfTdf k|df0f;lxt x'G5, d/0fkl5 lgTo cljgf;L / ;+1L x'G5,
!@_ cfTdf k|df0f/lxt x'G5, d/0fkl5 lgTo cljgf;L / ;+1L x'G5,
!#_ cfTdf laNs'n ;'vL x'G5, d/0fkl5 lgTo cljgf;L / ;+1L x'G5,
!$_ cfTdf laNs'n b'MvL x'G5, d/0fkl5 lgTo cljgf;L / ;+1L x'G5,
!%_ cfTdf ;'vL / b'MvL x'G5, d/0fkl5 lgTo cljgf;L / ;+1L x'G5,
!^_ cfTdf cb'MvL c;'vL x'G5, d/0fkl5 lgTo cljgf;L / ;+1L x'G5 .
#=(=@=@= cf7 k|sf/sf d/0fkl5 ;+1f 5}g -a]xf];L x'g_] eGg] c;+1L cfTdfjfbLx¿
"sV®t, iBEKve, akeþ smfbRAµfA wÂmAGAtinkþA Ss²YIvAdA wÂmAGAtnM Ss˜²Y SØAAnM p²YpeV®t S§ih v¥TUih¦ te c Bo®to
smfbRAµfA ikþmAgým ikþmArˆB wÂmAGAtinkþA Ss²YIvAdA wÂmAGAtnM Ss˜²Y SØAAnM p²YpeV®t S§ih v¥TUih ?" %@
cyf{t–\ leIf' xf], d/0fkl5 cfTdfdf ;+1f 5}g eGg] jfbL s]xL >d0f a|fx\d0fx¿ 5g\ . hf] cf7 sf/0fn] d/0fkl5 cfTdfdf ;+1f
5}g egL eGb5g\ . s'g sf/0fn] s'g cfwf/df tL d/0fkl5 cfTdfdf ;+1f 5}g eGg] jfbL >d0f a|fx\d0fx¿ * sf/0fx¿sf] cfwf/df d/0fkl5
cfTdfdf ;+1f 5}g egL eG5g\ <%#
!_ ¿kjfg\ cfTdf xf], d/0fkl5 clgTo / c;+1L x'G5,
@_ c¿kjfg\ cfTdf xf], d/0fkl5 clgTo / c;+1L x'G5,
#_ ¿kjfg\ / c¿kjfg\ cfTdf d/0fkl5 clgTo / c;+1L x'G5,
$_ g ¿kjfg\, g c¿kjfg\ cfTdf d/0fkl5 clgTo / c;+1L x'G5,
%_ cfTdf cGt/lxt x'G5, d/0fkl5 clgTo / c;+1L x'G5,
^_ cfTdf cgGt x'G5, d/0fkl5 clgTo / c;+1L x'G5,
&_ cfTdf cGt / cgGt x'G5, d/0fkl5 clgTo / c;+1L x'G5,
*_ cfTdf g cGt g cgGt x'G5, d/0fkl5 clgTo / c;+1L x'G5 .
#=(=@=#= cf7 k|sf/sf d/0fkl5 g xf]z x'G5, g xf]z x'b“ g} eGg] g}j;+1L gf;+1L jfb
"sV®t, iBEKve, akeþ smfbRAµfA wÂmAGAtinkþA nevs²YInAs²YIvAdA, wÂmAGAtnM nevs²YInAs˜²Y SØAAnM p²YpeV®t S§ih v¥TUih¦
te c Bo®to smfbRAµfA ikþmAgým ikþmArˆB wÂmAGAtinkþA nevs²YInAs²YIvAdA wÂmAGAtnM nevs²YInAs˜²Y SØAAnM p²YpeV®t S§ih v¥TUih ?" %$
cyf{t–\ leIf' xf], d/0fkl5 g}j;+1Lgf;+1L eGg] jfbL s]xL >d0f a|fx\d0fx¿ 5g\ . hf] cf7 sf/0fn] d/0fkl5 cfTdfdf g}j;+1Lgf;+1L
egL eGb5g\ . s'g sf/0fn] s'g cfwf/df tL d/0fkl5 cfTdfdf g}j;+1Lgf;+1L eGg] jfbL >d0f a|fx\d0fx¿ * sf/0fx¿sf] cfwf/df
d/0fkl5 cfTdfdf g}j;+1Lgf;+1L egL eG5g\ <%%
!_ ¿kjfg\ cfTdf xf], d/0fkl5 cfTdf g}j;+1L gf;+1L x'G5 eGg] k|1Kt ug]x{ ¿,
-8-
@_ c¿kjfg\ cfTdf xf], d/0fkl5 cfTdf g}j;+1L gf;+1L x'G5 eGg] k|1Kt ug]x{ ¿,
#_ ¿kjfg\ / c¿kjfg\ cfTdf xf], d/0fkl5 cfTdf g}j;+1L gf;+1L x'G5 eGg] k|1Kt ug]x{ ¿,
$_ g ¿kjfg\, g c¿kjfg\ cfTdf xf], d/0fkl5 cfTdf g}j;+1L gf;+1L x'G5 eGg] k|1Kt ug]x{ ¿,
%_ cfTdf cGt x'G5, d/0fkl5 cfTdf g}j;+1L gf;+1L x'G5 eGg] k|1Kt ug]x{ ¿,
^_ cfTdf cgGt x'G5, d/0fkl5 cfTdf g}j;+1L gf;+1L x'G5 eGg] k|1Kt ug]x{ ¿,
&_ cfTdf cGt / cgGt x'G5, d/0fkl5 cfTdf g}j;+1L gf;+1L x'G5 eGg] k|1Kt ug]x{ ¿,
*_ cfTdfsf] g cGt g cgGt x'G5, d/0fkl5 cfTdf g}j;+1L gf;+1L x'G5 eGg] k|1Kt ug]x{ ¿ .
