Professional Documents
Culture Documents
FİZİBİLİTE SAFHASI:
Konumuz “İnşaat Yönetimi” olduğu için, projenin karar safhasındaki çalışmaları kapsayan fizibilite
safhasını incelemeyeceğiz. İnşaat Yönetimi işleminin, bir inşaat projesinin gerçek başlama noktası olan
“Proje safhası”ndan sonra ele alınması gerektiğini düşünüyoruz. Fizibilite safhası “Proje Yönetimi”
kavramı içeriğinde çok önemli bir yere sahip olabilir, fakat konu “İnşaat Yönetimi”ne indirgenirse
“Fizibilite” çalışmalarının konu dışı olarak alınması gerektiğini düşünüyoruz.
PROJE SAFHASI:
Proje Safhasında geliştirilmiş olan mimari, statik, tesisat, elektrik planları da, o proje ile ilgili veri
tabanlarıdır.
O planlar, işin teknik uygulama verileridir. İmalat detaylarını, ölçüleri, mahal listelerini tarif ederler. Çok
yakın tarihlere kadar el ile çizdiğimiz bu projeleri, bu teknoloji çağında, bilgisayar ortamında 3 boyutlu
olarak tariflemek ve çizmek şansına sahibiz. Bu planları bilgisayar ortamında tamamlarken, yine diğer
yardımcı veri tabanlarına baş vuruyoruz. Kapı, pencere, dekorasyon elemanlarını veya çizim tekniği ile
ilgili diğer grafik ifade elemanlarını program kütüphanesinden alarak kullanıyoruz.
Bazı gelişmiş programlarda tüm projemizi 3 boyutlu olarak şekillendirmek, sanal proje ortamında
dolaşabilmek , Metrajları ve mahal listelerini otomatik olarak raporlatmak ve istediğimiz ortama
aktarmak şansına sahibiz
Bu safhada kullanılan programlar son 8-10 yıl içinde bilgisayar ve yazılım teknolojisinin gelişimi
doğrultusunda büyük gelişme kaydetmişlerdir. Buna rağmen 3 boyutta çalışılabilme özelliğine sahip
program sayısı çok fazla değildir. Bu aşamada bulunan çoğu program da ise “metraj hesaplayabilme”
nitelikleri istenen seviyeye tam olarak ulaşmamıştır.
“İnşaat Yönetim” grafiğimizin “Proje safhasında” tariflediğimiz All Plan programında, yaptığımız ortak
çalışma ile şunu sağladık. All Plan programı, Alman menşei li bir programı olup, her türlü projeyi 3
boyutta çalışabilmenizi sağlayan çok nitelikli bir proje çözüm paketi idi. Metraj çıkarmakla da ilgili
olarak, oldukça gelişmiş özelliklere sahipti. Yapılan metrajların, çalışılan Ülkeye veya çalışılan projeye
göre bir kodlanması gerekmekte idi, diğer bir deyişle o projeye ait Birim fiyat kütüphanesine ihtiyacı
vardı. Avinal programının içeriğinde ise kullanıcılar, kamu idarelerinin tüm “Birim Fiyat” listelerine
ulaşma veya kendi “birim fiyat” veri kütüklerini yaratma şansına sahiptiler. Programlar arası bir veri
aktarma fonksiyonu ile kullanıcıya “Avinal” programındaki her “Birim Fiyat” kütüğünü “All Plan”
programına aktarma şansı verildi. “All Plan” programında yapılan metrajlar bu fiyat kütüklerindeki poz
ve tanımlara göre isimlendirilmiş oldular.
Benzeri bir işlemde “All Plan” programında yapılan metrajların “Avinal” programının metraj kütüklerine
aktarımının sağlanması için yapıldı. Bu 3 boyutlu mimari çizim paketi olan “All Plan” da hesaplanan
metrajların "Avinal ERP" programı içeriğinde, keşif, teklif veya hakediş modüllerinde veya "Primavera"
ya bilgi aktarılmasında, kullanılabilmesini sağladı. Bu verinin “Avinal” da veya bir inşaat yönetim seti
olan “Primavera” da kullanılabilmesi için o programların içeriğine uygun formatta olarak alınması ve
aktarılması gerekmekte idi. Ortak bir protokol ve çalışma ile bu sağlandı.
