İSTATİSTİKLERLE

TÜRKİYE’DE GENÇLİK

İSTANBUL BİLGİ ÜNİVERSİTESİ

GENÇLİK ÇALIŞMALARI BİRİMİ
 AMAÇ
Ç
• Bu doküman Türkiye'de
Türkiye de TÜİK
TÜİK, DPT,
DPT Maliye Bakanlığı
Bakanlığı,
Milli Eğitim Bakanlığı, Adalet Bakanlığı gibi kamu
kurumları ve AB, Avrupa Komisyonu, BM gibi
uluslararası kurumlar tarafından yayınlanan istatistikleri
tarayarak gençlik alt alanı ile ilgili istatistikleri derleme ve
gençlik alanında çalışan paydaşlara sunma çabasıdır.
• Bu çalışmanın amacı Türkiye'de eksik olan gençlik
politikalarının tartışılabilmesi ve oluşturulabilmesi için alt
yapı oluşturmak; Türkiye'de yetersiz olan gençlik ile ilgili
i t ti tikl i gelişmesi
istatistiklerin li i ve b
bu kkonudaki
d ki bil
bilgilerin
il i
üretilmesi ve yayılmasına katkıda bulunmak
amacındadır.
• İstatistikler Prof. Dr. Nurhan Yentürk tarafından
derlenmiştir.
 İçindekiler
• A.
A Nüfus
• B. Gençlerin Eğitimi
• C
C. Eğitim Durumuna göre İstihdam
• D. İstihdam
• E
E. AB ü üyeliği
liği
• F. Özürlü Gençler
• G. Genç Yoksulluğu
• H. Gençlikte Suç Eğilimi
• I. Bütçeden Gençliğe Pay
A NÜFUS
A.
 Türkiye’de
Türkiye de genç nüfus
Yaş grubu ve cinsiyete göre nüfus
nüfus, 2000
• Türkiye’nin nüfusu Yaş grubu
Toplam
Toplam
100
Erkek
100
Kadın
100
içinde en geniş yaş 0-4
5-9
9,68
9,96
9,89
10,15
9,47
9,78
grubu 15-19 yaş 10 - 14
15 - 19
10,14
10,63
10,40
10,75
9,89
10,52

grubudur. 20 - 24
25 - 29
9,87
8,69
9,98
8,67
9,75
8,72
30 - 34 7 39
7,39 7 43
7,43 7 34
7,34
• Hem erkekler hem de 35 - 39
40 - 44
7,16
6,00
7,14
6,07
7,18
5,93
kadınlar için en geniş 45 - 49
50 - 54
4,97
4,01
4,98
3,95
4,96
4,07

yaş grubu yine 15- 19 55 - 59

60 - 64
3,04
2,70
2,96
2,52
3,11
2,88

yaş grubudur. 65 - 69
70 - 74
2,43
1,73
2,31
1,51
2,54
1,96
75 - 79 0,85 0,74 0,97
80 - 84 0,36 0,29 0,44
85+ 0,32 0,24 0,40
Bilinm eyen - 0,03 0,04 0,03
DİE 2000 nüfus sayımı
 Türkiye’de
Türkiye de genç nüfus
Yaş grubu ve cinsiyete göre nüfus, 2000
Kaynak: DİE
DİE, 2000 Nüfus Sayımı

85+
80 - 84
75 - 79
70 - 74
65 - 69
60 - 64
55 - 59
50 - 54
yaş grubu

45 - 49
40 - 44 Kadın
35 - 39 Erkek

30 - 34
25 - 29
20 - 24
15 - 19
10 - 14
5-9
0-4

0 500000 1000000 1500000 2000000 2500000 3000000 3500000 4000000

sayı
 Türkiye’de
Türkiye de genç nüfus
1 5 + N ü fu s u n k e n t v e k ır d a y a ş a m a o r a n la r ı, 2 0 0 0

7 0 ,0 0

6 0 ,0 0

5 0 ,0 0

4 0 ,0 0
KENT
%

K IR
3 0 ,0 0

2 0 ,0 0

1 0 ,0 0

0 ,0 0
1 5 -1 9 2 0 -2 4 2 5 -2 9 3 0 -3 4 3 5 -3 9 4 0 -4 4 4 5 -4 9 5 0 -5 4 5 5 -5 9 6 0 -6 4 65+ T o p la m
K a y n a k : D İE , 2 0 0 0 N ü fu s Y a ş g ru b u

Türkiye’de
Türkiye de genç nüfus kentlerde yaşamaktadır
yaşamaktadır.
 Türkiye genç nüfus
2 0 0 3
1 5 -1 9 n ü fu s / 2 0 -2 4 n ü fu s / 2 5 -2 9 n ü fu s /
t o p la m n ü f u s t o p la m n ü f u s to p la m n ü f u s
M e k s ik a 1 0 ,3 6 9 ,6 8 8 ,9 2
T ü r k iy e 9 ,1 3 9 ,6 8 9 ,4 4
P o lo n y a 8 ,4 5 8 ,3 7 7 ,6 9
S lo v a k y a 8 ,0 9 8 ,6 3 8 ,5 4
İ r la n d a 7 ,7 8 8 ,4 3 8 ,0 0
Y e n i Z e lla n d a 7 ,3 8 6 ,9 6 6 ,2 1
İ z la n d a 7 ,1 0 7 ,7 1 7 ,2 9
A B D 7 ,0 5 7 ,0 9 6 ,5 6
A v u s t u r a ly a 6 ,8 6 6 ,8 6 6 ,8 5
K a n a d a 6 ,7 8 6 ,8 5 6 ,6 8
G ü n e y k o r a 6 ,7 5 8 ,4 3 8 ,1 7
Ç e k C u m h u r iy e t i 6 ,5 2 7 ,5 8 8 ,8 8
F r a n s a 6 ,4 7 6 ,5 4 6 ,4 0
İ n g ilt e r e 6 ,3 7 6 ,1 6 6 ,3 3
M a c a r is t a n 6 ,3 6 7 ,3 7 8 ,3 0
F in la n d iy a 6 ,2 1 6 ,2 9 6 ,1 4
P o r t e k iz 6 ,1 0 7 ,2 6 8 ,0 0
N o r v e ç 5 ,9 8 6 ,0 4 6 ,6 9
Y u n a n is t a n 5 ,9 6 7 ,3 2 7 ,7 6
İ s v e ç 5 ,9 5 5 ,7 8 6 ,3 6
A v u s t u r y a 5 ,9 3 6 ,1 1 6 ,3 0
H o lla n d a 5 ,9 2 6 ,0 1 6 ,3 7
B e lç ik a 5 ,8 4 6 ,2 4 6 ,3 2
İ s p a n y a 5 ,7 9 7 ,4 7 8 ,6 2
İ s v iç r e 5 ,7 6 5 ,9 1 6 ,3 6
A lm a n y a 5 ,6 6 5 ,8 7 5 ,6 7
J a p o n y a 5 ,6 5 6 ,2 9 7 ,4 0
L u k s e m b u r g 5 ,6 1 5 ,7 9 6 ,7 4
D a n im a r k a 5 ,3 3 5 ,7 3 6 ,7 9
İ t a ly a 5 ,0 5 5 ,7 4 7 ,1 8
K a y n a k : O E C D

Türkiye genç nüfus oranı en yüksek ülkelerden biridir

 Türkiye’de
Türkiye de nüfusun büyümesi
25

20

T o p la m N ü fu s

1 5 -1 9 Y a ş
15
2 0 -2
24 Yaş

2 5 -2 9 Y a ş
10

0
1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

-5

-1
10

Kaynak: DİE, Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları.

