Örnek Proje Verileri: (Boyutlar ve yükler örnek olarak rastgele seçilmiştir.

)
Malzeme: C25 - S420

Analiz kısmı: Eleman boyutları:

ρc=0.25 t.s2/m4 Birim hacim kütlesi Tüm kirişler 25/50 cm
γc= 2.5 t/m3 Birim hacim ağırlığı Tüm kolonlar 25/50 cm
Ec= 3.025x E6 t/m2 Elastisite modülü Tüm döşemeler t =12 cm
νc= 0.2 Poisson oranı
αc= 1x E-5 Isı genleşme katsayısı

Boyutlandırma kısmı (Tasarım): Yükler:

Malzeme Dayanımları: Kaplama + Sıva = 0.150 t/m2
fcd=1700 t/m2 Yapının kendi (zati) ağırlığı ise otomatik olarak alınacaktır.
fyd=36500 t/m2

Hareketli Yükler: Duvar Yükleri:

10’ luk duvar taşıyan döşemelerde : 0.350 t/m 2 20 cm lik duvar ağırlığı : 0.250 t/m2
Normal döşemelerde : 0.200 t/m2 10 cm lik duvar ağırlığı : 0.170 t/m2
Balkonlarda : 0.500 t/m2
Merdivenlerde : 0.350 t/m2

Deprem Yükleri:
Deprem Bölgesi: 2
Zemin Sınıfı: Z3
Taşıyıcı sistem davranış katsayısı(R)= 7
F4= 60t, F3= 40t, F2= 30t, F1= 20t,
Yatay yükler kütle merkezinden etki edecektir.
Her kat ayrı ayrı rijit diyafram olarak alınacaktır.

İşlem Basamakları:

1) Sap2000 programı çalıştırılır ve gelen pencerenin sağ alt köşesinden güncel birim
seçilir. Bu örnekte birim sistemi olarak ton-metre (t.m) seçilmiştir.

2) Daha sonra File Menüsünden New Model’e veya üst araç çubuğundan New Model
düğmesine tıklanır. Karşımıza gelen New Model penceresinden Grid Only
(sadece ızgara) düğmesine tıklanır. Gelen New Coord/Grid System (Yeni
koordinat/Grid sistemi) penceresinde, Number of Grid Lines (Grid-Aks çizgi sayısı)
kısmında, x yönündeki Grid çizgi sayısına düşey aks sayısı, y yönündeki Grid çizgi
sayısına ise yatay aks sayısı girilir. Bu örnekte düşey aks sayısı 6, yatay aks sayısı ise
4 girilmiştir. Z yönündeki aks sayısına ise 2 girildi(1 kat girilip diğer katlar aynı
olduğundan kopyalanacaktır). Sonra aynı pencerede Grid Spacing (Aks mesafeleri)
 kısmında x, y ve z yönündeki aks arası mesafeler girilir. Bu örnekte x yönündeki aks
arası mesafeye 3.6 m, y yönündeki aks arası mesafeye 3.9 m, z yönündeki aks arası
mesafeye ise kat yüksekliği olan 3.0 m girilmiştir. Daha sonra yine aynı penceredeki
Edit Grid düğmesine tıklanarak projedeki gerçek aks mesafeleri girilecektir.

3) Edit Grid düğmesine tıklandıktan sonra x yönündeki aks mesafelerine sırasıyla 0 m,

3.6 m, 8.1 m, 13.35 m, 17.85 m, 21.45 m , y yönündeki aks mesafelerine ise sırasıyla 0
m, 3.9 m, 7.05 m, 10.95 m girilir. 2 defa Ok tuşuna basılır ve pencereler kapatılır.

4) Bu işlemlerden sonra yapıda kullanılan malzeme sınıfı tanımlanır. Bilindiği üzere

Sap2000 de tanımlama işlemi Define menüsünden gerçekleştirilir. Define menüsünden
Materials’a tıklanır. Karşımıza gelen pencereden Add New Material’a tıklanır.
 Material Property Data menüsünden projede verilen beton sınıfına göre verilen
özellikler girilir.

5) Bu işlemlerden sonra yapıda kullanılan çubuk kesitleri tanımlanır. Bu işlem için

