You are on page 1of 44

DOĞAL

KAYNAK
SUYU
TESİSLERİ
FİZİBİLİTE ETÜDÜ
08.05.2009 / İsmail KOÇ

SUBU SU ŞİŞELEME DOLUM DEPOLAMA İNŞAAT VE


TİCARET ANONİM ŞİRKETİ
İÇİNDEKİLER
1. KAYNAK SUYU PAZARINA İLİŞKİN GENEL DEĞERLENDİRMELER

* Sunuş Özeti

1.1.Suder Başkanı Sn. Hasan ASLANOBA ile yapılmış olan bir röportaj
özeti:
1.2.Bu sektörde sular hiç durulmuyor! (Basından)

1.3.Son 2 yılda işletme izni alınan su kaynağı sayısı 2 kat arttı. Su


kaynağı arayan firmalar iş yarattı AYŞEGÜL SAKARYA – İSTANBUL

1.4.SUDER Başkanı Sn. Adnan Çavuş ( şu andaki başkan) Basın


açıklaması

2. KAYNAK SUYUNUN YERİ

2.1. Coğrafi Konum

2.2.Hendek / Çamlıca Beldesi

2.3.Yatırımcının belirlediği hedef pazarlara olan uzaklığı

2.4.Tesis inşa alanının topografik özelikleri

2.5.Enerji İhtiyacı

2.6. Tesis Yeri’nin İmar Durumu

2.7. Kaynak Suyunun Kalitesi

2.8. Kaynak Suyunun Debisi

2.9. Kaynak Suyunun Satın alma Maliyeti

2.10. Kaynak Suyu ile Tesis Yeri arasında çekilecek isale hattının
maliyetinin belirlenmesi

3. PROJENİN TANITILMASI

4. PAZAR ARAŞTIRMASI VE PAZARLAMA STRATEJİSİ

4.1.Talep Analizi ve Pazar

4.2.Pazarlama Yaklaşımı, Satış Tahminleri ve Pazarlama Bütçesi

5. HAMMADDE ETÜDÜ

6. TEKNİK ETÜTLER VE MÜHENDİSLİK

6.1.Kapasite Seçimi ve Üretim Programının Hazırlanması


6.2.Üretim Hattı

6.3. Teknoloji
6.4. Makine ve Donanımın Belirlenmesi
7. İNŞAAT İŞLERİ
8. ORGANİZASYON VE İNSAN KAYNAKLARI
8.1. Organizasyon Şeması
8.2. Personel Dağılımı
9. YATIRIM TUTARI
9.1. Arsa
9.2.Sabit Yatırım
9.3.İşletme Sermayesi İhtiyacı
10. İŞLETME GİDERLERİ VE GELİRLERİ
10.1. İşletme Giderleri
10.2. İşletme Gelirleri
10.3.
11. UYGULAMA PROGRAMI
12. MALİ ANALİZ
12.1. Hesaplamalarda Kullanılan Varsayımlar
12.2. Projenin Yararlanacağı Yatırım Teşvikleri
12.3. Projenin Finansmanı ve Finansal Analiz
12.4. Nakit Akım Tabloları ve Ticari Karlılık Göstergeleri
13. EKONOMİK ANALİZ
14. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
SUNUŞ ÖZETİ
• PROJENİN ADI : SU ŞİŞELEME TESİSİ

• İNŞAA YERİ : HENDEK-SAKARYA

• KAPASİTE :406.915.200 Lt-Yıl

• TOPLAM YATIRIM : 15.207.689 USD

o SABİT YATIRIM : 7.887.843 USD

o KOMPLE TESİS SATIN ALMA-I : 2.150.000 USD

o KOMPLE TESİS SATIN ALMA-2 : 2.650.000 USD

o İŞLETME SERMAYESİ : 1.763.559 USD

o YATIRIM DÖNEMİ FAİZLERİ : 756.288 USD

• ÖNGÖRÜLEN FİNANSMAN KAYNAKLARI

o ÖZ KAYNAK : 76.008 USD

o YABANCI KAYNAK-KREDİ : 16.889.312 USD

o TOPLAM : 16.965.320 USD

• YATIRIM SÜRESİ : 6 AY

• FAYDALI ÖMÜR : 20 YIL

• PROJENİN OPTİMUM KAPASİTEDE YILLIK:

o İŞLETME GELİRLERİ : 19.652.850 USD

o İŞLETME GİDERLERİ : 13.957.812 USD

o BRÜT NAKİT FARKI : 5.695.038 USD

• YILLAR İTİBARIYLA KAPASİTE KULLANIM ORANLARI (%):

o 1. YIL : 65

o 2. YIL : 70

o 3. YIL VE DİĞER : 85

• DEĞERLENDİRME SONUÇLARI
o MALİ DEĞERLENDİRME

 BORÇ ÖDEME GÜCÜ : ORT. 1,8

 BAŞA BAŞ NOKTASI : %37

 GERİ ÖDEME SÜRESİ : 5 YIL

o EKONOMİK DEĞERLENDİRME

 NET KATMA DEĞER : 134.881.679 USD - İLK 10


YIL

 İSTİHDAM ETKİSİ : 35 KİŞİ-%65


KAPASİTE

SONUÇ: Projenin yarattığı katma değer, istihdam ettiği işgücü


bakımından yapılabilir bir proje olarak ortaya çıkmaktadır.
Projenin yarattığı indirgenmiş net katma değer ve ekonomik
ömrü süresince yatırılan birim sermayenin getirisinin oldukça
verimli olduğu görülmektedir. Bu veriler ışığında kesinlikle
gerçekleştirilmesi gereken bir proje olarak görülmektedir...

1. KAYNAK SUYU PAZARINA İLİŞKİN GENEL


DEĞERLENDİRMELER
1.1.Suder Başkanı Sn. Hasan ASLANOBA ile yapılmış olan bir röportaj özeti:
Her ‘yer’den su fışkırıyor değerlendiremiyoruz...

Türkiye’nin kaynak su pazarı 350 milyon


dolar civarında. Bu rakam tüketici fiyatlarıyla
1 milyar doları aşıyor. Nakliyeciler, bayiler,
büfeler “para” kazanıyor.
Su-Der Başkanı Hasan Aslanoba “Erikli olarak
ihracat payımız sadece % 10” diyor, “evet, bunlar
şimdilik küçük rakamlar ama artış trendi
görünüyor. En önemli kalem 1,5 litre ve en önemli
müşteri Almanlar. Zaten Uludağ suları hem çok kaliteli, hem fevkalade
lezzetli. Bunları gecikmeden sektöre açmak gerekiyor. BUSKİ’nin (Bursa Su ve
Kanalizasyon İdaresi) şehre arz ettiği sular içinde pınarların payı % 12.
Takriben 486 litre/sn şebekeye veriliyor ki bu Türkiye’deki ambalajlı su
tüketiminin “iki mislini” aşıyor. Kaldı ki Uludağ’da onun gibi çok kaynak var.
Şişeleyebildiğimiz miktar devede kulak bile değil. Bu suya özel sektör
fevkalade katma değer kazandırabilir, ancak kamu tarafı proaktif olmalı.
Bürokrasi ile çok uğraşıyoruz ve hevesimiz kırılıyor.

Su akmalı
“Bu sular değerlenirse rakipleriniz artmaz mı” diye soruyoruz. Hasan Aslanoba
“artsın” diyor, “yeter ki kaynaklar değerlensin, memleket kazansın. Orta Doğu
ülkelerinde büyük bir pazar var ama Dubai’den gayrisine bakamıyoruz. Evet
daha büyük ölçekli düşünebilir, yatırım yapabiliriz ama suyu alacağımızı
bilmemiz lâzım. Yarın öbür gün kimse karşımıza çıkmasın, yatırımcı 1-2 litre
için uğraşırsa bu iş olmaz. Hâlbuki Avrupalı Evian’ın fabrikasına koca bir ırmak
giriyor, öbür yandan tren tren şişelenmiş su çıkıyor. Adamlar dereleri özel
sektöre veriyorlar, biz iki litre için çalmadık kapı bırakmıyoruz.

Türk bakmamalı
Neticede dünyada nam yapmış markalar hep Fransızların. Evian, Vivian,
Volvit, Peries... Bunlar saniyede bin litrelik işler yapıyor ve memleketlerine
dolu dolu döviz kazandırıyorlar. Bir iki litreyle uğraşan küresel düşünemez,
Türkiye’den de dünya markası çıkmaz. Heyetler toplanıyor, yok onun onayı,
bunun rızası, o köye soralım, bu muhtar ne der? Bırakın bunları, şebekeye
karışanı verseler yeter. Bir vatansever olarak diyorum ki: Su akmalı ama Türk
bakmamalı!”

Su bir gıda maddesi


“Barajdan şebekeye sağlıklı su veriliyor olması, çeşmeden sağlıklı su
akacağını göstermez” diyen Hasan Aslanoba “binaların depoları perişan mı
perişan. Bazı kamu yöneticileri ‘ambalaja ne gerek, bizim şebeke suyumuz
tertemiz’ diyorlar. Bunlar yanlış şeyler. Malatya’daki kaynak da temizdi ama
10 bin ishal vakası yaşandı. Şimdi 100 litre su kullanıyorsak bunun sadece iki
litresini içiyoruz, peki 98 litre su niye klorlanıyor? Bu bahçeye de zarar. Sapla
saman karışıyor. Türkiye su fakiri değil, hiç merak etmeyin içme suyumuz
bitmez. Ama zirai suyu bilemem. Su da ekmek gibi, peynir gibi bir gıda
maddesi. Amerika’da da alt yapı iyi ama adamlar ambalajlı su içiyorlar.
Satışlarımız gecekondu semtinde de, villalarda da aynı. Demek su önemli bir
şey, zengin, fakir ayırmıyor.
Ambalajlı su 2005 başında temel gıda maddesi sayıldı, KDV % 18’den, % 8’e
düştü ama belediyelerin gelirini artırmak için eskiden kalma bir harç % 2000
artırıldı. Toplam ciromuzun (karın değil) % 30 unu istiyorlar. Pratikte
uygulanamadı, uygulanamazdı da. Belediyeler “siz de bir şeyler verin ama”
dediler, bazı firmalar “muhatabımız Sağlık Bakanlığı” cevabını verdiler. Şimdi
“İl Özel İdare ve Belediye Gelirleri” adlı bir kanun taslağı hazırlanıyor, eğer
harçlar vergiye dönerse elbette tüketiciye yansıyacak. Ankara’ya gidip
geliyor, ikna etmeye çalışıyoruz. Su lüks tüketim olsa anlaşılabilir. KDV
indiğine göre değil.
Yetişkin bir insanın günde iki, iki buçuk litre sağlıklı su içmesi lazım, bu
ertelenemez bir ihtiyaç. Vücudumuzun 3/4 ü su ise biz bu milletin 3/4 ‘ünden
sorumluyuz. İlaç sadece hastalıkta gerekli, su her zaman gerekli.

