• • • •

YALCIN KUCUK

I I I I

KGlOl' RBman1an.,!'alr;m 'KggUk I 2. BaSUXL. 1118 1 X.patIBrDI YI.9J I 'Kap* 'VI i,e •• ,kJ. o.umu _'baM" I CDt, TulD Ticaret. I IUtabi Y&JUIllaJ'I;Il., Tam YaflDeV'L ADkJ.1',B\ Oa.d:~, No. 43 ,-, 'lataDbul

'TeL: 52" 69 HS... 5,12 591 II

YAiCIN KUC;tnc

'.

~tlFtlR ROMANLDI

_,

ONSOZ

[Ii iIO 'II! 'II! !I I! ... I iii ill ;t;."'!II.!I iI! i!ll • iii Ii Ii !II, •.• 'II! !Ii !II • I'!I! II. Ii iI! ih Iii [Ii _ "II! !III! Ell .. iii Ell iii., '" ill -·11 ~.I !Ii !II .••• iii. Ii ••

Barind B~Zllm,

BYLOLlsi Y AZI: SKVO:I:IJ: OLOIri

,I'

/,Icin.C:i BiU'ilm .

Jl.O:MAN"DA TIP VB K'DRGU .'._' _ , ,_ ,., ~.. 4.

Ogtlncii. atRam

etzOFRENt YAZlLARI: GECE nsast

'1

DantaPlCfl BtUllm

PORNOGRAFiK: R"OY ALAR,: SUDA tz .,. _ ..... ~.,. _. __ .. _ 121

ONSOZ

Bu oa-llfmannn boy"tu" Wf.a.p imza g11nlenlKie OOgdu. l'zmirde •. ista.nburda, MaZawa~dal lUmp imza .. tatm.cyg, ,geUp de PAruslyetiprnsdiji ~n kiUJIJ Blamtlyon eo,la oluiyucum oldu; oIJ,,:vuculanmlli pok fnlyaJl air bBhlmunii ilniYsrsLtsni'n ilk yUlonndGn. ,yo IrUJ U .. .J(I'njnlo'n Blralanndan. ogreneUer olUlturuyor.

Odunc laf'tlp okuma. Ahlkanb9~ gidar.ala KyooJ:uyor. "11'01111 lUmp ysre". ku.c:ul lUtc&ppJar liimden ka,ybOkIu: hiUyorum. H(zJ~lai-tGp, Q'iMmoru..n bi,. nadeni ,ds., eoculaluQurndall ,Qun!ugu be, lauTUftan. Jdiap Dkumam e Ju)' 0 1'". S&rllrlL ha~ll,glmJa, daha poll; WIUD 'Qllu)'obUm.ek i,inll ~uWu."emsHe'tnml iIvnGJ. ett:f,Qimi "'"r:... llyorum"

Ogrs.n.ei yurCJan atel" ollumaYJ .~ sayaR bir ha",.),4, bUnlru:lll.

Bu, pallfmGml .'"mden. gekUDince lWculi bDyutlu .l:Utmaya ,,,IIfhm.

***

Bu nedenle estenRll ilgiU tUm du,iincef.erimt bu'" l"CJ.da, ya.ml'nGdlm. T"rki1e~'d6~ Turk e.tetiginj u'miren ),opJ.I"lcllll,la ve yop,r.salcdarla bir helap,lafR1CJ rle'rs.'" tigine inan1Yorum.. Yapaaalcllorn. yone,ltmek iB&edlgim ,eleltf"riierimin. bir bOhimu "ok 'OfOCOf)ml"aptadunlf"

':yam kiic:ll.k ,bo,utLu baJ.f«l bfr l,ailfrnalll8 1'lfzJadDII~, * * ...

12 Eylw. en blly'l1li va en Iwlo" ba,ans-uu'l sonata VB edebiyGft:a.t mptGn ekin ,ala:mMa., eldra etti,. Bi,r ~k aZandab.UeQi sUms. iltedt Irual1ln bellB',,p. ,btr .IeJatrontli hesap maJ2l.ntlIl bel.,m mninden. yacuttiul,

.

7

ayrdm,mL]HJr. Eleletronilz ,he,sap maJd,naslnln RaSaS'Bdart belle,gini Cl1Iannanlz, mU.mku,n; inkanln Itdfat,o,-5£ndan beUegi,ni ala,ml),'D rsu,nuz.

* "k ..

Bizi,m ,.,sleill» g',i,rllimimi.Ein ,ielllu'e;ka a,CUJUlSIL bir ,buQuhYLLdal1 uzwn surda. l)o,gum BU,re'ct 'jse~ 1986' ytho Arabk a)1l. 19816 ,1'1." O~a,1I ve Subat ,a'Yllar,'u i~ine o'd~~ Bu. Ion :u~ oyoo~ ,'li'I,"~ mo~ )'czmG otanaQ1m 01- modi,.

y'alllnm.lyorum. ·.Ek.~n. hulyCl,lt bir p~ojedir. Be.l~

legi. s",,12hve f:anb tut'maY'I; lo.zglln el2i~ geJi,tirm.,i ama~.byor,.,

UIC: IIl,y,b~yoz;mojlla ,s'usamt,ltkla. bu c:al'~'!7maml dur-

ma.siz-,R y'sW,;m. ,J:4Uo1't giinu yazmayo ba,kldln1; Sev,gili Oznur'· 'ye l2a.rde,i N',urer ,ge,ldile,.~ iht gin a,rB ve!rclim., 2'8 Mart. ok,amlta,mamlad:lm,~

12 Eylul'J dana. on.c'cdd doone;mle i!,gUi Qla,rnR~ belJelele" si'm.ela i.rtedi. ,0 ,fiadar oyle ,hti,. hir; bir yasadm y,e,n o!madtgl: halde ,12' ,Eylu.l once,s'inde biT kurumu. bir nifiyt bi" ,ey£emi deg.er,libulma.h bi'e~ '«,IU~. nomp,,: leksi ieine atddl. Buntin, dl~lndtill bene"t ,silmelz i~in,. tki ),01 izlendi., BeY'in ,U,zerin.e surefdi bombardlman

,yapddlo 1o'le ikine'i alar-aRt fJe'ynini degipt:rmesi beblen .. m,eyenler igfn lI)'flsak- kanau.

~ Y,czrgdamtdar.ln uzamWln, da. bir tur auto-banI hendinden-,ya.s[J~~ s'a.yanlar' da oZdu.. Yarg,Llamala.n uzadlg~ icr€n~ lJ'~'uegin~ silm,e:.s'e bile J diline 1;iUt Q.sORfar or,taya (ahh,~

Dn ill beyni birhinnden bu denl: ay,,.maf"l.In mumhun o,lmadlgun. dU.§'.Unu'yorum. Dil ile bey.in a raSln-

- da. ,cam yahlR ,tki ,li,hi var; dil, insa nb.gln £!l'n buyuk soyutlama.:ndzr. BeyinJ gg3lutlayabUme~ .:,in. vor DIuyo,.. ihi'J,Cisi, dntl leyteme donufmu, dU$unc,sdir. Du"unmeJ bsynin teme,l i$,levidir. Ey~emsi '1'lfh, temfdi~l~v,i hon~dtir; dil. yaztlt ve sozlu., ,'alt$mach·gi sur;Eu::e'~ be:vin de i,levle,r1ni unutabibyor.

8

II II

ARea,," Tur~iye·nin. £op,lu.msat ,)'O",l8nUR .on de."

I'I:CQ dtnamik, o,ldugu, banim terne' bole£, a,dmnmdarl bil1s,n' oh",tuP',uyol'. Tsrih icindsn ba.'ldl,guldCl,~ J2 ,EyliU ,son derec'Q "e,eici90ri£nuy'~r. Gllncel balilf:" g'uncerL abort-mal/'o; yane'&£yo,r. To ri~i bal2l-'" Ise gunctd'i one'mine Lndiriyo,..

12 EyZufun bi,. YOR defJi"tric~ '(J,tamoYJ1CClgL1, a,n~ cah~ bf r lnie'rreg Rum sa,;nl'abf.i'ece,gi orta,YG·,~d&IYDr,. Si..J., y"set sahnesi bu.rlu ,ole aC;l.k, olarak liamt'h),or; :y'ol-

, Bt.;ca SHP icindek.i Q,sli,rn.e,lere t,ar'et etmeR:le l',s,tine ... · bil£yorum. Su s"mklrda~ Rendi £~':nde 'lie Qunce'l b~sE<nln 'son de rece abartt1:Qt as,bnoo ,ok dog'at ),eni Ri .. ,tUlderin birbf",.tne u)'umun,u sag,loyan. h"ansplc£ntas'" yon lI'(I,pdml., v,w:c'Uttakt sQ.,ghtb cailiantdara benzer bj,. silreC'ten 10,",10, gsns'l se!'iaretenni degi,ti,rdz v's ,,8'"" ni b',. genet s,e larete r IS~O. Ancale ,ala bU)J,uk cogun~ lugu, ,,son de fees lI!l,yeni,. sekss,ne yahJR politikacl,., hem de'fJi,rtiril,en ve hem d.e ,y,erine Olden g,en.el se·kretgri~, ara;Larlnda.ki, peh aZt .es'dlil, po (iUkacli araszndarl g,~

hardL. -

.. '**

G,en~!ik ve )len~U1a he,. zaman iyidir.. Bunlor he'r za.ma,", dogru so.z'erdi,r'. Ancak "9,. z[J,man dogru 80%ler, "ak; zaman do YD,nh, oZ'u,yor. En ,Q.Zlndonber :V,e;.. nilih her zaman tyi "14 ust~'iti c)leni- cdmuyo r.

«Y,en~ Sat» hLC bi,l"' zam'i!I,n yeni olamadl. C,unka

dyen.i~ o,lmak isterhen, .. sot. oimaktan Ctratl. .

II[ Yen.i Roman. hie ·bir zaman )"eni oJamad.t. Can-, leU ~yeni~ olma.k iste'rhen -roma,n.. ol,ma n,itehklerini yttirdL

12 Eylul ile birlihte TiirMiye~(le bi,. cyeni roma.n£l", arayi~' ~th:t~.· yayt,ldl. Pekt neden?' E's~i roma.nc~la.nn eh'ik~e ri ne:vdi ve bun-lara. ne' wr' elestiri. ,~6nelfitdi? Y,en~ romancdar ne getiri,yorlar? Yoksa .• yen,t. 'oman gerekr;esi aUtnda. bfr t,ers ba,iel§ va estetik mi iler.i s,u riilmeh isteniyo r: ned-en by kadar tepkisfz ~,1"aar~~lan~)'or?

I

I:

II

9

"'_

.urada~i ramo,,, 1'1' ,ssHfila.le UgIUt gDri1,~eHmi~

tam,lllna8lnl.dUtyorum .. Y:anb, a~IIma~lcwa.g,lnl b~ A),Drum; yi~ de tcdlrBrll),orum,.cSo,I.,acia. ~~ All "tura ,sa'nat der9ilermdl' larh't~mmYQ,cagtm bir,'~~"o,rum..

Be,~'miYDrum~ .' ,_ .,

Neae,n. Ca.,rtl§slnlar? N~y,~ 'tamfI7~rkJT. In? . .& art~-

mdnln eniem v'e' 11,,.111 ,1at1dd;~QI bir Pru: Mo1tO,poZia.

dORe:mlni Y'G§l),'orklr .. , . ','", .. ~ .. ,~ ,_, "

Olr.uy'uculanm'ln, ~m(l1I ve' e';B1t~~,~l~ .'9d. 9D",,~ ,ie"rimi, tGrtz.,malG,nm dtliy:o,",m~ ,Birbz.n)"le, we .c~.mamkJ ta.rhfmcdan711 ts tiyt""' rQt; Cart'llma.dGn haG ~r

MlItaB~'" ,dogru. lulbu! etmremalsrim ~e,lzliyarum~ -

Ben dogru, oldugunG iM,n,t)"orum. Inanmasam.Ae-

~ Q '

IUS;"', yBW,Ylm, .,' .

. Yem deDit I'SW ,Ora"i sa,,'u,nu.yorum; romsll,~I"

ye 'lI;;u"U,uzEuina lIuru)" bi,r a1\lGRm bipm~,,.. ~'~J romanr,n sille Iqua, non~ olma;ua olmQz, dU~,)"Lrute~ ~tr tll'retlidi,r.~ v aq;'B'C:'LZemiYDr. ~ Tip ya do kG,ra.kler. Id,i~ Ii.II kazanmlf BgiUm tismIJaD!lw),o,r; ramo,net topl~ ISlle,men. l1e' mynz. .zamanda1essin gsts,ce'gii,eren. egll"" Umleri s'sGyor '1Ia tip oklraJ2. gaU,'tirip YDmy~,. '.

Borruuvla.n vazgs"n"biU,. TiIP·ten. ',*(I%i1£~le,mJ:VDr. ,g"rau. ~eli,tla, eylemlerin mantlfell dtzg:esi~dir:; .~~ lIurgudan dO,,,u),o,.r,; Canll" ,lu:Ira,leter,. ey!emd,sn ,,~~)'Or . .Romen. biFey gelifim,i, l1zarina~ oir anklo'!' b'~'- 1'I'Ud'~;. eylemsiz bt",yin QfJli,imjni dll,llnmeJz, mumku.n

. de',i!. . . ,10.-' 1

Ro'mandan "azge,Usbilir'. Bo.1ul anlaftm ul~,m.e~

ri denenebinr yo. do bulunur . .tinea. Iaw'rgudan.. 'VGZ-

ggplBm'yor. A

Bu ltitapta Q6sterft'lS:)ls ~,ahftl",~· Ban "v~pa 'lie

Kuzey Amlriluljda" romGnd4~ tip va RUlli" gen~ pZQns GW.lyor 'Y6 lIa~B,rateri olma,),on, la:Urgusuz romanl", y,Cl,~ zUIYDrBm~ bw. romGRIR. bOyUi oJ,mas, gSFlst)in.de": ,~~Ja~ m&)IO:r. Baa AV'"'PB 'VB Kuuy Auuni12a:1dG te.ekauretim bt,tminin. biTey,," geU,imin.i durtiuT1JI1.Pslnaan

. ~

lmynclUam7ar'~ ,-.

No:um"IR tip '?IS lwrgu 'rlzenndelR goriifleriml, oil"',

101

GUp gill,i v. 'metj,n-tp; ell olara" -bu pIl~,mama cd'''' dim.. Tamtiyla JultJJm'3'orum.. BiT y6ntsm olanlN,j ty ... mU'l~ kGntmadl,g,m, Dynes .zaman zaman tiimilY'is' ,ba,nCr fIr _ 'a.' mrbllklbiUr garU'len, •. me:lln ... lgt sk ... . Ierds veyIJ dip notlardci ea~l,maZanrna: oJmol'o ozen gosterlyoru;m .. Nazlm~ln. ,goru,.leri U. b:eni,m, SGvwndu ... ,

.oum tezle'r. ClraBlnda bir vutgu· 'arieL vcr. Arw:all DRem.., Biz degi&" blUm ile sa,nat, zaman mman,t "UrDU ,",8 tinloAm yolla;n buklbni:yor'"

f TiP., Mara,later, c.1uInramGn .. , hep sylsmtlen. Olra, ..

YO"; ku,rgz¢an IOl1elyQr~ d8mek aZul/or. Ancafc ankltlm"" 00, G,radolli ili612i ~B'k ,yanl, dsaii, vel Ili·" di),alekftlz ,biitumii. V[JI'".. Tipi,n - goh benrgirl et~ldtgi IOmBnla;Tda~ kulTlllllUA ~Ia .net DlmtJSLM gerell ),,0 ... NazJ,m, Hill", me't.. ysraiQi liarp va Sulh ornegind-e it" Us lIu.rg,u, Araa~ndu.t Ncwm, .'",18m. diyo'r "'8 gS'ni, anlornda, kurgu alarum allyoru,m, di.yQ.lekn~, 'W,ktyi )I,sterli SIID,lamll.to. IeUAlmadlg-a. icfn., ,Y'Gntl~yor. Nerede i.8e' NuDin·" Harp' 'VI!' 8ul11 lrom4ru.1nn, rl,lzraslz ve tiRkJ ri o£mayOrl blr. roman. ~oldu:Qunu Usn si1rUYO"~

Harp "'8' S,ulh"ta be, )'Illden. "azfa karoJz.£er' 'OlkJu~ gu hesllpla,RI),o1'. TOllsmYI. Rusl'a toplum,unun legll~m .. L1rini 11,1 I1s!ec'sgtm, yaratRQI opfer itearUat1ryor; her bili INndi IU"Ugt,nde' urwtulrnaz tjpkJr. lolul'orial" va lhepSI, bir:binnd8J1 net bir biC:ilftde a)lnllYor'~ ,~,ll' 01", ,dUfJu zaman llir' ds' kurgu.nan pok netle,mi, o.b'm.1SI. miimkllB delgil; gUnkll laurgll, netli& ",lG'nnda~ ~A iyi

pi.zUmf., 1/,e ,ala canZ, tipler,e aona"iiYOT. -

'* * *'

BUlm ·"e lanaI:. yt1,amd~,.. BfLhnin YB ,sanatzn: dog-

ruZanl yo,amln dogruLan olulyor. Bu nedenLe b£r' ymn~' do. ,b,iUmin ve 80Mb" dctgndan. ve bir )'IOnda del )'4-

,amu", da'grulan olob:iJecegtm da,li.nemi,),orum.. .

- Ttlrkiye ,UericiZi.Qinin, sDrunEonnl. ·fada ,lRtab&;' olmoktG ,gonnll)lorum. Tmm 'ersine' ,caz kitGbllt oJma1&'m bulu,orum ..

Snnatto ,001' )'o,amda ,00 lei,tli·lllef'" s,diUm, iferebi'"

liS'" Icanlall~Zard~,r. K'i"iU.f2lBr. ssLiJmi', inssn ru,mnii

11

m"ydana ge't~ri)1or, t.nsa.nhgl.n gsli,mesi. tfie' egilfmlert ' savunmak ve" ef/iUmler-e h'ucum ,stmekle ,ger,elde',tyo'r.

KiBin~ler :va b,egenil£rll desteleleni,r. Yo kr..rtl:Lf". Bunun dl,tndahUer ileiyu"zZidii.k oiuyor.

*"* *'

B'uc=ah,m,amda, roman ,~e,rc:e''''esindeJ bazl este'tik

gOrU.,ler~mj, elite: g,rtin:ycH1J,:m,~ ARea. bu leader d,egil.; Quo V Q.dtmus~ttl ilertye ,sur:dLim ve o,rne{Jtni gOiter .... dim. Turk bas'n.t~nn, bir ~tlmpanl1a olarak ovdiUaleri ,aZl,§malar~ :va' bo~ yo aa ulkem,tzin gelecegi a'rlB~ndan z(I,rarll buluyo'rum. Q~o Vad'imu.s# iktisat uzerine fat; fimdi yazdl.lar~,m, s'stetikle ilgiU olu)"oi'.

Bir .ey,bilist yazr:cd~k. kategorisJ geU,tirmeye" eg..; ,bl,y,Q rurn,~ Ba,kawrt' ayr~ iaute T,sliin fie Ahm'st AI'" tanJ basl'31n destehledigi,,~ IlrapogClndas'~n~ YCptr.gl,. til;' e"lu!isl ;ytlZWt. olarak aTta-yo ,118 Jyorlar. ,Gercekts'n canb ve somut &i§ilikleri beni hie: ilgUerutirmsdi; yaz" dlklar~ ;uzerinde dUl'mak zorunda:vtm. Y,[Zzdz1elanm"

yazdt,ldarl. uzerinedir. s-

Samut ki~ilikle ri bern: D hador i.lgilendirmiyor ki,; t1l,i,si bir ki,i :ya do LatUe Ahmet ya da Tekin Altan do olabiUr,ler .. Ya,zdlklan birbirlerini tamaml.ll'or. Cole ,-e~,ttk yaztyorlar; tumu)'le 12 ByluE bakI' a(:ISllll. acthhyo ria,..

Her ikisi 12 Eyhll' ba1:tll OQ,s,ndan" Turk solculugrlnu' 'gunah ke~iB· aymak:tan dinciUkten. baUek Bitme ~abalanndan bir santim, bile Sfl,.lm,yor, Bunu c=:r;", ko" abildiflim iQin mutluluk dUYUYOTuffl.

EyZulis,t ya.z&cdtk IaBb(a, biT ya%wdlll; olmflyacak~·· te,laelci egiZimlerJ once::v'eni ",ohret. yarattt.la,r ve bir cotorite-venney,e cal'$tllar~ A nco Ia,. 6,yle sanl-yorumJ)' havay1. fazla lIerdiler 'VB kar~lbgtnt eruen. istedilsr. Gece Dersi ile Buda lz, eyZu.U, t 'ya%,cd~Qt, afi e ·etU;

yalnlzca ",bunu gfists,ratm. _

}tah l obna)1an i,in bu hada.r ~abtln n manhg~, 80- rulabiUr ve .deger mi. sOZicuklerini t,itebiliyorum. TurkLye'de q.ft.~h .a.ctJba» ya do, • .halnr» de,me "Ileu

12

~ ..

lfgZmcmlflJ. bQ"nl ka.Zc.bramo),Q,n. on'ilne ho'nan her ),fa'meg,i aYRI t,t'ohkl y'yenl bir tllr ,·i,kuici •• ,in bu ·.degs,,, mi..orusu hi,,.. tar kurtancl. olu)'o r. Statllko)J'Q yopl,m,o.r1.ln Tu.r1aeesi olu),D,r.

Deller.

Hi" bit yanJI§bla liendiUginden ortada:n laBI~mlyor.

Biltncli eabQ ger,ektyor" ,

. Aynca bu ,co,l'limamln, eyluUst YDzlcil.1z normal dmnlna tamamltldlkia,n ,aRra da okurnnasun cU.Uyor ve wnut edi)'orum~ Eylulist ,yaz&,cllann Y(JzIlaT2indan, Amer,ika. Bi,'lelik Devletleri, .D'$ i,lsn Ba.kdnilgl,'nln •. · bash,cI egiliml re danlfmanhk yapan ~urulu~l(lrin, Turk- UenciUgine nastl bcdzngllu ~tkarmaya 9Qbltlm. Boyle., bcRl.yorZar.

'Cab,mfJ1fulI e tettk'in sIn&rlannl alan. bir yonz, ol ...

duguno, inon'I,y,orum. -

*.*

Roman. e ~,te¢U2 ve sanat; ,ben bir I':rof'esyonel iktt. ..

_ateI3lIm. Uzun ,ydlar ymlam!ml. QratiByen bir ,i~tisatp. bir iJttisat ogl'sticisi VB giinluk b· .lnda ilztisat y,a ;ZlrC ~ Dlara.k a~nmm. Merok-',m marak, RCRUS;U, Q,lo-

bi Ii r" - --

.. ·.I"tiso,t~1 te.sUer iizl'rinde 1!8 te_llski alaman'n cUnamt, en Ilze~nde da,:a,nmell zorundadlr. Bu. benim . ·',im ..

Ayma teonar' Ide V,i,net ya dQ Balzac 'D~ta ,Ie:vdiim 1ei'ililaler,~ maraRlannln ,,·onsuzLugunu seviyorum,.

TekeJci "Bam-eYlj to~Jumun her hUe t'esi,ne , ilt'iliap doklurma' ,o,f'arok 1(I,lgzZlyo:rum.

Ti inti v "yor.,

Iltihop isterwi a,ZaZtlyor ve ,yer ye.r orladan kala£-

"'Iyo',~ •

Butan

yorum.

BOyle 11:d',nmasl"1 dUiyorum. ' ....

.

Rlzla, ),azd,m VI oRuyu.cuZanma hz-zig ula,mt::8l,n istedim.

YaYlJ\1.ie\litmprogramJ.nQ olW~ 'Caklimala,rmu pizdi~ gi JlapaJaJarla aUJQinle,-ti.rerl E,rlKd· ravi. p:rDgnJm.UJI zo"w),Q;rok yeni luI:pcI;9JrnooZirlodt. SeRf", Se'VgiU ,RK.'U~Ukl"DI~, seYtndiricj. bi:r' bi~imde ,gJ"t;(Jn if ,aganluJ2ilan cr:uulda. .humu. denetimini:vap,tda,.~ B1epsine', ,t·u,.l2usllZ bG§kI SevgiU G'u.ki.n'e leleklatlrlenmi yan-

'_~~l" 7 .. ·-AU~UIA.

Karlskusunlar KOyii Mart, 1986

14

I

A,.,_~ .. ~ ~ .... 1&1~ ~ LU.£lIJ.~ ;I;.IIU'!!!: a..U.-U'R ~ uuN&R

- '.

I

,

.IM.~"

.JGZDI Gl"ta&lllanmlJ',.

1CIrI~ Glilsn A"u· Gel cekerlm IGftki OfturZ&n bti'

dW,mimn ncatlltla. '~alk

.. giI_k

I

,

Ji...

•

I,

I:

I! I!

II

~ I

statxct BOLUM

EYLilLiST ,YAZI:' SEVGiLi OLUM

Ey~,Cmst kimdi:r ve ne vapoc nas~,1 yapivor; d,nce bunun ulsrJnde durulm'csi ger,skiyor. Vczlclilk hie b~r znrnon lop,lumdan laYflllm~yor. Aynca Turk yal~nc:~lan. Turk dli,un va~am:ln~n en ampn"is[st koh~Jnu olu,turuyorlar! giH110k yo'serrn ve 'gunluk serunlen en hlZl1 bir bicimde edebiy,cta d~nu,turmek.. T'u1rk vazn1C1lQ'flnln en beUrg!n cizgUerinds,n birisjni onlcUlvor.

Tu~k ed'ebiya11. guncel o~cu"Un bask,1 ve ,k~ska,c~ndcn 1<urtuh'Jm~yor. K~rtulma yonunde bir cobtl ot'dugu da s:oyJanemez: gOnceU ,ematizel ,etm'ekten t1leri:y,tl gideme'y,en t»run[er on p~ana Olkrtor',.

gem,at11< VDZln~ artistik y'oratlclllkU]lfI1 yoksun olan'llann i,idir: ,imdi cok 'vcvg~nl. ,~ematik yozln tie iceriikU e-debi-Y'Dtl Ib,irbi'~nde,11 aYlrmak gerek; Hki ik:incisinin karika:turUdUf., icer~kU edeblvat kesinUk~e varatlclSlnfn ozne~, dorn .. ilasln~ to,lyor.

EkrenecekJervClf; bu soyJenen.ler ,urilnl,er duzeyrnde b~r CDzumleme cabaslchrr k;.j,i&ej duzeyde eozumJeme ire tamClm~flnmas1 gerek'ivor. Sunf,cr sovlenebiUr: Heps4 degu~ QeU,mh, tipleri'v~e Tu,rk yazlnc,lllannln, kurnaz ve lo.zel~ likte k.OV~u kurnazi olduklanndan ku~kuduymuyorum .. 0'1,"nek vermemek rein b,rr neden gormuyorum ~ FC"dr Boykurt bi r k6vflj kur.noz'ldlr" KO'vlu .lqJrnaz~ tjPO~Oit5~ kt)yl"e St'nu"il degU~ Kamal T,ahir. bir do!ho gen~mi$ koyhl kurnoz~ olarak ya,od~ ve vctzd!., Bunlora 'Y,snUerrnh" ek~endjgi'nj YClzmc,mz'orunlu olcu. LatJ'feTe«'in. herikisini de

11

F. : 2

',.. b k n b· irr kou!u kurnczr olnrok karyerine bo,-

Igenue -Irac. r

lodl.

Uzun surmllsyecegin'j du~unQyorum.

Burndo blr tel yazllabilir ve ,f;oyle: Zernorun hizlondr.gm va yafiomrnn YOQiunla,t'QI bir tarjh ~ kesttmde, zcmo .. run h-Izlanmoslylo yo,crmln y,o,gunla,m~~.~1 .~\f~J on110n:',do kuHonlyorum, ortlsnk anlatlm,t. ook ~~VUk_ Olc.ude geeJ' He geroekl~iy,or. Her lu,r'anl,atlm~ geOI~ te sergllenen se-

cim ve bcu;;orl tle snnat deQeri ~lDn1vor. _ ...

Bu tel:in, uzantlS! var: likEd y'(]Z'lc:t. sonoita gecn" 60- rununun bi1incinde' olmay,andl'r .. lotife Tekin v'e Ahmet Altan. 12 iEyU.il'un k'lrac'laii,t~rdl,lg~ blr dOeun ve ~ana~ Of~ tamlndc,• sanatto g!3ti',_ so~n~ndan h(]ber~iz., .... I~te~1k'en turden at. 'kOfii,turabUece'kle,n blr ortornm geldlQI mcncme Ik.,cpllml,I,fJr: 'yazdlkh:~rll paragnJ,flann ya do sayfa~~rln. s~nlSI en k·ey'i' bir;imde de~iI;ti'ril,ebilir~ yazehklarl hn; etki-

lenmiYor.. .. _.. - -C.,. -: .•

~imdi blr de, genl, tezi ¥'ozobIUrlm: EYlu~~st _ Reiirrr. en

buvu'k v,e en kolay ba,orlsI'U scnet v'e edeb~~Clt a\anlnl~a kozand.. Cok k~,sa bir zemcndc 'vie gerekU frly'~tln ~Inde· bir:ini bile odemedenj Turk sencnnm scrunsal,lnl, bi ... ~e minil: biCimlni. iceri"ini~ 00" ,oktor ne aktr1!st1terl'ni degl,.,"·

tirmed.s COk buyuk bir' bator. aide ettli. ..

Bunun b~r Pyrrhus Zaten olmos,n, dlhyorum. DUe-

meklen ote bOyle DimasI li'~in .?ah'I~,o~m .. ~ _. . .'

IEylulist R,eiim. 12. Eylul oneesmm tum_ ~e~e~~e,rini

yasaklomoYfl temel like soyd.. Bunla,r.n ~~~ .. ~!u~u~u . va: s'olar1Io, bi,'r bQ'umunu baskllarlcl, blr bolumunu tek~I~1 ekonomik zorlamalcr1a 'gercekte,tirmeye ca11.~tl. Edeblvat 'va Banatta tse, 12 Eylul oncesi yaratllan t.umden u~ut'"

'turon vie' reddeden blr sOlUm ortayo Clkb. '" . Po ... ~

Geei, tezi. ba~ donup devam sImek leln; EyluUsr

k'imdfrve ne yclpar.~ sorusu .~ada duruyor ve ceyabl~~ bekUvor. Burada hap bi,linen va hap daGrLl Clkml" bl~ du-. ,Onceyi takrarlamak mQm~u,~; blreyl!1 k~numunu blllnc~ dean. bilincini. konum,u bahrhyor. EyluUst in tanlml~' n88

neI 6Gelerden btdmak gareldyor. . ... . _ ... __

Oe OGeyl soyabilty~m. Blr: ·12 E~hjl oneesinde onU1

11,

. ..

tUl'pa!1 VB Clkll~1 o'fmClyan bir kon,umda rbulunmas.l, gerekf'yor .. lki: ,~ EVfu11 He bir l<aybln,ln o~mamDs'( Q,er,eklyor. Oc: ·12 E'VILH tle, 12 Eyhjl olimaso. hllc gelemayecegj blr yere ·geJmE~' olmes. gereklyor.

Bovle bir kimse eyluUsttir, par excellence. ve sger ba~lcngn;ta' 12 E'VHH onceSine kar~. olmose bite zumen tcinde eyluUst ideoloHyi benimseyerek 12 Eylu. onces,nde' her turhJ k,otulugu bulobilece.k bir bok19" ucrsirn 00- nlmsar. Maddi ko,uUcrJJ, bale., 0(1J5Inl deQi~tir;r; ornek'e-

rini gostermem zor ollmuyo'r. .,

Ornek vermeVi sevmivorurn; somutl(]~t.rlvor. Turkiye·de fse· ihti'vcc'I'n somuta degU sovutlamavo ald'UQunu d(j~QnuyorUlm. Bjreyle,ri sovutlo'mc ve sovut He du~u'nmeve cll~t'rmDlk gereklJyor~ En buy,uk eksiklfkler:den birr .. ni buroda. ,goruvorum_

Pcrontez gerekiyor: SanDt. fmgelerle ve bilim. kav ... rornlenc dUl;iunmedir. imgeler 'Ie I(avramillar~ somutun zenyinHginde -soyutlamo,nln en gecerli ve kahcJ iki 'yollu ohu .. vor.

Bir ,parant,ez dtJha aClvorum: Eh~,tfrli imgelerl1e kOlv-

ramJa~ araSilndc bog k urm'oVI i·(!eriyor. -

AnCO'k vIne de ornek vermek Qlerekecek ve bi'rinc.i 6rne~i seciyC!rum. Birinci _6mek. Bokcmlor Kufulu Bos~kan' !urgut Oz,ol oluvor. Tam btr IBylu'UstUr ve giderek beUrglnl'e,.vor ,-). EyJulist tanlmlfu,n ue ogesini cte ~Ujn

- (. ) BorI,e blr ~a, J&pmaya :Mart balJ,Dda karar ver-

dim" Hatlrhklan yapt.llttan ve temel tez1eri 1ormi1le ettiktm sonra 14 Mart 1986 taribinde paz.maya ba.~Jadlm.

H~r zaman t~krarflyofum: tezler -.dogrUt lse olgtdar bir manyetik alan c:ekiCi]Jglyle t~zrer,1! yakla$lYOr. 1.3 J.fart '1986 tar11l~i 'Cumhurlyet'in ba:Jyansrndan ak:tarma yapabUiyoru:m,

tDlkkat e~jy~_ruz. Ball)ak:ao Tur·gllt Ozal her ge.;en gUn 12 E!l~ askerl YQfieUm1nln bellrlem1§ oldugu. ~ihnJyctle tendislnl oZde!jlej't~rme yolunda adlmlar atmaya devaffi etm ktedlrJ.

.. ~~Ylnt:hann verdtll dem~'lef'1 Y.'lpt1g1 3.a:~ -lamalar. 12 EyluJ Ie bUt'OfiJ.e~me S(1reciniD alDDI h r sel~rlnde cizmeJctedlrJ..

B,lr zamanlat Sl.}'Ul 0&1 .... ". 12 EylUl'h: kendtst :lrasJ.nd me-

191

ro:mDnc~ vor, Ide,mek olu'ycr',. LfJ'tjle Tekin v,e ,Ahmet Anan.1 'VC'ZIClbgl. btr yaVlnevi bulmasorununo, indir,gedUer.

Devam almaden tezi ya.z'lyorum: Eyliilist yazlc'~h~" ortiet~k yanJ'llc'lhgln verine vay.nevi sonmunu koyo'bUdi. Teke~c:i kosullor mt;:inds. eyUj'lis,t lek yanh propagandcrniin klsa z,aman arohgJnda 'tam senuc aldfgl btr do,ne:mde; yoyuu:~,vi sorununu 'c'Dz,enler. art11sUk yoratlc~hgln -sah~p ..

..

~eri oloruk gorunebUd tler, ,

Teorlk slQhkta~ somut CB,kicUigini slirduruyor. i~kin· ci tU r 0 rnek v's:rBbili rtm I.'''l. ~hi nAI pc Y\, ey'U1Us t kateg ori ... stne, Turgut Ozal'1 kls:k,ofldlrabilecek ~ bir rlahathk~a gi,ri-' y'or. Bir: 12 E'yli.H or1ces,inde akadamik karyer'de~ sot poUt'koda bir' I,izgj tutturemadr. Varl'lkh k,onumu, sol i,cinde mutIBv(JZ1' roUeri k,lue,umsemBsineYDI ae't~ VB '1'2 Morlt"1l geUrken en tuz'h 'vs'keskIni'er araslndo verini aldlJ. Maocu .AydlnlJlk hareketi: i~i'nde kapandl~ kaidl;' 12 Eyl'Ui'l ~1:1~n AllpaVl1 bjlf (Hku,tanvoksun bir dlU"~llLmoo YDk!ciodt lid; 12, EVIi.H ils hirlC bir kaybl gOrUnmOyor., Moocu Aydlnllk hareketin in onds ge~enl:erindenl ,bir bolumu '!utukl,andl vie hapis yottlrar gmD $ahin AlpaY~I'n buntarlo organik degU ,ideoloiik bir baglontJsl k:ll'tdtlihnl dO,Dnmek mu'mkun. Ue:

Akademik YOfjlcmda bqfarfslzll ,PoUtJk' evlemde ko'rars!z va encck !Avd'~nl'lk Basin Y'QYln ana Oku~u~ndan ter1c ~hin AJpay, Turkiyslnin g:n ·okur-yazar gazetesinin. Cumhlu rl v,s I Gazet!esi Inin~ kitap sDvkJsln I da y6netmek,t'B sorumhJ, arn,tlrma seksiyonunun bo~lno geleb.Udt Bur-ova ancak 12· Eyl(H1un olzeJ' kD~lIanndD gelebiUr.

. ,

lki sornut ornek bir' kaVrtlm~. eyUjUst, kavr,am~nt" canll

ve renkli :yapm'oya yelebUiyor. Her Ud ornek' del k,cvrClmin ortaY'D konabilen Uc gar,egini de tumuvle kan;~lhYQr,. Ancok nu, k(Jvram~n aClldoYlclilk IglucOniJ surdurebilmesi

('.) Ya];ruz t-eoride delU, ,erlem.,Cie de. ahliJIl eylem QJarali;;:, abyoruml o:tneklerie' anlll,'tlmm saknlea.l,arl '~b:el'inde durulabiUYOf.

«Ahlakhll t!om,eklerle los'ber.m,eyi istemek. abl ikhbta. '~l-' pllabllec.ek: ell bil:vUk kit01Uktdrlti.,

I'. Kant. AhJ'dk MetaliziVin'm_ TemellmdiTzJmes,i, A:nkara.l'1I'6-1'982. S'" 2t.

121

icin her duru mun muUak uc ,ogeyi IdB t;o,l mosl gerektiglni IgOstermiyor' kes'in1ikle boy~e b~r ger,ek yok. Hi~ unu- 1Ldmcmo(:u gerekiyo,r; kCl:v:ra"m~ar ve sa~cittal kcmkterter,

gercek~ikten dah,ol 'gercektirler. ... ..

'GercekUk 9,ksHtH olab,niyor. Gen;ekUkte tUWZI oQe~'er

~,er .aklbiuy'or. BUi.m'sel kovram'ar 'Ie artistik' ttpler, eksiksizdi'r: ,sal ve atllo,bHir' 9gelEude'n yoksun. au neden ... lerle QlercekUkl g,src'skl,.ik somutUin ,zle~n~~in'Ugidir, ko,v'l"am

va uplere, bil:r egiUm oiarc,k;, vaklafiiabEhyorlc,r._ . ,.

Ceva m ediyorum: LaUre Tek.in ve Ah met Alto n, eyhJ~

•

-Ilsttirler. ; .

Ac~k~'a'mam gere,kiY'or; bu oah,maya karar v~nn,ceye

1kodar her Jk~sinden de b'ir tek satrr okumadtm, Ku,kum

V:Qrdl~ herhonQi bir korfjilthgtm yok. . . ..

· Acmklamo.Y'1 'su!ldurmek zorunlulugu var;, Quo Vadlm~~s

iba~lI,kh oaluima~daner'i surcjum, Turk b(]sln~n'n _oy' b.~IiQi, ih~ bagendig,i Vet sQvundugu ~~h~ma'~r hakkl',nd~ kU!. ku tC'!fn:hgtml o'Clk.CQI yazdlm. laltfe Teiun. 12 Eylul d~Reminds -Turk ba,$~nlnda bir ovgD ~am:ponva~nn[J konu y,apll,on ik,i bu:cuk kltaptan biris1dir: zoru~.lu~uk ~Ikmadlkco bu tiJr ki:taplan ,okumuvofwm (*). Bir IQ'r, y,ar~I~llrl ~.e~ tekrar[,anan lddiaiora k,a,r,~n en ycrgllarEn hep~sl_n~n kotu 'V~ yararslz oldu,gu dW$uncesine katlrm1vorum ( •• ). yar-an ..

.(iii) Bu,radaki Ud 'bu~uk S?zU. ldtap<~~l __ ~dil_ ~,am~~~a,om yO'gunlutunu a:nlatlyoI". 12 EylUl dDnemJnd~ ."E,m~ Cii!~ asan m Turgut Ozal kitabl. Latif,e TB_kin'in.~e\rgihOlnmH. t,~m ve kat k'SlZ ltainpanyalarlL konu oldUlar. ~eh:m'et, ~ ,Birand In 12, ByUU kitabl da ya.r'lpt kampallia neodnnendllrlldi-. .

B1.rand,'ln ldtablDI da okwnadUn '. Bunaan sonrakl cal1G-

marn i~ln ekumam gere'kti!i konusu?da Uyarll~m... ..' - ..

fUl) «Ha.lka gitmekl\., cAnadolu yu bi~mek;t. «SQlJl~t kO~

, nUfimak~ v,e ben erl'eri.·· Uk bal£l~ta. 'eetct o[mQk_l~ bWlkte Cok zaman yanlltu:u:br: halk her zaman do. ru aegll:. ~~eak her zaman dotLllaYlcldu. Anadolut' c;ok za~a~ . erlclh~~n ~eSl~i= dir: am:rak ~ynl sarnanda ileri TUrklye'nm rahlnichr. Somu-

tu 3$I'l'tadall bir illked.,e biUm dogltlaz. . . _ ..

Hep «'on yarglb Dlmak .. eleilU:rl~.ir. (:)n ya.rgllann tnr. ~o-

U:imU dogtul1J:rdu::, ·ba.sklh rejlmler, on yar ~a.n Ylkm.a gerek\iesiyle halliun 'b IJf:i:inJ de sUJneyeC;ab$lyorlar. '.

K'aynar suya sokulan bb" eUn h8'§lanacatl bll on :;yargl-

,.

I g'orUyorumoc Tekelci a,omadOI ~ru~k .. baS,lfunda Qvgu kam·, jlanyasln'Q kcnu olo,n bir cah,manln~ kesinlik;I,e~ ya b09 yo da hallk~~~.I!" Olkorlanno' tars oldug,unu du,unu'yorum,. ,sudckl tz v'e Gees D,ers,l,erl ¥ayullantncaya kadar bu iki gene vazmcldan bj,r te,k, setlr okumadlm. BUIn,lar yaY'ln,landlktan acnre ok.um~ak ietn uvarlld.m. Bu jkl ,cah,maya "e~~ olarak~j bir bo'gicnltJI kurabUmek jOin.' bir ~ de . Sevgili 'DI(jm'u okumak geregini duydum'.

, Bu Qzel aClklamolc,nn btr geregi \lO,r! K'tJ:mpanya y'ol ..

tuzco 'Ucorl d'egU~ av'nl zamanda ideolciik bovutlar to"Iyor. ~y!'e so'yl~nebiUr; a,ger bu iki gBn~!f i,~e,rin,in oo,ln.ao, Turk UericUiginin bJr kolunci kufur etmi~ ol'slJ'lo rdl,. Idm <I~er ysrlrdil ve k,im ID~urdu? Kampanya id'eo'o,iiktir; y,a ... ~,mda Once kufur v,e sb'nnl dc ku"urbaz dog,dLL UVQulomoda ,ayn~ ,sur,ecintelsli'nden i,h9"tHmesi' ri'enlki,yor. C,nea

kOfDrba'zln yara'tilmasl zorunlu o,I;lu'yor. .

Bir buy'uk, k,Ofur'baz ola,cak:, yoksa y'orctlhyor . Buradal Vine oQlklaYI'cl blr par.an'e,z geUyor: Iradi -sal1ory,Q,lan 'fova, yavo'. ~klncil plana atmanlh zam,onld'ir.

Ya,am 'f'iziktiir; 'vasalarl vor. Bir" ~oyunh,]nn ak,Qm o01lll'a g~rmesi icin ko'vunlara tradel yukl'e,meye va goban 1 buVOk 'bir reiuiior yopmaya hie gerek yok., A,gulln ,kapls~ aClk ve djger clanl.Dr kapolh olunco, «doh. VCu"u. deme'k" koyun-, Jann, oOtla girmes~ icin veter1i clabiliyor. ikl=, KOfllum onem- ~ Ud~t,,, EVh1list eyluUst. konumunu buldukton sonrc, ba:k:lf}: (lelSlnl do ben.msemekte ,gs,ci1kmiyor.

Bundan sonreei okuyan okuvucuya kchy'or. Bu iki genc yaz'lcl'nln Uk cah,ma:~Dnndc~ acak bir 12 EVUll·bo'kl, acrSln~n olmamasE gerekivor. Konum, ba,k'~ cersrrn geti~ livor. Bu CDh~mcdo ele ahnon iki kUap~ Geee lDer,si ve Suda lz, tumuyle l' 2 E'ytul bDk~'~ ccism 1 an latlYor.

,Gece Dersi ire SudQ' lz, ,slklvoneUm snvcrhklorr iddionemetenne day'anQn~ renkJi besrn rein hczlrlanmJ~. flotogra'f,slz 'iki fotoromondlr,: e,viiUist yazlIer 'olar-Qk ptya~

du· cocUktann boyle on yargllan olmuyor.

Her' zaman on, ya.rg11't olmamak rna:, bayvanl13nn bif; 0.0

:vargl1all yo'k. ,.

23

soya fj,u.r01uyorlar. TurJk'cede in.sanJonn InsQ,nllklarlnr

un uttuklo,rl VD'fscy'&mrna da,yoO'lyort,ar.

5evgW ,OHllTl 'V~ (nger'l,e.r~n,i:nyaz~lmD5Ina !?a'lly,orum,~ insQn~ar~- bunlarr. naslll VD1z'or lo f.'. bir turhj ceVabtnl1 bulefT1,lyoru,m. ~CI,klnhgl,m burad,Q bi'tm,i'vor; Turk yaz'lnlna bu ... VOk bir saYQls1zhl( olm,odan bunlar nasll yaytn'lonlr. V,DYlnevleri bunlan nedenlYJlYlnlcf'tar, "bunu da [Jn~ayaml'voru,m,.

Ancck cok iyi a,nlachgl,m, bilr nokta vor: Eger yazlhrsa vie her nasrfsa birr 'yaYlne,vi Ibulunurso, ,piV'CJSO~o bunlonn sotlilabUecegin'~ ,ock iiyi l~iliYQrum. BeUegi sllinml4, 1anlm.lon Clkonlmt~ va do b'Dzul:muii lnsen k(l'tlesinin uze·,rin,e geliy,Q'r. Dcha lac~k soylenebm,r,; eylOUst vaZ'11' yalnlz'00. 12 Eyhjl'un bo'k4' aOfslvla 12 EV'lilJ',un kafulechgl gang ....

.Iare kufur' etmekl'e beUrl,enmiyQr~ aynL zOlmc,noo. 12 Eyv, UU1lun Y'Qrc't1mo'k istedjgi insane 've, ok'u'vu,c'Uva hllOp '1-

~~ .

" Selvgm alum ('*' 'Kcyseriln'in bir k,ov·Onde bar;;hy,ori Is,-

tD,nbu'I"da s.uruyor~ Illk 'b~kt,ta IUlnutulmaY:Q bO'tl:'Q'van'l donemh1i t,amamlayan kay rDmanln~n, bi.r hayaleli izlen;imini 've'r,iyor "II.J .. AncDk k;oV romanl ufkunu OOk rtJ'1ayof.

, .), Bill ad nereden ~lk tJ I pek unJayamaw:pl\. Qab;mam ..

Gece Dets~ ve Suda tz nzerbte: LaLlte TeJdn'ln 11k vazulrn .. yalruzca ipu~la.rl bJjlabUmek lcin bkumaya eab~tlm. Cal1$ttm;;, ., C.f.tDJdt iki k~ yenl btr Itsan ~a,h31r, tOrtlndec ilzerltle elildim. aneak 1'23 s1lyfa okuya bi1dim.

SU kltabm &atllnu~, aldugunu kabul ediyorltm: t:i.tltl'Linu, , 'Dkuymln ise bit' elin 'beQ parnla~l Kadar oldutunu d~~RUyorum. 12~ sal,r,a okuyunca da oyJe csevgilb ya d~ «arSlZ" de ... nl)ec:ek 'tllrde-n oUimiln sijz kenusu olmadltml lotdum.

Herhalde colam' t'icarl iQnsl ,a.rtl'r.mak Ittn ba,llta girI ml,ttr: bY'le samyorum-'

(,II.) Otulab!l(U~1m ,sayfalard- FalUr Bllyk'ln't'DD rea.ILzm adlna kaba y&:uclllglOlD etkUerini ve t~kUd'nl ,saptayabUd"iD1. Sayta nu.maralarlyla, blzl 'ornekler' verJ",'orum.

SevgDi: Olum. Uk sa.yfaslnda. koye blr QtobOSdn I,ell;iy'lebaslIyoI; oknyucu" ikinei paragrafta TiirkJsl"e'die otobl1s0 gor ... dU lerlnde cltarkudAn donuna 'ka~lranlarm' bulunduluD\il1 01:',renlyor (,s. 9'). Ut;i1,ncf1 sa"fada ~en'i dO,l"mu; IBeyil if,yanln.a ,allalanJ' .l.t ,IIbll kapMa.ya,· ba,h:vor rs, 13,)'. Bir sa .. ,ra soni'a

,24

.

"

Ashna bak1'hrsa S,ev'QliU OiJI.lmJ ufuk bilmiyor; tanlmE"" yor.

Ramonda «tIp ya de di;.orckten) V8yt1 «k,c:hratnon» Uze~tnde durmem gereldyq!; 'Q'nC16 «"fom,ando, t:ip' keIth rru, kalmath m!l» sorusu vnr, Uzerinde oyncc durulablHr: an .. cak bu tcrtrsmo bir 'lana romorun kahram,onlorl gercek ..

, oj, 01 mak aorundeier,

~ .

~ Ned~r rom'on k,ahJaman'~ baglomlnda ~erCe:keU~k?'

Kahrc,n1anln ya~"]lvabinr olmaSI., gen;ekciUgi tanlmlaYCJbi, .. nr, Tom ~anlm olmodlgl kesin: oun,ku, g'srcekCiUgi cncek urtlstlk 'yaratJclllkla birUk;,te Dntarnak. mumkOn oluvor,

Artistik y' rO'!tC'lhk nedir? Sanattol val'iat~clhk sculot-

" I,a ozder; ve son derece Dznel oldugu I'cjn;~ ,ks8inJlkis, olumiu IDteutler ortoyo k6,nDmlyor. Yaratici alan. 'darolt'mcrnck i,-=in sanot alcnlnda 1anlmlor, CDk buyuk oleude' oiurnsuzluk (Jzerinde yogunla$IYcf'. Burado do bOyle 'ota ..

- cok: katUam,Drnln YD:r;;avabiUr olmDs~. varatlclnln, kukhlSI

olmamaslnl gerekt~'riyor. " .

~uyOk yarat~cl'I,ar, yaraHI:kkJlrl kahromanlar'D ,o,'lnyof- 1,clr. Once varlJtLyor~[]r;sonra kahram(lMln yc,amml kay:. . detmekla veti"iy'or~ar. SC'D'k] yerotici do bi'r tzleyicl;' oku ..

VUrCudon 'once kah~amanln ne voptlal"1 bu'yuk bi,r ,a,'kln-

hkla goruvor. ' .. '

To,lstoy"un k'ch romanll'an kar,lslnda n051,I ,a~n rdig. b'i- 1i'niyor. Adal'B'! A~a[log'lu. Sir Dugun GeceSil~,de' kDhlli:u:na-

y,eniotobu.s C,lI},UZ rt", ol.uyor ts, 14). Faklr"den kalrila. kolay ve kaba. lel"'c,ektUU~, kendisifli siil'dUrii,,-or.

B~r yerde' 4:;eytana benziy'ordu rlUt'zU.:t. Latife Tekiu"D againdan diSkiUUy.or {so lEU. 'll,Keranecb y3. ilia it'galanc!. it" '01'''' '~':1 'Clkrnakta " cikmiyor, (s, 18). ,st11:1I' ~",ok:' '. k!z Dirmiti diIjinln 1J:'~'vU!una kim su;b? 11'. bunu -edam ueuran rU,zgarz. 00-, rllYOr., Latlf,e TeJdri btr anlm,ist old.utu itin. 'dogadakl tOm nesnelerin canu ve rUblarl oldutuna inanl1or, konusmaYI surdtlrUYOf: cEbe'lerin iU _ vay k,et;i yay - kec;1 senln ogIun .. ,og ... lama _ vaflr mlSln - \l~f1lla:m _ niye - sentn' oglull, pir;» "-s. 26- 27), Ba,~ka bll" sayle i;emek:;; ve U.steUk «besmelesiz' i~emek';) Ue bezeni:ror rs, ,55)1. Da..ba tot tirn,ek b'UlunabiHr~ ye'tlyor ..

Lattle Te'kill.. Sevllili ,/lTS12 Blitm~ istanbul. tsss. Sekt21nci Ba,-t.m.

!I'U Om'er~.i net bir bh;:~mde Ifdd.Orem6d~;ya,zc,rk:en tQrtt'~~ yorduk, bu top~umuna ,u.snenba,k,cn· ve g;dere:k serum.sul,I,o,an avduu ,sevmecHm, YQ'~amamC8mnl one'rdim, ,Ada~ ~er'in eHntjen gelrnedL ~oloho:~tun ,oUlms;uzu1 bJr kQlhc;2.~ da sInl11 SClVD.'~r:l1 anl:atan Don K:lyui;:,lnda HaeHJ,fta, DOvidov o1iJ'ncebir kcc Igun y'eme,1( yem'edigird hctlrhyortJrn,. Dovid'ov1un 'ya,cYlp 'yaq.HJmamasln~n SoYvetler Birligrnde .

-de tartl"I'ldll'Qln'l:sanlyorum; 90lcl1o .. fun btn'cldak~ 'kurgusund,oyarnttJg::1 t.iplnJ, s;crI,undo, cll,me,s,i.t k.lIJrakter~nin yaijayabUirUgJnin ,~uln11.1 o h,J'Ycr.

,SuQ 've Cezo'da Alyovc ne k,adcr Siradan gorunu .. yor; aynl zamio'nda totaC'Dtnustu. va~nf,z roman 5ayf[llann,~ ~'dan Cilouy0I7'" BeUnsk1'V'in .kahram,an.l, ,«tCtnld,lk vcbonclJ cdc-

rok n~teftemesij Alyo,alvCl c'ok uyuyor. 'Kukla degiL .

