Professional Documents
Culture Documents
1. GİRİŞ
İnovasyon ülkemizde geniş kitlelerce yeni konuşulmaya ve
tartışılmaya başlansa da gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin pek
çoğunun gündemlerini uzun yıllardır meşgul ediyor. Ülkemizde bu
kavram 1990’lı yılların ortalarında Avrupa’yla hemen hemen aynı
zamanda konuşulmaya başlandı. Fakat, inovasyonu asıl yapacak
olan kesim, firmalar, bu kavramla yeni yeni ilgilenmeye
başladılar.1 Peki ne olduda bugün bu kavramı bu kadar konuşur
hale geldik? Bu sorunun yanıtı, azalan ulusal rekabet gücümüz,
işsizlik problemi ve bazı sektörlerde yaşanan krizlerdir.
2. İNOVASYONUN TANIMI
İnovasyon sözcüğü Latinceden türemiştir ve “toplumsal,
kültürel ve idari ortamda yeni yöntemlerin kullanılmaya
başlanması” anlamını taşımaktadır. Türkçe’de bu kavram
“yenilik” “yenileme” gibi kelimelerle karşılanmaya
çalışılmaktadır. Fakat inovasyon, anlamı tek bir kelimeyle
ifade edilemeyecek kadar geniş bir kavramdır. Bu nedenle
inovasyon, teknik bir sözcük olarak kabul edilmeli ve
“teknoloji” sözcüğünde olduğu gibi dilimize oturtulmalıdır2.
4
TÜBİTAK, 2005; “Oslo Klavuzu, Yenilik Verilerinin Toplanması ve
Yorumlanması İçin İlkeler”
http://www.tubitak.gov.tr/home.do?sid=471&pid=468 , 05.03.2007 (erişim
tarihi).
5
Algortima Business Consulting LLC, “İnovasyon Nedir?” ,
http://www.algortimaconsulting.com/index.php
?option=com_content&task=view&id=24&Itemid=1 , 21.03.2007 (erişim tarihi).
6
Yücel, S.Tolga “Girişimcilik ve İnovasyon” , Bursa Ticaret ve Sanayi Odası
Bursa Ekonomi Dergisi, Sayı 227, Ocak 2007, Bursa, s.36.
7
Y.Tavlı, Betül “Ram Charan: Ayakkabı Dükkanında Çalışmak Gerçek Bir
Eğitimdi,”
http://www.insankaynaklari.com/ikdotnet/IcerikDetay.aspx?KayitNo=7126 ,
22.03.2007 (erişim tarihi).
3
Yaratıcılık, iletişim ve liderlik eğitiminde uluslararası ün
kazanmış bir yenilikçi olan Michael J.Galeb ise “Düşünmenin
Tam Zamanı” adlı kitabında inovasyonu şöyle tanımlıyor:
“İnovasyon; farklılaşmak için fark yaratmak, fark yaratmak
için farklı bakmaktır.”8
8
Gelb, J.Michael “Düşünmein Tam Zamanı” (Aktaran:
http://gelecekde.blogcu.com/378833/ , 22.03.2007 (erişim tarihi)).
9
Elçi, Şirin “İnovasyon Nedir?” ,
http://www.teknolojitasarim.info/tt_club/club_inovasyon_nedir.htm , 19.03.2007
(erişim tarihi).
4
konuda yenilik meydana getirmek diye de tarif edebiliriz. (Bazen
“yenilikçilik” deniyor)
10
Kavrakoğlu, İbrahim “Yönetimde Devrimin Rehberi İNOVASYON” , 1.Baskı,
Alteo, 2006, İstanbul.
11
Elçi, Şirin “İnovasyon Bütünsel Bir Faaliyettir” ,
http://www.focusinnovation.net/what3.html , 05.03.2007 (erişim tarihi).
5
Gelecekteki gereksinimleri
İnovasyon, sadece tahmin ederek rekabet avantajı
müşteri taleplerine yanıt yakalama olanağının
vermek olarak kaybedilmesine ve teknolojik
algılandığında ilerlemelerden
yararlanılmamasına yol açabilir.
İnovasyonun, yalnızca Pazarın talep etmediği ürünlerin
teknolojik üretilmesine veya kullanıcıların
ilerlemelerden ibaret gereksinimlerine yanıt vermeyen
olduğunu süreçlerin tasarlanmasına neden
düşünüldüğünde olabilir.
İnovasyon, sadece
büyük firmaların
Küçük ve orta büyüklükteki
yürütebileceği bir
firmaların rekabet güçleri kalmaz.
faaliyet olarak
görüldüğünde
İnovasyon, yalnızca çok
Küçük değişik ve yeniliklerin
büyük ve önemli
sahip olduğu büyük potansiyel
değişiklik ve yenilikler
ihmal edilmiş olur.
olarak algılandığında
Geri kalan çalışanların
İnovasyonun şirket
yaratıcılıklarından
içinde bu iş için
yararlanılmamış; dolayısıyla
görevlendirilmiş belli
inovasyonun yeni boyutlarla daha
başlı kişilerin işi olduğu
etkili hale gelmesi engellenmiş
düşünüldüğünde
olur.
İnovasyonun sadece
Dışarıdan gelecek iyi fikirlere
şirket içinde ortaya
kapı kapanmış olur.
çıktığı düşünüldüğünde
İnovasyonun sadece Şirket içi öğrenme gerçekleşemez
şirket dışında yürütülen ya da teknolojik yeteneklerin
6
bir faaliyet olduğu gelişmesi engellenmiş olur.
düşünüldüğünde
Kutu 1:
12
Elçi, Şirin “İnovasyonun Tanımı” , http://www.focusinnovation.net/what.html
, 05.03.2007 (erişim tarihi).
13
Elçi, Şirin “İnovasyonun Toplumsal, Ekonomik ve Politik Boyutu” ,
http://www.focusinnovation.net/social.html , 05.03.2007 (erişim tarihi).
7
2.1.1. Toplumsal Boyutu
Bir ülkenin ekonomik büyümesi ve rekabet gücü kazanmasındaki
en önemli etken teknolojidir ve teknolojinin bu rolünün önemi gün
geçtikçe artmaktadır. Teknolojik inovasyon ise teknolojinin
toplumsal refahı artırmak ve yaşam kalitesini yükseltmek için
kullanılmasını sağlayan mekanizmadır ve ekonomik büyümenin
sürdürülebilir olması için şarttır.
9
2.2.1. Ürün İnovasyonu14
14
Elçi, Şirin; Tomruk, Lale; Baktır, Elif “Eski Köye Yeni Adet Getirin!”,
Teknoloji Yönetim Derneği Yayını, 2006, 20.03.2007 (erişim tarihi).
15
TÜBİTAK, 2005; “Oslo Klavuzu, Yenilik Verilerinin Toplanması ve
Yorumlanması İçin İlkeler”
http://www.tubitak.gov.tr/home.do?sid=471&pid=468 , 05.03.2007 (erişim
tarihi).
16
TÜBİTAK, 2005; “Oslo Klavuzu, Yenilik Verilerinin Toplanması ve
Yorumlanması İçin İlkeler”
http://www.tubitak.gov.tr/home.do?sid=471&pid=468 , 05.03.2007 (erişim
tarihi).
10
Yeni veya önemli derecede iyileştirilmiş bir üretim veya teslimat
yönteminin gerçekleştirilmesidir. Bu yenilik, teknikler, teçhizat
ve/veya yazılımlarda önemli değişiklikleri içermektedir.