Sektör kayıt altında


Bizce arzı açmalı, vergiyi düşürmeli. Zira KDV % 18 ‘den % 8’e düşünce kural
dışı çalışan firma kalmadı. Hepsi kayıt içine girdi. Özel idareler kirasını, Devlet
KDV’sini alıyor, herkes kazanıyor” diyen Hasan Aslanoba su desteklenmesi
gereken stratejik bir ürün, gölge etmesinler yeter” diye yakınıyor.

1.2.Bu sektörde sular hiç durulmuyor! (Basından)

Sabancı'dan Koç'a, Anadolu Grubu'ndan Pınar'a kadar Türkiye'deki hemen


hemen bütün dev şirketlerin girdiği su pazarı yoğun rekabete sahne oluyor.
Sektördeki son gelişme, sektörün ilk üçü arasındaki Erikli ile 2001'de Sanko
ile birlikte pazara giren Nestle Waters'ın birleşmesi oldu. Bu birleşme ile
liderlik koltuğuna oturması beklenen yeni şirkete karşı diğer cephelerden de
hareket bekleniyor. SUDER Başkanı ve Yaşar Holding Başkan Yardımcısı Olcay
Sunucu, sektörde satın almaların devam edeceği inancında. Sunucu,
'Sektörde konuşulan 5 oyuncu var. Bu oyuncular sadece su değil, birçok
cephede rekabet halinde. Su pazarında da payları birbirine yakın. Virgülden
sonrası konuşuluyor. Yeni satın almalarla dengeler değişebilir' diyor. Nestle-
Erikli birleşmesi konusunda da yorum yapan Sunucu, 'Kişisel kanaatim
2+2'nin 4 etmeyeceği yönünde. Nasıl bir sinerji yaratılacağı önemli. Pazar
paylarının toplamının fazlası da azı da ortaya çıkabilir' diyor.

PAZAR 7 MİLYAR LİTRE

2005'te Türkiye su pazarı 7 milyar litre idi. Bunun 5.6 milyar litresi önceki yıla
oranla yüzde 11 büyüme ile damacanadan, 1.2 milyar litresi de yüzde 18
büyüme ile pet ambalajlı su segmentinde gerçekleşti. Bu yıl için de yüzde 11-
12 büyüme ile pazarın 8 milyar litreye yaklaşması bekleniyor. Halen su
sektöründe kayıtlı 226 tesis, 160-170 civarında da marka bulunuyor. Bu
markaların büyük bölümü damacana markalarından oluşuyor. Pet ambalajda
ise sektörün yüzde 50'sini büyük markalar oluşturuyor. Sektörün büyük
oyuncuları Pınar, Nestle, Erikli, Coca Cola ve Danone. Sabancı'nın Saka'sı
yaptığı atakla dikkat çekiyor. İlk 5'e girmek için atakta olan bir diğer marka da
Aytaç.

AB KURALLARI

Nestle-Erikli birleşmesi, sektörde dengeleri ciddi anlamda değiştirecek. Geçen


yılı lider tamamlayan marka Danone idi. Danone'u Pınar ve Erikli takip
ediyordu. Erikli ile birleşen Nestle ise sıralamada beşinci sırada idi. Ancak bu
yıl Nestle-Erikli birleşmesiyle oluşan yeni şirketin lider koltuğuna oturması
bekleniyor. Sektördeki büyük şirketlerin önümüzdeki dönemde satın almaları
sürdüreceklerini vurgulayan Sunucu, 'AB uyum süreci çerçevesinde su
firmalarının yerine getirmesi gereken bazı yükümlülükler olacak. Ve tüm
şirketler bu yükümlülükleri yerine getirebilecek potansiyelde değil. Burada
devreye büyük şirketler girecek' şeklinde devam ediyor.

NESTLE, TÜRKİYE'DE DE LİDER OLMAK İSTİYOR

Türkiye, şişelenmiş su pazarının global oyuncularından biri. Pazara 2001'e


Sanko ile yaptığı ortaklıkla giren Nestle Waters, Avrupa ve Ortadoğu'da lider
konumda olan Nestle Waters Group'un bir kuruluşu. 2005 satışları 5,7 milyar
euroya ulaşan ve yüzde 18'lik pazar payı ile dünya şişelenmiş su pazarının
lider olan şirket, Türkiye'de de hedeflediği konuma ulaşabilmek için
geçtiğimiz günlerde sektörün öncü firmalarından Erikli ile birleşme kararı
aldığını açıkladı. Nestle Waters Türkiye ve Erikli ortaklığıyla kurulacak yeni
şirketin yüzde 60 hissesini Nestle'nin, yüzde 40'ı Erikli'nin elinde olacak. Yeni
şirketin CEO'luğunu ise halen Erikli'nin Yönetim Kurulu Başkanlığı'nı
sürdürmekte olan Hasan Aslanoba üstlenecek. Hasan Aslanoba, Nestle
Waters ile yapılan bu anlaşmanın Erikli'nin performansını güçlendirecek
mükemmel bir imkan olduğunu inancında.

PINAR DA YEŞİL IŞIK YAKIYOR

Olcay Sunucu, Pınar'ın 2005 yılını sektörde ikinci olarak tamamladığını, pazar
payının da yüzde 12 civarında olduğunu söylüyor. Sektörde pazar paylarının
birbirine çok yakın seviyelerde olduğuna dikkat çeken Sunucu, 'Genelde
büyük şirketler arasında virgülden sonrası konuşuluyor' diyor.

Pınar Grubu olarak birleşme ve satın almalara sıcak baktıklarını ifade eden
Sunucu, 'Bu sektörde varız ve büyümek istiyoruz. Türkiye'de su denince akla
gelen marka

Pınar. Biz bu markayı değerlendireceğiz. Gözümüz dışarıda. Daha da


büyümek için her an atılım yapabiliriz' diye konuşuyor.

Hangi marka kimin?

PINAR GRUBU : Mardan, Denge, Yaşam Pınarım

ANADOLU GRUBU- COCA COLA : Turkuaz

NESTLE – SANKO : Pure Life

NESTLE-ERİKLİ : Erikli

SABANCI : Saka Su

KOÇ : Tat Su

DANONE-TİKVEŞLİ : Şaşal, Hayat, Flora

AYTAÇ : Aytaç Su
FATOĞLU : Fatsu
(Ref:Şenay Büyükköşdere)

1.3. Son 2 yılda işletme izni alınan su kaynağı sayısı 2 kat arttı. Su
kaynağı arayan firmalar iş yarattı AYŞEGÜL SAKARYA -
İSTANBUL

Yaklaşık 3 milyar TL' lik büyüklüğe ulaşan su sektöründeki büyük


firmaların Anadolu' nun büyük şehirlerine yönelik yatırım planları yeni
bir iş alanı yarattı. Rekabetin giderek arttığı su sektöründe son 2 yılda
Sağlık Bakanlığı'nın işletme izni verdiği su kaynağı sayısı iki kattan
fazla artarken su kaynağı bulmaktan anahtar teslim fabrika kurmaya
kadar su yatırımı için gereken tüm bürokratik ve teknik işlemleri yapan
firmalar ortaya çıkmaya başladı.

Ref: 08.01.2009, Referans Tarım Sanayii

1.4. SUDER Başkanı Sn. Adnan Çavuş ( şu andaki başkan) sektörün


büyüklüğü konusunda aşağıdaki açıklamayı yaptı;

• 2005 yılında 6.7 Milyar litre,


• 2006 yılında 7.2 Milyar litre,
• 2007 yılında 7.9 Milyar litre,
• 2008 yılında 8.5 Milyar litre,
• 2009 yılında ise %10 büyüme beklediklerini ifade etmiştir; bu
anlamda 2009 yılında sektör 9.35 Milyar Litreye ulaşabilecektir,
parasal olarak ise yaklaşık 3 Milyar $’lık bir büyüklüğe ulaşılmış
olacaktır.
• Bu gün itibariyle sektörde 236 adet kayıtlı, ruhsatlı firma faaliyet
göstermektedir.

Ref: 22-04-2009 Anadolu Ajansı.

2. KAYNAK SUYUNUN YERİ: Aşağıdaki kapsamda yatırımcının


“yapılabilirlik kararı” vermesine temel teşkil edecek noktalarda
tanımlayıcı ve açıklayıcı bilgiler verilmiştir
2.1. COĞRAFİ KOORDİNATLAR

SUBU - COĞRAFİK KOORDİNATLAR GÖRÜNTÜSÜ


2.2. HENDEK / ÇAMLICA BELDESİ

SUBU lokasyon olarak Hendek ilçesinin Güldoğan ve


Çamlıca Beldeleri arasındaki bölgede, Hayatsu ve
Buzdağ tesisleri arasında yer alacaktır. Ve Çamlıca
Beldesi için web sitelerinde aşağıdaki öz bilgiler
verilmektedir:

Beldemiz, Sakarya ilinin, Hendek ilçesinin doğusunda ki


Keremali dağlarının eteğinde yer almaktadır. Tarihçesi Eski
çağlara dayanan Beldemizde, Ermenilerin ve Bizanslıların
yaşadığı bilinmektedir. Osmanlı tarafından fethedildikten
sonra kısa bir zamanda Türkleşmiştir. Çamlıca Beldesi, 1994
Yerel seçimlerine kadar 4 farklı köyden oluşuyordu.
Bunlar:
1) Aşağı Çarığıkuru (Merkez Mahalle)
2) Yukarı Çarığıkuru (Erenler Mahallesi)
3) Haraklı Köyü (Yeşiller Mahallesi)
4) Camiliköy (Camili Mahallesi) 'den oluşmaktaydı.

Beldemizde genel geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır.


Fındık ve Mısır üreticiliği yaygın olarak yapılmaktadır. Nüfus
2000 yılında yapılan genel nüfus sayımına göre 2500
civarındadır. Günümüzde bu rakamın 3000 'lere ulaştığı
tahmin edilmektedir.

1994 Seçimleri ile birlikte Belediye vasfı kazandı ve Çamlıca


olarak anılmaya başlandı. Beldemiz zengin su kaynakları,
yemyeşil ormanları ile Türkiye’nin doğal güzellik açısından
sayılı yerlerindendir.