Kulda kahnlm'an IUcel YClJ'CJnmn i,idir; ana okuHarln~a ·okutulmtQsl 'gereldyor .. K'uklarun 'ana okuUannda Qo.ste:rUmest de 'kuk.l,cn:ln yaqUlmamaslnaan ileri geliyor. tcl1'fe Tekin~in cOUln konnJmc:nlan do bir Ikuklla c(]nhhg~nl ,a'icm~v'or,lor~. Tekin" DllJnlara eenhhk enlekte edebilmek 11QiT[1 durm10dan hcreket ,Buiri,yor;" eUni kollunu durmaoan ~JJanayan ku:klrCll hQreketl,erini cn,am~yorlor"

Btr Mahmut var; Atiye lie kocas~ Huvof,ln cooukkJnndtOln birisit oluyor. SevQm C)lurn'un uc;,-dort s.ayhlSU1Q SIKI$lip bir om'fU a~,an bir .ser(Jven ya~lvor: Ka~Dri'fercide 'Cah,lyor, kendisi ,oJm(lyor" blr bailee ~arak oluy,or. terzi.de egU~lylor~ rekifimcilida oa~niwi'Dr~ sigara k,oookC~llgl VCF· ~Pfor~, tombcil,cl ce"ktir~vor~ bir K,odinberberinde calt~~vo,r, kad,InJ berber~ I kapanlycr ve bir' bc,ka kadln berberinde Q!lh~.yor 'lie· burodo b~lnc. pak az klrnsentn bC:~"lnc Q'B.~enher g!e~iyor. E.n son ser'uven,i deaR., oma y~ne de, Mah~

mut'unkacm berber; sagolslndan btr bolum oktar,madon edemiyo:rum. eoyle ba~hlyabiliVQr~ u,Kad,n"lar ncrdsklonndon Monmut'u evierine goturmeye b(!l',~adtlcr. Mohmut her van~ 1911 ~r;u,1 vanan odnlcrde uyiJmay'c bCJ~~(]dl» ~II"}. 'Kadilrniarm MahmLJt"~ kotu~,uk yopmaya hOllrlandl~k~(Jn hefllJZ sezUmediyse ben SOV1uyol!'lUm;' k.otu~uk vopocaklcr.,

f·) Lcdil,(! TektnJ ibld',j. s. 10'3"

26

KfUiltGk. bcuj,'hvor: ,(fO uyurken kaduliar Mahmufun 800- ~arln~. ,ok,am,aya ba;;ladl'11cr.. A!e.v olev yonan ,Porm'cklannl, .orlClSlt~a burnsme d'okundurdular. Kulag~na keslk Ike.sik so-

ludularD. GoriHuyor; kedm berberl klJdlnI1,ar. kies~:k kesik .solurnck, leln yah"uZCQ :Mohmue'un ku1:ak.larlnl buluYlor~ar~

'.au ccreslz ve clglin kadm berbe'ri kCJd~nl,Qrln - 'Mah~ :mut.~a kotillu:kleri 'bitmiyor. IMchmut~tJn. ustune 'her gEJce ay'tI b~r k.oku sindi. Mo.hmu·t ko:kulonn lci'nde en cok ma .. "n:ik~urcu Sevcan'lfl kokusunu s,Bvdi» .. Demek ,oluyor. MohR

mut parf,umleri ay'~r(JbHiyor ve SeVCQn~ kedl" berber,i ,kc~ dfnlarda,n Clyn blr parnAm ku.Uanlyor. ·«Sevcan. Mchm,utAu ,ampuan oda5,~ndtl hie yaI1n:Jz, Ibltrakm.adt»,. Hie kCld:,I~n hert)erlne gltmectim,~ Poris'ten d,i,plcrnc1.~1 erke,k.. kUtl'forleu'inde bile f;1O~puan odaS:1 gormedim. Demek o1uyor~ Seve,,]n Us Mailmtlit Ie in Dze~ ,ampuan odc'si bujunduruluvo·r. Tek-·

'Ilarhl'yarak devam ediy'orum: «Sevccn. Mc,hmut~u ,a,mpu(In odasmda 1!t"1~c yalruz b~rakmClch. Sach:uU'u ok=?ad~~ kulegullo sicek slc,ak. soluou Mo,hmut ustiosrndan gJzJiSevcan~ln' ku~aglna' oturau» .. 8ura,doki: gizmigin SevgiH Qfuml igin bi r one:mn yek; eneek ok.UyUCU5U Gece' :Dersi h;In ha~]rllyor~ in1egcH Y'CI,CJm ba~Jrv,o'r., Mahm'Ut ustc VClscHanne g~n;!' iIIega1 ~I'uvor ve Sevcan"ln kucaglna o'tut"uvor ..

,5evc:cn"ul gogs.unun dugmelerin~ co.z,du»., 8iovlece manikurcu Sevccn'm dugmeti blr gogsi.l oldu,{jllJ ortayc' ,(nk~·yor. «Korkudan k~ZCJrRU~ ·vr;.zunu~ SevcClffu" h,llla inip ~alkan gogisune ,gomdu~ bc,r f'lrll flrrl doncH1». au~, iUega,~, 'Utedin ba, donclLiru'yor. «SeV'cC1n her ak,am Mahmueu evjne goturdu». K,endi ev~ne ,gotutrdug:[jn.u ·orlict.mak .• sttvor. ttYedird,j; i,cirdi. Cocukl,annl uyutur uvutmcz, Mah~ mut'un k:oynunc girdi». Darnek ohJycr. Mahmut'un yykusu 'ge~miyor~ eecuk de§il. Ancel< vine de «Mahmut ,sev'comn bCQlran 'flsI'ltlicunndcn korktu». B6v!ece ({bcg'llrcn fts;!UI» bir yeniUk elorok Thrk ede,blyatlna 9i,rdL Mahmut «0 V'rJ1nlndan kclk~,P gider gitme'z ba~m~ yorganln cUlna soktu1J. Ancck rnert blr erkek CJldlJg~ i·cin a:kor:ktugunu SevcQ'nia hiO soylem,sdh>. Mart b~r er1kek oimcsmo kor .. ~In" ne 'YDZlk. yi'ne rle: pa,l( cok korktu.

«Sevcan':l'fl sc:c[atlru C1ClP knro go,jderh~i ustune di:k· ...

,27

meslnden utgnd'glfu hile be:m 'Bt,medL Q1nunla gOl goze, geUnc:.e b[n~ln~ o~(J,n,e' egdhll, Va'nlz mert deg'U~ aynl zemonda kUxU' 'Mchmut .vor. He,p tU.l,lntl Injily'or, ,«0 (,0 t;UnI eg'd,koe~ Sevcan ceneslnden tutup ba,lnl yukclrl kelthr ... dl. P'onn'oklanrn 5C;UJ~,arlnCI d,cldltrdll'. Bunda,n sonrgki bo-. iumde gCU3ilterebUeceglilml 9i;mldl~ik: YDln~zcg deginiVo,rulB. lotife lakin kaf~ye',' uyak~ mera'k;I~51I,; ,izofreniygzlh]flnl~ da boyte blir merck ,g,ozJeniyor. «Korktu»fiUini ,csoktu» ,; «ko'd1rdl:1 fliU~d ~dcJchrdl»: l~zUyor.. Bunian nosu bu~uyol.

19"~VQnJm; «OotiD fmtn~ «kactH)J tQ,ki,p edi'y,or. Ku,kusuz bu uYloldardan s'onue anla"milyor; Sevcan gog,surllU o'c'y,or ". Mah'mut kaC~YDr. ~ov~e; ~dnleverek Qlogs,unij, ccn, ,Mohr .. , mut, ,Sevc·Cln;~n inlemeh!r"lne dayo·nomaYlp bir oglen 0 " .. yerinden kact~». Mahmut',un tltO tIP disiplini. yak. Ne~ dB'

-oisa. nilSlzlik, sorunu do yok,; sur~k,n i~, blltuv'or.,

Mah1mut sOrekU i., buldugu h;:~1"1 SevcDff'l buokap ko~I;,'o~r 'lie «k,ClCQrken y'ol bO'tunca SeVCfJlnl,ln orkDs~nclCln ge.U:p glelm,edig~ne', 'baklyor. Sevcan de Mi,ohmurun 00,nil,u ici:n her glu'n kIClJ)':lya, l~ak'l.yor., Bu Duyuk - se,ruven, Anadollu'da yaygmn. istanbul'd'~ki her: kad~nln kOivnuna

alocak, An:CJdo~u erkeginL k,ucuk ya da DUlyukt b~kledigi Id~~es,ine pek ,cok, uyuy,ar. Fakc't ne vazlk. Sf1vaan. btr doha M'ohrnut,"u bulamIYDf.-. Faket. nef?On5~ ,i~; cot oidu ... gu i,'eln~ 'KM,ohmut 0 kl,. bir re:kUimC,Jeia ",» buh .. rVD,r ('t. V'alruz Y'ine de Qzulmek gere,k; «ame ,seyi,t it7 bu~amadt» j' .lotilfe Teldn1in yazls~J ko'ldl'QI verden boyle sfiruyor"

Seyit neden j.fii bulamJyor?' CunkCl Seyit,'in blr Qni~k U, bulamamaslndan vcrorl,anarD,i( :loti fa Tekin~ lo·kl'lara !ug'maz bir yen,i seruv·enin CHliatlnnna ba'~'~YDr. Helmen aynll soyfad!cn ektermem gerekiyor: Seyit evde oturmokto n slkU~yor.

Kahveye 'gfdi,yo,r. Kahvedet Latife, Tekin'in naya~ gCr

~ -

cline g,ore', ne YOJ;:u:lmoeH Igerek~vor:sCl yaplJyor. Aktarl'fO-

rum~t~SDnundo KOlr Vusuftun kc:dlv,esinde .CamlJr Has,anl- In yolunu beklemeye~ Comu., Hasan kohve'v,e' ge,Ur ga~mez \f'erinden- ka~klp Camur Hoscn1ol ~I'er' vermeye .. Camur He-

". ) (bid.~ s, JO'S.

2B

-sanlla 'b~r emrtn vor m,1 agl'bieiQi,m?· de'm,eve ba,~adl» ft.-J.

IBu ,sQ,ztlen"j 'Sey'il'".n ya,a,mlnda yeni hii" donemin ba~;,cn5 a~ct oluyo'r. Calm,ur Has,cnt dBm,ek, bu tur ~SQyg~h d'gvrc~, tu,lcu"a c,ll,lk deg,it bunun clt,mda kalm'ck is,tem~y'or va ~un~arl y(:u:uVDr~ ",Cclmur Hasan anUrl bu niJl:rmet~ne korl~~lk ,seyifinbeUne toplu bir. tabcnca verdi!. Cebine ,bi'r avUC merrnl InJlychJl».~. Verdi,kileri ',be: eeblne koyduldarl Se~

yjfin c:h.i:nvas~,ru de,gi,tJrmeveyet:iyor. ~

.

. Beldekl tebanec 'Ie cepte'Jei' merml: in,san.1 Idegi,trr'i-

y,or. Sevifin ge~~mi~'L, birikJml, kh~Uigi hie IDn~mU degii; :onemlii olon beldek:i tcbenco ve: ce'pte:,ki mermidlr. Latife 1"ekin. dijn,ya,nln her seruvenrni :s~gdlrdlg'l 'vozllonnda bunun ekslk koimaslll'u 'istem~yor.,

Se:yi't ba,hy'or YB ben, V,otnllC(] ak,'tonVorum: «'Onc::e' .blr kh,li dOVCUll" nrkosrndnn knhvede herkese -sovdu. Sonra bi,' ki,t daha >d,ovdO. Bu defc' kahvede hem he:rkeSB. he,m otuJr semtfn kQbadDyl~sU:la sovdu». 5evjt hie yok.ken. senarycsu. bUe VDZI tmaml,klen I birtlenbire Camur Hcson'in YlUlunden ,zahm ¥e kotO bi ftsl cluven:U.

Tum sem'tlerin k,Q,oodo'Yllcnnl. e.zdi;. $oyle VClpt~:~,O'c gun senrn Dbur ,IH~~mtH', ka,bc:u~av~.slnda'n, ,Seyit"e. ueundo *an kUlrum,u, bir [kalma geh:U. Seyit kamaY'1 KOf' Vusufl'un kahvesinde masaya sapllad~i ,I(a:ma masado- J=iP,~ldcrken ,-Kor Vusuf''[JI ·'Sog'lJ,k Icay getir len' ,dive oogllrd't K,at1vede· kiler sinlp ko~elerB eekJildiJer. Kor Vus_uf eUerl tj1lrev'ere:k .getitip s;ogi~k (JCVI Seyifin onu,ne blraktm., BeVil cebl:nden :bir mermi ClkQrdi~ soguk caYln ie.ine OU1. :karupllrdl'. SOt1- ·ra Gayden b~r VtJ"dum nldr, 'Bu ca'y ntfa sogu,k Ian" dive .Kor 'Vusuf~a bagu·dJ.. Kof' Vusuf eUerfni knmmm ustuna ba~lay!p Seylt1in- vanlnavDrd't ·Co~uguma Qocugumc 'aCE~ ·c:Uye herlkesin tlnunde Sey~t'e 'va~lvardt Ceb~nden bilr 10- mor para Clkonp so~uk 'cav'ln ycnJn(J, tJlrakt~. Seyit 'erke,k ,miGiin Ian sen' tfeytp parctan ceca inaireL K,or Yusuf,

"ef~ek degUlm. kafllVlm~ dive ,i~nleat Seytt, 'sesf 'Soylla ion .. hencs's duy'sun' tHYIB masadan kamay, ~!k'cu·!'P Ker

, .

Y.USUf~'Un, boynuna dayadl,. Kor Vusuf ~karIVlm! KanVlml ,d:rve bagu'dt. Sey~t D' bOQI1flrk'en 'Icarf!l~ dive ,kOPIYI (lOll) 'bane 9,onte,r' Seyit derler, scu/ulun I:on' dive' ha,kU"~p kg:,· Tcnilk sckckloro dc'ldl'l9f.Beline tabancaYJ tcklncc,~ Seyi,fItemetaUzilk bir pntlemc gorOluy,or; Seyit. kcoad'oYI'hlr, k.nJ'h o~uyor.

Kendi yoh.l,nda t:lrm.anPfor: «Huvct ogl1unun 'll,arac 01- . dlgf~~.t sinemQ kap~I'o:nn~, kahve pen,cerelerini 'tekmelevip glCtg:InQI giaenin gU1~aQui(] oastl'Qll"U dluyar duymoz. ve~i~ ~ldto'plaFl'.n1 kcdtu~,unun al:tl,na a11p oal1unun arkas.~nt1 duO .... tu yol.una ·',gecti. Se,yi1,. ~vonaml k'eslin bobchk' deyifJ Hu .. vct~a kcmacektb, (,.»1.,' .Boylecs' Seyitrin bir koc sayfo icin .. dekl CliklUaro ~ngma2 yukseHtJi Burdu.

,_. A,clmas'l;z b~r kabadaYl, oidu. ifalycn-Am'erikan VClplm,._

[orinda 'ornekJsri var; Seyil oroeginJn die buradan olktlGJIno 'ktu:;iJ<JJ yak. ,sOyf'Qh.:;rOIQfrivert""tor. Ancak itaIYCln-Ame~, rilknnkaba.daYII,(JrI run zavaH I yan ~a rU1 In I VIU re.ksiz v,a n hJrll~ run, goste'r'~I,mes,:i' del gerlskiycr" Bu nede,nle D~malll Seyil ... bC,COS1 Huvct'e kama cetnun:ensonra", hie durmada:n .• Latlfe Tekjn ,ckrUarc: sagmaz seruvenini 5urduruyor. 8a,,tan ciarak Q'kta,nyorum: Seyit ('Huv,afa kama cektl, Huvat bt'r agl'tta eve 'geldt .Evde.kHeriTcnn huzurundo ,0- In'It tutup ,Seyit'i e,v~O.thk.tcn reddettl. Bu defa! Ati.ye 09-' 'Ilunun pe$i me g'iUh>. 91mdi goru'lecek~ babc' Huvnt'l n ya'Pam.adlgln~ ana Atiy,evopacak" A.tlyer «K,or Vusufiun kehvssinJn kapl:nndo. tesbjh eilinde~ 5eyir~n vo~unu bekledt.. 'Seyit Iheyt ulenl' di'ye baglra oolglra sokaga datdt Atjye"

'sanl geberes~c'e' dtye Sey,ttin betinden· vako1aVI.p KorVu'sufun ka:hv,8s[nin kcp~s;lna boyce," boya yot~lrdl. Her ... icesi'n onunde yuzune tlik,uIF,dli .. J (*iII" Bundan SOfllraSI do var~ oncak de'am e'tmeys gSfisk yok,"

Sey,it kQbadaV'lll~11 sOrnuri.irken ve h~C neden yakken" btrdenbire- kBsti; haracpanl lle tcu;Hlr.on eldu, Anced< tCJ~ar:on oimadc"n once de. birttir Robin Hood ya dOl Korcglu ulluvBrdi.~oy~a: «Adlru ,Nolh Pnnter'e. Qllkcrdli. Sir iki de". .. ·

(.) f··J

(bi~a.1' I. J06. ibid'l IS. 106.

ken. YBdi s'emtJn horaeit'll toplamaya bo,lcdl. T'opladlg,f:! p,aralofl y'etime'r dulg daglttl. j'vUer~n ba~lI'na 'boba" kiitOle," tin tJa,rno . be'1a~,esi1d:~», (,.)~ 8u tur y(]~o'm'l neden: sonrn ercUrdigini Lalifa Tekln k.im.seye ClCJldamadl. Seyit~ tC"CU'DftI OhH1CO. Koroglu ki,Hig~ni; blrak'tl ve bu kez vah,i kcpito'lizmi oynamava ba~~(]dl~ fiVal lndtrerek. rLu,vet 'vf!rer'ek, .butOn iha~eferi cldm.· Sonunda birgun vurutdu cnUf.nu ke-

5indi~ yin,e de olmedi. ' .:

..

Her~,i beeeren cncok Savcern 'Kcdl,n!'dan korknn

Manmut He beHne tebanec tekmce mut'Bvozi .y(u'Q,m~nQ. son VEHe'nJ bir znmonlor onUnde 5'0'191 Ue ,egUdik,lerini mreten Sevjl~in seruventnden b]r sonuc Clklyor: LotiJe Te"k.ln bi,r ,ey1iI,Ui,st oykucudur., IBu tur masaUer aneek beUe1li. siUnmlfij~,insClnhk tD,nlmlan cll<arll,m~,.~ kendi~ b:irikiminden, ko~afliml' bir i'l1son top~u~ugund(] yazllabiUr. "

Be~legi s,i,!rrie yalnlzca propagonda i,i degil. Birtm,~" yazobUi rim: ,En iyjl beUek siIlicL ~,siz:Uk ve ,ohJ:mdur~

Hitler·~n yukse.l.i,h1il' i,sizHgin ·vs! :si,yas,i cinavst~erin b~r sonucu olcrc'k dQ~unm.,ek 'mumkundur; dogru" Samut dU2BVde :60n derece dog't"u; sovut p'lcnda rse ,e,ksik kat.lvcr. Birinci Dunya St1va~:I'ndcf1 beri sOre galen.. bir ··ara. eksiil'e'n "Ie sonrc nrtcn i::~SjlUk Ue alum yumCk~Qri',. in,san. beyn] uzrerhillc;iJe n:rtenks,el etki1.er yaplyor. iinsan bayninL kenai fet:etelerine ters, bi'ri'kimi Ue i ~h.kisiZt akLI d~'J~sen.Dry,01anl hc'zlr bl:r hale getliriv,or.

Bu tur senaryo'lann yazlclh:JrI' 'her' zaman oh'lblUr:

Mayk Hemmer ya dD Jc/mes Bond ti;pierini:n VClzlcl~an VDr~ l.o'tifieTekin"jn Mahmut ya do, Se,vit· cy'kOsit bu Ulr ya~ zilann ilk'sl bir' dykili tokUt,ini de crnl,[Jtlyor. Bu nede'n~,e, bU:

';'!:ur m,eyva salatasl denamelerjne fia~mtlm'ak getek; bunlar yav,lnl'ana'biUya,-; !ila,ll!masl gsr,e,ken ve cu;rk'iamo ibek...,. leven, boyle se.ng rYD~ann b'fr toptumda 'nC:511 t,epkis'i'z ge-e:bilirlrebUdigidir: bunun a'elkllJmcS~nl yapmlam gereklyor ...

'EyluHst V'a:%1 nitetemesi Ilur,ada ip ucunu sa'gt ~yor. Ancg~ :ip uclan hie tiir zemen 'Dcak~~m(]nrn kencUsi