Define – Frame sections’a tıklanır. Gelen pencerede Add I /Wide Flange açılır,
menüsünden Add Rectangular seçilir ve Add New Property düğmesine basılır.
Boyutlar girilirken düşey elemanlarda (kolon ve perdelerde) yerel (local) 2 ekseninin
daima X’e paralel ve yatay elemanlarda ise daima Z’ye paralel ve yerel (local) 3
eksenini ise yatay ve düşey elemanlarda daima Y’ye paralel olduğu dikkate
alınmalıdır. Ancak bu işlem uygulamada karıştırıldığı için üst araç çubuklarından Set
Display Options (Ctrl+E) düğmesine tıklanarak buradan General sekmesinden
Extrude View tıklanarak aktif hale getirilir ve elemanların gerçek boyutu görülür.
Boyutlar girildikten sonra kesit ismi verilir ve malzeme C25 seçilir. Eğer betonarme
boyutlandırma (tasarım) yapılacaksa beton sınıfı seçildikten sonra Concrete
Reinforcement(betonarme donatı) düğmesine tıklanarak donatı paspayları kiriş(beam)
ve kolon(column) için seçilir.(Not: Betonarme tasarımı Sap2000 tarafından
yapılmayacaktır). Sonra Ok düğmesine tıklanarak çıkılır.
6) Yatay elemanların (döşemelerin) kesitlerini tanımlamak için Define menüsü Area
Sections’a tıklanır. Gelen pencerede Add New Sections düğmesine tıklanır ve kesit
ismi ve döşeme kalınlığına 12 cm girilir. Malzeme olarak da yine C25 seçilir.
7) Tanımlama işlemlerinden sonra sırasıyla düşey taşıyıcı elemanlar girilir. Düşey
taşıyıcı elemanlar Draw menüsünden Draw Frame düğmesine tıklanarak tek tek çizilir.
Düşey taşıyıcı elemanlardan perdeleri modellemek için ise perde aksının tam
ortasından bir aks daha girilir. Kirişleri de aynı şekilde Draw Frame element
düğmesinden tek tek girilir. Bu işlemlerde eleman girişini kolaylaştırmak için üst araç
çubuğundan x-z, x-y ve y-z düğmelerine basılarak ilgili akslara kolayca geçilir.
8) Aynı şekilde Draw menüsünden Draw Rectangular Area düğmesine tıklanarak
döşemeler girilir. Balkon döşemeleri için yapının ön ve arka tarafına örnek balkon
açıklığı olarak 1.5 m lik birer aks daha girilir.
9) Yapının 1 katı modellendikten sonra yapıya etkiyen yüklerin tanımlanması gerekir. Bu
işlemi Define menüsünden Define Load Cases düğmesine tıklanarak karşımıza gelen
pencerede Load Name yazan kısma sırasıyla Zati, hareketli Ex ve Ey isimleri girilir.
Zati yük kısmında yapının kendi ağırlığını hesaba katması için Self Weight Multiplier
kısmına 1 yazılır. Diğer yüklerde bu rakam sıfırdır.
10) 1 kat girildikten sonra diğer katları oluşturmak için tüm elemanlar seçilerek Edit
Menüsündeki Replicate komutu çalıştırılır. Karşımıza gelen pencerede dz yazan yere z
 yönünde ne kadarlık bir mesafeye kopyalayacağımız girilir. Alttaki Increment Data
kutusuna ise kaç adet kat kopyalanacaksa o adet girilir.
11) Yapıya etkiyen yükler tanımlandıktan sonra betonarme hesapta kullanacağımız yük
birleşimlerini (kombinezonları) tanıtmamız gerekir. Bu işlem Define Combinations
menüsünden yapılır. Define Combinations’a tıklandığında karşımıza gelen pencerede
Add New Combo’ya tıklandığında istenen birleşimlerin (kombinezonların) yük
çarpanları girilir.
12) Yük tanıtma ve kombinezonlar tanımlandıktan sonra döşemeler ve kirişler seçilerek
gerekli yükler bu elemanlara atanır.
13) Perde ve kolon içinde kalan kiriş uçlarını rijit uç olarak tanıtmak için tüm kirişler
seçilir ve Assign menüsünden Frame End Offset’ e tıklanır ve gelen pencerede
Automatic from connectivity seçilir, Rigid-zone factor 1 alınır. Böylece tüm kiriş
uçları otomatik olarak rijit uç alınmış olur. Bu şekilde perdeler, geniş kolon
modellemesi ile modellenmiş olur ve böylece perdenin iç kuvvet diyagramları ve
donatısı hesaplanabilir.
14) Döşemeleri kendi düzleminde rijit diyafram(yatay perde) olarak tanıtabilmek için her
katın düğümleri ayrı ayrı seçilir ve Assign Menüsü Joint’e tıklanır, gelen pencerede
Diaphram seçilir ve Add New Constraint düğmesine tıklanır. Rijit diyaframlar
tanımlandıktan sonra bu menüden çıkılır.
15) Düğümlere, kirişlere ve döşemelere yük atamak için ise önce hangi elemanlara yük
atamak istiyorsak o elemanlar seçilir ve daha sonra Assign frame loads(kirişlere yük
atamak için), Assign Joint Loads(düğümlere yük atamak için) ve Assign Area
Uniform Load(döşemelere yayılı yük atamak için) menülerine girilerek gerekli yükler
atanır.
16) Yatay yükler(deprem yükleri) ise katlar rijit diyafram olarak tanımlandıktan sonra
Define Load Cases’a girilir. Buradan da Define Loads penceresinden Ex seçilir ve
Modify Lateral Loads(yatay yükleri değiştirme) düğmesine tıklanır. Sonra gelen User
Seismic Loading(kullanıcı deprem yüklemesi) penceresinde, Fx sütununa üstten aşağı
sırasıyla kat yatay yükleri yazılır. Burada alttaki Apply at Center of Mass(kütle
merkezine uygula) seçeneği işretlenmelidir.(Sap2000 kütle merkezinin koordinatını
otomatik olarak hesaplayarak yapıya gelecek olan burulmayı da hesaba katmaktadır).
Ey yüklemesi için de aynı işlem yapılır.
17) Sistemi analiz etmek için Analyze menüsünden Run Analysis’e veya F5 kısayol
düğmesine tıklanır.
18) İç kuvvet diyagramlarını görmek için Display Menüsü- Show Forces/Stresses –
Frames’e veya ilgili araç çubuğu düğmesine tıklanır.
19) Modellenen yapıdaki düşey yüklerden dolayı 2-2 aksındaki moment ve kesme
diyagramlarını görmek için Display menüsü-Show Forces/Stresses’e tıklanır. İstenilen
yük bileşenleri seçilerek moment değerlerini görmek için Moment 3-3, kesme kuvveti
değerlerini görmek için Shear 2-2 sekmeleri seçilir. Sap2000 programından 2-2 aksı
için elde edilen sonuçlar(hem düşey yükler için hem de yatay yükler için) elde yapılan
hesaplarla karşılaştırılacaktır.
20) Yapıya etkiyen deprem kuvvetinin ne kadarlık bir kısmının perdeler tarafından
karşılandığını görmek için her bir yön için (x ve y) ayrı ayrı deprem kuvvetlerindeki
kesme kuvveti diyagramlarını görmemiz gerekir. Bu örnekte X yönündeki deprem
etkisinden dolayı yaklaşık olarak taban kesme kuvvetinin %90’ı perdeler tarafından
karşılanmaktadır.(perdelere gelen kesme kuvveti ile kolonlara gelen kesme kuvvetleri
ayrı ayrı toplanarak elde edilmiştir.)
2-2 Aksı 1,4G+1,6Q Moment Diyagramı