Tatlı su kaynakları bakımından zengin olması bölgemize su


fabrikası kurmak isteyen müteşebbisleri çekmiştir. 10 yıl
gibi kısa bir zamanda Türkiye’nin sayılı su
markaları olan; Aytaç Su, Saka Su, Kardelen Su,
Flora Su, Hayat Su, şirketleri faaliyetine
başlamışlardır. Fabrikaların kurulması ile birlikte
Beldemizde ki genç ve çalışabilir nüfusun iş imkanları artmış
oldu. Böylece bölgemizin tanınmasının ve gelişmesinin yanı
sıra, ailelerde ekonomik olarak kalkınmaya başlamışlardır.
2.3.Yatırımcının belirlediği hedef pazarlara olan uzaklığı:
Yatırımcı için en önemli iç pazarlar olan Marmara, İç Anadolu ve Ege
bölgelerine ulaşabilirliği uygundur, aynı zamanda ihracat limanlarına
yakınlığı önemli bir avantajdır. İç ve dış pazarlar anlamında otoyollara,
karayollarına ve deniz yollarına uzaklığı mükemmeldir..

2.4. Tesis inşa alanının topografik özelikleri : Çok uygundur.


İnşaat öncesi herhangi bir kazı, hafriyat ya da dolgu gibi inşaat
maliyetlerine ve süresine olumsuz etkileyen topografik ve jeolojik
engeller yoktur..

2.5. Enerji İhtiyacı: Tesis yerinin çok yakınında bir trafo merkezi
mevcut ve tesise yeterli bir bi trafonun tesis edilmesiyle enerji ihtiyacı
kolaylıkla çözülmüş olacaktır.

2.6. Tesis Yeri’nin İmar Durumu: Tesis kalkınmada öncelikli


bölgededir; bu anlamda gerek merkezi otoriteden gerekse yerel
otoriteden sağlanacak kolaylıklar vardır ve yerel otoritelerle
yatırımcının ilişkisi oldukça düzeyli bir işbirliği atmosferi içerisindedir.

2.7. Kaynak Suyunun Kalitesi: Yürürlükteki İnsani Amaçlı Sular


Yönetmeliğinde belirtilen Kimyasal, Mikrobiyolojik, Pestisist ve
Radyoaktivite değerlerine olan uygunluğu mükemmeldir; iletkenliği 49,
sertliği 5.5 Fr’dir ve tat ve mineral açısından özgün bir marka olarak
tüketici damağında vazgeçilmez bir tat olarak yerini alacaktır..

2.8. Kaynak Suyunun Debisi: Yatırımcı firmanın planladığı yatırım,


karlılık ve geri kazanım hedefleri için mevcut kaynak suyunun debisi
yeterlidir; ve aynı zamanda buna göre yatırım senaryosu uygulamaya
alınmalıdır. Kaynak suyu, tesise 6 Km mesafede ve 700m yükseklikteki
bir noktadadır ve debisi ortalama 1200Ton/gün, ya da 833lt/dak’dır.

2.9. Kaynak Suyunun Satın alma Maliyeti: Özel Şahıs


Mülkiyetinde olan kaynağın sahibinden isale hattı tesis edilmiş ve
kapitaj yapılmış olarak satın alınması sağlanmıştır ve 58 dönüm tesis
yeri dahil, ilgili ruhsat ve izinleri alınmış olarak 1.700.000$ ödenecektir.
Bu maliyet genel bir kıyaslama yapıldığı zaman rekabetçi bir fiyat
olarak değerlendirilmiştir.

2.10. Kaynak Suyu ile Tesis Yeri arasında çekilecek isale


hattının maliyetinin belirlenmesi: Kaynak Suyunun çıkış noktası
ile Su Şişeleme Tesisi’nin kurulacağı arazi arasında inşa edilmesi
gereken Su İsale Hattının geçeceği uygun güzergahın standart, kanun,
yönetmelik ve fenni gereklere uygun olarak belirlenmiştir.
İsale Hattında kullanılacak teknolojik malzeme, cihaz ve ekipman
seçimi ilgili teknik ve idari gereklere göre seçilecektir.

İsale Hattı güzergahında bulunan hazine, orman, şahıs, köy ve belediye


arazilerinin belirlenmesi ve isale hattının bu arazilerden geçirilmesi ile
ilgili izin, kiralama ve satın alma prosedürlerinin ve olanaklarının
araştırılmasında ve maliyetin en aza indirilmesinde, hem devlet
teşvikleri hem de yerel kaynaklar dikkate alınacaktır..

3. PROJENİN TANITILMASI:
Dünyada ve ülkemizde ambalajlanmış suya olan talebin her geçen gün
arttığı ve gelişmiş ülkelerde kişi başına 100-140 litre olan ambalajlı su
kullanımının ülkemizde halen 30 litre civarında düşük düzeylerde
olduğu dikkate alındığında, hızlı bir şekilde nüfusu artan ve şehirleşen
ülkemizde ambalajlı su konusunda önemli bir potansiyelin varlığı
gözlenmektedir.

Su şişeleme konusunda hazırlanan proje temel olarak kalkınmada


öncelikli bir bölgede gelir ve istihdam artışı sağlamayı hedeflemektedir.
Yörenin doğal kaynaklarını değerlendirmeye dönük olarak düşünülen
projenin gerçekleştirilmesi sonucunda nakliye avantajından da
yararlanarak iç Pazar ve dış Pazar hedeflerine ulaşılabilecektir.

Proje, 1200ton/gün*300gün/yıl*0,65=234.000.000lt/yıl kapasiteye


sahip olup, makine teçhizatın teknik özelikleri dikkate alınarak
belirlenen kapasite kullanım oranı (KKO) 1.yıl için %65 olarak
öngörülmüştür.. 35 kişiye doğrudan istihdam imkanı sağlayacak olan
proje, 6 ayda tamamlanacak ve ilk 10 yıllık ekonomik faaliyeti ile
218.179.701$ net katma değer yaratacaktır.

4. PAZAR ARAŞTIRMASI VE PAZARLAMA STRATEJİSİ


4.1. Talep Analizi ve Pazar
a. Sektörün Tanımı ve Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu-GTİP:
Dönüşümlü ve dönüşümsüz ambalajda kaynak suyu üretimi Devlet Planlama
Teşkilatı (DPT) sektör sınıflandırmasına göre imalat sanayi ayrımında, içki
sanayi alt sektörü içinde yer almaktadır.
Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) tarafından kullanılmakta olan birleşmiş
Milletlerin Uluslararası Standart İktisadi Faaliyet Kolları
Sınıflandırması’nda (ISIC) kaynak suyu dolumu 31 nolu kodu taşıyan
“Gıda – İçki – Tütün Sanayi”nin 31340301 no’lu “Memba Suları
(kaynakta şişelenmesi)” alt grubu içinde yer almaktadır.
Avrupa Topluluğu Ortak Gümrük Tarifesine uyum sağlamak amacıyla
Brussels Trade Nomenclature (BTN) ve Birleşmiş Milletler Uluslararası
Ticari Sınıflandırması (The Standart İnternational Trade Classification
SITC) baz alınarak hazırlanmış ve 1990 yılından itibaren yürürlüğe
girmiş olan Armonize Sistem Nomenklatürü (Harmonized System
Nomenclature) esas alınarak hazırlanmış gümrük tarife cetvelinde ise
kaynakta su dolumu üretimi gümrük tarife istatistik pozisyon numarası
aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.
GTİP NO: 22.01.90.00.0011 İçme Suyu – Tatlandırıcısız,
lezzetlendirilmemiş.

2201 Sular, Buz ve Kar (Tad ve lezzet verici


katılmamış)

b. Arz ve Talep:
Kaynak suyu dolumu yapan tesislerin bir kısmı plastik şişelerde (PVC –
PET – POLİ KARBONAT) geri dönüşsüz üretim yaparak ülke genelinde ve
ihracata yönelik olarak satış yapmaktadır. Kaynak suyu şişeleyen
tesislerin bir kısmı ise geri dönüşlü cam şişelerde genellikle küçük
kapasitede ve bulundukları bölgenin ihtiyacını karşılamaya yönelik
üretim yapmaktadır. Tüketici tercihleri ağırlıklı olarak dönüşümsüz
ambalajlı kaynak sularına kaydığı için kapasite arttırıcı yatırımlar da bu
yönde olmuştur.
Belediyelerimizin sağlık koşullarına uygun bir şekilde suyu evlerimize
ulaştıramaması ve kişi başına ambalajlı su tüketiminin Avrupa
ülkelerinin çok altında olması yatırımcıların bu pazarı gelişme
potansiyeli yüksek olarak görmelerine neden olmuş ve 1997 yılından
itibaren sektörde kapasite hızla artmıştır. İstanbul, İzmir gibi büyük
şehirlerde pazarın büyük bölümünü elinde tutan su istasyonlarının,
Sağlık Bakanlığı’nın 18 Ekim 1997 tarih ve 23144 sayılı resmi gazetede
yayınlanan “Doğal Kaynak Maden ve İçme Suları ve Tıbbi suların
İstihsali, Ambalajlanması ve Satışı” hakkında yönetmeliği ile 1 yıl içinde
kapatılmasına karar verilmesi ve ambalajlı içme suyu konusunda
standartlar getirilmesi büyük holdinglerin sektöre ilgisini arttırmıştır.
VII. Beş Yıllık Kalkınma Planı Su Sektörü Özel İhtisas Komisyonu
çalışmalarında 1988–1992 tarihleri için geri dönüşlü ve geri dönüşsüz
ambalajlı kaynak suyu üretimi toplam kapasitesi tespit edilmiştir.
Hazine Müsteşarlığı tarafından verilmiş olan teşvik belgeleri
incelenerek komple yeni yatırımların 2 yıl içinde, tevsi yatırımların ise 1
yıl içinde devreye gireceği kabul edilmiş ve 1993 yılından itibaren
kapasite tahmin edilmiştir. Kaynak suyu dolum kapasitesi 1990 – 2009
yılları için Tablo 1’de verilmiştir.
Tablo 1: Kaynak Suyu Dolum Kapasitesi

YILLAR KAPASİTE (Milyon ARTIŞ HIZI


(%)
Litre)
1990 2.511 9
1991 2.649 5
1992 2.838 7
1993 2.928 3
1994 3.290 12
1995 3.344 2
1996 3.361 0,5
1997 4.111 22
1998 5.360 30
1999 6.170 15
2000 6.600 7
2001 6.030 3,7
2002 6.300 3
2003 6.350 -8,7
2004 6.500 2,36
2005 6.700 3
2006 7.200 7,46
2007 7.900 9,7
2008 8.540 8,1
2009 Tahminen 10

