Referanslar Warren Bennis “Yönetmek, insanlara yapılması gerekeni yap- Bennis, W. G. (1994). tırmaktır. Liderlik insanların yapılması gerekeni “Leading Change: The yapmak istemelerini sağlamaktır. Yöneticiler Leader as the Chief iter. Liderler ise çeker. Yöneticiler emir verir. Transformation Liderler iletişim kurar.” Officer.” J. Renesch (ed.), Leadership in a New Era: Visionary Approaches to the Biggest Crisis of Our Time (s. 102-110). San Fransisco: New Leaders Press. Bennis, W. G. (1993). “Liderler doğru işi yapan kişilerdir; yöneticiler An Invented Life: işleri doğru yapanlardır.” Reflections on Leadership and Change. Reading, MA: Addison-Wesley Liderlik ve Yönetim Hakkında Örnek İfadeler 13
Yazarlar ve İfadeler: Yönetim – Liderlik
Referanslar Carter-Scott, C. (1994). “Liderler kimi zaman bize karşı komplo kurar “The Differences gibi görünen ve izin verirsek kesinlikle bizi bo- Between Management ğacak olan değişken, çalkantılı, belirsiz ortam- and Leadership.” ları, yani bağlamı fetheder. Yöneticiler ise bu Manage, 10 ve bağlama teslim olurlar. Yönetici idare eder; li- devamında. der yenilik yapar. Yönetici bir kopyadır; lider orijinal. Yönetici sürdürür; lider geliştirir. Yö- netici sistemlere ve yapıya odaklanır; lider in- sanlara odaklanır. Yönetici kontrole bel bağlar; lider güven ilham eder. Yönetici kısa vadeli bir bakış açısına sahiptir; lider uzun vadeli pers- pektife sahiptir. Yönetici nasıl ve ne zaman diye sorar; lider neden ve niçin diye. Yöneticinin gözü sonuçtadır, liderin gözü ufuktadır. Yöne- tici taklit eder; lider yaratır. Yönetici statükoyu kabul eder; lider ona meydan okur. Yönetici klasik anlamda iyi bir askerdir; lider kendine özgü bir şahsiyettir. Yöneticiler işleri doğru ya- parlar; liderler doğru işi yaparlar. John W. Gardner “Liderler ve lider/yöneticiler kendilerini genel Gardner, J. W. (1990). yöneticilerin idaresinden en az altı noktada ayırırlar: On Leadership. New 1. Daha uzun vadeli düşünürler ... York: Collier 2. Başında oldukları birim hakkında düşünürken, Macmillan. ilişkilerini daha büyük gerçekliklere göre kavrarlar ... 3. Kendi etki alanlarının ötesinde, sınırların öte- sindeki gruplara ulaşır ve onları etkilerler ... 4. Vizyon, değerler ve motivasyonun kavranamazlığına büyük vurgu yapar ve sezgisel olarak lider-grup etkileşimindeki rasyonel olmayan ve bilinçdışı öğeleri anlarlar. 5. Çok sayıda grubun birbiriyle çelişen gerekli- likleriyle baş edecek politik beceriye sahiptirler. 6. Yenilenme bağlamında düşünürler ...” “Yönetici bir kuruma liderden daha sıkı bağlıdır. Aslında, liderin bir kurumu bile olmayabilir.” 14 8’inci Alışkanlık
Yazarlar ve İfadeler: Yönetim – Liderlik
Referanslar James Kouzes ve “... liderlik etmek [lead] sözcüğü, kök olarak, Barry Posner ‘gitmek, yolculuk etmek, rehberlik etmek’ an- Kouzes, J. M. & lamına gelir. Liderlikte kinestetik bir his, bir ha- Posner, B. Z. (1995). reket duygusu var ... (Liderler) yeni bir düzen The Leadership arayışına başlarlar. Keşfedilmemiş bölgeye Challenge: How to girmeye cüret ederler ve yeni, tanıdık olmayan keep Getting hedeflere doğru bize rehberlik ederler. Tersine, Extraordinary Things yönetmenin [manage] kökü “el [hand]” anla- Done in Organizations. mına gelen bir sözcüktür. Özünde, yönetim iş- San Fransisco: Jassey- leri “ele almak, idare etmek,” düzeni sürdür- Bass. mekle, kurumla ve kontrolle ilgilidir. Yönetim ve liderlik arasındaki kritik fark bu iki sözcüğün kök anlamlarından görülebilir; işleri ele almak