TÜBiTAK

TÜRKiYE BiLiMSEL VE TEKNOLOJiK ARAŞTIRMA KURUMU

THE SCIENTIFIC AND TECHNOLOGICAL RESEARCH COUNCIL OF TURKEY

Tarım, OrmaneılIk ve Veterinerlik Araştırma Grubu

Agriculture, Forestry & Veterinary Research Grant Group
BATI ANTALYA YÖRESİ FLORASıNDA BULUNAN TIBBİ VE
AROMA TİK BİTKİLERİN BELİRLENMESİ VE ARICILIK
AÇısıNDAN DEGERLENDİRİLMESİ

PROJE NO: TOGTAG-2674

YARD.DOÇ.OR. MEHMET BİLGEN

MAYIS 2004
ANTALYA
 ÖN SÖZ

Ülkemiz bir çok bitkinin gen merkezi olması dolayısıyla, tıbbi ve aromatik bitkiler
açısmdan büyük bir çeşitli1iğe sahiptir. Bu bitkilerin hastalıklann tedavisinde kullannm,
geçmişten günümüze kadar gelmiş, ülkemizde ve dünyada gün geçtikçe de artınaktadır.

Ancak bu denli önemli olan ve önemi geçtikçe artan bu bitkilerin tannn, ıun..vUl.UA"'" bir
kaç tanesi dışmda yapılmamakta ve dOğadan toplanmaktadır.

Tıbbi ve aromatik bitkiler tedavi amaçlı kullanınılan yanmda, anlar polen ve

nektar olarakta büyük bir öneme sahiptirler. Bir çok kaynak bu bitkilerin anlar
tarafından çok fazla ziyaret edildiğini ve tıbbi ve aromatik sahip bitkilerin yüksek
kalitede nektar salgıladıklanm bildirmektedir.

Bu batı alan 7
Korkuteli, EOOalı, Kumluca, ve
kapsammda vı,,,,',.,,,,,,uı olarak vv,,..,"''','"'''"' daha sonra bu
un..,u.... Uv.ıı, 111~A..~,H'ir taramalan ve sonucu anlar
olanlann belirlenmesi anıaçlannnştır. de
""".'uu, açısından döneınde ...v.,vuvn"uu,",v"v"",,,,,,,,, oeliırıeınmıeye çalışılnnştır.

Bu çalışına
 içİNDEKİLER

y,,-,ı,-.ıL'LJLJn., DİzİNt ....................................................... ..

1 .................................................. 1
2.
2.1 P<.. r11Vh.,ru.J BİLGİLER

MATERYAL

Alanının Tanımı ve İkliın v"'....'un.J'''''ı

10
14

3.
4.
5.
communis L
var. arvensis....................................................... .

4. arvensisL
5.
6.
7.
8.
9.
10.
lL.
12.
• •••• *.~ ••• ••••• •• •• ••
~ ~ ~ ~ ~~ ••

6. BİLGİ

II
 ÇİZELGELER VE ŞEKİLLER DİzİNİ

II

!.yanşma alanmdan toplanan tıbbi ve

yı"""ıfi-,'" 5. t,.;aıışma alMıındım ~'IJ'JJ'~U~U ve cu VllUUL,'A V1'.n.U'"ı.

V1L<'"'~;:;'''' 6. v ... ı"uı,u alanından toplanan ve an

VU*,"U"" ve çıçe~kleınn.e
 öz
BATI ANTALYA YÖRESİ FLORASıNDA BULUNAN TIBBİ VE AROMATİK
BİTKİLERİN BELİRLENMESİ VE ARICILIK AÇıSıNDAN
DEGERLENDİRİLMESİ

Bu çalışma 2001*2002 yıllannda,Batı Antalya Bölgesini kapsayan 7 ilçede (Antalya-

Merkez, Korkuteli, Elmalı, Kemer, Kumluca, Kaş ve Finike) yapılmıştır. Çalışmada bu
bölgede yetişen tıbbi ve aromatik bitkilerin belirlenmesi ve bu bitkilerden hangilerinin anlar
tarafindan ziyaret edildiğinin tespiti amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında, öncelikle alandaki
tıbbi ve aromatik özelli~e sahip olabilecek bitkiler toplanmış, teşhis edilmiş ve literatürler
taranarak bu bitkilerden hangilerinin tıbbi ve aromatik bitki oldu~ belirlenmiştir. Daha sonra,
arazi gözlemleri ve literatürlerden yararlanarak bu bitkilerden hangilerinin arılar tarafından
ziyaret edildiği tespit edilmiştir.
Çalışma boyunca 61 familyaya ait toplam 549 bitki türü toplanmıştır. Bu türler içinde
Lamiaceae familyası 90 tür ve Asteraceae familyası 85 tür ile en fazla bulunurken, bu
familyalan 49 tür ile Fahaceae familyası ve 43 tür ile Caryophyllaceae familyası izlemiştir.

Literatür taramalan sonucunda 549 bitki türü içinden 34 familyaya ait toplam 124 adet tıbbi
ve aromatik özellige sahip bitki türü tespit edilmiştir. Tıbbi ve aromatik bitkilerin familyalara
göre tür ~lımına bakıldı~ 59 tür ile Lamiaceae familyası ilk sırayı almıştır. Fabaceae
familyası 13, Asteraceae familyası ise 12 tür ile bu familyayı takip etmiştir. An bitkisi olarak
de~erlendirildiğinde ise; belirlenen tıbbi ve aromatik bitkiler içinden arazi gözlemleri ve
literatör taramalan sonucu anlar tarafindan ziyaret edilen 23 familyaya ait toplam 55 adet tür
tespit edilmiştir. Lamiaceae familyası 18 tür ile arılar tarafından en fazla ziyaret edilen bitki
grubu olurken, Fabaceae familyası 8 tür ile ikinci sırada, Asteraceae familyası ise 4 tür ile
üçüncü sırada yer almıştır. Ayrıca bu bitkilerin, arıcılık açısından Öllemli olan çiçeklenme
dönemi dikkate alındıgmda çiçeklenmenin en yoğun oldu~ dönemin Nisan, Mayıs ve
Haziran ayları oıdu~ belirlenmiştir.

ANAHTAR KELİMELER: Tıbbi ve aromatik bitki, Ancılık, Arı bitkisi, Antalya.

ıv
 ABSTRACT
DETERMINATION OF MEDICINAL AND AROMATIC PLANTS IN WESTERN
ANTALYA REGION AND EVALUATION FOR BEEKEEPING
This study was conducted in 2000-2001 at 7 distriets; (Antalya center, Korkuteli,
Elınah, Kemer, Kumluca, Kaş ve Finike) ofwestem Antalya region. The aim of study was to
determine medicinal and aromatic plants growing in the study area and determine which
plants were visited by bees. in the study, first medicinal and arornatic planı were collected and
botanically identified and then plants visited by bees were detennined both using literatures
and field observations.
During the study 549 species belong to 61 families were collected. Lamiaceae (88),
Asteraceae (85), Fabaceae (49) and Caryophyllaceae (43) were the most common taxa
collected. Literatures and observations indicated that among the 549 species, 124 were
medicinal and aromatic plants. Among the medicinal and aromatic plants, Lamiaceae family
was the most common(59) and it was followed by Fabaceae (13) and Asteraceae (12). As per
field ohservations and literature evaluation, 55 species from 23 families were considered as
bee plants. Lamtaceae family was the most visited pIants by bees with 18 species and it was
foflowed by Fabaceae family (8 species) and Asteraceae (4 species). With respect to
tlowering stage which is important for bee keeping, these plants densely bloomed in April,
Mayand June

KEYWORDS: Medicinal and aromatic plant, Bee keeping, Bee planı, Antalya

v
ı. GİRİş:

Dogaya dönüşümün bir slogan haline geldiği günümüz dünyasında tıbbi ve aromatik
bitkilerin kullanımı dünyada ve Türkiye'de önemli bir yere gelmiştir. Türkiye pek çok bitkinin
gen merkezi olmasının yanında, bazı endemik türlerin de bulunduğu coğrafik bölgeleri
içermektedir. İnsanlar yüzyıllardan beri hastalıklara karşı. elde ettikleri bitkiler ile çare
bulmaya çalışmışlardır. Hastalıkları, bitkiler ile tedavi etme yöntemleri oldukça başarılı
sonuçlar vermiştir. Bundan dolayı bitkilerin tedavide kullanımı, günümüze kadar devam
etmiştir. Birçoğu tesadüfen, birçoğu da merak sonucu denenerek etkileri anlaşılan doğal

ilaçlar, kulaktan kulaga yayılarak herkes tarafindan tanınmış ve yıllar geçtikçe daha farklı

bitkilerin başka dertlere de deva oldukları anlaşılmıştır.

Ülkemiz tıbbi ve aromatik bitkiler bakımından çok zengindir. Bu zenginliğin nedeni

hem Asya hem de Avrupa kıtaları üzerinde bulunmasından dolayı iklimsel bakımdan çok
büyük farklılıklar göstermesidir. Küçük Asya diye de anılan ve çok değişik iklimlerin
bulunması nedeniyle zengin bir bitki florasına sahip olan yurdumuzda bu gün 8500·9000 den
fazla bitki tOıilnün bulunduğu belirtilmektedir. Bitki tür sayısının fazla olması yurdumuzun üç
floristik bölgenin birleştigi bir yerde bulunmasından da kaynaklanmaktadır. Bunlar A vrupa-
Sibirya bölgesi, Akdeniz bölgesi ve İran- Turan bölgesidir. Türkiye' de bitki örtüsü
bakımından üç farklı bölge (Kuzey bölge, Batı ve Güney bölge, orta ve Doğu bölge) ayırt

edilir. Batı ve güney bölge; batı ve güney Anadolu ile Trakya'nın güney kısımlarını içine alır
ve bu bölgede Akdeniz iklimi hüküm sürer. Çok zengin bir floraya sahiptir. Özellikle uçucu
yağ ve reçine taşıyan tıbbi bitkiler bu bölgede çok iyi gelişmektedir. (Ceylan, 1996)

Tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanımı ülkemizde ve dünyada gün geçtikçe artmakta ve

önem kazanmaktadır. Ya1nız bu bitkilerden bir kaçı dışında ülkemizde ekimi yapılmamakm.
doğal floradan toplanmaktadır. Dünyada olduğu gibi Türkiye' de de tıbbi bitkiler hakkında
sağlıklı istatistiki rakamlar bulmak mümkün değildir. Eskiden beri düzgün bir şekilde tarımı
yapılan haşhaş, anason, şerbetçi otu ve kimyon dışındaki tıbbi bitkilerin Türkiye' de üretimi
nedir, veya üretilmeden doğadan toplanan miktarın ne kadar olduğu tam olarak
bilinmemektedir (Ceylan, 1996).

1
 Bu sorunlarla karşı karşıya olan tıbbi ve aromatik bitkiler genelolarak gıda, ilaç,
baharat, boyama maddesi, parftiıneri ve kozmetik sanayinde kullanılmaktadır. Tarihle ilgili
erişilebilen yazılı kaynaklarda, ilk insanların çeşitli hastalıkların tedavisi için bitkilerden
yararlandıkları belirtilmektedir. BugOn bile dünya nüfusunun çoğunlu~ için bitkiler ilaçların
hammaddesi olarak kullanılmaktadır. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde nüfusun O/o8O'i
sağlık gereksinimlerini ilk etapta geleneksel tıbbi bitkilerden sağlamaktadır. Gelişmiş

ülkelerde ise reçete ile satılan ilaçlann % 2S'i bitkisel kökenli ilaçlardır. İnsanoğlu için
yaşamsal d~eri tartışılmaz olan bitki primer metabolitlerinin yanı sıra, tat ve koku verici
maddeler de besin endüstrisinde önemli yer tutmaktadır (Babaoğlu vd., 2001).

Tıbbi ve aromatik bitkiler bu yararları yanında fazla miktarda nektar ve polen

üretmelerinden dolayı artlar için de iyi bir besin kaynagıdırlar.

Bal arısı kolonisinin doğadan topladıgı yalnızca 4 madde bulunmaktadır. Bunlar

nektar (bal özü), polen (çiçek tozu), su ve propolistir. Propolis kovan onanmmda kullanılan
bir madde olup beslenmede kullanılmaması ve suyunda beslenmeye dolaylı katkısı nedeniyle
arının beslenmek amacıyla do~adan toplamak zorunda kaldıgı maddelerin yalnızca nektar ve
polenden oluştu~ görülmektedir (Do~oğlu 1992).

Bal; bitkilerin çiçeklerinde bulunan nektarların (bal özü) veya bazı eşkanatlı böcekler
tarafindan bitkilerin canlı kısımlarından yaralanarak salgıladıkları tatlı maddelerin bal artları

tarafindan toplandıktan sonra vücutlarında bileşimlerinin değiştirilmesi ve depo edildikleri

petek gözlerinde olgunlaşması sonucunda meydana gelen tatlı bir ürün olarak tanmılanır.

Anlar balın hammaddesi olarak ço~ukla çiçeklerdeki nektarları (floral) kullanırlar. Ancak
az da olsa bitkilerin diğer kısımlarında bulunan tatlı sulardan da (ekstra floral) faydalanırlar

(Otleş 1995). Balın kalitesinin nektara ba~ oldu~, armm ancak nektarın bünyesini biraz
değiştirdiği ve nektardaki su miktarını büyük ölçüde düşürdüğü bilinmektedir (Bale! ı 992).