Kaynak: 1- 5 Yıllık Kalkınma Planları- Özel İhtisas Komisyon


Raporu

2-Hazine Müsteşarlığı Teşvik Belgeleri

Üretimin ağırlıklı olarak Mart – Ekim ayları arasında yapıldığı kaynak


sularında, talep yönünden gelen etkilerle kapasite ve üretim artışı geri
dönüşümsüz ambalajdan yana olmuştur.
Kaynak Suyu Dış Ticareti:
Kaynak suyu ihracatı, ağırlıklı olarak Almanya ve K.K.T.C.’ne
yapılmakta, bunu İngiltere ve bazı Orta Doğu Ülkeleri izlemektedir.
Toplam ihracatın % 50’den fazlası AT ülkelerine yapılmaktadır.
Kaynak suyu ihracatı gittikçe artan bir seyir izlemekle birlikte toplam
üretim içinde küçük bir orandır. İhracatta navlun giderlerinin % 35 – 45
civarında olması ihracatı sınırlayan en önemli etkendir. Son yıllarda
sektöre büyük holdinglerin girmesi nedeniyle önümüzdeki yıllarda
kaynak suyu ihracatının artması beklenmektedir.
Kaynak suyu ithalatı ise önemsiz düzeydedir.
Kaynak Suyu Talep Tahmini:
Gelişmiş ülkelerde 100 – 140 litre olan yıllık kişi başına ambalajlı su
tüketiminin Türkiye’de 30 litre civarında olması nedeniyle önümüzdeki
yıllarda su tüketiminin artması beklenmektedir.
2008 – 2013 yılları için kaynak suyu yurt içi tüketimi Tablo 6’da
verildiği şekilde tahmin edilmiştir.
Tablo 6: Kaynak Suyu Yurt İçi Tüketim Tahmini

YILLAR NÜFUS TAHMİNİ YURT İÇİ TÜKETİM


(1.000 Kişi) TAHMİNİ
(1.000 Litre)
2008 75.300 6.263.380
2009 76.900 6.900.500
2010 78.500 7.500.356
2011 80.100 8.600.560
2012 83.500 9.100.390
2013 86.100 10.230.000

Kaynak suyu ihracatında önümüzdeki yıllarda, ihracatın % 30 civarında


artacağı öngörülmekte ve buna göre üretim ve kapasite kullanım
oranlarının yaklaşık aynı oranda artması beklenmektedir.

4.2. Pazarlama Yaklaşımı, Satış Tahminleri ve Pazarlama


Bütçesi
a. Pazarın ve Ürün Gruplarının Belirginleştirilmesi:

Fizibilite kapsamında üretilmesi planlanan PET şişeler 0,5, 1,5,


5 ve 8 lt’lik olacaktır. Yurt içi piyasada daha çok talep gören
1,5’lik PET şişelere karşın, ihracat amaçlı kurulacak olan bu
yatırım kapsamında daha çok 0,5, 1,5 ve 5’lt’lik Pet şişelerin
pazarlanması amaçlanmıştır. Aynı zamanda iç Pazar için 19lt’lik
polikarbon ve pet damacana üretimi planlanmaktadır.

b. Satış ve Rekabet İmkanları:


Kaynak suyu sektörüne son yıllarda büyük kapasiteli çok sayıda
firmanın girmiş olması nedeniyle kapasitenin hızla artması, buna karşın
iç pazarda tüketici bilincinin yükselmesi ve dış Pazar olanaklarının
yükselmesi, planlı çalışan vizyon sahibi firmalar için rekabette fırsat
olacaktır.
c. Pazarlama Stratejileri:
Fizibiliteye konu olan ürünlerin pazarlanması konusunda öncelikli
olarak bölgesel pazar ve sınır komşu ülkeler hedef seçilmiştir. Proje için
en stratejik olan konuların başında etkin bir pazarlama stratejisi
oluşturma ve kurulacak pazarlama organizasyonu ile bu stratejiyi
hayata geçirmek gelmektedir.
İhracat amaçlı üretim yapan sektörün büyük firmaları Almanya,
İngiltere, Kıbrıs, BAE ve Ortadoğu, Azerbaycan USA, Japonya gibi
ülkelere su ihracatı gerçekleştirmektedir. Bu açıdan kurulması
planlanan su şişeleme tesisinin başta Ortadoğu ülkeleri olmak üzere
Uzakdoğu ülkelerine kadar ihracat imkanı bulunmaktadır.
Tüketici talebi doğrultusunda ambalajlamanın geliştirilmesi yanı sıra
pazarlama faaliyetlerinin bayilik sistemiyle de desteklenmesi
gerekmektedir. Kurulması planlanan tesis bölge itibarıyla avantajlı
konumdadır.

d. Ürün Satış Fiyatları ve Satış Programı


Sektörde en fazla talep 1,5 lt’lik ambalajda kaynak suyuna olmakta,
bunu 0,5 lt ve son yıllarda 5 ve 8 lt’lik ambalajda kaynak suyu talebi
takip etmektedir. Aynı zamanda 19 lt’lik damacana üretimi kapasitenin
%25 olarak planlanmaktadır. Bu ürünlerin maliyet ve satış fiyatları
aşağıdaki tabloda verilmiştir:

MAMÜL SATIŞ FİYATI Tüketici ALIŞ FİYATI


ADET FİYATI KOLİ FİYATI (ORTALAMA)BAYİİ (ORTALAMA)
0.40 İLA 0,50 0.40 İLA 0,50
DMCN MALİYETİ 19 LT KRŞ KRŞ 0,75 İLA 2,20 ARASI 3 TL İLA 7 TL ARASI
05 LT.PET LT ŞİŞE MAL.
12 Lİ 0,085 KRŞ 1,02 TL 1,15 TL İLA 1,20 TL 1,40 İLA 1,50 TL ARASI
1,5 LT PET ŞİŞE
MALİYETİ 6 LI 0,10 KRŞ 0,60 KRŞ 1,0 TL İLA 1,10 TL 1,45 İLA 1,50 TL ARASI
5 LT PET ŞİŞE MALİYETİ
4 LÜ 0,17 KRŞ 0,68 KRŞ 0,1 TL İLA 1,10 TL 1,90 İLA 2 TL ARASI
6 LT PET ŞİŞE MALİYETİ
4 LÜ 0,17 KRŞ 0,68 KRŞ 0,1 TL İLA 1,10 TL 1,90 İLA 2 TL ARASI
8 LT PET ŞİŞE MALİYETİ
2 Lİ 0,20 KRŞ 0,40 KRŞ 0,1 TL İLA 1,10 TL 1,90 İLA 2 TL ARASI

Satışlar ortalama 45 gün vade ile yapılmakta, satışların yoğun olduğu


Nisan – Eylül arasında 30 gün, Ekim – Mart aylarında ise ağırlıklı 2 ay
vade ile çalışılmaktadır.

Kaynak suyu sektöründe mevcut durum ve sektörde önümüzdeki


yıllarda beklentiler dikkate alınarak tesisin üretime geçtiği ilk yıl % 65,
ikinci yıl % 70 ve takip eden yıllarda % 85 kapasite kullanım oranları ile
çalışabileceği öngörülmüştür.

5. HAMMADDE ETÜDÜ
Sakarya ili doğal su kaynakları ve görünür potansiyeli ile su şişeleme
tesisi açısından hammadde yönünden herhangi bir sorun
doğurmayacak olan bir yöredir ve uzun yıllar verimli bir yatırım
bölgesi olacak niteliktedir.

Hammadde Giderleri:

Üretimde hammadde olarak kullanılan kaynak suyu özel


mülkiyettir ve başlangıçta satın alınmıştır.

Yardımcı Madde Giderleri:


a) PET Pre-form Giderleri:

Şişe üretiminde kullanılan ve özel sektörce üretilen PET pre-


formların birim fiyatları aşağıda verilmiştir.

0,5 litrelik pre-form 26 $/1.000 adet

1,5 litrelik pre-form 41 $/1.000 adet


5 litrelik pre-form 117 $/1.000 adet
b) Kapak Giderleri:

PET şişelerin kapatılmasında kullanılan gıda tüzüğüne uygun


polimer bazlı kapakların, iç piyasada özel sektörce üretimi
yapılmaktadır.

Üretim sırasında oluşacak fire ve diğer giderler ve yardımcı maddeler


için tam kapasitede yıllık toplam, 5.906.065$ harcama
hesaplanmıştır.

İşletme Malzemesi Giderleri:


Üretimde kullanılacak membran filtre, elektrot vb. giderler için 183.549
$ ve ambalaj giderleri kapsamında karton, palet, polietilen film etiket,
tutkal, mürekkep vb. giderler için 566.000 $ olmak üzere toplam
749.549$ harcama öngörülmüştür.

Elektrik Giderleri
Tesiste bulunan tüm üretim hatlarının, saatte tüketeceği enerji miktarı
650 Kwh olup yıllık enerji tüketimi ve harcama tutarı ;

650 KW x 0,75 x 20 saat/gün x 280 gün/yıl x 0,060 $/KWH = 263.800$


/Yıl hesaplanmıştır.

Yakıt Giderleri:

Tesiste, sıcak su ya da buhar ihtiyacı olmadığından, kış aylarında ısıtma


giderleri kapsamında 25.000 $ harcama öngörülmüştür.
Su Giderleri:
Tesiste proses suyu ihtiyacı olmayıp, genel temizlik amaçlı su, kuyudan
sağlanacağı için bu kalemde harcama öngörülmemiştir.
6. TEKNİK ETÜTLER VE MÜHENDİSLİK
6.1. Kapasite Seçimi ve Üretim Programının Hazırlanması
Kapasite:

Kapasite belirleme konusunda talep, finansman imkanları,


hammadde ve kullanılacak makine teçhizatın şartları belirleyici
olmaktadır. Su şişeleme konusunda belirlenen kapasite
aşağıda açıklandığı gibi makine teçhizatın şartlarına göre
belirlenmiştir.
Tesis, 0,5-1,5 litre ve 5 / 8 litre olmak üzere iki hattan oluşan
PET şişe dolum ve 19 lt PVC damacan dolum hatlarından
oluşmaktadır.

TOPLAM ÜRETİM SENARYOSU

Satış
Adet Birim Koli Fiyatı-
Mamül Lt / Koli Maliyet Maliyet Bayii Adet/Gün
0,450
DAMACANA 19 LT 19 1 YTL 0,45 YTL 1,50 YTL 16.100
0,085
0,5 LT PET ŞİŞE 12'Li 0,5 12 YTL 1,02 YTL 1,17 YTL 360.000
0,100
1,5 LT PET ŞİŞE 6'LI 1,5 6 YTL 0,60 YTL 1,05 YTL 130.000
0,170
6 LT PET ŞİŞE 4'Lü 6 4 YTL 0,68 YTL 1,20 YTL 60.000
0,200
8 LT PET ŞİŞE 2'Li 8 2 YTL 0,40 YTL 1,10 YTL 45.000
0,2 0,050
250cc ŞİŞE 24'Lü 5 24 YTL 1,20 YTL 1,85 YTL 48.000

Tesiste üretime geçilmesi halinde, % 95 teknik KKO ile


çalışılabileceği öngörülmüştür.

