Video Graphic Adapter

Video graphic adapter còn có tên gọi là card màn hình bài viết sau sẽ trình bày về nguyên lý hoat động,
các bộ phận đồng thời nêu ra 10 tiêu chí để chọn một chiếc card màn hình thích hợp

1. Nguyên lý hoạt động

Các hình ảnh mà chúng ta thấy được trên màn hình máy tính được tạo bởi rất nhiều điểm ảnh
gọi là pixel. Trong hầu hết các thiết lập cho độ phân giải thì màn hình thường hiển thị khoảng
hơn 1 triệu điểm ảnh. Máy tính sẽ quyết định cần phải làm gì theo thứ tự đối với từng điểm ảnh
để tạo ra một hình ảnh. Để có thể làm được việc này, nó sử dụng một bộ chuyển đổi, lấy các dữ
liệu nhị phân từ CPU và chuyển chúng thành hình ảnh hiển thị trên màn hình.

Khi CPU nhận được yêu cầu xem một hình ảnh từ phía người sử dụng, nó sẽ chuyển yêu cầu này
tới card đồ họa để quyết định sẽ dùng những pixel nào hiển thị hình ảnh. Sau đó nó sẽ gửi
những thông tin để màn hình hiển thị thông qua dây cáp.

Quá trình tạo ra những hình ảnh không phải là dữ liệu nhị phân thường đòi hỏi quá trình xử lý
phức tạp hơn rất nhiều. Để có thể vẽ ra một hình ảnh 3D, card đồ họa phải tạo ra một khung
điện từ, sau đó quét hình ảnh và thêm vào đó ánh sáng, màu. Đối với trò chơi có nhiều hình ảnh
3D, máy tính phải lặp lại quá trình này khoảng 60 lần mỗi giây. Nếu như không có card đồ hoạ hỗ
 trợ thực hiện những tính toán cần thiết, CPU sẽ không thể xử lý kịp, từ đó dẫn đến hình ảnh thể
hiện sẽ bị giật, vỡ hình.

Card đồ họa phải cần đến sự hỗ trợ của mainboard, bộ xử lý, bộ nhớ và màn hình để có thể thực
hiện việc xử lý các hình ảnh. Chúng cần được kết nối với mainboard để nhận dữ liệu và nguồn
điện, sử dụng bộ xử lý để quyết định tất cả, dùng bộ nhớ như là một nơi lưu trữ tạm thời thông
tin về các pixel trước khi chúng được hiển thị và cuối cùng màn hình là nơi chúng ta sẽ nhận
được kết quả của quá trình xử lý trên.

2. Các thành phần cấu tạo

Bộ xử lý đồ họa

Bộ xử lý đồ họa GPU(GPU - Graphic Processor Unit) cũng giống như bộ xử lý của máy tính (CPU -
Center Processor Unit), nhưng lại được thiết kế đặc biệt để thực hiện những tính toán hình học
phức tạp dùng cho quá trình biểu diễn hình ảnh. Một vài GPU nhanh nhất có thể có nhiều
transitor hơn cả 1 CPU cỡ trung bình và chúng thường phải gắn liền với quạt làm mát để toả bớt
nhiệt sinh ra trong quá trình xử lý. Để hỗ trợ quá trình này, GPU sử dụng một chương trình đặc
biệt giúp nó phân tích và xử lý dữ liệu.

Hiện nay các bo mạch đồ họa rời thường sử dụng GPU của hai hãng sản xuất:

 nVIDIA
 ATI (Trước đây là một hãng độc lập, nay đã được hãng AMD mua lại)
Ngoài hai hãng này một số hãng khác cũng sản xuất chip xử lý đồ họa (SIS, Trident, S3 Trio v.v.)
nhưng các công ty đó hiện không thành công trong khẳng định vị thế của mình trên thị trường
chip xử lý đồ họa.
Đối với dạng tính năng đồ họa được tích hợp vào chipset hoặc gắn liền trên bo mạch chủ:

