Ücra 38

Ýki Aylýk Þiir Dergisi

Kasým - Aralýk 2010

ISSN: 1309-145X

ADRENALÝN SEZEN SONU ÝNDÝRÝMÝ

bir þerit olmayan beyaz
gelindir infilak etmemiþ beyin zarýnýn zararsýzlýðýnda
ceylan derisi baldýrýn dehþetengiz salgýlarýnda
deþiyor beni deþiyor birçok yerimden iðneler olmayan,
fýrça bir kundaklanmýþ arazisinden
olmayan yapraktýr tüylü
olmayan yapraðýn çayýdýr tüylü gýcýk yapan
olmayan gýrtlaðýn iniltileridir iltihabýndan ötürü
týrnaðýný etime geçirip envayi çeþit çýðlýklar çýkartýyor
!. edilmeme1 safhasý
duraklýyorum da ne demek edim
yaþ bitmiþse iþ yetmiþ mi
yoksa yemeðin tuzu mu eksik hayat böyle eksi
hadi kapat gözlerini de esemesimiz bitmesin edim
gerçi beþ bindi ama sende binebilirsin
edim trenin nereye gideceði de hiç mi hiç önemli deðil
o bizi sizi ilgilendirmez iklemez edim iplemez
o sizi bizi de ilgilendirmez itlemez üstelik itoðlit
duymadýn mý kampanyalar uçuruyor adamý cinsinden uçaklar
-cok ucma dusersin guzelim posterlerin yirtilir-

o gök kuþaðýnýn sörf yapýlan sývý noktasýnda -bana Ferrari almazsan vermem sana edim
ben korkusal kurgusal bir filistin askýsýyla seviþiyorum cinsinden hakem görmedi pardon hocam pozisyonlarý
bilinçsizlik salgýyorum kurgusal olmayan tarifi kolay olsun olay kolsun rehberde
terlerimi sana verdim tuzunu kurut da yediðine ek.
-ilk soldan dönüp bayrak asarsan odana sen de
buðdayýn senin, berberlerdeki yaðlý saçlardýr
alýþabilirsin ultrahýz edim hatalarýna
fýrýnlarýn senin tarih öncesi hamamlarýn, edim edim edim edim
dizanteri yüklü tozlu odunlarýyla sývanmýþ sobasýdýr.
beni buruþturur sevin buna ah! edim pardon sevgilim sik bu þiiri gözüm görmesin
sinir uçlarýna yapar baskýný plütonyumlu mandal
!!.artýk çiþimi yapabilirim safhasý
Ozan YILDIZ duraklýyorum ne demek hala
duraklýyorum otobüs gelsin sinemada Ç
tiþörtlü karlý havada E
dönence o arada sen bütün ekibi topla bir derede
bir moro lafýný keserken yatak ucunda bombatlasýn
karaciðerimden muzdaribim kim demiþ fakyu dersen hiçbir kadýn aðlamazmýþ
dünyayý yutuyor karadelik sanat için sanat üstüne de soyun bir sýtar ve bir baðcan 2
karada tuz kalmadý mineraller anne an ne nolor söyle demirele
köþe baþýndaki karartý sezon finali bizim sokakta yapýlsýn
karanlýk örtüyor þalýný reytingler çýldýracak: þarap bira esrar patlak
at avrat silah partilerde elim sende oynayacak
kýçý fýçý oluk oluk kan +18 +16 +13 +10…+3 +2 +1=0 bOmBB
kara günlerden arta kalan intihara teþebbüs mafya anasýna Petro baretta pipi vajina
defin geleneði yedisi kýrký hadi durma! yiyosa bunlarý bizim kanalda da yap
el-hamd diþil kaplýkara duraklasýn otübüs: annen mahallede boþ karakter
eril elliiki gölge in sevgilim sana demiþtim ocak
asuri fidye uçak tutmalarý bu yýl aha bu þiire yazýyorum- bizim yatak ödül alacak.

son gördüðü avamýn !!!.the son

havada dal uçunda kýsýr ak yakýnda bütün pijamalarda…
boynu bükük peþtamal
imam-ý duvaz þelpe saz
Yallahlayarak geldik bu günlere 1. basýlanýn bastýrana sövmesi (tabi o arada dili sürçüyor).Ýþte buna
edim hatasý diyoruz
çoþunbilig adýna çarkýfelek dediði 2. Patlýcan
dönenceler hazýrladý bizlere

Mitat ÇELÝK Servet TURAN

KORKAK KÖPÜK Canýmdan özge armaðaným yoktur
Caným da sizinkinden
8. Deðiþik durur göð dedede deðil
Güven nedir ki
Gellan biraz isyan Karanlýðýn içinde
Bulaþtýrayým sana Sevgilim deðil
Yalnýz yaþamak bana göre deðil
Baþýma aðrýlar giriyor yalnýz kaldýðým günler Sen okumuþ adamsýn
Gel biraz isyan Oku üfle beni dedi Arzu
Bulaþtýrayým sana Vaize git dedim
Sen oku
Her taraf bana dik dik Vaize git
Kara kaplý kitap tombul yanak Korkma dedi sen oku
Keçi sakal dik dik devlet surat Ben okuma bilmem dedim
Beþ aylarý doðarken patlayan bahar
Otuz orucu tutan bahtiyar Karþýki daðlarý
Dik dik Yýkmak görevi verildi bana
Vaiz de bir zaman
Gel bana biprovokasyon yap Karþýki daðlarda kalan
Hayatýn anlamý çýksýn Bulutlarýn muhafýzý
Yoksa boþa gideceðim Aþaðlara koþan
Oyun bozmada kaos çýkarmada Yaðmurun
Üstün bir yeteneðim var piyon
Toplamada çýkarmada Yemin billah
Hâkimiyet kralda Dedim
Þahta deðil Allah
Her taraf polis
Çoklar polis Tek dur osman
Rapor tuttular osman ankarada Dek dur osman
Þiir sanatýnýn üssü Yek dur osman
Ýnsan deðil taþ bina
Allah! Allah! Ýllallah!
Zayýflýðýmý sakladým babacýðým taþ bina Osman
Aydýnlýðýn karanlýðýn içinde taþ bina Hubben lillâh
Zor zamanda sýký dur dedim taþ bina
Önümüz bayram Bana kýlýk yapma Arzu!
Ýçimde senden kalma Bir gün tak
Büyük bir hýnç dünya Takýþtýr gel
Ziyaretine geleceðim babacýðým Cennetim o gün sana
Gerisingeri Yunusun sarý çiçeði
Taþ bina Parla karanlýðýn içinde
Aldanma bütün hareketleri
Gellan biraz isyan Madem þiiri
Bulaþtýrayým son sayfalara varmadan Getirip dile baðladýlar
Þurda bir divan kuralým çoklar polis Aðrýyan diþe gider dil
4 gazel 3 kaside Dik Dik
Atalým içine çoklar polis
Annem 24 saat büyüttü beni abiler VAAZ ETMEK ÝSTÝYORUM BEN ARZU
Kafam almýyor bu hareketleri GÖZLERÝMÝ KARANLIÐA DÝKÝP
Rüzgârý, yaðmuru, topraðý, sularý KONUÞMAK
Atalým içine çoklar polis
Korkak Köpük derdi Arzu bana
Güven nedir ki karanlýðýn içinde Son sayfalara varmadan hýzlýyan
Korkma dedim Arzuya Bilmek istiyorum 4 kaside 3 gazelsan
Gideriz Yunusun sarý çiçeði
Göðsümüzde topraðýn içeceði Hýzlý yanmak istiyorum birden bitsin
4 kaside 3 isyan Kader bana millî piyango
Güven nedir ki Cehennem de büyük
Karanlýðýn içinde ikramiye
Taþ bina
Sessizliðin ele geçmez
Dünya dört köþedir bana yuvarlak deðil Hiçbir müzikte geri gelmez Arzu
Yuvarlanamam ben öyle esnek deðil Derdi bana âþýk oðlanlar, birden bitsin

2
Birden biten müzikti Arzu
Kýble ve lodostan
Yýldýzlar ve poyrazdan
Estikçe içinde dolaþan isyan
Pýrýl pýrýl
Gerisingeri divan

Kafam gelmiyor
Gerisingeri
Ekmek gelmiyor
Ben çaðýrýnca devlet
Gelmiyor

Allah bir gözyaþlarýmýn içinde

Serçelerin içimden alýndýðý yerde sürüyor babacýðým
Bakma sen
Memet de arada bir
Beni süzüyor

– Erkekler çoðunu ister

Kadýnlar birini
Sen kimi istiyorsun Arzu
– hEPpisini!

