EDİTÖR

Merhabalar,

Sayın velilerimiz değerli öğrencilerimiz,

Dergimizin ilk sayısına göstermiş olduğunuz ilgi ve teveccühten dolayı her birinize ayrı ayrı dergi
komisyonumuz adına teşekkür ederim.
Ocak - 2011 Sayı:2
Zamanın her anı bütün insanlar için ayrı bir değere sahiptir. Yaşadığımız anın kıymetini çoğu zaman
bilemeyiz. Ne zamanki elimizde olanları kaybederiz: o zaman, bize geçmiş daha tatlı gelmeye başlar.
Başakşehir Lisesi Hatırlayın şöyle birkaç yıl öncesini özlemle andığınız zaman dilimleri ne kadar çoktur. İşte bu gün, şu
an ,yarın için geçmiş zaman olacak. Peki, bu günün kıymetini bilebiliyor muyuz? Egomuza söz geçi-
Adına Sahibi remediğimiz anlarda dostlarımıza arkadaşlarımıza verdiğimiz üzüntünün telafisi yarın mümkün olabi-
Faris ÖZEK lecek mi? Ufacık çıkarlar için harcadığımız samimiyet dolu sohbetlerimizi yarın tekrar yapabilecek mi-
yiz? ‘ ben ’ diye başlayan ve hep ‘ ben ’ diye biten ve ‘ ben’ üzerine bina ettiğimiz küçücük dünyamız-
(Okul Müdürü) da her gün biraz daha yalnızlaştığımızın ne zaman farkına varacağız?

Birbirimize ne kadar çok ihtiyacımız var farkında mısınız? Yarın her birimizin çocuğu büyüyecek ve ço-
Genel Yayın Yönetmeni cuklarımız birbirlerine ihtiyaç duyacaklar. Her biri başka bir meslekle iştigal olacak. Peki, aramızda bü-
yütüp geliştiremediğimiz dostluklarımızı arkadaşlıklarımızı çocuklarımıza nasıl aktaracağız?
Yunus KOŞAR Onlara mutlu bir geleceği nasıl bırakacağız?
(Türk Dili ve Edebiyatı Öğrt.)
Bakın aynı gök kubbenin altında, aynı havayı teneffüs ederek yaşıyoruz. Aynı şehirde, aynı mahalle-
de, aynı binada beraberiz. Peki, birbirimize neden selam vermiyoruz? Birbirimizi birleştirici, aramızdaki
Yayın Kurulu dostluk ve samimiyet duygularını pekiştirmek yerine, birbirimize güven ve samimiyet duygularımızı kö-
relten yanlarımızı geliştiriyoruz. Etrafımıza gülümseyerek bakmak, güvenmek ve güven vermek
Zeliha DÜNDAR yerine şüpheli, sorgulayıcı, hatta yargısız infaza varan tavırlar sergiliyoruz.
(Türk Dili ve Edebiyatı Öğrt.)
Mutlu olmak etrafımızdakileri mutlu etmek bizim dilimizde. Öncelikle selam. Birbirimize mutlaka selam
Uğur KOÇMAN verelim. Tanıyalım ya da tanımayalım fark etmez, sadece aynı gök kubbeyi paylaşıyor olmamız hatırı-
Zeynep KİBİROĞLU na selam. Yüce peygamberimiz bakın ne buyuruyor: Size yaptığınız takdirde birbirinizi seveceğiniz bir
Elbilge KIRIM işi göstereyim mi? Selamı aranızda yaygınlaştırınız. Bir başka sözünde ise “İnsanların en âcizi dua
etmeyen, en cimrisi de selam vermeyendir ” buyuruyor.
Hezar GEZİCİ
Tolga ÜÇEYLER Selam vermediğimiz için birbirimizi tanıyamıyoruz. Birbirimize yaklaşamıyoruz. Birbirimizle paylaşa-
mıyoruz ve paylaşamadığımız için de kaynaşamıyoruz. Birbirimizi kafamızda geliştirdiğimiz kendimize
ait düşüncelerle tanıyoruz. Ve çoğu zaman da ön yargıya varan düşünceler geliştiriyoruz. Selam; de-
dikoduyu, gıybeti, kıskançlığı, önyargıyı yok etmenin ilk adımı. Hadi hepimiz bu ilk adımı atalım sonra-
İletişim Bilgileri sı zaten gelecek çünkü bizler; mekânlara ve zamanlara sığmayan Yunus’un, Mevlana’nın, Yesevi’ nin,
Tel: 0212 487 76 09 Hacı Bektaşi Velinin torunlarıyız. Bizim anlayışımızda:
yunuskosar@yunuskosar.com Hak cihana doludur, Gelin tanış olalım,
Sonraki sayılarımızda dergimize reklam Kimseler Hakkı bilmez
İşin kolayın tutalım
O’nu sen senden iste, Sevelim sevilelim,
vermek isteyenler için O senden ayrı olmaz Dünya kimseye kalmaz
Tel: 0506 218 34 36
Dünyaya gelen geçer, Yunus sözün anlar isen,
Bir bir şerbetin içer Mani’sini dinler isen
Grafik - Tasarım Bu bir köprüdür geçer, Sana iyi dirlik gerek,
Cahiller onu bilmez Bunda kimseler kalmaz
Çetin Matbaacılık - Yunus Koşar (Yunus Emre)
Davutpaşa Cd. Güven Sn. Sit. düşünceleri vardır.
Topkapı / İstanbul
Bizi biz yapan değerlerimizin üzerine küller serpmezsek, ayrılıklarımızı parlatmazsak, aramızdaki
Tel: 0212 576 59 85 hoşgörü ve diyalog köprülerini daha güçlü kılarsak; şu fani dünyada bizden daha güçlü bir ülke – top-
e-mail: cetinnmatbaacilik@hotmail.com lum, bizden daha mutlu bir millet olur mu? Bayrağına, milletine, atalarından gelen değerlere bizim ka-
dar sıkıca sarılan, zalime karşı her daim mazlumun yanında olan bizim milletimiz kadar samimi başka
bir millet var mıdır acaba? İşte bu güzel hasletlerimizi daha da güçlendirmek için herkese kucak
dolusu selam!
Not: Değerli öğretmenlerimiz ve sevgili Saygılarımla
öğrenciler, dergimiz için yazılı eserlerinizi
Yunus KOŞAR
yunuskosar@yunuskosar.com Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni
adresine her ayın 15’ini aşmayacak yunuskosar@yunuskosar.com
şekilde gönderebilirsiniz. Katkılarınız
için şimdiden çok teşekkürler.
YAYIN KURULU
BAŞAKŞEHİR LİSESİ
1
VASİYETNAME

ATATÜRK, TÜRK TARİH

KURUMU‘NU NEDEN KURDU

A
tatürk’ün direktifleriyle, 16 üye Yüksek Kurumu” kurulur. Dil çalışmaları büyük inanla beklenilen
tarafından, 15 Nisan 1931’de Türk Dil Kurumu ile Türk Tarih Kuru- ışıklı verimlerini şimdiden göstermek-
“Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti” adı mu için Atatürk’ün vasiyetnamesinde tedir.
altında kurulan Kurum’un adı 3 Ekim belirtilen mali menfaatler saklı olup Atatürk, 1 Kasım 1936’da Türki-
1935’te Türk Tarih Kurumu’na çevrildi. kendilerine tahsis edilir. ye Büyük Millet Meclisi’nin V. dönem
Bakanlar Kurulu’nun 21.X.1940 Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yük- 2. yasama yılının açılış konuşmasında
gün ve 2/14556 sayılı kararnamesi- sek Kurumunun; kuruluşu, organları, Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih
yle kamu yararına çalışan çalışma usulleri ve özlük işleri ile Kurumu’nun geleceği ile ilgili dilekleri-
dernekler arasına alınan kuruluşuna dâhil kurumlar üzerindeki ni şu sözlerle dile getirmişti:
Türk Tarih Kurumu, yetkileri kanunla düzenlenir. Başlarında değerli Eğitim
11.VIII.1983 gün ve Atatürk, yaşamının son gün- Bakanımız bulunan, Türk Tarih Kuru-
2876 sayılı yasa ile T.C. lerine dek Kurum’un çalışmalarına mu ile Türk Dil Kurumunun her gün
Atatürk Kültür, Dil ve Tar- kendisi önderlik etmiş, çalışma planını yeni gerçek ufuklar açan, ciddî ve
ih Yüksek Kuru-mu’na kendisi çizmiştir. Türk ve Türkiye tar- aralıksız çalışmalarını övgü ile anmak
bağlı bir kuruluş ihini aydınlatacak araştırmacılara yol isterim. Bu iki ulusal kurumun, tarihi-
durumuna ge- gösterici nitelikte aşağıdaki direktifle- mizin ve dilimizin, karanlıklar içinde
ti-rilmiştir. ri vermiştir: unutulmuş derinliklerini, dünya kül-
Anayasanın “… Tarih yazmak, tarih yap- türünde başlangıcı temsil ettiklerini,
Atatürk mak kadar mühimdir, yazan yapana kabul edilebilir bilimsel belgelerle or-
Kü l t ü r, sadık kalmazsa, değişmeyen hakikat taya koydukça, yalnız Türk ulusunun
Dil ve insanlığı şaşırtacak bir mahiyet alır.” değil, bütün bilim dünyasının ilgisini ve
Ta r i h “Biz daima hakikat arayan ve onu uyanmasını sağlayan, kutsal bir görev
Yük- buldukça ve bulduğumuza kani old- yapmakta olduklarını güvenle söyleye-
s e k ukça ifadeye cüret gösteren adamlar bilirim. (Alkışlar) Tarih Kurumunun
K u - olmalıyız.” Alacahöyük’te yaptığı kazılar sonu-
rumu Atatürk’ün Türk Tarih Kurumu’na cunda, ortaya çıkardığı beş bin beş
ile ilgili ve çalışmalarına verdiği önem, 5 Eylül yüz yıllık maddî Türk tarih belgeleri,
maddesiise 1938′de düzenlediği vasiyetnames- dünya kültür tarihinin yeni baştan in-
şöyledir: inde parasal varlığından Kurum için de celenmesini ve derinleştirilmesini
Madde bir pay ayırmasıyla kanıtlanmıştır. Türk gerektirecektir. Birçok Avrupalı bilim
134. – Tarih Kurumu’nun ana geliri, bu vasi- adamının katılması ile toplanan son
Atatürkçü yet nameye uygun olarak, Atatürk’ün Dil Kurultayının aydınlık sonuçlarını
düşünceyi, İş Bankası ’ndaki hisse senetlerinden görmekle çok mutluyum. Bu ulu-
Atatürk ilke ve oluşmaktadır. sal kurumların az zaman içinde ulusal
inkılâplarını, akademilere dönüşmesini dilerim.
Türk kültürünü, ATATÜRK ‘ÜN TÜRK TARİH Bunun için, çalışkan tarih, dil ve bil-
Türk tarihini ve im adamlarımızın, bilim dünyasınca
KURUMU HAKKINDA
Türk dilini bilimsel tanınacak orijinal eserlerini görmekle
yoldan araştırmak, SÖYLEDİĞİ SÖZLER mutlu olmanızı dilerim.
tanıtmak ve yay- 1 Kasım 1934 1 Kasım 1937
mak amacıyla; Kültür işlerimiz üzerine, ulusça Türk Tarih ve Dil Kurumlarının,
Atatürk’ün manevî gönüllerimizin titrediğini bilirsiniz, bu Türk Millî varlığını aydınlatan çok
himayelerinde, işlerin başında da Türk tarihini, doğru kıymetli ve önemli birer ilim Kurumu
Cumhurbaşk anının temelleri üstünde kurmak, öz Türk di- mahiyetini aldığını görmek hepimizi
gözetim ve desteğinde, line, değeri olan genişliği vermek sevindirici bir hâdisedir. Tarih Kuru-
Başbakanlığa bağlı; için candan çalışmakta olduğumuzu mu; yaptığı kongre, kurduğu sergi, yurt
Atatürk Araştırma söylemeliyim. bu çalışmaların göz içindeki hafirler, ortaya çıkardığı es-
Merkezi, Türk Dil Ku- kamaştırıcı verimlere erişeceğine erler, şimdiden bütün ilim dünyasına
rumu, Türk Tarih şimdiden inanabiliriz. kültürel vazifesini ifaya başlamış bu-
Kurumu ve Atatürk Kül- 1 Kasım 1935 lunuyor.
tür Merkezinden oluşan, Kültür kınavımızı, yeni ve modern
kamu tüzelkişiliğine sahip esaslara göre teşkilâtlandırmaya dur-
“Atatürk Kültür, Dil ve Tarih madan devam ediyoruz. Türk Tarih ve

2 BAŞAKŞEHİR LİSESİ

‘’Tarih yazmak tarih yapmak kadar mühimdir, yazan yapana sadık
kalmazsa, değişmeyen hakikat insanlığı şaşırtacak bir mahiyet alır.’’
Türk Tarih Kurumu, ülkemizde
bizzat Atatürk’ün direktifleriyle kuru-
lan kurumların başında gelmektedir.
Atatürk, özellikle Avrupa devletlerinin
ders kitaplarında yer alan Türklerin
ikinci sınıf bir millet oldukları (secon-
daire) iddialarına ve “barbar” deyimi
kullanılarak bir istilacı kavim şeklinde
gösterilmelerine karşılık, bunun
böyle olmadığını ve cihan tarihinde
en eski çağlardan beri hakiki yer-
inin ne olduğunun ve medeniyete
ne gibi hizmetlerinin bulunduğunun
araştırılması gerektiğine inan-
maktaydı.
İşte bu sebeple, 28 Nisan 1930 tar-
ihinde, Atatürk’ün de bizzat katıldığı
Türk Ocakları’nın VI. Kurultayı’nın
son oturumunda, O’nun direktifle-
riyle, Âfet İnan tarafından 40 imzalı
bir önerge sunulmuş ve “Türk tarih
ve medeniyetini ilmî surette tedkik
etmek için hususi ve daimî bir heye-
tin teşkiline karar verilmesini ve bu
heyetin azasını seçmek salahiyetinin
Merkez heyetine bırakılmasını teklif
ederiz” denilmiştir.
Aynı gün Kurultay’da yapılan
görüşme sonucunda Türk Ocakları
Kanunu’na, 84. madde olarak “Merkez
Heyeti, Türk tarih ve medeniyetini ilmî
surette tedkik ve tetebbu eylemek
vazifesiyle mükellef olmak üzere bir
Türk Tarih heyeti teşkil eder” şeklinde
bir madde eklenmiştir. Bu karar çer-
çevesinde 16 üyeden oluşan bir “Türk
Tarihi Tedkik Heyeti” teşkil edilmiş,
heyet ilk toplantısını 4 Haziran 1930
tarihinde yapmış, Yönetim Kuru-
lu ve diğer üyeleri seçmiştir. Yönetim
Kurulu: Başkan Tevfik Bıyıklıoğlu,
Başkanvekilleri Yusuf Akçura ve
Samih Rıfat, Genel Sekreter Dr. Reşit
Galip, Üyeler: Âfet İnan, İsmail Hakkı
Uzunçarşılı, Hâmid Zübeyir Koşay,
Halil Edhem, Ragıb Hulûsi, Reşid
Safvet Atabinen, Zâkir Kadîrî,
Sadri Maksudi Arsal, Mesaroş (An-
kara Etnografya Müzesi uzmanı),
Mükrimin Halil Yinanç, Vâsıf Çınar ve
Yusuf Ziya Özer’den teşekkül etmiştir.
Bu heyet, “Türk Tarihinin Ana
Hatları” adıyla yaptığı ilk çalışmayı
yayımlamıştır.
Böylece temeli atılan Türk Tar-
ih Kurumu, 29 Mart 1931 tarihinde
Türk Ocakları’nın VII. Kurultayı’nda
kapatılma kararı alınınca, bu defa 12
Nisan 1931’de “Türk Tarihi Tedkik Ce-
miyeti” adı ile yeniden teşkilatlanmış
ve 1930’daki ilkeler temel alınarak faa-
liyetlerine devam etmiştir. Kurumun
adı 1935 yılında “Türk Tarihi Araştırma
Kurumu” olarak değiştirilmiş, daha
sonra ise “Türk Tarih Kurumu”na
çevrilmiştir.
Kurum bu dönem içerisinde dört
ciltlik lise tarih kitaplarını, İsmail Hakkı
Uzunçarşılı’nın Anadolu Beylikleri’ni,
bazı kazı raporlarını, Pîrî Reis’in
“Kitâb-ı Bahriye” ve haritasını basmış,
1937 yılından itibaren ise, adını bizzat
Atatürk’ün koyduğu, BELLETEN yayın
hayatına başlamıştır.
Atatürk, hayatının son dönem-
lerine kadar Kurumun çalışmalarıyla
yakından ilgilenmiş, birçok defa
çalışma planını kendisi tesbit etmiş
ve birçok toplantıya bizzat katılmıştır.
O’nun bu Kurum’a ve tarihe verdiği
önem, 5 Eylül 1938’de düzenlediği
vasiyetnâme ile, İş Bankası’ndaki
VASİYETNAME
Mustafa Kemal Atatürk
Türk Tarih
Kurumu’nu
Tanıyalım
hisselerinin gelirinin yarısını Türk
Tarih Kurumu’na bağışlamasından
anlaşılmaktadır. Nitekim Atatürk’ten
sonra gelen bütün Cumhurbaşkanları
da bir gelenek olarak Kurum’un ko-
ruyucu başkanları olmuştur. 25 Mayıs
1940’ta İçişleri Bakanlığı’nca onayla-
nan yeni cemiyetler kanununa göre
yeniden düzenlenen tüzüğünün 2.
maddesinde, Kurum’un Reisicumhur
İsmet İnönü’nün yüksek himayeleri
altında bulunduğu hükmü yer almış,
3. maddesinde de, “Maarif Vekili bu
Kurum’un fahrî reisidir” denilmiştir.
Kurum, Bakanlar Kurulu’nun 21 Ekim
1940 tarih ve 2/14556 sayılı kara-
rnamesiyle “Kamu Yararına Çalışan
Dernekler” arasına alınmıştır. Türk Tar-
ih Kurumu, tüzelkişiliğe sahip olarak,
7 Kasım 1982’de kabul edilen Türkiye
Cumhuriyeti Anayasası’nın 134. mad-
desi ile kurulan Atatürk Kültür, Dil ve
Tarih Yüksek Kurumu bünyesine da-
hil edilmiştir. Türk Tarih Kurumu bu
dönemden itibaren de ilk kuruluş
amaçları doğrultusunda çalışmalarına
devam etmiş ve etmektedir.
RÖPORTAJ
Sazın üç teli gibi; öğrenci, öğretmen, veli kavramları da
uyum içinde çalışırsa öğrenci düzenli ve başarılı olur.
Milli Eğitim Müdürü İle Röportaj
Öncelikle öğretmeniniz şahsında sizi tebrik ederim. Öğret-
menler öncelik etmezse öğrenciler tek başına yolunu bulamaz,
aydınlığa kavuşamaz. Siz şanslısınız Yunus Bey gibi gayretli, is-
tekli bir hocamız var. Bu tür faaliyetlerle kişinin topluma kazandı-
rılması ve başarı kazanmasının yanında öğrenim hayatında ve ki-
şilik gelişiminde çok önemlidir. Başarılı olmanız, hayatta daha a-
tak ve verimli olmanızı sağlar. Bu sebeple sizleri kutluyorum ve
başarılarınızın devamını diliyorum. Şimdi sormak istediğiniz so-
rular varsa başlayabiliriz.
Ozan DOLAŞ: Bize biraz kendinizden bahseder misiniz?
Doğum yerim Kars-Sarıkamış. Meslek hayatımın yarısına
yakın bir kısmını çeşitli ilköğretim okullarında, liselerde edebiyat-
Türkçe öğretmenliğiyle geçirdim. Bir sürede okul müdürlüğü yap-
tım. 2008’den beri Başakşehir ilçe milli eğitim müdürlüğü görevini
yönetiyorum. Meslek hayatımın toplamında 26 yıllık hizmetim var.
Öğretmenliği hep severek hep istekle, zevkle ve ilk günkü heye-
canla yaptım. Şimdiki mesleğim biraz farklı. Bir ilçenin eğitim yö-
netimi. Bu görevimi de öğretmenlik yıllarımda ki gibi aynı hislerle
yürütüyorum. Ama bu görevimi öğretmen olduğumu unutmadan,
asli kimliğimi kaybetmeden yürütüyorum.
Kübra UZUN: Göreve geldiğinizden beri yaptığınız deği-
şiklikler ve geleceğe yönelik planlarınız nelerdir?
Göreve ilk geldiğimde Başakşehir ilçesinde çok büyük bir o-
kul açığı vardı. Üç ilçeden üç bölge Başakşehir’e aktarılmıştı. Üç
farklı yapıda, üç farklı sosyal yapısı olan, veli, öğrenci ve okul se-
4 BAŞAKŞEHİR LİSESİ
viyesi ayrı olan üç bölgemiz oldu. Somut örnek verirsek; bir okulu-
muzda sınıf mevcudu yetmişken diğer bir sınıfta yirmiydi. Bu bü-
yük bir uçurum. İlçenin kuruluşunda bütün okulları gezdik. Durum
tespitinde bulunduk. Kaymakamla, belediye başkanıyla ve il mil-
li eğitim müdürlüğüyle görüştük ve bazı kararlar aldık. Bu karar-
lar neticesinde acil okul yapılması gereken yerlere okullar yapıldı.
Gecekondu bölgesinde okul ve öğretmen açığımız fazla. Bu ko-
nuda yetkili yerlerle sürekli temas kuruyoruz ve onları bilgilendiri-
yoruz. Öğretmen tayin edemiyorsak üniversite mezunu ücretli öğ-
retmenleri göreve getiriyoruz.
Semih İMAN: Sizin okuduğunuz eğitim dönemiyle şimdi-
ki eğitim dönemi arasındaki farklar nelerdir?
Biz sizden şanssız bir dönem yaşadık. Eğitim imkânları çok
kısıtlı, ülke yoksul, hayat standartları bugüne göre çok gerideydi.
Bu durum içinde sorumluluk sahibi bireyler çok çalışarak önemli
yerlere gelebildi. Bugün ise Türkiye’de okul standartları çok yük-
sek. Tek sorunumuz var; teknoloji ölçüsünde kullanılmıyor. Birçok
arkadaşımız bu teknolojik araçlar önünde çok vakit harcıyor. U-
nutmayın ki her şey ölçüsünde kullanıldığı zaman yararlıdır. Siz-
lere tavsiyem şimdiden önünüze bir hedef koymanız ve bu he-
def doğrultusunda yürümeye başlayın. Soruyu biraz fazla geniş-
lettim galiba.
Simla ATALAR: Eğitim alanında gördü-
ğünüz eksiklikler var mı?
Eksiklerimiz; hala gelişmiş ülkeler düzeyin-
de eğitim veremeyişimiz, nüfus yoğunluna göre
derslik ve okul sayımız olmaması ve öğretmen

Başakşehir İstanbul
genelinde gerek
SBS gerekse ÖSS
sınavında otuzdo-
kuz ilçe arasında
ilk altıya girdi.
sayımızın öğrenci sayımızdan az olmasıdır. Bu eksiklikler gideril-
diği zaman eminim ki eğitim düzeyimiz gelişmiş ülkelerin düzeyi-
ne çıkacaktır.
Ozan DOLAŞ: Öğretmen öğrenci veli arasındaki ilişkiyi
nasıl değerlendiriyorsunuz?
Devir artık değişti. Anne baba çocuğunu dinliyor. Onun hayal-
lerini, duygularını öğreniyor. Artık öğretmen merkezli eğitim orta-
dan kalktı. Öğrencinin derse katılımı sağlanıyor. Öğretmende bu
katılımdan çıkarttığı sonuçlarla öğrencinin eksiklerini tamamlıyor.
Eskiden öğretmen ne derse annede baba da öğrenci de ona u-
yardı. Şimdiyse öğretmen öğrenciye destek olup onun önünü açı-
yor. Eğer ki sazın üç teli gibi öğrenci öğretmen veli kavramları da
uyum içinde çalışırsa öğrenci düzenli ve başarılı olur.
Kübra UZUN: Eğitimde kullanılan materyaller biz öğren-
cilere yetersiz geliyor. Bu konuyla ilgili düşünceleriniz neler-
dir?
Başakşehir bölgesinde bir tane lisenin olması büyük bir şans-
sızlık. Mevcut öğrenci sayısı iki bine yaklaşmış. İki bin kişiyi de bir
çatı altında tutmak zordur. Bu aşırı okul nüfusu kullanılan mater-
yal ve başarıyı olumsuz yönde etkiliyor. İkinci bir okul, daha dü-
şük nüfuslu derslikler daha iyi araç gereç ve donanımı için ola-
nak sağlar.
Semih İMAN: Geçtiğimiz günlerde okul üniformalarının
kaldırılıp serbest kıyafet uygulamasının getirileceği söylen-
mişti. Bu konudaki gelişmeler nelerdir?
Bu konuda bakanlığın özel bir planlaması vardı. Ama teks-
til sektörünün zarara uğraması ve bu sektördeki işsizlik nedeniy-
le bakanlıktan bu projenin ertelenmesi rica edildi. Bir çalışma ya-
pıldı. Ancak daha yönetmelik çıkmadı. Benim bu konudaki kişisel
kanaatim; ahlak kuralları çerçevesinde gerçekleştiği takdirde bu
çalışmanın yürürlüğe girmesidir. Yani serbest kıyafet çalışması-
nın uygulanması taraftarıyım.
Başakşehir İstanbul genelinde gerek SBS gerekse ÖSS sına-
vında otuzdokuz ilçe arasında ilk altıya girdi.
Simla ATALAR: Başakşehir’in eğitim alanındaki önemi
nedir?
Başakşehir İstanbul genelinde gerek SBS gerekse ÖSS sına-
vında otuzdokuz ilçe arasında ilk altıya girdi. Eğitim kalitesi çok i-
yi. Genel ortalamamız yüksek hedefimizde İstanbul’da ilk beşe
girmek. Bu hedefe ulaşmak için bütün çalışmalarımızı bu yöne
RÖPORTAJ
konuşlandırdık. Planlarımızı buna göre yapıyoruz. Yaptığımız bu
planlarda rakamlarla öncelikli hedeflerimizi belirliyoruz. Başakşe-
hir bu yönüyle iyi bir konumda. Şuanda ilk altıda olmak yeni ku-
rulan bir ilçe için çok iyi. Yani diğer ilçelerin yüzlerce yıldır var ol-
duğunu düşünürsek. Bundan sonrası eminim ki çok daha iyi o-
lacaktır.
Ozan DOLAŞ: Okullarda yapılan sosyal etkinlikler çok az.
Bu konudaki düşünceleriniz nelerdir ?
Okullar geçmiş dönemlerde sadece sınıf olarak düşünülmüş.
Yeni projelerde okulun bundan ibaret olmadığının, sosyal ve spor
alanlarının kurulması, çok amaçlı salonların bulunması gerekliliği-
nin farkına varıldı. Artık okul projelerine bunlarda katılıyor. Eksik-
ler giderilmeye çalışılıyor. Gençler enerjilerini sporla harcayamaz-
sa kültürel faaliyetlerle kendi gelişimlerini tamamlayamazsa bir i-
şe yaramazlar. Bu alanların açılması ve uygulanması konusunda
bakanlıkla çalışıyor müdürlere direktifler veriyoruz. Okul müdürle-
ri, okul aile birlikleri ve çeşitli kurumlarla bazı boş alanları bu ko-
nuda işe yarayacak yapılar ile genişletiyoruz.
Kübra UZUN: Okul dergimiz hakkında ne düşünüyorsu-
nuz? Olmasını istediğiniz konu ya da sayfalar var mı?
Dergi gerçekten çok başarılı. Emek harcanmış, öğrenci ön
planda. Tarih konularına ağırlık verilmiş, ÖSS’ye yönelik bilgiler
verilmiş. Sırf dergi çıkarttık demek için değil gerçekten okunma-
sı için yapılmış. Konular çok doyurucu ama özellikle onikinci sı-
nıf öğrencileri ve sizler için meslek tanıtımı da yapılmalı bence.
Semih İMAN: Yunus Hocamız 1 Haziran tarihini ‘’ Gün Ba-
şakşehir Lisesi Günü ‘’ adıyla geleneksel hale gelecek bir
program düşünüyor. Bu konuda sizlerin ne gibi düşünce ve
katkıları olur?
Yunus Bey gibi bir öğretmene sahip olduğunuz için gerçek-
ten çok şanslısınız. Bu projeye tabii ki yardımcı oluruz ama daha
kâğıt üzerinde bir şey yok. Yunus Bey çalışmalarını tamamlar bi-
ze bir sunum yapar. Şimdiden bu konuda yorum yapmak yanlış o-
labilir. Biz söz verdik mi tutarız.
Simla ATALAR: Son olarak öğrencilere tavsiyeleriniz ne-
lerdir?
Kendinize bir hedef koyun ve o hedefe ulaşmak için istekli ve
gayretli olun. Bu zaman da çalışmak gerçekten çok zor. Zorlu bir
dönemdesiniz ve rakipleriniz çok güçlü. Bu sorunların farkına va-
rıp emek vererek çalışırsanız ileride rahat edersiniz. Zamanınızı
boşa harcamayın.
BAŞAKŞEHİR LİSESİ
5
Milli Şairimiz

Arnavut asıllı Türk olan Cumhuriyet Dönemi şairi, düşünür, veteriner, öğretmen, vaiz,
hafız, Kur’an mütercimi, yüzücü, milletvekili.
Türkiye Cumhuriyeti’nin ulusal marşı olan İstiklâl Marşı’nın güftekârıdır. “Vatan şairi”
ve “milli şair” unvanları ile anılır. Çanakkale Destanı ve Bülbül en önemli eserlerinden-
dir. II. Meşrutiyet döneminden itibaren Sırat-ı Müstakim (daha sonraki adıyla Sebil’ür-
Reşad ) dergisinin başyazarlığını yapmıştır. Kurtuluş Savaşı sırasında milletvekili ola-
rak TBMM’de yer almış,İstiklal Madalyası sahibi bir vatanseverdir. Mehmet Âkif, son yıl-
larını Mısır’da Türkçe dersleri vererek ve Kur’an’ın Türkçeye çevrilmesi konuları ile uğ-
raşarak geçirdi. Çevirdiği nüshayı yaktığı söylenir.

Mehmet Akif Ersoy

(28 ARALIK 1873-27 ARALIK 1936)

Yaşamı kişi, dönemin “hürriyet-

Mehmet Âkif Ersoy, 1873 yılının
aralık ayında İstanbul’da, Fatih ilçe-
sinin Sarıgüzel semtinde dünyaya
geldi. Nüfusa kaydı, babasının do-
ğumundan sonra imamlık yaptığı ve
Âkif’in ilk çocukluk yıllarını geçirdi-
ği Çanakkale’nin Bayramiç ilçesinde
yapıldığı için nüfüs kağıdında doğum
yeri Bayramiç olarak görünür[2]. An-
nesi Buhara’dan Anadolu’ya geçmiş
bir ailenin kızı olan Emine Şerif Ha-
nım; babası ise Kosova’nın İpek ken-
ti doğumlu, Fatih Camii medrese ho-
calarından Mehmet Tahir Efendi’dir.
Mehmet Tahir Efendi, ona doğum ta-
rihini belirten “Ragif” adını verdi. Ba-
bası vefatına kadar Ragif adını kullan-
sa da bu isim yaygın olmadığı için ar-
kadaşları ve annesi ona “Âkif” ismiy-
le seslendi, zamanla bu ismi benim-
sedi[3]. Çocukluğunun büyük bölümü
annesinin Fatih Sarıgüzel’deki evin-
de geçti. Kendisinden küçük, Nuriye
adında bir kız kardeşi vardır.
Öğrenim Yılları
İlköğrenimine Fatih’te halkalı bay-
tar mektebinde o zamanların âdeti ge-
reği 4 yıl, 4 ay, 4 günlükken başladı.
2 yıl sonra iptidai(ilkokul) bölümüne
geçti ve babasından Arapça öğren-
meye başladı. Ortaöğrenimine Fatih
Merkez Rüştiyesi’nde başladı (1882).
Bir yandan da Fatih Camii’nde Fars-
ça derslerini takip etti. Dil derslerine
büyük ilgi duyan Mehmet Âkif, rüşti-
yedeki eğitimi boyunca Türkçe, Arap-
ça, Farsça ve Fransızcada hep birinci
oldu. Bu okulda onu en çok etkileyen
perver” aydınlarından
birisi olan Türkçe öğ-
retmeni Hersekli Hoca
Kadri Efendi idi.
Rüştiyeyi bitir-
dikten sonra anne-
si medrese öğreni-
mi görmesini istiyor-
du ancak babası-
nın desteği sonucu
1885’te dönemin göz-
de okullarından Mülki-
ye İdadisi’ne kaydoldu.
1888’de okulun yüksek
kısmına devam etmek-
te iken babasını kaybet-
mesi ve ertesi yıl büyük Fa-
tih yangınında evlerinin yan-
ması aileyi yoksulluğa düşür-
dü. Babasının öğrencisi Mus-
tafa Sıtkı aynı arsa üzerine küçük
bir ev yaptı, aile bu eve yerleşti. Ar-
tık bir an önce meslek sahibi olmak
ve yatılı okulda okumak isteyen Meh-
met Âkif, Mülkiye İdadisi’ni bıraktı. O -le bitirdi.
yıllarda yeni açılan ve ilk sivil veteri- Mezuniyetinden sonra Mehmet
ner yüksekokulu olan Ziraat ve Bay- Âkif, Fransızcası’nı geliştirdi. 6 ay
tar Mektebi’ne (Tarım ve Veterinerlik içinde Kur-an’ı ezberleyerek hafız.
Okulu) kayıt oldu. Hazine-i Fünun Dergisinde 1893 ve
Dört yıllık bir okul olan Baytar 1894’te birer gazeli, 1895’te ise Mek-
Mektebi’nde bakteriyoloji öğretme- tep Mecmuası’nda “Kur-an’a Hitab”,
ni Rıfat Hüsamettin Paşa pozitif bilim adlı şiiri yayınlandı, memuriyet haya-
sevgisi kazanmasında etkili oldu[5]. tına başladı.
Okul yıllarında spora büyük ilgi gös-
terdi; mahalle arkadaşı Kıyıcı Osman
Pehlivan’dan güreş öğrendi; başta gü- Memurluk Hayatı
reş ve yüzücülük olmak üzere uzun Okulu bitirdikten hemen sonra Zi-
yürüyüş, koşma ve gülle atma yarışla- raat Bakanlığı’nda memur olan Meh-
rına katıldı; şiire olan ilgisi okulun son met Âkif, memuriyet hayatını 1893–
iki yılında yoğunlaştı. Mektebin bay- 1913 yılları arasında sürdürdü. Ba-
tarlık bölümünü 1893 yılında birincilik kanlıktaki ilk görevi veteriner müfet-

