Vaqıf Cebrayılzâde

(Cebrayıl, 1 Ekim 1949)

Vaqıf Cebrayüzâde Cebrayıl bölgesinin Büyür
Mercanlı köyünde doğdu. Azerbaycan İnşaat Mü-
hendisleri Enstitüsü'nü bitirdikten sonra inşaat
idaresinde mühendis ve 'Ulduz' dergisinde re-
daktör olarak çalışmaya başladı. Bir süre, Mos-
kova'daki yüksek edebiyat kurslarına devam etti.
Tercüme dergileri olan 'Xezer' ve 'Xazar'ın baş-
redaklörü oldu. Radyoda yabancı diller bö-
lümünde redaktörlük etmektedir.
Azerbaycan şiirinde 1970'li yılların yenilikçi
şairlerindendir. Kendi şiiri hakkında şunları yazar:
"Men ancaq tenhalar, tekler, yalqizlar üçün ya-
zıram. Birbirini seven iki adam da tenhadı; ikisi bir
yerde tenhadılar. Çünkü, onların sevgisi denhadı;
çünkü umumiyetle, sevgi özü bu dünyada tenhadı,
tekdî, yalqızdı."
Şiirleri Tenha ulduz altında' ismi ile ya-
yımlanmıştır (1982).

ŞİİRLER
(Çeşitli kaynaklardan seçmeler)

"QAPINDAN BAŞLAYIR BÜTÜN BİRCE DAMLA GÖZ YAŞI

YOLLARIN, TANRIM".
Senden bir isteyim,
Qapından başlayır, bir dileyim yox, tanrım,
bütün yolların, tanrım, istesen, qelemimi de,
qapmda da qıtrtarır, qanadlarımı da
O dünyaya qapıdı tabutumuz da. qaytarıb] qoyaram qapma,
Bütün qapılar senindi, tanrım. ayaqqablarının yanına.
açan sen, bağlayan biz, Dileyim başqa!
belke bağlayan da, biz deyilik. Üreyine insaf gelse,
Senin qapının desteyi bilib, bu gün
Bu gece elimi atdım üç günlük Aya, senden dilediyim uzaqbaşı2,
indi qapım açıram tanrını, üreyimi ağır-ağır doğrayan
başımı qaldırmadan bu qemi ağlamağa
Diz çökmüşem göy üzünde, bir damla göz yaşı ver!
Ovcumda1, dilimde deli olmuş dualar, Birce3 damla göz yaşı!
açıram qapım, tanrım, Ver! İnanım qüdretine!
açılmasa, açmasam,
başımla döyüb sındıracağam2 qapım. 1. gönderip 2. zaman olarak en uzağı 3. bir tek
1. avııcıımda 2. kuracağım
 ALLAHIN ETEYİNDE DE ÖLÜRSE DUALAR ŞAİR VE TANRI