Osman ÖZBAHÇE

ÝMDAT ÇEKÝCÝ--MANEVRA AÞÝNA

Umut gemisi yaptým yerdeki kaðýtlardan

Dert dört yanýmý dürter
Ýðneli fýçý içinde dolduðum dünya
Hem nefret;hem sevgiyle münemiç
Sapa yollara sopa zoruyla dolanýyorum
Alýk Akýlýn alacakaranlýðýnda…
Koku küflenir çatý aralýðýnýn son aldanýþ kertesinde
Yýllýðýn yalaðýna yapýþýk kendine kabulleniþler!
Ruh þuh hayallere gergef atmýþ…
Ýstekli kuzeyi mutluluk gafýndan!
Susturucu yayýnda takýlýp kalmýþým
Doðrularýma çivilenerek…
Çivit mavi hayat siyaha tonlaþýr böylece
Regresyon yavaþlýðýnda çýkrýklarý çürük soymuklarýna aðýrlaþarak.
SEferberliðim ulaþtý Nihayet tükeniþe
mikrobum beyaza çalýmlý,
Kendimden beklediðim sahi acýya diþ geçire geçire.
Ya bulunacak ya bulanacak ikinci hayat
Kýrdýðým pencereler kurduðum hayallerle,raptiyeler birbirini!
Ýmdat imbatý bekler düzgün yol almak için.
Sanat sonatýný bitirdiðinden gururlu
binalandýrdýðý lentolarýna karþý
Hayat hoyrat gemlerinde yeni çekiçler bekliyor
Rüzgar gemilerinde kurduðu yeldeðirmenlerinde
Yeni yetme bir saðanak bekliyor kireçleyen gözler
Sakýnmak lazým yakýn iðnelenmelerden!!!

Hasan KARAYEL

3
 baþ-lýk-sýz, teklifsiz
binbir iliþmeyle dolu
yine geldim bu kez bütün þiirlerimi yarým býrakarak umarsýzca
geldim ümitsizim bitkin halk oyunlarýndan býkarak halktan uzak
halkla bütünleþmekten korkup halkýn þiirden ayrý durduðunu
iyice bilelim diye kendime fazla güvenmeden sana dair
bütün küsûratýmý toplayýp kusursuz bir akþamla
mehmed âkif'in geldiði yerde el-uksur'da havâ aðýrdý
ona dokunmuyordu sýcak ama ben periþandým
benim ömrüm bu eksende bir küçük sapmadan ibaretti
böylelikle felsefenin bizimkilerin dýþýnda kalan dinlere
haram olacaðý bilfiil isbat edilmiþti benim üzerimden.

sana geldim maalesef senin sokaðýna saptým nefes nefese

yarým kalmýþ bir su þeklinde donuk çözülmeyi bekleyen
öylece hiçbir dizeyi mutlak sezginle sýnamadan ortamýn
þiire müsait olup olmadýðýna pek aldýrmadan garip
imgeler baþka bir þeyi söylüyormuþ olsun aldýrmadan meþhur
bir þair kimliðinde bana dair üç beþ izlek bile olsa küfre delalet
dallarýn kuru yerlerinden kýrýldýðý herhangi bir mevsimde.

çocuksu bir ümitle tuttum bu akþam günlük virdimi erteledim

gönlüme sinmedi ne yapsam boþ eþiðinden itibaren þaþkýn
göze batan bütün taþlarý þüphe uyandýrmasýn diye belli bir görgüyle
eðilip öptüm bir bir posta kutusundaki bütün kâðýtlarý gülümseyen
reklam panolarýný kapýdaki begonvilin bütün yapraklarýný
belki gözlerin takýlmýþtýr diye öptüm öptüm de bidat oldu
bana inat bendeki takatsizliðe inat hem de çocuksu bir ümitle
mahþerin ortasýnda kalan o çocuk neden kaybolursa
birdenbire neden kaybolursa mahallenin altýncý delisi?

yüzeyi dönük yüreðimden öfkeden iyice kabaran yüreðimden

aklýma takýlýp duran esaslý bir kabaradýr aþk artýk sakýnmýyorum
halktan uzaðým çok uzak epeyce sessiz takdir edilmiþ erzaðým
bitse de þehre çýkmayý düþünmüyorum uygun deðil vasat
ayný fikirde olduðum aðaçlar beni þimdilik býrakmak istemiyor
ne yazýk ki bütün çivilerim sýzlýyor bütün çivilerimden ter sýzýyor
kaçýncý unsurum olduðunu bilmediðim topraða yüzümü sürdüðüm
secdeye kapandýðým özenerek içtiðim suda bile havada ter kokusu
tuhaf bir çatýþma bir gerilim kapanmayan yaralarda
bütün toplumsal ayraçlarda kýrýlgan esmer ýstýraplarla.
elem neþrah leke sadrak
aklýma vurdukça özensiz gecenin son üçte birlik bölümü
yakýn göðe inerken rabbülalemîn ben geldim eþiðinde durdum
gökle yerden doðan çocuk bana meftûn benimse
bütün fiillerimin çatýsý çökmüþ olabildiðince karamsarým
hoþgörüsüz bir dine mensubum þair olarak aþaðý konya'da
bulduðum birçok þairle kavgalýyým tevfik fikret nazým hikmet
orhan veli bindokuzyüzotuzsekiz bindokuzyüzelli.

hiçbiri nedâmet duymuyor âkif hariç artýk nefes durdu

hayvan-ý nâtýksa sustu diyecektim olmasý gereken buydu
oysa þairler konuþtukça konuþtu coþtukça coþtu
dere çay ýrmak ark kanal hepsi birbirine karýþtý
aþaðý konya'da yani biraz istanbul biraz ankara biraz izmir
herkes taþradan sormakta birbirinin ahvalini vesselam.

Ömer AKSAY

4
 aksinya
Suzan SARI

AYNA SENÝN ÝÇÝN / SENÝN ÝÇÝN AYNA

Kaç mevsimim gelse Kaç hüsran görsem
harcardým senin için senin için karþýlardým
bir bir yitip eksilse kamburum çýkasýya
yakýnmaz uðurlardým yýkýlmaz sus kalýrdým

kaç ekinim göverse kaç hasadým açýlsa

biçerdim senin için harmaným senin için
tane sebil saçýlsa tohum sabýr topraða
rüzgâr dinsin derdim düþ beller ekerdim

kaç harfim çözülse kaç hayalim çýnlasa

senin için dererdim bezerdim senin için
hece esip dilim uçsa kumul olur serabýna
yazardým güzelliðine yalnýzlýðýna sýzardým

kaç çiçek halin sýcak ev kaç anlam tatlý bedel

ezel rahmi doðanýn nehir bengi umut adýn
zamanýn, insanýn þavký evvelden akýp ebede
sýzardým sonsuzluðuna bahar üzre bakardým

eskir kalbi dünyanýn haksýzlýk çileli veda

cömertlik en yüce dil can canda kalmýþsa
çok sevmenin esenliði ne çok an'ý yaþamda
ilk oksijen iksir nefes aþk saðalttý senin için

senin Mey, senin için. Mey senin, senin için.

