Professional Documents
Culture Documents
KAYNAK
SUYU
TESİSLERİ
FİZİBİLİTE ETÜDÜ
08.05.2009 / İsmail KOÇ
* Sunuş Özeti
1.1.Suder Başkanı Sn. Hasan ASLANOBA ile yapılmış olan bir röportaj
özeti:
1.2.Bu sektörde sular hiç durulmuyor! (Basından)
2.5.Enerji İhtiyacı
2.10. Kaynak Suyu ile Tesis Yeri arasında çekilecek isale hattının
maliyetinin belirlenmesi
3. PROJENİN TANITILMASI
5. HAMMADDE ETÜDÜ
6.3. Teknoloji
6.4. Makine ve Donanımın Belirlenmesi
7. İNŞAAT İŞLERİ
8. ORGANİZASYON VE İNSAN KAYNAKLARI
8.1. Organizasyon Şeması
8.2. Personel Dağılımı
9. YATIRIM TUTARI
9.1. Arsa
9.2.Sabit Yatırım
9.3.İşletme Sermayesi İhtiyacı
10. İŞLETME GİDERLERİ VE GELİRLERİ
10.1. İşletme Giderleri
10.2. İşletme Gelirleri
10.3.
11. UYGULAMA PROGRAMI
12. MALİ ANALİZ
12.1. Hesaplamalarda Kullanılan Varsayımlar
12.2. Projenin Yararlanacağı Yatırım Teşvikleri
12.3. Projenin Finansmanı ve Finansal Analiz
12.4. Nakit Akım Tabloları ve Ticari Karlılık Göstergeleri
13. EKONOMİK ANALİZ
14. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
SUNUŞ ÖZETİ
• PROJENİN ADI : SU ŞİŞELEME TESİSİ
• YATIRIM SÜRESİ : 6 AY
o 1. YIL : 65
o 2. YIL : 70
o 3. YIL VE DİĞER : 85
• DEĞERLENDİRME SONUÇLARI
o MALİ DEĞERLENDİRME
o EKONOMİK DEĞERLENDİRME
Su akmalı
“Bu sular değerlenirse rakipleriniz artmaz mı” diye soruyoruz. Hasan Aslanoba
“artsın” diyor, “yeter ki kaynaklar değerlensin, memleket kazansın. Orta Doğu
ülkelerinde büyük bir pazar var ama Dubai’den gayrisine bakamıyoruz. Evet
daha büyük ölçekli düşünebilir, yatırım yapabiliriz ama suyu alacağımızı
bilmemiz lâzım. Yarın öbür gün kimse karşımıza çıkmasın, yatırımcı 1-2 litre
için uğraşırsa bu iş olmaz. Hâlbuki Avrupalı Evian’ın fabrikasına koca bir ırmak
giriyor, öbür yandan tren tren şişelenmiş su çıkıyor. Adamlar dereleri özel
sektöre veriyorlar, biz iki litre için çalmadık kapı bırakmıyoruz.
Türk bakmamalı
Neticede dünyada nam yapmış markalar hep Fransızların. Evian, Vivian,
Volvit, Peries... Bunlar saniyede bin litrelik işler yapıyor ve memleketlerine
dolu dolu döviz kazandırıyorlar. Bir iki litreyle uğraşan küresel düşünemez,
Türkiye’den de dünya markası çıkmaz. Heyetler toplanıyor, yok onun onayı,
bunun rızası, o köye soralım, bu muhtar ne der? Bırakın bunları, şebekeye
karışanı verseler yeter. Bir vatansever olarak diyorum ki: Su akmalı ama Türk
bakmamalı!”