15 19 ve 20
15-19 20-24
24 yaş grubunda
b d nüfusun
üf artış
t hızı
h
son üç yılda negatif olmuştur.
 2025 Dünya nüfus projeksiyonu
2025 Toplam Nüfus 15-44 yaş/toplam
15-19 yaş/toplam nüfus 20-44 yaş/toplam nüfus
Projeksiyonu nüfus

Türkiye 82 205
82,205 67
6.7 38 44
Kıbrıs 852 5.9 34 40
İrlanda 4,438 6.6 32 39
Rusya 135,952 6.0 33 39
Litvanya 3,519 5.9 32 38
Bosna Hersek 4,180 5.9 32 38
Slovakia 5,426 5.0 33 38
Polonya 38 011
38,011 54
5.4 32 38
Romanya 20,854 5.5 32 38
İngiltere 63,819 5.2 32 37
Hırvatistan 4,569 6.1 31 37
Norveç 4,951 5.7 31 37
Estonya 1,302 5.5 31 37
..Malta 447 6.0 31 37
Letonya 2 086
2,086 53
5.3 32 37
 2025 Toplam Nüfus 15-44 yaş/toplam
15-19 yaş/toplam nüfus 20-44 yaş/toplam nüfus
Projeksiyonu nüfus

Fransa 63,085 5.8 30 36

Danimarka 5,618 5.4 31 36

Hollanda 17,250 5.2 31 36

Macaristan 9 276
9,276 48
4.8 31 36

İsveç 8,929 4.9 31 35

Slovenya 1,902 4.7 31 35

y
Finlandiya 5,208
, 5.3 30 35

Portekiz 10,004 5.5 30 35

Belçika 10,265 5.2 30 35

Avusturya 8,333 4.7 30 35

Çek Cumhuriyeti 9,679 4.5 30 34

Bulgaristan 5,995 4.4 30 34

Yunanistan 10,490 5.0 29 34

Almanya 80,637 4.5 29 33

İsviçre 7,359 4.6 29 33

İspanya 39,578 5.1 28 33

İtalya 56 234
56,234 45
4.5 27 32

Kaynak: U.S. Census Bureau, International Programs Center, International Data Base.

Nüfus p
projeksiyonuna
j y g
göre 2025 yyılında Türkiye
y ggenç
ç nüfus
oranı en yüksek olan ülke olacaktır
 Yaş grubuna göre nüfusun
bölgelere dağılımı %
T o p l a m E r k e k K a d ı n
M a r m a r a
1 5 - 1 9 2 3 , 0 2 2 , 8 2 3 , 1
2 0 - 2 4 2 7 , 0 2 6 , 0 2 7 , 8
2 5 - 2 9 2 9 , 5 3 0 , 1 2 8 , 9
E g e
1 5 - 1 9 1 2 , 2 1 2 , 4 1 1 , 9
2 0 - 2 4 1 1 , 9 1 2 , 1 1 1 , 7
2 5 - 2 9 1 2 , 6 1 2 , 2 1 3 , 0
A k d e n ı z
1 5 - 1 9 1 3 , 9 1 4 , 0 1 3 , 9
2 0 - 2 4 1 3 , 0 1 3 , 3 1 2 , 8
2 5 - 2 9 1 2 , 8 1 2 , 5 1 3 , 0
İ ç A n a d o l u
1 5 - 1 9 1 7 , 3 1 7 , 9 1 6 , 7
2 0 - 2 4 1 8 , 2 1 8 , 7 1 7 , 7
2 5 - 2 9 1 7 , 4 1 7 , 5 1 7 , 3
K a r a d e n i z
1 5 - 1 9 1 2 , 2 1 2 , 3 1 2 , 1
2 0 - 2 4 1 1 , 1 1 1 , 3 1 0 , 8
2 5 - 2 9 1 0 , 8 1 0 , 9 1 0 , 7
D . A n a d o l u
1 5 - 1 9 1 0 , 1 9 , 6 1 0 , 5
2 0 - 2 4 9 , 0 9 , 0 9 , 0
2 5 - 2 9 8 , 3 8 , 1 8 , 6
G . A n a d o l u
1 5 - 1 9 1 1 , 4 1 1 , 0 1 1 , 8
2 0 - 2 4 9 , 9 9 , 5 1 0 , 2
2 5 - 2 9 8 , 6 8 , 7 8 , 5
Kaynak: DİE

Gençler Marmara ve İç Anadolu bölgesinde yoğunlaşmaktadır.

 Yaş
ş grubuna
g g
göre nüfusun
şehirlere dağılımı %
İstanbul İzmir Ankara Adana Bursa Konya Antalya

15-19 yaş grubunun oturduğu il / toplam

15-19 yaş grubu nüfus 0.14 0.05 0.06 0.03 0.03 0.03 0.02

20-24 yaş grubunun oturduğu il / toplam

20-24 yaş grubu nüfus 0.16 0.05 0.07 0.03 0.03 0.03 0.02

25-29 yaş grubunun oturduğu il / toplam

25-29 yaş grubu nüfus 0.18 0.05 0.06 0.03 0.03 0.03 0.03

Kaynak: DİE

Gençler
ç büyük y şşehirlerde oturmaktadır.
Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, İçel, Kayseri, Kocaeli, Manisa,
Samsun,Şanlıurfa’da genç nüfusun oturma oranı % 2'dir.
Diğer illerde genç nüfusun oturma oranı % 2'nin
2 nin altındadır
altındadır.
B GENÇLERİN EĞİTİMİ
B.
 Türkiye’de gençlerin okuma
yazma durumu
d
15-24 yaş grubunda okuma yazma bilenlerin oranı %

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

Toplam 96.4 96.6 96.9 95.9 95.7 96.5 96.6

Erkek 98.4 98.2 98.6 98.3 98 98.4 98.4

K d
Kadın 94 6
94.6 95 0
95.0 95 3
95.3 93 6
93.6 93 6
93.6 94 7
94.7 94 8
94.8

Kaynak: DİE

Türkiye’de okuma yazma bilmeyen genç vardır!!

 1 5 -2 4 y a ş g ru b u n d a o k u m a
y a z m a b ile n le r in o r a n ı %
1 9 9 0 2 0 0 3
K a z a k is ta n 1 0 0 1 0 0
E r m e n is ta n 1 0 0 1 0 0
Ö z b e k is ta n 1 0 0 1 0 0
S in g a p o r e 9 9 1 0 0
M a c a r is ta n 1 0 0 1 0 0
Y u n a n is ta n 1 0 0 1 0 0
Ü rd ü n 9 7 9 9
A r ja n tin 9 8 9 9
Ç in 9 5 9 9
B u lg a r is ta n 9 9 9 8
T a y la n d 9 8 9 8
R o m a n y a 9 9 9 8
K o lo m b iy a 9 5 9 8
M e k s ik a 9 5 9 8
B o liv y a 9 3 9 7
M a la z y a 9 5 9 7
B r e z ily a 9 2 9 7
T ü r k iy e 9 3 9 7
M a lta 9 8 9 6
S u r iy e 8 0 9 5
F ilip in le r 9 7 9 5
T u n u s 8 4 9 4
C e z a y ir 7 7 9 0
H in d is ta n 6 4 7 6
M ıs ır 6 1 7 3
F a s 5 5 7 0
K a y n a k : B M , H u m a n D e v e lo p m e n t In d e x , 2 0 0 4

Gençlerin
G l i okuma
k yazma oranı açısından
d bi bir çok
k
gelişmekte olan ülke Türkiye’den daha iyi durumdadır
 1 5 - 2 4 y a ş g r u b u n d a
o k u m a y a z m a b i l e n
k a d ı n o r a n ı / e r k e k
o r a n ı
2 0 0 3
M a l t a 1 0 4
K o l o m b i y a 1 0 2
B r e z i l y a 1 0 2
F i l i p i n l e r 1 0 1
K a z a k i s t a n 1 0 0
E r m e n i s t a n 1 0 0
Ö z b e k i s t a n 1 0 0
S i n g a p o r e 1 0 0
M a c a r i s t a n 1 0 0
Y u n a n i s t a n 1 0 0
A r j a n t i n 1 0 0
B u l g a r i s t a n 1 0 0
T a y l a n d 1 0 0
R o m a n y a 1 0 0
M a l a z y a 1 0 0
Ç i n 9 9
M e k s i k a 9 9
Ü r d ü n 9 9
B o l i v y a 9 8
T ü r k i y e 9 6
S u r i y e 9 6
T u n u s 9 6
C e z a y i r 9 2
M ı s ı r 8 5
H i n d i s t a n 8 0
F a s 7 9
K a y n a k : B M , H u m a n D e v e l o p m e n t I n d e x , 2 0 0 4

Genç kadınların okuma yyazma oranı g genç erkeklerin

okuma yazma oranına kıyaslandığında Türkiye daha arka
sıralara düşmektedir.
 20-24 yyaşındaki
ş nüfusun en az lise
mezunu olma oranı (2004)
Genç nüfusun
G üf eğitim
ğiti
25 AB 76 6
76.6
15 AB 73.7

