T.C.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEGEP
(MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN
GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

GRAFİK VE FOTOĞRAF

STRÜKTÜR

ANKARA, 2008
 Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller;
 Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ile
onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak
yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında
amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim
materyalleridir (Ders Notlarıdır).
 Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye
rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve
geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında
uygulanmaya başlanmıştır.
 Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği
kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması
önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.
 Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik
kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşılabilirler.
 Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.
 Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında
satılamaz.
 İÇİNDEKİLER

AÇIKLAMALAR ....................................................................................................................ii
GİRİŞ ....................................................................................................................................... 1
ÖĞRENME FAALİYETİ–1 .................................................................................................... 3
1.YÜZEY ÜZERİNE STRÜKTÜR ÇALIŞMALARI ............................................................. 3
1.1. Strüktür ( İç Yapı ) ...................................................................................................... 3
1.1.1. Birim (Modül)........................................................................................................ 6
1.1.2. Bağ Elemanı .......................................................................................................... 7
1.2. Tekstür (Dış Yapı) ........................................................................................................ 7
1.3. Strüktürel Düzenlemede Ritim Yön Oran Renk ........................................................... 9
1.3.1. Ritim .................................................................................................................... 11
1.3.2. Yön ...................................................................................................................... 12
1.3.3. Oran ..................................................................................................................... 12
1.3.4. Renk..................................................................................................................... 13
1.4. Kullanılan Araç Gereçler ........................................................................................... 16
UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 17
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 20
ÖĞRENME FAALİYETİ–2 .................................................................................................. 22
2. MEKÂNDA STRÜKTÜR ÇALIŞMALARI ..................................................................... 22
2.1. Strüktür ve Tasarım..................................................................................................... 26
UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 37
MODÜL DEĞERLENDİRME .............................................................................................. 40
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 41
KAYNAKÇA ......................................................................................................................... 42

i
 AÇIKLAMALAR
AÇIKLAMALAR
KOD 211GS0006

ALAN Grafik ve Fotoğraf

DAL/MESLEK Ortak alan

MODÜLÜN ADI Strüktür

Strüktür ile ilgili temel kavramların ve strüktür
MODÜLÜN TANIMI
uygulamalarının yapılışının anlatıldığı öğrenme materyalidir.
SÜRE 40/32

ÖN KOŞUL Doku modülünü başarmış olmak

YETERLİK Özgün strüktür uygulamaları yapmak

Genel Amaç
Gerekli ortam sağlandığında öğrenci, özgün strüktür
uygulamaları yapabilecektir.
Amaçlar
MODÜLÜN AMACI
Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda, uygun ortam
sağlandığında öğrenci;
1. Yüzey üzerine özgün strüktür çalışmaları yapabilecektir.
2. Mekânda özgün strüktür uygulamaları yapabilecektir.

Ortam: Grafik atölye ve laboratuvarları, sınıf, işletme,

kütüphane, ev, bilgi teknolojileri ortamı vb.
EĞİTİM ÖĞRETİM
Donanım: Resim malzemeleri, kâğıt ve karton örnekleri,
ORTAMLARI VE
boyalar, çizim araçları, ahşap, metal, tekstil malzemeleri, atık
DONANIMLARI
malzemeler, sanat ile ilgili basılı ve görsel kaynaklar, çizim
masası, çizim tahtası.

Modülün içinde yer alan her faaliyetten sonra, verilen

ölçme araçlarıyla kazandığınız bilgileri ölçerek kendi
ÖLÇME VE kendinizi değerlendireceksiniz.
DEĞERLENDİRME Öğretmen, modül sonunda size ölçme aracı ( test, çoktan
seçmeli, doğru yanlış vb.) uygulayarak modül uygulamaları
ile kazandığınız bilgileri ölçerek değerlendirecektir.

ii
 GİRİŞ
GİRİŞ
Sevgili Öğrenci,

Tasarım eğitiminin çalışma biçimini açıklamak gerekirse yüzeysel ve üç boyutlu

olarak iki açıdan ele alınabilir. Üç boyutlu çalışmaları “strüktüre” deyimi ile belirlemek
yerinde olur. Strüktür, bir yapının biçimini belirleyen, onu ayakta tutan sistem kavramıdır.
Evrendeki tüm atom ve moleküller, zaman içinde akıp giden karşılıklı bir etkileşim içindedir.
Ancak dengede olabilmeleri için belirli bir strüktürel bütünlüğe ulaşmak durumundadırlar.