#=(=@=$= ;ft k|sf/sf pR5]bjfbLx¿M
"sV®t, iBEKve, akeþ smfbRAµfA wœCedvAdA sto sØA‰s wœCedM ivnAsM ivBvM p²YpeV®t sØAih v¥TUih¦ te c Bo®to smfbRAµfA ikþmAgým
ikþmArˆB wœCedvAdA sto sØA‰s wœCedM ivnAsM ivBvM p²YpeV®t sØAih v¥TUih ?" %^
cyf{t–\ leIf' xf], pR5]bjfbL s]xL >d0f a|fx\d0fx¿ 5g\, h;n] ;ft sf/0fn] ljBdfg ;Tjsf] pR5]b, ljgfz / cefj x'G5 egL
atfp“5g\ . s'g sf/0fn], s'g cfwf/df tL >d0f a|fx\d0fx¿ ;ft sf/0fx¿sf] cfwf/df ljBdfg ;Tjsf] pR5]b, ljgfz / cefj x'G5 egL
atfp“5g\ <%&
!_ rf/dxfe"tn] ag]sf] of] z/L/ d/0fkl5 plR5Gg / ljgfz x'G5,
@_ d/0fkl5 sfdfjr/ b]jnf]ssf] cfTdfdf k'U5 / To;kl5 plR5Gg / ljgfz x'G5,
#_ d/0fkl5 dgf]do cfTdfdf k'U5 / To;kl5 plR5Gg / ljgfz x'G5,
$_ d/0fkl5 cgGt cfsfz egL cfsfzfgGTofotgdf k'U5 / To;kl5 plR5Gg / ljgfz x'G5,
%_ d/0fkl5 cgGtlj1fg egL lj1fgGTofotg k|fKt ub{5 / To;kl5 plR5Gg / ljgfz x'G5,
^_ d/0fkl5 s]xL 5}g egL cfls~rGofotg k|FKt ub{5 / To;kl5 plR5Gg / ljgfz x'G5,
&_ d/0fkl5 of] zfGt xf], of] k|l0ft xf] egL g}j;+1fgf;+1fotg k|fKt ub{5 / To;kl5 plR5Gg / ljgfz x'G5 .
#=(=@=%= kf“r k|sf/sf b[i6wd{ lgjf{0fjfbM
"sV®t, iBEKve, akeþ smfbRAµfA id§DýminˆbAnvAdA sto sØA‰s prmid§DýminˆbAnM p²YpeV®t p²cih v¥TUih¦ te c Bo®to
smfbRAµfA ikþmAgým ikþmArˆB id§DýminˆbAnvAdA sto sØA‰s prmid§DýminˆbAnM p²YpeV®t p²cih v¥TUih ?" %*
cyf{t–\ leIf' xf], kf“r sf/0fn] b[i6wd{lgjf{0fjfbL s]xL >d0f a|fx\d0fx¿ ljBdfg ;Tjsf] -k|f0fLsf]_ k/d b[i6wd{lgjf{0f xf] egL
atfp“5g\ . s'g sf/0fn], s'g cfwf/df tL b[i6wd{lgjf{0fjfbL >d0f a|fx\d0fx¿ kf“r sf/0fx¿sf] cfwf/df ljBdfg ;Tjsf] k/d
b[i6wd{lgjf{0f xf] egL atfp“5g\ <%(
!_ of] cfTdfn] k~rsfdu'0f ef]u/] o;} hGddf lgjf{0f k|fKt ub{5,
@_ of] cfTdf ljts{ ljrf/ k|Llt ;'v Psfu|tfo'Qm k|ydWofgdf k'u/] o;} hGddf lgjf{0f k|fKt ub{5,
#_ k|Llt ;'v Psfu|tfo'Qm låtLoWofgdf k'u/] o;} hGddf lgjf{0f k|FKt ub{5,
$_ :d[lt;Dk|hGoo'Qm -pk]Iffo'Qm_ t[ltoWofgdf k'u/] o;} hGddf lgjf{0f k|fKt ub{5,
%_ pk]Iff:d[lt kl/z'4 u/L rt'yW{ ofgdf k'u/] o;} hGddf lgjf{0f k|fKt ub{5 .