degi ~dir: a,el klam,aYQ! gcU.irebiilecek yot 'va 'aa yol ~arl v'e~

~~~ ,

C'QZumlems'ya beyin ve be'yin -m'ekc'nizmahlrl gh!'h'~ ee, p'llklyc,trin~n bu~gru,;arlnd:an 'v'o'raJlanmak kacanl11maz ~pIU'yoll!'. P,s:ikiyatrl, ilnscrU:11 ruhsa~ yapua~n~n gelh$tirdigi scvunmn me:kanizmalann.a y'er veriyor, Ruhs'cll ki,iUk. 00-, zamecii'gi tansivonlo,r k:orG~slndo bUinc, PI,OII voUarhl~ sa", 'vun,mc' mekc,nizmaicrii geh,tirlvor. Turkce' Ilir koynrak 50-

vunme mS'kCH."izmalo rln Iny'CI rol,dma5,~nl~oyle (U::dd:I't'or ~ «BuVilk sc's~nt.llcr ve ,heveCCU1lar kCln~iI&I'R'da~ kompleksieri'n de,vo,m,h tms,kl~'Cril ImevclU't: o~dugLJ zaman, ruhi ~oh~iv~'t ce,~i'tH yoUcudon ~st,l;rDp 'Ie 'Slk,lf'lt,ldan kunuima ec·fel~er,i; erer; Isturap veren ~ey yok edUirl unutu~ur" DnuHjr~ ~ekU va mahiYEI,ti d'Eegi"tirilirt hatt'ci tcrlJnmayac,ok. bJr ~!'ek'le sok:ul'UD semboner~e ifad'e' scHUr. Butun bu rnekcntzmalcu ,.uur dl,1 "J,eme,:ktecUra ,.). Psill<Jyo,tri call,t,malcrll 'ook;saVt'dc, SQlyunma m,uk,anizmosl sCYlvor ..

:" BuradQ ruhsal kJ,iHfiin savunma m"ekan~amclanndan 'l)geril,me»1 rekreaston. Uz'erin~e ,durmCJ,k g,en~ldyor.. Bi"V'D~'D\lid'e v'e tlpta regresyon" ecnhrun ;o.k doha onceki 'lie Uk:e' donemh9r.lne dQnu~u ol,Qrck: anh::niil~iyor. Psikiyatri lee regreS!t'onuj gentemel bir cat~"ma halhi'lde nrhsnl Id,i .. ~iglh' 'coz(jms~lILlgunu Ukel davrcnl~,:larc donare,k gldsr-,

iTiesj: bic:im'inde tCH'UmhYDr. Akto,r~vorum: -BIr ruhic;otu;~mla, conflict ofuJne g'BGUmevecekve ,atu:un adaptasYio" .nunu tc,mc'men bozen bir sev~yeve. ul:Q':lirs'a~ oruk- ckJ:hc -~Dmp'~eks, d'Glyranl,hJra mukted~r Q~omoYCln ,aMls. ko!ay~

hkhl intJ,bak ede,bReceg:i H~el d'avrofu, o,rnekJerine done-ce:ktir flil!l}I.: EyluUs.t'" blr ymJnln pSi,kl,ctrinln g!erileme me-

r') P,rol. Dr" AUMn ,Slonuar1 Psf/ei1lmtrf. J'd(tRbu;I'~ )911" ,8. 145.

(" ) Ib'Jd.. 8.,149.

.II: Q1:lDU n basit ~ek.lin' arzu lanmlz en gelle:ncijgi zaman iosterd1l1ml~, c:oeUk:ca bjddet ve heJ'eean l'ea.kslyam,lIl'lD.da. roO ..

,~hade ed,ebU iriz),. ,

~P''Slt0)oj,~k ~ekU1'.'I:!' [sa 'Enl 'tipik m.15=~:d ~l:2a]rrenjdir~. ~'1~Qfren 'bUtUn serumlutuklan terkederek ODcukCB bb: :da'Tl"al!t~ '\l'e fikel,lnnL3sti.k bill' rub! hayQt It:ine donmekteaif"'l.

PrlfJ/. n" AUt'llu! So"u{Ja.t', ilHd .• 3. 14!1.

'32

J<aniz'mgs1vla' oo~flmlenmeyeoah,maSlfl'l rtlcr oJmuyor; 'top!umJ norroo'l bir uyum, l'lsl kar~iilla,amadIOI b'ir' bQs.kl ,kar~ "~SI~irU1.a~ Ukel "IS cocukoa dDvran~,lara ytU.klln blr nOI~,. 'ge!-

lebUly,o'r Y'tI da get'lrU,ebiUVDr.

" Profes,or Ozeon Ko,knel 'Q:8rt1eme Hlin dc;,ha a'c~k ~e ,kl,sa tanlm werly',or; a'dflvnu;u;hlnn coc:uk,luk va ,gencUkteki duygusol 'geU~rn8d,(jnemil,el'rinl geri donmesil o~arak(Ul"" lotJ'yor 1',·). s.u:racta ,unlann belirt"i:lme'si g:erekiyor:, :loU'Si Tekln"ln Mahmut 'lei ,Sev~fini cocukl'cnnsevmestrie tm .. ,kon go.rmuvoI'IJ'm. Ancak b;ir b,u,¥uk btlskl doru51m'ince. cocuk~uK donemi ni pSJ,i,kiyatrikko,uUar iCinde' yenide:n; ya~ ~l(lmck ,lorUnalg' ka'r,an bi:r lnsnn toplu'luguna siUnu~a,biUr:

okuyucuyu burado arrYOf. ' -

«EngeJh!til'B ,ka~illafQn i,rilSCR, kj,f1~gini~ bunion ICI~a .. mnrnemn yarattlg~ kaYQ Iidon ,;ku'rtarmak j~in ,bi r tur sovunmo dOz'B:n:inesJglnlrl".-'Plro~,esor Ktiknel'in bu tCf1lm:,;' lnmast, Sevigni Olum~u anhJmanlf1, en zenglin ,onahtarla-: nndan 'biri'sfn~ verJyot. IGe,IiUeme~ blr ,~UJ'vunme dU2,enidlf ve (u;ocukluk, doneminde,ki sapfcn,tllDrc dogruJ, oh.l'y~r , •• J. l;oUie T eic'inl in c:r: '!',e pe,~i.I'erej cadI VB hortlaklcu"c tdr tu r ~

~ il, k'Urtulamcchgl bi r buyu k ,saiJ~~1"I h,,~u \I'" .. 'I" r.a .. " .... ,.~. -_I ....... ,-.~" :--'

_ _. _-' . - - -.-. ,.. "'"' U 1&..... . !!ooi.! i "~l!IP ~!i:ii ,run U VO ..

i~YQr ve VCu;Cltlylor.

... L~Ufe "lakin bir e'yhJ'listvazlcldlr: Kor:kuvu cogaUma )~Inl ustlrenm~, gorun'ijyor. BaskKlriann, soknkte Qlumle~nn~ darogaclnda Qhjm~erin. i,kenc'ede, 6Ju'mJerjn~ ne ,;ZOmen geiecegr berU ,o~mClyfJ'n tutuklonmalann. grkas"~ k~silmey'en ,suC~amalar,ln y~u,n 'ortCl'mrndo din oneesJ sop,-

lantllan vayma i,ini u.lerlne allyor" "

Profesor Ozoon Koknet gFn'ih~une dU2eninde, «'bllinc" .orcnl trJ~tjj korkuhlr. endf,eleT~ gerC'19,kd'.flJ dU'lunce~erle dO~~ro» dive vazryor.. Eg,'er ctnter, hortlaklar; ocellaf, bir ,eyt,uhst vazonn Uk yazlkJr~ndCl ort1oya ctkrvorsc vie tJu vaz~far. okunmasa bUe hlzJo sonn ohntvorsc v'e 'tum bu o(gular tUr 12' Eylul dOfllemJ'nd,e bir arcVQ gelryorSD" bu

(-) ,Prof. Dr. Ch!l"an Kalcnel'~ H:i8illkl h;JanO'lLl, 19:8'21, s. 11,6.

,., } ibid., s; J77.,

,,"

F. : 3

birr aro'VCI geli~~ raSt.hJrltl i~e' (Jcddamok mumlkun gorunmLl'yor.

B,irUkteUkleri KlrcsthJntu) ire actklQmak~ aClkhlmamok

otuvor, . :

. lati,fe Te,k.iJn bir eyl'tUis,t yazlc~dlr·. i~levini Q,en;ek'le' ....

tlrtvor, Para k02JJnllvor.

Atiye~ og,iu IHaUt'e vak~n ,k6yden Z'6kive~y; ahyor; du~ gunde g'eUn ve ,Atiye ,oynuyorh:n. latUe Tekln dugllnu ~VIQz~yor: «Zekive~yle Atiye oynadlkc'c. Buglek ininde VQ~ tan peri kIll Sanktz haset~nden cathldl.. Zek~ye"ye duzuten ·6YQ!u:leri~ tOkl'ian Qitl,n1cn~ ccgnlon hediyeh.eri ceke ...

.. meat Ni~andcn bir g,un sonr.o. goz1erinden kn.nlclmlarso, .. cO' soeo eltnde kcre k~rbatJa Akleo~,'y(J g,eldL Diz'geme~y,e giden, yOlun catlna (;anlOlpiak dineJdi» f"). EVlierin,e 005- "<In bek'leyenler tem Clrdo~p!(]k tUr peri k~ztn~n dcdl(J, iyi olabne'ceg~ dOfulnu,lebHir~: pek ,oyle du.,unmemek gereki-yor.

Sank'I'z'IM, Koyel gelmesil koyde birso,kaga ~ (a'kmo yaso~!ln.a yot aClyor VB' aktanyoru,m; ISank~:z'r goran er .. keklerjn onun guzeUigtne' dayan_c'mQC1gml. Sanklz"ln nice erkesii PUVlfulBn ir.ir.;· yUfuuO,gtlnu bUen kcd~n]QF"t koco .. tonnl'nt oQHUarlnln ustundc,l'l kap~larakint vurdular» . Bi,r

-,~ .

~Ukel,e donufJl var; sQ,nki ,se'mbol'le·r deg~,iyor. Oavarn edi-

'YDr; "Topluc'o du:ava ~oturdula:r. "Soba:hc kar~~ de SC'fI- 1klz"~ ta,laya ta,laya :k.6yden cnkardl~ar. SfJnklz. bEUenin be~;unda krrooclnE yere· yura ''Iura kiifOrler· savtJrdu 'v,e tek ~kovagln Idibinde gozden kayboidul. Akooil kavu, cin. t(]~-

"Ioyarak kurtulu, yolunu bu,luYOI. ""

Per., clln ve cadI 'inonclcn Clzerine' cok kuouk bir ~.ran,tez zonmlu Q'luyor., Bu tilr' din-oncesi, ba,tli ,inanclar •. :doga: uslu: 'gu'e~erin'l'ar'hguia daYO,DIVD,r;. dogD ,uSlu gQo~

4erw harek.et noktcu:ndlr. , '_'

, Parants:z ioinde 'bi:r ,parontez 'gereki,yor; insanl~glft Qs'i,imi, ,doQanl,rt ~ontroju yonundedir. lnson dogaYI we 'ke'ndiyozgls'lnl kontrol ettisU a-eLide insania,'lyor. Boyle-

(.} £rd,i.fe Te.kirt" ,Sev'iZi ,Arsa21 ·Ola-m. aiJ. ,cft.t 5.40.

34

CB insanltgl:n geli~~mi dcgo usUi glu'c~er;in va:rhglf11 red ile bir'likte yuk'seiltyor.

Dogtl usta - g:uclere iruJnmok, ~nsCJn:ln zavalhhgtd!r .. ln .. son olmCl:~'Dn cllkn~.I.nlgIOsteri'vor.

'Buyuk IPoranteze (lavern: edi_yor[J,m. Modern dfnharde de .. d~a ~st,~. g~Cha~e jnan~c; vcr; Tenn. insorun yarDUlg~ dog~: ustu. guct~r. tnson Tann'YI~ kendinden yoboncala ... ~~Qrak y,arotlvor. Insanln yarQt~g~ olen Term. yarot..fdl,k:tan sonro. kendisi,ni yaraton insaru ezmeve ba~hyor", .

Bu baglam·' leinde M'flrxl~n~ Hegel"in Hukuk. Fel.sefesin In E l,e,Urisi ne K'ctkl-DnsOI'unden bi r oktormo yopm1ok z,~runluhJg'LJnu duyuyorum: $6yle: «Oin~ ya ,keli)dlsini henuz bulam,aml, y'CI DC kendis.~ni tekr9rkaybet'mi~ bir lnsemn ken.di biHnc,1 va, kendlne SQY'g'l,sldlrl C·,. D~ns,el ~nanc. ~i,r zlDYlfl~Qln goster'ge,si: oluvor, Dins:el inc,nctn 'etklinUg:i~ InsanU'l kendisfni . bu~mosl ve gucune inanmcu?ayla tars 'omntll ~ olara,k .gel~jyor.

,Suski ve earesizUk donemlerinde di,nsel ,inoru;:lo bir ..

Uk18 her turhJ bend g,arD, tarCllftarlaffnln cogalmosll· nedenini,b~I'~vo_r; boyle don'emler" inson~n insonhgllnl kaybetmesinl sagllyorlarve oynca hunu ama,e Bdin~yorIDr ..

Bumyc k,adar gUzt:,~: oneal( d:evam ewecfan· Dnce bu oah,madan! herkes taraflndan biUne'nl bir sozun dB yer al~~al bc:u;ka bir poragraf~ ,da cktarmak durumlJooo" ylm: .Dinael aC~1! Dvn1 zomonda gereek aCln,!n anlallmullr ~ 'Ie gere~k ~CJyCl teplCldlrde. ,.,Din" ezUen yaratlgln hay'ku:: .. mosldlf" ve·111)k1 ruhsuz k~ull[Jr'~n ruhu o1mas.1 'turunden bir kalp~iz dunyonul "albidjr~Hl1fkln .. qlJanu6ln , •• , .. eo,:ko ,sozlar(e din, ger'oe.k aClnln ger:cek DI·mayan ,coi·u-

, C·) ,c:ReHglOD Is 'the ,sell-'consclousness and, :seU-esteem. . 01 man 91b.a 'bas either .. not, yet found himself or ,bas .lread,.

lost himself' a.alll •.

K. JfQTZ~ Contn1>utian to rAe Critique at ·llege-E',! ,PhiZo,opIJ.1I of l.Gw ... Intr,04uetWfl,K,U I JI,aT% _. Fr_erfct Ift.,Q,els, Oollec:tetl Works' 'VO,r. • • ~!'J',"i

( •• ) cReZigifJiU8 distress is at tIl.e same t1m~' th~' ~~Pf'~~;';;

ot real' dIstress and also' the ,prote.sl ,a,aJ.nst rea.l distress. R"e ... )i110019 the 5igb or' tbe eppres.ud ueaturel the· beart -of ._

"35

mudDr: bUI nedenl,e IRihati,f.lltJYOf. Din~ Y'(1nIISDmlah~ ~n~zyo ... Nt day'oh, bil!' mlltlu~uk sag'lvor ['.). Bask11 dCrillem~,en~ ilIQzyon - iein doha, e~vefi,U D,MJJmlcl'f °yora-tillyorh:u'~ ,

Ancak d~nl,er Ue buyu" ya de eln ve lpe:r~ Inolr"u;hlflnln ,onemU alynhk:[cul var. OZ'BIIUkle modern ,dinlerdei dogo: ustii guelLi tat.yan Tann hem tek .\foe hem de. uzam ita ~grnanlln dl"lnd,ai, boyl.el Q!lduaILt. ~cin de n~uksllZ bir uzaydg,

vamgy~'hrtce·"~ b1uy'u flacln 'Ie peri inanclan icin, dOgD US'tu guc:Yn her tO'r 00"11· '10 do nesneye girrel1Umes:i Ig,e,skiyor., BUt) :tJOyucul(Uc Us 0illimiztm 'On]iS,lnda. koprU oh.J .. 1yor. Buna etoJofok, c:nn yQll1uls:cunalilt de 0150 iinsanln ocrtDr~ndanl 1i(,urt:utmas'l:yol,unu s'ag'arken~ bu,vij:k v,e ern lnon-

'el;~ tam lerlin,s. eerlenn V\OalJn:I,a'i,mas,lvla Dzde,te"lyor (**). au iki. ID"emU ,a_Vrl~llkf) buy-u ile cin "Ie p'er,i, ~nan'C:~lar~ndCl inIon bevnhti,n ook, Idaha ~"Je'mlez ve her turU.l SJlllk~n dQ,,unce:vii alm,ay,[] ddha cok ha~IJ bir dur,tJmda o~maSl '50- nuounu doD'uruy,or.,

Lattfe Tek,ln~1 bir tlltuC:U 'va~ardan ~aha ote bir evhJ- u.st yazici vapan Qz:eIUk.1erin bJrrisil burnde ortaya c'lkIVor.,

P,crantezi kapatarok" tat.if's T'eldnfin ein ve cad'l lea ... ns~ yazlClhQl,nl aktarmal,m su:rdu,rmsm gerekivor.. ~tmd; ~cinlef' .,uk oluyorlof ve ,oyl,e: 1:0 ku,lu k zamanl Akcah"'l~~elk;lelr bestr, One'e' kuyrugu kulagl leastk Ud ~ek sat Deresi'ntdan g,eeip, va,Ylh] Va'Vllo mezorhAnl gerls~"deki YQ!mccfl doQru nrmundr, Onlonn erkcsmdon bir ,cnda, kayun lic.inds: pmtrok gibi e~k bitmeve bas;;,llodl.,. V ul~erce ayIH.glyC!rah, culeuz, ·,uyuz ,e,ek antra anlf'C kfiyun icinden gecip mezc;frllQln g'le,r~sindekl~ yamDc'ttl teplendr, 'E~ .. kekler~ di,genller~ne :scnhp toplucn yam,cea vcrdrlnr, -'In mi'.gonderd1i S,izli,cin m~'?1 dive e$'fdHere bir iki bagufdfiar.

beart.lesS WCllrW. Just as it 1& the splItt of :sphitl€ss cOiflQitinus.

. It .is the opium of the peoplel1. ilHd... L ,115..

,(.) -ITo :a..bollsh religion as tbe illusory happiness of'

tb.e :people lSI t.o demand their real bappiness!!'.

. tbtid.~ .t.. !iI'S.

C··) Halk arasmda pslkomatik a,~r]Ja.:rJ. olanla.T kendllert.l'JJlein 'CBrpml~ saru,-ariar.

36

E,;ek,1er~ ,kDv,Un btui111na ,SarlktZ~ln' C:lkard[lln~ dGtaindukle .. , rinden. Onhlrl'n yanlna bilf' turlQ yana,amOdllar- ... : Ancak ,e,ek,~er bir sure' sonre ,koYlun ml&Zarl,lauu tDpl[]ntl~"Vleri saeerek koVh) leri b tr su n!f de als,a fahaUattJ.

Uzun ,surmed~i 10 gees, s.nrdc:lz 'topuklanna degen $Cli'C l(u 11'1 II! SDvura SQvum yen:iden Akca,h'va ·gsldil• ,K,OJI U .. ,

,< ter Sanktl~~ aQl'hn ba,~ndan mez,'rJlirllgClI ,kaYD,rken g6n:iIO;ler.

Ikapdaru"i kUilleyi'J) iCII'rr oekUdUer. Erke'k!er~ I.surun C,tkorm ~u ICatlly':I~ dive k,(],chnblra epeyce ,'olvlordllar. I\tn'ako ... dunlor" Sonl<Iz1ln kendiletinden 00, almGkicin yaniden k,o", ye' geldlglni, e,e,klrm de krzg1lnhalndankoyun uet~nB g:anderd'rgil'il,i soyleY'BIlB,k, Sank~z"l· bJ,o ti.nmaya vanCI!;lmadtlar. Son kl,z s'aba'ha kadolr IC!frl IClprak Ilnnd'e klrtuJc~a e~,ek.lari n "9utlnd~ ko'yde gezjnd~ -' '''J. SClrd(IZ~ln e,'B,klerl Akcah ko .. yuns' verhi}~iyor,.

12 'Eyli.U dij'nemlilndel [jn,sanln tarijltin,j onl.acten kald~rCl,cak yazu~nlor i,Oin tcm bir ozgurh:Ik tcuunlyor. Hie kl,m,se. Latif. Tekin·in bunIon neden yczdlglnl sorlmaYI da,unemJy'or. Bun,rannyerl nerest, bun;lar- neden VCI'lJhvor" .

'ctrGoylu~er, .z;amanJla, ,s,eklere oh,tdar.Ama, Sank~lz·," In korJUJISund'Qfll gece~efi (finicul adlm - atoma!: oldul1or. Er~ kek,ler iboyunl'arJ:nc S'Or1kIZ' muskafa,n astlrar. gecel1eri kj .. 'Cit ,altl!1dc kah::lJlfU'. Kadlnlar. k~rlk 'Isalctantunce' okuyu,p kocahlrrnln vuz~erine ufurmedeA uVkuyc ymtmodllof. Ama kopek' kon vogana kcda,r Sanklz~'I:SurUp' k5ycl1en C:lkam:~ mcu:hlar». Pe.ld bun~a.r kim icin yaz'lhyor?'

. (aJ LatileTetin:. ,S'#w{JiU ArS1~ O'litm~ @. ,cit." 8~ ·41.

CtJnle.r fJ.zerine a.nsiklopedlk bUp v'81fm.ek ,-ararb oLabiUr':,

aktarlYorum. .

cICi:tller. ka.ranlJ.:l[ ve., cesetLe.r1e birlUcte gor1kIa,or. Oeceleri diizenU olar-a.k taaliS'ete geeUJ[,leri ve data nstlbir bJ.zIa !J:.al'ellet e.ttikIeri kabul edili,j-er. GonelUk!le olUle.ria ,gomWd'lk~ lerl :farle.rete. ktita ve aYIp a,lnler yapma.k~ mUZll· elemanlar haZlrlamak i~m t,oplanc:bk!a:rma. !nta~?D!").

'. '«EyLem1erinde tQP~WD1!Jn temlel delederird ihlil: edi,orlar: insest.n1kilih dll4(Deyen ,a..kmba ile zl.oa l'alllJ'orlar~ ,,-amB, u.'raoaiarl (iil'Cl.'tb:''If'Dd3.l've ,ijlUle:rle ,cmcSelilJ4,k_lde bu1a.i::a UJ',oriarJo ~

EnCU,fopae;aiQl' BrttQn£CaJl -Val. ss, 8. 6fnt

37

Sanra 'B,rkeklere eeaeret ,gelivar vp geceleri, e~ile .. r(ndan Qlk'may,a bal,hYOr1ar~ LatUe TekJn"lin erkeklelrl., Sctlliuz"~n korkusU'nli yenip evd,o'n CI,:kmruya: ba,llaYI~CD,t 'en oak Qzl:ed,lkleri i,1 vap~yOr1,ar ve L.ati'fe Tekin~e gore 0i1k

. Dvnamoy'c. ba"hyarlar. A:n~a,k Latife lek1n. t~.ka, bose V'B'mekyedi kten sonra erk.en ve zer uyuy'~n .~~'V k_IZI nm 51- k1ntdl rOy,ciori turunden yazmaslnl surduruyo.r; .AkeCIJI 'Kav·'un acdarl bitmiyor',. latil,s Tektn ,deval!' ed.ycr: ('E..r.keklarin.. 'ci:k v[Jn~'J' tok v(],:nlt dive atjuk attlkhlrll geesn'n

sa,bah~nda kayul!1 on bi'f iti mezerukta ,cUi bu~undul. Mez·arhkta 6!rdun:.nen, kopekl,eri,n Delfin Ibitmedent «Qrk"aslndon dam kurOme'ye r;Jkcnll V~htilnif1 ,buyuk oA,lu. A:v,neliMeme~··I,n kaybo~:du~au, duvuldu.l~ Bu kaYlp haberlnl~ ar~~~5I'ndan Ida. ,«AyneUI u(j gundur arend.ktan sonrc, Buglek u·un.e y'a~ kin bir kayon.n dlbinde 010 bulundu» ,.),. Erlt'eklerces_dl getnttUe:r :ve kadlnl[ar_ Sarlklz yedlil Mehm,e~,fin ba~n;H» dediler. Aglt dUldu~er Ve eck klzdda,f. Sanktz In «Bu~llek ininin iglnl. aaZlnG :kadar ,k,ev,en otuyla dold.u~p ate~~ 'V8fdUer. Kapisini kora koro tCJ,lc'rla ,ordOler». Boylece btlraz rahalladlkfcnnl dD',und ,"lIer"

Amayine o:lmadl. 0 sabah B'u-~'Iek Derma,i'nin tepe. sindeki ~arQ duma'n. geJip kayun ba~una _ot'Urd~. DU'ma~ln AkOOh·ya akmc!:uyta koydeki' nh,anhkll:l~rln, teze g~h~lertn nutku tutuldu. diU baglandfl ,**,. Inanltmoz goru- niJyor: duman verinde durmuvor ve cevre' ko,v1ere OKIVOf,. her koyde' ,gelinUk krzlann diU utuluyor

Bu kovllu~Brin hal.ne baklp lnsamn uz~ntude~ ~lldlr'mamosl mumkun dBOU. Her ne hadar., Latl~e lakin In~D-

n'ln I cok daha 'faz~c luz,erek, Ikchretmemek h;ln .1. 0 kl,to,n isonrn diU ba,~II[Jna.n nh;cnh klzl,ar. taze geljnler ieolF'~tler1~ 'konufitu», hoberini v~n:lrBk biraz YU~Bklere ~~. ~~~y?rso do. k,opeklerln va arkaslndan Ayneh ~emet I~ oiumu v~ orkaslnda,n gene klziann diUnin tutulmos: Vine de O~ ..uzOcu Q~uycr,; ·12 Eylul doneminde butun diser uzun1urere baBk~n Clklyor.

Lutile TeJ:in SevgUi r e ,"I iJ m. op. cit., S. 42. ill«1'. I s, ·42.

·38

Gs'rUeme '1"£1 do r·egresyon.:, lstenen 27 MaYIS 1960 ~DnraSln~n kurumlanndan VB 1945 scnraSI:nln mucade',I,e ah,k,QnhQ~ndan daha ge:riye· gitmek va do goturmek de-

gil mi? _

SevgiU alum, avluHs,t bir YOZJ deneme$i olarak du .. , ruyor.

Vazlcisl Turkee de bUm~VQr ,.,). Bu .ilk denemesinde Turkt:e bHmedig,i aClk;. daha sonraki yazlclhg.ndo'l dm ~oz,mcva oahfaruk Turkce bUm,~dJgjni gtzl'ern,eyi ~nnIV·Dr. Ilerde diU bozmanln orneklerinj vermek zonJ'nda kahy,o .. rum.

Lotife Tekin. T,urkce bilmllmek bir yana topllumsal

I bllgillerj,n ve ,hayot bHgJsinin k,lfJfltllundan cia hcbersiz goruJuVQr. KitabJnln arkC!Hndaki blYOQ'rCJfik bUgUerden 1957 YlhndCl Kavs,eri"nin, Sunv,anl il',oesi'n,in kovlerinden birisinde dog,mlu, ,aldugunu e9 n3'flIIiyonJ'm. Dogduglu kent h'olkkl,nda bUg; verrmek zorunlutugunu duvuyorum.

Adin-~ ,Sezafdan ahyor; k,Q,muta:n demek. JuUu,s Se .. zer oJcllrQ. do biliniyor; Caesar oJarak V'ozJhy'or. LaUnc8, C he~ 'K olarak okunuy'or. Ca1r, RUISQO T'lar~ K[li'ser ve Turkce' Kayser hepi avnl ,sozcugiin ce,nu dUlerdeki so V .. leni,~j oluvor. Latin egs'me,!1Ugi zaman.~nda kurulmu, bir

1(") cMotU!' kapalmI kalduip llerkesl te tek,· tla..ktlrmasma raimen _ (9. Q 1 ni:c bl:r ,zaman ~el bi~ TUrtee izlenimmJ vermlyor. K1;m tandlr bS§lna topla$maJu. ts, 10) de ii, topla.nmak olmaal gerek1yor'. ,eKll"ll1lm, b1r bel I .. , lehusamn ba~lna doladllarJ- (s. 11) dea11, sardnar, cToplq kOl1Qler. (s, 12) delH. toplanan uJ'l'Wer TU.rkoedir; ene ettUerse Atl-

7f! Inpranmadb rs 15) cilmletJtind.ekt cIU-prallm,;:uDj sij;zcOll1. TDK SozlUgu ve AU PtlskUIUlo J1.1 BadillU 'nde (11 iBin iltiU saYfSSl 441 I'e ikinc.isinin UgUi sa.y:ta~a 103. Llklnln bask! tarlhi. 1969 !k:incbdnin tacihl 1'9516) yak. cKJplrdamakJ; veya ckJ.pll" .. danmak:ttva.r; La'tUe TekJ.n Inerakll gdrUnilyor, CO~tlldar kome oynark,en dnpranma~ dlem.i.Yoil!~ar ve , «Jtlpll'damab cU,or-

lar~ .

Ya.:,uclbk gUzel blr sanattLr: 3n,cak ozen lst:i,or. Latile

, Te:k.in. kazandrgl paralal''la evlne. SOZlWer aJmaJu:hr ~ ltStii3ln gtbl P1ustu, rs, 1.7)' cfimleciglnde pustu,J sozcagli:rUl ya-zmadan sijzctlklere i}u:k:niasm) Ball.k 'Y,t:rme.h; ~()rundaYlm. YU3i.eUJ1.k tUH.

kent. ve Latilfmi Tlekinl~in d\ogd:u.Q1u ,~natda Demokrclt Par~ 'tl~ni,n kelesl olorok buvuk yat!fllml va azen bolgesidir; d'il(kati cekiyor~ Ticarl~te Ico.lnion [n;,llm~,trr~ Buny-an iss cok daha once hoh dcJicumlJ(uhgl ria para ekenomlslne giri~

ylor. <

IKI;JYfu'rm:~ler ci'nei ij,nonlma!mak. biir' vane herk@l:si 'kan.chraoak· leader (lIC1'k:goz o1'malda ta'inlnIVlolr~ar·., L...ctde ·Teki,n.~ Cln~atf:lg'l kOy'de~ (flldoIIQ.a tOl,OI ,'eker pancan eki1cH» d'iy'. 'YOlzlvor ("). ~e:kler pancarll ticari :oitkUerin ba,~nldD yer' ohlyo,; evde peknz tU.rfJusu, YO'lpdlll"', bilrc'z corbasll :i'c~nr vo tOm u poray·a eevrlUr.

lotifs Tekiln~ ylazd,l,a~ kayun yakrfllnd,a I Ermeni, Kbyu I(;igli lie Cerkelz I(IOY"O Cinlruoren'ln bulundugunu habelr ve'-· river. IBlgi nSI lDtlfl9 TekinP~n IkayO ar'Cls:l!nda ins,cnlar gidip g.eHyorlcr; Huval IgidiV'D'r~ 'k:a~lycr "Ie e,rme'nUe'r Lati:fe' Te:kin;jn k.6vune g,eUp hah 1fJ'inde cah,llvorlar (~.), BOVliece tati'feTelkin~in Ikayunun icleri:ndei m£l·!~aman ollmayanlar de dohi I baeklCl h'allk~cr[l De~k. ve tU:Hplk:a hal,kh-:lirla all, veri~1 i~ilnde y~:u;adl,all CiI'n'a~lhyor.,

BuU)'nl bu 'bUgUerlden bir senuc eduvor~ Tlicori bitki (jtreten~, buna BClnayi bitkis,r de~ ··Industrial crop. denivor 'lie ba,,:k'[3 ,cUn.ler~e Ila,ka halklara aClk 'koyl'erdls. beUrg~n

geliet'irmek aurumunda,diu:~ to, lUBe' s6zcilderi ak tarmak d e!:"U. TOK,. PflskilBOo,lllI SOZ1.lIkJ.eri!'nde 11;I11:15t.1:1· sO'zcuH ·,ak. Fe:r.tt DeveUtol:I,U"D.un TiUk.A:f'gCHiilU 'Ie Olk:il VI(! Ozean Y'alIm'm Turk.cedI' EI veKar§l,.t AnlambIat' SOzU1l:;tf:o.cie de bO;F'le bir snzctik yer :almlro(f. -s.o,fUDlf!VllPI· (s, un I "s.ababa:ca. (s. 31) I Dine ·"wmak" (s, 3,2]lt ;ranil Tflrkt;e'cletlne ya,pdU", ve datla sanra.kl sa·¥fals·rd,a. cte.§lf'ledb (,S; SEn~ .cg1tCIA;rn,:i giClen" I('S. 1(6). «otu.[,BDlan kesUa, (8. 106). *G3kttl (s, 10") anlamaK anlamlnda cCaktl1 ,ya-ob TW"k~e·'de ,eralmJyar, .LaUfe T1eklnfin Twlt~e bUm.led.ig;lne VI@' Turkrce':ri .sevIII ed!l;ln.1. TQl!5u;e'ye hie saygJ,51 olm::::u'),l,glnl gost1er!yor..

P'opWimn adma Ttlrk~e·.Yi ka·bahl~LL::"mak. T1!rkr;e'ye" kl.Y-

mu; reter .arUk. .

Bu dip, :n.ot" l:ia;tUe Tek1:nJin eh~:~ttrme'nlerlne hitap edlYClf.

Tilriu:;e'ye' -]I'D dlU,orum,

(". )1 l.iIltile f'I'R:in. ,ib'id.,. .~t l',!t

( •• ,J d)Uj.~ s .. 23~ .

4D

~jzg:~ ohJr(]k~ b'uy'u, peri, c.~n inanCI o,lm,az'. Lotifl8 Tek,i:n

~uvdurlJv.or: . .

"VDlJClhk uvdurmcdu';; hh; blr itlrazlm.yuk.~ IAntal< tu- 1:orh o~mak zorundo, gercek:cfHgi.. de blr "lana bIro kll,Yo" rum. Eg,er cin!i ve buyulu b,"" IkoV VClzm'Clk iistiy,orsQ, ~ker pancQrI L],ret'fmi'n~ ''Ie ermenil koyleri i1e ah, ve,r11,i unut ... mak ,zorundadlr~ VaratmQlk,t uydurmaktlr: tlekrarl~VDrum. Fo.katycnillstl,m,(]~, nUlzyon ya do senn, haUusinasyon.. do uydUrmad~r~. yazl'clh'k degiU. CoclJk~ar de uvduruvorJarl DC'Zon,cok guze·' uyd.urUYC1lr~an arne, va~Clr olamiyorlar",

.. Va·zlclhkJ ge.n·cekHkll g,erc;ekJUften dana eJksikasiz v,a; daha iinanldllnc~ uy·dur'm,Clrktlr,. Her'l;u3Js yazu:a olamIV0f",

KcyIO,I, once elblse Ue· '~Clru~fr; tef2tyl biilmesi daho sonrn ohJyor. AncCllk otabOSlUin ico.cilndc1n sonrCl hie b;:r koylU,t o:tol:uJ.SUt voldan lo"ro mntvamoz. CncaJ V,olu ten Ivacak; voh!l~an senrn kOVle· o,tabus geli"bUiYOfJ

Sey'gnf O~[jm'un Uk paragrlof,lnll Q:ktar~vorUm:. l'Huv'ClI .Akttl,'~n bfr Q'tlnd"uz.· ·b'ir 'gece suren volcul'ugiU. bir ogle: vo,ktt Alacuvek Kayu 0911,lInlln bQ'~lndCl son buldu, Bu kez

rn nsmovl IbirotobLl.sle 'C.I,ka:gelmi,,11 koys. IO't:obus yol beyunc(J epe'Y'CB to'z yUlmu~lt'U orne yiRS de gune,in. k,lZglR l'llk~.Clr'll altlnda: Dyne: Igfbli pClrhv,o:f'idUI. TDil.yumrak g,elen ~,rr ctabus, antatlilyor: he'men :sanrak,i :pc:u"agrcfl d~i Dk .. · '" tonyorum,. «K.oyti:Uerl hayctlannda Uk kez Qlo,rcHlkleri: bu

..~(Jrip ,ey kair:~nslndal nkin deh,et'e irkUdUer. Bu ,c,Iktn" ~[k anlnda duo IOkUyUpl sCI'go ,soh] uflJrenler~nl k.orkudan denuno ka.;~nlnlarln VICn!9.ra~ otdbus.ijn :sogrnl so1ult1u elha,me cese reti gost.e.,le'nle'r de elk'rl». H ap6i~ bu kCrdar"

Lattfe THin edina ne buyOk; Icurlel! B.,ir tek bun:u;hl kut'amadlan ·edemliyorum. 1951 y~hnda Kalyser.~~'dei dO.gimUf bir hcrurn, TUfkiye~dB' ne:bair yazabmyor;' otobusu Uk ~kez go renter, kClrk'udt] rill oimodlk Ifler 'yo'po'nlar, duol. eden-

ler, hep Turkiye.ldel ya,~yor. latifle Tekln, bir ey~u1lst yaz,~, orclrak.1 12~ Eyh]1 doneminde, herkesrn her mcselo inainacagll ·v'ors,aYlmtn'l VGPlyor; ~nsan'ar'ln ger~[edigini -Y'I! nkelle~t[§"in:i: dO,unuyor-. Ba,ka "t'urlO dO,unmesi mUlmk·un degi I,~ yazdddarl ,onoda.

Boyl,e' du$Onelbilir:: 12 EyU.u d6neminde Turk I hrn,:sanll-

411

111~. ~.O!nU'egik, kendj~il~e alfnCl'tl~Qnln hepiin~ iUrol'sll, d~n .. J~chQ,lnl, .he~~ba katabl~n" VIJ bUnClI gOr'EI: yazn::',lhk yap(ltl~" I!r. K~Vf~ .. I:ull:r. Valn,~z: boyle v,apsQ, biJe ya. otobuslu oyun ... cnk _otobuse ce'vjrme~k ,zorundachr ,a de otobusu, btr noklive uCag,J He keve taqHmak, 2oru:ndod~r. Ba:~d{CJ y'ohJ yok,.

, ".V'~lu~~~ind~, 'ge'cmek iiICi:n,:Hr,; sus icin degU. Eger .lo'tde T.e,k,~n lin key'une, otobus geilcek k,cder ,b~,r vol v,o,r;..

,S~~kBsin btl .YOI.d~R daha Cines gece,nler o:llmu,tur~ in.san Jcu', ,ke'lnte, g~tm~'fii' V~ dQ' tafltlar k,cye 'Q'eI1mi,' olmah.- Vok .. .sa "Y'OIDI,~az. ,Bunu.,Latife Homm bit ,de'rs, cJarok ogren,meya CQlu~mlah; bunac:D sonraki yazll,orlnda uar1fJrll ,0" lira ..

bHj'r,.' -- ,.

_ .,EyIOu.st vaZICI LCJti:fe'Tekinl, Turkiye'yi bir Afri,lka, (B .. ~esil . SClIVIV:O~; . kar,~llglnl b,utomOYCU:ll bir baskl slDnucu!ncia Jn$~nJ~r PS,.,.k,l,yatnk, 'anlomda regn~sv,o~l,al u~ruv,orhJ,r. Bu .~~en~e ~Qtl~fe Tekin,~in Insanlarl r,aUVDYCl d(lonu'1an kutu»

,.dlv~r~ar. :v'o1 I~k kez_ rl~~YD lie kar\lJ'~a,,~'ncQ ,«uykud'an, ye~ ~~de'nlcm'~den» kesih:yor,~ar (~,., RadvO ,a,k~nllk varata.blh~ ama~ I~sa~hlr'~ ,.radyoIYu gar-une. neden IkUlmat ya ~~I k,urur;,t~.r~ak, Estemlyorlar ve luykudon .. yamsden i,om,e- . '~;en}) keslh_vorhlT; onlctm,ak mumkfjn d~it PS,ikJyatrJk bir

~ .O~~.~~,~atl!e_, TBk,~nti, ... ,an,h]Ja'b,ilmek tcinTurkca 'yazrlmu~j ~Slklyatn k"lta,ph3n okudum.. 'ancak,. llus,Qrunu,n cevol:unll bU~CJmQdlm.

la~~f~_.re~in ~i n koyluller~ taker ponca n uretivorla r ~ . fa,Ka't utuvu bdm.,yorJar' f"·'; olcbilir. Fckot. LaUr'e Tiskin" .. in koylule,ri komffn~s'U biUvor:lar; aD ~:nro[Q,r 1k;,Dvde, Minora .K.ngtnln Ikomunisf olduGu dlJyuldu r·'··)I, Lotlfs Tekin ~abe~' veriyor. l~ke~uzay dizUerini hotlrlCl'tlvor; izl'Bylciln:in :ne t:uUp ne bUmedi~~njr diztvi va,n,aten biHyor V,c d'DSUPtty~r. ~atfe Tekln, Turi( lnsorunm 'k;ofasu"un li,'Ci acaenndan~ 1~ Eyl:y'l 'vone,ticUeri turunden ozglur got"unUyc,r. 12 'Eylul, TlJrk,~nSanlnl'n kafcs,rrun i~indekilier'n b,ir bohJmunu Ctkorrp ver~",B bCI~k,fl sQvlerr yer1~,'tirmek, tSUy'ori SevgUi

(*) Zb'id., 8. 10.

( .... J ibfd.~ 8. 20.

r ..,'.~) ibid .• s. ~fj.

42

'O~(im'un Va:Zlc~SJ is,e dcho ke,yfi. Tu,rk insanlnc Istedigini bildItiyor ve i,stemedlglni. bUdirmiyor.

Minera 'KI,ngl" koyun ogretmeni ,olluyar; Ative'n~n einoi k~ZJ,nln adi iss: Dlirmit,., Diirmrt Klz~ Minera Klflg~ ,ogret.menl merck, ediyor; komunist olduguruJ' ogreni'['cB Ide ke,mun:i2m'i menll!( edlvor, B'r k,e;z dD,ha beHnmek, gerek~Y'or; l.fltife Tekln, aVni zemonda blr aniimis,t oJu~ytlr., ,Oirmit'i ·blr cnlrnlst ygrat~k, olar,ak sunuyoL

lati,fe TekinJi o:ku'mak blr o,Cldan OQk ko~ay: Pcrrc,g~ liClf ya de s'cVf'c sorunu vok. Sevg,iU alum yaz~cn3r 1)0ro:'Qrat we dono s'onrc:ki kita,blnda gorule'cek, noktclomo turunden yaztcihk. c,~I,k,tH'lhkiClnnl s"vmi'yor; hepsini Ylkf'Of'~ tJe-d6n 'S(l'Vf'ClVI hic;:,' parograf olmoden d:tzebiliyor .. A.ync,(] lloragrafQI 'gereK de duymuyor; gen;:,ekten de LDtife Tekin~'in pcrag!ro,f'a gerek$inj,mli yok. Pcra,grat bir montrk dizisi icinde. b;r cumleden doho uzun bem birr du:~urJ:ce yogtun-.. ~uaUrnu 'vel1yof. IBdlOm(t 'pdnJgrallonn man'tlk. dizisi be~lir'liyor'. Lotifs Tekin'de ·i"t'B bu nedente poragrafa hie ge .. (e,k yok~ 'CunkLi b'utun, sayfaton is,leflon 5;~rtllv~a oku:mclk mu'mkun" bir kaY1p olmaz.SevgiH CUu,m"un sayfalc,nru CVi~ nn, soyfo num,aralannl k,al:chnn, h,epsirli birgokdeh!'nde,n ,oUnt scnro l1oplClYln~ tcpfDd~glnJzl srrcvtc okuvun, hie vcdl"gam:Ql,SlnI2; yayrnevlnrin sayfa dizis1ni nceut yachrg,amlyo~scnlz yD d,a yadtrglv,ors{]:nl,z. ay1ece yet ya,dlrg:a'maz~ srmz va de o¥'r"u olcude' v,of'hrg,arslntz .

Ancek bir cCldan do zor: zaman zemcn, Latife T,s" ,Jkin'in neden soz etUgini sormck btr zofunluhJk o~uyor .. ,Egel'" D'enim turilndan bCl] soruten frdele'meyi biroknrmvorsantz, ,Qefii'tU kay"Qlk~ara, ansi,kllopec:Utere ya de kutuptU'lneJere 'bCl~,vurm,ok gerekiyor.

Pr'ofesO'r 'Dr .. Rcnsim Adasa~'ln IM'edi,k:ot' Psiko~o1i coh,ma,s~ndan anim'izm'r ,o;zetJe aktarmak durumundtJVlm. ~Oyh3 ba"hyor: "i'fk ins,cniarken'dileri'",~e' d1l.JVduklcllr~ ru ... iii haileri c'Cnh' ve CCfH!i,I,l Dian biltun tobicn e~,emafi1~Clnna ~Q t(n;a,rlom~~I,Clrdlr., BIlt.Un (colen: cenh ve' ruhludur. In .. scr.un orga,nizmaslnda yer a~cn i'vi veyg k,ct'u tcbh:uh ruh .. Iarm kQstrgC]~ deprem gibi 'ehikeUef'i 'leva bolt yagmur,~ gune, dogmasl g,~bf reydell ot'Clylan yara't,1]kJanna inonihr~

43,

'"-',

...

dt Bi'1kj~'elr1n~ dcglann ve irmaklarln do ruhlar1 m,ev'cuttu» (.,). Ruh ve layn. cnlamo gelmek uzeni' can. inscn'l,Q S,I:nlr',1 sov • .Imlyor. ilk insoJ1l,crol gore -'dunya insan ruh ... lonna benzer ruhlu v,crhklarhJ' doludur, Bunlcr bOtun ,ev len hare,ke,t eUirirrer- . Bunllardan ,?U senuc clklyor': H'cyvan'iere 'Ie eonslz ,madde,l,erle dahi bir ruhu yukleme kana ... on, ,cnimEsme is'mini ahr. 'Heir lagacan kendlsine mahsus btr ermen perisi 'va.rdlr. ,iyilikh3',. ve insanllcr bU ruhlan hos ttrtmok ve' yatu,tl,rmak tUe eld'e ednirdi,~'. ,Anilmizm'de" dagl• ta!l, tulumbol 'YO da ruzgtilr hap :konu~uyor.,

,s.ev'g:~U Oilum~f perJI',er 'Il'e cinler uzerine,; gen;ekl'er Be, clnler i(lic:eya,ly',orior", Evleniyor!'ar bi'lie: «B,(],vrcktar., CIkardlg,1 ,ct'tlnhl!fI ,g,izU gizU Igotu,ruPi peri klZ,lna verdi. Onun- 1'0 0 hermen zomomnm sonundo. 'frezhanmi, 'tclrlat'ordo b.,tU ,oonan oynayo oynaya dunya evinegi'n:U. 'P'en klZIru, ,'c'lmacln baou;daki deHk11sn evine geUn getirdil, , •• ). Mcs'cd ya do ,aka deg'U: gen;s,kHk. «Bavraktar'ln peri Ik~l~ndDn bit ,oglu~ bir' kszl oldu. Aroda bir" , cocuklarlnln eUnden" tutufl Huval·I'a Ative/YI yoklamcV'Q key'e ,geldi» .. Boy1lece peri klZln In CDcuklorl insan i,Cine k'onf1yor.

Huval, Us Atiye,tnljn ,luzlarl D~rmi~' tse perner va c.in ... ler creamc kiD n,a y,ar. ,Minora KJrlgl• klomun'i'st ogr,etmeni merak ecUnce DfiDmoya bos,hyor. ,~Qvle' yozIV.or: -"RuzQlfIro soreu, buluUara sardu. _ ku~IQra sorduD, ( •• ). Dir,mit

_ KlZ,. bir animist oldu ~u ;ein.' istedi,~U conslzlnrla konue.uyo('. 't(u,larlg konUGuyor ( •• U,. 'ruzgOrh:.1 .konu,uyor', ( ••••• "1' tullumbaiy.I,Ql konufiuyor. ( .... iI!*]~ 'gOlle kanu,uyor

fl!'''*ili1tl; kanuimadlQI y'okl her dUi biliy'or. "

....- TuJuml'la, ,d'uydun mu I:labaml blz'i gotOrece,kmi~,. - --- Duydum Dirmn :KIZ. duydum.

-

f*) - Prot. .Dr'. .Rastm :dastJl', Yen. Medtkal P'sikoZo-

ji., l'sta,nbul., 1977, s. ,508.

( ... } Lati/e Telet11., QP cft., s, lB.

fill •• J UHd.. S'. 46.

( •••• } 'fbid..~. 26.

fli""U) ibid.. 3, " ..

f··"··'· J _ Ibid., s. 2' (U ••••• ) ibid... s, 29.

Sen camdDln bokarken~ o,gzima avo diklp On'Un 1~ln itler glbi u,ludum~

-- Oz'ulms'I' ,se'ni' ,de gO'lUrOri.im y,anlmda ......... Gotf:'remezsl" Oli nnit 'Kiz.

- Go'tulremeZI:sm g,ltmem.

- 'Gldarsln,"

_- T~pinirim., aglorllm.

-- T'epine 'te'p~nBt' ag~cva aQ10lya g'dersin.

- Gitmem~ goriirsun; kacanm,. ,.

........ Nereye kacars.n cinU klz?

Ruzgordan, bu'lutton~ ku,I'cnian Mino,re KIr:Jgl komu .. ·nis1in ne o'dugunu otjrenemedL «Sonunda gs'Up lev'l'lerinin cctct ,kaplsU'un onCl'ne. durdu. IBagEn] ba§rra ge1ip geeen atbnln yoh:'nu cevirdt. 'EUe'rini ka,ldl'rl:p kamyontann anulna gectL Kaye' g~1'en cerciye. Ir;adlr aeen cingeneye 'K'Dmuntst ne' di,ve scrdue.: Lali,'e T8k1n. k,omun-Isti soracak klrn-

sev. buluyor~ Clng,ene'. '

Alive o.k~'av'ay~ celdp DI'nnit't,n pe'!;in'B' dO,tu. Blr ogl--

'111n ba,Jna kadar kovaladl.; blr ta,lcdl~ ValvarmaylQ, aglla .. mav1,a _ kmzlI'J bu meraJc'tG'iR kurtaro,mayacaOllnl an~o.Vlncal "aha komOnJst Q,sileresice' dive Dna bullut'anycnl VD,ra Ikovun ustunden geeen bir ueagl g,Qsterdt D'irmlt onnesrne inc'ndlj kcmluni',st'i ueok snndn, Ne so'v1enebUir? Ne

.sOy,ienmsz ki? -

. Atiye'ni'n kOCClSI Huval, k6ye otobus gie'tirince Ik.o.yHJler korkulanndan neler yapmlyorfar; aynl kovllu~,er j' her gun ba,lannln u'Z,erinden 'gecen ur;ogll goriiyorlar. Bu, tlfr" lkmclsl, Latif'B Tek'InIH,12 EVICU Icnicesinde herhan~

gi bir sol argut lie i1gisi- olup ol,modlQJnl bUmJyorum,: Ge~ -ce Dersi blr lpueu verivor. Ancak verao de yokso do. tnttte Tekln'ln son derace korkmus oldugu sonucunc vonverum,

Lalite Tekln, 12 Evt(H korkusunu. tinier ve' cadi -ka~

nlanvl~ an'lotmaya cah,lyor. _ :Korkuvu vaVtyor.

Mumkun; bu nedenle sat~lml', olicbiliir"

Devam ediyorum. S.U boHlmun sonuna yakla~hm. [On-ce eglendirici ve :s,ev~ndirici bCllhvor.:. (C'O Igun» - ba,ilvof-

45

ve devnm ediYDr~ «ak,ama dogru,1 kaY'lln lclnde, kosobcn~n zenginler~.nden,. Ho,em TaUp'h"ll damadlnln Plj'ot ofdug'u~ nl,cnll~I,na g06.teri, ol'sun diy-e" ,a'r-ada :bir gleUp bu yore ... terde koyle'rin' ba,li'uja durdugu hcceri duyuldu. Hcbertn duyulmasryhll kndinlor 'Q,og,uslerine 'vurdul;oroc GokyuzOne bcko oaka AII[]~h kcvustursune durdutor, 01 gunden sonrc do :her ucok ge,Ci,inde, damadlmlz ,kaye ,geld •• g:itH d'iye~

-U~CgIUl ,guruitus'Onu dUlymayana,. bulutlen 'ycrovara gectigini gormeyene heber et1'Uer» (*). B,Qylee& otonusten "kor,ka,n keyH.Her. ucagii csl'mHe ecHy;erlar.

Burosl aYrII; SevglU Ol~um yaz'lclsl buroda durlcm,lvor.

Burndn, !'ed'enini "ok onlaVCl'modlm. pek cokpcragraf y'cz~.VQr. Devamlnl clktanv,orum: «Dirmit koVri.Uerin kcyun u:stunden geUp gecen her ucolgln (udl lura tc geQi,rip~ • AIIlc,h kavuiturur- j,n,aaUah'· diy,e cClya Delva bo,ktrk'[onna

90n:lu'kce. klme, nev'e inanacag.nl liyldan ~ylye fJG,~rdl. Hele nrnden eok gecmeden~ Hac. TaUp".n damadlntn dill komunlst ,o[dugu haberinin ,koye vaYllm:oeaylaj kaylulerin her' uCQQln arkosllndan kufur edi,p kap~IQrn'l ortup icerl ,cekUmelerinden sonrc. aklr ba,lndan gitti . l'otife Tekln, kah,r.ama,nl Dir,mlt'"i'n btJ,lnda aklJ: aJdugun,u Uk· kez aCllkl'omu? oluy,or~

Bundan sonrosl oku.n:unca. Dirmit lie tanre Jekin erelinda; bJr bcgla,ntl olup o'm,ad,g'~ scrusu ctJk cid,di bi'r bicimde ortayo c.kIYDr; lager ,imdiye kadar Clkmadlysa, bunden sonra 'Clkmasl gerekiyor. Lalife Tek~n iklaldlg~

.yerden_ surduriiyor: «,Nereden gelip oereve gittigi.t 'gok£eF naslJ ,DurduOu., once gOt(UtuyO neresinden Clkordlgl bUi'nmez ucagln Ikomunist, k,omOnistin ogretm,e:n o,ld,ugu-nu du,une Id~u,une, ht:lnd's, gittikca, b~yuyen bir meraklu gezindi~'i vetmi'yormu, gibi~ bu del'g uoagl,n damm. damadln do kom~ i&t ol,d:ugunu duyuncrl" t,in Icinden Clkmosl im ... kOJ1!Slz hale - elcU.. Sonunda komi.inistin de. ucaOl,n do cin olduQuna karar verdi». i Ie bu ,kada:r; k,omOnJst., cin

oldu. _

fddianamelerds: benzerreri 'liar. ·dlr cok iddiancma

'.

komuni~tlerin ncsil cln t,fjrunden Insnrn CCHptlgJ uzetin'B! kuruluyor. Lallfe Tekin, tekr,arhvor.

'Kahramanl Dirmlt ne yap'~yor1' K,cmCinistin e'in oteuguna karnr .verlllnce, ne ycpmas:1 gerekiyorsa onu yClp~~ Vcr. LatUe· Tekjn hemin devcm ediyor ule oktan~orum: «Cin~erin lnsnnrn gozij~ne cncok, ontcnn usrune ~,endiginde, ayak~anna kaynar su dokul,duglinde, ,e,ikleri bes .. rnelealz at[cYlp besmeleslz vctiP kc,lktld(glndc1 h'slflda ·Allah·tn adlnl anlp duo akundugunda gorunduklerini duy ...

Clugundan, 'ogretmenlnlj gQ,rmek icin. onu klzd'lrmanln tek vol olduguna karar ve.rdi~ Kc,rar w'ordikte'n scnro. da~ k'oyde duvor di,bilf kapi onO, kaUuk koymadl', nsrest okhna ,du,tuyss' craya gidip besmeleslz r,edt Cinle,rin 'Verin yeoj ,kD'tl cl'undan olsa e'lsa konnca deUkle-rinde'R1, k,Q5,tebek yuvalanndblll, tcprcktclki cat!aklc,rdan Clkccakl,annl du,undugund'Bn~ koyde kenncc deUgt k,05,tebek YUVClSI1 UJP" rok oatlagl blrakm,ad., ,saga sola ocak kurup au koyn[]t~ II. DeUkterden, ic::el1 k:aync,r su~ar' bo,alttl. Clnleri -iyilce klzchrmai< h;in sobahtcn ak,ama kodnr kuyu t,a,ladm. Herhalde bundan sonrn, bu eylu!ist ya2E uzerinde daho fazici durmakl lnsernn kendis.ine saygls~zl~g. o~ur; burado duruyorum.

Boyle bir kitcp ncs,l,I yozlhr; pe'k c;ck "a~IY'Drum. Boy .. le bir kitap ned en baslhr: bunu bir l:ulriu anlayo'mlYorum.

Sevgill O'jjm~ ooslldllktan v'e y,azlldlktc,n eonrG,. insarun tariflerjnln ezlldlg" b:11r d'6:nemde pek cok sQtlhr; bunlQ ,aflmlyorum ve bunu anhVOfum.

47

tKlNct ,BOLOM

-

RDMANDA. TIP VE KllR..GU'

Turkjye~de JQmc'n yazfllr.

RQmgn~, birrey ve' bi'reyin gs'1'hii,mi lizertne 'b1r senetnr, Bu tem,el nilieU(Uni bugO:n de koruvor.

Ball ,Avrupa Us K:u2:ey Amerlkallda rome neon birey ile bllrey~n gleU,imi ~:lka'nlIV'OrSQ. bu, romon'n~ kencUslnl redd'e,tmesi gereG:i;nds,n Ueri gelmlyor. T'e-kate'j ,c,amc' yo,anl'vor: 't!ek,eUer blreyi ezivo', ve bireyin IgeU,imi'ni durduruyorlarl :Burekn bir ge,riltemeVizor[uvorlar. Roman ger· cek'cl bif' sonar koludur; toplumdoki gen::ekU~i yans!tmck durumunda kahvor. B~reyin e,zildigi" bireyse' geU~menin durdurulduOu: b:i,r toplumsal ortcmdc, b'ireyselUgl:n geli,Jmi uzerIne bir scnot kolunun trCliedisin'~ anlamak zor 01- mamah:, biray-sel geU,meni,1iI durdufuldugu toplumsal ke .. , . sltlerde rornen con ceki,iycr.

IKafko"f1ln Me.tamorlphosislfit sOrekli ki,Uigi, 'Bzilen bi ..

Irevin,~ nomom bOc,egine donlu,umunu ycnstt.y,or. Kafka' belki de bo,ylece, Batl Avrupa Ue K.uz,ey Amer~kctda romamn elonuun son derece dcralml$ ,o'duguna i$Cllret ediyor.

Kuza'v Ameri'ka Ue Bat~ A'vrupa. bilrnkte olgun kapitoUs! (Hke~Br deni'ebni'r, remanln clammn ,cok dnraler,g'n~ goruyorh:u; gorduk.lerini tare araYlilanndon Clkannak mumk.un., Eger opertmen, hastcne, have olern tOrunden bir tur l[]rcui1Incilg(lZetecUigir~L inv,estiQat~ve reporting~ heyal g(j.cuyle sunutmcsi denemle!eri. sexus, PJs'xus tunJnden t'op~lumsa~ patlamahJrI ,ka'rn cevlren denerneles Ibir

4B

_YOI10, .~lrak]laCak olurse. uc corenin on plana ClktJg,~ sop-

l1anab~hr. . .

iUci poi"ls·.fye vel M'i.ke H'c'm'mer yal d'e J1cmes Bond 1,u,n] ~~,r~Y~rI~lomc~~~'n ~Iuvor. Son derece cnhl'l~abiHr; poll .. sJve ,de blrey alum Ile yCl~'alm Drcsindaki secj'mda kendl .. sini ger"c:ekle,tir~YOf~ J'amesBond turundei dcho ez ~nD~Idl'rlCHllQl1 tek"noloiik olanokllartCI gJdermeve CQ:II,a~. ancale' Vine de'. Iromantlk cag:fn venilmez k:ahromanh](lnl h01lrlatan romcrl'l,n njte"rigine oak Uvgun blr VQ~ denenmi, oluvor.

Ikinc:i yol. QZ geli~mi, denHen k,opitoHst ulkeler~n romanhllr~nQ tQ~ep v~ratmClk ,bicim,llnde ort1ova ClklVOL Bu

y~~U~~ s~n.~dere~~ I,n~nd~nc~ ... ve madd.' k,(]vnak~an oldugunu du~unuYon.Jm. Bu tur ulkefer hem kend' 'te,k'eHerlnrn hem de emp~lry(]nst bc'sklnr,lr1l zemberegi;ni dLly,makJ(]' bir~ Ukte" bu zembereg~ k'trmak ic:~n cenh bir mi.h:adele'vi de

bonnchnyor'c1r. :M1ucadelel• bireyi ve birevin geU,imfni 'on pfOnac~~(]nvor. Hepslinde~ VC;tlr' Kernel ornegi bir 'yigU .. ~eme, ce'IIJemesi buhJnuyor; o'igun kCPftQ~is!t (Hkel'erin okuyuculor1 ve buntarda engele kcr,1 ko~an tnsem. kenai ~em~~ra •. gecmi,rnj sezebUiyor. Ana dWne usteco eev .. .nJerek. CZ va da cok venids,ny:azflan bu romonhJrdan. roman 'tDch o~maYI deneyebiliyor .

'. _Ucuncu ',01 tse, romon~n~ bireyin Igercek1'e~tigl ve VO'" fun z~manklrdCJ len cok gelh;litigi bir alo,ndc VDZlrmasl 010- rok_ anDV.a Clklv'or. Hemingway~ SteinbeCK, Erte Maria Remor'9ue., 1Iv..a ~hrenburgJ ~Qlohov~ Dimo'v. Simonav yalnlz~ ~a Ylrm,lncr vuzVllJn en h/j rom1lnIOlr1nr yozml!? ormakl'o b'ir ~rCJ'~o gelm'v~r~.a~; (]yn~ zamandciw grsvler ve eat'J~,rnotClny .. .10 blrlikte. en. IVI. romcnten ioin sav{J$ chJnlcnru secmi~

. Q'makla do blr16$lvor~ar.

8. rey. savo'$ta gerc,ekh9~jyor. Roman, SQ,YCI$ 'a~anlnl' 'yazJyor.

Bunun resncnn oJmad~gr,n:r dU$,unuyonJ1m'.

~~Ia,~~mln OZIU'.,retorno tekme ,atabilmekte yotlyor. Bu ,e" , COk SDvaOla. tK)y~e~lr~. b;r,eYJ SOft, cozum~emede, YO$c., rna let.me atcbddJ~1 ofOuda gen~'. 8orza'c~ bir remn-

481

F .. = 4

nmde, 'bunu ,r1t\1'k ,cok guzel ,anllatIYD.r: cA,hlolk dunyas,IRln ... yet kUr"BSti turulnden~ tr,ades,i 'guch:' insanlarnl~, 'tlpk.11 bu,tun se'rveti:n'i bir oyuna vat~rm:aya baV'llan kumorbez gibt va,a,mln~ risk, eeerek dal,mc,k 1(:1n oldutder~ cukur ve ucur LJmhlJJ'nln b:lLnundugu~, dogru degil ml?» (~) Pek eok dogrudur; (],hUlk oncnk eyl'B,mde ortlaya Clk.p~or. Evlem tse hiraeeme veozguilihlk all'Dnln~mleydanc getitlyor- Irrade, tstene kesinUkh! Dzgurl,tljkl,e bi'rHk,te diJI,un(jh!b~1iiyQr. Ey'le:m ,o:tanl: olmadan bi'r ,kavfCl,m ot,arak irade;vi anl,cY'ClbUmek mumkun ,de,gU: 'tarsi, de dogru,irades,i ,o1mclvam,n o.zgurHJgu yok.

Ahlak dun,yaslnda lnscn kendisin~ s,urekl:i deneverek. ve slnayanJk gel hpUriyor., ,Ahhlk~n h~c bir teori.k bo,long.lCl 'Dllmamasr, ahlflkh y(J.~m ile eylemli 'va~am~ birbi:r~nin icine. sokuyor. SQva sto tse insan her an, yo~amllnt r,isk ede'csgi: t8hJik,eler~t Bo!z.ac1In sozleriyle, ya,amln Igirdap ve uc;u,rumlannl, hazlr bu~uyor.,

Ne vaz~k,~ CI!rt,lk o~gun kcpitaUst l.i1'k.e~er ieln lnsen, so .. · V[leta., iCStlva,ta VB ban, ,ile, SOr\Hl' crnsmdu bir yer tuton bu.yuk, grev~erdet gerceklef$iyor. EmperyaUst sav'o, do Dlsu, artlk inson :sDva,ta butun kabuklorlndan soyunuyor; 80yut kahyor.inson, durag'an olmaV'Dn. devJng,en soyutlu k olqrak dO"jniliebilecak ('." ~ ozunu ortayo ctok'llyor. Emperya.Ust: sQva,ta olso bUs' insoni son yudum suvunu, kendisiyle olmekte olon ,or1<odO$!1 orosmdo poylo~,tlr .. mak sorunu i:le kan;,1 kan;lva gelfvor. VCllnJZCD salt cesana! degH;; sadakot ile cesoreti 'oolilnm,ez bir ,oz olcrak her an Slnamak zorunlufugurlu dUYUYOf .. SavD$ fUm}eri; ole,' (] Ufndc, yaroh arkooo:,llnt' kurtcu"mox tetn tereddUl g ..