Norveç 95.3
durumu AB ülkeleri
Slovakya
Çek Cumhuriyeti
91.3
90.9
ortalamasının çok
Slovenya
y 89.7 altındadır. AB içinde
Polonya 89.5
Avusturya 86.3 genç nüfusun en az
İsveç
İrlanda
86.3
85.3
lise mezunu olma
Finlandiya
....
84.6
oranı Norveç’te %
..... 95 3 ik
95.3 iken Tü
Türkiye’de
ki ’d
İspanya 61.1
Malta 51.4 % 41.8’dir.
İzlanda 51.3
Portekiz 49.0 Kaynak:Eurostat
Türkiye 41.8
 İşgücünün eğitim durumu
Toplam G enç İşgücünün (15-29) eğitim durum u
2%
12%

O kuryazar olm ayanlar

İlkokul 44%
O rtaokul ve Dengi
28%
Lise ve Dengi
Yüksekokul veya Fakülte

14%

K
Kaynak:
k DİE,
DİE Hanehalkı
H h lk İİşgücü
ü üAAnketi,
k ti 2003

Genç işgücünün sadece % 12’si yüksek okul mezunudur

 İşgücünün eğitim durumu
İşgücünün Eğitim Durumu

60,00

50,00

Toplam Genç İşgücü 15-29

40,00
Toplam işgücü 15+

30 00
30,00

20,00

10,00

0,00
Okuryazar olmayanlar İlkokul Ortaokul ve Dengi Lise ve dengi Yüksekokul veya fakülte

Kaynak: DİE, Hanehalkı İşgücü Anketi, 2003

Genç işgücünün
G i ü ü ü ortaokul
t k l ve lilise mezunu olma
l oranı ttoplam
l
işgücünden daha yüksektir
 Ü n iv e r s ite y e

Üniversiteye
k a y ıtlı k a d ın /
to p la m k a d ın
2 0 0 2 /2 0 0 3

giden
g
N o rv e ç 9 9
A B D 9 6
Y u n a n is ta n 7 8
A r ja n tin 7 2
İn g ilte r e
H o lla n d a
M a c a r is ta n
7
6
5
2
1
9
kadınların
K a z a k is ta n
A lm a n y a
J a p o n ya
5
5
4
1
1
7
t l
toplam kadın
k d
nüfüsuna
B u lg a r is ta n 4 2
T a y la n d 4 2
R o m a n ya 3 9
Ü rd ü n 3 7
M a lta
F ilip in le r
M a la z y a
3
3
3
5
4
3
oranı
E r m e n is ta n
T u n u s
K o lo m b iy a
3
3
2
1
0
5
Türkiye’de
T ü r k iy e
B r e z ily a
M e k s ik a
2
2
2
4
3
2
yüzde 24’tür
24 tür
B o liv y a 2 2
Ç in 1 4
Ö z b e k is ta n 1 4
F a s 1 0
H in d is ta n 1 0
B M , H u m a n D e v e lo p m e n t In d e x t, 2 0 0 4
 Gençlerin okullaşma oranı
1999-2000 2003-2004
B rüt
üt N ett B rüt
üt N ett

O rta öğretim 57 39 12
39,12 84 04
84,04 46 47
46,47
E 65,21 42,81 95,98 50,24
K 48,42 35,27 71,19 42,41

Yüksek Ö ğretim 21,05 11,62 24,08 13,09

E 24 55
24,55 12 68
12,68 27 49
27,49 14 18
14,18
K 17,42 10,52 20,48 11,95

Kaynak: DİE
İ

Brüt okullaşma oranı (kayıtlı öğrencilerin ilgili yaş

grubuna oranı) orta öğretimde % 84’e
84 e ulaşmaktadır
ulaşmaktadır.
Üniversitede ise bu oran % 24’e düşmektedir.
 15-24 yaş grubunun kendi yaş
grubuna göre okullaşma oranı
Toplam
l Ek
Erkek
k Kad
dın
Finlandiya 69.4 66.6 72.4
Tü
üki
rkiye 22,1 25,5 18,5

Yeni10ü
i 10üyeü
eülke (CZ, EE, CY, LV, LT, HU, MT, PL, SI,I SK) 62.7 60.6 64.9
25AB 59.0 56.9 61.2
15A
15AB 581
58.1 559
55.9 603
60.3
Kaynak: Eurostat

AB’de en yüksek okullaşma oranı olan ülke

Finlandiya’dır. Türkiye’nin okullaşma oranı her
tü lü AB ortalamasının
türlü t l çokk gerisindedir.
i i d di
 Genel lise ve mesleki liselere
kayıtlı öğrenci (%)
Y ıl G e n e l L is e M e s le k i v e T e k .L is e

1923 - 1924 3 2 ,6 6 6 7 ,3 4

1943 - 1944 7 7 ,1 6 2 2 ,8 4

1963 - 1964 7 1 ,7 8 2 8 ,2 2

1983 - 1984 5 9 ,6 2 4 0 ,3 8

2 0 0 0 -2 0 0 1 6 5 ,3 6 3 4 ,6 4

2 0 0 1 -2 0 0 2 6 4 ,3 1 3 5 ,6 9

2002 - 2003 6 7 ,6 8 3 2 ,3 2

2003 - 2004 6 5 ,1 4 3 4 ,8 6

2004 - 2005 6 3 ,7 4 3 6 ,2 6
K a y n a k : M illi E ğ itim B a k a n lığ ı

Son yıllarda orta öğretim mesleki ve teknik liselere kayıtlı

olan gençlerin oranı genel liselere göre düşmektedir.
 Formel olmayan eğitimde
gençler
l
M e s le k i E ğ itim M e rk e zi (K a m u )
1 9 9 9 -2 0 0 0
B a ş la ya n ö ğ re n c i B itire n ö ğ re n c i
E rk e k K a d ın 6 -1
14 1 5 -2
22 2 3 -4
44 45+
634 13 39 606 2 -

M e s le k i E ğ itim M e rk e zi (Ö ze l)
1 9 9 9 -2 0 0 0
Ö ğ re n c i s a yıs ı
T o p la m E rk e k K a d ın
696 492 204

Kaynak: DİE

Mesleki eğitim merkezlerinde eğitim alanların büyük

çoğunluğu genç erkeklerdir.
 Formel olmayan eğitimde gençler
16

Mesleki Eğitim Merkezi (Kamu) Sayısı

14

12

10
adet

0
1990-1991 1991-1992 1992-1993 1993-1994 1994-1995 1995-1996 1996-1997 1997-1998 1998-1999 1999-2000
Kaynak: DİE

Türkiye de kamu eliyle yönetilen mesleki eğitim

Türkiye’de
merkezlerinın sayısı 2000 yılında sadece 14’tür.
C.EĞİTİM
Ğİ İ DURUMUNA
GÖRE İSTİHDAM
 Eğitimde ve eğitim dışında olan
genç nüfus
Eğitimdışı Eğitimdışı
ve Eğitimdışı ve Eğitimdışı
Eğitimde Eğitimde
İstihdam ve
eİş
İşsiz Toplam İstihdam ve
eİş
İşsiz Toplam
1995 2003
edilen 1995 edilen 2003
1995 2003
15-19 39,,04 33,,62 27,,34 100 15-19 45,,90 21,,30 32,,90 100
20-24 10,35 46,20 43,44 100 20-24 15,80 36,50 47,80 100
25-29 2,72 59,75 37,54 100 25-29 3,70 53,20 44,10 100
Kaynak: DİE, Hanehalkı İşgücüAnketi Sonuçları.

Her yaş grubunda eğitimde olan ve eğitim dışı olup

işsiz olan gençlerin oranı 1995-2003 arasında
artış göstermiştir.
 C h a r t C 5 .5 . E m p lo y m e n t r a te s fo r 2 0 -to -2 4 -y e a r -o ld s w h o a r e n o t in e d u c a tio n , b y le v e l o f
e d u c a tio n a l a tta in m e n t (2 0 0 3 )

B e lo w u p p e r s e c o n d a r y e d u c a t io n U p p e r s e c o n d a r y e d u c a t io n a n d a b o v e
%
100

90

80

70

60

50

40

30

20

10

Mexico
Switzerland

Norway
Luxembourg

Sweden

Italy

Turkey

Hungary

Czech Republic

Slovak Republic
Iceland

Netherland

Spain

Greece

Ireland

Canada

France

Finland
Portugal

Austria

Australia

Poland
United States

Germany
Belgium

United Kingdom
Denmark

1 . Y e a r o f re fe re n c e 2 0 0 2 .
C o u n t r ie s a r e r a n k e d in d e s c e n d in g o r d e r o f t h e e m p lo y m e n t r a t e o f 2 0 - t o - 2 4 - y e a r - o ld s w h o a r e n o t in e d u c a t io n a n d w h o
h a v e n o t a tta in e d u p p e r s e c o n d a r y e d u c a tio n .
S o u r c e : O E C D . T a b le C . 5 . 1 . S e e A n n e x 3 f o r n o t e s ( w w w . o e c d . o r g / e d u / e a g 2 0 0 5 ) .