Divar dibinde biten ağaç kimisen, Baxmayın,

Divar dibinde dayanan adam, dünyanın en derdsiz, en xoşbext
dua eleme daha, adamına benzeyir şair,
Şair derd anasıdı,
dualara da kömeki gerekdir. uzaqdan derdi çeker,
odur bax, bizden qabaq çeker, keçirder canından
allahın eteyinde ölür dualar. o derdin ağrısını, acısını,
keçirder damcı-damcı5, gile-gileb,
Divar dibinde dayanan adam, içeriden qıvrıla-qıvrıla,
Divann olum, üzden güle-güle.
Üreyinin kirkiresi7 ezer, ezer
dayan yanımda, it yanımda, canından keçirtdiyi derdin
Son ümid yerin kimi ŞÜşesini, qumunu,
açıl yanımda, bit yanımda, demirini, daşını,
elimi qoyum çiynine, çırpar, çırpar üreyine ilan8 başı tek
baxım duanın göyüne, o derdin başını,
zeheri axar
o derdin dişinden,
Divara söykenen2 adam,
çırpıb bir de,
divann koksünde gülle yerisen, bir de fırladar o derdi şair,
Bir azdan fırlada-fırlada
Söykendiyin yerden biteceksen divara, o derdin şekline düşer
bitib çıxacaqsan, baxacaqsan ordan. qaşi, qabağı,
Allah gelen yorğun yola benzeyecek üzün3. dişi, dimağı,
eli, ayağı.
Eırlanar zamanın çerxi,
Divara söykenen adam, adam qardaşım, iller açıldıqca
Qoyun elinizi çiynime, baxın göyüme, şair özü dolanar o derde,
Allah gelen yol görüne. dolanar, dolanar,
Daşlan ulduz getiren, görünmez olar o derd şairden,
ulduz bitiren mavi divar, dünya unudar o derdi,
xeberin varmı, bir gün
o derde dolanan şair
seni göy üzü4 bilir.
o derdin torpağına döner.
yer üzünün bütün divarları,
divarlarda biten adamları, Bir gün de
adamları bitiren duaları. şairin damarlarından
üzünün torpağına, giline9
Göy üzünde mavi divann olum, qabanb
Son ümid yerin kimi şekli çıxar o derdin.
Tanrı da güle-güle baxar,
Soyken mene, dua ele mene, qaldırar o derdin üzünden
ayaqları, elleri bağlı, yüz illeri,
yollan yorgun tannm, altından üzü diri çıxar,
divar dibinde biten ağaç kimisen. baxar
min il qabaq qapanrmş
gözü şairin.
Tanrı qaldırar onu
bir anın duasına,
Uşağa baxan tek
güle-güle baxar,
baxar eylener
şairin onunla
tanrılıq davasına.
1. yardım 2. yaslanan 3. yüzün 4. gökyüzü 5. damla damla 6. tane tane 7. değirmeni 8. yılan 9. kiline
 LAP EN AXIRDA Uca dağlar çox böyükdü
qelemime ağır yükdü,
Balıqlardı ha yaziram
herekete getiren zamanı. ucunda titreyer qelbim
...Bu deniz zirvelerden sürüşer qelemim.
her şeyi yuyub aparacaq1, gelib qısüai"5
Ancaq zaman da balaca dağların eteyine
bu denizi yuyub aparacaq. anamın qoxusu geler
Denizin yerinde dağların eteyinden.
yarı ölü, yarı diri balıqlar,
daşlar qalacaq. Men anamın başının balasıyam.
Balıqlarla, daşlarla kendimizin yanındaki
zaman da dayanacaq, duracaq balaca 'dağların
Min illerle terpenmeyen2 balasıyam.
ucsuz-bucaqsız derya kimi. Onlar tek
Sonra üçbarmaqh bir el Her şeyin azma öyreşib6
Götürüb qoyacaq yerüzünii yaxşı günüm, pis günüm,
kainatın bir küncüne3. bir köynek7 şam ışığıyla da
Urda daş balıqlar işıqlaşir menim könlüm.
herden terpedİb quyruqlannı
herekete getirmek isteyecekler zamanı,
Lap en axırda, HAMININ PAXILLIQs ELEDİYİ ADAM
belke de, belke de
herekete geldi zaman. Hamının paxılhq elediyi
Qanadlı adam
her gün bir az, bir az
BALACA DAĞLAR, TEPELER Göy özünden yığdı qanadlarını.

Men hara, Ele bilirdi

fırtınalar hara, ümmanlar hara, Bütün göy üzü onun qanadlarıdı
qılındı, qalxanh dağlar hara, Göyüzünü bir az, bir az
menimki balaca dağlar balaca Ulduzlar, buludlar qarışıq
tepelerdi. Qaranlıq, işıq qarışıq
Yığır yanına.
Min illerin yolcusu sular,
belke siz bilersiz Xeberi olmadı
bir yanı Qara deniz, Göyüzü qaldı elece göyüzünde,
bir yanı Xezer Yığdı, yığdı göyüzünü
bu Qaf dağları kime benzer?! Bir leleyi9 düşdü qaldı
Mene zor gelir Göyüzünün mavi düzünde.
bu bölük-bölük buludlar,
bu börklü dağlar - Yığdı,yığdı qanadlarını,
üdırmuna4 qartalı uçar. Yığdı, yığdı ulduzların,
dumanına qeribi ağlar. Yığdı, yığdı buludlarını,
Bir güllenin ağzına.
Min illerin yolcusu sular,
menim taleyim. Yığdıqca, yığdıqca güldü ölümü
Menim gücüm, teperim - Açıldı gülle
kendimizin yanındaki Biranda göyüzüne dağıldı ömrü
balaca dağlar, Qefil vurulmuş
balaca tepelerdi. Gülle lelekleri tek,
Gülle lelekleri tek.

