Uluslararası 7.

İstatistik Kongresi,
ÖRNEK ÖZET
28 Nisan-01 Mayıs 2011 Belek-ANTALYA

ERP YAZILIMLARININ İŞLETMELERDEKİ ETKİLERİNİN

TANIMLAYICI VERİ MADENCİLİĞİ YÖNTEMLERİYLE
İNCELENMESİ
Betül YAVAŞOĞLU Ahmet Selman BOZKIR*

Gazi Üniversitesi Bilişim Enstitüsü Yönetim Bilişim Sistemleri, Ankara, TÜRKİYE

Email: byavasoglu@gmail.com

*Hacettepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, Ankara, TÜRKİYE

Email: selman@cs.hacettepe.edu.tr

1. Giriş

İşletme sisteminin bütününü ele alan ERP (Enterprise Resource Planning) yazılımları, şirket
gereksinimlerine cevap veren ve üretim/hizmet konularında yüksek verim hedefleyen gelişmiş
çözümlerdir. Tanım olarak ERP sistemleri, işletme içindeki materyal, bilgi ve finansal kaynak
akışlarının ortak bir veritabanı üzerinden yürütülmesinin sağlayan, iş süreçleri ve bilgi
teknolojilerinin biraraya getirilmesiyle üretilmiş entegre bir yazılım sistemleridir [1]. Öte
yandan, ERP’ye geçiş süreçlerinde entegrasyon sorunları bir risk olarak ortaya çıksa da Wu
[2]’ya göre ERP’ye geçişin tamamlanmasıyla elde edilecek faydalar göz önüne alındığında
birçok işletmenin ERP’ye sıcak baktığı ve bu riski göze alarak ERP sistemi satın aldığı ifade
edilmektedir. Bu bilgi ışığında, ERP sistemin bir işletme için ne derece gerektiği ve kuruma
katabileceği katkılarla birlikte işletmenin bu dönüşüm için yeterli alt yapıya sahip olup
olmadığı öncelikle sorgulanması gereken noktalar olarak ortaya çıkmaktadır.

Bu çalışmada, kurumların ERP sistemine geçmeleri halinde kazançlarının ne olacağı ve geçiş

öncesinde ne gibi altyapısal unsurlara sahip olmaları gerektiği, günümüzde önemi daha da
artmakta olan veri madenciliği yöntemleri yardımıyla ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.
Çalışmada, öncelikle yapılan bir anket çalışmasıyla, ERP sistemine sahip olan/olmayan
yurtiçi işletmelerin profilleri ve sistem hakkındaki görüşleri elde edilmiş ve sonrasında
tanımlayıcı veri madenciliği yöntemlerinden kümeleme analizi ile ERP sistemine
geçmiş/geçmemiş firmalar arasındaki farklılıklar ortaya konulmuştur. İkinci aşamada,
firmaların ERP’ye sahip olma/olmama değişkeni bağımlı değişken olarak ele alınmış ve diğer
değişkenlerle birlikte sıklıkla gözlemlenen birliktelik örüntüleri, birliktelik kuralları
(association rules) yöntemi yardımıyla tespit edilmiştir.

Veri madenciliği tanım olarak büyük miktarda veri içersindeki anlamlı örüntü ve ilişkilerin
akıllı algoritmalarca keşfedilmesi olarak ifade edilmektedir [3]. Bu yöntembiliminin iki
kolundan biri olan tanımlayıcı veri madenciliği, veri içersindeki ilişki ve korelasyonların
tespitinde kullanılmaktadır. Kümeleme yöntemleri ile birçok değişkene sahip veriler doğal
olarak gruplanabilirken, birliktelik kuralları ile veri kümesinde sıklıkla birlikte gözlemlenen
olaylar ortaya çıkarılmaktadır.

Bu çalışmaya konu olan veri kümesi, Türkiye içersindeki 129 orta ve büyük ölçekli
işletmelerce uygulanan bir ankete dayanmaktadır. 129 işletmeden 47 adeti ERP sistemini aktif
kullanmakta olan işletmelerdir. Bu anket içersinde 30 adet soru sorulmuştur. Sorular içersinde
işletmenin 2006,2007,2008 kapasite kullanım değerleri dışındaki 27 soru nitel türdedir.

1
Uluslararası 7. İstatistik Kongresi,
ÖRNEK ÖZET
28 Nisan-01 Mayıs 2011 Belek-ANTALYA

Çalışan sayısı, çeşitli kalite serfikasyon belgelerine sahip olma durumu, işletme içersinde
çeşitli birimlere sahip olma (Ör: Ar-ge, satınalma ,finans vs gibi sorular anketteki sorulardan
birkaçını oluşturmaktadır.

Kümeleme çalışmasında EM algoritması küme sayısı verilmeksizin çalıştırılmış ve doğal

kümeleme yapılmıştır. Beklenildiği üzere iki küme elde edilmiştir. Sonuçlar incelendiğinde
üretim, kalite, satınalma, pazarlama, finans ve insan kaynakları birimlerine sahip olma
oranının ERP li işletmelerde çok daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca 2006, 2007 ve
2008 yıllarında kapasite kullanım oranlarının ERP kullanan işletmelerde daha yüksek olduğu
gözlemenmiştir. Diğer yandan, birliktelik analizi ile ERP’nin var olduğu ve olmadığı
işletmelerde sıklıkla gözlemlenen örüntüler birliktelik kuralları şeklinde ortaya çıkarılmıştır.
Elde edilen bulgular ile ERP kullanan ve kullanmayan işletmelerdeki farklılıklar tespit
edilerek ERP sistemlerinin varlığı ile kurumların gelişmişlik düzeylerinin arasındaki
korelasyon ortaya koyulmuştur. Buna ek olarak, ERP sahip kurumların hangi ön
gereksinimleri karşıladıkları da belirlenmiştir. Öte yandan, kullanılan yöntemler, bu alanda
yapılan çalışmalarda bu güne kadar kullanılmamış yöntemler olması nedeniyle literatüre katkı
özelliği taşımaktadır. Bildirinin tam metninde gerek kümeleme gerekse de birliktelik kuralları
analizlerinin sonuçları ayrıntılı şekilde verilecektir.

KAYNAKLAR
[1] Su Y.F. & Yang C. (2009) A structural equation model for analyzing the impact of ERP
on SCM, Expert Systems with Applications, 37(1), 256-469
[2] Wu W.W. (2010), Segmenting and mining the ERP users’ perceived benefits using the
rough set approach, Expert Systems with Applications, doi:10.1016/j.eswa.2010.
[3] Bozkir A.S., Gök B., Sezer E. (2008) İnternetin eğitimsel amaçlar için kullanımını
etkileyen faktörlerin veri madenciliği ile tespiti, Bilimde Modern Yöntemler Sempozyumu,
Eskişehir.

ABSTRACT
INVESTIGATION OF EFFECTS OF ERP SOFTWARES IN COMPANIES VIA
DESCRIPTIVE DATA MINING METHODS
ERP (Enterprise Resource Planning) softwares are the advanced solutions which focus
on whole enterprise needs and target high efficiency in production & service issues. In this
study, the benefits of ERP upgrading in enterprises and the required infrastructural issues
prior to this upgrading are revealed by descriptive data mining methods. For this purpose,
clustering and association rules mining methods are employed. As the clustering results show
that, recent capacity usage ratios and owning some departments have high correlations with
ERP having condition. On the other hand, frequently observed patterns in case of
with/without ERP are extracted by association rules mining.

Key Words: Data mining, clustering, ERP, association rules mining