Paskalya

Paskalya, Hıristiyanlıktaki en eski ve en önemli bayram. İsa'nın çarmıha

gerildikten sonra 3. günde dirilişi kutlanır. Doğu ve Batı kiliseleri arasında
farklılıklar olmakla beraber, Paskalya dönemi yaklaşık olarak Mart
sonundan Nisan sonuna kadar olan dönemdir. Her sene sabit bir tarihte
gerçekleşmeyen ve dünya kiliselerinin çoğunda Pazar günü kutlanan
Paskalya Günü ise, Kıyam Yortusu, Diriliş Pazarı ya da Diriliş Günü
olarak da adlandırılır.

Paskalya dönemi ve gününün

belirlenmesi
Hristiyan inancında, İsa'nın MS 29 ila 33 yılları arasında öldüğü kabul
edilir. Paskalya bayramına dair en eski kayıtlar 2. yüzyıla aittir, bununla
birlikte İsa'nın dirilişinin anılması muhtemelen daha eski tarihlere dayanır.

İsa'nın dirildiği günü belirleme hususu, 8. yüzyıla kadar Doğu ve Batı

kiliseleri arasında başlıca tartışma konularından biri oldu. Anadolu'daki
Hıristiyanlar İsa'nın çarmıha gerildiği günü, Yahudilerin Pesah (Hamursuz
Bayramı) olarak kutladığı, baharın ilk dolunayından sonraki 14. gün
(Yahudi Takvimi'ne göre 14 Nisan) olarak belirlediler. Diriliş gününü de
-haftanın hangi gününe geldiğine bakılmaksızın- bundan iki gün sonrası,
yani 16 Nisan olarak belirlediler. Ancak Yahudi Takvimi'nde de adı Nisan
olan bu ay, günümüzde kullandığımız Gregoryen Takvimi'deki Nisan ayı ile
örtüşmemektedir. Modern Mart ve Nisan aylarının bir kısmını
kapsamaktadır. Batı Kiliselerinde ise İsa'nın bir Pazar günü dirildiğine
inanıldığı için, Yahudi 14 Nisan'ından sonraki ilk Pazar günü "Diriliş
Günü" kabul edildi. Zamanla diğer kiliseler de bu geleneğe uydu ve
kutlamalar Pazar günü yapılmaya başlandı. Günümüzde Quartodesiman
(14. güncü) denen ve Diriliş gününü haftanın hangi gününe geldiğine
bakmaksızın kutlayan kiliselerin sayısı oldukça azdır.

325 yılındaki İznik Konsili'nde, Paskalya'nın bahar ekinoksundan (21

Mart) sonraki ilk dolunayın ardından gelen Pazar günü kutlanması kararı
alındı. Bu nedenle Paskalya, Gregoryen Takvimi'ne göre 22 Mart ile 25
Nisan arasındaki Pazar günlerinden birine denk gelir. Doğu Ortodoks
Kiliseleri, Jülyen Takvimi'ni temel aldıkları için kutlamalar genellikle
Protestan ve Katolik kiliselerinden sonra gerçekleşir. Ayrıca yine Ortodoks
kiliselerinde Paskalya'nın Yahudi Pesah Bayramı ile aynı güne denk
'gelmemesine' dikkat edilir.

20. yüzyılda Paskalya bayramı için sabit bir tarih belirleme çalışmaları
yapıldı. Özellikle Nisan ayının ikinci Pazar'ı üzerinde durulduysa da
uygulamaya geçilemedi.

Kökenbilim
Türkçe'ye Rumca Pashalia sözcüğünden türeyerek giren Paskalya
sözcüğünün kökeni İbranice Pesah kelimesine dayanır. Latince ve
Yunanca'ya da İbranice'den geçen bu kelime "dokunmadan geçmek"
anlamına gelir ve İsrailoğulları'nın Mısır'daki esaretten kaçışına veya
İsrailoğulları'nın ilk doğan çocuğunun canının bağışlanmasına gönderme
yapar.

Bazı Batılı dillerde Paskalya yerine kullanılan Easter, Ostern vb.

sözcüklerin kökeni Cermen Takvimi'ndeki Eostur (Nisan) ayıdır. Bu ay,
adını Anglosakson Pagan tanrıçası Ēastre'den alır.

Paskalya adetleri

Paskalya yumurtaları
Paskalya tüm Hıristiyanlar tarafından kutlanır. Yaygın olarak kiliselerde
düzenlenen ayinlerin dışında, kutlandığı ülkeye göre değişik gelenekler
vardır. Bunlar arasında en yaygını şahısların birbirine genellikle
çikolatadan yapılan Paskalya tavşanı ve Paskalya yumurtası hediye
etmesidir.

