T.

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ

İNTERNET ORTAMINDA TİCARET

DUYGU DÖNER

HİKMET PINAR FİDAN

AFYONKARAHİSAR,2010
İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ

BÖLÜM 1

1.1.ELEKTRONİK TİCARETİN TANIMI

1.2. ELEKTRONİK TİCARETİNİN KAPSAMI

1.3. ELEKTRONİK TİCARETİNİN ARAÇLARI

1.4. ELEKTRONİK TİCARETİN TÜRLERİ 

1.5. ELEKTRONİK TİCARETİNİN DOLAYLI TARAFLARI

1.6. ELEKTRONİK TİCARET İLE KLASİK TİCARET ARASINDAKİ FARKLAR

1.7. ELEKTRONİK VERİ DEĞİŞİMİ

BÖLÜM 2

1. ELEKTRONİK TİCARETİN EKONOMİK VE SOSYAL YAŞAMA ETKİLERİ

2. ELEKTRONİK TİCARETİN REKLAMCILIK ve PAZARLAMAYA ETKİLERİ
3. ELEKTRONİK TİCARETİN TÜKETİCİYE VE ALIŞVERİŞE ETKİLERİ
4. ELEKTRONİK TİCARETİN YARARLARI
BÖLÜM 3

1.TÜRKİYE’ DE ELEKTRONİK TİCARET

2.DÜNYA’ DA ELEKTRONİK TİCARET

3.SONUÇ

KAYNAKÇA
ÖNSÖZ

Elektronik ortamda müşteri ilişkileri yönetimi zordur ve bu hizmetten

yararlanan kişilerin beklentilerini karşılamakta zordur. Okuduğumuz kitap
sayesinde ne gibi yöntemler uygulanarak elektronik ortamda yapılan
alışverişin yaygınlaştırıldığı ve sorunların nasıl giderilip başarılı bir müşteri
ilişkileri yönetimi sistemi uygulandığını , hangi aşamalardan geçtiğini
inceledik.
BÖLÜM 1

1.1.ELEKTRONİK TİCARET TANIMI

Elektronik ticaret, mal ve hizmetlerin üretim, tanıtım, satış, sigorta, dağıtım ve ödeme
işlemlerinin bilgisayar ağları üzerinden yapılmasıdır. Elektronik ticaret, ticari işlemlerden biri
veya tamamının elektronik ortamda gerçekleştirilmesi yoluyla reklam ve pazar araştırması,
sipariş ve ödeme ile teslim almak üzere üç aşamadan oluşmaktadır.

İnternetin hızla yaygınlaşması, elektronik ticareti, ticari işlemlerin yürütülmesinde yeni ve çok
etkin bir araç haline getirmiştir. Elektronik ticaret, tüm dünyada ticaretin serbestleştirilmesi
eğilimi ile birlikte, son on yılda yaşanan ve bilgi iletişimini kolaylaştıran teknolojik
gelişmelerin bir ürünü olarak ortaya çıkmıştır.
1.2. ELEKTRONİK TİCARETİN KAPSAMI

Elektronik ticaret, her türlü bilgisayar ağları üzerinden, ürün tasarımı, üretilmesi, tanıtımın
yapılması, ticari muameleler hesapların ödenmesi ile ilgili tüm etkinlileri kapsar. 

Elektronik ticaret elektronik olarak iş yapmak demektir. Yazılı metin, ses, video biçimindeki
verilerin elektronik olarak işlenesi ve iletimini içerir. Elektronik ticaret çok dağınık
etkinlikleri içerir. Bunlar arasında mal ve servislerin elektronik olarak alışverişi, sayısal
içeriğin anında kaynaktan sunma, kamu alımları, doğrudan tüketiciye pazarlama ve satış
sonrası servisler gibi etkinlikler sayılabilir. Elektronik ticaret, her türden mal ve hizmeti
kapsar. Elektronik ticaret alışılagelmiş etkinlikler (sağlık, eğitim) ve yeni etkinlikler (sanal
alışveriş merkezleri) olmak üzere bir dizi değişik aktiviteyi kapsar. 

