Professional Documents
Culture Documents
Eliağa Kürçaylı 1928 yılında Salyan bölgesinin Zerreye, kiçikliye, cansızlığa yadam men,
Kürqaraqaşlı köyünde doğmuştur. Orta öğ- İstemiştin her şeyin nehengine çatanı men.
renimini köyde yaptıktan sonra, bölge yol ida- Neheng olsun süfremiz, birsana içi olsun,
resinde çalışmaya başlamıştır. 1947-1948 yıllarında 'Menim ordan aldığıml loxma qoy kiçik olsun.
Salyan radyosunda redaktör olarak çalışmıştır. "Adi Adam", "Uşaqlıq", "Üreyim İnsan İs-
"Arifin Bağçasi" adlı ilk kitabı 1953 yılında ya- teyir", "İnsan Hesreti", "Durnalar Cenuba Uçur"
yınlanmıştır. eserlerinde de aynı müdafayi devam ettirir: İn-
Yüksek tahsilini Azerbaycan Devlet Üni- sanın geleceği, güzelliğin bahtı, tarih ve tabiatla
versitesi'nde yapmış (1951-1954), tahsilini Mos- bütünlük, insan ve onun emelleri.
kova'da Yüksek Edebiyyat kursunda devam E.Kurçaylı'nın "Boşanaq Evlenerik", "Ne-
ettirmiştir. Uzun yıllar gazete ve dergi re- nemin Şahlıq Quşu" gibi eserleri Musikili Ko-
daksiyalarında, yayıncılığın çeşitli dallarında ça- mediya Teatrı'nda başarıyla sahnelenmiştir.
lışmış, 1978 yılından ömrünün sonuna kadar da Eserleri SSR1 ve bir çok yabancı ülkelerde il-
"Yazıcı" yayıncılıkta baş redaktörlük yapmıştır. giyle karşılanan E.Kürçaylı, aynı zamanda da iyi
"Seçilmiş Eserleri", "Dumalar Cenuba Uçur", bir mütercimdir. O, S.YesenhVİn, N.Tikonov'un,
"Yollarda Axtar Meni", "Dünya Ovcumdadır", A.Prokofyev'in, İ.Abaşidze'nİn, Sayat Nova'nin,
"Heyaun Dolayları", "Bütövlük", "Ülker" ki- Q.Quliyevin, N.Hikmet'in, A.Dante'nin, vs. eser-
taplarında toplanan şiir ve destanlarda vatanın, ta- lerini Azerbaycan Türkçesi'ne çevirmiştir.
biatın, Türk milli değerlerinin terennümü önemli E. Kur çaylı'nın 1978 yılında yazdığı "Bü-
yer tutar. Bu eserlerin tek kahramanı; şairin ken- tövlük" eseri, 1980 yılında şairin ölümünden
disidir, zengin iç dünyasıdır, hudutsuz fikir ve hemen sonra SSR Devlet Mükafatı ödülüyle onur-
duygu alemidir. landırılmıştır.
1956 yılında kaleme alman "Sınaq", "Ana" Başlıca eserleri;
eserlerinde büyük vatan muharebesinin saflarında Bütövlük (süreler ve piyesler), B., 1978;
çarpışan azerbaycanlı askerlerin kahramanlıkları Durnalar Cenuba Uçur (şiirler ve piyesler), B.,
ve toprak sevgisi aynı samimiyetle terennüm edi- 1967; Dünya Ovcumdadır (şiirler ve piyesler),
lir. B., 1976; Seçilmiş Eserleri, 13., 1959; Ülker
Epik şiirin örnekleri olan "Zamanın Hökmü", (şiirler ve piyesler), B., 1980; Heyatın Dolayları
"Nargin'den Esen Külek", "Dumalar Cenuba (şiirler ve piyesler), B., 1973; Seçilmiş Eserleri, B.,
Uçur", "Cenubdan Mektublar", "Sen Kimsen?", 1990.
"Daş Hasar", "Payız Günleri" vs. eserlerinde
hayat, manevi-ahlaki değerler terennüm edilir. Kaynakça:
"Daşlar" silsilesinde" insan-tabiat" uyumu, 1. Azerbaycan Sovet Edebiyyatı Tarihi.
lirik ve epik pasajlarla takdim oluna bilir. Öyle ki Bakı,1988.
bu uyumdan ve birlikten hareket ederek şair, son 2. Azerbaycan Sovet Edebiyyatı Tarihi, 2
kitabını "Bütövlük" diye adlandırır. ciltte, cilt 2, Bakı, 1967.
3. Edebi Proses - 76, Bakı, 1978.
ŞİİRLER
(Eliağa Kürçaylı. Seçilmiş eserleri Bakı, 1990, s. 16,164-181,198...)
1. bir tek, sadece bir 2. güneş gibi 3. öyle 4. belki 5. kendi 6. parçasını 7. çocukla 8. yürekle 9. sürülen tarladaki katar izi 10. yetişecek, buy
atacak 11. bir müddet, bir müddete kadar 12. kırları, bayırları 13. dayanmıyor 14. varıyorum, ulaşıyorum 15. hepsi, tamamı 16. atalarımız gibi
17. belki 18. pınarların 19 aha, işte 20. sıçrayacak, atlayacak 21. kendine 22. kırları 23. doğuracak 24. rüzgar 25. talihime, bahtıma
Körfezde dayanmaq istemir be'zen,
Derin deryaları o arzulayır. Meşenin12 sükut dolu
Terpene bilmeyir feqet yerinden, Qucağında durmuşam.