,

(.) ,lI. de BlllzGC" The' Chou.ans. Penguin. J972, at. lJi-. r:inci btJlil DL

cIs It true that the moral world Uke the' surface of 't.b.e .Iobe has :its gulf and abysses into which. strong - wlUed. persons love tOI plunge at the risk of t.beh" Uves., Ut£i' a gambler deliglhting to s'takle hIS ·~._~,ole 'rortun.e?"',

(·.)1 cb.uma.o essenc!' has no true 'realitly.,., emsarun ozu. .. nOD 'l8.bib, tUI l'ereekUil rok.~

K,. "tJr%'-F'~ Engel"" Collected Works~ Vat J',. s, 17S· ..

50

'(:.irefl~ 50n,rq kutrtarm:aYI denerken k,endi5i de 6le:n y'D' do :kurtoran SO,VOfiOI sahneleriyle doludur; gert;egi, veyo"g ... m~vans~t!YDrlar.

Ahhjkin teertk bir bcupllanglclll 'Ie i'cerigi yok~ yurt s'Bvgislnl, povla~mClYI'. cescret ve ,sOdakCJtl'~ akllvoluyla but,ma mOmk,un degi Ii. O,steUk cklm 'teke~ hesaplanyta 9zde,~e'tiCU birzaman k:eSiUnde~ hcHkl1 icin daragaclna giiJeo, pay-Ic,,~ maYI bir VQfam ilkesJ VQ,pan, risk a~madan znrnan dolcurmQy~ ya'~flm saymayan~ sadakatl hep maddi ka·zcn~m[ara terclh eden[er~' VB bu tur dCIVrann;dQr,I'~ kjmse oklth savml'yo'r'. Vurt VB' hclk s@tV'grst cesorat ile' pay'la~m,ak [")\I'B sCldak,at universltelertn ,kapll,onndan rf;eriye sokulmuvor. Butun bu nedentel1s" tekelci o~madQ. arllk ne'yazJk:. ·inson. ~nsanl t!tuif ed'en ci,zgHeriyle~ en col< ~savCl~ eteninde gercekle,iyor. Virm,lnci yuzYllm ,sn fVi romono,r. .. nek~Brin~ :SDV'CU;; mevdonl'anndanJ a~ml' oJmasl bo,una de~ ,gil; roman, bir,eyin geU~i,mi ,uzle~ine bir onlatlm bicimi,dir~

Bireyin geW~iminin anlC:Jl.lmll,.foman dUindeJ, tip yo da ,karakter~ ortolya elkanyo,r.,

Bu oolumde tQrtuiBIDn~ romando tip va kurgununverin.in ,sniden saptanmasldl,r: modadlf. tjp va kurgunuri romandaki veri ni' kaybetfiOi ne~1 surul uvor, ..

IOnee bi r nokto uzerinde DClk olmak gerek,:: Sorun' ikl deglt biro Rom.onda tip va ,kurgunun yerlerini ayn oyrl -t(utl,mok 'imkansrz ol'uyor,. C'unkO biri VD1rsa~ diger~ vcr: kurgu D~modtln tip.in Drtay'CJ Clkmaslnl du,unmek' GDk zor,

Cok basit nedenlerle: kurgu b:ir evlemler demeti olu'tOf'. Daha Ilelle do soylenebIUr,; kurgu ~ celi~ik eyiemleri:n ~htl~h diziU,idir~ Dlg'er yandon e,ylemJer dizgesi alma.don I birevin g&li,imi' 'imkBnstzdlr:' 'i nson: I ycpan,. ey!emler ~iZiSi lcinde :SlnanmaSI ,saYlhyor.,

(iii) Bab ,A'IfqIJ'a He Kuzey Ame.rika ulkeLerl'ninUni,Ver'" ~i,telerinde .. TO.rk.l,e tin.ive'rslteleri ders progra.m.lan, a~ISlndan. Vebbl KD(."tan bile daba C',ok:i Bat! melkezlerine ba£hdll', zen~ linUjl artlrma.. mUU ge1i'[ .artlPt r"lr biUmseUikJe donatllirh:en. 'payla:pm1' ,leUr bOl~Ilm.U. hep bOlm dip sa,ytll;vor. En ~k~ l1esneWk ,Mula. ,Ielir ooUilQmIlnUn durumu anlatlla.bll1Jor; dDzettm.e~ blllmin oianaklar,mm. dJamda ,saylhJor,.

51

i'r:.\r1l. . .t-VT- Fl, 'K,RAc',' VB Tip

NAZIM H~Ii'\.J.VlL ,: -

Bale "u. romtul,. hU2cye mesele;s'incie' fi,lan, n,e

dUfunu)'on.&ffl ~ ..' _

~Urde biUm ,an-tod'9lmlz, ma,nGd'll ,inr ser~lt

na.zlm va,,',. B,,," 0, serbes" nQZlm do demeh dogru d.e'gU )"Qt mlse'e ~adnvia degU" )'C1ni §ttrde ycp,tlg.,mz.z ve bugun bt,r eoll ge~ ,airier ta,ra',ndan Ilzsnnde f,lenen ye~ ye',u, ),'E!'ni imkdnlara yot oca,n bil~ teknif2. var. Bu." a·na hatbnda - 6ehit baRtmlR-. , dan - He ya.p,C,.? Yen, mesele ,a,bsen beni hangi zaruretle,r bu yeni,ekle geti .. rdi? Suphssiz ki. ye-

ni v's hi,~ Q'imazsa 0 .zamana .ada,,, T,u.rk ,iirine .g£rmerni, bir ,muhtell,cy,& ,i,teme'l& wru~a k~l£.?" cia ye'ni. ~e'dl a,ramah zoru,ndc #Zald&m .. , Bu butun icidi,alar,ct- ragmen. Ma,yak,ols,ki'nin fe"lt degUcli,

yahut hi,' D!mazsa.~ sadece Mayako~~l2f~i.n . VB umumiyeUe Rus serbest nazmtn£n ,e~h deyd" on~ dan ,ayn~ wmanda ba,flo b', ,e)fat. Bu bahst uzun u.zachya konultugumuz:; i,tn telerar . u.ztu;nde durmuyoru,m. Be'ni,m cnJadlglm mancida sB,rbest naZlm ne bir reformdur. ne de bir 0.114'",. bir re1l0- Illsyondur. Yoni B8' es'kinin ISlClu, ne de butun , "z,ymetlerin topyekun. inkdn. ,Bu·, baRzmda"!. me- I sela k,ofi)l,eyi .. str' fell.fl meselelen, IrDnu,tugu~~za gore - ,mes's'i4 halk ~Urinin~ hattd divan .sun,. nin ahenh unsurlannz. ,iirde resmi, kOMUYU. 'alan fildn topyekun inkdra gitmedlm. Cun~u. n;uh~ 'tevada do muhteUt' s,nl/lann be,er tanhlnlfe,'n I lisr;, hamleZen straLannda bilhassa. getirdi~le,.i. ' ktymBt,ten nasd inh-dr ~tmiyors.ak \I,e hattd M~r,~s,izmin nawri ko),'naldannl so)!arken nasll k;Ld; .. rik Alma," f,el,seiesi. Frans,% sos~olojisi VI! ,lahisik ' In,giliz e'~:onomi politifJi di)lorscde, yani ihi b~,riu-

, vc ve bi r kll(:UR burjull,a; hay nag" i~aret edlyor,sQ,k, yeni Inuhtevamtun vent ~ek.'linde d'e elbet-

fe",i topye IIl1n. inkd ra ,c&pm&yacaMtda. Fa.at b,u, eski, I;Iymetie'Tde sadece btr uiohat ,yapmala do, d·s'gildi. canktl muntevam.tZ Re:v,o,tllsyons'rdfr, eslei IIlymetlerin lSlalu)'la dS,gil" diyaleatikma.n )'e-

I "ni bir ke,ti.yete B~rGma.s'JI,lal ,inRddb,),la ge r,~ela- I le,mi,tir~ Butlln. bu maiumuiLcim Imbitinden ,ey' ... leri lunun ,'~in ya.zt.yar,um: ~iirde yopt,glmlz §6- Jli roman \IS htk4yede de ,yopabilinz. Meseta. esJii 'Iiirde ohenk .. veztn, Imfiye birinci derecede ,8- lail un.surlondIT~ S,z bunlan ink4r e,tmedtk GmA )perine g'ors pkinlannl d.egi;tirdik, bo.zan one gl~ ,dllz., bazcn arkaya" 'TI,plzl bunu.n (libi meseld 8Sr,i V8 ld4.Iik ,mdrwida romon v,e hikdyede FIKRA mutklkCI btnnci pUindadu'. Va hilldye ve romc,pun - £iyotro do dahil. hottd - degeri bir baklma do fl.I&ra.sllunbvvetiy&e o"alur, 'Yen' litr muhte"" ... ml.Z "in - arwptuk taroflon mtiStesna - mutlol& oklrall vezin~ Raft,3I's ,Ls·tibdGtrndan kurtulmak. na· ,Ill bir zaruret o!mU§Bc, ysm roman Y'esaire "in de ".RrD u,tibciotlndan aurtulmak bir mruT,et om-

eaRn,.. ~

Roman 'lie hiladye' ~1lJ derin. genii "e fn~llti~, baklmdan derecesine gore aosyal mesele~ len ele aldl,*,a I2ltisik mdnaslnda 'r.kra. iBtibdatln'" dan ve fo,.mGUzminde'n ~urtuluyo,.. Dab misalle-

n vQ'"eyim;

DoBtoyevsl2-f mil, bllyuk roma.nia,""nda (',kra.

Tolstoy·un ana ve ba, romanlllnnlRktne na.m,ran ,ola dahc birinci pl4ndcdlr. Su tercume eHigim. Harp ve Bulh ro,manlRan bellibafZ, a,le lzld.BiJt mcindda biT roman· 'J~TGS' obnadl-gL gi.bi hatt4 .bt,. linal.i bile ),oktur .. Gor~rnin Ana r,omam da bir Iulylj, flk,.a!H% romtuu:ilr \Ie bi,. ~o .. hika)!elen de boyledi.r. Zolo'da bile 'Ik.ra i.l2inci ,,!dna-adlr'. Cehol';u,n bir C'o. hikdyele.rinde~, hem de en muval'aillannda I&l:ro yo. gibidir.,

53

- ,S'tD ,ara,1 ,unu sOllJi)"lyi~i1 Bo,itln QUil" hik.tiyes,irli IbsrR ,bilhassa. .by lGra',tan cia bagen-

dim. -

GelsUm bahaimize:,

Demelii oluyor ,II' fdI7,£1Un.sU"", bUha.ssa on do,1t-UZYRC'U; CIIlrda,n itibaren, - ..soloho'"t,ameseld son haddini lJulmak fizers - ileriYs s,oa:yal mese~eJerfifleye,B' muharri,'le:rde arACI .pkina 9£diyar. ,B'll ",',ollaYI I"una les:bil eem,11e 'v'e ]I,enL muhtev,o~ run ,e,.'lrli g,rar,lcen bunu goz onzlnde :tu£mall IQ.~ zun~ 'skat" sads bununla, '1I',la etmejzIMaya.~ lio'slli,I1n.iB Ru:s aruzunu klrmolll.a, ikCi/a etm8li ,;jbi bi,. ileri de 0,150,1' msrhalede, tokU;,p kalmak demelz'tir~ i,lIinci mes'sle,t lull Jalrli ,yorarcuslPlO ve I bundan doksYI ,da eola data entere'ClR olmaSl i,tn I Jilinl,,", ,barak,te', 'tip.B,n, 'Verma., kaidesinbl, roman. ,'G'inmutl4fll bir' ,premap oldugu meae'ssini mll,nak"a .'me,"n ,zama.nl g,lmi,lir'.

Tlpi ,lRfuir ,edeJim demi),orum. oma ye,.li )1,8- inns' lzoyallm 118 pmdiye kadar' romanda ilgal e'ti{Ji ,.arlllmaztahPndon, indi,.,elim~ 0 do. bwm ,gi.bi air 'ani i,nsa,n" bi,r' Bohlei insan otsun. &ma .. m 'mutklk oZarok 118 '"k.ra ettu"ndo~ Ae de ~iplr.,'" ,etra.'lnda, Rum'sm. ,Ramanl ve hUuiyeytr tipleri.,1 imanlan. ,'duuIQn V6 'iRr-flCIJal.anylaj myoleJ.tilt bi,' gode tet12ik edll'll '~ine 'CUll omrak kOnft, .. jlmiZ hayatJn am.stifa &e.biti ,inik4 ... iizen,nde ,1Iu ... .~. I':lm

,'1,,_-. ~

• ••

5b1'1d£ gelelim ofeki,meseZeltl"e:

Bu~ -tip. d's'nilen nesne an,a hathndo li,lil;t tur- 10 yapll,>,or;lJ ,Re,,'itedeki tiplerde'll, edincl£gin intibo tIe ke'ndin sentstik hir tip iuydunl.yorsun. 2J Bealitede meycut ,fwn12 1'"8 b.ir Itipi tllIp i,Iiyorsun .. ikiBi de n:~,tzlis't bir so,nat icin mallbr.li,.- Ikincisi bel-

I ki biraz dahfl,makhl.d~, ama baza,n iki, melodu Ida

54

,bir ·tela, Izitapta kuUonmak mumJwn. Ma£·umu . ,yom lIabilinden btl meaele:y£ bOy,leee Izo)'duielan " 8on~~ gele'~ .6Imez, tip., deniJ,n., daha do,'"" tab'n.)'li~~ 86,n&1I 1Q."tlrgln gilli. in8anlardo u%un· bir' tarih devresi i,in hatts ba~'"lle1e ndd-ir· de oba. butun . devirle,,. "in mevcut' IItlrakterreri mUlGhIuulaFhran Upe'. ,Bu ti,pler,~ ,ebenyo, binnc£ ullIl~ 'e .~a1'Uhllr." Kl4till. eda.biyaalll Ci,pZln; bu ,me" l'aru:ladlr. E.k,j. 'Y,,".an, edebiyannda, mficerrel ve, isk ,orolll IuJrakterleTvard'ir. b",da,,. Ode"a 81-, biBe giycilriiarelz. ve biraz ),umu,mllaro" da. col ... rrJe'% Itlp. yap",,.. ,B" .baklrnciaR. ne de 0"0 •. ne 1m ... ,dar. reoliteye ya"ln" da ollalarl 8'eks"irJi'n~ Molysr'in fildn tipleri biras do miksrret'ti,..B'att'ol Kemal T,ahir. M'alelim Oorl2fnin .o.nolll tip' bile binu idsGli.ze ediimi.'J' bll1lZ, tek t'aratll degi! mi~ dir?' Me'8ki, ollllrfUl hameR limdi ,Qeldi dB yaa)'orwm. lOng, dogu,rmu, kadl.ndu·. Mabim GorRf .. mn.cI1RQ. II iss I'an.' oglun.u, haz.re,tj AI eryem ,111'· bl cfotiurmu,o ben.zer'. AnlLyorsu.nysRI.. Demek,tstedigim 'U •• olme.z np"'e,Q.S ka·roJderi: ana ISV-, ,gtsi. iulea~ldt hasisJik - bu sonuRCU.U ,.oll; 00- ~ gee,ici'" falan filtin. rn.1l,ahhaslaltlnJan tiple'r elbette kj devirlerini de te:msil ederler we on'o,rln inceden inceye tet,laikiy'le' ya,adlkla,n aeYn de ,a.nlamll' 'olu.nu,. ,,,kat ,be.nce roman olsun~ nil24ye' QLt'un~ ",iir aLt,u.", bugunlu )'ukama 16yle,dig'm~ fmk4inla,n;la.n. COli daha geni, V8 ,ok dOhe reel imk4nlarg uIOfml.llar-chr,. Va daha aa uJo,$cu:aklardlr.

$imdi aYRI i~le HQill bir m.,Ersel" daha.. DiyaI'e,latlla nl,etodun, bir cok eta ),IQ,rdlmc). me!otlarJ: ''''Gr. MQlum.~ Abstmksi,yon, enduAsiyon~ d'ediks,ijlon., Bu rl, metodun birincisint bilhassa ldtisilz eaeb.i,yat colmez lip- ana karakterler tesbit,inae bot 001 kulLanl)l,or. Parc:alardan hall, metodunu ,ise

55

i10n,rak;f eaebt),',o.t iea,r4lan. kuUanddor: V,ani air in,.. sam, ,be" alt, .~nsan.,. bir aile)"t,1) be, l£llt, cileyi alipl ' ounlardGn a insan vs in.sanmMnl 0 aas ve ,aHele-· ' ,rin jI·a§'.adl~ta', 8'0'8),'01 muhittn~, cemiye:tin kullu ... ,Re g,lder'"r .. B:,,. de bunu.n. te.r.s·' var,1 hiilde'n par,,,),'0, Ilslmeli.. Bun", son zamanlarda .Ru.s-Sovyet roma.n.cllar~ ... IcIlUanl),'Q'r" meseki ~'o!ohof. Son"a, d.i:yaha.i;zt,ila, metod ~inde her 1l~ .rne:todu.R da. y,e,rli )lorinda MuUanllmasl va,.. Ben daha btj.y"esine rast ... &ama.dlln. V,e bence .rom.ann'l ols:un. ,tinn "nan a,l ... ,sun tBkL,ar, bUhassa bund.a cll'a ge'reli. Ve bu oncale """unllw teknU.1e kabU. Clink" bU,l'unlali teilnill, beUiba,'b, "unlanmumleu,n. klldl ~tj es.ki-

I den bu yoJatu:

J'J' ,Dun),o,),, klSalt'fJ \Ie .ha,u"rtu. 2} .MahaJii '11',£ mt.Ui hu.susi),'etZeri yanW1da be'1R81mile£ m.ll,~ tereb. valilQ,la.r ye h.ocUssle,. 'V'e' ,reaksiyonklrla~ "ksiyonlal'l ge',",ele.le,tfrdi. 3JI SimdiJ!e kod.ar .misli. gori.Hm·emi, .bayrlk~ lIal'mbahk Il;uth~' han.u,tle'ri·m ,ona)t,1l '1IIardl~4J Nihaye,t ),eni insaR miinasebetlennin geJ1l"'.kle~unBsini mum1lIl." ,Iuldr.· v,s m'ym"un ,_dm4~ta~

Us·tUnki:b1i P,lsaca tesbit ,ettigim bu hUBusla- I

nB· Q.stu·ndS! bin.u du,iinarsek lo.yle biT neticel's geiemez. mi)"i.z? Elkide,B roman. bi r inss.nln. 011 iRSOrllR. ,bir aiZe"'n~ on mUemn hiliuiyesi:vdi va 110),'-

. -

. ,del hayoo·, be, cdtl httallt·o bunJan birbfrlerine

ba,gkl,yaruk muay)"eR~, fa:llct ytne: de Ic::ua bir devi,de"i Ic,f!'mi.)le't haYB,·,nl doWlIU'lylo ven,rdt .Zole.A, ,roman.mlUetlebe rQ,ber ba,h.)'o,,~, YeN im- ' kdnlor .bi.ze lilk, adnnda., hie o,lmazsa.~ bi,' tele .itap icinde bir ,mUletin, hi, o!'mazseJ ,ok daOO IIzun '

I air devi,. i,in hfkd:v'esini, v,en3bilir "Ie ,..ermelidir ...

SUi v,erim aide edUdikten s'onr,o ,ayn& :volda dalla

, flam,. daha ileri Qidileb:ilinir. Bugun bir roma.nCJ,. hattd., bizim t·eknifj'imJzle,. biitun Anoooiu'),u I

dort a)"oo do~la,~b~lt.r. V,e diyatektiJe moteryalist me!'odu ve BlLGlSI va;rsa biitunAnoo.cdL(YU b'i.r , ydda ardayabiUr. Halbu,~t esfliden bu '~i JUlpmak

bir om re bedeldi. -

Ne·ticeye gehdim.· Tayycre VB mo~to,. devrin- I de~, sDsyali.zmi.n ger,cekte,mesi Gev.rinde rornanln I Vel ~tirtn B'skl, liazan,la.r~nl ve onlarln yaBcyan £0- r,,"a.nA" bQt gibi kuUanmTa_ Q.,tl."bir -fe.1i -tnsonln~ yahut 0"' 'nsant"de'gtl~ h~' almaaB a ins,anLmr dB dab-il, bir mi'uetin roman&,n bi r iki' cUt-

h1' yozmah icabedi,yor'. Te',rs an'ama.~ ferdi inlW. r ,s'tmi,),o'Tum" 'aJult~ fl'rdiver,lcegim, a~ye~ pele 4Z ma.haUi fa rRUJr,llI, .binlerce d.e'la ya..zl.l,ml§ lea.,.al~Wr.tertnl' psUiokJj,rJerin ,tet.e'rruatt iiurinde, bu, t4~ Is'rn.lata. ,usan 'arlnMoR ba,1ia yem bir fey (le-· ttrmeden Idurmarn.R v,e bununla. r-oman .yopma .. n'ln bf,raz es'lef.mi,bir' ,ey oktugunu soyluyo .. rum. KDnk.relili~ennde,nl onemU tele r,ruatla.rlndan. ssasb hus:us·jyetlerinden tel; bfr' .ze,restni biie laIybetmeden bu),,,k ,kQ)'ala.,. ),o'ntmali. monllman .. tai, fa.~at okun~,..!! romard,.fannl l2a)'betmeml~" romardo,r' yo,ntlna. lcinm, ...

Bent) ,ah.sen.Mon.zandG,.'da bu ,i" ,OPlCB.YGrIm )lam.alala ya"tyo",m~ 0 bir ba,la.nlle·hr'. Ve ,rnooiesef file ba,ladlg:~m, .,rclarda tlslli :eeki,b,kile· nmden ku.rtuiamadlgl.m i,:in bir hayU de da.rc.h,r'. I. A"14 ar:tLk o)'Ze kGlmag,ll, 0, yolda ancak mohall' hamle'er ycpa,Nk' ;,,,,,,,,0'0 mecburdu r. ORda es- 121 Toman ye' "iir telO,hlzisiyle I ~.ramln D-ugun i~inde teb.eUur eden yenisi maaZe.se·' ya.nyana ve Ilirbirls'nnt ,basllrmaoon aym kU\fvet~e' d'ur,u)'or" ra,.. Ama ondan son.ra.kinde bOyle olma:yaeak:, I

seni temin. ,ederim. -

• • .. jIj • iI iI. • • • • II

~YaZtm. lll'kmet, ,Kemal Tan"'e HaltpuS011:ecJM1 Mekhtplar. Ank&ra.IZ961'. i, 14i-i~'S ue 253'"" Z55.

Kurgu, e,'lam,ler dlzisi i'le~ b"nlar~n birbirlne geoi~le-

n,nden ortaya ':lkavar,. ,

Eylemler yumoOlndo yoQrulo'n ins'an" gideirek bit sc .. yut1uk, k,Qzan.vor; bir ba,ku~a ulo,ry,ar.

i,nsan,..bakl,tlr; anJotlm iss bir g,eei,.,

Kurgu~, somut By~emfBr demetinin y',eniden duzenlenmesidir. Somulun zeng!inUail ,ieinde onzi o,lan'ln atl'imaSl1 'yer~ne 'leorik gerce,kliOln gere,k,t,irdikler,inin ,eklen,mes.idir_ Kurgu Iproli,U,n ,Iorei mW1tJgJn~ tin plana (:Ikarrnak olu .. '¥OI!"~ au nedenls pratikte her zcmcn atJJg.bilecek ogeter bUlunulrkent ramon tiplerinde',~ hie bir Zamel,A bir t8k age

,bile atllamlyor.. ·

Kurgu ile t.p~il birbirinden, oytrmak imkonslz.

KU,rgul vo-z,lc,lnln disipUnidir. Heml sa not) va hem de 2!onaatl'nln Ikurallanoll ieeriyor~

Va,amdan ,sa na til iein bir kurgu Clkanlmo1yon acemi yazlCI" yo, ,emOlizms, k,aYlyort ya do yazlclhk sonah ite eglenebileceGini d1u,unUyor. ,Acemi 'VOZICI ya sahte Ibir JJ&Ygamber ya da bir kuyruklu ,~ldlZ oluyor;' kls'[I omOrlUI demek,.

Bir ozet va,pabjnrjm~ Roman. bir,evin geli"imi luzeri .. ,na blr anlatlm bieimJdlr. Batl Avrupa'ida 'Ieketci a,amodo bireyin geli,iminin d'u~masl' bir yano .. bireyin vuzferc,e yrlhk biriklmden kopanl'anlk. ezUmesi donemi bo~'fadl. Bi'rey. tekeUer1n marjlnal parcaclklafl haUna geUrinyor. 80- t.(fda yepyenl, bir ,onlatlml bicimi olarok rernun, 'fleodolitenl'n Qaku\iuyl'e blrtlkteli bir yandan insan UirOnden '10- rotlklann 'I'eodallnl basknnndan kurtulmasl va diQer 'yan .. dan u~usol d'avletlerin kururmas,. doneminde onayo c,lk ... II. Bir tarihsel k,ctegoridir; ,imdi tekelci a,amada, hi .. ·rev, ekonomik baskin," yanlnda ekonomi d.,I. IkurumID~" mu~ ve bu aC:ldcn burjuvozi oneas, zor'amo'an hotl'riot'on bir klskac'ln icinde' eziUvor. Boytece Botl Avrupc'do rom'on muddi 'temeflerini kaybetmeye, bCfhyor.

Ce,llU carefer aronlvor; deYindim. Oe y,ofu do. romanln Iraiik sorununn roman bicimi icinde care otaYI~1 olorak degerlendirmek mumkun. Faket dordOncu cere,

58

bunlardan ayrJllyor ve .yeni ramon. oroy~1 otarak ortoy,o Clk.yor. _ _, _-I .Veni RomanJI an~aV.'l. Ifarnam ortadan koldlrmoYI

,omaclilv,or. _ _ 1_

Veni romon anlaY1flt.,olyle br, degerlendirmeden yo ..

10 ctklyor: «Bugiin dahl yururl0kteo'fan 'tek I remen ~n'a .. yl~l. Balzac romanmdl_!'l' f'). V~n~ roman In , Balzac Rorno-mon.-ndo 'gOrulen, butun Gizgllerlden koporli!!'osl gerek .. ·tigi savunU'luy,or. «Balzac'ln romanlarlnda. dunya~l. a~~-

tan kimdir?'. sorusu orto'ya oilihyor VEl' cevap yetf,tlflh-

yor .• Her ,eyi' bllen, ~ef' !erde ~u]unan. a~~I. o~d~he,~ yan~ yer"e~en. aynl ondO hem YUl,u .. n, hem _ blhnc~n ~are "kBtllerin'i iz[even. ayn' anda her seruvenin hem. ,.md.,s .• ~,. he,m ,gecmivlni., hem gelecegini 'tanlvan bu anlotlc,_ kJm~

dir? O~sa alsa T,Dnn olabilin 'l··)~ Viani roman. ~er,e~l bUrne' gerakoesi alttnda her tur bilmeve kO"1 blr manlfesto, lie ortaya Clklyar ..

T;ekelci 'o,amada yaygsn bok., oc.slna uygu~lo~dUQunu benrtmek zorundaYKf1I. Bo'izac. e, cafi.da~lorl ~ydln,lanma Cag~l"nln son eocuklarlnl tems~1 ed.yarrar. Bo!Z'QC~'. ,sonsuz menl,kll bir ,orallel, ofarak algJ1lyorum. ,su~ rekli merak ,ediya, gozlem yap I vor,1 bUgi tDP~u~or _ ~el bunICJr~, sonsuz bi'r hlzla. anis,Uk _ yam'tllara d~~u'tu~ .. ;YOf , .... ,. OsteHk. gilzlem ve Ibi'lgilerini sanat urunlenne

eevirirken. Uplerine karVI son d~r8ce: ~esne~ ~~vrDnd ... glnl., yalnLzcOl onl,an ya9atmaya ozen ~Dsterdlgln. beUrt .. .me' Q,erek'igini duyuyor ( •••• ). Tekeici o!iOmado. mere ...

(., _. Robbe-GrzUel, Yeni Rompn. l.sfanbul. 1971. s,

34. .

( •• , ibid. ~ .t. 41.

( ••• ) S. Zwelgpek gUzel anlatJ1of.

cYazmag,a bqladJgl zaman. baya boyunca .toPlad1l~ bUiUleri esrarh bir GckUde kend~ h;erisinde birlkm~ b~lunuyordu: bUtlln bUglsi kendi ic;:erisinde top]anm~ ve Ylillmlltu·_

ftKor sune bir bJzla gorebUmektedtrl<. .

Stelan Zweig'. 0,' BUIU1c' Adam - Dostavevskty'. 8al:zac Dickens. An-ta,a. 1915,. s; ,20J VB' 203.

( ,.,.) BalZ_ac. • ilk ,y:aYIru.na ekledigi bir dns0Z:'e ba~l_aDS1C .sanat iikelerini ar;lklJyor. Olai',an olm2,'yan bu yontem. Ba.l-

59

kllnl vitirmi,. 9'oli'em ve bUgi toplcma ist81ncil yo,k o~muo. ya~aml tcntmaktc:n kerknn bireylerin cokJugund'o. Balzac: Jl"OmOnlnl' Ired Ibir rosttunn olmektcn CI,klyor (·)1. V'e-.. ni Roman".n Balz(]c,'c savell' acm:asl dogoL

Sevmek i e,in bUrnek gerekiyo:r. 'BiI'meden. vo!}oml sevrnek mumkun degill.

V,arotlcl~ Term te,kelini YlkGn ki~,idir; fantom tannyoJ oa'karck va~ovon tcnnlnn reddetmeyi Dn~cyampiorum.

BU~m cdQm,~ kavnlmian torrnule edi,yor ve k.avrOlm ..

Ilarlla du"unu'yo.r. Sa'not:c,t" imaB,on buluyor VB rmcilorro du~OnOyor. Her ikisine de gerek vcrr; blrt dlgerini ortadon k,aldlrrnllyor. Ancck ikisi arasllnda btr oynhgln bulunduQunu dUfI;unebiUy,orum'., Sonate., dnhc hlZl1 gare'bUme V - tenegiyle olcul!i]yor.

aae RDman~ kOIl]usunda. bW.rinci e;lden bUgi verJyor.

'*!Ban UgUl ld~Herin ¥aI"'h~], ,y-az:ar b;in. cizimlednde son derece net olmaYl VI! ancak jyi bir ponte yapmakisteyen ressama tamnan Q,h;ude serbestU i kuU3,runaJ1~ bir zorunluIuk .ballne g,eti.rdl: Ki,iy~ dot;'al 1$1 ,t ennek ve .lnandU:lcH olc;Ode can.h "apmak •.

,.Y'uar. clok11mantff kamtlar ,erlne eanh konusmayt.resm1 rap.oru ,erine muh3.rebenln l,eliGlminl.tarihce yerme ,dramaUk akslyonu vermevi 'tez'cih ecUyor .

«Kb; b.ir dd$Unce' fada kl$l,yle alay etm,eyi ya cia buniar ba '_areU hl~ bir zam.an d'Qilnmemi~ 'Dld,uR;unu saYII UeaCJtlamaJ1 ZfJrunlu1u.k ,saY1JorJ..

II. de Ba.lzac. 'fhe C'houans. Pemglt.in. 1912, s. ;1,91- :0 .... 29.

Ct!) 'llayau ~jzip ;lrqtl'rU" en ve- kapitaJi.zn1.n nesnel celilmelerini a~)ta sererken, a~;)nl!ma.z bir !j.. kl1de burJuva ,toplumuna ~ ka~1 ele;tirel btr ta.1JU' alrms clan Ut yuzYlI bU,' ~ ger,celu;ile:rinin karakteristft yam. ara,hrma. ruh.u ve bllgi ItlCllfil olm.u.Oitu.r. 'RUk bizden g\izlel resunler istiyor~ dire yaZly,ordu Balzac, 'ama bani nunun =nodeU? 'Cirkln elbi5elerjllil~: .. run ka~al1 jb,tHaUeriD lZ, cox kOnUi&D burJuvanlZ. tUmLi:s dinlruz, YD!!a.:)mJ~ iktidarlnlZ. .. ... ~ru kralmiz, :rani buntnr rnr rresmi ,a;:ula.cak ~jr'ane ~eyler? Biz bu.nlarla arllk a.nC:lk a.!3.y ed.ebi!il'!z·, B:a!za,c'lu ~Omanl!lnd3.:!;Ut;Uj bir bi.Us ve eiqtirii· tan) vardir.).

B. SuchkCJ(;. Ct:TcekUjin Tarih.i. Ist,gnbul, 1915,~ s, 1 J I.

so

SonotCI. sonate' cl'mayanc' go,rulme,yeni gorebilen ... dir. Der'ine inebilen ve ds,rinli Clkarabillen oluyor. Ku,ku .. ,5UZ, bilim ederm do gbruntunlin arkcsmdaki deri,nUk~er,il ,ozendir; eneuk, sanat(:'1 mumkun olen cok dnhc ez bi .. rikimle ve oak dano hllzici denne inebiliyor.

Cok h.zla gorebilmek~ 'tonrlsal brr 'niteUk ohuvor'" Fnkot kesinlU<le Q,orm,ek ge'rekivor. Gormek, logren~ meve giden volu ccrvor.

II Balzac. ogr,enmenin ba,h ba,lna bir erdem otdugu bir CCJg~n cocugudur. Ramonda Ikcrokte" Cizme' ve betimlemenin t,ok onc,eUkl. bir yere schip, olmosll, bir mtrcsrn scnueu otarak ortavn 'Clklyor.

Bur1uvozinin iktidara sieramo doneminde ogrenme. 'buriuvazinin 'temel cizgiferitu1en birisini belirUyo6 burluva ogrenm,eye tutkullu hir insan orarak bUyUVOf. Burjuvazlnin ikt~da,nn[n, per~inienmesinden senru, buriuvazt og~ l'enme've sirtrm danfJyor; tekelci 'o~a]madc. ,oQrenms. adl 'soV'enmem.~ bir sue, du.z,eyin,e indirmyor.

Teketci ,c,amoda ogrenme i~lev,i emlf 'degl,tiriyor. Sano'tCI" caQlnrn tan.Aldlr; ;oO,nl vonsltmas,~nd(Jn lie .. rt geHyor. Z e'ig,t kOrfstndan ve ya,clmdan aynhrken, log .. renme uzarlne duruvor. «Ben eskisi gib~ degilim ortlk; insanrordan kacan. kcbugunol c:ekilmil' bir1 ordum, Call,mClktcn bir sevinc duyabmvorum sadece. (*',. 'j'ntihara korarll. devam ediyor: (fCocu,klanna da mutJulukl,ar dih!-

"lim. Aroda Slrcdc enicro kOfl1 hOflnutsuz davranml,sam. bu ogrenmek icin pek at~1i Igorunmeme~ertndendt aVSQ~ ogrenmekt bizler'" ,genoliginin buUin guzem~r va onlemlydiJll. Ne kadcr gu,zeH Ts'keUer. ogrenmenin Verine og~

•

renmemeyf koydufar,

8ir romnncmm varattlgt ;majla. ogr,enm,enin 'veri'ne" karluk"u koydular. "Karluk, zaman I ve makenl c,tetmeye 'yorayon silahtlr· vcrhg~mJz tek dayc.nagrnl duvula.nml'zlo, gerek YQP~lari. gerekse kaf,)scm!an bak~mllndan pek '1e. ersu olan duYUlanmlz~a katJrad~gm1lz bir kOIf; klnnbrun

Stt-!an Zwf'iq'ln jW,~ktuplan. istanbul1 1983, 3. 9J .. 61

~E~lnda~ 50nsuzlugo dek IUZanJp gide,nl' kor,I,ukte bulur», (il) .. ~nsClnhkl duyulonnln yeterslZ.ligi'ni giderm:ek: .reinl okhnl geli~tiriyor. ,Ak,.I. kuromiarl buluyc'r. Ancok butun bUi ge'U~"" melere korsm, teke[c'i a,amada romaner. «evrende egemen olen kurom, korlllktur». dive' VDZlyor. '«Korh:ik. hlrbirlerini gormeletrj l1,alinde beraberUkleri du',unulame:yecek nesnelenn ve yaratlkloJllnl yanyana burunabi1melerine olanak tanl". Doha QClk yazllabiUr; karluk, biUncsiz-:

Ilk o,luyo,r.

Veni Romcn lanlcYII'. Korl,uk ite bilinCS:i'zUgl ''Ie tumuyIe bUmemevi tem,el ahyor; boyle bir ortoma hitap etmeyi cnerivor (*;Ii). Ve.ni Roman savunucusu ymmyor~ «Alrtl~ dunyaVI val.nlzCl[] ihtiy'cC \Ie hizmetrari1m.izdB kuUandlgl'" ,mtz bir ,olel miJlkiyet - yani ken,di malllm~z" gibi IQormu-

.

(. J Elias Ctlne'fti_ ,Klh'leBme. l'stC1lbuIJ 1,81, s:~ 95 ... 16_ CUi) «y'eni RD1:nan·cllarw modern ~aAm. 'Na'f~hane Sa!Tau~e'~un btr remarumn da ad] alan, bil' k,uako cabna gtrdl,tlnJ soyI eri er ; tnsan U1;jkUerlnin blC;imJ ill: QzQ arasludal tDplumsal ,ku ... rumlar Ue' aniak a:nlaJlilI bictm, Ue DZ a.rasmda ve ,sOa: He 110- ptlan i$ Br,3ISlUda gitUk.f;.e blr k'opma vardlr kendilerine lijr,e'~ Topl'Uml Lstenildiiti gibi r;tkmamlStlr; sahte, palavr-a bir ;eydlr. 'Yelli 'RDman~cdann ,apltlanna ele~tlrel biro ce~ni v:eren bu e-lk8I"sama, burju,a topi'um dilzen1nln kuUanllmaz.hA;mJ kabul ed.lyol'lar an lam Ina gelse de. onlu'Jl el,eltirel ler~ek-;i 7&Pmaya. yetmez~ CUnkU, ger~eke;1 yontemin temel Ukesi aJan tip .... lee ~tzfm1ni redded.er.lel". Yeni Roman',ella.rID kllrakt'ert~ tlplk:elam vermemn asll te'meU elan bireyselllktenv,e hiilikten)o-

s1Illdurlar; SQy-ut, 61fredlh. _

cToplumsal tiplerln t;izlmi., gercekcUilin sine qua non'u~ olmazsa lo.t.m.a.:ndu - Nle var kt l11storlslst olmayao narlhc;i clma:ran. Y .k,) biT d.U$Unc,ede olan bu okulun uyelert ramanda, .. biz estetlkse]-bllme ka:tegorlsi oiara.k karaktere ,ihtlYae oldu&Wlll reddede:rek. bite, Ile toph.llD araSln,d.1d Ret>t;,ek ililkllerln QOz11mseI btr eIzlminl b1r ,ana, DU"almlar. G,e~ek blS8.ni baglarl "ormezUkten ge!e:rek. hakikL toph.unsal l1~kileri deU, tlJlkJ. varolu$Culann ,aptll1 libt OOUD yerine kqJdUk,ltUl bir se,yi ~n{"elerlel'. 2'oplum cDz6.mlem..esl perine. ~ylerin (Rob!leGrWet)" onemsi.z coskuJa.nn (NataUe Sarraute) kend]nln-alPSI we kend.lnm-bu.lgusll silreci i~in.de btr tamkt.eriil zihin aaUnde fer alan dell$melerin (Butor)" fantrtlnikoJarlar1!,.

cNatUraJistler glbl, Yenl R'oman,·coar da, .hayat sf1reeini.

82

voru~, ,gUg'ide on un derllnUgine de l'nanmoz, 01UYOflUZI (.'). Devom ediyor:, cinlsonEn ozcu onioYlfil1 Ylktldlkca,. jdogo'· du~Oncesi'nin yerinf 'durum' du,une,es.l ahyor; nesnelerin yuzeyl art.k bizim lein. onlann yureglni orten bir masks

·olmaktan Clkilvor:o , •• )., AClk oldug'Unu semvorum: romcn, konusunu, dogD v'e lnscndcn nesneler dunvasina - ta~lyor ve nesnetertn yuzeyi itginin Slnlnnl beUlrl,iy·of.

Aelkhy,or~ «Romanlanmlzda cok yer tutcn va mceden 1ncey,e ta~vir edlUen nesneler verse, unutmamali ki, onion goren bir inson galll. hatlrlcyan Ibir tnscn du,uncesi'~ degi,tif'en bir tnsan tutkusu vordlr»' rn*), AClkl,omc ,ook ,oClk; ernk, msan, tnsen oternk degU nesneter varoldugu icinl roman.a girebiuyor. linsanlar. nesneten okudukca~ Insonlcnn vcr oldugU'nu duvacoklor; Ve~i Roman felse,"· 1es1 b6ylece ar;tkl,onlyor .

Volnlz nesnenin, nesnel SOlCOgU de bam lediyor. birIgercekclUgi oldugu sanllmamah:' .,kltaplarlmlzdaki nuns .. tertn gercek ya do di.i~sel a'Qllanmaz d1,rnda bir varhkIan vakturl., bunlar do ek1eniyor. Bunlor do ¥,st·mezse. ~u do eklenebiliy'or: I.Nitteklm, sozgeU,i benim romanJa~ 'nmda do her $eyi tasvir eden bir insQnd~rll nme tnsonlonn en ez tal"OfSlZl1 en az bags'~Zldlr: Sik sik gorU' degh;tirer1ek. saY1k1amaya varon du,ler kuracak kadar tutku,y-·

dural logelere bolme'kte ve bareltetin tlir takUdi ,oluyla: ,ani. alr.s!,onu ,gOr~ ~lSlm silrekll b.ir iekUde detl$tirerek. ola'lMl samana serpiitlrerek karakterierinin billne akmnm yarataeak le'ldlde birbirine ge~:s, if; monolc,llar kuUanarak 'V'e' Slk: mk semboUzme kacarak. dilnyanlD kendj gOrU$lerlnce sablt matd-

y,etini I.ima.ya cabprla.r ...

Boo Su.c1chovy Ge:r,e.kli6in Tarihi, ttanbW. ~916. I, .. 26'1.

He yazlk bll del'uU - eah$marun ne RUS~asl ve ne de' bU. ... riiAtm bir bask eme eevtrisl bende' yak: t:ok bapnslZ, Tark,e;,ete:vu-1slnl kullanma..k ZOflllltia kaI1Jorum. AShna bakama,dan .i'er- gel' TOrt~.lni d,nzeltm.eit, durumund.aJ1m.: ~:evirmeninden.

ozar dlUyornm.

t'} ..t. Robbe .. GriUet, Ye:n.1 aam.aa. ,ap. cU-.,. ,41 ..

r··J ~td., s. 4.J-~Z.

( •.•• J ~bid.. s. 46.

53

J,{) ve inatla bir seruvene bag~anmt,tlf» r'). GOrLHuyor; Yen,i; Roman. getcekten ve bUmek1'sn korkuYDr. «Toref.S.Z. vie «.bagsJzI, ,bakujl olmayan. her Zaman nesne ho,k'kn,daki gonJ~uJnu bile degi.~tilre,n. nesnel vo~a,ml ven,iden y'aratmc1k yelitnet d'u,sel nesne ,a~gllhJ,rlvlo ye'tinen bir yaZI o'larak ,ortaya elklyor.

insen Ibakl';ltH'; roman, geCifi.

Veni romen, roman degU, "tzo1t'B,ni YCZI',lcrl OIIUYOf. Veni Romain C1lniaV1,lnull Tijrkiye·de ilk ve en CO'I

okunmus ornegi. Tutu'n:ama:yanl'Q(Olr; Oguz AtoV bLJ~QdQ tam bir yenli r,oman IQvkunmesi serg'Uiyor. Tutunnrncvun .. I,ar, baskl donemlerinde on plano ve piYOSC'VD suru,tuvor, B'os,kl donemlerin~de!! gercekl'en kerkcn, sorumluluk kac .. ktnl ok,uVucui'olr ,i:ein" Iyi, zcmen gecirmeye yanyor. Tutun,oma'yo'niorJ, 'tam bir' ,ilofreni YO'ZI'C.lhg,1 orneg'jdir.

y'enj Roman, bUdlrisinlL. buna li,stenfrse manifesto do ·denHe,bllir', aOI'klom.av, surduruyor. BJr; ~Kitapl,anmlz herJc.esh'l her Q1un kuHondlgl sozcukl,erlel tumcelerleyazll .. ml$'ur» (ill.,. Buno hie bir titr,e~tmi olmcvan. hie bir elektrlk yuku 'ta,lmavon gazeteci cumfelerjl deneblllr. Ada ... let Agooglu, HoUondalda. ay",. olguvu~ Itek fitIU cum", ~eler» I···) niteJemesiV'~B anlat,vor ..

Devom ediyor; iki: tRomanlanmlzda siVQ,sol bir ulkuye hi.zmet ettigimizi Ueri surmek sccmc olur» ,,".lIl. 'Vein1 roman.'n lstencU. isteyerek. bir hizrnet saglcdlgrnE du~unmuvorlJm'; leke'Jsi' Isteklere t,eslimivet vor, Ue: ctSO.nat lee daho aleck gonuUudur.. - ya de doha acgo'zlu - :

(. J ~ifJ{lf., s, 48.

t •• ) llnd .. 3. 48.

" ••• ) e Son YIUard",- me~hur olmak Ulkembde kolaJla$ml~ttr. Esas elan yazann k.aUcL olabUmesldir. Tek flHU etanteler-

",den ohqan. romanlar yazan Ladle Te ~in, Ornan Pamu.k'un b8~arlh olup olamadJklarl bugun sattl~dan bir-iki kitap lie o\~Wem~. B~r.'" olnbUmeh~'l'i kahci o,lup otmamatanua btH~:- 11dJr. RDmmn L~in g,ere_kli blr1:krm[erl olm .. sa. hUe 'on Y1Uarua. ber Iste,en reman yazabUD;1l$tin.

like. 2,2 Mauls 1985. Yll 10. Sa].n 9. .. ';'. tnreetulI,oflGnda.

( •••• ) .t. RolJbe-GriJlet. op. cit. ". 59.

64

a,nun jain hioblr ~ev onceden bmnerr.ez». Hie blr zemcn bihnmediOinl soytemek della dogrusu 'olluyor .. Dart: «Eserden once hi~bir ~ey yoktur; ne keslnllk, ne tez, ne de bHdiri» (.). Bu kadar OCIk..

- Devcm ediyor; bs9: «OY5~ dunya ne anlamllchr. ne de

unlcmsn. Vlardlr', 0 kedar. En d~kkate deger ycn~ do budur ( •• l- Tom bi'r ornplristst yakla~[m an~at.hvor; billmenin ve teortntn dUr?manl brr aClnrn ,pr,opaganthJsl yoplhyor. B6vje cluncc, ekonomideki meta feti~izm~ntn '1CIZI~~'I.kta nesne f,et~~izmine donu~mes sen derece dogal go-

runil'yor.

TeorL derinli,kleri kevrcmcmn tek yoludur.

Z'cman., tsortnm onemini valnlzcc ortmvor.

l On dokuz,uncu yuzYlllln sonu, yirm'inci yuzv~hn bO'l. insanln ruhsal, yaplslnda VB mcddenIln en kucu,k porOD" clk!annda. ffzUe onlomdol duyulur olmayon derm'ikler 01- dugun,u ,gosterdi. ,BHinci1n, in,santn ruhsnl vapl5lnln. ny· . bersgln deniz ustundeki goruntusQ turunaen. ruhsol V'C" p'lnln COk kucuk bir boiumu veirdwgi'nin onlcsumosr ve ate ... mun bir evrensel zenginUk ile eeflitiiligi icerdigintn kcbul ecU'lmest lnson du~Qncesinde ve an'la,trml bicimlerinde ~ onemJi deOi~ikHk'e,.[n bo,fan_gic~ oldu. E,it geU$me 'yosesl ve dogrudan antatlm bicim~eri bOyOk scrsmnlara uOradlT E~itsiz geU,me yosasl VS, bufiinu par~la'nylo lonlatm,o yolu oncelik kazanmaya ba~ladl.

Ruhsal vapln.n biUnc, biUnQ alt.! ve dl:,mno Dyrlimasi. otomun parcolc'nmc'sl 'nsen." eevreslne. dogaya va t.opluma bak11elnda bir yol avnmlna do lsaret ediyar. Duyulann yetersizUai ve duyuJur dunyanln ek.sikUgi kar~nsl~_da~ bir yandon eskl bUinmezUk goru!lu. cok onho ouyuk

. blr canhhk kazan.vor; yo,k.n zamanlarda eski bilinmezllk gor(j~une ,ampirisizm demek m(jmkOn~ nesnenin gOrUntue leri va bunlar orcsmdo yuzey,ser baOlardan ba,ka bir IQbBgj" tcmrmvor, Bunun tam ka~lslnda tse, duvul~rrn yetersizligini teen ile gide:rme egWmi gue kazcruvor: Elns-

(. J ibid., s, ,50.

t •• J ibid .• s. 37.

F.,: 5

'lein, nerede lse, di:yalektik m,D'teryallistleri oak gericiB blrnkcn bir teen vurgutaYlclsl ,olarak on p'anc ,;aklyor.

ctFiziksel teorllerln yardlml Ue Qo,zllemlenmi~, og~ular labiren'tinde vo1umuzu bu,lmav(]~ duyum iz!enimleri atemlmiz]i oluzene sokup c'nlamava ca~I'ilmak.t{]Ylz. GO.z~emlenmi, olgular. gerc,ekUk kavro .. rmrmzrn mantlkh sonUf;ton olsun istiyoruz. Teorlk yorumlanm,lzJn ar(Jc~lIg~ ile ,gercekligin kavranabUec,egi inanci oimcdcn, eVfenimizjn iC uyumuna inantlimadan. blUm, olmczdr, Bu tncnc, butul1' bili,msel Vionltmanu" temet gudusudur ve, hap oyle kakJcoktrr. Evr,enimiziln uvumlu o~dugu Inancnu, 0 hie, scrsumayan VB kor,lmlZQ Clkan enqetler orttlkca dohc do kuvvel1enen inane. cnlcmavo duyukln 6nc,estl Qzlemi. 00$tan sonra bulun 'cabotanm.zdol. eski ve yenli 'Qoru9ler eres!ndo,ki, her dr,Q,motik kav,gada ton,lycruz» (.J. E'nstein·ln. bak., ac-sln. yans.tan bu paragraf. parcalanmtfillktot butunh3$tif'sn eksenin onemini, eksen her loman teoridir~ oak net bir bir;imde anlatlYCf.

Artlk be'yinsel ifiJevteri durlmu$' bireYlil 6rumcek cg baglam,l, blr bevin,le beUmlemenin anh'l,'tlclilk degeri 01- med.gln. dU$unuy,orum, 8eyinsel .,Ievin d'urmaSlnl. yok,n zamo,ntaraor en iyi bif bi,cimde, uzun yotda t'a, 'yerni, 010- mobil ecmr.lle anlotmak mumkOndur: aroda bag yok.

Venl IRoman, uzun 'voida tc~ yami') Dtomobil corm He' an'at~labUir; birbiriy~e OO,Olontlsl olmoyan 'ce~itn buyuklukte cam pa.f(:oclklonndan ofu,uv,or" Vanyona duruvorler; dengevi sar,saC,Qk len kucuk bir etkl sonundo daIgl~lyor.

Veni Roman manifes~osundan aktarmaYI surduruyorum. V'D,rSOYlmlarrnl nktardrrn: YOl1 bicim~ni ektemek gerekiy,or. ~oyle: ,Eskiden tasvir e,yaYI gosterirdi. ,imdly .. 58 ,onlar. yoketmeye u(jrc,Jyor, scnkt, omccr onlonn 'Ciz .. gilartn. karu~tlrmok'l on'arl anla~llmQz klhga 'sokmak 'Ie busbutun ortodan koldlrmakt~r" t··J. Balzac rommundo

E. Einstein-I.. In.telrJ Fi~;in. Ewimf. Anbua, lVl6 .. &. 264.

A. RDbbe-GrUlet, op. dt .• s, 14.

B8

betimfe,menlin onemU bir rQ~e sahfp olrncsme kar~unl Ve .. ni Romen. betimlem,eye bir vokedici gorev veriyor. ,101 xodor kl, goruntu meydana C:lktlkcD~ ku~ku dogU'fUJ,. Bir .. kac paragraf sonro tasvir bitlnce, gensjnde ayakt,t] bir iey blrokmcdJQU anlf:;u'llIr~ Tosvir once yar'CJtmak~ sonro d'a yarattlglnJ slimak gibi iki yanll bir hareket iclnde olurs ~ . Bu kadar de~i1: devaml valr: cOstelik. bu ikiilk kitabln bu!un duzeylerinde we ozellikle genel kurulu,unda da kendini gosteriD (",. Cok acnk. nesneyi titreterek anlatmo,k sahk vermV,or; nesnentn luzerine tuztu bir buhcr tcbekn-

61 ortul~cek. YOZlclltk buna indirgenryor. Bunun sonunda vordan senue va soglono'fjJl etki de DClk orarok onoy,a ,konuy'or: <d,te, bugunun ese'r1erini okuyanlann ugradl91 hoyal klrlkhQI~ umdugunu bulamama duygusu .do buradan geHr». Sanlki ya,amdaki haval kmnk,hgl yefmiyor: bunG bir de yazlnsal va tekduze hoyal klflkhgl - eklenfyor.

Ku,kusuz roman k,ahraman'l yo do tlpler de, bu rna .. nifestoYD uyg,un trQnsfQrmasvo~u ya,rvor. A.ktDrlyorum: «IRomon kahraman,lartna gelincel ontcr do saYIS1Z y'orumlerle zengjlnJe~ebilecek; herbin. kendl kaygllaflna gO~ re." ruhbilimsel. top!umsol. siycsal yo do dinsel ClCI,klamolara ver sagrayabllec8kt'r~ Amo kahraman~Qnn bu sOzde zenginUkiere nasil ilgisiz kaldlklan cok eabuk anIG,ilaCQ,ktlr. VazcrJn ,one surduQu bu yorumlarlo arohkslz IZlenen, gUD,ulen ve Ylkllcn geleneksel kahrernen, kavpa,~ 'Ie madde Idl,1 bir diinyaya. gitgida daha uzck, ve daha SH:i,k bir yere itHecektlr. 'Buno k,a~II'lk. gelecegin roman kahramanl oldugu verde keloccknr. Yorumlar dl,a onJacaktlr. Neden dersentz, kahramanln soz goturmez vor- 1191 onunde vorum'ar anlk vararslz. gereksiz. hatta Z.Q" rer I goriinecektir de Dndon. ( •• ).' Roman kahramanf do kcypok bir zemine ,otJllyor.

Gerlve ne kallvar? Be,krenecegi turden ,gerlye Ines-' nelerl kahyor. «Gelece~tn roman yaplslnda harek,etler we nesneler fbir ,ay· olmazdon one,s, ~var' olocaklard.r. Hem

f·J ' •• J

ibl4. B. '75,. 'ibid.. I. 40.

aroda katl., deQi$mez bilr bic[mde aonsuzc kadar vcr ,ola~ cok, hem de kendUerini gec,llci birer avdanhlk gibi kuUanmayo oabalayan anhlY,I"fa egfenerek war elncoklurdtr . Nesneler blr tur roman vozan i'~e egllenmeYle ba,llvor.

Kapitol"i Y'QZIJdlaL dUden ba,ka blr dHe eevtrme Ue i'giri ilk onerl Rusva,~dan geriyor; Mant~ 9[J~unyolr., 8unu~ ~daha ger,i bir gelh;m's duzey,ilnde olan IRuslarln. Batl Avrupa~dck,i IBn son mcdolcrc m,er'clklno bagllvor. 'Gercek,ten de ~yl'B' o~uvor; de ha' gerli toplumsa I gen~me a'fOma" ~Ind(]ki ulkelerm avdnlJar,llnl'n onemU blr boh1mu volnJzca Pari~:r''teki en sen giysi oe~ltl,erine de gil ovnl ;Lcmonde du,unc,e alan~ndaki en son modalara do buyu'k ilgi du)fuyer. Bu Ug.,~Vi bi,r bag'IQnt~ duzeyine Clkamnlar ve hnttn en sOln modanl,n kendi illkesinde temsllcUikle,rini ulnnlnr ~a o.l~y'~r .. Bu temsucnerfn bir b61umu f,(de'fini bir kh,mk oz:eUiIQil 'ld,oBvncrasy" bicimine de so'kuvorlar; moda Dna vatanlnda g'Bcse de ithol eden ulkede daha buyuk, btr ,1d'deUe surduruluyor.

Turkiiye'de roman yazIII r, Tu'rkiv,slde 'Veni Romain YOlzllmaz.

_.'. Tur~iye~d~ ,. lnson m,kilari. larihinde hie ,o,lmadial 01- (;ude, blr netlrae ve kurgusCl~ a~lkh~a kavu;;uyor. Tlirldye'de asll yapay clan, insan iUekUerlnin uzerine. Yenl Roman M'DdaSI U'VanncQ, tuzlu su buhar~ndan btr tabaka ortmeve calu;maktlf. Turklya'de uretim Ui$kneri, benr'edi:gl' insan m,kHerL, birevin gen~im yasalcn. konumuj tam flziksel netUkte eizgllare burunurk,en~ bu cizgUeri tJtret .. mek, net1ial ortceen kald~rmak. ozne,1 pll1tformda valntzCD snobizm else do,' paUlik pianda tumuyle tekelsi ide .. "Otoiinin gerelderi:nl VBrine, getJrmek ofuy'or.

()gr,enme ver deg'f,tiriyor.

811meva susaml~hk~ veni sOteleM'ne kavu",uv,or. DerlnUklerl gdrebUmek lein mutlak tonn olmak da

g~rek~ivor. Tur,kiye'de' nesneler,in, birev1elFin. eylemferin vuzeVI saydam~o~lvor: derininin ip uclanni aCI'kllyor.

Turkiye1de ,insanlor' VB eylemler. fizikS8,lzIQrunfuluk'lar~n zembereginrn Icine girdller,. ifll zorunluluklan se~e ..

ea

bilm'ektef 'QorebUmekte va anlatabilmek,te yat,y,or. Zorun .. luhJKla'rI gor~ek. oz'gurlugu VB ev1em alanlnl oClyor~ B,rey" ey[em otcrunnc geU,ivor. Eylem., bjr secme, k,l1rar verma' ve irade ividir. Secmeyen Irade 'Ie kararsaz eytem d(uiUrulllemlyor.

Aysel. Olmeye VlJtmCJk~ta~ gork,emli bir eyl'emler de .. mstlnin (cine giremecUgi h;in o:lOmu seciyor. kQrar, vertyor. Sir romnn, cltim lle ley,lemler demetm arQs~lnd~ki ,kcl .. rOlr sureclnin geU,iminde Iccrilyor; Avset kcrar verlrken geH,iYCllr.,

Doho' IUzcktora gitme'ye 'gerek yo'k; son d'ortte ioir' yLizv.le bakllabiUr. Buyut<, eylemlerin sureel vor: Once ilktidardc"kl hukumet,B kor;u bir cskerl hareket. sonra erodo btr yerde iktidardak~ hukumet i'le oprumdaki rnuhntef,et nmsmdc bir seelrn ¥,apolmayan bir ba,lka a,skari he ... , reket, kararslz oldugu icinl her ikistne kar!pl bir hcreket, dcho sonrc 'Ie' en yoklnda iss Volruzca toplumsol muhe ... I,efete cephe ncen, 'VB toplumsal muha~efeti onleyemeyen lktlder ortak!lonnl kabahath buren bir hor,eket; devinge:n btr suree, Net~ cizgi1eri belli bJr toplumsal geli~meyi ser-

gUiyor. .

Bunun h;inde k,oihromanrar 'lie korkakh:u. eesurlar 'I,e donekler. lidamlar. ohlmlerl aldOnner,er. olumrer. hapisheneler, ka~abchkfarl ac:hklart greYler~ toklukrar.. ihrncat~ v'e blr y~glln idem sehposln. t,ekmeley,ebUen vurek. Tur .. k,~ye romcnesk blr Dike.

Y,o,om. ya,am. tekmeleyebllmektir.

lnsnn iean omur, ey'feminin vogunlugudur (ill ,I. i,d:am sebposun I,ekmelevebilen gene cok uzun va~ami ~,tlr; CU nku~ zemumru beHrleven kendislnin hlZldlr.

( .. ) y'ere gore aynl anda elan ola.ylar. trene g'ore aynl anda dlegille'rcfir; ya, da bunun tersi soylen2bUk (a,J'nl ancalIt1n H!~km.I1~D - Her rererans etsmlntn fkoordin t sisteminin) endlne ozgU zamaru vardrr, Zama.ru.n a[t D~dugtJ reterans eismt bize bfldlrilmedlgItakdirde, bir ,olayul zamam ifadesJnin blt;bir anlann yo tur);_

A" Einstein, Imfi1Jet Teorisl" istl2nbu,l. tW"ih~iz. ".

31. .

Hirey olurken g,eU,!r ml'? O1um., insan oGlunun en 'tlBorik eylemidir" Bunu tstenc ne~ se(Jerek ve t1ek'me'ey'erek yapma:k~ bir YUlksek gs'li,me cizgisi oluyor. Oyte du,unuyorum.