Hilmi HAÞAL

5
pardösüme kuþlar
kýymetli bir harita aradýmýz naber
naber tabi ta ki toki meraba
marabamýz sýnýrlý yok öyle kimse
kimseyi anlayamaz kimsn kadar
meramet : merhaba ahmet merhamet dileme
nerde gömülü olduðuna delalet eder
-pek'ey kiþi
kendini ayaklarýndan havaya
kaldýrabilir
mi
oðlu mu kýzý
anahtarý cebimde üstüme kilit çekmece
karasularý inen ayaklarýma kirliliðim
yýrtýlýncadýr kaðýdýn sahiciliði
yüzünü kanla boyayýp dön baþkalarýnaca
ise yücesin kulaklarýmýn biriken kir arkada.þ
inceruh sezin sinekleri
görürce baþka bir evreni bir daha bir
gözönümde s önünde t atlahop iç
pasý esneterek alan futbolcu atýyorum zago
aksine ben kapýlarý sektirerek kaptýrýrým
hoþgörü: soluk boruma düþen çýð
'' yanýmda aðlarsan aklýmý kaçýrýrým
ecinniler ýrmakta yalnýz yakalar bizi ''
orda dur
sýkýþtýmda
aclarýmý doyur
sonra seni bana
unuttur
çekinik genlerimi oyalayan tevatür
kýsadevre: güercinler püþöpüþ fazda ve nötrde
aralarýnda kat sayýlý bir göðü indirip
tellerin gölgesi kuþboklarý bulanýk
>>GROUND
Münir YENÝGÜL
6
ücra ý
noktada baþladý
þehirde sadece gürültü vakýa idi
þehir noktasal bir tasarý için hazýr mý deðildi
n
o
k
t
a
d
a
o noktada þu iþte
.
.
.
.
böyle binlerceydi
yan yana gelmeleri de söz konusu oldu
alt alta üst üste iç içe dýþ dýþa yaaaaaaa
bir tek cümle sonuna gelmediler.
Hatýrladýðým bir cümle sonu yok
Ýnandýðým nokta için
Dokusal tutkulara inanýr gibi
imti
Big bang haline inanýrsanýz falan
Hale inanýrsanýz falan
Allaha inanýrsanýz
Toz bulutuna inanýrsanýz hortumsulara
Bizi yutan imgeye imgeyi yutan milenyuma
Milenyum bir nokta olamadý fekat
takatým çoðaldý fakat im tarafýndan
Ýmlere tabi elde diyemezsiniz tabii
Ýmge demek için bir ge eki için ooooo
Ýmge elde etmek için ooooooooooooo
Natürel noktalar gerekli mortant deðil
Ücra noktalar gerekli rantlabl deðil
Limited by gerekli company gereksiz
Kompanze gerekli komplekssiz gerekli
Dergiler falan gerekli mi
Bilmiyorum
(gerekli mi sizce)
limitsel bir bakýþ gerekli icabýný düþünen akýþ gerekli
bence akýþ bir imtiyaz imsiyaz
noktalar çok hareketli ayný zamanda yerlerinde durmuyorlar
Kitaplarý saymýyorum nokta olmayanlarý saymýyorum
Nokta olmayan þeyleri saymak gerekirse onlar da çok tabii
Noktasý þeyleri saymak gerekirse natürel olmak gerekir
Noktasý olmayan þeyleri durumlarý türsel þeyleri
Benim noktalarýmý metinleþtirmek gerekli
Noktalarýn metinleþmesi noktanýn aralanmasý sonrasý
Bana baðlý gadre baðlý kadere baðlý
Nasip nasip nasip nasip nasip nasip nasip nasip nasip
Þiir de noktasal bir nasip!
Bülent KEÇELÝ
RÖVANÞ

anayasayý anlaþýlmamakta zorlanýyorum

olacak þey gibi deðil
türkiye'yi rövanþýmýz ucuna yapýp paketlemiþler
kuþbakanlar sanýldýðý kadar kimseler varsa

iþsizlikte bence þimdilik iþ yok

içinde bit yeniði olmayabilir iki gözümüz malum
halka yan bakanlarýn dileyeceði günler hayalimiz olabilir
ama anlaþtýrmakta el ayalarým titriyor özür
devrim hakkýnda diyeceklerimi bilmemekten geliyorum
anlaþýlmaktan istemekten þimdilik yokum

büyük hayalleri oturup yani kurmasak mý

halkýn saatini paket paket uykudan uyandýrsak
bak iþte hiç emin deðilim burasý
epey su götürür karnýmýza epey hala derrida
kaçýyor çünkü

þeytanýn bacaðýný kýrmak için eðer yine de

büyük saatlere kaçaklar yapýlabilir
kaçak elektrik kullanmak þartlar gereðiyse kanýmca caizdir
hayýr sandýklarýmýzda saklý gizli teþrifat
þer sandýklarýmýzda mor zembereðin olmadýðýný ne bilelim
paniði saymayýn derin atakta hemhal görüþgelelim

ilerde þimdiden bir iþsizlik cenneti hayal ediyor dahi olabilirim

kaydýrak günlerim geçti geldi halbuki iþte
rövanþtan yaðma yok geçmem
deli miyim ki lili'den vazgeçip gitmem
anlaþýlmakta kendimi çok zorlatýyorum dünyayý sol þeride doðru ne demekse evet
anayasayý medet umabilirim ne vakit hatta karýþtýrýp ellemekten
kime kimbilir söylüyorum bakalým bir yeri mi deðil mi
komünizme yüreðimi yapyalnýzca deðil
atlarýmý bakarsýn allah'ýn emriyle kolaylýðýna veririm

feleðin tekerine çomak sokacak kadar kimse buraya ümit ediyorum

aslýn varsa görüþürüz sevgilim

Ali K. METÝN

7
 Y
4

a
d
r Ö

m
DADA’NIN ELEÐÝ

a
V K

z
U
K A

a
“Ölülerin anýlmasý gelenek yaratmaz”
Jan Assman
B D

y
ö
dapdar bir sokaðýn köþesinden dönerken.. önce karþýma bir fýrýn çýkýyor, aslýnda
A

karþý çaprazýnda bir fýrýn daha var, biliyorum, orda.. ama yanýmdakine karþýdakini
ir

göstermek istiyorum.. “ötede, bak dada fýrýný” diyorum, sanki fýrýnýn içindeki ekmekleri her
gün tekrar tekrar ben piþiriyormuþum gibi. Aslýnda dadanýn fýrýný, konu dýþý, orada eski bir
D
a

fýrýnýn olmasý yeterli, göstermelik.. birkaç adým daha atýyorum, yanýmdaki umrumda deðil,
d

fýrýný gösterdim mutluyum, fýrýn benim deðil, ama ben gösterdiysem de biraz benim ya da öyle
r

sanmam içindi bütün bu sekiz onbir ondört onyedi yýllýk zorunlu eðitim.. “savcý mý, hakim mi vurmuþ”
O

olarak beynimde iþlenen bir erkek sesi duyuyorum, dönüp baktýðýmda bir kýraathane.. dýþarýya
çýk arýlmýþ masasýz üç dört tahta sandalye, gri mi haki mi kahverengi mi hangi renk olduðunu hiçbir zaman
anla yamayacaðým hep gördüðüm bir renkte giyinmiþ gürbüz adamlar politika yapýyor.. yanýmdakine
dönüyo rum, o bana “vatandaþ da her þeyle ilgili..” diyor, ya da öyle bir ses iþte, yarý “aslýnda hiçbi bok bilmiyorlar”
alaycýlýðý, yarý her þeyi ben bilirimci narsist bir halk adamý sesi. Öyle diyorum, boþvericiliðime kýzacaðým sonra. Neyse,
cep telefonlarýmýz eþitler bizi, bir þiirde okuduydum.

Aslýnda ben bir yazý yazmalýyým, burda Dada Köyü'nde, bir kitap çantamda, yanýmdakine ayýp etsem, kýraathaneden
içeri girsem, boþ bir masa bulsam, kýraathanede bir kadýn, elinde kitabý.. bir bellek kitabý.

Sen eski sen deðilsin, kýraathaneler için söylenen kýraathanelere eskiden de hiç gitmemiþlerin diyebileceði yegane
saçmalýk. “içerde mi, dýþarda mý” kimin umrunda!

Okuyorum.