17
Elçi, Şirin; Tomruk, Lale; Baktır, Elif “Eski Köye Yeni Adet Getirin!” ,
Teknoloji Yönetim Derneği Yayını, 2006, 20.03.2007 (erişim tarihi).
11
ambalajların ve pazarlama yöntemlerinin geliştirilip kullanılması
“pazarlama inovasyonu” olarak adlandırılır.18
18
Teknoloji Tasarım Dergisi, “İnovasyon Türleri Nelerdir?” ,
http://www.teknolojitasarim.info/tt_club/club_inovasyon_turleri.htm ,
02.03.2007 (erişim tarihi).
12
İşletmeler sadece ürün ve hizmetlerini geliştirip farklılaştırarak
inovasyon yapmazlar. Bir işletmenin rekabet avantajı yakalayıp
bunu koruyabilmesi için çalışma ve iş yapış yöntemlerini
geliştirmesi, farklılaştırması ve yenilemesi gerekir. Bu, geliştirme,
farklılaştırma ve yenileme faaliyeti “organizasyonel inovasyon”
olarak adlandırılır.
19
TÜBİTAK, 2005; “Oslo Klavuzu, Yenilik Verilerinin Toplanması ve
Yorumlanması İçin İlkeler”
http://www.tubitak.gov.tr/home.do?sid=471&pid=468 , 05.03.2007 (erişim
tarihi).
13
da sürekli büyüyüp istihdam yaratarak ülke ekonomilerine ve
toplumlarına büyük faydalar sağlamaktadırlar. 20
20
TÜBİTAK, 2005; “Oslo Klavuzu, Yenilik Verilerinin Toplanması ve
Yorumlanması İçin İlkeler”
http://www.tubitak.gov.tr/home.do?sid=471&pid=468 , 05.03.2007 (erişim
tarihi).
21
TÜBİTAK, 2005; “Oslo Klavuzu, Yenilik Verilerinin Toplanması ve
Yorumlanması İçin İlkeler”
http://www.tubitak.gov.tr/home.do?sid=471&pid=468 , 05.03.2007 (erişim
tarihi).
14
• Yeni bir müşteri gurubuna yönelik olarak öngörülen giysiler
için ya da ürüne daha yüksek derecede kişiye özellik
kazandırmak (dolayısıyla ürünün bir önceki versiyonuna
kıyasla daha yüksek kar marjı sağlamak) amacıyla yeni bir
şeklin ilk kez piyasaya sürülmesi bir pazarlama
inovasyonudur.
15
2.2.6. İnovasyon Faaliyetlerinin Amaçları
ve İnovasyon Türleri
22
TÜBİTAK, 2005; “Oslo Klavuzu, Yenilik Verilerinin Toplanması ve
Yorumlanması İçin İlkeler”
http://www.tubitak.gov.tr/home.do?sid=471&pid=468 , 05.03.2007 (erişim
tarihi).
16
Müşteri ihtiyaçlarına cevap verme
süresinin azaltılması * *
Üretim ve Teslimat
Mal ve hizmet kalitesinin
iyileştirilmesi * * *
Üretim veya hizmet tedariğinin
esnekliğinin iyileştirilmesi * *
Üretim veya hizmet tedariğinin
kapasitesinin artırılması * *
Birim işgücü maliyetlerinin
düşürülmesi * *
Malzeme ve enerji tüketiminin
düşürülmesi * * *
Ürün tasarım maliyetlerinin
düşürülmesi * *
Üretim bekleme sürelerinin
düşürülmesi * *
Endüstri teknik standartlarına
ulaşılması * * *
Hizmet tedariğine ilişkin faaliyet
maliyetlerinin düşürülmesi * *
Mal ve hizmet tedariği ve/veya
teslimat hızının veya verimliliğinin
artırılması * *
İşyeri Organizasyonu
Farklı ticari faaliyetler arasında
etkileşim ve iletişimin iyileştirilmesi *
Diğer organizasyonlar ile bilgi
paylaşımı ve transferinin artırılması *
Farklı müşteri taleplerine uyum
sağlama yeteneğinin artırılması * *
17
Müşterilerle daha güçlü ilişkiler
geliştirme * *
Çalışma koşullarının iyileştirilmesi * *
Diğer
Çevresel etkileri azaltmak veya sağlık
ve güvenliği iyileştirmek * * *
Düzenleyici koşulları sağlamak * * *
23
TÜBİTAK, 2005; “Oslo Klavuzu, Yenilik Verilerinin Toplanması ve
Yorumlanması İçin İlkeler”
http://www.tubitak.gov.tr/home.do?sid=471&pid=468 , 05.03.2007 (erişim
tarihi).
18
9 Konfeksiyon ve ayakkabı endüstrisi gibi belli endüstrilerde, mal
ve hizmetlerin türünde, ilgili ürünlerin görünüşündeki
değişiklikler inovasyon değildir.
24
Elçi, Şirin “İnovasyonda Başarının Sırrı”, (2004-2007),
http://www.focusinnovation.net/success.html , 05.03.2007 (erişim tarihi).
25
Elçi, Şirin “İnovasyon Nasıl Yönetilir?” ,
http://www.focusinnovation.net/management.html , 05.03.2007 (erişim tarihi).
19
2.4.2. İnovasyonda Başarı26
26
Elçi, Şirin “İnovasyonda Başarının Sırrı” ,
http://www.focusinnovation.net/success.html , 05.03.2007 (erişim tarihi).
27
Elçi, Şirin “Neden İnovasyonda İşbirliği?” , (2004-2007) ,
http://www.focusinnovation.net/whycooperate.html , 05.03.2007 (erişim tarihi).
20
• Teknolojik gelişmelerin veya pazara girmenin maliyetini
düşürmek,
• Teknolojik gelişmelerin veya pazara girmenin riskini
azaltmak,
• Büyük miktarlarda üretim yapabilmek
• Yeni ürünlerin geliştirilmesi ve ticarileştirilmesi için
gereken zamanı azaltmak için gereklidir.
28
Elçi, Şirin “Nasıl Bir İşbirliği?” ,
http://www.focusinnovation.net/whycooperate.html , 05.03.2007 (erişim tarihi).
29
Elçi, Şirin “Neden İnovasyonda İşbirliği?” ,
http://www.focusinnovation.net/whycooperate.html , 05.03.2007 (erişim tarihi).
21
bulmak, yaptığı işin kalitesini ve performansını belirlemek
zaman alabilir ve maliyetli olabilir.
9 Teknoloji Lisansı Alma: Lisans alma, bir firmaya, başka bir
fimanın fikri mülkiyet haklarından yararlanma olanağı sağlar.
İlk bakışta, lisans almak, geliştirme maliyetlerini düşürmesi,
teknolojik riskleri ve pazar risklerini en aza indirmesi ve
ürünün hızla üretimine ve pazara girmesine olanak sağlaması
yönleriyle avantajlı gibi görünse de, lisansı veren tarafından
öne sürülen kısıtlayıcı anlaşma maddeleri, fiyatlandırma, üretim
hacmi ve ürün kalitesi gibi operasyonel konularda kontrolün
lisans verenin elinde olması gibi önemli dezavantajları
beraberinde getirir. Lisansın alınacağı firmanın aranıp
bulunması, müzakerelerin yürütülmesi ve anlaşmanın
sağlanmasıyla alınan teknolojinin adaptasyonu da süre ve
maliyetler üzerinde olumsuz etkisi olan faktörlerdir.