lnsan bir IbaklfijltJr; roman lse bir geci~. Kurgu. ey"emI1er demetinin man'tlks,al diz'gesin~ an~atlyor- B,ireyin ~gen,i'm,i'l eylemler YI,~,~nll icinde ayakto :ka~abUmekle gar-eekle$iyor. 'Birbi.r~ I[],rdsn,d:an buyulk bir hlz~a gelen ve, birblri'ni, eelen evl11eml,er diziSi_t oeUgei su veril,mesi turunden. 'b~reyii,~ :i1nsana vaoonci oge'lerden ay~khyor~ sa' ve, soyur insana yol 'ac~yo,r.

Olmeye Vcnm,ok:" ahl'tulrka tu"d,unabilir. bens9\1iyorum. Kurgusu v's tipleri beUrgin. ti'trel< degU~ Vaz ,Sonuf!_ nun cok daha alofrango' 'D~dugu il'eri ,sur(.H.ebUir. Sanki 'Vaz Sonu., buharla,m., luzlu au tabak,aslnln a1t.lnda. kurgu VB tlpler 5ze'n'e k,aydlrI1m~,. Hongisf daha l<'ohcn:l111r? 'Bun,a ,U endu bit cev,ap ¥'ermek, cok zor: pel< cok kimsemn 'bi,r ceval) aramayacaQ~nl scyleyebi~irim" Vine dB .Ollmeye Vc:nm,ok1lncok dcho kDhc~ oldugunu du~,(jndug'umu belirtmek durumundaylm.

1D

UC;UNCt) BOL,11M

st~OFRENi 'YAZ,ILARI: GECE DERSt

Donak aClmas,lzdlr; kendinden kerkor. Done,k :saldirlr.

Danek sal1ln~Jdlr;, haJlus,inasvonu ,sa~d~rls~dl'r.

Sanrl. hallusino,syon (,.), ger'cekHkten uyar.llmCm19i. 'SQnnhnln tumOylle' uvdurdugu. gen;ek 6cndlgJ~, tu'tars,z ve dClycruk~Hz btr havo'l dunyas~dlr. Sannh iei,n gen;ek1ik~ sanr!SI ohJyor.

Lc,ttfe Tekjnlin yaz:llan~ bliryeni romon ovkunmesini ond1lnyor. GercekJigi pan;:alama ndme krrrno SOl konusu, LatUe Tekln'In vazIs1nda ge,n;ekUk patoloii lcborutucnndo lnsan vucuduna benzivor. Patoloii laborct.uannda eeset porcolon, hit; bir znmcn, bir ins an bulunh:igunu duvurmuyof.

Ancak yen; romano uymDyan cok yanlerl ver. Ven~ ,R'omon manifesto5,und·a «kitap,lcflimlz herkesin her gun

(.} .tUiizyonda gerlcek; bir oble semboUe~enbiT haya} olusur, Oysa. basta. no'u b~r takim bllln~ ,cb~1 koklerde-n ener.H alan nedenlerte yamlarak tamr. B,ir baJjka dey~l_e, be~ duy',£ruJardantlir:1ne ge'len bir stimulus, \l'udtr ...

"Oysa. bazan hasta bir obje bulunmadan da:iembolik bir !la-yaH. nesne va.rIl1l~ gibl gtirebilir ya cia 1$jtebiUr. BoyleHkl'e. UgiU beyin b51g'es~nde bir sembel ha.ya~ I'Jlu~abtlmektedlr. i~'.c. ortada btr nesn~ buhlnn" .. dt~ halde. sellsoriyeJ bil' algI etarak dLS&rl vuran boyle meneal btr bal"alE:! 'h,aUiism.asyon· adJ.n~ veriyoruzll.

-Xlsaca soylemek ger,ekil''"~. nir obJenJn ya.nhs bit bl!;itnde alglstna Hluzyon. obje olm3.d,lu olusan almy,a is€!' hallusiIla.syon ·dty'DrllZI.

klLdlandlg~ ,sDzc(Uderl'e. tumc,ele'rJe vazllm:~,-tlrD deniHVQf'" (.J. Artllk ccgdo!jJ dunY'Qda herke'sinher gun kulh:lndlgl' sQzcukJer ve cum~e'er~ mot a met, tel1evizyon dizilertnden VOl del g(jn~uk, baslndan ahnIIY'ot"'. ,Bu nedente, yazlnsal hi .. rtktrnl VB d~llne ti'UZ!ligi olmaYCln, yu.zevselHgj delebilen S'BZ,giden yo'ksun yen,i V'QZ,I'clltann ,cogunun Turkcesini gazetscl dm o~arak cdla:nd~:rmClk ,gerlekiy'o:r~ Gees, Dersl'nln dlU!, daha iyi deQ~L oncCl'k gozetec! diljnden cok uzok du,u,yor.

'Gece IDereWnin dmnde vo~nlzc:o gerc,ekUk deg!~I; c'[lm[e~er\i'n de ,1k:~n,ldig~ 'lie: bo.zulldugu goriiHiyor. Gees Dersi"ni,,, ya21lc,IS,I~ FakIr Ba:ykurt etktslne blr de 'Kemc~ Tahir esJni eklemi,,~ Igorli,nuyor . .BI!J k'Cld'ar degi'l;: ArapcCl ve Osmc:nhcCJi sozcldd€lre bit m,lerak ortoya Cl.klVOf. Okuyuculnun ,onlaml:ru bi'lmedJgi sozcl:ikJeri se:veceglni ycrsaydlglnl d,uEjiunuyorum,. Tica~ri bir yoJ o'l'dugunu d'tJ~undO~unu sCJ:n~'yo'ruml. AtUlCl ilhan. Dersoodene Saban IEzcnlan-nda boyle b~r Vo~u kap:itaHz:ee,tmeyi bcu~CJlrd,l; Sabc'h EzanJa .. rr'nr ,bmr levantsn Osmanrtca~u lie yczdl~ oak ,iyi kullondlgU'l1 :soylemek zor, oncek yeni ku,dklor bu bllrnedtkterl dUden yal~rmilfil' romanJ ka,pI,tllar. Latife Tekln, AtUl:a i:lh[ln~Ul a'om~, old'ugu voldan g~tmevii denivor,.

Fakir Baykurtve' Kemel Tahir ve Atina il'han,~ !Latif.

Tekln'ln vazlclhg,lnln kaynak~cn o:luyor.

Bir' rastlantl ,sD'ymIVO,nJm. Rostlontlr henuz ,ccddanmoml, lberaberliklere 've·rilen ad o,luyor. Carine inrnek-

,.isterballusw:a.s\yQll. ister Ulu.zyon OISUD. her iklsl de kiiinin bUin'i fh~ Ie dUnyasmm. it;gttd Usel !ste)de'rint 'il da egos'un un bastirma mekMizmaSlpla ,asa.kJa.dlgl dUSllnee'lerlnirl dIP. "unn bi.r halidtr. EIOSU zaylfla.dJ.1:1 VB: sUperego dedJl;lmJz Kontrol. mekanizmasmm y'eteniz kaJdlQ:l zamanlar bunJar dJ§a 'turur; ve herbaD.ll, b:lr du,u o['ganmm lonksi,ODa ozellillne bilrQnUrJ!.

Yer yet Ttlrkeesinl dtlzei'tel"ek a~tal'cbm. ProlesorDr. H,a.Ut Ozkut'un katkls) ..

PTo/' .. Dr. Rasim ~4da3lU. Y .. n.i ,Medikel PsikolOji.,

l.stanbu~t ,191'l, s. 13J. -

(. )1 A. Robbe-Gnllet. y',mt Romall~ .1 sttUlln.d, l'9'l1. 3. 48'. -

ten 'QekJnenler rem ya,fOm bir rcstlanttlar zinci,rJ ,O'lUYQf ("l; bir tur ,koyluUigun surdOr(Umesi demek.

. Once Kema1 Tahir estnlntn gosterHmesi gerekiyor,,,

lOI degn. Kitat:nn Udnci parcrgrc,flrn o'ld'u'Qu 'gilbi ektcnyorum. «Gace elvlerin'in sicim glb,l lnce ve sgr'i s,okaklonnden ger~ geri cekJUp oldurme korkusunun ,iirini bh'~ sag c rkanm, bi:r sol erkeme S,I cralyalfak okuvup~ b'ir aye ... giml urperUlere cnl,p g(jp dive vurek oarplnU~a!mCl du,u.p" lIst.umO bc,I'ml rezH ettlkten sonrc dovam,.zln geri kenotte nne konup 'gozden 'yit~ecekt~m. tstok ve ten ~q ccdde[erdeki otobus durakJann.da ha~klmlzEn k.IZ ev!oUanna yon ver,mek Imak.sad~y'I,la b,ir Vllchz gibi par~aYlp yeniden ,gok .. yuzune agacoktlm. Gel,e:nler' kim oldugumu Vor'gonh::rrlnI'A aUlnda tItreyerek Tennlcnne soracoklardl. 80Vgl dolu g,lZU buluimalcnn heyecanl'yhl ruhlnn ctrplnCJc:ak~ cirpmccok va ben kanh klZ11 bilr mermerle kut dive kntolcnno vurn .. , eeknm .. Ne' eok hey'at beyez sede'f tlmakhl Dvaklarl.m~n, ol'tU'1lda:n nkccnkn, Vag.murlu blr sonbohqr schotn k,olb.imin derinflklerlne paUtik bir hlizun simlosaydl... Ben, bu sizma esnnsmdn yogrun ccilor eekerek sahip o~dllgum, g'srce,k bir haVen pcreosrm srcok, karlonhk blr bo,lugo dDl,ilrmese'ydim.» ( •• ]. Gec'B Dersi'nl '1J'lm(]ml~ okujueu, yazdll~danma inan,arDk. bunun kJtobln i:kinci pal'"cgrafl DI~ dugunu d09unebilir. yal1nlzca ikjnc~ parCJgrafl degiL oynl zamondc' i kj nci sayfasl 'olluyor.

,sevgiU ,Ohjm~de ,parcgr1of sevmeyen LaUfel Tekin~ buroda~ paragraf~ oole sevd,it~jlni ~anltlryo'r·. Sevgm O'um'de sayfalar hie parcgrcrf ceilmcdcn su,rerken. buredc, nerede ise her sa,y1a btr parag,fof olluyol". Bunun verine bur,ada noktctamc, sev'g'is,i'zUg~ bellr1yor; son iki cumh:lva kodor hie, virgi.H v'ok.

(*) 'fCRusya 'koyU.isi1nOn ya21lI yasal.an sevmemesi ve her &e'Vi i:stedilt glbt,·k:erUne gore" Japmaya eabalamaat gjbt Rus,Va. R.,dmJ da tarlhsel ya.salardan korkuyol". istisna,cmbi;a .. excep't.lobaUE.m. aosyol,oj hie stlbje'kUf J'onteme\ benzerlertne 'Ie oztlnd,e :a;WDl ~ ke'y nne' goree iUe;e"ba$Y W'UY'Bl"'I.

. G". Pl'ekhanDv, Se',f!ctr!.a "hlfso'Phical 'WMks", V,,,! ..

I ~ MO,.$'kova~I' 1971'1 e. Z96.

( •• J IA.t~/e TeR:~.71. Osee: Derllerj~ ls'tanbul', J9.86, s, lO.,

73

Ucuncf.i pa,ragraf,t ald:onyolrum: IGotlerimi n o,elJ It oy,n.ai 'Q~duOu~ ,gunler~min beV'[JZ ku,lann .gag'chlJ·1 g'~b,i gluzer tnrmilzlya caldEa~1 kor saboi~ta k(Jtk.t~~im,. g6.z~erjm kan' conak.lon da pct1kart c,lta,s~ co,ktlglmf ,s~oglan soru'mlulugu yapt'G~ml' suzge~: yontemivle PO!'~S atI1a'ttIQlm" 'ebruli bulutlc'rc pull sovurdugum. av aoluneo uy,kul:Qra daildlQlm" on YI'I (le£9 '8vlerinln dll, yuzunda dolcu~dlglm hcvotJm tanglr~Clna yuvar,lanoJ tanglllrlarUl' YUVCllriana IgOO'tjp giderken", ben lordlndan ne,mU goz~ejr11e 'ba,ktlm ve uCUntu k,ez' cvn~ eski \luzU] ko!tu:ga. hUiI,di've YIQ~ldlm», ''''). Bunun oo vc;nlzoo -ik:iinci pcuagrat: :sonilmamasil ic~nek~~vorum ~ avru znmen'da u,cuncfJj slClvfadlf.

DOrduncu ,sayfay~ cltBy,orum; LaUfe: Tektn de unut-

.mu,., hie ypZt yok. Be"inci s:ayfaY'1 aktcnyorum,: «,OU geee ma:i1rem goruntulerim ust.umde» (fl.). Hepsm bu k,adar. V(]n~ndCJ: bir bo', sCI'yfa, 'vie! bir sayfada «bu gece rnehrem goruntl.Heri'm i.lstlumde» vozlvor va bal:~.ka h i(: VO'ZJ yok. "(fBugeC:8 rnehrem goruntulerim ustumde» sozcOtklerini iki soyfo'hk vall sClyofak takrcr tekrcr okudum: anlo.mlnf VB gizi'ni Ibu[amadtm. fkJ bu'yOk. scyfava yalru.lca «bu gece

. mohrem goruntLHerim ustumde» so'z,cukler~ yerJe$tiri~inc,e bunklJnn cok onemH oldugunu cnkarabiliyorum; ancok anlamlfnl Ibit tu rllU CI karlyo"U'm~

Gece Oersi~ bif' d,ogruyu yanh, 'Olkanyor: Boyle iki sDvfayi(J al'tl sozcuk ylerle~tirerek va diger so:vfaJan yal:nlzca birer pOr'agrafa aYlrar'ok. bir (Iirkadc:~nmOner 'VCgICI sotrr hesobr vapm •. ~~ gD~iba scyfolcnn ucte birivazll1ymu;;" TurkJys'de kl'top ki],Qldlnln pcholl oldugu: savl curut.ulmufi, oluvor. Geee Dersi'n~ ntdrktcn sonro kogldJn PCl-

hah oh:Juguna kim inan[r? .

Ancok, bu 'bolumr'e flgUi btr ipucu vermern gereklyor: lotife Tektn'tn kit'cb1nrn en degerH boH.imlerL kitcp kog.-

d~nln ku~1anll,mavan 'kls~mh:J'rld'lr. -

f '* ; ill ut, 8. 11.

e-·) fbic:L s, 1.3. Bu saytamn kar~ ~3"fa:!:a boil oldu~u glb~, arkasmda da yall ,ok. Demel. oluyor·. ra, 13 ve Ii lineU sayfaJ.a.ra tru iJe§ ~DzcUfi. slgdjnUlrOr~

Kdabln~n 'yaz~lmQml" bOlumi,erir1l,i kola'Vltk~la 'C n'U:J vabmyorum; yazda,r. ise bi,r kac k.lez okumam gerekiy,or .. ;aunun bo,uno oldugunu du~unmuyorum;, dUlunuh:u'iek va,-' pllm,lO olmahdlr. Kem(J,1 Tahir, Tuhiri Tarikotl'nl kunlrken. ~yolu (Jct~; peyg,cmberhk ya de 'tarikat ~eyhUgi mes~eglintie ,onla=;llmamak Vo do, bir kac, anlama gelecek curnle'sir kurmak esasnr, herkesin ayn yorum~amas~ 'Ie oyn

'bir Iderinnk bu'lm[u;,1 planh ,otaraic. isteniyor. ..

IBu gece mcbrem gorOntulerim uslumde» s02lc'ukler Jkilmeslnt bu kador COk oku me v'e Y'ozmama kar~nn yii,ne de anla'yabUmi, degUim. ,Ancck ,diger ikj s·ayfaY'1 ya de Il'lrc,grofl sokebildigjmf s'cnlvorum.. GeC'e Dersi~nin 'VOlll" CISllnln, 12 EyhJ~ oncesl, y'fl do en czmdan Iyogmurlu bir senbebcr sfl.bahlJi tarUll noktosmo kudcr. btr SO~ o'glut jei nde o~duQ u Dnla~dr.,or. B'ir set org'ute gi:rmi!?~«ha ~k~rruzm klz evlat'lannaron vermek, istemti. so,l orguue! bir 'YI!tdIZ oJmaVl, cHj,I'emi~h yon vermes istecHgi haJk~n ~uz evlatlClnnrn~, kend~sj gorund,i.igu zemcn, ({'VorgaT1~annln 01- 1Jnda titrev,erek .• Tanri,I1JJU1CI vclvarmalarrru bekiemi,'1 ICU,nku Y'CR vermek: istedik~er,ini,n kafallarlna 'Ikanh .klzll! bit marmerte -kut (Bye. vurac,akml~'; o~mam:I'., Bunun verine .k.,endisine' panka'rt C~tD5J cekmo gorevij veriilmii; yurliy(u;;~ lerde shogan'[an ba~[,atmCl, ,soruml'ulugunu ustlenmli~, SUl.g,ee 'Y'ontemivle pol.is (Jtlatml~. bunun nosil oldugunu an-

. ~av(]madlm" poHsi hc,l(lnm~, mekerno olorok algrloyo,ml'" .vorum', 'cffa!iiizme, gecn yok,»turu sozleri kucOk. kcglth:uc yazlp. karcbahk ecddelere socrms, tsknlk SDlC,(lguyle: pul .. culuk 'Va,pml~, bunlan vaparken YCicminm «tangurlan'c VU" "ar1ana~ tanglrlana VU\larlana QiOCUP» gittigini cnlorms:

tmj·ICJk.m~!i. Toptom be, sayfada iki per-cgraf ve be, soz ... ·c,ukfe ve tctsu bir aiavtal bunu onlotryor.

Arepco sQzcukler,j sevlvor: ce~rn] olerok kuUanmak 1stivor. Ancak bil.miyor.

«M'ahrem goruntulerim ustumde» sozcuk cumlesl:n~n~ cum~eyi kuma cntamlnda kuUanlvorum. anlamlnl crk(]r[]~ m~yonJm. Ayru:a bu Lie sDzcugun yanyanc get~rrlmesindekj guc~uge de j,icret etmek gereginl duyuyorum. Turk OH I(urumu SO'ZH.igUf ~goruntu'», Ieln su ani,amlon veri ....

75

YOI!': « 1 - Gercekten ver D,rmadlQ'1 holds varml~1 gjbigonJle'JlI ~eVt toy". hayalet. 2 - nz. ,B~r c~,sm'fn~ 'vanstma yoiuy'l:a btr qpt'ik ayglftnda gorf.insn ,ef.di~ hoyab '·,1. Fertt DeveU~og~IIJ'nun, Osmlcnhc,a .. 'TQ,rkce SQ"zHlgu ise mahrem tem ,~u k,ar,lllklari say~yor: 1 ,~ herem, ,erratrn VC'"" snk ettigll 'geV. 2 - nikah du,m,eyen., ,erjatce evJ'enU .. mes:~ 'yas'[lik ediJen. 3 ._ ~eriCltc,e 'kad~run kendi5~nden kcu;;m[u:t~g,l erk'e,k. ,4 ,~ bilri'vl'e eek s,CI,mlimt h;U dl~~1 olon, 5 ,~, ,g~zn lo~an,~ herkess sov~enmeven., 6 - herkasce b:iHnmemesi icabeden» ,-*). Sozhlk, mchremin Arapc:a he .. ramdalR geJdigiini 'Q'yncc be'UrtirY'lo,r .

• Haram ,gon1nt(Herim u!slrlimde» ya de tl!~ericnce' via .... ,sak gonJ.ntCUerfm ustumde», ve'vo «gjzl'i gorunh.Berjm UIStt:lmde» sozcruk I~djm,elerjnden hard blr an!am c~kar(Jmmvaruml" BeUd d,e yazIC:,lnuiI yogunJ1o,an rslomlk basklYQ' blr 910z kll",pmaSldlr; bOY~B dU~uJnluyorum.

Asllndcl Gece Dersrnrn vaz.lh~;ilnda beUi bir ishjmik oe',ni gormemelk Imumkun degrJ; 'ver yer bir veoz, YEI'il" y'er ImevUt y,o do Kur'cn'ln sureleri izlenim~ ve.r~vor., Bo'Vre tek sayf'chk paragrofll1arla yaz~h~unr Kur',an~fn sureler biCimin .... de vazl,!mcuEunl Q,~u],nme, ,ol'ar-e,k de yloruml1cmok. COk tars ge~mijyor ( ••• :),. IHarom g'Qruntulerim Iusltu'mde'l lac~kla,mc!nndcU!l sonre, bu sayfo ve lizl,eyen bo, sayfadonscn-

". J TUrk,e s'I)zlilkj An..karat 195'9. S'. 299'.

( •• J Osmanhca-'Turk·",e' Ansi.tlapedik Ltigatt An.kura.

J 980~ 8~ IBO.

f·· *) <Sure, Km 'an ".1 te~.t:ll leden b~Hfim1erin adJ. Blzzat, Knrijan~da~ Medine devreslnde nazU elan krstmlarda oldutu gibi~ kelUre devresmdenazU olanlarda. da, bu tstm, P,e:vgam~. here tebUt edUen vabiyler1n ber 'blrp3lrca.sull tra.de eder;".

cBu Y3.Z1y,e'oo gijle~ mlIb;teva ba.t:.LmJnQan sure k .. clfmesii ,Kur'a.nt-abirinin ba~lanID!:ta ita.de ItUg:i man am. Ue aym@'. fakat dllln daba son.rald .ku:llanlh.ljJnda. iki keUme b1rbirinden ayr!ImB~it:t:r ~ ·K·ur'a_n" yam lIe t'esbit edUmj~ ve bir araY31 ge~ Urilmj~vatdYlerin adl ICIIlmu;~ 'sure' ls·e.ba~Uanglcta her hiYi bl.fv.abYe delAJet 'eden ~ fak,I't soma K ur'an'm bir r:ok Yabt,ler veya 9ah1y'pa.r'Ca.larlDdan teiekkill edenklslDllalU:U Hade rein kuUamlml,ibI".

l!ldmJlnS1.tIQZh~disiJ On lJirtnci em, s, ,48.

16:

haniy',or: T0I1JI'1YCI yal do ,Adem~e ait ishjmik «suren SOh.ibj

o'iuyor. .

Bu ,d'e yet'mtvorl belegi'nde «sakJI duran ma,hre:m bir go-

f'untuyuD gun I~JHg~na do 'Qllk,or:lY0r. Ancak g,un 1,'lglna ne ·CI'ktlQllnll G'n ~Qmak,tQ gticli(.jk cekiyorum. Ege'f «rnohrem» .. SOlCi:lgU, lsiomU< «.h,aram» an~am:lndo liS'SJ' sa,klad1g~ hurorn blr goruntuyu c~karmJ' o~uyor;, d lnsel bir unlcm kezencbiUyorr. Fak.at bu kez «sakl,u) gorlunUl nas~1 oluvor: SDzh:ik on,l:amllni[ verdim. «goruntlu}}, kesinU:kle g,oze: Q,orunmeyi gere:k:ti,'l"iyo'r. Ayrl,ca 'ImohremJ) sozcugul! dinsel aniaml,ncon 'C'lkonilrs(]'" «gizl'l» y'a de ,«sakhl onlernme gelivor.

o_

Bunh:l'rla Qostermek j,stedig,im 'u~ Lotifs Tekln, bil-

medigi Aro'IPea ya de Osmanllca sozl ~]k~er kul ~an I'f'or.isl:lImi:k 'ton ta;~javantan seCl¥cr; yer ye'f uyduruyor. Bi.r 'verde «lsttrOp'~'11 ~soz:culgu.nU yaztyor ( .. l, Ne yaz1k" hem bu SOlc:Ol)un ya,zlllljl yonl.l, (, •• J,. hem de' bOy~e: bir sdz-

olm am a. k:l a, beraber, lltm, b.a,a:t. d uym,3l gHrme v.b. gtbi 5113.tla,rvermi:~U.r .

GorUlijycu;~ suret, is:li:mlk. Y:lzmd.a. der1n 've 'tartliJjmalJ bir ka"uam oluser,

Tannimn slfatmmyara.tll.cUlk ,ol,dulunu ve her y,aratlcmlD 'Tann·,ya yakJqt.lglm Hen. sftrmlUtflm. tslim 'cia 'su:retmiass.klamnam da 'buriya d.aY'lmyor. Aktarl.yorum.

'Kur'an"a gtire. AUab bUyUk yaraucldu" 'Ie hadtste Hade edilen, 8,§a,ll.dald IU dQ§Un.c:e buna bai'bdJr: Insan ;e.klirlln resmini J':apan bo.tttn insanlar AUab'm tak:l!t<:;isld1r ve bo:rle 101- roalarl uakmnndan. eczaya. mD.stabak.tu'1ar ~ c All;llb klyamettie' bir restm yapandan. c:e~a alarat. y&ra,ttl_~:J ~,e ha,atvermes1n~. isteyeeek,tir: fakat bona asla muvaffilk olBmaY3caktD'~ (Bubari~ Buy-a" ball 104 ~ MusUm" Libas. hadis 100). cBu reslmlerlyapamlar klJ'amet ,gQnUnde ya,ptllmLZl canlandu'lOlZ,. denUe:rek ceealandmlaeaktir» (Buhari. Tevhld. ba.IlS6) . cAl'latfn1kly.amet gO:nilnde len §lddetU ce:mland.uaeakla.n. Allah" ... in, Jara.ttlklanru taJdid edenlerdir. (Ahmed b. Banba.l. VII ~un~

1,514m AnSi1drJPC'diS'~ On Bir-me:i CUt" B-.41-49.

r· J lAtill! Tekin., op. c~t.~ .I. J S.

(ill'" ), Ferit DeveUioglut Osmal1lIC4- Turk"e A 1'1 8il:lDped It' t. iif/fJt ~8. 0471.

SOzUltte !llstlr,3.pa giIi.ji olmadlil libi. ..:iztiralllj:t< gill.$l de Joktur.

cuk.yok; «Iztiro,p» ~ DC,I ,anlam~nll ,geti,yc,ri, Y'o «I.ztuabl, var.D 'Yo do IDCII h'L. demek !gerekivar.

Butun bunion lCJtjfeTekjnt~n ,~uJUandtgl IOsmanln~Q

so!zcukl,erin entcnuru ''lie zaman zorncn do VClz,h,'lnl bU ... mediglnl go,s'termek, icini,c1r'Bt ,edlyorum. Bir bo" soyfoda~un~Qr var: «Ah ela goz~er~min/nefti 'y~e,ili kamyonklnl y ina k~mlldandllaJI. Be, soyta1ar'o numa"a konmuyor. or,kasl de bo,. Ehj. gcz1erin neH~ kamV'Dnl,arlnl~ .De~ki' 01'110- ,mak mOmkul1i; 'CJlncok Inefti ye,mJ kesin'~ikle' olmuyor" ·Clunku,. «neftin btr tur Ve,n ve ,QzeU,lkle koyu ye,H 'd1emek '(Jlluyor [,*l. Koylerl ya da CQcuk1ari bUemiyoruml; bunun du:wnda hie klrnse uns:fti ye~iU» dernez, (nefti» yetiycr.

,isiilmiik boskl h;:inde' Leni'a Te kin" Osm,anlicasozcuk'[erlB ve islflmj,k renklere Ugi duyuyor; oneak yazlcl~lk aencn oyJe pek col< sanlldil,gl kador kol'DV olmamallj ya,Z~CIJ YQzmadan once' bir sure okumaJI 'Ie "'ClZI ooasl,ndo kesin sozlukler bulundurmah. IGece De,:rsi, yazlclslnln~ bun,dan bti,y~el ,dmne Dz,en gost8rmes~ va 'yazlclhk SG'natlno saYQlh olmCls~ ,gerekiyor ..

Aneok bil memesine k:or,~ln. 'ye'f yer vciz antal.mlnF ve di'nse! ·sozcu,kle'r seomeslni resnenu saymlyorum. IGe ... , CB IDersi'nin anlotlclSI' G(Ufidan'~nl argut h;inde.ki kodadl ,sekreter' Rilzg,ar, btr annesi var.; alma,. Ancak Lotlfe Te~kinltn SevgUi Olum'unde oldugu gibi burada da oluler 'yQ~~nyor~ ya~'lyQn~,ar ,o~(jyor: ruhler va cinler burada do eok, Lotite Tekin Sevgili Olum1de k.omunisti c'in~ cini komunlst vaplyor: bur-ada, daha geri kalmaslna imkcn. yok. 'olu annesiyle. kocaBln~ s,evi,tiriyor. -Bir gOn g~.ztenem,ez oldu uClu elk ya~dJgl'm~z~ Kocamrn ruyalanmdal bit ol(lVUI SBvdlgi~ Gittik,.;:e ittiAim uykuyu, ba~i!lmll duvara carptlglm. enerjm~, ,(Jlldurmek [,stedigim~ klnk keskln ctlmlanl'l

(.) .Netti-neftt nef't ,q:l renginde alan. koyu ,eOil He k;ahve rengt arasmda bir re:nkiisly,aha y:aklln koyu yqUI!. ibid.. s, 119.

La'tife Te_kln. blr yerde de c1t.tisatbsmdu:":iJ ,sozcu,!ilnU ki!idllamy,or: bunu tktisatFakUltesi ,mez-unu, aDlammda. de£il., tutumlu, insaru a:n)atmat i~iD kullB.myor~ Olmaz.,

,LaUle 'TIl!'kitl. Gue D'S'3IeTi~ QP. ",ft., s .. 130.

79,

£ist.unde ,surukledil:Vml kouanml"boynumun r9nkH tiClfilon ... nlnl dcal[dlgl 'veaICI~dl:gJ koridorltuQ.,.I'· Eger dizgici'I'8l'1'" be .. nim yc'nh!21 yazehgmml somp duze~'tmekllc'ki degi,Urme,z· .. ,tu'rse bu cumleyl oldu'9U g.iibi YC'zrnoy,o c;ah,t;m ve devaml m:Uycrum~ cHalsjz ,chl,tuQ1umden ve ,co:k benzedlgim icin onneme, cynaya ba,k!cmadlgl:mdan 'Ie ded~glmdBn: Yakln gecml,1 tu:l't~rla:maya d(]yanam.(]dJ~n:m io~n gitUm C'ok uza,k~ I~ClfD:. OnIda Igof"unm,t1z muskeior CCJJpt,l, benL orne teh:l~~ IClnmDv~n~ bu baYII:mo:lar hay,ct. be~jrUsi", '0 Clp~Dk klp~rt1- 61yl:0 be~lki de a.:nnem bir §S'v~er 'ogr'enmek isti,yOf ... 1 ,'''), ~ifmyil cOzemedim: a,n'c[l,k a,nt1es~ anla~lhyor.

BoO paragraf~n ger] kaian bolu,munu de YaJ2cr'ck IUJ ..

- - ~

tllfe Tekin'i de aln[o:,~I,a'bmr liI,ale getjrn'1.'l3k g'e.rektigine ina-

nlvorum .. IIEvlmtlin 'gece;l,eri ccn sikmnsmden sessiz film oynay,an gi,zU konuklan flsllj1dafmaiarJa yatalkJerc' dag:I'ld~-

10". Ted~rgjn ecnci bir hl,lrtl,. sabchm j~k saotlerinde nos'to oldu~umu aCIk:lodll bana... 0 do kIClQOkm.lf. blr dektor ·dol(Ulld~ ka'rvDlam~n parmcklonrm. A'vak ,klmJltrlann~ cluydum~ senro 'Q'Qzlerindeld 1,lklann bukuJu:;unu" score ku .. h:Hdonndaki titremevt~. ~BoSI",C" dedim. birr de: ~Hava bof~ugur Hicbir .sOzcuk bani ·iletmedi. ltetemedtm .. tT,o'!rjhseUik duygum genelvorl.i,te' be,yle ij'nledigjm iic~n yu-·

zume, kederle baktllah. Boylece blr ,panJgmf'l temem-

,larken bir iayfaYI doha" aktorml, oldulm;, sa yfa·v I enlom:slz~a't'rmQk icln s6~cukllerin va dasolcuk Ikume~erlnin yer1er,inl dsQi"tirmed~m~ ordugu glfb'!, brraktJm~

f;Umdi bir sllyfa caha aktanycrum. 'CI!e~md,i geni, b~r aClvllo to vukardan gtlrUyorum onu Ancok bir ruyayc ,SIa'cbUecek buyukllitteki bey1oz. setsn IMuiu upuzun b[r mosomn uzok ueundo tek bc,~na ,oturmu, Kur,Qn-1 K:elim okuy,or. annesil. BDylece anne~, bu ,ke.z Kur~an oku·yor .. Okurk.en «lxu,r.n,d'a SOri beya.l bukleier' aCI~lp kcponlyor. ~NB' kcdar ya,lfl YUZU pembeye CQl'lyor'" dive geci .. riyorum icimden, 'bu-z(Umu, btr kuma, g'ibi t1pkll. Ortunun uelen mavl V'B,U sulam battyor. A'=:II:r 'CigEr saUanpvor maso.. RUzg6rj 88it zoman arallklu'nnd'on gac.i p ortunun

80

81

daha k,endi Iclme donup solugumlJ tutuneo, anladllm ... ilk fUlda ben. de ttpkll ot'B'iki.le'r ,giibi seslnl 1azla aCJmaSIZ bulain sesslz caQun'liuga ko,t.[,dlm. Hem koccn, hem senin devimin~e orglUtun eln danan~da'n blrlnde oturon dUVQutu bir ,af elmomn OOlresizUgini galfba, soyledlglin gibi ern dalh kaybln~11 yafnlz Ikalma korkusunu ya,adlm. Seni dihlerl<en - crtl.k Gace Derslar1"nin bir bolumunun onemU bir kon,greds, yapllm.,1? :soluk kesici bir konu,ma oldugunu aCII'klam,am~n blr sak'incasl yak '*) somrrm .. boynundD,Ki damarlonn, ag:lad,lglnl·gorUnce ... 'Ne tuhaf'~ diven bir ses'lie dokundum kend:ime,. ~blr zcmenmr ben de lem b!n ~c:inin benim o!dulQunu sanu"dlm!' Virmi dON, ya,u'da~ kos .. k,ocaman bir' sendikan,ln lepesinden a,ag.lara bak'lp'Ila,lrtlCI, 'bjr buy,u,kle:nm,eyle bunu boyle, aenrncnm. heyatlml' masum bir haye! olmoktan nasrl ClkardlQlnl onceleri pek kavroyamadlm. Cunku ben 01 cin d'aJlnln !epesinden osoglll:cra bg'karke'n mutluydum .. 1 Gece Dersi~, bu koecmn bile c,in lerin'i daglbyo'r'.

Devom etmeden oncel au iki uzun cktormcden Clker ... dil,g,tm Bonuca geliyarum; KitaptD iki k,ez KUr"an VB lie kez de Gees Derslerli~nin g,8ctigini soptadlm. Hepsinin ortok noktasl var: hepsi ilaUk, dlzilmiG. A,ynca kitabln ~ ba~ka hie bir y.rinds itollilk dlizgi yole. Sunu. lotils' TeIdn'in kltablyl'g Kurfan'l ayn,l parl'l,~elde gonnetSiinin bir gostergesi saylyorum ..

Sura 'kohblylayazmas,nl resncnn sCllyaml:yorlJm. Gece Dersi~ kocaya iy' geUyor. Cin1erinden ve SDJCU~ luktan kunuluvor. Karls.no yazmaVI surduruyor~ .Vuzlefine YClryllacak, ljO,klnh~h doya doya seyretmek :~,ciln [sin-, sjUOi herholda 'senden Dg'rendim) ~ pozar so,zcugu1nun,.. BOna' ygltnlZ,ca semt pazarlonndaki SDtlciionn olghklDflnl to-

(.) Ned eD, sakmC3.h OlsUD. itap bil' bqka ,'erlnde' kend~1 kendlnl ovUJ-or.

.Ge(fmJse do&[u masum btr YDJculula c1.k:tln .. YlIltJ.k peTdeler' 'Ie kanh ream k1rlklarma~ gozlerini, 'yapnan bu yuva'rlalU§lD !Jllrinl yazmr,L oec« ner~!ler~·llln en dokunakll bo),Omieri. o,ld,ulunu,tabuJ edjroru.m ama .. 1

lbid'l I. 138.

82'

'Idlgml~ Slnl', g,ozcugunUnse. il'kokul sl,raiarlntn. '0 sahte !ap~o' odalonn - gurililusunu kura,glMo getirdigilni ve ,~ okudugun_ k~a koc~ kitap,tara klvrana,rok guldugunu tum Idelegelere soylemehydinl .. 1 Cok g uzel! r P'OZ(U'" n'erhCII .. ~e. ekonomi paUlik verine geciyor; siyascl iktlsct ve 'Dzelhkle Marksist iktisat pazarln onemini vur,gufamaklo ba,Ilvor. ~nl~~II~yor. «koca k'oca kitaplant artlk 'Q,ulLlnc buJ~nara'k ~,I,r k,en.a~(J atlhyor; verine ,Urli Gees. Oersi gehyor.

_ Gees Dersi'nin 'vaniy gucunu ,ilk kabul edemn de bu koco ,olldugu ortaya CJkIYOf. Kocanln seslenmesinden son 'ok~armaY1 'VDJ:uyorum: (t9imdi siro bCllna verdigln 0 -CeZ~YI., senden ,eok uzokta, hIr ba,ka ulkede., bir Ikez, daha v~rek f~rlahhg~y~CJ. sel'amlamama Heidi. '0 seni CllgJna lce~ v~ren vt~ne rankh Japon p,iiamamla yataglln icinde se ... ~~n .. hJ,m,lndan ~ korkup urperer,ek dogruldugum~ tek ayak ust~~d~ bece~rkslz bl,r cambaz gib.1 dlkUdil1lim va Vluz dfr fal! 'I.~CIIB~ bag.,loyan slz o''Un!~ dive mlrddandJglm, icin kendlm~ duydugum hayranllga. Bu hovranhga sIn.fln Deil .. nOI ,sah.p clkmay'!_ filan I Ikalk!~m,a .. Cunkul onu, bir gec~ yanSI, sa"!" YB tum YO,ksu~ Insanl'arln kOl9lslndo Igulunc ~~ruma. du~~ekten, rezU ve sefH oJmakt'an korkmadl,lglm u~an... cesClret~ borcluyum .. J Artlk Latj"e T'ekin'i;n YDZI'~I h~llndD . ~~cr~u~ . _QlduGu:_ ~ure 'kahbl Ue ve""ek Isledigr I o~ ,~raslndfl blr beraberh:gln burundugunun kabul ,edilece-, gUl'~ san I V'O ru mi.

. Fa,kar vine de hie bif_ Iku,ku kaJma,mas'l geraldvor ..

B~ nedewnle bi! ~o~tonlln dOlho aClk1'anm,asrnln fezra ,saYI,I.~ayacaQln t d~,u nuvoru~. latUs lakin," dilz V,Qzlda uy'ak' ,k~U~lranm,aYI pek cok sevlyor. Belki d'e k,ufiyelerin surele, .. nn. ezberlenmesinl kotayra,trracoglnl dU'iunuYDf.

_' . "~~k~r_n~.n _Cebinde' .~evlefl,e devriml C·J., gO.zler,imda cJev _g_lbll '~k~ bebek, en son Clkan Ideololik marlfon BOy .. _~eme,e . gld~yolidum. Bir YI,hru dDhc ba,umdan c~ag'lya dev,lrml, 01 ,roktan hayot.~un. Burjuvazi domuz' Va,~m

(II) ,Herbalde Lenin"'in Devlet v,e fbtnArlnl ,anlatmu :ts:tI,or.

,83

do zaten on dokuz" Secim ba,lml Isllak~ Klrll~az .~araklarla tanyordum saboh va akfOlm. :kabamuI' b~r. y~nl Y_U-' magll gibt yumUfuyar,du' kplbim ,alilk,t~n,. Hallk,lmlz t;.n. i~~m,

,inim inUyordum. K,endlm'i _ usutcc . gune~,~ ttJ~!um, * kl~lktarim', suzDp bakllmjl kmnk bir' leoma benz~Y0":J~J (.1. Bur ... iuvaziye domuz dedikten' sonra ya,ln,ln on dakuz ol'masl'"

nil nasill bulabUlyor?

eo,ka Ibir yerda de. Latife 'T'ekln~ln. SekreterIRUZ-_ gcir"ln In hayalli mektup arkoda,. Muko,ka ¥~" ,~~Ie~~eler var; h;i uyakh. Bi~ yerinden aktany~ru~:: bu~unUnU"ID~lam.nl Cllkarmam hi~ bir zaman mumk.un oim~vor ...• ~u sabah ku,(:uk cam kavanDzlannln haberi ge~dl. .lBuYUlk komik ,if'reli ,konu,uy,oruz sanacak.' Camlann 1~lnde_ bok .. • agUI,ar. so:kslda ci~ler f kall1~da denlz:. M~tfagl.~1 ~k. tamiz tuttuGunu soyledUer .. Kl,skandllm va!llahl sent. t •. ': -IBOyls' gidiyor; kavanozdan deniz81 gecmek herhal~! tam1z muttak ile kafiya b;in aere'kll oluyor. Av~n .Bslen~~e, '1ep8Y,ce indim Q,FDlt:arc. belki de ,olktlm yukanID!,o. soz-

c'uk kilmesil de V'Of.,

ea,ka . bir 'yerden blr cumle dahal aktarabi.IiYOrum~ .IKuciJk ,gace odDS., kirk kad&n.n karanfil koku~'U kollarllun oraSl1 , •• ,.). Cocuktann birbirterlne, sordukton bilme.co de§ll: 10k ciad. g:6rC1 nfU lUI blr parpgraf ICl~e .. otu~l~ ,mu, bir sozcuk, kum:esldir" Ciddilyatl, gostereb~lmek u::a~ bu uyaklr sozcuk k'i.imesinden heme"1 sonraEunda~ ~a blr

bolum aktarabilirim. IHerho'lde: Geee mahaUelerlnln 50" kaklonnda kendlme bir kotuluk yap,tlm ki of~evle' ertclion k,cldlnldl bedenimin. ibltynimin k.orcnhk 11l110anlannD ~obldl. Herhalde: 01 on y~1 artlk bi'f soz'cukler m,e'zarhQIV'!I. tie'fhalde: Ken f klZd, ,iddet., hI rei ,ctnnet. yaQOsln ~ Ba¥·kanlm .. hucram, komut uclan Ylrt.k iki suet bot •. Bu ~n ,sOzcuk dizisinin, bir slklY" etim savclhQI _iddianamesanIden airnmn, Dimas. mumkun; 0 kadar' ciddt

(. J ibid., s, :19.

( •• ), dJjd., Iii J14.

,f··· J :ibid .. 5. JZ2.

84

Uyak merakl yoy,glno; aa,ka ornekler va bu arada dOG-

rudan ,I if orn8k~,eri vera:bi IIvo rum"

AnadDlU'da IIIr Itly

K6 lc:lndII' IIIr ...

EM IsIn- IIIr adam

Adanln I~ blr ,.ytan "

KeZban~ . ~ K.ezbiHI.,KWlban

~ _ _

Baktun kl Kahan den I yar 'Bakbm lei 1_ sana k6bl

Dih dltlm, aklmun .,-at UluIUnce yOriL •.

Blr ba,ka ,omek daha ok taFiyorum .

;81, 'II" ,bIr I ft, _ ftI_ .... 1II

K. .... nI muhalllllllcl zannedlyardu eocuklan g6rilnce karkuyordu Herhal. IiIncereIhIIn - kapaG raktu~

,'Kuekusuz bu ,Ur omekJerinl LatAfs' Taklnl1n, ki,tobln .. ' dan oJmadlm. Bafka bir kaynaktan S8Ctlm.. Bu ,Urian II&cerken. ,lIll'de en 6nemll' kayglnrn 'Uyak tutturrnak olduOUnUi g6stermek i8tadtm; 6Inalclerl, kaliya· 'utturmanm tNrlnci derecade Onemll olduGu. kaflY8 lein onlam va ammarin fada edUdlDl1 eah,malardan, ak'tardlm.

~Imdi bu ,Ii' ,omekterini a'dlftlm kaynaktan bir' de Q'Cl,kl'aylCI po ragraf akto nvorum. ~Ie~ IBuroda ,lir l1e

izofr,snik konu,manln bozJ ,o.zellikleri araslnda bir taklm benzerUkleri bulunduGu ,do dtkkatl t;ekmektedlr. Her ne 1todar ~iird8 blr m(}na blitunluOu varna da. Sirf fonetlGi' 'tutturmak Ieln cok defa cilmleter "ade gOcu baklmlndDn ,akirlBfmekte VB hamen daima gmmer boklml,ndan ku-" surlu bulunmoktadlD ,(.). ILatlfe Tekin'ln 'tllm grameC' nraUonnl devirdigini va uyak 'tutturmaya eok buyuk once"", Uk verdfOini tekrortamak durumundaYlm.

Prot. Dr. Althan StmgM~ Pnltftlah1 ~ .odem, PIIbbi1l'Qlo;:I ue Rult Butllltklan, ,lmn,",J. JI1'1j!~ 295.

ISS

ProHlsor Ayho,n Songo'r, UeilO'freni bif' komuntkasw'on Ihastal.lgtdlr. divor rll),. $,izofreni yaZJ~annda nokto ... l~ama, i,aretlerinin Ide'ihmail edUdigini kaydediyor .~Veci,· ze gibI kuaa kon'Uti'ma dfkkati esker. Bu tip konu~ma. ekl;sj,'kUkl,erine 'r1oi:jmen enletmo gucuHlu bir dereceve kadar muhafaza etmektedir. EUptik konu,'ma hcllnde iss keli-

. ~aler ar'ka ,orkaY'Q. nok,tolama U~i'ore'tieri olrnnksizm .sirnI'anll,r. Cumlenin bC:;lama va bitme verier; heklm h;in book,a, hc'st,{] tern daha bc"kadllr. 'Bu sebeple konu9madan btr mone ctkarmck ve anl,a,mc'k mum,kun otrncz» ~ ( .'). lierhalde,' Pro,fesor So'ng:ar'ln ~izoh,en~ hc,stalanndan bi.rlsi «hEt'rhalde: klan" k'IZII,. ,iddet, hrrs, clnnet, yC~ClSIIn., ga,kpn.lm~ l1ilcrem. komut ve· ucJon V1rtlk ikil suet. bot» !sfj,zcuklerini sualcyarak burum bir eirmle olldugunu iddi'a etseycU, bunu de. kHab1nc, uhrdr.

P,ro"8sor Rc'sim Adasa~J ,izofrenl yazlla"nln bir ba," ka ozeUiQin'8 li,cret ,e,diyor. Bunu do cl'kta,flyorum,: aBQZI ~izo'frenler hie mOnasl ve gr,omer kaidesi olmavan,. zenci "dHini takUt eder, argolarla dolu vie karma'kon,lk bir di,l .. den konu9urlar. Bunu kjmse anlamaz;, zlrc bu Aropca keUmenln b0'it ve b.r Turkce keHmenln sonu ve endon ,sonra Franslzcova benzer bir argo ve onun arkaslndan bir papc'gan diU (psitasizml tekrartamost 'gekHnde mono .. lSIZ ke,Ume:ierden lbnret bir dildi.r» , ••• ). $izofrenlerin on ..

lam~nl bHmedikleri s'ozcuk merck] ve kcrmclkaru~lk bir cnlatlma egHimle'ri vurgu1cnIIY0r.

Qizlofre,ni, biJir bask. kar9lslndc. rlJhsal yaprn.n uyum 'g6sterememesinden fieri gehvor; btr sovunrnn slsternirun en ilert potoJoiik anl,amda en geli~mi~ duzeyini olusturuyor. SOy1e de sovienebHir~ slzotrenl. savunma make .. nizmalanndan reglresyonun. gerilem9', en ileria~amasJnl meydana getirivor.

Modern Psikoloji VB Run Hnstohklon Cali!?,focslnda.n.

f·) ,ibid .. s. 344.

( •• ) ibid., s. 2'92"

( ••• ) Pro/esor Dr. Rasim Ada.sol. Yeni l'lle,Ukal PSl~O,fojl" i s£anbtd, J9";7'. s. ~ 17-;"18.

86

lek,rarla~arDk aktanyarum: r.Bir ruhi catlPima" conflict ,online geC.lem~yeCe~k ve ~ahsm adaptasyonunu tamamen bezon bir se''Wiye've ula,nsa, Qlrtlk daha kompleks devnl .. ~1'lara mUik1,sdir olamavan ~hIS, kofayhklla ~nltibak ede .. bHeoeg., like I, davran., ornekfe'rine donecektir. 8unun bes't,ekUn~ _orzularlm"z engeUendigil zaman gost,erdigimiz Gocukca ,h,tddet ve !heyecon reaksivonJon ndarnu!1(J hode ederiZ» (~). R'uhsol gerHem'eds. beklenebnece~f turdsn, (:Iocuk'uk davrar1l,lonna do'nu!ii gorUluyor.

~~v,aml .ediVQ~iUm; . R~~resvonun «patoloHk ~ekUnB' tse en tllSJk mise,! '~Izofrenl:dlr. ,eizofren bulun sorumlluluk ..

f~n 'te~k,ederek COCUkCD bir davranl~ve ilkel, 'fantastlk bill'" ruhl haven ie,rne don,mekted~D. :Bu tonlY. teknlrtamak .. ,

ta vare.r gord u;m. '

Blr tez vaz~vorum! 8ask~iar. ,izofren yuma,llo'r ya ..

Fotmay. amo,chyorlar.

. ~ezi,n . u~on~~~n'U ycz,yorum: ~~U'de Pinochet"nin yap .. , mal~ Istedlgl butun baglan!1 VB' sorumluluklCJrlndan kurtulmus, bir Ikutle varatmaktlf'.

~eZin uz,ontlslnl YDZlyorum, Askeri bask. yonetimh3'ri _kendr. ~~cmi$,'erivIB afay edebUen insanlar yarat'maYI hedef bll",yorlar"

~~mdi wl"tife Tekin'In kahrClmOinl ,Sekreter Ruzgc.r ci~a_clhgIVhJ' bir- ~?I or,gu!e giri,ini anlotlmlna geHyolUm~Ge~e DerSI nden blr paragroff ve aynl an~oma 'gelmek uzere bir soVfcy~~ ne' YClZllk, buraYD allyorum,. Ba~hv~r~ (fa bnhor 'gunu og,leden sonra. kucuk gece odeStn~a I~'~~. ~IZ seslenmr dokl:ilgum masum kalfp Uk seminenn buvulu gercekHgine carparok paroalandil. Mesele:

Cok zcrncndcn de .once' kadln[cr meyva toprardJ, erkek~ .1er avo clkcrdJ. Mle5e~e: Buzullar Ihmll bofgelere dOgfU ~ay~rdl. ~esele: Ihmlf b6~.g'ehlrde bttrnez tukenmez yagmu~rlcr yagardl. Mesele: Urati.ci gucferin Her,Iemesi Kromcnvon sovu denen bir ins'on soyu meydona clkordl. M,esele: Kendi . tcze vuzumul cahililligin kara camUrlClrTyla S·I~ vanmf, s'andlm. Btr utnnmn, uc Q,k.surme, dart do'mlc VQ~,

t") ,Prot. Dr. 1>4:Uhu::, SangarJ op. cit; s. 149.

87

bani gOrdu .. Az yana kact~m. Be'Umden ,Ost 'yanlml seQ,ir'mel,er dalaYI'nca heyecanl,a 'oorplfitlm. Yara ber'B iici'nda babamln traktor;letQv',an aVlna clktlg. ,kerh g,eceler'B sak.land.m. Karla'fln (islundsl buzu'lmu, soluk'lonlrke'n athlar toklrtilatla ilswme gelincs. annemin bahcem'lzden mey· va "iliz.arl, topladlgll eyUjl, ikindile'r'ine dogru ,ko,maya bof,- 1iodlm .. Klrml,ZI aula I aklltan bir I'rmafc. kenannda BOrum,c-ekU dev~e,r kcns. kar~uma r;;lk.tl. S:urune~ek yQn~na yakIlfl~inpl 'verdeki m,emesin,e ,a'allm~ davad.m. iDilim sutuyle

• Isla,n.neD SG,c'tar.ndan 'tuM tuta go'kteki dudaGlna tlrman~Im. Bulut kQ:kleri,nden fl~kuan ig,ne Q,Gaclo'rlnln daUa€Indo saUonlnca du,up parcalanocc,glml. daglhp ,kaybo-

. tacaGllm,1 onladlm. ,Kn1(, kadln,'ln I 'bi r ,eyler yapmak 16- zlm .. b.ir '",yler yapmak rtlzlm.:" ,diy'. titreyen ses teUerine tilml k.albi,mle uzandlm v'a ,110 ~ka gi,bi balko glbi at!~~erl boynuma taklp .. 'Idemek Idefter!ine bani de 'yaztnl' cum,I,eslnde sOl,uk.lar icinde kOlld,m. (-". lOok DClk.; once orgute ,glrl,iyle alay at,meye cah,.yor - Bir savunma mekaniz-· masldlr; erlleme yo do regresyon Uk ip Delannl ve.rlyor .. . Burada durm,uy'or; korku, cocuktuk do,nemine donil,a saghy'or~ IMemeleri yalidal" duda'klan _gokt8 dev kunlafl gor,maye ba,ll¥or,: bulutlardan du,up parcalanm,aktan kor- 4cuyor .. A,tev1er ioinde y'an~yor ve, org(Ua kaydJnl yaptu't~or",

K" . ? lm,~

Cav'ablt'· Anver Zis"in Osnov~ Morksistsk,ov Es:tetiki ad.,n. to!jlyan ,caliGmastntn i'nglUizce cevlrisinden ektoro'rak veriyorum. eoyle: cHar sanatsal lmai yalnlzca yD,anun, bir - balli 'tkesitin'in' yanslmo&lnl 'vermivor~ bir dere ... csve kadDr da, sanat(nnln kendisi taraflndan yapllm.~ bir ·tur' portresinitemsU edIyor .. imajln ,olik,aslnda her zaman ~yaraticisil von , •• ". Bu cevabln en cok burada geeer11 ,01- dugunu dO,un,uyorum,.

Bundaln sonro,sl daho ko[ay; ~izofreni ¥OZIClhgl ill&-

(. ) L4tUe Tekift]t 01'. cit.. ,B. 161'.

c·· J ,An'per ,Zi.J. .F,Dunmtions 0,1 MarEist A'eltAetu;~ Moscow. 1911" I. 94.

88

•

'sura yaztml araslnda bir ortok nokta v,ar.. Sureyazlcdan .. ,~azdtklarln'ln hie lbir zaman duyulur dunyadan~ duyularla 'CI,lgUanabile'n ,geroekJlkten CJ'k'tJGlnl 'kabul, etmezler; bu nedente sure yazlclhQln;;:m 'Ivahiyfr deniliyor. Sure yazlcllon, yazdlklannln~ hap bir Qdada 'kapa,'h kald.,klon uzun blr zaman araJlgl ,sonucunda gokten geldigini llert surerler. ~izofrenide' de durum 'bOyle; ,izofren dl1t dunyanl,n uya .... ncll.lanna kendlsini kapatlyor (!Ill Uyancllann~ k.ndi'- ~~in-

de buluYOf". .

Aradoki adlm cok k,lsa: Dunya bir insolnl .'YOI pey'gomber kabul ediy'or ya dal iizo'fren.

Dev,cm ed'iyorum ve hemen hemen her cah~mamda tekrarl'D'dJg,lm blr' tezi yuzmam 'gerekiyor: BlUm. bir baklftlr.

BUi,m adDmll bUgi hamah deGiI'dir.

Olgu'larl g6rmek .e'in mutlaka teori gerekiyor. Teorjslz insan, kordiir ..

Ancak leonnln dogrul,oYICISt kendiBi dei}'U,; eytem va Dl'gular dunyosl, IBonnin. tek va bir1C'ik doQrulaYlclsl alu ..

yor.. .

BUimde 11ert,ema. leon iIIe "ys'nl gozlenen olQu[ar ya da aylamler dame Ii oraslndaki eeli~kileri onadon kold,r· .. rna cabalanndan doGuyor~ IBir teotiyil dogruloma cobos I. cok zomen daQrulanmak: l,ste,neA t.aoflnin k,okt,en ¥.klm.

ve ortadan kaldlrlhnasly,la gerceklefiyor. ~

Olgulonn, teortni,n eeki,ctllQ.yle~ Imanyetik ,olandak,j demlr tozlcn turunden yerler1ni o'imafan gerek.vor~

IPeygamberlik mesleginde Iddlantnl dlfjlnda bi.r dog-' ru'OYICI bulunmuyor. Sure. duyuluf dunya~arla bagtar ke .. anarek 'vozllm,f, OI'duCju iein .. eyteml ve olgulnf planlnda dogruianmasl SDZ Ikonusu olam.YDf.

Ancak sure yazlclhj;jlnlnl c6zumlemesln·in olfgularlo tlogruiamosl kesinUkle gereklyof. EGer Gees Dar'S1 blr

() cD11 dOnya fie stimulus ablvertl'lr)l minimuma 11'uUrea lmorren, sIDJr ,sistemi lciD ,gere:tIl sttmul'llslanru tendi kendJDe temlo eder, tIpklmastilr'buJ'oDla 'tatmilD gabt-"

Prol. Dr. A,'han Son,aT., &p. cit, S. 346 .. 34'1.

sa

sure VD~~lhgll. ~ObaSt oiara'ik ahn'~'VOr~H], i'Cind-e birpevgomlber 'ozentf,sl,~e bitr ,evtanl'n~ kssln, 'bulur:tmas~ zerunlu ,oluvor.

~er ikisi ,de var. Orgut1u 'Ie SQ,lculugu 'b,lrakmn" Gece Dersi. vaZICISJ, bir peygamber Dzenti5,~y'e c,rtavo f;lklyor. .Bunl[Jr~ _Vo~~lglj"Cinl bir Icez., o,lumden korkmad'QI'nt t1Clkhyor. l:klnc~s~J bunlar. kendi~!,nin, de~n~ bl'f kaslrganln y,az,. d!,g~nl ,Q'n:h:nmcIVt11 colr~l,y·or. UcnJnCUslLt bu ygzd~klarl"t bu-

~~,~ Iblr,. CJ'cl~,~a_:Clkar~lg'ln!l., .. genc~ere beQ,etndlr,mek isted~-

~llnll beu~ e~lvcr, IBunlafl,~ k~tab~run arkcnuna k,oydurJu La", _tlf_~ Tekln Jmzab ,Pc'I"'cgnlftan IClkaflyorum~ Ne yaz'llk;, kj ... tobin ar,kas~~1 do _ buroya aJmak zlorunJuhJQu doguyor. 9OVle:._ «Ey . ~~V'I kcdpU ihti:yarl Zamanln yak~c,1 porlak I'I'Q! ~enc", , y,oksul . ve kcdurn olnmn gozlerin i ocrtmasayd!1 . bu !."Jz~akJI f~~ult~lor kit(Jb~ yazlla,mazdl. Ofke riizgornnn de .. ~,er~l. ka't'k~,J'annt nh;i,n j'nk:o,f. edeylml!. ,KulaQlmo k,arde,le .. !Iml,~ .b~nl' _ V~ld(] 'vurccakl\onnl frsJldc'dlgJ'n'lzdo solugum ~~ .~~bl ItnceJdl ama hay'retla gordu,nuz ki direndim. Beni' anun~. k~tllP sO,n]k~eye'r1 'sevgUl k'a5~rga! ~Kard~ller,ini en (]Z seven bu g:enc 'lazar deglldir ... I' Onlardan vana emiln~~m .. BCJnQ dUvdu~unu,z. sevginin ucup gideceQil korkusu .. ",te Gecs'Dersleri'nin huzniin(.1n strn bu .. 'Van,lba,~nlzlda ytll,adlg'I'm vtlh~i eU'p~nma~ de'h~,et~ne ugra'dlgln~2. bu ker~unc sayfcl'an s~ze begendirm'ek li,crndi .. » Burada La tite Te,k,in'e guvence vermsm gerekiyor. Sir: KirR,senin vurc.c.:~lgln.~ S()~mIVQrUrl11. Korkmomoh. lk~: Bege,nirler, 12- Eylui don~mmden clkll'madlgl surece. henuz deg~1. «soicu g~nCI'erm» 'en IClz'rndan bir bo,lumu. kendUerine kOfur de etse, bu tur sl!Jrl!l,er~ begenJrler. Cok aClk biF nedenle: 12

Eyt(U 'u ormam,J~ sClymck' mumk un deg:iI. ·

Baskl donemleri kendUeri,ni reddeden inscntor yarotmck Jcrndfr'.

Y~~Sj~ivctrrk (]nh]~da cozulme' LIe ikj ki~mkli veya ';.~k ., kl'~ii Iklll;' hem ks'ndr$j' Vel hem reddi clccnk. Via da tumLJ'Y~e kendi'shli reddeden blr ,k'u,ak ortovo 'ClkanhJcak. Gace ;Ders,i bay,le bi'r cabaya "Ie ortomc Q'eliyor.

Brr de layton clccok: ver.

Veni Ram,on leknigine uygun oluvor, GCHfidanr hem

eo

peygamber Gzentis.iyle ortaya C;lkly,or. Bu, lorguuen av .. nld~gl zomendrr. Art.lk ~'Igi gormu,tu,r; sacmas,llger'ek~yor. ,Gees' Dersi. sael~cn I,~k OhJVOF. Gijlfidar1 c,yru 20'" manda ~evtClndlr; olmaz rm, peygamber de kendi J~lg.ln~ gormeden onc'B' munkrr degi~ mjyd.i,? cdUegaUtenin mcsa'~ yOZICIS~ IGulfidcn» '.,'. sol argut icinde o~dugu surece b~r

98ytan etorek orto~la CIk1yor. ~

. Ne yazlk~, bunu. yorumla Clkarmlyoruml., Ooglruoo,n cogruvCl lGaGe Dersl'nden okuyorum. Dog,rusu - hem ekudulda,rrma "Ie hem de' yazdtk:lanma ben de ~'lrm,C1ya :tKuiiIQ1dlm: Lotlfe Tekli'n~in' yazdlklanna sure tontSlru kov~duktan senm, Gece Dersl'ntn her' vcnuyla isram~k brr YOZI ofdugu n.u do no cok '90rd:um.

ci lIega~itenin masa~ YOZICHSI Glulfida.n» diy,e bC~~lvor; Vine. blr soyfava oturtulmus bir paragraf He 'suruy'or. 5~kmamak lein paragrafln Uk ytlnSlnl athyof'um ve devam edj'yorUlm». Bir gun~ y,(}zunde Vcu"cUClltg:ln sevJncli i;zle'r~ni la,~yarak Olkage~din va kecomcn ecddelerden biri:ne tHkIp beyaz 'ba~ortOllerimizi cateltc blrtlk'mam~zl telcHf ettlns. Gul'fioon,lln yaptlQl1 i~ iite bu: ba,onu[eri ceddentn ortos,ma CJtmCl'~ar1nl orl,srjyor. Kim YDIJCU', bunu? Ba,orbJler,i CI'karm,ak ,aytanln iGi degil mi? Kirk kadlna bc!?ort€.Hertni clkarmCJVI oneren Gu'ltidan btr ,eytandlr: bundan ku~ku