#=!)= c1fg, cbz{g, j]bgf, qf; / sDkgdfq
eujfg\ a'4n] oL k"jf{Gt / ck/fGt ;DaGwL ^@ dtx¿sf] JofVof ul/;s]kZrft\ k'gM oL ljifox¿nfO{ ljleGg b[li6sf]0fn] ;d]t
ljZn]if0f ug'e
{ Psf] 5 . oL ^@ k|sf/sf dt k|sfz kfg]x{ ¿nfO{ t[i0ffdf k/]sf pgLx¿sf] c1fg, cbz{g, dfgl;s j]bgf, qf; / sDkgdfq

-9-
x'g\ eGg'ePsf] 5 . o;nfO{ d"n kfln u|Gydf o;/L pNn]v u/]sf] 5–
"t©, iBEKve, ye te smfbRAµfA puˆb®tkþVFpkþA c Spr®tkþVFpkþA c puˆb®tApr®tkþVFpkþA c puˆb®tApr®tAnuidi§no puˆb®tApr®tM SArˆB
SnekþivihtAin SiDmuVØApdAin SiBvdV®t «Asi§yA v¥TUih, tdip tesM BvtM smfbRAµfAnM SjAntM Sp‰stM vediytM t»hAgtAnM pirtV‰stivFPþV®dtmev¦"
^)

cyf{t–\ leIf' xf], Toxf“ hf] tL k"jf{Gtsf ;DaGwdf sNkgf ug],{ ck/fGtsf ;DaGwdf sNkgf ug]{ / k"jf{Gt–ck/fGtfg';f/ b[li6 x'g]
s]xL >d0f a|fx\d0fx¿ ^@ k|sf/n] k"jf{Gt / ck/fGtsf ;DaGwdf cg]s k|sf/sf ljrf/x¿ k|s6 u5{g–\ t[i0ffdf k/]sf tL eb| >d0f
a|fx\d0fx¿sf] c1fg, cbz{g, j]bgf -dfgl;s_, qf; / sDkg dfq x'g\ .^!
#=!!= s]jn :kz{sf] sf/0f
k'gM tL ^@ k|sf/n] k"jf{Gt / ck/fGtsf ;DaGwdf cg]s k|sf/n] ljrf/ k|s6 ug]x{ ¿nfO{ Tof] klg s]jn :kz{sf] sf/0fn] xf]
eGg'ePsf] 5 . o;nfO{ klg d"n kfln u|Gydf o;/L pNn]v u/]sf] 5–
"t©, iBEKve, ye te smfbRAµfA puˆb®tkþVFpkþA c Spr®tkþVFpkþA c puˆb®tApr®tkþVFpkþA c puˆb®tApr®tAnuidi§no puˆb®tApr®tM SArˆB
SnekþivihtAin SiDmuVØApdAin SiBvdV®t «Asi§yA v¥TUih, tdip Pþ‰spœcyA¦" ^@
cyf{t–\ leIf' xf], Toxf“ hf] tL k"jf{Gtsf ;DaGwdf sNkgf ug],{ ck/fGtsf ;DaGwdf sNkgf ug]{ / k"jf{Gt–ck/fGtfg';f/ b[li6 x'g]
s]xL >d0f a|fx\d0fx¿ ^@ k|sf/n] k"jf{Gt / ck/fGtsf ;DaGwdf cg]s k|sf/sf ljrf/x¿ k|s6 u5{g–\ Tof] klg :kz{sf] sf/0fn] xf] .^#
#=!@= :kz{afx]s cGo j]bgf/lxt
k'gM ^@ k|sf/n] k"jf{Gt / ck/fGtsf ljifodf cg]s k|sf/n] ljrf/ k|s6 ug]x{ ¿nfO{ ltgLx¿n] :kz{afx]s cGo s'g} klg j]bgf
cg'ej u5{g\ egL eGg g;s]sf] sf/0fn] xf] egL eujfg\ a'4n] b]zgf ug'e{ Psf] 5 . o;}nfO{ d"n kfln u|Gydf o;/L b]vfPsf] 5–
"t©, iBEKve, ye te smfbRAµfA puˆb®tkþVFpkþA c Spr®tkþVFpkþA c puˆb®tApr®tkþVFpkþA c puˆb®tApr®tAnuidi§no puˆb®tApr®tM SArˆB
SnekþivihtAin SiDmuVØApdAin SiBvdV®t «Asi§yA v¥TUih, te vt S²Y© Pþ‰sA pixsMvie d‰s®tIit netM XAnM ivÀjit¦" ^$
cyf{t–\ leIf' xf], Toxf“ hf] tL k"jf{Gtsf ;DaGwdf sNkgf ug],{ ck/fGtsf ;DaGwdf sNkgf ug]{ / k"jf{Gt–ck/fGtfg';f/ b[li6 x'g]
s]xL >d0f a|fx\d0fx¿ ^@ k|sf/n] k"jf{Gt / ck/fGtsf ;DaGwdf cg]s k|sf/sf ljrf/x¿ k|s6 u5{g–\ ltgLx¿n] :kz{afx]s c¿ s'g} j]bgf
cg'ej u5{g\ egL eGg ;Sg] sf/0f 5}g .^%