Tablo 8:Tesisin Yıllara Göre Kapasite Kullanım Oranları.

YILLAR TEKNİK KKO (%) EKONOMİK KKO


(%)

1.Yıl 95 65

2.Yıl 95 70

3.Yıl 95 85

4.Yıl 95 85

5.Yıl 95 85

6.Yıl 95 85

7.yıl 95 85

8.Yıl 95 85
0,5-1,5 lt. PET 5 lt. PET
ÜRETİM AKIŞ ŞEMASI Pre-Form Pre-Form

Kaynak Suyu
Ön PET Şişirme
PET Şişirme
Depolama
0,5-1,5 lt 5 lt.
Tankı
Dolum Hattı
Dolum
Hattı
Ön Filtre 5
0,5-1,5 lt lt.
5-8 mikron

Çalkalama- Çalkalama
Durulama
Durulama
Dinlendirme

Ozon Doldurma
Doldurma
Jeneratörü
(O3)
0,45 mikron

Filtreleme Kapak
Kapak
Kapatma
Kapatma

Ozonlama
Etiket
Tankı Yapıştırma Etiket
Yapıştırma

Dinlendirme
Şrink Karton Karton
Tankı Ambalaj Kolileme Kolileme

Paletleme Sevk

Streç Film
Sarma ve
Sevk

26.334.000 adet/yıl 0,5 4.950.000 Adet/Yıl


litre, 26.334.000 adet/yıl 5 lt’lık Pet
1,5 litre PET şişelenmiş Şişelenmiş kaynak
kaynak suyu suyu
6.2.ÜRETİM HATTI

Modern Teknoloji, Hijyen ve Kalite

SUBU Doğal Kaynak Suyu, kaynağından üretim hatlarına, üretim hatlarından


müşterilerimize ulaşıncaya kadar modern teknolojik süreçlerden geçer.

Geri Dönüşsüz Pet Şişe Dolum Hatları:

1. Şişe üretiminde kullanılan preformlardan 110° C de pet şişeler üretilir,


2. Üretilen şişeler özel konveyörlerle çalkalama-dolum-kapaklama makinelerine gelir. Şişeler
hiper ozonlu su ile steril edilerek, doldurulup kapaklanır.
3. Etiket makinelerinde etiketlenir.
4. Tarih-kodlama cihazlarında şişelerin üzerine üretim ve son kullanma tarihi, parti ve seri
numaraları yazılır.
5. Şişeler kolileme makinelerinde kolilenir.
6. Koliler paletleme makinelerinde paletlenerek streçlenir, sevk için stoğa alınır.

0.33/0.5 Lt. Geri Dönüşsüz Pet Şişe Dolum Hattı

"36.000 şişe/saat"

Şişirme - dolum - çalkalama Kapaklama Kapaklama

Etiketleme Kolileme - paletleme ve streçleme

1.5 Lt. Geri Dönüşsüz Pet Şişe Dolum Hattı

"10.000 şişe/saat"
Şişirme Dolum

Paletleme

6/8 Lt. Geri Dönüşsüz Pet Şişe Dolum Hattı

"1.250 şişe/saat"

Çalkalama - dolum -
Şişirme Şişirme
kapaklama
Kolileme Streçleme

19 Lt. Geri Dönüşlü Polikarbonat Şişe "Damacana" Dolum Hattı

"1.100 şişe/saat"

Dolum tesisine gelen 19lt. geri dönüşlü polikarbonat "damacana" şişeler


SIRASI İLE;
1. Şişelerin iç ve dışları kontrolden geçirilir,
2. Ön yıkama makinesinde dışları yıkanır,
3. Yıkama-dolum-kapaklama makinesinde el değmeden tam otomatik olarak,
• 1nci hatta şişelerin içindeki su boşattırılır,
• 2nci hatta ozonlu su ile şişelerin iç ve dışının ön yıkaması yapılır,
• 3ncü hatta şişelerin içindeki su boşaltılır,
• 4ncü, 5nci, 6ncı, 7nci hatlarda şişelerin iç ve dışları 70°C deki özel deterjanlı su ile yıkanır,
• 8nci hatta şişelerin içindeki şu boşaltılır,
• 9ncu hatta şişelerin içi hiper ozonlu su ile çalkalanır,
• 10ncu hatta şişelerin içindeki çalkalama suyu boşaltılır.
• 11nci, 12nci hatta şişelerin iç ve dışları özel dezenfektanlı su ile yıkanır.
• 13ncü hatta şişelerin içindeki su boşattırılır,
• 14ncü, 15nci hatta şişelerin içleri hiper ozonlu su ile tekrar çalkalanır.
• 16ncı hatta şişelerin içindeki su boşaltılır,
Dolum;
Dolum hattına gelen şişeler doldurulur. Dolum suyunda ozon yoktur, tamamen doğaldır.
Kapaklama;
Kapaklama hattına gelen şişeler kapaklanır. Kapakların içleri ozonlu su ile yıkanır.
4. Emniyet Bandı;
Kapaklanan şişeler SUBU amblemli özel güvenlik bandı ile güvence altına alınır.
5. Tarih-kodlama;
Kapakların üzerine, üretim ve son kullanma tarihi ile parti ve seri numaraları yazılır.
6. Son Kontrol;
Sevke hazır hale gelen şişeler son kontrolden geçirilir.
7. Paletleme ve streçleme;
Son kontrolden geçirilen şişeler paletlenerek streçlenip, sevk için stoğa alınır.

19 lt Polikarbonat Damacana Dolum Hattı Şeması


Yıkama - dolum - kapaklama Dolum

6.3. Teknoloji
Endüstrileşme ile birlikte şehirlerde nüfus yoğunluğunun ve çevre
kirliliğinin artması insanları şişelenmiş doğal kaynak suları tüketimine
yöneltmiş olup şişelenmiş su sektörü doğmuştur.
Su şişeleme teknolojisinde şişe üretimi en önemli yeri işgal
etmektedir. Başlangıçta cam ve PVC şişe ile piyasaya sunulan soğuk
içecekler günümüzde teknolojik gelişmelere paralel olarak PET
(polietilentetraftalat) şişelerde pazarlanmaktadır.

PET şişeler, şeffaflık, mukavemet, hafiflik ve insan sağlığına uygunluğu ve


geri dönüştürülebilir (recyclable) oluşlarından dolayı cam ve PVC esaslı
şişelere üstünlük sağlamıştır.
Şişelenmiş su üretimi teknolojisi, yeryüzüne çıkan kaynak sularının, kaynağa
en yakın yerde inorganik ve organik partiküllerden arındırmak için
filtreleme ve ozonlama işlemine tabi tutularak cam, PVC ya da PET şişelere
doldurulup paketlenmesi esasına dayanmaktadır.
Şişelenmiş su üretiminde suyun en az bir yıl şişede bozulmadan kalabilmesi
için, ihtiva ettiği organik ve inorganik partiküllerin oranına göre uygun
filtreleme seçimi ve ozon dozajı ile şişenin dolum tesisinde steril koşullarda
üretilmesi gerekmektedir.
Gelişmiş ülkelerde PVC şişelerde üretim, tamamen terk edilmiş ve insan
sağlığı ve çevreye verdiği zararlardan dolayı yasaklanmıştır.
Türkiye’de yeni kurulan tesisler PET şişe üretecek şekilde kurulmakta olup
eski tesisler hızla PET şişe üretimine yönelmektedir.

Mevcut Teknolojiler:
Şişelenmiş kaynak suyu üretim hatları, PET şişe imalatı, su filtreleme,
ozonlama, dolum ve paketleme hatlarından oluşmaktadır.
Şişe üretim teknolojisi, şişe malzemesi ve dolum hatları, otomatik
paketleme ve PLC kontrol sistemlerinin ilavesi ile sürekli
yenilenmektedir.

Şişelenmiş su üretimi, in-line (şişe ve dolum senkronize) ve üretilen


şişelerin stoklanarak (asenkron) doldurulması olmak üzere iki türlü
yapılmaktadır.

PET şişeler kolayca çizildiğinden ve stok süresinde bakteri ve mantar


oluşumu gibi riskleri içerdiğinden, Dünya’da ve Türkiye’de in-line
üretim tarzı benimsenmiştir.
PET şişeler, enjeksiyonla şişirme (injection mould blowing) ya da PET pre-
formdan şişirme (pre-form stretch blowing) yöntemi ile üretilmektedir.
Enjeksiyonla şişirme yüksek yatırım maliyeti ve üretimde meydana gelen
asetaldehit gazının kontrolü gibi dezavantajlarından dolayı su şişeleme için
uygun görülmemektedir.
Pre-form’dan şişirme; düşük yatırım maliyeti ve yüksek hızlarda üretim
yapabilme imkanından dolayı su şişeleme tesislerinde yaygın kabul
görmektedir.

Teknoloji Seçimi
2000’li yıllarda suyun petrolün yerini alacağı iddiaları su şişeleme yatırımının
ne kadar stratejik ve önemli olduğunu vurgulamaktadır.
Dünya’da, şişelenmiş su üretiminde ön plana çıkan Fransızlar , İtalyanlar ve
Japonlar şişeleme ve dolum makinelerini geliştirmişlerdir.
Ülkemizde şişe üretiminin önemli kısmını teşkil eden PET şişirme makineleri
üretimi henüz yeni olmakla birlikte İstanbul’da bulunan bir firma tarafından
yapılmaktadır.
Ülkemizde dolum ve paketleme hatları imalatı da yapılmaktadır.
Üretim Tekniği
Su dolum tesislerinde üretim hattı genellikle 0,5-1,5 litre,5-10 litre ve 19 lt’lik
dolum hatlarından oluşmaktadır. 0,5-1,5 litre şişe suyu en geniş tüketici
kitlesine hitap ettiğinden tesis kapasitesini belirlemektedir. 5 litre talebi daha
az olduğundan tesislerde az miktarda üretim yapılarak ürün çeşitlemesi
sağlanmaktadır.
Kaynağından çıkan su, borularla tesise getirilir ve depolama tankına alınır.
Daha sonra 5 ve 8 mikron filtreden geçirilerek partiküllerden arındırılır, ön
depolama tankına alınarak dinlendirilir. Dinlendirilen su, 0,45 mikron filtreden
geçirilir, ozon jeneratörü vasıtasıyla 0,3-1 mg / lt. dozunda ozon (O3) enjekte
edilerek dezenfekte edilir ve dinlendirme tankına alınarak dolum hattına
sevk edilir.
PET şişe makinelerinden dolum hattına sevk edilen şişeler, doldurulan su ile
çalkalanıp ters çevrilerek durulanır. Dolum makinesinde doldurularak kapak
kapatılır. Üretim ve son kullanma tarihi basılarak etiket yapıştırılır. Şişe
ebadına bağlı olarak, karton ya da şrink ambalajı yapılıp paletlenerek sevk
edilir.