Bitki türlerinin bal yapma kapasitelerinin ölçütü olarak" Bal Potansiyeli" kavramı

geliştirilmiştir. Bal potansiyeli; tamamıyla aynı bitki ile örtülü bir tarlanın bir hektarlık
bölünıünden optimmn şartlarda bir sezonda elde edilen bal miktarıdır. Bal potansiyeli en
yüksek familyalara bakıldı~da Lamiaceae ve Legumuminosae familyaları ilk sırayı

almaktadır. Lamiaceae familyasından 3 tür (Lamium album (Ballıbaba), Salvia verticillata

2
(Adaçayı) ve (Kekik» bal potansiyeli en yüksek (501 kglha'ın uze:rınııe

grubu olan 6. giımektedir. ef!1ımıımırno,yae familyasından ise; tıbbi bitki olarak

kullanılan Sakalı) ve lWl/lllI''''''': Yoncası) en üst grup
6. ginnektedir (

bal yapınak amacıyla oram

Genelde nektarların oram 50' nin OZe~nncıe(jl1r

,,,'n'~Nn nektarnıda %76, TUl,IUc'"ru nektarnıda 79 oranında vardır.

olarak bakıldığında L,Qj7Uarceııe ve

Lep,r:umltlmı,rıOSI7e familyalarıdır ( ötleş

ve

arıınn Polenin arı be~;ıerıın(~sırıdek:ı

polenli hazır arı ır",ırı",," satılınaktadır. her arıcıınn Ken(ll1sı tarafından

üzere

Bu yUHl;ı>IUı:lUU OD(~ellKıe ve areıımltiK t1po'prp

ve
tıbbi ve aroınatik

ve

3
2. GELİşME

2.1. KURAMSAL BİLGİLER VE KAYNAK TARAMALARı

Sorknn anlar
tarafindan '71'U'n·t:>T edildiğini, bu bitkilerin baııannın kalitedie ve koknlu olduğunu

belirtınektedir.

Robeıts (1994); aromatik ve tıbbi bitki olan xo~r;m(J'rını~<; OirtlCl'nt1l'lS anlann

'7'''''''''''''' ettıJ~ bildinnekteılir.

~orJı{Un ve (1994),
IrnT<,rnlJnyl1'J<l gibi tıbbi bitkilerin anlar tarafindan ziyaret
edildiğini ve bu bitkilerin YLV"JU'~uu.u~ dönemlerinin şubat ayından kadar devam
sımflandırına yapıldığında tıbbi ve aroınatik bitkilerin
dahil bitkilerin oranlanmn olduğıı

Sorkını vd. ",,,,,/"},,1ı,,, DOljgeu::nnııe üretilen

doğal 44 balım ayırt etıneyi sağlayacak UL.u:ı..»vı ve
etınek amacıyla yaptıklan bir çalışmada, bu balıarda La1Jrlıa(:eae

ıyasınrum Ipcımı'um spp. spp. spp. gibi

ve arO]natLK olan bitkilerin polenlerinin bulınıduğunu etmişlerdir.

Sönınez ve Altan ve meralarda kendiliğinden '''''Tlı"..n adaçayı,

baıııbaba, lavanm ve nane tıbbi ve bitkilerin kaliteli verdiklerini ve bu

an ziyaretlerinin fazla oldUğıı belirtilmekteılir. beyaz adaçayımn

orammn

familyasına bağlı Origanum vıılgare'nin

oranda nek1ara sahip olduğunu belirtınektedir.

4
 gibi tıbbi ve aramatik bitkiler nitelikli bal yaptıklanndan
ı",u,,,,,uı, büyük önem taşımaktadır.

ve aroııııatık OluçUlerIn anlar

tarafından ve bn bitkilerin için polen ve
,,"f!>......'cı"'..uııı bildirmektedir.

H'uı"'''j,uu ve ruuuuu

türün, çiçeklenme dönemlerini Deıırıe:mı:şnr Bootardan polen ve nektar olarak Acııcıa

spp. ve Nisandan
ve
bal kaynaklan mmıguılU saptamışlardır.

Cttauclttaıry ve (1989) an
türün

an merası

:Sinapı's, l:{ı'llJll'llmls ve

ve
. .tJLjL1'l.1"'U çalışmada, ana

seKiııue kültür «"'''LUru' u,,,... ittfonıarefa sp. önemli bir an bitkisidir ve

5
 İngiltere' de arılar için önemli olan nektar kaynaklarımn saptanması için yapılan

çalışmada, Rubus, Trifolium repens, Crataegus monog;ma, Cal/una vulgaris ve Brassica

napus'un dominant kaynaklar olduğu saptanmıştır (Roberts, 1994).

Almanya' da asidik alanlarda arı merası oluştunnak amacıyla uygun tohum

karışımının; 0/040 Phacelia tanacetifolia, %25 Fagopyron esculentum, %7 Sinapts a/ba, %6
Corlandrum satimm, %5 Ca/endula officinalis, %5 Nigella sativa, %3 Raphanus sativus, %3
Centairea eyanus, %3 Ma/va sylvesms, %2 Borage officinalis olduğu belirtilmektedir. Bu
karışımın, yazın çiçek yokluğunu engeııedi~, iyi bir polen kaynağı olduğu ve uzun süre çiçek
sağladığı saptanmıştır (Engels ve ark, 1994).

Danon vd (1990), sekiz çayır ve mera alanında yaptıkları araştırmada 158 arı bitkisi
olduğunu saptamışlardır. Bunların en önemlilerinin ise Fabacea (42 tür), Lamiaceae (28),
Asteraceae (18), Rosaceae (9) ve Ranunculaceae (7) familyalarından olduğu belirlenmiştir.

YeniZelanda' da bal arıları için polen veya nektar kaynağı olan 224 bitki toplanmıştır.
Bununla birlikte bal anları için majör durumda yalnızca 12 familyamn önemli olduğu

saptanmıştır (Butz Huryn, 1995).

Johannsmeier (1995), Cape'nin (Güney Afrika) güneybatı civarındaki arı bitkilerini

sımflandırmıştır (sarılıcı, tırmamcı, ağaç, tek yıllık, çok yıllık, kültür bitkisi vs). Bu bitkilerin
arı bitkisi olarak değerlerini, çiçeklenme dönemlerini ve bazı botanik özelliklerini
belirlemiştir.

Özgüven (1999), Çukurova Bölgesini tarayarak uçucu yağ içeren toplam 109 farklı
kökenli bitki materyali toplamışlardır.

Grieve (193 ı ), tıbbi ve aromatik bitkilerin özelliklerini ve kullarum alanlarım

belirtmiştir.

Corbet vd (1994), Salvia spp. (Adaçayı) ve Lamtum spp. (Ballıbaba), Satureja

hortensis, Ocimum basilicum, Melissa officinalis,Hhyssopus officinalis,Rosmarlnus officinalis
gibi tıbbi ve aromatik bitkilerin arılar tarafindan çok sık ziyaret edildi~ bildirmektedirler.

6
 Moutain vd. (1992), tıbbi ve aromatik bitki olarak değerlendirilen Thymus spp.,
Mentha spp., Salvia spp. Onganum spp. ve Lavandula spp. türlerinin çok iyi an bitkisi
olduğunu bildirmektedirIer.

Balcı (1988), kekik (Thymus), ballıbaba (Lamium), lavanta çiçeği (Lavandula) ve nane
(Mentha) gibi bazı tıbbi ve aromatik bitkilerin an bitkisi olarak değerlendirilebileceğini,

anların adaçayından aldıklan nektarla yaptıklan balın su beyazı veya beyaz renkte olduğunu

belirtınektedir.

Coelho de Souza ve Elisabetsky (1988), Lamiaceae familyasına dahil bir çok tıbbi ve
aromatik bitkinin anlar tarafından ziyaret edildiğini ve bu bitkilerin bal üretiminde önemli bir
yere sahip olduklannı bildirmektedirler.

Demissev (1996), Labiateae familyasındaki çoğu bitkinin anlarla tozlandığım, bu

bitkileri genellikle büyük ve dilleri UZLUL anlann ziyaret ettigini bildirnıektedir. Aynca
Labiateae familyası bitkilerinin çiçeklenme sezommun sonunda (özellikle sıcak ve yağınursuz
yaz aylannda) diğer bitkilerin aksine çiçekli olmalan ve çoğunun çok yıllık olması nedeniyle
birkaç defa çiçek vermeleri anlar için bu bitkilerin önemini artınnalctadır.

Monarda punctata (Atnanesi) Agastache foeniculum, Leonurus cardiaca

(Aslankuyruğu), Nepeta cataria (Yabani Pırasa), Pycnanthemum pilosum (Dağnanesi),

Rosmarinus officinahs (Biberiye Kuşdili) gibi Lamiaceae (Labiateae) familyasına bağlı bazı

bitkilerin anlar için çok çekici olduğu ve anların bu bitkileri bal yapmak amacıyla çok sık

ziyaret ettikleri belirtilmektedir (Anonymous 2004 a).

Asteraceae (Compositaea) familyasından Achillea millefohum (Civan perçemi) tıbbi

ve aromatik bir bitki olması yanında iyi bir an bitkisidir. Aynca diğer bir çok böcek içinde
önemli bir nektar kaynağıdır (Anonymous 2004 b).

Anonymous (2004 c), uçucu yağ içeren ve Lamiaceae (Labiateae) familyasından olan
Lavandula officinalis'in anlar ve diğer bazı böcekler tarafından, nektar için çok sık ziyaret
edildiğini bildirmektedir.

7
 KO,Y1tl,ırıI1US officinilUs bütün parçalan yüksek oranda uçucu yağ içeren bir tıbbi ve
aromatİk bitkidir. Bitkinin odunsu kısımlan yeni sürgünler vermektedir ve biçilmeye
toleransııdır. Bu özelliklerine ilave olarak anlar tarafindan çok ziyaret Vuıluı;",. için önemli
bir an d).

8
2.2. MATERYAL ve METOT

2.2.1. Materyal

2.2.1.1. Araştırma Alanının Tanımı ve İklim Özelliideri

Antalya ili Anadolu'nun güneybatısında 29° 20' - 32° 35' dogu boylamlan ile 36° 07'
37° 2' kuzeyenlemleri arasında yer almaktadır. Antalya iiiInin toplam yüzölçümü 20.591.010
dekardır. Türkiye alammn o/02,6'sını kapsamaktadır. Bu alanın %20,16'lık bölümü olan
4.150.160 dekanm tanm alanlan, %4,98 ile 1.024.650 dekarını çayır-mera, %55,12 ile
11.350.600 dekarını orman ve fundalıklar, %0,025 ile 52.080 dekarını su yüzeyi ve
%19,49'luk oran ile 4.013.520 dekarını da tanm dışı alanlar ve yerleşim alanlan
oluşturmaktadır. Akdeniz Bölgesinin batı kesiminde yer alan Antalya'da Toros sıradağlan il'in
kara sınırlarını meydana getirmektedir. İl güneyinde Akdeniz, dogıtsunda İçel, Karaman ve
Konya, kuzeyinde Isparta ve Burdur, batısında ise Muğla illeri ile çevrelenmektedir. Antalya
ilinin Akdeniz iklimine sahip oldugu belirtilmekte ise de etkilerinin denizden uzaklaştıkça ve
yükseklik arttıkça azaldıt'!t görülmektedir. Antalya bölgesinin kıyı kesimleri Akdeniz iklim
tipi altında" llımaıı Deniz ve Sıcak Deniz İklim Sınıfı" na girerken, iç kesimlerde "Soguk
yan-kara iklim " tipi görülmektedir.

Akdeniz iklimine sahip bölgelerin vejetasyonunu herdem yeşil kurakçıl ağaç ve çalılar
karakterize eder. ılıman bölgelerin düşük sıcaklıklan ile savanların ekstrem derecedeki
yüksek sıcaklıklan ve şiddetli kuraklıt'!t nedeniyle, bu alanlarda çevre koşulları yaprak döken
vejetasyon açısından elverişsizdir. Bunun yanında tek yıllık bitkiler Akdeniz iklimine sahip
alanlarda en yüksek yogıtnlugıtna ulaşır. Bu tür alanlarda tek yıllık türler alanın yarısını

oluşturmaktadır. Yumuşak ve nemli kışlar ile yaz kuraklığrnın kombinasyonu özellikle tek
yıllık bitkilerin yetişmesi için uygun bir ortam yaratır. Bu bölgelerde kısa, kalın gövdeli, kısa

ve yaygın dallı herdem yeşil, kurakçı1 bitkiler klimaks vejetasyonu temsil eder. Daha verimli
topraklarda çayır bitkileri ve otlar alt örtüyü oluştururken, verimsiz topraklarda herdem yeşil
kurakçıl çalılar sıklıkla görülür (Yılmaz, 1996).

Toros dağları Antalya'nın batısından Anti-Toroslara kadar uzanan bir kalker

serisinden oluşur. Bu bölgedeki bitki örtüsü, Ege bölgesine çok benzer. Toroslar endemik

9
bitkiler ymıunl[1en Batı Anadolu'dan daha zerıgırıoır.

alan
Bolkar dağları, Tabtah ve J:Sen~ket aag;ıarı endemik
tılıırıe.ktedlır ft~ratinum ornus
DlCfllen V'",~.LU.vn..",ı et Borunı., endemik

Antalya 2001 yılı vLL>,,,,ııı;v r de göstenıımejl\:teclır

ve Korkuıtelı ve

2.2.1.2. AraştJ.rma Alanı

ıuanmıa,t,an Mn"",,,,>< Hm.gesım K~ıpS8lVan 7

ıvıerKe.Z, Korkuteli, .L4uı.ıuıı, 1 de Antalya

ve ııçe:ıen göıiilıırıektedır V"U'2.ıu.ı Kaı)swmırıoaıa

LO
Şekil 1. Araştınnanın Yapıldı~ ilçeler.

