Professional Documents
Culture Documents
KONU 6
KAPAN
KAPAN
Petrolün göçerek son olarak yerleştiği yere kapan denir. En basit
kapan aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi bir antiklinaldir.
KAPANLA İLGİLİ TERİMLER
•Taşma noktası (spill point): Kapan içerisinde petrolün
bulunabileceği en alt nokta
•Kapanım (closure): Taşma düzlemi ile tepe noktası
arasındaki düşey mesafe
•Rezerv (pay): Kapan içerisinde üretim yapılan rezervuar
•Toplam rezerv (gross pay): Rezervuarın tepe noktasından
petrol-su dokanağına kadar olan rezerv
•Net rezerv: Petrolün üretildiği seviyelerin toplam kalınlığı
•Petrol-su dokanağı (OWC): Petrolün üretilebileceği en derin
düzey
PETROL-SU DOKANAĞI ve
ÖZELLİKLERİ
Lousiana’daki West
Lake Ferret petrol
sahası normal
faylanmaya rağmen
petrolün hareket
etmediği, aksine fayın
geçirimsizlik sağladığı
bir örnektir.
KUZEY DENİZİ ÖRNEĞİ
Harita
Kesit
DİYAPİRİK KAPANLAR
•Üzerine gelen çökellerden daha az yoğunluğa sahip
çökellerin, yoğunluk farkı nedeniyle yukarıya doğru
yükselmesiyle oluşan kapanlardır. Evaporit, tuz ve killer bu
tür kapanlar oluştururlar.
•Tuzların yoğunluğu 2.03 g/cm3 tür. Yeni çökelmiş kil ve
kumların yoğunluğu ise tuzdan daha azdır. Ancak bunlar
gömülme ile daha fazla yoğunluk kazanırlar.
•800-1200 metreden daha fazla gömülmeleri durumunda
tuzlar diyapirik harekete başlar, bazen yeryüzüne ulaşıp
büyük erime çukurlukları oluştururlar.
DİYAPİRİK KAPANLAR
Diyapirik kapanların en iyi örnekleri Meksika körfezi
çevresinde, İran ve Kuzey Denizi çevresinde görülür. Bu
tür diyapirlerde çok değişik kapan çeşitleri gelişebilir.
Bazı örnekler aşağıdaki şekilde verilmiştir.
Kıyı Kanal
Delta Delta ağzı seti
Taşkın kanalı
Diyapir
Büyüme fayları
Denizaltı yelpazeleri
Derin denizel
Denizaltı kanalı
HİDRODİNAMİK KAPANLAR
Göçmekte olan petrolün hidrodinamik olarak engellenmesi ile
oluşan kapanlardır. Bir rezervuar içerisinde akan su yukarı
doğru çıkmakta olan hidrokarbon ile karşılaştığında, eğer su
kuvveti hidrokarbonu yüzdürmeye sebep olan kuvvetten fazla
ise petrolün yukarıya doğru olan hareketi durur ve burada
petrol birikir.
BİRLEŞİK KAPANLAR
Stratigrafik ve tektonik kapanların karışımı ile gelişen
kapanlardır. Çok değişik şekillerde olabilir. Dünyadaki çoğu
kapanlar bu tiptedir.
KAPAN GELİŞME ZAMANI