2-2 Aksı 1,4G+1,6Q Kesme Diyagramı

 Modellenen yapıdaki rijit bölgeler(yeşil renkli olan kısımlar)

1 2 3 3 2 1
B

2145
360 450 525 450 360

DNB01 DNB01
12cm 12cm

D KN01(25/50) KN02 (25/50) KN02 (25/50) KN01(25/50) D

PN01 PN02 PN01
(25/415) (550/25) (25/415)
SN01 SN01
(25/50) (25/50)
DN01 DN02 DDN01 DN02 DN01
12cm 12cm 12cm 12cm 12cm

A A
390

390
KN07 (25/50)

KN07 (25/50)
KN09 (25/50)

KN09 (25/50)

C KN03 (25/50) KN04 (25/50) KN05 (25/50) KN04 (25/50) KN03 (25/50) C
SN02 SN03 SN03 SN02
(50/25) (50/25) (50/25) (50/25)

DN03 DN04 DN04 DN03

12cm 12cm 12cm 12cm
1095

1095
315

315
KN06 (25/50)

KN06 (25/50)
KN10 (25/50)

KN10 (25/50)
KN08 (25/50)

KN08 (25/50)

B KN03 (25/50) KN04 (25/50) KN05 (25/50) KN04 (25/50) KN03 (25/50) B
SN02 SN03 SN03 SN02
(50/25) (50/25) (50/25) (50/25)

DN01 DN02 DDN01 DN02 DN01

12cm 12cm 12cm 12cm 12cm
390

390
KN07 (25/50)

KN07 (25/50)
KN09 (25/50)

KN09 (25/50)

PN01 SN01 PN02 SN01 PN01

(25/415) (25/50) (550/25) (25/50) (25/415)

A KN01(25/50) KN02 (25/50) KN02 (25/50) KN01(25/50) A

DNB01 DNB01
12cm 12cm

360 450 525 450 360

2145
B

1 2 3 3 2 1
NORMAL KAT KALIP PLANI (1/50)
 Modellenen yapının döşemelerinin sonlu elemanlara bölünmüş hali

X yönündeki deprem kuvvetinden dolayı A-A aksında oluşan kesme kuvveti diyagramı
X yönündeki deprem kuvvetinden dolayı A-A aksında oluşan Moment diyagramı

B-B Aksı 1,4G+1,6Q Eksenel Kuvvet Diyagramı

X yönündeki deprem etkisinden dolayı D-D aksının şekil değiştirmiş hali

X yönündeki deprem etkisinden dolayı son katın şekil değiştirmiş hali

2-2 Aksı G yükünden dolayı ol. Moment Diyagramı 2-2 Aksı Q yükünden dolayı ol. Moment Diyagramı

2-2 Aksı Ey yükünden dolayı oluşan Moment Diyagramı