duyul mamas, gerek iyor. •

Aynl parCJ1graf~ bir curnte yukardcn nlcrnk tekrnr cktOrl'yorum:' «Grev cadu"Jaonda yenen Ylld~zh boreklsr ve fcbrika bohcelenne dikilen dOY(HH~mQ fidcnlan senln sap'kin gonlunun marifetiydi». VI~dIZh bor,ekleri C1ozem,iyorum; «davcum;;ma: fidc'nl'an» harholde blr sol orgutu '[lnlat~yor.

Gi.i.lfidcrn~~n gon~Qnun., ,eytan 'tilrunden. snpkra oldugu do acrkJanPfor. AktarmaYI su'rduruyorum: «Bir gUr1f y1uzOnde yaratlcwllgln sev~nol:i i.zlerini t'CF;lyotfok Clkogeldin ve koecrnen ccddelerden blnne Clkllp beyoz brJ~orti.Herlmi:zj osfalta bll:rakmcmIZ! tek'Uf ettln. Sen bir decca lsm»: Iste, bu :kc:dcr. ~sh3m Ansik~ope~isi·n.tn A.J. Wensinck, torn-

91

flndan yozli,mui Idecca~1 maddesinden a~tarlyorum': IDa~. cal, Ue ,e:vtClnanlSlndaki, munasebet. da~ha dogrusLi ,ayniye't~ Ime,hur b,ir hcdlste 'Qleeera, 1(-,., A,ynl maddeden tfir cQmlle ,daho oktarmamgere,kiyor; Oec"cal ya do' daccol., l,bily,Ok bir ba,tan le-lkQnc~dlr 'vel hal de anun Mesth's be~eme&lnden irlsr) gelmektecUD. OeccallY,Q do ',ayton .. '.Meslh'8'1 Kurta:flcl·ya be,nziyarve buVOk,' birba,tan Clka-

'liCI olarak algdan,IYo,r. .

Buyuk bo,IO(1 Olkar,lcl, deccal va dOl "eyt,flJ1 ne yapar? Ne yr;.pacok. k,andllflr" Ka:l1d"ar-ak insanlaran ba,ln.a d:ert [u;ayor. eimdi Lo·tlte' Teki,n'-i aktarmayl sCi rduruyorum; b1r ·cumle geriden ·alorak devom edJy'orum= ,Sen bir decca1d,~n~Ba,kan,lm~zl salxlha kuoor duVgulu sO'zl~" '1-

(.) 4:~cal. Al-Daceal- .• Kur~a.n'da 'bulunmayan tJ,o ,te,llmeDm, AraPPYa.a.ramJ d.lllnden :I~ Olmasl mnhtemeldlr. Sfk,au~ IcI'[lldde "yaianci Mzllh'ieln blr .'fat oiarak tul ... landul,.

,cDi&er 'taraftanl la.at kltaglannda b'IC 'blr menge 't'e m!r~' d ,gostermeaiztD "a1datmakl minimna "alaral byldedllen da-" 0a~ teHmesiD1n .Arapea Dim.... IDpbel1d1n.,

-u.. Rousset, tarafm.dan losterlldJli libi.. blrlstiJanlanD Antec:br,1St tasa,vvurlan, estl bu1stt,8 n D8§riJ',a. tmda.·milteaiddlt.. mlsur'lardan teaetk:W etm1stlr. Bunlann mf1s1l1manLerlD dae ... caltelitkisine -de ba.~ noktalarda U'Jpn: lelen belU b8lblan &unlarmr: a - .Ah1rett~ Allah'm raJd1b1. Dian :pJtan. b - Ahi ... r,et,te israU'e kaql :mUletleri te.lrsr birle§ttrecek bOkDmdar,. c ........ tnsaDlan ba.§tan clkaranve taraftarian en ~ot ::vabudt~ ,le~deD tqekkW ,eden Masibm'l1haWl \l'e d ......,.. Dan k.a.bUesLnemensup bIl' cebbar kt KudDa'te bit saltanat 'iUClude getlrec.ek vel arada geret tend!si. I,eret emrlndek1. kU'Q'Vetie'I' Masih ta .... ralmdan tmba edlleee~,.

!lDec/cal. IcZllca. ['enklit klVl.relk 9·0:1:1,,111 cBssell, kahn 00- ,.Wllu~ ve tek goz1(:ldttr ~ Te,J[ gazlQ geniI ,almnm ortaamdaaallana.n bl:r llzlm tanesl g1bidir. Almnda, ~k4rLr~ Yazllullr ,abut. .. bae,kayerd.en anlailldltJ. glbi, gozilnin biri 'tlil re.nkli cama benzer ~ ijteki gtizOniln yerinde de. yu:tlci ku:jlann tlrnatl (Ubi sert btr tlmak varm. DeccarlD an'a ve babaSl eta eanavar dl,'&' tao "lsi! '~Ul1l1h co'

cBtl,Ok bir bastan ,pkancl.dlr ve bu b,eJ de IODUD Maslbt,e

benzemesmden 11e.ri ,gelmektedJr"

1,ldmAnslJclopedf,j, Ocilncti CiU, s, 504-,505. '

92

sllt.lar ve inancici titreyen havkumalorla e~nedin ve ~nu cocuklan orgutlemeve ikna etnn, SaVaslz behj ac;tln ba.'· '~nmlzal (-Jr COk gu:ze~~ L.aUfe Tekintln yazlclhg~ sure la, .. · tUsine pek ook uyuvor.,

Leti'IB 'Tektn, SQ~ orgutleyicHeri ;te,ytan oiar,ak sunu'lor.

unite Tok.in, soleukm, saylliz. belal [lea,n insQn~ar

~lar,tJk ta.nllt'llyor. .~ .

Gecs Ders~r'ni cOzuml'emevi surdiJnnek zorundc kat(lEg tm iein utc nlyorum.,

Turk~ve·de e~e~;tiri meslegi edina do utClnlyorum r··J.

Turk estietiginin bunClhmlnda bu,yOk ,paylon vorl

1'980 Eyl:ul aVI.nln Uk hafta.slnda 'vaV,ln~anan ve12 Ey ..

UH'den sonro vasaklanan kitoblml n kovur;;turmava ugra .. mayan bollumlerin,n bt~rinde. Turki,y·e,f1nin cok buVClk blr is.Iam:ik baSkl1 lle kar~1 kar~ily'a k.alacaglnl Uteri surmu,tum. ,Bu 0 kador onemU ve, yenj degil; isU1mik ba'skl V'8' durtilnlln emperyalist ulke~erden kaynaldanacagu11 Idu,unu .. ¥Qrdum. GeU~meler. ne yazlk~ ongorUmu dogrul,adl.

Lenite T'akln. bu is~amil< baskayol go~ k,lrpf.yor VB ~u balkldan, licon aonuelar BCJ,glamaya cahl~nvor~ cAptal sol ... cula.h anla.mayabiUr'. bOv*e du,OnOV'Of 'Olmah~ bir de istt!mc;11arla bag kurulurso, kit,apior dDba cok sato.r,. Hem --G 'Ie hem de sol 'Dversej! bir de diyalog: kuru.lmu., oIur;

Kristof K,olomb'un yumurtasl bulunuyor.

(.) ,lAt1./e Teldn)~ Q,e'elt DeTslerl, 01'1. cU'., I. %9.

(.).) Tfirkiye"de el1e§tirl nze.r1nde ;rBzmam. Kere'kIFD,r;bll" goraia, yanmttlkla.n oleilcle, Yl.glsalcwlut etklsi altmd.alar. Do- 18:1111.,1:1 Y3pm.alcl11k:, Uzerln.de' yazmam zorunlu oluYQil". Bu .;a,.. JJWBD'U co.k kl.sa .tutmakistedigim h;jD~ burada "er ayuaml,arum.

Ylne die kartlanmdan bam ,ll.oktaLan akta.rlJ'orum.

,cTttrk i;ve "de' d u,arllblb ,t)lmal',a.n. eleitirmenlel" ~olunl:lIkta olu"orill•

c~Eleltirmenlefln balanslz lair J'a da. iykGcOlerden· eJlc.mam. blr gercekUji anlattyor: DuyarhbA'1 ve Ima.l~arla. Bn1atun .:peten,eii, Ksik b.bFor. Kavr,amla.ra ,kaFl:fOh.

,cElqUrm.en, lm&jla kOi.oseP~ .image ile: kavr,B!m, ,a.ras.mda. ballantl k,umbilendir •.

.. 'V,olnIZ, Lctife TekJlnl'jn J's~am'k b~'lgBeri.nin co,k YUzey ...

G'al o~dugunu beUrtmek d'unJmundQV.lm~ hatt!o lotita Te ... ki nt~ n butun 6zentjsi'ne kar~nn i's'llcm:i:lk olnnda bif c,uhU o~dugunu soylem~k l.orunday~m. Cok, bnslt blr 'ru~denl,e' yetiniyorum; Geee Dersi yazl'cIS:I, GHHfidan yo do Sekreter Ruzgar Jc~n~ deccnl diyar. Mumk{jn degil; ishSm Ansi,klopedisi~'nden uzun oktormolcr yaptlm. dec,eall yu'z, orclJrak 'Mesih1e. Kurtancl'y',a benzlvor, M:esih~ KurtC'rIICI'. her dtnde erkekttr, N'e ycpmah .. bUfada do anti~femlnis,t bk 'O:lrglu vc'r; d'Bccal ya da, ~,eyton kQ:d~n o~aml:Vor..

us,ce Oersiln~, ,coizumlemeyi surdjjrmek zerundo . koldlQilmicin 'Ie bir de e~e9t,irmenler cdmc IUtandlQlm,1 tek .. rIClrrl'omrcm: ger,eklyor. LaUfe Tektn edIna do uzuh'jyo'rum~

Ge(ie De:rs,j mt din dersi ml: soy'le,mekzor. OkuUann mecburl d~ln derslnde okututobUecegi pekala du,unule .. , blUr. Valnl'z blr sorun va,r; Uko,ku'll ogTsncUer,inin bu 'kitabt okurken sinir[erinin bozulm(Js~ mumkun.. Saydlm. iki s,oyfaya S8'rlplitirnmi, Lie pCl'iogr,afl,n35 satlflnda 9 Ikez lolul '

. -

ya do «a,lim» geCi,or. Boldum, dort: sotnn bir olumcur

soz,clillk dU$iivor. Bilt" sayfal sonrn, 18 sotlrhk bir paragnlftc,. SClydlm~ cit. ,ke:z oUlmCld bir SOzcuk 'vo n elf; sat~rQ bir' cHum d(j,uyor~

.,«Dokunmaya k1tyamayacoglm kadar lortf, degerini ·k'~msenin olc;:meye eeseret edemeyecegt, kDr:ius~ndD doflIukhl,acagl,. ·'dh)ler i,lengi5i'i~ glbL OlnlClr~ yo,ln.zeD snkhl"" mom ~cmn vor olsunlor is,terdim herhalde» (.). IBu cumle!eri i!koklllQ nasd sok.maim; logrenciler,e ez,berietmekten bC$:ka cere '10k. Onite ogretmeni,f herh,aldsr Latife Tekin «hertu]~de'» sozlcug,unu C:Dksaviyor~ joUHer ifi1engis" tcln ayrl bi r ders aVlrIF:' gerekiyor.·

«Oh:Jmubenim' orzulodl,grrm turdsn 'btr duygu oCllmo .. ~n'YloY'Cl~iamDV~ irnkonslz kl~acak kD'U~IQnmDlar~ bh~ edici. daraltlC~ k·~s'kQC: .. 1 C·,·) 'OhJmun ne kednr enlemsrz oldu ... Ig'unu, Gece 'De'rs,i'ni oah:~ur,ken datla iyi ollillyorum. Olum .. cui cumlele'frn: hie birini sokemi,orum. «Tul,m bunter y(j.-

(.J Latite Tekin1 Gec"1ll! D'ersleri. °13.'• cit .• s .. IJ'8.

( ... ) ibid.t s. )'2'.

94

zunden D,lulerin kgr~us~nda~ ystenekrlerimil Hahi bir muzit .e,liginde zortomem V,B' ,ken,dimi {olumun karf;u;~ndo)r 6z"" gurce Sincmam lmumkfln elmcdt, N,e vazlkh> fill'. Gece Derst, dln ders.i lo,larak Uk"okuliarda okutulocck o'~ursa~ tum Bkokul ogrencilerini psUd.yctri k~~nik~e,rine gotOrmek gere.., -k,ebUir. «Kendller,ine' verdi'gim uzo kl I kh:udari I oH} oldukJa ..

n ~e~n mi DV:1e,&;'lne cesar VB inancl'l bak.Ly,crl,ard~1D ( •• ,, Olu~erin eesur \Ie inanoh Qldukicri ortaya c~klvor. .

- ,

. Y,etebilUn c.ncak, lotUe Tekin oyle cok, olul CB$'itle-

rnesl 'yopiyur kl, ,5ure:kU ck.tarma ycpmaktCln ken.di,mi elemlyorrum. «OHHerin kClrllslnda di:sipUnJn. dill bir cilzgida yCnume g;ayretinin y.uc,sltUmesine dayonamodln i,te, .. 1 , ••• ) Son aktcrmaYI. dc' yapl,yorum: «,Cocukken agzlndan clum savuran ,irii ycn b~r deUkanh olmok [s'tedl,gini, sana do soytememi,ti demek. SOylememl,Uk. hicbi ri mil hicbir' ~y~ birbirlmizs .. M'IU,k'D,ka~ nast,l bir duy~uylla dOktti'k etek·, I,e,rimizs., ta ilkckul defterle:nne v'orulcayo Kadar neVi W'(l,r ne,yi, 'yokSQ onu"& r""·'·). CIOmun Icrkasi. kes,itm,iyor; bu k'od.arl 'veter. sonly'orum.

Bun'lorf Q,k;uduktt!Jn , s onro Turkiye' de kitap ,kaglcbnln' :pat1flh olduau ~Ieri BunllebiUr mi?'

a,u bQUimu bltlrlyorum. lartlfe Tekin'i tan~mryorum: 'meslegi'RI bilmir¥Drum. Ancak lki kita.lbln:11 okuduktan sonm bir hem,1 re ol,cbUeca{jini d'Q,unClyorum. Blr hastahan'eni,n morgunda Va da patoloi'~ de,partmarund'a CDh,mu~~ olabi .. Ur. IBu kodar cok 0101 VIS ruh edebiyatlill morg ya do potolDl1 departmanlnl ak'lo getir:iyor.

HClstahanelerl n morgtJ n u velXltD~o; i departma n~annl b~F k'ena I'D blrD,hayorum,; tlbbll1 ,otopsi von'temi ne geUyc ... rum. Otopslt ya~n~zca tlbtun degn. biti,mi'n ve biUms~,1 dO .. ·,uncen~n geli,mesinde CQ:k: ,lonemU bir y.e:f ve tlc:rihe, SO .. hip; cte~rn"J' ve 'y,apl~dlftl yerelt~rlhhane'J' denivordu~ Vazlcrl'lk' 'mes~eQ'lne 'girmek i~sleVBnler icin de t,e"lh usu ..

I- J ~lrid.t I. liB.

f··J ibid .. , $ .• 121.

( ••• J tl)1d., ,. !Z.9~

t •••• J fbfl(f .. t s. .1310,.

, liiniin. otopsl- ylintemlnin, eok yal'a~11 blr _ Vol oldugunu 've znmen zemon bcnp vurulmcun gerektig,ini aniqtmak ZQ-

runlufug1unu ,duyuyorum].. . _. "

Ne vapllabUlr; genell otarak, est~tB(v~ 0'26; _ 01~r~.k roman uzerine bir Cc,lI,9mqda. Ba~z(]c-tan dCJ~~ guv~I~lr blr t.ln~k bulunab.Uecaginl: du,unemiyo.rum,. La~~fe Te~tn e tie. b, r sure yazlclllga ora vermes!ni. Vine de Balzac, ok~-

-rnas~n~ sahk ver.IV'Drum. Pek ez okunon Mutl~~k P~~~ndedenaktarlyorum; IMukllyeseli telirill conll bunye ,l,Cln na tse arkeolon de fiOS:yc,1 bunye i,c1n odur. Bir, ~cz.cY~'kpar'CaSlnln hutu:n b'ir tcp~umu ac~ga vurmaSI gl~,~ _ b~r. 1~~rvOseurus iskeleti de blitOn bir ya'fcdl~II~~' hatJrlctlf. l,kt,sulde de, her ~ely' blrblrinde,n c~ko,r~ her ,mv birtdrine zincinen,ir,. Her netice'rJe:n biir sebebe gldilcUgj ,gjbi her sebepten

,de bir netice ,aide edilir. Bilgin boylalikla aski ~i:llar~ eft hurda tefer:rucllna kad'or dirU'tir» f·). ,Nle' kadar guz~I.! Balzac gen;e:kten S'O:IrnSUZ mera:kh bir ,sanat~·ar ol'ar~k,. blr_ kez daha- ka,nI1Icnlvor. lamann:'1,a egemen Newtonl:c!n bakl,1 veinsan dU'iiJnceSlnin ild iiretkell 0100111,1. otQPSi 'Ie Ofkeolait, bi'r remenm bir parag'raf,tnda, slkm,adan. aktan-,

v,or,. ' .... ,,.

-. Bu bo,lumde bundan sonra.,· Gece ~i'ne otOP'31 yon.

temini uygufuvarum. Gece' DBrsrnl te,rihhane~e. aJ'lp. par .. ea~aral aVlr~YQru,m., Sonrol parcalan uc,. ~yn. k~.~ede I'cp'. I,uvorum. ,Bu~ada bUnion sunuyorum. B,lnn~1 bO~umde I~_ m,onk bir Uk,okul ogrencisl var~ ~k~~Ci b.~I'umd.~I' ~.D!U b~ r gene kl"!lnsol orgOt ele',tiri~1 gel~vor, Ueu,ncu b.~I~~d.),

.ooJdukca knsa we final denrJebrUr, bmr korku lenerChoru ver ;a hy,or.

BJrinci bolum Ue ba,hyo.rum va Gees Dersrnden tQf!l bir sayla, ,cktoflyorum,: 10 benim oyn[l'mdl ve ~~nfmd'l., a booim toiClkh ajyakh:u~mch. Sercetlrnaklan gjb~' rnee p~,rmQk,~1 iki ,eli,mdl. H!ep iClri bliklik utcngcch boynumdu. 'Kamer Hc,l:c:f'lnln parmak izlerini ttl,nianl burnumdu. ~~ ker pem,be dUimdl. Ta, y'an~Grt yaren d"lzh!'. imdi. Uzun

(.,J

. 11., 1J'1Il:2lU:'~ utlal: P'ePn.fle~ SabUla lti/tJt-Olctull

IUf,at ~mri'S'l1 IstDftbul11 ,:t955~ 8'. J::"4~

98, .

uzun cuke odafardo' yorg,cnhann clt~ndo va [onlmdl. ,AgM levarak Uvcntlnlmdl. Petoglan',mdl" AII'mdL K6!ii krzlfn-_ dL Ar:dlndaM Kul'h9rin {Jstunde kederfe'mlrrldandlgiml duyrrrcdi. Pe'iinden koscn rnahzun bir hayatslz~n k'aibin~ ktr .. dl. N'B eck oracnn onu karanhk sufarda. buldum 50nundc

' bjr cemur kuvusunda. Sanden one. Ver el'jni cek.e~ek. an .. dan bane: Ben sonc ,kuseHe'k. Benden one: Ve~r erini ce ... kelsk. Ondan bene. Ben sana kUs,elsk. Benden onn: Ben ~e sana !epeJek, tepelek~ .. [oJ. Bir sayfevr lie dana dog~ rusu blr paragrafl oldugu gibf aktardrm; dizgici'erin. cumleferi van~l~ {]ktardrg~ml d~~unerek degi~H;rme!rer'nden k.ayg lion Iyoru m.

. KU9kUSUZ Latjfe Tekm icin de kCYQ!lcm,Jyorum. Bu

nede'nla de, devcm etrnedan once, blr trp kitoblndan bJr .pc'nlgraf aktarma,k geretjlni duyuyorum. 90v~e~ ((9fZQfrenit h~zeyanrar. harJusinasvonlar ve davranrfjun jptidClile~meal ile b'rUkte kf,in~n reaUteden ulakJa~mcs'vlc kan:Jlkterize b,lr akJI "'cstaJ'm~fdu". Emosvoner ce'llCph:uln czctmaSI ve sap.llklJgl, zevk elmo k(]brHvet~nin kCJyb~, sosyof kontaklann va gen:::ekfe baglan'tulln boztJ~mas~ h(]Sfc~lg'ln diger beHnisidir» (.111). Pek anram~nl cl'kanlmlvorscm da.

,'guzef guzel vazcrken .. La'tife Tekin"rn bjrd'enbrre ana oku .. luna s~Qravarak~ «ver eUni eekerek~ Dan sana kuseJek~ eekalak cekelek I ben de sane tepelek tepel ek» d'em,eye ba,lamaslndan ciddi otCLHerde 'e,ndi~elenivorum. Lalifa Te ..

'kint: «kuse~ek kuse~ek~ 'Qskelek cekelek~ tepefek tepe~ekJ' demekten ne lsvk ahvor; anrayamPfOrum,

Bir paragrcf~ artrk sayte onlamlno geUyor, doho Qk- 1arma~ Q"erekivo.r: ~;"EV bederUrnj saran voksullukl sen .. den tlks,iniy'or.uin·" dedjm~ ,eskikot pantoronumun ustune' tiiyleri top top olmu~. IImiklen sollnmllJ aivah kazaIJrm. givdim, Pcntolonumun b02Uk ferrnuannQ cengelli bir lO_ ne tcktrm. Dr,cf'1 omk"tlm. Kar "ropa fdpo·r dedi. ~De~' Sefid

ue Kfng Kong grbj efkak~ I"la'r Kocamcn sLl~ubova bir

..

LtJtile Tektn. (JtroelJerrleri~ O:P. cit." s, 25 .

I',ral'. Dr. Auh.a~ Sonaar. Buh llastahklart. up. c~t., B. S66.

91

F.~' ..,

~resmin icinde k1ucuk, ktm~u.11'I bir" golge gibi Heriedim. lz-

"Ien,'yorum' Tepeden tlnlcga [I,rpe'rct'im. 'GizU bir bulu~ma h;~n guclilkJe biriktirebUdigim cesoret. .. , kclblme s'apla~ 'no,n kcrku..; be'den'lmde c'CI~cn S121: kcncIIClrL.. koro ka .. 'rt~an ofks .. Beni k~m ~z~eyecek. polis mr? Kocaman SIlJluboyCl .bh·' resmin, icinde polls.. H'CJYlr~ haYI!"... Vine de kO~ctlahk m,eydanhJrdan. ISSll sokakl'ClFc~ yemiden meydan'Iarc~ blr kez daho oro sokakhlnl girip iyice' emin olun'Caye kador ke:ndimJ s,Uzdu,m,. Vopura otlodnn, dalgalart 'gecip rnarn Olghklcnndan euyn1dun" Minjbusleri,n~ trenin hlzl"yla giozl,er~mden kl,'\f~h;:am~ar crkortorok uzcklore; eok uzckloro IgiUim» (·).Bundcn sonro. buyOk blr dogcHlk .. 10' ve bekJenecBQ'i turden, Yline bir tl bbi parag'raf geU .. vor" «~izofrenfde blrtcrcftan du~,unce bOlUklugu gen"j'f'~en cUtler torenan c;ja dO,uFlcenin verbal sembollere akta.n I,masl va Ifade edUmes,i demek clan k,onu9ma do bo:zulm'aktadlfl' ( •• ). T~ptCJ te,rlh v'e fe~hh5,. Turk Coil KurUlmu~na gon!~ oO,lmllamave tern, bi'rbirini izliyor.

$Im(]nk, Ukokul ogrencisi ilt!, ilgUi bo~umu .surduruyorum ve vilna cktanyorum. IAnnecigim1 Annecig~ml,D

.' 1('SurekU h,t'Ckll:rlkIQ~~) '* .• ) ,Bu boyte bir paraQrll" olluvor,;. tunl,YI psi:kiyatri Llzman~annal btrak.yo:rum. Slnlnml bin .. yorum,. Dev,(un ledlyoru1m: «Sen ln bukJe' bukJ'8 :sa~lan'nl o,k,av,crak bekehm hangi n~nnjy~ sOylerdim .. » (Gozh1H~ni yena kavdlrara~k:,' , ••• '1]) Pcrontezler ve Bd tnokto ashnda 'var. hie degI9ti.rmedim. iki noktadan sonru, ,bir ClCEkiama gelmes~ gerek'iyor; getmiyor B~rden kesmyor. Bu cktorrno Latif:lf! Tekin·in kitcbEnin bir scyfaslnln bC~lndan a~l~ nl'Vor~ Bundan senrn bOf1uk vor, Bu bo~lugu' 'Vine bir tiP bilgisiyle do~durmalk" geregini. duydum:, 'aeizofre~ide ,ma~ eerret du~urice temeli,nden ba,luldugu leln bjr ~:i2ofren me'ehlsaYI s'cymasl lstenlrse bocclar; kongret. k.,omp.ulsiv~ s.terec<tlpl'k,t rUld davrlanl!~u sebebiyte blr turlu sQy'moVD

(. J utfJe Tekin. .op, tit.,' S. 29.

(-* J P',Dl. Dr, i:llIhan Son"ar, op. cU .. s. 2B9,

t ••• ) lA.tiJe' Tekin. lJ'P. cit., S'. 34.

r"!tlt. J UJid., s, ss.

98

bcujlaycmaz. Hclbu.ki bir noktesmdcn i"in sDruyu soron tarafuld.an ba,latllmasa. mesehJ soru snhiblntn saVI saymcVc boalcmosi, onun bu I~e keultp cevem etrneslne ',YD~ occbltecekttr» (*). 9imdj boslukten sonro blr sovfaYI do~durun ~tir~ aktcnyorum.

.,0 da.ha bir f;O£uk lay lay 10 D'OnydYI aynadon seyrediyor Ne bilsi'n suhici insanlor oldutjumuzu Hepimizi golge zonnediY1of lay loy 10» .,

..

, Lotlfs' Tekin, Gulfidan ya do Sekrater Ruzgar yokalonlvor~ tutuklaruyo.r ve iskenee goruyor. G,ees' Dersl.n,d~~Cl~ife Tekln, Y(]ka!CJ""nma~. tutuklenmc .. va i~kence OyH kusunu . anl1ctlyolr. OJdugu glbi burcrVc alJyorum., «FISlit'I-' ~(]rla galien sonbnhordn YDkaICJnd~m" Kesek'agldlndcn h.,Cblr ~eV e1Kmadt EV~lmizin· orko odcsmo kapctlld~m. Bir oy t'UtU~lu koldrm 'lie annernden hicb~r honer (J~am(]dU1': BOi'~,~rd~yc,n Clbhjm~l. Ab~,ama., annemle beru goru~t(jrmesi rc~n V~lvar~Jm. Bona on~'em~n giU~gjnl sdryled'L K(]rde9i~, min kirveslnln VqZdlQI esk~ bir mektubu gosterdi ve su ... cumu ink61f ettigim h;;in bent ,dovdu. Annemin nblomcn ~~c:p y~1 hie sev'gi birlktirmemls otrncsmn :pa~lrdlm. C.ok 'YI hot,rhyorumt ,cu?~fdlm. Yerlerde suruk'enjrk,enl cnnern-

e benirn t,epetek moscnne kurben gitti£HmLlll anlo Ig!m on.. aC1vJa part;a~andlm, Merdiven Qlc.'rtJIO(J, [J va . seslerl h;:inde lkiy,e ayr~ichm. Ka,1 . ~. g.rtttannU1 gu1uemelerln, boGn"malann ortaslnda yuvQrJandlm. Annom,in oksurdugunu~ fucak so!ugunu, gtiJOnce to agz'lmn en dlb~nde ponf~a,ya'n otnn di:,i'n~ Icrayarck boVt~dlml t··), .: Ana-, okulundo bebe'kJer merak ederlerse, bcklcltanno. tutukfanmol 'garaiyan. i~kence ,nedir~ diye sororlorso boy,rei ,cevcp vermek mumkOn: bebe.kleri de urJdHmeme:k gerekfyor .. AncOk hh; eglendirici de:gU. Komlk ouJm(ujlu~lml'

yazmck zorundoYlm. .

De~am 8'tmeden once Vine Ruh Hastohklan kitcibJndan

(It) PT I Dr A lui s:

,0_ • • II _-n 6ngl11:'. op. eii., s. 2'89.

t •• ) Latile Te,kin~ op. lett.. s. 4.1.

'19

b'r paragrolf _ geByor" ,eoyle: «,~izofrende verbc~ dOVfOJ111~" konusrna, temel'inden bozul·mui'tur. Uydurma v'erbol 'hayoUer· kurulur, bunlar duzensiz clarek srrclcmr, TeccHer loiik olmak't,cn leak affektilf Llyaranllorla eumle dtzlstne lUJt"lllf. Du~unce otomatik ve retleks vos'f1ndcdlr« (.). TIp bilgile'rL bir estatik ccll,moy. tcrncrnuvor: yerlertni bu-

I

,~uvor.

Giderek ICoz,u~ry1eye bcu;llyor; Latife Tekinf~n 'yoz~lan ..

ru oniayabUmek iein psJkiyatri' ve Oz,eUikle pstkcnctlz okumak giorekiyor. Bu'nl:an v'optlktcn sonro, blr 9,ifrevi de~if~ re edebUdigimi santyarum ve yaz~vorum: Gulfida,n'ln KSU' rekli hlCklrlklor» Us' yanyana koyarak «onnecigim, onneci:g'lm» dedig~i ruh, bczen oluvor ve bnzcn dirUivor va ib.izon do G.(Hfidc,n'm· koccslyla cin~el ilii'kiye geCi,vor.r bi,r 501 orgutUir; «dayanu,mc, o,lobiHr.

iBiraz pstknnaliz ve biraz da poUsiye roman ,kulturU, , bu' sihi'ri bozmava VI91iYOf. Bir OJ tutuklu Ik,aldJm ve an-nemden hlO bir haber ,olamadrm,. Bugunkll dins.' sot or ..

. Qutun. tuluklancnlara bakmadlgl onlatlimck i9teniy~r.

Ba,gordiyon ablaslndon onneslni istiy'o~1 «bD~~, nnnemm gittigini ,soyl,edb cav,obln. veriyor. Qrgut ceklhycr; be'kl de ba,k,Qyerler gidiy,or", «An nem i,n ,cblomda o'nc.~ vII hie' sevgi blriktJirmemi, olmaslna ,afjlrdlml~ B~ ozier .. 'Idovant,mol orgutunun on YII~a ~tC ilir blrlkim saa:t~ .. 'rnad~alnl anlatmaYI amachyo. Or ut lana. hem kendl~I" ni. hm cia Sekreter Ruztirfll yaklyor: «An n'emI Iben.m lepelek mosollna kurbon gittlglmizi anladlglm an. acmyta poreal:andlm». Tutuyor" .. ifre ocahvor.

, I«Ben on sekiz vcn~~~ndayksn ort,k oUj bitt" conoverdl h,ayat bilgim. 0 ortunun altlnda of~eyle kul'aktannl ve burnunlun .ueunu ketim. Annemin elinden ustOme ,Slcroyan 0 cekirgeden j,n'tikom almok icinl a,k yuzunden gov-

-esjnde kanh dankl.· aetam. Gebinde kulak par~akl(l va yanm btr canavar burnuyla dofoe;on huzunHJ bjr katU - ·gibiydim. Parmaklanml diu bilgi ar1lklarana 00 rpcn:ir srk slk.Ayc{}lm tokezlerdi. Ken kokusunun bani gerive oak-

(.) . Prof. Dr. Ayhan Sanaa" 01J, cit .• s. 2,90 .. ·

100

mestnd n korkard'lm,. eC1n:avann beyaz artuyle mezonndon dogrulup cag11klarlo ustume scvrurmcsmccn., iOlin,e urperti atrlml!i' blr ktz gi;bl kirece bcyanJrdlm. ,Boluguml slQlnacak ver bulamazdl. Kuskun bukulmelerfe ueup giltiglm gor-Urdum. A k karan agzJmdcn icine netret dollar-

dt» f'l, Oluler vie ruhler ctrtt atm,oya ba~ll'yorla~. _

'fiPeri klzlV1c' ikin,cf bir ~rnsel hovat VClr?0van zavalh bir koyluye benzerdfm icerden bokthncc, Nayfon bir Cicek gi1bi y,apma bir tcrrh~m oldu sonundc. Bu ·munosebetsiz iU~ki yuzunden olecek kcdar sof de degUim. Pi .. relerden vaptlQlm deveye blndtm, KOClIk gece odosmdc, sirut vie tnsen sevgisinln schesertdir dive schneye ctkar .. dim onus. Btr guz5,1 ipucu, butun sihh1n onlcsrlmasmc yardlmcl oluvor, HLizuniu katilr peri klzlyla a~k ycu~avon 'kov~uye dcnu$uyor ve sol ,·orgutun tarlhinin vapay otdugu vurguhlnlvof. ins'cnlonnmi• rnedtocre, plre, duzeyinde

.. kaldlklon do heber verUdikten sonro dave. sin.' $oheseri otup sQ,hneye CI,klvor.

«Soyledigim bu yalan, sesslz bir au g~bi ok.l,p green heyot.niln yolunu nasI' da degi~Urdi. Pireden yaptlgmm cnmmm ici deveJ y(j~urne' bek.cl bake k.ahrrndcn haste du-e;tit I Ah GOtfidanJ s'Bftil cocuk..; Vcpma blr torlh yafansl'z . tastmr ancak.: Kus kus DidO. ParlitEslnda korkutucu bir sir scklcdJg.m elmos pdrc'oslnl de clip goturdu '".). Ne yozlk suretertn hepslni s,okemi1vorum; bunu c;:!karamcdlm.

Lotifs Tekin"i cn~omckta g(jeH)k cektigim znman, psi .. kiyolri profesorferine bosvuruvorum. .f?izofr,eni ile Ugni toplaVECt ve ozet bilg:i dktarlyorum. Sayle: «Du9'ljnce ststemi otlstlk (ice donuk). dereisttk (gercekten uzok], P.0" Tolojik (saplk mantfkh), pafeolo~ik (ilkel~ eski lOlma,nlora

ait). mojik (bfr tckim sihir ve buyu!ere tncrur ,ekHde) {]sindeti.k ('fonksivonel baglantrlordan fakir) VB m,stoni ... mtk fdogru kelimelerle rfode edilemeyen) b'ir yapi QOStertr, Fikir ondcnsosvonu, peolcuzm (yeni keUmeler uy .. durulmasr], aSSOSlOSVOn kusuru,frcgmantasyc,n (keli'm'e~,

Latife Tekin. op. cit .. s, 56. ibfd'J ,I. 51.

1D1

leri,n boUjnmesj) va nihay,et bir muhakeme bozu~.1ugu olo,"ok he~ey,anl'Dr orloya :cnkaD f")I, BU·f;Ok yararh bilgiyi,t ... bir bC,ka 'psikiyatri pr·ofesorunun call~mas,ndcn:~he~'e ..

. yan. D~I'klamQslylc tcmc,mJamak gen~kiyor. ProfeSCf Oz~ can Koknell'den akt(]nyorum: {(DLJ,unce bOlUk'ukhln ya ~da hezeyo:nlar icerik1er~n,e gore degi"~ik btcimlerde ortnvo OlkllJr,~ A.ncak bunta,nn heps~ni'n, otusmesmoc benzer 50- ,Nunmc dOzenleri ro'~ loynor. 'Cogunl'U'klc. hey.ezan o·rtClya ~elk'madan onc:e. ku,ku., Y'OfLlm'la rna c:ozOmleme donernte,rll1de hcn&,ta hezeyCln~nl olusturncek hata~1 ver-Hari, topier. Bunian hat.e,1I ca1."an m,uhakemesiv1e vorum[ar ve- hezeVQn~an h;inde gle'rcekdn~u cOl,Dme, uhl~ir» '··1, Demek 'o1'Uvor; tua-ze:yan h;dn IQn,ce~ v'onll, 'bif kec veri ,. toplom~~Qr. Heps,~i:. reg,resy:on~ ,izof:reni~ dellrlum.. va dtgerl,ert ifuhsal yapt,nln savlLInma du:zenterinl meydono getiri,yorlar.

GuU:idon~l.n tu'm "mank, k.ClraIClmaIClnn~ burcvc ulmck i:mkcnslz:: bu bo[umun ortlk bltmesi gerekJyor. Bunun h;:.ln bir de avn nsden var;, G[Hf'idan artlk kurtuiu~a ,aklc~I.~ "lor',. Mllk·o,kD"S~rUJI ',aJn1an yCJz~vor: «9u Veryuzu,ndek,~ cehenns,mden I;lklP cennett) gitm,emell inion bona cok bir ~y kalmadl. E,n b'uvuk engel annemdi,~ eok ,ukulr onu do tuptlml , ••• ). Egar uzun 'artlrmolardan VB 'tIP ile I:izikt kimy,a Us simyol (]strqncmi va astrololi kr'taplanno bC!$vurtiukmn sonre buldu§um eifr~ dogruv'sa. ,Sekreter R(lz'gar~ln annesl blr sol orgL:rt "Ie buvuk bir ihtimalle «,daVe ... Ttl,mal tse, artl!k alilhyOf'. «Fakct. ne adi bi,f tuacku. Utanmaz bedenirnin hemencecik a,kl cagllrmc,sl .. Ruhumla blr- 1,lk olup"" Bana k.arfl anne'mi kuUanmast .. 0 klrgln olu gol .. geden _ bo'eko· hicbir ,eyde a,klOin bu danU baskl yapomnzlordr, 0 ,si'Vch tul pee's. hir ba,ka Qd~ylQ s~yah .lLHgrek .. bayn~min l,ede~enmi, parcaslydl. MuKo~ka.. Tavandc'ki

yans!masl... iyl k,t fark~na vordim. Hck~ls~n, inan11mnz bir ·sinsUik.t~ YCJptlQlm. Bu kink, potjtlk zcmeru, bedenimin

(.) ("!I)

PTo/. DT. A1JAan SangaT. IIp. cit., s, 2.90.

PTof. Dr. ozcan KtHenel. Ki$iUk. /"ta:nbul, j 19,82'. 3. 280.

tatlfe Tekin.. op. cit .. s ... U~.

102

bo, bir teneke tlnglrtJsln[ andlrcn seslerlne ta~fltlm. Koy~g,on 'bir zemlnden uznklcro goUlrdum a,kJ .. _ t*l An,nesi

'Qozu~meye Y9k1o,lrkenl a,k. bir bj,l,mece oluyor. .

IOzeUUde simY,(J va ,ostroloUntn yordlm~via LQtife Tekin'in VDzllannda coz(Hmevecek bir "Ian kalmcz: bunen icin CCJ~ujlmck gerekJyor. «Giderek yftmedi. conorum banlrn, bilh~',orsun. Kocomln beden~ylB oynad'~ ve i,hHras bu-

Jd~lrdl ruya~ClnmD. Evh~n,me cuzdanu1dakJ 'fotogrofl kedar, gene. buy(Heyici olumr si.yal1 tulosn annBcigim, mesum o.h::lugUnu ,soyleye,n ,0 g'anc odamul a~lg1l' oldu, Beni

cezalc'ndlrmak j,cin» 'Iro~"). VLne kCltl!jlyar. ..

uNa, korkunc, oh]suz VClpo:m1vorurTt Ruhurndc ker ... '

·-.ol II k, buldu ken" Q o~may'an renk. N'B Kader sat 010001<; btl gercek bUmiyorum, a sonboncr sabofundan sonre ,e1.lmd,e koranfWerle annemin rnezurma tttlrn kendimi. OrkulucQ btr yukle gitt~m bUm'eden. Ah,m~~ Vel buh:u,:;m'I$, 010- rek oUime» '(-'··'.12 Ey~luPden sonra, orrgutun rnezcnnc kanln,U koVUYor ..

Buno,an sonro cicek d.eg'~~yor. Sir tek sayfad'c sun .. lor ye,r D~lyor: o.Vesem orgutu be~ defc,/Bir demet yose;,; m,snle» , .... *J. Bu sD,yfada bOflka YOZf yak.; arka savfada ~a yazi Vok. Bundan sonrclkj' YOZlh sayfadon akto,ny,orum:

a:¥esem orgulu' be, de.fa blr (jaime! yaseme.nle., Doya.fn~ma· portllerlnl• hlrstzlclvan bir ~I?cl'n,~n koetp 'gliden hev'iletlnl~ ardrndcn hie beklenmedlk bir SOl yOlngln1nln C'llk~ tmg~nl ve krsn zemende yeCn mohaUeye blrden yQYI1d~g,~nl Q'n'h:JttIJ,ar. Geem,j~ donemde~ ·-blUnt; getird~m; aCtn~' diyerek ,kcpllclrl cctcnlcr, tfilkeTice, j~siznk ornk f1kra konul'cnn~ o'ueturuyorlo'rml,"' (11: ..... ,. Gu.lfidcn a':·'tk conover .ofdU;, argOt ''liver. Dcyanl!fima porulnnrn bi.r i~c:jye ,k,cptlnyor .. Bu ere Turkc;esl bozufuvor, «hlrs'1l'lcyol1)} divor.·

boyle bezuk, kink, pcu(:cfl sozcukler cok. ve cu'm~eleri

(., ".ill

, )

( )

t-.-,*,

l.ab!e l'eldn" iOia'.;: s. 116. :ibfd'.r 8. 141' ,.

ibid., 5. 15.1. lOla .• $. 1'53.

ibid." 8. 11 i'.

103

'Dlih,.U··' '1 n;::'!' 'R' UH-

DIU I: ,I !If'L ," - •

lijbolumli.: Besin 'Bulrna ve Avlanma I ,

insan g,ruplann&n geru3',l e1;;o!o#" Fi;arah.tBri U12 ba~ta ke'sinUhle. daha~ s,anra.lar~,· ~ok buyuh ol,c:u-

de,t bes,inJe,rln,i ,nalll buk1uklanna g,are beHrlenmi,tir. Ins,anlar ilkin. tohum) ,~ek'irde'k." meyva, II ~QIaJ baL, btJceN VB ,Iplak e'll~ tut:ulabilir her tur-

.bi ulak .hayV',an gibi y''iyebildHde ri hel'~e)1i topiam'§: olsalar gerek,tir. B-u a,amaaa,~i hajJat ha12~ 1e~nda~, birtaium Clkarsamalar ote'sinde hicbir a;ey bam~:voruz. .Bugun ya~ayan biitun ilkel ,insaldar bunda-,n biT' ,sonrald a,amaya get;mi$le rdi r~· 0' a~amada ,besin toplamln~n yantsl.ra buyufz, .hayvan-

la" aa avlalur. 0 zamanlardan halan, ara,lardtln, rnamut da.hU he'r turhl bu.yum av hayv,(l,runt av,~amltYrl yarayan tekni121erin gttgide nQs~l ge'H§ti,gin' izle'mem mumkundil.r.

,Hayv'an "Iamaslndan, artakalan k.eSin bir 80S')1'a!, f'arhhla§ma hadln-,erRe'n arastndaych_ Ta~ Dsv-

,'nin oa,langl.ctnda ister iste'mez hueiUa clan SO,S:~ ,

:val grupla.nn surekliUgi hachnlarca 5'ogtarU)lor-

~I duo Gene: er~,eh;,'er grulltan aynbp bir bagka, .grut bun lu.zlarz.yla ciftle,i~or, sanra da (J gruba dahil ~ oluycrlard~, Buna; te.rea.biU eden bir .de' ehonomilz 1 lark.llla§mG vard~: Kachnlar mej1vo. ~e~trdeh~ toi hu,m, topta:y~p kb1deri :v,olar#e:en. bocek :va/~alarkBn~

}

~ erkekler hu:icuh. hayva,M.lorl- avhyor, bahIe tutulfor-

j lo·rd,.' 0 duzeyde henllz besin-buUna bClkHn~ndan

hacbnlg erMek taral~nda Iazla: biT c£)Jtrlm SOi'. ko~

nusu defJildi. ~

Buyuk hayvan avui,n daha da ge,U§n'u3si - er- I JeQ'12 i§i:ydi DU - ba.~hea .bes,~n=bu!uou (j,larah erbegin onemini Q, rtt1:rd~. Betki de bun dan ve bunun getirrltg~ daha guCLu, daha sQ,lcbrgan 'VB' daha hL1-

i

'L. _ _. ~~ .......... ........_ ~_"";;"' __ ~----:'

104

nerh alma z.orLlnluJugu.ndan otur-U. Ta~ D,evl'fnin. sonlat"na do,gru erkeklenn ~achnla,r ,u'zerin-

I de~ orneg£n Ayu.8tralyat~ avc~lQ.r ara .. nnda oldu~ gu gibi e,gemenlir}i. ortava cdett. Aihder dahc "o~ atadan-gelme', hab.ile ge!enekl,eriyse ata"erhil oh.tyordu. Bu, egiUmfn.. capa. ta.rU'n~na ge~HdU2tin. sonra kach.ntn ,oneminin artmas~yla tersine don-

mu§ CdmtlSL mumhunchlr. .

Totem VB Buyu

Grubun 'Var aLabUmest hergun beSLn taplamaya~ 0 eta bi rhcu; mil ·"a~nnda, hi r alan ieinde kala'y'~hia toplanabihr hayvan ve bitJii mimtan- 114" a,yru:a ~adlnlarla e:r.1t:elelerin onla,n yakala)labilme~ ya da topl.ay,a.b~ame )!e~neRler'-in~ ba(jhydt. Bunlardan yaln~z Ueincis.i tehnilde UgiU)'di ve te1tni'la ook yc£vao d·e,gili),o,rd.u. Buna 12ar~l'JIl;' haYl(an 'VB bitk~' saY181. bazen lelaketler-e yol acabi.lscek kad.a,. ,degtfhe:ndi. lnsan, bo:s~na pu.vruk d.ogooa tam bir a,salahitt; doha iyi teknik.Lerle elsie a,tUg;. kazan"la r as(JLa.hbg'n~n h.apsa.m~nl 'el.nine bO,yuna artttrma 12 tall , calha bir sonuc vBrmiyor-, d,u_ Ttl·n.m fead edtlene 1w.dar inson bundan f3urtulamal'acak.tt. -Bune. n:,gmen. kabi,lede birlikte ya~ad~gl kimsB.ler ve avladl,g~ ha.y'Vc:nlara ftarjt ,ife yarridLYLn, gordu,Qu yontem,lerle dngaYL ~endisine yanitmc't olmuya razt, ecLebilecegini, ka.ndu·abilecegin.i du,und.u. Te.knigIn yeter's.izliC}i,n,den ,Qrta holan bQ$lu'Qu doldurma ihtiyaclndan bu'Y-U dogdu 'VIe geU,ti. ilkel ka.bHe ,u;iamlan~ ya- I rarh her hayvan.. yo do. bit12iyi belli bir 1eabil~nin.. ' ya da halJilen.in air b6Uhru.:i.nLtn tot _ Ini yaparaR;. suretler ve semboller ,~ullanarQk.~ ya eta !emsili dansla» la~ hayva1u.n, )"1 da bitkin.in ,boUa~~pl cogcdmaya te;:iwik edHebilecegine i.narn,)"Q,rla.rdl. .. Bu

1051

inan, g,)"nt zamanda larkll tdtem g:ruplan am~nnda besi" degi, toku§u.na :yol Cl~t': Instu: ililkilen .. , ,ne, "iyecek VB su,lenn illeftirilm.es{ne datr ,g'trift sosyal kuraUar bOj/lece: ts.k bir ka.rma,'IIt sisteme baglanabUdi. Totem hUTcdlarnul S'~h.1 8","'ya bagh

, kallnd~QI su,rece kabUenin, ,ur,emesi, 'Ve besin ih-

I ' mali g,uve'n aZtzna al1:nml$ demektt. Tot,sme ili§'kin

o,lorak bazl kili!ere, hayvon!a.ra" y,a, da nesnelere birtaAum 1Ju.~l'~r atf.sdtzi1';i ,bunlar ta.budurl kutsQl-, din o.nZara anc,ahe ,a~ ha;t~ ku rolla ra, riayet e'dile~

re" yakla§':Jlabilir, ,ku,r'lallara aylnn da,·ra,nmanu1. ,cez-aSI horhun~tur. IG;'ZU bir mama, gu,~, ya cia er- ' asme' sahl,p bir nesn,e kavraml 1Ja'8tan beri bilimin ge,lt§mesind,Q!j! bazen de ~erimli bir rot (J~nGml§ttr. (j7negin~, demlrt ceRen nnknatls l;ar,~,s.u'Uia duyu- ' , lOR ce'well manyetizm: bil.imini )'0 rotmI§tU'".. CO,gu I zama,n Gat e rdemleT' ,haycdi o.idugundan )lGrD,rSlZ bir meted alan attl.na ve rile'", one mae oldugu, gfbi nB'snele,.e tapma 'Bychnhk aa,unceyi 'fn1.g,enemi~-

I .,;

"lor.

To'tem sistemi b£rcok ilhtd insiln gruplan oroBinda b'ugun de ge~ertidir'. Bu sistemin izlerine btzim~i dahU· butun meae'ntyetlerde'" azelUkl,e en, tutucu ala.nlar oian dinde 'VEl! dilde, ~nk s~k r,asila,nIT. Oyl'e ~t. Thomson'un da beUrtt1f1i ,gibir an-r'c.ba.bk te'nm'erimi.zin hepsi - babe. 1.nzk.arde,. amca. daYI, VB'~ _, ancak totem iUlkU.eri <C'Brc:evesinde anICI,labiU,. terimlerd.ir. Anna,larda hdld varl,t,1dQnnl. surduren aTsla,11'aT~ lellbo,ynu.z:lar, tot,em hay~ vanlanmn liahnnlandlr.

Ayinve Efsane

BUimi. daha cia 6ru:eUkZe Hgile'ntiiren, 'totem tOTlenl.en,n.e iU,hJi,n c),inlera,tr. OzeUiJile de dogum~ buhlg'fl erma VB def'in ayfnleri. Bulug yCJgl d)l,£n~

106

leri,l1in Yontma To, De'Vriruie m8y,cut oldugu,mA- II garalard.at bu gibi d]ltnlere hahlanlann )'umu~(jk hil u.zerine ciz.diktert r;entik.lerd.en vs lUl.de ka;lan yarah eL izlen:nden ,anta,lbyor. Hsrkesi,n ge,m,eh zorunda oldugu, bu s'I,w:vkirdal aynca~ dunyan~n ba§langu;~ ve geU§mesfmn totemlerle o gllilal1mo"'" 8"1' .. ya da bu",lal'Q.~li,.'n ef'sane,leri d,t,t~, lletinul U4hiler okunurdu. Bu" il~ resmi egitimdi~ )Jarn dun')laya va diinyantn nasIl denldZene'cB'Qin.e '~ir bir-, ta12tm iee'sin inanolar~n telhini.-ydi. Bu tur ~gitim.

,Qvlanmal yernelt pi,irmeJ! VS. teRniJderi,ni prattk,tE!' ogrenmen.in hie bir zaman )lenni rdmamakla birlikt,e,t onu tamamh-yordu. Biilug "aYI a:yinZenn.de )ler a,k£n to,renlerden bin, ad tahma toreni)ldL Bu wren ozsZlilele (j,nemli ve hutsal saYlrh)1olrdu, , ,cunkiu ,adlarda acia,yul totEnn at4lG,n:y~a~ aotayuI.ylo bi1tun diiny'tl_y,la ili,ki.si mUn4emi,ti. Nit~kim eUmo!ojiden de .goro..Ui,ugu, gfbi f~mervnam8 = gnosc'o-l., know). ad lan, bil.mek. ilh kesin biJgtydi.

13,uiun ,e'$rJ,neler~ ilh beu,.len~ilerindel' donE!'mJerinin whnik 'V6 sosyal' orpwtlenme d,auyin,i yan- ' nnrlar'; fakaf habilenin, haUd tum evrenin ha.vahn~n devrun eCmesi i"in gerekli s~ytlan dyin,le'rle Hil.~tU olduhZanooGn. eisaneter ho',uUa,rdan daha )'a,va~ defJi4trl~r' ve daha "agela,' £6rtmJerle yenfden Jlorumlanana de}3.~(Jk tsere anla6dmaz ol'urZar. C'en.net bah,'e.si (j,re'mlJa,{jtJ eisanesi ornegin. ilk. balta, avc~bktan. tarunc.lbga. g,ecifi )lans~tmakta,yd~; - ama son.ro,Can tabu1 cinsiyetJ bilginin. llotul,uga~ Ta'nrt/ya konJlUiron.e itaat"~ ilk gu.nah "ikirJerini aile gettrmekte kullarulmt,t,r. Efsaneler, defJi~ik. kabilelert,n etsanelert de olsal,al\ kola),'" tt~la biribirine ,Faon,LrJ oldukca tutars~z ortak bi» mitoto;i olufitu ru rta r .1· al n,l2 eUn le rinakLdele ri ,d,egil, bilimiti teorileri de bu;, 9~bt efs'(lnelerden hesLn-

107

tisi» bir gelenek ,l~,tnde tu,rh~ degf$iblilzll?re ugrayarak bize ~adar ,gelmi~tir'.

*

It: 1)"

Bii'yucu

• I

Ba$langleta dyin tore'n!erine herhalde her1ees

1Wt&hyor-du; fa.kat Yontma .TaB Devrinin sonuna dogTu beUt bir uzmanla§man~n orta)1o ~ahmQya ba~ladlg'n£ gos'ten~n. belirtiler vardl.r. Elden ayak.tan ~ra12~ ),'aklafdmasL guC magaralardaki resimle' ri~ egitim gormul vs. r;,iuiikler£ mod.ellen horeket h,aZinde gorUp ince',le'Y,ece~ hadar GY seterterine katt.:hna,Va devam ede n. sa natClZa,.. ),'apm,l.., olrnall.dsr, Bu resi,mle.r arastnda~ bazen, hayvan k.dtQ'&ndo. te1e ballna i':nsan fi.yu,rlerine rast!anlJ1or. Bu ligurlerin Dz"el bir onemi obnu~ o!~ugu do anla~tb).lor. G'iin,u,lnuzun ilkel kabUelerinin cogun.da., ev,renin, :va. do. elV rEi!'nin flyr&. bLr lonem iituie eden - o~eUik,te beslenme. fahat "ynt zamanda saghk. ve ki~ise' ~ansla ilgili - bblumlerini d.ene:tledi1deri f'ar.wlunan gi'u;'lerle ozel diqRiler,t olduguna. inantlan bilyuculers. yo ria ~amanlara ,rastlamaktaJllZ. Bu i.nsan!ar bes.in ye arne uretimi icin ,gerektt ~ahimalar,a bir oleitde hattlnlCl.zlar. buna 1ec:r~~!L,k

I ortot« ,tllar i,in bu)'uc:ulilk ycpa.rla.r. Ayn, zamando gelenek.sel bilQin.in bit,incli bir tarzda horunmas!.. dolay&s1.yla fJeli~en bir toplumda g.;'derek de~ gi.§mesinden de sorumlududar. Bu bakunda..n. onta rt.n eslai zamanlardaki oncillle ri; ~utsal iuratla r, Fiahipler-, filozoflar ve bilisr; adamlarl silsilesinin il.k Q tal a n.cb r .

Buyii Teorhu: Ruhlar

Buyuculerin i$lemlen.. bel~i ba§langq:,ta sUde-l ce biUncsiz. ala rak, faka sonliadan a'lk!~n lac'~gaJ

108

,evrenin iJleyi,ine d.air belirU bir teor£ye' da)'a,n,~- , yordu. Es'psta. tal?Jlitci ve insanla doga arasutd'a dogrudQn ili8hi kuran bir teoriydi bu. Mezari!lnn ve resimierin: tantl2bgLndan~ Y'ontnla T'aJ Devlinde erline boyuna geti§thilmif okiugu anta Ihyor. illain benzerUkZer~ daha sonra ise sureiler, yo da sembeiler ge'rce~ nesnelerle ,oylesine oz.de;tleltirilillo.rdu hi, bu sureiler, ya do semboller uzerinde I i§:lemler,tn gerce'~ duny~ya da aktanlabilru::egi SQn~hyotrlu 0 suretler V'B sflmbollerle ,agda$ 'bUimd.e onca b06anyLa h.ullandl1dartmtz araslnda nesintisiz bir bag vardt.r; lakin semboUzmin buyu deg(irtni solt simges·el degerinden ay,z.rdedebilmeh i,in yuzydLann tecrubesi ve ~etin mucadeleZer ge,.eilmi,Ur.

,ilkel, dw,uncenin belt,U bir ·a~Gmada. talditci. I ya do. s'emboUk buyuden.. kopu,p aynlan hi,T bO$ko 'Ve~hesi, fuJdarln ge,rceh dun),,,· u.zerinde etkili 0,1- duklanl ORUB t~tn dB deneUenmelen, )'0 do yat~, .. ',n'malar, I1Brekttgi dUlu,ncesiyai. Huh ·kavram&-n&" kend,isi de hAylt kar,m "k bir dU~'unce u',runUdur. Muhtemel' om ra k, iiLum olgusunu kabul edememekte dogmuJ'tur. Nitek.i.m mezarlara haBulan SPllalann eta goster,d'ifJigibi, UI'l; ruhLann he, baklmdan eisman! oldukla nno. inan~llyordu. ' Ama ,11 )tottayken ~abilenin uyesi' olduklan i~in.. ' 6ldukte'n Bonra da o,nunla ili,ktlenni.n sUl'du,giir fczrzo'unuyorau. 0 zam..anki ina~la",a, gore runlar doga u.zerinde tlpRJ. canl, insanlar "ibi dogrudan -S)'lemle~ yo do bu)'u g,raclkglyla etllindi!er, \I'e Uki" htt; de in.sandan da.oo 9&,l,11 defJildi.ler., Bu.h"" (nefes, ge t, can. Psy.che J - oluinde bedende'n a)'nlGn. ,Bl'in'" baaeruten g;,)," ve gaze gorunrne)Jen .. , ama J,'ine de etkin bir hayata sahlp oldugu santa'

daha SanT,g, geldi, '

Huh kav,rann eninde sonunda biribirinden

109

apa)l" Uai. kav rc.lma. Qillu,ne'cehti.· Bunta rd.etn b.t ft. gu,Zu bir adanun ruhu.nun ef'saneV'i bir l~ahraman l'otuyla b,i,r, tanr!ya donulerek: . (1inin oda.l~ noktast OhnGSlyd&. ikinC'isi. T'uhun ilia' i,nsani koken.tnden soyutla,nlpi ornegin., riizgd;r gibi gaze gorunmez bir do(jcl et'~ien.)"" de; ktml'Gsr.d ve hayati degi$imleri duzenled,h)i sanUan etkin bir gii.ce d6nu~mesiydi. Bu ikincis,i~ £le'Ti,R.i' bolumZerae de goracegimiz gibi iZtih:i it~te,ligin.dlnt ,anr:u:1'Lktan. 80nra biUmae son derece dnemli bir Tol oynamt$ttr: Damtttlip., ' ,obt .tez;gdhr;,nda. .tspino» olmu~~ yo da cere' ,o,'Vuca sz.gmaz vah,i ruhhlr'» .. van· Helmon.t'u,n g,az~ (:va da ,laGos) ~ h;u,v'i)1ldtni surnul'up so.nunda ga2.Bm.etrB',nin boyy.tlon arasuvjQ, hapso.lmu"tur.

II! • !! Iii II!! !! .. • .. Ii • •

,oJ.D. Bernalf MateruaJtst B'llfmJer Tarthf, .Bi- I r~nci C:Utr s. '11-13 ve 79-80.

T'ilrk",,-t 'iki cill' Olaf'4k UQ.1I111la,na2. Bu. deg(!f'-

Ii falzpn.;anln tJZgUR adz1taa ematerya!i:s,b S,QZ-' cii(jii Uoli::; Sdence tn H~Jtory ve dod ci2t ' lolarall: ,o1c.uJUcup su1u.ddu.

~ , -

.J:Juzg1un kuroml,yor. '«KD,pl~Clr,1 c:alanlar" ~~kencef U?s~zllk: er-:

tlk flkra konulannll ,olu,turuyormU'l} ashnda var.

. Sekreter Ruz9al~ oic!ekJe de 01 sa crgili.ltun u yedi: ustlslik be, kez: ArtJ.k cnnest vok. Peki rU31 D~acak?' Gulfidan. kJme kahlcc,k? OsteU k annesi ohnedmn once kocesm I do avorttll. BU'durllmda Gulfidan ne yapQcak? Intihar rm etmeh, yoksa? ((inUha,r~ :sentn senun intiha,r~ (*).., Peki~.: inUhar elmes:ln dB Gulfidan,1 burjuvo,ziye - mi l(,c1s[n .. gull gibi KIZ?' Olmaz: .auriuvazinin Y'ClI,oyccogl dudtlkh:u"~mtj't ... redl ye cglomek is,tedtm» ( •• ). Gfil'lidan do olsu, bir arc lIIe . Dfl YI' Seklreter Ruzgcr olmus: dudakrQnn~ buriuvD-

ibiC'l.J s, 17Q1., ibid." B. 179 ..

,'110

:ziye ycHatmoz. «Buriuvozinin yclcyac.agl duda:kh:urm ntredi ve oghlmok lstedlm Ccnlm. Muko,ko~clglm~ cok soyI[U bjr savoiel olctugum lctn deg~1. LaneUenml!;; blr ,suc1uV,ICl yotago gir'mek .. "XI Ne de elsa. y.a~am rndo Ibir Sekreter Ruzgcr donemi vor: lonetU blr sucluv a ycrtaga giremiyor.' «UztHdum. Q sehvet yuklu a~k~n bene mOidel,e<nl,jna s,evinemedirnl drye .. _ 8(Jy~1mClkt,an vorgu(1 d~~mu~. 1itnJ,im~er~nden dehsetle Orkenj sch~bini tomrnnvon ~e'nlm, ne vaz~k hcz~r degB lktldcnn clnsel ortckhgu:Ul". I~te tclit1sizUk d~ve ben buno derim .. }) (") GOIlfidcn Igercek. ..