6 BAŞAKŞEHİR LİSESİ

tiş yardımcılığı idi. Görev merkezi İs-
tanbul idi ancak memuriyetinin ilk dört
yılında teftiş için Rumeli, Anadolu, Ar-
navutluk ve Arabistan’da bulundu. Bu
sayede halkla yakın temas halinde
olma imkânı buldu. Bir seyahati sıra-
sında babasının doğum yeri olan İpek
Kasabası’na gidip amcalarıyla tanış-
tı. 1898 yılında Tophane-i Âmire vez-
nedarı Mehmet Emin Beyin kızı İsmet
Hanım’la evlendi; bu evlilikten Cemi-
le, Feride, Suadi, İbrahim Naim, Emin,
Tahir adlı çocukları dünyaya geldi.
Mehmet Âkif, edebiyata olan il-
gisini şiir yazarak ve edebiyat öğret-
menliği yaparak sürdürdü. Resimli
Gazete’de Servet-i Fünun Dergisi’nde
şiirleri ve yazıları yayımlandı.
İstanbul’da bulunduğu sırada bakan-
lıktaki görevinin yanı sıra önce Halka-
lı Ziraat ve Baytar Mektebi ‘n de kom-
pozisyon (kitabet-i resmiye), sonra
Çiftçilik Makinist Mektebi’nde (1907)
Türkçe dersleri vermek üzere öğret-
men olarak atandı.
II. Meşrutiyet
II. Meşrutiyet ilan edildiğinde Meh-
met Âkif, Umur-ı Baytariye Dairesi
Müdür Muavini idi. Meşrutiyet’in ila-
nından 10 gün sonra arkadaşı rasat-
hane müdürü Fatin Hoca onu, on bir
arkadaşı ile birlikte İttihat ve Terakki
Cemiyeti’ne üye yaptı. Ancak Mehmet
Âkif, üyeliğe girerken edilen yeminde
yer alan “Cemiyetin bütün emirlerine,
kayıtsız şartsız itaat edeceğim” cüm-
lesinde geçen “kayıtsız şartsız” ifade-
sine karşı çıkmış, “sadece iyi ve doğ-
ru olanlarına’” şeklinde yemini değiş-
tirtmişti. Cemiyetin Şehzadebaşı İlmi-
ye Mahfelinde Arap Edebiyatı dersle-
ri veren Âkif, Kasım 1908’de, Umur-i
Baytariye Müdür Muavinliği görevini
sürdürürken Darülfünun’da Edebiyat-i
Osmaniye dersleri vermeye başladı.
II. Meşrutiyet’in Âkif’in hayatında
en büyük etkisi, meşrutiyetle birlikte
yayın dünyasına adım atması olmuş-
tu. Daha önce bazı şiirleri ve yazıla-
rı bir kaç gazetede yayımladıysa da
eser yayımlamaya uzun süredir ara
vermişti. Meşrutiyetin ilanından son-
ra, ilk sayısı 27 Ağustos 1908’de ya-
yımlanan Sırat-ı Müstakim dergisinin
başyazarı oldu. İlk sayıda Fatih Camii
şiiri yayımlandı. Ebül’ula Mardin ayrıl-
dıktan sonra dergi, 8 Mart 1912’den
itibaren Sebil’ür-Reşad adıyla çık-
maya devam etti. Âkif’in hemen he-
men bütün şiir ve yazıları bu iki dergi-
de yayımlandı. Gerek dergilerdeki ya-
zılarında, gerekse İstanbul camilerin-
de verdiği vaazlarda Mısırlı bilgin Mu-
hammed Abduh’un etkisiyle benim-
sediği İslam Birliği görüşünü yayma-
ya çalıştı.
1910 yılında gerçekleşen Arna-
vutluk İsyanı onu çok üzmüş ve arka-
sından gelecek kötü olayları sezmiş-
ti. Balkanlar’da artan düşmanlık duy-
gularını ve doğabilecek isyanları önle-
mek için bir şeyler yapma arzusu duy-
du ancak Balkan Savaşı ile hüsrana
uğradı. 1914’ün başında iki aylık bir
seyahate çıkarak Mısır ve Medine’de
bulundu. Mısır seyahati hatıralarını
“El Uksur’da” adlı şiirinde anlattı.
1913’te kurulan Müdafaa-i Milli-
ye Cemiyeti’nin halkı edebiyat yoluyla
aydınlatma amacı güden neşriyat şu-
besinde Recaizade Ekrem,Abdülhak
Hamid, Süleyman Nazif, Cenap Şa-
habettin ile beraber çalıştı. 2 Şubat
1913 günü Bayezid Camisi kürsüsün-
de, 7 Şubat 1913 günü Fatih kürsü-
sünde konuşarak halkı vatanı savun-
maya çağırdı.
Teşkilât-ı Mahsusa
Balkan Savaşı’ndan sonra, ilk
olarak Umur-i Baytariye görevin-
den (1913), sonra yayınlarının hü-
kümetle uygun düşmemesi nede-
niyle aldığı ikaz üzerine Darülfü-
nun müderrisliği görevinden (1914)
ayrıldı. Yalnızca Halkalı Ziraat ve
Baytar Mektebi’ndeki görevine de-
vam etti. Harbiye Nezareti’ne bağ-
lı Teşkilat-ı Mahsusa’dan gelen tek-
lif üzerine İslam birliği kurma gaye-
si güden Almanya’ya (Berlin’e) Tu-
nuslu Şeyh Salih Şerif ile birlikte gitti.
(1914). İngilizlerle birlikte Osmanlı’ya
karşı savaşırken Almanlara esir düş-
müş Müslümanların kampların-
da incelemelerde bulundu ve farkın-
da olmadan Osmanlı’ya karşı sava-
şan bu Müslüman esirleri aydınlat-
maya çalıştı. Fransız ordusundaki
Müslümanlara yönelik yazdığı Arap-
ça beyannameler cephelere uçak-
lardan atıldı. Almanya’da iken yazdı-
ğı Berlin Hatıraları adlı şiirini dönünce
Sebilürreşad’da yayınladı.
İstanbul’a döndükten sonra 1916
başlarında Teşkilat-ı Mahsusa tara-
fından Arabistan’a gönderildi. Görevi,
bu topraklardaki Arapları Osmanlı’ya
karşı kışkırtan İngiliz propaganda-
sı ile mücadele etmek için “karşı pro-
paganda” yapmaktı. Mehmet Âkif,
Berlin’deyken heyecanla Çanakkale
Savaşı ile ilgili haberleri takip etmişti.
On dört ay süren savaşın zaferle so-
nuçlandığı haberini Arabistan’da iken
aldı. Bu haber karşısında büyük coş-
ku duydu ve Çanakkale Destanı’nı ka-
leme aldı. Arabistan dönüşünde iki ay
Lübnan’da kalan Mehmet Âkif, “Necid
Çölleri’nden Medine’ye” şiirinde bu
seyahatini anlattı...
Milli Şairimiz
Dâr-ül Hikmet-il
İslâmiye Cemiyeti
Lübnan’da yaşayan Mekke Emi-
ri Şerif Ali Haydar Paşa’nın dave-
ti ile 1918’de bu ülkeye giden Âkif,
Lübnan’da iken Şeyhülislamlığa bağ-
lı Dâr-ül Hikmet-il İslâmiye Cemiyeti
başkâtipliğine atandı. Ahmet Cevdet,
Mustafa Sabri, Bediüzzaman Said
Nursi gibi isimlerin kurduğu ve Os-
manlı Devleti ile diğer İslam ülkelerin-
de çıkacak dini meseleleri halletmek,
İslam aleyhindeki gelişmelere yanıt
vermek amacıyla kurulan bu örgüt-
te çalışırken bir yandan da Said Ha-
lim Paşa’nın “İslamlaşmak” adlı eseri-
ni Fransızcadan Türkçeye çevirdi.
Bu dönemde Anadolu toprakla-
rı işgale uğramış; Türk halkı Kurtuluş
Savaşı ‘nı başlatarak direnişe geçmiş-
ti. Bu harekete katılmak isteyen Âkif,
Balıkesir’e giderek 6 Şubat 1920 günü
Zağnos Paşa Camii’nde çok heyecan-
lı bir hutbe verdi. Halkın beklenme-
dik ilgisi karşısında daha birçok yer-
de hutbe verdi, konuşmalar yaptı ve
İstanbul’a döndü. Bu arada Sebilür-
reşad idarehanesi, Millî Mücadele’ye
katılmak için Anadolu’ya geçmiş olan-
larla İstanbul’daki yakınlarının gizli
haberleşme merkezi hâline gelmişti.
Âkif, Kurtuluş Savaşı’nı destekleme-
si nedeniyle 1920’de Dâr ül-Hikmet
il-İslâmiye Cemiyeti’ndeki görevlerin-
den azledildi.
Millî Mücadele’ye
Katılması
Mehmet Akif Ersoy Müze Evi,
Mehmet Akif Ersoy’un Kurtuluş Sava-
şı yıllarında Ankara’da ikamet ettiği ve
İstiklâl Marşı başta olmak üzere çok
sayıda şiirini yazdığı müzeye dönüş-
türülmüş Ankara evidir.
İstanbul’da rahat hareket etme
olanağı kalmayan Mehmet Âkif, gö-
revinden azledilmeden az önce oğlu
Emin’i yanına alarak Anadolu’ya geç-
ti. Sebil’ür-Reşad’ı Ankara’da çıkar-
ması için Mustafa Kemâl Paşa’dan
davet gelmişti. TBMM’nin açılışı-
nın ertesi günü olan 24 Nisan 1920
günüAnkara’ya vardı. Millî mücade-
leye şair, hatip, seyyah, gazeteci, si-
yasetçi olarak katıldı. Ankara’ya varı-
şından bir süre sonra ailesini de yanı-
na aldırdı.
Ankara’ya geldiği günlerde, Mus-
tafa Kemâl Paşa Konya vali vekiline
telgraf göndererek Âkif’inBurdur mil-
letvekili seçilmesini sağlamasını is-
temişti. Haziran ayında Burdur’dan,
Temmuz ayında ise Biga’dan mebus
seçildiği haberi meclise ulaştı. Âkif,
Burdur mebusluğunu tercih etti. Böy-
lece 1920-23 yılları arasında vekil ola-
BAŞAKŞEHİR LİSESİ
7
Milli Şairimiz
HAZIRCEVAPLIĞI
Üstad çok hazırcevaptı. Çok söylemezdi. Fakat sırası gelince de söyleme-
mezlik etmezdi. Söylediğinizin hemen cevabını alırdınız. Ya kısa birkaç ke-
limelik cevap verir, yahud “Fıkra gelsin mi?” der, bir fıkra anlatırdı. Fıkraları
o kadar yerli yerinde, o kadar güzel anlatırdı ki meclisdekilerin hepsi dikkat
kesilerek dinlerlerdi.
rak I. TBMM’de yer aldı. Meclis kayıt-
larında adı “Burdur milletvekili ve İs-
lam şairi” olarak geçmektedir.
Ankara’ya varır varmaz ona veri-
len ilk görev, Konya Ayaklanması’nı
önlemek için halka öğütler vermek
üzere Konya’ya gitmekti, büyük gay-
retine rağmen Konya’da kesin bir so-
nuca ulaşamadı veKastamonu’ya
geçti. Halkı düşmana direnişe teş-
vik için 1920 yılının Kasım ayında
Kastamonu’daki Nasrullah Camisi’nde
verdiği ateşli vaaz, Diyarbakır’da ba-
sıldı ve tüm vilayetlere ve cephelere
dağıtıldı.
Âkif, Anadolu’ya geçerken Eş-
ref Edip’e de arkasından gelmesi-
ni söylemişti. Eşref Edip, Sebil’ür-
Reşad Dergisi’nin klişesini de alıp
İstanbul’dan ayrıldı[8]. Son olarak 6
Mayıs 1921 günü derginin 463. sa-
yısını yayımlamışlardı. Âkif derginin
464-466. sayılarını Eşref Ediple be-
raber Kastamonu’da yayımladı, 464.
sayı o kadar ilgi gördü ki birkaç kere
basılıp Anadolu’ya ve askere dağı-
tıldı. 467. sayıdan itibaren yayıma
Ankara’da devam ettiler. Derginin et-
kisi o kadar büyüktü ki, yaydığı yoğun
duyguların hâkimiyetindeki Türk halk-
8 BAŞAKŞEHİR LİSESİ
ları etkilenmesinden korkan
Rusya, gazetenin ülkeye gi-
rişini yasakladı.
1921’de Ankara’da Ta-
ceddin Dergâhı’na yerleşen
Mehmet Âkif, Burdur millet-
vekili olarak meclisteki gö-
revine devam etmektey-
di. O dönemde Yunanlıla-
rın Ankara’ya ilerleyişi kar-
şısında meclisi Kayseri’ye
taşımak için hazırlık var-
dı. Bunun bir dağılmaya yol
açacağını düşünen Mehmet
Âkif, Ankara’da kalınmasını,
Sakarya’da yeni bir savun-
ma hattı kurulmasını önerdi;
teklifi tartışılıp kabul edildi.
İstiklâl Marşı’nı
Yazması
Osmanlı’da kullanılan
Arap alfabesiyle yazılmış
İstiklal Marşı
Aynı dönemde Millî Eği-
tim Bakanı Hamdullah Sup-
hi Bey’in ricası üzerine ulu-
sal marş yarışmasına katılmaya ka-
rar verdi. Konulan 500liralık ödül ne-
deniyle başlangıçta katılmayı reddet-
tiği bu yarışmaya, o güne kadar gön-
derilen şiirlerin hiç biri yeterli bulun-
mamıştı ve en güzel şiiri Mehmet
Âkif’in yazacağı kanısı meclis-
te hâkimdi. Mehmet Âkif’in yarış-
maya katılmayı kabul etmesi üze-
rine kimi şairler şiirlerini yarışma-
dan çektiler. Şairin orduya ithaf et-
tiği İstiklâl Marşı, 17 Şubat günü
Sırat-ı Müstakim ve Hâkimiyet-i
Milliye’de yayımlandı. Hamdul-
lah Suphi Bey tarafından mecliste
okunup ayakta dinlendikten son-
ra 12 Mart 1921 Cumartesi günü
saat 17.45’te Ulusal Marş olarak
kabul edildi. Âkif, ödül olarak veri-
len 500lirayı Hilal-i Ahmer bünye-
sinde, kadın ve çocuklara iş öğre-
ten ve cepheye elbise diken Dar’ül
Mesai vakfına bağışladı.
Mısır Yılları ve
Kur’an Tefsiri
İstiklâl Madalyası ile ödül-
lendirilen Mehmet Âkif, 1923 yılın-
da Ankara’dan İstanbul’a döndü. Ab-
bas Halim Paşa’nın daveti üzerine
kışı geçirmek için Mısır’a gitti. Gitme-
den önce Kur’an’ı Türkçeye tercüme
etmek için Diyanet İşleri ile anlaşma
imzaladı. Kendisine teklif edilen bu
görevi başlangıçta reddetmişti çünkü
kendi eserlerini yazmak, milli müca-
dele destanını yaratmak istiyordu an-
cak bu çeviriyi yapabilecek tek adam
olarak görüldüğünden kabul etmesi
için çok yoğun ısrar vardı ve kabul et-
mek zorunda kaldı. Bir kaç sene yaz-
ları İstanbul’da, kışları Mısır’da geçir-
di. (Türkiye’de gerçekleşen devrimle-
ri kendi inançlarına ve ülküsüne aykı-
rı gördüğü söylentileri vardır.) 1926 kı-
şından sonra Mısır’dan dönmedi. Ka-
hire yakınlarındaki Hilvan’a yerleş-
ti. Burada adeta inzivaya çekilerek
Kur’an tercümesi üzerinde çalışma-
yı sürdürdü ancak 6-7 sene üzerin-
de çalıştıktan sonra sonuçtan mem-
nun kalmadı ve bu sorumluluktan kur-
tulmak istedi. Sonunda 1932’de mu-
kaveleyi fesh etti. Diyanet İşleri Baş-
kanlığı hem tercüme hem yorumlama
işini Elmalılı Hamdi Efendi’ye verdi.
Âkif, kendi yazdıklarını dostu Yozgatlı
İhsan’a teslim etti ve ölür de gelmezse
yakmasını nasihat etti. Mehmet Âkif,
Mısır yıllarında Kuran çevirisinin yanı
sıra Türkçe dersleri vermekle meşgul
olmuştu. Kahire’deki “Câmi-ül Mısriy-

ye” adlı üniversitede Türk Dili ve Ede-
biyatı dersleri verdi.(1925-1936)
Türkiye’ye Dönüşü ve
Vefatı
Siroz hastalığına tutulunca
hava değişikliği iyi gelir düşüncesiy-
ÖĞRETMENLERİMİZİN MEHMET AKİF ERSOY HAKKINDA DÜŞÜNCELERİ
MUSTAFA AKPINAR
Matematik Öğretmeni
Mehmet Akif Ersoy 1873-1936 yılla-
rı arasında yaşamış Meşrutiyet ve Cum-
huriyet devirlerinin en önemli şahsiyetle-
rinden biridir.Ülkemizin en buhranlı de-
virlerinde doğan ve Cumhuriyet-
le yeniden dirilişe şahit
olan Meh-
le önce Lübnan’a, sonra Antakya’ya
gitti fakat Mısır’a hasta olarak dön-
dü. 17 Haziran 1936’da tedavi için
İstanbul’a döndü. 27 Aralık 1936 tari-
hinde İstanbul’da, Beyoğlu’ndaki Mı-
sır Apartmanı’nda hayatını kaybet-
ti. Edirnekapı Mezarlığı’na gömüldü.
Cenazesine resmi bir katılım olmadı
ancak büyük bir üniversiteli genç top-
met Akif,ülkenin hemen her meselesi-
ne zihin yormuş ve çözümler ortaya koy-
muştur.Genelde şairliğiyle tanınan mil-
li şairimiz aynı zamanda düşünür,vaiz,
veteriner,öğretmen,milletvekili ve İstik-
lal Marşı şairimizdir.Böyle ciddi memle-
ket meselelerini ömrüne sığdırmış olan
bu değerli büyüğümüzü ölümünün 74.yıl
dönümünde rahmet ve minnetle anıyo-
ruz.Mekanı cennet olsun…
BEŞİRE BELEN
Türk Dili Ve Edebi-
yatı Öğretmeni
Düşüncesiyle,ruh
uyla,zihniyle,inançlarıy
la çelişmeyen bir yaşam
sergileyecek kadar cen-
gaver savaşçı..Bana göre
“Seyfi Baba’nın”şairi.Ve
orda derki:
“Ya hamiyetsiz olsaydım
Ya param olsaydı.”
Günümüzdeki gençliğin
anlayarak,düşünerek okunma-
sı gereken bir şiir ve söz.On-
dan alacak çok şey var.
Alabilene…
Milli Şairimiz
luluk katıldı. Mezarı iki yıl sonra, üni-
versiteli gençler tarafından yaptırıl-
dı; 1960’ta yol inşaatı nedeniyle kabri
Edirnekapı Şehitliği’ne nakledildi. Me-
zarlıkta Süleyman Nazif ve arkadaşı
Ahmet Naim Bey’in arasında yatmak-
tadır.
Edebî Hayatı
Mehmet Âkif, şiir yazmaya Baytar
Mektebi’nde öğrenci olduğu yıllarda
başladı. Yayımlanan ilk şiiri Kur’an’a
Hitap başlığını taşır. 1908’den itiba-
ren aruz ölçüsü kullanarak manzum
hikâyeler yazdı. Hikâyelerinde hal-
kın dert ve sıkıntılarını anlattı. Bal-
kan Savaşı yıllarından itibaren des-
tansı şiirler yazmaya başladı. İlk bü-
yük destanı, “Çanakkale Şehitleri’ne“
başlıklı şiiridir. İkinci büyük desta-
nı ise Bursa’nın işgali üzerine yaz-
dığı “Bülbül“ adlı şiiridir. Üçüncü ola-
rak da İstiklâl Marşı’nı yazarak İstiklâl
Savaşı’nı anlatmıştır. “Sanat sanat
içindir” görüşüne karşı çıkan Mehmet
Âkif, dinî yönü ağırlıkta bir edebiyat
tarzı benimsemişti. Edebiyat dili ola-
rak Millî Edebiyat akımına karşı çıktı
ve edebiyatta batılılaşma konusunda
Tevfik Fikret ile çatışmıştır.
MUSTAFA AKDAĞ
Fizik Öğretmeni
Mehmet Akif Ersoy,İstiklal Marşımı-
zın şairi olarak bilinen insandır.Bu her-
kesin bildiği bir yönüdür.Fakat M.Akif
Ersoy’un bilinmeyen bir çok güzel yön-
leri de vardır.En başta M.Akif bir fi-
kir adamıdır.1.Dünya harbi sıralarında
insanları(Müslümanları)düşmana kar-
şı çarpışma ve mücadele konusunda
teşvikleri,şiirleri ve vaazları vardır.Ken-
disi aynı zamanda bir Kur’an alimidir.
İdeallerinden biriside şuydu;gençliğin
mükemmel bir şekilde iman ve irfa-
nı sağlam bir nesil olarak gelişmesini
sağlamaktı.Çok mütevazi bir insan ola-
rak bilinir.Akif asrının insanlarının çek-
miş olduğu sıkıntıları,üzüntüleri kendi-
si yaşıyormuş gibi hisseden bir insan-
dı.Kur’an-ı anlayışı bambaşkaydı.Ta-
mamlayamadığı bir Kur’an meali olduğu
da bilinmektedir.M.Akif Ersoy insan gibi
bir insandı.Akif’i seven kadar birçok sev-
meyen insanın olduğu da söylenmekte-
dir.Ölümünün bu 74.yıl dönümünde rah-
metle anıyoruz…
Şuheda ALTIPARMAK-12/B 1215
BAŞAKŞEHİR LİSESİ
9
Milli Şairimiz
Madem ki: milli marşımızın söz yazarı,
neden kimse hakkında pek bir şey bilmez ?
Kime sorsanız, “Mehmet Akif
kimdir? “ Diye: hep aynı cevabı
alırsınız. İstiklal Marşımızın söz
yazarı…
Yalanda değil hani. Doğru…
Ama sadece bunu bilirler onunla
ilgili.
Tabi ki çok önemli bir şeydir
İstiklal Marşımızın söz yazarı ol-
mak. Bana göre yeterli değildir,
onun hakkında bilinenler. Madem
ki: milli marşımızın söz yazarı, ne-
den kimse hakkında pek bir şey
bilmez. Çocukluğunu, eğitimi, an-
nesi, babası. Kimse merak etmi-
yor mu bunları? Ben şöyle bir an-
latayım sizlere…
Mehmet Akif 20 Aralık 1873
yılında İstanbul, Fatih’te doğ-
muştur. Annesi: Emine Şeri-
fe Hanım. Babası: Mehmet Tahir
Efendi’dir. Mehmet Akif’in asıl adı
da “Ragif”tir. Ona bu ismi babası
vermiştir. Mehmet Akif bu ismi ba-
basının vefatına kadar kullanmış
olsa da, sonraları annesi ve ar-
kadaşları ona “Akif” diye hitap et-
meye başlamışlardır. Kısa sürede
oda bu ismi benimsemiştir.
Akif: Fatih’te Emin Buhani
Mektebinde başlamıştır: ilk eği-
tim öğretimine. Eğitimi sırasında:
Arapça,Farsça,Fransızca dillerini
Milli Şairimiz
İstiklal Marşı, milli mücadele
döneminde ilk zaferlerin elde edi-
lemediği bir zaman da yazılmıştır.
Vatanın kurtarılmasında şiirin ma-
nevi kudret olduğuna inanan garp
cephesi kumandanı bir marş ya-
zılmasını istemiştir…
İstiklal Marşı’nın yazılma-
sı için bir yarışma düzenlemiştir.
Mehmet Akif’e yarışmaya katıl-
ması teklif edilmiş fakat o ‘’ hür-
riyet ve istiklalimize kavuşacağı-
mız” gibi hususlarda milli duygu-
ların para ile haykırılamayacağı
düşüncesiyle yarışmaya katılma-
mıştır. Devrin maarif vekili Ham-
dullah Suphi durumu öğrenince
10 BAŞAKŞEHİR LİSESİ
öğrenmiş ve hep başarılı bir öğ- para ödülü varmış. Onun parada
renci olmuştur. Zor bir çocukluk pulda gözü yokmuş, sadece yap-
geçirmiştir. Genç yaşında baba- tığı sanat ile ilgilenirmiş.
sını kaybetmiş,Fatih yangının da İlk olarak dönemin Milli Eği-
evlerinin yanmasıyla fakirliğe düş- tim Bakanı Hamdullah Suphi Tan-
müş ve eğitimine bir süre ara ver- rıöver in yarışmaya katılması için
mek zorunda kalmıştır. yaptığı teklifi reddetmiştir. Fakat:
Daha sonra Ziraat ve Baytar daha sonra Suphi Bey kendisinin
Mektebine kaydolmuştur. Burada para ödülü dışında tutulacağını,
dört yıllık eğitim sürecinde: güreş, sadece bir şiir yazacağını söyle-
yüzücülük, koşu, gülle atma gibi yince Mehmet Akif bu teklifi kabul
sporlarla ilgilenmiştir. etmiş. Yarışmaya katılmış. Ese-
Eğitiminin son yıllarında ise: ri yarışmada seçilerek 12 Mart
şiire ilgisi artmıştır. Mezun olduk- 1921 de meclis tarafından milli
tan sonra bazı dergilerde gazel ve marş olarak kabul edilmiş.
şiirleri yayınlanmıştır. Bir çok ede-
bi eser yazmıştır. Bunlardan en Burcu Ak
önemlilerinden biri ise bütün şiir-
lerini topladığı “Safahat” adlı ese-
ridir. Safahat toplam yedi kitap-
tan oluşmaktadır.
Gelelim şimdi de şiirin
yazılmasına…
Şöyle bir hikayesi
var.
Meclis marş için
bir yarışma düzenle-
yeceğini ve kazana-
nında para ile ödül-
lendireceğini duyur-
muş. Mehmet Akif
bu yarışma ile hiç il-
gilenmemiş. Çünkü
Akif’e bir mektup gönde-
rerek yarışmaya katılmasını
istediğini belirtti.
Marşın heyecanı daha sava-
şın başından beri taşıyan Mehmet
Akif duygularını birkaç günde şiir
haline getirmiştir. İstiklal Marşı’nı amacıyla bir kuruluşa bağışladı.
“kahraman ordumuza” ithaf etmiş- İstiklal Marşı şairi olması bakı-
tir. mından Mehmet Akif “milli şair” is-
Marşın yazılmasından dola- mini almıştır.
yı ordu Mehmet Akif’e para teklif << MİLLİ ŞAİRİMİZİ 74. ÖLÜM
etti. Para ordu tarafından verildiği YILDÖNÜMÜNDE BÜYÜK BİR
için bunun alınmamasının doğru RAHMETLE ANIYORUZ. >>
olmayacağını düşündü. O dönem
için çok kıymetli olan parayı fakir ELBİLGE KIRIM
kadın ve çocuklara iş öğretmek ve
onları yoksulluktan kurtarmak
 OKULUMUZDAN

Okulumuz adına velimiz Sayın CEVAT MEMİŞOĞLU

Beyefendiye sonsuz teşekkürler:
hane kulübünün değerli öğretmenleri ve öğrencileri-
mizin hazır bulunduğu törende kütüphanemizin açı-
lışı yapılmıştır. Açılışta konuşma yapan sayın okul
müdürümüz Faris ÖZEK ve ilçe milli eğitim müdürü-
müz sayın İsmail baltacı velimize değerli katkıların-
dan dolayı teşekkür ederek bir plaket vermişlerdir.
Bizde yayın kurulumuz ve başakşehir lisesi öğrenci-
leri adına velimize sonsuz teşekkürlerimizi sunuyor
bu erdemli davranışının diğer velilerimize örnek teş-
kil etmesini temenni ediyoruz. Bu açılışta yanımız-
da onur konuğu olarak yer alan velimizi size takdim
etmek istiyorum. dedi.

Milletimizin genlerinde bulunan fedakârlık ve ka-

dirşinaslılık örneğinin bir tezahürü de Sayın Cevdet
MEMİŞOĞLU ile vücut bulmuştur.
19 Ocak 2011 tarihinde sayın ilçe milli eğitim mü-
dürümüz İsmail BALTACI, şube müdürlerimiz Rem-
zi KOCAKAYA, İbrahim ŞEKER Okulumuzun kütüp-

İstanbul Mısralara Döküldü, Notalarda Can Buldu

lere oturarak) ilgiyle izlediler. Hem İstanbul için ya-
zılmış birbirinden güzel şiirleri hatırlatmak hem de
İstanbul için söylenmiş, dillere dolanmış şarkıları
yeniden dinlemek izleyenleri mutlu etti.
Amatör ruhla aylarca hazırlanan profesyonel bir
sunumla şarkılar söyleyip şiirler okuyan öğrencile-
rimize, proğramı baştan sona kusursuz yürüten su-
nucularımıza, Başakşehir Lisesi orkestrası üyeleri-
ne ve emeği geçen öğretmenlerimize teşekkürler.

İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti etkinlikleri

kapsamında okulumuz Müzik öğretmeni Erdem SA-
KİN ve yine okulumuz Edebiyat öğretmenlerinden
Esin YEKELER’in birlikte hazırladıkları İstanbul te-
malı şiir ve müzik proğramı 22- 23 aralık günlerinde
okulumuzun konferans salonunda sergilendi.
Yoğun ilgiyle karşılanan proğramı şiir ve müzik
sever öğrenciler ve öğretmenler (hatta bazıları yer-

BAŞAKŞEHİR LİSESİ
11
RÖPORTAJ
Başakşehir Lisesi İlçemizin
parlayan yıldızı olacak !
Sefa Altan: Bize Kendinizi
kısaca tanıtır mısınız?
-ismim Orhan Zekai Kavak
1975 kayseri doğumluyum aslen
Sivaslıyım
Sefa Altan: Kaç senedir bu işle
uğraşıyorsunuz?
Orhan Zekai Kavak: 14
senedir bu işle uğraşıyorum.
Başakşehirde 3 dükkâna sahibiz
Zeynep Baydarman: Kırtasi-
yecilik önceden sadece kitap
satışı ile ilgilenirken simdi oyun-
cak v.b. ürünlerde satıyor bu konu
hakkındaki düşünceleriniz?
Orhan Zekai Kavak: Kırtasi-
yelerde eskiden sadece kalem sil-
gi defter satısıyla uğraşılırdı ama
her sektör gibi kırtasiyecilikte ken-
disini yenilemeye başladı artık ger-
çekten bir sektör olmaya başladı
şu sıralarda komplike mağazaların
olduğu (kitap, elektronik, egiti-
ci oyuncakların bulunduğu)
mağazalar açılmaya başlandı ama
hem kitap satışı hem oyuncak
mağazası bir arada gitmiyor
Sefa Altan : Başakşehir halkı
sizce kitap okuyor mu?
Orhan Zekai Kavak : Geçen
yıl bizim çalıştığımız Timaş yayın
evi bizi böyle bir eğitim seminer-
ine çağırmıştı Kitap okumanın di-
rek olarak gelir düzeyine bağlı
12
olduğu söylenmişti Başakşehir
ise gelir düzeyi normalin üstünde
olan bir ilçe fakat tam aksine kül-
türel yönden kitap okunmuyor
Başakşehirliler böyle bir ihtiyacın
olmadığını düşünüyor tabi in-
sanlara ‘’neden kitap okumuyor-
sunuz? ‘’ diye sorulduğunda hep-
sinin cevabı aynı oluyor ‘’vaktim
zamanım olmuyor’’ fakat insanların
yaşamında o kadar boş zamanları
var ki bunu değerlendirmek için
kitap okusalar kendilerini kültürel
açıdan geliştirebilirler bununla be-
raber bir sıkıntı ise mağazaların
kitaplar hakkında yeterli bilgiye
sahip olmaması kitabı müşteriye
anlatamaması bizim bu konu-
da ‘’Her Eve Bir Kütüphane’’ adlı
bir çalışmamız var kitap okumak
insanın kültür ve ahlaki seviyesi-
ni yükseltir Ben Uzak Doğu’ya git-
tim ve burada insanlar trenlerde
otobüslerde kısacası boş vakit
bulduğu her yerde kitap okuyorlar
cebinde bir kitap elinde bir kitapla
gezen insanları gördüm
Zeynep Baydarman: Devle-
tin ücretsiz kitap dağıtımı sizce ör-
genciyi israfa yöneltiyor mu?
Orhan Zekai Kavak: Evet is-
rafa sebep oluyor öğrenci para
verip almadığı için kitapları tah-
rip edebiliyor Bizim bu konuda
bir çalışmamız var eski kaynak
kitaplarını getirenlere biz yeni
alacağı kitapları indirimli fiyatı ile
veriyoruz
Sefa Altan: Devletin ücretsiz
kitap dağımı sizce doğrumu bu ko-
nudaki düşünceleriniz nelerdir?
Orhan Zekai Kavak: Devle-
tin sosyal bir sorumluluk alması
açısından doğru fakat devletin
verdiği kitaplarının içeriğinin yeter-
siz olması nedeniyle öğrencileri
daha pahalı olan kaynak kitaplara
yöneltiyor
Zeynep Baydarman : Ö.S.S
S.B.S K.P.S.S kitap satışları ne
durumda ?
Orhan Zekai Kavak: maddi
açıdan bakarsak satışlar çok iyi
fakat öğrencilere sattığımız kitap-
tan öğrenciler çalışıyor mu? Diye

Okuyan toplum anlar anlayan toplum çözüm üretir.
bakarsak bu oranın baya bir düşük
olduğunu görürüz Başakşehir lise-
sine bakarsak burada üniversiteyi
kazanan örgencilerin oranı bel-
li yarısı veya 3 te 1 i üniversiteye
girebiliyor
Sefa Altan: Sizce %100 lük bir
başarı nasıl sağlanılabilir ?
Orhan Zekai Kavak: yaptı-
ğımız işi severek başarının %50
si gerçekleşir geri kalan %50 si ise
disiplin ve düzenli çalışma ile olur
Zeynep Baydarman : Başak-
şehir lisesinde sizce bir gelişme
var mı?
Orhan Zekai Kavak: Başak-
şehir lisesinde dışarıdan
duyduğumuz kadarıyla büyük
bir gelişme var okullara kaliteli
öğretmenlerin geldiğini onlarında
gayretleriyle okul gelişiyor
Sefa Altan: Başakşehirde
eğitim sorunu var mı? Varsa bu
sorunlar nelerdir?
Orhan Zekai Kavak: Başak-
şehirin bir tek eğitim sorunu
var oda yeteri miktarda okulun
bulunmaması Başakşehir in is-
tanbulun en hızlı büyüyen ilçeler-
inden biri olması ileride ihtiyacın
karşılanamaması gibi bir sorun
yaratabilir Ayrıca Başakşehirde
Kütüphanelerin bulunmaması
ya da çok az bulunması eğitim
sorunlarını etkiler
Zeynep Baydarman: Genç
Başak dergisi hakkında ne
düşünüyorsunuz? Önerileriniz nel-
erdir?
Orhan Zekai Kavak: Dergiye
RÖPORTAJ
baktığım da hakikaten çok zevk
aldım hayvanların ilginç özellikler-
inden tutunda Isparta Yalvaç’ın
Tanıtımı öğrenciler kendi emekleri-
yle bir şeyler hazırlamış gerçekten
çok güzel bir dergi öneri olarak
okuma alışkanlığını arttıracak
yazılar yer almalıdır.
Sefa Altan: Buradan Başak-
şehir lisesi öğrencilerine iletmek
istediğiniz bir mesaj var mı?
Orhan Zekai Kavak: Oku-
yan toplum anlar anlayan toplum
çözüm üretir. Okumayan toplum
anlamaz anlamayan toplum so-
run üretir öğrencilerin kitap
okumalarını tavsiye ediyorum kitap
kültürü geliştirir kitap geleceğe ışık
tutar bu yüzden kitap okumak in-
sana her yönden yararlıdır
Sefa Altan - Zeynep Baydar-
man: Röportajımız sona ermiştir
çok teşekkür ederiz
Orhan Zekai Kavak: Ben
teşekkür ederim sağolun
SEFA ALTAN
ZEYNEP BAYDARMAN
BAŞAKŞEHİR LİSESİ
13
İSTANBUL

Güzel İstanbulumuzun Semt

yapılmıştır. O zamanlar Ataköy (İstanbul’un dışı
sayıldığından baruthane yapımı için uygun bir
alan olarak görülmüştür.) Daha sonraları Em-
lak ve Kredi Bankası bu bölgeye 50 – 60 bin
nüfuslu bir yerleşim yeri kurmuştur(1950). Yeni
yerleşim yerinin adı da Ataköy olur.
Kudüs’ten getirdiği beşik taşını koyduğu ve is-
min buradan geldiği yönünde.
Beyazıt: Sultan II. Beyazıt’ın buraya
kendi ismiyle anılacak bir külliye yaptırmasından
sonra semt, Beyazıt olarak anılmaya başladı.

Ayazağa: İsmini yeni çeri kethüdası

Ayaz Ağa’nın çiftliğinden almıştır. Abdülaziz
döneminde buraya yaptırılan saray bugün bin-
icilik okulu olarak kullanılmaktadır.

Ayrılık Çeşmesi: (Haydarpaşa’da):

Aksaray: Fatih’in sadrazamı İshak
Eskiden hac alayı bu çeşme çevresinde toplanır,
oradan yola çıkardı. Hacca gidenler eşlerine,
Paşa, İç Anadolu Bölgesi’ndeki Aksaray’ı
dostlarına orada veda ederek ayrılırlardı.
ele geçirdikten sonra orada yaşayan bölge
insanlarını bugünkü Aksaray semtinin Bağlarbaşı: Semt, en ünlü bağ ve
bulunduğu yere gönderir. Aksaraylılar da sem- bahçelerin bir dönem burada yer almasından
te adlarını verirler. dolayı bu adla anılıyor.
Ahırkapı: Marmara Denizi’nin
kıyısında yer alan yedi ahır kapısından biri-
si olan bu semte, Padişah atlarının bulunduğu Beylerbeyi: III. Murat devri bey-
has ahırın yanında yer aldığı için Ahırkapı ismi lerbeylerinden Mehmet Paşa’nın yalısını
verildi. bulunduğu için köye bu ad verilmiştir.
Akaretler: Sultan Abdülaziz Taşlıkta Beyoğlu: Semtin isminin nerden
Aziziye camiinin giderlerini karşılamak üzere geldiği konusunda çeşitli rivayetler bulunuy-
bir vakıf kurmuştur. Bu vakfa gelir sağlamak or. Bunlardan ilkine göre, İslamiyet’i kabul
için de gelir getiren anlamında Akaretler edip burada oturmaya başlayan Pontus Pren-
yaptırmayı planlamıştır. Bu planı bitirmek ise II. sinden adını alıyor semt. Diğerine göreyse,
Abdülhamit’e nasip olmuştur. Bu yüzden semte ‘Bey Oğlu’ diye anılan Venedik Prensinin bu-
de Akaretler denmiştir. rada oturmasından geliyor semtin adı. Son
bir rivayet de, burada oturan Venedik elçisine,
yazışmalarda, “Beyoğlu” diye hitap edilm-
esinden semtin bu adla anıldığını söylüyor.
Balat: Rumca saray anlamına gelen
palation sözcüğünden geldiği söylenir. Önceleri
İstanbul’un kapılarından birine verilin bu ad,
sonraları semtin adı olmuştur.

Bebek: Semtin isminin nereden geldiği

Altunizade: Altunizade İsmail Züh-
tü Paşa’nın yaptırdığı cami, semtinde bu adla
anılmasına sebep olmuştur. Zühtü Paşa’nın
babası altın alım satımı ile iştigal ettiğinden
Zühtü Paşa’ya da Altunizade denmiştir.
Arnavutköy: Önceleri, Boğaziçi’nin
bu sevimli semtinde Arnavutlar oturduğu için
buraya bu ad takılmıştı.
Aşiyan: Kuş yuvası
Aşiyan, günümüzdeki ismini şair Tevfik
Fikret’in burada bulunan, Farsçada kuş yuvası
anlamına gelen ‘Aşiyan’ isimli evinden alıyor.
Ataköy: Ataköy’ün eski adı Baruthane-
dir. II. Mahmut tarafından buraya baruthane
konusunda iki rivayet bulunuyor. Bunlardan il-
ki, Fatih Sultan Mehmet’in bölgeyi koruması için
gönderdiği bölükbaşının Bebek lakaplı olması.
Diğeri ise padişahın semtteki bahçesinde
gezerken yılan görüp korkan şehzadesine be-
bek demesi ve bundan sonra bahçesinin bebek
bahçesi olarak anılması.
Bedesten: Arapça bir söz olan Bezza-
zdan türetilmiştir. Bez, kumaş taciri, Manifaturacı Bakırköy: Bizanslıların ‘Makri Hori’ de-
anlamına geliyor. Kumaş tacirlerinin bulunduğu dikleri semt, 14. yüzyılda Osmanlıların eline
yere de bezzazistan denildiğinden zamanla geçince ‘Makriköy’ adını aldı. 1925′te ulu-
halk arasında ağza kolay gelmesinden dolayı sal sınırlar içindeki yabancı kökenli adların
bedestan’a dönüşmüştür.
değiştirilmesi sırasında Atatürk’ün isteğiyle
semt Bakırköy adını aldı.
Bostancı: Semt, adını eskiden her tür-
lü meyve ve sebzenin yetiştirildiği bostanlardan
biri olmasından alıyor.
Cihangir: Kanuni Sultan Süleyman
pek sevdiği oğlu Cihangir için burada bir cami
yaptırmıştı. Semt adını bu Cihangir Camisi’nden
almıştır.

Çarşamba: Samsun Çarşamba ova-

sından gelenler yerleştirildiği için buraya da
Çarşamba denilmiştir.

Çatladıkapı: Bizans zamanında

Beşiktaş: İlk görüş, semtin ismini Bar-
baros Hayrettin Paşa’nın gemilerini bağlamak
için diktirdiği beş taştan aldığı yönünde.
Diğeri ise bir papazın burada yaptığı kiliseye
yapılan surların Sidera adı bir verilen kapısı,
1532 tarihinde meydana gelen depremde
çatlayınca, hem semt hem de kapı Çatladıkapı
olarak anılmaya başladı.

İsimleri Nereden Geliyor?
Çemberlitaş: Bizans’ın en önem-
li meydanlarından Constantinus Forumu’nun
bulunduğu yerdeki büyük sütunlardan birisi olan
Çemberlitaş, semte adını verdi.
Çengelköy: Eskiden gemi çapaları bu
köyde yapıldığı için isminin buradan geldiği tah-
min ediliyor.
Çıksalın: Güzel manzaralı, geniş bir
çevreye hakim olan bölgeye, halk arasında “çık,
salın” denilmeye başlandı.
Eminönü: Osmanlı dönemi-
nde çarşıdaki esnafı denetleme yetkisi
“Eminler” aitti. Semt, adını burada bulunan
“Gümrük Eminliğinden” alıyor.
Feriköy: Semt adını Sultan Abdülmecit
ve Abdülaziz dönemlerinde yaşayan Madam
Feri’den alıyor. Bölgede bulunan geniş toprak-
lar padişah tarafından Madam Feri’nin eşine
bağışlanmıştı. Ama eşi ölünce semt onun ismi-
yle anılmaya başlandı.
Galata: Gala, Rumca da “süt” anlamına
geliyor. Bir rivayete göre Galata’nın adı semtteki
süthanelere gönderme yapılarak türetildi. Başka
bir görüşe göre ise İtalyanca ‘denize inen yol’
anlamına gelen ‘galata’ kelimesi düşünülerek
bu isim verildi.
Harem: Üsküdar Sarayı’nın harem
dairesine gidecekler bu iskeleye çıkarlardı.
İSTANBUL
Haydarpaşa: III. Selim vezirlerinden
Haydar Paşa oradaki kışlayı yaptırmıştı.
Horhor: Fatih’te bulunan semt, adını
Horhor çeşmesinden alıyor. Rivayete göre Fatih
Sultan Mehmet bölge civarında yürürken yer-
in altından su sesleri duyar ve yanındakilere,
“Buraya bir çeşme yapın baksanıza ‘hor hor’ su
sesleri geliyor” der ve buraya bir çeşme yapılır.
Çeşme de semt de Horhor ismiyle anılmaya
başlar.
İhsaniye: Selimiye kışlası ile Kara-
caahmet arasındaki bu mahallenin bulunduğu
yerde eskiden bir saray vardı. Padişah
yıkılmaya yüz tutan bu sarayın arsasını hal- Şişli: Şiş yapımıyla uğraşan ve Şişçiler
ka “ihsan” ettiği (bağışlandığı) için semtin adı diye anılan bir ailenin burada bir konağı olduğu
“İhsaniye” kalmıştır. ve ‘Şişçilerin Konağı’nın zamanla değişikliğe
uğrayarak ‘Şişlilerin Konağı’ hâline gelmesiyle
Kabataş: İskelenin bulunduğu yerde semtin adının Şişli olarak kaldığı anlatılıyor.
eskiden büyük bir taş vardı. Osmanlı devri ileri
gelenlerinden “Köse Kâhya” diye tanınmış Mus- Şaşkınbakkal: Henüz yerleşimin
olmadığı dönemlerde yaz günleri denizden
tafa Necip çelebi bu taşı yontturup iskele haline
getirdi. yararlanmak için bölgeye gelenlere bir bak-
kal dükkânı açıldığını görenler, burada iş
yapılmayacağını düşünerek bakkala “şaşkın
bakkal” yakıştırması yaptılar. Bundan sonra da
semt Şaşkınbakkal olarak anılmaya başlandı.
Sütlüce: Bugün Sütlüce semtinin
olduğu yerde Süt Menbat isimli bir Rum köyü
vardı. Köyün bir köşesindeki bakır bir kadın
heykelinin memelerinden su akar; bu suyun,
kadınların sütünü çoğalttığına inanılırdı. Bun-
dan dolayı semt, Sütlüce olarak anılır oldu.
Tahtakale: Sözlük anlamı ‘kale altı’
olan Taht-el-kale’nin bozulmasıyla Tahtakale’ye
dönüşen semtin, Mercan ya da Beyazıt
Kadıköy: Fenikeliler Kadıköy’e dolaylarındaki eski sur benzeri yapının aşağı
yerleşmeye başlayınca buraya “Yenişehir” kotunda yer aldığı için bu ismi aldığı tahmin ed-
anlamına gelen CHALKEDON demişlerdir. iliyor.
KARCHEDON ve CHALKEDON kelimelerinin
ikisi de Fenike ismidir.
1350 yılında; Kadıköy Osmanlılar tarafından
istila edildikten sonra ismi “kalıcı Dünya” olmuş,
fakat bu deyim fazla kullanılmamıştır.
Daha sonraki yıllarda İstanbul Türkler
tarafından zapt edilmiş ve Kadıköy, Fatih’in
ilk kadısı olan HIDIR Bey’e makam ödeneği
karşılığı arpalık olarak verilmiştir. Böyl-
ece Kadıköy ismi yerleşip, günümüze kadar
gelmiştir.
Kanlıca: Bu bölgeye Kanuni Sul-
tan Süleyman tarafından Anadolu’dan
Türkmen ve göçebe bazı Türk kabileleri ge-
tirtilip yerleştirilmiştir. Bu göçebelerin buraya
yerleşmeleri kağnılarla olduğu ve çok uzun
bir süre içinde ancak yerleşebildikleri için halk
arasında bu bölgeye Kağnıca, sonralarda Taksim: Osmanlı zamanında
Kanlıca denmiştir. sucuların; suyu, halka taksim ettikleri yer, Tak-
sim olarak anılmaya başlandı.
Kuzguncuk: Fatih Sultan Mehmet
devrinde, Kuzgun Baba diye anılan bir derviş Tarabya: Bizans döneminde den-
burada oturmuştu. ize girilen ve su tedavisi yapılan semte tedavi
Okmeydanı: Fetih Ordusu
anlamında Therapia denirmiş, Fatih’in şehri
işgalinden sonra Osmanlılar tarafından Tarabya
kuşatmanın bir kısmını burada kurulan kara- olarak anılmaya başlandı.
rgâhta geçirmiş. Semtin ismi de böylelikle
Okmeydanı olarak kalmış. Teşvikiye: Sultan Abdülmecit’in bir
mahalle kurulması için teşvikte bulunduğu
Samatya: Bizanslılar döneminde kum semtin adı Teşvikiye olarak kaldı. Bu duru-
tedavisi yapılan kumsalı dolayısıyla Psam-
mothia olarak adlandırılan semte Osmanlı
mu, Harbiye Karakolu ile Rumeli ve Valikonağı
Caddelerinin kesiştiği kavşakta bulunan iki taş
döneminde samatya denilmeye başlanmış. belgeliyor. Cengiz KÜÇÜKARSLAN
BAŞAKŞEHİR LİSESİ
15
ÖRNEK HAYATLAR

Mehmet Paksu İle Keyifli Söyleyişi

1953 Haziran’ında, Gaziantep’te doğan Mehmet Paksu ilköğretimini ve ortaöğretimini burada tamamladı.
Üniversite öğrenimini ise İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde gerçekleştirdi. Yayın hayatına,
1980’de başladı. 1992’den bu yana Moral FM‘de haftaiçi her gün program hazırlayıp sunuyor. Ve aynı za-
man da gazete yazarlığı da yapmakta olan Mehmet Paksu ile röportajımızı Moral FM binasında kendi özel
odasında gerçekleştirdik. Ve stüdyoda Mehmet paksu ile fotoğraf çektirme şansını da yakaladık. :)

İlk önce kendinizi okumanız lazım, sonra kainatı okumaya başlamalısınız.