 Intel: Với các chipset: 810, 815, 845, 865, 910, 915, 945, 946, 965...mà phân biệt các chipset
tích hợp đồ họa thường được ký hiệu thêm chữ "G" (cùng một ký tự khác hoặc không có) ở
sau ký hiệu chipset (Ví dụ: 915G, 915GV, 915GL...)
 ATI: Radeon IGP 9100, Radeon IGP 9100 PRO, Radeon Xpress 200 (có các phiên bản cho
CPU Intel và AMD khác nhau), Radeon IGP 320...
 VIA: P4M800, P4M800 Pro, K8M800, K8M890, KM400
 SiS: SiS661FX, SiS661GX, SiS761GL, SiS761GX, SiS760, SiS741
 nVIDIA: nForce2

Bộ nhớ đồ họa (RAM)

Nếu như GPU giống như bộ xử lý CPU thì bộ nhớ đồ họa giống như RAM. Dung lượng của bộ
nhớ đồ họa một phần quyết định đến: độ phân giải tối đa, độ sâu màu và tần số làm tươi mà bo
mạch đồ họa có thể xuất ra màn hình máy tính. Do vậy dung lượng bộ nhớ đồ họa là một thông
số cần quan tâm khi lựa chọn một bo mạch đồ họa. Dung lượng bộ nhớ đồ họa có thể có số
lượng thấp (1 đến 32 Mb) trong các bo mạch đồ họa trước đây, 64 đến 128 Mb trong thời gian
hai đến ba năm trước đây và đến nay đã thông dụng ở 256 Mb với mức độ cao hơn cho các bo
mạch đồ họa cao cấp (512 đến 1Gb và thậm trí còn nhiều hơn nữa).

RAMDAC

RAMDAC (Digital-to-Analog Converter): Có chức năng chuyển đổi các tín hiệu số sang tín hiệu
tương tự để hiển thị trên màn hình máy tính. Tốc độ của RAMDAC có thể cao hơn tốc độ làm
việc của bộ xử lý đồ họa.

Tốc độ RAMDAC trong thời điểm năm 2007 thường vào khoảng 300-500 Mhz. RAMDAC có thể là
một bộ phận tách rời hoặc tích hợp sẵn vào các bộ xử lý đồ họa nếu là bo mạch rời.
Bus kết nối

Bo mạch đồ họa thường sử dụng các đường truyền dữ liệu theo các chuẩn nhất định (bus) để
truyền dữ liệu giữa bo mạch đồ họa với hệ thống máy tính, các bus có thể là PCI Express X16
(mới nhất), AGP (gần đây), PCI (trước khi ra đời AGP), hoặc các bus cổ hơn nữa trong thời gian
trước đây (ISA 8 bit, ISA 16 bit, VESA 32 bit). Đặc điểm của các bo mạch đồ họa sử dụng các bus
được giới thiệu sơ lược như sau:

 Bo mạch đồ họa sử dụng bus PCI:

 Bo mạch đồ họa sử dụng bus AGP: có các thế hệ 2x, 4x và 8x.
 Bo mạch đồ họa sử dụng bus PCI Express: 1x, 2x

Video BIOS

Cũng giống như tính năng của BIOS ở bo mạch chủ, video bios chứa toàn bộ thông tin thiết lập
về phần cứng của bo mạch đồ họa. Video Bios còn giúp cho bo mạch đồ họa hoạt động ngay khi
máy tính bắt đầu khởi động trong quá trình POST - trước khi trình điều khiển của hệ điều hành
được nạp.
Video bios của bo mạch đồ họa ở dạng một ROM, có thể được hàn định vị trực tiếp vào bo mạch
 đồ họa, có thể ở dạng gắn trên đế cắm (đối với các bo mạch đồ họa trước đây).
Nhiều overlocker hoặc hacker thường thay đổi Video Bios của bo mạch đồ họa để ép xung chúng
(overlock).

3. 10 điều cần nhớ khi mua card màn hình

1. Bộ nhớ không phải là tất cả

Có thể nói, Ram là một phần quan trọng của card đồ họa bởi nếu bạn muốn chơi game ở độ
phân giải cao và chất lượng hình ảnh tốt thì cần phải có nhiều dung lượng bộ nhớ. Đó là lý do tại
sao các card đồ họa đời mới thường chứa nhiều Ram.

