Prof.Dr.

Sedat KABDAŞLI
Tanımlar
Liman: Gemilerin çeşitli ihtiyaçlarının karşılandığı, bakım
ve onarımlarının ve/veya inşaatlarının gerçekleştirildiği,
depolama imkanları bulunan, dalga ve akıntı etkisine karşı
tabii ve/veya yapay olarak korunmuş kıyı ve su alanlarıdır.
Tanımlar
Barınak: Gemi, yat ve teknelerin dalga ve akıntı
etkilerinden korunarak barınma ve birtakım ufak
ihtiyaçlarını giderdikleri su alanlarıdır.
Tanımlar
Yanaşma yeri: Gemilerin/teknelerin bekleme, yükleme-
boşaltma, bakım veya servis hizmeti aldıkları yerlerdir.
Rıhtım: Kıyıya paralel yanaşma
İskele: Kıyıya dik yanaşma
 Tanımlar
Dalgakıran:
Limanı dalga ve
akıntı etkilerine
karşı koruyan
sanat
yapılarıdır.
Gövde ve
müzvar
kısımlarından
oluşur.
Müzvar:
Dalgakıranın
kafa kesididir.
 Tanımlar
Manevra alanı: Limana
giren bir geminin
yanaşma öncesi ve
ayrılma sonrasında
doğrultu ve hızının bu
manevralar için uygun
değerlere getirildiği su
alanıdır.
Demirleme Alanı:
Liman içinde bekleme
yapan gemilerin, diğer
gemilere engel
oluşturmayacak biçimde
demir atarak veya
şamandıralara
bağlanarak barındığı
alandır.
Tanımlar
Geri saha (Hinterland): Limanın
hizmet verdiği ve etkilediği kara
alanının bütünüdür.

Elleçleme (Handling): Limanda

yüklerin gemiden karaya indirilmesi,
taşınması, depolanması, taşıtlara
yüklenmesi, taşıtlardan indirilmesi,
karadan gemiye konulması için
gereken yük nakil işlemlerinin
tümüdür.
Liman Çeşitleri
Konteyner limanı
Kuru dökme yük Limanı
Sıvı yük/LNG Limanı
 Askeri Liman
Yat Limanları
Balıkçı Limanları
Çok Amaçlı (Karma) Limanlar
Konteyner Limanları
Konteyner adı verilen,
deniz ve kara yük
taşımacılığında
kullanılan standart
boyutlardaki kutulara
yerleştirilmiş halde
taşınan yüklerin
elleçlendiği liman
tesisleridir.
Konteyner Limanları
Konteyner Limanları
Konteyner Limanları
Kuru Dökme Yük Limanları
Maden cevheri,
çimento, kum,
tahıl, kömür
gibi dökme
kuru yüklerin
elleçlendiği
limanlardır.
Kuru Dökme Yük Limanları
Maden
cevheri,
çimento, kum,
tahıl, kömür
gibi dökme
kuru yüklerin
elleçlendiği
limanlardır.
Askeri LimanlarDonanmaya
hizmet eden,
askeri gemilerin
barınma,
onarım ve
lojistik
ihtiyaçlarını
karşılayan özel
limanlardır.
Yat Limanları
Balıkçı Limanları
Balıkçı gemilerinin yararlandığı, balık işleme /
depolama / satışı, ağ açma / temizleme / depolama
yerlerinin bulunduğu, bunların dışında teknelerin
bakım ve onarımının da yapılabilmesine imkan veren
çekek yerleri ile teçhiz edilmiş limanlardır.
 Sıvı Yük Terminalleri
Petrol, doğal gaz (LPG), azot (LNG) ve diğer
kimyasalların elleçlendiği terminallerdir.
Ro-Ro / Feribot Terminalleri
Ro-Ro (Roll on-
Roll off)
taşımacılığı ve
araç taşımacılığı
için kullanılan,
araçlar için
geniş park ve
manevra
alanları içeren
terminallerdir.
Liman çeşitleri
Konteyner limanı
Kuru dökme yük Limanı
Sıvı yük/LNG Limanı
 Askeri Liman
Yat Limanları
Balıkçı Limanları
Çok Amaçlı (Karma) Limanlar
Liman yeri seçimi
Liman yeri seçiminde göz önüne alınacak kriterler
Dalga iklimi ve akıntı yönleri
Sediment hareketi, taşınım doğrultusu, akarsular
Hidrografik ve topografik koşullar, yeterli kara ve
deniz alanının varlığı
Jeolojik durum
Kara ulaşım ağı
 Örnekler
İnebolu Limanı
 Örnekler
Güzelçamlı Yat Limanı, Balıkçı Barınağı ve Feribot Rıhtımı
Limanların Genel Özellikleri
Limanların Genel Özellikleri
 Örnekler
Mersin Port Konteyner Limanı
 Örnekler
Yenikapı Kruvaziyer Limanı
Boyutlandırma
Liman giriş ağzı
Basen derinliği
Manevra dairesi
Rıhtım boyu
Rıhtım kotu
 Liman Giriş Ağzı
Liman giriş ağzının derinliği limana
girebilecek en büyük geminin liman
ağzında oluşabilecek en yüksek dalga
koşulları altında rahatlıkla geçebileceği
kadar olmalıdır.

