You are on page 1of 77

KAYNAKLAR

• Temel ve Klinik Mikrobiyoloji


Editör: Prof. Dr. Şemsettin USTAÇELEBİ
• Temel Mikrobiyoloji ve Bağışıklık Bilimi
Editör(ler): Prof. Dr. Hakkı BİLGEHAN
• Klinik Mikrobiyolojik Tanı
Editör(ler): Prof. Dr. Hakkı BİLGEHAN

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 1


• Temel ve Klinik İmmunoloji
Prof. Dr. Yıldız CAMCIOĞLU
Prof. Dr. Günnur DENİZ
• Genel Viroloji
Prof. Dr. Şemsettin USTAÇELEBİ
Prof. Dr. Dürdal Us
• Tıbbi Parazitoloji
Yazar : Prof.Dr. Kürşat Altıntaş
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 2
BESİYERLERİ
ve
BOYALAR
Doç Dr Esra KOÇOĞLU
AİBÜ Tıp Fakültesi
Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji AD
• Mikrobiyolojik tanıda morfolojik
incelemeler önemlidir
– Lepra “aside rezistan bakteriler”
– Primer sifiliz  “karanlık saha mikroskobu”
(spiralli ve hareketli bakteriler)
– KUDUZ MSS dokusunda “negri cisimcikleri”

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 4


• Morfolojik incelemeye ek olarak
– mikroorganizmaların üremesi,
– metabolizması,
– antijenik ve virülans özellikleri önem taşır

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 5


Boyasız preparatlar
• Bakteri hareketlerinin görülmesi
• Karanlık alan incelemeleri
• Materyaldeki hücrelerin incelenmesi
• Parazit yumurtalarının incelenmesi

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 6


Boyalı Preparat Hazırlanması
Preparat hazırlama
• Lam temiz olmalı
• Sıvı örnekler direkt olarak lama aktarılır
• Yarı katı- katı örnekler homojenizasyonun
sağlanabilmesi için serum fizyolojikle sulandırılır
1-2 cm çapında bir alana yayılır
• Hazırlanan tüm preparatlar havada
kurutulur
(Ya da çok acilse etüvde tutularak kurutulur)
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 7
Tesbit yöntemleri:
• Tesbit işlemi hazırlanan preparatın lama tam olarak
yapışması için yapılır
• Böylece boyama işlemi sırasında yerlerinden
oynamazlar
1. Havada kurutularak tesbit (2-3 hatta 18 saat)
2. Alevde tesbit
3. Kimyasal maddelerle tesbit  

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 8


• Kimyasal maddelerle tesbit:
– Metil alkol ile tesbit: (saf alkolde 3 dk tutulur)
– Etil alkol ile tesbit: (saf alkolde 8-10 dk tutulur)
– Aseton ile tesbit. Özellikle floresan
mikroskopisi için hazırlanan preparatlar
asetonda 5 dk bekletilir)

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 9


Bazik ve Asit boyalar
• Boyanma olayı, boya içindeki kimyasal
maddelerin m.o. ve hücrelerin yapılarındaki
madde ve parçacıklarla verdiği kimyasal ve
fiziksel tepkimelere bağlı bir olaydır
• Bazik boyalar: boyayıcı kısımları katyonda
bulunan tuz şeklindeki boyalar (daha çok nükleik
asitlerle sıkı bileşikler yaparak boyarlar, çekirdek
boyaları)
• Asit boyalar: boyayıcı kısımları anyonda bulunan
tuz şeklindeki boyalar

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 10


BOYALAR
Mikrobiyolojide kullanılan boyama yöntemleri 2 gruptur:
1. Basit boyamalar: Bu tarz boyamada, preparatlardaki
mikroorganizmalar hakkında kısa süre içinde bilgi edinmek için
tek boya solusyonu kullanılır. Boya, preparata bir defa uygulanır
ve bakteriler boyaların karakterine göre boyanırlar.
Bu amaçla karbol fuksin, kristal viyole ve metilen mavisi gibi
genellikle bazik boya solusyonlarından birisi seçilir.
2. Bileşik boyamalar: Birden fazla boyanın iştiraki ile yapılan
boyama yöntemleridir. Bunlar arasında:
a) Diferensiyel boyamalar: Mikroorganizmaları birbirinden
ayırmada kullanılır (Gram, Ziehl-Neelsen).
b) Structural boyamalar: Bakterilerin iç ve dış yapıları hakkında
bilgi edinmek için kullanılan bileşik boyama yöntemleridir (spor,
kapsül, flagella, çekirdek, lipid, v.s.).