9 Konsorsiyum oluşturma: Özellikle Ar-Ge evresinde, birkaç
organizasyonun biraraya gelerek belli bir proje üzerinde ortak
çalışmasını gerektirir. Amaç, Ar-Ge maliyetlerinin ve riskinin
paylaşılması, kısıtlı bulunan uzmanlıkların ve ekipmanların
proje için kullanımının sağlanması, rekabet öncesi
araştırmaların yürütülmesi ve standartların oluşturulmasıdır.
Bilginin paylaşımı sonucu firmaya özel bilgilere konsorsiyum
ortaklarınca da sahip olunması bu tür işbirliklerinde bir
dezavantaj olarak görülebilir.
9 Stratejik İşbirlikleri: Bu tür işbirlikleri, iki veya daha fazla
sayıda firmanın yeni bir teknoloji veya ürün geliştirmek için
resmi veya resmi olmayan bir şekilde biraraya gelmesiyle
oluşur. Konsorsiyum tarzı işbirliği daha çok temel araştırmalara
odaklanırken, stratejik işbirlikleri daha ileri aşamalarda, pazara
yakın geliştirme çalışmaları yürütülürken oluşturulur.
9 İnovasyon Ağları: İnovasyon ağları, firmalar, üniversiteler,
kamu kuruluşları, müşteriler ve diğer aktörler tarafından
oluşturulur ve bunlar arasındaki bağlantılar ve etkileşimlerle
hayat bulur. Bu nedenle, bir firmanın bu tür ağlarda yer alması,
stratejik olarak büyük bir önem taşır ve bulunduğu ağdaki
22
gücünü ve etkisini yansıtır. İnovasyon ağları, içinde yer alan
kuruluş sayısına, bu kuruluşlar arasındaki etkileşim
yoğunluğuna ve etkileşimin tipine bağlı olarak farklılıklar
gösterir. Bu ağlarda yer alan firmalar, inovasyon konusunda
farklı işbirlikleri oluşturma olanağına da sahip olurlar. Ağlar
sayesinde, ağın üyeleriyle doğrudan veya dolaylı ilişkiler
geliştiren, farklı iletişim kanallarına sahip olan firmalar çok
geniş bir kaynaklar yelpazesini elinde bulundurur. Ağlar,
inovasyon için pek çok yeni fırsatın ortaya çıkmasına da yol
açar.
30
Algoritma Business consulting LLC, “Neden İnovasyon?” ,
http://www.algoritmaconsulting.com/index.php?option=com_content&task=vie
w&id=25&Itemid=1 , 21.03.2007 (erişim tarihi).
23
kazanımların elde edildiği araştırıldığında, inovasyon uygulamaları
ile daha yüksek düzeyde verimliliğe, daha düşük düzeyde
maliyetlere ve artan kar ve istihdam kapasitelerine ulaşılabildiği
görülür. İnovasyonun benimsenmesi ve yaygınlaşması bir
toplumun bilgi birikimini artırmakta, böylece piyasaların gelişimini
desteklemekte, uzun vadede refah artışını ve daha yüksek yaşam
standartlarını sağlamaktadır.31
24
Şirin Elçi’ye göre günümüzde rekabet avantajının belirleyicisi
yalnızca maliyetler değildir. Rekabet avantajı olgusunun içine;
33
Elçi, Şirin, “Herkesin İnovasyon Yapması Kaçınılmaz” , Bursa Ticaret ve
Sanayi Odası Bursa Ekonomi Dergisi, Sayı 227, Ocak 2007, Bursa, s.38.
25
Dolayısıyla bu işletmeler daha çok müşteri çeker, daha çok
ürün satar ve daha büyük gelir elde ederler. Böylece daha hızlı
büyürler ve daha çok insana iş imkanı sağlarlar.34
Lionel Poilane'nin babası Fransız bir fırıncıydı ve Lionel genç bir adamken aile fırını ona miras
kaldı. Öylece oturup, ateşi izlemektense o, çarpıcı ve farklı olmak için çabaladı.Geniş çaplı bir
araştırma yaptı ve 8.000'den fazla Fransız fırıncıyla kullandıkları teknik üzerine konuştu.
Organik tatlandırıcı kullanmakta Fransa'da öncü oldu. Baget pişirmeyi reddetti, çünkü bunların
çok tatsız, Fransızlar'a çok yabancı olduğunu (bunların çoğu Viyana'dan getiriliyordu)
düşünüyordu. Dünyada ekmek pişirmeyle ilgili bütün kitapları topladı ve çalıştı. Keşfettiği ekşi
hamurun içinde tatlandırıcı, su, maya ve deniz tuzu vardı ve odun ateşinde pişiriliyordu. Poilane
tecrübeli fırıncıları istemedi (bana onların öğrenmeme sorunları olduğunu söyledi) ve bunun
yerine onun yanında yıllarca çalışmaya istekli genç adamları işe aldı. İlk bakışta, Fransa'nın
kurulmuş düzeni ürünleri reddetti, çünkü farklı ve cüretkar olduklarını düşünüyorlardı. Ama
ekmeklerin üstün kalitesi ve Poilane'in başarma azmi sonunda onları zafere götürdü. Fikir
müthiş bir hızla yayıldı ve şimdi Paris'teki bütün ünlü restoranlar Poilane ekmeğiyle servis
yapıyor. Dünyanın dört bir yanından insanlar Poilone'nin 'daki küçük dükkanına büyük boy bir
ekşi hamur ekmeği ya da çoğunlukla daha fazlasını almaya geliyor. Kurduğu şirket dünyanın
dört bir tarafına elde yapılmaya başlayıp küresel pazara yayılan bu ürünü ihraç ediyor. Sadece
geçen yıl, Lionel 10 milyon$'dan daha fazla ekmek satışı yaptı.
37
“Başarılar Tesadüf mü?” ,
http://www.pazarlamaturkiye.com/index.php?option=com_joomlaboard&func=v
iew&id=125&catid=60 , 08.03.2007 (erişim tarihi).
38
“Seth Godin ve Örnekleri 2” , http://www.morfikirler.com/yazi/seth-godin-ve-
ornekleri-2 , 07.03.2007 (erişim tarihi).
27
3.2. NASIL İNOVASYON ?
Firsatların Stratejik
Yakalanması Seçimin
Yapılması
İNOVASYON Gerekli
Öğrenme Bilginin
Edinilmesi
Ticarileştirme Çözümün
Geliştirilmesi
39
Elçi, Şirin , “İnovasyon: Kalkınmanın ve Rakebetin Anahtarı” , Nova Yay.,
2006, Ankara.
28
• Fırsatların Yakalanması : Bir işletmenin potansiyel
inovasyon fikirleri için sürekli olarak fırsatları belirlemesi ve
değerlendirmesi gerekir. Bu fırsatlar;
29
ayrılması gerekir. Bu amaçla, öncelikle ürün, hizmet veya
sürecin geliştirilebilmesi için gerekli bilgiler biraraya
getirilmelidir. Yazılı olan bilginin yanında yazılı olmayan
bilgiye erişmek de büyük önem taşır. Yazılı olmayan bilgiye
ulaşma yolları arasında;
• Öğrenme : Bu aşama,
30
3.3. KİMLER İNOVASYON YAPABİLİR ?
40
Algoritma Business Consulting LLC, “İnovasyon Nedir?” ,
http://www.algoritmaconsulting.com/index.php?option=com_content&task=vie
w&id=24&Itemid=1 , 21.03.2007 (erişim tarihi).
41
Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO), “İnovasyon Kültürü Ne Demek?” ,
BTSO Bursa Ekonomi Dergisi, Sayı 227, Ocak 2007, Bursa, s.26.