Hazırlanan bu modülde strüktür tanımları, strüktür çeşitleri ve strüktür uygulamaları

ile ilgili konuları ele alacağız. Modül sonunda öğrendiğiniz bilgi ve becerileri sanat ile ilgili
tüm alanlarda kullanabilir ve yaratıcı güçlerini ortaya koyarak gözlemlerini, izlenimlerini,
duygularını, tasarım ve imgelerini sanat eğitimi yoluyla ifade edebilme, geliştirme yetisi
kazanarak strüktür uygulaması yapabilirsiniz.

1
2
 ÖĞRENME FAALİYETİ–1
ÖĞRENME FAALİYETİ–1
AMAÇ

Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda, uygun tasarım atölyesi sağlandığında,

yüzey üzerine özgün strüktür çalışmaları yapabileceksiniz.

ARAŞTIRMA

 Çevrenizdeki bitki ve hayvanlar üzerinde gözlem yaparak strüktür çeşitlerini

inceleyiniz ve bulduğunuz, örnekleri arkadaşlarınızla tartışınız. Yaptığınız
incelemelerle ilgili rapor hazırlayınız.

1.YÜZEY ÜZERİNE STRÜKTÜR

ÇALIŞMALARI
1.1. Strüktür ( İç Yapı )
Eş formların ya da birbirleriyle sık bağlantılı, benzer formların iki ya da üç boyut
üzerinde tekrarlanmasından strüktür doğar. Başka bir deyişle strüktür, birimlerin bir araya
gelmesiyle oluşan sistemler bütünüdür. Herhangi bir objenin iç yapısal dokusu anlamındadır.

Doğaya bakıldığında da görüleceği gibi strüktürü meydana getiren birimlerin biçimleri

ve bir araya geliş sistemleri işlevsel bir zorunluluktan kaynaklanmaktadır. Buna örnek olarak
insan iskelet yapısı ve arı peteğini verebiliriz.

Resim 1.1: Arı peteğinde strüktürel yapı

3
 Yılan iskeletinde birim biçimler, bağlantı sistemleri ve birimlerin büyükten küçüğe
doğru sıralanması yılanın sürünmesine yarayan yaşamsal işlev ile ilgilidir.
Doğadaki strüktürel yapı, çeşitlilik bakımından da oldukça zengindir.

Resim 1.2: Doğadan strüktür örnekleri

4
Resim 1.3: Ihlara vadisi ve Kapadokya (doğal strüktür)

Resim 1.4: Mersin astım mağarası (doğal strüktür)

5
 Tasarımcılar doğal strüktürü inceleyerek gözlem yaparak, bu bilgilerle yaratıcılıklarını
geliştirerek yeni özgün ürünler ortaya çıkarır. Bu nedenden dolayı doğa, tasarım
oluşturmada ilham veren en önemli kaynaktır.

Resim 1.5: Doğal strüktür örnekleri

Strüktür çalışmaları temel sanat eğitiminde en önemli bölümünü oluşturur. Öğrenci

daha önceki öğrendiği konuları uygulayarak çevresindeki strüktür dünyasını keşfetmeye
başlar ve doğada gördüğü strüktürlerde, kendi çalışmalarında kullanabilme olanaklarını
araştırır.

1.1.1. Birim (Modül)

Birim, kelime anlamı olarak bir kümenin her elemanı veya bir çokluğu oluşturan
varlıkların her biridir.