#=!#= sfo{sf/0f j k|ltTo;d'Tkfb l;4fGt
k'gM eujfg\ a'4n] ^@ k|sf/n] k"jf{Gt / ck/fGt ljifodf ljrf/ k|s6 ug]{ >d0f–a|fx\d0fx¿n] ^ :kz{–cfotgn] :kz{ ug]{ 7fp“nfO{
cg'ej ug]{ ePsf] x'gfn] pgLx¿nfO{ j]bgfsf] sf/0fn] t[i0ff, t[i0ffsf] sf/0fn] pkfbfg, pkfbfgsf] sf/0fn] ej -hlGdg] sf/0f_, ejsf]
sf/0fn] hflt -hGd_, hfltsf] sf/0fn] h/f–d/0f, zf]s, kl/b]j, b'Mv, bf}dg{ :o, pkfof; ;Dej x'G5 eGg] s'/fnfO{ :ki6 pkb]z ug'e { of] .
oxL s'/fnfO{ d"n kfln u|Gydf o;/L b]vfPsf] 5–
yeip te smfbRAµfA puˆb®tkþVFpkþA c Spr®tkþVFpkþA c puˆb®tApr®tkþVFpkþA c puˆb®tApr®tAnuidi§no puˆb®tApr®tM SArˆB SnekþivihtAin
SiDmuVØApdAin SiBvdV®t «Asi§yA v¥TUih, sˆbe te Cih Pþ‰sAytneih Puþ‰s Puþ‰s pixsMvde Ve ®t tesM vednApœcyA t»hA, t»hApœcyA wpAdAnM,
wpAdAnpœcyA Bvo, BvpœcyA jAit, jAitpœcyA jrAmrfM sokþpirdevduEKdomn‰supAyAsA sýBvV®t¦^^
cyf{t–\ hf] tL k"jf{Gtsf ;DaGwdf sNkgf ug]{ >d0f a|fx\d0fx¿ / ck/fGt ;DaGwdf sNkgf ug]{ >d0f a|fx\d0fx¿, k"jf{Gt
ck/fGtsf ;DaGwdf sNkgf ug]{ / k"jf{Gt ck/fGtfg';f/ b[li6 x'g] >d0f a|fx\d0fx¿– ^@ k|sf/n] k"jf{Gt ck/fGtsf ;DaGwdf cg]s k|sf/sf
ljrf/x¿ k|s6 u5{g–\ tL ;a}n] 5 :kzf{otgn] :kz{ ug]{ 7fp“nfO{ cg'ej u5{g\ . pgLx¿nfO{ j]bgfsf] sf/0fn] t[i0ff, t[i0ffsf] sf/0fn]
pkfbfg, pkfbfgsf] sf/0fn] ej, ejsf] sf/0fn] hflt, hfltsf] sf/0fn] h/f–d/0f, zf]s, kl/b]j, b'Mv, bf}dg{ :o, pkfof; ;Dej x'G5 .^&
#=!$= oyfy{tM hfGg]n] pQ/f]Q/ hflgG5
ejrqmdf cNdnfO/fVg], 3'dfO/fVg] d"n sf/0f ^ :kz{–cfotgnfO{ /fd|/L hfGg;S5, o;sf] ;d'bo, c:tudg, cf:jfb,
b'ikl/0ffd, d'lQmnfO{ oyfy{tM hfG5, ta p;n] ;a}sf] /fd|f] / pQ/f]Q/ hfg]sf] x'g] s'/f eujfg\ a'4n] leIf'x¿nfO{ cf1f ug'e
{ of] . o;nfO{
d"n u|Gy kflndf o;/L cf1f ug'e { Psf] 5–

-10-
"yto Ko, iBEKve, iBEKu CÚAM Pþ‰sAytnAnM smudy²c S¥T½m²c S‰sAd²c SAdInv²c in‰srf²c yTABUtM pjAnAit, SyM qmeih sˆbehve
wØAirtrM pjAnAit¦" ^*
cyf{t–\ leIf' xf], ha leIf' 5 j6} :kzf{otgsf] ;d'bo, c:tudg, cf:jfb, b'ikl/0ffd / d'lQm -lgMz/0f_ nfO{ oyfy{tM hfGg]5, ta
p;n] oxL ;a}eGbf pQ/f]Q/ hfg]sf] x'G5 .^(
#=!%= kf]v/L, dfemL / hfnf]sf] pkdf
eujfg\ a'4n] Pp6f ;fgf] kf]v/L, dfemL / hfnf]sf] pkdf lbg'xb“' } ^@ k|sf/sf] b[li6nfO{ cem o;/L a'emfpg'ePsf] 5 . h;/L s'g}
dfemLn] Pp6f yf]/} kfgL ePsf] ;fgf] kf]v/Ldf dl;gf] Kjfn ePsf] hfn km\ofSbf p;nfO{ nfUg]5, Tof] kf]v/Ldf h]–hlt 7"N7"nf k|f0fLx¿
5g\, tL ;a} hfnleq k/] . o;}leq k/L dfly cfpg]x¿ dfly cfp“5g\, o;} 3]/fleq /xL o;} hfnleq /xL dfly cfpg]x¿ dfly cfp“5g\ .