6.4. Makine ve Donanımın Belirlenmesi


a) Yerli Makine Teçhizat
Tesiste 0,5-1,5 litrelik ve 6/8 litrelik Pet şişe imalat ,dolum ve paketleme
hatları ve 19 lt PVC şişe dolum hattı kurulacak olup tamamı yerli üreticilerden
satın alınacak makinelerden oluşmaktadır.
Tablo- 9 :Makine-Teçhizat-Transport-
Montaj ve Eğitim
MAKİNE ADI Mikta Biri Fiyat
Toplam
r m (USD)

1.Makine ve Techizat - Toplam 3.056.000


USD
1.1. 0,5-1,5 LİTRE ŞİŞE ÜRETİM VE DOLUM Set 760.000 760.000 USD
1
HATTI USD
Preform Boşaltma Damperi
Preform Depolama Haznesi ve Besleme Sistemi
Pet Şişirme Makinesi Komple
6 adet kalıp ve bir yedek kalıp (0,5l)
7 adet kalıp ve bir yedek kalıp (1,5l)
Özel alet takımı
Elektrik Panosu Soğutma Sistemi
Standart Yedek Parça Seti
Basınçlı Hava Ünitesi (37 Bar)
Basınçlı Hava Ünitesi (7 Bar)
Su Soğutma Ünitesi
Standart Yedek Parça
1.1.1. Dolum ve Paketleme Hattı Set 125.000 125.000 USD
1
USD
Hava Konveyörü
Çalkalama Doldurma-Kapama Makinesi
İkinci Şişe Ebadı Adaptasyon Seti
Kapak Elevatörü
CIP Temizleme İstasyonu
Etiketleme Makinesi
İkinci Şişe Ebadı Adaptasyon Seti
Tarih Kodlama Makinesi
Dolu Şişe Konveyörleri
Merkezi Yağlama Sistemi
Konveyör Otomatik Kontrol Sistemi
Şrink Kolileme Makinesi
İkinci Şişe Ebadı Adaptasyon Seti
Kulp Takma Makinesi (Handler)
Koli Konveyör Seti
Otomatik Koli Paketleme Makinesi
Streç Sarma Makinesi
Standart Yedek Parça
1.2. 6-8 LİTRE ŞİŞE ÜRETİM VE DOLUM HATTI Set 980.000 980.000 USD
1
USD
Preform Depolama Haznesi ve Besleme Sistemi
Pet Şişirme Makinesi Komple
Kalıp Seti 5 L standart tip şişe
SUPM Kalıp Tutucu Ünite
Özel alet takımı
Standart Yedek Parça
1.2.1. Dolum ve Paketleme Hattı Set 175.000 175.000 USD
1
USD
Çalkalama Doldurma-Kapama Makinesi
Kapaklama Makinesi
Otomatik Etiketleme Makinesi
Tarih Kodlama Makinesi
Dolu Şişe Konveyörleri Biriktirme Masası
Elektrik Panosu ve Kontrol Kabini
Standart Yedek Parça Seti
Yüksek Basınçlı Hava Kompresörü
Su Soğutma Ünitesi
Standart Yedek Parça
1.3. 19 Lt PVC Damacana Dolum Hattı Set 420.000 420.000 USD
1
USD
1.4. Laboratuar Set 10.000 10.000 USD
1
USD
1.5.Ozon Kompresörü Set 30.000 30.000 USD
1
USD
1.6. Generatör-200KVA Set 60.000 60.000 USD
1
USD
1.7. Trafo-36/0,4kV - 1250kVA Hermetik Trafo Set 25.000 25.000 USD
1
USD
1.7.1. Sabit Kompanzasyon ( 1250*(5%;3%)= Set 6.000 USD 6.000 USD
1
50kVAr
1.8. 250 Tonluk Krom-Nikel Su dinlendirme ve 110.000 440.000 USD
4 Set
depolama Tankları USD
1.9. Diğer Yardımcı Tesisler Set 25.000 25.000 USD
1
USD

2. Taşıt Araçları - Toplam 946.400 USD


2.1. TIR-Dorse Adet 380.000 760.000 USD
2
USD
2.2. Megan Otomobil Adet 24.000 96.000 USD
4
USD
2.3. Minibus-Ticari Adet 22.000 22.000 USD
1
USD
2.3. Minibus-Personel Taşıma Adet 26.000 26.000 USD
1
USD
2.4. Forklift Adet 15.000 15.000 USD
1
USD
2.5. Forklift-Akülü Adet 13.000 13.000 USD
1
USD
2.6. Palet Taşıyıcı 2 Adet 1.200 USD 2.400 USD
2.7. Raflı Depolama Sistemi-0,5/1,5Lt için Set 12.000 12.000 USD
1
USD

3. Taşıma ve Sigorta= ( %3*5.252.400) Set 157.572 157.572 USD


1
USD
4. Montaj ve Devreye Alma ve Eğitim Giderleri Set 262.620 262.620 USD
1
(%5*5.252.400) USD

TOPLAM 4.422.592
USD

Toplam makine teçhizat tutarı ise 4.442.592 $’dır.

7. İNŞAAT İŞLERİ
Üretim ve idari bölümü için 2.000 m², mamul ve hammadde deposu için
1.500 m² olmak üzere 3.500 m² kapalı alana sahip bina inşa edilecektir. İdari
binalar, yardımcı tesisler ve kapitaj bölgesinin korumaya alınması işlerinin:
Toplam inşaat harcaması 911.000 $ olacaktır.
Tablo- :Tesisler-Bina İnşaat ve Donanımı Giderleri
Biri
Kalemler Miktar m Birim Fiyat Toplam
58.00
Arazi ve Çevre Düzenlemesi 0 m2 2 USD 116.000 USD
Ana Tesis Binası 2.000 m2 200 USD 400.000 USD
Mamul ve Hammadde Deposu 1.500 m2 200 USD 300.000 USD
İdari Binalar 300 m2 200 USD 60.000 USD
Kapitaj Bölgesinin Korumaya Alınması 1 Set 15.000 USD 15.000 USD
Yardımcı Tesisler (Trafo, kazan, Bekçi külübesi vb.) 100 m2 200 USD 20.000 USD
Tesis-İnşaat Toplamı 911.000 USD

Yemekhane ve Donanımı 1 Set 20.000 USD 20.000 USD


Ofis Donanımı-Mobilya, Bilgisayarlar, Programlar vd. 1 Set 50.000 USD 50.000 USD
Isıtma ve Havalandırma Donanımı 1 Set 70.000 USD 70.000 USD
Telefon-Elektrik vb Donanımı ve Abonelikler 1 Set 3.000 USD 3.000 USD
Bina-Donanım Toplamı 143.000 USD

1.700.000 1.700.000
Tesis Arazisi, Kaynak ve İsale Hattı Maliyeti (6Km) 1 Set USD USD

2.754.000
TOPLAM USD
8. ORGANİZASYON VE İNSAN KAYNAKLARI
8.1. Organizasyon Şeması

İŞLETME
MÜDÜRÜ

MUHASEBE VE PAZARLAM KİMYA VE KALİTE VARDİYA


PERSONEL A MÜDÜRÜ ŞEFİ ŞEFİ
ŞEFİ
• İdari Satış LABORANT • Tekniker
Elemanları
Memur • Ustabaşı
• Sekreter • Vasıflı
• Şoför İşçiler

8.2. Personel Dağılımı

Tesiste istihdam edilmesi öngörülen personel dağılımı ve yıllık brüt


giderleri aşağıda verilmiştir.

Tablo 11: Dağılımı İnsan Gücü Gereksinimleri ve Maliyetleri

Aylık Brüt
Görevleri Sayı Maaş* Yıllık B.Maaş
İşletme Müdürü 1 6.000 USD 72.000 USD
Pazarlama Müdürü 1 3.200 USD 38.400 USD
Muhasebe ve Personel Şefi 1 2.800 USD 33.600 USD
Vardiya Şefi 2 2.200 USD 52.800 USD
Personel Görevlisi 1 2.000 USD 24.000 USD
Muhasebe Elemanları 1 2.000 USD 24.000 USD
Sekreter 1 1.100 USD 13.200 USD
Kimya ve Kalite Şefi 1 2.300 USD 27.600 USD
Laborant 1 1.700 USD 20.400 USD
Teknisyen 4 2.000 USD 96.000 USD
Satış Elemanları 2 1.500 USD 36.000 USD
Hat işçileri 10 950 USD 114.000 USD
Şoförler 4 1.200 USD 57.600 USD
Yemekhane ve Temizlik 3 900 USD 32.400 USD
Bekçi 2 900 USD 21.600 USD
663.600
Toplam 35 30.750 USD USD
* Vergi, SSK Primi ve diğer primler dahil
9. YATIRIM TUTARI
9.1. Arsa
58.000 m² yüz ölçüme sahip arazi, 6Km uzaklıktaki kaynak ve isale
hattı 1.700.000$’a satın alınabilecektir.

9.2. Sabit Yatırım


Etüd ve Proje Giderleri

Kaynaktan çıkan suyun testleri, Sağlık Bakanlığından ön izin


alınması,laboratuar analizleri, inşaat, yardımcı tesisler ve izale hattının
projelendirilmesi için 50.000 $, Makine spesifikasyonları, teknik resimleri, şişe
kalıp resimleri ve uygun şişe dizaynı için 72.500 $ olmak üzere 122.500 $
harcama öngörülmüştür.
Teknik Yardım
Üretimde teknik yardım kullanılmayacağından bu kalem için harcama
öngörülmemiştir.

Tesisler-Bina İnşaat ve Donanımı Giderleri:


İnşaat işleri için toplam 2.754.000 $ ayrılmıştır.

Makine-Teçhizat-Transport-Montaj ve Eğitim Giderleri:


Toplam tutar: 4.422.592 $’dır.

Genel Giderler:
Bu kaleme kadar öngörülen harcamaların % 3’ü oranında 218.973$
harcama öngörülmüştür.

Beklenebilecek Farklar ve Fiziki Artışlar


Beklenebilecek fiziki artışlar için bu kaleme kadar yapılan harcamaların % 5’i
oranında 369.778$ harcama öngörülmüştür.

9.3 İşletme Sermayesi İhtiyacı


Tam kapasitede ve KKO oranlarına göre İşletme Sermayesi İhtiyacı hesabı
Mali Analiz Bölümünde Tablo 2’de verilmiştir.