2005'te Türkiye su pazarı 7 milyar litre idi. Bunun 5.6 milyar litresi önceki yıla
oranla yüzde 11 büyüme ile damacanadan, 1.2 milyar litresi de yüzde 18
büyüme ile pet ambalajlı su segmentinde gerçekleşti. Bu yıl için de yüzde 11-
12 büyüme ile pazarın 8 milyar litreye yaklaşması bekleniyor. Halen su
sektöründe kayıtlı 226 tesis, 160-170 civarında da marka bulunuyor. Bu
markaların büyük bölümü damacana markalarından oluşuyor. Pet ambalajda
ise sektörün yüzde 50'sini büyük markalar oluşturuyor. Sektörün büyük
oyuncuları Pınar, Nestle, Erikli, Coca Cola ve Danone. Sabancı'nın Saka'sı
yaptığı atakla dikkat çekiyor. İlk 5'e girmek için atakta olan bir diğer marka da
Aytaç.
AB KURALLARI
Olcay Sunucu, Pınar'ın 2005 yılını sektörde ikinci olarak tamamladığını, pazar
payının da yüzde 12 civarında olduğunu söylüyor. Sektörde pazar paylarının
birbirine çok yakın seviyelerde olduğuna dikkat çeken Sunucu, 'Genelde
büyük şirketler arasında virgülden sonrası konuşuluyor' diyor.
Pınar Grubu olarak birleşme ve satın almalara sıcak baktıklarını ifade eden
Sunucu, 'Bu sektörde varız ve büyümek istiyoruz. Türkiye'de su denince akla
gelen marka
NESTLE-ERİKLİ : Erikli
SABANCI : Saka Su
KOÇ : Tat Su
AYTAÇ : Aytaç Su
FATOĞLU : Fatsu
(Ref:Şenay Büyükköşdere)
1.3. Son 2 yılda işletme izni alınan su kaynağı sayısı 2 kat arttı. Su
kaynağı arayan firmalar iş yarattı AYŞEGÜL SAKARYA -
İSTANBUL
2.5. Enerji İhtiyacı: Tesis yerinin çok yakınında bir trafo merkezi
mevcut ve tesise yeterli bir bi trafonun tesis edilmesiyle enerji ihtiyacı
kolaylıkla çözülmüş olacaktır.
3. PROJENİN TANITILMASI:
Dünyada ve ülkemizde ambalajlanmış suya olan talebin her geçen gün
arttığı ve gelişmiş ülkelerde kişi başına 100-140 litre olan ambalajlı su
kullanımının ülkemizde halen 30 litre civarında düşük düzeylerde
olduğu dikkate alındığında, hızlı bir şekilde nüfusu artan ve şehirleşen
ülkemizde ambalajlı su konusunda önemli bir potansiyelin varlığı
gözlenmektedir.
b. Arz ve Talep:
Kaynak suyu dolumu yapan tesislerin bir kısmı plastik şişelerde (PVC –
PET – POLİ KARBONAT) geri dönüşsüz üretim yaparak ülke genelinde ve
ihracata yönelik olarak satış yapmaktadır. Kaynak suyu şişeleyen
tesislerin bir kısmı ise geri dönüşlü cam şişelerde genellikle küçük
kapasitede ve bulundukları bölgenin ihtiyacını karşılamaya yönelik
üretim yapmaktadır. Tüketici tercihleri ağırlıklı olarak dönüşümsüz
ambalajlı kaynak sularına kaydığı için kapasite arttırıcı yatırımlar da bu
yönde olmuştur.
Belediyelerimizin sağlık koşullarına uygun bir şekilde suyu evlerimize
ulaştıramaması ve kişi başına ambalajlı su tüketiminin Avrupa
ülkelerinin çok altında olması yatırımcıların bu pazarı gelişme
potansiyeli yüksek olarak görmelerine neden olmuş ve 1997 yılından
itibaren sektörde kapasite hızla artmıştır. İstanbul, İzmir gibi büyük
şehirlerde pazarın büyük bölümünü elinde tutan su istasyonlarının,
Sağlık Bakanlığı’nın 18 Ekim 1997 tarih ve 23144 sayılı resmi gazetede
yayınlanan “Doğal Kaynak Maden ve İçme Suları ve Tıbbi suların
İstihsali, Ambalajlanması ve Satışı” hakkında yönetmeliği ile 1 yıl içinde
kapatılmasına karar verilmesi ve ambalajlı içme suyu konusunda
standartlar getirilmesi büyük holdinglerin sektöre ilgisini arttırmıştır.