Birim (modül), sistem içindeki elemanların bir arada yan yana, üst üste gelerek bir
bütünü oluşturabilmeleri için gerekli olan en küçük ortak ölçüdür. Strüktürde en temel sorun
birim bulmaktır. Birimler, belli bir düzen içinde çoğalarak bir bütünü yani strüktürü
oluştururken çoğalma belli bir yerde tıkanırsa birimler arasında yanlış bir bağlantı var
demektir. Böyle durumlarda, birimlerin farklı bağlantı olasılıkları araştırılır. Bazen

6
birimlerin birbiri ile bir araya gelmelerini destekleyici başka elemanlar da kullanılır. Bunlar
bağ elemanlarıdır.

1.1.2. Bağ Elemanı

Strüktür sistemini oluşturmak için birbirine benzer birim biçimlerin oluşturduğu

formların arasındaki birleştirici öğelere bağ elemanı denir.

Strüktürde, yapıyı oluştururken sisteme hareket kabiliyeti sağlamak için bazı

düzenlemelerde bağ elemanı kullanılır. Bağ elemanlarını sistemde, fonksiyonel olarak önemli bir
işleve sahiptir. Aşağıdaki şekilde küp, birim elemanı; silindir ise bağ elemanı olarak
kullanılmıştır.

Resim 1.6: Strüktürde birimlerin bir araya gelişine örnek

1.2. Tekstür (Dış Yapı)

Varlıkların dış yapı yani doku özelliklerine tekstür denir. Tekstürden strüktüre
geçiş, aşama gerektirir.

Tekstüre büyüteç ile bakıldığında onu strüktür hâlinde görürüz. Strüktürü içindeki
birimi (modülü) tanıyamaz olana kadar küçülttüğümüzde de yeniden tekstürü görürüz
(Doku modülüne bakınız.).

7
 Resim 1.7: Duvar taşlarının dokusal ve strüktürel görünümü (yapay strüktür)

Tekstür, strüktür, form, modül, sistem gibi elemanları birbirinden ayrı düşünmek
mümkün değildir. Bir ağaca bakarken aynı anda kabuğun tekstürünü (dokusunu),
yaprakların ve ağacın tüm formunu, su damarlarının ve dallarının strüktürünü, yapı
elemanlarındaki modülü yani hareketi bir anda görürüz. Tekstür gibi modül ve strüktüre de
doğanın her parçasında rastlamak mümkündür (örneğin, sabun köpüklerinin arasındaki
birleşme sistemleri veya sentetik sünger üzerindeki sistemler).

8
 Resim 1.8: Sabun köpüğünde birimlerin (modüllerin) birleşimi

1.3. Strüktürel Düzenlemede Ritim Yön Oran Renk

Yukarıda da anlatıldığı üzere strüktür, birimlerin (modüllerin) belli kurallar
doğrultusunda yüzey veya mekânda düzenlenmesidir. Strüktür çalışmasında kullanılacak
birim (modül) oluşturulduktan sonra yeteri kadar çoğaltılır.

Aşağıdaki resimde kare biçiminden oluşturulan birimin yapım aşamaları verilmiştir.

9
 Resim 1.9: Kare biçiminden birim oluşturma aşamaları

Birimler (modüller) biçimlerin olanaklarına uygun olarak farklı şekillerde bir araya
getirilirken çoğalma işleminin istenildiği kadar devam ettirilebilmesi gerekir.

Aşağıdaki resimde, kare biçiminden oluşturulan birimler (modüller) çoğaltılarak farklı

düzen oluşturma amacıyla yapılan deneme alıştırmaları verilmiştir.

10
 Resim 1.10: Oluşturulan birimlerden farklı düzenleme örnekleri

Eğer çoğalma işlemi sırasında belli bir noktada sorunla karşılaşılırsa sistemde yanlış
bir bağlantı var demektir. Çoğalmada sorunla karşılaşıldığı zaman yaratıcı düşünceyle yeni
bağlantı denemeleri yapılmalıdır.

Modüllerin çoğalma işleminde sanatsal bir çalışma oluşturmak için ritim, yön, oran,
renk ilkeleri gibi bazı kuralları dikkate almak gerekir.

1.3.1. Ritim

Bir veya birden fazla birimin belirli bir sistem ile tekrar etmesi sonucunda oluşan
kavrama ritim denir. Ritim, tasarımda tekrar ilkesi olarak da adlandırılabilir. Strüktürel
düzenlemede modüller benzer tekrarlarla oluşturulur.