Nắm bắt được điều này, các nhà sản xuất card màn hình hiểu rằng những người không có kinh
nghiệm sẽ lấy Ram làm tiêu chí đầu tiên để so sánh hai card đồ họa. Do đó họ thường sản xuất
những card đồ họa sử dụng các GPU cấp thấp nhưng lại có tới 256 thậm chí 512 Mb Ram.

Điều này giống như việc bạn dùng xe đạp chạy trên đường cao tốc vậy, rộng rãi nhưng dù làm
cách nào bạn cũng không đi nhanh hơn ôtô được. Những card kém sức mạnh sẽ có nhiều các
thanh ghi trống hơn, tuy nhiên chất lượng hình ảnh tồi sẽ thấy rõ khi bạn bước vào trò chơi.

2. Tất cả là ở GPU

Bộ nhớ rất quan trọng nhưng trái tim thực sự của một card màn hình chính là GPU. Khi bạn quan
sát trên một card đồ họa, hãy quan tâm đến loại GPU mà card sử dụng vì nó là nhân của các tác
vụ xử lý 3D. Hiện nay những card đồ họa tốt nhất thường là của Nvidia và ATI.

Nhưng nếu chỉ chọn những card đồ họa có dòng chữ "Nvidia GeForce" hoặc "ATI Radeon" thì sẽ
không đảm bảo cho bạn chọn được một card tốt. Hiện tại Nvidia và ATI đều đặt tên cho tất cả
các card đồ họa của mình, từ card loại yếu cho tới những con quái vật "tân thời" với cùng cái tên
Geforce hay ATI Radeon.

Đương nhiên số hiệu của card càng cao thì card có chất lượng cao tương ứng nhưng bạn cũng
nên chú ý đến phần đuôi của card như GT, GS, GTX, XT và XTX. Chúng sẽ quyết định khả năng đổ
bóng hay xung nhịp đồng hồ của card.

Card GeForce7900GTX có tới 24 pixel pipeline

3. Pipeline, đổ bóng và xung nhịp đồng hồ

Trước đây, bạn có thể nhìn vào xung nhịp và số pipeline (hiểu nôm na là ống dẫn lệnh đồ họa,
càng nhiều pipeline hình ảnh sẽ càng mượt mà) và điểm ảnh của một card đồ họa để đánh giá
sức mạnh của nó. Nhưng nay, ánh sáng và các hiệu ứng khác có thể tạo ra thông qua phần mềm
đổ bóng để có thể có được kết quả tương đương với sử dụng các pipeline.

Các GPU hiện tại đều có các bộ phận chuyên xử lý các vectơ phức tạp và các chương trình có
thực hiện đổ bóng điểm. Trong tương lai, các bộ xử lý đổ bóng sẽ trở thành một bộ phận quan
trọng trong các GPU đời mới. Gần đây nhất ATI cũng đã công bố số lượng các bộ xử lý đổ bóng
trên mỗi pixel pipeline trong card Radeon X1900 XTX.

Vào thời điểm hiện nay, bạn vẫn có thể đánh giá card đồ họa thông qua số pixel pipeline mà nó
có. Các nhà sản xuất GPU cũng đưa ra pipeline cho vectơ nhưng với khả năng xử lý vectơ như
hiện tại thì sẽ khó xảy ra hiện tượng thắt nút chai. Các card đồ họa cấp thấp thường có từ 4-8
pixel pipeline, card tầm trung có 8-12 và các card cao cấp sẽ có từ 16 pipeline trở lên.

Xung nhịp nhanh hơn thì luôn tốt hơn, nhưng nếu phải chọn giữa số lượng pipeline hoặc tốc độ
đồng hồ thì tốt hơn bạn nên chọn pipeline. Có 8 pipeline chạy ở tốc độ 400MHz sẽ tốt hơn nhiều
chỉ có 4 pipeline chạy ở tốc độ 500MHz.