20-24
20 24 yaş grubundan,
b d eğitimde
ğiti d olmayan
l gençlerin
l i arasından
d
eğitimi orta ve yüksek düzeyde olanların, istihdam
oranının OECD ülkeleri arasında
oranının, arasında, en düşük olduğu ülke
Türkiye’dir. Eğitim düzeyi ilk öğretim ve altı olanların istihdam
oranı açısından ise Türkiye sondan 6. gelmektedir
 Chart C5.2. Percentage of 15-to-19-year-olds who are neither in education nor at work, by gender
(2003)

% Males Females

50

45

40

35

30

25

20

15

10

United Kingdom
erlands1

United States 1
Czech Republic

Slovak Republic
Switzerland
Sweden
Poland

Ireland

Finland
Australia

Spain

Greece

Italy1

France
Germany

Austria
Denmark

Turkey
Portugal
Belgium
Canada

Mexico
Hungary
Nethe

1. Year of reference 2002.

Countries are ranked in ascending order of 15-to-19-year-olds who are neither in education nor at work.
Source: OECD.
OECD Tables C4 C4.2b
2b and C4.2c.
C4 2c See Annex 3 for notes (www
(www.oecd.org/edu/eag2005
oecd org/edu/eag2005 ). )

15-19 yaş grubundaki gençlerin içinde eğitimde olmayan

ve işsiz
i i olanların
l l oranın en yüksek
ük k olduğu
ld ğ ülk
ülke
Türkiye’dir
 Chart C5.1. The situation of the youth population with low levels of education (2003)

Males Females
%

80

70

60

50

40

30

20

10

0
Finland

Germany

Portugal

Turkey
Greece
Norway

Poland

Denmark
Luxembourg

Austria

Switzerland

Ireland

France

Australia

Netherlands 1

Spain
Czech Republic

United States 1

Iceland 1
United Kingdom

Sweden

Italy 1
Hungary
Slovak Republic

Canada

Mexico
Belgium
1. Year of reference 2002
Countries are ranked in ascending order of the percentage of 20-to-24-year-old who are not in education and who have not attained upper secondary education.
Source: OECD. Table C5.1. See Annex 3 for notes (www.oecd.org/edu/eag2005).

Eğitimde olmayan 20-24 yaş grubundaki gençlerin lise üzeri eğitim

almamış olanlarının oranının
oranının, OECD ülkeleri arasında
arasında, en yüksek
olduğu ülke Meksika’dan sonra Türkiye’dir
 Eğitim durumuna göre istihdam
(Erkek)
Eğitim
ğ durumuna g göre istihdam
Erkek, 20-24 yaş grubu
• 20-24 yaş grubundaki
14%
20% erkeklerin, % 20’si
eğitimdedir.
ğ
• Eğitim dışı olanların
15% % 51’i istihdam
edilmekte, % 15’i
Eğitimde 2003 işsiz, % 14’ü ise
Eğitim dışı ve İstihdam edilen 2003
Eğitim dışı ve İşsiz 2003
Eğitim dışı ve işgücü dışı 2003
eğitim görmemesine
rağmen işgücüne
katılmamaktadır.
51%

Kaynak: DİE
 Eğitim durumuna göre istihdam (Kadın)

• 20-24
20 24 yaş grubundaki
Eğitim durumuna göre istihdam
Kadın 20-24 y
yaş
ş grubu
g