Böylelikle o inşaat firmasında çalışılan değişik birimlerin (“Proje” ve “Metraj- Teklif- Keşif” ve
“Planlama” ) dil birliği ve sağlanmış oldu.
--TEKLİF ÖN ÇALIŞMA
Keşif verilerinin İnşaat Firması tarafından öncelikle Firma Veri Bankasında bulunan, firmanın tüm
geçmiş tecrübelerinden yararlanarak yarattığı, firma hafızası diyebileceğimiz, Analiz, Birim Fiyat, Ekip
veri tabanı bilgileri ile bir ön değerlendirmeden geçirmesi gerekmektedir.
Gelen dosyada istenen ve tarif edilen imalatlar, büyük bir ihtimal ile firmanın daha önceki işlerinde
yaptığı ve tecrübe edindiği imalatlardır. Öncelikle geçmiş tecrübelerini anımsayarak, o günün koşulları
ile o imalatları hangi birim fiyat ve hangi analiz değerleri ile yapabildiğini görmesi gerekir.
Bir inşaat firmasının tüm geçmiş tecrübelerini, işlere göre ayırıp saklayabileceği veri tabanlarına ihtiyacı
vardır. Firmanın hafızası olarak değerlendirebileceğimiz bu veri tabanlarının, bitirilmiş o iş ile ilgili tüm
verileri saklamış olması ve istenildiği taktirde o eski iş senaryosunun tekrar gözlenebilmesi, o iş'e ait
tüm verilere ulaşılabilmesi gerekmektedir.
Bu veriler :
- İmalat Analizleri
- Birim Fiyat ve Rayiçler
- İmalat Teknik Spesifikasyonları
- Ekip değerlendirme veri tabanları
- İş Programları
- Bütçe verileri
- Stok ve Puantaj kayıtları
- Kar - zarar verileri
Keşif, mal sahibi için en önemli olgulardan biridir. Bu İnşaat Projesinin ön bütçesi ne olacak? Mal
sahibinin, planlama müşavirlerinin veya proje gruplarının, üzerinde ilk çalıştıkları genelde keşiftir.
İmalat projelerinin tamamlanmasından sonra, elde edilen metraj değerlerine göre, öncelikle inşaatın ön
keşifleri hazırlanır. Genellikle proje büroları tarafından hazırlanan bu keşifler, Proje müelliflerinin,
projeleri için tarifledikleri imalatlar çizelgelerine göre ve tasarladıkları teknik spesifikasyonlara göre, işin
miktarsal ve tutarsal ön bütçesidir.
Yapım firması açısından ele alınacak olursa; bu ön keşif öncelikle sizin standardınıza uyan bir teklif
haline getirilmelidir. Projeleri inceleyerek metrajları kontrol etmeli, imalat düzenine göre tekrar
hesaplamalı, tasniflemelidir. İmalat analizlerinden hareketle birim fiyatları oluşturmalı, piyasa rayiçlerini
kontrol etmelisiniz. Aynı zamanda bir kurgu iş programı ile işin zamansal boyutundan işin ne şekilde
etkilenebileceğini, enflasyon etkilerini hesaplayarak bütçe ve nakit akış tablolarını hesaplamalısınız. Bu,
firmanızda ortak bir çalışmayı yürütmeniz demektir. Kimileri, metraj yaparak, metraj veri tabanını
oluşturacak. Kimileri, piyasa araştırmasını birim fiyat veri tabanınına aktaracak, kimileri de firmanız
standartlarına göre imalat maliyet analizlerini yapacak, kimileri iş programı üzerinde çalışacak bütçe ve
nakit akış tablolarını oluşturacaktır. Bu ortak çalışmanın ön koşulu, veri tabanlarının iletişim halinde
olmasıdır. Değişik gruplarda üretilen her bilgi diğer grup için ihtiyaç duyulan bir veridir.