l7s To;/L g}, hf] >d0f–a|fx\d0fx¿ k"jf{Gtsf] ;DaGwdf cyjf ck/fGtsf ;DaGwdf cg]s ljrf/x¿ k|s6 ub{5g\, tL ;a} log} ^@ k|sf/sf
sf/0fx¿sf] hfnleq kb{5g\ . o;}leq a;L dfly cfpg]x¿ dfly cfp“5g\, o;} 3]/fleq /xL o;} hfnleq /xL dfly cfpg]x¿ dfly
cfp“5g\ .&)
#=!^= ejb'Mvd'Qm tyfut dxfkl/lgjf{0fkl5 gb]lvg]
jf:tjdf eGg] xf] eg] ^@ k|sf/sf k"jf{Gt / ck/fGt;DaGwL b[li6 jf dtx¿ ePsf] sf/0fn] ubf{ g} t[i0ffn] jzLe"t eP/ g} tL
>d0f–a|fx\d0f jf dflg;x¿ ;+;f/df clNem/xg] xf] . o;}sf] sf/0f tL ;a}nfO{ ejb'Mv eO/xg] / ;+;frqm nlDa/xg] xf] . tL b[li6af6 cnUu
pxf“ dxfdfgj a'4 ejb'Mvrqmdf cNemfO/fVg] t[i0ffaf6 d'Qm x'gx' G' 5 . k'gh{Gdaf6 d'Qm pxf“ eujfg\ a'4nfO{ ha;Dd of] ;+;f/df ;z/L/
hLjdfg\ x'gx' G' 5, ta;Dddfq pxf“nfO{ b]j tyf dg'iox¿n] b]Vg ;lsG5 . pxf“sf] z/L/ gePkl5 cyf{t\ cg'kflbz]if lgjf{0f k|fKt ul/;s]kl5
pxf“nfO{ s;}n] klg b]Vg ;+ej x'b“ g} , s;}n] b]Vg ;Sb}g . o;} s'/fdf eujfg\ a'4n] leIf'x¿nfO{ ;Daf]wg ug'x{ b“' } cf1f ug'x{ G' 5–
"wVœCÚABvneVØAkþo, iBEKve, tTAgt‰s kþAyo it§it¦ yAv‰s kþAyo X‰sit, tAv nM dEKV®t devmnu‰sA¦ kþAy‰s BedA wÂM jIivtpiryAdAnA
n nM dEKV®t devmnu‰sA¦&!
cyf{t–\ leIf' xf], ;+;f/¿kL 8f]/L r'8“ fln;s]sf tyfutsf] z/L/ /xG5 . ha;Dd z/L/ /xG5, ta;Dd b]j–dg'iox¿n] b]V5g\ .
z/L/ 5f8L hLjg ;lsPkl5 To;nfO{ b]jdg'iox¿n] b]Vb}gg\ .&@
a'4sf] pkb]zdf ;a}sf] ;fw'sf/
eujfg\ a'4sf] of] pkb]znfO{ ;'Gg] ;a} leIf'x¿n] ;Gt'i6 eO{ ;fw'sf/&# lbP . eujfg\ a'4n] of] wd{sf] JofVof¿kL pkb]z ug'x{ b“' f
bz;x;|L nf]swft' slDkt ePsf] s'/fnfO{ d"n kfln u|Gydf o;/L pNn]v u/]sf] 5–
qmV‰m²c pn ve†yAkþrf˜‰m B²YmAne dssh‰sI lokþDAtu SkþVýp¥TAit&$ cyf{t–\ of] wd{sf] JofVofg ug'x{ b“' f bz;x;|L nf]swft' slDkt
eof] .