Aşağıdaki her iki uygulama, tekrar ilkesi ile hazırlanmış ritmik düzenleme örnekleridir.
Her iki uygulamada ayrıca siyah-beyaz (zıtlık) dengesi kullanılmıştır. Birinci uygulamada
birim, karedir. İkinci uygulamada ise birim, kare ve dikdörtgendir.

11
 Resim 1.11: Tekrar ilkesi ile hazırlanmış ritmik düzenlemeler

1.3.2. Yön

Birimlerin bir araya gelişinde yön olgusu, görüntüye farklılık katar. Bunun yanı sıra
ayrıca çalışmaya hareket ve dinamizm kazandırır. Aşağıdaki resimlerde külah birimi ile yön
farklılığı dikkate alınarak iki farklı strüktür çalışması yapılmıştır.

Resim 1.12: Aynı birimden, yön farklılığı dikkate alınarak oluşturulmuş iki farklı düzenleme

1.3.3. Oran

Strüktürel çalışmalarda, zaman zaman kullanılan oran, yönde olduğu gibi çalışmaya
hareketlilik kazandırır.

Aşağıdaki çalışmada, farklı büyüklükteki üçgenlerden yön ve ritim dikkate alınarak

bir düzenleme oluşturulmuştur.

12
 Resim 1.13: Üçgen birim oran, yön, ritim farklılığı dikkate alınarak oluşturulmuş çizgisel
strüktür

1.3.4. Renk

Birimlerin bir araya gelişlerinde ortaya çıkan yapıya renk olgusuyla dinamizm katılır.

13
Resim 1.14: Renkli strüktürel düzenlemeler

14
15
 Resim 1.15: Strüktürde siyah-beyaz dengesi

1.4. Kullanılan Araç Gereçler

Üç boyutlu strüktür çalışmalarında kâğıt, kolay katlanabilir bir malzeme olduğu için
tercih edilir. Bunun yanında atık malzemeler (kutular, kapaklar vb.), tekstil malzemeleri,
ahşap malzemelerden de yararlanılır. Bu malzemelerin içinden belirlenen birim biçimler
(modüller), seçilen malzemenin, saydamlık-donukluk, bükülebilirlik-bükülemezlik gibi
özelliklerine göre yapıştırma, geçirme, çakma ile sabitlenerek ya da başka malzemelerle
birlikte bağ elemanı kullanarak birleştirilir.

16
UYGULAMA FAALİYETİ
UYGULAMA FAALİYETİ

Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda oluşturulan birimlerden tekrar ilkesine uygun

olarak belirlenen yüzey üzerine strüktür çalışmasını yapmış olacaksınız.

Resim 1.16: Tekrar ilkesine uygun ritmik strüktürel düzenleme

Kullanılacak araç gereçler mukavva, siyah ve beyaz fon kartonu, kurşun kalem, silgi,
cetvel, pergel, makas, maket bıçağı, kâğıt delme aleti, yapıştırıcıdır.

17
 İşlem Basamakları Öneriler
 15 cm x 15 cm ölçüsünde mukavvadan bir kare çizerek  Atölye önlüğünüzü
kesiniz. giymeyi unutmayınız!
 3 cm x 3 cm ölçüsünde 13 adet beyaz, 12 adet siyah fon
kartonundan kareler kesip mukavvanın üzerine aralarında
boşluk kalmayacak şekilde yapıştırınız.

 Temiz ve düzenli
olunuz. Eşit bölmeye
dikkat ediniz.

 Aşağıdaki resimdeki gibi 1 cm yüksekliğinde 15 cm  Temiz ve düzenli

genişliğinde bir dikdörtgen çizip üzerinde birer cm’lik 15 tane olunuz. Eşit bölmeye
kare olacak şekilde kaleminizle işaretleyiniz. dikkat ediniz.
 Strüktürel
düzenlemede ritim,
 Bu dikdörtgenlerden 26 tanesini beyaz kartondan, 26 tanesini
yön, oran, renk
de siyah kartondan çizip kesiniz.
olgusunu dikkate
alınız.
 Bu dikdörtgenleri işaretlediğiniz yerlerden sırasıyla içe ve  Düzgün katlamaya
dışa katlayınız. dikkat ediniz.

