You are on page 1of 3

Sanayide enerji verimliliği iyileştirme yöntemleri

™ Gelecekte enerjiye olan talep hiç şüphe yok ki, şu anki durumdan çok daha fazla olacaktır.
Üretilirken çevreyi diğer etkenlere göre daha fazla kirlettiği uluslararası protokollerce de
kabul edilmiş olan enerjiyi verimli ve tasarruflu kullanmak, kendi sağlımız ile birlikte,
gelecek nesillere bırakılan daha temiz bir dünya için atılan önemli bir adımdır.

Ülkemiz ve enerji tasarrufu çalışmalarında sanayi sektörümüzün teknolojilerinin uygulanmasına yar-


Ülkemizde sanayide enerji verimliliği- öncelikle ele alınmasına neden ol- dımcı olacak enerji verimlilik önlemleri
nin arttırılması amacıyla bir yönetme- muştur. ve iyileştirme olanakları için 200’den
lik ve bunu izleyen iki duyuru sözko- fazla üretim tesisinden elde edilen
Enerji bir ihtiyaçtır kombine enerji yönetim deneyimleri
nusudur. 11 Kasım 1995 ve 22460
sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Az ya da çok, her işte enerji kullanılır. doğrultusunda ve literatür inceleme-
“Sanayi kuruluşlarının enerji tüketi- Deneyimler, enerji giderlerinin, geri ö- sinden zaman zaman kullanılan bir-
minde verimliliğin arttırılması için ala- demesi kısa olan basit önlemlerin çok enerji tasarruf olanakları bulun-
cakları önlemler hakkında yönetme- alınmasıyla, en azından %10 ve sık muştur. Akıllı bir enerji yöneticisi bu
lik”, sanayide enerji verimliliği çalış- sık %20’den daha fazla azaltılabile- olanaklarla yakından ilgilenmeli ve
malarında önemli bir adım olarak ka- ceğini göstermektedir. Bununla birlik- bunları enerji yönetimi çalışmalarında
bul edilmektedir. Yönetmeliğin yayın- te, aşağıda belirtilen yedi önemli e- uygulamaya çaba göstermelidir.
lanmasından sonra, ülkemizde “Enerji nerji tasarrufu teknolojisi ile önemli ta- En çok bilinen 23 enerji verimliliği ola-
Yöneticisi” kavramı ortaya çıkmış, sarruflar yapmak mümkündür: nağı aşağıda özetlenmiştir. Bunların
“Sanayide Enerjide Yönetim Sistem- a) Yakma sisteminin rasyonalleştiril- çoğu proses iyileştirmeleridir, bazıları
leri”nin kurulması gündeme gelmiştir. mesi da aydınlatma ve iklimlendirme ile il-
Enerji tasarrufu, daha geniş anlamda b) Isıtma-soğutma ve ısı transferinin gilidir. İşletmede bahsedilen iyileştir-
enerji verimliliği, öncelikle insan, daha rasyonelleştirilmesi me olanakları ve uygulamaları düşü-
sonra teknik sorundur. Teknik sorun- c) Isı iletimi ve ışınımı nedeniyle nülürken, tasarruf miktarı ve yatırımın
ların çözümü için ise sistematik bir olan ısı kaybının önlenmesi kendini geri ödeme süresi gözönünde
yaklaşım gereklidir. Literatür incele- d) Atık enerjiden ısı geri kazanımı bulundurulmalıdır.
melerinden ve farklı sektörlerde yürü- e) Isıdan güç dönüşümünün rasyo- Ülkemiz için enerji tasarrufu potan-
tülen çalışmalara dayanarak, tekno- nelleştirilmesi siyeli geniş kapsamlı olarak ele alın-
lojik olarak uygun, karlı ve verimli f) Direnç kayıpları nedeniyle olan dığında uygulamaların kalkınmamız-
olan birçok enerji tasarrufu tekniği ve elektrik kaybının önlenmesi daki önemi belirgin bir şekilde ortaya
yöntemi belirlenmiştir. Akıllı bir “Enerji g) Elektrikten ısı ve güç dönüşümü- çıkacaktır.
Yöneticisi”, bu olanaklarla yakından nün rasyonalleştirilmesi Sanayide enerji verimliliğinin iyileşti-
ilgilenmeli ve bunları enerji yönetimi rilmesi önlemleri hakkında daha fazla
çalışmalarında uygulamaya çaba Uygulamalar bilgi almak için Bursa Çevre Merke-
göstermelidir. Yukarıda sözü geçen enerji tasarruf zi’ni arayabilirsiniz.
Para, hatta peşin para olarak adlandı-
rılan enerji; modern sanayi toplumu-
Tüketici Tasarruf Potansiyeli 1
nun bir payandasıdır, başka bir deyiş-
le “kalkınmanın motoru”dur. Bu ger- (%)
çekten yola çıkılarak bakıldığında ta-
sarruf edilen enerjinin anlamı çok da- Büro binası 30 - 40
ha belirgin bir şekilde ortaya çıkmak-
Otel ve restaurantlar 20 - 25
tadır. Enerjiyi verimli kullanarak elde
edilecek kazançlar, doğrudan kar ola- Alışveriş merkezleri 20 - 25
rak düşünülebilir.
Çimento sanayii 30 - 35
Ülkemizdeki enerji kullanımını sanayi,
binalar (konut ve ticari) ve ulaştırma Demir çelik sanayii 35 - 40
olmak üzere üç ana grupta ele almak
mümkündür. Bu çerçevede, sanayi Ağaç işleme sanayii 25 - 35