$= lgisif{
– cfhsf] kl/k|I] odf, jf:tljs b'ne { dfgj hLjgnfO{ klxrfg ug{ g;s]/ oqtq ef}t+ fl//xg], Joy{df hLjgnfO{ u'dfO/xg] clg
kz'jt hLjg u'hf/f ug{ afWo x'g] ;a} dflg;x¿nfO{ a'4åf/f /fd|f; ] u“ JofVof ePsf] of] æa|xd
\ hfn ;"qÆ ;+rt] gf tyf hfu/0fsf] /fd|f]
cfwf/ ePsf] 5 . a'4sfnLg ljBdfg cg]s–cg]s b[li6 jf dt jf l;4fGtx¿sf] JofVofnfO{ /fd|/L yfxfkfP/ :jo+ ;j{1 a'4n] g} lg/y{s,
;f/xLg, ldYof elgPsf o:tf b[li6 jf dt jf l;4fGtx¿af6 aRg'kg],{ cnu /xg'kg]{ tyf o;af6 kG5]/ ;xL dfu{df hLjg pT;u{ ug'k{ g]{
/fd|f] lzIff, hLjgbfoL k|/] 0ff tyf bl/nf] cfwf/ k|fKt ePsf] 5 of] a|xd \ hfn ;"qaf6 .
– tLg lk6s ;"qlk6s, ljgolk6s / clewd{lk6sdWo] klxnf] ;"qlk6ssf] klg klxnf] u|Gy bL3lgsfo xf] . o; bL3lgsfosf] klg
klxnf] / bfz{lgs b[li6n] ;f¥x} dxTjk"0f{ ;"q eGg' g} a|xd
\ hfn ;"q xf] .
– a'4s} zAbdf eGg'kbf{, a|xd
\ hfnnfO{ cy{hfn eg] klg x'G5, wd{hfn eg] klg x'G5, b[li6hfn, cg'kd ;+uf| dlht eg] klg x'G5
. o;y{ a|xd
\ hfnnfO{ ljleGg cy{, wd{, b[li6, ;+uf| dlht zAb;“u ;dfgfGt/ cy{df lnOPsf] 5 .
– k"jf{Gt / ck/fGt ;DaGwL ^@ k|sf/sf tL b[li6 jf dt jf l;4fGtnfO{ eujfg\ a'4n] :ki6¿kdf JofVof ug'x{ b“' } oL dtx¿nfO{
e|dk"0f{ t[i0ffn] jzLe"t eO{ k|ltkfbg ePsf] ;f/xLg, cy{xLg b[li6sf ¿kdf pkb]z ug'e
{ Psf] 5 . cem pxf“ eujfg\ a'4n] tL ^@ b[li6nfO{
;f+;fl/s b'Mvdf cNemfO/fVg] Joy{ / c;f/tfsf] ¿kdf pkb]z ug'e { Psf] 5 .
– k"jf{Gt–ck/fGt ;DaGwL ^@ k|sf/sf b[li6 jf dtx¿dWo] Ps g Ps s'g} b[li6df clNem/x];Dd ;f+;fl/s b'Mvaf6 d'Qm x'g g;Sg],
-11-
km]l/–km]l/ of] b'Mvdo ej;+;f/df hGd]/ b'Mv, si6, kL8f, pTkL8g ef]lu/xg'kg]{ cjZoDefjL 5 . ;+f;fl/s b'Mvaf6 d'lQm kfpgsf] nflu
sfo{–sf/0f l;4fGt jf k|ltTo;d'TkfbnfO{ oyfy{¿kdf a'em\g'kg]{, o;}af6 zLn, ;dflw / k|1fnfO{ oyfe"t a'em\g'kg]{ / hLjgnfO{
jf:tljs¿kdf ;kmn, ;fy{s / wGo agfpg'kg]{ eujfg\ a'4sf] pkb]z xf] .
– a'4sfnLg tyf pxf“eGbf cl3sf ;dosfndf ;d]t ljBdfg ef/tjif{sf] ;fdflhs, wfld{s, cfly{s hLjg rl/q o; a|xd \ hfn
;"qdf /fd|f] lrq0f ePsf] 5 . ;fy} a'4sfnLg, pBf]u, Joj;fo, hLjg ofkgsf ;fwgx¿, dgf]/~hgsf ;|ft] –;fdu|Lx¿, ljleGg k|sf/sf
lzNk, ljBf, lt/ZrLg syf, lt/ZrLg ljBf, lt/ZrLg nIf0f cflb ljljw ljifox¿sf] k|z:t ljj/0f klg o; a|xd \ hfn ;"qdf /x]sf] 5 .
– ldYof b[li6 jf dt jf l;4fGtdf cNdlnP/ hLjg ;dfKt gu/L a]nd } f xf]z k'¥ofpg', hfu[t x'g' tyf hLjgnfO{ ;xL dfu{df
8f]¥ofP/ ;kmn, ;fy{s / wGo t'Nofpg' g} a|xd
\ hfn ;"qsf] d"n ;Gb]z xf] .