ten ~tclihsi2, gorunu~or.

Muko~ka bir Rus, olabHir; Gjjlfid.an~ Seklr'eter .Rilizgor.

YCJPt~kl,Qnn-I'1 Rusya!l'ya anlotmcya eoluiuyo'rlar. G(Hfidont Rusyclltyc. dudolk]o:rlru bu,rj uVQ'zive, yalatmayacagli konuBunda g,uvence venyor,. Gulf.ldcn'ln =;Hmank karalcmalarr

DU radCl bitl:yor., ,

~ilm'di SekuJ'ter RuzgcrJJln 's~1 argut e1e,tirisi bcu,h~' VDr~

Lalifa Tekln, donek Sekrete,r RU.lgc'r ara,clhaIV,la. sal argOt' ete't~ris~lne ba,hyor; baskl dcmemi ge'lince., SDlculann. tanl:nmamak t.;:in luhkclegi,tfrmelerlne v,e baZliCl-' nmn Illegal blr ya,am surdu'rms,lerine iClerUyor'~ Bu. bir~' a:Esmer te,nli ve kara SDQh tum oneLi kadlnlar. tanmmemc~< lein, sClc:onru Banya bov,ctml:!1lar. Kucuk IlHectkler ve i~i dclgalarla s,us'lem,i,ler ahnlannJ .. , Cercevesinde uc c;ift u;dtlh to, bu Iunan, ke~e'bak kanc.u:h g~b~ gozluklerla onma,~er bUirunlarlnll. Bml leng:~n gcrdroplan VB mok'vai porf6ylen vo~mCJ1alnmn;h Beni saYIS"IZ tenl'ikeden, haks~z'el~tiJnden k,oruyan 've ss:vgiyfe' vuregi,mi f,erahlato,n Bo~ .. kan~lTnz do yak OI.uP4 yerln ,Dlt'lna gec:mi~ .. » (,uJ Peki: n&; yap'ma~arlgerekIVDrdu?'

Bogden Cad.desj-nden geeerken: bfu;kan~nln j «kaldlnm kenr,nndq ktntarnk yurudOgunu» gorm.u"ve 'pek oot , ~~nrmn~. Lcn:ffe, Tekirll" Ulegchs'· geeen 'ba',kfl:run~ Bagdat' Caddesi~',nde gorunmem,esi gel,ekt~,gini cH:J,unOyor; sofu

Rlid.~ s. 119. ibid'r S. 20.

11

bir dunyc goru~unu dite geUriYOL Bu neaenl'e· bo~kCJnma cok klzlyor ve clay ed,iyor, «SaklandIQ~ evde butun 'bu,tOfiuklon one Ylkattlrdlk,larlnl duvdum.: Bu yuzden dudagirun hep sorkJk. yuzunun de aSllk oldugunu sbv1ediler. Kendimi upulun bir duemn sarin .sulcrmc ·atmoya kelktrrn ve gUlerek verlere oyle cok yuvarlandlm ki yuzum par-

~calanrll» Bona yine: de eglenceU gelmivcr. .

Bir pcruntez cemem gerekiyor: lctife Tekln, dlnsel lmcilcfo, 'Ie pek ez bUdig~ dinse~ Uk,elere bu kcdnr bog II, «alobUdigine go,re. bi'r rasthJntl veva blr beklen tl sonu ·girdigi herhangi bir sol orlgune~ ilk SlkJntldan sonro. bun-

lon velva benzerler~n. ya£maya mahkurn; cunkii en ku' .. auk ,sdnntllda bne ancok duo ile huzur bulan bir klrnse. 'Sol btr orgutlenmede her on bin kusur bUIDbi iyor.

ikt: Latife Tek'jln, s'Qrek~i kendtsmden i~ci olrncsiru istemi~ olmolcnndan yakmtvor. Oc: Kenotslne sekter bit k'od adl seci~m.f? olmcsmo k.IZPf0r. ~. Hulvah gallerle uzek kl'Yllara bokrp bani etkilernevs ccnsme.. Aldcn.yorsun ..

'Her ~ey ortcdo, bona vckl~hrdlgln od edrno bck .. Sek·reter Ruzgorl inscntor ked adlml goz~eriyle dogl' burunlonyl'a okusunler ve yenl bir sekte·rHk kokusu etsm cr tstiyorsun .. J r', Boylece GOlf~d[ln, ic:ine' Qlrip clktlQI or'9IUti.i, sekter1ikle ,suc1uyor.

Cart: Sekter bir orguUe. uyeler nnsil olur? «8lz tonlmlarla y090yon robotkmz» ' •• ). Demek. oluyor. LatifeJ .. nin va do Gulfldan'm ~(] de Ruzgar'ln orgutul robaUardan olu$uvor." Robot~ardcn eluscn orgutOn teorisi olur mu? «KJz karde~in her turde" tecrinin yalama ettigi blr CI- ' vatad.r» ('_ •• " Sek'ter. robot. volama ve Clvata bir sot o'lJutun S~'fatIQn oluyor.

8e~: LctifeTekin. sendikc.clilcra. bir zengin k~z. tiJ .. runden bak1yor. «~vaJye yuzukleri. 1acivert taklm elbt-se'eri ve bevoz coraplarlyta sendtkucuer, cok kalabc ltk-

f· ) ibid... 33.

(.) ~bfd .. S'. 46.

(_ •• J fbid.~ a. 46.

112

tllan (,. Gecekondu krzlon, s,endikcc~lann~ bu ntteltklerini fark etmezler: fork etrnslerl icin tars gs,lmesi gere,kirvor. Gecekondu krzJanna ~6volve yuzuk tars Q'elmiyOf. tntlte Tekin"e tars gelmi~; olab~nYOf,

AUI~ laUre Tekln, duoYI VB dfnsel huzuru cok sev'~ .. vorl omo. senciikaclhJ'rda tchommul edemiyor. Sendika .. , crlann duo okur gibJ seminar ycpmalonna da klzrvor. ;,"Herkes sfraslv~a bir 'ieyle 1:I,slldad,~kt(]n sonra ej~erini one uzatarak sesstzUgi saghyor, gl,rtlaglnl t,emizlivor. i,1ch~ blr :dua okur gibi beUnden us,t yonJnl one itip geriV,B ,cekiyor. Kerenski. KI,hk Soray. EmperyaUzln g,ibi sozcilkleri ardl ork(u;~lna yuvcrhyor, iki gozunu ve're~ aycidanrun dlblns brroknkton sonrn hozdcn geClp huzurun nrkcsrno sCildanJyordu». Eklemem gerekiy,or; nncok bir sQS,yaJi:zm dLl~manl bir so~ orgut sem,inerini boyle to nltobiUr. Fakat Letif'a Tekin'in kjni burcdc do durmuvor. S&ndlkac,lara ve sendikccr semtnerlerlne du,manJ,I~llnl bu sendikgclnHl kendisine' sorkmtlilk y'cptl'(hnl yazcrak tamamhyor. iHer poUtik vorumunun 'crdJ,ndon. hotmin tuylerine surte surte parlettlgl go,z'ler;nil yuzume dU(lsrek kalbimi kaz(],nmck istemesL GizU cah,manlnl bedensel dllini ruhumo dog .. .fU ·ikjde bir sivrtltmesL. Olkem,i tutcmadirn ve bokle;:onndan bhini. odan~n tam orta ver1nde. bo,lukta~ hjrs Icinoo ,.rl'aY'1J klSkl vrek ya kalad~m. ,I··). Ger,cekte'n 6fkesini tu .. termvor, «Di~ler,imi srkttm, Gozlerinrn 1,19:1nl parmaklo(lm."1 cresmde ezdlms. Killer davranlyor; gozlerini oydum,

demek istiyor. .

HepslvQ,r; tekel baslnlnda Clkan prototip e~e,tiri .. lerin he psi vnr, Koku dl,arda ele~nirisj yak mu? Vedi: eN'e C,lkar ctlern, insanllarQ" agaolara bir kezrcik olsun kendi sopa~arlmlzta saldlnnaktan... ,(.*-) Olur mu: bu solcurar hap, Mosar S'OPOf=U kIJUcrn~vorlar.

au Moskof u:;;akfan da hep ··c!uk sureth otuvorhlr.

Orgutte gul.meyi bUe yasokhy'orlc'r. «Huknsm, 'eak 'Quldu-

t= J UUd., s. 4!.

r ft J ~b.zcL s. 49 ..

r • !II .. ) ibid., s. 59.

11?

F 8

gun iC;~ln sik sd< ele'!itirdik seni, scnundo ciivc'n·1 ncrbe verdi,k. (iii). Glil'me, Y'ClsakJ toke takmfl'k cok daha Vtl sa, k,., «Qy,leyse bCliundaki a su'siu t'ok,oYI ed,ebtnle Clkar: Dey ... rim emc'net,cUerine tesnm e't\} {*)I. Saymak 'Unutuluyor; gulmeV'Clscglll ssktz ve toke vasoQI dokuz oluyor. Sanki Gulfidan orgute degU hapse giirmil?; pe'k yazlk. '

Ashnda hapisten de 'kcrtu; bu'radc', Lcrtife Tektn, s.kl" vonet~m iddiDname'erln,den ,avtmhyo,r'. S&klyoneUm idd.ana~ Imelerlinde udevrim' nlkahJ,» kavram. var; soh:ular.~ resmi' nik,ah ,oimeda:" evlenivorl'o;r. Cocuklcn otuvor. M'etris'l'te eccuguna baken cnneler vor. Kendisi Suttcnahmerte~, ka(lSI • Metrfs"te gcrmedi'Qli ;;ocugu elr bQ,kas~nda olanlor vor. Oeimek. cocuk vcr, A.ncck, ne VClzd<. Lat,te Tekin~in Cizdigli or,g!iU hcplsnoneden de kola. On: {(,Aldlrtamazlar be'begU Kop'skler, eeneze kendUeri,L» Gu~f~dan cok k1ZI,'" vor; Coc1ugunu doQufmas~na orglutO tztn vernllyor. Bunun buyuk ,bj,r insafslz!,lk oldugunu .ka,bul ,ediyorum. Org,u,tu; Sekr,eter Ruzgoriln buna taharnm(H etmey'ecegl~ni bilme~'iydi; eocugu Ue orgutul cresmdo b~r seCj1me zorlanmcmasi gerekli,yordu. BU'I hatadlr; pek C,ok ycz1k. «Dogur~ mak istivorum bBbeQim;. aU KlrbaclJ kOfurboz cinlni jln izniylfe .. Siz annemin ye,U ctlcnmn YUlune, okuyup ufte~ yin Kallinin1in fedakar~,lk de'tte~int Te,kUfini,ze uyuP :SO'P'_ lantllanmln gonlunu k,lramam. lade divorum g'or'evH kollugum Ue kanan onh1gumu (*.')). lste biJ kadar. Bir orgu-

On anne Us bebegi 'crCUiuna gjrmemes'i gereklyor; Gulfidan sci "orgulu birakivor.

Tam bi,r ikl yuz1ulllk~ On biro Orgut. hen:r GGlfidan'ul dagurmaSlnt yasak1amak istjvor ve hem de grew cadlfindakl rezateti ,onley,emivor.Her·vardiyada n oz on grev-· cJnln otaki grevcilere bawuUar icinde makyai m-alzemesi satmaSllnol orgut gloz yumuyor ( ~ •• ,. Grav,ct klzlar ,mak¥a~ ma,lzemesini ohp do ne 'yapacaklar? Doha once GiH-

f· J f'bfd'j s, iO,

,. •• ) ibid., s, II.

( ••• J ~lIid"., 10. '

, , •.•• 'J. n.. 'd -C-1

~ ; ... ,1 •• S. g •

114

fidan RUZgOf. btr cogunun bo, 'ortulerinl CI,kcu.matcnn. _ge'n;ekle~tfrdi; ,imdi de rnokvci mulzemesl 'c'hyorlar. Her, .. ~D'de bu ~,olzeme'leri yuzlerine 5" receklerl Lotlfa Tekin·' ...

'n bune tohomm8Uj yok.

. Qzetle. dcha y'olksulla~mH~it.k 0' ikl VII icind·. Val. n~l ~gjYSUerim,il degU. Cld·lm~dnm~2~ bakl~larlmlz .. » (.) Zen~Lnhk kaynagl d~iJ YOksuUa~tlru~a bir orgut icine, gtrmi,; fa~ktn_d~ olamodlQ' onla,lhvor. «Gulmevi de bJf«;Jkm'I'ttk ..• GuJmeYI unutmus ve yo,ksLlllla,ml~; .boyle bjlr orgutu bu(],k ... rnosrm norma1 kar,llomak gerekJyor.

. O~ct.le~. ~rgutt.e a~~eSi,ni ar(Jmu~ ve bula,rnCJmu~;, bu ... no ~k UZ-IJIUYOf. On lkl. Coha sonra, bec81rikslz eUerle, V?'Ptl~lm derma catma bir anne moketiyle 0 koskocaman euten~n zermn kC'bnda, siyah tul pecesiz ko'ldlm. An,ne,m'in yo,k ~fup giden Q'olgesinin a~dlndcn ,Se'vgiU Bd,kDnlm~ .. ZII!' bazulmu~. 'ver yer sirian dokullmu, vuzunu,. kink bu .. ku_k beden.ini kar~u~~~ ~~Idllm. Onun.a aV"'~ Bvde ya,a .. dlQimLz '0 Iki Ylh dU,eundum. Cok, doha saki bir tar4'h'ten b~~~ya~ .ve ,kuCllk gece OO051nl,n t'D teind'en. geeipi g,al,en ,buvule'y~c. yolu,. An ... stzm bitiverdi .. '0 on y.1 bovunca - bendel bir enne arDdlgl~dgn nosl~ emin olabUly'Orsun.: ded~.iK~ndim'i buy,uk blr laplnmayhl sonn adayujlmdan be~ .. ,kl de. dedim. '01 benim 'birlcIk palilik V~ldlollmdi.. BUsk .. Jeri!," = bag1ad1tl- bir ipin ucunu ellinde tutardt s _ ,onYn v~n,ni almcsoydln. kueuk gees odcsmdan kocordlmn' fki siUk gulOms.eme Q.ectj crnrmzdan, sustuk ve blr sur,s konU,modlk», ' •• ). Mumkun ol'sa de be" de bir sure ,"ozmloscm: [Kemal Tahir ile latife Tekin araslnda bir :bag kur ... ~~~tu,m. Latif& Tekinj bjr k,oyfu kumozhglvla," Kemal Totil(l~ V~,Jlttklcnnl~ ~jral. ,d~gl~rUre'rek tekr~r unmayo ca .. ll!juy~r. Kemotl Tohtr, Cev:let Ano"YI yazdi; laine T,ekin,.,

Orgut AnctYI yazlvor. .

Latifa Teldn. Orgill Anaiyt bulcmadltjl ici'n' k1z1vo'r,.'

Nus·11 001 ur k i? .

So, or,gut" ergut Ana of am IV or, ,ama~ ne oluyor'P Sir'

(fl,) ibid.. s. J 2.11.

(.) fbi,." ~. 147.

kotlne '~alJlnak, cduyor ·f'), 'G(Ufidanl, «el ~e ,ko,hne bir 't'O(:HnClI'ga yuvarlana'~k» ded~g~ bUI o,rgune:n ayrl'III':ke'n,~ bir «,po1iUk SQisyete» ve «~e1h!ri n erkek ernnnuellerls Idedigi

sotcu hem'cln's~errin'den ulclda~;ilVOr (u'),. Voksa i"cflerden ta_V~llmfl.y' .. du,u:nm uvo:r. Bu rode ,(:,ok: Icara rll ~ "Kl rnse i,cilerle tgo'ru,meme ,engte1 otamCZ)l ' .. ··1,. Neden engef 01',-

sunrart -

TekEdcJ 'orpa,mcdc o,rgutl1.1 reddadenlerl, i,cilere~ teke~ ler gott(j ruyor,.

,Artl,k bu boi1umun nnaU 'vazllobinr; nnc~de uc sebne vor,

Bj'rim::,i schne bJr kopu,u haber venver, Heber btr sure bicjmi'nde geUvor 'I·e ben. kepu sttJresi:ni 'oktcnyorum: «An'rJ,eSiyle ar(l~armdak;i tunaf m,kl - kocasl ill,r(~ -olarak adlandllrmCSlna her :zamcl'1kar~u olkt~ - e'yH.Uun on ~kjncj sabah~nd(111 aeal, susu, :sisi 'O['Cln.~ gal, yo,artan, burun slzla'tan" G,(U~idaln'ln ozgtin f'iCiQ'nlndan on ')fI,ulk haY'Dt meyVOSJn~ kopartan r,aaY'Q cmrnlennm vescon de,recesiine- . matografik ate" k'inklarmmn bulutlon 'vakmas,lyl:a bc"tcdr'. Sotundu.gJ,Jnda lnsornn mekcn dUVQu:sunu yiti.rdi,gt ekI'e;ml~rinin bo.zLJ~duQu r'eCine kOkultu bir durnon, sendikecl~a,r~:ntop~a,~tlgl kuct.ik bif' ada h=lnde Gulfidanr~n oiga" nne mstledi, Gulfidan~ln ,,~ma rrk cig,'eri .sencnka C~ larnl y(}zune k,(U",~1 ·kuzu melemeslnl andiron bir ses,ie kik.Jrdadlk'tan sonra durum,un c'iddiys'tin,i kavrtad~. V'e ikopukre'rr iQillnden a§lrcano kc'tcra,k dalagln'ln arkcslna sClklanmaV,1 be~ordl» ( ••• i1J. 'Imonk flkckllJlunun karolamas!yla birUkcte , 2 Eyl(H'de rady'ooan 'OkE.U1Cln bildiri1erla~ Sekreter R(Jz~ ,gar~Hl. 6'fQ[lt ieindeki on ylll,lk YC9cml sono erly,or; bu, o r;1 k.

_ Ikincli schne, e,yHjlist ideoloUnin· kabuHlnu oniatlYor.

Olduk(;c hlZl1 oluvor: eylllUst. ideololi ile bfrh!,iyor (* •• U).

116

Gece Dersi'nden athyorum~ "IVoralanmlzl hakh c~karma-, drr be~ki de suuf dedigimiz 'r;ey .. Bo,una btr avunmad11r Q'c:,~anmlz adul,c .. ·Sllntr, bovle btr s,o,zcu:k, yoktur de bi:o' 2im diUmizde. 8elki de kencUmizi bir belike dllde onh]'tmak rein Olrp1n~p, durmcktevlz. Diyorum kl, Muko,ko, . ag1er ite .. 'ceksek bu a$agl,I~n,mCJYI. bw sozcugu de poroa1amck zo ..

rundaYlzr; (iii). Oak, korkmus: sun,f SQZcl1tQlinun ktokunun dni'orda cHdugunu du~unmeye bo',hy'or. Korkusundcn ,Slnl'f sozcugunu pan;oloyocak: ancck bunu .yaln,z 'ycpmak lste'miyor. ,Boyte oU'yuk' Iljr UiBI' otomun pcrcalcJnrnaS,lndcn 'de bflyukt bluyuk dev~etlerin, de ~HJtllm(lSI' ,gerektig,ini dQ~ "unuyor~ ol,mcll; RU~Pia,~' IM,uko~kajYI ~ik,na etrneve cedl"I'v,or .

. Ne dem,eU? Konumt ~mn,cjg,etiftyor. 'EylCHist bD'k'I~;~, g:eci km.ivor.

Bi'r ,obses.yonu valr: ,AWnin kuc:uk oglu. i!iUn bcnp'l'n,da~· «k:oderimln Hz. AU"ni,'n ~uouk, o,punun ~aderlne tDenzedi~' gine' !,vice tncndtrn Clrt~k»: ~iye yazlyor. '9in sonunda.. «i,~, te ben ve kaderim bu neden]e de benziyorduk H2. AU~nin kucuk, og''lJna~ dry'e tekrerhvor ("*). 8,u soz1er~ Uk, 'ki sahne otmaso. bet.tkl de yt'ne ~Uim[u~k btr Ilkokul ogrencJsin,i n karallarna Ian c'c H],k ,ka I,obi nr'd~; kolrn tyor.

,cTehl1ke,e kal"·~ ,a-prJ. d'OJ'arhdll'~.

!lYeter,siJ;;l1k d UYlDhLnnc!a,n kurtulabllmek amacl.,la, gUt..;· Ulbic teG arar, ana. tutunarak yap"muu .1'h'l"enUk aEt1nQ, aln13\ya ve 'bir anl:ambulmay31, '9allSlr,.

~Kh:ot nevrotlk ise YOgUD t'aresizUk dJ;JYlularl lc;'ind,e dl.~~ man buldugu dli dflnyay3. ,t.a.r!il k.endisirH korumak amac1yla, sa I dir gan d.8,Vl"amfiola.r geUrstirir" ,

«Nevrotik .k131 aeelecidir ~ Dtr gol1,a.manlll ilk tnHirtUerini lark. etti!inde dUr\noun ger;.ekten 'teblikeli olup OmaOlKml :SlnamakS1Z1nk acmnma, te pklsh ,geU~tir.k',

.rNevrotik kj~t dana k.olay bir cozu.mu giirmed.iii,~·<;in bu ... nun oteslnde bir Ca.re ,~Ua:IJ..

4: Aynl Insan 'fa.rkh d onetnJer'oe. Kendi n evroUk. g,eretsin· .. me!el'i kar511a.1"IPk:a.r~lamadlg]nd. .~Yre ~Qk otumsus ya: d"a&\ colt olurnl u lJi.r bteJdllde d.egerlelldllr1r •..

Prat. Dr.. En.gin Ge~flrn:J iMan Olm~k~ iUrJ'R.bul. 1984. s, 104-105'-106-,,107.

t" J 'utile Tei'in" 0,. ,eft., s: 161..

( •• J and.~ 3. za' vt 44.

117

Bir porant'Bz a;~yortJIm,: Y,e'ni reman lJ'SU'hl. bUilfU!nlle,ri bilinmeyen yapmaya dayanlyor. Ali1nin .. ku:cuk log~unun adrnl, Lati"B Tekiin~in bilmesi, Q,e'rekiyo,rr;' i1kj y'erde de adl-' m vermivor.

Men~k stUm. islam An,s~k,'oped',isi~nde AnJp isimte;rine

bakt~m; AU"nin ogullaJlnl1 saptolollm. Va,IClnn~ k'Or'llcijtlrd:lm. Bu ,arado, Ali~ni:n iki ogluno, ge~linceve k,cdcr.Arap, d'unyastnda. «Hcsan», ve «H:usey'inl' 'acUann~n kuH~~dm£l:. d'IQ~nm de ogrend~ml. Peygom:be,f. to,runlanna bu ISlmten koyunca, Aro,pl,ar QIiQsl,nda IHasan)), Ue «HuS'eYln» ad1on. Uk - ikisi;n~n ,oldurii,rmesine. kar,lnj ,surup gidivor, Ali"nin

kOetlk loglunun ad'l IH'usey'in ohJyor. .

Lcrtlf,e' Tekln, 'I,Huseyinl 'v,a dc«K,erbe16 $eh~dll de .. mi'- ol,saydl: dalne, k~o1(1V olccekn, Amc Veni R'eman, yo,lunu izt'edi'aii iein bunu yapmlyor. Muaviye,., oglu V'e:zid~i llo'Uif'B nonedlyor. Arap kentlerinin IcoQU 't[]n~yor. Huse'yin~ mlutevazi VB: slraCian bi'f yOflOm,Q soh,ip olmoslna kar~M'~ PeVQ!omber torunu oIdugu icin,_ Vezid"B biat edemlycr, Kuf'9 k,sntl de Vezid1i tantmlvot. Hus,eyin",e Kufe1del ,gitmek 'tel<; V,ol o'amk QOrUnQyor., 'Traiik yalculugu 'ba~~IIR

y,or. Kendi k,endine thenet etmeden Yezid1j'n haUfeligin:~

kabul edemlyof. _ _ .

Kuf'e1ye' an,ce adamlarJndlan IMlustim~1 gonderi.yor. Ve-

zldjli:n adam1an M!usUm'i yakalaYlp bo~'~nl kesiyor1ar; Huseylnl!l'n vo~a Clkorken bundan hoiberi otmuyor. \fazid. ~o~ lun ortas,.nda Huseyin1i :sanyor; susuz biraklYor. F~ral ~Ie, bog,'an,tlsmnl kesl,y,o'r. Hilseyin 'caresil,~ ,cOtJ ortasmdc. ~evgambertorunu k:lz karde~i Zeynep slnlr ,krizleri gecuTvof. Huseyin gU2.el b~r hutbe i'e Zeynep'in slnlrlerlnl tJeskin 100 iVO,Ir. «Peygamberimlzin kll.1:nln og'u, voslslnfn og.IUt lomCaSlnlf1 oAlu ben degn m~y1m?~ ,~hidlerin efen~Jsi HClmzG babamln ameaSl1 d~il nudir: ~hlt Cafer al~Tav· ..

.. ;vcr amcam degU midir11 Z"eynep bunter! f$itince, sini, krizlerinden kurtuluyor. Yaln~z~ n~ vcz'k. bu guze~ butbe H,useyln'( (Humden Ikurt.aramfyor,

Catun ortasrndcl kCJdl~arl cOOnqndD. ez sClndc cdc,mfvla Husevin "Ie V'ezi'd"~n adcm1an satd'irryar. Sonucu~

1181

islam Ansi'~dopedtsi, toYlaaze~nYQr,: ,.Zu,·o b., ~rlkl Husayn"m sag ,eline ve Dmuz.unCl' klhg He' vurd'IJ!'; 0 dU,up ,ka~kark,enl Sirlon b. Ancl& 'CI'I~Natul·i one oorba saP~Odl., ·Sonra ollndan jlnip~ ba,U'u 've soclann11 k,es'tl:, ereee blllu ..

nanh:u' do olusUinlU! soyup~ her ,el'ylni ctduar, 0 zaman HusDyn"ln vucudundo 33 mlzrok ve okl 34kltIC. varas~ <vcr idi ~kararmu~, olen yert,er bu heSQ'DfJl dohil deQU» ,.). ~Kesik ba,1 Kul:e1ye gotur(Hdu, «Husc'yn't1n k'~ilm~ ba!?~

Kute'ye' 'getjriild,iQi zumon, Ubayd ,AUah eUndekJ 'QS?SI; Uei HUBlJyn~ln dudnklcnno vurchJ. Orada buiunon Abu [I Borza al .. ,Aslami 'vleya Yoz,ld b. Am-kern dcyanCimQ,Ylp~ OSCllfunl «;e'kmesini. Qunku P,eYQ,omberin. dudag~nln~ opm,ek U2,ereo bu dudaga eok: tsmes etti~ini gordugunil soytedi»,. BO'v~ece~ bir 'ohJye' I,kence yaplimcsil onlenmi, oldu.. ..

Butun eu aynntlyt de ,unun h;;in aktanyorum: Huseyin'in yazgllslyla., LatUe Tekinfin~ Gulfidon"ln ~ya de .S,ek: ... reter RuzgClrllD k,cderi nalsl~ bjlrbirinel benzeyebiUyOf'?! Hi" soil orgutte sekreter 01 on bili kadln~n neden be" kesiiU .. yor? sonrc. Lalife lakin. ishlmik kaynaklardan orneklefinj secerken, deccal ol'neg~nde oldugu gibL neden hep ~erk'ekJere takillyor? :SekJ,eter' ROzgar halite mii olmotk ts,!'

",ivor; Huseyin'le i'lgis~ nasd k,uruluyor7 .. .... , _ ..

Sol orgute Q1irip, de evl~rne kat~lanhlr'rn blr oo1umu·

.oslh'vor; bu, ayn. Bu, Ahmet AI1an"ln. uzrnanhk lalanlna girivor. Bundan sonrnkl bClumde ele allyorlJm. ,A.<ncak osn'mnk ba~ka. 00,1 k,esilm'ek ba~kadlr.

B~tirjyorum.

letitle TeJdn~ btr korku [enemtorildur. Termlklenerotor vQr~ kQmur ya do petrol kuUClnlhyor.,

Bun~ardDn deS'II. Hld'rolrk ienen:rtor de eleg'il. Bunlnr du;. ,dunyadan kaynok, chyor'lar. Latifs, Tek~n"in korku Gre'l .. ~mes, letn ell' d[inYCIdon faizlel kaynok clmesmo gerek 0"" muyor.

Nukleer [enercter oloblllr. Pek az urorwom Ue eek~rdek pcrcalaycrak elek'trik urretiyOf. S'nI,f pcrcc1omoyc 1<crarll lat'ife Tek~n. «Cd c~t» cekirdek yerce. kCJirkuurstiyor.

Pek cok vo:ztk.

·f·} Islam A'nS1kICl:p'(;diSi. ;]1 J iad csu. .$', 6:.1.

t 19

DORDONCti BOLUM

PORNOG,RAFiKRUYALUl: SUDA tz

Ogr1enme ve bllme hap 1QVnl kclabUir mi?'

Toplurn ve insnn degi,irk,en tnsnmn ogrenmeV'B U-· gisi va bilmenin YOlntem~eri degi~meye ve' IgeU~meye uQ~' lfamlv,or mu? Burjuvazinin c;ocuk1luk Idonem~nde. on yedlncl 'yuzYlla kc'dor. ''Ie burjuvazint,n ilk i,kt,idclr donem~ertnde bur,iuvanlln og'renme istegi ilia tek:elc'i Cfiomada ogrenme ve bUme,ye duyulan ilgi aynl o:labilir mi? Eg,er tekelet(]~a medo. toplumun her kesiti ve insan ~n her hfJcresi U'tih01pianlyors'£lr en ozmdon tek,el~ci etktnln uzandlgl oh;ude. 6gr1enme Istenci azahv'or; demek. Cilnklu hucrelerl lltihcpII birev. d'Lu;ujnebUiy'or; encok ~iddetle' isteyemiyor.

lstene ·irode. liUddetre istemek degilse, nedir? Ietene, Dzgurluk 1[J'lanlnl gercekl~tirlmektir.. Bilme ve OQrenme. ozgurh)k elcruru genhfletiyor.

Tersinden de soyienebmr; tekeller, ogrenme ve bUmenln, kendi iklidor'lannl,n alevhlne kullomlccak bicimde g,eni,lemesini tsterler mi? Tekelci nsorncdn, tekel urettminln dl~~nd(J~ bUme "Ie 6grenme smntanmc egilimini iceriv~r.

Bu durumdc. su ondc. blr sonuc Clk]Y'or~ T,ekelci C,~(]modo ogrenme, ve bUrna isteg;n~n ~iddeti azahyor ve dolcYlslyla elam dcrchvor, Bu ctom geni!j:letebi1mek, lcln, ogrenm,e ve bUmeye. blr ycntem clcrc,k, ekslten ~iddeli eklernek g,enlJdyor.

~lddeUn kaynagl 'iki~ birisi celiiki VB digeri ise surpriz otuvor, Madde otenmdc her ceH~ki. ~iddete gebadir; cekirdegin pa'rcaianmasl buyuk potfcmalara vol aCIV,or.

120

DCn;;On ,clanlndasurpr1iz. ,'i'ddetin kaynagl saY'llabHir,: bO-tun dmerde surpriz o[gu. Isarslldl,m» sozcuguyle anlatllhyor. ,Sur-priz. beyinde bir sarslntl yorat'lyor ve ,surprizin de. ~jddeti art~rl'ldllgl zomnn ",ok» etkisi doguyor. ~ok~ du~!iiunsel uv(]nc~larla yaratllabHdigi gibi. cok umulm'odlk bir \olgunun nnsizm duyurulmlas~~ disnroon madd1 blr uycn-

c.'ylla, da, elektrik yorctllablUyo,r. ,I

On dokuzuncu vuzVlhn sonlanno dogru: tekeUerin e'gemenliginln e~iginde. Sir Arthur Conan Doyle'm. poHsiye, roman turunul geU9tirmiSil' olmcs), herhcidsr' bir rest~ontl olmuyor. Sir Artnur'un olumsuz tipi She,r~oc'k Hotrnes, cokco sonlldlQI tureen, valruzca uvutrnuvor, D'/nJ: zerncndo ins'on akhnl lUIyamlk tutmck lcln va~am va filllm. clonmdo ekserslzler C.lkanvor (.), Conan Doyle. surprizL,bir onl'otlm Ukesi du'zeyine 'Clkonyor.

Sherl'ock Holmes'un popularize, lJe bir an~(]mda do vulgarize ettigi du:;;;unn:'B yontemi. Newt,onion bclkl" 001" smecn 'bir kesln kopu~c i,curet ediyar,,, Newtonian dLUjUnce ch9lk1onll'gll. ,Imdi en son. ve en iy'i korunmus keleslnde. Batl va Turk universitelerinde okutulan iktisat ders·Jerine slkl,ml~ vt1ziyeUe; but,un tte uvum hcllnde olmc-

(.') .. Benlm akum durgunluea. Isya.n edsr. Bane. problem verln, gorev verin, en c;etrefU §ifreyi. yermo ya d.a en ha.ssa.s ~U.lw.nJ,e,rne OisUD! ben ba. varnI bulm U& olurum. Ax bit yapay uyancllara ihtiyaclm kalmaz. Ancak, ,a~aJnln bogucu. tekdtlzeUgi bent. tir tlr titJ'·~Ur. Ben. a.klJ.n yl1c'eltilmesil l~m olUyorunt. Benlm bu. orzel mesle~l secmemtn, dana dogrusu d UnJ ada, tek aldutum i.;ln. yarat.m:;um.n, nadem i~te budur,

Arthur Conan D'o:yle. Science oj Dedur:tlonl' The" Camp.lete SkerlQcie ,1l.'olme8. iJaml/in Publish'i.ng~ 1984., s, 80.

Brecht'ln oyunculuk ilzerine soyledikleri. bilme \i'e oiren .. me tcln de du~1md.i1rucUdiir.

.Spertator ve actor ought not to approa,ch ana another ut to move apart, Each ollght t-o ,move away trem himself.

Otherwise the element Dwterrar necessal'J' to all r,ecDgnUon is lac.king:..

c.Seyi.rci ve oyuncu birbtrtne yakla~ma.mah, f'aka.t. bil'birtnden aynlmalldlr. Her bid kendlnden uzakla.,maltdu. At&t tasdlrde, ber tamma l~in ge're.kl1 teror ka,bolun.

Brecht On Theatre. N.Y. 964. 12.1

yen hie bt r o~'gU'vu i:lgive' deAer bu,lmuvor'. Sherlock H:o~ .. 'mea"un temstlelst (Hctugu, du,-Once YOTl1temi lse, bubjnu i le k1o:IGlyh khl uyum gosteren o~gu.h:ua on'e'm ve'rmemey'e cjg'YO"'VOr; hep nonnalden sap:mala,n ip ueu olarak sie, .oliyer. ,PoIi5~,e roman, ,klo~avhklal b'ut'(inie,en glgLJ~(Jrchln (;Ikan senolryo Ue~ bunu OD,k zomon resm~ poUs depart .. m,on. SQVlU1UY,Of. Hk bakui1,ata,m bir uyumsuzluk gosteIBn olgu,tann bi'r loray'lc geti ri im,esin,de,n flagon catuima Ozerl,'nde geU!jiyor,.

BCI"K"o cail,mamda deg,inctim; Einstein, Conan Do",Je'm 'von't,emini IbUylllk bir ovgu,y~e ale' al~yor. Bu do •. 'kesinhkle b~r rasthl,nt~ degU. EinS't~ein'·in of)ciUerhn:t:en birtoi oh;lugU' modern fizl~kl tumU'jl~el Newtonian hZikte,n 501-, ,pon blr iki Q~gu" yen~ Igozlem de denebiUrl, ,uzerinde du,Onmek.ten dogdu:~ bir iki v,s pek, de cnem veril:m,even olg:uyu Newtonian fiz~k ilei uyuei;turmo cebclcn, Newt.on fiziC~nin ytkllm,Qsmna yol Qct~ (.J~ Newton fiz'iQi, ,en COk e,~ektrik ai'a,ltnnll lihmal etmj,'ti~1 yeni fj'z'~k buredcn fl,klfCh.

Sapma once onemslzdi: onemini be~U etti .• SapmQJ nit:elemeslli butunden \Ie egemen sayllfJn «normal» c'nla'yujlndo'n ayrdmasrndan. ayrll< ,oimaslndan doguy'cr .. Sopme, yeni g6,zjenen bir olgunun,t egeman du,uncey~e ceU,mesi demek oluyor; agem,an teen icin surprizti bjr durum ortayo Clklyor .. Elektri1k deiari alanlnda; ,goz~el1en ye,n~ oIgular. guvenden ge~en umu',rscmazhk donemi Igecj~tjri:ld'ikten senrn, Newton 'tizigini sarstvor,

Digar 'cah,malonmia yoklnhk k.urobi~mi~ olontor icin ~'Ve kUikusuz~ benim lcln, bu dUiuncelerin hie bir yenftigi ~YDk; burilda btrez dClhfJ geH,tirmey~ denedlm. Ancck Ah.met Alton'.n Sudo lz'lnl okuduktct1 sonm, bu dti,eunme

(.) ~Degi~me~ JdasitnruQ:e k:ola.yldda u:ydQI'I.U.am,ayan an£3,k gOl'unll~te' pek onemU olmadlkla:n h;in, enlnde sonunda bl1tUnle~til"ileC'eginden ktl$ku dUJulmayan -etkilerin bulundulu l12i~in Ihrnal edllen knllarmdak! cah$malard.al'l. gelecektl, Elektrlk; deJarj'lnm.celenmesi. on dokuzuneu yttzylf rtzig~.Dtn 'ken .. dinrl.en emtn havasuu cozao Uk adim oldu-.

J.D. Bernal. Sctenee in Hi5ta,~. Vol .• 3. IIi,IT 'res8~, J'971. ,/j. ., 31.

122

vant,emin~n geoerHUaine Ibir kez dana ~nandlm. Sapmalar lize,.,~nde d:iJJ,unmen,in~ diJ:,u,'nmenin buyuk hazinesi ctcu,Gunu lekra rhvorum.

- ,Ahm,Bt Alltan'ln, bir Ome'f·,i vor,; akl,Uara s~gmay'on bier tip. Hem kczonovo. hem pardcyan. hem James Bond, hem letyoner. hem Mayk Hemmer VB ustelik, Turk: V'B bjr de hem rahibe v'e hem, de da'nsc~ Q~mak. tsteven bir sotcu ,ila evll, k.endisJ de solcu, Fazll,C]I'nm sevgil'isi oIY:ior. Orne·rin' brr tek ne olmad'lg~ merckn deger; I,tk htzlv~a ha"r'eket ediyor v,e her dUdenl mso nle an'la~Hyor. C.ok, VakJ"ikhj ,Miss Perktns bUe, dc,vanaml'vor ve Ome'I'-. Y'lldlnm h~zlvla bUt kndmm Venula' 'yakl(J~lvor, seY;:llmeye ikna ediyorj• Ikadul loh .oldum,. Omen, diVe sevi,iyor ve gercekten ~uYDr. BlHent'in kUriSI ~Fazlla"nln sevgUisi olrnosn, Suda 'lz'de hie iz blrakmavacak; lama I:n rak I VOir. Ome(in. me-

safe. dil ve benzerl engeUeri tanrmayan, aklUar,C] durgunluk versn seruvenlnden SOIZ etmem gere'k.iyor.

Ku~kusuz: Cmer'in bfr de k,endi turunden ancck- Dominguez ndh blr orkada;u \lor. ikisL bmnmeyen encak IS" 10k bjr (Hk'ede. Ahmet A~tan bu ulke i~e ilgili o~t1rak V'ClinlZCCI «ooniorda k.lmUZJ ilBrkekUk rengidirl bUgi,sinj veri'vor~ birdenbir,e IK,lrmiZI CeketU Orangutan» bcrmo giriyerIan ben de k,EliseVe Ig~rmelerini bekle.miyonJm' VB bu ..

!roda blr sapmo gormuyorum. Girdikleri lborda esohnenm }:Q'm ortnsmdo CI'nh;~plak, bilr kedln oturuvordu» ("'L o~cfJilir. «Omer·in ya,amJndc' gordugO en guzel kDd,lnd~. bLV). ,QhlbUiir; va kccm 'cok guz,el ya dCI 0 zumnn a k6dar Orner. cocukluk c~kl' Faz~[c~da'n 'oo9kaSlnJ gO'rmemt~. irk kez guzel kadm gOl"uyor. Orner ya de Ahmet Aacn., «bedentni,rl kusursuzlugunun bir eksikUk. olduQunu kad~n do bi-

liyordul dive du,unuyor ''IS' VClllyor. Bunu de veni bir estetik kurom IsaYJvorum;' ,(,uzde kU5UfSlUzlugu bir eksikUk sayma.k mumkunl ancak vucutta kusur,suzlugun bir guzeUik eksi k~igi s'(]VllmCls~yla ~Ik kez k'Clr~lla~uyorum.

aSahnen~n vonrndaki ka~=uc_n uzun boVfu Clnlc~plak, bjlr Icdam girdi. Govdest bir "al da,lgo,sIVh:; k(]p,I~ydJ)J. KI'

(., ~ A,hmet ,Alf,an, Sudak1 IZJ lsta7lln.d~ 19851 s. 28.

123

da,lgasin~ algtlayomodlm: olabiiHr. Do,minguezjin «klduoo' adlrU veren orangutan he,r'i1ah:le bu 'ner'i'" emo k,lrmlz~ ceketi ek'si'k»diV'otf'~ avd~nlouc"1 oluyor. But.un bunlorle A_hmet Alton s,ahneyi hCiZH'hvor. v« Londrc'de, Soho~'da bog~rlrh:n·j hatlr~Pforum. .th,e greotist show' in the town»,.

ba,'I'yor.

«:Adclm geljp kad~nln :kOf1ls~ndo durdu. Kad~n uzun parm,akll zorlt ellin~ uzatlp p(Jr'm.ak~Clnnln ucuvle ndomtn bcccklonmn orosmdcn serkon parCDyl tuttu. CCU1S'IZ du .. rein parca~ 'ka,chnln, dokunmcs'iyla birllkte. tcnnsnl brr 8.m .. re bOiyun eger 'gj,'bi aglr' ag,lr bUyUyerek. diki1meye ba,ltIdrD I·). Bu anJat'lml; bir y,uzins,ol bC9cn saycm,lyorum. Sonl'1c«uzun ,Parmuklll zar~'f e'l» tcml,omcsi do gal va ku-

'10k tlirmahyor; 'pcl'rmak1cu" aYfi tututursa. ei nosll zerif 010,· bUir~. Onl(]~I'IDm~'vor,.

Bunde,n sonm sapmo bo,hyor: ,,'KaciEnl' i,ki eli1ni ensasine gotur:up Doynundak[ ko'lyeyi Clkcrdl. K.,otyey'i iki eUnin nreemdo ge're,rek I~lga tuttu. Sonra kolyeniln ucun .. daki mis,inaYI oecmm bacck1a,rnlln crnsmda djrndik du .. ran pa'r'can~n ueuna bagladJ. tnc:i kolyeyi narln .bilek1erinin z,orlif klp~rhlanyla adamin er,kekUgine doladl. Ozerlndein-c~ b.i'r kol,ye dol,anmuj okm etten S·OPCI. 'kl1h edemm becoklon erosmdn btr noel 'OgOOI gibi 1~1'1 li~1 pari,lyordu;~ Bic;em, .• guzel Ey h'l I romcmntn yaz,an :Mehmet Rcufurl kalernlnden ,Clkmcslna ragmen yakln zomontcro kecer 'el yazmalarl 'yQt:~h okullnrdc elden ele do~aean 'Ko'ym,ak TuboQ,I.·nl' CJ~am'l'yor. Ancok onkmm. noel agac,lnl ekl,eye~ rek .• ishlmik etkilerden kurtufuvor.

B~rinci suprnc: A'QoC.

De;vam etmek zcrundcvrm: bir hayo~ gucudur. bi1hl-

mesl gerek:iyor .. uKodlnia erkek b~r1ikte knlcalcnno dolreler Clzdirerek sevj~mev'e koyuldulcr. Bir sure sonrn birden durdv'or, Erkek kendinl gerive cekfp kodrrun lclnden C,lktl.e;imdi [ki bedenln urosmdo incecik blr m lslnc vardt Gor(rnmeyen bir yerden brr baterinin dovulunc hlzlo vurdu~ar. Dovui sesiyle birlikte i1k jnc~ tonesi crktt kc-

t» } I'I"bd., !', 30.

'124

€hnln ictnden,. KIUI edornm erkekJigine, dO~Oni111~ G.L.f ..JI\ . .kadl,n~n lclne ,g,~r,en korye ~Imdi tokmagln her vurusundc .tane tone Incller haUn:de c:aklyordu. Kadln'lc erkek inc., .. den b~'r bagh.1 blrblrlne bagianm~, glibiydiler. Tokmck vuruvor~ adam (a~kmy,or. tslak bir Incj' tanest doho Clklyor ve ikj inscn~ birbirine bo'gl.cyan ko~ye' uzuvordu. Son lnc,~ tones! del C:lkhktan sonrn adam, kenaro cekHdt kadH'J blr bacaglnl fieri uzcnp blr bacaguu otnno ctorok oturdu, ikl eUni Iki yanln,c dayad~ ve cektk gozleriniseyircilere dlkerek bcktr, Goz~eri'nde. iciinden clkan" rslak Inc~ t.CJneJer~nin prnltisr vardl» r'T. Ger.cekten kenttekt en bu .. yuk show: nClsl~ yap1vor1ar'? lncller neden ba~ktl yerden clkmlvor va de kaVDo'muyor veya tone tone C~kly'or; ki .. topton okumavlo anhJf1llml.yor.

~k.inCj snpmo: lnci. Kcdrn cmsei orgarunda inci?

~ki sapm,QY, ·vonya.na ,koyuyorum,: Cinse~ organlar we agee i1e fnet

NO~lUl oluyor? SCl,pmalar uzerinde du,unmenln bir d(hJunme hClzinesi oldugunu tekrarllyorum. Bi'r de~,bOyle bir soru ya do sorunlo kCI111a,t.Qlmdoj cOzumu buluncava kndar huzur bulClmad~glml 'sklemem ger,ekiyor. C'lnsel organde.niUnc'B ago.;: va inci naredsn Olk.vo'l nCJSI~ boyle (] Ig~ lonlyor? Bunun, orcstm Imasl ge.rekiyor.

BUfado bir pcmntez gerek,iyor. Her ara,tlncll" erostlrmaSI"t" sonucunu sunuyor; cok buyuk bir cogun1uk1la onemU saYI'an sonuc oIuvor. ,Ara'tlnc~icin h~c de· 0y'e degU,; Kepler'in. rUe biltmsel yasnyl' formu1e eden Kep1Ier"", in~ sonuctan noho 'eek ara,tlrma seruveninden mut'uluk duy'dugu bmniyor. Has a·rD.,t.lnCJVc., vonlecok yerden do .. , '1'10 cok, volun ve co~ zoman Uk kez (lei Ian bir volun heyecanl deQerU geUyor. Vol un haz ve g[u;lliklerin'i.. ken.di\sine sakllYor.

,~,imdi bu iki SC,pmo Ozerinde v,aptiglm,cJraitU'man~n sonuclannJ aktarlyorum. Cozumu~ Prot. Or. Ra,sim Ada- 50,I'In «NOf'mal: VB Anorrnal 'Vonler,i'vle' Y,eni Mediko~ Ps~.;

(") z1Jid., I. 30.

125

1<ciojiD' k;t.cblnda bu'l,abndigtm ic~n. bu ca'h~madan'i' ektorme yapmam geFiekiyo'r.

BDfihy'oruml'~ «IR'uya~CJr, uyku esnesmdn rUyt(J gorenin denemelerl olmok uzsre bilr taklm gorme naliusinClsyon~ h:ul'ltndan 'V'cni nayatlerinden bo~kc btr $ey degfldi:r~' ("). RUYClI(l'rln~ duyulur dunya He bog,hlfl Ikesil'mi, hayoUer . olldugu anlatll:~vor. Anc'ok «ruva~da hoyel fbnks,iyonu :uya-· nll'k haUnde oicndon cok da:ho k:uwe'tn~ daha renkll, do-

he kJ,iset btr ozeUUc:, goste:rirl!'., De'mek oluyor~ tnsan gercekUkten kopmak. lsterse, ve Iruy'o'lonnl tuttcbUiyors(]j du~, y,ogunlugu yuk,sek,~ leak ,doho renkU oykuler ve sefuveriiler ¥,czabmyor. Devom ediyorum: 'i'A'liya olemmde mescte .. 118:1"1 mek,an~ar,r "arlhler co,k kl,saltl1muli olarck birkac sentya ve 'n'ihevet b~r kac: dokka 1,Cinde de~lil'$mie. \,skil1erds)l' 1(]lglh:uuyor VEt: rOya' goren hlZhl biir rolden digerine 'geei ... ycr.

Ku,kuluz OQ'gdCl, insan nuyalor1a ge,rce,klik diinyosln~ birtlirinden aYlnyor. F,akot ci'lkelt insanlar nazannda ruye ve gundul QilQ'~lan eresmdo bi rfark yoktun ,: bu nIan bi'rbir~ne kafl,t~rmlyor~ «Uke:1 insanlar rflv'cdo Q'ordukleriini. olmu, hakJka11erJ, sOYIY,orlar ( •• J. ~~kel tnsen, rflYQIanni A'Greek luri.inden an I at:abUiyor"

Ru,yo,lor bir eatl,moll'un sonucudur, ~yle de, sOlylenebiUyor: cr,uya Ibirbirineters i ki holrn Uadesidlr. Bunl,ardon h'i;ri ,utlr altlrnn dertnli:kJell'lndengelmi¥ olarakgizlii orzuton suur sartuno CI kormaya COhfiiu"'; digeri iss ,engeUer .. Ancgk ,uur cUonloa "ekll deg'i,tirmiFJ' olorok ctkabllir. (~<:I;l'Ill. ROyolarrn billnee~ bicim degi,tirmi, alarak ,c~k.mQIQrI. nlyo yorumlann.n maddi te',melini meydano getirtyof .

..

Bic,im degi,Urms'. ruyalarda eokc;a e~k'an v'e bj'r sembo~ nilengi kozanon gostergelerlin 'vorumunu zorunlu haIs! getlriyor'. Pro,f. Dr. Rosim AdasaL ,ruyada en deriA onemli sembcller cinsel 'tgbiotlldlf'J' diy's yClzlyor. Devern

(.} Pro/. DT. Rasfm Adasal. Veni Med,i.t4l Psi.koloj; .. , 1!l1'1. 8. 291,.,

( •• J \ Ibid.~ ". 299.

( ••• , ~bId.~ I. 3,Jl.

126

ediy'or: «Her i'ki ems lcln bunun en o.nemli yer~ penistir •. Ruyada bunun sem'bolizQsy,onu ~ems,ye, '~pkQ~ boston .. SDZ~ 09(U;, ok, kctem, lp, cnchtcr, kra,vct~ _ tOfekl tll',c. 10- tmncn g~bi ya :liJekH itibariyle benz.er1ik Qosteren v"~ylahut 'kCldln ie,nUcl uzvuno tgin9bilen ~ev'erdir1l! '-'). Boytece nrns·tH"man~jn btr blJ'gusu pek calk deger kazanlyof. Oe,mek .. i nsan 10 r ruya'ia nnde. e'rk'ek~erin etnsel olrga.n ~nt age; ole-

'folk gOruyorlolf. .. . ,~ '.~.. ..

BUlr'iodan .Ahmet Alt(]n'tln rUVClslnda agee, g,ordu~u so-

Mucuna v,onYOfum"

Devam ediyorum. «Kad:ln [enitnl or'gan'l lse ruyado s,e.mboUzmini moQcra~ vozo, "itiie, her ce~,it k.L.nu.flnn~ cekmece 'gOlL.). oda, cap, gemi, conto. saba 9,bi i~ler'i bo, ~yCld(] ve,ya gaz.. ag11lz ~ ku 10k gibi, icinden ~ece'bl'en Qrlgon1orca y,eva gul gibi yayg ~n ctceklerde 'VB _ bazcn. d~ ~kClbutklu deniz nayvanicnnda bulurs. Burcrva kcdcr Inca Cllkm1yor;, Profesf>r Adru;a1, hem,en va ~ClldJgl ~erdBn~:' 'lam ediyor: «Kadn" elnsel organlnin ~ diGer btr sembdu de inciller 'lie kutulandlu!, 11*·J~ S~dC1 Iz·de inr;i vcr, kut" yak:; ya'tn~z inci1er 'misinaya dizilmi~ olduQu icin 'kutu ge..,

rekmivor...

Ikinci sonucu do VDZ.IY0l'"um; Ahmet Altan ruyoslillda

bir de inci g6ruyor.

Ahmet .Altan rUyl~lslnda gorduCu a.gocve inciyi Sudct

lz okIrak yaz'IYor. .

Art[k Ahmet AJtanlla 11fiiim bitiYtor,. Bu tbOlulmu; ve d.?-

1aYlsly!'g bu k~sa cah,mQm~ bUirmek ~urumlindaYlm. Uc a~ma kaldl:. ilkinde 'tine. Ahmet Altan I~ ~mer'l~den BOz, etmek zorundaytm~ $u lhayctl roman., denUen lumen bir cnnh: gerceklik dunvaslndu veri ,ok. A~tGn~ln, rU,yalonndan ~~km ~3. ruyalo'rda, ya,lyor. Bunun k(]"~S'ln~. Alton boyle demivor omo, sevdlgim blr deYt,le tond~ blr a~tor 'var; bir- aroya gelmitler., yapl,ml,tar ve b,r sol &-gut ~lmu,IDr, bu bundcn son rakti ik'inci DtamO otuyor'.,

Ahmet Alton neden 'makalte YDzmaml'l romonyaz-

t • J ibid..s. 31Z.

, •• j ibJd." .t. 3t!~

127

maya kDfkml~,; bu ciddi bit sorudur, SOvle:y~ec~k',erin~n "hepsini, ktsa bir f.k.r,oda ya da ,caluj,bg~ gazetenln halk sutunundo anl:ctabil:irdi;: «t,ough ,guy» IOmerl ya do Amerikanca do sOiylenebiUr. «sert adam» Orner. iy:idir; .. ~lcu'Iann, hepsl isel eksikU ve komp'leksii'dir. R,omcln turu anlot.mln geci~ seneum, tumuv~e b~r kena'~c f'lrrat.ml~; ~erfne sinema dlllnln ko~cyllgml koymu'i, boyhec'e ()mer lie, soleu deliikonldann seruvenleri birbirini izUVQ,r. Aralo,nndo hie bir bag yok: yclnlllcc' Omer~in u:stun km~ilik gas· tertlerlntn her bir;ni bir setcu gencin z(I'vafllhgl izliyor.

Ahm:et Alton bir eylulist: VCJz~cldlr.

BUmedi:gi bir clcndc, ,ni'e, sorumluluk tnsrrncdcn, l.lke sevgisini" toplumuna hlzmet etmenin ,slcakhgln.1 blr kena,ra ollyer ve durmcdcn, her' iki cntomdo do. ka,rc,hyor., Bunun ,sorumluluQlunu kabul etmek durumundadlr.

Turk'ive'nin bir sorumsunuklnr u'lkes'j oldug'u d(j~U9 nUlmemej'idir; ay'le' sanlhyor,.

UcQ,ncu a~amada idam vcr,; Ahmet Altan idem 01 .. gusunu hie ama hie, d'uvmClmu~ oJdugunu gost'er[vor. Buda iZI uydurdugu idem tor,eniyle de Turkiyerde ileriye, akan blr buyuk nehrin bir kotunu k'otulememeve ,cabahvor.

T'urkiyefde roman vazmak neden bu denli ucuzladl? lidam,1 yazm,ck lstevsn, idem. sornut clcrck duVmUf; 005,- 10vevskiv~'i okumez ml? ldomdcn donenlenin anillarl~a bok.maz ml? ldorm gozlemek zorunda ko,lcn fJvukatJann

·anlan.klann~ dinlemez mi? ~da,mln beyin uzerindeki etki~er1 uzerine uvdurmadan o,nce bir noroJaji r;aln~mas~na ba2jvurmaz, mJ? Bulun bunlar olmcsc bile. cag.d~'. eo,uneeda simulos,von denUen bi,r yol var; b~nzerHl~, ~UI~~ irtlk va do morJelini yaparak. bir ofgunuo du,amiglnl. CO'- zuml1emeye oah~maya bu ad veriUyof', idomln beyin u.zerindeki etklsinl simu!e etmez mi? ,-) ButOn bunlar elmo-

frli) Toplum bilimlerlnde ,yayg:1.O bu yontem tetn, Tahs~ Sarsf;"m SOz.].uk·ll colu$turum:t kar~ilire:;'Cl ve,ri)"Of. Slmulatton par anala,gle . ol'neklemeU ol~lurL1m. aluyor.

Buyl1lt: F'rluzStzc4-T1trkClc ssae« s. J303.

128

<jan roman vazmarun bir curet oidulgunun kabul' edilrne .. sil gere'kmiyor.

- Omar'le bCl~lhyorum; areda bir FOZlllcl~nln Ikolbinden g'ecerek TUJkiye'ye geUyor. Anc:ak bir ulusinrcrosi seru; vencldlr: adl. utuslcrurcst ssruvene pek uygun du~Uyor. Orner. Turk.tv,e"n]n tutucu kov1erind,e ve Ame,rika Bir'efJH< Oevl,etleri'nde «Orner» o,(arak te'loffruz e'd'myor i·). ''HaUfe-

- _. .~

. nin Cd.1 olrncamo (_'ti) kar'$rnt Osmcnh sultonlcnrun bu

cd] hie kul'lanmcd[,k~Clrl saptancb'iliyor; esk'j. lbrnnlce-den ge'mesi m(jlmkun ("'J. O~CU cntorrum verivor. S(]'V~

(*) Ency,clopedla Ame'ricana. O'mer Ha,y,am']" Omar Khayyam olarak veri,YOT.

Encyclcrp,edia Americana. Vol. 20, s. i28_

Kb,,, Aoglo~Ame-rikan1arm ve bu arada btr ~ok Batl Av. zupalimn ch, barfinl r;lkaramamalarlndan Ilert geHyor. Ornar Ise Amerikancada telAffuz bitimidlr.

Yakm zamantarea Omar Bradley adinda unlil bir genera.Uer,~ vardi.

(.) Ba;,bca b!Jsusiy'eti irade kudreti Dian diger i3.hsi~

l·eth~.r gibt Omar senratan butun kU'Yv'eUyle d~stek1eyecegi davamn ba;ta at;lkea d~manl olmustur. IhtimBl ersanede Omar'ln Uk. mnsU.imanlara ya .. prm~ oldugu soylenilen takiba.ta b1raz rent k.at:nll~tJr ve Peygamberin daet!nl kOC3Sl Said, b, Zayd. Ile ~ok erkence ka.b'ul eden kIz karde:jl Fatima:run evtnde d,uydug:u bir k,a~ KUl"an ayeUnin ani teslrt Ue 1s1imiyeti kabul etml,s gibi gdsterirken. ,;itiphes,iz 'mi1baJaga edilmekt~dlr. Tutumunun bu. ani 'dlegj~mest bir de thtlma] islamiyetin ba$la:ng}t;taarap tarllitnin sade bi:r vakssr iken Omar zamanmda cihana ~amll btr vaka haline gelmi§ nlmasi dolaytSl He. gatbul Dna verdlti 'islamln aziz Paulusu' slfatlDl alml$t1r~ Gercekte bu ikl phsiyet arasmda, Ilk once aleyh!ne sa,va~tlklarll da.va,1 her ikisinin de lnatCl Diy' kudret He desteklemesmden ba~kamu!Jterek bir iey ,Joktur. Burada yalruz. bfitnn bUyUk

-miJ.bt'edUerde aldutu gibt. ortada blr had tammadlRl teln, sadatatte olduA:u gibt kinde die aYhl :jiJddet.1i kesaJeU ta~lyan~ ayru Inhlsarer 'le uzla§rnaz 'tutumUD kutuplasmasmdaki de'~i~me bahts mewzudun.

181dm. Jl nstkhJ,ed>isl. Dok'uzuncu Cilt. 8. "69~ (-··)1 Eski Ihranicede blr o:lCG birimi: Uk tahlt hasannna Ilir Dmer arpa, tapmakta rahibe :sunuluyo.I.

Webster·s Third :Vew In,terfl4ti'onaJ' DictiollUTJ and Sevet~ l..anf/uflge Dictio,naTll,l V,al.. 3. 3. J573.

129

F.: '9

gin ve aynl ,c,I,oude kompl,sk,s, ta,n~aytJn bif_, islm ~~uy~r.., 'Gen;ek,ten. legler ,olmek ve oidurmek tut.kUSU_ b.lr ~e,nlaro blrakliacak lolurs'a~ ,O,m,er'in hie biJ komfJleks~ Y'0K.: «mii'k,emm,eh) diy'e' nite.ienen cdcmtarda-n bi,risi .. oluyor. B~r

'kUSU:ru. Orner-in alum kokusunu sevm"esi~ ((Ortada beUrU 'bir t.ehUke ~l'ok1U" ,ama bu Imazot kokulu ka.,r'~n.~lk duman, ohlme benz;vordu. Mazot ,k,okusu d,G sanlkll a1um ko:kusuydu. Bu'run defikleri OClhp_ O'Clll"p IkDpan'lv~r~d~. ICevre .. -stnde al,um ,olmas~ndan, bu alum ,gercek bfr alum olmasQ bn~1 hO\ilan~yordu. Icnu'mun k'O'kusu lona Y'D~amll. h'iSS,9t:ti:

Ti'yordu. Bedent koparllm,cyci hazl~1anan ~I~ _ ~~,oek. ~Ibl vcprakl,annl o(:mll, bekUyordu. Sevll,yordu olu~un cevre .. slnde olmeeim. Klmin oh:imu olursa olsun. tstar kB~di ,oHlmu. - lster ba:~k(J!nn.ln. oUlm anu Va!1am ~ilgisinin kl,'" yls~no getir,tyordu ve Dlncak 0 ,~aman,. heY~C[]n\a 'titr~YB~' kos1,orJnda tdssedityordu Y'flVJdlgln,11 t J. Oyle anla,lhyor t lJmer morgl kflt:i'b,i also, ya,odlGlnl c'ok daho iy'i on'laya-