42
Özgenç, Ali “Şirketiniz İnovasyon Kültürünün Neresinde ?” , Capital Dergisi ,
Aralık 2006, http://www.capital.com.tr/haber.aspx?HBR_KOD=3924 ,
20.03.2007 (erişim tarihi).
31
“Kimler İnovasyon Yapabilir ?” başlığı altında;
43
Elçi, Şirin “Nasıl Bir Kültür ve Anlayış?” , http://
www.focusinnovation.net/success2.html , 06.03.2007 (erişim tarihi).
32
9 Risk Almak : Tanımı gereği inovasyon, yeniliklere açık
olmayı, farklılıkları tercih etmeyi ve doğal olarak risk
almayı gerektirir. Başarılar kadar, belirsizliğin getirdiği
başarısızlıklar da inovasyon sürecinin bir parçasıdır. Bu
nedenle, firmanızın risk almaya hazır olması ve
başarısızlığı, öğrenmek ve gelişmek için bir fırsat olarak
görmesi gerekir. Ancak bunu yaparken de gereksiz riskleri
almamaya da özen göstermelisiniz. İnovasyondaki
belirsizlikleri yeterli düzeyde bilgi toplayarak ve araştırma
yaparak azaltmanız mümkün olacaktır.
33
bazı durumlarda başarısızlık kaçınılmaz olabilir. İnovasyon
sürecinde de hata yapmamak mümkün değildir. Kurumsal
kültürünüz hataları cezalandırıyorsa, kısa süre içinde
herkes inovasyon fikirlerini ortaya atıp, inovasyon sürecine
dahil olarak risk almanın yersiz olduğunu, patronun
dediğini yapmanınsa en güvenli yol olduğunu düşünmeye
başlayacaktır.
44
Özgenç, Ali “Şirketiniz İnovasyon Kültürünün Neresinde ?” , Capital Dergisi ,
Aralık 2006, http://www.capital.com.tr/haber.aspx?HBR_KOD=3924 ,
20.03.2007 (erişim tarihi).
34
3.3.2. İnovasyon İçin Alışkanlıklar45
9 Yazılı Strateji
İnovasyon stratejisi,
45
Elçi, Şirin “İnovasyonda Başarı İçin Edinmeniz Gereken Alışkanlıklar” ,
http://www.focusinnovation.net/tipsforsuccess.html , 06.03.2007 (erişim tarihi).
35
• Oluşturulan vizyonun, herkes tarafından paylaşılan bir
vizyon olmasını sağlamak,
• Şirketin hedeflerini, misyonunu ve stratejik planını
hazırlamak gerekmektedir.
9 İş Planı
İş planı,
36
• İşinizin her aşamasında neyi doğru neyi yanlış yaptığınızı
gösteren bir kontrol mekanizmasıdır.
• İşinizdeki başarı ve büyüme olasılıklarını değerlendirmenizi
sağlar.
• İşinizi sorunsuz yönetmenizi ve başarı için gerekli
hazırlıkları yapmanızı sağlar.
• İşiniz için bir iletişim aracıdır. Amacınızı, rekabet
şartlarınızı, yönetiminizi ve insan kaynaklarınızı tanımlar.
• Finansal tekliflerinizin temelini oluşturur.
Yönetici Özeti
Şirketin Tanımı
Hukuki Yapısı
İşin Tanımı ve Geçmişi
Şirketin Mevcut Durumu
Geleceğe Dönük Planlar
Ana Yönetim Yapısı
Vizyon ve Misyon
Şirketin Misyonu
Şirketin Vizyonu
Kurumsal Değerler ve Yaklaşım
Strateji Özeti
Ürün ve Hizmetlerin Tanımı
Ürün ve Hizmetlerin Özeti
Ürün ve Hizmetlerin Avantajları
Ürün ve Hizmetlerin Özellikleri
Ürün Geliştirme Faaliyetleri
Sektör Analizi
Sektörün Genel Durumu
Sektörün Önde Gelenleri
Sektörün Eğilimleri ve Büyüme Potansiyeli
37
Hedef Pazar
Pazar Yapısı ve Göstergeleri
Pazar Eğilimleri ve Büyüme Potansiyeli
Pazar Büyüklükleri
Pazarlama Planı
Pazarlama Stratejileri
Pazarlama Taktikleri
Pazarda Konumlandırma
Halkla İlişkiler
Satış Planı
Satış Stratejileri
Satış Süreçleri
Satış Ekibi
Dağıtım Kanalları
Rekabet Analizi
Rekabetin Durumu
Pazar Payı Analizleri
Rakipler
Rekabet Avantajları
Pazara Girişteki Engeller
İşletim Planı
İşletmenin Yeri
İşletmenin Sahibi
Ekipman
Satın Alma Politikaları
Üretim Politikaları
Kalite Kontrol Ölçütleri
İdari Prosedürler
Personel ve Eğitim
Yönetim Kontrol Sistemleri
Organizasyon Yapısı
Yönetim Ekibi
Üst Yönetim
Yönetim Kurulu
Danışma Kurulu
38
Profesyonel Hizmet Sağlayıcılar
Finansal Plan
Finansal Özet
(varsa)Yatırım Talebine İlişkin Bilgiler
Fon Kaynakları ve Kullanımı
Finansal Projeksiyonlar
Finansal Varsayımlar
Geçmişe Ait Finansal Veriler
Finansal Oranlar
Ekler
Ürün Numuneleri/Resimleri
Yöneticilerin Özgeçmişleri
Hukuki Belgeler
Diğer Önemli Bilgiler
9 Bilgiyi Yönetmek
39
için sahip olduğu veya sahip olması gereken pazar, ürün, teknoloji
ve organizasyona ait bilgilerin tamamıdır.
40
• Tüm çalışanların "bilgi"den aynı şeyi anlamalarının
sağlanması,
• Firmaya ait değerli bilgilerin neler olduğunun belirlenmesi,
• Belirlenen bilgilerin farklı uygulamalarda kullanılması ve
paylaşılması,
• Yeni bilginin üretilmesinin ve paylaşılmasının teşvik
edilmesi gerekir.
4. GİRİŞİMCİLİK ve İNOVASYON
41
harekete geçen ve iş fikrini gerçekleştirmek için; araştırma,
planlama, örgütlenme ve koordinasyon çalışmaları yapan sonuçta
gerekli bilgi ve beceri, işyeri, eleman, makine-ekiğman vb. İşletme
girdileri ile finansman kaynaklarını bir araya getirerek muhtelif
riskleri üstlenerek kendi işini kuran kişidir.
46
Elçi, Şirin “İnovasyon: Kalkınmanın ve Rekabetin Anahtarı” , Nova Yay.,
2006, Ankara.
47
Gündüz, Ferudun “İnovasyon ve Girişimcilik” , İlk Haber Gazetesi,
http://www.ilkhaber.net/haber_detay.asp?haber_id=11343 , 14.03.2007 (erişim
tarihi).
42
Bu konuda Türkiye’de İnovatif İş Planları hazırlanmalı ve taklit
girişimlere caydırıcı unsurlar getirilmelidir. İnovatif iklimi
benimseyen ve bu konuda çalışmaları olan girişimcilere destek
verilmeli ve “yenilik, yaratıcılık” girişimciler arasında rekabet
haline gelmelidir.
48
Bursa Ticaret ve Sanayi Odası ( BTSO ), “İnovasyon Ar-Ge Değildir!”, BTSO
Bursa Ekonomi Dergisi, Sayı 227, Ocak 2007, Bursa, s.26.