Elbilge Kırım: Bize ilkokul
yıllarınızdan bahseder misiniz?
Mehmet Paksu: İlkokul
yıllarından aklımda iki şey
kaldı... Öğretmenim bana okuma
yazmayı öğretti ben ona kur’an-ı
kerimi. Çok kaliteli bir öğretmendi.
3o yıl sonra Gaziantep’te gördüm
oturup sohbet ettik. Ve aklımda
kalan diğer şeyde insan küçük-
ken yaptığı şey kaderi oluyor.
Herkes küçükken bana ne ol-
mak istediğmi sorardı. Edebiyat
okuduğum halde döndü dolaşıp
kader beni o mesleği yaptırdı.
Hezar gezici: Küçükken yap-
mak istediğiniz meslek neydi?
Mehmet Paksu: Babam imam
olduğu için bende müftü olmak is-
tiyordum. Ve kim sorsa müftü ol-
cam derdim..
Mehmet Paksu: Lisede yer-
imde duramazdım... Benim en
çok üzerinde durduğum nok-
ta Türkçe yeniasya... Nesil ye-
ni çıkıyordu bende o kitapları
arkadaşlara satıyordum. Hem ti-
caret hem de kültür faaliyeti olsun
diye arkadaşlar arasında kitap
okuma alışkanlığını sağlamıştım.
Tenefüslerde kitapları ortaya se-
redim öğretmenlerim gördüklerin-
de Mehmet napıyorsun derdi ama
çalışkan bir öğrenci olduğum için
kızmazlardı. Lise yıllarında tene-
füslerde 10 dakika boyunca hep
kitap okurdum. En büyük arzum
daha fazla kitap okumaktır. Yazı
yazdığım için kitap okuyamıyorum
ve kitap okumadığım zamanlarda
aç kaldığıma inanıyorum.
Tolga Üçeyler: Biz gençler-
in okuması için önerdiğiniz bir
kitap var mı ?
Mehmet Paksu: İlk önce ken-
dinizi okumanız lazım, sonra
kainatı okumaya başlamalısınız.
Ben nerden geldim, nereye
gidicem. Kur’an da oku diye
başlamasını unutma.
Elbilge Kırım: Gazete
yazarlığına nasıl başladınız? Ve
ilk kitabınız nasıl ortaya çıktı?
Mehmet Paksu: Üniversite
yıllarında Yavuz Bahadıroğlu;
‘beraber çalışır mıyız?’ de-
di bende ‘çalışırız’ ded-
im. Cankardeşler çok dergisi-
ni çıkardım sonra askere gittim,
geldim. Köşe yazarlığı yaptım. Ve
‘fıkıh yolculuğu’ adlı kitabım orta-
ya çıktı.

İsra Kutay: Lisedeki aktiv-

iteleriniz nalerdi neler
yapardınız?

16

Her yazar kendi hayatını yazar, kendini yazar.
Tolga Üçeyler: Peki radyo-
cu luğa nasıl vaşladınız?
Mehmet Paksu: Fıkıh
yolculuğu adlı kitabım orta-
ya çıktıktan sonra bana radyo
programcığı yap dediler. Bende;
‘şivem var Gaziantepli olduğum
için ve köyden yeni geldim ya-
pamam.’ dedim Ama 18 yıldır
yapıyorum.
Hezar Gezici: Yazdığınız
yazılarınıza yaşadıklarınızı yan-
sıtıyor musunuz?
Mehmet Paksu: Her yazar
kendi hayatını yazar, kendini ya-
zar. Ben hanıma yazdığım yazıyı
okutuyordum. Hanım; ‘sen bura-
da kendi hayatını yazışsın.’ dedi.
İsra Kutay: Yazılarınız için
eleştiri alıyor musunuz?
Mehmet Paksu: Dün yaz-
dığım yazı da eleştirildim. Ben
elştiriye her zaman açığımdır.
Ama hakaret yapıldğında çok
üzülüyorum. direk insana hakaret
ediyorlar. Bunun dışında mesela
yazıların ağır dediler ben de üs-
lubumu değiştirdim.
Tolga Üçeyler: Yazar ya da
radyocu olmak isteyenler için
ne tavsiye edersiniz?
ÖRNEK HAYATLAR
Mehmet Paksu: Siz nerede
yaşarsanız yaşayın bir gün sizi
bulurlar bu yüzden çok okumak
lazım.
Elbilge Kırım: Hayatınızda
en etkilendiniz olayı bizimle
paylaşır mısınız?
Mehmet Paksu: İlkokul
yıllarıydı... Babamla birlikte bir
din aleminin evine gitmiştim. Evin
her yerinde kitap vardı. Ve ada-
ma soru soruyorlardı adam kitabı
çıkarıp o soruyla ilgili sayfayı
açıp sorunun cevabını veriyordu.
1981’ de bir din aleminin yanına
gittim ona 2 sene boyunca kitap
okudum. Evde 15.000 kitap vardı.
Hepsini okumuş ve gözleri gör-
müyodu ama kitabın yerine,
kitabın sayfasına kadar biliyordu.
Zaten çok kitaap okumaktan kör
olmuş.
Hezar gezici: Hayatınızda en
etkilendiniz kişi kim?
Mehmet Paksu: En etki-
lendiğim insan babamdır. 86
yaşında... Hep beni büyük gözle
görür. Şu an ki konumuma ona
borçluyum. Baba-evlat ilişkisi çok
önemlidir.
Tolga Üçeyler: Sporla yapı-
yor musunuz?
Mehmet Paksu: Sekiz aydan
beri yapıyorum. Şınav, mekik ve
yürüyüş yapıyorum. spor vücudu
veren Allah’a şükürdür.
Elbilge Kırım: Tuttuğunuz
bir takım var mı?
Mehmet Paksu: Televizyon
pek izleyemiyorum, bir takım
da. Basketi hiç sevmem. Or-
ta ikideyken gözlerim için dok-
tora gitmiştim ve doktor gözlük
kullanmamı söyledi. Babamla
birlikte aldık gözlüğü. Tam potanın
altından geçerken basket topu
gözlüğümü kırdı o gün bu gündür
pek sevmem . Gaziantep’te güreş
çok yaygındır...
Mehmet Paksu’ya bize za-
man ayırdığı ve bizimle bu güzel
söyleyişiyi gerçeklştirdiği için çok
teşekkür ediyoruz...
ELBİLGE KIRIM,
HEZAR GEZİCİ,
İSRA KUTAY,
TOGA ÜÇEYLER
BAŞAKŞEHİR LİSESİ
17
AKTÜEL

Hayatımızın
Bir Parçası
Kanada York Üniversitesi’nin yaptığı araştırmaya göre, Facebook sayfalarını sık sık güncelleyen-
ler özgüven eksikliği yaşayan insanlardır. Araştırmayı yapan uzmanlar, bu eğilimi taşıyan kişilerin
sağlıklı ilişkiler kurmakta zorlandığını vurguluyor.

D
ünyada 60, Türkiye ‘de
1,5 milyon kullanıcıya
sahip olan Facebook’un
çıkış amacı; bir Amerikalının o-
kuduğu okulda arkadaşlarıy-
la sosyal ağ kurmaya çalışma-
sıyla bu site kurulmuş, daha
sonra diğer Amerikan üniversi-
telerine yayılmış ve sadece ü-
niversiteli olanlar Facebook ‘a
üye olabilmiştir. Bir süre sonra
üniversiteli olma kuralı da kalk-
mış ve 13 yaş sınırı gelmiştir.
Bu gelişmeler sonunda Face-
book tüm dünyada yayılıp, bu-
günkü halini almıştır.
Dışarıda görüp selam ver-
mediğimiz biriyle sanal ortam-
da saatlerce konuşmamız ne
kadar abes olsa da, uzun za-
mandır göremediğimiz bir ar-
kadaşımızı bulmak için Face-
book, güzel bir yöntemdir. Ar-
kadaş grupları arasında ile-
tişim kolaylığı sağlayan, kişi-
nin istediği kadarıyla bilgileri-
ni sunduğu sosyal paylaşım si-
tesi olan Facebook, insanların
sanal ortamında büyük kolay-
lıklar sağlayıp, farklılıklar kat-
mıştır.
Gazetelere yansıyan bir ha-
ber: Kan davalısının izini süren
bir adam, aradığı kişiyi Face-
book hesabındaki bilgiler yar-
dımıyla bulmuştur.
Bir diğerinde ise; Genelkur-
may Başkanlığı’nın ‘360 asker
kaçağını Facebook yardımıyla
yakalamıştır .’ haberi de Face-
book ‘ un günümüzdeki yerine
dikkat çekmiştir...
Her madalyonun iki yüzü ol-
duğu gibi Facebook ‘ un da gö-
rünmeyen bir yüzü vardır: Za-
rarları!
Kanada York Üniver-
sitesi’nin yaptığı araştırma-
ya göre, Facebook sayfalarını
sık sık güncelleyenler özgüven
eksikliği yaşayan insanlardır.
Araştırmayı yapan uzmanlar,
bu eğilimi taşıyan kişilerin sağ-
lıklı ilişkiler kurmakta zorlandı-
ğını vurguluyor. Kızların çekici
görünen fotoğraflarını paylaş-
tığını, erkeklerin ise, hakkımda
kısmında kendilerini öven ke-
limeler kullandıklarını belirle-
miş. Araştırmalar, kalabalık ar-
kadaş grupları arasında gün-
cellemelerin istenen dikkati çe-
kemediğini söylemektedir.
Facebook paranoyası: Fa-
cebook ‘ a belli bir insanın ha-
yatıyla ile ilgili güncel bilgileri
edinmek için giren insanlar ü-
zerinde görülen psikolojik ra-
hatsızlıktır. Takip edilen insa-
nın Facebook sayfasındaki her
türlü gelişmeden bir mana çı-
karılması ve bu durumun getir-
diği psikolojik yıkım bu hastalı-
ğın en önemli belirtileridir.
Nasıl kullanılacağı bilinme-
diğinde tam bir zaman hırsızı
olan Facebook ‘un kişiye olan
etkileri, kullanma amacına gö-
redir...
İlyas ŞARKI

G
ünümüzde televizyon,
hemen hemen her ev-
de yer almakta, herke-
si farklı biçimde ve düzeyde et-
kilemektedir. En çok etkilenen
grubun çocuklar olduğu bilin-
mektedir. Televizyon, öğren-
meye en açık oldukları dönem-
de, çocuklar ve gençler için ö-
nemli bir öğretim aracıdır. E-
rişkinlerin daha bilinçli seçim-
ler yaptıkları ya da kendilerine
sunulanlardan daha az etkilen-
dikleri öne sürülse de, televiz-
yon programlarının yetişkinleri
de yönlendirdiği bilinmektedir.
Günümüz insanının iş dışında
en fazla zaman ayırdığı etkin-
likler arasında yer alır. Kararın-
da ve bilinçli izlendikten sonra
olumsuz yönleri pek fazla ol-
mayacaktır. Televizyon, günlük
hayatımızın görsel ve işitsel
anlamda vazgeçilmez unsurla-
rından biri haline gelmiştir.
İnsanları en çok etkileyen
programlar arasında; diziler,
haberler ve yarışma program-
ları bulunmaktadır. Son za-
manlarda yayınlanan yarışma
programları arasında Pasapa-
rola, Var Mısın? Yok Musun? ,
Kelimenin Gücü Ve izlenme re-
korları kıran Canlı Para bulun-
maktadır. Bu yarışmaların in-
sanlar üzerinde ruhsal bakım-
dan birçok olumlu veya olum-
suz yönden etkilerini söylemek
mümkündür. İnsanlar yarışma-
ya katılırken bile birçok sıkıntı
çekerler. İletişim yollarını kulla-
narak gerek internet üzerinden
gerek telefon üzerinden kayıt
yaptırırlar. Milyonlarca insan-
AKTÜEL
Televizyondaki
yarışma programlarının
‘‘ruhsal’’ etkileri
lar içinden elenerek yarışma- nucu açıklamalarda televizyon
cı olmaya çalışırlar. Yarışmacı programları insanların birey-
olmaya hak kazandıklarında i- sel ve sosyal yaşantısını ciddi
se yine birçok sıkıntıyla karşı- şekilde etkiler. Televizyonda-
laşırlar. ki yarışmaların insanları olum-
Bireysel yönden insanlar lu yönden etkilediği de söyle-
yarışmaya katılmak isteyerek, nebilir. İnsanlar bu programla-
yarışma üzerine hayaller ku- ra katılarak hayal ettikleri para-
rarak, bu yarışmada kazana- ya ulaşmayı amaçlarlar, bu a-
cakları parayı ve o parayı na- maçlarına ulaştıklarında ise bi-
sıl tüketeceklerini düşünerek reysel olarak olumlu bir etki al-
olumlu yönden etkilenirler. Fa- tında kalmış olurlar.
kat günümüzde yarışmaların Çağımızda çok önemli bir
insanlar üzerinde bıraktığı etki yere sahip olan televizyon, in-
daha çok olumsuz niteliktedir. sanları her ne kadar olumsuz
Buna örnek verdiğimizde Canlı ya da olumlu yönden etkilese
Para programında insanlar ha- de günümüz insanlarının en
yal edemeyecekleri kadar pa- çok vakit harcayacağı etkinlik
raya birden sahip oluyorlar. Bil- olarak devam etmesi engelle-
dikleri sorular sayesinde mev- nemeyecektir.
cut parayı koruyorlar, Sorula- DENİZ DEMİRCAN
rı bilemeyip yanlış cevap ver-
dikleri takdirde sahip oldukları
paraları kaybediyorlar. O ka-
dar parayı aniden kay-
bedince de
hayal kı-
rıklığına
uğruyor-
lar, insan-
lar üzerinde
ruhsal bo-
zukluklara ve
kendilerine o-
lan güvenle-
rini yitirmeleri-
ne neden olu-
yor. Bu ruh halin-
den sonra insan-
lar her ne kadar
etkilenmemiş gi-
bi gözükseler de bi-
lim adamlarının yap-
tığı araştırmalar so-
 GÜNCEL
Türkiye ise en fazla beyin göçü veren ülkeler sıralamasında üst sıralarda
yer alıyor ve ne yazık ki iyi eğitim gören yüz kişiden 59’u, öğrenimine
Türkiye dışında devam ediyor veya oralarda çalışmaya başlıyor.
B
eyin göçü; az gelişmiş veya
gelişmekte olan bir ülkedeki
iyi eğitimli, düşünen, üreten,
kalifiye, nitelikli, seçkin, profesyonel
ve yetenekli iş gücünün, araştırma
ya da çalışma yapmak amacıyla en
verimli dönemlerinde gelişmiş ülke-
lere gidip geri dönmemeleriyle mey-
dana geliyor.
İlk olarak 1960’lı yıllarda beyin
göçü başlıyor ve önce doktorlar ve
mühendisler, sonra da bilim adam-
ları arasında oldukça yaygınlaşıyor.
Fakat beyin göçü sadece ülke dışı-
na doğru olmuyor, ülke içinde de za-
man zaman beyin göçleri meydana
geliyor. Türkiye’de bu şekilde mey-
dana gelen beyin göçleri genellik-
le devlet sektöründen özel sektöre
doğru oluyor. Mesela öğretim üye-
lerinin çoğunlukla devlet üniversite-
lerinden vakıf üniversitelerine doğru
akımı veya devlet dairelerinde ye-
tişen elemanların özel sektöre ge-
çişi, ülke içinde ortaya çıkan beyin
göçleri arasında en yaygın örnekler.
Bununla birlikte iç beyin göçünün ül-
ke açısından pek fazla zararı olmu-
yor. Ancak dış beyin göçü için ay-
nı şeyi söyleyemeyiz. Ne de olsa i-
yi yetişmiş ve yetenekli iş gücünün,
gelişmiş ülkelere akışı şeklinde ger-
20 BAŞAKŞEHİR LİSESİ
Beyin Göçü Nedir?
Beyin Göçü
Ne Demek?
çekleşen dış göçün ülkeye zararı
çok büyük.
Kanada, İngiltere ve ABD gibi
gelişmiş ülkeler arasında bile be-
yin göçü olabiliyor. Daha iyi çalış-
ma olanakları, yüksek ücret ve da-
ha az vergi nedeniyle birçok Kana-
dalı ABD’de çalışmayı tercih ediyor.
Ancak Kanada’ya gelip yerleşen ye-
tenekli iş gücü de yadırganamaya-
cak kadar fazla. Bu yüzden de Ka-
nada, dışarıya verdiği beyin göçünü
dengelemiş oluyor. Çoğunlukla ge-
lenler daha fazla olmaktadır.
Türkiye ise en fazla beyin göçü
veren ülkeler sıralamasında üst sı-
ralarda yer alıyor ve ne yazık ki iyi
eğitim gören yüz kişiden 59’u, öğre-
nimine Türkiye dışında devam edi-
yor veya oralarda çalışmaya başlı-
yor. Ülkemiz, Hitler döneminde Ya-
hudi bilim adamlarını ülkeye kabul
edip Sovyetler Birliği’nin dağılması
sonrasında da Türki Cumhuriyetler-
den beyin göçü almış olsa da daha
sonraki zamanlarda bu konuda çok
fazla ilerleme kaydedemedi.
Beyin göçü sadece Türkiye’de
değil genel olarak dünyada yaşa-
nılan en önemli sorunlardan biri.
Türkiye’den başka beyin göçünün
fazla görüldüğü ülkeler arasında
Hindistan, Pakistan, Bağımsız Dev-
letler Topluluğu, Çin, Filipinler, Ce-
zayir, Fas, Tunus, İran, Mısır, Ni-
jerya, Türki Cumhuriyetler vs. gibi
devletler yer alıyor. Bununla birlik-
te ABD, Kanada, Avustralya, G. Afri-
ka, Almanya, Fransa vs. gibi ülkeler
ciddi ölçüde beyin göçü alan ülkele-
rin başlıcaları.
Geçmişten Günümüze Beyin
Göçü 1940 -1945 yılları arasında
2. Dünya savaşı ve Nazi baskıları
sebebiyle Yahudi bilim adamlarının
çoğu Avrupa’dan kaçmış.
1960 -1970 yıllarının başların-
daysa gelişmiş ülkelerin ekonomik
seviyelerinin yükselmesiyle profes-
yonellere olan talep artmış ve bu
talebi karşılayabilmek için de ge-
lişmiş ülkeler; seçerek profesyo-
nel göçmen alımı yapmış. Yaklaşık
300.000 profesyonel (doktor ve mü-
hendis), 3. Dünya ülkelerinden en-
düstrileşmiş (ABD, İngiltere, Kana-
da, Avustralya vs.) ülkelere göç et-
miş. Böylece gelişmemiş ve geliş-
mekte olan ülkelerde göç oranı da
iyice yükselmiş. Göçün 2/3’ü ABD,
İngiltere, Kanada, Avustralya vs. gi-
bi ülkelere olmuş. Bunların nere-
deyse yarısı Asya ülkelerinden göç
etmiş.

Şu anda ABD’de bilim insanı ve mühendislerin % 12’si, doktorların
% 23’ü ve bilgisayarcıların % 43’ten fazlası; yabancı ülke doğumlu.
1974 -1975 yılları arasında ge-
lişmiş ülkelerde durgunluk yaşanır-
ken, gelişmekte olan ülkelerin be-
yin gücü üretimi plansız bir şekil-
de artmış. Bu ülkeler eğitim sistem-
lerini dış isteklere göre uyarlamış.
Ayrıca petrol üreten ülkelerde uz-
man ihtiyacında büyük bir artış ol-
muş. Gelişmiş ülkelerde de yüksek
nitelikli iş gücü artmış. Bütün bun-
ların sonucunda ise nitelikli profes-
yonellere olan talep azalmış ve sı-
kı göçmenlik politikaları başlatıl-
mış.1975 -1980 yıllarında yıllık ka-
lifiye iş gücü göçü 100.000 kişiye u-
laşmış ve bu yıllardaki göçlerin ço-
ğu Avrupa’dan ABD’ye doğru ger-
çekleşmiş.
1980 yılından sonra dünya-
da 50.5 milyon üniversiteye kayıt-
lının 19 milyonu 3. Dünya ülkeleri-
ne göç etmiş , 3. Dünya ülkelerin-
de üniversiteye kayıtlı sayısı art-
mış ve bu sayı, 7 yılda iki katına
çıkmış. Bunun sonucunda göçlerin
çoğu, 3. Dünya ülkelerinden ABD
ve Avrupa’ya doğru olmuş.1990 yı-
lından sonra Rusya’nın ve Doğu
Blok’ununu parçalanması sonucu
iç savaşlar başlamış ve ABD dünya
üniversite öğrencilerinin ¼’üne sa-
hip hâle gelmiş. Bu olaylardan son-
ra Rusya’nın ve Doğu Blok’unun bi-
lim adamları ülkelerini terk etmiş.
2000 yılından beri ABD en çok
göç alan ülke durumunda. Beyin
göçünün % 54’ünü alıyor. Hint-
li ve Çinli kolej mezunlarının yak-
laşık % 3’ü ABD’ye gidiyor. Şu an-
da ABD’de bilim insanı ve mühen-
dislerin % 12’si, doktorların % 23’ü
ve bilgisayarcıların % 43’ten fazla-
sı; yabancı ülke doğumlu. ABD’de
en fazla eğitimli etnik grup Nijeryalı
ve Afrikalılar. Afrika üniversitelerin-
de eğitim gören her üç kişiden biri
dünyaya ihraç ediliyor. Fakat eğitim
ücreti çok da düşük değil. İyi bir eği-
timin yıllık ortalama maliyeti 15-20
bin $ civarında. Bunların sonucun-
da ABD’nin Asya’dan aldığı son 1.5
milyon göçmenin hemen hemen
tamamı yüksekokul veya en iyi ko-
lej mezunları. ABD’deki 300 bin
Hintli ve Koreli, 730 bin Filipin-
li ve 400 bin Çinli’nin % 65-70’i
GÜNCEL
yüksekokul ve kolej mezunu. Sa- birkaç kez mektupla ve/veya inter-
dece İran, K.Kore Ve Tayvan’dan net ile ulaşmak da önemli. Ülkenin
aldıklarının % 15’i kolej mezunu. potansiyeli ve durumu hakkında
Kolombiya’nın beyin göçünden yıl- bilgiler ulaştırılıp onlara değer veril-
lık kaybı 2.37, Hindistan’ın 2 milyar diği hissettirilmeli. Ülkenin politika-
dolar civarında. Meksika’dan yurt cı ve yöneticilerinin çalışmaları da;
dışına gönderilenlerin % 79’u geri , ülkenin gelişmesi yönünde olma-
dönmüyor. Nijerya’dan ABD’ye 100 lı ve geri dönüşü gönüllü hâle ge-
bin kişi göç ediyor. Her yıl 100 bin tirmeli.Yurt dışında eğitim alıp ülke-
Hintli, ABD’ye gidiyor. ABD Silikon lerine geri dönenlerinse gelir sevi-
Vadisi’nde de yaklaşık 30 bin Hintli yeleri oldukça iyi olmasına rağmen
profesyonel var. asıl sıkıntıları ücret değil çalışma
şartları oluyor. Bu durumda insan-
Dönmek mi lar genellikle aile bağları nedeniy-
le ülkelerine geri dönüyorlar. Yur-
dönmemek mi? da dönenlerin morallerini yüksel-
tip verimliliklerini artırmak için da-
Farklı farklı sayısız sebepten ha iyi olanaklar, daha fazla araş-
dolayı zamanla beyin göçü ve ül- tırma fırsatı, denizaşırı gelişmeler-
keye geri dönüş fikirlerimiz değişe- le daha yakın iletişim / temas, daha
biliyor. Aslına bakarsak geniş çap- fazla yardım şart. Bugün birçok kişi
ta yapılabilecek anketler ve araştır- iş imkânlarından dolayı mutsuz ve
malar ile bu çok karmaşık sebepler kendilerini kapana kısılmış hissedi-
daha iyi anlaşılabilir ve dışa göç de yorlar. Beyin göçünü azaltmak için-
bu şekilde azaltılabilir. se sadece birkaç önemli tedbir a-
Beyin göçünün nedenleri; siya- lıp iyi idare ve liderlikle insanlara is-
si istikrarsızlık, ekonomide geri kal- tenildiklerinin hissettirilmesi yeterli.
mışlık, eğitim sisteminin bozuk işle-
mesi, iş gücü planlamasında eksik- Baran Kuytak
likler, araştırma-geliştirmenin teş-
vik edilmemesi vs. ile sınırlandırı-
larak diğer sebepler ortadan kal-
dırılabilir. Mesela, yurt dışında-
ki öğrenciler, çalışanlar ve pro-
fesyonellerle temas; sürekli
devam ettirilip bu şekilde
gösterilen ilgiyle yurt-
larına geri dön-
meleri teşvik
edilebilir.
Ayrıca
bu kişi-
lerin o-
rada yurtları için lobi fa-
aliyetlerinde bulunmala-
rını sağlar. Yurt dışındaki
öğrenci ve çalışan profesyo-
nellerin iş gücü kaydı mutlaka el-
çilikler / ateşelikler tarafından
tutulup bunlara yılda en az
BAŞAKŞEHİR LİSESİ
21
AKTÜEL
Engellilik Nedir,
Engelli Kime Denir?
Her biri farklı anlam ifade etse de, toplu-
mun geneli tarafından aynı anlamda kullanıl-
maktadırlar. Oysa ‘sakat’ kelimesi, vücudun-
da hasta veya eksik bir uzuv/organ olma hali-
ni, yani fizyoanatomik bir durumu ve vücudun
organını kaybetmesi durumunu ifade eder-
ken, ‘engelli’ kavramı, günlük yaşama dair te-
mel planlamalar yapılırken sakatların mağdur
duruma düşürülmesini ifade eder. Bir başka
ifadeyle, herkesin kolayca yararlandığı hak-
lardan yararlanamama durumunda sakatlığın
değil, engellenmişliğin/engelleyenin sorunsal-
laştırılması için ‘engelli’ kavramı yaratılmıştır.
Yalnız bizim dilimizde değil diğer bir-
çok dilde de engelli ve engellilik anlamına ge-
len birden fazla sözcük bulunmaktadır. Örne-
ğin; Türkçe’de genel düzeyde engelli, özür-
lü, sakat sözcükleri aslında aralarında anlam
fakları olduğu halde aynı anlama gelmek üze-
re kullanılmaktadır. Genelde tüm engelliler
için yaşanan bu karmaşa belirli engelli küme-
leri için de geçerlidir. Örneğin; kör, âma, gör-
me engelli, görme özür- lü,
az gören, vb. Bu
sözcükler değişik
anlamlar taşı-
dıkları gibi yer
yer aynı anla-
ma gelmek
üzere de kullanılabilmektedirler. Bu da bir zi-
hin karışıklığı yaratabilmektedir. Adlandırma-
daki bu farklar, zaman zaman öyle çok tartış-
maya neden olmaktadır ki, bu tartışmalar, ger-
çek sorunların önüne bile geçebilmektedir. En-
gellinin kim, engelliliğin de ne olduğu açık bir
biçimde ortaya konmayınca, engellilere yöne-
lik geliştirilecek politikaların, yasaların ve hiz-
metlerin kapsamı da belirsizleşmektedir. Bu
belirsizlik de uygulamada pek çok sorunun or-
taya çıkmasına neden olmaktadır. Adlandır-
madaki karmaşa ve tanım güçlüğü engellinin
kendisini anlatmasını ve diğerlerinin de onları
kolayca anlamasını zorlaştırmaktadır.
Engelliliğin her zaman her yerde geçerli
ölçülerle tanımını yapmak bir hayli güçtür. Bu
yüzden olsa gerek literatürde çok değişik ta-
nımları vardır. Birleşmiş Milletler Sakat Hak-
lan Bildirgesinde “Kişisel ya da sosyal yaşan-
tısında kendi kendisine yapması gereken işle-
ri (bedensel ya da sonradan olma) her han-
gi bir noksanlık sonucu yapamayanlar” sakat
olarak tanımlanmaktadır. Engelli sözcüğü ge-
nelde hareket yeteneği sınırlanmış bireyi çağ-
rıştırmaktadır.
Engellilik günlük yaşama katılmayı en-
gelleyen, fiziksel işlevlerdeki bir sınırlılık hali
olarak değerlendirilmelidir.
Engelliliğin
Oluşmasını
Önlenebilir mi?
Bir toplumda engellilerin varlığı
onların toplumla bütünleşme gereksini-
mini ve sorununu ortaya çıkarmaktadır.
Bu ise oldukça zor ve karmaşık bir sü-
reçtir. Oysa engellilik önlenebilirse, en
azından sayıları çok daha aza indirilebi-
lirse, engellilerin topluma kazandırılma-
sı konusu, günümüzdeki boyutlarda
bir sorun olmaktan çıkacaktır.
Engelliliğin nedenleri dik-
katle incelenirse, bunların çok
önemli bir bölümünün kaçını-
labilir, önlenebilir nedenler ol-
duğu görülecektir. Engellilik
genelde kaynağına ve sebep-
lerine göre değişik şekillerde
sınıflandırılmaktadır. Kayna-
ğına göre sınıflandırıldığında,
doğuştan gelen engellilik ne-
denleri arasında bir takım ge-
netik nedenler, akraba evliliği,
gebelik sırasında annenin kar-
şılaştığı travmalar, hastalıklar,
ilaç kullanımı, ışına maruz kal-
mak, annenin alkol ve madde
bağımlısı olması, kötü beslen-
mesi gibi nedenler görülmek-
tedir. Sayılan tüm bu nedenler
kaçınılmaz, önlenemez durum-
lar değildir. Tıp bilimince ger-
çekleştirilen araştırmalarla genetik nedenle-
rin bile en azından bir kısmı önceden biline-
bilmektedir.
Doğum sırasında ve sonrasında ‘kaza-
nılan” engelliliğe gelince kötü ve yetersiz ko-
şullarda gerçekleştirilen doğumlar, travmalar,
yanlış uygulamalar vb. akla gelmektedir.
Doğum sonrasında karşılaşılan olaylar
arasında ise iş kazaları, ev kazaları, trafik ka-
zaları, savaşlar, terör olayları, endüstriyel ka-
zalar, deprem ve benzeri yıkım olayları, büyük
sanayi kazaları v.b, temel engellilik nedenle-
ri arasındadır. Bunların büyük çoğunluğunun
da önlenebilir nitelikte nedenler olduğu anla-
şılmaktadır. O halde “engellilik bir kader de-
ğildir”. Gerekli önlemler alındığında, bilinçli bir
toplum yaratıldığında, engellilik büyük oranda
önlenebilir.
Engellilerin Toplumla
Bütünleşmelerinin Önündeki
Engeller Nelerdir?
Yoksulluk:
Engellilerin genel olarak toplumla bütün-
leşmesinin önündeki engellerden birisi ve bel-
ki de en önemlisi yoksulluktur. Yapılan araş-
tırmalar, dünyanın her yerinde engellilerin çok
büyük çoğunluğunun toplumun yoksul kesim-
lerinden geldiğini ve yoksulluk içinde yaşadık-
larını göstermektedir. Bu belirleme gelişmiş/
endüstrileşmiş ülkeler için de geçerlidir. Kuş-
kusuz bu gerçek bizim gibi gelişmekte olan ül-
kelerde çok daha çarpıcı ve dramatik yönleriy-
le yaşanmaktadır
Eğitim:
Engellilerin toplumla bütünleşmesinin
önündeki bir diğer engel de eğitim konusun-
da karşılaştıkları sorunlardır. Tüm ülkelerde
eğitim sistemi, öncelikle, nüfusun engelli ol-
mayan kesimi için planlanıp uygulanmaktadır.
Böylece daha en baştan eğitim sistemi, engel-
lileri dışlayan bir anlayışa sahip olmakta; da-
ha sonra da engellileri eğitim sistemiyle bütün-
leştirecek çeşitli programlar geliştirilmeye ça-
lışılmaktadır.
Ulaşım, Fiziksel
Çevre ve Konut
Engellilerin topluma katılmalarının önün-
deki en büyük engellerden biri de ulaşım, fi-
ziksel çevre ve konut sorunudur. Engellilerin
içinde yaşadıkları fiziksel çevre, sahip olduk-
ları fiziksel işlev bozuklukları/yetersizlikleri ve
bunun yol açtığı sınırlamalar yüzünden büyük
önem taşımaktadır. Toplumu tasarlarken, bir
toplum modeli ortaya koyarken, içinde yaşa-
nılan fiziksel çevreyi de o toplumun içinde ya-
şayan herkesi düşünerek tasarlamak gerekir.

Yaşanılan konuttan tüm kamusal yaşam alan-
larına, ve ulaşım araçlarına kadar tüm çevre-
sel unsurların engellilerin özellikleri ve gerek-
sinimleri dikkate alınarak tasarlanmadığı bir
gerçektir. Yollar, kaldırımlar, kamu binaları,
parklar ve bahçeler, okullar, içinde yaşanılan
konutlar, ulaşım araçları ve bunun gibi daha
bir çok fiziksel çevre unsuru, engellilerin toplu-
ma katılmasının önünde ciddi birer engel oluş-
turmaktadır.
Rehabilitasyon:
Rehabilitasyon ve araç-gereç gereksini-
minin yeterince karşılanamaması da engellile-
rin toplumla bütünleştirilmesinin önündeki en
büyük engellerden birisidir. Bilindiği gibi reha-
bilitasyon çok genel olarak, yitirilen bir yetene-
ğin yeniden kazandırılması, yerine başka bir
yeteneğin ‘ikame edilmesi” demektir. Her han-
gi bir sebeple engelli hale gelen birey önce-
den var olan işini artık yapamıyorsa ya o işi
yapabilmek için “yeniden yeteneklendirilme-
si = rehabilite edilmesi” gerekmektedir ya da
bu İşi yapmak artık olanaklı değilse, yapabile-
ceği yeni bir iş için (eğitilmesi) gerekmektedir.
Engellinin Aile Yaşamı /
Özel Yaşamı
Topluma katılma, toplumla bütünleşme
konusunda bir başka güçlük de, engellinin ai-
le yaşamı / özel yaşamıyla ilgili olarak ortaya
çıkmaktadır. Fiziksel işlevlerindeki bozulma ya
da bazı eksiklikler nedeniyle engellinin hare-
ket yeteneği sınırlanınca, bu, onun özel yaşa-
mına da bazı kısıtlamalar getirmektedir. Hat-
ta sosyal hizmet kurumlarda sürekli bakım ve
koruma altında olan engelliler için adeta özel
yaşam yok denebilecek kadar azdır. Engelli-
ye ait bir mekânın yokluğu ve kimi etkinlikle-
rin yasaklanması gibi pek çok sınırlama özel
yaşamı ortadan kaldırmaktadır. Ayrıca engelli-
lerin evlenmeleri ve aile kurmaları da diğer in-
sanlara oranla daha güçtür; bu da onların top-
lumla bütünleşmelerini önemli ölçüde engelle-
mektedir.
İstihdam Sorunu
Engellilerin toplumla bütünleşmesinin
önündeki en önemli engel ise istihdam soru-
nudur. Çalışmanın gerek bireysel gerekse top-
lumsal refahın sağlanmasındaki önemi tartış-
masız benimsenmektedir. Çalışmayı Özendir-
menin hem bireysel hem de toplumsal açıdan
sayısız; yararı olduğu söylenebilir. Öte yandan
çağdaş anlayışın bir gereği olarak “çalışmak
ve işsizlikten korunmak” bir insan hakkı olarak
da değerlendirilmektedir.
-Türkiye: 50 kişi ve üzerinde işçi çalıştıran
kamu ve özelde 4 özürlü, 1 eski hükümlü 1 de
terör mağduru çalıştırmak zorunda. Ücretlerde
vergi muafiyeti var. Çalıştırmayanlara ise bin
266 ytl ceza kesiliyor. Cezalar fon’a aktarılıp
özürlünün ihtiyaçları için harcanıyor.
- Amerika: 1990 yılında çıkarılan ameri-
kan özürlüler kanunu ile 15 ya da daha fazla
işçi çalıştıran işverenlere özürlü işçi çalıştırma
yükümlülüğü getirilmiş.
- Almanya: 16 işçi çalıştıran işverenler,
yüzde 6 oranında ağır derecede özürlü çalı-
şan istihdam etmek zorunda.
- Avusturya: 25 kişinin üzerinde işçi çalış-
tıran şirketlere yüzde 4 özürlü istihdamı zorun-
lu tutuluyor.
- Belçika: kamu kurumlarında özürlü istih-
damı zorunlu. özel sektör için zorunluluk yok
ancak asgari gelirden indirim ve özel prim sis-
temi mevcut.
AKTÜEL
- Fransa: 1987 tarihli kanuna göre özel kapaklardan sağlanan gelirle engelli vatan-
ve kamuda 20’den fazla işçi çalıştıran işyerle daşlarımıza umut olmak adına sosyal bir proje
ri için kota yüzde 6. ancak kurala uymayanla- özelliği aşıyor. kapaklardan elde edilen gelir-
rın alternatif yükümlülüklerini yerine getirmesi le alınan tekerlekli sandalyeler anadolu yakası
şart. Örneğin, işverenin ya özürlülerle ilgili der- türkiye sakatlar derneği aracılığı ile ihtiyaç sa-
neğe ya da özel eğitim görenlere mali yardım- hibi engelli vatandaşlara teslim edilecek. Siz-
da bulunma gibi. lerin belediyemize ulaştırdığınız her plastik ka-
- Hollanda: en az yüzde 3, en çok yüzde 7 pak engelli vatandaşlarımıza tekerlekli sandal-
oranında özürlü istihdamı zorunlu. ye alınması için bir umut olacaktır.
- İngiltere:1995 yılında yürürlüğe giren
(disability discrimination act dda1995), 1944
tarihli bir yasayla zorunlu istihdam öngörül- ENGELLİ
müş. “özürlü ayrımcılığı kanunu” ile çok geniş
bir kesime koruma getirilmiş ve özürlülere yö-
ÜNLÜLER
Eşref Armağan: 1953 İstanbul doğumlu
nelik ayrımcılık önemli yaptırımlara tabi tutul-
olan Eşref Armağan, doğuştan görme engel-
muş. ayrıca ingiltere’de 20 ya da daha fazla iş-
li bir ressam. Yaşamı boyunca görmediği nes-
çi çalıştıran işverenlere yüzde 3 oranında es-
nelerin maket modellerine dokunarak onları
ki hükümlü çalıştırma yükümlülüğü getirilmiş.
başarıyla resmeder.
Entrasan olan, hiçbir eğitim görme-
M.E.B. ve özel eğitim yen Eşref Armağan’ın kendi kendine okuma-
yazma öğrenmesidir.
kurumları Boş zamanlannda dükkânda babasına
Milli Eğitim Bakanlığı, tüm öğrencilerin bi- yardım eder. 6 yaşındayken kalem ile kâğıt
rarada olduğu karma eğitim veren okulların üzerine çizmeye başlar. Yağlıboya resimlere
yanı sıra aşağıda temel başlıkları sıralanan geçer. Daha sonra da akrilik boya ve tuale de-
kurumlarda özel eğitim ve rehabilitasyon hiz- vam eder.
meti vermektedir. Aşık Veysel Şatıroglu: 1894’te Sivas’ın
- Görme Engelliler Okulları Şarkışla ilçesinde dünyaya gelen Aşık Vey-
- İşitme Engelliler İlköğretim Okulları sel Şatıroglu, 1901 senesinde çiçek hastalığı-
- İşitme Engelliler Meslek Liseleri
- Ortopedik Engelliler İlköğretim Okulları
nın salgın haline gelmesiyle gözlerini kaybe-
der. Önce sol Eşref Armağan gözünde ‘çiçek
- Ortopedik Engelliler Meslek Liseleri beyi’ çıkan Âşık Veysel’in sağ gözüne de per-
- Eğitilebilir Zihin Engelliler Okulları de iner.
- Öğretilebilir Zihin Engelliler Okulları Bunların dışında Dilek Sabancı, Abra-
- Yetişkin Zihin Engelliler İş Eğitim Mer- ham Lincoln, William Shakespare, İsmet İnö-
kezleri nü, Thomas Edison, Albert Einstein, Leonardo
- Otistik Çocuklar Eğitim Merkezleri da Vinci, Thomas Edison, Ludwig Van Beetho-
- Kaynaştırmalı eğitim okulları ven, Agatha Christine, Tevfik Fikret.
- Bilim ve Sanat Merkezleri (BİLSEM) Onların engelleri onlara engel olmamış.
- Hastane İlköğretim Okulları O halde biz de önlerine daha fazla engel koy-
- Rehberlik ve Araştırma Merkezleri mayalım.
(RAM)
- İlk öğretim okullarında özel sınıflar Serra YEŞİLNUR
- Sipastik özürlü ilköğretim ve orta öğre-
tim okulları
Engelliler için düzenlenen
kampanyalar
Ataşehir belediyesi çevre koru-
ma ve kontrol müdürlüğü ta-
rafından başlatılan ‘’ata-
şehir tane tane ka-
pak topluyor adım
adım engelleri aşı-
yor’’ kampanyası-
na ilgi gün geçtikçe ar-
tıyor. Gördüğü ilgi nede-
niyle Eylül 2010 tarihine
kadar uzatılan ‘’ataşehir
tane tane kapak toplu-
yor adım adım engelleri
aşıyor’’ sloganıyla baş-
lattığımız bu kampan-
ya, doğada 400 yıl gi-
bi uzun bir sürede yok
olan plastik kapakla-
rı geri dönüşüme ka-
zandırmakla çevresel
bir proje, kapaklardan
sağlanan gelirle en-
gelli vatandaşlarımıza
umut olmak adına sos-
yal bir proje özelliği ta-
şıyor. Kapaklardan el-
de edilen gelirle alınan
tekeranya, doğada 400
yıl gibi uzun bir sürede
yok olan plastik kapakla-
rı geri dönüşüme kazan-
dırmakla çevresel bir proje,
BAŞAKŞEHİR LİSESİ
23
ÇEVRE
Gürültü
İnsanlar üzerinde olum-
suz etki yapan ve hoşa gitme-
yen seslere gürültü denir Özel-
likle büyük kentlerimizde gürül-
tü yoğunlukları oldukça yüksek
seviyede olup, Dünya Sağlık
Örgütü’nce belirlenen ölçülerin
üzerindedir.
Gürültü Kirliliği
Kent gürültüsünü artıran se-
beplerin başında trafiğin yo-
ğun olması, sürücülerin yersiz
ve zamansız klakson çalmala-
rı ve belediye hudutları içerisin-
de bulunan endüstri bölgelerin-
den çıkan gürültüler gelmekte-
dir Meskenlerde ise televizyon
ve müzik aletlerinden çıkan yük-
24
Gürültü Kirliliği
sek sesler, zamansız yapılan
bakım ve onarımlar ile bazı iş-
yerlerinden kaynaklanan gürül-
tüler insanların işitme sağlığını
ve algılamasını olumsuz yönde
etkilemekte, fizyolojik ve psiko-
lojik dengesini bozmakta, iş ve-
rimini azaltmaktadır.
-Bir çevre problemi olarak
ele alındığında; incelenebilen
çevredeki gürültü seviyelerinin
akustik, ölçüm ve tahmin yön-
temleri ile belirlenmesinin yanı
sıra, gürültünün çevre üzerin-
deki olumsuz etkileri de araştırı-
larak İnsan ve toplum sağlığı a-
çısından kabul edilebilecek gü-
rültü nitelik ve seviyelerinin be-
lirlenmesi gerekmektedir. Tabia-
tıyla buna bağlı olarak gürültü-
nün kontrol altına alınması ça-
lışmaları da önem taşımaktadır.
Gürültü kontrol mühendisliği adı
altında toplanan teknik çalışma-
lar ile gürültüden toplumsal et-
kilenme analizleri son 20 yıldan
beri çeşitli ülkelerde ve bilim-
sel kuruluşlarda yaygın biçim-
de sürdürülmektedir. Konunun
çeşitli yönlerini ele alan ve her
yıl gözden geçirilen uluslararası
teknik standartlar yanında, millî
gürültü kanun ve yönetmelikleri
çıkarılmıştır. Bütün bu çabalara
rağmen, gürültü kaynaklarının
gelişmiş ülkelerde daha da ço-
ğaldığı ve etkilenmenin giderek
arttığı bir gerçektir. Söz gelimi
OECD ülkelerinde 1960-1985
yılları arasında kara ulaşımının
3 kat, hava ulaşımının 2 kat art-
tığı ve dolayısıyla ulaşım gürül-
tü düzeyinin 65 dBA’mn üzerin-
de bulunduğu bölgelerde 130
milyon, 65-50 dBA arasında bu-
lunduğu bölgelerde 300 milyon-
dan fazla insanın gürültüden o-
lumsuz yönde etkilendiği belir-
lenmiştir.
Gürültünün insan
üzerindeki etkilerini
4’e ayırabiliriz:
1 Fiziksel Etkileri: Geçici
veya sürekli işitme bozuklukları
2 Fizyolojik Etkileri: Kan
basıncının artması, dolaşım bo-
zuklukları, solunumda hızlan-
ma, kalp atışlarında yavaşlama,
ani refleks
3 Psikolojik Etkileri: Dav-
ranış bozuklukları, aşırı sinirli-
lik ve stres
4 Performans Etkileri: İş
veriminin düşmesi, konsantras-
yon bozukluğu, hareketlerin ya-
vaşlaması
Gürültüye maruz kalma
süresi ve gürültünün şiddeti, in-
sana vereceği zararı etkiler En-
düstri alanında yapılan araştır-
malar göstermiştir ki; işyeri gü-
rültüsü azaltıldığında işin zor-
luğu da azalmakta, verim
yükselmekte ve iş kazaları
azalmaktadır
Çalışma ve Sosyal Gü-
venlik Bakanlığı verilerine
göre; meslek hastalıkla-
rının %10’u, gürültü so-
nucu meydana
 ÇEVRE

