Professional Documents
Culture Documents
(Baku, 1924)
Nebi Xezri 1924 yılında Baku'nun Xırdalan kö- hidler", "Qem Defteri" sosyal konularla yakın ala-
yünde doğmuştur. Babasının adı Elekber'dir. Orta kalı eserlerdir.
öğrenimini doğduğu köyde yapmış, ancak tahsilini N.Xezri edebi çalışmalarda faal olduğu gibi,
muharebeden sonra devam etlire bilmiştir, 1947 yı- sosyal-siyasi hayatta da aynı derecede katılımcıdır.
lında Leninqrad Üniversitesinde, Moskova'da Azerbaycan'ın Xarici Ülkelerle Dostluq ve Manevi
M.Qorki adına Edebiyyat Fakültesi'nde tahsilini EIaqe Cemiyyeti Reyaset Heyeti'nin başkanı ola-
devam ettirmiştir. rak, milli edebiyat ve maneviyatı dış ülkelere de
1950 yılında "Çiçeklenen Arzular" adlı ilk ki- tebliğ eder.
tabını yayınlamıştır. N.Xezri aynı zamanda usta bir mütercimdir.
"Sulh Eskerleri" (1951) adlı ikinci kitabı ve A.S.Puşkin, M.Y.Lermontov, Ş.Petefi, O. Tu-
"Temiz Ürek" (1955), "Salxım Söyüdler" (1957), manyan, A.Tvardovski, D.Quramişvili ve daha bir
"Güneşin bacısı", "Sumqayıt Sehif eleri", des- dizi şairlerin eserlerini Azerbaycan Türkçesi'ne ter-
tanları; çalışan insanların geçimleri, aileleri, duygu cüme etmiştir.
ve düşünceleri konularının lirik-epik ça- N.Xezri'nin şiirleri Moskova'da, diğer (eski)
lışmalarıdır. Sovyet topluluklarında ve dış ülkelerde ya-
"Veten ve Qurbet" (1959), "Kim Meni Xa- yınlanmıştır.
tırlasa" (1960), "Deniz, Köy, Mehebbet" (1965), N.Xezri'nin "Deniz Zirveden Başlanır" eseri
"Xatireler Çığırıyla" (1966), "Avropa Xatireleri" 1973 yıl SSRİ, "İnam" adlı eseri ise 1982 yılı Res-
(1970) kitaplarında vatan sevgisi ve tabiat coşkusu publika Devlet Mükafatı ile onurlandırılmıştır.
temel konulan oluşturmaktadır. Başlıca eserleri: Seçilmiş Eserleri (iki cilt), B.,
"Partiyah Poeziyanın" N.Xezri'nin edebi ça- 1973-1974; Dereler, B., 1970; İller ve Sahiller", B.,
lışmalarındaki en belirgin örneği ise, Sov. tkp 1969; İnam, B., 1982; Son İllerin Setirleri, B., 1975;
XXVI. Kurultayı ve Azerbaycan komünistlerinin Ulduz Karvanı, B., 1979; Ummandan Damlalar
XXX. Kurultayı öncesinde toplanılmış "İnam" des- (makale, hikaye, nesirler, piyesler), B., 1979.
tanıdır. "İnam" ve "Güneşin Bacısı" adlı eserler Kaynaqça:
çok övgüler almıştır. Her iki eserin esas kahramanı 1. Azerbaycan Sovet Edebiyyatı Tarihi. Bakı,
- sadece işçilik yapan, pamuk tarlalarının zavallı 1988.
kızı Sevil, onun işarkadaşı ve kızkardeşi olan Ter- 2. Azerbaycan Sovet Edebiyyatı Tarihi. 2 cilt
lan Hüseynova'dır. te, cilt 2. Bakı, 1967.
"Torpağa Sancılan Qılınç", "Şehidler ve Şa- 3. Edebi Proses-76-80. Bakı, 1978-91.
ŞİİRLER
(Nebi Xezri Son illerin setirleri Bakı, 1975, s. 160-179...)