Bu projede çok kişinin çalıştığını ve iletişim olmadığını düşünün. Bu bilgiyi kim toparlayacak? Bu bilgiyi
kim değerlendirecek? Kişilerde toplanan bu bilgiyi gerekli kişilere nasıl aktaracaksınız? Toplantılarla mı?
Evet, görüldüğü gibi toplanan bilginin derlenmeye ihtiyacı vardır. Bu bilginin derlenmesi, bu amaca
yönelik fonksiyonlara sahip, bir araca yani bir ERP programına sahip iseniz olasıdır.
* Tüm ,resmi veya özel, birim fiyatları, analizleri veya güncel fiyat listelerini ekran pencerelerinden
izleyip seçebilmelisiniz.
* Hazırladığınız bu teklifi, istediğiniz kar oranı ile yine saliseler içinde tekrar tekrar
değerlendirebilmelisiniz.
* Hazırladığınız bu teklifin, kaynak dökümünü, malzeme ihtiyaç listesini, parasal ve miktarsal olarak
raporlayabilmeli, sipariş listenizi oluşturabilmelisiniz.
* Gerektiğinde teklifinizin içeriği olan imalatları bir “CPM” iş programına tüm kaynak bilgileri ile
aktarabilmeli bu içerikten "İş Programınızı" oluşturabilmelisiniz .
* Teklifinizi değerlendirirken her türlü malzeme veya işçilik değişikliğinin, teklifinizi hangi oranda, ne
kadar etkilediğini yine saliseler içinde öğrenebilmelisiniz.
PLANLAMA SAFHASI
CPM / PERT / PCS Proje planlama ve zamanlama metodolojileridir. 1957-58 yıllarında geliştirilmeye
başlanmış bu sistemler, 1960'lı yıllarda Amerika Birleşik Devletleri Genel Müteahhitler Birliği'nin CPM
yöntemini uygulama ve eğitimde onaylaması ABD yönetiminin inşaatla ilgili kuruluşlarının, CPM
kullanımını büyük projelerde zorunlu hale getirmesinden sonra büyük önem kazanmışlardır.
Zamanımızda bu sistemlerin algoritmaları üzerine kurulmuş çok sayıda bilgisayar programları vardır.
Primavera, Microsoft Project, Suretrac, Timeline, Artemis gibi yüzlerce örnek sayılabilir.
Ülkemizde, İnşaat sektöründe, CPM metodolojisi uygulamaları, yok denecek kadar azdır. Olan
kullanımlarda da , programın daha çok “Çubuk Diyagram - Bar Chart” olarak işlev gördüğünü
görüyoruz. Genelde, Microsoft Project ve Primavera bu konuda etkin programlar olarak tanınmaktadır.
“Zaman Planlama” (CPM) teknikleri firmalarda genel bir kültür, genel bir uygulama olmaktan çok,
kişisel ilgi ile ferdi kullanımlar olarak görülmektedir.
Sebepleri:
1- Uygulamalar da herhangi bir zorunluluk olmaması
2- Sektörün ERP uygulamalarına yabancı olması
3- Bilgi ve Eğitim eksikliği
Bilgi eksikliği nedeni ile, Primavera, Microsoft Project gibi “Proje Planlama” programları, "İnşaat Yönetim
Sistemi" nin bir parçası değil, bütünü gibi algılanmaktadırlar.
YÜRÜTME SAFHASI:
1. Proje yönetimi
2. Maliyet yönetimi
3. Süre yönetimi
4. Kalite yönetimi
5. Sözleşme uygulaması
6. İş güvenliği programı
Bu başlıklar "İnşaat Proje Yönetimi"nin hemen her safhasını ilgilendiriyorsa da, Yürütme Safhasında bu
içeriğin daha yoğun hissedildiğini görürüz.
İnşaat Yönetimi iş tanımı içinde yer alan bu 6 işlevi “yönetim” ve “denetim” kavramları altında 2
başlıkta incelesek daha doğru olmaz mı acaba?