Korkuteli: Korkuteli Antalya'nın kuzey batısında ve Antalya'ya 68 km. uzaklıkta

bulunmaktadır. Dogtısunda Antalya Merkez ilçesi, batısında Mu~a Fetbiye ilçesi, Burdur
Gölhisar ve çavdır ilçeleri, gOneyde Kumluca ve E1malı ilçeleri ve kuzeyde Burdur, Bucak ve
Tefenni ilçeleri İle çevrili bulunmaktadır. Yüzölçümü 2471 kın2'dir. Deniz seviyesinden
yüksekliği 1020 metre olup 1/4 oranında Akdeniz iklimi, 3/4 oranında göller bölgesi kara
iklimi hüküm sürer. Soguk hava göller bölgesinden, sıcak hava Akdeniz bölgesinden
gelmektedir. Yılın dört mevsimi bariz olarak görülen ilçede hava sıcaklığı ortalaması kış

aylarında genel olarak 4-5 derece civarında ve yaz aylarında +25 derece olmaktadır.

Torosların başlangıcını teşkil eden Bey Daı}ları'mn Akdeniz'e bakan yüzünün arka kısmında

oluşan düzlüklerin ve tepeciklerin hakim olduğu bir arazi yapısı mevcuttur. Korkuteli İlçesini

101.465 ha. tarım alam, 5800 ha. çayır ve mera alam, 100.337 ha. onnan ve fundalık alanlar,
351 ha. su yüzeyleri, 403.13 ha. tarım dışı alanlar ve meskun salıalar oluşturmaktadır. Tarım

alanlannm 1.166 ha.' 1 onnan sahası içerisinde yer almaktadır. İlçede arı kovam sayısı
9957'dir.

Elmah: Elmalı ilçesi Antalya ilinin 110 km. batısında 1150 m. rakmılı geniş bir plato
üzerinde kurulmuştur. Yerleştiği alan da@ık ve engebeli bir arazidir. Yüzölçümü 1594

II
km2'dir. Toroslann kolu olan Beydağları ile çevrili olup, şehir merkezinin bulunduğu yer
adeta bir çanağı andınr. Bu çanak içerisinde, Elmalı, Akçay, Avlan, Bazlıüyük, ve Gölova
ovalan vardır. İlçe Akdeniz Bölgesinde olmasma rağmen Akdeniz iklimi yaşanmaz. Karasal
iklim hüküm sürer. ilçe'nin geçim kaynaktan tanm (hayvancılık, baklagiller, tahıllar) ve
annan ürünlerine dayanır. Baklagiller, tahıllar ve meyvecilik en yaygın tanm kollandır. İlçede
bir yem, bir tuğla ve 2 meyve suyu bir de un fabrikası vardır. Öfdübek, Tekke, Dokuzgöl,
Çanı Kuyulan annan bölgeleri ilçenin dinlenme ve piknik yerleridir. Su Kaynaklan,
Pmarbaşlan Baranda kaynağı, Karapmar, Kazanpmar, Tahılpmar, Pmarbaşı gibi kaynaklar
bulmnnaktadır.

Yayla Adlan
Yuva Yaylası

b) Baranda Yaylası
c) Kohu Dağı Yaylası

d) Serkiz alanı Yaylası

e) ve Kızılcadağ yaylası

Kemer: İlçe, il merkezine 45 km mesafededir. İlçe smırlan içinde Batı Toros Dağlan
bulmnnakta olup, en yüksek tepesi metre ile Tahtalı Dağı'dır. Aynca metre ile
Teke Dağı, 1382 metre ile Çmarhpmar Dağı ve metre ile Kerimler Dağı ve bunlara bağlı
tepeler mevcuttur. Dağlar denize paralel ve dik olup, büyük ölçüde onnanlarla kaplıdır.

ilçenin ova niteliğinde büyük düzlükleri yoktur. Ancak ilçe Göynük, Beldibi,
çanıyuva, Tekirova ve Kuzdere köylerindeki küçük düzlükler yerleşim alanlan haline
gehniştir. İlçe topraklanmn büyük bir kısmı onnaıı1a kaplıdır. İlçe onnanlannm denize bakan
kısımlan milli park sahası içine alııuıuştır. Oımanlarda en çok Kızılçam, Sedir, Karaçanı,

Sandal ve diğer yapraklılar mevcuttur.

Kumluca: Kumluca ilçesi, Batı Akdeniz bölümünün, Antalya Körfezi'nin batı kısmmdaki

Teke Yarımadası diye adlandınlan Antalya Körfezi ile Fetlıiye Körfezi hizasmda Akdeniz'e
doğru uzanan uzantı üzerinde ve Antalya'ya 90 km uzaklıktadır. İlçenin yüzölçümü

km2'dir. İlçenin güneyinde Akdeniz, batısmda Finike ilçesi, batı ve kuzeybatı yönünde Elma1ı
ilçesi bnlmnnaktadır. İlçe merkezinin bıılunduğu zemin, Alakır çayı ile Gavur Deresi'nin
dağlardan sürükleyip getirdiği alüvyonlu bir ovadır. Yer yer çakıl, knm ve toprak
katıııanlanndan oluşmuş olan bu ovanm oluşumu yenidir. Dağ köylerinde ise eğimli ve hafif

12
 !'ıvLLvUllıuv verimli bir yapısı mevcuttur. üç tarafi "'"E,'U"'"

denizden doğru uzanarak Tatlık son bulan verimli bir ova yer
almaktadır. Bu ovanın doğuya uzantısı üzerinde Mavikent Beldesi bulunmaktadır. Ova
Mavikent'den ilçenin dağlar gittikçe
yükselerek Beydağları'na kadar uzanan bir arazi oluşturmuştur. önemli dağları;

doğuda Baldıraulı ve
Kumluca'da yazlan kurak ve kışları ılık ve U"'i''''''' tipik
bir Akdeniz hüküm sürer. hemen ıiVuu"",,u hiç kar ya~pnaz. Fakat
.rn'U"'LC>I Gölcük, Büyükalan ve aylannda
""UUU''',",u daha çok turfanda ve Tn""'"'''' merkezidir.
tarıma bağlıdır.

Kaş: kmz,dir. Batıda

Elmalı ııce:sme komşudur. 168 mesafeElde ve
bu ada vasıLtasıyı Yw:ıanıstam ile komşudur.
uzunmı;u 70 km civanndadır. hüküm sürer.
ve ılık ve yağışlıdır. seV1LyeSm<1l~n 700 m. YUK:seKuge
iklimi etkJLsm<100.ır. ilçenin eKc,noıWK ve
son yıllarda

halkm ve dışarıdan birçok

müteSıel>l>lsıc:~nn tnrizme

Finike: topraklarmm batı KesıımMe

meırke~~l, düz bir ova üzerinde

Narlık,

topraklarıımı da bulunduğu

olduğu bir DD1ıgeuır Dağlar, kıyıdan hemen soura

km. kadar içeridedir. dik
olarak buluştukları çıkıntıbdır.

yüksektir. Akarsu .. 6 ...IU""U AU",""" dar ve derin koylar olustuıurlın'

Bu ovalarında, kuınsallarda ve

13
 vadi ağızlarında n"..,HU.. nnr",",,"." kaplı olan bu V~""Hl:;Ul\",,",,H ve iklimin
nygnnluğnndan dolayı, her türlü tarımsal kolaylıkla '"'''',I V V) U ' ' ' ' ' " " ,,,,,""",11 topraklarla
kaplıdır.

2.2.2. Metot

Projenin naşıanıası.ncıım itibaren 1:.KJım-Mavı cıöneuuncıe salıH

bir
flora tanınmıştu t\rdZlnm talfanma:n, her
önüne alınarak yapılırnştır.

ıçıııaejl<:ı v,,,ıı:::.''"'u,",, buluııalfl tıbbi ve

amacıyla ömekıc~ ",'Uuııı.y ve pre~sıeme

sonra
'H<tn,N'l1r ve

ve

gö2~ıel1rueı.nnııs, arılar wafindan 7nn...ıar

v .....,I.lEıu dummlarda fbtol2;rajtları çekilmıiştir

bir
ve normali-f'\'I"·r.iTr<ıi-' •• l"

nıtıoıerae)n nanı;~ııenm.n tıbbi ve aromarik bitki oldukları

1i'l"""1"<>11'.. waması sonucu edilınişrir. Tıbbi ve aroımatık bitkiler sonra

yine literatür taramalan sonucu ve daha önceden arazide not alınan ve anlar tarafindan ziyaret
edildiği belirlenen bitkilerin nwnaralanndan hangi bitkiler olduğu tespit edilmiştir.

Herbaryumlan yapılan bitkiler tamamen kunıduk:tan sonra beyaz karton üzerine çiçek,
yaprak, kök gibi organlanna zarar vermeden yapıştınlmış ve üzerine örneğin tür ismi,
familyası, mahalli ismi, numarası, toplandığı yer ve tarih, toplayan kişinin ismi gibi bilgiler
bulunan bir etiket konmuştur. Daha sonra herbaıyum dolabına yerleştirilmiştir.

15
2.3. BULGULAR VE TARTIŞMA
Çalışma alamndan 61 familyaya ait toplam 549 tür toplamnıştır. Türlerin familyalara
göre dağılınnna bakıldığında familyası 90 tür ve familyası 85 tür ile
ilk sırayı alımştır. Bu familyaları 49 tür ile familyası ve 43 tür ile Caryophyllaceae
familyası takip etmektjeaır 'V~~.~.,..,w

yu;" ..ıB'" 2. Çalışma alanmdan toplanan bitkilerin familyalara

Tür sa sı
15
ı
4
1
ı
4
1
ı
3
1
9
2
3
1
7
4
17
ı
2
14
6
1

3
1
5 ı
9 ı
2 4
ı ı
90 ı
1

16
 Fabaceae
9%

Şekil 2. çahşma alanından toplanan bitkilerin familyalara göre d$lımı.

Çizelge 3. Çalışma alanından toplanan bitkiler, toplanma alanları ve toplandıkları aylar.

ACll1Ithaceae
tıcanthus hirsutus Boiss. !CL Antalya, Antalya-Korkuteli arası tarla kenan. VI ay
Acanthus spinosus L. lc3 Antalya, Kemer, Yaylakuzdere yol kenan. VI ay
AmaranthllCeae
It1maranthus retroflexus L. !CL Antalya, Antalya-Saklıkent arası maki açıklıgı. VII ay
~maranthus vinciis L. !CL Antalya, Sakhkent yerleşim yerleri civarı. VII ay
AnacardillCeae
3Antalya Teımessos maki içi.
!Pistada terebinthus L. subsp.
Ipalaeslina rı ay
Apiaceae
kntriscus nemorosa (Bieb.) Sprengel !C3 Antalva, K8s-Kalkan arası maki ici. ~Vay
IBuniumferolaceum Sm. lc3 Antalya, Antalya-SakIıkent arası yol kenan. !v ay
IBunium microcorpum (Boiss.) Freyn
!subsp. microcorpum
Icl Antalya, Elmalı, kayalık alanlar. \Vay
IBup[eurom f!,1'ocile d Urv. !CL Antalva. Kalkan mm ici. !v av
'Çaucalis platycarpos L. !C3 Antalya, Kalkan maki içi. !IV ay
ıçrenosciodium siifolium Boİss. &
Itleldr.
ICJ Antalya, FesHkan Yaylası sulak alanlar. ıvı ay
~um bourgatii Gouan subsp. !C3 Antalya, Tahtalı Dagı kayalık yerler. ıvı ay
IdrelckU (Boiss.) Davis
!Ervngium cretieum Lam. t3 Antalya, Korkuteli girisi yol kenan. iv ay
iFmcarlo vulgaris Bernh. te3 Antalya, Saklıkent yol kenarı. !Vıay
IRerola lycia Boiss. !C3 Antalya, Saklıkentin alt kesimleri kayalık yerler. ıvı ay
IFoeniculum vulgare Miller. !C3 Antalya, Ak. Üni. Kamp., Kayalık alanlar. !VII ay

17
 Antalya, Termessos, kayalık yerler.
3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dağı hareketli
ama lar.

rlemisia absinthium L.
teriscus aquaticus (L.) Less.

'alendula antensis L.
arduus nu/ans L.
entaurea bourgaei Boiss.

3 Antalya, Antalya-Korkuteli arası tarla kenan.

3 Antalya, Korkuteli yol kenan.

IS
 3 Antalya, Sak:lıkent, Bakırlı Th$.
entaurea pichleri Boiss. subspo
Antalya, Korkuteli yol kenan.
ichleri
entaurea solstitialis L. subsp. /i " ı:ı.ntalya, Kalkan bozuk maki
olstilialis

19
 3 Antalya, Osman Kalfalar, kayalık yerler.

3 Antalya, Festikan Yaylası, kayalıkyerler.

fenoman acarna
ilosella x aurtculoides (A F. Lang)
Sell&West
filostemon chamaepeuce (L.) Less.

ulicarla dysenterica (L.) Bemh.

artolaviminea L. F.W. Schmidt

orzonera cana (C. A. Meyer)
offin. var. cana
eorzonera cana (C. A. Meyer)
offm. var. radicosa Boiss.

