You are on page 1of 4

PASKALY

A
• Paskalya , Hıristiyanlıktaki en eski ve en önemli bayram.

• İsa'nın çarmıha gerildikten sonra 3. günde dirilişi kutlanır.

• Doğu ve Batı kiliseleri arasında farklılıklar olmakla


beraber, Paskalya dönemi yaklaşık olarak Mart sonundan
Nisan sonuna kadar olan dönemdir.

• Her sene sabit bir tarihte gerçekleşmeyen ve dünya


kiliselerinin çoğunda Pazar günü kutlanan Paskalya Günü
ise, Kıyam Yortusu, Diriliş Pazarı ya da Diriliş Günü olarak
da adlandırılır.

Paskalya dOnemi ve
gUnUnUn belirlenmesi

• Hristiyan inancında, İsa'nın MS 29 ila 33 yılları arasında


öldüğü kabul edilir. Paskalya bayramına dair en eski
kayıtlar 2. yüzyıla aittir, bununla birlikte İsa'nın dirilişinin
anılması muhtemelen daha eski tarihlere dayanır.

• İsa'nın dirildiği günü belirleme hususu, 8. yüzyıla kadar


Doğu ve Batı kiliseleri arasında başlıca tartışma
konularından biri oldu. Anadolu'daki Hıristiyanlar İsa'nın
çarmıha gerildiği günü, Yahudilerin Pesah (Hamursuz
Bayramı) olarak kutladığı, baharın ilk dolunayından sonraki
14. gün (Yahudi Takvimi'ne göre 14 Nisan) olarak
belirlediler. Diriliş gününü de -haftanın hangi gününe
geldiğine bakılmaksızın- bundan iki gün sonrası, yani 16
Nisan olarak belirlediler. Ancak Yahudi Takvimi'nde de adı
Nisan olan bu ay, günümüzde kullandığımız Gregoryen
Takvimi'deki Nisan ayı ile örtüşmemektedir. Modern Mart
ve Nisan aylarının bir kısmını kapsamaktadır. Batı
Kiliselerinde ise İsa'nın bir Pazar günü dirildiğine inanıldığı
için, Yahudi 14 Nisan'ından sonraki ilk Pazar günü "Diriliş
Günü" kabul edildi. Zamanla diğer kiliseler de bu geleneğe
uydu ve kutlamalar Pazar günü yapılmaya başlandı.

• Günümüzde Quartodesiman (14. güncü) denen ve Diriliş


gününü haftanın hangi gününe geldiğine bakmaksızın
kutlayan kiliselerin sayısı oldukça azdır.

• 325 yılındaki İznik Konsili'nde, Paskalya'nın bahar


ekinoksundan (21 Mart) sonraki ilk dolunayın ardından
gelen Pazar günü kutlanması kararı alındı. Bu nedenle
Paskalya, Gregoryen Takvimi'ne göre 22 Mart ile 25 Nisan
arasındaki Pazar günlerinden birine denk gelir. Doğu
Ortodoks Kiliseleri, Jülyen Takvimi'ni temel aldıkları için
kutlamalar genellikle Protestan ve Katolik kiliselerinden
sonra gerçekleşir. Ayrıca yine Ortodoks kiliselerinde
Paskalya'nın Yahudi Pesah Bayramı ile aynı güne denk
'gelmemesine' dikkat edilir.

• 20. yüzyılda Paskalya bayramı için sabit bir tarih belirleme


çalışmaları yapıldı. Özellikle Nisan ayının ikinci Pazar'ı
üzerinde durulduysa da uygulamaya geçilemedi.

KOkenbilim
• Türkçe'ye Rumca Pashalia sözcüğünden türeyerek giren
Paskalya sözcüğünün kökeni İbranice Pesah kelimesine dayanır.
Latince ve Yunanca'ya da İbranice'den geçen bu kelime
"dokunmadan geçmek" anlamına gelir ve İsrailoğulları'nın
Mısır'daki esaretten kaçışına veya İsrailoğulları'nın ilk doğan
çocuğunun canının bağışlanmasına gönderme yapar.
• Bazı Batılı dillerde Paskalya yerine kullanılan Easter, Ostern vb.
sözcüklerin kökeni Cermen Takvimi'ndeki Eostur (Nisan) ayıdır.
Bu ay, adını Anglosakson Pagan tanrıçası Ēastre'den alır.

Paskalya
adetleri
• Paskalya tüm Hıristiyanlar tarafından kutlanır. Yaygın
olarak kiliselerde düzenlenen ayinlerin dışında, kutlandığı
ülkeye göre değişik gelenekler vardır. Bunlar arasında en
yaygını şahısların birbirine genellikle çikolatadan yapılan
Paskalya tavşanı ve Paskalya yumurtası hediye etmesidir.

• Paskalya, perhizle geçen beş haftalık (büyük perhiz) bir


hazırlık dönemi ile son haftayı (kutsal hafta) kapsar.
Paskalya Günü'nde (Diriliş Günü) sona erer.

• Paskalya Günü için evlerde özel çörekler (Paskalya çöreği)


yapılır; yumurta (boyalı paskalya yumurtası) haşlanır;
mumlar yakılır; dualar okunur.

• Süryanilerin temmuz ayında kutladıkları Meryem Ana


Paskalyası adı verilen yortu da Paskalya kavramı içine girer.

• Katolik Kiliselerinde, Paskalya gecesi ayininde yeni ateş


kutsanır, Paskalya mumu yakılır; Kitabı Mukaddes'ten
bölümler okunur, vaftiz törenleri yapılır. Hıristiyanlığın
başlangıç döneminde vaftiz törenleri, yılda yalnızca bir kez,
Paskalya gününde yapılırdı.

• Rum ve Rus Ortodoks Kiliselerinde gece ayinlerinden önce


kilise dışında bir ayin alayı düzenlenir. Alay kiliseden
çıkarken hiç ışık yakılmaz; dönüşte ise, İsa'nın dirilişini
simgelemek için yüzlerce mum yakılır.

You might also like