anlamına gelen şeyle bir yerlere gitmek anla- mına gelen şey arasındaki fark.” Carter-Scott, C. Kouzes: “Yönetim ve liderlik arasındaki başlıca (1994). “The bir fark bu iki sözcüğün kök anlamında buluna- Differences between bilir, işleri ele almak anlamına gelen şeyle yer- Management and lere gitmek anlamına gelen şey arasındaki fark.” Leadership.” Manage, 10+’da. Abraham Zalesnik Yöneticiler işlerin nasıl yapıldığıyla ilgilenirler, Zalesnik, A. (1977). liderlerse işlerin insana ne ifade ettiğiyle ilgile- “Managers and nirler. Leaders: Are They “Liderler ve yöneticiler algılamalarında ayrılır- Different?” Harvard lar. Yöneticiler genellikle işi strateji oluşturmak Business Review, 55 ve karar almak için etkileşen bir insanlar ve fi- (5), 67-78. kirler kombinasyonu içeren bir imkan verme sü- reci olarak görürler. “... Yöneticiler seçenekleri sınırlayacak biçimde davranırlarken liderler uzun süredir varolan so- runlara yeni yaklaşımlar geliştirecek ve yeni se- çenekler için konu açacak biçimde ters yönde çalışırlar ... Liderler işte heyecan yaratırlar.” Liderlik ve Yönetim Hakkında Örnek İfadeler 15
Yazarlar ve İfadeler: Yönetim – Liderlik
Referanslar John Kotter “Yönetim karmaşıklıkla başa çıkmak hakkındadır. Kotter, J. (1990). Onun uygulamaları ve prosedürleri, büyük ölçüde, “What Leaders Really yirminci yüzyılın en önemli gelişimlerinden birine Do.” Harvard Business tepkidir: Büyük kurumların ortaya çıkışı. İyi bir Review, 68, 103+. yönetim olmaksızın, karmaşık girişimler genellikle kendi varlıklarını tehdit edecek kadar kaotik olurlar. İyi yönetim, ürünün kalitesi ve kârlılığı gibi önemli boyutlara belli bir düzen ve tutarlılık getirir. “Liderlik, bunun aksine, değişimle baş etmektir. Son yıllarda önem kazanmasının nedeni, kısmen, iş dünyasının daha rekabetçi ve değişken olmasıdır. Daha hızlı teknolojik değişim, daha büyük uluslararası rekabet, piyasalar üzerinde, hükümetlerin koyduğu ekonomik kısıtlamaların gevşetilmesi, sermaye-özendirici işkollarındaki aşırı kapasite, istikrarsız bir petrol karteli, piyasayı yüksek riskli-yüksek getirili tahvile boğmak ve işgücünün değişen demografik yapısı bu değişime katkıda bulunan birçok etken arasındadır. Net sonuç şu: dün yapılan işi yapmak ya da o işi %5 daha iyi yapmak artık bir başarı formülü değil. Bu yeni çevrede varlığını sürdürmek ve etkili rekabet edebilmek için, büyük değişimler giderek daha gerekli oluyor. Daha fazla değişim de daima daha fazla liderlik ihtiyacı getirir.” James M. Burns Transakasiyonel (yönetim) ve Dönüştürücü (li- Burns, J. M. (1978). derlik) Leadership. New York: Transaksiyonel liderlik: Bu tür liderlik, kişi değer Harper and Row. verilen şeylerin değiş-tokuşu amacıyla diğer insan- larla temas kurma inisiyatifini aldığında oluşur. Dönüştürücü liderlik: Bu tür liderlik , insanların lider ve izleyenler olarak, birbirlerini daha yüksek bir motivasyon ve doğruluk düzeyine yükseltecek bir şekilde etkileştiklerinde meydana gelir. Başlangıçta ayrı ayrı, ama ilişkili olarak olan amaçları, transaksiyonel liderlikte olduğu gibi, birbiriyle kaynaşır. 16 8’inci Alışkanlık
Yazarlar ve İfadeler: Yönetim – Liderlik