4. Hỗ trợ Windows Vista và Direct3D 10

Microsoft dự kiến sẽ tung ra phiên bản Windows Vista vào đầu năm 2007. Hệ điều hành mới này
sẽ bao gồm cả DirectX10, một tập hợp các chức năng mà các ứng dụng thông qua nó để sử dụng
các tài nguyên của máy, trong đó có card màn hình.

Phiên bản mới của DirectX kết hợp chặt chẽ với bản Direct3D mới được thiết kế nhằm phân
phối, tổ chức hợp lý các pipeline giúp chuyển bớt công việc sang GPU và giảm tải cho CPU.
Windows Vista sẽ vẫn làm việc với các card chỉ hỗ trợ DirectX9, tuy nhiên bạn cần có một card
hỗ trợ DirectX10 để có được chất lượng tốt nhất.

Khoảng cuối năm nay, Nvidia và ATI sẽ cho ra mắt các card đồ họa hỗ trợ DX10, nhưng bạn
không cần phải vội vàng vì các nhà phát triển game vẫn sẽ sử dụng khả năng tương thích ngược
trong vài năm nữa. Tất cả các game, trong đó có những game như Halo3 và Shadowrun có thể
chạy trên cả môi trường DX9 và DX10 mà không gặp phải vấn đề tương thích.

5. Thời gian phù hợp cho việc mua sắm

Cuộc cạnh tranh dữ dội giữa ATI va Nvidia đã khiến cho công nghệ 3D phát triển nhanh chóng.
Các nhà sản xuất GPU cho ra đời một dòng chíp mới sau từ 12-18 tháng, giúp cho các card đồ
họa ngày càng mạnh mẽ và nhiều chức năng hơn. Họ cũng tối ưu lại thiết kế để có thể làm mới
và cho thêm chức năng vào sản phẩm chỉ vài tháng sau khi thiết kế ban đầu được công bố.

Có rất nhiều công nghệ rất đáng mong đợi như bộ tăng tốc đồ họa phân giải cao H.264 hay hỗ
trợ mẫu đổ bóng tiên tiến… tuy nhiên sẽ cần vài năm để những công nghệ này trở nên phổ biến.

Thời điểm hiện tại sẽ luôn là thời điểm hợp lý để mua một card đồ họa mới nếu như bạn không
có ý định mua loại card đứng “top” hiện nay. Giá của card đồ họa rớt rất nhanh sau khi các card
mới ra đời, đưa giá của các dòng card yếu hơn về một mức giá chấp nhận được.

Bạn sẽ phí phạm rất nhiều tiền nếu mua một card đồ họa cao cấp ngay trước khi ATI hay Nvidia
tung ra những GPU mới. Nhưng ngay cả khi đó bạn vẫn sẽ sở hữu một card đồ họa mạnh mẽ, có
khả năng đáp ứng tất cả các game mà bạn muốn trong một thời gian dài.

6.Bạn không cần phải trả hơn 500 USD

Card GeForce7900GT đang là card mạnh nhất ở mức giá dưới 300 USD

Những card đồ họa cao cấp nhất có giá bán trên 500 USD nhưng bạn luôn tìm được những card
đồ họa có hiệu năng cao ở mức giá 200-300 USD. Khoảng giá này luôn đưa tới tỷ suất hiệu năng
trên giá tốt nhất bởi nó có sự kết hợp giữa những card tốt của thế hệ hiện tại và dòng card cao
cấp của thế hệ trước.

Hãy kiểm tra số pipeline và xung nhịp của hai loại card này, nếu những con số là tương đương
nhau thì tốt hơn nên chọn dòng card mới bởi chúng được hỗ trợ bởi những công nghệ cao và có
thiết kế hiệu quả hơn.

7. Bạn có đủ năng lượng???

Yêu cầu về điện năng đang trở thành mối quan tâm lớn khi mà các card đồ họa ngày càng mạnh
mẽ và cũng “ăn” nhiều điện hơn. Các nhà sản xuất đã in khuyến cáo về bộ nguồn (Power Supply
Unit - PSU) cần có ngay trên hộp của card. Con số này thường lớn hơn con số tối thiểu một chút
để đề phòng trường hợp PSU kém chất lượng hoặc hệ thống bị quá tải do sử dụng quá nhiều
thiết bị. Card đồ họa tầm trung và cao cấp thường yêu cầu PSU từ 400-500W trong khi để thiết
lập đồ họa kép như sử dụng CrossFire Radeon X1900 XTX cần bộ nguồn tối thiểu là 550W.