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 11


Basit Boyamalar
Metilen mavisi ile boyama
• Preparat tesbit edilir
• Üstüne boya dökülür
• 30-60 sn bekletilir, musluk suyu ile yıkanır
• Kurutulur, immersiyon objektifi ile incelenir
• Görünüm: Preparatta bulunan herşey
mavi renge boyanmıştır
• Corynebacteriumlardaki metakromatik cisimcikler
daha koyu mavi olarak boyanır

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 13


Sulu Fuksin ile Boyama
• Preparat tesbit edilir
• Üstüne boya dökülür
• 20-30 sn bekletilir, musluk suyu ile yıkanır
• Kurutulur, immersiyon objektifi ile incelenir
• Görünüm: Preparatta bulunan herşey
pembe-kırmızı renge boyanmıştır

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 14


Negatif preparat
• Bu yöntemde boyanması zor olan m.o ların
görülebilmesi için lam boyanır ve mikroskopta
boyasız mo ların izdüşümleri izlenir
– Çini mürekkebi (koruyucu olarak %0.03 trikrezol)
– Nigrosin eriyiği (koruyucu olarak %40 formalin)
Prosedür:
1. İncelenecek materyal lam üzerine konur
2. Hemen yanına boya damlatılır
3. Lamel yardımıyla ince bir tabaka olacak şekilde
yayılır
4. Zeminde renksiz boşluklar izlenir
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 15
Negatif boyama

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 16


İyot boyama
• Barsak protozoonları ve helmint yumurtaları
iyot boyama ile incelenir
• İyot, nükleusları ve intrasitoplazmik organelleri
boyar
• Hareketleri durdurur
Prosedür:
1. Lam üzerine bir damla iyot eriyiği bırakılır
2. Az miktarda dışkı bu damla içinde ezdirilerek yayılır
3. Üzerine lamel kapatılır
4. Mikroskopta incelenir
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 17
Bileşik Boyamalar
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 19
• Peptidoglikan: Gram pozitif
mikroorganizmalarda miktarca çok fazla,
Gram negatiflerde ise çok azdır
• Gram pozitiflerde hücre duvarında teikoik
asit vardır

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 20


21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 21
Gram tekniği, mikrobiyolojide çok
kullanılan bir boyama yöntemi olup
mikroorganizmaların klasifikasyonunda ve
identifikasyonunda da yararlanılır:
• Gram pozitif mikroorganizmalar
• Gram negatif mikroorganizmalar

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 22


Gram Boyama Tekniği
a) Preparat hazırlanır, kurutulur ve tespit edilir
b) Kristal violet (veya metil violet) solusyonu ile 1 dk
boyanır.
c) Boya dökülür ve preparat üzerine lugol solusyonu
konarak 1 dk beklenir. Lugol solusyonu dökülür.
d) Alkolde dekolore edilir (alkol renksiz akıncaya dek).
e) Su ile yıkanır.
f) Safranin (veya eosin, sulu fuksin) ile 15 sn boyanır.
g) Su ile yıkanarak boya giderilir.
h) Kurutma kağıdında (veya havada) kurutulur.
i) İmmersiyon objektifi ile incelenir.
*Bu yöntemle mor görülen mikroorganizmalar Gram pozitif
ve pembe görülenler de Gram negatif olarak
değerlendirilirler.
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 23
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 24
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 25
Asidorezistans Etkenleri Boyama Tekniği

• Tuberküloz etkenleri boyamak için önceleri


kullanılan Ehrlich (1882) metodu sonradan Ziehl-
Neelsen tarafından değiştirilmiştir.
• Mikroorganizmaların etrafında balmumu
tabakası var. Kolay boyanmaz....
– Bu nedenle boya içine fenol konur ve alttan hafifçe
ısıtılarak balmumu tabakası yumuşatılır.
• Böylece boyayı kolayca alan balmumu tabakası,
asit-alkolde dekolore olmaz ve boyayı bırakmaz.