kfbl6Kk0fLx¿
!= ;'Qlk6s] bL3lgsfof]–! -Outk'/L, ljkZogf ljzf]wg ljGof;, !((* O=;+=_, k[= $!
@= P]hg
#= b'08axfb'/ jh|frfo{ -cg'=_, bL3lgsfo -nlntk'/, jL/–k"0f{ k':ts ;+u|xfno, @)%^ lj=;+=_, k[= #@
$= dw's/ lkknfog, ltlk6s kl/ro -gO{ lbNnL, ;Dos k|sfzg, @))% O=;+=_, k[= %$
%= e/tl;+x pkfWofo, kfln ;flxTosf Oltxf; -k|ofu, lxGbL ;flxTo ;Dd]ng, !(^# O=;+=_, k[= !&&
^= P]hg, k[= !&^
&= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL #, k[= %
8. S§pdM dspdM SAkþAsM pirhArpTM sV®tkMþ KilkMþ GixkMþ slAkþh¥TM SEKM p½cIrM v¸kMþ moEKickMþ ic½‡ilkMþ pØAA¨hkMþ rTkMþ DnukþM SEKirkMþ mneiskMþ
yTAvÀjM qit . -;'Qlk6s] bL3lgsfof]–!, k[= ^_
(= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL #, k[= %
10. nœcM gItM vAidtM peEKM SEKAnM pAif‰srM vetALM kuþýBTUfM soBnkMþ c»zAlM vMsM DovnM hV¥TyuÂM S‰syuÂM m˜hsyuÂM wsByuÂM SjyuÂM me»zyuÂM
kuþEkuþxyuÂM v¢kþyuÂM d»zyuÂM mui§yuÂM inˆbuÂM w†yoiDkMþ blŸgM senAˆyUhM SnIkþd‰snM qit . -;'Qlk6s] bL3lgsfof]–!, k[= ^_
!!= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL #, k[= ^
12. wœCAdnM pirm¡nM ®hApnM sýbAhnM SAdAsM S²jnM mAlAg®DivlepnM muKcu»fM muKlepnM h¥Tb®DM isKAb®DM d»zM nAiLkMþ S˜s CØAM ic©upAhnM w»hIsM
m˜f vAlbIj˜n SodAtAin v¥TAin dIGdsAin qit . -;'Qlk6s] bL3lgsfof]–!, k[= &_
!#= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL #, k[= ^
14. rAjkþTM corkþTM mhAmØAkþTM senAkþTM BykþTM yuÂkþTM SÚAkþTM pAnkþTM v¥TkþTM synkþTM mAlAkþTM g®DkþTM YAitkþTM yAnkþTM gAmkþTM ingmkþTM
ngrkþTM jnpdkþTM qV¥TkþTM sUrkþTM ivisKAkþTM kuþýB§AnkþTM puˆbpetkþTM nAnØAkþTM lokþEKAiykMþ smu¡EKAiykMþ qitBvABvkþTM qit . -;'Qlk6s]
bL3lgsfof]–!, k[= &_
!%= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL #, k[= &
16. S½M inimØAM wFpAtM suipnM lEKfM mUiskþVœCÚAM SVŸghomM dVˆbhomM TushomM kþfhomM t»zulhomM sVFphomM telhomM muKhomM loihthomM S½ivÀjA
v¥TuivÀjA KØAivÀjA isvivÀjA BUtivÀjA BUirivÀjA SihivÀjA ivsivÀjA ivVœCkþivÀjA mUiskþivÀjA skuþfivÀjA vAysivÀjA pEkþÀJAnM srpirØAAfM
imgcEkMþ qit . -;'Qlk6s] bL3lgsfof]–!, k[= *_
!&= k"jf]Q { m kfbl6Kk0fL #, k[= *
18. miflEKfM v¥TlEKfM d»zlEKfM s¥TlEKfM SislEKfM wsulEKfM DnulEKfM SAvuDlEKfM qV¥TlEKfM puirslEKfM kuþmArlEKfM
kuþmAirlEKfM dAslEKfM dAislEKfM hV¥TlEKfM S‰slEKfM m˜hslEKfM wsBlEKfM golEKfM SjlEKfM me»zlEKfM kuþEkuþxlEKfM
v¢kþlEKfM goDAlEKfM kþV»fkþAlEKfM kþœCplEKfM imglEKfM qit . -;'Qlk6s] bL3lgsfof]–!, k[= *–(_
!(= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL #, k[= %
@)= mUlbIjM K®DbIjM PþLubIjM SŸgbIjM bIjbIjmev p²cmM; qit avÁpA bIjgAm
BUtgAmsmArýBA pixivrto smfo gotmo’it . -;'Qlk6s] bL3lgsfof]–!, k[= ^_
@!= k"jf]Q { m kfbl6Kk0fL !, k[= !