20
 Çizelge 3 (Devamı)
'fonehus asper (L.) Hill subsp.
!C3 Antalya, Phaselis yolu yol kenan. V.ay
;;;laueeseens (lardan) Ban
'fonehus asper (L.) Hill subsp. !C3 Antalya, Akdeniz Üni. Kampüsü, Ziraat
IV. ay
;;;/aueescens IFakültesi Güneyi, Makilik Alan.
Tanacetum cadmeum (Boiss.) te3 Antalya, Saklıkent, Bakırlı Dağı, ofiyolitik
VI. ay
Heywood subsp. eadmeum ~anlar.
Tanacetum praeterttum (Horwood)
te3 Antalya, Saklıkent, Bakırlı Dağı. VI. ay
Heywood subsp. praeterttum
Taraxaeum hellenicum Dalııst. te3 Antalya, Kemer-Kınnluca arası nemli yerler. II. ay
Tragopogon dubius Scop. te3 Antalya, Saklıkent, Bakırlı Dağı. VLay
Tragopogon latifo/ius Boiss. var.
t3 Antalya, Saklıkent, Bakırlı Dağı. VLay
Ipn;;;ustifol ius
Tra;;;opo;;;on olympieus Boiss. !C3 Antalya, Saklıkent, Bakırlı Dağı. VI. ay
Trip/eurospermum deeipiens (Fisch. &
te3 Antalya, Saklıkent, Bakırlı Dağı. VLay
Ney.) Bomm.
!{anthium strumarium L. subsp.
!C3 Antalya, Antalya-Kemer arası, maki içi. VII. ay
rium
i,xanthium spinosum L. !C3Antalya, Akdeniz Üni. Kampüsü, Hastane'nin
VII. ay
Güneyi, yol kenan.
'!>;eranthemum annum L. ~3 Antalva Kemer-Kum1uca arası vol kenan. V.ay
!(eranthemum inapertum (L.) Miller te3 Antalya, Saklıkent, Bakırlı Dağı. VI. ay
iLactuca intricata Boiss. cı Antalya, Elmah, Sedir Araştınna Onnanı. VII. ay
"Lactuea serriola L. C3 Antalya, Kemer-Kumluca arası yol kenan. VII. ay
Boraginaceae
Alkanna areolata Boiss. var. areolata te3 Antalya Saklıkent Bakırlı Dağı kaya üzeri. VII. ay
tilkanna aW/ae Davis t3 Antalya, Çalbalı Dağı kayalık yerler. VI. ay
Alkanna pamphyliea Hub.-Mor. &
~3 Antalya Osmankalfalar sapağı kaya üzeri. V.ay
Reese
Anchusa azurea Mil1er var. azurea ~3 Antalya, Tekirova, maki içi. V. av
'husa undulata L. Subsp. hybrida
C3 Antalya, Kemer-Kumluca arası yol kenan. V.ay
Ten,) Coutinho
Arnebia densiflora (Nordm.) Ledeb. cı Antalya, Elmalı üzeri Elmah Dağı kayalık
VI. ay
yerler.
Buglossoides arvensis (L.) Johnston C3 Antalya, Kalkan maki içi. IV. ay
Buglossoides inerassata (Guss.)
C3 Antalya, Kaş maki içi kayalık yerler. V. ay
Johnston
r"'erinthe minor subsp. auricu/ata
C3 Antalya, Saklıkent kayalık yerler. VI. ay
(Ten.) Domac
Cynoglossum montanum L cı Antalya, Elmalı Dağı. VLay
Echium angustifo/ium MilleT. C3 Antalya, Kalkan maki açıklığı. VI. ay
Echtum italicum L. C3 Antalya, Kemer arası yol kenan. VI. ay
Heliotropium europaeum L. C3 Antalya, Akdeniz Üni. Kampüsü, Beden Eğitimi
VI. ay
MYO'nun kuzeyi.
3 Antalya, Kalkan yol kenan. V. ay
2 Antalya, Elmalı arası tarla kenan. V.ay
2 Antalya, Elmalı arası tarla kenarı. IV. ay
2 Antalya, Elmalı, Elmalı Dağı kayalık yerler.

3 Antalya, Osmankatfalar kayalık yerler.

3 Antalya, Saklıkent kayalık yerler.
2 Antalya, Elmalı üzeri Elmalı Dağı kayalık yerle

2 Antalya, Elmalı, Elmalı Dağı kayalık yerler.

Elmalı Sedir Araştırma Ormanı orman

3 Antalya, Antalya-Korkuteli arası yol kenan.

2 Antalya, Kumova kayalık yerler.

 2 Antalya, Elmah tarla kenarı.

2 Antalya, Elmalı girişi kayalık yerler.

3 Antalya, Kaş maki içi, kayalık yerler.

kayalık yerler.

kayalık yerler.

3 Antalya, Saklıkent, Bakırlı Dağı kayalık yerler.

3 Antalya, Saklıkent, Bakırlı Dağı kayalık yerler.

3 Antalya, Saklıkent, Bakırlı Dağı kayalık yerler.

erler.

var. inermis
3 Antalya, Antalya-Kemer arası kayalık yamaçlar. V. ay
 Lay

3 Antalya, Sakhkent, Bakırlı Dağı kayalık yerler.

3 Antalya, Sakhkent Bakırlı Da~ serpantin

alık alanlar.
3 Antalya, Sakhkent, Bakırlı Da~ kayalık yerler.

24
Çizelge 3 (Devamı)
Saponarta chlorifolta Kunze [C3 Antalya, Saklıkent girişi yol kenan nemli yerler. ıvı. ay
,>aponaria mesogilana Boiss. C3 Antalya, Saklıkent girişi yol kenan. ıvı. ay
Saponarta pinetorum Hedge C3 Antalya, Tahtalı Dağı, Cedrus libani Onnanı,
VI. ay
pnnan altı.
,>aponaria pumilio Boiss. C3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dağı kayalık yerler. VII. ay
Silene aegyptica (L.) til. subsp.
C3 Antalya, Güllük Dağı, yol kenan kayalık yerler. VI. ay
aepyptica
,>ilene armena B018s. var. serrulata
[C3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dağı kayalık yerler. VII. ay
BOİ8s.) Coode & Cunen
,>ilene caryophylloides (Poiret) Otth
SUb8p. masmenaea (Boiss.) Coode &
Cullen
C3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dağı kayalık yerler. IVIL ay
Işilene colorafa Poiret C3 Antalya, Kaş maki içi. V.ay
,>ilene itatica (L.) Pers. C3 Antalya, Tennessos maki içi. VI. ay
Silme odontopetala Fenzl. C3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dağı kayalık yerler. VII. ay
Silme rhynchocarpa Boiss. Ç3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dağı kayalık yerler. VII. ay
Silene spergulifolia (Desf) Bieb. C3 Antalya Saklıkent Bakırlı Dağı kayalık yerler. VI. ay
Işilene subconica Friv. C3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dağı, kayalık yerler. VI. ay
pilene supina Bieb. subsp. pruımNiu
~Rois:s:.) Chowdh.
C3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dağı kayalık yerler. IVIL ay
Silene vulgaris (Moench) Garcke var. C3 Antalya, Kemer üzeri Tahtah Dağı, Kocaelma
ıVı. ay
vu/garis nevki.
,>pergularia rubra (L.) 1. & C. Presl C3 Antalya, Kalkan maki içi. V.ay
Telephium tmperati L. subsp. or/entale C2 Antalya, Elmalı Sedir Araştınna Onnanı kayalık
ıVı. ay
Nyman yerler.
Vaccaria pyramidata Medik. var.
C2 Antalya, Korkuteli-Elmah arası tarla kenan. ıVı. ay
grandtflora CuIlen
Velezia rigida L. Antalya, Kalkan mak] içi kayalık yerler. IVIl. ay
Petrorhagia alpina (Hab!.) Balı &
Heywood subsp. olympica (Boi8s.)
C3 Antalya, Çakırlann üzeri portakal durağı kayalık IV.
yerler.
Baıı & Heywood
Chenopodiaceae
album L. subsp. album C2 Antalya, Elmalı, Sedir Araştınna Omıanl.
(~'henepodium IVIL. ay
Chenopodiumfoliosum (Moench)
C3 Antalya, Saklıkent, Bakırlı Dağı kayalık yerler. VII. ay
Aschers.
Noaea mucronata (Forssk.) Aschers.
& Schweinf subsp. mucronata
C3 Antalya, Osmankalfalar kayalık yerler. IVi. ay
Cistaceae
Cistus creticus L. [C3 Antalya, Finike-Kaş arası maki içi. IV. ay
Cistus salviifô/ius L. [C3 Antalya, Finike-Kaş arası maki içi. IV. ay
ıFumana arabica (L.) Spach. var.
!C3 Antalya, Finike-Kaş arası maki içi. IV. ay
Iprabica
Çizelge 3{Devamı)
fumana thymifolia (L.) Verlot var.
~3 Antalya, Finike-Kaş arası maki içi. J.V.ay
thymifoha
lfielianthemum nummularlum (L.)
~3 Antalya, Osmankalfalar, kayalık yerler. V.ay
!Miller
Convolvulaceae
"(;onvolvulus arvensis L. [cl Antalya, Elmalı, Elmalı Dağı yol kenarı. VI. ay
tçonvolvulus galaticus Rostan ex
C3 Antalya, Saklıkent yol kenarı. VI. ay
Pıoisy
Crassulaceae
iRosularta hbanotiea (Lam.) Muirhead C3 Antalya, Kemer üzeri Tahtalı Dağı onnan içi
V. ay
kaya üzeri.
iSedum amplexieaule DC. C3 Antalya, Kemer üzeri Tahtalı Dağı, Onnan içi. VI. ay
Sedum laeonieum Boiss. & Heldr. C3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dağı kayalık yerler. VII. ay
Sedum magellense Ten.
C3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dağı kayalık yerler. IVIL. ay
Sedum pa/lidum Bieb. var. pa/lidum
C3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dağı kayalık IVIl. ay
yerler.
Sedum sempervivoides Bieb. C3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dağı kayalık yerler. IVIl. ay
~<ium subulatum (C.A. Meyer) Boiss. C3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dağı kayalık yerler. IVIl. ay
Umbilicus ereetus OC. c3 Antalya, Tennessos kayalık yerler. ıVı. ay
Umbilieus horizontalis DC. var.
horizontalis
le3 Antalya, Tennessos kaya üzeri. LV. ay
Cucurbitaceae
If;ebalium elaterium (L.) ARich. e~talya, Antalya-Tennessos arası yol kenarı . ay
alık-taşlık yerler.
Cupressaceae
f!uniperus exeelsa Bieb. ~3 Antalya, Saklıkent, Bakırlı Da~ kayalık yerler. IVIL. ay
Vuniperus Joetidissima Willd. ~3 Antalya, Saklıkent, Bakırlı D~ kayalık yerler. !VI. ay

Cuseuta approximata Babington var.

lapproximata
e Cuscutaceae
Antalya, Tahtalı Dağı kayalık yerler, Anthemis
eri.
II. ay

Dipsacaceae
Cephalarla dipsaeoides Boiss. & Bal. C3 Antalya, Antalya-Saklıkent arası, Bakacak Beli
V.ay
civarı yol kenarı.
Cephalarla Iyetea Matthews C3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dağı kayalık yerler. VI. ay
Dipsaeus laeiniatus L. C3 Antalya, Hisarçandı~yol kenarı VI. ay
Pteroeephalus pinardU Boiss. C3 Antalya, Kemer üzeri Tahtalı Dağı kayalık
V. ay
yerler.
Pteroeephalus plumosus (L.) CoUıter C3 Antalya, Kalkan maki içi kayalık yerler. V.ay
Scabiosa rotata Bieb. C3 Antalya, Kalkan maki içi kayalık yerler. V.ay
Ericaceae
fttrbutus androchne L. !C3 Antalya, Güver Uçurumu kayalık yerler. !Vı. ay

26
Çizelge 3 (Devamı)
IEriea manipulif/ora Salisb. !C3 Antalya, Güver Uçurumu kaya üzeri. LV. ay
Euphorbiaceae
lEuphorbia anaeampseros Boiss. var.
'{ınaeampseros
ıCı Antalya, Elmalı, Kızlar Sivrisi etekleri. IVI. ay
lEuphorbia eharaeias L. subsp.
Iwu/fonii (Hoppe ex W. KochI) AR
1c3 Antalya, Kaş-Ka1kan arası, maki içi kayalık ıVı. ay
~erler.
Smith
lEuphorbta herniariifolia Willd. var.
ıCı Antalya, Elmalı, Kızlar Sivrisİ etekleri. ıvı. ay
I;ıerniariifolia
'ıf;uphorbia kotsehyana Feıızl. ıCı Antalya, Elmalı, Kızlar Sivrisİ etekleri. IVI. ay
lEuphorbia pestalozzae Boiss. C3 Antalya, Saklıkent hareketli kayalar. ıVı. ay
'ı;j'uphorbia strieta L. ~3 Antalya, Kaş yol kenan. ~V. ay
Fabaceae
V1nafO/risfoetida L. C3 Antalya, Kemer civan tarla kenarı. ~V. ay
V1straga/us angustifolius Lam. subsp.
~ngustifolius var. angustifohus
C3 Antalya, Osmankalfalar kayalık yerler. ıVı. ay
Vlstraga/us angustifohus Lam. subsp.
'{ıngustifoltus var. violaeeus Boiss.
C3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dağı kayalık yerler. ıvı. ay
Vlstragalus eretieus Lam. C3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dagı kayalık yerler. ıvı. ay
Vlstragalus glycyphyllos L. C3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dagı kayalık yerler. !Vi. ay
V1stragafus f{)lmnolobus Escher C3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dagı kayalık yerler. ıVı. ay
'Astragafus hirsutus Vahl C3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dagı kayalık yerler. IVI. ay
I(lstragalus lyeius Boiss. C3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dagı kayalık yerler. [VI. ay
'Astragalus maerourus Fisch. & Mey. cı Antalya, Elmalı Sedir Araştırma Ormanı orman
içi.
[VI. ay
Astragalus mieroeephalus Willd. cı Antalya, Elmalı Sedir Araştırma Ormanı orman
~çi.
[VI. ay
Vlstragalus mierorehis Barbey ıCı Antalya, Elmalı Sedir Araştırma Ormanı orman
İVİ. ay
~çi.
V1stragalus odoratus Lam. !C3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dağı kayalık yerler !Vı. ay
Vlstragalus oxytropifolius Boiss. !Cı Antalya, Elmalı, Kızlar Sivrisi etekleri. !Vı. ay
Vlstraga/us parnasii Boiss. subsp.
ICylfeneus (Boiss. & Heldr.) Hayek
!C3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dagı kayalık yerler. ıVı. ay
V1straga/us pineforum Boiss. !C3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dağı kayalık yerler. ıVı. ay
Vlstragalus tmo/eus Boiss. var.
Vıounaeanthus (Boiss.) Chamberlain
!C3 Antalya, Güllük Dagı kayalık yerler. !VI. ay
'Çalyeotome vil/osa (Poiret) Link !C3 Antalya, Termessos maki içi. ~V. ay
'Çolutea melanoealyx Boiss. & Heldr.
Isubsp. melanoealyx
!C3 Antalya, Antalya-Korkuteli arası kayalık yerler. LV. ay
ICorontlla parvif/ora Willd. !C3 Antalya, Kalkan civarı maki içi. ~V. ay
I~'oronilfa varia L. subsp. varta !C3 Antalya, Phaselis açık alanlar. İVİ. ay
penista aeanthoclada OC. !C3 Antalya, Antalya-Korkuteli arası kayalık yerler. tv. ay