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 26


Ehrlich-Ziehl - Neelsen (EZN) Mikobakterileri
boyama yöntemi
1. Preparat hazırlanır, kurutulur ve tespit edilir
2. Lam üzerine ve bütün lâmı kaplayacak tarzda karbol füchsin
solusyonu konur
3. Preparat alttan 4-5 dakika ve aralıklı olarak hafifçe ısıtılır. Preparatın
yanmamasına ve kabarcıkların çıkmamasına dikkat edilir (preparat
üzerinden hafif buharlar çıkabilir)
4. Boya dökülür, preparat asit-alkolde (alkol + HCI asit) dekolore edilir
(1 dk)
5. Su ile yıkanır
6. Preparat üzerine metilen mavisi solusyonu konur ve 10-15 saniye
boyanır
7. Boya dökülür ve su ile yıkanır
8. 21.09.2010
Kurutulur ve immersiyonla muayene
BESİYERLERİ edilir
ve BOYALAR 27
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 28
*Mikobakteriler (veya asidorezistens
mikroorganizmalar) pembe kırmızı renkte,
diğer mikroorganizmalar ise mavi renkte
görülürler

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 29


SPOR BOYASI

1- Alevde tesbit edilmiş preparat 5 dk karbolfuksin ile


hafifçe ısıtılarak boyanır.
2- Su ile yıkanır.
3- %0,5 Sülfirikasit ile renk giderilir.
4- Su ile yıkanır.
5- Zıt boya olarak % 1 lik metilen mavisi ile 3 dk boyanır.
6- Su ile yıkanır.
 
• Sporlar (varsa) KIRMIZI olarak görülür.

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 30


21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 31
Kapsül Boyama

• Çok temiz ve yağsız bir lam üzerine


bir öze dolusu nigrosin veya çin
mürekkebi konur
• Katı kültür besiyerinden alınan koloni
ile suspansiyon yapılır veya sıvı
kültürden bir öze dolusu konarak
boya solusyonu ile karıştırılır
• Üzerine lamel kapatılır.
• Karanlık alan mikroskobunda
mikroplar ve etrafındaki kapsül açık
renkte görülür.
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 32
Laktofenol pamuk mavisi ile boyama:

a) Lam üzerine bir damla alkol konur.


b) Üzerine iğne ile alınmış mantar elementi
konur ve yayılır.
c) Alkolün uçması beklenir.
d) Bir damla boya solusyonu (laktofenol pamuk
mavisi) konur ve öze ile hafifçe yayılır.
e) Üzerine lamel kapatılır ve hafifçe bastırılır ve
yayılma sağlanır.
f) Boyanın etkilemesi için 10 dakika beklenir ve
mikroskop altında muayene edilir.

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 33


21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 34
BESİYERLERİ
• Canlı üretme ortamları
– Döletli yumurta
– Doku kültürleri
– Deney hayvanları
• Cansız ortamlar
– Bakterilerin büyük bir çoğunluğu ve mantarlar
cansız ortamlarda üretilebilmektedirler...

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 36


Besiyeri nedir?
• Mikroorganizmaların
– Gelişmeleri ve üremeleri için gerekli besin
maddelerini içeren,
– Koloni ve biyokimyasal özelliklerinin
incelenmesi ve biyolojik ürünlerinin elde
edilmesi için
– Onları, organizmanın dışında üretmek amacı
ile kullanılan cansız ortamlara ‘besiyeri’
denir.
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 37
• Kimyasal yapıları bilinen sentetik besiyerleri
• Genel üretim besiyerleri
– Temel besiyerleri (basit besiyerleri)
– Zenginleştirilmiş besiyerleri
• Özel besiyerleri
– Özgül besiyerleri
– Seçici (seçerek üretici) besiyerleri
– Ayırtıcı besiyerleri
– Ayıraçlı besiyerleri

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 38


KULLANIM AMAÇLARINA VE İÇERİKLERİNE
GÖRE BESİYERLERİ:

1.SENTETİK BESİYERLERİ:
Belli miktarlarda saf kimyasal maddeler
kullanılarak hazırlanan, yapısı ve içeriği
tam olarak bilinen besiyerlerine sentetik
besiyerleri denir