Tablo 12: Yatırım Kalemleri


($)
Yatırım
Yatırım Kalemleri Dönemi
7.887.843
I. Sabit Yatırım USD
a) Etüd-proje giderleri 122.500 USD
b) Tesisler-Bina İnşaat ve Donanımı 2.754.000 USD
c) Makine-Teçhizat-Transport-Montaj ve
Eğitim 4.422.592 USD
f) Genel giderler - %3 218.973 USD %3
g) Fiziki beklenmeyen giderler - %5 369.778 USD %5
II. Komple Tesis Satın Alma-Damak 2.150.000
Su USD
III. Komple Tesis Satın Alması- 2.650.000
Taşdelen Su USD
12.687.843
Toplam USD
III.Yatırım dönemi faiz giderleri 756.288 USD
1.763.559
IV.İşletme Sermayesi USD

15.207.689
Toplam Yatırım USD

10. İŞLETME GİDERLERİ VE GELİRLERİ


10.1. İşletme Giderleri

Üretim Giderleri
Hammadde Giderleri
Üretimde hammadde olarak kullanılan kaynak suyu için, Maliye Bakanlığı,
Milli Emlak Genel Müdürlüğü’ne yılda 1.500 $ sabit ödeme yapılacaktır.
Yardımcı Madde Giderleri
Üretim sırasında oluşacak fire ve diğer giderler ve yardımcı maddeler için tam
kapasitede yıllık toplam, 5.906.065$ /0,65 harcama hesaplanmıştır.

İşletme Malzemesi Giderleri


İşletme malzemeleri için toplam 749.549$ harcama öngörülmüştür.

Elektrik Giderleri
Tesiste bulunan tüm üretim hatlarının yıllık enerji tüketim tutarı
237.600$ olarak hesaplanmıştır.

Yakıt Giderleri
Tesiste, sıcak su ya da buhar ihtiyacı olmadığından, kış aylarında ısıtma
giderleri kapsamında 25.000 $ harcama öngörülmüştür.
Su Giderleri
Tesiste proses suyu ihtiyacı olmayıp, genel temizlik amaçlı su, kuyudan
sağlanacağı için bu kalemde harcama öngörülmemiştir.
İşçilik Giderleri
Tesiste istihdam edilmesi öngörülen personel dağılımı ve yıllık brüt ücretleri
Bölüm 7’de verilmiştir. Toplam yıllık gider 663.600$’dır.

Bakım Onarım Giderleri


Tesiste bulunan makine teçhizatın ,yardımcı tesislerin ve üretim
binalarının yıllık bakım onarım harcamaları için 300.000$ harcama
öngörülmüştür.

Genel Giderler
Genel giderler için işletme giderlerinin % 3’ü kadar olacağı tahmin
edilmiştir.

Beklenebilecek Farklar
Beklenebilecek farklar kaleminde işletme giderlerinin % 5’i kadar harcama
öngörülmüştür.

Amortisman Giderleri
Amortisman giderleri, vergi usul kanunu gereğince binalar için maksimum %
4, makine teçhizat için % 20 dir. Hesaplamalarda inşaat işleri için maksimum
oran, makine teçhizat için % 10 ve diğer giderler için % 20 amortisman oranı
seçilmiştir. İlgili tablo, ticari analiz bölümünde yer almaktadır.
Satış Giderleri
Tesiste üretilen şişelenmiş suların, pazarlanması amacıyla oluşturulacak satış
ve pazarlama ekibinin yıllık ücret, harcırah, konaklama ve ulaşım giderleri ile
reklam ve promosyon giderleri kapsamında yıllık üretim giderlerinin % 20’si
civarında satış gideri öngörülmüştür.
Tam kapasitede ve KKO’larına göre işletme giderleri Mali Analiz Bölümünde
Tablo 7 ve 8’de verilmiştir.

10.2 İşletme Gelirleri


Tablo 13:Tam Kapasitede İşletme Gelirleri ($)

Koli Satış
Adet Birim Maliye Fiyatı- Adet/G Satış
Mamül Lt / Koli Maliyet t Bayii ün Geliri/yıl
0,450 0,45 6.955.200,00
DAMACANA 19 LT 19 1 YTL YTL 1,50 YTL 16.100 YTL
0,5 LT PET ŞİŞE 0,085 1,02 10.108.800,00
12'Li 0,5 12 YTL YTL 1,17 YTL 360.000 YTL
1,5 LT PET ŞİŞE 0,100 0,60 6.552.000,00
6'LI 1,5 6 YTL YTL 1,05 YTL 130.000 YTL
6 LT PET ŞİŞE 0,170 0,68 5.184.000,00
4'Lü 6 4 YTL YTL 1,20 YTL 60.000 YTL
8 LT PET ŞİŞE 2'Li 8 2 0,200 0,40 1,10 YTL 45.000 7.128.000,00
YTL YTL
YTL
0,050 1,20 1.065.600,00
250cc ŞİŞE 24'Lü 0,25 24 YTL YTL 1,85 YTL 48.000 YTL
36.993.600,0
Toplam 0 YTL

$23.121.000,
Toplam 00

Tablo 14: KKO'na Göre Yıllar İtibarıyla İşletme Gelirleri

KKO KKO KKO

0,65 0,7 0,85

$15.028.65 $16.184.700, $19.652.85


0,00 00 0,00

11. UYGULAMA PROGRAMI

Y IL L A R 1 . YIL
A YLA R 1 2 3 4 5 6 7
Y A T IR IM K A L EM L ER İ
A RSA
ET Ü T P RO JE
T E K N İK Y A R D IM
A RA Z İ D Ü Z . VE H A Z . Yap .
B İN A İN Ş A A T
M A K İN E T EÇ H İZ A T
T A Ş IM A V E S İGO R T A
M ONTA J
İŞ LE T M EY E A L M A

12. MALİ ANALİZ

12.1. Hesaplamalarda Kullanılan Varsayımlar

1. Tüm hesaplamalar, cari yıl fiyatları sabit alınarak $ cinsinden


yapılmıştır.
2. KKO oranları 1yıl; % 65, 2. yıl; % 70, 3. yıl ve müteakip yıllar için %
85 olacağı varsayılmıştır.

3. Makine-teçhizat için alınan fiyat teklifi $ olarak alınmıştır.

4. Net Bugünkü Değer (NBD) hesaplamalarında indirgeme oranı % 10


olarak alınmıştır.

5.Şişe su fiyatlarının ve hammadde fiyatlarının projenin ekonomik ömrü


süresince reel olarak aynı oranda kalacağı varsayılmıştır.
6.Projenin ekonomik ömrü 20 yıl alınmıştır.
7.Yıllık sermaye hasıla oranı projenin yıllık katma değer getirisini
göstermek üzere toplam oran 20 yıla bölünerek elde edilmiştir.

12.2. Projenin Yararlanacağı Yatırım Teşvikleri


Projenin yaralanacağı yatırım teşvikleri aşağıdaki şekildedir;
1. Yüzde 100 yatırım indirimi

2. Gümrük Muafiyeti

3. KDV muafiyeti

4325 Sayılı Kanun kapsamında sağlanan, gelir vergisi stopaj


muafiyeti, arazi tahsisi ve işveren SSK primlerinin devlet tarafından
ödenmesine yönelik teşvikler süreli olduğu için dikkate alınmamıştır.
Ayrıca enerji kullanımı yoğun olmadığı için elektrik fiyatlarında
sağlanan indirim de dikkate alınmamıştır
12.3. Projenin Finansmanı ve Finansal Analiz
Proje için gerekli sabit yatırım ve işletme sermayesi tutarları toplamının
% 100’ü orta ve uzun vadeli yabancı kaynaklardan sağlanacağı
varsayılmıştır. Projenin finansmanı için öngörülen yabancı kaynak
miktarının 15.126 Bin $’ı Yatırım ve 1.764 Bin $’ı işletme kredisi
olmak üzere toplam 16.890 Bin $’dır. Ticari kredi olarak
sağlanacak olan her iki tür kredi için de faiz oranı % 10 olarak
alınmıştır. Orta ve uzun vadeli kredi kullanımı öngörülmüştür.
Kredilere ilişkin vade ve diğer bilgiler finansman tablosunda yer
almaktadır.
<
12.4. Nakit akım Tabloları ve Ticari Karlılık Göstergeleri
Nakit akım tablolarının ve ticari karlılık göstergelerinin tespitinde de
Dünya Bankası ve UNİDO’nun kullandığı Net Bugünkü Değer (NBD)
kriterlerinin hesaplanması esas alınmıştır. Benzer şekilde Nakit
akım tablolarının hazırlanmasında da aynı yaklaşımlar
kullanılmıştır. Yapılan duyarlık analizi kapsamında oluşturulan
tablolar ve yapılan hesaplamalar aşağıda verilmektedir.
Diğer taraftan bir ek kriterler olarak projenin Geri Ödeme Süresi, de
hesaplanmıştır. Borç finansmanı için kredi kullanımı
öngörülmüştür. Borç Ödeme Gücü ve BBN Kapasite kullanım oranı
da hesaplanmıştır ve Analizi yapılmıştır.

• Yatırım Tablosu (Tablo-1)

• İşletme Sermayesi Tablosu (Tablo-2)

• Finansman Tablosu (Tablo-3,4)

• Kredi İtfa Tablosu (Tablo-5,6)

• İşletme Giderleri Tablosu (Tablo-7,8)

• İşletme Gelirleri Tablosu (Tablo-9)

• Vergi ve Amortisman Tablosu (Tablo-10,11)

• Kar-Zarar Tablosu (Tablo-12)

• Nakit Akım Tablosu (Tablo-13)

• Duyarlılık Analizi Tablosu (Tablo-14,15)

Analizlerde kullanılan ticari karlılık göstergeleri aşağıda açıklandığı


şekilde hesaplanmıştır.

Net Bugünkü Değer ( NBD )

Proje analizinde en çok kullanılan yöntemlerden biri olan Net Bugünkü


Değer (NBD) yöntemi bir projenin ekonomik ömrü boyunca sağlayacağı
net nakit girişlerinin ve yatırım giderlerinin belli bir indirgeme oranı
(sermayenin alternatif maliyeti) ile bugüne indirgenmesi sonucu
bulunan değerdir. Bir projenin bu yönteme göre kabul edilebilmesi için
net bugünkü değerin sıfıra eşit veya büyük olması gerekmektedir.

Bir projeye ait NBD şu formülle hesaplanır:

n
CFt
NBD = ∑
t =1 (1 + i )
t
formülasyonda CFt t dönemindeki nakit akımı değerini, i ıskonto
oranını, n projenin ekonomik ömrünü, t ise nakit akımın ait olduğu yılı
göstermektedir.