1. götürecek 2. kımıldamayan 3. köşesine 4. yıldırımına5. sığınırlar 6. alışıp 7. gömlek 8. haset ettiği o. kuş tüyü
 İnsan barmaqları indderdi "TENHALIĞINDAN DELİ OLAN
Gözlerinden gözümüze baxan derdi TENHALIĞIN LAL SESİ"
Göyüzünde qalmış son leyini
Tanrı gözlerini qapamağa gönderdi Günle; ayla,
O dünyanın günahıyla,
O qeder tenhaydı, o qedre tekdi! Bu dünyanın yoxluğuyla yaşıddılar,
daşıdılar, daşıtdılar,
Gözü yaşardı ölümün de here bir şey tapdi2, qoydu,
Çıxdı canından allahla senin arana.
Diz çökdü önünde,
Baxa-baxa qaldılar Bir tenha günde,
Ölümle bir-birinin gözlerine Görünmeyen tenha yolda,
Ölümünden başqa Görünmez elle,
Kimi vardı onun?! bilinmez dille saxlandın,
Kimi vardı?! "Allah" deyib ha boylandın3
Ölümünden başqa Ses geldi: meni arama,
Göyüzünün mavi düzünde Sen de aramazdın amma
Her cüre4 adamdan başqa dağ
Bir körpe leleyi vardı. daşıyan serçe gördün
Allahla senin arana.
Belke o leleyin,
Belke özünü öldüre bilmeyin Dedin:
Paxıllığını çekirdiler adamlar?! Heyret menim allahıma,
Heyret menim günahıma.
Heyret, heyret, heyret yene.
Serçenin gücünden çox,
SİZ NAMERDLERİN ŞAİRİ Heyret dağın
serçe dimdiyinde5 getmeyine.
Ömrün bir yerinecen
menimle gelib Ne ellikdi0: ne dinlikdi,
min illikdi, bir günlükdü?
menden aynlan dostlar, Onda, orda, -
bir-birimizi tanıdığımız oldu allahla senin aranda
ayrılmamışdan qabaq1 da, baş açdınmı, ne tünlükdü?
ayrılandan sonra da,
Bu da bir elmdi bele Sen neyleyirdin axı?
biri denizsiz de, çaysız da. Sen gül kimi, tikan kimi,
üzmek öyrenir, Eşqe, söze boy atırdın7,
biri boğulub ölenden sonra deyir: Eşqe, söze boyanırdın,
- Gerek üzmek öyrenek bir de dünyaya gelende. Yaranandan, boylanırdın.
Men boğulub ölenden sonra ne sen allahı görürdün,
ne allah görürdü seni.
üzmeyi öyrenenler fesilesindenem, dostlar,
Canım dostlar, Bes bu nedir, nedir indi,
Men çoxdan bağışlamışam, Herden gözüne görünen
Siz de bağışlayın meni, Herden alnına deyen?
yer üzünden bir az derine Bu, allanın eteyise,
yolumuz düş ha düşde Bes onda kimdi orda,
birdefelik bilin, qardaşlar, Lap yuxarıda, lap derinde?!
men namerd Tenha, yalqız neyleyir o,
siz namerdlerin şairiydim. durub allahın yerinde?!
Ya da heç kes yoxdu orda,
ne yuxarıda, ne derinde,
sesdi ancaq,
yalqızlıqdan deli olan
tenhalığın lal sesidi,
itkin8 allahın yerinde.

1. önce 2. buldu 3. bakıııdın4.çeşit5. dosdoğrusunda 6. halka aitti 7. ilerliyordun 8. kaybolmuş