8. AGP hay PCI Express

Kể từ khi được giới thiệu hai năm trước, PCI Express đã thay thế AGP trở thành khe cắm đồ họa
chuẩn trên các mainboard hiện nay. PCI Express đem tới băng thông cao gấp 2-4 lần so với AGP
và hầu hết những card đồ họa mới đều sử dụng chuẩn PCI Express. Các nhà sản xuất GPU cũng
đưa ra một vài dòng card sử dụng khe AGP như Nvidia GeForce 7800GS nhưng tất cả những thứ
tuyệt nhất thì chỉ có trên PCI Express.

Nếu máy tính của bạn đã hơn 2 năm tuổi thì nó có thể sở hữu một khe cắm AGP. Nâng cấp lên
PCI Express sẽ rất tốn kém bởi bạn sẽ phải thay thế toàn bộ Mainboard, CPU, RAM. Nhưng nếu
như PC của bạn cũng thực sự đã hơn 2 năm tuổi và bạn muốn chơi những game sắp phát hành
thì có lẽ đã đền lúc nghĩ tới việc nâng cấp toàn bộ hệ thống đi thôi.

9. SLI và CrossFire

Bạn sẽ có 4 GPU trong chiếc PC của mình với 2 card dual-GPU GeForce 7950GX2

Bạn sẽ phải nâng cấp lên PCI Express nếu muốn tận hưởng công nghệ đồ họa kép. Để làm một
hệ thống đồ họa kép chạy và vận hành có hiệu quả là một công việc phức tạp và rắc rối. Bạn phải
có đúng loại Mainboard, một cặp card đồ họa tương thích và một chiếc PSU “đủ sức qua cầu”.

Nvidia và ATI cùng đưa ra hai định dạng đồ họa kép và mỗi định dạng cần có một loại Mainboard
riêng.

Nvidia giới thiệu SLI (Scalable link Interface) vào năm 2004 và từ đó đến nay đã xây dụng cả một
chương trình chứng nhận SLI cho các thành phần chủ đạo như Mainboard, PSU, RAM… Bạn có
thể kết hợp 2 card màn hình đã được chứng nhận tương thích với SLI của hai nhà sản xuất
nhưng bắt buộc chúng phải sử dụng cùng loại GPU.

ATI đưa ra công nghệ đồ họa kép CrossFire của họ vào năm 2005. Cũng như với SLI, CrossFire
yêu cầu một Mainboard phù hợp, RAM chất lượng và một PSU “trâu bò”. Kết hợp hai card của
ATI hơi khó khăn hơn vì bạn cần phải kết hợp một card “CrossFire Edition" với một card
"CrossFire Ready" để khiến chúng làm việc cùng nhau.

10. Hãy chắc rằng bạn đang mua một card đồ họa

Bạn là một người ham mê game và chơi những game mới nhất là thú vui của bạn. Vậy hãy cẩn
thận với các hệ thống lắp ráp sẵn và chú ý tới phần tùy chọn đồ họa. Nếu như phần này chỉ có
“Integrated graphics”, “video onboard” hay “đồ họa tích hợp” thì nó hoàn toàn không phù hợp
với bạn đâu mà hãy tìm một hệ thống khác có card đồ họa thực sự.

Đồ họa tích hợp trên Mainboard chỉ thích hợp cho các ứng dụng đơn giản như Office, lướt Web
hay nghe nhạc, xem phim. Chúng không đủ mạnh để đáp ứng những trò chơi ở độ phân giải cao
và chất lượng tốt. Tất nhiên là nếu các game mà bạn chơi chỉ là Pikachu, bắn trứng hay dò mìn
thì lại là một chuyện khác. Khi đó bạn hãy tiếp tục sống chung với card đồ họa cũ và có thể quên
bài viết này đi ^^!

Tổng hợp và bổ sung bởi kevinjame

Nguồn : http://kevinjame.wordpress.com