Baðlayýcý yapýlarýn yapýtaþýnýn tekrarlama olduðunu. Neden yapýtaþý deniyor diye düþünmeyeceðim. Neden taþ gibi
deðiþmez görünen katý bir þey seçilmiþ ki? Aþýnabiliyor ama o da. Hayýr, aþýnanlar aþýlabilir mi, diye bir þey sorma.
Yazýna dön, bu yer köy kahvesinde. Dada, evet dada. Dada bütün baðlardan baðýmsýz bir þeyse, yani bunu
hedefliyorsa.. Ne hedeflemesi ya, hiç bir þey için hiç bir þey, sok bunu kafana.
O zaman neden bu ses tekrarý?
Da'nýn öldürülmesi için deme bana. “Hatýrla ve öldür” mü yani?
Hatýrla ve öldür, bu bir merkez parçala
kuvveti.
Yeni merkezler oluþursa demeyeceðim,
hiçbir parça bütünü temsil etmiyor iþte.
Merkeze kazandýrýlan momentum ne
oluyor o zaman? Eylemsizlik momen-
tinden iyidir deme, öyle bir an yok
merkez için, belki var. Peki, bu konuþ-
mada kim Can, kim Arp?
Senin bir kimliðin yok Can ve Arp.

Yazamýyorum.
“Bloom diye bir þey yoktur.”

Diye hatýrlýyorum.
“üsün gag olum, gün telemize çýkdý,
okula giç galcan”

Kültürel belleðin ögelerine ayýrmaktan

ne anlamalýyýz?

8 8
 sen Sen deðilsin
“sorma aþam gayvede fazla gamýþým garýda bende uyumuþ gamýþýk didi.”
Girdiðimiz sokaktan geri dönerken tahammülsüz adýmlarla, geniþ bir yola çýkmýþtýk, çýkýyorduk. Hýzlandým. Kimse bana
yetiþemesin istiyordum, o kadar hýzlý ki, burada bir abartma kullanýlsýn, (mole)küllerine ayrýlmak diye saçma-
lamayacaðým. Ne kadar hýzlý yürüyorsun? Yavaþ yürümem için sebep? Ve o anda durdum, o an deðildi herhalde geri
kalmýþtým çünkü, arkana baksana dedim. Orda durup, o manzarayý göstermeyi dünden belletmiþtim kendime.
Hatýrlamak için neden seçtin ki bu aný? Ne biçimde göstergeleþtiðini merak ediyorum.
Öldürelim.
Simonides*'i de.

- Öldürelim.

Senin dadanýn köyünden yazman korkutuyor beni. Onu da mitleþtirirsen sen.

- Mit motoriðine çomak sokma. - Dada bir mit deðildir mi demek isteyeceðim yani, hangisi sen deðilsin Can ve
Arp? Yok, motora fazla yakýt yüklersen çalýþmama ihtimalý var de, bir ihtilaf daha varmýþ iþte. De ki, Dada'nýn
devrimciliði kimseye bir kahraman üreteci saðlamayacak, de ki Dada bir kahraman deðil. Bunu anla artýk.
- (Artýk sözünü sevmiyorum. neden inanabileceðine deðiþmiyor musun? ( evindin gýzým.))

- Dada bir kültür deðil, bir kültür yýkýmý. Efsane kurucu yok, efsanenin korunumu ilkesi yok, taþýyýcý yok, dada
külttür de deme, kültürdür de.

- Dadadan bir geçmiþ yaratamazsýn, kurumlarýn üzerinde yükselen geçmiþ de dadanýn yýkým alanýndadýr,
yarattýðýný sandýðýn dadanýn geçmiþinden bir öteki de bulamazsýn, hele ki o öteki gözüne kestirdiðin
iktidara ulaþmak için sana bir direniþ bölgesi saðlýyorsa.
p

- Dada = Dada
r

- Geçmiþi, soluklaþtýrabileceðin bir þimdisi, geleceði yok. Çünkü zamaný birden fazla
parçaya bölecek bayramý yok dadanýn.
a

(dir,dir, gün ola bayram ola)

n
a

* Bellek sanatý kavramýný ilk ortaya atan M. Ö. 6. yüzyýlda yaþayan Yunan þairi
C

9 9
4 kýsa bir uzun öyle izle kendini
tekrar tekrar
esmer esmer kendini
cak cak insan girsin býrak
cak cak kaynanasý güzel, kýr kendini, kýrýklarýn, kurularýn
kýzý bol hamurunda
cak cak lama
hahamlarý zart
yittiði yerde yazýyý baþ-lýyor-lama-k arabesk elinden tutulmaz
ve bundan ötürü yazmýyor olmak böceði ham çocuklar
baþ-lanmakta bak yine delirme temize inat hababam!
sesi gidende bütünleþiyor kelimelerin, tütüyor temiz hababam!
duvar siz, çit siz, çitlembik hababam!
fillaha da geçmiyor hani ama dönüyor düzenlerimiz
tedavisi sittikus topal hayat kaçýyor iþte seni orda
ve bir yürüyen merdiven yamacýnda kaya tabanlarý etimin cýmbýzýnda gürbüz godoþlar gibi
ayaklar altýnda ezilen derilerimiz çitleterek geçecek koltuðumun altýndan
bu iki adým bir kaþýk sisifus birliktelik baþý, sýrtüstü bir göbeðin el degmemiþ tüyü bu kýyma millet
benim sifon þizofreni yok-yokluyor yaðlý bebelerin aðda çaðrýlý götleri
cak cak hani pürüzüne dahi daha o kadar kaçýlmýþ deðil henüz
cak cak
hayatýn
cak cak lama
oysa nerenin klarneti gelmiþse yerleþmiþ
nerenin cambazý silahþör, gelmiþ
nerede düþünce bizi kesmiþ liðme liðme
sidik sesi çocuklar ama hiç gelmemiþ
orada sözümde gözümün
sidik sesi çocuklar
bilmem neresinden ibaresi
sidik sesi çocuklar
yazýnýn da bir süreçsiz akýþý var gelmiþ de geçiyor olacak iþte
ya da aný gösteren sidik sesi çocuklar hababam!
sidik sesi çocuklar hababam!
hababam!

týrnaða davet ~çakýr tucker

bazen bunu yazmak için elimdeki kavunu banka býrakarak tucker var iþte bir de takýr takýr
þalala þalala þalala kuru ekmek gibi
boþlarý dolduracak adamdaki baston diyor dillenmem
yürümek için davet bekliyor helal etmek icin
þeytan týrnaðýndan bana ne diyemezsin
~ayrýlýþ adnan

beni fýrlatan þeyin yazýmýdýr kendimi daha ne kadar türk'üreyebilirim

kaptýrdým gidiyorum
beni fýrlatan þeyin yazýmýdýr ayrýlma vaktidir köþe baþýndan
udun tokluðunda suratý olsa kazacaðým
takibi yok arkasýndan yönünü yazsam üç ay, üç kýta, üç kara vatan
önemi yok beni fýrlatanýn kendimi üçlüklerle bölüyorum
nasýl olsa þeysiz gece
köþemi kimse bilmesin de
kafasý mýhlanýyor
bir teyzenin elindeki beyazlýktan izlensin
et þiþesi
sütlü kanadý geçirgen bir sinek gibi deliklerim
hababam! (es)
yaban
hababam! (es) kaldýrdýðý ayak ayný toz toprak
hababam!
ha bhabha'm gel melezleþ o halde zaman
kendini bu kuru aynadan niye izlersin bre ismini dördüncü ayakta hep ölmekte atlar
veremeyeceðim bu
bana kontaksýz politika
git þu sokaðýn baþýndan bir yerinden olmadý karnýndan Cem KURTULUÞ
gel beri beeeerry

10
 DIVINE POET (hulâsa)
Sinan ULAKCI

Yaratýlýþ teorisinden uzam: perva; bir sonraki korku için 'öncesini tanýmlama': yarýný,
her þeyden önce farklýlýklaþtýracaðýmýz olduðundan: biz olsak böyle kurgulardýk
diyebileceðimiz dinsel metinlerin merkeziyetçi dile getirilmesi de, biz olsaydýk 'þeyler' derdik
bildiriþiminden köksüzdür…

Þeylerin farklý dile getirilmesi; sözsel deðil ama, söylemin öteki olma hakkýný merkez -
leþtirir…

Sezai Karakoç, dinsel söylem üzerinden poetika oluþturmuþtur: daha çok eklemlenen
'kurgu' pragmatiði. Halbuki dinsel söylemi metaforlaþtýrmýþtýr.