18
 En son parçaları yüz yüze gelecek şekilde yapıştırarak  Yapıştırma işlemini
kapatınız. özenle yapınız.
 Yıldızların üst üste
 Elde edilen 7 kenarlı yıldızı beyaz zemin üzerine beyaz, siyah
gelmesine dikkat
zemin üzerine siyah yıldız gelecek şekilde yapıştırınız.
ediniz.
 Daha sonra beyaz ve siyah yıldızların içine ikinci aynı  Estetik bakış açısına
renkteki yıldızları yapıştırınız. önem veriniz.
 Uygulama sırasında
 Beyaz ve siyah kartondan kâğıt delme aleti ile çapı 0.5 cm
sorun ile
ölçüsünde daireler kesiniz ve beyaz daire siyah yıldızın, siyah
karşılaşırsanız
daire beyaz yıldızın köşelerine gelecek şekilde yapıştırarak
öğretmeninizden
strüktür çalışmasını tamamlayınız.
yardım alınız.

19
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Bu faaliyet sonunda kazandıklarınızı aşağıdaki soruları cevaplandırarak ölçünüz.

ÖLÇME SORULARI

Aşağıdaki soruların yanındaki boşluklara, yargı doğru ise büyük harflerle D;

yanlış ise Y harflerinden birini yazınız.

1. ( ) Bir yapının çeşitli bölümleri arasında orantıyı sağlamak için kullanılan birime ölçü
denir.
2. ( ) Strüktürün en temel öğesi birimdir.
3. ( ) Strüktür çalışmaları sadece üç boyutludur.
4. ( ) Birbirine benzer birim biçimlerin oluşturduğu formların arasındaki birleştirici öğelere
dış yapı denir.
5. ( ) Tasarımcılar, doğal strüktürü inceleyerek gözlem yaparlar ve bu bilgilerle
yaratıcılıklarını geliştirerek yeni özgün ürünler ortaya çıkarırlar.
6. ( ) Varlıkların dış yapı yani doku özelliklerine tekstür denir.
7. ( ) Kompozisyon, öğelerin bir sistem içinde, ilkeler bağlamında bir araya getirilmesidir.
8. ( ) Strüktür, aydınlatma, ısıtma, ambalaj, oyuncak, yapı ve mobilya sanayinde önemli bir
yer tutmaktadır.

Not: Cevap anahtarınız modülün sonundadır.

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız sorularla ilgili öğrenme faaliyetlerini
tekrarlayınız.

20
UYGULAMALI TEST

Sizler de biriminizi oluşturup, yüzey üzerine strüktürler düzenleme çalışmaları yapınız

ve çalışmanızı aşağıdaki değerlendirme ölçeğine göre değerlendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri

Evet ve Hayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.
Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır

1. Bilgilerinizi gözden geçirdiniz mi ?

2. Malzemeyi temin ettiniz mi?

3. Çizim araçlarını doğru, uygun kullandınız mı?

4. Strüktürde kullanacağınız biriminize karar verdiniz mi?

5. Biriminizi oluştururken ölçüyü dikkate aldınız mı?

6. Benzerlik-farklılık ilişkisine dikkat ettiniz mi?

7. Birimleri çoğaltarak birleştirirken doğru ilişkiler kurmaya
dikkat ettiniz mi?
8. Strüktürü oluştururken ritim, yön, oran ve renge dikkat ettiniz
mi?
9. Temizlik ve düzene dikkat ettiniz mi?

10. Zamanı verimli kullanmaya dikkat ettiniz mi?

11. Çalışmanızdan memnun kaldınız mı?

DEĞERLENDİRME

Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “Evet”ler

kazandığınız becerileri ortaya koyuyor. “Hayır”larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız.

Cevaplarınızın tamamı “Evet” ise diğer öğrenme faaliyetine geçiniz.