Kalite, sözleşme, iş güvenliği kavramları ise “denetim” olgusu içinde düşünülmelidir. Bunlar yöneticinin
becerileri ile sınırlandırılmış değerler olmayıp; şartnameler, standartlar, sözleşmeler tarafından
belirlenmiş hedeflerdir. Aritmetiksel algoritmalara sahip değillerdir. Bu noktada kullanmamız gereken
veri değerlendirme programları değil, uymamız gereken kural, yöntem ve standartlar vardır.
GERÇEKLEŞME SAFHASI:
Gerçekleşen Ödemeler:
Planlanan bütçe oluşumu sırasında, satın alma kararlarını verdik, ödeme planlarını oluşturduk, bu
kararların sonuçlarını "Planlanan Bütçe" ve nakit akışı olarak izledik.
Gerçekleşen ödemeler ise başka bir olgudur. Şantiye kendisine en uygun olanı kendince en uygun
bütçe ile tariflemiş ve kendisine göre uygun olan ödeme kararlarını almıştır. Burada da, gerçekleşen
ödemeler şantiyelerin istediği doğrultuda değil, merkezin imkanları doğrultusunda yapılmaktadır. Bu
verilere de mevcut muhasebe programlarından ulaşabiliriz. Biz, bu noktada "Avinal ERP" olarak, cari
hesap verilerini muhasebe programından "xls" formatında "import" etmeyi ve bu verileri de
değerlendirerek, gerçek bütçe ve gerçek nakit akış tablolarını düzenlemeyi uygun bulduk.
Gerçekleşen Bütçe:
Bu ise başka bir olgudur. Şantiye kendisine en uygun olanı kendince en uygun bütçe ile tariflemiştir. Bu
biraz evvel tariflediğimiz “Düşünülen Bütçe” olgusudur. Fakat merkez onlarca şantiyeden ve aynı
zamanda merkez giderlerinden de sorumludur. İşlerin tamamını bir bütün olarak düşünmek, işlerin
ağırlığı ve önemi doğrultusunda ödeme planını düzenlemelidir. Yani gerçekleşen ödemeler şantiyelerin
istediği doğrultuda değil, merkezin imkanları doğrultusunda yapılmaktadır. İşte bu noktada oluşan
bütçe “Gerçekleşen Bütçe” dir.
Merkez yönetimin bu noktada doğru kararlar verebilmesini nasıl sağlayabilirsiniz? İşlerin planlanana
göre gerçekleşme oranlarını. Planlanan bütçe ile düşünülen bütçe ve o ana kadar gerçekleşen bütçe
değerlerini özet bir tablo ile yönetime sunamazsanız, yönetim kararlarını nasıl doğru bir şekilde
yönlendirebilirsiniz?
"Avinal ERP" programı içeriğinde, bütün bu iletişim ve veri değerlendirme sorunlarını çözüyor. Proje
içinde yer alan tüm kişilerin, sorumlulukları alanındaki tüm verilere ulaşmasını ve tüm birimlerin ilgili
verileri kolaylıkla paylaşmalarını sağlıyoruz.
Hakediş, inşaat firmalarının, gerçekleştirdikleri imalatlar karşılığı kestikleri faturadır. Bu faturanın, hangi
koşullarda, hangi zaman aralıklarında, hangi formatta olacağı işin sözleşmesinde belirlenmiştir. Ana
yapı olarak, esası bir faturadır. Yapılan imalat miktarı, imalat birim fiyatı ve imalat tutarı.
"İş programı, yaşayan bir sistemdir" demiştik. Eğer mevcut iş programı gerçek anlamda takip ediliyor,
tüm iş emirleri programdan alınıyor, tüm aktiviteler ile ilgili güncellemeler günü gününe iş programına
işleniyor ise; İş Programı aynı zamanda hakediş raporlarının da kaynak veri tabanıdır.