Süleymaniye kürsüsünden seslenen Mehmet Akif in / tersi kendi / ne: Karakoç, diriliþ
için daðýndan [daðýna] çaðýrmýþtýr…

Merkez ötekileþmenin ardýlýdýr.

Bir diðer þair: George Herbert, sunaðýndan ötelemiþtir:
sunak; mihrap kurban, merkezin ötekileþmediðindedir.

Easter-wings

Lord, who createdst man in wealth and store

Though foolishly he lost the same,
The Altar Decaying more and more,
Till he became
A broken A L T A R, Lord, thy servant reares, Most poore:
Made of a heart, and cemented with teares: With thee
Whose parts are as thy hand did frame; O let me rise
No workmans tool hath touch'd the same. As larks, harmoniously,
A HEART alone And sing this day thy victories:
Is such a Stone , Then shall the fall further the flight in me.
As nothing but
Thy pow'r doth cut. My tender age in sorrow did beginne:
Wherefore each part And still with sicknesses and shame
Thou didst so punish sine,
Of my hard heart
That I became
Meets in this frame,
Most thinne.
To praise thy Name:
With thee
That, if I chance to hold my peace, Let me combine
These Stones to praise thee may not cease. And feel this day thy victorie:
O let thy SACRIFICE be mine For, if I imp my wing on thine,
And santifie this A L T A R to be thine Affliction shall advance the flight in me.

Seventeenth Century Poetry,

The Schools of DONNE and JONSON,
edited by Hugh Kenner,
Third Printing, November 1966

11
 nesneler sürreal

içimizin kabuðuna mý güveniyorduk

ayaksýzlýðýna mý masanýn, uyaksýzlýðýna?
hýzýydý seviþmelerin belki, dramatik olan

sandýktaki fotoðraf: katil bellek

yokuþ aþaðý bir yangýn, bekleyiþse

tastamam olmamalý oysa her þey

lunaparkta aniden patlayan minyatür silah!

- gözlerimle kokladým amirim; ölüm kokusuyla geliyordu

ve yerleþiyordu þiire, yitiyordu aura (aurasýzlýk avangarddýr!)
belkemiði biçem. sökülen çatý devriliyordu nesneler üzerine...

- kýsa kes! (eksilti miydi þiir?)baþka bir þey?

- çok utanýyorduk sevmekten, palyaçolara yasaktý. suretimiz

: sallanan ayaðýna masanýn sýkýþtýrýlan eski gazete parçalarý.
atlý karýncalarý tanýmýyorum!

küller, Ü dönüþü daðýnýklýðýn mezarlýðýnda

kaknus, mastara teðet motif, iç kan ama.

içimizin kabuðuna mý çekiliyorduk, yokþiirde

kývranan gövdeye mi yoksa. yeni, her þeydi
ve iþte bir üçüncüsü
(çýkmaz sokaklar, köprü altlarý mý demeli?)

bir keþke gibi azalýyordu yüzüm, etobur aynada!

A. Emre CENGÝZ

ben biy baþkasýdýy

Rubber Johnny'e

ben biy baþkasýdýy evet bu sözümona bitiyiyoy beni

ben biy baþkasýnýndýy ölü þaiy numayasý çok yazýyoy
ben biy baþkaldýyýyoyum sevgilim payam biteyse anlaþýyýz
biy ben vay benden üstelik kapýma dayanýyoy içiyoyuz

ben biy aya biy baþkasýdýy yeyi gelince anlatýyýz bence

ben biyalayý söylüyoyum baþka biy yeye ayyýlmayýn öyle
ben biy baþkasýyla üzeyimi öytüyoyum süytük þu bu oluyoyuz
biy ben vay ya geliysem oyaya bana kalýysa fena filan yapayýz

ben bir baþkasýdýy

anlaþalým..