27
Çizelge 3 (Devamı)
Genista albida Willd. C3 Antalya, Osmankalfalar kayalık yerler. LV. ay
1 ,.
" Boiss. var. lvdia cı Antalya, Elmalı girişi kayalık yerler. IV. ay
IrJonoeytisus angıılatus (L.) Spach. C3 Antalya, Kemer üzeri Tahtalı Dağı, Sedir
VI. ay
Ormam yol kenarı.
IHymenoearpus circinnatus (L.) Savİ C3 Antalya, Kaş- Kalkan arası maki içi. ~V. ay
V..nthyrus aphaea L. var. ajjinit> (Guss.)
C3 Antalya, Kalkan-Kaş arası maki. ~V. ay
Are.
~JotW'i corniculatus L. var. ıenutlolius C3 Antalya, Antalya-Saklıkent arası tarla kenarı. ıVı. ay
~Jupinus angustifobus L. C3 Antalya, Tekirova maki içi. LV. ay
Medicago lupulina L. C3 Antalya, Antalya-Saklıkent arası tarla kenan. İVİ. ay
I;ytedieago orbieularis (L.) Bart. Ç3 Antalya, Kalkan civarı maki içi. IV. ay
I;ytedieago sativa L. subsp. sativa C3 Antalya, Antalya-Saklıkent arası tarla kenarı. ıVı. ay
Me/do/us offieinalis (L.) Desr. C3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dağı kayalık yerler. ıVı. ay
Onobryehis armena Boiss. & Huet C3 Antalya, Saklıkent' in alt kesimleri. VI. ay
Onobryehis eaput-galli (L.) Lam. C3 Antalya, Phaselis maki kayalık yerler. IV. ay
Onobryehis cornula (I..) Desv. C3 Antalya, Saklıkentin üzeri Bakırlı Dağı kayalık
ıvı. ay
!yerler.
Onobryehis monlana oC. subsp.
le3 Antalya, Kemer üzeri Tahtah Dağı. ıvı. ay
eadmea (Boiss.) P.W. Baıı
Ommis natrix L. subsp. natrix !C3 Antalya, Antalya-Korkuteli arası yol kenan. iV. ay
Oncmis spinosa I.. subsp. leiosperma
le3 Antalya, Osmankalfalar kayalık yerler. V. ay
(Boiss.) Sirj.
'lcorpiurw;,' muratieus I.. var.
le3 Antalya, Kaş- Kalkan arası maki içi. IV. ay
s'ubvillosus (L.) Fiori
'lpartium juneeum L. !C3 Antalya Antalya-Korkuteli arası kayalıkyerler. V. av
Trilolium campestre Schreb !C3 Antalya, Kalkan Cİvarı maki içi. IV ay
Tr~fblium hybridum I.. var. anatolieum
fe3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dağı. ıvı. ay
Boiss. ) Boiss.
Trifblium nigrescens Viv. subsp.
le3 Antalya, Antalya Saklıkent arası nemli yerler. V.ay
petrisavii (Clem.) Holmboe i

Trifb/ium pratense L. var. pratense C3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dağı. VI. ay

Trilolium repens L. var. repens le3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dağı kayalık yerler. VI. ay
Trifdium sıellatum L. var. stellatum le3 Antalya, Kalkan civarı maki içi. V. ay
Trifb/ium tomentosum L. t3 Antalya, Kalkan civarı maki içi. IV. ay
Trigonella Iyciea Hub.-Mor. C3 Antalya, Termessos maki içi kayalık yerler. IV. ay
Vicia villosa Roth subsp. erioearpa
le3 Antalya, Saklıkent Bakırlı Dağı kayalık yerler. VI. ay
(Hausskn.) P.W. Balı
Gentianaceae
Ir~entaurium pulchellum (Swartz)
3 Antalya, Korkuteli- ElmaIı arası yol kenan. V. ay
Druce
Geraniaceae
V:Erodium eieonium (L.) L' Herit. !C3 Antalya, Kaş maki içi. Iv. ay

28
 Çizelge 3 (Devamı)
IErodium cicutarium (L.) Herit subsp.
!C3 Antalya, Kalkan, maki içi kayalık yerler. LV. ay
!hipinnaıum Tourlet
/Gerantum luctdum L. C3 Antalya, Kas maki içi. LV. ay
/Gerantum molle L. subsp. molle \Cı Antalya, Elmalı Sedir Araştırma Onuanı. ıVı. ay
/Geranium tuberosum L. subsp. \C3 Antalya, Saklıkent üzeri Bakırlı Dagı, kayalık
ıVı. ay
tuberosum lverIer.
Graminaceae
Vllopecurus arundinaceus Poiret \C3 Antalya, Saklıkent, Bakırlı Dağı kayalık yerler. IVIL. ay
Vllopecurus lana/us Sm. \C3 Antalya, Saklıkent, Bakırlı Dagı kayalık yerler. IVIL. ay
l,!J!omus japonicus Thuııb. \C3 Antalya, Osmankalfalar yol kenan. VI. ay
Iflromus tectorum L. !C3 Antalya, Osmankalfalar yol kenan. VI. ay
l,Hordeum bulbosum L. ıCı Antalya, Elmalı- Korkuteli arası. !VI. ay
!Poa bulbosa L. !C3 Antalya, Elmalı Dagı kayalık yerler. VI. ay
iKoeleria cristala (L.) Pers. 1c3 Antalya, Kalkan maki açıklıklan V. ay
'stipa ehrenberKiana Trin. & Rupr. !C3 Antalya, Elmalı- Korkuteli arası yol kenan. Vi. ay
Taeniatherum capu.t-medu<;ae (L.)
!C3 Antalya, Kalkan maki açıklıklan.
Nevski subsp. asper (Simonkai) V. ay
Melderis
Hypericaceae
l,Hypericum perfofiatum C3 Antalya, Termessos kayalık yerler. ıVı. ay
l,Hypericum perforatum L. C3 Antalya, Kas maki içi. ıVı. ay
lridaceae
If]ladtolus anatolicus (Boiss.) Stapf !C3 Antalya Saklıkent, Bakırlı Dam kayalık yerler. ıVı. ay
Lamiaceae
~cinos roıundifo/ius Pers. \C3 Antalya, Osmankalfalar. !Vi. ay
~juga bombycina Boiss. !C3 Antalya, Saklıkent üzeri Bakırlı Dağı, kayalık
ıVı. ay
Iverler.
Vljuga chamaepitys (L.) Schreber \C3 Antalya, Termessos, Pinus brutta Onuanı,
subsp. pcılaestina (Boiss.) Borum. ~rman içi.
IVIl. ay
~juga chamepttys (L.) Schreber subsp.
!C3 Antalya, Saklıkent, Bakırlı Dağı kayalık yerler. ıVı. ay
Iglareosa P. H. Davis
'ı;3allota acetabulosa (L.) Bentham !C3 Antalya, Termessos, antik tiyatro civan. IVIL. ay
'ı;3allota pseudodictamnus L. !C3 Antalya, Fethiye-Kalkan arasTylos ören yeri
IV. ay
subsp. lycfa Hub.-Mor. kayalık yerler
'çalamintha nepeta (L.) Savi subsp. !C3 Antalya, Kalkan, kaya üzeri. !XI. ay
'flepeta
Clinopodium vulgare L. subsp. !C3 Antalya, Saklıkentin üzeri Bakırlı Dağı, kayalık
IVIL. ay
arundanum (Boiss.) Nyman [yerler.
Clinopodtum vulgare L. subsp. \C3 Antalya, Saklıkentin üzeri Bakırlı Dagı, kayalık [Vii. ay
vulgare [yerler.
'çortdothymus capitalu<; (L.) Reichb \C3 Antalya, Beldibi, orman altı IVIL. ay
/til.

29
Çizelge 3 (Devamı)
tçyc!otrichium origanifolium (LabilL) C3 Antalya, Saklıkent üzeri Bakırlı Dağı, kayalık
ıVı. ay
Manden. & Scheng. yerler.
Iporystoechas hastata Boiss. & Heldr.
C3 Antalya, Kemer üzeri Tahtalı Dağı. ıvı. ay
ex Bentham
!Lamium amplexicaule L C2 Antalya, Elmalı Kumova kayalık yerler. ~V. ay
!Lam/um cymbalariifolium Boiss. C3 Antalya, Saklıkent üzeri Bakırlı Dağı, hareketli
ıvı. ay
kayalar.
'Amtum ehrenbergii Boiss. & Reuter iC2 Antalya, Elmalı Dağı, kayalık alan ıvı. ay
Lamium garganicum L. subsp.
reniforme (Montbret & Aucher ex !C3 Antalya, Korkuteli- Elmalı arası kayalık yerler. ~i. ay
'Bentlıam) R. Mill
ıLam/um Iyetum Boiss. iC2 Antalya, Elmalı, Sedir Ormam. ıvı. ay
ıLamtum macrodon Boiss. & Huet iC2 Antalya, Elmalı -Kumova kayalık yerler IV. ay
ıLavandula stoechas L. var. stoechas [C3 Antalya, Tekirova Kızılçam Ormanı. IV.ay
f.
bium bourgaei Boiss. subsp. [C3 Antalya, Saklıkent üzeri Bakırlı Dağı, kayalık
1 IVIL ay
ei tyerler.
Marrubtum vu/gare L. iC3 Antalya, Kaş-Kale arası, maki içi. IVIL ay
Melissa offictnalis L. subsp. altissima C3 Antalya, Antalya-Kemer arası maki içi. V. ay
(Sm.) Arcangeli
Mentha longifolia (L.) Hudson subsp. [C3 Antalya, Saklıkent üzeri Bakırlı Dağı, sulak
ıVı' ay
typhoides Briq. [yerler.
Mentha longifolta (L.) Hudson subsp. C3 Antalya, Saklıkent üzeri Bakırlı Dağı, sulak VI. ay
Ityphoides Briq. Harley var. tvphoides yerler.
VIII.
C3Antalya, Akdeniz Üni. Kampüsü, Hastanenin
iMentha pu/egtum L. ay

'tvficrimeria myritifolia Boİss. & Hohen C3 Antalya, Phaselis, kayalık yerler. IV. ay
IMol/uccella spinosa L. C3 Antalya, Fethiye-Kalkan arasTylos ören yeri
V. ay
kavalık yerler
'Nepeta italica L. C2 Antalya, Elmalı Dağı. VI. ay
'Nepeta nuda L. subsp. alb!flora
C3 Antalya, Osmankalfalar kayalık yerler. VII. ay
l(Boiss.) Oams
Origanum majorana L Antalya, Kemer-Tekirova arası kayalık yerler. V. ay
Ortganum minutiflorum O. Schwarz & 3 Antalya, Kemer üzeri Tahtalı Dağı, Çukuryayla
VLay
P. H. Davis Icivan kayalık yerler.
Origanum onites L. C3 Antalya, Tekirova civarı kaya üzeri. V. ay
Origanum solymicum P. H. Davis C3 Antalya, Kemer -Kesmeboğazı, kaya üzeri. VLay
Origanum vulgare L. subsp. hirtum C3 Antalya, Osmankalfalar kayalık yerler. VII. ay
Phlomis armeniaca Willd. C3 Antalya, Osmankalfalar kayalık yerler. VII. ay
Phlomis bourgaei Boiss. C3 Antalya, Antalya- Kemer arası yol kenarı. V.ay
Phlomisfruticosa L. !C3 Antalya, Çakırlar-Oeyikbayın arası orman altı. VI. ay
~mis leucophrachta P. H. Davis & !C3 Antalya, Antalya-Kemer arası Büyükçaltıcak V. ay
b.-Mor. Imaki içi.