VII. Beş Yıllık Kalkınma Planı Su Sektörü Özel İhtisas Komisyonu
çalışmalarında 1988–1992 tarihleri için geri dönüşlü ve geri dönüşsüz
ambalajlı kaynak suyu üretimi toplam kapasitesi tespit edilmiştir.
Hazine Müsteşarlığı tarafından verilmiş olan teşvik belgeleri
incelenerek komple yeni yatırımların 2 yıl içinde, tevsi yatırımların ise 1
yıl içinde devreye gireceği kabul edilmiş ve 1993 yılından itibaren
kapasite tahmin edilmiştir. Kaynak suyu dolum kapasitesi 1990 – 2009
yılları için Tablo 1’de verilmiştir.
Tablo 1: Kaynak Suyu Dolum Kapasitesi
5. HAMMADDE ETÜDÜ
Sakarya ili doğal su kaynakları ve görünür potansiyeli ile su şişeleme
tesisi açısından hammadde yönünden herhangi bir sorun
doğurmayacak olan bir yöredir ve uzun yıllar verimli bir yatırım
bölgesi olacak niteliktedir.
Hammadde Giderleri:
Elektrik Giderleri
Tesiste bulunan tüm üretim hatlarının, saatte tüketeceği enerji miktarı
650 Kwh olup yıllık enerji tüketimi ve harcama tutarı ;
Yakıt Giderleri:
Satış
Adet Birim Koli Fiyatı-
Mamül Lt / Koli Maliyet Maliyet Bayii Adet/Gün
0,450
DAMACANA 19 LT 19 1 YTL 0,45 YTL 1,50 YTL 16.100
0,085
0,5 LT PET ŞİŞE 12'Li 0,5 12 YTL 1,02 YTL 1,17 YTL 360.000
0,100
1,5 LT PET ŞİŞE 6'LI 1,5 6 YTL 0,60 YTL 1,05 YTL 130.000
0,170
6 LT PET ŞİŞE 4'Lü 6 4 YTL 0,68 YTL 1,20 YTL 60.000
0,200
8 LT PET ŞİŞE 2'Li 8 2 YTL 0,40 YTL 1,10 YTL 45.000
0,2 0,050
250cc ŞİŞE 24'Lü 5 24 YTL 1,20 YTL 1,85 YTL 48.000
1.Yıl 95 65
2.Yıl 95 70
3.Yıl 95 85
4.Yıl 95 85
5.Yıl 95 85
6.Yıl 95 85
7.yıl 95 85
8.Yıl 95 85
0,5-1,5 lt. PET 5 lt. PET
ÜRETİM AKIŞ ŞEMASI Pre-Form Pre-Form
Kaynak Suyu
Ön PET Şişirme
PET Şişirme
Depolama
0,5-1,5 lt 5 lt.
Tankı
Dolum Hattı
Dolum
Hattı
Ön Filtre 5
0,5-1,5 lt lt.
5-8 mikron
Çalkalama- Çalkalama
Durulama
Durulama
Dinlendirme
Ozon Doldurma
Doldurma
Jeneratörü
(O3)
0,45 mikron
Filtreleme Kapak
Kapak
Kapatma
Kapatma
Ozonlama
Etiket
Tankı Yapıştırma Etiket
Yapıştırma
Dinlendirme
Şrink Karton Karton
Tankı Ambalaj Kolileme Kolileme
Paletleme Sevk
Streç Film
Sarma ve
Sevk
"36.000 şişe/saat"
"10.000 şişe/saat"
Şişirme Dolum
Paletleme
"1.250 şişe/saat"
Çalkalama - dolum -
Şişirme Şişirme
kapaklama
Kolileme Streçleme
"1.100 şişe/saat"
6.3. Teknoloji
Endüstrileşme ile birlikte şehirlerde nüfus yoğunluğunun ve çevre
kirliliğinin artması insanları şişelenmiş doğal kaynak suları tüketimine
yöneltmiş olup şişelenmiş su sektörü doğmuştur.