Öktem TEPE

12
 OKU OKU OKU
Ömer Þiþman ve benleþen þair kimliði
Ömer þiþmanýn bitkiben þiiri þairin þair karakterine
deðinmemizi, daha doðrusu mizacýný çözmemizi
gerektiren bir þiir. Ömer Þiþman'ýn yetenekli bir þair
olduðuna kuþku yok lakin bu yeteneði ören iç yapýsý,
manevi mekanizmasý ne kadar izin veriyor içeriye
sýzmamýza. Bir þair olarak çok kolay kendini ele vermek
istemiyor, þair olarak bu ketumluk bazen doðal kabul
edilebilir. Ama doðal kabul edilmediði durumlar da
vardýr. Ömer Þiþman þiirini okurken kliþelere rastlarsak
onu affetmemiz gerekiyor, bu þair mizacýndan dolayý.
Yeteneðinin baþka bir yansýmasý oluyor bu kullanýlan
kliþeler, bu doðal olmuyor, yapýlan bir iþ oluyor þiir.
Ömer Þiþman bundan ne kadar kurtulursa þiiri de o
kadar yeteneðini açýða çýkaracak.
Þair bu þiirde daha ilk dizelerden itibaren içeriye davet
halinde fakat bu davet bir tuzak biçiminde beliriyor.
'bitkinliðimden yararsýz bir bitki çektiler//bitkiben
yerlerde bir rastladým' dizelerinde davet halinde cesur
ve cüretkarken 'elegeç midyeli kabuk' dizesiyle bunu
kolaya getiriyor. 'niye dürüp düþünmeme' diyerek yine
düþünme için bu içe kapanmanýn gerekli olduðunu
sanýyoruz. Bunun þair mizacýyla daha çok ilgisi
olduðunu düþünüyorum, bir belirsizlik durumu
yansýtarak ikibinler þiirinin karakteristik bir yanýna
gönderme yapýyor. Benin çözümünün aslýnda ne kadar
zor olduðunu duyumsatýyor; hezeyan diye de nitelenen
bu hal ben ve þair kimliðinin ne kadar zor
çözülebileceðinin de bir göstergesi, bu yapýdan da bu
anlamda zor þiirler çýkmasý olaðan. Zor þiir biçim
anlamýnda da sentaks anlamýnda da ayný.
Bu içe geçiþe izin vermeme hali kimi zaman hezeyan
halinde belirirken kimi zaman da 'beni de sarsmayýverin
gidiyora' dizesiyle þair mizacýnýn kýrýlganlýðýna da bir
gönderme niteliði taþýyor, aslýnda baþtan itibaren
üzerinde durduðumuz Ömer Þiþman'ýn kendine dair
ben kargaþasý bu dizede de sürüp gidiyor. Kaos halini
Ömer Þiþman'ýn sevmesi diðer þiirlerinde de
Bülent KEÇELÝ
rastladýðýmýz bir þey. Ömer Þiþman'ýn kaosu biçimde
deðil þiirin anlamýný götürmeye çalýþtýðý yerde, bir çeþit
modern tartýþma gerçekleþtiriyor içinde, haklý olarak
kendisi tartýþmayý sonlandýrmadan kimseyi bu
tartýþmaya dahil etmek istemiyor. Þair beninin
ikibinlerdeki bir yansýmasý da bu tartýþmanýn ben
tarafýndan yeterli hale getirilmesi. Ömer Þiþman beni
çok yeterli ve kimliðinin de bir yansýmasý ancak kusur
þiirde beliriyor ve her zaman ayný verimi gösteremiyor.
Hayatla mücadelesine bir þekilde yansýyor bu 'hadi gel
ödeþelim olum' dizesindeki ödeþme kendine dair
yukarda bahsettiðim gecikmenin ödeþmesi halinde
beliriyor. Güncel hayatýn çeliþkilerinden kurtulmanýn
yolunun bu içe çekilme hali ve istihareye yatýþ olduðu
düþünülebilir. Bu çekilme bazen çakýlma olarak da
gözlenebilir Ömer Þiþman'da.
'gel benim çocukluk tiklerim//dur yanýmda dur bitkiben
böyle//gergin ve gevþek' dizeleriyle bitirilen þiir ipucu
veriyor sanýlmasýn, þair hala kendini muhafaza etmekte
ve çocukluðunun tiklerden ibaret olduðunu
söylememektedir. Kendisinde hala görülen, sahip
olduðu tikler (týrnak içinde) kendi mizacýnýn bir
yansýmasý da olmaktadýr. Þair belki de bu yüzden hem
gergin hem de gevþektir, içinde gevþek dýþýnda gergin
ya da tam tersi içinde gergin dýþýnda gevþek. Ýçine karþý
hem gevþek hem gergin, güncel hayata karþý da aynýsý.
Sizce hangisi.
Ah Muhsin Ünlü ve þiirin bir kuralý mý hafiftir
Bizi imgelerle buluþturmak isteyen bir þair yok
karþýmýzda, imge diye konuþlananlar da pek imge
deðil. Bu þiir (yaþasýn! ne kadar da ideolojik
yaklaþýyoruz birbirimize) kendi havasýný büyüleyen þiir
havasýyla kurtarmak mý istiyor, sanýrým öyle. Oysa
þiirden istenen ki birçok þiirde de istenen budur, þiirini
yazmandýr. Okuyucuya çoðu zaman müdahale
13
13
edemezsin ne yazýk ki. Þairin þairliði okuru bir þekilde!
yanýna almakla mükelleftir, bu okur yarým okur! dahi
olsa. Böyle bir okur dahi aranmýyor bu þiirde. Bu
baðlamda sadece göze, görüntüye -ki görüntü bazen
felsefik bir açýlýmý da beraberinde getirir- dayanan þiir
kiþinin þiiri es geçmesini gerektirecek hadde durursa
burada anti bir durumdan söz edilebilir ancak. Anti yani
þiir dýþýnda bir þey, þiir yazmak için de þiir yazýlmamýþ
olur böylece. Bir yani daha diyecek olursak okura
müdahale dýþýnda þiir yazmak düþünülmüyor.
'ama bu; aslanlarýmý açýklamama engel olmuyor'
dizesinde aslanlarýmý cümlesi aslarýmý cümlesiyle çok
kolay yer deðiþtirecekmiþ gibi geliyor bana. aslanlarýmý
ve aslarýmý sözcüklerinin baðlýlaþýklýk anlamýnda
yakýnlaþtýðý bir durum görünmüyor. Þair sadece ve
sadece zihnindeki deðiþikliðe maðlup olmuþ, bu
durumun önüne geçebilmek için açýklamama kelimesi
yerine daha kliþe olmayan bir fiil tamamlayýcý
gelebilirdi, bu bölümde en anlamlý, absürdden uzak
dize ' ki ben devletin taþ kestiðini en baþýndan bilirdim '
olarak sýrýtýyor. Aþaðýdaki dizelerde isa ve kilise
baðlantýsý çok kliþe bir baðlantý ve burayý tamamlamak
için el imgesini tabiri caizse el dýþýnda bir þeye
dönüþtüremiyor. Bize on iki havari hakkýnda bir
yorumda bulunacaksa bunu da orijini dýþýnda
anlayabiliyoruz. Bu durumu kendi modern uzamýnda
bir yere yerleþtirmek istiyor. Bir þiir ve imge anatomisine
uzaklýk yansýyor dizelerde. Kendi baðlamýnýn kiþisel bir
baðlam olmasý nedeniyle ortak baðlamda kotarýlamýyor
þiir.
Þu dizeler ise artýk ipin çözüldüðünü gösteriyor. 'annem
meç yaptýrmazsa iftara geç kalýr haz// ey sýkýntýnýn
sevgilim aritmetiði// söyle banabana söyle; bir kere bir
kabz!' her þeyin zihninde çözüldüðünü diüþünebilir
insan fakat her þey gözde, görüntüde çözülmüþ
deðildir. Ýnsan þair olsun ya da olmasýn gördüðünü
okumak ve yormak zorundadýr. Gördüðünü sadece
görünen olarak aktaramazsýn.
Þiir içi mýsralarda boþ dize düþünebilir þair fakat zihnini
boþ býraktýðýný hissettirecek dize bir þiirde gitmez. Bir
dize önünde sonunda bir þey anlatýr elbet bu anlattýðý
bir anlama sahiptir ve elbette þairin karnýndadýr; fakat
14
þair þiir yapmasýný becerebilmek zorundadýr.
Yeteneðinin þiirde bir þeye karþýlýk geldiðini çözmek
zorundadýr. Bu yazýnýn sahibi anlamsýz þiir yazýyor
eleþtirisine çok sýk rastlamýþtýr kendi adýna fakat þiiri þiir
dýþýnda bir þeye yani anlama veya biçime götürmeyi
amaçlamamýþtýr. Þiiri hiçbir zaman hafife almamak
gerekir en kýsa anlamýyla. Yani kýsa açýlýmýyla baþka bir
þeye dönüþmez sadece þiire dönüþür þiir.
've fakat 'dil'e raðmen bütün bunlar sevgilim’
ELLER YUKARI
Hendekten bozma mezarýmýzda
Gecemle gündüzüm arasýnda
Kurduðum hamakta sallana sallana
Eller yukarý emrine ulak aradým uykularýmda.
Eller yukarý'yý gündüzüm teslim alýyordu
Gecem de gündüzüme teslim oluyordu
Ayný hücrede eller yukarý'yý dinleyen gecem
Düþümde, eller yukarý yukarý uzuyordu.
Derken hendek askerle doldu
Düþüm kâbusa dönerken
Hamak hemzemin oldu
Hemzemine yatacaksam gecemde
Gündüzüm dedi ki ray kafadan yenmez
Daha çok piþmeli kafa tavanda.
Uyandým derken,
Nedense hep derken uyandým.
Baþýmda bir kovboy tetik çekerek tespih etmekte
Altýpatlar çarpý beþ, sonra üç üç.
Düþten bile uyanýyorsam her þeyim yalan
Ayakta uyumaksa hep bana kalan
Ýki maddelik listelerden rulolar sal olur
Kibrit suyu göllerimde kapalý havza lal olur.
Diyetten kurtulma listesi:
Önce teslim oldum
Sonra, eller yukarý!
Bünyamin DEMÝR