Dg = t + Hmax+e

Dg : Liman giriş ağzı derinliği [m]

t : En büyük geminin tam yüklü iken su
kesimi [m]
Hmax : Liman giriş ağzındaki
maksimum dalga yüksekliği [m]
 Liman Giriş Ağzı
Giriş ağzının genişliği, dalgakıran topuk noktaları arasındaki
net açıklık olarak alınmalıdır ve en büyük gemi girişte yan
döndüğünde karaya oturmayacak kadar olmalıdır:

Bg=L+e

Bg : Giriş ağzı genişliği [m]

L : En büyük gemi boyu [m]
e : Emniyet payı [m]
Basen Derinliği
Basen derinliği belirlenirken şu parametreler dikkate
alınır:
Limanı kullanacak en büyük geminin tam yüklü draftı
Liman içi kumlanma potansiyeli
Liman içi maksimum çalkantı değeri
Manevra Dairesi
 Manevra dairesinin yarıçapı, L gemi tam boyu (LOA)
olmak üzere, genel olarak 3L ile 1.5L arasında değişir.
 Yarıçapı belirleyen en önemli faktör geminin manevra
kabiliyeti ve römorkaj imkanıdır.
 Römorkörle yapılan manevralarda dairenin çapı azalır.
 Gemi kendi makinaları ile manevra yapıyorsa dairenin
çapı daha büyük seçilir.
 Yerel meteorolojik koşulların manevra alanı üzerine
etkisi büyüktür. Bu nedenle, riskli görülen durumlarda
nümerik manevra simülasyonu kullanılması gerekebilir.
Boyutlandırma
Rıhtım boyu: Limana aynı anda yanaşacak gemi sayısına göre
belirlenir. En genel olarak, tam gemi boyuna bir emniyet
mesafesinin eklenmesi suretiyle, n tane geminin yanaşması için
gerekli rıhtım boyları hesaplanır.

Rıhtım kotu: Limanı kullanacak geminin tonajına göre 0.8 m ila

4.0 m arasında değişir.
Liman İçi Çalkantı Analizi
Gemi ve teknelerin liman içinde maruz kalacakları dalga
yüksekliklerinin işletme ve emniyet açısından sınırları
bulunmaktadır. Tasarım halinde olan bir liman için bu sınırların
hangi açık deniz dalga koşulları altında ulaşılacağının
belirlenmesi, limanın sene içinde hizmet veremeyeceği sürenin
tayininde büyük rol oynar.
Liman içi çalkantı analizi, günümüzde fiziksel ve nümerik
modeller yardımı ile gerçekleştirilmektedir.
Bu analizin sonuçlarına göre dalgakıran boyları ve yerleşimi
gerek duyulduğunda revize edilebilir.