sektörü, ülkemiz nihai enerji tüketimi Deri sanayii 20 - 25
içinde yaklaşık %36 ve elektrik tüke-
timinde %55 paya sahiptir. Bunun ya- Tekstil sanayii 30 - 35
nısıra 2000 yılında %36 olan enerji
Küçük atölyeler 15 - 25
tüketimi payının 2010 ve 2020 yılla-
rında sırasıyla %46 ve %56 olacağı Konutlar 15 - 20
sanılmaktadır. Sanayi sektörümüz bir
yandan yüksek enerji tasarruf potan- Tablo-1. Çeşitli Tüketici Gruplarının Tasarruf Potansiyelleri
siyeline sahiptir. Öte yandan da, sa- ( 1 Almanya’da deneyimlerden elde edilen rakamlar )
nayide tüketilen enerjinin çoğu ticari
enerjidir. Bu durumlar, enerji tasarrufu
Sıra
Önlem alınıyor mu? Açıklama Evet Hayır
No
Enerji verimli lambalar Mevcut lambaları enerji verimli lambalarla
1
kullanılıyor mu? değiştirin.
Proses aydınlatmasında floresan ve civa
Enerji verimli ışık kaynakları
2 buharlı lambaları, yüksek basınçlı sodyum
kullanılıyor mu?
lambalarla değiştirin.
Gece de çalışan işletmelerde daha az
Geceleri ayarlama yapılıyor
3 insanın girip çıktığı bölümlerdeki
mu?
iklimlendirme ünitelerini ayarlayın.
Gerekmeyen ekipmanlar Gerekmediği zamanlarda egzost fanlarını,
4
kapatılıyor mu? fırınları, motorları vb. kapatın.
Kompresör hava girişlerinin sıcak ekipman
Kompresöre hava girişi daha odaları yerine daha soğuk yerlerden
5
soğuk yerlerden yapılıyor mu? olmasını sağlayın. Verim iyileştirmeleri ve
geri ödemeler ilgi çekicidir.
Buhar ve basınçlı hava Buhar ve basınçlı hava kaçaklarının
6 sistemlerindeki kaçaklar yok işletmeye maliyeti çok pahalıdır. Düzenli
ediliyor mu? auditlerle ortaya çıkarılmalıdır.
Yanma havasının kalbi olan hava fazlalık
7 Fazla hava kontrol ediliyor mu? katsayısının dikkatli kontrolü, önemli enerji
tasarrufu sağlar.
İşletme tarife yapısına ve güç faktörüne
Tesis güç faktörü optimize
8 göre güç faktörü iyileştirmesi ile büyük
edilmiş mi?
tasarruflara ulaşılabilir.
Tanklar, hatlar ve proses Proses hatları ve tankların yalıtımı ile
9
ekipmanı yalıtılmış mı? önemli tasarruflar elde edilebilir.
Özellikle yeni uygulamalar söz konusu
Enerji verimli elektrik motorları olduğu zaman enerji verimli motorların
10
kullanılıyor mu? kullanılması, kendini kısa sürede amorti
eder.
Reküperatörlerin kullanılmasıyla büyük
11 Yakma havası ön ısıtılıyor mu?
miktarlarda enerji tasarrufu sağlanır.
Şayet basınçlar fazla tasarlanmışsa,
Basınçlı hava ve buharın
12 basıncın azaltması prosesi ısıtmayacaktır
basıncı düşürülüyor mu?
ve büyük tasarruflar söz konusudur.
Endüstriyel tesisler genellikle yetersiz
Duvarlar, çatılar, tavanlar ve
13 olarak yalıtılır. Uygun yalıtım büyük kazanç
kapılar yalıtılmış mıdır?
demektir.
Büyük kompresörlerde hava veya su
Hava kompresöründen ısı geri soğutmasıyla atılan ısıyı uygun tasarımla
14
kazanılıyor mu? özellikle kışın mahal ısıtmalarında
kullanmak mümkündür.
Plastik şeritler, kapı tamponları ve hava
perdeleri büyük giriş kapılarından
15 Giriş kapıları yalıtılıyor mu?
enfiltrasyonun bloke edilmesine yardımcı
olur.
Ekonomizerler, dış havanın optimum
İklimlendirme cihazlarına
16 kullanımını sağlarlar. Kullanımları ile elde
ekonomizer konuyor mu?
edilen tasarruflar büyüktür.
Tüm alanları ısıtmak yerine kısmi ısıtma
17 Radyant ısıtıcı kullanılıyor mu? yapmak için kullanılan radyant ısıtıcıların
geri ödemesi ilgi çekicidir.
Kondens kazana geri Sıcak kondensin geri dönüşü, enerji ve
18
besleniyor mu? suda önemli tasarruf sağlar.
Açık ısıtılan tankların üstleri Isıtılan açık tankların kapatılması sık sık
19
kapatılıyor mu? büyük enerji tasarruflarına yol açar.
Ürünün tekrar tasarımı, ısıl işlemde,
Enerji ihtiyaçlarını azaltmak için
20 kaplama, boya ve benzer işlemlerde enerji
ürün tasarımı değiştiriliyor mu?
ihtiyacını sık sık düşürebilir.
Hacim egzost sistemleri için Isıtılan veya iklimlendirilen yapılarda büyük
21
atık ısı geri kazanımı miktarda egsozt, atık ısı geri kazanımı için
araştırılıyor mu? potansiyeldir.

Ekipmanların zamanlamasında
Pik talebi düşürmek için işler
22 yapılabilecek küçük değişimler talep
zamanlanıyor mu?
yüklerini önemli oranda azaltır.
Spot (yerel) havalandırma Spot havalandırma, gerekli iklimlendirilmiş
23
yapılıyor mu? hava miktarını azaltır. Tasarruflar büyüktür.

Tablo 2. Önemli Enerji Verimliliği İyileştirme Olanakları

You might also like