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 39


2. GENEL ÜRETİM BESİYERLERİ:
Rutin laboratuar çalışmalarında
mikroorganizmaları üretmek için, doğal
ürünlerden yararlanılarak hazırlanan ‘genel
üretim besiyerleri (amprik besiyerleri)’ kullanılır
Besiyerlerine ilave edilen doğal ürünler:
Et suyu
Et ekstratı
Pepton
Maya esktratı
Kan
Serum
Süt

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 40


Temel besiyerleri:
a. Su+pepton +tuz= peptonlu su
b. Et suyu +pepton +tuz= buyyon
c. Buyyon +agar= adi agar (jeloz)
Zenginleştirilmiş besiyerleri:
Temel besiyerlerine kan, haben
sıvısı, yumurta gibi besleyici
maddeler ilave edilerek hazırlanırlar
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 41
3. ÖZEL AMAÇLI BESİYERLERİ:
a) Özgül besiyerleri: yalnız bir çeşit ya da sınırlı
sayıda mo üretilmesi için hazırlanırlar.
Mycobacterium tuberculosis için kullanılan
besiyeri gibi
b) Selektif (seçerek üretici) besiyerleri: Bu tür
besiyerleri özellikle birden fazla mikrorganizma
içeren dışkı, mide biopsi materyali, balgam,
abse eksudası gibi klinik materyallerden
materyalde az sayıda olan patojenin
izolasyonunda yararlıdır. Bazen besiyerlerine
antibiyotikler ilave edilerek, besiyeri o
antibiyotiğe dirençli bakteriler için selektif hale
getirilebilir.
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 42
c) Ayırt edici besiyerleri: İçlerindeki
ayıraçlar aracılığıyla benzer
mikroorganizmaların farklı görünümde
koloniler oluşturmalarını sağlayarak ayırt
etmeye yarayan besiyerleridir. Örneğin;
--Bakterinin hemolitik olup olmadığını
ayırt eden “kanlı agar”
--Laktoza etki eden barsak bakterileri
etmeyenlerden ayıran EMB agar
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 43
d) Ayıraçlı besiyerleri: Mikroorganizmaların
metabolizmalarına bağlı biyokimyasal
özelliklerini incelemek amacıyla besiyerlerine
çeşitli maddeler ve onları parçaladıklarını
gösteren ayıraçlar eklenerek hazırlanan
besiyerleridir.
Örnek: Şekerli (TSI agar), brom timol mavili
(Citrat agar) ya da fenol kırmızılı (Üre agar)
besiyerleri

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 44


Besiyerlerinin hazırlanmasında
kullanılan temel maddeler
• Su: damıtık su kullanılmalıdır
• Et ve et yerine kullanılan maddeler: Et suyu (sığır
ve at etinden elde edilir), et özütü, et ekstratı
kullanılabilir
• Peptonlar: proteinlerin pepsin, tripsin, papain gibi
enzimlerle hidrolize edilmeleri sonucunda, suda
kolayca eriyen ve ısıtıldığında koagüle olmayan;
polipeptid, dipeptid, aminoasit gibi maddelerin
karışımını içeren maddelerdir. Bakteriler azot
kaynağı olarak kullanır.
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 45
• Kimyasal maddeler ve Tuzlar:
• Zenginleştirici maddeler
– Kan
– Serum
– Haben sıvısı
– Safra
– Maya özütü

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 46


-Besiyerinin hazırlanması sırasındaki
aşamalar nelerdir?
*Tartım ve eritme
*pH ayarlama
*Katkıların ilavesi
*Otoklav, benmari vb.
*Petri, şişe vb.’ye döküm
*Kurutma
*Depolama
*Besiyeri kalite kontrolleri
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 47
Eosin Metilen Blue Agar

İçerik
• Jelatin pankreatik pepton 5 g/l,
• pepton 5 g/l,
• laktoz 5 g/l,
• sükroz 5 g/l,
• dipotasyum hidrojen fosfat 2 g/l,
• eozin Y 0,4 g/l,
• metilen mavisi 65 mg/l,
• agar agar 13,5 g/l

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 48


X ve V
FAKTÖRÜ

MANNİTOL SALT AGAR

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 49


21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 50
Löwenstein Jensen besiyeri

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 51


Figures ‘A’ and ‘B’ show typical Beta-hemolysis. In ‘A’, the zone of hemolysis lies near bacterial growth
whereas in ‘B’, hemolysis extends significantly further into the medium. ‘C’ shows the typical greenish-brown
coloration of alpha-hemolysis.