21
 ÖĞRENME FAALİYETİ–2
ÖĞRENME FAALİYETİ–2
AMAÇ

Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda, uygun ortam sağlandığında mekânda

özgün strüktür uygulamaları yapabileceksiniz.

ARAŞTIRMA

 Günlük hayatta kullandığımız eşyalarda strüktürün yerini araştırınız.

Bulduğunuz örnekler üzerinde arkadaşlarınızla tartışınız.

2. MEKÂNDA STRÜKTÜR ÇALIŞMALARI

Temel sanat eğitiminde öğrenci, daha önceden form ve doku çalışmalarında
öğrendiklerini strüktür çalışmalarında uygulayarak doğadaki strüktür örneklerini kendi
çalışmalarında doğru olarak uygulama olanağını öğrenir. Bu çalışmaları yaparken seçtiği
birimi üç boyutlu hâle getireceği malzeme seçimini doğru yapmayı öğrenirken ayrıca değişik
malzemelerin özelliklerini (sertlik-yumuşaklık, katlanabilirlik vb. gibi) analiz etme imkânı
da bulur. Bu araştırma safhasında en öğretici alan, doğanın kendisidir. Doğada var olan
strüktürel olanaklardan, kendi çalışmalarından yararlanırken elindeki örnek üzerinde, birim-
sistem ve malzeme özelliklerini doğru analiz etme olanağı bulur ve hangi birimlerin hangi
malzeme ile oluşturulabileceğini de öğrenmiş olur.

Mekânda strüktür çalışmaları mimari özellik taşır. Strüktür daha önce de söylediğimiz
gibi birimlerin, birim ve bağ elemanlarının belli kurallar doğrultusunda bir araya gelerek
oluşturduğu bir sistemler bütünüdür. Yüzey üzerinde strüktür düzenlemelerinde olduğu gibi
mekânda strüktür çalışmalarında da yön, oran, ritim ve renk olgusu dikkate alınmalıdır.
Yüzey üzerinde strüktür çalışmalarında, oluşturulan birimin, yeterince çoğaltılıp belirlenen
yüzey üzerinde devamlılık oluşturacak şekilde ritim, yön, oran ve renk unsurlarına dikkat
edilerek düzenlenmesi amaçlanmıştır. Mekânda strüktür çalışmalarına denge unsuru da dâhil
olmaktadır. Mekânda oluşturulacak düzenlemede birimler, sadece yüzeyi kaplayacak şekilde,
yan yana gelebilir. Üst üste, bir merkezden çoğalarak oluşan düzenlemelerde, denge
unsurunun önemi ortaya çıkmaktadır.

22
 Resim 2.1: Çizgisel strüktürel düzenlemeler

Resim 2.2: Kare birimlerle küresel düzenleme

Bu tür çalışmalarda birimlerde birlik ve beraberliğin sağlanabilmesi için eklemeler ve

çıkartmalar yapılabilir. Bu düzenlemeler yapılırken strüktüre farklı bakış noktalarında
bakıldığında ilginç olması, dikkati çekmesi, estetik yani güzel olması düşünülerek birimlerin
bağlantıları hesaplanmalıdır.

23
Resim 2.3: Dinamik etkili çizgisel strüktür

Resim 2.4: Dinamik etkili çizgisel strüktür

24
Resim 2.5: Düzgün altıgen birimi ile düzenlenmiş dairesel strüktürel çalışma

Resim 2.6: Külah birimi ile hazırlanmış üç farklı strüktürel çalışma

25
 Resim 2.7: Yuvarlak birimlerle yapılmış strüktürel çalışma

2.1. Strüktür ve Tasarım

Tasarımcılar doğal strüktürü inceleyerek gözlem yapmışlar ve bu bilgilerle
yaratıcılıklarını geliştirerek yeni özgün ürünler ortaya koymuşlardır. Ürünün işlevsel oluşu,
seri üretime uygunluğu, ucuz olması tasarımcının yaratım aşamasında dikkate alacağı
hususlardır.