Durgun günlerini belece sayır. Göresen ne barede13
Susur ağcaqayın, şam?!
O fitli-tüstülü paraxoda bax, Sükutuyla ne deyir
Gemini her yana dartsa - dartacaq. Budaqlar hezin-hezin?
O gelse - gedecek, qalsa - qalacaq, Belke14 xatiresiyçün
Bir gün de qerq olub batsa - batacaq. Kederli eşqimizin
Bele lal kesilibdir
Sen necin olursan yedek gemisi?! Osinalar16, cökeler17?
Özün keç hünerle nece denizden. Bir sorguya tutalar,
Bir ömür verilib sene cemisi, Bir suala çekeleı...
Sürünme, yedeksiz yaşa onu sen. Bu günle xatirenin
Serheddinde durmuşam,
Arxada sürünen bir ömür boşdur, Göresen nebarede
Harda alqışlanıb gerilik, harda? Susur ağcaqayın, şanı?!
Yedekde salamat qalmaqdan xoşdur Neçün bu tereflere
Müsteqil qerq olmaq fırtınalarda. Güzanm18 düşdü bir de?
Yol, ağır ne barede
1966 Gören susur bu yerde?
Dönüb-dönüb baxıram
Bir cüt19 ayaq izime.
YADIMA SEN DÜŞÜRSEN Hanı onun izleri,
Niye deymir gözüme?
Her çiçeyin öz1 etri2, Bir vaxt bu yere düşen
her gülün öz rengi var, İki qoşa20 lepirdi21,
Her qelbin öz isleyi, Cingiltili22 qız sesi
öz sözü, ahengi var. Yola neğme sepirdi.
Her insan öz ömrüne İndi23 ne hemin24 izler,
dost seçir, hemdem3 seçir. Ne gülüş, ne neğme var...
Menimse üreyimden4 Belke de bu barede
qemli bir nisgiî5 keçir, Susur yollar, çığırlar?!
Yadıma sen düşürsen.
1. kendi 2. kokusu 3. arkadaş, sırdaş 4. yüreğimden 5. dert, tasa, keder b. böyle 7. acele eder 8. sokakta 1. merhametli, samimi 10. hoş-iyi
bahtlı 11. gibi 12. ormanın 13. konuda, mevzuda 14. belki 15. böyle İd. bir ağaç türü 17. bir ağaç türü 18. yolum, gidişatım 19. çift 20. çift
21. ayak iziydi 22. çınlamalı 23. şi.ndi 24. aynı 23. çift26. yabancıyım 27. yeniden doğar 2t>. goncasına 29. sesi, sedası
Gözüne qar üste güller görünse,
Sert külek1 ney çalsa qulaqlarında, Menim yazı stolumu18
Payızda2 dağlarda seller görünse, Xoşlamırsan10, ezizim,
Qem neğmeye dönse dodaqlarında, Sanırsan ki, aramızda
Ayın buz ziyası yandırsa seni, Bir seheddir o bizim.
Her ulduz3 bir neheng4 güneşe dönse, Sanırsan ki, o alıbdır
Güneşin alovu5 dondursa seni, Meni senin elinden,
Şaxta Muğandakı ateşe dönse, Bu gileyi20 nece21 defe
Serçe neğme dese bülbüller kimi6, Eşitmişem dilinden.
Xezeller7 yamyaşıl deyse gözüne, Seni başa düşüreni22 men,
Külekde inleyen teleqraf simi Aylı-ulduzlu23 feza
Bir "Keremi" çalsa özü özüne8, Xoş gelmeyir teyyareçi
Qoymma düşsen de derdin, melalin Könül veren bir qıza.
Yaşamaq istesen yaşadıqca sen, Oemiryolçu sevgilisi
Ey dost, ağarsa da saçın, saqqahn Heç xoşlamır qatan24,
Demek vurulmusan, demek sevirsen. Denizcinin sevdiyi qız
Mavi, zümrüd suları...
1. rüzgar 2. sonbaharda, lazan mevsiminde 3- yıldız 4. büyük, iri 5. alevi 6. gibi 7. gazeller 8. kendine 9, hâlâ, daha 10. balyozla 11.
delmiyordu, yarmıyordu 12. köyde 13. gençleri 14. hizmetçi 15. şimdi İb. güneş gibi 17. herkes, hepsi 18. masamı (Rusça) 19. beğenmiyorsun
20. yalanı 21. çok 22. anlıyorum 23. yıldızlı 24. treni 25. telefon ederim 2b. dinçlik, dayanma gücü 27. ses vermeyip, çalmayıp 28. değil 2^.
şimdi 30. nasıl 31. alta, toprak altına 32. nerdeyse, neredeyse 33. soğuk 34. dayanamıyorum 35. numarası 36 kendi-kendine 37. kuzey