43
mümkün. Ar-Örnek:
Ge şüphesiz
belli Elektrikli süpürge , Murray Spengler tarafından icat edilmiş olsa
yatırımları da ticarileştirilmesini ve satışını W. H. Hoover adlı bir deri
gerektirir; imalatçısı gerçekleştirdi. Bunun için de Spengler adı değil, Hoover
sabır ve sebatadı dünya çapında bilindi ve yayıldı.
ister ve risk almayı zorunlu kılar. Öte yandan inovasyon yeni bilgi
üretmeden de yapılabilir.
49
Kavrakoğlu, İbrahim “Yönetimde Devrimin Rehberi İNOVASYON” , 1.Baskı,
Alteo, 2006, İstanbul.
50
Elçi, Şirin “İnovasyon: Kalkınmanın ve Rekabetin Anahtarı”, Nova Yay.,
2006, Ankara.
51
Elçi, Şirin “İnovasyonun Tanımı” , http://www.focusinnovation.net/what.html
, 07.03.2007 (erişim tarihi).
44
Ar-Ge yeni bilgiler, malzemeler, ürünler ya da hizmetler üretir ve
bilginin sistematik olarak toplanmasını sağlar. İnovasyon ise elde
edilen bu bilgileri uygulamaya geçirir ve pazarlamasını yapar. Yani
inovasyon, temel olarak bilginin ekonomik ve toplumsal faydaya
dönüştürülmesi sürecidir.
52
Elçi, Şirin “Ar-Ge, Teknoloji ve İnovasyon Yönetimi” ,
http://www.focusinnovation.net/rnd.html , 06.03.2007 (erişim tarihi).
45
• Organizasyonun tamamında işleyen süreçleri kontrol etmesi
gerekir.
• Herbiri birbirinden farklı ve tekrarlanmayan süreçlerin
yönetimi esastır.
• Firma içinde ve pazarda inovasyona karşı oluşabilecek
dirençlerle başa çıkmaya odaklanır.
• Davranış sorunlarının çözümünü de gerektirir.
53
Elçi, Şirin “Teknoloji Transferi”
http://www.focusinnovation.net/techtransfer.html , 05.03.2007 (erişim tarihi).
46
iyileştirme gibi yeni yönetim kavramları uygulamaya alınmış,
böylece bir verimlilik sıçraması gerçekleştirilmiştir.
56
http://www.eczacibasi.com.tr/channels/1.asp?id=1&prev_place=&cps=0&cpp=0
, 22.03.2007 (erişim tarihi).
57
Elçi, Şirin “İnovasyon Konusunda Kültürel Değişime Dünya Bankası
Desteği”, 2005, http://www.focusinnovation.net/basinbulteni01.doc , 14.03.2007
(erişim tarihi).
48
teknolojik değişimin hızı göz önünde bulundurulduğunda, mevcut
talebi karşılamakta yetersizdir.”58
58
World Bank, 2004; Turkey Knowledge Economy Assessment Study ( Aktaran:
http://www.projeekin.org/Ekin.aspx ,14.03.2007 (erişim tarihi) ).
49
Kaynak : European Commission, European Innovation Scorebord
2005, page 10 ( Aktaran: TÜSİAD-Sabancı Üniversitesi Rekabet
Forumu (REF),
http://ref.advancity.net/Moduller/Makaleler/MakaleForm.aspx?Mk
Id=52, 13.03.2007 (erişim tarihi). )
50
günümüzde ise Çin (hatta belki çok yakında Hint) rekabetine karşı
bir güç oluşturmayı hedefliyor.
59
Kavrakoğlu, İbrahim “Yönetimde Devrimin Rehberi İNOVASYON” , 1.Baskı,
Alteo, 2006, İstanbul.
60
Elçi, Şirin “İnovasyon: Kalkınmanın ve Rekabetin Anahtarı” , Nova Yay.,
2006, Ankara.
51
şirketlere oranla, çalışan başına 14 kez daha fazla patent üretiyor.
Bu nedenle de yeni şirketlerin kurulması konusunda önemli
teşvikler sunuluyor.
52
görülüyor. Bu aşamayı geçen proje sahipleri, iki yıl boyunca Ar-Ge
çalışmalarının yapılması ve ticari potansiyelin araştırılması için
750.000 Dolar’a kadar sağlanan destekten yararlanıyorlar. Her iki
aşamada da sağlanan finansman hibe şeklinde; geri ödenmesi
gerekmiyor. Proje kapsamındaki fikri haklar da tamamen proje
sahibine ait. Üçüncü aşamada ise ilk iki aşamada desteklenen
inovasyonlar pazara sürülüyor. Bu aşamada herhangi bir fon
desteği sağlanmıyor; firmanın gerekli finansmanı özel sektörden
veya SBIR programına dahil olmayan fon sağlayıcı devlet
kurumlarından bulması isteniyor. Girişim sermayesi şirketleri de bu
aşamada devreye girip SBIR programının ilk iki aşamasındaki
destekten yararlanan firmalara yatırım yapıyorlar. Hatta ABD’deki
girişim sermayedarlarının çoğu yatırım yaparken SBIR’den destek
alan firmaları tercih ediyorlar. Bu da girişimciler için SBIR
programını daha cazip hale getiriyor.
61
Elçi, Şirin “İnovasyon: Kalkınmanın ve Rekabetin Anahtarı”, Nova Yay.,
2006, Ankara, s.143-145.
53
¾ Yeraltı ve yerüstü kaynakları bakımından fakir olan Finlandiya
1990’ların başında yaşadığı ekonomik kriz ve yüzde 20’lere
yaklaşan işsizlik sorununa çözüm olarak bir ulusal eğitim ve
araştırma programı başlattı. Bu sayede üniversiteler ve şirketler
arasında kurulan bağ ise ülkeyi beklemedeği kadar büyük bir
güce kavuşturdu62.
¾ 134 yıl önce araç lastiği ve kauçuk bot üretmek için kurulan
Nokia, devlet tarafından desteklenen inovasyon çalışmalarının
meyvesini alan ilk şirket. 20 yıl önce radikal bir kararla sektör
değiştiren Nokia bugün Finlandiya’da ve birçok ülkede en çok
patente sahip olan bilişim firması. Devletten aldığı destekle
mobil iletişimde çığır açan inovasyonlarıyla Nokia ülke
ekonomisindeki düzelmeye ön ayak oldu. Finlandiya hükümeti
ise bu gelişmeye daha önceden hazırlandığı için vergi
avantajlarını, hukuksal gereksinimleri ve rekabet şartlarını
inovasyonun önünü açacak şekilde düzenledi.63
62
Elçi, Şirin “İnovasyon: Kalkınmanın ve Rekabetin Anahtarı”, Nova Yay.,
2006, Ankara, s. 31-33.
63
Elçi, Şirin “İnovasyon: Kalkınmanın ve Rekabetin Anahtarı”, Nova Yay.,
2006, Ankara, s 32-33.
54
58 ülkeye yayıldı. Yıllık ihracatı 150 milyar dolara ulaşan
şirketin sadece Güney Kore’deki çalışan sayısı ise 129.000’i
buldu64.
64
Elçi, Şirin “İnovasyon: Kalkınmanın ve Rekabetin Anahtarı”, Nova Yay.,
2006, Ankara, s.xix, 33-35.
65
Elçi, Şirin “İnovasyon: Kalkınmanın ve Rekabetin Anahtarı”, Nova Yay.,
2006, Ankara, s.37-38.
66
Elçi, Şirin “İnovasyon: Kalkınmanın ve Rekabetin Anahtarı”, Nova Yay.,
2006, Ankara, s.5.