Su şişeleme teknolojisinde şişe üretimi en önemli yeri işgal
etmektedir. Başlangıçta cam ve PVC şişe ile piyasaya sunulan soğuk
içecekler günümüzde teknolojik gelişmelere paralel olarak PET
(polietilentetraftalat) şişelerde pazarlanmaktadır.
Mevcut Teknolojiler:
Şişelenmiş kaynak suyu üretim hatları, PET şişe imalatı, su filtreleme,
ozonlama, dolum ve paketleme hatlarından oluşmaktadır.
Şişe üretim teknolojisi, şişe malzemesi ve dolum hatları, otomatik
paketleme ve PLC kontrol sistemlerinin ilavesi ile sürekli
yenilenmektedir.
Teknoloji Seçimi
2000’li yıllarda suyun petrolün yerini alacağı iddiaları su şişeleme yatırımının
ne kadar stratejik ve önemli olduğunu vurgulamaktadır.
Dünya’da, şişelenmiş su üretiminde ön plana çıkan Fransızlar , İtalyanlar ve
Japonlar şişeleme ve dolum makinelerini geliştirmişlerdir.
Ülkemizde şişe üretiminin önemli kısmını teşkil eden PET şişirme makineleri
üretimi henüz yeni olmakla birlikte İstanbul’da bulunan bir firma tarafından
yapılmaktadır.
Ülkemizde dolum ve paketleme hatları imalatı da yapılmaktadır.
Üretim Tekniği
Su dolum tesislerinde üretim hattı genellikle 0,5-1,5 litre,5-10 litre ve 19 lt’lik
dolum hatlarından oluşmaktadır. 0,5-1,5 litre şişe suyu en geniş tüketici
kitlesine hitap ettiğinden tesis kapasitesini belirlemektedir. 5 litre talebi daha
az olduğundan tesislerde az miktarda üretim yapılarak ürün çeşitlemesi
sağlanmaktadır.
Kaynağından çıkan su, borularla tesise getirilir ve depolama tankına alınır.
Daha sonra 5 ve 8 mikron filtreden geçirilerek partiküllerden arındırılır, ön
depolama tankına alınarak dinlendirilir. Dinlendirilen su, 0,45 mikron filtreden
geçirilir, ozon jeneratörü vasıtasıyla 0,3-1 mg / lt. dozunda ozon (O3) enjekte
edilerek dezenfekte edilir ve dinlendirme tankına alınarak dolum hattına
sevk edilir.
PET şişe makinelerinden dolum hattına sevk edilen şişeler, doldurulan su ile
çalkalanıp ters çevrilerek durulanır. Dolum makinesinde doldurularak kapak
kapatılır. Üretim ve son kullanma tarihi basılarak etiket yapıştırılır. Şişe
ebadına bağlı olarak, karton ya da şrink ambalajı yapılıp paletlenerek sevk
edilir.
TOPLAM 4.422.592
USD
7. İNŞAAT İŞLERİ
Üretim ve idari bölümü için 2.000 m², mamul ve hammadde deposu için
1.500 m² olmak üzere 3.500 m² kapalı alana sahip bina inşa edilecektir. İdari
binalar, yardımcı tesisler ve kapitaj bölgesinin korumaya alınması işlerinin:
Toplam inşaat harcaması 911.000 $ olacaktır.