Bİr çevre problemi olarak ele alındığında; incelenebilen çev-

redeki gürültü seviyelerinin akustik, ölçüm ve tahmin yön-
temleri ile belirlenmesinin yanısıra, gürültünün çevre ü-
zerindeki olumsuz etkileride araştırılarak İnsan ve
toplum sağlığı açısından kabul edilebilecek gürültü
nitelik ve seviyelerinin belirlenmesi gerekmektedir.

gelen işitme kaybı olarak tes- psikolojik bozukluklar (III Basa-

pit edilmiştir Meslek hastalıkla-
rının pek çoğu tedavi edilebildi-
ği halde, işitme kaybının tedavi-
si yapılamamaktadır
Bazı Gürültü Türleri-
nin Desibel Dereceleri ve
Psikolojik Etkileri
mak) Metro gürültüsü 90 Psiko-
lojik belirtiler (II Basamak) Tehli-
keli bölge 85 Psikolojik belirtiler
(II Basamak) Çalar Saat 80 Psi-
kolojik belirtiler (II Basamak) Te-
lefon zili 70 Psikolojik belirtiler
(II Basamak) İnsan sesi 60 Psi-
kolojik belirtiler (I Basamak) Uy-
ku gürültüsü 30 Psikolojik belir-
tiler (I Basamak)

Gürültü Türü Db Derecesi Çeşitli Kullanım Alanları-

Psikolojik Etkisi Uzay Roketleri
170 Kulak ağrısı sinir hücreleri-
nin bozulması Canavar Düdük-
leri 150 Kulak ağrısı sinir hücre-
lerinin bozulması Kulak dayan-
ma sınırı 140 Kulak ağrısı sinir
hücrelerinin bozulması Makine-
li delici 120 Sinirsel ve psikolojik
bozukluklar (III Basamak) Moto-
siklet 110 Sinirsel ve psikolojik
bozukluklar (III Basamak)
Kabare Müziği 100
Sinirsel ve
nın Kabul Edilebilir Üst Gü-
rültü Seviyeleri
Kullanım Alanı Ses Basın-
cı Düzeyi (gündüz)
dBA Dinlenme Alanları Tiyat-
ro Salonları 25, Konferans Sa-
lonları 30, Otel Yatak Odaları
30, Otel Restoranları 35, Sağ-
lık Yapıları Hastaneler 35, Ko-
nutlar Yatak Odaları 35, Otur-
ma Odaları 60, Servis Bölüm-
leri (mutfak, banyo) 70, Eğitim
Yapıları Derslikler, Laboratuar-
lar 45, Spor Salonu, Yemekha-
neler 60, Endüstri Yapıları Fab-
rikalar (küçük) 70, Fabrikalar
(büyük) 80…
Gürültüyü Azaltmak İçin
Alınabilecek Tedbirler:
• Hava alanlarının, endüst-
ri ve sanayi bölgelerinin yerle-
şim bölgelerinden uzak yerler-
de kurulması,
• Motorlu taşıtların gereksiz
korna çalmalarının önlenmesi,
• Kamuoyuna açık olan yer-
ler ile yerleşim alanlarında e-
lektronik olarak sesi yükseltilen
müzik aletlerinin çevreyi rahat-
sız edecek seviyede olmasının
önlenmesi,
• İşyerlerinde çalışanların
maruz kalacağı gürültü seviye-
sinin en aza (Gürültü Kontrol
Yönetmeliğinde belirtilen sınır-
lara) indirilmesi,
• Yerleşim yerlerinde ve bi-
naların içinde gürültü rahatsız-
lığını önlemek için yeni inşa e-
dilen yapılarda ses yalıtımı sağ-
lanması,
• Radyo, televizyon ve mü-
zik aletlerinin evlerde rahatsız-
lık verecek seviyede seslerinin
yükseltilmemesi gerekmektedir.
Sema DUMAN 12 B

BAŞAKŞEHİR LİSESİ
25
 PORTRE
Ekranlardan da
zihinlerden
m a l
silinmeyen simalar
e
Ali K
S u n a l
(1944-2000)
Türk sinemasında
T
ürk tiyatro ve sinema
sanatçısı.
başta İnek Şaban Türk Sineması’nın en
büyük komedyenlerinden biri olan
tiplemesi olmak Sunal, peş peşe çevirdiği filmlerle
büyük başarı kazandı.
üzere canlandırdığı Babası, Malatya doğumlu,
Migros’tan emekli Mustafa Sunal;
pek çok tiple sev- annesi Saime Sunal’dır. Kemal
enlerinin kalbinde Sunal’ın, Cemil Sunal ve Cengiz
Sunal adında iki kardeşi vardır.
taht kuran Kemal 1981 yılında Ankara Bando-
Mızıka birliğinde askerliğini yaptı..
Sunal, 7’den 70’e Sanat hayatı, Vefa Lisesi’nde
amatör olarak “Zoraki Tabip” adlı ti-
herkesin sevgisini yatro oyunuyla başladı. 1 yıl kadar
Kenterler Tiyatrosu’nda çalıştıktan
kazandı. sonra uzun süre Ulvi Uraz
Tiyatrosu’nda, kısa süre Ayfer Fe-
ray Tiyatrosu’nda, son olarak da
Devekuşu Kabare Tiyatrosu’nda
görev aldı. 1973 yılında Ertem
Eğilmez’in yönettiği “Tatlı Dillim”
adlı filmle sinemaya adımını attı ve
kalabalık kadrolu filmlerde rol al-
maya başladı.
Türk sinemasında başta İnek
Şaban tiplemesi olmak üzere
canlandırdığı pek çok tiple seven-
lerinin kalbinde taht kuran Kemal
Sunal, 7’den 70’e herkesin sevgi-
sini kazandı.
1974 yılında evlendi. Ali ve Ezo
adlarında, biri kız diğeri erkek iki
çocuğu oldu. 1977’de Antalya Film
Festivali’nde En İyi Erkek Oyuncu
ödülünü alan Sunal, oyunculuğu
26 BAŞAKŞEHİR LİSESİ
ve özellikle değişik tiplemesi-
yle Türk sinemasında komedi
oyunculuğuna yeni bir soluk getir-
di. 1990’lı yıllardan itibaren filmleri
kesintisiz olarak televizyonlarda
yayımlanmaya başlandı; ama ken-
disi bu gösterimlerden hiç para
almadı.
12 Eylül öncesi dönemde
yarım bıraktığı üniversiteyi,
Marmara Üniversitesi İletişim
Fakültesi Radyo Televizyon ve
Sinema Bölümü’nden mezun
olarak 1995 yılında bitirdi ve yük-
sek lisans yapmaya başladı.
Hayatı boyunca toplam 82 filmde
rol aldı. 3 Temmuz 2000 tarihinde
Balalayka adlı filmin çekimlerine
başlamak için Trabzon’a gitmek
üzere bindiği uçakta kalkıştan
hemen önce geçirdiği kalp krizi so-
nucu hayatını kaybetti.
HABABAM SINIFI YASTA
Sunal’ın rol aldığı ve
Türk sinemasının klasik
filmleri arasında yer al-
an Hababam Sınıfı’ndan
rol arkadaşı sanatçı
Münir Özkul, yaptığı
açıklamada, “Çok, çok,
çok üzgünüm. Şoktayız.
Sanatçılığının ötesinde
çok iyi dostumdu.”
demişti
 PORTRE

(Kendi kaleminden)
“1944’de İstanbul’da doğdum. Lise son sınıftayken felsefe
öğretmenim Belkıs Balkır, elimden tuttuğu gibi beni Müşfik Kenter’e tes-
lim etti. Bu arada üniversiteye başladım. Bir süre sonra turneler nedeni
ile öğrenimime ara vermek zorunda kaldım. Kent Oyuncuları’ndan
sonra sırasıyla Ulvi Uraz Tiyatrosu, Ayfer Feray Tiyatrosu ve en son
Devekuşu Kabare Tiyatrosu’nda oynadım. 1972 yılında Ertem Eğilmez’in
beni beğenip seçmesiyle sinemaya adımımı attım. Özel televizyonların
yaygınlaşması üzerine diziler yaptım. Bu sıralarda da üniversit-
eyi bitirmeyi ve böylece gençlere örnek olmayı kafama koymuştum.
Çünkü Türkiye’nin okuyan insana ihtiyacı vardı. Marmara Üniversitesi
İletişim Fakültesi Radyo-TV ve Sinema Bölümü’nü 1995 yılında bitirdim.
Bu da yetmez deyip yüksek lisans öğrenimimi de tamamladıktan son-
ra tez müddetim başladı. Bundan sonra da çok özlediğim tiyatroyu ve
sinemayı birlikte yapmayı planlıyorum...”

BAŞAKŞEHİR LİSESİ
27
SAĞLIK
Çölyak
Hastalığı
Nedir?
Çölyak hastalığının tanımı
Çölyak hastalığı “Glutein” proteini-
ne karşı vücudun geliştirdiği tepkiden do-
layı oluşur. Glutein proteini arpa, buğday,
çavdar ve yulaf gibi tahıllarda bulunur. Çöl-
yak hastalığı da bu tahılların alınmasıyla
gelişir. İnce bağırsaklarda ortaya çıkan bu
hastalık nedeniyle bağırsak duvarları düz-
leşir ve besin emilimini tam anlamıyla ya-
pamaz. Normalde bağırsak duvarları bir
havlunun yüzeyi gibi pütürlüdür. Bu pütür-
ler sayesinde ince bağırsak sindirilmiş be-
sinleri emerek kana karıştırır. Çölyak has-
talığı nedeniyle pütürlü yapısını kaybeden
ince bağırsak hızla düzleşir ve insanda
hastalık etkileri görülmeye başlar.
Çölyak hastalığı ve etkileri
Karın şişliği ve gelişim bozuklukları en
büyük etkilerdendir. Kaslarda güçsüzlü-
ğe bağlı olarak titreyen eller ve kollar, cilt-
te solma, dışkıda parlak ve yağlı görünüm
çölyak hastalığının diğer belirtilerindendir.
Bütün bu belirtilerin yanında kusma ve vü-
cudun şişmesi ile birlikte görülen iştahsız-
lık, bir kişide çölyak hastalığından şüphe-
lenilmesi için yeterlidir.
Kesin teşhis.
Çölyak hastalığının kesin teşhisi ince
bağırsaktan alınan parçaya bakılarak ya-
pılır bunun yanında kan değerleride çölyak
hastalığının teşhisinde yardımcı faktörler-
dendir. Aslına bakarsanız bütün bu bilinen-
lere rağmen çölyak hastalığı kolayca teş-
his edilebilecek bir hastalık değildir.
Çölyak hastalığının tedavisi.
Bu hastalık hakkında kötü bir durum
tam olarak bir tedavi şeklinin geliştirileme-
miş olmasıdır. Buna rağmen iyi bir perhiz
ve sıkı diyet bu hastalıkla savaşta bizlere
destek olan durumlardır. Bir kişiye çölyak
teşhisi konduğunda hiç vakit kaybetmeden
tahıl ve tahıl ürünleriyle beslenmenin kesil-
mesi ve bu besinlerin yaşam boyunca alın-
maması gerekir.
Sorular ve cevaplar.
Soru: Mesela haftada bir kere diyeti
bozsam ve gluteinli yiyeceklerden yesem
28 BAŞAKŞEHİR LİSESİ
olur mu?
Cevap: Bu diyeti ömrünüz boyun-
ca uygulamalısınız. Bir kere dahi bozma-
nız oldukça sakıncalı durumlar ortaya çı-
kartabilir.
Soru: Diyetimde tam olarak nelere
dikkat etmeliyim?
Cevap: Öncelikle buğday, arpa, çav-
dar ve yulaf gibi tahıllar ve bunlardan ya-
pılan makarna, pasta, börek, ekmek gibi
hamur işlerinden uzak durmalısınız. Bütün
bunlara ilaveten yeşil çekirdeklerden de
uzak durmalısınız. Çok yağlı, yağda kızart-
malar, hayvansal yağlar, alkollü içecekler,
baharatlar, et, sebze konservesi ve salça
yenmesi kesinlikle yasaktır.
Soru: çölyak hastasıyım. Hangi tür
besinlerle beslenmeliyim?
Cevap: Mesela mısır, pirinç, patates
ve bunların unundan yapılmış ürünler yeni-
lebilir. Bunların yanı sıra; taze meyve, seb-
ze, yağsız et av eti, deniz ürünlerinden ba-
lık çeşitleri, yağsız kümes hayvanı, yumur-
ta, süt, şeker, bal ve taze olmak kaydıyla
baharatlar yenilebilir.
Çölyak hastalığı ve şifalı bitkiler.
Kestane bu hastalar için çok değerli
bir besindir çünkü çölyak hastaları ekmek
yiyemediği için alamadıkları B grubu vita-
minleri kestaneden alabilirler. Diğer yan-
dan bağırsakları kuvvetlendiren fakat glu-
tein içermeyen gıdalarda sıkca tüketilmeli-
dir. Çölyak hastalarının vazgeçmemesi ge-
reken kuru besinler den bazıları ceviz, fın-
dık, kuru incir ve kuru üzüm şeklinde sıra-
lanabilir.
Çölyak sindirim sistemi hastalığıdır.
Yenilen yiyeceklerde bulunan besinlerin
emilmesini önleyen ve ince bağırsakta ha-
sar oluşturan hastalıktır. Bağırsakta sindi-
rim yapmayı sağlayan villus denilen yapı-
nın bozulmasına etki eder.
Belirtileri:
Belirtileri her yaş türünde farklıdır. Ço-
cuklarda olan çölyak hastalığının belirtileri
daha olumsuz iken yetişkinlerde ise çocuk-
lara oranla belirtiler daha hafif olarak nite-
lendirilebilir.
Çocuklarda:
*Boy uzamasının durması
*İshal
*Kusma
*Karında şişlik
*İştah olmaması
*Kilo alamamak
Yetişkinlerde:
*Anemi
*Boy uzamaması
*Kemik inceliği
*Bazı karaciğer hastalıkları
Çölyak hastalığı genetik hastalıktır.
Yani ailede çölyak hastalığının diğer nesil-
lerede geçme olasılığı vardır. Çölyak has-
talığı bazen çocuklu yaşlarda ortaya çıkar-
ken bazende erişkin yaşlarda ortaya çıka-
bilir. Bu hastalığı tetikleyen etmenler olabi-
lir. Stres, hamilelik, geçirilen ameliyat çöl-
yak hastlaığını tetikleyebilecek unsurlar
olabilirler.
Tedavisi:
Çölyak hastalığı için doktora başvu-
rulduğu zaman gluten içeren besinlerden
uzak durulması gerektiğini vurgulayacak-
tır. Nedir bu gluten içeren besinler; buğday,
arpa, yulaf, çavdar bazı gluten içeren be-
sinlerdendir. Kesinlikle bunların ömür boyu
tüketilmemesine dikkat edilmesi gerekir.
Bu bağlamda normal ekmek, makar-
na, börek, pasta gibi gluten içeren gıda-
lardan uzak durmak gerekir. Hastalığın en
kötü yanlarından biride günlük hayatta çok
sık tüketilen bu gıdalardan uzak durulma-
sı olsa gerek.
Çölyak hastalığı bağırsaklarda besin
maddelerinin sindiriminin ve emiliminin bo-
zulmasına yol açan bir hastalıktır.
Çölyak hastalığı olan insanlar; buğ-
day, arpa, çavdar ve bir dereceye kadar
da yulafta da bulunan bir protein olan ‘glu-
ten’ e karşı hassasiyet gösterirler. Bu kişi-
ler gluten içeren gıdalarla beslendiklerinde
ince bağırsaklarında oluşan immunolojik
reaksiyonlar sonucu hücrelerde iltihap ve
hasar oluşturur. Oluşan bu hasar sonrasın-

da besin maddelerinin sindirimi ve emilimi
bozulacağından, ishal ve zamanla vücutta
bazı maddelerin eksikliği ortaya çıkar.
Çölyak hastalığı genetik bir hastalık-
tır ve hastaların yüzde10 kadarında ailede
çölyak hastalığı olan başka bireyler vardır.
Çift yumurta ikizlerinde yüzde30 oranında
görülürken, tek yumurta ikizlerinde görül-
me oranı yüzde70’tir.
Bazı viral enfeksiyonlar ve stres du-
rumları hastalığın ortaya çıkmasına sebep
olabilir. Her yaşta ortaya çıkarsa da 8-12
aylık çocuklarda ve 30-40 yaş aralığında
daha sıktır. İleri yaşlarda da ortaya çıka-
bilmektedir. “Latent” veya “sessiz çölyak”
hastalığı ise, bu hastalığa ait tipik bulgu-
ların olmadığı fakat kalıtsal yatkınlığı olan
hastalar için kullanılan bir terimdir. Bu has-
talarda zamanla çölyak hastalığı yerleşir.
Belirtileri nelerdir?
Emilim ve sindirim bozukluğunun de-
recesine bağlı olarak Çölyak hastalığı ço-
cuklarda ve erişkinlerde farklı belirtiler-
le kendini gösterir. Çocuklarda gelişme ve
büyüme geriliği çölyak hastalığının erken
bulgusu olabilir. Karın ağrısı, bulantı, kus-
ma, ishal, huysuzluk, uyuklama, davranış
bozuklukları ve okulda başarısızlık görüle-
bilecek diğer belirtilerdir. Bulguların orta-
ya çıkması ve şiddetlenmesi yıllar sürebilir.
Çölyak hastalığı erişkinlerde genellikle 30-
40 yaş civarında ortaya çıkarsa da daha
ileri yaşlarda da görülebilir. Hastalıklı kişi-
lerde belirtiler iki şekilde kendini gösterir:
Emilim bozukluğuna bağlı olanlar
Besin, mineral ve vitamin eksikliğine
bağlı olanlardır.
Hastalarda temel besin kaynakla-
rı olan; protein, karbonhidrat ve yağ emi-
limi bozulmuştur ve en ciddi emilimi bozu-
lan ise yağlardır. Yağ emiliminin bozulma-
sı sonucu hastalarda ishal ve şişkinlik şika-
yetleri ortaya çıkabilir. Karbon hidrat emi-
lim bozukluğu sonucu ise hastalarda lak-
toz intoleransı ortaya çıkar, bu durum sütlü
yiyecekler sonrası hastalarda karın ağrısı
ve şişkinlik gibi şikayetlere neden olabilir.
Hastalarda beslenme bozukluğu, vita-
min ve mineral yetersizliğine bağlı olarak;
Zayıflama ve ödem
Kansızlık (demir ve B12 vitamin eksik-
liği)
Kemik erimesi (osteoporoz)
SAĞLIK
Kolay çürüme (K tin uygulanması tavsiye edilmez. Bu has-
vitamin eksikliği) talarda laktoz eksikliği (laktoz intoleransı)
Sinir hasarı =peri- de olabildiğinden başlangıçta süt ve sütlü
ferik nöropati (B12 ve gıdaların alınmaması önerilir.
B1 vitamin eksikliği) Glutensiz diyete başlanmasından gün-
Kısırlık (adet bo- ler sonra şikayetlerde azalma görülme-
zukluğu, düşükler) ye başlar. Şikayetlerin tamamıyla ortadan
Kas güçsüzlüğü kalkmasına rağmen bağırsak mukozasının
(potasyum, magnez- tamam olarak iyileşmesi bazen 2 yıl kadar
yum yetersizliği) sürebilirse de bağırsak mukozasındaki iyi-
Saç dökülmesi leşme genellikle 3-6 ay içinde gerçekleşir.
İştahsızlıktır.
Çölyak hastalığında ilaç
Teşhis ve tedavisi yoktur
tedavisi
Sıkı bir glutensiz diyet uygulayan has-
Çölyak hastalığın- talarda hastalık genelde iyi bir gidiş gös-
dan şüphelenildiğin- terir. Tedavi edilmeyen vakalarda uzun dö-
de, ayrıntılı bir muaye- nemde (20-30 yıl) ortaya çıkabilecek ciddi
neden sonra bazı kan ve dışkı testleri is- bir hastalıklar arasında; ince bağırsak len-
tenir. Kalsiyum, magnezyum, potasyum, foması, ince bağırsak ülserleri ve kollaje-
protein, kolesterol, B12 vitamini, A vitami- nöz çölyak hastalığı sayılabilir. Sıkı diyet
ni, folik asit ve demir gibi bu hastalıkta vü- ile kansere dönüşüm engellenebilir.
cutta eksilebilecek bazı maddelerin kanda-
ki seviyelerinin ölçülmesi, tam kan sayımı- Prof. Dr. Yavuz Baykal
nın yapılması ve iltihap belirteçlerinin kont- Memorial Hastanesi İç Hastalıkları
rol edilmesi yanında; çölyak hastalığının Bölüm Koordinatörü
teşhisinde kullanılan bazı testlerin de ya-
pılması gerekir. Çölyak hastalığının tanı- Çölyak Hastalığı
sında mutlaka yapılması gereken bir diğer
inceleme, ince bağırsak mukoza biyopsisi- Çölyak, genetik kökenli bir ince bağır-
dir. Özellikle belirgin kilo kaybı, karın ağrı- sak alerjisidir. Bu alerjinin buğday, arpa,
sı, kansızlık, gece terlemeleri ve kanama yulaf ve çavdar gibi tahıllarda bulunan ve
gibi bulguları olan hastalarda bu inceleme- günümüzde pek çok gıdada (bisküvi, reçel
lerin yapılması ve gerektiğinde bilgisayar- gibi) kıvam verici madde olarak kullanılan,
lı batın tomografisi gibi başka görüntüle- gluten adlı proteine karşı ince bağırsağın
me yöntemlerine başvurulması gerekebilir. ömür boyu süren bir hassasiyet gösterme-
Erken dönemde teşhis edilmediğinde çöl- sinden kaynaklandığını belirtiliyor.
yak hastalığı ciddi problemlere yol açabi- Uzmanlar çölyak hastalığını: “Yediği-
lir. Yukarıda tarif edilen bulgulara benzer miz her yiyecek yemek borusundan mide-
şikayetleri veya ailesinde çölyak hastalığı ye, mideden ince bağırsağa, oradan da ka-
öyküsü olanların bir iç hastalıkları uzma- lın bağırsağa gider. Midede hazmedildik-
nı veya gastroenteroloji uzmanına başvur- ten sonra sağlığımız için gerekli olan tüm
maları gerekir. Çölyak hastalığı olanların besin maddeleri ince bağırsakta bulunan
yüzde10 kadarında; anne, baba, kardeş villus çıkıntıları sayesinde emilerek kana
veya çocuklarında da aynı hastalık görüle- karışır. Villuslar olmadan vücut hiçbir besin
bilir. Gebelik döneminde kansızlığı belirgin maddesini ememez.
ölçüde şiddetlenen kadınların çölyak has- Derya EROL
talığı yönünden araştırıl-
ması gerekir.
Çölyak hastalığın-
da tedavinin temelini
sıkı bir glutensiz diyet
uygulanması oluşturur.
Bu amaçla gluten içeren
tahıl ürünleri (buğday,
arpa ve çavdar) kullanı-
larak yapılan gıda mad-
delerinin kesinlikle yen-
memesi gerekir. Pirinç,
mısır, patates ve soya
unundan yapılmış ürün-
ler yenilebilir. Meyve,
sebze, yumurta ve et
ürünlerinin yenmesinde
sakınca yoktur.
Gluten içermeyen
bir diyetin uygulanma-
sı normal beslenmeye
göre daha pahalı, güç
ve sıkıcı olabilir. Bu ne-
denle kesin tanı konul-
madan bu tür bir diye-
BAŞAKŞEHİR LİSESİ
29
SAĞLIK
Her İnsan Kendi Temizliğinden
Sorumlu Olmalıdır.
Hijyen nedir,
ne önemi vardır?
S
ağlığa zarar verecek ortamlar-
dan korunmak amacıyla yapı-
lacak uygulamalar ve alınan
temizlik önlemlerinin tümüne hijyen
denir.
Her insan kendi temizliğinden
sorumlu olmalıdır. Çocuk yaşlarda
anne, baba ve öğretmenler tarafın-
dan çoğu zaman bizzat yapılarak öğ-
retilen temizlik uygulamalarının, ço-
cukluktan sonra bireyin kendisi tara-
fından yapılması gerekmektedir. Ör-
neğin; tuvaletten sonra hiçbir şeye
dokunmadan ellerin yıkanması bir
alışkanlık olmalıdır.
Temizliğin sadece görünür kirlen-
me olduğunda yapılması yeterli de-
ğildir. Örneğin; uykudan uyanınca yü-
zün yıkanması, çamaşırların değişti-
rilmesi, gündelik temizlik uygulama-
larıdır.
Temiz insanın tabiatı zinde, vücu-
du sağlamdır. Her gün bayağı, pis iş-
lerle uğraşan insan, çok kere kirlenir,
pislenir. Bunlardan temizlenmesi ge-
rekir. Çünkü kirlilik, pislik çeşitli has-
talıklara sebep olduğu gibi, insanla-
rın rahatını, huzurunu da kaçırır. Öyle
haller vardır ki, insanın pislenmeme-
si, kirlenmemesi mümkün değildir.
Temizliğin en önemli iki madde-
si su ve sabundur. Gelişmiş toplum-
larda kişisel temizlikte en fazla kul-
lanılan malzemelerin başında su ve
sabun gelmektedir. Bununla birlikte
banyo süngerleri, lifleri, diş fırçaları,
el ve ayak temizliği ile vücut temizli-
ğinde kullanılan fırçalar, tırnak ma-
kası ilk akla gelen temizlik araçları-
dır. Bunların tümü başkalarıyla pay-
laşılmaması gereken, kişisel temizlik
araçlarıdır.
El Temizliği
Vücudumuzun en fazla kirlenen
ve gözle görülmeyen zararlı mikroor-
ganizmalarla en çok karşılaşan
bölümleri ellerimizdir. Bulaşı-
cı hastalıkların yayılması-
nı, çatlakların oluşumu-
nu önlemek için en et-
kin yöntemlerden biri
el temizliğini sağla-
maktır. Kötü el hijye-
ni ve yetersiz el yıka-
ma yılda milyonlar-
ca Gastrointestinal
hastalık görülmesine,
onbinlerce Hepatit-A
olgusuna ve ölüm-
lere neden olduğu,
başta Rota virüs ol-
mak üzere tüm has-
talık yapıcı etmenle-
rin bu yolla bulaştığı
bir gerçektir. Bilhas-
sa tuvalet öncesi ve
sonrası, yemek ye-
meden önce el yı-
kamaya bu nedenle
önem verilmeli ve el
yıkama bir alışkanlık
haline getirilmelidir.
Tırnak temizliği
ve bakımı da olduk-
ça önemli bir konudur. Sağlıklı bir tır-
nak haftada 1 milimetre kadar uzar.
Şeffaf, pürüzsüz, hafif kabartılı, tırnak
dipleri pembe renkli ve uçları yarı şef-
faf olmalıdır. Tırnağı saran deri düz-
gün olmalıdır. Tırnak uçları tıpkı eller
gibi mikroorganizmalar için güzel bir
yerleşim alanıdır. Bu sebeple tırnak-
lar çok uzamadan kesilmeli ve fırça-
lanarak temizlenmelidir. Tırnaklar ye-
terli şekilde temizlenmediğinde man-
tar, dolama, soyulma, kırılma ve çat-
laklar rahatlıkla oluşabilir. El tırnakları
oval, ayak tırnakları kare şeklinde ke-
silir. Kesme işleminden sonra da el-
ler ve özellikle tırnak çevresi özen-
le yıkanmalıdır. Oje, aseton ve cila-
lar tırnaklarda soyulma ve kurumaya
neden olduğundan gereğinden fazla
kullanılmamalıdır.
Vücut Temizliği
Vücut temizliği derinin kir ve sal-
gılardan arındırılması için, sabun ve
37-38 oC sıcaklıktaki suyla yıkanma-
sıdır. Her gün, değilse iki günde bir,
en geç haftada bir defa yıkanmalıdır.
Su ile temasın vücudun elektrik yükü-
nü dengelediği, ılık/sıcak suyla yıkan-
manın asabî ağrıları azaltıp giderdiği,
çeşitli romatizmal hastalıklara iyi gel-
diği, günlük gerginlikleri azalttığı, fe-
rahlık ve zindelik verdiği, kan dolaşı-
mını uyardığı, cilt sağlığına iyi geldi-
ği bilinmektedir. Bu faydaların bir kıs-
mı, soğuk duş/banyo ile de temin edi-
lebilmektedir. Soğuk duş alamayan-
ların, hiç olmazsa ılık-sıcak duştan
sonra el, kol, yüz, ayak ve bacaklarını
soğuk suya tutmaları faydalı olur. Aşı-
rı sıcak su ile temas ve aşırı keselen-
me cilt sağlığını bozar.
Temizlenmede herkesin kullandı-
ğı havuzlardan uzak durulmalı, teda-
vi maksatlı olanlar dışında durgun su
ve küvette yıkanmamalıdır. Uzakdo-
ğu ve Batı’da küvet ve fıçı gibi dur-
gun suda yıkanma alışkanlığı yaygın-
dır. Temizlik ve sağlık için uygun olanı
duş tarzındaki yıkanmadır.
Mutlu ÇAYLAK
YURDUM KÖŞESİNDEN
“Fıratın Koynunda Yatan,
Aziz Şehir El-Aziz”
Elazığ, Doğu Anadolu da Ta-
rihi Harput Kalesinin bulunduğu
tepenin eteğinde kurulmuş bir şe-
hirdir. Deniz seviyesinden 1067
metre yükseklikte bulunan şehir
hafif meyilli bir zemin üzerindedir.
Elazığ’ın yerleşim yeri olarak tari-
hi yeni olmakla beraber bölgenin
tarihi oldukça eskidir. Bu nedenle
Elazığ tarihini, Harput un tarihi ile
birlikte ele almamız gerekir. Har-
put ve çevresi, 26 Ağustos 1071
Malazgirt muharebesinden sonra
kesin olmamakla beraber 1085
yılında Türklerin eline geçmiştir.
Bu ise Selçuklular devrine rastla-
maktadır. Harput’un ilk Türk
hakimi Çubuk Bey’dir. Çu-
buk Bey, burada diğer Sel-
çuk ümerası gibi Selçuklu
Sultanına bağlı olmak şar-
tıyla bir Hükümet kurmuştur.
Osmanlı devletinin son yıl-
larında Malatya ve Dersim
Sancakları da buraya bağ-
lanmış 1921’de bu iki san-
cakta Elazığ’dan ayrılmış-
32 BAŞAKŞEHİR LİSESİ
tır. Sultan Abdülaziz’in tahta çı-
kısının 5. yılında Hacı Ahmet İz-
zet Pasa devrinde buraya tayin e-
dilen Vali İsmail paşanın teklifi i-
le 1867 yılında “Mamurat-ül -A-
ziz” adı verilmiştir. Fakat telaffu-
zu güç olduğundan halk arasında
kısaca “EL AZİZ” olarak söylene-
gelmiştir. Atatürk’ün 1937 yılında
şehre teşrifleri sırasında “Azık İli”
anlamına gelen “ELAZIK” adı ve-
rilmiş, bu isim daha sonra “ELA-
ZIĞ” ’a dönüşmüştür.
Çayda Çıra Oyunu:
Bu oyun, Elazığ’ın Harput
Bucağından derlenmiştir. Oyun
“Mumlu Dans” namıyla dünyaca
tanınmaktadır. ”Çayda Çıra” o-
yunu hakkında çeşitli efsaneler
vardır. Ancak, bunlar dilden di-
le dolaşan çeşitli halk masalları-
na benzemekte ve diğer şehirle-
rimizde anlatılan efsanelerin bir
varyantı ya da değişikliğe uğra-
mış bir şekli olarak anlatılmakta-
dır.
Oyun, orijini itibariyle ay-
dınlatma amacı güdülerek orta-
ya çıkmıştır. Araştırmamızda halk
arasında söylenen çeşitli efsa-
neler tespit ettik. Bunlar-
dan bir örnek: Efsaneye gö-
re Hazar Gölü kenarında
bir köyde birbirini seven i-
ki genç, gizlice buluşmak-
tadırlar. Erkeğin buluşma
yerine gidebilmesi için gö-
lü yüzerek geçmesi gerek-
mektedir. Buluşma gece ol-
duğundan, kız çıra (Dındik)
yakarak gence yerini belli

