Eleman tanım bağıntıları

fR(v, i, t)=0
v i
direnç
fC(q, v, t)=0 v=dφ/dt i=dq/dt fL(φ, i, t)=0
kapasite endüktans

q φ φ

Direnç elemanı: v ve i arasındaki cebrik bağıntı ile temsil edilen eleman

Endüktans elemanı: φ ve i arasındaki cebrik bağıntı ile temsil edilen eleman
Kapasite elemanı: q ve v arasındaki cebrik bağıntı ile temsil edilen eleman

9 lineer, lineer olmayan, zamanla değişsen, zamanla değişmeyen akım ve/veya gerilim kontrollü
9 seri,paralel bağlı dirençlere ilişkin uç bağıntıları
9 lineer olmayan dirençlere ilişkin DC (doğru akım) çalışma noktasının belirlenmesi, küçük işaret analizi
 Lineer direnç

i + v(t)=R i(t) R:direnç (Ω)

v i(t)=G v(t) G:iletkenlik (siemens, S)
–

v i

i v

i-v düzlemi v - i düzlemi

akım kontrollü gerilim kontrollü
 Özel lineer dirençler

açık-devre elemanı f(v,i)=i=0

v i

R=∞ R=0
i v

kısa-devre elemanı f(v,i)=v=0

v i

R=0 G=∞
i v

Not: açık-devre ve kısa-devre elemanlarının karakteristikleri arasındaki nasıl bir ilişki var?
Tanım: (Dual dirençler)

A direncinin v-i karakteristiği B direncinin i-v karakteristiği ile aynıdır

A direnci B direncinin dualidir.

Lineer direnç elemanına ait ani güç: p(t) = v(t) i(t)

p(t)=Ri2(t)=Gv2(t) R>0, p(t)>0 pasif

R<0, p(t)<0 aktif
Lineer olmayan direnç
i
+ f(v,i,t) = 0
v
f(v,i) = 0 ℜR={ (v,i) : f(v,i)=0}
–

Bazı özel lineer olmayan dirençler

İdeal diyot

i + ℜID={ (v,i) : v.i=0, i=0 ve v<0 ve v=0, i>0}

v
i = 0 ( v < 0 ) iken açık-devre elemanı
– v = 0 ( i > 0 ) iken kısa-devre elemanı gibi davranır.

v i

i v

i-v düzlemi v-i düzlemi

pn-jonksiyon diyodu i

i + v
v IS

ℜD={ (v,i) : i=IS . [ expv/Vt - 1 ] }

IS: ters doyma akımı, k: Boltzman sabiti, q: elektron yükü, K: ortam sıcaklığı (Kelvin)
VT=kT/q ≈ 26 mV

Tünel diyodu

i i= î (v)
+
I1
v
I2
v
– v1 v2

ℜD={ (v,i) : i=î (v) }, v1<v<v2 eğim negatif ⇒ osilatör, kuvvetlendirici

i1<i<i2 her i akımına karşı 3 farklı v düşüyor ⇒ hafıza, anahtarlama
Bağımsız kaynaklar

Bağımsız gerilim kaynağı

i i ℜvs={ (v,i) : v=vs(t), -∞<i<∞ }

vs(t) + E
–

i
i

v
v
-Vm -Vm/2 Vm/2 Vm
E=3 V

vs(t)=Vm sinωt

Bağımsız akım kaynağı

–
ℜis={ (v,i) : i=is(t), -∞<v<∞ }
is(t) v
+
Lineer zamanla değişen direnç
v R3
R2
+ i
v(t)=R(t)i(t) R1
v i
R(t)
– i(t)=G(t)v(t)

i-v düzlemi

Anahtar