İKTİSAT OKULLARI

MERKANTİLİZM Bu dönem en eski çağlardan 18. yüzyılın

başlarına kadar geçen dönemde iktisadi
düşüncenin gelişimini içermektedir. Tevrat,
ÖNCESİ İncil, Kur'an gibi kutsal kitaplarda; Ariston ve
Eflatun gibi eski Yunan felsefesinin
DÖNEM kurucularının, Thomas Aquinas gibi Ortaçağ
skolastik düşüncesinin öcülerinin eserlerinde
iktisadi konulara ilişkin görüş ve öneriler
bulmak mümkündür. Daha fazla bilgi için lütfen yandaki
zarfın üzerini tıklayınız.
Sokrates

MERKANTİLİZM Merkantilizm, 1450-1750 yılları arasında yani

Ortaçağ ve Fizyokrasi arasındaki dönemde
gelişen iktisadi düşüncenin bütünüdür.
ve J.B.Colbert, Richard Cantillion gibi merkantilist
düşünürlerden sonra fizyokratlar ekonomik
FİZYOKRATİZM olaylara ve ekonomik düzene farklı açıdan
bakmışlardır. F. Quesnay, R.J.Turgot gibi
fizyokratlar ve daha sonra John Locke ve David
Hume gibi doğal düzen filozofları liberal
Francois Quesnay düşüncenin de öncüleri olmuşlardır. Daha fazla
bilgi için lütfen yandaki zarfın üzerini tıklayınız.

KLASİK Klasik iktisat okulu'nun başlangıcı olarak Adam

Smith'in 1776 tarihinde yayınlanan Milletlerin
Zenginliği adlı eserini göstermek doğru kabul
İKTİSAT edilebilir. David Ricardo, Jean B. Say, John Stuart
Mill, Jeremy Bentham, Thomas Malthus gibi
OKULU filozoflar modern iktisat biliminin temellerine ilk
harçları koyan kişiler olmuşlardır. Klasik
iktisatçılar genel olarak devletin ekonomiye
müdahelerinin sınırlı olması gerektiğini
Adam Smith savunmuşlardır. Daha fazla bilgi için lütfen yandaki zarfın
üzerini tıklayınız.

NEO-KLASİK Neo-klasik iktisat okulu liberal perspektiften klasik

iktisat okulunu eleştiren ve aynı zamanda bu okula
katkıda bulunan iktisatçıları ve bu iktisatçıların
İKTİSAT oluşturduğu ekolleri kapsar. Başlıca neo-klasik
iktisat okulları arasında Lozan okulu, Cambridge
OKULU Okulu, İsveç okulu sayılabilir. Avusturya okulunun
ilk temsilcilerini de neo-klasik iktisat okuluna dahil
etmek mümkündür. Daha fazla bilgi için lütfen yandaki zarfın
üzerini tıklayınız.

Joseph Schumpeter
AVUSTURYA Klasik iktisadi düşünceye katkıda ve eleştiride
bulunan okullardan birisi Avusturya İktisat Okulu
olmuştur. Carl Menger, Friedrich Wieser ve Eugen
İKTİSAT Bohm Bawerk gibi iktisatçılar bu okulun kurucuları
olarak kabul edilirler. Avusturya iktisat okulu
OKULU iktisat bilimine "marjinal fayda" analizini getirerek
malın miktarı arttıkça marjinal faydasının azaldığı
görüşünü savunmuşlardır. Avusturya okulu
mensupları serbest piyasa ekonomisinin önde
Friedrich von Wieser gelen savunucaları arasında yeralmaktadır. Daha
fazla bilgi için lütfen yandaki zarfın üzerini tıklayınız.

KEYNEZYEN Keynezyen iktisat, 1929 Büyük Dünya Krizi'ni

oluşturan depresyonun ortaya çıkardığı işsizlik ve
toplam talepteki yetersizlikleri gidermek amacıyla
İKTİSAT John Maynard Keynes'in öncülüğünde geliştirilmiş
bir iktisadi düşüne okuludur. Keynezyen
iktisatçılar, ekonomik sürecin iradi makro-ekonomi
politikaları ile düzenlenmesi gerektiğini
savunurlar. Bu iktisat okulunda klasik iktisatçıların
sınırlı devlet düşüncesi yerine müdahaleci devlet
John Maynard felsefesi hakimdir. Daha fazla bilgi için lütfen yandaki zarfın
Keynes üzerini tıklayınız.

CHICAGO Keynezyen iktisadi düşünceyi eleştiren akımların

başında Chicago iktisat okulu gelmektedir. Bu
okulun kurucusu olarak kabul edilen Milton
İKTİSAT Friedman, Friedrich A. von Hayek ile birlikte
serbest piyasa ekonomisinin günümüzde en güçlü
OKULU savunucularından birisi olarak kabul edilir.
Chicago iktisat okulunun iktisat bilimine en önemli
katkısı klasik iktisatçıların miktar teorisini yeniden
gün ışığına çıkarmalarıdır. Monetarizm olarak
Milton Friedman adlandırılan iktisadi düşünce para arzı ile fiyatlar
genel seviyesi arasında yakın ilişki olduğunu ve
enflasyonun ana parasal genişlemeden
kaynaklandığını savunmaktadır. Daha fazla bilgi için
lütfen yandaki zarfın üzerini tıklayınız.