etmektedir. Genç ise, ışığa doğ-
ru yüzmekte ve böylece sevgililer
buluşmaktadır.
Bu durumu sezen kızın ba-
bası, buluşmanın yapılacağı bir
gün erkeğin yüzerek gölün or-
talarına geldiği sıralarda çırayı
söndürür ve genç sevgilinin göl-
de boğulmasına sebep olur. Bu-
nu fark eden kız da kendini suya
atar, o da kaybolur. Bunun üze-
rine bütün köylü toplanarak elle-
rindeki “Çıra” larla iki sevgiliyi a-
ramaya başlarlar. Efsaneye göre,
bu olay üzerine ağıtlar yakılmış,
türküler söylenmiş ve çıra ile ara-
ma olayı oyunlaşarak günümüze
kadar gelmiştir.
Giyim Tarzı
Şehir merkezinde kadınlar
modern giyimi takip ederler. Bu-
nunla birlikte orta yaşın üzerinde-
ki kadınların manto giyip başları-
na örtü taktıkları görülmektedir.
Erkek Giyimi :
Başa fes takılır, astane men-
dil büyüklüğünde “Puşu” takılır.
Yaşlılar yazma bağlarlar. Paçaları
dar, üst kısmı geniş, beli uçkur i-
le büzülen çuha şalvar giyilir. Düz
beyaz veya siyah-beyaz renkte
çizgili, pamuklu kumaştan, içlik
veya giyme adı verilen bir iç göm-
lek giyilir. Bu gömlek kollu, yaka-
sız veya hâkim yakadır. Gömle-
ğin üzerine şalvarın kumaşından
“avcı yeleği” denilen bir yelek gi-
yilir. Bele beyaz ipek veya şa1 a-
dı verilen “acem kuşağı” bağlanır.
Ayağa poçikli çarık ve yün örme
çorap giyilir.
Kadın Giyimi :
Harput kadınının en eski giy-
si tipidir. Bu tip giysiyi bugün dahi
dağ köylerinde görmek mümkün-
dür. Yaklaşık 150-200 sene ön-
cesinde bu tip giysi hâkimdi. Bu
giysi üç parçadan meydana gel-
miştir.
1)- Şalvar
İpekli veya pamuk-
lu kumaştan yapılmak-
ta ve iç kısmı astar-
lanmaktaydı. Şalvarın
boyu oldukça uzun o-
YURDUM KÖŞESİNDEN
lup bilek kısımlarına kaytan geçi-
rilmekte ve diz altından bağlan-
maktadır. Böylece şalvar bir etek
görünümünde dökümlü olarak a-
yak bileklerine inmektedir. Şal-
varın bel kısmı da uçkurla büzül-
mektedir.
2)-İçlik
İpekli veya pamuklu kumaş-
tan yapılmaktaydı. Yakası yuvar-
lak, önü açık, kopça ile iliklen-
mektedir. İçliğin yanları yırtmaç-
lıdır.
3)- Üçetek
NOT: Oyun giysilerinde kulla-
nılan takılar şunlardır: Göğüs ü-
zerine çaprazlama dizilen beşi-
birlik dizisi, camdan bilezik “Şe-
ve” gümüş veya altın küpe ile yü-
zük kullanılır.
Yemekler
Kelecoş:
Salçanın ve soğanın yağda kı-
zartılmasıyla soğaraç elde edilir.
Soğaraca kurut ayranı ilave edilir.
Bu karışıma tandır ekmeği doğra-
nır ve üzerine dağlanmış tereyağı
dökülerek servise sunulur.
Lobik Çorbası:
Pamuk ve bostan tarlalarının
civarına ekilen lobik, fasulye gi-
bi olup küçük tanelidir. Bir tence-
rede önceden zifiri (soğraç) yapı-
lır, üzerine su ilave edilip kayna-
tılır. Lobik ve döğme temizce yı-
kanır, tencereye bırakılır, 1-2 kay-
nar geldikten sonra çorba servise
hazır hale gelir.
Harput Köfte (İri Köfte):
Dilinmiş kuru soğan, mayda-
noz, toz biber, tuz, yağ-
s ı z
kıyma, ufak bulgur biraz suyla bir
leğende iyice yoğrulur. Fındıktan
biraz büyük parçalara bölünerek
bir kaba, başparmakla işaret par-
mağı arasında sıkıştırılarak tek
tek tekerlek şeklinde dökülür. Ay-
rı bir tencerede kaynayan yağ-
lı ve salçalı suya katılarak pişirilir.
Sırın:
Taze yufka (yuha) ekmeği ru-
lo haline getirilip 3 cm eninde par-
çalar haline getirilerek bir tepsiye
dizilir. Tepsiye dizilen ekmeklerin
kesik tarafı tepsiye dik gelecek
şekilde ve sıkıca dizilmesine dik-
kat edilmelidir. Üzerine daha ön-
ce hazırlanmış bolca sarımsak-
lı yoğurt dökülür ve eritilmiş tere-
yağı
HARPUT KALESİ
(SÜT KALESİ):
Kale Harput’un güneydoğu-
sunda ovaya hakim yalçın kaya-
lar üzerinde bulunmaktadır. Coğ-
rafi durumu bakımından tarih bo-
yunca önemli bir kale olarak bilin-
mektedir. Kale’nin ön yüzü yak-
laşık 75 - 80, güneyi 150 - 200,
yanları ise 400 - 450 metre ara-
sında olup, yüksekliği yer, yer de-
ğişmektedir. Kalenin asıl yapısı
M.Ö. takriben 900. yıla aittir. U-
rartular devrinde yapıldığı bilin-
mektedir. Bu kale çeşitli ta-
rihlerde o- narımlar gör-
müş ve ö- nemli ölçüde
günümü- ze kadar ge-
lebilmiştir. Di- ğer gezilecek
ve görülecek yerler de Ağa
Camii, A-
lacalı Ca-
mii, Ulu
Cami-
YURDUM KÖŞESİNDEN
i, Kurşunlu Camii, Harput Süryani
Kadim Meryem Ana Kilisesi, Buz-
luk Mağarası, Cemşit Bey Hama-
mı, Harput Dabakhane Suyu gibi
birçok gezilecek yerleri de vardır.
HAZAR GÖLÜ:
Elazığ’a 22 km. Uzaklıkta, E-
lazığ - Diyarbakır karayolu gü-
zergahında olup, Hazarbaba ve
Mastar dağları arasına sıkışmış
tektonik bir göldür. Doğu ve Gü-
neydoğu Anadolu bölgesinin ken-
dine has plajları olan su sporla-
rı ve balık avcılığı yapılan en ö-
nemli gölüdür. Uzunluğu 22 km.
genişliği 5-6 km. olan göl, günün
her saatinde değişik görünüm ka-
zanarak mavinin ve yeşilin her to-
nunu gösterir. Suyu berrak, so-
dasız ve tuzsuzdur. Çevresinde
25’e yakın kamu kurum ve kuru-
luşlarına ait eğitim ve dinlenme
tesislerinin yanı sıra Turizm Ba-
kanlığından belgeli otel, motel lo-
kanta ve günübirlik piknik alanı,
ayrıca özel kuruluşlar tarafından
işletilen balık evleri bulunmakta-
dır Son zamanlarda çevresinde
çok sayıda ikincil konutlar ve yaz-
lıklar ile tatil sitelerinin yapıldığı
göl, çevre illerin de faydalandığı
tatil merkezi konumundadır.
KEBAN BARAJI:
Keban Baraj Gölü Türkiye’nin
en büyük yapay gölüdür. Doğal
Göller arasında 675 km2’lik ala-
nıyla 3.sırada yer almaktadır. Ba-
raj Gölünün Murat vadisi boyun-
34
karayolu üzerindeki sahilde çok
sayıda balık lokantası hizmet ver-
mektedir.
HAZARBABA KAYAK
MERKEZİ:
İlimiz Sivrice ilçesinin güne-
yinde bulunan 2.347 metre yük-
sekliğindeki Hazar baba dağında
yapılan “Hazarbaba Kayak Mer-
kezi” 1999 yılında faaliyete geç-
miş olup, kayak sporuna elveriş-
li pisti, telesiyeji ve yeme içme
imkânları ile günübirlikçilere hiz-
met vermektedir. İlçenin turizmi-
ne hayat veren Hazar Gölünde
her yıl büyük çapta su sporları
gösterileri yapılmaktadır. İlçe’nin
ca uzunluğu 125 km.dir. Geniş-
turizmine büyük katkısı bulu-
liği yer yer değişmektedir. Ke-
nan Hazar Gölü ne tepeden se-
ban baraj gölünde elektrik üreti-
lam verir gibi mağrur bir şekilde
minin yanı sıra su avcılığı yapıl-
duran ve 1850 m rakımda her tür
makta ve balık üretimi de ger-
güzelliğe hâkim bir şekilde duran
çekleştirilmektedir. Enerji açısın-
ve 1997 yılından beri yöre insa-
dan Türkiye’nin ilk büyük yatırım-
nına hizmet veren HAZAR BA-
larındandır. 1965 yılında yapımı-
BA kayak merkezinin yararlarını
na başlanılmıştır. 1974 yılında ilk
da unutmamak gerekir. Gerçek-
4 büyük tribünü, 1981 yılında da
ten kurulduğundan bu yana ilçe-
diğer 4 tribünü devreye girdi. Ba-
de turizm yönünde gözle görülür
rajın toplam kurulu gücü 134 Me-
büyük bir canlılık meydana gel-
gawatt olup yıllık enerji üretimi
miştir. Mevcut haliyle konaklama
7,5 Milyar KW/Saat ’dir. Kuruldu-
tesisi mevcut değildir. Ancak ö-
ğunda Türkiye’de üretilen elektri-
zel müteşebbislerin bu konuda
ğin %20 sini tek başına karşıla-
girişimleri vardır. Şu andaki tale-
yan santral şu an tüketilen toplam
be cevap verebilecek 1100 met-
elektriğin % 8’ini karşılamaktadır.
re kayak pisti ve mekanik tesisler
Keban barajının yapımından son-
standartlara uygundur.
ra 64.100 hektar büyüklüğünde
RABİA ZEHRA AKGÖL
bir baraj gölü meydana gelmiş-
tir. Oluşan gölün etrafında Elazığ
ve çevre illerin halkının da fayda-
landığı
eğlence
ve mesi-
re yerle-
ri mev-
c u t t u r.
Özellik-
le üze-
rinden
üç ilçeye
feribot-
la geçiş
veren
gölün is-
kelele-
rinde ve
Elazığ-
Bingöl

Başakşehir Lisesi Başarılarıyla
İlçemizin Gururu Olmaya Devam Edecek
Rabia Akgöl: Bize kendinizden biraz bah-
seder misiniz?
Ömer Özkan: 1960 Kayseri doğumluyum.
İmam Hatip Lisesi mezunuyum. İlahiyat fakültesi
okudum ve dokuz yıl Elazığ’da öğretmenlik yap-
tım. 1993 yılında İstanbul’a geldim. Semiha Ayı-
verdi Anadolu Lisesi’nde Müdür Yardımcısıydım.
1995 yılında devlete istifamı verip özel sektöre
geçiş yaptım. 4. Etap’ta bulunan Çınar Koleji’nin
il kurucusuyum. Sekiz yıl Çınar Kolej’inde Genel
Müdürlük yaptım ve oradan ayrıldım. Dershane-
cilik sektörüne geçtim. Çözüm dershanesinin ku-
rucusuyum. Bağcılar ve Başakşehir’de iki tane
şubemiz var. En son mahalli idareler seçimine
katılarak Başak mahallesinde muhtar adayı ol-
dum. Büyük bir teveccühle muhtarlığı kazanmış
olduk. Evliyim ve beş çocuğum var. İki kızım evli
dört tane torunum var.(Allah Bağışlasın gülümse-
me) Bir oğlum üniversite bitirdi, askerliğini yap-
tı yeni geldi. Diğer kızım okul öncesi öğretmenlik
okuyor. Küçük kızımda Ahmet Kabaklı İlköğretim
okulunda sekizinci sınıf okuyor.
Mert Can İmirhan: Eğitim ve öğrenim ha-
yatınızda nasıl bir öğrenciydiniz?
Ömer Özkan: Eğitim ve öğretim yıllarım-
da çok çok sivri bir öğrenci değildim ama iyi bir
öğrenciydim. Lise bir döneminde gençlik teşkila-
tı vardı ve ben orda bir sunum hazırlayıp semi-
ner vermiştim. Elli kişiye seminer vermiştim. Yani
sosyal ve aktif bir hayatın içindeydik. Okul faali-
yetlerine katılırdım. Liseyi bitirdiğimde ilk on içe-
risindeydim. Üniversitedeyken daha rahattım ve
evliydim, hem çalışıyor hem okuyordum.
Mutlu Çaylak: Başakşehir halkını nasıl
buluyorsunuz?
Ömer Özkan: Başakşehir halkının çoğu
Anadolu’nun çeşitli şehirlerinden gelmişler, iş kur-
muş, inançlarına, geleneklerin, örf ve adetlerine
bağlı, insanları seven birbirine saygı duyan insan
topluluğu olarak görüyorum. Ben Başakşehir’in
yaşanacak yer olduğunu düşünüyorum.
Rabia Akgöl: Muhtar olmaya nasıl karar
verdiniz?
Ömer Özkan: Muhtar olma düşüncesi hiçbir
zaman aklımda olmamıştı ama bir önceki seçim-
de muhtar olan arkadaşım bu seçimlere 2 ay kala
aday olmayacağını söyledi. Bende düşündüm
birtakım eğitimci öğretimci arkadaşlarla istişare
ettik konuştuk, o arkadaşımda aday olma-
yınca biraz sorumluluk gibi gördüm ken-
dimde ve muhtar olmay a karar verdim.
Çok ani gelişti her şey ve iki ay gibi kısa
bir süre zarfında gerçekleşti.
Mert Can İmirhan: Muhtarın görevleri ne-
lerdir?
Ömer Özkan: Muhtar bağımsız bütçe-
si olan, iş makineleri olan veya bir takım maddi
imkânları olan bir birim değildir. Muhtar, halkın
içinden çıkmış ve halkın sorunlarını ilgili yerlere
ulaştıran insandır. Bizim tabi ki resmi evraklarla
ilgili sorumluluklarımız da var yerleşim yeri belge-
si, nüfus cüzdanı sureti bu gibi evraklar var. Muh-
tarlıkça verilmesi gereken evraklar tebligatlar var.
İnsanlara ulaştırılması gereken bir tebligat var fa-
kat evinde bulamadığı vatandaşın evinin kapısı-
na tebligatınız muhtarlıktadır yazıyor bizde va-
tandaşlar gelince tebligatı ona teslim ediyoruz
mahallelinin sorunlarını tartışıyoruz. Sorunları il-
gili makamlara ulaştırmaya çalışıyoruz.
Mutlu Çaylak: Muhtar olmanın kötü ve zor
yönleri nelerdir?
Ömer Özkan: Muhtar olmanın kötü yanları
var tabi ki mesela bir vatandaş arayıp su boru-
su patladı yardım edin diye telefon açıyor tabi bu-
nunla ben ilgilenmiyorum yetkili makamlara ileti-
yorum. Bir köy olsa herkesi tanırsın fakat biz şu
anda 60 bin kişilik bir mahallede yaşıyoruz. Bu
anlamda da tabi ki herkesi mutlu etmek memnun
etmek mümkün olmadığı için zor yönleri diyebili-
riz. Ama bizim mahallemizin altyapı sorunları yok
çoğu yere göre bizim mahallemiz çok daha gü-
zel ve temiz.
Rabia Akgöl: Başakşehir lisesi ve öğren-
cileri hakkında ne düşünüyorsunuz?
Ömer Özkan: İyi şeyler düşünüyorum ve
her zaman için Başakşehir lisesine sahip çık-
maya çalışıyorum bütün velilere de söylüyorum
“okulumuza sahip çıkalım diye ’’ bana diyorlar ki
çocuğumuzu göndereceğimiz bir okul yok bir ta-
kım sıkıntılar yaşandı evet ama
buraya giden in-
sanlar da senin
benim oğlum-
kızım bizim
bu okula sa-
hip çıkma-
mız la-
z ı m .
Ben
RÖPORTAJ
Başakşehir lisesinin birkaç yıldır iyi olduğunu
hele bu son zamanlarda daha da iyi olduğunu gö-
rüyorum zaten sık sık ziyarete geliyorum. Daha
da iyi olacağına inanıyorum.
Mert Can İmirhan: “ Genç Başak “ dergi-
miz hakkında neler düşünüyorsunuz önerile-
riniz nelerdir?
Ömer Özkan: Daha iyi olabileceğini düşü-
nüyorum içeriğinin daha zengin öğrencinin daha
etkin olabileceğini düşünüyorum. Daha fazla öğ-
rencinin birtakım şeyler sunup üretmesi daha iyi
olur. Zaten ben yunus hocayı tanıyorum okullar-
daki başarısını biliyorum şu anda bu okulun dergi
çıkarması bile müthiş bir şey.
Mutlu Çaylak: Başakşehirde ki eğitim so-
runları nelerdir.
Ömer Özkan: Okulların yetersiz olması sı-
nıfların kalabalık olması Anadolu ve meslek lise-
sinin olmaması 100 bin nüfuslu bir ilçede bir tane
lise olması gibi sorunlarımız var. Özel okullar var
ama herkes özel okula gönderecek maddi güce
sahip değil bu sorunla uğraşıyoruz.
Rabia Akgöl: Son olarak Başakşehir hal-
kına iletmek istediğiniz duygu ve düşüncele-
riniz nelerdir?
Ömer Özkan: Olumlu düşünmek çok önem-
li. Her şeyin başı eğitim. Başakşehir halkı da bu
eğitimi desteklemeli ve öğrencilerin arkasında
durmalıdır.
Rabia Akgöl
Mutlu Çaylak
Mert Can İmirhan
BAŞAKŞEHİR LİSESİ
35
 DENEME

İnsan Hakları
İ
nsan hakları, tüm insanların sahip oldukları, temel
hak ve özgürlüklere denir. İnsan hakları ırk, din,
dil ve cinsiyet ayrımı gözetmeksizin tüm insanların
yararlanabileceği haklardır. Bu hakları kullanmakta her-
kes eşittir. Diğer yandan insan hakları terimi bir ideali
içerir. Bu terimi kullananlar bu alanda olanı değil,
olması gerekeni dile getirirler.
İnsan hakları, tüm insanların hak ve saygınlık
açısından eşit ve özgür olarak doğduğu anlayışına
dayanır. İnsan hakları, her bir bireye bağımsız seçim
yapma ve yeteneklerini geliştirme özgürlüğü sağlar. Bu
özgürlükler başkalarının haklarını saygılı olmakla bu
hakları çiğnememe zorunluluğu ile dengelenmektedir. Bir
başka değişle birçok hakkın yanında bir sorumluluk da
bulunmaktadır.
Bütün insanlar hür, haysiyet ve haklar bakımından
eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler. Ve birbirlerine
karşı kardeşlik zihniyeti ile hareket etmelidir.
tarihinde insan haklarıyla ilgili önemli aşamalar
gerçekleşmiştir. Bunlardan biri 1215 tarihli Magna
Carta’dır. İngiliz hukuk tarihi için ayrı bir önemi olduğu
kadar günümüzde uluslararası hukuk ve anayasa hu-
kuku içinde önemlidir. Modern insan hakları hukukunun
büyük bir kısmının ve insan haklarının en modern insan
yorumlarının görece yakın tarihte izleri sürülebilir. 1689
tarihli İngiliz yurttaş hakları beyannamesi birleşik krallıkta
baskıcı hükümet uygulamalarını yasa dışı saymıştır. 18.yy
‘da iki büyük devrim meydana geldi. 1776’da ABD’de ve
1789’da Fransa’da bunlar ciddi hak kazanımları sağlayan
iki sonucun elde edilmesine sebep oldu. Bunlar Amerika
bağımsızlık bildirgesi ve Fransız insan ve yurttaş hakları
bildirgesidir. Bunlar bir dizi hak ve özgürlükler sağlamıştır.
Görüldüğü üzere insanlar geçmişten bu güne kadar
hak ve özgürlükleri için çalışmalar yapmış ve birçok ko-
nuda başarılı olmuştur. Fakat önemli olan insanların bir
çok hakka sahip olması değil kendi hakları konusunda
bilinçli olması ve haklarının doğru yerde, doğru zamanda
kullanabilmeleridir.
HEZAR GEZİCİ
11/FEN C

İnsan ve İnsan Hakları

İnsan üstün bir varlıktır. Öyle ki evrendeki herşey insan meli ise yaşama hakkıdır. Çünkü, hayat kutsaldır. İnsan ol-
için varolmuştur. mak isteyen başka insanlarında haklarına sahip çıkmak-
İnsanıun yaşamındaki durumu, hayatta nerde, nasıl tır aslında. İşte o zaman insan olmanın gerektirdiği haklar-
varolacağı farklılık gösterebilir, iyi zengin bir ailenin çocu- dan bahsedebiliriz.
ğu olabileceği gibi fakir bir ailenin çocuğu olarakta dün- İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi kişiyi, kişiliğini, insan-
yaya gelebilir. İnsan geldiği mevki, makam, sahip olduğu lığı özü ile yaşatacak kurallardır. Hakkımıza ve haksız in-
para, çalışkanlığı gibi nedenlerle değil, insana insan oldu- sanların haklarına sahip çıktığımız sürece insana yakışır
ğu için sahip olduğu haklar tanınmıştır. bir şekilde yaşayabileceğimiz hakları uygulamış oluruz.
Geçen haberlerde gördüğüm bir olay çok dikkatimi TUBA NUR YILDIZ
çekti. Afrikalı bir çocuk insan görünümünden o kadar uzak-
tı ki hatta spikerlerin söylediğine göre vücudu bir ölü vücu-
du gibi kokuyormuş. Bulunduğu yerde ise bir akbaba kar-
nını doyurmak için çocuğu izliyormuş. Bu durumu fark
eden Avrupalı bir gazeteci de bunun çok iyi bir ha-
ber olabileceğini düşünerek olup biteni çekmeye
başlamış ve akbabanın çocuğu parçalayıp kar-
nını doyurmasına seyirci kalmış.
Şimdi burada akbabanın karnını doyur-
ma, habercinin haber yapma hakkı var.
Peki hangi insanın haklarından bahse-
debiliriz bu durumda? Fakir insanın mı?
Zengin insanın mı? Güçlü insanın mı?
Haklı insanın mı? Beyaz insanın mı? Si-
yah insanın mı?
Evet dünyaca kabul edilmiş temel hak-
lar var.Birleşmiş Milletler Kurulu tarafından
10 Aralık 1948 yılında İnsan Hakları Evren-
sel Bildirgesi olarak kabul edilmiş. İnsanın in-
san olmasından doğan bu hakların söz konu-
su durumu sadece litaratürlerde... İnsan olabil-
mek için dünyadaki haklarımızı istemek zorun-
dayız. Bu hakların başında ise ; yaşama, sağlık,
eğitim, düşünce özgürlüğü hakkı yer alır. En te-

36 BAŞAKŞEHİR LİSESİ
 İnsanı İnsan
DENEME

Yapan
İ
Haklar
nsan hakları kişiyi özü ile yaşatacak kurallar demektir. Bu
kurallar insanı insan yapan kurallardır. İnsan hakları resmi
olarak 10 Aralık 1948 yılında başlamış olarak kabul edilse de,
Dünya oluşalı insana, insan haklarına her çağda zamana uy-
gun olarak saygı gösterilmiştir. Fakat tarih boyunca insanların
kendi istekleri dışında yaşamak zorunda bırakıldıkları dönem-
lere rastlanmıştır. Kullara kulluk etmek, işkenceler, kölelik bu
yaşantıya örnek gösterilebilir.

Özgürlük anlayışı insanların hoşnutsuzluklarının artık

dayanılmaz bir hal aldığı dönemde ortaya çıktı. İnsanlar haklarını
savunmak adına Kral John’dan bazı isteklerde bulundular. Or-
taya konan kararlı tavır sonunda bu istekleri kabul edildi ve ilk
kez insan hakları konusunda sözden öteye geçildi. İnsanlar
yaşayışlarında ve hayati konularında eşittirler. İnsan hakları da
bunu savunur. İnsan haklarını, insanın kendisi değil, yasalar eşit
olarak hiçbir ayrım yapmadan koruyacaktır. İnsan hakları, tüm
insanların sahip olduğu temel hak ve özgürlüklerdir. Bu hakları
her insan kullanabilir ve kullanmakta eşittir.
Bu hakların resmi olarak var olmasına rağmen günümüzde
hala insanlar tam anlamıyla eşit sayılmazlar. Bizler sıcacık
evimizde yemeğimizi yerken, dondurucu soğuklarda yiyecek
bir parça ekmek bulamayan insanlar var. Eşitlik, insan hakları
biz evde rahatımız yerindeyken kardeşlerimizin dışarıda
yaşam savaşı vermeleri midir? Bir parça ekmek uğruna insan-
lar ölmemeli. Ya da insanın insana hükmetmesi onu ezmesi
hangi insana yakışır? Bu tür davranışlar insanlık dışı
davranışlardır. Asla insan, insanın efendisi olamaz.
Her insan doğuştan sahip olduğu hakları kullanmalı
ve hiç kimse kendine yapılmasını istemediği bir şeyi
başkasına yapmamalıdır.
İnsan hakları Evrensel Beyannamesinin 1. Mad-
desinde açıklandığı gibi “ Bütün insanlar hür, haysiyet
ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana
sahiptirler ve birbirlerine karşı kardeşlik zihniyeti ile
hareket etmelidirler.”
ECE AKÇAY

Son
Gecenin zifiri karanlığında evine doğru hızlı adımlarla yürüyordu. Bir yandan adımlarını
sayıyor, bir yandan da kim bilir belki de hayatının son hareketli gününün değerlendirmesini
yapıyordu. Sokak lambasının altına geldiğinde durdu. Başını hafifçe havaya kaldırdı. Işığa
doğru her hareketi hüsranla sonuçlanan sineğe bakınca içinden derin bir ‘Ah’ çekti. Acaba
o da hayatı boyunca bu sinek gibi her seferinde aşılmaz duvarlara çarpıp geri mi dönmüş-
tü? Gerçi sinek onun aksine her yenilgide ışığa yönelmeyi başarabilmişti. Acaba o bu ka-
dar özverili olabilmiş miydi?
Kafasını kurcalayan bu düşüncelerle dakikalar boyunca aynı yerde kalakaldığını fark
edememişti. Hafifçe silkindi. Tekrar evine yöneldi. Kapının zili bir farklı çalmıştı sanki. Çal-
dı, çaldı, çaldı. Hayatında kimsenin kalmadığını unutmuş gibiydi. Elini cebine attı. Bir hı-
şımla kapıyı açtı. Kapıyı açmasıyla yatağa kendini atması bir olmuştu. Düşünecek bir ömür
vakti olduğunu fark etmesi onu çileden çıkarmaya yetmişti. Evet, tek yapacak uğraşı olan
işi bugün son bulmuştu. Buna emeklilik denemezdi.’Resmen işkence’ diye geçirdi içinden.
Ona göre buna yaşamak denmezdi.
Günlerin birbirini kovaladığını bile fark edemiyordu. Günler gerçekten çok hızlı mıydı,
yoksa o bu amansız boşlukta fazla mı durağan kalmıştı? Bilemiyordu...
Tek yapacak şeyi vardı. O da şu dünyada varlığı ve hatta yokluğu fark edilmeyecek ha-
yatını ortadan kaldırmak. Adımlarını yavaş yavaş bir katil soğukkanlılığıyla atıyordu. Kırık
çekmecenin ilk gözünü zorlukla açtı. Çıkardığı tabancayı kafasına dayadı. Derin bir nefes
aldı ve tetiği çekti. Ölümü de yaşamı gibi sade ve gösterişsiz olmuştu.

İffet Nur GÜLHAN

BAŞAKŞEHİR LİSESİ
37
 ŞİİR

Dağ yolları… Pembe Dünyam

Sağında ya da solunda
Kızılcıklar, çimenler, geven dikenleri…
Ve kekik kokusu…
Soğuğu başka soğuk
Sıcağı başka…
Adımladıkça açılır ciğerlerin
Gibi ruhun
Gökyüzüne baktıkça genişler maviler
Gibi ufkun
Ağaçlar, çalılar, otlar…
Her biri ayrı vazifeyle serpilmiş
Toprağa
Görenler anlayamaz
Bakmak gerek bu manzaraya
Uzaklara çok uzaklara bakmak
Uzakları yakın etmek gerek
Dedelerin ellerinde sigara tablaları…
Ebelerin ellerinde eğirtmeç olmalı
Rüzgâr hafiften kaldırmalı
Toprak yoldan bir tutam tozu…
Ağaçlar konuşmalı,
Anlamadığım dilde, kendilerince
Sokaklar kış kimsesizliğine bürünmeli
Sadece sen ve ben olmalıyız
Sen pencerende
Ben bahçemde
Sen benimle üşümelisin
Ben seninle ısınmalıyım
Uzaklarda çok uzaklarda yaşamalıyız
Sen bensiz
Ben sensiz
Sen hatırlamamalısın
Benim seni hatırladığım gibi
Sen mutlu olmamalısın
Benim sensizlikte mutlu olduğum gibi
Dağ yolları…
Adımladıkça anlarsın kimsesizliği
Sağında ayrılık, solunda ayrılık…
Gökyüzünde…
Gökyüzünde Boşluk.
( 3 Ocak 2010 İSTANBUL)
Yunus KOŞAR
Özlüyorum
Dur durak bilmiyor gözyaşlarım…
Mısralarımdan taşıyor acılarım.
Gözlerim her daim buğulu…
Sesim bitik, yüreğim yitik.
Özlüyorum, o ufacık ellerini…
Sesin sesime değince, titreyen sesini.
Yüreğim sensizliği kaldıramıyor…
Ağır geliyor bu sözler bana,
Sensizlik ağır.
Dönsen ne olurdu ki sanki…
Sussaydın ben öfkelenince de,
Demeseydim onları ne olurdu…
Bilmez misin ey kadın ben böyleyim işte.
Değiştiremiyor zaman beni…
Sensizliği üstüme yük bindiren zaman,
Şimdi yavaştan yaşlandırıyor beni.
Ellerim titrer oldu…
Vicdan azabı değil içimdeki.
Ama sensizlik ağır…
Sen yoksun, kapıyı açanım yok…
Bunca yıl sonra bir bilsen;
Anahtarla kapıyı açmak ne kadar zor.
Hani bu odalar çocuk sesleriyle inleyecekti…
Hani sen her akşam;
Gün şafağını yitirirken,
Başını dizime yaslayıp dalacaktın en güzel rüya-
larımıza…
Nerdesin ey kadın!
Sensizlik bir yılan gibi koynumda her gece.
Gözyaşlarım sel oldu, yastığım ıslak…
Oysaki kahkahalarımız vardı bu evde…
Şimdi ise hıçkırıklarım kapladı dört bir yanı…
Yalnızlık, dört duvar arası yalnızlık…
Üstüme üstüme gelen duvarlara anlatmak
seni…
Şimdilerde tek uğraşım;
Boğulduğum zifiri karanlığa,
Saatlerce seni anlatmak oldu…
Sensizliği silemem ama izin ver de artık beni si-
leyim…
ZEYNEP KİBİROĞLU
Öyle bir dünya istiyorum ki,
Çocuklar sevgiyle büyüsün,
Kalpler kocaman kocaman olsun,
Sevgi her yeri kaplasın.
Beyinlerde kötülük kalmasın,
İnsanlar birbirine iyi gözle baksın,
Hırsızlık, yoksulluk
Çete, mafya gibi olaylar olmasın.
Yaşlılara sahip çıkılsın,
Huzur evlerine atılmasın,
Çocuklar bebekken sokağa bırakılmasın,
Aileler hep mutlu olsun.
Bilmiyorum, çok şey mi istiyorum,
Her günümüz coşku, mutlulukla geçsin,
Neşe, huzur sımsıcak sarsındünyayı,
Deprem, yangın, sel
Parasızlık, açlık, çaresizlik olmadan bir yaşam,
Yıldızlar kadar parlak bir dünya,
Sımsıcak bir güneş, toz pembe bir hayat,
Diliyorum herkese
Büyük bir evren mutlulukla dolsun,
Bu benim hayalim,
Pembe bir dünya,
Yaşaması, kurması bu kadar zor mu?
İnsan haklarının birebir yapıldığı,
Herkesin eşit olduğu,
Bir dünya düşünüyorum,
Umudumu asla kaybetmeden,
Yaşamak ve görmek istiyorum.
SEMA GÜÇLÜ
Ölüm…
Kimi için bir çıkış noktası
Kimilerine göre kararsızlık
Ancak öyle insanlar var ki ölüm onların kaderi
Her gözünü açtığında
Korku ve çaresizlik içerisinde.
Bekler ona uzanacak yardımı,
Ancak…
Cihan, yummuş gözlerini bekler.
Bu bitmez tükenmez kavgayı dinler.
Her geçen gün sonunu gözler.
Hırs, nefret, intikam…
Bunlardır bu acıların sebebi
Bir avuç toprağın,
Bir dirhem suyundur önemi.
İşte budur insanın insandaki yeri ve önemi…

Duhan Değirmenci

Gözyaşlarım anlatsın Çıldırtan yalnızlığım

Artık sus hükümleri giydirdim dudaklarıma konuşmayacağım.
Sana gözyaşlarım anlatsın her şeyi,
Gittiğin günden beri içimde birikip yanağımdan süzülen göz-
yaşlarım anlatsın
Zifiri karanlığında gündüzü bekleyen sabahyıldızı gibi, seni
nasıl beklediğimi gözyaşlarım anlatsın!
Teslim ettim artık kendimi Azraillin o soğuk ellerine, ölürken
azımdan çıkan son iki kelime tek şahidim olan gözyaşlarım
anlatsın…
DENİZ DEMİRCAN
Çıldırtan yalnızlığım, al kalbimi de artık git.
O kadar direndim ki hayatın akışına yoruldum boşa kürek çekmekten
Artık her şey pek bir anlamsız gözümde renkler bile anlamını yitirdi
Gökyüzü eskisi gibi mavi değil, ne de o büyülü parlak yıldızlar.
Tozpembe bile pembeliğini yitirdi artık, hayaller eskisi gibi değil.
Öyle bir yanlık ki içime işleyen, önce kalbime ardından tüm benliğime.
Çıldırtan yalnızlığım al kalbimi de git gereğinden fazla siyahsın!
Bu karanlık beni korkutuyor artık.
Çıldırtan yalnızlığım al kalbimi de artık git!
Çok direndim artık pes
DENİZ DEMİRCAN

38 BAŞAKŞEHİR LİSESİ
 ŞİİR

BAŞAKŞEHİR LİSESİ
39
DENEME
Anılarımın Son Durağı
N
asıl da değişmişti, teni kırışmış o
eski çevikliğinden eser kalmamış-
tı. Hatta artık bir de bastonu var-
dı. Eskiden olduğu gibi, tek dayanağına
dertleşmeye gidiyordu. Uzun bir yoldan,
uzun bir süre sonra ilk kez gelmişti bura-
ya yine de yılların yorgunluğu olsa da ü-
zerinde, şehre varır varmaz onun yanına
gidiyordu. Ne de olsa burası onun düş-
ler şehriydi. Masalın başladığı yere doğru
adım adım ilerliyordu. Yıllar önce bir dü-
şünü burada bırakarak gitmişti… Aslında
tamamlayamadığı hikâyesiyle birlikte geri
gelmişti. Bu, sonun en zor başlangıcıydı.
Halen tek ona açabiliyordu
kalbini,yüreğindeki sızıyı..İçi öyle dolup
taşıyordu ki o yaşlı haliyle adımlarını da-
ha büyük atmaya başlamıştı, fakat git-
mek istediği yere varmadan önce aklında
birden beliren bir fikirle İstanbul’u yeni-
den görüp onu yeniden hissetmek istedi.
Yeni Cami’deki o avluya konan güvercin-
leri, Mısır Çarşısı’ndan buram buram ko-
kan o baharat kokularını, İstanbul’u hay-
retlerle inceleyen, gezen insanları, kısa-
cası her şeyi özlemiş bu masal diyarın-
dan yıllarca uzak kaldığı günleri şöyle bir
yâd etmenin sevincine ulaşmıştı. Birden
yavaşladı ve o kokuyu içine çekti. Bu ko-
ku halen aynıydı seneler önce her kah-
vesini buradan aldığı kırk yıllık kahveci-
si halen yerindeydi, sanki onu beklemiş-
ti. Evet, hızlıca buralardan geçmiş düşün-
cesini değiştirmeden özlemine bir ara ve-
rip yola koyulmaya devam etmişti. Vara-
cağı yere ulaşmak üzereydi, heyecanlan-
mıştı, sanki gök bile onu anlamaya baş-
lamış, yağmur aralıklı olarak çiseleme-
ye başlamıştı. Etrafa toprak kokusu ya-
yılmıştı. Hafiften de gökkuşağı çıkmıştı.
Rüzgârda o ak düşen saçlarını savurma-
ya başlamıştı. Evet,varmak üzereydi.O
yaşlı kalbi çarpmaya,gözlerinde aynı an-
da beliren o derin hüzün ve mutluluk etra-
fa yayılıyordu.Hani film şeridi gözünün ö-
nünde belirmek diye bir laf vardır ya onun
da anıları gözünün önünde belirmişti.Ha-
fif bir tebessümden sonra başını dostuna
doğru çevirmişti.Bir an durdu,yapamadı
geri dönüyordu fakat o bankı gördü ve
sözüne başladı..
Ey İstanbul! Duyuyor musun?
Bak yine girdim duygu karmaşasına,
çıkmaz yollara..
Ah bile bile ne itiyordu beni bu aşka?
Uçsuz bucaksız çizdiğim resimlerde
Hayallerimin en deli anlarında
Geleceğimi ve geçmişimi düşündü-
ren bu zihinde
Suskunum..yorgunum.
Seslenişlere ilgisizim
Sonsuz bir uyku bekleyişindeyim
Derinlerde çok derinlerde
Mutlu olma ümidi ile
Belki bir rüya belki de bir kâbus için-
deyim
Ey İstanbul! Anlıyor musun?
40 BAŞAKŞEHİR LİSESİ
Geleneğimizi bozmadım dostum,
yine şiirle açtım konuşmamızı. Hala nasıl
da güzel nasıl da alımlısın. Beni mi diyor-
sun? Eh olacak o kadar değil mi zaman
su gibi akıp gidiyor. Öncelikle senden af
dilemeye geldim. Yaşadıklarımın tek so-
rumlusunun sen olduğunu düşündüm
kızdım, gençlik işte… Yürek farklı atıyor
boşuna mı deli çağlar diyorlar.Benimki
de o hesap işte, ee anlat bakalım han-
gi hikayelere tanıklık ettin,kimlere dert or-
tağı oldun ben yokken.Kimin aşkına ma-
sal oldun.Bilirim tamam,kimsenin hikaye-
sini söylemezsin bir kendi hikayen belli o
da senelerdir yetiyor insanlığa.. Ben mi
anlatayım,nereden başlayayım peki han-
gi acımı,zorluğumu..Yoksa araya serpişti-
rilen mutluluklarımı mı?Buraya kadar gel-
mişken biraz geçmişten bahsedelim.İh-
tiyacım var buna,deminden beri gözüm
şu bankta oturan çiftte,görüyorsun değil
mi? Aklıma karım Seval’le tartışmaları-
mız geldi, biz de hep o bankta tartışırdık
nedense? Bilseler ki boşuna tartışıyorlar
birbirlerini kırıyorlar.Barışacaklar ama e-
minim gözlerindeki o büyük tutkuyu gör-
düm.Kız biraz inatçı belli baksana çocu-
ğa kök söktürüyor,aynı Seval işte.Ben-
de az mı çektim inadından,sinirinden.Bu
lafımı duyan Sevali başka tanır.Kızgınlı-
ğında bile o gözlerindeki parıltıya ve ya-
nımda aldığı tek nefese canımı verirdim.
Kızgınlığı ayrı aşktı bende.Dudaklarını
kemirmesi,elmacık kemiklerinin belirgin
hale gelmesi,saçlarıyla uğraşması.. Bun-
ları hatırlıyorsun değil mi?
Ben hiç unutamıyorum acım neden
bu kadar çok, kızımda da aynı şeyleri ya-
şamama rağmen neden? Seval’in acısı
yüreğimde bir dağ gibi büyüdü .. Şu an o-
nunla ilk tanıştığımız, buluştuğumuz yer-
deyim tam orada duruyorum. Ben şimdi
tam onu hissettiğim yerdeyim. Şuradaki
balıkçıya bakıyorum, deminden beri bir
yol kat edemeyen şu çifte, hıçkırıklarını
denize dökmeye çalışan şu yalnız adama
bakıyorum. Etrafıma bakıyorum sevgilim
seni arıyorum. Herhangi bir yüz seni ba-
na gösterir diye fakat olmuyor hiçbiri sen
olamıyor gözümde. Burayı terk edersem
acım hafifler sandım ama olmadı bak yü-
reğimdeki acıyla kalbimdeki sızıyla var-
dım yine son durağa yani sana be dos-
tum. Senden uzak kaldım güzelliğini, anı-
larımı görmezsem unuturum sandım, a-
ma olmadı yapamadım teslim oldum iş-
te sana yeniden.
Belçika’da bir yaşam kurdum
kendime,kendime gelemezken.Zaman i-
lerledi ve kızım evlendi,sonra o da anne-
sinin kaderinden gitti.Orada ağlayabile-
ceğim kadar ağladım.Haykırdım,nefretimi
kustum,her şeyi kırıp döktüm.Kızımın da
avuçlarımdan kaydığını görünce hayat ü-
zerime çöktü.Nereye gideceğimi ne ya-
pacağımı şaşırmıştım orada yanına gide-
bileceğim bir dostum da yoktu.O,Gülhane
parkında çınar ağacının gölgesinde ka-
rımla saatlerce süren o büyük kahkaha-
lı günlerimizi, eski konakları görüp onlarla
ilgili hayaller kuruşumuzu ..Ben işte hep
bunlarla teselli oluyordum.
Seninle oynadığımız oyunları, o ta-
rihin yaşanmışlığı olan sokaklarını ka-
rış karış gezdiğim zamanları hatırlamak-
la geçiyordu ömrüm. Baksana her anım-
da sen varmışsın ben farkında olmadan
biraz da seni özlemişim İstanbul. Orada
konuşamıyor, gülemiyordum, fakat etrafa
içimden sessiz çığlıklar saçıyordum. Et-
rafımda bir kara bulutun olduğuna inan-
mıştım sonra damadım torunumu kucağı-
ma verdi ve kendime geldim. Bunun ha-
yatın içindeki bir kesit olduğuna ve haya-
tın zorluklarına göğüs germem gerektiği-
ni anladım ve yanına geldim. Baksana o
şehir de bana aynı şeyleri yaşattı, sonra
düşündüm ki orası benim doğduğum, bu
ailemi kurduğum yer orayı neden terk e-
deyim.
Kızım senden mahrum kaldı zaten
bir de torunumun senden ayrı kalması-
na dayanamazdım. İşte şimdi yine sen-
deyim suçun sende olmadığını bunca yıl
boşuna kendime ceza verdiğimi anladım,
evet haklısın kokunu bir an duydum sen-
le beraber güneşin batışını izlemeyi, sa-
na gelip böyle her şeyimi anlatmayı özle-
dim. Şimdi de sen, seni yeni doğmuş bir
bebek gibi kucağıma verdin; anlamamı,
rahatlamamı sağladın yine seninle huzu-
ra erdim. Taşıyla toprağıyla nasıl bir şe-
hirsin sen? Anlıyorum şimdi, içimdeki a-
teşin neden sönmediğini. Bilseydim, da-
ha önce kokunu içime çekmeye gelmez
miydim?
Şimdi gidiyorum dostum, hoş çakal.
Karımla kızımın yanına gidiyorum. Gelir
gelmez onların yanına gitmeliydim fakat
içimi dökmek istedim sana. Doğrusu da-
ha yanına gelmeye cesaret edemezdim
fakat dedim ya ne dayanılmaz bir şey-
sin ki ayaklarım beni buraya sürükledi. E-
vet, ayrılık vakti şimdi gitmezsem kırılırlar
yoksa sabaha kadar konuşabilirim senle.
Özledim ikisini de be dostum, biliyorum
acı onları öyle toprağın altında ziyaret et-
mek ama iyiyim merak etme. Şimdi dedi-
ğin gibi onların yanına onları yaşamış o-
larak gidiyorum ve şimdi ben onların artık
olmadığını kabullenerek gidiyorum. Ben
artık senin avuçlarından değil anılarım-
daki o acı sahnelerden gidiyorum. Onları
unutmuyorum, sadece olmadıklarını ka-
bulleniyorum. Geçmişe bağlı kalmayı de-
ğil geleceği seninle tekrar yaşamaya gi-
diyorum. Geleceğim yine Kızkulesi yanı-
na, akşamleyin o halini de özledim ama
bu sefer geçmiş değil gelecek olacak ko-
numuz…
Göksu ERDOĞDU