30
Çizelge 3 (Devamı)
IPhlomis lycia D. Don. !C3 Antalya, Antalya-Kemer arası, Kındılçeşme rV'II. ay
k;ivan, maki içi.
lPhlomis nissolii L. !C3 Antalya, Osmankalfalar kayalık yerler. ıVı. ay
IPhlomis pungens Willd. var. laxiflora !C3 Antalya, Kemer üzeri Tahtalı Dağı Kocaelma
ıVı. ay
IVelen mevki kayalık yerler.
IPhlomis samia L. !C3 Antalya, Osmankalfalar, kayalık yerler. rv'ı. ay
IPrasium majus L. !C3 Antalya, Kemer kayalık yerler, maki içi. V. ay
lPnmella vulgaris L. !C3 Antalya, Osmankalfalar nemli yerler su kenan. rv'ı. ay
IRosmarinus officinalis L. !C3 Antalya, Akdeniz Üniversitesi Kampüsü. ıVı. ay
Salvia argentea L. cı Antalya, Elmalı kayalık yerler. ıVı. ay
~lvia caespitosa Montbret & Aucher
lex Bentham
t3 Antalya, Tahtalı Dağı, kayalık yerler. IVil. ay
~lvia chrysophylla Stapf cı Antalya, Elmalı, kayalık yerler. rv'ıı. ay
~lvia dichroantha Stapf t3 Antalya, Çalbalı Dağı, kayalık yerler. YIl. ay
r;alviafrigida Boiss. !C3 Antalya, Çalbalı Dağı, kayalık yerler. rV'II. ay
r;alviafmticosa Miller t3 Antalya, Osmankalfalar kayalık taşlık alan. ıVı. ay
'Şalvia pisidica Boiss. & Heldr. t3 Antalya, Korkuteli -Elmalı arası bozuk step. VI. ay
IŞcılvia tomentosa Miller C3 Antalya, Termessos, orman altı. VI. ay
Salvia virgata Jacq. C3 Antalya, Güllük Dağı, kayalık yerler. VI. ay
Salvia viridis L. C3 Antalya, Kemer-Phaselis arası yol kenan, V. ay
kayalık-taşlık alan.
Şatureja cune(folia Ten. C3 Antalya, Tahtalı Dağı, kayalık yerler. VI. ay
Satur~athymbraL. C3 Antalya, Kemer-Tekirova arası maki içi. V.ay
Şcutellaria magalepis Rech. C3 Antalya, Termessos VI. ay
':kuıellana orientalis L. subsp.
Ipinnatifida Edmondson
C3 Antalya, Osmankafalar VI. ay
!Sidenfis condensata Boiss. & Heldr.
Iill>ud Bentham
le3 Antalya, Termessos Milli Parkı, kayalık yerler. IVil. ay
'tiideritls curdivens Stapf !C3 Antalya Akdeniz Üniversitesi Kampüsü kayalık rv'. ay
IYerler.
'Pideritis libanolica Labill. subsp.
Ilinearis (Bentham) Bornm.
le3 Antalya, Çalbalı Dağı kayalık yerler. rv'ı' ay

'iiderills lycia Boiss. & Heldr. Apud
IBentham
'Pideritis monlana L. subsp. montana
'Pideritis peifoliata L.
'rJiderilis pisidica Boiss. & Heldr.
V\.pud Bentham
ISideritis stricta Boiss. & Heldr. Apud
[şentham
!C3 Antalya, Kemer-Tekirova arası orman altı. ıVı. ay
!Cı Antalya, Elmalı, Sedir Ormanı. ıVı. ay
t3 Antalya, Antalya-Saklıkent arası, Bakacak Beli. IVIL ay
!C3 Antalya, Bakırlı Dağı, Saklıkent üzeri kayalık IVil. ay
IYerler.
t3 Antalya, Termessos Milli Parkı, otopark civan. IVIL. ay

31
Çizelge 3 (Devamı)
'Stachys aleurites Boiss. & Heldr. C3 Antalya, Antalya-Sakhkent arası, Bakaeak Beli,
VII. ay
kaya üzeri.
'Stachys annua L. var. annua C3 Antalya, Kemer kayalık yerler. V.ay
'Stachys buttleri R MilL. C3 Antalya, Düden Şelalesi kaya üzeri. VI. ay
'Stachys citrina Boiss. & Heldr. subsp. C3 Antalya, Bakırlı Dağı, Saklıkent üzeri hareketli
VII. ay
I(:itrina kayalar.
iStachys cretica L. subsp. anatolica
C3 Antalya, Çalbalı Dağı kayalık yerler. VI. ay
IRech.
'Stachys cretica L. subsp. mersinaea C3 Antalya, Kemer-Tekirova arası. Vi. ay
Boiss.) Rech.
iStachys lavandulifolia Vahl. var.
C3 Antalya, Osmankalfalar kayalık yerler. VI. ay
i1avandulifolia
Teucrium chamaedrys L. subsp.
C3 Antalya, Osmankalfalar kayalık yerler. VI. ay
Iydium O. Sehwarz
Teucrium chamaedrys L. subsp. C3 Antalya, Saklıkentin üzeri Bakırlı Dağı, kayalık
VII. ay
syspirense (C. Koch) Rech. Fil. yerler.
Teucrium divaricatum Sieber subsp.
C3 Antalya, Termessos, kayalık yerler. VII. ay
villosum (Celak) Rech. Fil.
Teucrium montbretii Bentham subsp. C3 Antalya, Kaş, maki içi kayalık yerler. LV. ay
pamphylicum P. H. Davis
Teucrium polium L. C3 Antalya, Kaş-Kalkan arası, maki içi, kayalık
VII. ay
yerler.
Teucrium scordium L. subsp.
scordioides (Selıreber) Maire &
!C3 Antalya, Phaselis maki açıklığı. LV. ay
Petitmengin
Thymbra spicata L. var. spicata C3 Antalya, Güveruçurumu kayalık yerler. LV. ay
Thymus cilicicus Boiss. & Bal. !C3 Antalya, Termessos, kayalık yerler. IVIL ay
Thymus longicaulis C. Presl subsp.
chaubardii (Boiss. & Heldr. Ex
!C3 Antalya, Bakırlı Dağı, SakIıkent üzeri kayalık
Reiehb. Fil.) Jalas var. antalyanus IVIL ay
tyerIer.
IıKlokov) Jalas
Thymus longicaulis C. Presl. subsp.
!C3 Antalya, Osmankalfalar kayalık yerler. ıVı. ay
'(::haubardii (Boiss. & Heldr. ex Reiehb
ifil.) Jalas var. a/ternatus Jalas
Thymus revoluıus Celak. !C3 Antalya, Kemer kayalık yerler. tvIl. ay
Thymus sipyleus Boiss. subsp. sipyleus !C3 Antalya, Feslikan Yaylası kayalık yerler. tvı. ay
Ivar. davisianus Ronniger
Thymus sipyleus Boiss. subsp. sipyfeus !C3 Antalya, Bakırlı Dağı, Saklıkent üzeri kayalık
tvıı. ay
IVar. sipyfeus ~erler.
Iziziphora capitata L. !C3 Antalya, Termessos, yol kenan, kayalık yerler. tvı. ay
I?iziphora clinopodioides Lam. !C3 Antalya, Çalbalı Dağı, kayalık yerler. tvIL ay
ııiziphora tenuior L. !C3 Antalya, Bakırlı Dağı-Feslikan Yaylası arası
IVIL ay
ısulak yerler.
?izophora capitata L. 1C3 Antalya, Feshkan Yaylası kayalık yerler. tvı. ay

32
 Leonticaceae
2 Antalya, Elmalı arası tarla kenan.
Liliaceae
3 Antalya, Kemer-Tekirova arası maki açıkl
Antalya Osmankalfalar yol kenan.

1. ay

Oleaceae
3 Antalya, Antalya-Saklıkent arası makilik alan.
Çizelge 3 (Devamı)
Phil/yrea latifolia L. !C3 Antalya, Kalkan mmlik alan. LV. ay
Onagraceae
!iPilobtum hirsutum L. !C3 Antalya, Kemer Yaylakuzdere civan su kenan. tv. ay
Orchidaceae
t)rchis anatolica Boiss. !C3 Antalya, Kemer Yaylakıızdere, kayalık yerler. ~V. ay
Orobanchaceae
t)robanche arenaria BorkIı. Ç3 Antalya. Osmankalfalar, kayalık yerler. VI. ay
Orobanche mutelii F. Schultz r3 Antalya, FesHkan Yaylası kayalık yerler. İVİ. ay
Phelypaea coccinea (Bieb.) Poiret Ç3 Antalya, Feslikan Yaylası kayalık yerler. LV. ay
Oxalidaceae
Oxalis pes-caprae L. 3 Antalya, Antalya-Kemer arası Büyük Çaltıcak
. ay
ivan yol kenan.
Papaveraceae
Corydalis solida L. subsp. solida te3 Antalya, Tahtalı Dağı Kemer üzeri, Sedir
Oınıanı içi.
LV. ay
IFumaria officinalis L. !C3 Antalya, Antalya- Kenıer yolu taşlık alan. LV. ay
IFulltw ıu parviflora Lam. !C3 Antalya, Antalya-Saklıkent arası, yol kenan. iv. ay
Olaucium flavum Crantz. !C3 Antalya, Antalya-Kemer arası yol kenan. Y.ay
Olaucium fetocarpum Boiss. !C3 Antalya, Saklıkent girişi yol kenan. ıVı. ay
!papaver apokrinomenon Fedde !C3 Antalya, Saklıkent girişi kayalık yerler. ıvı. ay
~Japaver argemone L. !C3 Antalya, Tekirova, makilik alan. IV. ay
!papaver dubium L. !C3 Antalya, Kemer-Kumluca arası yol kenan nenıli
V.ay
tyerler.
!Papaver rhoes L. te3 Antalya, Antalya-Kemer arası yol kenan. V. ay
Plantaginaceae
!planıago lanceolata L. te3 Antalya, Kaş, nemli yerler. VI. ay
IPlantago major L. subsp. intermedia
t3 Antalya, Kuruluca nemli yerler. [vi. ay
Gilib.) Lange
Plumbaginaceae
Acantholimon acerosum (Willd.)
!C3 Autalya, Antalya-Sakbkent arası yol kenan. ıVı. ay
Boiss. var. acerosum
Acantholimon ulicinum (WiIld.
Schultes) Boİss. subsp. ulicinum var.
C3 Antalya, Bakırlı Dağı kayalık yerler. Vı. ay
purpurascens (Bokhari) Bokhari &
IEdnıondson
Acantholimon ulicinum (WiUd. Ex.
Schultes) Boiss. subsp. ulicinum var. Vı. ay
C3 Antalya, Bakırlı Dağı kayalık yerler.
ulicinum
Polygalaceae
Polygala prninosa Boiss. subsp.
3 Antalya, FesHkan Yaylası kayalık yerler. i. ay
megaptera CuIlen

34
 3 Antalya, Saklıkent arası yol kenan, nemli yerl

na allis arvensis var. caerulea

coum Miller erler.
vcuıme.n trochopteranthum O.

Ranullculaceae
3 Antalya, Antalya-Sakhkent arası yol kenan.

3 Antalya, Demre kayalık yerler.

nrCnlr,Cl11<: Boiss. 3 Antalya, Saklıkent üzeri Bakırlı Dağı kayalık.
erler.
3 Antalya, Saklıkent girişi nemli yerler.
Yl1Fı:ır1JI US cadmicus Boiss. var.
3 Antalya, Bakırlı Dağı haraketli kayalık yerler.

ulus chius OC.

anunculus constantinopolitanus
OC.) d' Urv.
subsp.
V.ay

V.ay
Çizelge 3 (Devamı)
Ranunculus neopolitanus Ten.
3 Antalya, Antalya-Saklıkent arası sulak yerler. ı. ay

Resedaceae
Reseda iutea L. var. lulea 3 Antalya, Antalya Korkuteli arası maki içi
. ay
ayaIık yerler.

Rhamnaceae
Paliurus spina-christi Miller t3 Antalya, Antalya-Saklıkent arası yol kenan. LV. ay
Rhamnus oleoides L. subsp. graeca
t3 Antalya, Kalkan Maki içi kayalık yerler. LV. ay
Holmboe
Rosaceae
Amelanchier parviflora Boiss. var. t3 Antalya, Saklıkent üzeri Bakırlı Dağı kayalık
ıVı. ay
den/ata Browich tyerler.
Amygdalus graeca Lindley K:3 Antalya, Kalkan civan maki içi. ~II. ay
Cerasus prostrata (Lab.) Ser. var. e3 Antalya, Tahtah Dağı, kayalık yerler.
ıvı. ay
prostrata
Cotonaster nummularia Fisch. & Mey. tı Antalya, Elmalı, kayalık yerler. ıvı. ay
Orthurus heterocarpus (Boiss.) Juz. Antalya, Saklıkent kayalık yerler. ıvı. ay
Potentilla recta L. cı Antalya, Elmalı, Sedir Araştırma Ormanı
:kayalık yerler.
rV. ay
!polentilla reptans L. e3 Antalya, Osmankalfalar kayalık alan. IV. ay
[Rosa canına L. e3 Antalva, Termessos vol kenan. iv. ay
'iG pulverulenta Bieb. cı Antalya, Elmalı, Akdağ kayalık yerler. VI. ay
us saneta Lindley C3 Antalya, Kepez-Termessos arası yol kenan. LV. ay
anguisorba minor Scop. subsp.
r,nagnolii (Spach) Briq.
C3 Antalya, Antalya-Saklıkent arası yol kenan. V. ay
'sanguisorba minor Scop. subsp.
C3 Antalya, Antalya-Saklıkent arası yol kenan. V. ay
,nuratica (Spach) Briq
~arcopoterium spinosum (L.) Spach. C3 Antalya Kaş- Kalkan arası maki içi. V.ay
'lorbus umbellata Fritsch var.
C3 Antalya, Tahtalı Dat;rı orman içi kayalık yerler. VLay
umbellata
Rubiaceae
'Asperula arvensis L. e3 Antalya, Antalya-Sakhkent arası yol kenan. V. ay
Asperula setosa Jaub. & Spach C3 Antalya, Bakırlı Dağı kayalık yerler. VI. ay
Cruciata taurica (Pallas ex WilId.)
C3 Antalya, Phaselis VI. ay
Ehrend.
Galium incanum Sm. subsp. centrale
C3 Antalya, Bakırlı Dağı, VI. ay
Elırend.
Galium verum L. subsp. verum K:3 Antalya, Kumova yolu yol kenan. V. ay
'Jherardia arvensis L. K:3 Antalya, Kaş-Kalkan arası, maki açıklan. V. ay
Santa/aceae
Theii'ium bil/ard/eri Boiss. le3 Antalya, Osmankalfalar, kayalık yerler. Iv. ay