FREIBURG Freiburg iktisat okulu, 1930'lu ve 1940'lı yıllarda

Alman iktisatçı Walter Eucken ve hukukçu Franz
Bohm'ün öncülüğünde ortaya çıkmıştır. ORDO
İKTİSAT libarelleri olarak da adlandırılan bu okulun
mensupları piyasa ekonomisinin iyi işlemesi için
OKULU ekonomik düzenin hukuki
çerçevesinin oluşturulması gereği üzerinde
durmuşlardır. Freiburg okulunun öğretisi
literatürde Ekonomik Düzen Teorisi ve Ekonomik
Walter Eucken Anayasa Hukuku olarak bilinmektedir. Daha fazla bilgi
için lütfen yandaki zarfın üzerini tıklayınız.
 VIRGINIA Amerikalı iktisatçı James M. Buchanan'ın
öncülüğünde geliştiren Kamu Tercihi ve Anayasal
İktisat Virgina politik iktisat okulunun öğretisi
İKTİSAT olarak bilinmektedir. Kamu tercihi, kamu
ekonomisinde karar alma sürecini analiz
OKULU etmektedir. Kamu tercihi iktisatçıları, tıpkı piyasa
ekonomisinde olduğu gibi kamu ekonomisinde de
siyasal aktörlerin rasyonel karar verdiklerini ve özel
çıkarlarını maksimize etme gayreti içerisinde
James M. Buchanan olduğunu savunmaktadırlar. Virginia politik iktisat
okulu içerisinde ayrıca "anayasal iktisat" adı
verilen bir teori geliştirilmiştir. Daha fazla bilgi için
lütfen yandaki zarfın üzerini tıklayınız.

KURUMSAL Kurumsal iktisat, Thorstein Veblen, Wesley C.

Mitchell gibi teorisyenlerin katkıları ile geliştirilmiş
ve daha sonra Douglas North'ın bu alandaki
İKTİSAT çalışmaları ile Nobel ekonomi ödülü
kazanmasından sonra popüler bir iktisat okulu
olarak iktisadi düşünceler içerisinde yerini almıştır.
Kurumsalcılar, ekonomik gelişmede kural ve
kurumların önemi üzerinde durmaktadırlar. Daha fazla
bilgi için lütfen yandaki zarfın üzerini tıklayınız.

Douglas North

ARZ-YÖNLÜ Ünlü klasik iktisatçılardan Jean Babtist Say'in "her

arz kendi talebini yaratır" şeklinde ifade ettiği
görüşü arz-yönlü iktisat okulunun temelini
İKTİSAT oluşturur. Arz-yönlü iktisat okulu her ne kadar
Arthur Laffer'in ismi ile anılsa da bu okulun
temelleri klasik iktisadi düşünceye dayalıdır. Laffer
Etkisi (vergi oranlarındaki indirim, toplam arzı ve
vergi gelirlerini arttırıcı etki doğurur) arz-yönlü
iktisat okulun temel kavramlarından birisidir. Daha
fazla bilgi için lütfen yandaki zarfın üzerini tıklayınız.
Jean Babtiste Say

MARKSİST Önemli ölçüde Karl Marx ve Frederic Hegel'in

görüşleri ortaya çıkmış olan Marksist İktisat bir
toplumun gelişmesini önemli ölçüde üretim araçları
İKTİSAT ve tekniğinin belirleyeceği düşüncesini
savunmuştur. Marksist İktisat öğretisinde,
diyalektik felsefe, materyalist felsefe, ve praxis
felsefe kavramları büyük önem taşır. Markist
iktisatçılar, kapitalist ekonomik düzeni şiddetle
eleştirirler ve bunun yerine sosyalizm ve onun bir
Karl Marx ileri aşaması olarak düşündükleri komünizmi
önerirler. Daha fazla bilgi için lütfen yandaki zarfın üzerini
tıklayınız.
LİBERTARİAN Libertarianizm, bireylerin özgürlüklerine hiç bir
şekilde müdahale bulunulmayan özgür bir toplum
yapısını savunur. Libertarianizm (anrko kapitalizm)
İKTİSAT klasik liberalizmin ve bireysel anarşizm
öğretilerinin bazı ilkelerinin birleştirilmesiyle
oluşturulmuş bir felsefi düşüncedir. Lysander
Spooeri David Friedman, Robert Nozick gibi
Lysander Spooner libertarianlar klasik liberallerden farklı olarak
minimal bir devlet oluşturulmasının önemi üzerinde
dururlar. Daha fazla bilgi için lütfen yandaki zarfın üzerini
tıklayınız.

İlk çağlardan günümüze tüm iktisadi düşünce okulları ile ilgili

REFERANS yararlı web kaynaklarına ulaşmak için lütfen yandaki zarfın üzerini
KAYNAKLAR tıklayınız.

KİTAP Klasik liberalizmin temel ilke ve politikalarını

çağdaş bir yorumla yeniden gündeme getiren
Prof.Dr.Coşkun iktisadi düşünce okullarının başlıcaları şunlardır:
Can Aktan,
Yeni İktisat · Virginia Politik İktisat Okulu,
Okulları, · Freiburg İktisat Okulu,
Ankara: Seçkin
Yayınları, 2004. · Arz-Yönlü İktisadi Düşünce Okulu,
· Chicago İktisat Okulu,
· Avusturya Okulu.

Daha fazla bilgi için lütfen yandaki zarfın üzerini tıklayınız.

© C.C.Aktan, 2002