67
Elçi, Şirin “İnovasyon: Kalkınmanın ve Rekabetin Anahtarı”, Nova Yay.,
2006, Ankara, s.4-5.
55
¾ Robert Plath 1989 yılında tekerlekli bavulu geliştirdi. Plath’ın
bavulları icadından bir yıl sonra kendisine 50 milyon dolar
kazandırdı68.
68
Elçi, Şirin “İnovasyon: Kalkınmanın ve Rekabetin Anahtarı”, Nova Yay.,
2006, Ankara, s.5.
69
Elçi, Şirin “İnovasyon: Kalkınmanın ve Rekabetin Anahtarı”, Nova Yay.,
2006, Ankara, s.4.
70
Elçi, Şirin “Güney Kore ve Tayvan Türkiye’ye Örnek” , (Aktaran:
http://www.kobifinans.com.tr/bilgi_merkezi/021901/10147/5 , 07.03.2007
(erişim tarihi)).
56
Türkiye İstatistik Kurumu tarafından gerçekleştirilen "2002-2004
Yılları Sanayi ve Hizmet Sektörlerinde Teknolojik Yenilikler
Araştırması" sonucuna göre;
Sadece Sadece
Avrupa Topluluğunda ürün (mal üretim Ürün ve
Ekonomik ve süreci üretim
Faaliyetlerin İstatistiki Teknolojik Teknolojik hizmet) (proses) süreci
Sınıflamasına göre yenilik yenilik yeniliği yeniliği yeniliği
(EFİS 1.1) Toplam yapan yapmayan yapan yapan yapan
57
Grafik 1 : Sanayi sektöründe teknolojik yenilik yapılan türler (
%)
100
Sanayi Hizmet
80
60
30,89
33,82 30,27 38,84 41,70
40
24,48
20
0
Sadece ürün Sadece üretim Ürün ve üretim
yeniliği süreci yeniliği süreci yeniliği
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), “2002-2004 Yılları
Sanayi ve Hizmet Sektörlerinde Teknolojik Yenilikler” ,
http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=218 , 13.03.2007
(erişim tarihi)
58
Grafik 2 : Sanayi ve hizmet sektörlerinde büyüklük grubuna
göre teknolojik yenilik yapma oranı (%)
100
Sanayi Hizmet
80
56,27 55,05
60
46,24
34,58 31,20
30,96
40
25,90 24,55
20
0
Toplam 10-49 50-249 250+
Çalış an sayıs ı
71
TÜİK, “2002-2004 Yılları Sanayi ve Hizmet Sektöründe Teknolojik
Yenilikler” , http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=218 , 13.03.2007
(erişim tarihi).
72
Elçi, Şirin “İnovasyon Artık Gündemlerde” , http://ref.advancity.net/
Moduller/Makaleler/MakaleForm.aspx?MkId=52 , 12.03.2007 (erişim tarihi).
60
TrendChart 2006 raporunda, Türkiye’nin inovasyon performansının
iyileştirilmesi için atılması önerilen adımlar;
61
Grafik 3 : AB Ülkeleri ve AB’ye aday ülkelerin 2005 yılı
İnovasyon İndeksi Özet Sonuçları
62
Kültürümüz İnovasyonu Desteklemiyor73
73
“Kültürümüz İnovasyonu Desteklemiyor”,
http://www.projeekin.org/Ekin.aspx?SC=WE#culture , 17.03.2007 (erişim
tarihi).
74
Bursa Ticaret ve Sansyi Odası ( BTSO ), “Farklılık Yaratan Kazanır” , BTSO
Bursa Ekonomi Dergisi, Sayı 227, Ocak 2007, Bursa, s.26.
63
duvara monte edilen elektronik algılama ünitesinden oluşan
klozet, üründe inovasyona güzel bir örnek75.
75
Elçi, Şirin “İnovasyon: Kalkınmanın ve Rekabetin Anahtarı” , Nova Yay.,
2006, Ankara, s.6.
76
Elçi, Şirin “İnovasyon: Kalkınmanın ve Rekabetin Anahtarı” , Nova Yay.,
2006, Ankara, s.5.
64
Vision” da bir ürün inovasyonu örneği. Firmanın, kısa sürede
ürün için hedeflediği satışların üzerine çıkması, tüm sektörlerde
olduğu gibi tekstil ve hazırgiyim sektöründe de rekabet
gücünün inovasyonla mümkün olabileceğinin bir göstergesi78.
78
Elçi, Şirin “İnovasyon: Kalkınmanın ve Rekabetin Anahtarı” , Nova Yay.,
2006, Ankara, s.5-6.
79
“Örneklerle İnovasyon” , http://www.projeekin.org/Ekin.aspx?SC=IE ,
17.03.2007 (erişim tarihi).
65
8. İNOVASYONUN FİNANSMANI
66
büyümesi için gerekli sermaye için daha çok Girişim Sermayesi
gerekmektedir.
67
fikrin pilot çapta denenmesi ve sanayi ölçeğinde
uygulanabilirliğinin ispatı da finansman gerektirir. Bir projenin
araştırma aşamasının tamamlanmasının ardından ölçek büyütülerek
sanayiye aktarılması sırasında ise yatırımcı desteklerine gereksinim
vardır. Bunun için üretilen projelerin öncelikle eksiksiz
fizibilitesinin yapılması, iş planlarının hazırlanması ve projenin
yatırımcılara tanıtımı için “iyi bir ortam”ın yaratılması gerekir.
80
TÜSİAD-Sabancı Üniversitesi Rekabet Forumu (REF), “Ulusal İnovasyon
Girişimi, İnovasyon Çerçeve Raporu”,
http://ref.advancity.net/Moduller/Makaleler/MakaleForm.aspx?MkId=52 , s.
57,58,59,60, 13.03.2007 (erişim tarihi).
68
8.1. AVRUPA BİRLİĞİ İNOVASYON DESTEKLERİ
69
Avrupa Parlamentosu 1 Haziran 2006 tarihinde topluluğun ilk
“Rekabet ve Yenilik Programı’na (RYP) – Competitiveness and
Innovation framework Programme (CIP)” ilişkin Komisyon’un
önerisini onaylamıştır. Toplam bütçesi 3,6 Milyar € olan program
kapsamında, işletmelerin ve sanayinin Yenilik kapasitesini
geliştirecek etkinlikler desteklenecektir. 2007 – 2013 yılları
arasında uygulanacak program kapsamında yaklaşık 350.000 kadar
KOBİ’ye, yenilik ve büyümeye yönelik yaptıkları tüm yatırımlar
için toplamda 3,6 milyar € destek verilmesi öngörülmektedir.
70
RYP’nin (Rekabet ve Yenilik Programı) Birincil ve İkincil
hedefleri
71
Her bir özel program için Komisyon tarafından çalışma programı
hazırlanacak ve yayımlanacaktır. Çalışma Programları gelişmelere
göre yeniden düzenlenebilir nitelikte olacaktır. Her bir öncelikli
alan için yıllık bazda raporlar (Yarı dönem raporu 21 Aralık
2009’da, raporun tamamı ise 31 Aralık 2011’de yayımlanacaktır)
yayımlanacak ve programların etkinliği değerlendirilecektir.
72
başlamıştır. IRC-Ege, Ege Üniversitesi Bilim Teknoloji Araştırma
Merkezi (EBILTEM) Koordinasyonunda, Ege Bölgesi Sanayi
Odası (EBSO), İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi (IAOSB) ve
Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi
Başkanlığı’nın (KOSGEB) oluşturdugu bir konsorsiyum tarafından
yönetilmektedir.