kadınların % 12’si
12%

eğitimdedir.
ğ
• Eğitim dışı olanların %
24’ü istihdam
24%
edilmekte, % 6’sı
58% Eğitimde 2003
işsiz, % 58’i ise eğitim
Eğitim dışı ve İstihdam edilen 2003
Eğitim dışı ve İşsiz 2003 görmemesine
ö i rağmen
ğ
Eğitim dışı ve işgücü dışı 2003
işgücüne
6% katılmamaktadır
katılmamaktadır.
• GENÇ KADINLARIN
İŞGÜCÜNE KATILIMI
Kaynak: DİE ÇOK DÜŞÜKTÜR.
D İSTİHDAM
D.
 15-19 yaş grubunun işgücü
piyasasındaki yeri
Yıl Toplam Toplam 15-19Yaş
15 19 Yaş 15
15-19Yaş/
19 Yaş/ 15
15-19Yaş
19 Yaş İşgücü(bin)
İşgücü (bin) İstihdam İşsiz İşgücüne İşgücüne İşsizlik
Nüfus (bin) Nüfusun Nufüs (bin) Toplam Nufüsun Edilen (bin) (bin) Dahil Katılma Oranı
Büyümesi % Nüfus Oranı Büyümesi % Olmayan Oranı
(bin)
1 2 3 4 5 6=7+8 7 8 9= 3-6 10=6/3 11=8/6
1988 53284 5867 11,0 3066 2545 521 2801 52,3 17,0
1989 54047 1,4 5947 11,0 1,4 3027 2536 491 2920 50,9 16,2
1990 55294 2,3 5922 10,7 -0,4 2961 2503 458 2961 50,0 15,5
1991 56407 20
2,0 6218 110
11,0 50
5,0 3166 2725 441 3052 509
50,9 139
13,9
1992 57521 2,0 6402 11,1 3,0 2963 2540 423 3439 46,3 14,3
1993 58478 1,7 6507 11,1 1,6 2684 2264 420 3823 41,2 15,6
1994 59455 1,7 6576 11,1 1,1 2921 2490 431 3655 44,4 14,8
1995 60585 19
1,9 6655 110
11,0 12
1,2 2769 2368 401 3886 416
41,6 145
14,5
1996 61724 1,9 6683 10,8 0,4 2760 2439 321 3923 41,3 11,6
1997 62871 1,9 6740 10,7 0,9 2672 2323 349 4068 39,6 13,1
1998 64008 1,8 6671 10,4 -1,0 2582 2261 321 4089 38,7 12,4
1999 65139 1,8 6728 10,3 0,9 2618 2277 341 4110 38,9 13,0
2000 66187 1,6 6511 9,8 -3,2 2308 2061 247 4203 35,4 10,7
2001 67296 1,7 6460 9,6 -0,8 2164 1847 317 4296 33,5 14,6
2002 68393 1,6
, 6413 9,4
, -0,7
, 2035 1696 339 4378 31,7
, 16,7
,
2003 69479 1,6 6321 9,1 -1,4 1797 1475 322 4524 28,4 17,9
Kaynak: DİE, Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları.
 20-24 yaş grubunun işgücü
piyasasındaki yeri
Yıl Toplam Toplam 20-24 Yaş 20-24 Yaş/ 20-24 Yaş İşgücü (bin) İstihdam İşsiz İşgücüne İşgücüne İşsizlik
Nüfus (bin) Nüfusun Nufüs (bin) Toplam Nufüsun Edilen (bin) (bin) Dahil Katılma Oranı
Büyümesi % Nüfus Oranı Büyümesi % Olmayan Oranı
(bin)
1 2 3 4 5 6=7+8 7 8 9= 3-6 10=6/3 11=8/6
1988 53284 4226 7,9 2587 2121 466 1639 61,2 18,0
1989 54047 1,4 4061 7,5 -3,9 2502 2079 423 1559 61,6 16,9
1990 55294 2,3 4194 7,6 3,3 2570 2143 427 1624 61,3 16,6
1991 56407 2,0 5085 9,0 21,2 3089 2570 519 1996 60,7 16,8
1992 57521 2,0 5251 9,1 3,3 3210 2627 583 2041 61,1 18,2
1993 58478 1,7 5363 9,2 2,1 3023 2430 593 2340 56,4 19,6
1994 59455 1,7 5542 9,3 3,3 3277 2715 562 2265 59,1 17,1
1995 60585 1,9 5688 9,4 2,6 3228 2697 531 2460 56,8 16,4
1996 61724 1,9 5833 9,5 2,5 3314 2815 499 2519 56,8 15,1
1997 62871 1,9 5889 9,4 1,0 3266 2764 502 2623 55,5 15,4
1998 64008 1,8 6020 9,4 2,2 3256 2750 506 2764 54,1 15,5
1999 65139 1,8 5978 9,2 -0,7 3309 2761 548 2669 55,4 16,6
2000 66187 1,6 6192 9,4 3,6 3193 2635 558 2999 51,6 17,5
2001 67296 1,7 6181 9,2 -0,2 3159 2613 546 3022 51,1 17,3
2002 68393 1,6 6106 8,9 -1,2 3080 2439 641 3026 50,4 20,8
2003 69479 1,6 6058 8,7 -0,8 2956 2302 654 3102 48,8 22,1
Kaynak: DİE, Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları.
 25-29 yaş grubunun işgücü
piyasasındaki yeri
Yıl Toplam Toplam 2529
25-29Yaş
Yaş 25-29Yaş/
2529 Yaş/ 2529
25-29Yaş
Yaş İşgücü(bin)
İşgücü (bin) İstihdam İşsiz İşgücüne İşgücüne İşsizlik
Nüfus (bin) Nüfusun Nufüs (bin) Toplam Nufüsun Edilen (bin) (bin) Dahil Katılma Oranı
Büyümesi % Nüfus Oranı Büyümesi % Olmayan Oranı
(bin)
1 2 3 4 5 678
6=7+8 7 8 9 36
9=3-6 10 6/3
10=6/3 11 8/6
11=8/6
1988 53284 4108 7,7 2733 2527 206 1375 66,5 7,5
1989 54047 1,4 4128 7,6 0,5 2768 2519 249 1360 67,1 9,0
1990 55294 2,3 4273 7,7 3,5 2825 2572 253 1448 66,1 9,0
1991 56407 20
2,0 4643 82
8,2 87
8,7 3058 2776 282 1585 659
65,9 92
9,2
1992 57521 2,0 4759 8,3 2,5 3120 2835 285 1639 65,6 9,1
1993 58478 1,7 4869 8,3 2,3 3082 2767 315 1787 63,3 10,2
1994 59455 1,7 5004 8,4 2,8 3259 2939 320 1745 65,1 9,8
1995 60585 19
1,9 5174 85
8,5 34
3,4 3377 3075 302 1797 653
65,3 89
8,9
1996 61724 1,9 5364 8,7 3,7 3459 3188 271 1905 64,5 7,8
1997 62871 1,9 5581 8,9 4,0 3571 3288 283 2010 64,0 7,9
1998 64008 1,8 5960 9,3 6,8 3765 3468 297 2195 63,2 7,9
1999 65139 1,8 6002 9,2 0,7 3814 3453 361 2188 63,5 9,5
2000 66187 1,6 6184 9,3 3,0 3816 3539 277 2368 61,7 7,3
2001 67296 1,7 6349 9,4 2,7 3967 3596 371 2382 62,5 9,4
2002 68393 1,6
, 6485 9,5
, 2,1
, 4028 3549 479 2457 62,1
, 11,9
,
2003 69479 1,6 6592 9,5 1,6 4062 3545 517 2530 61,6 12,7
Kaynak: DİE, Hanehalkı İşgücü Anketi Sonuçları.
 İşsizlik
şs o
oranı=
a İşsiz/İşgücü
şs / şgücü
1 5 -1 9 2 0 -2 4 2 5 -2 9 15+
1 9 8 8 1 7 ,0 1 8 ,0 7 ,5 8 ,4
1 9 8 9 1 6 ,2 1 6 ,9 9 ,0 8 ,6
1 9 9 0 1 5 ,5 1 6 ,6 9 ,0 8 ,0
1 9 9 1 1 3 ,9 1 6 ,8 9 ,2 8 ,2
1 9 9 2 1 4 ,3 1 8 ,2 9 ,1 8 ,5
1 9 9 3 1 5 ,6 1 9 ,6 10 ,2 8 ,9
1 9 9 4 1 4 ,8 1 7 ,1 9 ,8 8 ,6
1 9 9 5 1 4 ,5 1 6 ,4 8 ,9 7 ,6
1 9 9 6 1 1 ,6 1 5 ,1 7 ,8 6 ,6
1 9 9 7 1 3 ,1 1 5 ,4 7 ,9 6 ,8
1 9 9 8 1 2 ,4 1 5 ,5 7 ,9 6 ,9
1 9 9 9 1 3 ,0 1 6 ,6 9 ,5 7 ,7
2 0 0 0 1 0 ,7 1 7 ,5 7 ,3 6 ,5
2 0 0 1 1 4 ,6 1 7 ,3 9 ,4 8 ,4
2 0 0 2 1 6 ,7 2 0 ,8 11 ,9 10 ,3
2 0 0 3 1 7 ,9 2 2 ,1 12 ,7 10 ,5
K a y n a k : D İE , H a n e h a lk ı İş g ü c ü A n k e ti S o n u ç la r ı.

İlgili yaş grubunda işgücüne dahil olup da işsiz

olanların oranı g
gençç yyaşş grubunda
g daha
yüksektir.
 İşsizlik oranı=işsiz/işgücü
2 5 ,0

2 0 ,0

1 5 ,0
0

1 0 ,0

1 5 -1 9
5 ,0 2 0 -2 4
2 5 -2 9
15+

K a y n a k : D İE , H a n e h a lk ı İş g ü c ü A n k e ti S o n u ç la rı
0 ,0
1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

Türkiye’de genç yaş grubunun işsizlik oranı 15+

yaş grubunun işsizlik oranının üzerindedir.
Genç işsizlik oranı % (15-24 yaş grubu) /
İşsizlik oranı % (15+ yaş grubu)
25

İşsizlik Oranı (%)

20 Genç İşsizlik Oranı (%)

15

10

0
1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004

Kaynak: DİE, Hanehaltı İşgücü Anketi

Türkiye de genç işsizlik oranı toplam işsizlik oranının

Türkiye’de
üzerindedir ve fark son yıllarda artmaktadır.
 50
1990-2003 arası genç işsizlik oranı
45 Genç İşsizlik oranı 15-24 yaş işgücü % 1990
Genç İşsizlik oranı 15-24 yaş işgücü % 2003

40

35

30

25

20

15

10

re
an

a
da

a
a

n
ya
da

re

z
da

e
ç

ka
e

sa

ka
D
ç

ki

ny
ve

ny

ta
ny
ve

ly

iy
çr

AB

Ko
lte

an

st
i

an
n

si
na

an

rt e

rk
İta
lç

is
vi

lo
or

pa
po
İs

la

ek
ni
gi
Be

ar

Tü
İs

m
Fr
Ka

İrl

ey

Po
Po
ol
N

na
Ja

İs
İn

M
Al

ac
H

ün
Yu
Kaynak: BM Human Development Index,, 2004

M
G
Genç işgücünün işsizlik oranı 1990 ile 2003
arasında İrlanda, İtalya, Hollanda, İspanya ve
Macaristan’da düşmektedir.
 T o p la m iş s iz lik o ra n ı G e n ç İş s iz lik o ra n ı
T o p la m K a d ın T o p la m K a d ın
iş g ü c ü % e rk e k o ra n ı % 1 5 -2 4 ya ş iş g ü c ü % e rk e k o ra n ı %
2003 2003 2003 2003
N o rve ç 4 ,5 81 1 1 ,7 84
Kanada 7 ,6 91 1 3 ,8 76
İs ve ç 4 ,9 83 1 3 ,9 86
İs viç re 4 117 8 ,6 104
İ rla n d a 4 ,6 81 7 ,6 75
B e lç ik a 7 ,9 107 19 87
ABD 6 90 1 2 ,4 86
J a p o n ya 5 ,3 89 1 0 ,1 75
H o lla n d a 4 ,11 105 7 ,88 98
İn g ilte re 5 75 1 1 ,5 72
F ra n s a 9 ,7 126 2 0 ,8 110
İta lya 8 ,8 172 2 6 ,3 134
A lm a n ya 9 ,2 92 1 0 ,6 69
İs p a n ya 1 1 ,3 195 2 2 ,7 140
Y u n a n is ta n 9 ,5 238 2 5 ,1 191
P o rte k iz 6 ,3 132 1 4 ,6 134
G ü n e y K o re 3 ,4 86 9 ,6 75
Ç e k c u m h u riye ti 7 ,88 162 1 7 ,66 113
M a c a ris ta n 5 ,9 91 1 3 ,4 94
P o lo n ya 1 9 ,6 108 43 105
S lo va k ya 1 7 ,5 102 3 8 ,1 92
M e k s ik a 2 ,,5 106 5 ,,3 126
T ü rk iye 1 0 ,3 94 2 0 ,5 88
Kaynak: BM, Human Development Index, 2004