1.3. ELEKTRONİK TİCARETİN ARAÇLARI

Elektronik ticaretin araçlarını sayarken, günümüzden en çok kullanılanlarına değinmek yeterli

olmaktadır. Bu araçlar bilindiği gibi;

· Telefon,
· Fax,
· Televizyon,
· Elektronik ödeme ve para transfer sistemleri,
· Elektronik veri değişimi (Electronic Data Interchange-EDI),
· İnternet,
· İntranet,
· WAP 

şeklindedir. Ancak Elektronik ticaret yapılabilecek ortamlar kesinlikle bunlarla sınırlı

değildir. Günümüzde birçok büyük BT (Bilgi Teknolojileri) firması yeni Elektronik ticaret
araçları ve ortamları üzerinde AR-GE çalışmalarını sürdürmektedirler.

1.4. ELEKTRONİK TİCARET TÜRLERİ

Elektronik ticaret içinde bulunan taraflar itibariyle 4 ana gruba ayrılabilir. 

1. Şirketler Arası (B2B- Business To Business) Elektronik Ticaret: En yaygın kullanılan

elektronik ticaret şeklidir. Şirket içi veya şirketler arası yapılan bu tür ticaret 1960'ların
başından beri kullanılmaktadır. Elektronik Veri Değişimi (Electronik Data Interchange)
olarak da adlandırılır. Firmaların elektronik ortamda tedarikçiye sipariş vermesi, faturalarını
temin etmesi ve bedellerini ödemesi bu bölümde değerlendirilmektedir. 1999 yılı verilerine
göre; şirketler arası elektronik ticaret işlemleri, E-Ticaret cirosunun %90'nını oluşturmaktadır.
İnternet araştırma şirketi Jupiter Research'e göre; ABD'de işletmeden işletmeye (B2B)
elektronik ticaret hacminin 2005'e kadar 6.3 milyar dolara ulaşacağı öngörülüyor.

2. Şirket-Tüketici Arası Elektronik Ticaret: Son yıllardaki web ve wap teknolojilerindeki

gelişmelerle ortaya çıkmış yeni bir tür alışveriş ortamıdır. Elektronik ticaretin en çok bilinen
türüdür. Sanal Mağaza uygulamaları ile İnternette firmalar elektronik ortamda; bilgisayardan
otomobile, kitaptan pizzaya birçok ürünün doğrudan tüketiciye satışını yapmaya başlamıştır.
Yaygın GSM kullanımı ile birlikte wap teknolojisi de tıpkı web teknolojisi gibi gelişmekte ve
yer, zaman gibi kısıtlar olmaksızın elektronik ticaret yapılan uygun bir ortam haline gelmiştir.

3. Şirket-Kamu İdaresi Arası Elektronik Ticaret: Kamu ile şirketler arasındaki lokal ağlar
üzerinde yapılan ticaret, haberleşme ve diğer tüm etkinlikleri bu alanda tanımlayabiliriz.
Kamu ihalelerinin İnternette yayınlanması ve firmaların elektronik ortamda teklif vermeleri
ilk örnekleri oluşturmaktadır. E-Ticaretin yaygınlaşmasını desteklemek amacı ile kamunun
vergi ödemeleri, gümrük işlemleri de sanal dünyaya taşınmaktadır.

4. Tüketici-Kamu İdaresi Arası Elektronik Ticaret: Tüketici ile kamu idaresi arasında her
türlü vergi, sağlık ve hukuksal etkinliği bu alanda niteleyebiliriz. Henüz yaygın örnekleri
olmayan bu kategoride ehliyet, pasaport başvuruları, sosyal güvenlik primleri ile vergi
ödemeleri, vb. uygulamalar ile Elektronik Devlete geçişin sağlanması planlanmaktadır.
İngiltere hükümeti, 2005 yılında tüm kamu hizmetlerinin elektronik ortamda yapılabileceği ve
Elektronik Devlet'e geçişin tamamlanacağını duyurmuştur. 2002 yılına kadar ise tüm okul ve
kütüphanelerin İnternet bağlantılarının sağlanması planlanmaktadır. 
 