Tasarımda strüktür konusunun yeri ve önemi büyüktür. Tasarımcılar bu sayede yeni

yaratma olanakları bulurlar. Strüktür çalışmalarından yola çıkılarak yapılan tasarımlar,
günümüzde fonksiyonel olarak da birçok alanda yer almaktadır. Aydınlatmalarda, ısıtmada,
ambalajda, oyuncaklarda, yapı ve mobilyada, mimaride, takı vb. birçok alanda strüktürel
prensipler kullanılarak özgün tasarımlar yapılmaktadır.

Aşağıdaki fotoğraflarda ev içi dekorasyonunda kullanılan eşyaların tasarımında

strüktürel düzenlemeden yararlanılmıştır.

26
27
28
Resim 2.8: Dekorasyonda strüktürün kullanımı

29
 Aydınlatma sektöründe günümüzde amaca hizmetten ziyade estetik görünüm
ön plana çıkmıştır.

Resim 2.9: Aydınlatmada strüktürün kullanımı

30
Takı tasarımında da strüktürel düzenlemeler fazlasıyla yer almaktadır.

Resim 2.10: Takıda strüktürün kullanımı

31
 Aşağıdaki birinci fotoğrafta kubbenin tasarımında; ikinci fotoğrafta ise tavanda
dekoratif amaçlı bir tasarım yer almaktadır.

Resim 2.11: İç mimaride strüktürün kullanımı

32
 Strüktürel çalışmalar sadece fonksiyonel kullanım amaçlı sektörlerle sınırlı değildir.
Heykel, resim, seramik, grafik gibi sanat alanlarında da strüktürel çalışmalar yer almaktadır.

Resim 2.12: Heykel sanatında strüktürün kullanımı

33
Resim 2.13: Resim ve seramik sanatlarında strüktürün kullanımı

34
Resim 2.14: Grafik sanatlarında dijital ortamda hazırlanmış strüktürel çalışma

35
 Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda yeni bir birim oluşturarak mekânda özgün
strüktür çalışmasını yapmış olacaksınız.

Resim 2.15: Çizgisel, durağan etkili strüktürel çalışma

36
 UYGULAMA
UYGULAMA FAALİYETİ
FAALİYETİ
Kullanılacak Araç Gereçler
 Beyaz karton
 Renkli pipetler
 Kurşun kalem, silgi
 Cetvel
 Makas, maket bıçağı, kâğıt delme aleti

İşlem Basamakları Öneriler

 5 cm x 5 cm ölçüsünde kartondan kare çizerek  Atölye önlüğünüzü giymeyi
kesiniz. unutmayınız.
 Aşağıdaki ölçüleri dikkate alarak orta kat yeri ve
delinecek yerleri kaleminizle işaretleyiniz.

 Eşit bölmeye dikkat ediniz.

 Mavi noktalardan delme aleti ile pipetlerin

geçeceği boyutta delikler açınız.

 Temiz ve düzenli olunuz.

 Orta kat yerlerini (kırmızı kesik çizgi ile

37
 gösterilen) maket bıçağının tersi ile fazla
bastırmadan cetvel yardımı ile iz yapınız.
 Alttaki şekilde görüldüğü gibi katlayınız.

 Resim 2.15’teki gibi pipetleri kartonda

 Strüktürel düzenlemede ritim, yön,
oluşturduğunuz deliklerin içinden geçirerek
oran, renk olgusunu dikkate alınız
çalışmanızı tamamlayınız.

38
UYGULAMALI TEST

» Estetik bakış açısına önem veriniz.

» Uygulama sırasında sorun ile karşılaşırsanız öğretmeninizden yardım alınız.
Sizler de farklı birimleri kullanarak (Hazır birimlerden de faydalanabilirsiniz.),
mekânda strüktürel düzenlemeler yapınız ve çalışmanızı aşağıdaki değerlendirme ölçeğine
göre değerlendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri

Evet ve Hayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.

Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır

1. Bilgilerinizi gözden geçirdiniz mi?

2. Malzemeyi temin ettiniz mi?

3. Çizim araçlarını doğru uygun kullandınız mı?