Tablo- :Tesisler-Bina İnşaat ve Donanımı Giderleri
Biri
Kalemler Miktar m Birim Fiyat Toplam
58.00
Arazi ve Çevre Düzenlemesi 0 m2 2 USD 116.000 USD
Ana Tesis Binası 2.000 m2 200 USD 400.000 USD
Mamul ve Hammadde Deposu 1.500 m2 200 USD 300.000 USD
İdari Binalar 300 m2 200 USD 60.000 USD
Kapitaj Bölgesinin Korumaya Alınması 1 Set 15.000 USD 15.000 USD
Yardımcı Tesisler (Trafo, kazan, Bekçi külübesi vb.) 100 m2 200 USD 20.000 USD
Tesis-İnşaat Toplamı 911.000 USD
1.700.000 1.700.000
Tesis Arazisi, Kaynak ve İsale Hattı Maliyeti (6Km) 1 Set USD USD
2.754.000
TOPLAM USD
8. ORGANİZASYON VE İNSAN KAYNAKLARI
8.1. Organizasyon Şeması
İŞLETME
MÜDÜRÜ
Aylık Brüt
Görevleri Sayı Maaş* Yıllık B.Maaş
İşletme Müdürü 1 6.000 USD 72.000 USD
Pazarlama Müdürü 1 3.200 USD 38.400 USD
Muhasebe ve Personel Şefi 1 2.800 USD 33.600 USD
Vardiya Şefi 2 2.200 USD 52.800 USD
Personel Görevlisi 1 2.000 USD 24.000 USD
Muhasebe Elemanları 1 2.000 USD 24.000 USD
Sekreter 1 1.100 USD 13.200 USD
Kimya ve Kalite Şefi 1 2.300 USD 27.600 USD
Laborant 1 1.700 USD 20.400 USD
Teknisyen 4 2.000 USD 96.000 USD
Satış Elemanları 2 1.500 USD 36.000 USD
Hat işçileri 10 950 USD 114.000 USD
Şoförler 4 1.200 USD 57.600 USD
Yemekhane ve Temizlik 3 900 USD 32.400 USD
Bekçi 2 900 USD 21.600 USD
663.600
Toplam 35 30.750 USD USD
* Vergi, SSK Primi ve diğer primler dahil
9. YATIRIM TUTARI
9.1. Arsa
58.000 m² yüz ölçüme sahip arazi, 6Km uzaklıktaki kaynak ve isale
hattı 1.700.000$’a satın alınabilecektir.
Genel Giderler:
Bu kaleme kadar öngörülen harcamaların % 3’ü oranında 218.973$
harcama öngörülmüştür.
15.207.689
Toplam Yatırım USD
Üretim Giderleri
Hammadde Giderleri
Üretimde hammadde olarak kullanılan kaynak suyu için, Maliye Bakanlığı,
Milli Emlak Genel Müdürlüğü’ne yılda 1.500 $ sabit ödeme yapılacaktır.
Yardımcı Madde Giderleri
Üretim sırasında oluşacak fire ve diğer giderler ve yardımcı maddeler için tam
kapasitede yıllık toplam, 5.906.065$ /0,65 harcama hesaplanmıştır.
Elektrik Giderleri
Tesiste bulunan tüm üretim hatlarının yıllık enerji tüketim tutarı
237.600$ olarak hesaplanmıştır.
Yakıt Giderleri
Tesiste, sıcak su ya da buhar ihtiyacı olmadığından, kış aylarında ısıtma
giderleri kapsamında 25.000 $ harcama öngörülmüştür.
Su Giderleri
Tesiste proses suyu ihtiyacı olmayıp, genel temizlik amaçlı su, kuyudan
sağlanacağı için bu kalemde harcama öngörülmemiştir.
İşçilik Giderleri
Tesiste istihdam edilmesi öngörülen personel dağılımı ve yıllık brüt ücretleri
Bölüm 7’de verilmiştir. Toplam yıllık gider 663.600$’dır.
Genel Giderler
Genel giderler için işletme giderlerinin % 3’ü kadar olacağı tahmin
edilmiştir.