Şekil 1: Elektronik ticaret taraflarının ilişkileri

 
1.5. ELEKTRONİK TİCARETİN DOLAYLI TARAFLARI

Elektronik ticaret taraflarının işlemlerinin işleyişi, güvenliği ve kontrolü alanında bu ticaret

şeklinde de klasik ticarette olduğu gibi dolaylı taraflar katılmaktadır. Bu taraflar duruma ve
işin şekline göre çeşitlenebileceği gibi, başlıca şöyle sıralanabilir;

i. Alıcı
ii. Satıcı
iii. Üretici
iv. Bankalar
v. Komisyoncular
vi. Sigorta Şirketleri
vii. Nakliye Şirketleri
viii. Özel sektör bilgi teknolojileri
ix. Sivil toplum örgütleri
x. Üniversiteler
xi. Onay kurumları, elektronik noterler
xii. Dış Ticaret Müsteşarlığı
xiii. Gümrük Müsteşarlığı
xiv. BT geliştiren ve sağlayan kuruluşlar

1.6. ELEKTRONİK TİCARET İLE KLASİK TİCARET ARASINDAKİ FARKLAR

Elektronik ticaretin klasik ticarete göre belirgin farkları daha çok iletişim ve onay
işlemlerinde ortaya çıkmaktadır. Veri aktarımının sağlanması için klasik yöntemde bir çok yol
vardır. Ancak bunların hepsi e-posta ve diğer data aktarım alanlarından daha hızlı olamaz.
Tablo 1'de satın alma işlemleri yapan bir firmanın geleneksel ve elektronik ortamlarda
yapacağı ticaret karşılaştırılarak gösterilmiştir. Geleneksel ticaret ifadesiyle, elektronik
ticaretin sağladığı imkanlardan faydalanmadan yapılan ticaret kastedilmiştir.

Tablo 1: Geleneksel Ticaret- Elektronik Ticaret Karşılaştırılması

  Geleneksel Ticaret Elektronik Ticaret

Satın Almayı Yapan Firma    
Görüşmeler, dergiler,
Bilgi Edinme Yöntemleri Web sayfaları
kataloglar, reklamlar
Talep Belirtme Yöntemi Yazılı form Elektronik posta
Talep Onayı Yazılı form Elektronik posta
Kataloglar,
Fiyat Araştırması Web sayfaları
görüşmeler
Sipariş Verme Yazılı form, fax Elektronik posta, EDI
Tedarikçi Firma    
 Yazılı form, fax, Online Veritabanı,
Stok Kontrolü
telefon EDI
Yazılı form, fax, Elektronik Veritabanı,
Sevkiyat Hazırlığı
telefon EDI
Online Veritabanı,
İrsaliye Kesimi Yazılı form
EDI
Fatura Kesimi Yazılı form Elektronik Posta, EDI
Siparişi Yapan Firma    
Teslimat Onayı Yazılı form Elektronik Posta, EDI
Online Veritabanı,
Ödeme Programı Yazılı form
EDI
Banka Havalesi, İnternet bankacılığı,
Ödeme
Posta, Tahsildar EDI, EFT

1.7. ELEKTRONİK VERİ DEĞİŞİMİ (EDI- ELECTRONIC DATA INTERCHANGE):

EDI, farklı kuruluşlardaki uygulamalar arasında yapısal veri değişimi şeklinde

tanımlanmaktadır. Bu tanımda yer alan yapısal veri değişimi, EDI'ın iş dünyasında kullanılan
kağıt belge değişiminin yerine geçtiği anlamına gelir ve Elektronik Ticaret konusu ile
doğrudan ilgilidir. EDI uygulamalarında veri, yapısal bir formatta transfer edilmektedir. Bu
formata EDIFACT (İdari, Ticaret ve Nakliyata İlişkin Elektronik Veri Değişimi) adı verilir ve
dünya çapında ticaretin kolaylaştırılması konusunda kurulan BM 4.Çalışma Grubunun bir
girişimidir. Yaklaşık on yıl önce, uluslararası ticaretin etkinliğini artırmak amacıyla, ticari
verilerin içeriğine elektronik yoldan ulaşabilmek için bir dünya standardına gereksinim
duyularak bu girişim başlatılmıştır. Standartlaşma süreci ise UN/EDIFACT formatına ilişkin
ISO standartlarının ilk yayınlandığı 1987 yılında başlamıştır.