I. gökyüzü 2. garip, acayip 3. gibi 4. küçük dalgalarla 5. nasıl 6. götürürsün 7. konuşup 8. kaç 9. geri dönmek 10. ışık, çıra 11. ulaşsın 12. asıl,
esas 13. yeni. genç 14. hortum 15. bulacak 16. uykuna 17. yüzüne 18. serperim, saçarım 19. bazen 20- gökler gibi 21. gibi 22. ezgi gibi
23- isteksizim 24. yalnızca, sadece 25. yıldız 26. gökyüzü 27. ne zaman
ONSUZ DA EZABDIR ÖMRÜ ŞAİRİN İçersen, başının ağrısı keçer!
Ancaq özünedir
Cabir Norma ve Neriman Hesenzadeye Emri şairin,
Yalnız gücü çatır misraya, söze.
Evde olmamısan Onsuz da ezabdır
haçandan beri, Ömrü şairin,
Addımlar. Min fikir Tale! Bir bela da sen
gelir başına. verdin bize.
Astaca çıkarsan Üfüqde buludlar qala-qaladır,
pillekenleri, Arzular ele bil bezin külekdir.
Sanırsan çıxacaq Kişi serkerdese, arvad qaladır,
kimse qarşına. Qalasız serkerde neye gerekdir?
Sakitce qapını Sesler heqiqete
acırsan yene, Kaş ki, döneydi.
Otaq sükuneti Yene eşildiyim onun sesidir:
qulaq batırır. Sanki saçlarıma
Ele bil daş-divar gelir üstüne, eli de deydi,
Bütün bedenini - Sene çay qoymuşam, get iç, islidir!
üşütme sarır.
El a tdın, bir büllur
düşdü ve sındı, QARA GÖZYAŞLARI
Ürek çoxdan sınıb.
Axı, ne ferqi, Ne tez vida dedik
hezin duyguların Biz Elekbere,
sızıltısında Dörd il ele bil ki,
Var yerin harayı, Bir anlıq şimşek.
var göyün derdi. Ressama yalvardım:
Saatlar dayanıb, Qara mermere
işlemir daha, Oğlumun şeklini
Saa t sahibesi Tebessümlü çek.
hara telesdi. Ele bil mermerde
Coşub çaxnasdıqca Ağ çiçek açdı,
ses-küylü dünya, Sanki işıqlandı
Senin eşitdiyin Qap-qara mermer.
Şehirli sesdir. Tebessümü yere,
- Başın ağrıyır? Göye yaraşdı
- Yox, Anası yanına
- Niye qemlisen? Köçene qeder.
- Ele bele. Bir yol sükunetin
- Söyle, gizletme menden. Getdi qoynuna,
- Ne var ki... Güneşin şefeqi
- Bir azca havaya çıxsan... Qıyğacı düşdü,
Üreyi partladır üreyimdeki, Qebir daşlarından
Ona nece deyim, nece deyim ki, Yer kölgelendi,
Dünyada her şey var, Tebessüm yox idi
sen birce yoxsan? Üzünde onun.
Nece mö'cüzedir Onun gözlerinde
Bu gören bele? Yaş gilelendi,
Sepilir alnıma Qara göz yaşıydı
puçur-puçur ter. gözünde onun.
- Sene çay qoymuşam, islidir hele. Dünyanın bele bir
Sirri de varmış,
Torpaq altında da DUYGU
İnsan ağlarmış.
Yaşlar işıq saçır Nece sün'i-sün'i
Nurlu sellerde, Etirler çıxıb,
Ayın şefeqinde Dönse bir qızılgül
Parlayır gece, Etre, besimdir.
İki qara büllur Ömrümden tufanlı
Durab gözlerde, Ümmanlar axıb,
Titreşir düşecek Derya istemirem,
Sanki indice. Qetre besimdir.
Heyatdır! Günleri Soyuq şe'rlerim
Aylar udurdu Dar ağacına
Yaşlar litrek-titrek Çekilse cani tek
Ele dururdu. Qetle, besimdir.
Burda ürek susur... Gül açıb zamanın
Nece danışım, Müdrik çağından
Ey menim dörd yaşlım Can versem tek birce
Gözleri yaşlım? Setre, besimdir.
Ne derddi başıma
Cananda geldi?
Yene tuğyan edir
Ömrün qışları.
Niye yerin, göyün
Üreyi soyuq?
Anan yanındadır,
Sen rahat uyu.
Belke tezlik ile
Atanda geldi.
Tök qara toprağa
Qara yaşları!