Beklenebilecek Farklar
Beklenebilecek farklar kaleminde işletme giderlerinin % 5’i kadar harcama
öngörülmüştür.
Amortisman Giderleri
Amortisman giderleri, vergi usul kanunu gereğince binalar için maksimum %
4, makine teçhizat için % 20 dir. Hesaplamalarda inşaat işleri için maksimum
oran, makine teçhizat için % 10 ve diğer giderler için % 20 amortisman oranı
seçilmiştir. İlgili tablo, ticari analiz bölümünde yer almaktadır.
Satış Giderleri
Tesiste üretilen şişelenmiş suların, pazarlanması amacıyla oluşturulacak satış
ve pazarlama ekibinin yıllık ücret, harcırah, konaklama ve ulaşım giderleri ile
reklam ve promosyon giderleri kapsamında yıllık üretim giderlerinin % 20’si
civarında satış gideri öngörülmüştür.
Tam kapasitede ve KKO’larına göre işletme giderleri Mali Analiz Bölümünde
Tablo 7 ve 8’de verilmiştir.
Koli Satış
Adet Birim Maliye Fiyatı- Adet/G Satış
Mamül Lt / Koli Maliyet t Bayii ün Geliri/yıl
0,450 0,45 6.955.200,00
DAMACANA 19 LT 19 1 YTL YTL 1,50 YTL 16.100 YTL
0,5 LT PET ŞİŞE 0,085 1,02 10.108.800,00
12'Li 0,5 12 YTL YTL 1,17 YTL 360.000 YTL
1,5 LT PET ŞİŞE 0,100 0,60 6.552.000,00
6'LI 1,5 6 YTL YTL 1,05 YTL 130.000 YTL
6 LT PET ŞİŞE 0,170 0,68 5.184.000,00
4'Lü 6 4 YTL YTL 1,20 YTL 60.000 YTL
8 LT PET ŞİŞE 2'Li 8 2 0,200 0,40 1,10 YTL 45.000 7.128.000,00
YTL YTL
YTL
0,050 1,20 1.065.600,00
250cc ŞİŞE 24'Lü 0,25 24 YTL YTL 1,85 YTL 48.000 YTL
36.993.600,0
Toplam 0 YTL
$23.121.000,
Toplam 00
Y IL L A R 1 . YIL
A YLA R 1 2 3 4 5 6 7
Y A T IR IM K A L EM L ER İ
A RSA
ET Ü T P RO JE
T E K N İK Y A R D IM
A RA Z İ D Ü Z . VE H A Z . Yap .
B İN A İN Ş A A T
M A K İN E T EÇ H İZ A T
T A Ş IM A V E S İGO R T A
M ONTA J
İŞ LE T M EY E A L M A
2. Gümrük Muafiyeti
3. KDV muafiyeti
n
CFt
NBD = ∑
t =1 (1 + i )
t
formülasyonda CFt t dönemindeki nakit akımı değerini, i ıskonto
oranını, n projenin ekonomik ömrünü, t ise nakit akımın ait olduğu yılı
göstermektedir.
m +n m
CFt It
∑
t =m +1 (1 + r )
t
=∑
t =0 (1 + r )
t
Formüldeki;
m m+p
It CFt
∑ = ∑
t =0 (1 +i )t t =m +1 (1 +i )t
m = yatırım dönemi,
i = indirgeme oranı
Duyarlılık Analizi
Duyarlılık analizi birim satış fiyatı, satış tutarı, ana girdi maliyetleri,
projenin termini veya indirgeme oranı gibi bir değişkende olabilecek
olası değişmelerin, diğerleri sabit kalmak kaydıyla, analize esas alınan
ölçüt (Net Bugünkü Değer, İç Karlılık Oranı, Geri Ödeme Süresi, Katma
Değer Etkisi, Kara Geçiş Analizi vb. herhangi bir ölçüt) üzerindeki
etkisini görebilmek için yapılır.
İstihdam Etkisi