YARARLARI: EDI'ın giderek küçülen ve firmalar arasında etkileşimin önemli bir sorun
olduğu bir dünyaya getireceği yararlar hakkında çok şeyler yazılmıştır. EDI'ın en genel ve
klasik anlamda yararı , belgelerin varacakları yere ulaşma süreleri ve buna bağlı olarak sipariş
sürelerinin azaltılması şeklinde belirlenmiştir. Bir başka anlatımla, herşeyin zamanında
yapılarak hiçbir kaynağın boşa harcanmaması planlanmaktadır. EDI'ın doğrudan sağladığı
diğer bir yarar da , iletişimde insan unsuruna olan gereksinimi ortadan kaldırmasıdır.
Dolayısıyla , büyük sorunlara neden olabilecek insan hataları ve diğer hatalar
azaltılabilecektir.

İki kuruluş arasında yapılan bir yazışma örneği üzerinden EDI'ın yararını anlatmaya çalışırsak
; EDI dışında bir ortamda hazırlanan yazı zarflanarak posta yoluyla diğer kuruluşa
gönderilecektir. Bu yazının ,EDI yoluyla gönderilmesi tercih edildiğinde, yazı mesaj
standardına dönüştürülerek posta hizmetlerine gerek kalmadan bir bilgisayar uygulamasından
diğerine elektronik yoldan kısa süre içinde gönderebilecektir.
Tüm bu yararları başlıklar halinde toparlamak gerekirse EDI ; 

· Hızlı ve doğru veri akışını, 

· Daha etkin denetim yöntemlerinin geliştirilmesini, 
· Üretkenliğin ve karlılığın artmasını, 
· İş ilişkilerinin geliştirilmesini, 
· Müşteri memnuniyetinin ve rekabet gücünün arttırılmasını sağlayacaktır.

BÖLÜM 2
1. ELEKTRONİK TİCARETİN EKONOMİK VE SOSYAL YAŞAMA ETKİLERİ
. İşletmeler arası rekabeti artırma
. İşletmelerde genel maliyetleri düşürme
. Maliyetlerin fiyatlara yansıması
. Tüketici için ürün seçeneğini artırma
. Pazar gücünün tüketiciye geçmesi
. 7 gün 24 saat iş imkânı
. KOBİ’lerin doğrudan tüketiciye satışı ile pazarın genişlemesi
. Pazara Coğrafi yakınlığın ortadan kalkması
.  Web tabanlı online siparişlerle verimliliğin artması
. Sipariş alma, alındı makbuzu, fatura v.b. hataların azalması
. Firmanın iş organizasyonu ve modellerindeki değişim
. Eğitim, sağlık, kültür alanında gelişmeler

2. ELEKTRONİK TİCARETİN REKLAMCILIK ve PAZARLAMAYA ETKİLERİ

. Etkileşimli elektronik pazarlama
. Etkin ve Hızlı Müşteri Talepleri Yönetimi
. E-Ödeme imkânı
. Etkileşimli Tedarik Zinciri Yönetimi
. Etkileşimli Stok yönetimi
. Bankacılık ve sigortacılık hizmetlerinde etkinlik ve hız
. Sanal anket ve kamuoyu oluşturulması
. Birebir pazarlama
3.ELEKTRONİK TİCARETİN TÜKETİCİYE VE ALIŞVERİŞE ETKİLERİ
. Hesaplı alış-veriş
. Kolaylık ve rahatlık
. Hızlı satın alma
. Güvenlik
. Eğlenceli alış-veriş, online müzayede

4.E-TİCARETİN YARARLARI

- Önce yapan,pazardaki payını arttırır

-Rekabet artar ve satış maliyeti düşer

-İşletme,satış,pazarlama ve dağıtım maliyetleri azalır

-Daha kaliteli,daha ucuz ve sürekli tedarik imkanı artar

-Müşteri kapasitesi fazladır

-Enflasyona azaltıcı etkisi olur

-Stok maliyeti azalır

-Tüketici talebi artar

-Üretim süresi azalır

BÖLÜM 3

1.TÜRKİYE’DE ELEKTRONİK TİCARET

Türkiye’de elektronik ticaret henüz gelişme aşamasındadır, ancak büyük bir potansiyel olduğu
konusunda firmalar arasında bir görüş birliği vardır. Fakat, yasalar ve bu konudaki mevzuatın
belirlenmesi gerekmektedir. Bu engellerin aşılması halinde ise, elektronik ticaretin çok hızlı
gelişmesi beklenmektedir.