Bülent KEÇELÝ
Murat ÜSTÜBAL
M.Ü.: Aslýna bakýlýrsa hiçbir zaman Beat Generation þiiri
yazmaya çalýþmadýk. Elbette halkýn görünmeyen
kesimlerinin de kabul edilebilir marjinallerinin -ki bunun içinde
eþcinseller, feministler, çevreciler var- de savunduklarý bir
dünya var. Bu topraðýn þiirini yazýyoruz dendiðinde veya
halkçýlýktan bahsedildiðinde sadece 'Beat Generation' ýn
toplumun görünür kesimlerinin sözcüsü olmasý deðildir ki
mesele! Orada iktidarlaþma ve popülerleþme kaygýlarý
baþlar. Aslolan o görünmeyen kesimlerin, ezilen kesimlerin
ezilmek sadece maddi emeðin sömürülmesi demek deðil-
yani mikro ötekilerin farkýna varmýþ bir Beat Generation. Yani
Beat Generation'un yaptýðý hamleler bir nevi demok-
ratikleþme hamleleridir. Ama günümüzdeki bazý epik
anlayýþlar bu gücü faþizme ve iktidara çevirme telaþýndalar.
Görünür olmayý halkçýlýk üzerinden saðlama derdindeler.
Þimdi burada öyle bir kesime köklülük atfedip iktidarýn
oyununu temelden çözmeye çalýþan þiir anlayýþlarýný
köksüzlükle itham edip bu iþin içinden çýkmak mümkün deðil.
Köksüzlüðün ethos-pathos iliþkisi içinde incelenmesi gerekir.
Ama büyük ethos'a yaranmaya çalýþan bir devþirme Beat
þiiriyle buna ulaþmamýz mümkün deðil artýk. Köklülük ve
topraða aidiyet meselesini daha derinde incelememiz
gerekiyor. Bazen aidiyetler psikolojik motivasyonlar
saðlayabilir. Psikolojik motivasyonlarla yazýlmýþ, üretilmiþ
sanat eserlerini es geçmememiz açýsýndan bu iþi sosyalle
psikolojik arasýndaki sýnýrlarý yýkarak birleþtirmemiz ve gidiþ
geliþleri hýzlandýrmamýz lazým. Türk þiirinin en büyük
eksikliði, ya þiirleri salt toplumsal ya da salt bireysel açýdan
deðerlendirmesi. Bunlarýn hepsinin birbiriyle baðlantýlý
yapýlar olduðunu söylemek zor deðil.
Ama günümüzdeki bazý epik anlayýþlar bu gücü
faþizme ve iktidara çevirme telaþýndalar.
Görünür olmayý halkçýlýk üzerinden saðlama
derdindeler. Þimdi burada öyle bir kesime
köklülük atfedip iktidarýn oyununu temelden
çözmeye çalýþan þiir anlayýþlarýný köksüzlükle
itham edip bu iþin içinden çýkmak mümkün
deðil. Köksüzlüðün ethos-pathos iliþkisi içinde
incelenmesi gerekir.
B.K.: Çok kapsamlý bir bireysel deðini görmüyorum ben
aslýnda. Toplumsal deðiniler elbette oluyor çünkü Türkiye
öyle topluluklardan oluþuyor. Ama bireyselliðe hala tam
manasýyla geçebilmiþ deðil. Türkiye'nin kendi halk yapýsýyla
da alakalý bu. Keþke bireyselliði saðlasa. Kitlelere yönelik þiir,
halka yaranan þiir -hadi halka dönük þiir diyelim kýrmayalým-
oluþmazdý yoksa.
M.Ü.: Þu var tabi, bireyselleþmeyi savunmuyorlar doðrudan
ama Ahmet Oktay'ý örnek gösterirsek bir anlamda
bireyselleþmenin tamamlanmadýðýndan bahsederken bu
bireyselleþmeyi kitlenin toplumsallaþmasý, saðlýklý bir toplum
oluþmasý anlamýnda kullanýyor. Yani bireyselleþme kaygýsý
olan insanlar bireyselleþmenin kendisinden deðil
bireyselleþme yoluyla elde edilecek etkiden yararlanmak
istiyorlar. Bir tür komün topluma geçmek için bireyin saðlam
birey olmasý isteniyor.
B.K.: Burada þiir yapýlarýnýn politikaya angaje olmasý
açýsýndan politik sürece dahil olmasý istenen þiirsel yapýlarýn
bireyselliðe ne kadar izin vereceði de gözardý edilmemeli.
Burada da bir engel var. Þairi tek baþýna ele aldýðýmýzda o
kiþinin böyle bir yapýya, bir topluluk ya da kuruma aidiyet
hissetmesi de akla yatkýn bir þey deðil. Þair bu yapýlara dahil
olabilecek mizaçta deðildir. Örgütsellik her zaman için þaire
karþýdýr. Þiir örgütleri, þiir topluluklarý, sendikalar hatta þiir
günü dediðimiz falan þiirin karþýsýnda þeyler. Dahil olma ve
aidiyet isteklerinin karþýlýðý bu örgütlenmeler deðildir.
M.Ü.: Her siyasi güce karþý konumlanmýþ yapý ister þiir olsun
ister baþka bir þey- ayný damarlardan beslenir. Belki birinin
gücü azaldýðýnda diðerinin gücü artabilir ama her ikisi de ayný
yolun yolcusu anlayýþlardýr.
B.K.: Eninde sonunda iktidara hizmet ediyorlar. Bizim
iktidarla olan sorunumuz doðrudan þiirle alakalý. Þiirin
dinamik noktalarýný kaçýracaðýmýzý bildiðimiz için iktidardan
uzaklaþýyoruz. Ýktidarýn etki alanýndan çýktýðýmýz anda iyi þiire
ulaþacaðýmýzý düþündüðümüz için bu þekilde davranýyoruz.
Böyle düþünmeyenler olabilir, buna da saygýlý olmak
zorundayýz. Bunun dýþýnda da bir þiir anlayýþý var.
Örgütsellik her zaman için þaire karþýdýr. Þiir
örgütleri, þiir topluluklarý, sendikalar hatta
þiir günü dediðimiz falan þiirin karþýsýnda
þeyler. Dahil olma ve aidiyet isteklerinin
karþýlýðý bu örgütlenmeler deðildir.
M.Ü.: Evet yani, hegemonya belki yok edilemez bir mefhum
ama onun elini kolunu baðlayabiliriz. Gücünü bu þekilde
nötralize edebiliriz.
B.K.: Böyle bir gücümüz yok. Yavuz Altýnýþýk'la yaptýðým
söyleþide anti-modernist'im demiþtim. O da bana cevaben
böyle bir kavramýn olmadýðýný söylemiþti. Ben bunu kuramsal
çýkýþ adýna söylemiyorum. Ama iktidara elini verip de kolunu
kaptýrmayacaksýn!
M.Ü.: Kendini kaptýrdýðýn zaman kimyaný, genetiðini bozuyor.
Genetik kodlarýn yýkýmýna maruz kalýyorsun sanki. Çünkü
hemen kendi kodlarýna uyum saðlayacak hale getiriyor seni.
Bir yerden bir iliþki kurmaya görsün. Þair burada bu biçimsel,
þekilsel yanaþmadan ve uygunsuzluktan kurtulmak için
kelimeleri, harfleri kullanýyor.
B.K.: Þu da var, tanýmlama gereði hissediyorlar, tanýmlayýn
ama doðru yerden tanýmlayýn. Biçimci demek tanýmlama
isteðidir. Çok modern bir istek. Modernlik tanýmlama
ihtiyacýdýr. Ama bakarsýn yazýlan þiire dersin ki bu þiir biçimci
bir þiir. Buna da bir þey demem. Doðru tanýmlama isterim
demek istiyorum. Biçimci derken sen o yapýya dair analitik
çözümlemeler ve okumalar yapmalýsýn önce. Donelerimizi
vermiþiz ve þiirimiz de ortada, buna yönelik okumalar yapmalý
eleþtiren, tanýmlayan. Üsturuplu üslubu beklemek
eleþtirilenin hakkýdýr. Her türlü olumlu, olumsuz eleþtiride bu
hakkaniyetli üslubu kuracaksýn. Zihinsel okumalarýný
göstereceksin. Ancak o zaman ciddi bir karþýlýk bulabilirsin.
M.Ü.: Biçim dediðin zaman akýþkanlýk iddiamýzýn tam tersi bir
þey ortaya çýkýyor. Bir de bize salt-biçimci diyenler var.
B.K.: Ýlelebet!
M.Ü.: Ýlelebet payidar! Ýlelebet o paye de bize veriliyor!! Ama
oradaki payenin veriliþinden çok akýp giden anlamýn ve özün
ilelebetliði üzerinde durulmasý lazým. Bu anlamda biz bu