İç Karlılık Oranı ( İKO )

m +n m
CFt It

t =m +1 (1 + r )
t
=∑
t =0 (1 + r )
t

İKO, projenin toplam ekonomik ömrü süresince sağladığı nakit girişleri


ile yatırım için yapılan nakit çıkışlarını birbirine eşitleyen ıskonto
oranıdır. Dolayısıyla İKO projenin karlılık yüzdesinin ne olduğunu verir.
İKO’nun bulunması için NBD sıfıra eşitlenir ve i değeri hesaplanır.
Aşağıdaki formülde m yatırım süresini, n işletme süresini, CFt işletme
süresince oluşan net nakit akımını It ise yıllar itibarıyla yatırım tutarını
göstermektedir. Eşitliği sağlayan r değeri İKO’dur.

Geri Ödeme Süresi (indirgenmiş nakit akıma göre)

Geri ödeme süresi projenin yatırım tutarlarının ne kadar sürede


karşılanacağının ölçüsünü vermektedir. Aşağıdaki formül yardımıyla
hesaplanmaktadır. Eşitliği sağlayan p değeri geri ödeme süresidir.

Formüldeki;

m m+p
It CFt
∑ = ∑
t =0 (1 +i )t t =m +1 (1 +i )t

CFt = t yılındaki net nakit akım,

It = t yılındaki yatırım tutarı,

m = yatırım dönemi,

p = geri ödeme süresi

i = indirgeme oranı

Borç Ödeme Gücü


Borç Ödeme Gücü, proje finansmanında yabancı kaynak kullanılması
durumunda projenin faaliyet döneminde söz konusu yabancı kaynağa
ait faiz ve borç ana parasını geri ödeyebilme gücünü göstermektedir.
Hesaplama aşağıdaki formül yardımıyla yapılmaktadır. Bulunan
değerler her bir yıla ait değer olduğu için paranın zaman değerinin
hesaplara katılması gerekmemektedir.

BÖG = [Nakit Girişleri-(Nakit Çıkışları – Anapara ve Faiz Ödemeleri)] /


[Anapara ve Faiz Ödemeleri]

Başa Baş Noktası Hesabı

Başa baş noktası analizi, işletmenin gelirleri ile sabit ve değişken


maliyetleri arasındaki ilişkinin analiz edilmesi işlemidir. Bu şekilde
işletmenin kurulması gereken minimum kapasite belirlenir ve karlılığın
sabit ve değişken giderlere duyarlılığı görülebilir.

Başa baş noktası aşağıdaki formül yardımıyla hesaplanır.

BBN = [Sabit Maliyetler] / [Birim Ürün Fiyatı – Birim Değişken


Maliyet]

Bu formülden bulunan başa baş noktası üretim miktarıdır. Yüzde değer


ise tam kapasite üretim miktarına bölünerek bulunur.

Diğer taraftan başa baş noktası bulunurken amortisman ve faiz


ödemeleri dahil edilerek veya hariç tutularak hesaplama yapılması
mümkündür. Bu çalışmada amortisman dahil edilmiş, ancak faiz
ödemeleri hariç tutulmuştur.

Duyarlılık Analizi

Duyarlılık analizi birim satış fiyatı, satış tutarı, ana girdi maliyetleri,
projenin termini veya indirgeme oranı gibi bir değişkende olabilecek
olası değişmelerin, diğerleri sabit kalmak kaydıyla, analize esas alınan
ölçüt (Net Bugünkü Değer, İç Karlılık Oranı, Geri Ödeme Süresi, Katma
Değer Etkisi, Kara Geçiş Analizi vb. herhangi bir ölçüt) üzerindeki
etkisini görebilmek için yapılır.

13. EKONOMİK ANALİZ


Projenin ekonomik analizi yapılırken basitleştirilmiş Katma Değer Analizi
yöntemi kullanılmıştır. Bu analizde proje kalemleri yerli ve yabancı diye
ayrılarak ulusal katma değerler hesaplanmamıştır. Bunun nedeni proje
maliyetlerinin yerli-yabancı ayrımındaki güçlüktür. Dolayısıyla Net Katma
Değer hesabında net kar, vergiler, faiz giderleri ve işçilik giderleri
toplanarak firma açısından toplam katma değer elde edilmiştir. Bu değere
amortisman eklenerek ise brüt katma değer bulunmuştur.
Yukarıdaki yöntemle elde edilen değerler indirgenerek % 10 iskonto oranı
ile indirgenerek net ve brüt indirgenmiş katma değerler bulunmuştur. Elde
edilen bu değerlerin yatırım tutarına bölünmesiyle ise projenin ekonomik
ömrü boyunca sağladığı toplam “hasıla/sermaye” oranı bulunmuştur. Bu
değer projenin ekonomik ömrüne bölünerekte projenin sağladığı yıllık
karlılık oranı, katma değer açısından elde edilmiştir.
Diğer taraftan bir gösterge olmak üzere projenin istihdam etkisi de
hesaplanmıştır. Bu hesaplamada projede dolaylı olarak yaratılan istihdam
da dikkate alınarak ayrı bir gösterge olarak sunulmuştur.
Yapılan hesaplamalarda herhangi bir şekilde fiyat düzeltmelerine (gölge
fiyatlar) gidilmeyip piyasa fiyatları kullanılmıştır.
Ekonomik analizlerde kullanılan göstergeler aşağıdaki şekilde
hesaplanmıştır.

Katma Değer Analizi

Bir proje ile yaratılan katma değer, projede kullanılan faktörlerin


getirisidir. Bu değerin hesaplanmasında toplam nakit girişlerinden
hammadde veya ara madde kaynak maliyetleri çıkarılarak bulunabilir.
Ancak yaygın hesaplama metodu üretim girdilerinin aldıkları payların
toplanması şeklindedir. Dolayısıyla katma değer;

Net Katma Değer = Net Kar + Vergiler + Faiz Ödemeleri + İşçilik


ücretleri

formülüyle hesaplanmaktadır. Brüt katma değer hesabında ise


yukarıda verilen formüle amortismanlar dahil edilmektedir.
Projenin yarattığı toplam katma değer hesaplanırken, projenin
ekonomik ömrü süresince yukarıda verilen kalemler yıllar itibarıyla
belirlenmekte ve seçilen iskonto oranıyla indirgenerek bugünkü değeri
bulunmaktadır. Bulunan bu değerin indirgenmiş yatırım tutarına
bölünmesi ile birim sermaye başına yaratılan katma değer
bulunmaktadır.

İstihdam Etkisi

Projenin hayata geçirilmesi ile yaratılan istihdam, özellikle işsizliğin


yüksek olduğu bölge ve ülkelerde yatırım kararının alınmasında önemli
bir göstergedir. Çalışma kapsamında bulunan istihdam etkisi göstergesi
aşağıdaki formül yardımıyla bulunmuştur.

İstihdam Etkisi = Toplam Yatırım Tutarı / Toplam İstihdam

Bu formül proje kapsamında bir kişinin istihdamı için ne kadar yatırım


yapılması gerektiğini vermektedir. Bulunan değer sektör ve ülke
ortalamasıyla karşılaştırıldığında projenin istihdam etkisi daha net
görülebilmektedir.

14. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME:

Su şişeleme teknolojisi karmaşık olmayıp kolayca uygulanabilecek


niteliktedir. Bu açıdan projenin yapılabilirliğinde teknik olarak bir sorun
bulunmamaktadır. Üretim akış süreci ile ilgili bilgiler metin kapsamında
ayrıntılı olarak verilmiştir. Teknik olarak en önemli unsur kapasitenin
makine-teçhizatın özellikleri gereği talep koşullarının üzerinde
belirlenmesi gereğidir. Ancak bu durum projenin genel karlılığını
ortadan kaldırmamakta ve gelecekte oluşacak muhtemel talep artışları
için arz güvenliği oluşturmaktadır.
Projenin diğer önemli boyutunu Pazar analizi teşkil etmektedir.
Dünya’da ambalajlanmış su talebine olan artış ve gelişmiş ülkelerde
kişi başına tüketilen ambalajlanmış su miktarının yüksekliği dikkate
alındığında sektörel gelişme potansiyelinin yüksek olduğu
söylenebilir. Ülkemizin hızlı nüfus artışı ve şehirleşme hızı dikkate
alındığında önümüzdeki yıllarda kapasite artışlarının yükselmesi
beklenmektedir. Ayrıca, Hendek İlçesinin taşıma maliyetlerinden ve
sınır ili olması nedeniyle ihracat imkanlarından yararlanarak
pazarlama faaliyeti yürütebileceği düşünülmektedir. Ancak, su
sektöründe pazarlama boyutunun kritik önemi de unutulmamalıdır.
Bu kapsamda proje organizasyon şemasında etkin bir pazarlama
birimi öngörülmüş, pazarlama giderlerinin işletme maliyetleri
içindeki payı da yüksek tutulmuştur.
Diğer taraftan projenin geri ödeme gücü 5 yıl gibi bir değer çıkmaktadır.
Finansman maliyetleri hariç amortisman dahil olarak hesaplanan başa baş
noktası KKO % 37’dir.
Ayrıca, projenin öz kaynaklarla gerçekleştirilememesi durumunda ihtiyaç
duyulan borçlanmanın da yapılabileceği görülmektedir. Bunun göstergesi ise
Borç Ödeme Gücüdür. Bu değer 1’in üzerindedir.
Projeye ülke ekonomisi açısından bakıldığında ise gerek yarattığı katma değer
ve gerekse istihdam ettiği işgücü bakımından yapılabilir bir proje olarak
ortaya çıkmaktadır. Projenin yarattığı indirgenmiş net katma değeri ilk
10 yıllık işletme süresinde 134.881.679$ ve ekonomik ömrü süresince
yatırılan birim sermayenin getirisinin müthiş olduğu görülmektedir.

Sonuç olarak; proje için yapılan talep ve teknik etüt


analizleri olumlu çıkmakta, karlılık hesaplama
sonuçları ise gerek ticari gerekse ekonomik açıdan
projenin yapılabilir olduğunu göstermektedir.
MALİ ANALİZ TABLOLARI
Tablo-1: Yatırım Tablosu
Tablo-2: İşletme Sermayesi Tablosu
Tablo-3: Finansman Kaynakları Tablosu
Tablo-4: Finansman Tablosu
Tablo-5: Yatırım Kredi İtfa Tablosu
Tablo-6: İşletme Kredi İtfa Tablosu
Tablo-7: Faaliyet Giderleri Tablosu
Tablo-8: İşletme Giderleri Tablosu
Tablo-9: İşletme Gelirleri Tablosu
Tablo-10: Amortisman Hesabı Tablosu
Tablo-11: Vergi Hesabı Tablosu
Tablo-12: Kar-Zarar Tablosu
Tablo-13: Nakit Akım Tablosu
Tablo-14: Başabaş Noktası Analizi
Tablo-15: NBD Duyarlılık Analizi Tablosu
Tablo-16: Katma Değer Analizi Tablosu

You might also like