Sessiz Çığlıklar
Bana doğru yaklaşıyor sanki bu ses! Bu ses bir sonun habercisi gibi; öfkeyle, hırçın,
acımasızca yaklaşıyor. Almak istediği bir şeyler var benden, vermek
istemediğimi bile bile bana doğru yaklaşıyor
U
zaklardan bir ses geliyor.
Bu ne gürültü? Kıyamet
kopuyor sanki... Bu ne ür-
kütücü bir sestir içimi titretiyor. Bi-
linmeyen bir korku sarıyor yüreği-
mi. Gözlerimde bir telaşla içime
sığınıyorum. Bir kuytu arıyor göz-
lerim saklanmak istercesine. Or-
talık kan gölü, sağım solum insan
parçası olmuş. Her yer kan koku-
yor. Ve ben hala nefes alabiliyo-
rum, her an ölüm korkusuyla.
Kalp atışlarım kulaklarımda
uğulduyor. Sessiz çığlıklar a-
tıyor bedenim “durun!” derce-
sine. Kimse duymuyor...
Bana doğru yaklaşıyor
sanki bu ses! Bu ses bir so-
nun habercisi gibi; öfkey-
le, hırçın, acımasızca yakla-
şıyor. Almak istediği bir şey-
ler var benden, vermek iste-
mediğimi bile bile bana doğ-
ru yaklaşıyor. Sorgusuz,
yargısız,haksızca... Ne dur-
mak istiyor yüreğim nede ka-
çabiliyor itaatsizce. Haykıra-
sım var! ama susuyor dilim.
Ya korkudan bu sessizlik ya-
da isyanları bütün direnişle-
rin.” Hakkım var mı ki hakkı
mı aramaya? susuyorum...
Sanki bedenim soğuk kar-
lar içinde kalmışçasına titri-
yor. Hazır ola geçmiş, bir kö-
şede ölümü bekliyorum. Üs-
telik nedenini bile bilmediğim
halde... Ve beklenen oluyor,
tam üstümde patlıyor bu ses.Ge-
riye ne korkan bir yürek ne de ay-
dınlık arayan gözler kalıyor. Bana
ait ne varsa bir yere savrulmuş.
Bedenim sıyrılmış nurundan. Ru-
hum yerini sonsuz bir boşluğa bı-
rakıyor. Bu bir veda olsa gerek,
ardımda bıraktıklarımla...
Uzaklardan bir ses yankıla-
nıyor, ortalık mahşer yeri ! Kor-
ku dolu gözler “imdat!” dercesi-
ne haykırıyor. Kimi hıçkırıklara
boğulmuş,sesi çığlıklara karışı-
yor. Kimi de yerde uzanmış,buz
gibi bir beden, nefessiz öylece ya-
tıyor. İçlerinde bir çocuk sesi, elle-
ri kana bulanmış, boğazında dü-
ğümlenen bir hıçkırık. Yalvarırca-
sına “Anne Kalk!” diyor. Dehşet-
le gözlerinden akan yaşlar, kuru-
muş dudaklarını ıslatıyor. Yüre-
ğinde tahammülsüz bir acıyla ka-
derine teslim olmuş. O da diğer-
leri gibi ölümü bekliyor. Bir şeyler
mırıldıyor dudakları, kaşları çatık,
soluk soluğa... Gözleri dalgın, do-
nuk bakışlarıyla olan biteni izliyor.
İçinde ki boşluğa sessiz çığlıklar
atarak, tüm nefretini kusarcasına
DENEME
haykırıyor:
Neyin kavgası bu? Hangi he-
sabın bedelini ödüyoruz? Hangi
sebep bir çocuğun geleceğini ala-
cak kadar bu denli büyük olabilir?
Nasıl bir cezadır bu tahammülsüz
! Affa ne göz yaşları ne de küçük
bir çocuğun haykırışları çare o-
luyor. Hiç bir yerde bulamıyorum
kendimi, ben bu kavganın nere-
sindeyim bilmiyorum.Benliğimi a-
rıyorum olmayan kimli-
ğimle.Ben kimim? Ben,
haktan bahseden in-
sanlarca hakkı çalınmış
çocuk.Ben, vazgeçmiş-
liğin teslimiyetiyle kir-
li ellerin ufaladığı gele-
cek... Kısaca, ben “Fi-
listinli çocuk!”.
Şimdi merak edi-
yorum, benim varlığım
hangi medeniyeti, han-
gi yüreği böylesine ra-
hatsız etmiş olabilir?
Neyin hazımsızlığı bu?
Bahsettiğiniz o “İnsan
Hakları” nerde kaldı?
Otuz satırlık maddeler-
den bir tanesini bile çok
mu gördünüz bize. İç-
lerinden birini hak gör-
seydiniz yeterdi insan-
ca yaşamak için bize.”
Yaşamak. özgürlük ve
kişi güvenliği!” Çok de-
ğil nefes almak istiyo-
ruz... Ne yazık ki nam-
lunun ucundaymış bizim tüm hak-
larımız. Tek atımlık kurşundan i-
baretmişiz...
İçimde, hep bir unutulmuşluk
hissi. Ben bununla büyüyorum...
BÜŞRA ERCAN
BAŞAKŞEHİR LİSESİ
41
GÜNCEL
D
ünyada yaşayanlar, algıla-
makta güçlük çekseler de,
sınırsız gibi görülen dün-
ya, sınırlı kaynaklara sahiptir. Sı-
nırlı bir dünyanın kaynaklarının,
insanların sınırsız isteklerini kar-
şılaması mümkün değildir. Kay-
nakları bilinen bir dünyada, hem
üreticiler, hem de tüketiciler ola-
rak, insanlar istedikleri ürünleri ü-
retme ve istedikleri ürünleri de tü-
ketme hakkına sahip değildirler.
Sahip olunan maddi ve ma-
nevi imkanların gereksiz şekilde
harcanmasına savurganlık de-
nir. Buna göre bir kişinin para ve-
ya malını yerli yersiz harcaması,
zamanını boşa geçirmesi savur-
ganlıktır.
“İsraf” da savurganlıkla aynı
anlama gelir. Savurganlığın ter-
si ise tutumluluktur. Tutumlulu-
ğun aşırısı cimriliktir. Cimrilik, sa-
hip olduğumuz imkanları zama-
nı ve yeri geldiği halde harcama-
yıp elde tutmaktır. Kur’an’da i-
se israf;malı lüzumsuz yere har-
camak, verilmesi gereken ye-
42 BAŞAKŞEHİR LİSESİ
İsraf Ne Demektir?
Hayatımızda
İsraf...
Yüce Allah bu konuda Kuran-ı
Kerim’de şöyle buyurur: “… Yiyin ,için
fakat israf etmeyin. Çünkü Allah israf
edenleri sevmez.”
re ve verilmesi uygun kimselere
vermemek, malı hayır yollarında
harcamamak, eldeki nimeti Allah’
a isyan yollarında kullanmak an-
lamında da kullanılır.
Cimrilik ise malı dinimizin uy-
gun gördüğü yerlere vermemek-
tir. Cimrilik de dinimizce yasak-
lanmıştır. Cimrilik yardım düşün-
cesini öldürdüğü gibi, ihtiyaç sa-
hiplerine ulaşmayı engeller. Sa-
daka ahlakını köreltir. Oysa sahip
olduğumuz değerler savurganca
harcanınca, yerine konması im-
kansızdır. Sevgili Peygamberi-
miz bu konuda şöyle buyurmuş-
tur: “Beş şey gelmeden önce, beş
şeyin kıymetini biliniz;
a. Ölüm gelmeden önce ha-
yatın,
b. Hastalık gelmeden önce
sağlığın,
c. Yaşlılık gelmeden önce
gençliğin,
d. Yoksulluk gelmeden önce
zenginliğin,
e. Dar vakit gelmeden önce
geniş zamanın.”
Düşüncede, duyguda ve dav-
ranışlarda yapılan savurganlık i-
se manevi bir israf çeşididir. İn-
san bedenini ve sağlığını da kö-
tü yolda kullanıp israf edebilir. İn-
san, beden sağlığına dikkat et-
meli, güzel ve faydalı işler yap-
malıdır. Sigara, içki gibi zarar-
lı alışkanlıklar edinenler, sağlık-
larını israf ederler .Küçük yaşlar-
da tembellik yapanlar, gençlikle-
rini boşa harcar. Aşırı yiyenler ve
beslenmelerine dikkat etmeyen-
ler birçok hastalıklara yakalanır
.Gözümüz, kulağımız, el ve ayak-
larımızı güzel ve faydalı amaç-
lar için kullanmalıyız. Aksi halde,
Allah’ın bizlere verdiği bu güzel
organlarımızı israf etmiş oluruz.
Kötü fikirler beslemek bir dü-
şünce israfıdır. Allah akıl ve dü-
şünce kabiliyetini güzelliklere yö-
nelmemiz ve kötülüklerden uzak-
laşmamız için vermiştir. Kalbini
kötü duygularla dolduranlar, ru-
hen huzursuz olurlar. Gönülle-
ri kararır, iyilikleri göremez olur-
lar .Kötü alışkanlıklar kazanan-
lar, bunları tekrar kolayca terk e-
demezler. Allah’ın verdiği güzel
duyguları boşa harcarlar.
İnsanların en fazla savurgan-
lık yaptıkları konular sahip olduk-
ları imkanlardır. Bunların başın-
da Gıda İsrafı gelir. Dünyanın bir-
çok yöresinde insanlar açlık çe-
kerken, bazıları en güzel yemek-
leri beğenmezler. Artık bıraktıkla-

Hz. Muhammed de “Abdest alırken bir ırmak kenarında
bile olsan suyu tutumlu kullan.” buyurmuştur.
rı yemekleri ve ekmekleri çöplere
atarlar. Büyük şehirlerimizde her
gün yüz binlerce ton ekmek çöpe
atılmaktadır .Yüce Allah bu konu-
da Kuran-ı Kerim’de şöyle buyu-
rur: “… Yiyin ,için fakat israf et-
meyin. Çünkü Allah israf edenle-
ri sevmez.” Hz. Muhammed de
“Abdest alırken bir ırmak kena-
rında bile olsan suyu tutumlu kul-
lan.” Diyerek sahip olduğumuz
olanakları savurganca kullanma-
mamızı istemiştir.
Savurganlığın kötü olmasının
sebeplerinden biri malın değerli
olmasıdır. Dünyada rahat olmak,
bedenin sıhhati, Hac, cihad seva-
bı hep mal ile olur. Malın israf e-
dilmesi ise Allah’ın verdiği nimete
kıymet vermemek ,nimeti elden
kaçırmak olur, Allah’ın verdiği ni-
mete şükretmemek olur. Bu konu-
da Kur’an: “Akrabaya hakkını ver,
yoksula ve yolda kalmışa da. İs-
raf ederek saçıp savurma. Çünkü
israf edenler şeytanın kardeşleri
olmuşlardır. Şeytan ise Rabbine
karşı nankördür.” buyurmaktadır.
Başkasına muhtaç olmaktan in-
sanı koruyan maldır. Sadaka ver-
mek, akrabayı dolaşmak, fakirle-
rin imdadına yetişmek mal ile o-
lur. Mescitler, okullar, hastaneler,
yollar, çeşmeler, köprüler yapa-
rak insanlara hizmet de mal ile o-
lur. Peygamber efendimiz “İnsan-
ların en iyisi, onlara faydası çok
olanıdır”buyuruyor. (Kudai)
Ayrıca savurganlık insanlar a-
rasındaki kıskançlığı arttırır. Bu
da toplum huzurunun bozulması-
na neden olur.
Yine bir hadiste de şöyle bu-
yurulmuştur:
(Kıyamette herkes, şu dört su-
ale cevap vermedikçe hesaptan
kurtulamaz:
1- Ömrünü nasıl geçirdi?
2- İlmi ile nasıl amel etti?
3- Malını nereden, nasıl ka-
zandı ve nerelere harcetti?
GÜNCEL
4- Cismini, bedenini nerede ni rica etmek ve israfa sebep olan
yordu, hırpaladı?) [Tirmizi] şeylerden kaçmaktır.
Kapitalizmin tüketim hırsı sı-
İsrafın miktarı ne olursa olsun nırsız bir insan tipi meydana ge-
zararı büyüktür. Küçük sanılan tirmiştir. İslâm’da gerçekleştirilen
şeyler, yan yana geldiği zaman üretimin hedefi insandaki maddi
büyük rakamlar, değerler ortaya tatmini manevî sahaya aktarmak-
çıkar. Damlaya damlaya göl olur, tır. Bir müslümanın tüketirken göz
atasözünü duymuşuzdur. Daki- önünde tutacağı esaslar, haram-
kada on damla kaçıran bir mus- dan kaçınma, helâlinden tüket-
luk ayda 170 litre su akıtıyormuş. me, temizlik, aşırılıklardan kaçın-
ma, sağlığını tehlikeye düşürme-
me ve çevredekileri de hesaba
İsrafın sebepleri katma şeklinde olmalıdır. Unutul-
ise şunlardır: mamalı ki;
Bütün kötülüklerin anası sa-
1- Sefahat. Çok kimseyi isra- vurganlık, babası da açgözlülük-
fa alıştıran bir hastalıktır. Sefihlik tür. Doğrulukta, paylaşmada, da-
aklın az ve hafif olmasıdır. Aksi- yanışmada savurganlık, savur-
ne rüşd denir ki, aklın kuvvetli ol- ganlıkta doğruluk,
masıdır. paylaşma, da-
Bazısı sefih olur. Çalışmadan yanışma ol-
eline geçen paraya konmak için maz.
kötü arkadaşlar tarafından kandı-
rılır. Bunun için, kötü arkadaştan
kaçmakla emrolunduk. Bazı zen-
gin çocukları böyle israfa alışı-
yor, sefih oluyorlar. Sefahati artı-
ran bir sebep de, insanlardan çok
saygı görmek ve methedilmektir.
2- İsrafı ve çeşitlerinden bir-
kaçını tanımamak. İsraf olduğunu
bilmemek, hatta cömertlik san-
mak. Lüzumsuz yere, yasak, za-
rarlı yerlere verilen mal, cömert-
lik sanılır.
3-Gösteriş yapmak.
4- Gevşeklik, tembellik.
5- Haya, sıkılmak.
6- Dini kayırmamak, dini gözet-
memek.
İsraftan kurtulmanın çaresi;
İsrafın, anlatılan zararlarını bil-
mek ve bunları düşünmek,malı
lüzumsuz dağıtmamaya gay-
ret etmek ve güvendiği birine bu
derdini anlatıp, malına ve harca-
dıklarına dikkat etmesini, israfı-
nı görünce, kendine hatırlatması-
nı, hatta uygun şekilde önlemesi-
BAŞAKŞEHİR LİSESİ
43
 MÜZİK
Osmanlı’da Müzikle
İbni Sina`nın meşhur eseri “ El Kanun fi`t-tıbb`” adlı eserini tercüme eden
Tokat’lı Mustafa Efendi’nin talebesi Hekimbaşı Gevrekzade Hasan Efendi
(18yy) yazdığı eserinde İbni Sina`nın eserinden çok faydalandığını ifade etmiştir
T
ürklerde ilk ciddi müzikle te- ren Baksılar Orta Asya Türkleri ara-
davi Osmanlı devleti zamanın- sında yaşamaktadırlar.
da görülmekle beraber, Orta Bir Selçuklu Türk`ünün
Asya`da Anadolu öncesi zamanda yaptırdığı Şam`daki Nurettin
Baksı adı verilen Saman müzisyen- Hastanesi’nde İbn Sina, müzikle akıl
ler tarafından, çeşitli hastalıklar için hastalığının tedavisini uygulamıştır.
tedavi çalışmaları yapılmıştır. İbni Sina`nın tesirleri Osmanlı dev-
Hala bu faa- liyetlerini rinde de devam etmiştir.
sürdü- Osmanlı saray he-
kimi Musa bin Hamun,
diş hastalığı ve çocuk
psikoloji hastalıklarını
iyileştirmede müzikle
tedavi yöntemini kul-
lan- mıştır.
İbni Sina`nın
meşhur ese-
ri “ El Kanun
fi`t-tıbb`” adlı
eserini ter-
cüme eden
Tok at ’lı
Mustafa
Efendi’nin ta-
lebesi Hekim-
başı Gevrekza-
de Hasan Efendi
(18yy) yazdığı eserin-
de İbni Sina`nın ese-
rinden çok faydalandığı-
nı ifade etmiştir
Kâinatta her şey tit-
reşir. Dalga hareketle-
rini ortaya çıkaran tit-
reşimlerinin herbi-
ri, ses dalgaları olarak
bilinir. Ses dalgaları-
nın ritmik desenleri,
musikiyi ortaya çıka-
rır. Bu açıdan varlık-
ların aktiviteleri sı-
rasında çıkardığı
ses titreşimleri,
birer musikidir.
Musiki sadece
44 BAŞAKŞEHİR LİSESİ
Tedavi
insana has değildir. Her varlık, mu-
sikisiyle birlikte yaratılır. Düşük fre-
kanslı ses dalgaları ihtiva eden kuş,
su ve rüzgâr, uyku esnasındaki in-
sanın beyin dalgalarına yakın dal-
galar ürettiğinden insanı dinlendi-
rici tesirlere sahiptir. Duyguları in-
celten ve gönlü yumuşatan müzik
türleri, asırlardan beri tedavide kul-
lanılmaktadır. Günümüzde araştır-
macılar, beden ve zihin hastalıkla-
rının tedavisinde müziğin kullanıl-
ması konusunda hemfikirdir. Bu ko-
nuda yapılan birçok araştırma, dok-
tor ve müzisyenlerin; depresyondan
kansere, yüksek tansiyondan kronik
ağrılara, disleksiden akıl hastalıkları-
na, migrenden uyuşturucu madde
bağımlılığına kadar geniş bir saha-
da tedavi gayesiyle müziği kullan-
dıklarını göstermektedir.
Hangi Makam Hangi
Hastaliga İyi Gelir?
Yüzyıllar boyu insanlar, hastalık-
ların iyileştirilmesinde çeşitli tedavi
yöntemleri kullanmışlar ve çare ara-
mışlardır. Müzik-terapi de en eski te-
davi yöntemlerinden biri olup pek
çok eski çağ medeniyetlerinde kul-
lanılmıştır.İlkel kabilelerin yaşayışla-
rında ruhi varlıklar önemli rol oyna-
mış, hekimler çeşitli bitki, ilaç, müzik
ve dansı kullanarak hastalarını iyi-
leştirmeye çalışmışlardır.Birçok top-
lumda hasta insan sağlığına kavuş-
mak için kendisini bazı güçlere sa-
hip olduğu düşünülen sihirbaza,
rahibe teslim etmiştir.Hastalıkların
kötü ruh veya cin adı verilen varlık-
lar tarafından meydana getirildiği-
ne inanılmıştır.Tedavi törenlerinde
müzik, dans, ritim ve şarkılar başlıca
 MÜZİK

Türk Müziği makamlarının ruha olan etkileri Farabi Türk müziği makamlarının zamana
Farabi’ye göre şöyle sınıflandırılmıştır: göre psikolojik etkilerini de şu şekilde gös-
termiştir:
1. Rast makamı: İnsana sefa(neşe-huzur) verir.
2. Rehavi makamı: İnsana beka(sonsuzluk fikri) verir. 1. Rehavi makamı: yalancı sabah vaktinde etkili
3. Kuçek makamı: İnsana hüzün ve elem verir. 2. Hüseyni makamı: sabahleyin etkili
4. Büzürk makamı: İnsana havf(korku) verir. 3. Rast makamı: güneş iki mızrak boyu etkili
5. Isfahan makamı: İnsana hareket kabiliyeti, güven his- 4. Buselik makamı: Kuşluk vaktinde etkili
si verir. 5. Zirgüle makamı: öğleye doğru etkili
6. Neva makamı: İnsana lezzet ve ferahlık verir. 6. Uşşak makamı: öğle vakti etkili
7. Uşşak makamı: İnsana gülme hissi verir. 7. Hicaz makamı: ikindi vakti etkili
8. Zirgüle makamı: İnsana uyku verir. 8. Irak makamı: akşam üstü etkili
9. Saba makamı:İnsana cesaret,kuvvet verir. 9. Isfahan makamı: gün batarken etkili
10. Buselik makamı: İnsana kuvvet verir. 10. Neva makamı: akşam vakti etkili
11. Hüseyni makamı: İnsana sükunet, rahatlık verir. 11. Büzürk makamı: yatsıdan sonra etkili
12. Hicaz makamı:İnsana tevazu(alçakgönüllülük) verir. 12. Zirefkend makamı: uyku zamanı etkilidir.

rol oynamış, hastanın kötü varlık ve
ruhlardan kurtarılması tedavinin te-
melini teşkil etmiştir. Ses, müzik de
bu gizli varlıklarla haberleşmek için
bir araç olarak görülmüş, ilaç, su ve
otlar ise hastanın vücuduna girmiş
olan bu kötü varlıklarla mücadele
için kullanılmıştır. Bunların ancak si-
hirbaz - doktor tarafından danslar,
şarkılar ve tütsülerle kullanıldığı za-
man etkili olabileceğine inanılmış-
tır.Monoton bir ritm ile birlikte var-
lığın tepkisine göre hızlı, yavaş, yu-
muşak veya sert melodi ikna edici
sözlerle övülü şarkı ile müziğe refa-
kat, müzikle tedavinin temelini teş-
kil etmiştir.
nan askerlerin terapisinde müzik-
ten yararlanılır ilk olarak. Ardından,
1947’de ABD’nin Michigan Devlet
Hastanesi’nde müzik tedavi progra-
mına alınır. Böylece bu konuda araş-
tırmalar hızlanır. Depresyon, şizofre-
ni, zeka geriliği, alkol ve madde ba-
ğımlığı ile mücadelede müzik teda-
vi yöntemine başvurulur. Yeni tek-
nik ve pratik uygulama biçimleri ge-
liştirilir. Amerikan Müzikterapi Birliği
1997’de bir tanımlama yaparak son
noktayı koyar: “Müzikterapi, bazı bi-
reylerin fiziksel, psikolojik, sosyal
ve zihinsel ihtiyaçlarını karşılamada
müziği ve müzik aktivitelerini kulla-
nan uzmanlık dalıdır.”
Bugün Batı’da hastane, klinik,
gündüz bakımevi, okul, madde ba-
ğımlılığı merkezi gibi yerlerde 5 bin-
den fazla uzman, müzik terapisi uy-
gulamaktadır. Şüphesiz, bunda etki-
li olan temel faktör son yıllarda mü-
zik ve beyin araştırmalarında elde
edilen verilerdir. Müziğin, özellikle
serotonin, norepinefrin, dopamin,
melatonin, kortizol, adrenalin, tes-
tosteron gibi psikiyatrik hastalık-
ların oluşumunda etkili hormonla-
ra; kan basıncı, solunum ritmi, solu-
num kalitesi, nabız sayısı gibi fizyo-
lojik olaylara olumlu etki yaptığı ar-
tık bilinmektedir.
Zülfikar GÖVCE

Günümüz:
1977’de Amerika müzikle teda-
viyi bir bilim dalı olarak kabul etmiş-
tir. Müzik terapisi psikiyatri temel-
li hastalıklarda 1950’lerden bu yana
etkin olarak kullanılmaktadır.Türki-
ye, müzikle tedavinin öneminin he-
nüz farkında değildir. Oysa Farabi,
Razi, İbn-i Sina ve Gevrekzade Ha-
san Efendi gibi Türk alimleri bu alan-
da çok önemli çalışmalara imza at-
mışlardı. Batı dünyası da 20. yüzyılın
ortalarında keşfettiği müzikle tedavi
ya da terapiyi, alternatif tedavi yön-
temi değil, geleneksel tıbba uygun
ve kuralları kendine has bilimsel bir
tedavi yöntemi olarak kabul etmiş-
tir. İkinci Dünya Savaşı’nda yarala-
YAŞAM

Türkiye Tehlikede
A
nkara Üniversitesi Fen Fakültesi Zooloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erkut Kıvanç Türkiye’de önemli bir habi-
tat tahribi hâlâ devam etmekte ve birçok hayvanların neslinin tehlike altında olduğuna dikkati çekmektedir:
“Bilinçli bir koruma olmazsa, doğal hayat bir gün bitecek. Sivrisineğin bile korunmaya ihtiyacı var. Ama yasak-
lar dinlenmiyor. Bu gidişle doğa diye bir şey kalmayacak” Onsekizmart Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi’nden Doç Dr.
Ali İşmen de denizlerde kirliliğin her geçen gün türleri tehdit ettiğini, Karadeniz ve Marmara’dan sonra, son zamanlarda
Akdeniz’de de kirliliğin arttığına dikkati çeker.
Yaşamın son 500 yıllık evriminde, biyosferin hiç bu kadar tahribata uğramadığını
vurguluyan Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Zooloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr.
Mehmet Sıkı ise bu konu hakkında şunları söylemiştir:
“Bütün canlıların yaşamlarını sürdürebilmeleri için kesinlikle insana ihtiyacı bulunmaz, ama insanın yaşamını sürdü-
rebilmesi için en küçük hücreliden yırtıcılara kadar bu canlılara ihtiyacı var. Eğer habitat (hayvanların yaşam ortamı) tah-
ribatı, plansız nüfus artışı, yapılaşma, ormanların yakılması, sulak alan tahribi sürerse, birçok tür tükenme tehlikesine
girer. Bir türün, dünya üzerinde ya da lokal olarak bulunduğu bölgede yok olmasının kötü sonuçlarını kimse kestiremez.
Bu, yakın zamanda da ortaya çıkmaz. Örneğin bizi rahatsız eden karasinek birden ortadan kalksa, her taraf hayvan leş-
leri ile dolar. Ya da baykuşların yok olduğunu düşünelim; o zaman tarla fareleri üzerindeki baskı kalkar.”

Ülkemizde Soyu Tükenmekte Olan Hayvan Türleri;

TEHDİTLER
Doğal yaşam alanları orman,
bozkır ve dağlık alanlar olsa da
Türkiye’de özellikle insan yerleşim-
lerinin etrafında tilkilere rastlayabilir-
sin. Yarık, kovuk ve toprakta kazdık-
ları inlerde yaşayan tilkiler, yasal ol-
mamasına rağmen, özellikle kürkleri
için avlanır. Ayrıca kümes hayvanları-
na zarar vermesi nedeniyle de insan-
lar tarafından zarar görürler.
Türkiye’de nesli tükenmiş, tüken-
me tehlikesi altında olan birçok me-
meli bulunuyor. Örneğin Hazar kap-
lanı, aslan, leopar gibi memelilerin
nesli tamamen tükendi.
İşte Türkiye’de korunma-
sı gereken memelilerden
bazıları:
Siyah Çeneli Yunus ta bir yunus için oldukça büyüktür ve
eğri biçimlidir. Ön yüzgeçleri küçük
(Lagenorhynchus austra- ve uçları belirgindir. Kuyruklarının uç-
lis) ya da Peale yunusu, yunus ları da belirginidir ve tam ortasında
giller(Delphinidae) familyasından La- bir çentik bulunur. Bu yunus türü u-
genorhynchus cinsindeki altı yunus zaktan bakıldığında Gölgeli yunus i-
türünden biridir. Bu küçük yunus türü le karıştırılabilir.
GüneyAmerika’nın en güneyinde yer
alan Ateş Toprakları’nın çevresindeki
sularda yaşar.Türkiyede nesli tükenip
Tırtak
tükenmediği ise hala belirsizdir
(Delphinus delphis), Ba-
Doğuşta boyları 1 m. olan siyah
yağı yunus olarak da bilinir,
ç e - neli yu-
yunusgiller(Delphinidae) familyasın-
nus-
dan Türkiye’nin bütün denizlerinde
lar e-
bulunan ve bütün dünyada büyük ok-
rişkin
yanusların farklı kısımlarında yaygın
oldukla-
olan bir yunus türü. Tırtak Yunusgil-
rında 2,1
ler familyasının asıl örnek türüdür. A-
m’ye ulaşır-
falina türünün “Flipper” dizisi ile dün-
lar. Yetişkin a-
yaca ünlü olup insanların aklına ör-
ğırlıkları da 115
nek yunus türü olarak yerleşmesin-
kg. cıvarındadır.
den önce dünyaca en çok tanınan
Koyu gri bir yü-
yunus türüydü.
ze ve çeneye sa-
Sırtı siyah ya da kahverengi ve
hiptirler. Sırtlarının
karın kısmı beyazımsıdır. Yanların-
büyük bir kısmı si-
da açık sarı renkten gri renge ge-
yah- tır ve sırtlarının her i-
çen uzun alanlar vardır. Yöresel ola-
ki yanında gittikçe kalınlaşan beyaz
rak renklerinde farklar olabilir; bazıla-
bir çizgi bulunur. Karınları beyazdır.
rının yanlarındaki sarı-gri alanlar ta-
Her iki ön yüzgeçlerinin arkasında da
mamen eksiktir. Tırtak yunusu bütün
beyazlık bulunur. Bunlara “koltukal-
yunusların ve hatta bütün balinaların
tı” adı verilir. Yanları da ön yüzgeçle-
arasında en renklisidir. Boyu 1,70-
rin arkasından başlayarak beyaz-gri
2,40 m olur.
renktedir. Sırt yüzgeçleri bu boyut-

46 BAŞAKŞEHİR LİSESİ

Orman kedisi
Kuzey ve Güney Amerika’daki
yaban kedisi türlerinin en küçüğüdür.
Gövde uzunluğu 40-50 cm, ağırlığı
ise iki ile üç kg arasında gelir. Kür-
kü grili bej rengi olup küçük siyah be-
neklerle kaplıdır. Yakın akrabası Ge-
offroy kedisi ile karşılaştırıldığında bu
tür belirgin bir şekilde ince bir yüze
sahiptir. Geniş pençeleri ve gür 20-25
cm uzunluğunda kuyruğu vardır. Ku-
laklarının arkası dikkat çekici beyaz
bir lekesi olan siyah renktedir. Komp-
le siyah renklilik bu türde , en başta
dağlık kesimlerindekilerde sık görü-
lür.
Chiloé ve Guaitecas Adaları’nda
siyah form ana formdur. Orman kedi-
si ortalama onbir yıl yaşar.
Kara Kulak
(Caracal caracal), kedigiller (Feli-
dae) familyasından vahşi bir hayvan
türü. Dış görünümü ile vaşağa çok
benzeyip Step vaşağı, Mısır vaşağı
gibi adlarla da anılmış olsa da daha
sonraları moleküler DNA çalışmaları
ile, tamamen farklı bir tür olup Afrika
altın kedisi ve Serval ile yakın akraba
olduğu gösterilmiştir. Türkiye’de bu-
lunan yabani kedilerden biridir. Türk-
çe isminden uyarlanma olan Latince
ismi Caracal caracal, TÜBİTAK tara-
fından geliştirilen bilgisayar işletim
sistemi Pardus 2007.2 sürümüne de
adını vermiştir.
Ortalama ağırlığı 7-9 kg,
rekor ağırlığı 17,7 kg’dir.
Gövdenin tam boyu 75-
90 cm’dir. Bunun dışın-
da 30-35 cm uzunluğun-
da bir kuyruğa sahiptir.
Karakulak’ın kuyruğu-
nun üst kısmında etrafın-
da beyaz tüylerden oluş-
muş püskül bulunan siyah bir
çizgi vardır. Rengi genelde kah-
verengi tondadır ve üzerinde gri ya
da beyaz benekler bulunur. Karaku-
lağın kulaklarının ucunda sivri tüy kü-
mecikleri vardır. Kulaklarının üst kıs-
mının kenarları siyah tüylüdür.
Akdeniz Foku
(Monachus monachus), fokgiller
(Phocidae) familyasından yeryüzün-
de sadece doğu Akdeniz sahilleri i-
le Batı Afrika’nın bir tek sahilinde
yaşayan fok türü. Yeryüzündeki
toplam 34 yüzgeçayaklı fok tü-
ründen Karayip Keşiş foku, en
son 1952 yılında görülmek kay-
dı ile yeryüzünden yok olmuş-
tur. Dolayısıyla dünyada şu an-
da 33 yüzgeç ayak türü vardır.
İri bir deniz memelisi olan Akde-
niz fokunun boyu 2-3 metre, ağırlı-
ğı 200-300 kilogram arasında değiş-
mektedir. Erginlerin vücudunu 5
mm’yi geçmeyen kısa ve sert kıl-
lar kaplar. Su üstünde görüldü-
ğünde en belirgin özellikleri i-
ri kafaları, uzun bıyıkları ve kö-
mür gibi siyah gözleridir. Ergin
dişi ile erkekler arasında belirgin
bir boy ve kilo farkı yoktur ancak
karakteristik renk ayrımları mev-
cuttur. Karada yatarken vücudun iri-
liği ve tombul görünümü göze çarpar.
Vücudun her iki yanında ön yüzgeç-
leri (ön üyeler) ve arkada ise iki par-
ça halinde arka yüzgeçleri (arka üye-
ler) yer alır.
• Erkek: Siyaha yakın koyu kah-
verenginde olup karın bölgesinde be-
lirgin bir beyaz leke vardır.
• Dişi: Açık kahverengi veya gri
tonlarda olup karın altları da boyun-
dan kuyruğa kadar sırta göre daha a-
çık hatta beyaza yakın renktedir. Ay-
rıca üstte bel bölgesinde çiftleşme sı-
rasında erkeklerin neden olduğu tır-
nak izleri bulunur.
• Yavru: Doğduğunda boyu yak-
laşık 80-90 cm, ağırlığı yaklaşık 20
kilogramdır. Karın bölgesinde istisna-
sız görülen bariz bir beyaz leke ha-
ricinde tüm vücudu havlu gibi 1-1,5
cm uzunluğunda parlak siyah kıllarla
kaplıdır. Yavru, anne ve babanın da
YAŞAM
sahip olduğu bıyıklarla doğar. Yakla-
şık iki aylıkken kürkünü değiştirmeye
başlar ve bir-iki ay içinde uzun siyah
kılların yerini kısa ve parlak gri olan-
lar alır
BİTKİLER :
Kardelen Çiçegi
Kardelenler, tıbbi açıdan önemli
oldukları düşünülen bitkilerdir
• Türkiye’de halk arasında, top-
rak üstü kısımları kalbi kuvvetlendi-
rici, mideye iyi gelen; toprak altı kı-
sımları ise taze haldeyken ezilerek,
çıbanları olgunlaştırmak için hazırla-
nan lapa olarak kullanılır. içerdiği ilaç
olabilme olasılığı bulunan alkaloit ve
lektinler nedeniyle, çok sayıda araş-
tırmaya konu olmaktadırlar
Siklamen
Çöven otu, karanfilgiller (Car-
yopmyrsinaceae familyasından
Cyclamen cinsini oluşturan yaşam
alanı orman açıklıkları ve kayalık a-
lanlar olan çok yıllık bir bitki türleri-
nin ortak adı. Tavşankulağı, buhuru-
meryem, Mormilik şeklinde de adlan-
dırılır.
Boyu 5-20 cm civarındadır ve Şu-
bat - Nisan aylarında çiçek açar. En
belirgin özelliği, kalp veya böbrek
şeklindeki yapraklarıdır. Beş parça-
lı olan çiçekleri beyaz, pembe ya da
koyu pembe renkte olabilir.
Çöven Otu
Karanfilgiller (Caryophyllaceae)
familyasından Gypsophila cinsini o-
luşturan ekonomik öneme sahip bitki
türlerinin ortak adı. Türkiye’de bulu-
nan 50 çöven türü bilinmektedir.
Safa Altan 11- 0 52
BAŞAKŞEHİR LİSESİ
47
DOĞADAN
“Yapraklar konuşur mu?’’ de-
meyin. Her varlık hal diliyle biz-
lerle konuşmaktadır. Ne sinir lifle-
ri ne de beyinleri ve kasları ya da
ağızları var, ama yine de yaşayan
her canlı gibi, bitkiler farklı uyarı-
lara çeşitli salgılarla tepki göstere-
biliyor.
Ne sinir lifleri ne de beyinleri ve
kasları ya da ağızları var, ama yine
de yaşayan her organizma gibi bit-
kiler de dışarıdan gelen uyarılara
reaksiyon gösterebiliyorlar. Bitkile-
rin mesajlarını duyabilseydik, belki
de ormandaki yürüyüşlerimizi bü-
yük bir gürültü içinde yapmak zo-
runda kalırdık. Ama ne iyi ki bitki-
ler sadece optik ve kimyasal uya-
rılar veriyor.
Onların hareketsiz olmaları,
böceklere karşı savunmasız kal-
dıkları anlamına gelmez.
Çünkü her zaman ya da sade-
ce ihtiyaç halinde kullandıkları çok
sayıda koruma ve savunma me-
kanizmalarına sahiptirler. Dikenler
veya yakıcı tüyler gibi bitkiyi her
zaman koruyan fiziksel savunma
mekanizmalarıdır.
Bitkilerin konuşmalarındaki
uyartılarından mesela ısırgan otu-
nun uyarısını:”Bana dokunursan,
yakarım!” şeklinde söyleyebiliriz.
48 BAŞAKŞEHİR LİSESİ
Bitkilerin de
Dili Var
Fiziksel ko-
runma dışında
bitkiler doğrudan
doğruya böcekle-
re zarar veren ze-
hirli maddelerle de
kimyasal savunma
yapabiliyorlar, bitki
için çok fazla enerji de-
mektir. İşte bu nedenle
kimyasal savunma bitkiler-
de sadece ihtiyaç duyuldu-
ğunda gerçekleşir.
Bitkiler Kendi
Aralarında Nasıl
Anlaşırlar?
Bitkiler kendilerine zarar vere-
cek olan canlılar tarafından saldı-
rıya uğradıklarında salgıladıkla-
rı uçucu organik bileşikler ile yan
komşuları olan diğer bitkileri uya-
rırlar. Aslında bu uyarma işlemi di-
ğer bitkiler tarafından saldırıya uğ-
rayan ağacın yaydığı uçucu orga-
nik bileşikleri gizlice “dinlemesi” bi-
çimindedir. Böylece saldırıya uğra-
madan önce savunma sistemlerini
harekete geçirirler. Peki bu dinle-
me işlemi nasıl gerçekleşir?
Saldırıya uğrayan bitkilerin açı-
ğa çıkardıkları uçucu organik bi-
leşikler, komşu bitkiler tarafından
kopyalanır ve art arda gelen sin-
yallerin analizi yapılarak savun-
ma sistemi harekete geçirilir. Bu-
rada bir başka gerçek daha or-
taya çıkmaktadır: Bitkiler birbir-
leri ile sadece konuşmakla kal-
mayıp aynı zamanda birbirlerini
“dinlemekte”dirler. Bitkilerin birbir-
leri ile iletişim kurmaları, kendileri-
ni savunurken yaydıkları uçucu or-
ganik bileşiklerin diğer bitkiler tara-
fından “tehlike” habercisi olarak al-
gılanıp savunma sistemlerini hare-
kete geçirmeleri, zeka gerektiren
davranışlardır. Bitkinin tehlike anı-
nı “idrak etmesi” ve “hafızasına”
bunu yerleştirmesi, kendi bünye-
sinde çeşitli değişiklikler oluşturup
savunma taktiği geliştirmesi, elbet-
te ki tesadüfler sonucunda ortaya
çıkamaz. Gerçek şu ki, bitkiler bir-
birleri ile iletişim kurma özelliğine
sahip olarak “yaratılmış”lardır. Bu,
onlara Yüce Allah tarafından özel
olarak verilmiş bir savunma siste-
midir.
Herşeyi en ince ayrıntısına ka-
dar mükemmel yaratan Yüce Al-
lah, yeryüzündeki tüm bitkilerin
bulundukları ortamda gereken her
türlü ihtiyaçlarını da var etmiştir
Bitkilerin Böceklerle
Anlaşma Dili
Böceklerin bir kısmının beslen-
me sistemi bitkisel besinlere daya-
nır. Bu tip böcekler “otçul böcekler”
grubunda yer alırlar. Otçul böcek-
lerin besin kaynağı olan bitkiler,
kendilerine zarar verecek böcekle-
rin yaklaştığını “anlar” ve kendile-
rini tehdit eden böcekleri avlayan
etçil böcekleri çağıran uçucu or-
ganik sinyaller üretirler. Uçucu sin-
yaller aynı zamanda komşu bitki-
ler tarafından da algılanır bitkilerin
kendilerine zarar verecek böcekle-
ri “algılayıp, tanımaları”, bu böcek-
leri avlayan etçil böceklerin varlı-
ğını ve bu etçil böcekleri çekecek
sinyalleri verir.
 DOĞADAN

Mucize Bitkilerin
Yararlarını Biliyor Musunuz?
ADAÇAYI: KUŞBURNU:
Adaçayı sıkça Vücut diren-
içildiğinde tüm bede- cini arttırır ve
ni güçlendiriyor, kalp sinirleri yatıştıran
krizi riskini azaltıyor bir uyartıya sahip-
ve kötürümlüklerde tir.
destek sağlıyor.

NANE: SOĞAN:
Gaz sök-
Antibiyo-
türücü, Karaciğer
tik ve ağrı kesici
yetersizliğini giderir,
özelliğine sahiptir.
Safra akışını düzen-
ler ve Mide ağrılarını
keser.

DEFNE:
SARIMSAK: M i k r o p
S a v u n m a öldürücü, ateş
sistemini kuv- düşürücü özelliğe
vetlendirmesi en sahiptir.
çok bilinen sarımsak
faydası olarak
söyleyebiliriz.