kadar harfe ve kelimeye yaslanýrken deðiþen anlamýn
ilelebetliðini kaygý ediyoruz kendimize. Türk þiirinin istenildiði
gibi manüple edildiði düþünülürse farklý noktalara gidildiði de
bir gerçek. Fakat burada yine görünürlük devreye giriyor;
Türk þairi de okur da bu anlamda uyanýk olmak zorunda. Her
þeyi doðru yere oturtmak zorunda. Türk þairinin burada
misyonu simulasyonlarý yani sahte görüntüleri ayýklamak.
Bunun için de derine inmek zorunda.
B.K.: Çok iyi eleþtirmenler gerekiyor, Türk þiiri
eleþtirmenlerini bekliyor aslýnda. Bir eksiði de bu herkesin
bildiði gibi. Yani objektif bakabilecek, klasik tanýmlamalardan
(epik-lirik ve biçim vesaire demeden) sýyrýlmýþ iyi bir
eleþtirmen gerekiyor.
15
M.Ü.: Varolan eleþtirmenlerle nereye kadar gidilebilir daha
bilmiyorum ama Milenyum þairleri de kendi içlerindeki putlarý
yýkmak zorunda. Erhan Altan bir bakýma bu iþi gördü.
Kendisine saygý duyuyorum ama hala o da böyle bir mantýðýn
içinden bakabilen bir eleþtirmen deðil bence. Ýþte bu yüzden
günümüzde þairin ve eleþtirmenin Mehmet Âkif'in sözüm
odun gibi olsun da hakikat olsun tarzýnda yaklaþýmlarýndan
çok uzakta bir noktadayýz. Günümüzde bunun karþýlýðý
kapitalist yararcýlýk ve acele tüketimdir estetik ve sanattan
bihaber. Estetiði süreðen bir geliþim olarak algýlayan þiirden
bihaber bir yapý oluyor o zaman. Sözün gerçek yerine
oturtulmasý için Mehmet Âkif'in de eleþtirilmesi lazým.
Toplumsal gerçekçiliðin bir tür süperego
otomatizmiyle hareket ettiði doðru. Buna böyle
diyebiliriz: süperego otomatizmi. Aslýnda Ýkinci
Yeni bu süperego otomatizminin karþýsýna
egonun dünyasýný çýkardý. Varoluþçulukla ve
varoluþsal anlamda egonun dünyasýný
geniþleterek süperegonun dünyasýný tartýþýlýr
kýldý. Tabii ki egonun alanýnýn da tartýþýlýr
kýlýndýðý yeni bir dünya vizyonu var.
B.K.: Ama günümüzde bu gerçek bir þiir eleþtirisi olur mu
bilemeyiz, çünkü daha çok politik bir eleþtiri halini alýyor her
çaba.
M.Ü.: Türk þiiri biraz da böyle bir saplantý içinde, doðru.
Mesele Âkif'te buluþmak ya da Modern Türk þiirini Ahmet
Haþim'e dayandýrmak deðil. Günümüzde Âkif'te buluþmak
ancak politik karþýlýðý olan bir þey, yoksa yeni þiirin dünyasýna
faydasý yok.
B.K.: Politik anlamda tercihimiz olabilir onun söyledikleri ama
þiirsel anlamda tercihimiz olmasý mümkün deðil.
M.Ü.: Bunu savunanlar bile kendi þiirlerine dönüp
baktýklarýnda istedikleri cevabý ve karþýlýðý
bulamayacaklarýný görecekler.
B.K.: Mehmet Âkif'in de estetik yüklü þiirleri var ayrýca. Ama
sonuçta yazdýklarýný saygýyla karþýlýyoruz kendi politik
tercihidir.
M.Ü.: Tartýþtýðýmýz nasýl bir politik görüþe sahip olduðu deðil.
Elbette bir referanstýr politikasý. Ama Ece Ayhan'ýn siyasi
görüþü de bir referanstýr. Burada belirleyici olan þiirin hangi
teknik imkan ve imkansýzlýklar gösterdiðidir.
B.K.: Veya Sezai Karakoç'un Diriliþ Partisi'ni kurarkenki
amacý neydi acaba? Buna yeniden bakmakta yarar var. Þiirin
kendi dili olmak zorunda. Þiir kendi diliyle tüm bu yaþamlara
bakabilir. Þiirin bu anlamda akýþkanlýðý ve topluma
dönüklüðü tartýþýlabilir.
M.Ü.: Kaldý ki þiirin öyle bir iþlevsel, araçsal veya toplumsal
tarafý da olabilir. Fakat bu toplumsal yönünü fetiþleþtirdiðin
zaman þiirin diðer yönünü sakatlamýþ olursun. Bunu yok
saymak, istismar etmek bir anlamda þiirin hareket eden
Sayý: 38 Kasým - Aralýk 2010
tarafýný baltaladýðý için kýsýr döngüye düþüyor olay. Toplumsal
Gerçekçilerin þiirlerini çok ilerilere taþýyamamalarýnýn ya da
bir noktada kesilmelerinin hatta bir tür Beat ve epik þiir yazan
þairlerin de bu kýsýrlýða saplanmalarýnýn nedeni
zannedersem þiirin bu canlý hayvanlýðýnýn istismar edilmiþ
olmasý.
B.K.: Yani toplumsal þiirin kendini evrilecek bir noktaya
getirememesinin bir sebebi de toplumun da farklý bir yere
kanalize olmasýyla alakalý. Nispeten baskýcý toplumdan
kurtulmayla alakalý. Hala bunda diretmenin de manasý
kalmýyor. Toplumsal þiir zaten bir þekilde evrildi. Ama ileri bir
düzeyde mi evrildi bunu bilemiyoruz. Çünkü arada bir Ýkinci
Yeni var. Esas toplumsalý çözen yapý Ýkinci Yeni. Çok analitik
davranýyor, Toplumsal Gerçekçilerin ise öyle çok analitik
taraflarý yok. Ýkinci yeni ne yapýyor? Tarihe, psikolojiye
bakýyor. Bilimlere þiirin tarafýndan objektif bir bakýþ atýyor.
Buradan aslýnda Ýkinci Yeni çaðdaþlýðýnýn eseriyiz diyebiliriz.
Ücra oradan kendi akýþýný yakaladý. Buna hayýr demiyorum
ben kendi adýma.
M.Ü.: Toplumsal gerçekçiliðin bir tür süperego otomatizmiyle
hareket ettiði doðru. Buna böyle diyebiliriz: süperego
otomatizmi. Aslýnda Ýkinci Yeni bu süperego otomatizminin
karþýsýna egonun dünyasýný çýkardý. Varoluþçulukla ve
varoluþsal anlamda egonun dünyasýný geniþleterek
süperegonun dünyasýný tartýþýlýr kýldý. Tabii ki egonun
alanýnýn da tartýþýlýr kýlýndýðý yeni bir dünya vizyonu var. Bu
yeni dünya vizyonunu deneyimleyecek Toplumsal Gerçekçi
anlayýþlardan çok toplumsallýkla egoyu önce kendi zihninde
ve þiirinde çarpýþtýracak yeni bir þair neslinin ortaya çýkmasý
gerekiyor. Ýkibinler þiirinin bazý isimleri içkin olduklarý oranda
da politiktirler ayný zamanda.
B.K.: Toplumsal þiire dönersek, toplumsal þiirin en son açýlýmý
Yenibütün. Tam Berlin Duvarýnýn yýkýlýþ zamanlarýna rastlýyor.
Aslýnda tam da tezat gösteriyor benim düþünceme göre. Yani
toplumsal þiire yeni bir açýlým saðlamak belki bir adým daha
attýrmýþtýr ama þiirdeki yapýlar anlamýnda ne kadar baþarý
getirmiþtir. Ýyi þiirler ve þairler çýkmýþtýr elbette, hala da devam
ediyorlar, ama sonuçta oturulan yapýlara ters þiirler de
oluþturulabiliyor bazen. Çünkü ona dair bir toplumsal taban
kalmamýþ artýk. Her þey alt yapýdaki deðiþimlerle alakalý
sonuçta.
Biçimci derken sen o yapýya dair analitik
çözümlemeler ve okumalar yapmalýsýn önce.
Donelerimizi vermiþiz ve þiirimiz de ortada,
buna yönelik okumalar yapmalý eleþtiren,
tanýmlayan. Üsturuplu üslubu beklemek
eleþtirilenin hakkýdýr. Her türlü olumlu, olumsuz
eleþtiride bu hakkaniyetli üslubu kuracaksýn.
Zihinsel okumalarýný göstereceksin. Ancak o
zaman ciddi bir karþýlýk bulabilirsin.
No: 12 - Tel: 0.332.342 07 95 KONYA
Yeni Matbaacýlar Sitesi 1. Blok
Office Dizgi & Grafik
Erdoðdu Ofset