73
IRC-Ege'nin hizmetlerinin bölgemizde etkin bir şekilde dağıtılması
için planlanan beş bölge ofisinin kurulmasında önemli rol
üstlenecektir. Konsorsiyumu oluşturan kuruluşlar, üniversite-sanayi
ilişkilerinin teşvik edilmesi ve belirlenen hedeflere ulaşılması için
son yedi yıldır beraber çalışılmaktadır. Ege Üniversitesi’nin
liderliğinde, kurumsal bir yaklaşımla, sanayi kuruluşları ve
araştırma enstitüleri arasındaki işbirliği faaliyetlerinin artırılmasına
yönelik çalışmalar yapılmaktadır. EBILTEM son yedi yıldır her yıl
düzenlediği proje sergileri ve pazarları ile, sanayide uygulanabilir
projeler için geliştirdiği veri tabanı ile üniversite-sanayi işbirliği ve
ulusal teknoloji transferi için bir platform yaratarak, aktif bir rol
üstlenmiştir. Mayıs 2002’de TÜBİTAK desteği ile düzenlediği
Agro-Endüstri Proje Pazarında, sunulan 96 projeden 16 tanesi
işbirliği anlaşması ile sona ermiştir. IRC-Ege bu nedenlerle mevcut
olan EBILTEM altyapısını deneyimini ve bilgi birikimini
kullanarak, kendisini geliştirecektir ve faaliyetlerini sürdürecektir.
74
tedarikçileri bulmasına yardımcı olarak karşılıklı avantaj
sağlayacak iş anlaşmaları geliştirmelerini sağlamaktır.
9. SONUÇ
81
TÜSİAD-Sabancı Üniversitesi Rekabet Forumu (REF), Ulusal İnovasyon
Girişimi, İnovasyon Çerçeve Raporu-Ek Bilgiler syf. 7,8,9, 13.03.2007 (erişim
tarihi).
82
Erdil, Erkan “İnovasyon, Firmalar Arası İlişkiler ve Kümelenme”
, Şubat 2006, http://www.egeliihracatcilar.com/Images/Menu1-
Page//INOVASYON_Izmir_Sunus_00001663.ppt , 09.03.2007 (erişim tarihi).
83
Elçi, Şirin “İnovasyon Sözlüğü” ,
http://www.focusinnovation.net/dictionary.html , 09.03.2007 (erişim tarihi).
75
Bu sözlük, Avrupa Komisyonu'nun "Innovation and
Technology Transfer" yayınıyla oluşturmaya çalıştığı sözlük
başta olmak üzere çeşitli kaynaklardan yararlanılarak
hazırlanmıştır. Bazı terim ve sözcüklerin sık sık karşımıza
çıkan İngilizce karşılıkları parantez içinde verilmiştir.
76
• Fikri Mülkiyet ( Intellactual Property – IP ) : Bir firmanın
veya kişinin orjinal icatlarını ve bilgisini tanımlar.
• Fikri Mülkiyet Hakları ( Intellectual Property Rights – IPR
) : Ulusal veya uluslarüstü yetkili bir kurum tarafından,
çoğunlukla patent, ticari marka ve endüstriyel tasarım için
verilen fikri mülkiyetin özel kullanımı amacıyla tanımlanmış
hakları ifade eder.
• Girişimcilik Eğitimi : Özellikle üniversite öğrencilerini ve
araştırmacıları, kendi şirketlerini kurarak yeni bilgiyi
ticarileştirmeleri amacıyla eğiten kurslardır.
• İnkübatör ( Kuluçkalık ) : Yeni firmalara iş destek
hizmetlerinin tek elden sağlandığı, genellikle üniversitelerde
veya kamu araştırma kuruluşlarında kurulmuş mekanlardır.
Sağlanan destek paketinde düşük kira ile ofis temininin yanında
altyapı imkanları ile ofis desteklerinin sağlanması yer alır.
• İnovasyon Aktarım Merkezleri ( Innovation Relay Centres (
IRC ) ) : Avrupa genelinde kurulan, uluslararası teknoloji
transferine destek sağlama konusunda uzmanlaşmış teknoloji
aracı kuruluşlarıdır.
• İnovasyon Harcamaları : Ülkemizde de Türkiye İstatistik
Kurumu ( TÜİK ) tarafından inovasyon yapan firmalara
uygulanmakta olan Avrupa Birliği'nin Topluluk İnovasyon
Araştırması'nda da (Community Innovation Survey)
tanımlandığı şekilde, bir firmanın inovasyon harcamaları şu
kalemlerden oluşur: Firma içinde yapılan Ar-Ge; dışarıya
yaptırılan Ar-Ge; ürün ve süreç inovasyonuyla bağlantılı
makina ve ekipman; patent, lisans, endüstriyel tasarım ve
eğitim alımı; inovasyonun pazarlanması ile ilgili harcamalar.
• İnovasyon Merkezi : Genellikle inkübatör ile eş anlamlı olarak
kullanılır; ancak, yüksek teknoloji şirketlerininin
kuruluşlarından başlayarak inübötörlere göre çok daha uzun
süre çatısı altında barındırır. Bir inovasyon merkezi, üniversite
ve araştırma kurumlarından ayrılarak kurulmuş küçük şirketlere
de ev sahipliği yapar. (Kaynak: UK Science Park Association)
77
• İnovasyon Sistemi : İnovasyon faaliyetini destekleyen yerel,
bölgesel veya ulusal ortamı ifade eder. Sistemde, firmaların
yanısıra araştırmacılar, inovasyon finansmanı sağlayıcılar, iş
destek hizmetleri ve programları, ve tüm bu bileşenlerin
etkileştiği ağlar yer alır.
• İnovasyon : Yeni bilginin ekonomik ve sosyal faydaya
dönüştürülmesidir.
• İnovasyonun Finansmanı : Yeni kurulan yüksek teknoloji
firmalara (start-up) büyümelerinin ilk evrelerinde sağlanan tüm
finansman kaynaklarını ifade eder. Finansman, çekirdek
sermaye fonlarından, gayri resmi yatırımcılardan (girişimcinin
arkadaşları, ailesi ve iş melekleri), bankalardan ve risk
sermayesi fonlarından sağlanır.
• İnovasyonun Yönetişimi : Paydaşların (sanayi, tüketici, kamu
yetkilileri, araştırmacılar) inovasyon politikasının tasarımı,
uygulanması ve değerlendirilmesi sürecine dahil edilmesiyle
ilgili çalışma ve faaliyetleri ifade eder.
• İş Melekleri ( Business Angels ) : Yüksek risk ve yüksek
büyüme potansiyeli içeren firmalara kuruluşlarının çok erken
bir döneminde yatırım yapan özel bir yatırımcı tipidir. İş
meleklerinin kendileri de genellikle başarılı girişimcilerdir ve
yatırım yaptıkları firmalarda iş konusunda sürekli danışmanlık
yaparak ve yol göstererek değer yaratırlar.
• Kıyaslama ( Benchmarking ) : Performansın, gelişme amaçlı
hedeflerin konmasıyla en iyi uygulamalarla karşılaştırılarak
ölçülmesidir. ( Kıyaslama, firmalar tarafından örneğin kendi
sektörlerindeki iş süreçlerine uygulanarak yapılır; veya ulusal
ya da bölgesel politika yapıcılar tarafından, örneğin yeni
teknolojiye dayalı firmaların kurulması için sağlanan
desteklerin karşılaştırılması ile gerçekleştirilir.)