@@= k"jf]Q { m kfbl6Kk0fL #, k[= !
@@s= dxfkl/lgjf{0f– a'4zf;gdf ;Dos\;Da'4 x'g'ePsf] a'4x¿sf] b]xfj;fg x'“bf ljz]if cfb/fyL{ zAb k|of]u u/]/ eGg] zAb xf]– dxfkl/lgjf{0f .
a'4afx]s of] zAb c¿df k|of]u x'“b}g . a¿ b'Mvd'Qm cx{t\ eO;s]sf JolQmx¿sf] b]xfj;fg x'“bf kl/lgjf{0f zAb k|of]u ul/G5 .
@@v= ;+ufogf– a'4zf;gdf bIf / of]Uotfk|fKt leIf'x¿ Ps} 7fp“df e]nf eP/ a'4sf] pkb]znfO{ Ps} 7fp“df ;+u|x ul/g', kl/z'4 ug'{nfO{ ;+ufogf
elgG5 . a'4zf;gdf klxnf] ;+ufogf eujfg\ a'4sf] dxfkl/lgjf{0f ePsf] # dlxgfkZrft\ /fhf chftzq'sf] ;+/IfsTj tyf dxfsfZok dxf:ylj/
sf] ;efkltTjdf duwsf] /fhwfgL /fhu[xdf ePsf] lyof] .
@#= k"jf]Q{ m kfbl6Kk0fL !, k[= !
@$= k"jf]Q { m kfbl6Kk0fL #, k[= !
@%= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL !, k[= @
-12-
@^= k"jf]Q { m kfbl6Kk0fL #, k[= @
@&= k"jf]Q { m kfbl6Kk0fL !, k[= #
@*= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL #, k[= @
@(= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL !, k[= #
#)= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL #, k[= @
#!= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL !, k[= #
#@= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL #, k[= #–$
##= P]hg, k[= %–&
#$= P]hg, k[= &–(
#%= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL !, k[= #$
#^= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL #, k[= !)
#&= k"jf]Q { m kfbl6Kk0fL !, k[= !!
#*= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL #, k[= !)
#(= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL !, k[= !%
$)= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL #, k[= !#
$!= k"jf]Q { m kfbl6Kk0fL !, k[= !(
$@= k"jf]Q { m kfbl6Kk0fL #, k[= !^
$#= P]hg, k[= $# sf] km'6gf]6
$$= k"jf]Q { m kfbl6Kk0fL !, k[= @!
$%= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL #, k[= !*
$^= k"jf]Q { m kfbl6Kk0fL !, k[= @$
$&= k"jf]Q { m kfbl6Kk0fL #, k[= @)
$*= k"jf]Q { m kfbl6Kk0fL !, k[= @^
$(= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL #, k[= @!
%)= k"jf]Q { m kfbl6Kk0fL !, k[= @^
%!= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL #, k[= @!
%@= k"jf]Q { m kfbl6Kk0fL !, k[= @&
%#= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL #, k[= @@
%$= k"jf]Q { m kfbl6Kk0fL !, k[= @*
%%= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL #, k[= @#
%^= k"jf]Q { m kfbl6Kk0fL !, k[= @(
%&= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL #, k[= @#
%*= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL !, k[= #!
%(= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL #, k[= @%
^)= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL !, k[= #%
^!= k"jf]Q{ m kfbl6Kk0fL #, k[= @(
^@= k"jf]Q { m kfbl6Kk0fL !, k[= #&
^#= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL #, k[= #)
^$= k"jf]Q { m kfbl6Kk0fL !, k[= #(
^%= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL #, k[= #!
^^= k"jf]Q { m kfbl6Kk0fL !, k[= #(
^&= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL #, k[= #!
^*= k"jf]Q { m kfbl6Kk0fL !, k[= $)
^(= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL #, k[= #@
&)= P]hg
&!= k"jf]Q { m kfbl6Kk0fL !, k[= $)
&@= k"jf]{Qm kfbl6Kk0fL #, k[= #@
&#= a'4zf;gdf h'g} /fd|f] sfd ubf{ jf ug{nfUbf, h'g;'s} k|z+;f ubf{ jf k|;Gg x'+“bf æ;fw', ;fw', ;fw'Æ egL k|;Ggtfk"j{s ;fw'sf/ lbg] rng a'4sf]
;dob]lv cBfjlw;Dd rlncfPsf] 5 . ;sf/fTds :jLs[lt lbg'nfO{ g} oxf“ ;fw'sf/ lbg' elgPsf] xf] . -a}zfv k"l0f{df–a'4 k"l0f{df_
&$= k"jf]Q { m kfbl6Kk0fL !, k[= $!


-13-

You might also like