2004 Türkiye’de
y genç
g ç işsizlik
ş oranı,, toplam
p
işsizlik oranının iki katıdır.
 20-24 yaş grubunun istihdam
edildiği sektörler (2003)
Toplum
Topl m hi
hizmetleri,
metleri sos
sosyal
al ve
e
kişisel hizmetler
Tarım,ormancılık,
avcılık, ve balıkçılık
Mali kurumlar, sigorta, Madencilik ve
taşınmaz mallara ait işler Tarım,ormancılık, avcılık, ve taşocakçılığı
balıkçılık
İmalat Sanayii
Ulaştırma, haberleşme ve
depolama
Elektrik, gaz ve su

İnşaat ve bayındırlık
işleri

Toptan ve perakende
ticaret, lokanta ve oteller

Ulaştırma, haberleşme
Madencilik ve taşocakçılığı ve depolama

Toptan ve perakende ticaret, Mali kurumlar, sigorta,

g
lokanta ve oteller taşınmaz mallara ait işler

Toplum hizmetleri,
sosyal ve kişisel
hizmetler

İ
İmalat Sanayii
İnşaat ve bayındırlık işleri
Elektrik, gaz ve su

Kaynak: DİE Hanehalkı İşgücü Anketleri

20-24 yaş grubunun % 29’u tarım, % 24’ü

imalat, % 24’ü ticaret ve turizmde çalışmaktadır.
Sektörel istihdam karşılaştırması (2003)
4 0 ,0

S e k tö re l İs tih d a m
3 5 ,0

3 0 ,0
0
T o p la m G e n ç
2 5 ,0 T o p la m 1 5 +

2 0 ,0

1 5 ,0

1 0 ,0

5 ,0

0 ,0

e
le

le
lık

şl
ğı

ri

el

et
su
ii
çı

le

ti
ı lı

ot
ay

la

m
iş
lı k

ai
kç

ve

po

iz
an

ve
ık
ba

ra
ca

lh
de
az

ırl
S

la
ta
şo

se
ve

nd
at

,g

al
an

ve
ta

şi
al

m
yı
k,

rik

ok

ki
e
İm
ve
ı lı

ba

az
şm
kt

,l

ve
vc

le
li k

m
et
ve

r le
,a

al
E

ın
ar
ci

at

sy
be
lı k

aş
en

t ic
şa

so
ha
cı

,t
ad

e
İn
an

rt a
nd

r i,
Kaynak: DİE Hanehalkı İşgücü Anketi
M

a,
rm

le
go
ke

ırm

et
,o

si
ra

şt

zm
r ım

pe

r,
la

la

hi
U
Ta

ve

um

um
an

ur

pl
ik
pt

To
To

al
M
Gençlerin imalat ve ticaret-turizm sektörlerinde
çalışma
l yüzdeleri,
ü d l i 1515+ nufüsun
fü b
bu sektörlerde
ktö l d
çalışma yüzdesinden daha büyüktür.
E AB ÜYELİĞİ
E.
 Türkiye'nin AB üyeliğine ilişkin
bireylerin referandum eğilimi
T ü rk iye 'n in A B ü ye liiğ in e iliş k in b ire yle rin re fe ra n d u m e ğ ilim i

65+

5 5 -6 4

4 5 -5 4
yaş grubu
u

O lu m lu yö n d e
3 5 -4 4 Ü ye liğ e k a rş ı
fik ri yo k

2 5 -3 4
K a yn a k :D İE

1 8 -2 4

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Kaynak: DİE

18-24 yaş grubu gençlerin AB üyeliğine ilişkin referandum

eğilimi, diğer grupların eğilimine göre daha olumludur.
 Türkiye'nin olası AB üyeliğinin birey
yaşamına etkisi
65+

55-64

45-54
yaş grubu
u

Olumlu yönde
35-44
Etkisi Yok
Olumsuz Yönde
Fikri yok
25-34
Kaynak: DİE

18 24
18-24

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Kaynak: DİE

18-24 yaş grubu gençlerin % 60’ı, AB üyeliğinin birey

yaşamına olumlu etkisi olacağını düşünmektedir.
F ÖZÜRLÜ GENÇLER
F.
Y a ş g ru b u , ö z ü rlü lü k tü rü v e c in s iye te g ö re
ö z ü rlü n ü fu s
T o p la m E rk e k K a d ın
T o p la m 1 234 139 730 405 503 734
0 - 4 39 004 21 866 17 138
5 - 9 68 846 39 412 29 434
10 - 14 82 754 48 365 34 389
15 - 19 94 960 58 521 36 439
20 - 24 103 690 67 609 36 081 • 15-29 yaş
25 - 29
30 - 34
97 231
89 201
61 433
55 511
35 798
33 690
grubundaki
35 - 39 90 032 56 804 33 228 gençler öz
gençler,
40 - 44 78 048 49 327 28 721
45 - 49 68 170 42 105 26 065 ürlü nüfusu
50 - 54 64 928 39 008 25 920
55 - 59 61 577 36 347 25 230 en yüksek
60 - 64
65 - 69
67 335
75 673
37 646
42 890
29 689
32 783
olan yaş
70 - 74
75 - 79
66 225
40 592
33 622
20 084
32 603
20 508
grubudur
grubudur.
80 - 84 21 585 9 849 11 736
85 + 23 928 9 785 14 143
B ilin
ili m e ye n 360 221 139
D İE , 2 0 0 0 G en el N ü fu s S a y ım ı
 Ö ü türüne
Özrün tü ü göre
ö ö özürlü
ü lü nüfus
üf

Özrün Türüne göre Özurlü Nüfus

Nüfus, 2002
Ortopedik Görme İşitme Konuşma Zihinsel

Özürlü Özürlü Özürlü Özürlü Özürlü

Toplam 41 19 12 12 16

10-19 32 15 12 18 24

20-29 40 15 10 14 21

Kaynak:
y DİE, 2002 Özürlüler Arketi
 Gönüllü Kuruluşlara Üye
Olan Özürlülerin oranı

Toplam Kendisi Ailesi Üye Olmayan

Er
ke
k Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın Erkek Kadın
2.
Toplam 0 1.0 1.6 0.7 0.5 0.5 56.7 40.3
2.
2
Kent 6 1.4 1.9 0.9 0.9 0.7 55.9 40.1
1.
Kırsal 4 0.7 1.2 0.4 0.2 0.3 57.5 40.4

Kaynak: DİE
DİE, 2002 Özürlüler Arketi
Ö
Özüllülerin ya da ailelerinin gönüllü kuruluşlara
üyeliği çok düşüktür.
 16,0

14,0

12,0

10,0

Türkiye
8,0 10-19
20-29

6,0

4,0
,

2,0

0,0
Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın
Toplam Özürlü Nüfus Ortopedik,Görme,İşitme,Dil özürlü Süreğen hastalığa sahip

Kaynak: DİE 2002 Özürlüler Anketi

20-29 arası özürlü gençlerin; aynı yaş grubundaki genç

nüfusa göre özürlülük oranları % 1-2
1-2, süreğen hastalığa
sahip olma oranları % 4-5 arasındadır.
 Yaşş Grubuna g
göre intihar oranı ((2003))
4% 3%
6%

• 2003 yılında 7%
toplam
intiharların en
yüksek olduğu -15
yaş grubu % 34 34% 1 24
15-24

ile 15-19 yaş 11% 25-34

35-44
grubudur. 45-54
55-64
65-74
75+

Kaynak: DİE
14%

21%
G GENÇ YOKSULLUĞU
G.
 Genç nüfusun yoksulluk oranı
16-24 yaş arası (2003)
25 AB 19
15 AB 20
C z e c h R e p u b lic
C yp ru s
9
9
Ülkelerin ortanca (medyan)
Ü
L u x e m b o u rg
A u s t r ia
11
11 gelirinin % 60‘ ının altında
g
S lo v e n ia
B e lg iu m
11
14 gelir elde etmek anlamına
gelen genç yoksulluğu
H u n g a ry 14
L it h u a n iia 15
..
.. açısından Türkiye en kötü
G e rm a n y 23
S lo v a k ia
G re e c e
23
25
durumda olan ülkelerdendir
ülkelerdendir.
T u rk e y
N o rw a y
26
26
Yoksul genç oranı Türkiye’de
D e n m a rk
K a y n a k : E u ro s ta t
27
% 26’ dır.
60