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 52


21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 53
BESİYERLERİNİN YAPIMI
• Besiyerleri katı, yarı katı, sıvı olabilir.
Besiyerini katılaştırmak için deniz
yosunundan elde edilen bir polisakkarit
olan agar kullanılır.
• Sıvı besiyerlerine eklenen %1.5-2.0
oranındaki agarla katı besiyerleri elde
edilir.
• Agar, 100°C’de şeffaf bir eriyik
halindeyken 40-42°C’de katılaşır. (Kanlı
agar, EMB agar, vb.)
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 54
• Sıvı besiyerlerine %0.3- 0.5 oranında agar
ilave edilerek yarı-katı besiyerleri
hazırlanabilir
• (Craigie besiyeri, bakterilerin hareket
muayenesi için kullanılan yarı-katı
besiyeri).

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 55


• Besiyerlerinin pH’ı sterilizasyondan önce
ayarlanmalı, sonra kontrol edilmelidir.
Gerekirse NaOH ve HCl ile ayarlanmalıdır.

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 56


BAZI BESİYERLERİNİN YAPIMLARI-
KULLANILDIĞI YERLER

BUYYON
Etsuyu + %1 oranında pepton + %0.5
oranında NaCl  otoklavlanır.
Besiyerinde çökmüş olabilecek fosfatları
gidermek için filtre kâğıdından süzülüp
uygun kaplara dağıtıldıktan sonra tekrar
otoklavlanır.
Çoğaltım besiyeri olarak kullanılır.
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 57
ADİ AGAR
Buyyon içine %1.5-2 oranında agar ilave
edilerek hazırlanır.
Besiyeri önce 100 °C civarındaki su
banyosunda bekletilerek agarın erimesi
beklenir, sonra otoklavda steril edilir.
Steril tüp veya petrilere dağıtılarak
dondurulur.
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 58
KANLI AGAR
Adi agar sterilize olduktan sonra 45-50°C’ye kadar
soğutularak içine %5-7 oranında defibrine steril
kan konulur.
Steril petrilere dağıtılıp dondurulur. Genel kullanım
besiyeri olarak ve daha çok hemoliz ayrımında
kullanılır.
Konulan kanın at, insan, koyun vb. değişmesiyle
gözlemlenecek özellikler değişir. Örneğin;koyun
kanı konulan agarda hemolizleri daha iyi
görülebilir.
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 59
ÇİKOLATAMSI AGAR
Zengin, Hemofilus’lar dahil birçok bakterinin
üretilmesinde kullanılır.
Kanlı agar hazırlanırken agar 70°C’deyken
içine %5-7 kan konulursa kanın içindeki
eritrositleri parçalanarak kahve rengi hal
alır, x ve v faktörleri açığa çıkar.

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 60


EMB (Eozin ve Metilen Blue)
İçinde eozin ve metilen mavisi boyaları ile gram
olumlu bakterilerin üremesini inhibe eder.
Özellikle Enterobacteriacae ve benzer
bakterilerin ayırımında kullanılan ayırt edici
besiyeridir.
Laktoz ve sükroz üzerine etki eden bakteriler asit
oluştururlar. Sonuç olarak Escherichia coli gibi
laktozu fermante eden bakteriler madeni
parlaklık veren yeşil-siyah renkli koloniler
yaparlar.
Salmonella, Shigella ve Proteus gibi bu şekerleri
fermante etmeyenler saydam renksiz koloniler
oluştururlar.
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 61
MUELLER HİNTON BESİYERİ

Bu besiyeri genel
kullanım için olup
hazırlanan plaklara
antibiyogram
duyarlılıklarına
bakılacak bakterilerin
ekimleri yapılır.

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 62


SS (SALMANELLA-SHİGELLA) AGAR
Salmonella ve shigellaların üremesine olanak
verdiği halde koliformların çoğu ve diğer
birçok bakterilerin üzerindeki inhibitör etkisi
ile yüksek derecede “seçici besiyeri”dir.
H2S yapan Salmonella’ların kolonileri
ortalarında siyah benekli renksiz koloniler
oluştururlar. Shigellaların bazısı inhibe
olabilir, kolonileri renksizdir.