Yaptığımız iş programında, her bir imalat kaleminin hangi zaman dilimleri içinde yapılacağını veya
yapıldığını, yapılan bu imalatların miktarının ne olduğunu çok rahat bir şekilde takip edebiliriz. Yani
herhangi bir zaman dilimine ait imalatların miktarsal tutarı, iş programı verilerinden rahatlıkla alınabilir.
Bu miktarsal verilerin, bizim analiz veya Birim Fiyat kütüklerindeki fiyatlarla değerlendirilmesi ise bizim
"Hakediş" olarak isimlendirdiğimiz faturanın içeriğidir.
Hakediş, inşaat firmalarının, gerçekleştirdikleri imalatlar karşılığı kestikleri faturadır. Bu faturanın, hangi
koşullarda, hangi zaman aralıklarında, hangi formatta olacağı işin sözleşmesinde belirlenmiştir. Ana
yapı olarak, esası bir faturadır. İçeriğinde yer alan bilgiler, yapılan imalat miktarı, imalat birim fiyatı ve
imalat tutarıdır.
Her bir imalat kalemi için ne alacağımızı, sözleşmemize göre, biliyoruz O işte harcanan her faturanın,
hangi imalat kalemine harcandığını da biliyoruz. Bu işlemi bu ilişkisel veri tabanı içinde yapabiliriz. Aynı
şekilde puantaj işlemi de, bu veri tabanı içinde yapılabilir. Hangi işçi, hangi gün, hangi imalat kalemi
için çalıştı? Bu imalat giderleri ve imalat işçilik giderleri bu sistem içinde bu veri tabanına işlenebilir.
Biz buna "Gerçek imalat giderleri" , " Gerçek imalat işçilikleri" diyoruz. İşin Hazırlık safhasında
hazırladığımız Teklifte her bir imalat için Maliyet Analizlerini oluşturmuş, genel giderlerimize ve kar
oranımız karar vermiş işi hangi bedelle yapabileceğimize karar vermiştik. Projenin Gerçekleşme
safhasında tüm kaynakların gerçek maliyetlerini kolaylıkla tesbit edebiliriz. Malzeme maliyetleri ve
İşçilik giderleri çok kolaylık ile stok kayıtlarından, puantaj listelerinden tesbit edilebilir.
Kaynakların gerçek maliyetlerinin tesbiti, bizim ilk teklifimizde oluşturduğumuz imalat analizlerinin
gerçek değerlerini ortaya koyacaktır. Bu bilgiden sonra onlar varsayım analizler değil gerçek
analizlerdir. Teklif aşamasında yaptığımız her imalat analizini düşünülen ve gerçekleşen olarak
mukayese edebiliriz. Bu mukayese, bize her imalatın birim miktarındaki kar veya zararı çok net bir
şekilde verecektir.
Bu mukayesenin yapılmasının diğer bir avantajı da stokların devamlı göz altında tutulmasının
sağlanmasıdır. İhtiyaç gösterilen malzeme miktarlarını varsayım analizlerden hareket ile hesaplamıştık.
Gerçek stok hareketlerinin takibi, hem bizim analizlerdeki malzeme değerlerini tesbit etmemizi
sağlayacak, hemde siparişlerimizi ve malzeme zayiatlarını çok daha bilinçli takip etmemize
yarayacaktır.
Bir inşaat firmasının tüm geçmiş tecrübelerini, işlere göre ayırıp saklayabileceği veri tabanlarına ihtiyacı
vardır. Firmanın hafızası olarak değerlendirebileceğimiz bu veri tabanlarının, bitirilmiş o iş ile ilgili tüm
verileri saklamış olması ve istenildiği taktirde o eski iş senaryosunun tekrar gözlenebilmesi, o iş'e ait
tüm verilere ulaşılabilmesi gerekmektedir.
Bu veriler :
- İmalat Analizleri
- Birim Fiyat ve Rayiçler
- İmalat Teknik Spesifikasyonları
- Ekip değerlendirme veri tabanları
- İş Programları
- Bütçe verileri
- Stok ve Puantaj kayıtları
- Kar - zarar verileri