Erken okul terketme ve genç işsizliği, 2004 (Eurostat)

50

40

30

20

10

0
an

ya

n
ya

ya
ka

ya
a

e
a

re
25

ki

ta
ry

ny

iy
ny

ly

lt e
di
ar

en

ak
st

an
r te

rk
İt a

is
tu
AB

lo
pa

an
ni
im

gi

ar
ov

Tü
ov

om
us

Po

Po
na

İs

İn
nl

lg
an

Sl
Sl
Av

R
Fi
Yu

Bu
D

25 yaşın altındaki nüfusün işsizlik oranı Erken okul terkedenler

Kaynak: Eurostat

Türkiye’de erken okul terketme (18-24 yaş

aralığında olup en çok orta okul okuyanlar)) oranı
çok yüksektir.
H GENÇLİKTE SUÇ
H.
EĞİLİMİ
 Yaş grubuna göre cezaevine giren
70
hükümlüler (1999-2003 arası, % büyüme)
60

50

40

30

20

10

0
toplam 11-15 16-18 19-21 22-29 30-39 40-49 50-59 60-64 65

-10

-20

Kaynak: Adalet İstatistikleri

Cevaevine giren hükümlüler arasında en hızlı artış 11-15;

11 15;
16-18 ve 19-21 yaşı grubundaki gençlerde görülmektedir
 Yaş ve cinsiyete göre hüküm
giyme nedeni
Yaşgrubu
Cinsiyet
y
15- 17
E K
18-24
E K Gençlerin
ç işledikleri
ş
Toplamsayı 906 17 19782 643
% suçların başında
Adamöldürmek 13.6 47.1 3.4 6.4
Dövmek,
ek,yaralam
yaralamak 82
8.2 00
0.0 106
10.6 44
4.4 ekonomik kaynaklı
Kız, kadınveerkek kaçırmak 1.3 0.0 1.1 0.2
Irza geçmek ve sarkıntılık
Hırsızlık
9.8
30.5
0.0
23.5
2.2
13.5
0.3
13.4
suçlar gelmektedir.
Cebri
rihhırsızlık
Zimmeteparageçirmek
204
20.4
0.0
00
0.0
0.0
40
4.0
0.0
22
2.2
0.2
15 17 yaş grubunda
15-17
Rüşvet, irtikâp ve sahtecilik
Dolandırıcılık
1.0
0.7
0.0
0.0
1.0
1.5
1.7
1.9
temel suç hırsızlık
Sövme, hakaret
k t
Uyuşturucumaddekullanmak, satmak, s
00
0.0
2.3
00
0.0
0.0
02
0.2
2.8
03
0.3
1.9 ik
iken, 18
18-24
24 yaş
Paravemal kaçakcılığı yapmak
Kabahatler
0.4
1.8
0.0
0.0
0.5
5.0
0.0
3.7 grubunda icra ve
Ormansuçları 0.3 0.0 0.3 0.0
İcraiflaskanununamuhalefet 0.0 0.0 17.3 53.0 iflas kanununa
Ateşli silahlar 0.8 5.9 2.2 0.9
Trafikkan
Trafik kanununam amuhalefet 4.9 5.9 10.2 2.2 muhalefet temel
Diğer suçlar 4.1 17.6 24.2 7.5
100.0 100.0 100.0 100.0 suç olmaktadır.
Kaynak: Adalet İstatistikleri
II. BÜTÇEDEN
GENÇLİĞE PAY
 Chart B2.1. Expe nditure on e ducational ins titutions as a pe rce ntage
of GDP for all le ve ls of e ducation (2002)

% of G DP

8
7
OECD total
6
5
4
3
2
1
0

ic
m
nd

ic
s
1
m
k1

y
en

l1

nd
1

es

n
o

l ia

e1
a

n
ay

1
ce

ria

nd

ly

bl
ar
nd

bl
do
nd

ai
lan

an

pa
Sw xi c

ga

an

ey
re

iu
ala
ar

ed

pu
at

t ra

I ta
rw

pu

la
an

ec
st

ng

Sp
la
lg

la

ng
Ko
Un ela

m
nl

rk
Ja
nm

er

rt u

re
e
St

Au

er
Sw

Re
Ze

re
Fr
No

Be

Po

Re
Fi
M

Hu

er

Tu
Ki
Au

I
i tz
Ic

Po

th
d

De

G
G
w
it e

ak
d

h
Ne
it e
Ne

ec

ov
Un

Cz

Sl
1. Public subsidies included in private funds.
C
Countries
t i are ranked
k d iin d
descending
di order
d off ttotal
t l expenditure
dit ffrom b
both
th public
bli and
d private
i t sources on educational
d ti l
institutions.
Source: OECD. Table B2.1a. See Annex 3 for notes (www.oecd.org/edu/eag2005 ).

Türkiye, tüm eğitim seviyelerinde yapılan toplam harcamaların

GSYİH’ya
GSYİH ya oranı bakımından OECD ortalamasının altındadır ve
sıralamada sonuncu sıradadır.
 Türkiye 0,04 3,46
Yunanistan 0,23 3,82 Eğitime Yapılan Özel Harcamalar %
Slovakya 0,12 3 99
3,99 GSYİH
İrlanda 0,35 4,14 Eğitime Yapılan Kamu Harcamaları %
Çek Cumhuriyeti 0,38 GSYİH
4,21
Almanya 0,98 4,28
İspanya
p y 0,56 4,33
Hollanda 0,39 4,51
Avusturalya 1,44 4,53
Macaristan 0,57 4,61
İngiltere 0,82 4,66
Güney Kore 3,41 4,79
İtalya 0,44 4,87
Kanada 1,31 4,88
ABD 2,26 5,08
M k ik
Meksika 0 75
0,75 5,12
Avusturya 0,22 5,56
Polonya 0,00 5,56
Fransa 0,38 5,61
Finlandiya 0,10
, 5 74
5,74
Portekiz 0,09 5,77
Belçika 0,39 5,97
Norveç 0,25 6,12
İzlanda 0,56 6,15
,
İsveç 0,21 6,25
Danimarka 0,28 6,82

Kaynak: OECD 2002

Türkiye, OECD ülkeleri arasında

Türkiye arasında, eğitime yapılan harcamaların
GSYİH’ya oranı en düşük ülkedir. Özel sektörün yaptığı
harcamanın oranı da Polonya’dan sonra en düşüktür.
 Toplam sabit sermaye yatırımları
içinde eğitime a
ayrılan
r lan pa
pay (2004) TARIM
DİĞER HİZMETLER MADENCİLİK
5%
9% 2%
SAĞLIK
Ğ
4%

EĞİTİM
4%

KONUT
9% İMALAT
33%

TURİZM
6%

ENERJİ
ULAŞTIRMA 5%
23%

Kaynak: DPT
Toplam sabit sermaye yatırımları içinde eğitimin payı % 4’tür.
 Konsolide bütçe harcama
t bl l
tablolarından
d seçilmiş
il i kkalemler
l l
2004 Milyar TL
Konsolide Bütçe ToplamHarcama 141.020.860
Faiz Harcamaları 56.488.490
Sağlık Hizmetleri 4.962.556
EğitimHizmetleri 16.618.648
S l Güvenlik
Sosyal Gü lik ve Sosyal
S l Yardım
Y d Hi
Hizmetleri
tl i 19891179
19.891.179

Kaynak:
y Maliye
y Bakanlığı
ğ

Konsolide bütçeden (fonksiyonel tanima göre)

yapılan sağlık, eğitim ve sosyal güvenlik ve
sosyal yardım harcamalarının toplamı (ekonomik
tanıma göre) yapılan faiz harcamalarının altında
kalmaktadır.
 60,0

50,0
Konsolide bütçe harcamaları içerisinde iç ve dış faiz ödemelerinin payı

Konsolide bütçe içerisinde Milli Eğitim ve YÖK bütçesinin payı

40,0

30,0

20,0

10,0

Kaynak: Maliye Bakanlığı ve

0,0
1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002

Milli Eğitim ve YÖK’ün bütçesinin konsolide bütçe içerisindeki

payı artan faiz ödemeleri ile birlikte düşmeye başlamıştır.
 2004 Yılı Konsolide Bütçe harcamaları (%) 2004 YILI KONSOLİDE BÜTÇE HARCAMALARI %