Ülkemiz de, 1998’den sonra bazı büyük alışveriş merkezleri internet üzerinde satış mağazaları
açmışlar. Basın ve bankacılık alanlarında, konularında öncü niteliği olan bazı kuruluşlar, e-
ticaret alanında da yatırımlarını (2000’lerin başlarında) hızlandırmışlardır.

Ülkemizin mevcut durumuna bakıldığında çok hızlı gelişen bir internet alt ve internet dışı e-
ticaret alt yapısının olmayışı yüzünden tek şansımız internet üzerinden e-ticaret olarak ortaya
çıkmaktadır. Türkiye son iki yıl da inanılmaz gelişmeler kaydetmiş, alt yapısı “base band”
kategorisinden “broad band” kategorisine terfi etmiştir. Yurt içi omurgası 2 Mbit den 155
Mbite çıkartılmış ve yakın gelecekte 2 Gbite çıkarılması için hazırlıklar yapılmaktadır. ( ki bu
4 sene içinde 1000 kez büyüme anamına gelir.)
İnternet üzerinde elektronik bankacılık ve sanal marketler üzerinden online alışveriş merkezi
uygulamaları başta olmak üzere seyahat rezervasyonları, elektronik eşya satışı vb. gibi
konularda ciddi bir elektronik ticaret pazarının oluşmaya başlama sinyalleri verdiğini
söyleyebiliriz.
2.DÜNYA’DA ELEKTRONİK TİCARET

Dünyada e-ticaret cirosunun büyük payını firmadan firmaya satış almaktadır.

Dünya üzerindeki ekonomik örgüt ve araştırma şirketlerinin, e-ticaretin hacmi konusunda

birbirinden farklı araştırma sonuçları bulunmaktadır. E-ticaret hacmi ya da dünya çapındaki e-
ticaret pazarının büyüklüğü konusunda net rakamlar bulunmamaktadır. Araştırmaların ortak
sonucu, e-ticaret hacminin hızlı bir şekilde büyüdüğü, ve 2005'ten itibaren toplam e-ticaret
hacminin 1 trilyon doların çok üzerine çıkacağı şeklindedir.

Dünyada e-ticaret hacminin ençok olduğu bölgeler Kuzey Amerika, Avrupa (Batı ve Kuzey
Avrupa) ve Uzakdoğu-Pasifik ülkeleri (Japonya, Çin, Singapur ve Avustralya-Yeni Zelanda
bölgeleri)dir. Ağ teknolojilerinin, bilişim sistemlerinin altyapı ve güvenlik olarak çok geliştiği
bu bölgelerde e-ticaret artık günlük yaşamın ayrılmaz bir parçası olarak görülmektedir.
3.SONUÇ

Bilgi toplumu küreselleşme, dünyanın giderek küçülerek ekonomik bir köy haline gelmesi,
sınırların ortadan kalkması ve benzer kavramlar her geçen gün daha fazla günlük
konuşmalarımıza girmektedir. İşte bu kavramlardan biri olan “ Elektronik Ticaret” değişen
dünyanın gelişen en önemli ekonomik ve sosyal araçlarından bir tanesidir. Son yıllardaki hızlı
gelişimi dikkate alındığında önümüzdeki yıllarda büyük sekmeler yapacağı muhakkaktır.
Ancak bu hızlı gelişimin nasıl bir yapıya dönüşeceğini kimsenin tam olarak bilmediği de göz
ardı edilmemelidir.

Elektronik Ticaret, şirketlerin yeni pazarlara açılmasına yardım etmektedir. Bu yeni pazar,
hayatlarının önemli bir kısmında internet kullanan yüz milyonlarca insandan oluşmaktadır ve
burada herhangi coğrafi bir sınır bulunmamaktadır. Ayrıca iletişim teknolojilerinin sağladığı
hız, ucuzluk, güven pazarlama stratejileri ile birleştiğinde ortaya müthiş bir potansiyel
çıkacaktır. Bu potansiyelin neler getireceğini şimdiden kestirmek güçtür. Ama şurası bir
gerçektir ki, müspet getirilerinden faydalanabilmek için hızlı değişmeyi de öğrenmemiz
gerekmektedir. Bu yapı içersinde var olabilmenin yolu, kendimizi bu hızlı değişikliklere
adapte etmekten geçmektedir.
KAYNAKÇA

- Yeşil, A. (2008). E-ticaret,İnternet Ortamında Ticaret. İstanbul : Kum Saati Yayınları