MERSİN:
BironŞitte et-
MAYDANOZ: kili ve nezlede
Maydanoz bir faydalıdır.
provitamin A (Beta
karoten) kaynağıdır.
Bu özelliği ile görme
gücüne, kılcal
damar sistemine,
adrenal bezine ve NAR:
troid bezine iyi gelir. Vücudu kuv-
vetlendirir. İshali
keser ve Kalbi
kuvvetlendirmede
etkilidir.

BAŞAKŞEHİR LİSESİ
49
GÜNCEL
Altın Oran ve Fibonacci Sayıları
Doğada birbiriyle ilişkisiz
canlı veya cansız, sanatın her da-
lında, görsel, işitsel ve diğer tüm
duyulara hitap eden iletişim şekil-
lerinde, tasarımın biçimlenişinde
ve hatta evrenin keşfedebildiğimiz
birçok düzeninde ortak bir düzenle-
me vardır. Bu düzenleme “Altın O-
ran” adı verilen bir sistem ve mate-
matiksel açılımı olan bir oran-orantı
kuralına sahiptir.
“Altın oran kavramı ve bu kav-
ramın gizemi nedir?” diye düşündü-
ğümüz olmuştur. Belki de bu kavra-
mı ilk defa duymuşsunuzdur. Peki,
nedir altın oran? Nereden çıkmış-
tır? Pratik hayatta kullanımı var mı-
dır? Doğada rastlanan bir kavram
mıdır, yoksa öylesine ortaya atıl-
mış, zorlama ve yapay bir kavram
mıdır?
Matematik de diğer bilim dal-
ları ve disiplinler gibi kötü niyetli el-
50 BAŞAKŞEHİR LİSESİ
lerde tehlikeli bir oyun-
cak haline getirilebi- 2004 senesi içinde yıldızı parla-
lir. Düzenbaz falcıların yan yazar Dan Brown’nın Da Vin-
sudan, kahve telvesin- ci Şifresi isimli sürükleyici romanın-
den ya da fasulyeden da işlenen pek çok alt konudan biri-
gelecek öngörüleri o- de “Altın Oran”dı.(13.basım, bölüm
luşturmaları gibi, ma- 20 syf:104-112) Diğer adıyla Fibo-
tematik de, din kitapla- nacci dizilimi ve Phi sayısı. Aslın-
rından şifreler, Nostra- da tarih boyunca bilinen ve kullanı-
damus manzumelerin- lan “Altın Oran” kavramına bir kere
den kıyamet günü için daha dikkat çekilmesi romanın iyi
tarih hesapları ortaya yönlerinden biriydi. Konuya ilgi çe-
çıkartmakta kullanıla- kilmesiyle geniş kitlelerin binlerce
bilir. Bir bıçağı ekmek yıldır bir unutulup bir hatırlanan bu
kesmek içinde kulla- kavram hakkında oluşturduğu me-
nabileceğiniz gibi, in- rakı giderme romanın iyi yönlerin-
san öldürmek için de den biri olarak görülebilir.
kullanabilirsiniz örne- Adı Orta Çağın en büyük
ğinde olduğu gibi… matematikçilerin arasında ge-
çen Fibonacci’nin hayatı ile ilgi-
“Altın Oran kavra- li pek fazla bilgi bulunmamaktadır.
mı bu tür istismarlarda İtalya’nın Pisa şehrinde 1170’li yıl-
da kullanılabilecek bir larda doğduğu sanılmakta, babası-
konu mudur? Yoksa nın işi nedeniyle Kuzey Afrika’ya ve
bilimsel bakış açısıyla Cezayir’e gittiği ve burada Arap ho-
ele alındığında anlam- calarından matematik dersleri al-
lı sonuçlara ulaşma- dığı bilinmektedir. Hint-Arap sayı-
mızda faydası var mı- larını(1.2.3…) öğrenerek bunları
dır?” gibi soruları aklı- Avrupa’ya tanıtan kişi olarak anılır.
mızın bir köşesine tut- İtalyan matematikçi Fibonac-
makta fayda var. Şim- ci yazdığı matematik kitaplarından
dilik bu tür şüphecilik- birinde tavşan çiftliği olan bir ar-
leri akıl süzgeçlerimiz- kadaşıyla ilgili olduğunu iddia etti-
de bırakmak ve konuyu ele almak ği bir problem sorar. Bu probleme
en iyisi sanıyorum. göre çiftlikteki tavşanlar doğdukla-

Tarihte görülebileceği gibi Sanat-
çılar bu özelliği kullanıp göze güzel
görünen eserler meydana getirmiş-
lerdir.Örneğin Mona Lisa tablosu-
nun boyunun enine oranı altın oranı
verir.Mona Lisa’nın yüzünün etra-
fına bir dikdörtgen çizdiğinizde or-
taya çıkan dört kenar bir altın dik-
dörtgendir.
rı ilk iki ay yavru yapmazlar. Üçün-
cü aydan itibaren her çift, her ay
bir çift yavru yapar. İlk ay yeni doğ-
muş bir çift tavşan vardır. İkinci ay-
da bu tavşanlar henüz yavrulama-
dıkları için hala bir çift tavşan var-
dır. Üçüncü ay bunlar bir çift yav-
ru verir ve iki tavşan olur. Yeni do-
ğan çift dördüncü ay doğurmaya-
cak, oysa ana babaları yeniden bir
çift yavru yapar ve toplam üç çift
yavru olur. Bu şekilde devam edi-
lirse; tavşan çiftleri aylara göre şu
sıralamayı ortaya koymaktadır:
1.1.2.3.5.8.13.21.34.55.89,Görül-
düğü gibi ilk iki sayı hariç, her sayı
kendisinden önce gelen iki sayının
toplamına eşittir. Tavşanlar, görü-
len grafik doğrultusunda artış gös-
termektedir. Bu sayıların arasında-
ki oran ise bize altın oranı vermek-
tedir.
Altın Oran,1 sayısına eklen-
diğinde kendi karesine eşit o-
lan iki sayıdan biridir. Altın oran
1,618033… olarak devam eden
ondalık sayıdır.1 sayısına eklendi-
ğinde kendi sayısına eşit olan diğer
sayı da -0,618033…olarak devam
eden ondalık sayıdır.
Çam kozalağında altın oran-
dan elde edilen spiralleri görmek
mümkündür. Ayçiçeğin merkezin-
den dışarıya doğru tane sayılarının
birbirine oranı “Altın Oranı” verir.
Tarihte görülebileceği gibi Sa-
natçılar bu özelliği kullanıp gö-
ze güzel görünen eserler meyda-
na getirmişlerdir. Örneğin Mona Li-
sa tablosunun boyunun enine oranı
altın oranı verir. Mona Lisa’nın yü-
zünün etrafına bir dikdörtgen çizdi-
ğinizde ortaya çıkan dörtkenar bir
altın dikdörtgendir. Bu dikdörtgeni,
göz hizasında çizeceğiniz bir çiz-
giyle ikiye ayırdığınızda yine bir al-
tın oran elde edersiniz. Resim bo-
yutları da altın oran oluşturmakta-
dır.
İNSAN VÜCUDUNDA
ALTIN ORAN
İddiaya göre ideal insanın ölçü-
leri şöyle olmalıymış: Boy uzunlu-
GÜNCEL
ğunun göbekten ayakuçlarına o-
lan uzunluğuna oranı: göbekten a-
yakuçlarına olan uzunluğun göbek-
ten başucuna olan uzunluğu oranı-
na eşittir.
İdeal insanın boyu x birim ol-
sun. Göbeğinden ayakucuna olan
uzaklık da y birim olsun. Bu durum-
da göbeğinden başucuna olan u-
zaklık da x-y birim olacak. Bu du-
rumda şu denklem oluşur:
x/y = y/x-y
bu oranda 1.618 olur.
İNSAN YÜZÜNDE
ALTIN ORAN
İnsan yüzünde de birçok altın
oran vardır. Ama bu oranlandırma,
bilim adamları ve sanatkârların be-
raberce kabul ettikleri ‘ideal bir in-
san yüzü’ için geçerlidir.
Örneğin üst çenedeki ön iki di-
şin enlerinin toplamının boylarına
oranı altın oranı verir. İlk dişin ge-
nişliğinin merkezden ikinci dişe o-
ranı da altın orana dayanır. Bunlar
bir dişçinin dikkate alabileceği en i-
deal oranlardır.
İnsan yüzündeki diğer bazı altın
oranlar şunlardır:
- Yüzün boyu / Yüzün genişliği,
- Dudak- kaşların birleşim yeri
arası / Burun boyu,
- Yüzün boyu / Çene ucu-
kaşların birleşim yeri arası,
- Ağız boyu / Burun genişliği,
- Burun genişliği / Burun delik-
leri arası,
-Göz bebekleri arası / Kaşlar a-
rası.
BÜŞRA ERCAN
11-M
BAŞAKŞEHİR LİSESİ
51
TEKNOLOJİ
Tamamen Türk mü-
hendislerce gelişti-
rilen ve tasarla-
nan ‘’Samur’’ adı
verilen seyyar yü-
zücü hücum köprüsü
ile tank ve zırhlı araçlar
için akarsu ve nehirler engel ol-
kıyor. Toplam 52 adet üretilecek ve akarsu ge-
parçaları gibi yan yana gelerek birleşecek Samur’lar, kısa sürede onlarca met-
re uzunluğunda köprülere dönüşerek, her biri 70 tonluk tankları karşıya geçi-
rebilecek.
SAMUR’UN ÖZELLİKLERİ
Hem karada hem de suda ha-
reket kabiliyetine sahip Samur,
karada saatte 100 kilometre, su-
da yaklaşık 20 kilometre hıza ula-
şabiliyor. Karada bir TIR’ı andı-
ran suya girdiğinde tekerlekle-
rini içine çekerek adeta bir ge-
miye dönüşen Samur, 12 metre
uzunluğa, 4 metre genişliğe ve
Bilim ve Teknoloji Alanındaki Gelişmeler
99
52 BAŞAKŞEHİR LİSESİ
maktan çı-
çişlerinde yapbozun
3,5 metre yüksekliğe sahip. Sa-
murlar, akarsu geçişlerinde yap-
bozun parçaları gibi yan yana ge-
lerek, onlarca metre uzunluğun-
da bir köprüye dönüşebiliyor. İki
samur, birleştiğinde 20 metrelik
köprü oluşturarak 70 tonluk tankı
karşı kıyıya geçirebiliyor.
Proje kapsamında üretilecek
Aselsan’ın Muhteşem
Ürünü “Peri”
Aselsan’ın Kapadokya ismi i-
le yarıştığı MAGIC 2010 yarışma-
sında, aralarında ABD, Japonya,
Avusturyadan da takımların bu-
lunduğu 6 takım ile beraber finale
yükselerek 50 BİN dolarlık ödülü
almaya hak kazandı. Yarışmanın
asıl ödülü ise yani birinciye verile-
Türk
m
sarla ühendi
nan s slerc
hücu yyar yü e ta-
e
m kö z
prüs ücü
ü
52 adet Samur, 130 milyon dola-
ra mal olacak.
Nehirler üzerinde süratle ku-
rulacak olan amfibi özelliğe sa-
hip Samurlar, muharebe tankları
ve askeri birliklerin çok kısa süre-
de karşı kıyıya geçmesine imkân
verecek.
cek ödül ise 750 Bin dolar.
İnsansız araçların geliştirilme-
sini sağlamak amacıyla düzen-
lenen MAGIC 2010 yarışmasın-
da finale kalan altı takım robot ve
elektronik teknolojisinde en ileri
noktada yer alıyor. Aselsan’ın da
bu yarışmada finale kalması dün-
yadaki en üst seviyede teknoloji
şirketlerinden birisi olduğunu ka-
nıtlıyor.
Uluslararası insansız araç-

lar projesi yarışmasında fina-
le yükselerek Türkiye’nin göğsü-
nü kabartan ASELSAN şirketi,
Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu akıl-
lı robotları geliştirip üretmeyi he-
defliyor.
Japonlar Hasta Bakıcı
Robot Geliştirdi
Teknoloji, özellikle de robot
denildiği zaman ilk akla gelen ül-
ke şüphesiz Japonya her geçen
gün, robot teknolojisinde biraz
daha ilerleyen Japonlar bu de-
fa da hasta bakıcı robotgeliştirdi.
Japon bilim adamlarının hastalar-
la iletişim kurmak ve onları rahat-
latmak amacıyla geliştirdiği has-
ta bakıcı robotla ilgili diğer detay-
ları yazının devamından okuyabi-
lirsiniz.
Japon bilim adamlarının
‘Actroid-F’ adını verdikleri has-
ta bakıcı robot, 20 yaşındaki bir
japon kız görünümünde. Mimik-
leri, hal ve hareketleri ile gerçek
bir insana benzeyen robot, için-
deki kamera sayesinde karşısın-
daki insanın söylediği şeyleri al-
gılayıp tepki verebiliyor. Başını
sallayabilme, nefes alabilme, gü-
lümseme, selam verme, kaşları-
nı ve dudaklarını oynatabilme gi-
bi özelliklere sahip olan robot, her
hareketiyle gerçek bir insanı a-
nımsatıyor.
Acer’den Dokunmatik
Klavyeli Laptop
Bilgisayar sektörünün önde
gelen markalarından Japontek-
noloji firması Acer oldukça iyi ö-
zelliklere sahip, bi o kadarda il-
ginç olan bir laptop üretti. Bu di-
züstü bilgisayarın ilginç tarafı
klavyesinin dokunmatik ekranlar
gibi çalışması. Yani diğer dizüstü
bilgisayarlar gibi tuşlara sahip de-
ğil. Cihazın en kötü özelliği ise pil
şarjının kısa sürede bitiyor olma-
sı.44 Watt güce sahip olan ve 3
Amper’lik akım üreten pil tam do-
lu hali ile 3 saat dayanabiliyor.
Türklerden Muhteşem
Bir Buluş
Hacettepe Üniverstesi Kim-
ya Bölümü Profesöleri tarafından
muhteşem bir ürün geliştirildi.
Nanoteknoloji tabanlı bu ürün sa-
yesinde artık hırsızları veya suç-
ları yakalamak çok daha kolay o-
lacak. Sprey şeklinde ortama sı-
kılan nanopartüküller, Işık saça-
rak suçlunun parmak izlerinin or-
taya çıkmasını sağlıyor.
Nanoteknoloji tabanlı bu mü-
kemmel buluşun içinde herhangi
bir zehirli kimyasal madde bulun-
madığından sağlığa karşı bir za-
rarı olmuyor.
Günümüzde kullanılan par-
mak izi tahlil maddelerinin toksik
etkisinin olduğunu söyleyen HÜ
Kimya Bölüm Başkanı Prof. Dr.
TEKNOLOJİ
Adil Denizli, bu maddelerin par-
mak izlerini tam anlamıyla ortaya
çıkaramadığı belirtti.
Prof. Dr. Adil Denizli bu ürünü
geliştirirken floresan özellikli na-
nopartiküller üzerinde çalıştıkla-
rını söyledi.
Parmak İzi oluşurken salgıla-
nan aminoasitlerle tepkimeye gi-
ren nanopartiküller floresan özel-
liği sayesinde parmak izinin ko-
laylıkla görünür hale geldiğini be-
lirten
Denizli, çalışmalarında kul-
lanılan nanopartiküllerin en ö-
nemli özelliği sağlığa herhan-
gi bir zararının olmadığının al-
tını çizdi. Denizli,”Bu çalışma-
larımızla nanoteknolojinin bir-
çok probleme çözüm olacağını
gösteriyoruz.”dedi
Türkler Susuz İtfaiye
Aracı Üretti
Türkler dünyanın ilgisini üzeri-
ne çeken, mükemmel bir araç ü-
retti. Aracı üretenler ODTÜ’den
Dr. Hakan Gürsu ve öğrencile-
ri. Dr. Gürsu ve öğrencileri De-
signnobis ismini verdikleri şirket-
leri ile takdire şayan ürünler ge-
liştirmiş. Bunlardan bir tanesi de
son ürettikleri susuz yangın sön-
dürme aracı. Dünya çapında bü-
yük ilgi gören bu ürün ülke çapın-
da 14,ülke dışında 12 ödül almış.
Marinaya gerek duymayan
tekne, güneş enerjisi ile çalışan
yat, sulamada kaybı en aza indi-
ren su kapanı Dr. Hakan Gürsu
ve öğrencilerinin en çok ilgi çe-
ken buluşları. En son ürettikleri
araç ise kısa sürede ilgileri üze-
BAŞAKŞEHİR LİSESİ
99
53
TEKNOLOJİ
rine çekti. Fire Knight’ (Ateş Şö-
valyesi) adı verilen susuz yangın
söndürme aracı, yangınları top-
rak veya kum kullanarak söndü-
rüyor. Araçın elektrikle çalışması
başka bir güzel özelliği.
YAKITSIZ ÇALIŞIYOR
Araçta her hangi bir patlama
riskine karşı yakıt bulunmuyor.
Bunun yerine araçta altı ayrı e-
lektrik motoru bulunuyor. Önün-
de bulunan materyali kepçe gibi
kullanarak yolunu açıyor. Diğer
bir önemli özelliği ise püskürtme
menzilinin yüksekliği. Ateş şöval-
yesi, yerden aldığı toprağı iyice
ufalayarak kum haline getirdikten
sonra rüzgâra karşı 100 metreye
kadar püskürtebiliyor.
CERN Yanlış Bildiğimiz
Gerçeği Düzeltti
“Önce her şey bir toz bulutuy-
du...” Bu cümle artık tamamen
değişiyor!
CERN’de ALICE deneyini ya-
pan araştırmacılar evrenin ilk za-
manlarıyla ilgili tahmin edilen bir
gerçeği çürüttüler. Bildiğiniz gibi
çoğu bilim adamı evrenin ilk oluş-
tuğu zamanlarda gaz halinde bu-
lunduğunu düşünüyorlardı. An-
54 BAŞAKŞEHİR LİSESİ
cak deneyi yapan araştırmacı-
lar aslında evrenin ilk zamanlar-
da gaz değil, sıcak ve yoğun bir
sıvı halinde olduğunu ortaya çı-
kardılar.
LHC’ de kurşun çekirdekle-
rini birbirine çarpıştıran araştır-
macılar, evrenin ilk zamanların-
daki gibi bir ortam yarattılar. 10
trilyon derecenin üzerindeki bu
ortamda küçük atomik ateş top-
ları meydana geldi. Daha önceki
daha az enerjili deneylerde de a-
teş toplarının gaz gibi değil de sı-
vı gibi davrandığı bulunmuştu.
ALICE araştırma şefi Dr. Da-
vid Evans şunları söylüyor; “Daha
çok başlarda olmamıza rağmen,
evrenle ilgili birçok şey öğrenme-
ye başladık bile. Bu ilk sonuçlar
evrenin Büyük Patlama’dan he-
men sonra çok sıcak bir sıvı gi-
bi hareket ettiğini ortaya çıkardı”.
Kendi Kendini Şarj
Eden Telefon
Bakırdan yapılan telefon, vü-
cudun ısısını veya ısı yayan her-
hangi bir kaynaktan ısıyı alarak i-
çerisindeki termojeneratörle ken-
dini şarj ediyor. İngiliz tasarımcı
Patrick Hylan’ın icadı telefon, vü-
cudun yaydığı ısıyı çekerek ener-
ji üretilmesini sağlıyor.
Böylece vücudunuzdan aldığı
ısıyla telefonun şarjı bitmiyor.
Genius’tan Yüzük Fare :
Ring Mause
Genius, Ring Mouse adlı yeni
ürünüyle fare tasarımını bambaş-
ka bir şekle sokuyor
Genius’un yeni tanıttığı Ring
Mouse daha önceden gördüğü-
nüz hiçbir fareye benzemiyor. Bil-
gisayarı kontrol etmek için yep-
yeni bir fikir sunan cihaz ile otur-
duğunuz yerden bilgisayarınıza
hükmedebilirsiniz.
2.4 GHz’lik kablosuz teknolo-
jisi kullanan Ring Mouse, bir yü-
zük gibi parmağınıza takılabiliyor.
Üst kısmında yer alan Opto Whe-
el Touch Control adlı 1000 dpi’lik
optik sensor sayesinde baş par-
mağınızı oynattığınızda fare im-
lecini de hareket ettirmiş oluyor-
sunuz.
Multimedya ve ev sineması
PC’lerde kullanım kolaylığı sağ-
layan Ring Mouse ile müzik, film,
resim ve sunumlarınızı uzaktan
rahatlıkla yönetebilirsiniz.
Ürünle beraber sunulan ioMe-
dia yazılımı sayesinde yapaca-
ğınız hızlı ayarlarla da rahat eri-
şim olanağı sunuluyor. Mikro bo-
yutlardaki alıcısından 10 metre u-
zakta bile çalışabilen Ring Mou-
se, USB üzerinden şarj edilebili-
yor.
Mert Efe *
BAŞAKŞEHİR LİSESİ
55
TASAVVUF
Hacı Bektaş Veli
Hacı Bektaş Veli’nin
H
acı Bektaş Veli, Osman-
lı İmparatorluğunda XIV.
düşünce ve öğretisinin ya-
yüzyıldan itibaren, sos-
yal ve siyasi bakımdan büyük
yılması, ölümünden çok
etkinliği olan, II. Mahmut tara-
fından Yeniçeri Ocağı ile birlikte
kapatılan, Abdülaziz zamanın-
daha sonra, 14.yüzyıl da tekrar canlanan ve 25 Kasım
1925 tarihinde Tekke ve Zavi-
başlarında kurulan tari- yelerin kapatılmasına kadar de-
vam eden Bektaşi tarikatının pi-
katının, 16.yüzyıl baş-
ridir. Hacı Bektaş Veli’nin harcı-
nı kardığı Alevi-Bektaşi anlayışı,
larında etkinlik kazan-
Anadolu’nun yanı sıra Balkan-
lar, Arnavutluk, Yunanistan, Bul-
ması ile olmuştur.
garistan, Bosna, Kosova, Ma-
kedonya, Gül Baba türbesinin
bulunduğu Macaristan’ın Buda-
peşte şehrinden Azerbaycan’a
kadar bir çok yerde kabul gör-
müş ve benimsenmiştir.
Hacı Bektaş Veli’nin düşün-
ce ve öğretisinin yayılması, ö-
lümünden çok daha sonra,
14.yüzyıl başlarında kurulan ta-
rikatının, 16.yüzyıl başlarında
etkinlik kazanması ile olmuş-
tur. Hacı Bektaş Veli, hakkında
anlatılan söylencelerle, tarihsel
gerçekliklerden kopuk olarak
yaşatılmıştır. Kendi döneminde
tanınmaktadır ve Mevlana, Ba-
ba İlyas, Ahi Evren’le çağdaş-
tır. Kaynaklar bu dönemin ün-
lülerinin ilişkilerini mistik bir
dille anlatırlar. Döneme a-
it bilgiler aktaran Aşıkpa-
şazade, Eflâki, Elvan Çe-
lebi, Vasiti gibi yazarlar,
Hacı Bektaş’a ait bilgile-
re yer vermişlerdir. Ölü-
münden sonraki yıllar-
da, hakkında “Vila-
yetname” dü-
zenlenir. Adına
tarikat kurulur.
Mevlevi inançlı
Eflâki’nin, Ha-
cı Bektaş Veli’yi kendi tarikat
önderleriyle kıyaslayarak, kü-
çük düşürücü öyküler anlatma-
sı, dönemin mezhep ve tarikat
bağnazlığından kaynaklanmak-
tadır. Alevi - Bektaşilik’le ilgili
belge ve kaynakların yokedildi-
ği de, tarihsel bir gerçektir. Bu
durum da, Hacı Bektaş Veli’ye
ilişkin, sağlıklı bilgilere ulaşma-
mıza engel olmuştur.
Hacı Bektaş Veli’nin doğumu,
ölümü, kim tarafından eğitildiği,
Anadolu’ya tam olarak hangi ta-
rihte geldiğine dair kesin bilgiler
bulunmamaktadır. Hakkında bil-
gi veren en eski kaynaklardan
biri olan Vilayetname’de, Hacı
Bektaş Veli, Hz. Ali’nin soyun-
dan yedinci İmam Musa Kazım
nesline bağlanarak, soy sece-
resi hakkında şu bilgi verilmek-
tedir. “Hacı Bektaş Veli, Seyyid
Muhammed İbrâhim-î Sânî, Se-
yid Mûsa’î-Sânî, İbrâhim Mü-
kerrem el-Mücâb, İmam Mûsâ
Kâzım.” Ancak bu silsilenin doğ-
ruluk derecesi de tartışma ko-
nusu olmuştur. Hz. Ali ile Ha-
cı Bektaş Veli arasındaki şahıs-
ların azlığı nedeniyle, silsilede
noksanlık veya kopukluklar ola-
bileceği ileri sürülmüştür.
Hoca Ahmet Yesevi tarafın-
dan yetiştirilip Anadolu’ya gön-
derildiği iddialarına karşılık, ya-
şadıkları dönem göz önünde
bulundurulduğunda, 1166’da
ölen Ahmet Yesevi ile 1209-
1271’de yaşayan Hacı Bek-
taş Veli’nin aynı zaman dilimin-
de yaşamadıkları açıktır. Yay-
gın olan kanaate göre, Lokman
Perende’nin himayesinde ve
Yesevilik öğretisinin etkin oldu-
ğu bir ortamda yetişmiştir. Ho-
 TASAVVUF

rasan ve Erdebil’de aldığı tekke eğitimi,

Anadolu’ya geliş yolu ve Anadolu’da
bulunduğu yerler dikkate alındığında,
Hacı Bektaş Veli, Yesevilik, Melami- SÖZLERİ
lik, Batınilik, İsmaililik, Ahilik, Babailik,
Mevlevilik, Kalenderilik gibi dönemin i- *Ara,bul.
nanç ve anlayışlarını, yakından tanıyor tunuz.
*Kadınları oku
ve biliyor olmalıdır. citme.
*İncinsen de, in
k sabır iledir.
Aşıkpaşazade’ye göre, Hacı Bektaş *Murada erme
luk kapısıdır.
Veli kendinden geçmiş bir meczub idi. *Doğruluk dost
k bir sınavdır.
*Araştırma açı
Tarikatı ve müridleri yoktu. Hacı Bek-
taş Veli’nin; Aşıkpaşazade’nin Hatun diline sahip ol.
*Eline, beline, .
Ana dediği (Vilayetnamede Kutlu Me-
n kendinde ara unutmayınız.
lek - Fatma Ana - Kadıncık Ana isim- *Her ne ararsa sa n o ld u ğ u n u
dahi in
leri ile anılan), manevi bir kızı olduğu- *Düşmanınızın y o ll arı aydınlatan
ışıktır.
nu; tasavvuf öğretisini ve kerametleri- a te g id e n
*ilim,hakik ptir.
ni ona emanet ettiğini; Hatun Ana’nın
a ri fe t e h li n in ilk makamı ede
* M ndır.
da bunları Abdal Musa’ya aktardığını,
O k u n a ca k e n büyük kitap insa ir.
Aşıkpaşazade’den öğreniyoruz. Bu bil- * iğid
sözünün güzell
giyi, Abdal Musa Vilayetnamesi de doğ- *İnsanın cemali sa nı ayıplamayın
ız.
rulamaktadır. Bu bilgiler, o çağdaki “ka- m il le ti v e in
*Hiç bir kimseye tatbik
etme.
dının”, erkek müridi olacak kadar, yük- a ğ ır g e le n i
sek bir statüye sahip olduğunu göster- *Nefsin e
e y e n y o lu n so nu karanlıktır.
mektedir. Vilayetname’deki anlatım- *İlimden gidilm a ış ık tu tanlara ne mutl
u.
n lı ğ ın
lar da, İslami dönemdeki kısıtlamalar- *Düşünce kara
dan önce, kadının sosyal yaşamda et-
kin bir yerde olduğunu ortaya koymak-
tadır. Meclislerde erkeklerin yanında yer
almakta ve yabancı konuklara hoş gel-
din diyebilmektedirler.
Hayatının büyük bir kısmını Suluca-
Vilayetname’de, Hacı Bektaş Veli’nin karahöyük’te (Hacıbektaş) geçiren Hacı
Osman Gazi’ye kılıç kuşatıp Elif Tac Bektaş Veli, ömrünü de burada tamam-
giydirdiği yazılı ise de, Aşıkpaşazade lamıştır. Mezarı, Nevşehir İli’ne bağ-
bu konuda açık ve kesin bir bilgi vere- lı Hacıbektaş İlçesi’nde bulunmaktadır.
rek, Hacı Bektaş Veli’nin Osmanlı Ha-
nedanından kimse ile görüşmediğini a- Ozan DOLAŞ
çıkca ifade etmektedir. Aşıkpaşazade,
Eflâkî ve Elvan Çelebi’nin anlatımla-
rı ile Hacı Bektaş Veli Türbesinden ge-
len ve Ankara Kütüphanesinde koru-
nan, Ciritli Derviş Ali (Resmî Ali Baba)
tarafından 1176(1765)’da kopya edilmiş
Vilayetnamede, Hacı Bektaş Veli’nin
606(1209/1210)’da doğduğu, 63 yıl ya-
şayarak 669(1270/1271)’de öldüğüne
dair verilen bilgi örtüşmektedir. 1281’de,
23 yaşındayken Kayı Boyu’nun yöne-
timini üstlenen Osman Gazi’ye, Hacı
Bektaş Veli’nin kılıç kuşatıp Elif Tac giy-
dirmesinin, Hacı Bektaş Veli ile ilişkilen-
dirilen Yeniçeri Ocağının kurulmasından
sonra, Vilayetname’ye eklenmiş olabile-
ceğini düşündürtmektedir.
GÜNCEL
Doğru Bildiğimiz Yanlışlar
YANLIŞ: Beş duyu organımız
vardır –görme, işitme, dokunma, kok-
lama ve tat alma.
DOĞRU: Aslında çok daha fazla
sayıda duyumuz bulunur. Kimileri bu
sayıyı 21’e kadar çıkartmıştır. Bunlar-
dan en bariz olanları denge, acı ve
ısıdır. Ayrıca 4 tane içsel duyumuz
vardır: hayal gücü, hafıza, sağduyu
ve değerlendirme gücü.
YANLIŞ: Gökkuşağında yedi
renk vardır.
DOĞRU: Gökkuşağındaki renkler
kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, çi-
vit mavisi ve mor olarak bilinir.
İşin aslı, gökkuşağında kesintisiz
bir renk spektrumu vardır, ancak in-
sanın renk algısı, ortada bir kuşak
serisi olduğu yanılgısını yaratır. Ki-
mi gökkuşaklarında ise insan gözü-
nün görebileceği 7’den fazla kuşak
bulunur.
YANLIŞ: Alkollü içecekler vücu-
du ısıtır.
DOĞRU: Bu tamamen yanlış bir i-
nanıştır. Yine de filmlerde alkol üşü-
menin çaresi olarak gösterilmeye ve
insanlar, boyunlarında likör fıçısıyla
gezen St. Bernard köpekleriyle il-
gili efsaneye inanmaya devam
ediyor. Oysa alkol aldığınız-
da vücut ısınız düşer, çün-
kü alkol vücudun yüzeyine
daha fazla kan ulaşması-
nı sağlar ve bu da vücutta
ısı kaybına neden olur. Al-
kol aldıktan sonra hissedi-
len sıcaklık hissi, kanın yü-
zeye doğru akışının cildi ve
ciltteki sinir uçlarını ısıtması ve
bunların beyne sıcaklık algısını i-
letmesi gerçeğiyle açıklanabilir.
58 BAŞAKŞEHİR LİSESİ
YANLIŞ: Küçük depremler, bü-
yük depremlerin gerçekleşme şansı-
nı azaltır.
DOĞRU: Küçük sarsıntıların mey-
dana gelmesinin büyük bir depreme
yol açabilecek basınç birikimini hafif-
lettiğine dair ortak bir kanı vardır. Fa-
kat bunun doğruluk payı yoktur. Sis-
mologlar, 6 büyüklüğündeki bir dep-
remin 5 büyüklüğünde 10 adet, 4 bü-
yüklüğünde 100 adet, 3 büyüklüğün-
de 1000 adet vs depremin toplamı-
na eşit olduğunu gözlemlediler. Bu,
çok sayıda küçük deprem demek o-
luyor, ancak büyük bir depremi berta-
raf edebilecek kadar fazla sayıda kü-
çük sarsıntının gerçekleşmesi müm-
kün değildir.
YANLIŞ: Yemek yedikten sonra
yüzmek için en az 30 dakika beklen-
melidir.
DOĞRU: Vücudun, kan dolaşı-
mını sindirim sistemine yönelttiği ve
kaslardan uzaklaştırdığı, bunun da
krampa yol açabileceği gerçeğine da-
yanan teorik bir endişe olmasına kar-
şın bugüne kadar hiç kimse dolu bir
mideyle yüzdüğü için boğulmadı. Bü-
yük bir
tabak yemek yedikten sonra yüzmek
size rahatsızlık verebilir, ancak bo-
ğulmanıza sebep olmaz. Eğer kramp
girse bile çoğunlukla, ciddi bir zarar
görmeden sudan kolayca çıkabilirsi-
niz.
YANLIŞ: Uçakta cep telefonu
kullanmak uçuş emniyetini tehdit e-
der ve uçağın düşmesine sebep olur.
DOĞRU: Federal Havacılık Kuru-
lu, 25 senedir her türlü elektronik ci-
hazı radyo frekansının 100 katında-
ki parazit seviyelerinde test etti, fakat
hiçbir sorun meydana gelmedi. Ku-
rum, çalışan elektronik cihazlarla u-
çağın düşmesi arasında bir bağlantı-
nın kanıtlanmadığını açıkladı. Bu ne-
denle havayolu şirketleri bu konudaki
politikalarını kendileri belirliyorlar. U-
çuş sırasında cep telefonunuzu kulla-
nırsanız uçuş ekibiyle çatışma riskini
almış olursunuz ancak uçak düşmez.
Bundan dolayı kimi havayolu şirketle-
ri, uçuş sırasında cep telefonu kulla-
nımını serbest bırakmaya başladılar.
YANLIŞ: Cep telefonu kansere
neden olur.
DOĞRU: Açılan davalar ve med-
yada çıkan birtakım haberler, cep te-
lefonunun kansere sebep olduğu -ö-
zellikle de beyin kanseri- efsanesini
besledi. Tüketiciler daha sonra bu id-
diayı yalanlayan haberleri görmemiş
olabilirler, çünkü bunlar, cep telefo-
nu tehlikesini vurgulayan haberler gi-
bi baş sayfalardan verilmediler. Bazı
çalışmalar, seyrek görülen beyin tü-
mörü oluşumlarıyla cep telefonu kul-
lanımı arasında bir bağlantı olabile-
ceğini gösterdi, fakat beyin kan-
seriyle ilgili iddiaların ge-
çersizliği, çeşitli çalış-
malar sonucu doğru-
landı.
YANLIŞ: On
yıl içinde dünya-
da hiç muz kal-
mayacak.
DOĞRU: As-
lında bu efsanede
bir gerçeklik payı bu-
lunuyor. Şöyle ki; bazı
 GÜNCEL

YANLIŞ: Alexander Graham Bell
telefonu icat etti.
DOĞRU: Hepimiz Graham
Bell’in telefonu icat ettiği ve ilk o-
larak sekreteri Watson’ı aradığıyla
ilgili hikâyeyi duymuşuzdur. Fakat
aslında çalışan ilk telefon bundan
150 yıl önce, Alman bir mucit olan
Philipp Reis tarafından icat edilmiş-
ti. “Reis Telephon” ismini verdiği bu
cihazı, ilk olarak 1861’de sunmuştu.
Reis Telephon, müzik notalarını ol-
dukça net olarak, ancak insan sesi-
ni zayıf bir şekilde iletebiliyordu. İn-
san sesinin tel üzerinden ilk iletimi-
nin Reis tarafından üretilen cihaz-
la gerçekleştirildiği su götürmez bir
gerçek. Ancak buna rağmen bütün
övgüyü Bell alıyor.
–insan yaşı cinsinden- 90’a kadar çı-
kar. Üstelik farklı köpek türlerinin or-
talama yaşam süreleri büyük farklı-
lıklar (6 yıldan 13 ve daha fazlası yı-
la kadar) gösterir. Ayrıca köpeklerin
“çocukluk”ları oldukça kısa sürerken,
orta yaş dönemleri oldukça uzundur.
Dolayısıyla köpek yaşını insanınkiy-
le 1’e 7 şeklinde karşılaştırmak yan-
lıştır.
YANLIŞ: Kutup ayıları solaktır.
DOĞRU: Bu efsanenin nerden
çıktığı tarihin karanlık dehlizlerine gö-
mülmüştür. Hayatlarını kutup ayıları-
nı araştırmaya adamış bilim adamla-
rı, bu hayvanların iki ellerini de aynı
beceriyle kullanabildiklerini gözlem-
lemişlerdir. Bu efsanenin yayılma se-

Asya ülkelerinde, Panama hastalı-
ğı adıyla da bilinen ve muzları tehdit
eden bir hastalık var. Ancak bu du-
rum dünyadaki tüm muzları –hatta
Asya’dakileri bile- yok edebilecek ka-
dar etkili değil. Üstelik Asya’da teh-
dit altında olan bu muz türü, dünyada
bulunan ve insanların yemesinde bir
sakınca görülmeyen 300 türden yal-
nızca bir tanesi.
YANLIŞ: Zıplaya-
mayan tek memeli
hayvan fildir.
DOĞRU: Önce-
likle, yetişkin fillerin
zıplayamadığını söy-
lememiz gerek; tabi-
i zıplamaktan kastedi-
len, hareketsiz pozis-
yondayken kendini yu-
karı doğru ittikten son-
ra bütün ayakların ay-
nı anda havada olması
durumuysa eğer… Fa-
kat zıplayamama konu-
sunda tek olduğuyla il-
gili popüler efsanenin
aksine, bu beceriksiz-
lik yalnızca file ait değildir.
Örneğin, Amerika’ya özgü, ismini
“tembellik” kelimesinden (sloth) alan
bir hayvan, yaşam tarzıyla da uyum-
lu olarak, zıplayamaz. Ayrıca, gerge- bebi belki de, kutup ayılarının sol el-
dan ve su aygırı da zıplaya- lerini çok iyi kullanabildiklerini gören
mayan memelilerdir, fa- fakat sağ elleriyle de aynı şekilde ça-
kat fillerin aksine, lışabildikleri gerçeğini göz ardı eden
koşarlarken insanlar olabilir.
dört ayak-
larını bir-
den aynı YANLIŞ: Çin Seddi uzaydan çıp-
anda yer- lak gözle görülen tek insan yapısıdır.
den kese- DOĞRU: Bu iddia pek çok açı-
bilirler. dan yanlıştır. Öncelikle, dünyaya, Çin
Seddi’ni görebilecek kadar yakın bir
noktada bulunuyorsanız, karayolu
YANLIŞ: Bir ağlarını ve insan yapımı daha birçok
köpek yılı yedi insan objeyi görebiliyorsunuz demektir. Bir
yılına eşittir. başka deyişle yalnızca Çin Seddi’nin
DOĞRU: Köpek yaşı- göründüğü belli bir uzaklık yoktur.
nı insan yaşına eşitlemek i- Dünyadan birkaç bin kilometre yük-
çin yapılan bu hesapta, nor- sekte ise insanoğlu tarafından yapıl-
malde insanlarda 78 olan orta- mış hiçbir şeyi görme olanağı yoktur.
lama yaşam süresi, köpeklerde
Sümeyye GÜNEY 12 B

BAŞAKŞEHİR LİSESİ
59
DOĞA
Bunları Biliyor muydunuz?
• Kendi dirseğini yalamanın imkansız olduğunu
• Ördeğin vakvaklamasının yankı yaratmadığını
ve bunu kimsenin açıklayamadığını
• Dünyadaki fotokopi makinelerinde meydana
gelen arızaların %23 ünün, makinenin üstüne otu-
rup kendi popolarının fotokopisini çekmek isteyen
insanlar sayesinde meydana geldiğini
• Yaşamın boyunca uyku sırasında yaklaşık 70
böcek ve 10 örümcek yiyeceğini (Mmmmh!!:)
• İdrarın zifiri karanlıkta parladığını
• Eğer çok şiddetli hapşırırsan, kaburgalarından
birini kırabileceğini
• Hapşırmayı engellemeye calışırsan, başındaki
veya boynundaki damarlardan birinin yırtılabilece-
ğini ve ölebileceğini
• Hapşırdığın sırada gözlerini açık tutmaya çalı-
ARILARIN VERİMLİ UÇUŞU
İlk bakışta arıların uçuşlarının enerji tüketimi açısından
verimsiz bir hareketlilik olduğu düşünülür. Gerçekten de
arılar uçmak için harcadıkları enerjinin ancak % 6’sını ha-
rekete çevirebilirler. Ancak, bu böcekler eğer isterlerse bu
oranı artırabilirler.
Örneğin, hava sıcaklığı 20°C’den 40°C’ye çıktığında, a-
rılar kanat çırpma frekanslarını %16 düşürebilirler. Böyle-
ce uçmak için harcadıkları enerji yarıya düşmüş olur. Ta-
bii ki, düşük sıcaklıklarda bilerek daha kötü bir başarı gra-
fiği çizerler ve dışa verdikleri ısıyı artırarak sıcak kalırlar.
ÇEKİRGE’NİN AĞIZ TADI
Cambridge Üniversitesi’nde böceklerin tat alma duyu-
ları araştırılıyor. Bu, böceklerin verdikleri zararları azalt-
mak için yararlı ola
cak bir çalışma.
İnsanlardan farklı ola-
rak böceklerin ağızları-
nın yanında ve
şırsan, yerlerinden fırlayabileceklerini
• Domuzların vücut yapılarından dolayı hiçbir za-
man başlarını yukarı kaldırıp gökyüzüne bakama-
dıklarını
• Dünya nüfusunun %50 sinin hiç telefonla konuş-
madığını
• Farelerin ve atların kusamadıklarını
• 1 saat süreyle kulaklıkla birşey dinlemenin ku-
laktaki bakteri sayısını %700 arttırdığını
• Çakmağın kibritten önce bulunduğunu
• Parmak izleri gibi dil izlerinin de her insan için
benzersiz olduğunu
• Bu yazıyı okuyan insanların %75 inden fazlası-
nın, dirseklerini yalamaya çalışacaklarını
Biliyormuydunuz?
bacakları dâhil vücutlarının birçok bölgesinde tat alıcılar
bulunuyor. Bunlar, böceklerin yürürken üzerinden geçtik-
leri yaprakların yenip yenmeyeceğini anlayabilmek için
onları tatmalarını sağlıyor.
Böcekten insana, bütün hayvanlarda sinir sistemi, tek
tek sinir hücrelerinden karmaşık yollarla ve ağlarla tek tek
gönderilen mesajlar yoluyla işlevini gösteriyor.
Dr. Newland, çöl çekirgelerinin tat alıcılarının, sinir
sistemi tarafından yemeğe
başlama ya da kötü tat-
tan kaçma gibi düzenlen-
miş bir cevap vermek için,
çözümlenebilir ve analiz edile-
bilir bir koda nasıl çevrildiğini a-
raştırıyor.
Tat tepkileri bütün böceklerde eş
bulma, yumurtlama için yer seçimi
gibi yaşamsal olaylar açısından önem-
li bir öğe. Yeni bir araştırma, sinir hücre-
lerinin tatlı veya tuzlu tatlara cevap olarak
farklı sinir hücresi kümeleri boyunca me-
saj gönderip göndermediğini araştırıyor.
Tatların sinir sisteminde nasıl bir süreç-
ten geçtiğini bilmek, yemek seçimi-
nin nasıl yapıldığını anlamamızı
sağlayacak. Böceklerin tat al-
ma duyularını incelemenin
bir diğer nedeni de mücadelede
kullanılan ilaçlara karşı bağışıklık geliştirmeleri.
DİNAZOR NE KADAR BÜYÜK ?
Dinazorun kuyruğunun uzunluğu gövdesinin iki katı ka-
dardır gövdesi ise boynunun ( gövdeden burnunun ucu-
na kadar olan kısım ) yarası kadar uzunluktadır boynu 12
metre olduğuna göre dinazor burnunun ucundan kuyru-
ğunun ucuna kadar kaç metredir acaba?
 DOĞA

ELEKTRİK YÜKLÜ ÇİÇEKTOZLARI Sesle Havaya Kaldırma

Monterey (Kaliforniya) Denizcilik Okulundan iki fizikçi
ses dalgalarıyla cisimleri havaya kaldırabilirler. 6 mm ka-
lınlıkta bir alüminyumdan, diğeri polivinikloründen (PVC)
aralarında 10 mm olan iki plaka üzerine iki hoparlör yö-
nelttiler. Ses dalgalarının etkisiyle iki plaka birbirinden u-
zaklaştırdılar; plakaların birbirini çekmesi giderek azaldı
ve sonunda birbirlerini itmeye başladılar. Açıklaması: Pla-
kalar arasındaki uzaklık, gönderilen ses dalgaları arasın-
da frekansı en yüksek olanın dalga boyunun en az yarısı
kadar olunca, ses dalgaları plakalar dik olarak sıçramaya
başlarlar. Bu durumda plakalar arasında kalan ses dalga-
larının basıncı, plakaların dışında her yöne yayılan ses
dalgalarının basıncını aşar ve plakalar birbirinden uzakla-
şır. Bu etkiler çok zayıf olmakla birlikte, gelecekte fon gü-
rültüsünün şiddetini ölçmekte ya da mikro-mühendislikte
küçük cisimleri hareket ettirmekte kullanılabilecektir.