Referanslar Peter Drucker “Bir lideri sınayan, elde ettiği başarı değildir. Sınav Galagan, P. A. (1998). sahneden ayrıldığı andan sonrasıdır. Sınav, Peter Drucker: sonradan olanlardır. Girişim bu harika, karizmatik Training & liderlerin ayrıldığı an dağılıyorsa bu liderlik demek Development, 52, değildir. Bu, açıkça aldatmadır. 22-27’de. “... Liderliğin sorumluluk olduğunu her zaman vurguladım. Liderlik karşılıklı sorumluluktur. Liderlik yapmaktır ... “... yönetimi liderlikten ayırma konusuna gelince, bu saçmalıktır, en az yönetimi girişimcilikten ayırmak kadar saçma. Onlar aynı işin parçaları ve bölümleridir. Kuşkusuz farklıdırlar, ama yalnızca sağ elin sol elden ya da burnun ağızdan farklı olduğu kadar. Onlar aynı bedene aittir.” Richard Pascale “Yönetim önceden kanıtlanmış düzeylerle tu- Johnson, M. (1996). tarlı performans düzeylerine ulaşmak için yetke “Taking the Lid Off ve etkinin uygulanmasıdır ... Liderlik “nasıl Leadership.” olsa” olmayacak şeyin olmasını sağlamaktır ... Management Review, [ve] daima kabul edilebilir olanın kıyısında ça- 59-61’de. lışmayı gerektirir [gerektirecektir].” George Weathersby “Yönetim kıt kaynakların bir kurumun hedefle- Weathersby, G. B. rine göre tahsis edilmesi, önceliklerin belirlen- (1999). “Leadership mesi, işin tasarlanması ve sonuçların elde edil- versus Management.” mesidir. Diğer yandan, liderlik ortak bir vizyon Management Review, yaratılmasına odaklanır. İnsanları bu vizyona 88, 5+. katkıda bulunmaya motive etmek ve kendi çı- karlarını kurumun çıkarlarıyla ortak çizgide kılmaya teşvik etmek anlamına gelir. Emir ver- mek demek değildir, ikna etmek demektir.” John Mariotti İyi ‘yönetilen’ insanlar, iyi bir liderleri yoksa, pekâlâ Mariotti, J. (1998). başarı için gereken çabayı gösterme isteğine sahip ol- “Leadership Matters.” mayabilirler. Büyük liderler sıradan insanlardan ola- Industry Week, 247, ğanüstü sonuçlar alırlar. Büyük yöneticiler iyi plan- 70+. lanmış, bazen de iyi uygulanmış sonuçlar elde eder- ler, ama nadiren gerçek liderliğin uyandırdığı tutku ve şevk dolu bağlanmadan kaynaklanan muazzam başarılara ulaşırlar. Liderler mimardır. Yöneticilerse inşaatçı. Her ikisi de gereklidir, ama mimar olmadı- ğında, inşa edilecek özel bir şey olmaz.” Liderlik ve Yönetim Hakkında Örnek İfadeler 17
Yazarlar ve İfadeler: Yönetim – Liderlik
Referanslar Rosabeth Moss “Yönetimsel yetkenin eski temelleri aşınıyor ve Kanter yerini yeni liderlik araçlarına bırakıyor. Gücünü Kanter, R. M. (1989). hiyerarşiden alan ve sınırlı bir kişisel kontrol “The New Managerial alanına alışmış yöneticiler bakış açılarını değiş- Work.” Harvard tirmeyi ve ufuklarını genişletmeyi öğreniyorlar. Business, 85+. Bu yeni yönetim işi fırsatları görmek için belir- lenmiş bir sorumluluk alanının dışına bakmak- tan ve onlara hitap edecek herhangi bir alanda proje ekipleri oluşturmaktan oluşuyor. Etkin- likleri ve kaynakları örtüşen şirketler, bölümler ve işlevlerde iletişim ve işbirliğini gerektiriyor. O yüzden, bu yeni yönetim işindeki başarıda, insanları ellerinden gelenin en iyisini yapmak için harekete geçirme ve motive etme duyarlılı- ğına, becerilerine ve bilgisine sahip olmak; mevki, unvan ya da resmi imtiyazdan daha önemli etkenler olacak.” Tom Peters Peters Bennis’in ve Kouzes ile Posner’in yuka- Peters, T. (1994). rıda ana hatları verilen liderlik ve yönetim kav- Thriving on Chaos. ramlarından yola çıkıyor. Peters’ın inancı şu: New York: Alfred A. “Bir vizyon geliştirmek ve daha önemlisi bu Knopf. vizyonu etkin bir şekilde yaşamak, liderliğin temel öğeleridir. ... Vizyon, şefin ya da orta dü- zey yöneticinin dünyasındaki onurla eşit öneme sahip bir yer işgal eder.” 18 8’inci Alışkanlık
En iyi öğrenme biçiminin karşıtlıklar olduğunu buproje bize
hatırlatıyor. Aşağıda, liderlik ile yönetim arasındaki farkların özeti bulunuyor. (Şekil Ek-3.1):