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 63


• Salmonella türü bakterilerin SS agardaki
görüntüsü

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 64


MANNİTOLLU TUZLU
(CHAPMAN)AGAR
Karışık bakteri florası içeren
materyalden
stafilokokların
soyutlanması için
kullanılan ayırtıcı ve
seçici bir besiyeridir.
İçerisindeki mannitolü
fermante eden S.aureus,
fenol kırmızısını sarıya 
çevirir.
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 65
CAMPYLOBACTER KANLI
AGAR(CAMPY-BAP)
Başta Campylobacter jejuni
olmak üzere bu genus
içindeki bakterilerin
dışkıdan soyutlanmasında
kullanılan besiyeridir.

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 66


SABOURAUD- DEXTROSE AGAR
Mantarların klinik örneklerden üretilmesinde
kullanılan genel bir besiyeridir.
Besiyeri içerisine eklecek Cycloheximide ile
kontaminant mantarların, Chloramphenicol ile de
bakterilerin izolasyonunu sağlayarak seçici hale
gelir.

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 67


SELENİT F BUYYONU
Karışık floralı dışkı gibi örneklerden
Salmonella’ların çoğalmasını sağlayarak elde
edilmelerini kolaylaştırır.
Enterokoklar ve dışkı florasının üremesini baskılar.
Sıcak su banyosunda ısıtılarak eritilir.
Steril sıkı tıkaçlı tüplere en az 6 cm yükseklik
olacak şekilde dağıtılır. Otoklavlanmaz.
Şüphelenilen dışkı 35°C’de 8-12 saat bekletilir ve
ayırıcı besiyerine pasajlanır.
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 68
TSI- ÜÇ ŞEKERLİ DEMİRLİ AGAR
Gram negatif bakterilerin glikoz, laktoz ve sükroz
üzerindeki etkilerini ve H2S oluşumlarını
araştırıldığı besiyeridir.
Besiyerinde glikozun on katı kadar laktoz ve
sükroz bulunmaktadır. Glikozu fermante eden
bakteriler oluşturdukları asit ile fenol kırmızısı
ayracını etkileyerek sarıya dönüştürür.
Fermantasyon sırasında gaz oluşturması besiyeri
içinde gaz kabarcıklarının varlığı veya
besiyerinin parçalanması ile anlaşılır.
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 69
TSI- ÜÇ ŞEKERLİ DEMİRLİ AGAR
(devam)
Tiyosulfat’ın üzerine etki ederek H2S oluşturan bakteriler bu
maddenin ferrik amonyum sulfat üzerine etkisi ile siyah
renkli ferrosülfit yapar.
Besiyerinin dip kısmının siyahlaşması H2S oluştuğu
anlamına gelir. Bazen bu siyahlık tüm besiyerini kaplar.
Bu şekilde olduğunda sarı renk görülmese de Tiyosulfat
üzerine etki ancak asit ortamda oluşabileceğinden
glikozu da kullandığı anlamına gelir.

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 70


21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 71
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 72
URE AGAR
Bakterinin üreyi
hidrolize edip
etmediğinin
araştırılmasında
kullanılır.
Üreyi kullanan bakteriler
sarı renkli agarı
kırmızı-pembeye
dönüştürür.

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 73


SİTRAT AGAR (Simons)
Sitratları tek karbon kaynağı
olarak kullanan
bakterilerin
incelenmesinde kullanılan
besiyeri içindeki
Bromtimol
mavisi( yeşilimsi) 24-48
saatte 37°C’de Prusya
mavisine dönüşür.

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 74


21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 75
LÖWENSTEİN-
JENSEN BESİYERİ
Mycobacterium’ların
üretilmesinde en çok
kullanılan yumurta,
patates ve malaşit
yeşili içeren
zenginleştirici
besiyeridir.

21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 76


TAŞIMA BESİYERİ
Alınan sürüntü örneği taşıma besiyerleri içinde
laboratuvara gönderilmelidir. Böylelikle hem
materyalin kuruması önlenmiş hem de
mikroorganizmalar üretilmeden muhafaza edilir.
Rutin laboratuarlarda en sık kullanılan taşıma
besiyerleri:
-Stuart’s
-Amies
-Cary-Blair besiyerleridir.
Böylece örnek 24 saat kalabilir.
21.09.2010 BESİYERLERİ ve BOYALAR 77

You might also like