36
Çizelge 3 (Devamı)
Scrophulariaceae
iChaenorhinum minus (L.) Lange C3 Antalya, Osmankalfalar, kayalık yerler. LV. ay
subsp. minus
IDigitalis cariensis Boiss. Ex Jaub. & ~ı Antalya, Elmalı Sedir Araştırma Ormanı,
ıVı. ay
Spach prman içi.
Ipigitalis ftrroginea L. subsp.
C3 Antalya, Bakırlı Dağı kayalık yerler. ıVı. ay
lrerro5;inea
ILinaria corifolia Desf. Cı Antalya, Elmalı, Kızlar Sivrisi etekleri kayalık
ıVı. ay
yerler.
~~inarta genistifolia (L.) Miller subsp.
C3 Antalya, Saklıkent girişi yol kenan. ~i. ay
tonfertiflora (Boiss.) Davis
ILinarta genistifolia (L.) Miller subsp. (3 Antalya, Bakırlı Dağı-Çalbalı Dağı arası
~inifolia (Boiss.) Davis ofiyolitik alan.
:VI. ay
~"inaria kurdica Boiss. & Hohen.
C3 Antalya, Bakırlı Dağı, kayalık yerler. VII. ay
subsp. eriocalyx (Boiss.) Davis
I(Jdontites aucheri Boiss. ~3
Antalya, Feshkan Yaylası kayalık yerler. ~i. ay
IPeducularis cadmea Boiss. C3 Antalya, Bakırlı Dağı, kaya üzeri. ~i. ay

'Scrophularia candelabrom Heywood C3 Antalya, Çalbalı Dağı, kaya üzeri VII. ay

'Scrophularia depauperata Boiss. C3 Antalya, Korkuteli-Elmalı arası kayalık yerler. Vı. ay
Verba'icum cheiranthifolium Boiss.
C3 Antalya Çalbalı Dağı Kayalık yerler. ~I. ay
var. cheiranthifolium
Verbascum davisianum Hub.-Mor. C3 Antalya, Feslikan Yaylası kayalık yerler. VII. ay
Verbaseum oryf!.ale Boiss. & Heldr. C3 Antalya, Geyikbayın yol kenan. VII. ay
Verbascum pestalozzae Boiss. C3 Antalya, Çalbalı Dağı kaya üzeri. VII. ay
Veronica anaf!.allis-aquatica L. cı Antalya, Elmalı üzeri Elmalı Dağı sulak yerler. VI. ay
Veronica caespitosa Boİss. var.
C3 Antalya, Saklıkent üzeri Bakırlı Dağı. VII. ay
"faespitosa
Veronica euneifolia D. Don subsp. cı Antalya, Elmalı üzeri Elmalı Dağı kayalık
VI. ay
~uneifolia yerler.
Veronica elmahensis M. A. Fischer cı Antalya, Elmalı girişi kayalık yerler. VLay
Veronica !ycia E. Lehm. cı Elmalı Kuruova kayalık yerler. V.ay
Solanaceae
IDatura slramonium L. C3 Antalya, Akdeniz Üni. Kampüsü, Ziraat
VIII. ay
akültesi alanı.
ijyoscyamus niger L. C3 Antalya, Akdeniz Üni. Kampüsü, kayalık alan. V. ay
>Solanum dulcamara L. !C3 Antalya, Akdeniz Üni. Kampüsü, Antrna
II. ay
~esisinin batısı.
Styracaceae
Styrax officinalis L. !C3 Antalya Termessos byalıkyerler. ıYı. ay
Thymelaeaceae
Daphne oleoides Schreber subsp.
3 Antalya, Bakırlı Dağı, kayalık yerler. i. ay
oleoides

37
Çizelge 3 (Devamı)
Urticaceae
Urtica dioica L. !C3 Antalya, Elmah üzeri Elmalı Dağı nemli yerler. !VI. ay
Valerianaceae

~
Centranthus longif/orus Stev.subsp.
longijlorus
le3 Antalya, Bakırlı Dağı, kayalık yerler.
Valeriana dioscoridis Sm. le3 Antalya, Termessos maki ici kayalık yerler.
Valertanella carinata (L.) DC. &
/Lam.
le3 Antalya, Bakırlı Dağı baraketli kayalar. [Vi. ay
Valerianella vesicaria (L.) Moench. le3 Antalya, Osmankalfalar kayalık yerler. V. ay
Verbenaceae
IVitex agnus-castus L. 3 Antalya Akdenİz Üni. Kampüsü, Ziraat
1. ay
akilltesİ alanı
yol kenarı.
Violaceae
Viola heldreichiana Boiss. !C3 Antalya, Antalya-Saklıkent arası yol kenan. !Vı. ay

38
Çalışma alanmda 34 familyaya ait, tıbbi ve aromatİk özelliğe sahip toplanı 143 adet bitki
tespit edilmiştir. Fanıilyalara göre tür dağılırnma bakıldığında 59 tür ile Lamiaceae fanıilyası
ilk sırayı almıştır. Fabaceae fanıilyas! 13, Asteraceae familyası ise 12 tür ile bu fanıilyayı
izlemektedir (Çizelge 4 ).

Çizelge 4. Çalışma alanmdan toplanan tıbbi ve aromatİk bitkilerin fanıi1yalara göre dağılımı.
Familya Tür sayısı Familya Tür sayısı
Lamiaceae 59 A nacardiaceae 1
Fabaceae 13 Apiaceae 2
Asteroceae 12 Capparoceae 1
Rosaceae 6 Caryophy/laceae ı
~eraceae 4 Chenopodiaceae 1
ıgonaceae 4 Convolvu/aceae 1
Ranunculaceae 4 Crassulaceae 1
Brassicaceae 3 Cucurbitaceae 1
Cistuı.:ı::uı:: 3 Hypericaceae 1
Olencf'nf' 3 Jyfyritaceae 1
e 3 Onagroceae 1

~!1N;t
2 Orchidaceae 1
'eae 2 Rhamnaceae 1

~
2 1
iMa/vuı.:ı::uı:: 2 1
Plantaginaceae 2 Urticaceae 1
Primu/aceae 2 Verbenaceae ı

'yU;'''''f.,,,, 5. Çalışma alamndan toplanan tıbbi ve aromatik bitkiler.

~ rotundifo/ius Pers.
s aestivalis L. subsp. aestivalis
Ajuga bombycina Boiss
Ajuga ·L:a;:, ~yitys lL.) Schreber subsp. xlarto.~u P. H. Davis
Ajuga chamepitys (L.) Schreber subsp. .1. (Boiss.) Bornm
Allium scorod0l!!assum L. subsp. rotundum (L.) Stearn
iAnagallis arvensis L. var. arvensis
Anagallis arvensis L. var. caerulea
Artemisia absinthium L.
i Asphodelus aestivus L.
,Astragalus glycyphyllos L.
Astrogalus microcephalus Willd.
Ballota pseudodictamnus L.
Bellis perennis L.
Calamintha nepeta (L.) Savi subsp. nepeta
Calendula arvensis L.
Calycatome villosa (Poiret) Unk.
,Capparis spinosa L. var. inermis Turra

39
Çizelge 5 (Devamı)
Capsella bursa-pastoris (L.) Medik.
Carduus nutans L.
Centaurea calcitrapa L.
Centaurea iberica Trev. Ex Sprengel
Ceratocephalus fa/catus (L.) Pers.
Chenepodium album L. subsp. album
Ochorium intybus L.
Ostus creticus L.
Ostus sa/viifoliu<; L.
Clinopodium vulgare L. subsp, arundanum (Boiss.) Nyman
Clinopodium vu/gare L. subsp. vul~are
Cnicus benedictus var. kotschyi Boiss.
Convolvulus arvensis L.
Conyza canadensis(L.} Cronquist
Cyclotrichium ori~antfolium (Labill.) Manden. & Scheng.
Daphne oleoides Schreber subŞJ>. oleoides
Datura stramonium L.
Delphinium staphisag!ia L.
Ecbalium elaterium(L.) A. Rich.
Echium an~stifolium Miller
Epilobium hirsutum L.
Foeniculum vulgare Miller.
Fumaria officinalis L.
Ga/ium verum L. subsp. verum
Genista lydia Boiss. var. lydia
Glaucium flavum Crantz.
Glaucium leiocarpum Boiss.
Helianthemum nummularium (L.) Miller
Heliotroptum europaeum L.
Herniariaglabra L.
Hyoscyamus ni~er L.
Hypericum perforatum L.
Jasminumfruticans L.
Lactuca serriola L.
Lamtum amplexicaule L.
Lavandula stoechas L. var. stoechas
Lotus corniculatus L. var. tenutfolius
Lupinus an~tifolius L.
Malva ne~lecta Wallr.
Malva sylvestris L.
Marrubium vu/~are L.
Medicago sativa L. subsp. sativa
Melilotus Q/ficinalis (L.) Desr.
Melissa officinalis L. subsp. altissima (Sm.) Arcangeli

40
Çizelge 5 (Devamı)
Mentha lonf{tfolia (L.) Hudson subsp. typhotdes (Brig.) Harley var. typhotdes
Mentha longijolia (L.) Hudson subsp. typholdes Briq.
Men/ha pulef{ium L.
~a myrlifolia Boiss. & Hohen
ollueeella spinosa L.
ommunis L. subsp. eommunis
ium oleander L.
Olea europaea L. var. 5ylvestris
Ononis spinosa L. subsp. leiosperma (Boiss.) Slı:i.
Orehis anatolica Boİss.
Orif{anum majorana L.
n,' minut~florum O. Schwarz & P. H. Davis
Origanum oni/es L.
Orif{anum vulgare L. subsp. hirtum
Orthurus heteroearpus (Boiss.) Jıız.
Paliurus spina-ehristi Mill.
Papaver rhoes L.
Phtllyrea latifolia L.
Pimpinella tragium VilI. subsp. lithophila (Schischkin) Tutin
Pistaeia terebinthus L. subsp. palaestina
Plantaf{o laneeolata L.
Plantaf{o major L. subsp. intermedia (Gilib.) Lange
POlyf{onum avieulare L
Polygonum eognatum Meissn.
PotenUfla ereeta (L.) Rausch.
Potentilla reptans ı.
Prunella vUlf{arts L.
Ranuneulusfiearia L. subsp,ficariiformis
Rosa canina L.
Rosmarinus offieinalis L.
Rumex pattenlta L.
Rumex seutatus L.
Salvia arf!.entea L.
Salvia eaespitosa Montbret & Aucher ex Bentham
Salvia diehroantha Stapf
Salviafrif!.ida Boiss.
Salviafrutieosa Miller
Şalvj'lni"ddirn Boiss. & Heldr. ex Bentham
Salvia tomentosa Miller
Salvia virf!.ata Jacq.
Sa/via viridis L.
Sanf!.Uisorba minor Scop. subsp. maf!.nolii (Spach) Briq.
Sanf!.Uisorba minor Scop. subsp. muratiea (Spach) Briq.

41
~C""'~~"'~~~~~~_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __

Scutellaria orientalis L. subs

Senecia vul aris L.
Sideritis condensata Boİss. & Hetdr. A ud Bentham

Teucrium scordtum L. subs . scordioides (Selıreber n

Thymbra sicata L. var. sicata
Thymus cilicicus Boİss. & BaL.
Thymus longicaulis C. Presl subsp. chaubardii (Boiss. & Heldr. Reichb. FiL) Jalas var.
antalyanus (Klokov) Jalas
Thymus longicaulis C. Presl. subsp. chaubardii (Boiss. & Heldr. ex Reichb fil.) Jalas var.
alternalus Jalas
Thymus revolutus Celak
Thymus si 'leus Boiss. subs er
Th Jmus si leus Boiss. subs

42
 Tespit edilen tıbbi ve aromatik bitkilerin içerisinden yapılan seçnn sonucu anlar
tarafından ziyaret edilen 24 familyaya ait toplam 57 adet tür belirlenmiştir. Lamfaceae
familyası 18 tür ile anlar tarafından en fazla ziyaret edilen bitki grubu olurken, Fabaceae
familyası 8 tilr ile ikinci sırada, Myrltaceae 5 ve Asteraceae familyası ise 4 tilr ile bu
familyalan izlemiştir. (Çizel ge 6) Bitkilerin çiçeklenme zamanıan dikkate almdığmda

çiçeklenmenin en yoğun olduğu dönemler Nisan, Mayıs ve Haziran aylan olarak

belirlenmiştir (Çizel ge 7). Çiçeklenme dönemi salıiI kesimlerde Mart sonu veya Nisan gibi
başlarken yükseklere çıkıIdıkça gecikmektedir.
Çizelge 6. Çalışma alanmdan toplanan ve an bitkisİ olduğu belirlenen tıbbi ve aromatik
bitkilerin familyalara göre dağılımı.
Familya Tür sayısı Familya Tür sayısı
Lamiaceae 18 Ma/vaceae 1
Fabaceae 8 Liliaceae 1
5 Oleaceae 1
Asteraceae 4 Onagraceae 1
Boraginaceae 3 Papaveraceae 1
.Cistacwe; 3 Pfantaginaceae 1
Rosaceae 3 Polygonaceae 1
Prlmu/aceae 2 Ranunculaceae 1
Apiaceae 1 Rubiaceae 1
,1
1 Thy .ı;uı; 1
Capparaceae 1 Urticaceae 1
Convolvu/aceae 1 Verbenaceae 1

7. Çalışma alamndan toplanan ve an bitkisi

VU''''''E,''' olduğu belirlenen tıbbi ve aromatik
bitkiler ve çiçeklenme aylan.
Familya Çiçeklenme
ayı

Anaga/lis arvensis L. var. arvensis IV.ay

AnaJ{a/lis arvensis L. var. caerulea IV. ay
Artemisia absinthium L. VII.ay
Asphodelus aestivus L V.ay
Bellis perennis L. Vi. ay
Calycatome villosa (Poiret) Link. IV: ay
Capparis spinosa L. var. inermis Turra IV: ay
Cichorium intybus L. V.ay
Cistus creticus L. VLay
!Cistus salvi!folius L VI. ay
Clinopodium vu1J{are L. subsp. arundanum (Boiss.) Nyman VII. ay
Clinopodium vu1J{are L. subsp. vulgare VILay
Convolvulus arvensis L. VLay