Paskalya, perhizle geçen beş haftalık (büyük perhiz) bir hazırlık dönemi ile
son haftayı (kutsal hafta) kapsar. Paskalya Günü'nde (Diriliş Günü) sona
erer.
Paskalya Günü için evlerde özel çörekler (Paskalya çöreği) yapılır;
yumurta (boyalı paskalya yumurtası) haşlanır; mumlar yakılır; dualar
okunur.

Süryanilerin temmuz ayında kutladıkları Meryem Ana Paskalyası adı

verilen yortu da Paskalya kavramı içine girer.

Katolik Kiliselerinde, Paskalya gecesi ayininde yeni ateş kutsanır, Paskalya

mumu yakılır; Kitabı Mukaddes'ten bölümler okunur, vaftiz törenleri
yapılır. Hıristiyanlığın başlangıç döneminde vaftiz törenleri, yılda yalnızca
bir kez, Paskalya gününde yapılırdı.

Rum ve Rus Ortodoks Kiliselerinde gece ayinlerinden önce kilise dışında

bir ayin alayı düzenlenir. Alay kiliseden çıkarken hiç ışık yakılmaz; dönüşte
ise, İsa'nın dirilişini simgelemek için yüzlerce mum yakılır.

PASKALYA ADASI

Paskalya Adası

Paskalya Adası, (İspanyolca Isla de Pascua, Rapanui dilinde Rapa Nui)

Büyük Okyanus'un güney doğusunda Şili'ye bağlı bir ada.

Şili sahillerinden 3700 km, Tahiti'den ise 4000 km uzaktadır. Çok izole
kalmış bu ada, üzerinde yaşam olan en yakın yer olan Pitcairn Adası'nın
bile 2000 km batısındadır. 2002 yılı itibarıyla 3.791 kişilik nüfusa sahiptir.

2011 paskalya ne zaman kutlanır?

İsa'nın dirilişini dile getiren Paskalya, Hıristiyanlık'ın en büyük bayramı
sayılır. Paskalya Günü, ilkbahar gün dönümünün yaşandığı 21 Mart'ta
dolunayın görülmesinden sonraki ilk pazar günüdür. Bu nedenle Paskalya
Günü'nün tarihi değişebilmekle birlikte genellikle, Paskalya tarihi için nisan
ayının ikinci pazarı önerilir.

Paskalya, perhizle geçen beş haftalık (büyük perhiz) bir hazırlık dönemi ile
son haftayı (kutsal hafta) kapsar. Paskalya Günü'nde (paskalya pazarı) sona
erer. Pentekostes (hamsın) yortusuna kadar süren 50 günlük döneme,
Paskalya dönemi (hamsin dönemi) adı verilir.

2011 yılında Paskalya 24 Nisan Pazar gününe denk geliyor.

PASKALYA BAYRAMI
İ sa'nın dirilişini dile getiren Paskalya, Hıristiyanlık'ın en büyük bayramı
sayılır. Paskalya Günü, ilkbahar gün dönümünün yaşandığı 21 Mart'ta
dolunayın görülmesinden sonraki ilk pazar günüdür. Bu nedenle Paskalya
Günü'nün tarihi değişebilmekle birlikte genellikle, Paskalya tarihi için
nisan ayının ikinci pazarı önerilir.

Paskalya, perhizle geçen beş haftalık (büyük perhiz) bir hazırlık dönemi ile
son haftayı (kutsal hafta) kapsar. Paskalya Günü'nde (paskalya pazarı)
sona erer. Pentekostes (hamsın) yortusuna kadar süren 50 günlük döneme,
Paskalya dönemi (hamsin dönemi) adı verilir.

Paskalya Günü için evlerde özel çörekler (paskalya çöreği) yapılır; yumurta
(boyalı paskalya yumurtası) haşlanır; mumlar yakılır; dualar okunur.

Paskalya'yı bütün Hıristiyan mezhepleri, kendi inanç düzenlerine göre

kutlarlar. Süryanilerin temmuz ayında kutladıkları "Meryem Ana
Paskalyası" adı verilen yortu da Paskalya kavramı içine girer.

Katolik Kiliselerinde, Paskalya gecesi ayininde yeni ateş kutsanır, paskalya

mumu yakılır; kutsal kitaptan bölümler okunur, vaftiz törenleri yapılır
(Hıristiyanlığın başlangıç döneminde vaftiz törenleri, yılda yalnızca bir kez,
paskalya gününde yapılırdı).

Rum ve Rus Ortodoks Kiliselerinde gece ayinlerinden önce kilise dışında

bir ayin alayı düzenlenir; alay, kiliseden çıkarken hiç ışık yakılmaz;
dönüşte ise, İsa'nın dirilişini simgelemek için yüzlerce mum yakılır.