• Küme ( Cluster ) : Yoğun bir etkileşim ile inovasyon
faaliyetlerinin teşvik edilmesi amacıyla tasarlanan, belli bir
bölge ve sektörde faaliyet gösteren büyük şirketler, küçük ve
orta büyüklükteki işletmeler, üniversiteler ve/veya kamu
araştırma kurumlarının bir araya gelmesiyle oluşmuş gruplardır.
78
• Lineer İnovasyon Modeli : Belli teknolojilerin
üniversitelerden ve araştırma kurumlarından sanayiye
transferini içeren fazlasıyla basitleştirilmiş (ve genellikle tercih
edilmeyen) inovasyon yaklaşımıdır. Bu modelin yerini artık
"sistemik inovasyon modeli" almıştır.
• Maddi olmayan / gayri maddi / elle tutulamayan varlıklar
(Intangible Assests ) : Bir firmanın, çalışanları, çalışanlarının
becerileri, bilgileri ve yaratıcılıklarından oluşan gerçek
değerleridir. Bilgiye dayalı ekonomide temel zenginlik ve değer
kaynaklarıdır.
• Ömürboyu Eğitim ( Lifelong Learning ) : Firmalarda
gerçekleştirilen eğitimler de dahil olmak üzere sürekli eğitimi
ifade eder. Yeni teknolojilerin özümsenmesini hızlandıran
önemli bir araçtır.
• Örtük / Yazılı Olmayan Bilgi ( Tacit Knowledge ) : Henüz
yazılı hale getirilmemiş, araştırmacıların ve şirket
sahiplerinin/yöneticilerinin ve çalışanlarının sahip olduğu
bilgiyi tanımlar.
• Risk Sermayesi ( Venture Capital ) : Yüksek riskli, yüksek
getirisi olan yatırımları tanımlar. Risk sermayesi fonları, yeni
teknolojiye dayalı firmaların hızla büyümesi için gerekli bir
araçtır.
• Start-up : Yeni kurulmuş şirketleri tanımlar.
• Spin-off / Spin-out : Bir üniversitenin veya kurumsal araştırma
ekibinin bilgi ve becerilerini ticarileştirmek amacıyla kurulmuş
yeni bir şirkettir.
• Sistematik İnovasyon Modeli : İnovasyonun, pekçok kişi,
kurum ve ortamda karmaşık ve sürekli bir etkileşim sonucu
gerçekleştiği gerçeğini temel alan yeni inovasyon yaklaşımını
ifade eder. Ar-Ge artık inovasyonun "kaynağı" olarak
görülmemekte, ancak inovasyon için gerekli pekçok öğeden biri
olarak algılanmaktadır.
• Teknoloji Değerlendirmesi ( Technology Audit ) : Bir
firmanın teknoloji varlığını ve gereksinimini değerlendirmek
amacıyla kullanılan bir yöntemdir.
79
• Teknoloji Tabanlı Firma ( Technology-Based Firm ) :
Sadece yüksek teknoloji sektörlerinde faaliyet gösteren
firmaları değil, aynı zamanda geleneksel imalat sanayi
sektörlerinde ve hizmet sektöründe teknolojiyi kullanan
firmaları tanımlar.
• Teknoloji Transferi : Kuruluşlar arasında teknolojinin ve
bilginin lisans alımı, pazarlama anlaşmaları, ortak geliştirme
anlaşmaları, eğitim veya personel değişimi yoluyla transferini
ifade eder.
• Teknoloji Vadisi ( Technology Valley ) : Belli bir alandaki
sanayi ve araştırma faaliyetinin oluşturduğu kritik kütlenin
inovasyon temelli kendi kendine sürüdürülebilir bir ekonomik
gelişmeye dönüştüğü, ulusal veya bölgesel bir politika ile
desteklenen geniş ölçekli bir kümeyi (cluster) ifade eder.
Silikon vadisi, teknoloji vadisine klasik bir örnektir.
• Teknopark / Bilim Parkı / Teknopol / Araştırma Parkı (
Technopark / Science Park / Technopole / Research Park ) :
Ana amacı, hizmet sağladığı şirketlerde ve bilgi-tabanlı
kuruluşlarda inovasyon kültürünü yaymak ve rekabet güçlerini
artırarak bulundukları bölgenin refah düzeyini yükseltmek olan,
konusunda uzman profesyoneller tarafından yönetilen
yapılardır. Bir teknopark, bu amaca ulaşabilmek için
üniversiteler, Ar-Ge kurumları, şirketler ve pazar arasındakı
bilgi ve teknoloji akışını harekete geçirip yönetir; inkübatörler
ve "spin-off"lara destekler sağlamak yoluyla inovasyona dayalı
şirketlerin kurulmasını ve büyümesini teşvik eder; ve yüksek
kaliteli çalışma alanı ve imkanlarıyla katma değeri yüksek
hizmetler sunar. (Kaynak: International Association of Science
Parks)
• Ticarileştirme ( Commercialization / Exploitation ) :
Araştırma projelerinin sonuçlarının, araştırmacıların kendileri
veya diğer bir geliştirici grubu (girişimci, firma, vb) tarafından
pazarlanabilir ürün veya hizmetlere dönüştürüldüğü süreçtir.
• Yeni Teknolojiye Dayalı Firmalar ( New Technology-Based
Firms – NTBF ) : Elektronik, yazılım ve biyoteknoloji gibi
80
alanlarda faaliyet gösteren, kısa süre önce büyük firmalardan
veya büyük araştırma merkezlerinden ayrılarak kurulmuş küçük
firmalardır.
• Yenilikçi Firma : Ülkemizde de Türkiye İstatistik Kurumu
(TÜİK) tarafından inovasyon yapan firmalara uygulanmakta
olan Avrupa Birliği'nin Topluluk İnovasyon Araştırması'nda da
(Community Innovation Survey) tanımlandığı şekilde,
faaliyetinin son üç yılında, yeni veya gelişkin ürün, süreç veya
hizmetler geliştirmiş ve pazara sürmüş firmaları ifade eder
KAYNAKÇA
81
Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO), 2007; “İnovasyon Kültürü
Ne Demek?,” Bursa Ekonomi Dergisi, Sayı 227, Ocak 2007, s.26.
Eczacıbaşı,
http://www.eczacibasi.com.tr/channels/1.asp?id=1&prev_place=&c
ps=0&cpp=0, 22.03.2007.
82
Elçi, Şirin, 2004-2007; “Neden İnovasyonda İşbirliği?,”
http://www.focusinnovation.net/whycooperate.html, 05.03.2007.
83
Elçi, Şirin, 2005; “İnovasyon Konusunda Kültürel Değişime Dünya
Bankası Desteği,”
http://www.focusinnovation.net/basinbulteni01.doc, 14.03.2007.
Elçi, Şirin, Lale Tomruk ve Elif Baktır, 2006; “Eski Köye Yeni
Adet Getirin!,” Teknoloji Yönetim Derneği, http://www.tyd.org.tr/;
http://www.projeekin.org/, 20.03.2007.
84
Kırım, Arman, “Sürüden Ayrılın!,” Bursa Ticaret ve Sanayi Odası
(BTSO) Bursa Ekonomi Dergisi, Sayı 227, Ocak 2007, s.35.
“Örneklerle İnovasyon,”
http://www.projeekin.org/Ekin.aspx?SC=IE, 17.03.2007.
85
TÜSİAD-Sabancı Üniversitesi Rekabet Forumu (REF), Ekim 2006;
“Ulusal İnovasyon
Girişimi, İnovasyon Çerçeve Raporu,”
http://ref.advancity.net/Moduller/Makaleler/MakaleForm.aspx?MkI
d=52, s.21-23,
13.03.2007.
86