43
Çizelge 7 (Devamı)
Daphne oleoides Schreber subsp. oleoides VLay
Eehium anf!:ııstifo/iıım Miller VII. ay
Epilobiıım hırsutum L V. ay
Foeniculum vtılf!:are Miller. VII. ay
Galium verum L subsp. verum V.ay
Genista lydia Boiss. var. lydia IV. ay
Heliotropium europaeum L VI. ay
Lamium amplexieaule L IV. ay
Lavandula stoechas L var. stoechas IV. ay

~va syıvestri~ L
r. V.ay
V. ay
Marrubium vulgare L VIL ay
Medieago sativa L. subsp. sativa VI. ay
I.Meliloıııs qf/ieİnalis (L) Desr. VI. ay
Melissa qf/icinalis L subsp. altissima (Sm.) Arcangeli V. ay
Mentha longi/olia (L.) Hudson subsp. typhoides (Brig.) Harley var. typhoides VI. ay
Mentha longi/oUa (L) Hudson subsp. typhoides Briq. VI. ay
Mentha pu/egium L VIII. ay
Myrytus eommunis L subsp. eommunis V.ay
Olea europaea L var. sylvestris V. ay
Origanum majorana L V. ay
OriKanum onites L V. ay
Origanum vulgare L subsp~ hirtum VII. ay
Papaver rlıoes L V.ay
PlantaKo lanceolata L Vı' ay
POlYKonum avieulare L VII. ay
Polen/illa reptam L. V ay
Pnmella vulgaris L VI. ay
Ranuneulusfiearia L subsp,fieariijonnis IV. ay
Rosmarinus qf/ieinalis L Vi. ay
Sa/via tomentosa Miller VI. ay
Sanguisorba minor Scop. subsp maguolii (Spach) Briq. V. ay
Sanguisorba minor Scop. subsp muratiea (Spach) Briq. V. ay
i &",,:;ı..,u vtılgaris L IV. ay
Sinapis arvemis L III. ay
Teuerium ehamaedrys L subsp. /ydium O. Schwarz VI. ay
Teuertum ehamaedrys L subsp. syspire11Se (C. Koch) Rech. FiL. VII. ay
Teucrium scordium L subsp. scordioides (Schreber) Maire & Petitmengin V. ay
Trijolium hybridum L var. anatolieum (BoissJ Boiss. VI. ay
Tn/o/tum pratense L var, pratense VI. ay
Tnfolium repens L. var. repem VLay
Urtiea dioiea L
Vinca minor L IV. ay
Vitex af(11us-eastus L. VI. ay

44
3. SONUÇ
Çalışma sonucunda tıbbi ve aromatik bitkiler yöniinden zengin bir familya olan Lamiaceae
familyasmm an bitkisİ olarakta önemli olduğu görülmüştür. Aynca Fabaceae familyasma
dahil bitkilerde ancılık açısmdan dikkate alınması gereken bir başka familyadır. Göçebe
ancılığm yapıldığı alanlarda arı kovanlarının bu bitkilerin yoğunlukta olduğu bölgelere
taşınması ancılık açısmdan büyük avantajlar sağlayacaktır. Zaman olarak bakıldığında Mart
sonu veya Nisan aylarmda çiçeklenmenin erken olduğu sahil kesimlere, Mayıs ve Hazİran

aylannda ise çiçeklenmenin daha geç başladığı yüksek kesimlere gidilmesi uygun olacaktır.

45
4. KAYNAKLAR

Anonymous 3, Momingsun Herb Farm. Plant list 2004.

http://www.momingsunherbfarm.com/catalog2004.htm. (2004).

Anonymous b, Plants For A Future's Value Rating

http://www .mcssb. orglsbpanda/yarrow .html , (2004).

Anonymous c, The Floral Garden. http://www.pioneerthinking.com/lavender.html. (2004).

Anonymous d, http://www.geocities.comlRainForest/Canopy/1956/rosemaıy.html (2004).

Anonymous e http://www.tarim.gov.tr/uretimlbitkisel/yetistiricilik bilgi/aromatikhtm

(2004).

Anonymous f, http://www.herbnet.com/magazine/maglp03horseweed.htm (2004)

G.S., Kiehn, F., Davidson, Potential Bee Forage at The Agriculture Canada
Morden Research Station. Part I: Two Experimental Essentia! Oil Crops That Might
AIso Have The Potentia! for Supplying ExceptionaI Bee Forage. American Bee 1.,
(1994) 134 (1),3

Babaoğlu M., Gürel ve Özcan S., Bitki BiyoteknoIojisi (Doku Kültürü ve Uygulamalan).
Selçuk Üniversitesi Yaymlan: ISBN: 975-6652-04-7 (2001)

Balcı Ancılık Tanm Onnan ve Köy İşleri Bakanlığı Teşkilatlandınna ve Destekleme

Genel Müdürlüğü Yaym Dairesi Başkanlığı. Mesleki Yayınlar (Tanm Meslek Liseleri
Ders Kitabı, Smıf: 2), Yaym No: ı O ANKARA (1988)

Baleı, Nektar ve Polen Kaynaklan. TeknikAneıiık Dergisi. Sayı: 37 Eylül 1992. s.:4

Aromatic Biodiversity Among The Flowering Plant Taxa of Turkey Pure AppL
Chem., Vol. 74, No. 4, (2002) pp. 527~545.

46
Bauer, RH., Preliminary Result of Sowing Plants As Pasture for on Former Ploughland.
Apidologie, 22 (4), 428-430, (1991).

Baytop Türkiye'de Bitkiler İle Tedavi (Geçmişte ve Bugün). İlaveli ikinci bash Nobel
Tıp Kitabevleri, (1999), ss: 480

Butz Huryn, Y.M., of Native New Zeland P1ants by Honey Bees (Apis mellifera L) : A
review. New Zeland L of Botany, (1995), 33 (3), 497-512,.

Ceylan, A, Tıbbi Bitkiler II (Uçucu Bitkileri). Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yaymı
No: 481, (1996), s.s: 306

Chaudhary, lL, Singb, RP., Bee Pasturage and A Pattem for Seasonal Management for
Arnethı, Uttar Pradesh. fndian Bee Journal, (1989), 51 (3), 109-111.

Coelho de Souza, G.P. and EHsabetsky, Ethnobotany and Anticonvulsant Properties of

Lanıiaceae From Rio Grande Do Sul (Brazil) Lanıiales Newsletter. Issue Nmnber:6
ISSN 1358-2305 UK. (1998)

Saville N. M. and Osbome L Farmland As a Habitat For Bumble

International Bee Research Association, 2 ı ISBN 0-86098-21 UK, (1994)

Danon, Blazencic, Zonjic, Studies on The Biological Characteristics of Melliferous

Flora Providing Honey-Bee Pasture on Goc Mountain and lts Surroundings. Acta
Veterinana, (1990), 40 (2/3), 77-84,

Demİssev S., A Central American Weedy Salvia İn Ethiopia. Laıniales Newsletter. Issue
Number:4 ISSN 1358-2305.UK, (1996)

Doğaroğlu, M., Anctlık Ders Notlan (3. Basım). TrakY'a Üniversitesi Tekirdağ Ziraat

Fakültesi. Ders Notu No: 36. Yayın No: 42, ss. 66, Tekirdağ, (1992).

47
Engels, W., Schulz, u., RMle, M., Use Of Tubingen Mix For Bee Pasture in Gemıany. In
Forage For Bees In A Agricultural Landscape, International Bee Research
Association, 57-65, ISBN 0-86098-217-3, UK, (1994)

Ertuğ, An Ethnobotanıca1 Study In Central Anatolia (Turkey). Economic Botany, (2000),

54 (2) pp. 155-182.

Grieve, M., A Modem HerbaL. Dover Pubns, (1931), Pp. 444, ISBN: 0486227987

Howes, N. F., Plants and Beekeeping. Faber and Faber. Londan&Boston, (1979), p.p.: 236,

Johnnsmeier, M.F., Bee Plants of The South-Western Cape: Nectar and Pollen Sources of
Honeybees. Pretoria, South Africa;Depertmant of Agricu1ture, (1995), iii+59pp, ISBN
0-621-16097-0.

Moutain M.F., Day R., Quartly C. and Goatcher A., Plantes Ornementales Utiles Aux
Abeilles. International Bee Research Association (version francaise) (1992), pp.76.
London.

Muzaffar, Ahmad, R, Some Honeybee Flora for Apts spp. in Pakistan. Pakistan J. of
Honeybee, (1991), (3),201-218.

Ötleş, Bal ve bal teknolojisi (Kimyası ve Analizleri). Ege Üniversitesi Alaşehir Meslek
Yüksek Okulu Yaymlan No: 2. (1995), ss. ll, İzmir.

Özgüven, M., Ekonomik önemi Olan Bazı Uçucu Yağ Bitkilerinjn Çnkurova Bölgesinde
Surveyi ve Tanımlanması. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999,
201-206 (II), Adana.

Parent, 1., Feller-Demalsy, MJ., Richard, PJ.H., Pollen and Nectar Source Near Rimouski,
Quebec, Canada. Apidologie, (1990), 21 (5),431-445.

48
Roberts, P., What are The Important Nectar Source For Honey Bees? In Forage For Bees In A
Agricultural Landscape, International Bee Research Association, ed: :Matheson A,
(1994) 21-33, ISBN 0-86098-217-3, UK.

Petanidou 1996. Labiatae:A Key Family For Wild Bees and The Pollination Eco]ogy In
Mediterranean Phryganic Communities. LAMIALES NEWSLETTER. lssue Number
4, February (1996), ISSN 1358-2305 pp.4

Sönmez R. ve Altan Ö., Ancılıkta Kaliteli Nektar Veren Ballı Bitkilerin Önemi. Teknik
Ancılık Dergisi, Sayı: 49, Eylül 1995, s. 18-21.

Sorkun K.,. Baııı Bitkiler. Teknik Aneıiık Dergisi. Sayı: 13, Eylül 1987, s. 28-30

Söyler, M., Ballı Bitkilerde Nektar Verimini Etkileyen Faktörler. Teknik Aneıiık

Sayı: 42. Aralık 1993, s. 12-18

Sorktm K. ve Doğan C, Nektarh Bitkilerin Çiçeklenme Dönemleri ve Yayılış Alanlan

Üzerine Bir Çalışma. Teknik Aneıiık Dergisi, Sayı: 40, Hazİran ı 994, s. 2-11

Sorkun Doğan C, Başoğıu N., Gümüş Y, Ergün K., Bulakeri N. ve Işık Türkiye'de
üretilen doğal ve yapay baHarm ayırt edilmesinde fiziksel, kimyasal ve mikroskobik
analizler. Mellifera (Türkiye Aneıiık Dergisi), (2002) Cilt2, Sayı:4, 13-21, ANKARA

Yılmaz, K. T., Akdeniz Doğal Bitki örtüsü. Ç.ü. Ziraat Fakültesi Genel Yaym No: 141,
Yardımcı Ders Kitapları Yayın No: 13, (1996) ss., ı 79 ADANA

49
5. EKLER

Ek 1: Myrytus communis L. subsp. communis

Ek 2Anagallis arvensis L. var. arvensis

50
Ek 3: Daphne oleoides Schreber subsp. Oleoides

Ek 4: Sinapts arvensts L.

51
Ek 5: Bellis perennis L

Ek 6: Echium angustifolium Miller

52
Ek 7: Sa/via tomenlosa Miller

Ek 8: Ranuncul~ jicaria L. subsp. jicarii/ormis

53
Ek 9: Calyeatome vil/osa (Poiret) Link.

Ek 10: Eehium angustifolium Miller

54
Ek ll: Cistus salviifolius L.

Ek 12: Papaver rhoes L.

55
Ek 13: Lupirms angustifohus L

56
 6. PROJE ÖZET BİLGİ FORMU

Proje Kodu:TOGTAG-2674
Proje Başlığı: Batı Antalya Yöresİ Florasmda Bulunan Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin
Belirlenmesi ve Arıcılık Açısmdan Değerlendirilmesi:

Proje Yürütücüsü ve Yardımcı Araştırınacılar: Yrd. Doç. Dr. Mehmet Bilgen

Yük. Müh. Saadet TUGRUL
Yrd. Doç. Dr. Fehmi Gürel
Arş. Gör. Özkan
Gör. Yaşar ÖZYİGİT

Projenin Yürütüldüğü Kıırııluş ve Adresi: :Akdeniz Üniversitesi

Ziraat Fakültesi
Tarla Bitkileri Bölümü
07070 Antalya

Destekleyen Kuruluş (ların) Adı ve Adresi:

TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırına Kurumu)
Atatürk Bulvarı No:221, Kavakhdere, 06100, Ankara

Projenin Başlangıç ve Bitiş Tarihleri: O1.03.200 1-0 1.05.2002

Öz (en çok 70 kelime): Bir çok bitkinin gen merkezi olması dolayısıyla tıbbi ve aromatik
bitkiler bakımmdan çok zengin olan ülkemizde, bu bitkilerin kııllanımı dimyada olduğu gibi
gün geçtikçe artmaktadır. Eskiden beri hastalıkların tedavisinde bilerek veya bilmeyerek
kullanılan tıbbi ve aromatik bitkiler yüksek kalitede nektar ve polen üretmelerinden dolayı
arıların ziyaret ettikleri bitki grubuna da girınektedirler. Ülkemizde bir kaçı dışmda ekim
alanı neredeyse hiç olmayan tıbbi ve aromatik bitkilerin tarımımn yaygınlaşması, bu
bitkilerin üretimindeki açığı kapatacağı gibi arıcıhk açısmdanda büyük yararlar sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler: Tıbbi ve aromatik bitki, An bitkisi, Antalya

Projeden Kaynaklanan Yaymlar:

Bilgen M. ve Özyiğit Y., Antalya İli Tekirova-Phaselis Beldesindeki Arı Bitkilerinin
Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırına. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi 13-17 Ekim 2003,
Diyarbakır, (Poster Bildiri)

Bilim Dah:Tarla Bitkileri Ana Bilimdah

Doçent1ik Bilim Dalı Kodu:5.009