ŞAŞIRTAN KUYRUK..
Bukalemunlar tombul vücutlu kısa ayaklı hayvanlar-
dır bu nedenle düşmanlarından kaçarken hızlı olamazlar
bazı bukalemunlar kuyruklarını kıvırarak kuy-
ruklarının başları görünmesini sağlarlar
Çiçeklerin tozlaşması, rüzgâr, böcekler, yarasalar ve
bunu gören düşmanlar bukalemunun
kuşlar yardımıyla gerçekleşir. Ancak, tarımla uğraşan-
önü arkası neresi ayıramazlar avcı
lar, tozlaşmanın yalnızca doğal yollara bırakıldığında ve-
eğer kuyruğuna saldırırsa buka-
rimin düşük olduğunu, çok miktarda çiçektozunun da zi-
lemun vücudundan ayırır na-
yan olduğunu düşünüyorlar. ABD’nden iki ziraat mühen-
sıl olsa yenisi çıkıyor.
disi daha çok çiçektozunun daha çok çiçeğin tozlaşma-
sına katkıda bulunmak amacıyla, çiçektozlarına elektrik
yükü kazandırıyorlar. Araştırmacılar, elektrik yükü kazan- KAPLANIN
mış bir çiçektozuyla çiçeğin dişi organı arasındaki çeki-
min daha yüksek olacağını düşünüyor. Çiçektozu pozitif ÇİZGİLERİ NE
yüklü ise dişi organın yüzeyine elektronları; negatif yük- İŞE YARAR
lü ise protonları çekiyor. Her iki durumda da oluşan bu e- Kaplanların
lektriksel çekim çiçektozlarının dişi organa tutunmasına vücudu turun-
yardım ediyor. Çiçektozlarına nasıl elektrik yükü kazan- cu siyah beyaz
dırıldığına gelince, normalde elektriksel iletkenliği zayıf o- çizgilerden o-
lan çiçektozunu elektrik yüklenmesi oldukça zor bir iş. An- luşan özel bir
cak, araştırmacılar bu sorunu, oldukça basit bir yöntem- desene sa-
le çözmüşler: Çiçektozlarını saf su ve tuzla karıştırmış- hiptir insanla-
lar; böylece çiçektozları elektrik yükü kazanmış. Labora- rın parmak iz-
tuarda yapılan deneylerde elektrik yüklü çiçektozlarının leri gibi h,ç bir
çiçek dişi organlarının üzerinde normal çiçektozlarına kı- kaplanın deseni
yasla beş kat daha yüksek oranda toplandığı gözlenmiş. bir biriyle aynı de-
Arazide, doğal koşullar altında yapılan deney pek olumlu ğildir kaplanlar uzun
bir sonuç vermemiş. Çünkü uygulamanın ertesi günü o- otların arasına gizle-
lan sağanak yağışı tüm çiçektozların ve deneyin sonuçla- nerek avlarını bekler-
rını silip süpürmüş, ama araştırmacılar çalışmaların sür- ler koyu ren çizgiler
dürmekte hâlâ çok kararlılar. sayesin de otla-
rın arasında vü-
Havadaki Mıknatıs cut hatları bel-
Bir mıknatıs havada durur mu? Kurama göre hayır. Gel- li olmaz böylece
gelelim, diamıknatıs denen ve manyetik alanlara küçük kendilerini fark
bir itme gücüyle tepki gösteren cisimlerin eylemleri, ku- etmeyip yaklaşan
ramla çelişiyor. Süperiletken bilyeler, hatta canlı hayvan- avlarını kolayca yakalarlar.
lar gibi “diamanyetik” cisimleri kararlı biçimde havada ası-
lı tutma deneyleri başarılı sonuçlar vermişti. Buna karşı- UYKU HASTALIĞI
lık, süperiletkenler kullanmadan bir mıknatısı havada ası- Bir Afrika ülkesinde leyleklerin sevdiği ağaçları yok et-
lı tutmak, bugüne kadar olanaksız sanılıyordu. İki Hollan- mişler bunun ardından o yörede uyku hastalığı baş gös-
dalı ve iki Amerikalı araştırmacı, kuramın olanaksız say- termiş nedenini araştırmak uzun yıllar almış sonunda şu
dığı bu işi başardılar. Araştırmacılar, mıknatısı önce bir gerçek ortaya çıkmış leylekler bu bölgede yiyecek bir şey
manyetik alanla kaldırdıklarını, sonra da dengeyi, mıkna- bulamayınca buraya gelmez olmuşlar leylekler gelmeyin-
tıs yakınlarındaki diamanyetik maddelerin (örneğin par- ce yılanlar çoğalmış yılanlar çoğalınca kurbağalar azal-
mak) itme kuvvetiyle kararlı hale getirdiklerini açıkladılar. mış kurbağalar azalınca öldürücü uyku hastalığı yayan
sinekler çoğalmış

BAŞAKŞEHİR LİSESİ
61
KÜLTÜR
127 Saat
Yapım: 2010 ~ ABD
Tür: Biyografi, Dram, Geri-
lim, Macera
Yönetmen: Danny Boyle
Oyuncular: James Franco,
Kate Mara, Amber Tamblyn,
Lizzy Caplan, Kate Burton, Tre-
at Williams, John Lawrence,
Parker Hadley, Rebecca C. Ol-
son, Sean Bott
Senaryo: Danny Boyle, Si-
mon Beaufoy, Aron Ralston
Yapımcı: Danny Boyle, John
Smithson, Christian Colson
Süre: 1 saat 34 dk
Gösterim Tarihi: 28 Ocak
2011 (Türkiye)
Filmin Özeti: Genç bir dağcı
olan Aron, Utah yakınlarında bü-
yük bir kaya parçasının arasına
sıkışır. Hayatı için bir çeşit tuza-
ğa dönüşen bu olayda Aron, so-
ğukkanlı olması gereken şoke e-
dici bir çözüm yolu bulur.
Dağcı Aron Ralston’un ba-
şından geçenlerin gerçek hika-
yesi...
Ayı Yogi
62 BAŞAKŞEHİR LİSESİ
Vizyondaki Filmler
Yapım: 2010 ~ ABD, Yeni
Zelanda
Tür: Animasyon, Komedi,
Macera
Yönetmen: Eric Brevig
Senaryo: Joshua Sternin,
Brad Copeland, Jeffrey Venti-
milia
Yapımcı: Karen Rosenfelt,
Jim Dyer, Andrew Hass, Le-
e Berger, Tim Coddington, Do-
nald De Line
Görüntü Yönetmeni: Peter
James
Müzik: Andrew Lockington
Gösterim Tarihi: 21 Ocak
2011 (Türkiye)
Filmin Özeti : Bir belgesel
yönetmeni yeni projesi için Jelly-
stone Park’a gelir ve burada yo-
lu Ayı Yogi ve arkadaşlarıyla ke-
sişir...
Burlesque
Yapım: 2010 ~ ABD, Avust-
ralya
Tür: Dram, Müzikal, Roman-
tik
Yönetmen: Steve Antin
Oyuncular: Kristen Bell,
Cam Gigandet, Christina Agui-
lera, Eric Dane, Alan Cumming,
Stanley Tucci, Peter Gallag-
her, Cher , Black Thimas, Tyne
Stecklein, Blair Redford, Julian-
ne Hough, Aimiomode Anetor,
Aline Bui, Anastasia Soaresh,
Baldeep Singh, Black Thomas,
Bryan Dodds, Catherine Nata-
le, Chelsea Traille, Chris Mino-
ri, David Walton, Dennis Kre-
usler, Elise Jackson, Jacquelyn
Dowsett, Jennifer Barbosa, Ka-
terina Mikailenko, Kesia Elwin,
Matt Mcabee, Michelle Manis-
calco, Paula Van Oppen, Sa-
rah Mitchell, Slim Khezri, Step-
hen Lee, Tanee Mccall, Tisha
French, Wendy Benson-landes
Senaryo:Susannah Grant,
Keith Merryman, Steve Antin
Yapımcı: Dana Belcastro,
Stacy Cramer, Donald De Line,
Bojan Bazelli
Görüntü Yönetmeni: Bojan
Bazelli
Müzik: Sia, Buck Damon,
David Macmillan
Süre: 1 saat 40 dk
Gösterim Tarihi: 07 Ocak
2011 (Türkiye)
Filmin Özeti: Küçük bir ka-
sabadan Los Angelas’ta yaşa-
mak üzere ayrılan Ali, geçmişi-
ni geride bırakmak istemektedir.
Oldukça güçlü bir sesi olan Ali,
şehrin en önemli klüplerinden bi-
ri olan Burlesque Lounge’ta ça-
lışmaya başlar. Garson olarak i-
şe başlayan Ali, sahnede
olmayı istemektedir. O an
mali ve kişisel problemler-
le çalkalanan klüpte, iş-
letmeciliği yürüten Tess
bir çıkış yolu aramaktadır.
Tess klüp için de iyi olaca-
ğını düşündüğünden Ali’ye
destek olur.
Ali sesi ile herkesi büyü-
lemiştir, bir anda hem kendi-
si hem de klüp gözde bir hal
alır. Elbette bu kıskançlık ve
rekabeti de beraberinde geti-
recektir.
Cadılar Zamanı
Yapım: 2010 ~ ABD, İngiltere
Tür: Aksiyon, Dram, Fan-
tastik, Gerilim, Macera, Savaş,
Tarih
Yönetmen: Dominic Sena,
Peter Goddard
Oyuncular: Nicolas Cage,
Christopher Lee, Ron Perlman,
Stephen Graham, Stephen
Campbell Moore, Ulrich Thom-
sen, Claire Foy, Matt Devere,
Nick Thomas-webster, Peter
Linka, Robert Sheehan
Senaryo: Bragi F. Schut
Yapımcı: Charles Roven, A-
lex Gartner, Ryan Kavanaugh,
Alan Glazer
Görüntü Yönetmeni: Amir
M. Mokri
Müzik: Atli Örvarsson
Süre: 1 saat 53 dk
Gösterim Tarihi: 21 Ocak
2011 (Türkiye)
Filmin Özeti: 14. yüzyılda
Kara Veba’nın yayıldığı dönem-
lerde, cadı olduğundan şüphele-
nilen bir kızın taşınmasına yar-
dım eden şövalye Behman’ın
macerasını anlatacak.
Eyvah Eyvah 2
Yapım: 2011 ~ Türkiye
Tür: Aile,Komedi, Macera
Yönetmen: Hakan Algül
Oyuncular: Ata Demirer, De-
met Akbağ, Salih Kalyon, Ali-
can Yücesoy, Özge Borak, Bü-
lent Şakrak, Tanju Tuncel, Tarık
Ünlüoğlu, Bican Günalan, Mu-
rat Serezli, Okan çabalar, Te-
oman Kumbaracıbaşı, Hande
Dane, Şehsuvar Aktaş, Caner
Alkaya, Ali Savaşçı, Bala Ata-
bek, Gökhan Atılmış, Meray Ül-
gen, Ayfer Dündar, Ender Se-
rin, Engin Akpınar, Gülden A-
kıncı, Hasan Baran, Mustafa
Aslan, Müge çelebi, Rafi Emek-
siz, Tevfik Yapıcı, Yahya Doğu
Demir
Senaryo: Ata Demirer
Yapımcı: Necati Akpınar
Müzik: Ata Demirer
Gösterim Tarihi: 07 Ocak
2011 (Türkiye)
Filmin Özeti: Ocak 2011’de
seyirciyle buluşacak olan ‘Ey-
vah Eyvah 2’nin Geyikli ve
Bozcaada’da başlayan çekimle-
rinin tamamı Kuzey Ege’de ger-
çekleşecek. İlk filmde aşık oldu-
ğu kızı (Özge Borak Şakrak) is-
temek için Firuzan ile (Demet
Akbağ) Geyikli’ye doğru yola çı-
kan Hüseyin’i (Ata Demirer) Ey-
vah Eyvah 2’de de binbir mace-
ra bekliyor.
Güzel Bir

Hayat Düşlerken
Yapım: 2010 ~ Almanya, Bel-
çika, Bosna-Hersek, Fransa, İn-
giltere, Sırbistan, Slovenya
Tür: Dram
Yönetmen: Danis Tanovic
Oyuncular: Boris Ler Jelena
Stupljanin, Mira Furlan, Miki Ma-
nojlovic, Mario Knezovic
Senaryo: Danis Tanovic
Yapımcı: Roman Paul, Cat
Villiers, Cédomir Kolar, Mirsad
Purivatra, Marion Hänsel, Dun-
ja Klemenc, Marc Baschet, Am-
ra Baksic Camo, Miroslav Mogo-
rovich, Gerhard Meixner
Görüntü Yönetmeni: Walt-
her Van Den Ende
Müzik: Samir Foco, Dirk
Bombey
Süre: 1 saat 55 dk
Gösterim Tarihi: 28 Ocak
2011 (Türkiye)
Filmin Özeti: Balkanlar’da
yeni bir dönemin başladığı gün-
lerde geçen, romantik olduğu
kadar trajik bir aşk öyküsü an-
latıyor. Hersek’in güneyinde kü-
çük bir köy, savaş henüz sona
ermiş. Yıllar süren komünist re-
jimden sonra, yeni bir demokra-
tik hükümet başa geçmiş. Yıllar-
ca sürgünde kalan Divko Buntic,
eski ailesi de dâhil hesaplarını
kapatıp intikamını almak üzere
memleketine döner. Yanında ye-
ni ve genç karısı, kara bir kedi,
koca bir Mercedes ve tonla para
vardır. Başta parayla her şey çö-
zülür gibi görünse de sonrasın-
da hayat ipleri eline alır. Savaş
kapıya dayanır, hayatı alt üst o-
lur derken Divko son bir atakla
talihini yenmeye çalışır.
Kurtlar Vadisi
Filistin
Yapım: 2010 ~ Türkiye
Tür: Aksiyon, Casusluk,
Dram, Macera, Politik, Savaş,
Suç, Tarih
Yönetmen: Zübeyr Şaşmaz
Oyuncular: Necati Şaşmaz,
Gürkan Uygun, Erdal Beşikçioğ-
lu, Kenan Çoban, Nur Aysan, U-
mut Karadağ, Mustafa Jasar, Er-
kan Sever, Mustafa Yaşar, Za-
fer Diper
Senaryo: Raci Şaşmaz, Ba-
hadır Özdener,Cüneyt Aysan
Yapımcı: Necati Şaşmaz, Ra-
ci Şaşmaz, Zübeyr Şaşmaz
Görüntü Yönetmeni: Sela-
hattin Sancaklı
Müzik: Gökhan Kırdar, Kalan
Müzik, Loopus
Gösterim Tarihi: 28 Ocak
2011 (Türkiye)
Filmin Özeti: Gazze’ye insa-
ni yardım malzemeleri götürme-
ye çalışan gemilere yapılan kan-
lı baskın üzerine Polat Alemdar
ve arkadaşları Filistin’e gitmiş-
tir. Yapılacaklar bellidir: Bu bas-
kının askeri planlayıcısı ve yürü-
tücüsü olan İsrailli komutan ele
geçirilmelidir.
Filistinlilerle kurulan ilk temas-
lar sayesinde hedefine adım a-
dım yaklaşmaya çalışan Polat
Alemdar’ı bazı sürprizler bekle-
mektedir. Hedeflerindeki kişi o-
lan Moşe Ben Eliezer’in kural ta-
nımaz gaddarlığı ve teknolojik
imkânları işleri zorlaştırmaktadır.
Polat, Moşe’ye ulaşmaya çalı-
şırken, Filistin’de masum insan-
ların nasıl öldürüldüklerini görür.
Moşe, köyleri yıkmakta, çocuk-
ları öldürmekte ve Polat’a yar-
dım eden herkesi hapse atmak-
tadır. Ancak teknolojik imkânlar
ve kural tanımazlık, Moşe’yi kur-
tarmaya yetmeyecektir.
Kutsal Damacana
Dracula
Yapım: 2011 ~ Türkiye
Tür: Komedi
Yönetmen: Korhan Bozkurt
Oyuncular: Ersin Korkut, Şa-
hin Irmak,Özge Ulusoy
Senaryo: Ahmet Yılmaz
Yapımcı: Şenol Zencir,Selin
Altınel
Gösterim Tarihi: 14 Ocak
2011 (Türkiye)
Filmin Özeti: Kendisini ca-
mi avlusunda bulan yavru Se-
bo (Ersin Korkut), güvercin ve
kumruların yemleriyle beslenip
kendi kendini yetiştirmiştir. Zen-
gin bir işadamının konağında iş
bulan ve kızı Demet’e (Özge U-
lusoy) platonik bir aşkla bağla-
nan Sebo’nun mutluluğu bir an-
da bozulur. Bir gece yarısı ani-
den müştemilatın kapısı çalınır
ve efsanevi kan emici Kont Dra-
cula (Şahin Irmak) gelir..
HÜR ADAM:
BEDİÜZZAMAN
SAİD NURSİ
Filmin Özeti: Hür Adam,
yazdığı kitaplar ve yetiştirdiği ta-
lebelerle 80 seneyi aşkın süredir
Türkiye’den başlayarak bütün
dünyayı etkileyen Bediüzzaman
Said Nursi’nin hayatından kesit-
ler taşıyor.
Pek çok ilmî ve edebî ça-
lışmaya konu olan Bediüzza-
man Said Nursi’nin hayatı Hür
Adam’da ilk kez dramatik bir ya-
pıyla sinemaya uyarlandı.
Filmin Künyesi:
Yönetmen: Mehmet Tanrı-
sever
Senaryo: Mehmet Tanrıse-
ver, Mehmet Uyar
Oyuncular: Mürşit Ağa Bağ
Filmin Türü: Biyografi
Orijinal Adı: Hür Adam: Be-
diüzzaman Said Nursi
BAŞAKŞEHİR LİSESİ
KÜLTÜR
Yapımcı Firma: Feza Film
Yapım Yılı: 2010
Yapım Ülkesi: Türkiye
Orijinal Dili: Türkçe
Resmi Sitesi: http://www.
huradam.com.tr/
Dağıtıcı Firma: Özen Film
Vizyon Tarihi: 07.01.2011
Tron Efsanesi
Yapım: 2010 ~ ABD
Tür: 3 Boyutlu, Aksiyon, Bilim
Kurgu, Casusluk, Fantastik, Ge-
rilim, Gizem, Macera
Yönetmen: Joseph Kosinski
Oyuncular: Michael She-
en, John Hurt, Jeff Bridges, O-
livia Wilde, Garrett Hedlund, Ja-
mes Frain, Beau Garrett, Se-
rinda Swan, Brandon Jay Mcla-
ren, Daft Punk, Yaya Dacos-
ta, Amy Esterle, Thomas Ban-
galter, Bruce Boxleitner, Eliza-
beth Mathis, Guy-manuel De
Homem-christo, Michael Teigen,
Owen Best, Steven Lisberger,
Tony Besson
Senaryo: Edward Kitsis, A-
dam Horowitz, Brian Klugman,
Steven Lisberger, Richard Jeffe-
ries, Lee Sternthal
Yapımcı: Steven Lisberger,
Justis Greene, Donald Kush-
ner, Brigham Taylor, Sean Bai-
ley, Bruce Franklin, Jeffrey Sil-
ver, Julien Lemaitre, Steve Ga-
ub, Bonnie Franklin
Görüntü Yönetmeni:Claudio
Miranda
Müzik: Daft Punk
Gösterim Tarihi: 28 Ocak
2011 (Türkiye)
Filmin Özeti: Tron Efsanesi;
daha önce beyaz perdede gör-
düklerimizin hiçbirine benze-
meyen bir dijital dünyada kurul-
muş, bir 3D ileri teknoloji mace-
rası. Sam Flynn, Kevin Flynn’in
27 yaşındaki teknoloji meraklısı
oğlu, babasının ortadan kaybo-
luşunu araştırır ve kendini baba-
sının 25 yıldır yaşadığı Tron’un
dijital dünyasında bulur. Kevin’in
sadık sırdaşı Quorra’yla birlikte,
baba ve oğul ölüm kalım yolcu-
luğuna çıkarlar.
Kaan ONUR 11-L
63
GEZİLER

Tarihi Yarımada Gezisi

64 BAŞAKŞEHİR LİSESİ
 GEZİLER

Bursa - Uludağ ve Uludağ Üniversitesi Gezisi

BAŞAKŞEHİR LİSESİ
65
 GEZİLER
Bahçeşehir Üniversitesi Gezisi
Bady Word Gezisi
Canlı yapısını ve yaşamını
özellikle insan hayatında yaşam
döngüsü içinde dönemler halinde
meydana gelen değişim, gelişim,
hastalık v.b. durumlardan fizyolo-
jik olarak nasıl etkilendiğini yakın-
dan görmek ve bu sayede öğren-
66 BAŞAKŞEHİR LİSESİ
mını yaparak, bölümleri gezdirdi-
ler. Okulumuz rehber öğretmen-
leri Nilüfer ATLI, Serpil EKİNCİ ve
Matematik öğretmenimiz Rama-
zan ÖZTÜRK eşliğinde üniver-
siteyi gezen öğrencilerimiz, yük-
sek eğitim ortamından çok etki-
lendi. Öğrencilerimizdeki yüksek
eğitim motivasyonunu arttırma-
yı amaçladığımız gezide, öğren-
cilerimizden aldığımız olumlu geri
bildirimler amacımıza ulaştığımı-
17.12.2010 Cuma günü 12.sı- zı gösterdi.
nıf öğrencilerimizden oluşan 60
kişilik bir öğrenci grubuyla Bahçe-
şehir Üniversitesi Beşiktaş kam-
pusüne gezi düzenledik. Okul gi-
rişinde bizi karşılayan görevliler
oldukça güler yüzlü ve ilgiliydi. İk-
ramlar eşliğinde yapılan ön tanı-
tım konuşmasının ardından, üni-
versite görevlileri ve iletişim fa-
kültesi öğrencileri okulun tanıtı-
pencereden görmelerine olanak
cilerin bu döngüsel dönem hak-
sağlamıştır. Yaşam döngüsünün
kında farklı bir bakış açısı geliştir-
safhalarını görsel olarak gör-
melerine olanak sağlamak ama-
me imkânını vermesi açısından
cıyla yapılmış bir gezidir.
bu gezi önemli bir uygulama ala-
Bu gezi öğrencilerin insan be-
nı olarak görülebilir.
deninin inceliklerini, işlevini gü-
zelliğini ve potansiyelini farklı bir
 KÖŞE YAZISI
SAYIN VELİLERİM, bu çağlarda seçiyorlar. rin çocukları da bir mes-
Acaba doğru rol model lek sahibi olacaklar. Her
Hep duyarız herkes kendi kapısının önünü seçiyorlar mı? Acaba siz birine bir şeyler emanet
temiz tutsa sokağımız tertemiz olur mahalle- çocuklarınızın oturma- edeceğiz. Kimimiz malını
miz şehrimiz tertemiz olur. Fakat kendi yap- ya başlayan karakterin- mülkünü kimimiz canın-
madığımız yapamadığımız davranışları her den ne kadar haberdar- dan değerli yavrularını
zaman başkalarından bekleriz. Bu beklenti sınız? Okulda çocuğu- yine sizin çocuklarınıza
bizi tembelliğe, bana dokunmayan yılan bin nuzun uymadığı okul ku- emanet edecek. Peki, şu
yıl yaşasın düşüncesine, her koyun kendi ba- rallarından dolayı ya da anın bu gençleri bu ema-
cağından asılır anlayışına yönlendirir. sizin yaşlarınızdaki öğ- netlere nasıl sahip çıka-
Ben bu söylemi geleceğimizi emanet ede- retmenleriyle kurdukla- cak. Emanet sahiplerine
ceğimiz çocuklarımıza uyarlamak istiyorum. rı diyaloglardaki; ( mut- ne kadar güven verecek-
Mahallede yürürken, markette alışveriş ya- laka birilerinden alıntı Emsal KAPLAMA ler. Hepimiz güvenli ter-
parken, parkta dinlenirken, küfürlü konuşma- yaptıkları davranış model temiz bir sosyal ortamda
larından argo bağrışmalarından, etrafa tek- ve söylemlerinden kaynaklanan) saygısızca yaşamak istiyorsak öncelikle evimizin içinde-
melerle saldırarak zarar veren, gözümüzün davranışlarından uyarı aldıkların da çocuğu- ki kendi çocuğumuza sahip çıkmalıyız. Eğer
alabildiği temiz alanları kirleten, duvarlara nuza kanatlarınızı açıp da sahip çıkmanız ço- etrafınızda olmasından rahatsızlık duyduğu-
eşimizin çocuğumuzun görmesinden utana- cuğunuzun sağlıklı bir birey olarak yetişmesi nuz davranışlara varsa evladınızda, önce on-
cağımız yazıları yazan, halkın ortak kullanı- için ne kadar etkili bir yöntemdir. ların tedbirini almalıyız. Sizleri çocuklarımıza
mına sunulmuş halk otobüslerinde sigara iç- Sayın velilerim, gelecek şu an sizin elle- sahip çıkmaya davet ediyorum.
meye çalışan, yolcuları konuşma ve davra- rinizde. Hepimizin çocuğu birbirimiz için her “Unutmayalım ki geleceğe yapılmış en iyi
nışlarıyla rahatsız eden bu gençlere uyarla- şeyden önemli. Bakın siz çocuklarınızı biz- yatırım iyi yetiştirilmiş bir nesil olacaktır.”
mak istiyorum. Acaba bu çocuklar kimin ço- lere emanet ediyorsunuz. Doktora götürü- Saygılarımla
cukları. yor doktora emanet ediyorsunuz. Yarın sizle-
Okuldan çıkar çıkmaz sanki sigara krizi tut-
muşçasına sigarasını yakan, nasılsa okul sı-
nırları içinde değiliz, kimsenin bir şey söyle-
meye hakkı yok anlayışıyla dumanı üfüren bu
çocuklar sayın velilerim sizlerin çocukları de-
ğil mi? Okulları yılda belki bir belki iki kere zi-
yaret ettiğiniz de ya da her hangi bir sebep-
le işiniz düştüğünüzde çocuklarınızın oturdu-
ğu sıralardaki kimi argo kimi edep sınırları-
nı zorlayan yazıları gördüğünüz de ne düşü-
nüyorsunuz acaba? Bu yazıları yazanlar bu
kirliliğe sebep olanlar sizlerin çocukları de-
ğil mi? Başkalarının çocuklarını eleştirirken
olabildiğince rahat ve pervasız davranıyoruz
ama kendi çocuğumuzu acaba ne kadar ta-
nıyoruz.
Sayın velilerim değerli büyüklerim biraz
önce saydığım davranışları sergileyenlerin
hepsi maalesef bizim çocuklarımız. Sade-
ce derslerine motive olmuş, sadece banka-
ya para yatırmış veya bir gayrı menkule ya-
tırım yapmış birinin edasıyla çocuklarımızın
sadece notlarıyla ilgilenmekten başka bir şey
düşünmüyoruz. Başarıyı sadece maddi gelire
ya da başkalarına sağlanılan üstünlüğe bağ-
ladığımızdan çocuklarımızın kişilik ve karak-
ter gelişimlerini sanırım iyi takip edemiyoruz.
Acaba bizim çocuğumuzun ilgi alanları neler-
dir? Nelerden hoşlanır? Sevdiği ya da sev-
mediği şeyler nelerdir? Kimlerden ya da ne-
lerden etkileniyor? Sizin yetiştiğiniz kültürün
neresinde duruyor çocuğunuz? Arkadaşları-
nı tanıyor musunuz? Arkadaşlarının aileleri-
ni ne kadar tanıyorsunuz? Bilgisayarında ne-
ler var? Hangi siteleri ziyaret ediyor? Kimlerle
görüşüyor? Telefonda sürekli mesajlaştığı ki-
şilerden haberiniz var mı? Düşünmeden sa-
dece derslerindeki başarıya bakıyoruz. Son-
rada etrafımızda olan bitene göz gezdirerek
ne olacak bu gençlerin sonu diyoruz? Ne ka-
dar boş bir nesil yetiştiğinden şikâyet ediyo-
ruz. Geleceğe karamsar bakmaktan kendi-
mizi alamıyoruz.
Veli toplantıları oluyor hemen her dönem
de. Bu toplantıların hemen hepsinde velile-
rin soruları ve sorunları hep aynı ( hocam bi-
zim kız geometriden sıfır almış. Hocam bi-
zim oğlan matematikten zayıf almış) hiçbir
velinin şimdiye kadar çocuğunun davranış-
larının nasıl olduğunu sorduğuna şahit olma-
dım. Oysaki bu çocuklar ergenlik çağındalar.
İlgi alanları karakterleri bu çağlarda belli olu-
yor. Kendilerine örnek aldıkları rol modelleri

BAŞAKŞEHİR LİSESİ
67
EĞLENCE
AT NALI UĞUR GETİRİR Mİ?
Kadıköy Camiinde vaaz vermekte olan
Osman Demirci Hoca’ya:
- Hocam, diye sormuşlar. At nalını evi-
mizin kapısına asarsak uğur getirir mi?
- Demirci Hoca:
- Zannetmiyorum, diye cevap vermiş. O
nallardan her atta dört tane var ama, bütün
gün kamçı yiyip duruyorlar.
HAYATI SEYRETMEK
Yazar Kazancakis, bir ihtiyara “neye ba-
kıyorsun?” diye sorduğunda, ihtiyar adam
gözlerini akan sudan ayırmadan şu ceva-
bı verir:
- Hayatıma oğlum, akıp giden hayatı-
ma.
SELÂMDAKİ İNCELİK
Muzaffer Ozak Hoca’nın sahaflar çarşı-
sındaki dükkanına giren bir genç:
- Selâmunaleyküm babalık... diye selâm
verince, hazret selâmı alır:
- Aleykümselâm kurukalabalık...
ÖRTÜNMEK İÇİN GİYİNMEK!
İngiltere Kralı George ile görüştüğü sı-
rada, Gandi’nin üzerinde her zamanki gibi
beyaz örtüsü varmış.
Davetten çıkınca, bir gazeteci sormuş:
- Kıyafetiniz, bir kralla buluşmak için ye-
terli miydi?
Gandi, hiç aldırmadan cevap vermiş:
- Kral, ikimize de yetecek kadar giyim-
liydi.
HUZUR
Zeynel Âbidin Hazretleri abdest alırken
sapsarı kesilirdi. Sebebini sorduklarında şu
cevabı verdi.
- Kimin huzurunda durduğumu düşünür-
seniz, sebebini anlarsınız...
KABRİSTAN
Hz. Ali, mezarlığa neden sık gittiğini so-
ranlara şu cevabı vermiş:
- İki sebebi var. Anlattıklarıma itiraz et-
miyorlar ve arkamdan gıybetimi yapmıyor-
lar.
ÇINAR AĞACI MAYDANO-
ZUN NESİ OLUR?
Selim Gündüzalp, sosyoloji hocaları
olan rahmetli Seyid Ahmet Arvasi’ye:
- Hocam demiş, “insan maymunun ge-
lişmiş şeklidir” diyorlar. Ne dersiniz?
Seyid Ahmed Arvasi şu cevabı vermiş:
- O mantığa göre, çınar ağacı da may-
danozun gelişmiş şeklidir.
MEZARTAŞI YAZISI
Behlül Dânâ’ya biri sorar:
- Oğlum öldü. Mezar taşına ne yazdı-
rayım?
Behlül Dânâ şu cevabı verir:
- Şunu yazdır: “Dün altında olan çimen-
ler bugün üstünde yeşerdi. Ey yolcu anla ki,
şu toprak günahtan gayri her şeyi örter.”
68 BAŞAKŞEHİR LİSESİ
ÖLÜLER ÇİÇEK KOKLAMAZ
Amerika’lı iş adamı, bir Çinli’yle alay
ederek sormuş:
- Ölüleriniz, mezarlarına koyduğunuz pi-
rinçleri ne zaman yiyecek?
Çinli, başını kaldırmadan cevap vermiş:
- Sizin ölüleriniz, koyduğunuz çiçekleri
kokladığı zaman.
HAYAT NE ZAMAN BAŞLAR?
- Hayat kırkından sonra başlar, diyen bir
kişiye Said Turhan şu karşılığı vermiş:
- Eğer otuz beşinde ölmezsen!..
ÖLÜM NEDİR?
Talebelerinden biri, Konfüçyüs’e:
- “Ölüm nedir?” diye sorduğunda,
Konfüçyüz’ün cevabı şu olmuş:
- Hayat hakkında ne biliyorsun ki, sana
ölümden bahsedeyim.
HER KOYUN
Harun Reşit, kendisini sık sık ikaz eden
Behlül Dânâ Hazretlerine:
- Sen kendi işine bak, dermiş. Her ko-
yun kendi bacağından asılır.
Bir gün sarayı pis bir koku kaplamış.
Sebebini araştırdıklarında, üst kattaki bir
odada bacağından asılı bir koyun bulmuşlar.
Bu işi yapanı da keşfetmişler tabi ki: Behlül.
Halife, kendisini sıkıştırdığında:
- Gördüğünüz gibi, her koyun kendi ba-
cağından asılır efendim, demiş. Fakat etrafı
kokuttuğu için, herkesi rahatsız eder.
ORUÇ NASIL ŞİŞMANLATIR?
Hekimoğlu İsmail’e, “Ramazan olma-
sına rağmen biraz kilo almışsınız?” dedik-
lerinde:
- Maalesef öyle oldu, demiş. Çünkü iki
kişilik yemek yiyor, bir kişilik oruç tutuyorum.
RİYAKÂRA CEVAP
Adamın biri, Hz. Ali’yi gıyabında yani ar-
dından kötülediği halde yüzüne karşı övme-
ye başlayınca, ondan şu karşılığı almıştır:
- Söylediklerinden daha aşağı, fakat
içinden geçirdiklerinden daha üstünüm.
BAKIŞ FARKI!
Adamın biri, Muhammed Bin Vâsi’nin
bacağındaki yarayı görüp, “Sana acıyorum”
dediğinde, ondan şu cevabı almış:
- Ben, aynı yaranın gözümde çıkmadı-
ğına şükrediyorum.
SUSTURUCU TEDAVİ
Zamane gençlerinden biri, bir toplantıda
Mehmed Âkif’i küçük düşürmeye çalışıp:
- “Affedersiniz, demiş. Siz baytar mı-
sınız?”
Mehmed Âkif, hiç istifini bozmadan şu
cevabı vermiş:
- Evet, bir yeriniz mi ağrıyordu?
MÜJDE
Harun Reşid’in vezirlerinden biri, Behlül
Dânâ’ya latife yollu takılarak:
- “Müjde sana ey Behlül, Sultanımız
Aşağıdaki kümede görünmeyenlerle
beraber kaç tane top vardır.
seni, domuzlarla maymunlara çoban tayin
etti” dediğinde, Behlül şu cevabı vermiş:
- Öyle ise kulaklarını aç da emirlerimi
yerine getirmeye hazırlan.
ZOR AMA GÜZEL
Cüneyd-i Bağdâdî’ye: “Sabır nedir?”
diye sorduklarında şu cevabı vermiş:
- Yüzünü ekşitmeden, acıyı yudumla-
maktır.
YETMEZ Mİ?
Asr-ı saadetteki muhteşem hadiseler-
den duygulanan bir genç:
- “Keşke Peygamberimiz’in (sav) de-
vesi olsaydım” deyince, Ali Suad atılmış:
- Ümmeti olman yetmiyor mu?
PEYGAMBER HÂNESİ
Hz. Mevlânâ, evlerinde yiyecek ola-
rak hiçbir şey kalmadığını söyleyen hanımı-
na tekrar tekrar sormuş:
- Gerçekten hiçbir şey kalmadı mı?
- Evet, demiş eşi. Hiç yiyeceğimiz
kalmadı.
O yoklukta tükenmez hazinelerin sa-
hibini bulan Mevlânâ, ellerini kaldırıp:
- Allah’ım sana hamd-ü senâlar ol-
sun, diye şükretmiş. Evim, Peygamber ha-
nesine benzedi.
DERDİN DEVASIZI...
İbn-i Sinâ’ya:
- Dünyada devâsı olmayan bir dert var
mıdır? diye sorduklarında:
- Derdin devâsızı, iyinin kötüye muhtaç
olmasıdır, cevabını vermiş.
BİLMEK İÇİN ÖĞRENMEK
Tarih biyografisi ve monografi sahala-
rında erişilmesi çok güç bilgisiyle, dünya ça-
pında bir şahsiyet olan İbnülemin Mahmud
Kemâl (İnal)’a sormuşlar:
- “Sizdeki bilginin çok azına sahib olma-
larına rağmen sizden çok daha fazla tanı-
nanlar var. Bunun sebebi nedir?”
Şöyle cevap vermiş:
- Ben bilmek için öğrendim, onlarsa bi-
linmek için!
HERKES
YANINDAKİNİ VERİR!
Kendisine hakaret edilen Hz. İsa’ya
(a.s.):
- “Niçin karşılık vermediniz?” diye sor-
duklarında:
- Herkes yanındakini verir, demiş. Onda
olan, benim yanımda yoktu.
KAZA ETMEK
Yolculardan biri, otobüs şoförünün yanı-
na gider ve namaz vakti geçmeden bir mola
vermesini rica eder.
Şoför sinirlenerek:
- Kaza edin efendim, der. Ne olur yani?
Adam, sakin sakin cevap verir:
- Ben kaza etmeden, ya sen kaza eder-
sen?
ÜÇGEN PİRAMİT
 EĞLENCE

BAŞAKŞEHİR LİSESİ
69
EĞLENCE

Sefa ŞAFAKLAR

70 BAŞAKŞEHİR LİSESİ