4. Strüktürde kullanacağınız biriminize karar verdiniz mi?

5. Biriminizi oluştururken ölçüyü dikkate aldınız mı?

6. Benzerlik-farklılık ilişkisine dikkat ettiniz mi?

7. Birimleri çoğaltarak birleştirirken doğru ilişkiler kurmaya dikkat
ettiniz mi?
8. Strüktürü oluştururken ritim, yön, oran ve renge dikkat ettiniz mi?

9. Temizlik ve düzene dikkat ettiniz mi?

10. Zamanı verimli kullanmaya dikkat ettiniz mi?

11. Çalışmanızdan memnun kaldınız mı?

DEĞERLENDİRME

Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “Evet”ler

kazandığınız becerileri ortaya koyuyor. “Hayır”larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız

Cevaplarınızın tamamı Evet ise modül değerlendirme faaliyetine geçiniz.

39
 MODÜL DEĞERLENDİRME
MODÜL DEĞERLENDİRME
Modül sonunda kazandığınız yeterliği aşağıdaki uygulamayı yaparak değerlendiriniz.

Yüzey veya mekânda strüktür çalışmalarından birine karar vererek birimlerinizi

çalışmanıza uygun olarak belirleyip (Hazır birimlerden de yararlanabilirsiniz.) özgün
strüktürel düzenlemeler oluşturunuz ve çalışmanızı aşağıdaki değerlendirme ölçütlerine göre
değerlendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız becerileri

Evet ve Hayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.
Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır

1. Bilgilerinizi gözden geçirdiniz mi ?

2. Malzemeyi temin ettiniz mi?

3. Çizim araçlarını doğru uygun kullandınız mı?

4. Strüktürde kullanacağınız biriminize karar verdiniz mi?

5. Biriminizi oluştururken ölçüyü dikkate aldınız mı?

6. Benzerlik-farklılık ilişkisine dikkat ettiniz mi?

7. Birimleri çoğaltarak birleştirirken doğru ilişkiler kurmaya dikkat
ettiniz mi?
8. Strüktürü oluştururken ritim, yön, oran ve renge dikkat ettiniz mi?

9. Temizlik ve düzene dikkat ettiniz mi?

10. Zamanı verimli kullanmaya dikkat ettiniz mi?

11. Çalışmanızdan memnun kaldınız mı?

DEĞERLENDİRME

Uygulama faaliyetinde kazandığınız davranışlarda işaretlediğiniz “Evet”ler

kazandığınız becerileri ortaya koyuyor. “Hayır”larınız için ilgili faaliyetleri tekrarlayınız.

Tamamı Evet ise diğer modüle geçebilirsiniz.

40
 CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
ÖĞRENME FAALİYETİ–1 CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 Y

5 D

6 D

7 D

8 D

41
 KAYNAKÇA
KAYNAKÇA
 AKÇADOĞAN Irmak İnan, Temel Sanat Eğitimi ve Dijital Ortam, Epsilon
Yayınevi, İstanbul, 2006.
 IŞINGÖR Mümtaz, Erol ETİ, Mustafa ASLIER, Resim1 Temel Sanat
 Eğitimi Resim Teknikleri Grafik Resim, Ankara, 1986.
 EROĞLU Kadriye, Yayınlanmamış Temel Sanat Eğitimi Ders Notları,
İstanbul, 2008.
 GÖKAYDIN Nevide, Temel Sanat Eğitimi , MEB Yayınevi, Ankara, 2002.
 KUM İlknur, Yayınlanmamış Temel Sanat Eğitimi Ders Notları, İstanbul,
2006.
 Sabiha Gökçen Anadolu Kız Meslek ve Kız Meslek Lisesi, Grafik Bölümü
Öğrenci İşleri, İstanbul.
 BALCI BAYTEKİN Yusuf, Nuran SAY, Temel Sanat Eğitimi, YA-PA
Yayınları, İstanbul.
 http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/sayi36/gokaydin.htm
 www.bio.unc.edu...labtubulin%20structure.
 www.miamidade.gov
 www.bio.unc.edu...labtubulin%20structure.jpg

42