Ekonomik İşler ve Çevre Koruma Hizmetleri

Hizmetler 0%
11%

Kamu Düzeni ve
Güvenliği Hizmetleri
5%

Savunma Hizmetleri
7%
İskan ve Toplum Refahı
Hizmetleri Genel Kamu
0% Hizmetleri
46%

Sosyal Güvenlik ve Sosyal

Yardım Hizmetleri
14%

Dinlenme,Kültür ve Din
Hizmetleri
1%
Eğitim Hizmetleri
12%
Sağlık
ğ Hizmetleri
Kaynak: Maliye Bakanlığı 4%

Toplam konsolide bütçe harcamalarının % 46’sı genel kamu

hizmetleri kaleminde gerçekleşmektedir. Eğitim hizmetlerinin payı
% 12’dir. Genel kamu hizmetlerinin % 88’i borç yönetimi
hizmetlerinden kaynaklanmaktadır.
 2004 Yılı Konsolide Bütçe’den eğitim
hizmetlerine yapılan harcamaların dağılımı (%)
Sermaye Transferleri; 0,08

Borç Verme; 0,00 Sermaye

Giderleri; 9,14

Cari Transferler;
11,51
Faiz Harcamaları; 0,00

M l ve Hi
Mal Hizmett Al
Alımları;
l
10,43
Personel Giderleri; 61,02

Sosyal Güvenlik Kurumlarına

Ödemeler; 7,82
Yedek Ödenekler; 0,00

Kaynak: Maliye Bakanlığı

Eğitim hizmetlerine yapılan harcamaların % 61

61,02
02’si
si personel
ödemelerine, %7,82’si bu personelin sosyal güvenlik primi
ödemelerine ayrılmaktadır.
 Genel Bütçe’li kuruluşların harcamaları
(en yüksek harcamalı 15 kuruluş)
(M ilyar TL) 2003
Hazine Müsteşarlığı 68 336 892
68.336.892
Maliye Bakanlığı 28.109.132
Milli Eğitim Bakanlığı 10.582.870
Milli Savunm a Bakanlığı 8.841.296
Çalışm a ve Sos.Güv.Bak. 6.856.991
Sağlık Bakanlığı 3 674 262
3.674.262
Em niyet Gen.Müd. 3.294.433
Jandarm a Gen.Kom . 1.829.811
Adalet Bakanlığı 1.125.813
Başbakanlık 1.012.583
Bayın.
y ve İskan Bak. 910.940
Diyanet İşleri Başkanlığı 862.010
Tarım ve Köy İşl.Bak. 734.408
İ i l iB
İçişleri Bakanlığı
k lğ 565 594
565.594
Kültür Bakanlığı 518.595
Katma Bütçeli Kuruluşların Harcama Payları
2004 yılı katma bütçeli kuruluşların harcama paylarıı
Vakıflar Genel Müdürlüğü; 0,42
Sosyal Hizmetler ve Ç.E.K • Katma değerli
Genel Müdürlüğü; 2,54
kuruluşlar
ş içinde
ç
Karayolları Genel Müdürlüğü; en yüksek
19,04
ödenek YÖK ve
Üniversitelere
YÖK ve Üniversiteler Toplamı;
34,11
yöneliktir. Daha
sonra Karayolları
Tarım Reformu Genel
TarımReformu ve Devlet su
Müdürlüğü; 0,15
işleri gelmektedir.
• Gençlik Spor
Köy Hizmetleri Genel
KöyHizmetleri
Müdürlüğü; 15,40 Genel
Müdürlüğü’nün
payı % 2.6’dır.
Orman Genel Müdürlüğü; 3,06

Gençlik Ve Spor Genel

Kaynak: Maliye Bakanlığı
Müdürlüğü; 2,06

Devlet Su İşleri Genel

Müdürlüğü; 23,13
Katma Bütçe’li kuruluşların harcama kalemleri
(Milyar TL) 2003
Personel Diğer Cari Yatırım Transfer Toplam %
Tarım Ref.Gn.Müd. 8.992 343 2.455 635 12.425 0,10
Vakıflar Gn
Gn.Müd
Müd 22 643
22.643 14 629
14.629 14 094
14.094 8 607
8.607 59 973
59.973 0 49
0,49
Gençlik Ve Sp.Gn. Müd. 14.138 50.191 39.785 97.020 201.134 1,65
Karayolları Gn. Müd. 634.313 279.911 1.604.542 229.804 2.748.570 22,53
Devlet Su İşl. Gn. Müd 839.086 4.533 1.930.878 171.017 2.945.514 24,14
Hud.Ve Sa. Gn. Müd. 4.089 2.690 27.002 374 34.155 0,28
Orman Gn. Müd. 276.069 12.959 3.960 28.715 321.703 2,64
Köy Hiz. Gn. Müd. 1.314.385 39.982 353.250 19.927 1.727.544 14,16
Petrol İşl
İşl. Gn
Gn. Müd
Müd. 1 921
1.921 523 212 18 475
18.475 21 131
21.131 0 17
0,17
So.Hiz.Ço. Es. Kr.Gn. Müd. 131.931 78.831 13.503 16.015 240.280 1,97
Telsiz Gn. Müd. 0 0 0 0 0 0,00
Yök ve Üniv.Toplamı 2.308.919 458.990 730.193 390.264 3.888.366 31,87
Katma Bütçe Toplamı 5.556.486 943.582 4.719.874 980.853 12.200.795 100,00
Kaynak: Maliye Bakanlığı

Gençlik Spor Genel müdürlüğünün harcama payı

2003 yılında % 1.65’tir. Bu harcamaların önemli bir
bölümü transfer harcamaları aracılığıyla Gençlik Spor
İl Müdürlüklerine aktarılmaktadır.
 Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü
Harcamaları (birimler itibariyle)
2 0 0 4 2 0 0 5
Ö z e l K a l e m 1 , 4 4 1 , 2 7
S a v u n m a U z m a n l ı ğ ı 0 , 0 6 0 , 0 7
İ d a r i v e M a l i İ ş l e r D a i . B ş k . 6 , 5 0 6 , 9 8
P e r s o n e l v e E ğ i t i m D a i . B ş k . 0 , 3 1 0 , 2 7
D ı ş İ l i ş k i l e r D a i . B ş k . 0 , 0 8 0 , 0 7
T e f t i ş K u r u l u B ş k . 0 , 5 3 0 , 4 8
S p o r K o n t r o l ö r l e r i K u r u l B ş k . 0 , 1 0 0 , 1 0
A . P . K . D a i r e s i B a ş k a n l ı ğ ı 0 , 4 3 0 , 9 2
H u k u k M ü ş a v i r i l ğ i 0 , 5 8 0 , 5 7
S p o r F e d e r a s y o n l a r ı 7 0 , 9 6 6 5 , 1 4
T e s i s l e r D a i r e s i B ş k . 1 , 2 4 1 , 0 7
S a ğ l ı k İ ş l e r i D a i . B ş k . 0 , 5 7 0 , 5 8
S p o r E ğ i t i m i D a i . B ş k . 0 , 9 6 0 , 8 7
G e n ç i l k H i z m e t l e r i D a i . B ş k . 1 , 5 5 2 , 2 9
S p o r K u r u l u ş l a r ı D a i . B ş k 1 , 6 4 2 , 0 8
S p o r F a a l i y e t l e r i D a i . B ş k . 1 3 , 0 6 1 7 , 2 3
T o p l a m 1 0 0 , 0 0 1 0 0 , 0 0
K a y n a k : G S G M
N o t :
Y a t ı r ı m v e P e r s o n e l ö d e m e le r i h a r iç ,
G e n ç lik S p o r il g e n e l m ü d ü r lü k le r in e t r a n s f e r le r h a r iç

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü

Müdürlüğü’nün
nün cari ve transfer
harcamaları birimler itibariyle incelendiğinde, harcamaların % 71’
inin Spor
p Federasyonları;
y % 1,56’sının Gençlik
ç Hizmetleri
tarafından harcandığı görülmektedir. 2005 yılında Gençlik
Hizmetlerinin payı bir artış göstermektedir.