cak,,,

«Ne O''? dedil. ,kims'e bizi oldurmedi dive uzuldun mu· yok:sa?» Bu.nu 'soyleyen Domingluez;. cev~b~ I~.m_er v'~r','" yor. 'IYDO'~ biz kimseyl 6Idu,rmedi'k dlye uzulduml '. Vine anla'~~iI'IIY'Dr; Omerf~n cddurmeyl sBv,mekten 'bD!?,ka blr ku-

suru, 'yak., ._

Ahmet A,lt,on,lll,n Olmer1j Suda Iz"e her Clkl"ilndol nerede ile, bir alum yarot.yor; ,oIluvuCUVCl' bir tur tnum sunuylor. Fez.lle iI~ Clkmadlgl zomonlcr, biri hari(; Fazd~ SQ_~'" naiad hiO, de' itginc deAlit hep ohjmcul 'D~'uYO'f. Mis.s. Per- 1dns·'I,e s'Bv',m,esi' ~e olulm ,getiri'yon. FQZ.I,~ ~,,~ sevn,",,&:Siine' benzemiy,or,. ,Ilk paltonun ardlndcn blr Ik,l palt~, do-

ha kayml'~t. -Omerl,~n ustune. PaU:olan~ .Slakhg'l,go~I~ .. ,ginden h;:erl geciyordu. Vav,o, 'ya~~a~ ~Ir Ipalto_ t~pec~gl: nin ,cltllnda kocybaluyordu. IFazlic" Orner in bo,~nl 'kil any Ie, tutmus, heyecanla goguslerine bos,tlnyo.rdu. ~m,~r, kendini paltolardon kurtarmak lein klmll~dlk'CO us~une kc:''''' yon paltolonn aQlrhgl artryor" FOZlla do ~,.nl daha SI~I, tutup ba,stlnyordUi. Qlmer., butun yuzOnu kaplayan bu guo.

(.I) .Ahm.et A.ltant Sud4id lz, I rtantuZJ J985. s .. , 21.

130

;ze'l 'kokulUi 'yumu~',kllktan ho,lanl,yordu. ame soluk alma ... ,91 gittikce zorlofiiilyordu. F'Dzlla"nln g'OQ,uslerl aOzlnl ve burnunu tfJmuyl'B' kClpatmu~,~ srrtlnd'aki paltolofllll aGlIrhgl do alr1ml~tl» (*). Sankil Orner' bir palto bcltakh(jJnda ,S8\1ltl'Yor~ gittikce batlyo,r, bogulacak gibi oluyor;, a,mo' olmu-

yor. .

IMisis Perkins loUlyor. Bill!" Amerikan fabri,kotorfinun ya,1I VB enteUektuel kcir1151; harp cahycr. ParDs. oak: dunyclYI geziiyor. Ounyanlh bir yerinde bir II'okantava gi'rivor, zencf garsona icki sDv1uyor" kltablnJI e,l,kDnp "okumo,ya ba,'hyor. Rahat rahat okumosme imk,cn' yok: Om,er' '\lar ronlda'~ Dominguez·in 'Ianneanneni m,i ozledin?», demesmne, IM~sis Perkl,nsiJin I,yavrucuaum, gercekten cok lathstn,. ama bu ,olan,aJc'slz., lbeln bir erkegin: ne olduGunu bile IUnuttum. demesirne kOllln, Hazreti Omer kadar kararh IOme,f' 'voZ,gecmiyot ..

Ne olocek, Misis P',sl'kins·in eceli gelmi',;, holi1'enln ad,.n. to,~van, bir ~nSDnln 'vasitaslyia inan filum. kuOkusuz. bllyuk hDzlor~a geUyof'. Bunda" ,SQnraSln~i ,akt,ormom garek:ry'or; aynen akt,an I mazso , inandmoV'QCaQlnl sanryorum ..

tSen lbana birr armagansln. dedi Misis Perkins. Tann-nln hl r arma§anl.

Od'anln ici kapk,Qranhktl. Hiebir feY gazukmuyordu.

KaranhQln icinde Mlafs, Perkins'in inUtl'leri duyulujbritu. - Cole gOzlaJ. COk gaze'I, Tannm .. ~

Zom,on,lal Misls Perkins'in sasl de' 'viikseliyordu .. - Ne kadar ,guze •. N,e buyuk ,zevk'.

Sonunda buyuk btr ClghGa do,nlu,tu:

- Ofi.iyorum~ Tennm,; Oak guzel'... Cok guzel. ...

IOmer~ ,co,k guzet .. Ofliy'orum.

Birden sest, kasildt Ormu,tO., 11,'··). Tann armaGanl'• H'alife odlnl ta,lyon Omsr vcsltaslyfa gelsn alum, oyle o,kunuyor~ lcok g:Uzel ... eok ,g"ilzel ... J geliyor.

Omer'in bu oldurmelennin ,suda iz He hie bi,f ilglsl

vak., Her ,ofdurmeden sonre, VIC Fazl,ln't'!";" niianndo y,a

I(·'J ilrid.~ I. J,'~

(Ii" J ilJkI .. s, 57.

de ,dO~linde, Tur.kiyetye dorHjy'Qr~ btlylece solc:uluQ,a b~.lal"tv'or~ SoIcuhl'ga bula,mcdan, zaman I ve _m.e~On II~~ all 've ekfn smmonm bir ~~llk 'hl'zl.y~a ,afJ'orok ce:~ilth seruven- 1'-191' yO$lyor. Hep's~nd'e sagukkcn hli hepsinde umlJr~~lm~z. ~:hepsinde rnuzntfer. Hepsl, blr ellnde h0fT!burger: ~I.g'~n~-

;de COC,Cl-Cohl ,i~esli rle di2inde'kil James Bond dlzU3~ru_t~~ k,etme:ye1cah,an bit obur yiy~ci va okuvucunun bege'rl'lisl-

tle uYQun du~'(lvor. I

Bi,r yenl tefr,ikg' bo~lIiyor,: «Orner Viunjmeye b~9_I~cd~.

;c.cd,de:den avnl1dl. one kes,If1Ulkh~ nrkn SOk~~~I(]rda 1.0010$Im,'omaStn,1 s,oy'lemi,ilerdi. Kendi kenetne gU~IJ~,Sedl»., Bc~rnci buyru,ktur.; I SOZ dinilemivo~. Ner~de oldugu belh ,de,gU onemll de degib onune Hc] zenei CI~uy'or.

, " cKafalannda Vii," bereler olen I,ki Zen~iydi ,b,unlaf:

Birinh, eUnde bilr zrnctr o~dugunufoJk.ettL Bu 'khk .s,es~ duyuldu .. lklncl zencinin BUnde' su.st:Ch daCU;llnll~tl" ~m~r hiiC k;plrd1almadan bakJyordu zencllera. Burun de-~lkle~E _ b'cl .. dik C'tl" kokLlIVU oror ,gibi ael~lp kapanl'vord'~» (.). I K.ueku yok; 'O:me'r"iin burnu o,~um kokusu cH!I~or. K,an kO~~SUflU duyuyor: kopek bQh~Jan tfirunden k,an K'okusu Orne'r I can-

londl1rlyof" I I I • I • •• I _ II

EHnd'e' zlnelr olen zencl l:rjlU c,eb~nde·kdefl Clkar bc_-

kahm» dryor. Bu' zencller '~e geroekten saf ~luyorl(J~. Gangsterlige Qzeniyorlar ve,.Omer'i, bi Imiyorla r, «o~e~. e~ I: ni eeblnden CI,kardl. Kanln.lilkta ehnd.e, ne t~ttUg,u QOru~ muvordu. Bu~ckh zenelnin karnlna ate, ~tt~. tcbencomn nomfusundon krsn btl:" olav poreast f~,klrd'l.T(Jba_nC:CJnln sesl top gibi potlamu,tl karanhk sokok.~a •. ~~aranhkda btl" 'tuhat zenclnln ztnclrlnl g6s1:eriror~ Orner ~n tabonccsim gizliyor.

«Z.enciinin k,crfatc,sl oJdugu verde' ,oyle bilr kclk'ip ye~· niden beteoun u.stune du,'tu. Vuzunul'1l ~'ir. ya.~'ln~cn kenlor bD~anlyol!"du. Omerk.oyu k,ahvereng~n~:n _ us!u~de k1rrnmmn iyidurmadrg.lna kurar verldi~ ('II.). Omer~blr tOUg~ guy. tfP'~U Amerrkan benzerten turunden cok sogukkcnlh"

(*J til. J

ibki'.J' 3. 72. ibid". s, 7'3.

ze'flClnln kahvereng,i clldtne dUI"en k~r,mlz~ kanrann rank ,ormQnisiM'1i Idu~,urrjtljyo,..

UzakJ,cH;Hyor. James Bond dizi,sinden tipik pOlis,l.ye di ... zisine ge,ciUyor. T,ipik polis,~yedB olduren ,o,ldurdOgiiye ... re do:nuy'or. «Qmer,zencinin y(jzunu 'gormek, istiyor1du., .H,Q~kCnfn en oru1ne g'Bc.tL Ce;vre6:indeki~ere belli etrnemaya cah~(]rok ortulilun ustune bnsu, Tehlikeyl gaze a'iclrok QVQgJn~n u:cuyla orti.iyi..i c(:maY,Q cah"tt Te:r iCll1de kailml,!j" n, YuzUn,e baken biri her,eyi anlaycc::ak korkusuyhl kimaenln yOzune bakm,lyord'I!.I'. Ayoglnl1n ucuyl1a oynoya .Dyncvo sonunda ortuvu slVJnjl .. Zencini.n VU:;Z,ij artoyo clktl. 'VurduOu ademln yuz1uydu bu" OI,mu,t.ul r-). QUjnun eevrestnde birikmj'9 halk] yard.I'" ,k.Ogldl tepe:led~ Ye' kesinUkle VD,kalcnmad I.

Bir ba$lk:o' o~ulm sahnestnda gorunmek, Ozere, F,azllo· ...

ntn yenlno I d'oncHj ve b~n:lZ djn~e'ndi, Bu k.ez IOmer .• leivoInar roUlruj'9. Sh" 'bafklCJ Q,lk,J~ando DomEnguez rle' blrtikte btr borda. t:aml kovboy' 'fiimle.rindeki gUJ,i sirt sllrta verip cok tu:Jyuk bir .klcvga vaptllar; bu'nda do Dominguez oJdu .. BunUl 'okt,ormayacog.mm; IKukuUyurnun kur~una' dizilmesinden s,onra Omer~jn cnnesjyle babasln~n diz boyu BudD.1 nnlden ve kuskusuz senary,Q gereg'i, bogulm'al'anndon aDZ etmek zorundevim.

Orner. Dominguez Ue birHkte. cak kotu sarha, otuyor; sCJrho~luk icinde kend'Uerinii po'rah asker buhJyorhJ,r. iBa,ulc buVruk Omer~ s(u"ho,luQIU Iga(;er gecmez, koc;mCllVI onerivor: Dominguez, «bir ochml ctorsnn senl deUlk de!?~k ederler» diyere~k hem teh.likeyi IClnlatryor ve hem de ,bmer~,i d'urduruyor. Omer~ delik de~i~k olmuver, IKukutlyo: 'dank dee;ik oluvor, ,0 do ibrr parah asker; ~(Jdyo ve muzik tutkunu, radyoyu dlnlerken uyumo,k ·van~~g'ls~nCl dUfiiuvor, Ra'dyonun lse duu~m,on tOlrofm VCYlnl yapaccgl tu- 1uyor: ku r~un(] dlzmeve £Iota ruyorrar.

OmerJin Kukutryo'yu ·~urtarmasr gerekJyor;yokso Sudo fz_~de reryonun ve Kukutjyo·nun o~dur(jlmes~nin verini onlemnk mumkun olmuvor. Fak.rrt Omer,r K,IJk:utiyo;yu kUII"~

(. ) ibid .. 3. 75.

133

.~amlUvon surprl'z bliradcul geUyar. Bu: Ikez DDminguez bi,f kahra,manhk y'apIY'Qr~ ya,amln ,sacmahglnll,~ i,nscn~ann 1onelco, luru tu,tk,ulardan 'bi" turl [Ii kunulamlayac,ak'~annl ~Osteriyor.

O~Ome gl'clerken Kukutiva,'nun botu ICly,ug,lndan ';~ktl; batunu glymeden, almemek 1"Ciin dire'nmeye ba,ladE. IBortU1n:U gosterere'k bi'r "eyler's,oylu.¥,or'j 'kl:m ~Idamamclk ~cin "biit,un gucuyle diren'~yordl.l., 'Bilf tUlr~u yerlnd'en kJmlldat.o-

Imiyoriard'i (.). Sank~ nahi bir gi.i'ce~ erhityor "Ie' botun,a !UZ'DlTlan bir Samson oluvor, Kukutiyo. sure,kli {{,aycgln~ be'luna doQru tlzatmaya,j botunu giy'meve 1(:(lh;W"Olrdu~· As,·kerl,er de bo • .unu giym,e'sin,e i1iJn 'yermiy'olrlar~, e,ekhiitlr'iy'or .. ,

h]'rdll'. Ortaya umutsuz bir dUirum CJklyor.

Ne D~Dcak ,iiimdi? Domi:ngu,ez kahnlmanhgl QoZ!e 011- yor',; «kimsey-,. kendinl du rdurma 'd"SOII ve,rmeden. yellin den filrI:aYlp Kuk'utiyofrnun y'on Inc» koouv,or,. Bundan sonresm I olclugu gibi aktcum,Q,k g,srek,i1yor:IDorrdngue:z yen'i egild~i KukuUyo,'nun botunu lo'hp ID¥,oClna: gi,ydird'i'I' bagl'onru bcg~odl., Botunu given ~ukuUyg" sank,i balun sorun oOzLjmlenmi, gibi sokince ilerde direge dogru yun:JduJ. SonrD~, .surnn~ direQe, dayoVlp e:ner;'ni, nrknsmdan baglcdwlar. KoffJiS'~nQ do pU; bir loma gecirdner~ TiUf,ekU oskerler kersis~nda dizUdUerJ. lste IbOyle Omer"ifl, sohnede bu gorunlli:,unde Kukutiyo oldu. Ku,k.usuzD'I~meden .once, «IDominguez,'e g[Uumsedil~ Ahmet, AI:ton, idomh'k KlJkuUvo~nl!Jn 'bevniiniin icini yazmadt: eneek y~ne deyOrekU 'lie tnsen gibi 610ms g:i;ttifli'nl, vur,gt.Uaml" oldu.

,AncakOlmerin annesiy~e babasl furkrno vcrmndon tddu~:er; IOmer oak kUQ(U(tu. Ai1enJn iss varhk11 ,olduglu anla,.hvo'r. Nuns He babo dsnlzs giriyar; Clm,er kumdo otu'fuvordu. Deniz Isel «uzun sure derinle,meden tJzov,p gi-' diyordu,. 519 sulor ustten baklldlgrnda, durgun goz.ukuyordu, oncek CJ~nan lalla ,ge~en da[gahlrl yu~uvenl'erin be .. ccktonno ca:rpJP onion sarsallvorou.l (*,"'. 1~te bu serselayaln dalgalar Omer'in (Jnnes~yte baba's~nl bogdu'lcr. Ome-

(. ) 'ibId., 8. 132.

( •• JI ibid .. s, 1.5i.

134

::nno~um 'tutkunJ'ugu bura~dan geUYQ,r;, bu &OnUCfl' vanvo-

rum,

. . ~11,'j~e' a"~~lm~,laJdl~ omo su nd~a b(]l~dlrh:llr~na gell,ivorduo BClbasl1 b!r~en sulcro d~flhp Q~ktll' annesin,e su cnm,aVD .bo,~adJ. ~nne5~ de 'ca,fdr suva~ ,~kis~ suyun I[c:;inde ovnu", yorlor. dlp1t:e1Fil galen dalgah:ula saUanJyorlardEI. 8u 'cok

. ~~su~kan-k,oca Dvunu btl" fce,hll Ue bfni; n,asl~ .old,u:gu b~hnm,llvor~, ba'hj,lr~arH'uJ ,kadar ge,l'en sL!lda baguldu~CJr.,

. _ omer"r:n. bu Ik!oao''r cok ohJrnu ve lo~dlurm8yirsevmesi '~'C~.~ .. Dn.nesl,~~e .. ,~.basllnln o,lm,esi ~e Ihatta bogti~masl gs',,, rek~vor,~gereek,Clh~, bunu gerek,tllriy,or. Ancek b,~r den iz

iaCI~S~I.OI~~m~di;I'ZmJ~. Korfazi"~de :$ehi'r hatton vopuru ~.tCl,blhr!l. Ir~.nde Omle,rr ~n 'anneSI y'e babaSI bogula'binrdi~

Bu~a:_ ucagl Ma,~~anJ~YD sap,lanolbiUr 'lie Vine IOmer"'in (1lnnesl ve babasil olebiUrdL Butun, bun~ar olmaor.

" .. ~:An~~s~ de~g,~sln~ k,avbedip Idu,tii. Kalk't~" yenio'en ~ui,tu '. Dut1u,len bllr' ~Ivaoonun dO,uflerine benzivo,rdu. 0-c~~!. '~Qtt~l.glll .. 'verdengulums,uy,ordu" Bo_baslnlin de gu~umsedlg.n I gor.l11ede~ bJ ~iy,ordu. Anne·si yeniden dogrulmCl'ya cDh,~rklen Vi'ne. du,tul (.J. ,Bllitun bunlor Sia bir denizd's .(),Juyor. IAnnesl bira.z sudon elkor gibi olou ome yeniden Vlk'l~dr~ babasu do ennesrntn eUni blralkmadlQlndcn 0 do' ~~~arc ,datdt 9tmd1 ikis.~ bilirden dogruIm,a'vc1 caluiuy,orh:u. bl:rt ,aogrufurken Q'errde k'cltan onu yen[den sulonn lei .. ,ne '~,nkl'volrdU'. ,Aroda blr baslon do suyun liCjnde, kO'VboJu .. y~rdU .. So.~ra' b"CJ~tDn gOluk:uyor. Ige,vde'lerr. sU~(Jn . Cd(lvor., ,c,ma k~ndrJerJ,nl tloparlaycunadan suvun tc~ne Ylk'i hv,orJar(lr~. Ah~~t Alt~!1 niye bunl'an YCl.Z'dI? Accb(l blr yeni rnmon trug:uyle'., Omerin clnneJ!H Ue babas~nln hem bogutduklnrtru v'e hem de bi,r kD~'k sudOl intlhcr ettlklerlni mi' onhltmok' is,tiyor1 .

«(Ceset~er.j ak,am'ust{j,ol,duk,cOtJlCk b~r v'er,lerde' buJ .. du~ar~ onnermn bonesi ,haila' bO!jmdaydm,. Omer, Dornlnguez'e bu Uginc chum sahneS,jni b6vfe IcnJ'attl. Annesi ve babasn denlzda o~dukteri teln Orner de!ni,lci oldu; ve ,({pa~ ..

( II! ) ibid., s, :';8.

YDQD du,ui,leri» ile o,ldulderi icin de he,p ohJrmu ve 011- durm.ey'i sevdl.

!Bunu anhJlm.uk murhk,jjn. Anh]~t~mas:1 zer O~Cln, Dun-

don ncsrl b~ir roman CI,KartddICldrr. V(]i\~anJ. h~c bir usto'I,llg~ ollmayan. t'le,r g,iOn yabanci Cllansian eevirirken kutton'~lan cOml,e~erle, 'her birl b~n kez V(]'Z1~,m'l~ ve blrb~riy~e ,en 'kCu;:uk ba,g~an~!ISI olm1oyan bu bostt seruvenler nos~1 roman o~ab~'Uyor? Ne buyQ k bi r curen

H',erho"de roman ,ohcbU:mesi lein icinde vortm doz «sol 'e~e,tirish~ 'gereiciy'Or; Im,odad,lr. Turk :so1u lcinde mezoslst keslme 'Clyn blr hal. de vereblllr. T,t1oriyi ve polltikcVir rcmonlerdon og,renme, ,gelenegiiCindel uzerlnde ciddi ciddi ticrtlem,(J bUe DCllabillir. Biltun bunlcr o'labm,r~ oncek 'bOIUn bunlonn olobtlrnest h;in bUe bir en oz duzeyi tuturm,Q,k zerunludur, Ahm,et Alton ~ en az dltzeyin eok al~tlnal

dIQ~uvor'.

Burodc gercekcHik tartu;;maSII 'bBe y,opllc,maz. Ger~

c,ekCi:li'ge s'CJVgIS~lJII oluvor.

Solcu Qenc~er sJfo'lcll'uyor: bu:n!l<:u lster ~stem'el Orner tle Ikar'~1I1a,tlrl'l,'y'oF". iMac,er,c rru, tste acrk deniz. Ask ml .. 'zengin - Misis 'P,erkins bekHyor.. O:ldul!rmek mt zenciler hazrr. Sava~ mit Filistin1e, ne ,gerek; ~e,iy,onl'er daho neveeon .. h oluvor. Yurt oz,le,m~ mil 301cu BOlent'in k(]JI~SI Foztlo duruvor, her znmnn mumkun. BOtun bunter ecikken, Tur .. kiyetde solcu~ug,a va ey~emler'e ne gerek vcr?

G'9'rek yo'k; fnkot zorunluluk ver. COnkO bu solcu gencler~n hepsi hostahk olcusunde ko,m'pleksUdilrler: Ahmet A~tan, normcl y(]lr[]dlh~hl,Cln SO~CUilJgClI otrmvor. vetrnz solcu g.enclier degit anne ve babclc'ru'un do kompleks- 1i olduklcn an~O~;HI'IYor. Cocukkl'nn(] sectiklerl ve Ahmet Alton'!'n secmls oh::lugu tslmler bunu cok celk ortevo koyuyor. !Udnin adl Necrp; asH bir soydCln geliyor. dernek. ldcmo gfdenln ad!, Ekn~ml: bDyuk dernek oluvor, Birfr:,;n udl BiHend~ yiuce ye, de yuksek an lemma geiiyor. Bu ~end~iln k(]rIS~ln~n ad, lse 'Fczl~[]; erd,emmigi cnlctwor.

lslrnlerl guvenli; kendllerirrde hie Quven yak. NeC'ip~ okuldan kovul!uyor. Ekrem, kekerne. Bir Suet vorl bovunun

138

kum olusunu bir kompleks yapm,Uji' ve siurekii korkunc njva~ar goru,yor. Bi-Hand. tom bir anne kUZ.U5U va onnesinin boskisuu ya:~Hvor. 'FczHa. vc'rhk~1 bir Ilnenjn k~z,l,: cncnk blr sorunu vor, cyru znmcndo hem rchibe VB hem de donsoz olmcdc i;stiyolr. Bir digeri Clldlrm,l~r Congo., S09- cikmn varnna gittigiicin sogCliara cosusluk 'yClpt~g[nl du- 9unerek bir kedli.yi as~yo,~

SO~Ukkanh" urnureorncz. seruvenet, bafi'anh~ «tough guy» Orner. tste bunun icin ge'rekiyor. Bu kadllr baslt: blr Madej cizUivor ve bir de bosko modeller yaplh'yof. 'yan .. yonn k'onuyor 'lie roman oluvor. Sar adam Omcr iles,al,cu gencterj yonyone geUrmek icin de hem danSOl va hem~ de rahlos olmak i.steyen Fazlfo"l"un vucudu 've,terri otuyor.

IBu r"oman deful. Bu Imozaik, btte degil. BIlL bu (Hke'~ "'Ie: scry'g l,slZh k.

Q,mer'in seruvenlertnin her birin~ teker teker yo dCl~ hepsini topton crkonp cltln; eger Sudc rz romcnsn, roman degerinlden hie ekstlmez, Egler 'bir remerun bo~um~erj a'tlhyo,r v,e deg1eri degi~mivorsa~ buna roman denmiV'or.

IEylunst yaZIGI'lo,ft herkesin e1i kolu ve dilin~n baglond~gnll VB ona:hgtn kendUe:rine 'turokltdlglnl varSClyrnl'o benzlverlor. "Hem blcrm, ve hem de: tcertk eetsmdon ,imd~ye kndnr dueunu Ims'stmumkfjn olmaya'n btr c:ickHyetsizlik iJe ortoye crkrvortor.

Ahmet Mi,that E,f,endi vc do M'j,zCU1C! Murat'u1 rornonlorinda bue tlnler, :Sudc iz.ildekHerden cok dana gercek,Cidir; boytesine yo,pay kcntrcatlcr, Turkive,fdek,i i1k romanfordo bile yak. Her remcnde tlpler ve tnecnlor oluvor, roman bfreyjn geH~imini konu eton blr nnlotrm ko~udur. 'Roman t~ptefj kac~n~lmaz otcrck ge'cici ve kolici cizgUeri bir aroda lcertver: bcscn, hunlcrm kirnvnsol bile~iimind'e nrtovo Clk,lyor. Turgeny'evri,n tlplert, hie kuskusuz geCicj otorn do vans~tlyor; 'oncck Turgenyev1 bUQ,une tipler'i:ne zorunlu olnruk iCBrdtgi Q'eCjci ciz:gUer nedeniyle ko~mtyor., Mumkiln deg~l; Turaenvev, rcmnnct edina !cYik her 'yo-

131

.2ICI gi,b1. rerncnlcrmdn ve tiplerinde' nuve haUnde geleceg~ 'ie..,ebildigi 61cude ya,lyor,. v'e bug(ine kadar kalpio:r.

AhmBt Altan. be,lki de Babalor va Oglullar'ln ozetini bir edebiyat der,sin:de okumu,tur:: y.llordan berlil Turkive"~ de roman YDZlclloflin on em u bir ,gogunlugunun yazdlkla,n roman say~si,n.n okuduklan roman say.slndan daho cok oldugunu Ueri suruyoruml• V,O'Z,dlkl,annQ baklnca Ahmet AI,tan'~n da bu k,Q,tegorli,ye gi,rdiginden kU!;iiku duymuY'Ofum. ,sabalc,r 'VB OguJllorayn: sot ele,tirisli ~ceren oir roman yazmodcn ,once' Turgenyev1iln, Ham Toprok,''ltu okuou mu ocabo? Ncrod'nik rJo,nemdie Rusya sollculugunun e1le.ti .. , rlilsini, yapllyor. Bece'r~k'siznklerinl. denevimsizllklerini, cok ilg~nctir~ ,kompleks~er',tni, eksik etmtyor~ Sir Danin agzlndan bir de ,unu: «AkIUI kof'c!! Hem de bUgUi! Eve't, klZil1 oImaslno klzJI. am,g bu_ bilirsm, Denim ir;in bir fey' (',ade etmez:, hie, degilse~ bu loda:mlarda blr onur vardlo (.'). Ham l"OPfOlk,. ,s;aak biir B,le,tiriyl'e birUkts, 1870 Ylhna 'Qlelmeden lonce bHe~ IRu,sya sotcu'lugunun cok gBnis ",'BtkinUk QI~anltlnl. asUlade~erin bile bir tUlr hDllkla~ma'k is'tedi,kterini duyuruyor.

Romain. her zurnon, vuzu ge,iecege donuk: bir sonnt oIuyar.

Ahrnet AI:tcnllln iss, yuzD glerive donuk: Yapav lb., Omler modeliylei, gercek,ci gO,zluk.lerJe deg,U, Luna Parkl- toki gCHdOren aynclordan seyrett'gi Turk solculugunu kar~lla,tlrmaya CCJ,I~~lvor. Ele,t~rmliyor; mahkOm etmeye co- 111,I'yor. Stk~v'onetim liddicnamlelerinin tekel bcsuuno ytU11- fJl'yan ~ekiflerinden b~r romcn ClkarmaYI deniyor.

11870 yrllndo' Rusy'o soJculugunun eleftirnec,ek von~ Ian olmasClvdl~, iktidor oturdu. «laten biz;m kOlu tarofuruz de bu y'a Afeksey Dimi'trfCt hlc kimseyi tenrrmvoruz, BirtaHyet gostermek istivoruz. Dunyan!n altlJn~ us .. tOne getirmek istiyoruz'. arne iki uc ki,Hik ICJrkoda$ grubundon ba,kol iH,kim~z yok, dar bir cerceve lelnde, ye-

138

linde saYIIYoruZ. ,~). lee kapanlkll,k ve \,ar,ikat £gmm~ !J,u kc:dar aC::lk yazdIYof..

Eger '19101 Ylllcnnda TOrki,ye sclcu1ugunIUn elle,~tjrile:cek vo'n!1 olmoso, Turk solclu1lugu ,i,mdi iktidar olurdu. i,kUdara yoneUksLirec" ay'nl zamanda. saghkslzllklcnn gi .. derilmesill,n de guw'encesi oluvor. Ancok gel'ecege ve ,iktidoro yonelirken 'Turk s,olcutugunun eksikiikle,rinil gor-

me'k bar,;;ko;. m,ahkurn etmek bambatk(]d~r. ..

TOrk solcu,\ugu,nu Im,Cl,hkum ,edici edebiY'lcJt k,esinlllk!e 'lurk ,gericmgiy[,e organik baglan,11 icin,dedir. qu cnda T'urk'iye"d,B ,ele,tirinin teme: i'~Bvt ,p,ivas'c edebiy'otln.ln Turk :gericiUgivle crgan~k bagJarln~ ortaya Cl'klcrmak ve gostermek oiuyor.

Nec,lp tipo,loiisi, tern bir gericmk karaJc,maslnl orto .. ya k,oyuyor'.

Ger'cekci vazlnln, gerici: olmasmn imkdn yak. ~erici vazl,nln, gerloekci DimasI mumkun degil. Bu nsdenle, eyluHst yazl,nln po'l'itik icerigini ortaya koymak~ oynl zamand'c' es,tetik niteUgini sergilemek oluyor"i1kisini birdel1 yapmok v,oinrz,ca tekrnr sQ'Yllmasl gerekiyor~

SonoIta 'va rornanda tip. ya do karo'kter'l ki,j'l ik, ka .. zIJ'nmle legiUm,dir .. SanatCI~ hem toplumdaki egiUmi sezebi;lme ve, hem de bunu, yoratlci YBtenegtv~e,. bir karo'k- 1:er,e cevirebBme sorunuvln ka~l k,or,lyadl'r; bu sorunu co,zemeyeceklerin scnat alonlndc' veri olmuvor.

Marx~ Kapital'de~. gorunUll Us' 6z aynll ol,soydl', bUime ve bilimsell cabaya ,gerek ol,mayacagln~ vaz~Vor. Sanart tem de' gecerlidir ( •• )~. SQ'not. derinliklerdeki m,kileri ve eglUimleri Clkarabtlme i~id,r; hie bir 'fotog'raf moklnasll., bir senetcmm frrCDslndcn Clkml, portreniin ver,inJ o~amIVor. Htc ku~ku yak; ook gell,m:i~ blr fotograf m,akinasi. ka~l-

( " J ibid., s, 34.

( ... ) qSanat 'Ie' edebiyaUa gef'(;ek~i yon~em, toplum Uye-

tertmn, topl umsal ill~k:iler mek2ruzmasllUIJ eahsmasim balirleyen t:emelde 5akh gUcleri ele alma goreviyle kar$1. karilya kaldJldarl zaman tOl'taya e-tkm1$tlr •.

B. Suc.hko, t G,PTcelcZirJ:i.n Tu.rihi. istanlnd. 1915" S~,

13.

139

,sllndakJ gercekHgli cok duho sohih oleruk ok,t,arabmyor. Arne gercekHgin zeng.nl'ig~ lclnde cestttl ogeler cmsmdo bir seclrn yaparak. -insanln derinl,i,klerindeki sOrgunl,eri,., I~klnlan~ egilfm bc,l(]ngJ'c,ltlnnl~ portrenln g,ozJe'rinde~ yo-gunlc~tJramlyor.

Her buyuk sanatCI, bir b:uvuks,e,Cicjdir.,

..

Her bUylllk alllm adam,l, blr bu'yOk seei"cid~r.

Her buyuk politikcCI, bi.r buyili,k secicidir. Her buyu,k a,k., blr buyuk secimd'jir.

SonatClnln kavQasl. yor,oUlQI tipler QraCI~lgIv'a Q'erceklesivor. Sectigi tlpler Us kimin~e kavga etmek ~st.edi ... ginli de seemts ,oluyor.

Paro:ntez, CI~I,vorum; kli,Uerle ugr'[]~llllm,amas~nl ,i~erli suren 've hie du~u'nljl'meden her znmon dogru kabul edilen blr say vor, Hie k:atilimllyorum VB u,st,eUk bir ikj yuz,lluluk olcrok buluyorum. Sanatln voiller. dPI bunun 'iki yuzl1uhjk o'ldu'Qunu gosteri.vor.

Va:I'nl~z edebiy'otta degU heyk,elde bHe' bi'rkc'vga nrc ..

CI olornk k.i~mkJer k'uBonlllyor. Bugun tshnlerl unutulmus .. tur: butu,n unlfi sanatClronn romen kahramanlonndon cogu, reSilmlerfnden cogu. ya~ay(]n ve ki~mk olen bir cok tipl hede'f ahvor. BugUn Romo'dc unlu klllsalerln cesttll duvcrlannl susleven loloy doiu heykelcikler znmomn bi .. linen ,k,ordinanerini yo do londe g'slen rahipl,er]n! clzlvor,

K.~mkler tOlliU'mscd egihm(erdir; va bege'"U~r yo do kmhr, Eger bir conh, bi r sornut lnscn, toplumu lcmde bir egiUm d!uzevine cikmrssc, yogunlukicri ic,eriyorso. vo 'begeni!ir yo. do kmnr, Buradc uzuntOve ver yak; bir tek yel vor, ,egHim o~mlaktQn Cl'kmayl denevebitlr.

Pek'i. tjp yaratma ya de korokter clzme, bir egHim" one cikermornn V'C do blr eg1irimle muccdelentn en kestir .. me ve en etkin VOUcnndan birisi degilse, ne otuvor? Sir tonnnnsel pratikte bazm oZ9urlluk~er. ustellk toplumun ileri ya do geriye dogru horeketmde pe:k onernn ulnnlor. yalnlzcD sanotc~lionnteke~ine brrokrlublllr mi? Parantezi kapatJyorum.

Bir saptamaYI v'e, brr ~a.;lk.ntlglm'l ifnde etmek ge-

1'40

reg~ni duyuvorum. Tu.rkive'yi daho ilerlve goturebi,lm,ek 'i,c.n Turk ilharicmgi tclnde yogun bir ele~tir1 ve tcrnsrno ortorrnmn dog,maslve conh Ikatmcs,l geregini' scvunuvorum. Bu nedenle, THrkive'de solcutuqun elestlrtslne y,onelik sana! uruntertnl. like olcrck, olumlu kCUi!llvorum. Gereklidir;· doho do crtmcsim ,diHyorum.

Valnlz sonct d~~lnda I,ki kosulu ortevc kr.-~mak ge.re'kivor. Birincisi. sicakhgi duymak zorurnudur: bOl?larken ,dl~IQvarok~ her sntrrmdo dHjUndc ol'dugunu bellrtarek ve giderek.. gi}veni, klrarok VQ,z,mak vo de clzrnek e:ie,tiri degil,l, mc,hkum etmek oluvor. Slk.vcmetim koroncn vorken, btr ba,ka kume mahkum ed,ciye 'gerek oldugunusolnnll" yorum.

Jkincrst elestlrlntn simrh nlcm uzefi,nedir. 'Ve,"~ modo ojdu: her tur sanat, ,ele~Urisir vo~nlzcp ogrenciler~e cvdmllan hedef kabul ediyor. Koyu bir i'Ci ve hulk dclkovuk,luCu. bir tur koruvucu melek i~levini Ostlenivo.r. OrgOttsuz iific,i ve halkl go~dere crkonp, orgOt1e,mek lstevenlsrtn sozde z,cvolhhgl ve bCJ~anslzllgll~ birer sonat urunu he,line getirilm'ek Isteniyor.

Bir tez YOlz1yoru,m': Orgutu almo'Vlnca, i$Ci ve holk edebiyotlnl en cok takeller VapOL Yap.vorlar.

Sol ogrenci ve avdtnl to,IQ1VIP, orgutsu'Z j~ci ve haJ .. k,a duo okumak. Turk esteti,ginde vent bir nostohk e9iUmi oldu.

ikinci kosutu temornuvorum: TOrkiye ,kopitolizminde scnota v'e roman lara konu olabi~ecekl ovrn zcrncndn etesttrtlecek nrc bh: egihm yak mu? Koku,mue m~kHert korda, kOlfde,i vurmctcr, pctronlee gOl!"sonyerie'rL gozalt:lndcki ,genclerin kacarken vuruldugunu birinci soyfadan temsili raslmlerle veran gDnH.lk YCYI,nlar. sonro ol'umler" eski bckonler kurulunda,n oluscn holding tcplcnnlcn VB benzerten batun bunJar vosok kenutcr rm -oluvor?

Kcpitaj,tzmin koku"mu, e!1'iU,ml:erlni yozmo,k yasak;, solculugu elesttren romenlcr serbestl Birez C!C rnertltk g:erekmiyor mu?

Devom ediyo,rum: Suda lz'de Necip Ti,polcHsi, tam

141

•

bir sotcu.luk ko'rtliamasl olmesmm yanllnda bir' karo'amo du.zeVlini, de, a,amly'or. Cunk£l b~r tip o'laniIY'Q,r'; t'eorik, gfH" .. cl&kf;ihkten 'c,ok uzak 'kahy'or .. 'V,o,cmIVor; V(l~u]mayan do e le'l,ti rB'miyor.

Sanatln, ayn'l anloma getmek uzere, ele,tirel gercek ...

Cil,igi~nr et,k~n 've ba,anhl olabUmesi iCllrlIl' 'tilplerinin, ya,oYOlbUir aim,aslnln YC,rRlnda 'geleceg'i Icermesi gere:dyor~ Gelecekl' yalnlzcD. sanctcmm, toplumun derlnllklerlndekl olusurnlcnn sLnr.gOnle.rini. "live halinde legUim'le,rj gore-, bi'lmes:iyle mumklun oluyor. Bu tse, 'teorik ba,kabUmesine 'Ie 1:Bc,rik gen~ek,c~ olobiimes,ine bCJghd:lr~, butun bluyuk ,sanatO'I,lc;n Ue~rici yapan nileUk. buradc vat.vor.

IDevl,et Ana,. SlIl'uf bo_kl,llnln torpu~endigt kendine~ DZ,gu.l sui ,generis, so'syalizm anlaYI,lnln k~sa blr surle lic:in de olsc egemen o'lcI.uau blr zemcn kasitinde~ son derece g,uncel blr san,at urunu olar,ok CI kmaslna. oynl zamando Ecevil ve A'ybor taraflndan buyuk, ovgulere IOYlk, g,o'ru~", meame kQ'l,II", yafiayamadt Cunku bie b:ir sCltl'nnda ge ... lecegi iOB'rmiyor,du ve tlplerinin, hepsi vemotiizmi of?omadl'.

Ahmet. Alton'llln Ikofoslnda seleu genel,er i'le UgJili bir ,emavar;slkllyonetlim IddiGnameleri i Ie 12'EyliJ I done-minde TUlrkiY8"ye gelerek Turk hopishan,e'terinde ora,tlrmol 'yapma,'lonna. 'tutuk,lu g,enclere anket turD aeru sermelonna izln, verilen Ameriik'oll luzman'or1n bulgularlna uy ... Qlun dU"IUyor. ,Ancak sorunla ge:ncier solcu o[uyor':, ayn ... ca. k,oyden gelen va kentteyalnrzhgl duyan 'gene'lere 5011 org01le'r Icengel allyor,. bu tur gencle:r soleutuk te';n kolay ,avlar oiuyorlar,. qema, bu. Necip~ bu ,ema,ya gore clziliy,o,: dahCl dogrusu bu fiemayo ,gore k,aralanIYor.

«BI'z Beni okulden atmadlk mt" Hala ne ,oflyorsun buradol yuzsUz herll?1 Bu. bir., iki: ISana soy Uiyoru m ser .. seri tier'lt htUa ne anyorsun burada?l. UCOnCU5U! .AtU1 bu Iti du;on!l BOtOn bunlor Suda lz'ln ilk SayfD,slndaki yazllardan cakl'vor; orto'ok,ul mu'duru sov'uJOr ve, Necip·,e 's~vleniyor. SDylenmesi de yeterll deGn; ustelik 'Iortaokul mOduril Necip'ln [llnlna dO,en bir tutom saCt tutup» eeIciyor.

142

Bir:Jnci sayfadan seems cLiml.e,ler aktardlm; Uk puragn:J,f'l de a:ktairllycru:m~, «Karclnhk slnlf;n kapls,I' birrden Q'Gddl, ~i bir golge girdi teen, lNecip'lin her yanlnl ate,ler bast'll. 8CCCI,kID_rI titriyordu, lagz~ kururnustu, Sogugu do, ,k,cranhgl do unutmustu, ustune ge~en lrl golgeye bekry'ordu. Koridoru'n uim~1 h~er. vuruvordu. Gol·ge yo'kfa,tlkca buy,u.vu,p irUe'iivordu. BO$lnl onun.e egdt Slrt~ te'rlem,'ifjtlJ ,.). Inanllmaz ,gorunebH,ir; Suda lz, iste kcrku ifUmlerin-· den va de: ucuz macero romenlonncon akt(lrtfml~ bi:h~le blr parag'raf Ue ba~hyo'r.

Necip Uerde solcu ve eyle,mCi olocak, bir' kabusu aimasl da' gerekiYQr. Voksa neden sotcu olsun1 Okutdan ,QI,II,lyor. Bu kadar veter mil? V·etmez; kcr, t[pi:f kopelk ve ~el o'rglu de gerekiy'or. Bunun letn de ,bir dog.n eteg'ine~ kuru[mu, ,olan ,ortaokul» do gerek1i oluyor. aVis gerek-tiGi, icln. Turki,yetde o,kull bina~an ile i'lgiU tum cal I,m,alar. planlamalarNi denevimler. ekonomik kayg'llar hepsi hepsi btr tarafa otllhyar: ortcokut dagln eteQine 'kuruliJyoF" 01 .. · maz ya; senaryo lein oy1esil ,zorunlu oluyor.

GarcekcHlk nadir? Bunu bir t,anJfa brrokly,orum. Sa~" nat uydurmadu; bunu k,cbul ediyorum. Ancak biroz cabo gerekmez mi? Roman mIl de(iU mi.l,artl"lobil'ir: ancok hastane., otel va havaal'anl turunden romanlar yazlhrken yazicIsI1 bunten 'na kadcr bOyuk bir clddJvetle, va ozen~& inceledi'l bilinmiyo'f mu?

TUlrk'~ye'~'e dag e'!eg'inde orteokut Qlmoz .. Turkive. is,viere ya da rngittere degil. OkuUor' niifu'sun 'VoQun ,DlduGu yerlerde yapillyor.

.Sir dogrn ,et,eglne' kUlrulmu, okm onookul, en yakll\. kasobadon Uf; kilometre, uznkn, Necip arkaslndan k,CIponcn kocol ,koprya bakmen, Q rt.k bu geee on U okula 01-mayccakhJ'rlnll anladl'l. Gees okulu mu, bu? O~sa o1:sa yetll. okui= bu do mumk'iin degU. Vaflh okuldan 6llrenctler, bavull'c,t ~ntayla" torbavla avnhrlar. Turkiye'de ke,ulllor zaman zaman ne k,adar ceimcsu olurso olsun ..

(.') A,hm,t Altsft" Sudald Iz. l'hlnlnd. 19B5. I. 5.,

1,43

't1iC blf ortookul mudu'ru~ bir Vatlll okul. ogrenc~sin.i. ,gees!. dog bO~lnda ,sok,oga atmmyor.

Ancak Ahmet Altan mcnnk dtlnl;emiy,or: Necip~'in 01- nino" okuldan atlll'i guniiyle UgHi bit ~z blrlokmak istiyor., Oku~u dog eteg'ine kuruvor, Necip'f g'12ce sokoga atlvor. Bundan sonre lsler daha de kotule,ilYolt". DI,ardc knr olmas. getre1kiyor ve ver, Nec'ip.«karhJnn iclnde zorfuklcs YUf'uY'lr. «Ruzgcrdcn yuzun,u kotuyabi1me,k: icin i,ki buk .. hlm» oluvor, ,«Agz,mdcn cikcn buhcrlar buz domleciklon ncnnde yU,z(.lne», ycp~'IYor.

Ahmet A.lto'n, Neclp'In yazIQIs;(nl ,crtlrmayo karcrh gOIrunuvor: kopeklert de IClk,ClrJyor" Neci!p'in. uzerlne s,ohyor. Neci'(l korkuvor: «teh]~I'al verden btr ClVU'C kcr ahp klopek·Iere» atl,y,ot., ,Am,a kerkuaunu venemh,o'r ve korkusu or- 1 II'yo r. Aglamaya ba,hvor ve u,steHk "«hlckl,ra hu;:kI I"C'»' Qgh'yor. Baglnyor. ((Birden orkaslna donOp' de'l i gib~ kosmOIVa» b(]~llyor. «IN'B kadcllr hJzll k,Q'fiimaya coll,.rs'Cl, Qdlm~ Ian .Q kodor derine» s,aplc'n:lyof. uKo'r' taneleri g'ozler~ne girivo.r». dogada ne k'odar horeketllllk verse I Ne,cip'fn uzerine geUyor. K,ollekle'r crkosmdon geliyor.

H'h; kilmsenin unutamayacag.~ bir gOn: fokat, Necip'in hh;; unutrnamasi gerekiyor" Cunkii bu gunG unutursa, aolcu olmcsln.c imKcn gorunmuyot. Unulmomasl icin, Ahmet Aaan. Tu,r,kiy'e'de okul vaplmlstondcrtlannl ott ust ediyo,r ve dog 'e'legine' kurdurdugu ortcokulu bi.r de ter 'orgurerle scnvcr, Tel orguleri tern Necip"iln bovuno gore

"dOzenl,iyor. 8,u hazlrhklarda,n santa bono uktormnk du,uyor: «Birden tlplnln crosrnde siyah btr :;leyler gordu. :Doha ne o'ldugunu cnlayamodan butun hIZlyl'c" okulun edern bo'yundcki dikenU tsllertne tok~ldl" Bedentne detonon pash tenerin arosmdo baVI~lp kc'd1~. Necip, bu teller yuzunden soleu oluyor ve solcu eldukten sonrc tel- 4erin Vi.izundeki izint sojcu klz~ara gbster,mekten geri

kalmly'or. \

G:Sog ka=il'lm~n ustundeki izleri ,gormuy,or musun? VLi~ zume giren dlkenli tenerin U.JIerL Go~sumde de, vor. Cehemlin altlnda do vont. Her yerde war,: once ben, aynl

144

(Indo Hem Necip'e VB, hem de Ahmet A~tan~a "linana'mIYo~ I'Ulm~ y~ Ahmet Altan ,okuyucusunu k'and,lrlyor ya do NeM c'ip, solcu kJz~an kondrrmak istiyor. CunkO Ahmet Alt.on.. Necip leiln. Ine kadar hlzh kc=?,mava QJII~lrsc. adlmlan da 0 kadD'r dertne sapfanJy,ordu,1 dliye vaz1vor. Bundon Ne ... cip'in hlzh kO§omodlgl sonucunu ,c:akanyorum. Korda hlz"I,l kOfmak ·mum,kun oJmuy'or. H~z'l kQlmaYlnca do. tel or .. guye" her to~raf y,ara bere lctnde ve -YIUar sonra gecmeyacek Izler blrlckacak, bioimdei carpmak mumk~n degU.

Gercek,Cj Uk bl r 'vana., Ahmet Altan-c' basi1t mantlk bUe gerekli degiL Ge.rekll'i okm Neclp'j'n vuzunde iz: bunnnn ~Ip hem soIcu olacok ve hem de FazJllo. Necip'in ustune eGitecek. «Fez.llc. Necip~in yuz,iindek,i izlerl gormek teln one ,doQiru egildL Vuzleri birb,rine yckIQ,~tl. One "dogru egiUnce Fazda"run bosmo entorlsmrn bolla,m,lf Vaka~ stndan, gOgtislerin~n ust.u ,gozukmuot.u. Birbirf,erinin xokUBunu duvuyor,llordl». BOlvlece bir 'orgilt evr'nde Neeipl il,k kez bir kodln kokusu duydu. MantrkSlz de OhiO dikenU laUer., A'hmet' Alton'.n, romem ietn, leek i,e vorcdl.

Fazrla'nln kadln kokusunu. Necip oncek solee etduktan sonra duyobUdi'. Necl,p. bir talc dlkenU te~ Ue 80- runlu VB bir tek darsle de solcu oldu. Onookukkln kovuldu1 on,cok: dniversUeY'B girec,ek k·ador okudu., Ne VClzlk. universi't.e kentte idi; ortnokul turunden dog etegi:rn,e kurulmu., ,oIsayd,_ kim biUr, Necip de solcu oImayabllirdi.

cBir YII olmustu univ,e'rsiteye ba,layah. koca bir YIII g'ecirmi~;ti kentte. Bir VII boyunca okuJc' g'itmi,. sokakfar .. do dolafml",vrtr,i'n,I,ere. bakmu;;j sinema'Jcnn dnf.inden gee .. mtfJ. otobusfere binm~,~ denizi seyretmh$, Igece'eytn ken .. ~in .flklonndan urkm(h,. kadlnlo'rln guzel koktugunu OQ ... renmi~. OOrenci Ikahvelerincle oturmu, v,e' butun bu ver~ larde blr inson gtbt deQU de taz rengi pis bjr bulamQ'C gibi dola~ml't •. Bir tel< ka,dln blle one gulumsemem,i". bir

.tek klzla el slkr,fjmamu,. hie kimsa hie bir konuda d(j~nln'" cesini sormamu1. paroslz kaldlglnda kimse ona v,e,mek vermemi~" ,Dnunl de 0 kentte ya~dli~hnl klmse farketmemi,ti lBa~kt'l InsQnrar ici,n Nectp"in kentte olup ormolmc-

F,.: 10

En, yo,.a,Vlp VClftQ'momaSI. oialup uzui'mef'!18si hic._ bir o~~"!. tafi,mlyordu. Kfu;ucuk, minnaclk bi'r aynntJ bl~e degl1dl k.entte. Vo,ktu. Varo,!a.mamcnln 'aCIS,I,~ (1aresizligi. damlc dernto oflk'Bve donO,m,u,tu. lilk ba,la:rda bir tek guh:imsemenlnl yokedebHecegi kadar g uesOz, koksuz VB yapav olan bu cfkel 0 tel<: gulumsemenin· 01 mo "!,QS I y_uzu,nden. glU1kce buyuyuP gu,c1enmi,til t·),· Suda tztin bu uzun p(nograf~nl bir romen yaz.lsl olorak okumc,k mOmk.un degU; Ameri1<.o'h uzmenlcnn, TU'fk basll"tnda de yer nkm vie Tilrkiye'de, yaptl'ktarl bazl, 'Ok's, seminer'erde aC::lkJad,k_iari rcporlannln- c,ktcnimasl saYly,orum. Bu raporlar bir: ocrdan 'son dereee aClk; Amef'~kah'or. TOrkiYlfde genc'eriol YIII~(]r VI,h buyuk kutlel,er hOIUnde ve her kl:r1mdan sonra bir buyu'k. dalga olCln:J'k yeniden solculuga akin etmelerini yal .. mzec seks sorun'lar~yl'a, horlanma tle .• kentta yalnlzhk du .. 'Ian koyluluk ile octkByorlar: ,Amarlkan rDporlannda 'TOr ... kiye~de'ki solculugun kutleseUe,masinds. kapita'Uzimin eo,,,, zums,uzlui)u, i.j'llke sorunlcrI"I" boyumesi. Amerika Birle,lk Dev~etler' .Ie m,kilerin bagrm~iz,.g~ ~olge dU,U'_-mesi,1 hi(: ama hie etkm lol'muy,or. Ahrnet Altan bunion

tekrarl.yor.

I

Amenkan senaryosu aClhnaya devam ediyar ... Valnlz- .

CD bir t8k ki,i forketmt,tL onul: IFikret. FI~.ret ,al~'~ Necip,-i yakahyorve de'rsinl veri,yof. cFikrel, keylert koy-

I uleri. kimsenin tek ba,lno yalnlzllktanve corestzUkte_" kurtulamayacagtnL anlatml,tl. AnlattlklDfln'ln _ hepsi , deNecip,.in akhno Vatm1,tIJ,,, Alrtlk. Necip. yola geliY~,r .. ,~Bir~ den her leVi ba,ko ,GrIO gormeye, Ikendisin~n gucl,u bir inscn olduQuna inanma,ya, ba,loml" 'heme!, ,onunde ~uIran yepyeni bir (lunyaYI k8IJfetmenin cotkusuyla. seVlnmi,tl. F~kret bu yan,i dunyada Necipte ,de YSf oldu~U~~. ona da ooemll gorevler diuiitiiQun.u s6yleml,tt E.rtesl Igunokuldu bululjmak Dzere ne,eyle aynlmt,lardll. I,te bOy .. le: Turkiye1de genc;:Jerin so~..;u otmaslnda Qozumsilz yurt sorunlannln. bunion dil,e, getiren yozartonn, gazetelerin ..

'bid .••. J!t

148

~ergUeriln. kit.oplonn 'hie bir ralu y,ok, bir Fikret va;. Arne .. ,

nka]I~,arl! de boyle du:,anuyor'., . .

Ame'rikalllQ'r boktlkla'n gibi gormeye mahkumJ,cr. Ancok _ Ne.Ci'p, .. ne Fi:kret bulufjamlyorlar. Doha kotQsul oluvor:"En~SI g,un gelmemlflU Fikret onun verine alum h~~eri . ,gel ~n~ti». ,~~.,k kesin~, Necip. solcu' oluyor ~ Ken_d~SI~: af uzatan blr arkad(n~ buluyor val buhJr bulmaz~ 0:1 ..

duruluyor., Necip. hern,en, koyune gidiyor. Kay ~ ev iri del bir hnltQ kendJsi~le k'ovgo ediyor. S,?nra kar,or geliyor: ,.Ofkey~~ va korkuyla ,klvranan N'ecip birden k,alk111• Burodo' te~. ba~~~a kc~ma,~a da~.a faz:la daYQn~mavocoglnE onla"!n~nl. GQmleQ~ni ahp ko,ye dogru y'urudu,. Kente dOn , ..

Flkret'in arkadafjllonnl bulmayo karar vermitt!. KorkUY~:' d~. O~OV[]p~~ok bollka blr fey d.s yoktu artlkl (.). HeCI~. bQ.VI~. ~ihtan oldu~. AhmetAltanlo gore Necip, komp .. ~e.kslerl yuzunden ve k,o'r.kakorko soleu mint,an 'oluyor ..

, Pa~antez aClyo~m. K·om!pleksle va Ikarka korka sol~

eu mUlton. olcnlen yo'Uanndan dondurmek i~'in birtak ~rac~va r: Ceza. Bun,ton insan yerilne koymamak: bu: lur Amenkon roponenmn mermklr uzanllSl1 oIuyor.

, VQ~nl~CQ estetlkl'e IIgin 'g6ru,lerlmin b:ir bDfiimunu yazmayoca1'I'lmJYO!'Im; Tilrklys,lde her hucreya ak!llclbGu, egeme~ ol~cagl 'G.unlere ~adarl LIZak atmadlQlna inanlJO!- 1r1~.m,' blr .tur 81. kltabl yazmaYI denlyorum .. lEI kltatu fU-:

Turk burl uvazlsf'nin. tekellerl y6natenlerln,1I Amerika BrIqlkDevletleri"nin ilQI1i organllarlnln. genal oIarak dUnya solculuguna VB 6zel olarak, T'Drk aolcuruauna naad bak·, 'tlk,~arl_ ~erok edl~~I~i ~aman. benlm bu kJso COhlJllKlmc bak.llabfleceQlnl dUflunuyorum. LaO'e lakin lie Ahmet AI .. , 't~n~n Til~k BOI~UIUOunu ,algilamlllan 'Ie betlmlemelerl. tumuyle. kendller,lnln dl~lInda, bir bakl, aCJBlnl maya keyuyor~

Bu' n&danla uzun uzun aktarmalar vapmak zorunlul'Ugun~ duydu~. ~u anda ne T.~in·lnll ne de Alton-tn Oz~B. _ dunyalan beni ilgilendir.yor~ ilgnendl~im YDlnlzca kus-

tuklan oluyor. Vazdlk,lo,n. kUBtukkln(lIr. _

"bUl.1I I. 15.

•

147

Turk~Y'lfd8 Q,u,n I'e r ,ge',sce'k, oak uza~ d~iI !~n~yorum, bu tur yazl,'lann. nasI" yaZI\dlk'an '~e ~U;I~ ba~'1dlk" lonna m'erok edUme,yecek; bunIon, her ~u~ !s baslt _lskelci Glloma cOzumlemeainde bulmak mumkun. Kuze\! At,iantik Paktt LHke,'~,erinin ooQunda. s,olcuJugu k!Dnu ,a1masa_ b~'el bu kada,r basmo 'kahp va bu kado'r UCUZ. roma~'(Jr Ive her ,gun bi'l!" cagY yc,¥lnlaniyor" Buradol pek f1D~',lacak

bir yan bulunmuy-or. ,

$a,mak. dUijunmenin bO!f'lcn,glc,dlr. ". -..'

En bnyUk bilim ada,mlon. en r;ok 've sure,k'i '~O~b'll~!l-

1erden c:sklyor.

EinS'tein'llnvuz.u ne kadar ~O$k.n; pek cck 'Seviyc"

rum,. . , : hf

. !;ii:mdi ,a,k'lnhk kB~ebegl TurkiyelJy,e ge. t. .,

En f8l,lrtlc,1 olon Lo'tife Tekin·~n 've A~m~t_ ~~Ita~ ~n bu 'basma kallp 'yazdan. n.asl,1 oluyor da Tu~kIY~ de, . ahel bu~abUiYor~ Turklye'de her hOcreye al!t~l~cl~tk I<;B~_11dlg, zcman. biUm adam~a'n. lora,tJrlctlo'r" kes,n ~u sorunu~ 'ce-

. vablnl bu,~maya Qah,aco'klar. IBu ned,enle· cktormalclflm,

iste,dlg lmden ~ Idaho uzun o'luyor ..

~ Bu- sorunlun blr cevablnl·· ,imdiden . verebll~iyoru~: _12

EyUJI doneminde., devam ediVor. e~lunst yazlla.r okun~r. Bunu b1uyorum. Ancak bu ,cevap" v,~nB de. vet!:"~y_(j,r. ,Cun- ku. Tur'dye'de Ikitap~ _ 'Kuzey AUantik_ P(lkt~ _ ulk,elerln~e~ oyn alorok, colt biiyuk eogunluluklll iler! dunyasl olanlar

taraflndan okunuyor.

Nee.p. soil orgute gir~Vor. Eyham yaplyor. Ne yalMk.

kj,ise~ sorun,~annln hie birisini 'CDzemtyor

Tasavvuf.un KamU inscl'nlt gerceklik d~nyas'nlln Soi-

cu Ay'dl,nt1dlr,.

Solcu'tuk. valnlzca bir dilzen deglfJikHgini. Q'ngOrmu-

yor; - aYn! zamondo '. yafioyan Insanl gell~ml~hge aCIYO~. _ Ameril(an 01" 1~leri Bokanhg.'nn1 degerl~ndirme'er1- ne gore. nasil, 'TurkJyel'ds, salcu.tuglun ,cekicihQL coQuntu.a'u key ko'k,enll genclerin ki'i~el .. s~run1anntn va . komplekslerini 'cozeme'mBlerivle~ sol orgut:ten Dynlma'annmn n~ .. deni, de ayn,dlr: k'~i'sel ve Dl,elUkte kad'l'n sorunlannl co",

148

~el1le~e11~r~I ... ,sOIOrgU.~t,e~ ~_yrll[~Olalr!nl dogur!Jyor. Nec,~p~,n, aktanlcaglm son 'Oyku8U bunu blr kez da,ha k,a'nlthyor~,

. KI..II,kusuz Necip·in bir kadlnc YQ,klo!,",asll dufijunQle· ... mlyor: kO'~lnIClr, orcde bir Necip'e yaklael'VQ,r·lar. B:ir kez F?Z~a VClklcitl~' Necip pe~ ~ok ~a~Hfch. Bu kez, banlkada k~C,~k mem!-l' Zerrin VD'k~o'!ilyor. Banko donu,O birlikt~, yuruyorlar~ Ideoiojik bir yU.ruyufi deglil,; bayag:i cadded81 yanyana yuruyorlar.Zerrin soruscr: «Beni seV'miyor' mu .. sU~?J Necipi' k~,Yden .~,eld'igini hie yalanh::lmlyor ve C,BVOP veny'or: «8en b:oyle s,o.zller'den ho,lanmam" Semn de bay~e k?IflU,manl ist,B.miyorum:a ")1" Ashnda pek cok ho,lanlvor~ erne. Ah_~e't ,Altan~ Necip~in komplekslerinden kurtufamodl~inl gostermek icin. boy'e' ,kcnu~uuruyor.

.. ..Z:e,rrin •. N~ci~"le 8'IJlenip bu dunyadc kurtuJmaYl' du·$,unuyor. Nec"lp ise hQJlkln~ kurtarmaVI p.lan.hyor. «Ne di'Y'orsun Sen? Va kiml kurtanlcak? Herkes. .ben mi, kurt,a~ rcook derse~ ne olur, hie dU\iundun mu? _ NeciPI' 'artlk klzlYor. Tipik bir ikile.m va.~; f;;.imdi mi Ikurtulmail. yok,sa ya In. ~~ptan .mll k,urtLdmaK dohol iyi? INs ofacagllz biz? ~Py b~Yle m_1 kalacagfZ'?-» Zer~in, hap ,lmdi kurtu~,maYI .. d Ufunuyor.. Ne~ipf! 1',lmdl e:vlsnem'ey'l'z diyor. Zertin rsrar~iy'or: "N~ ~amCln evleneceGiz pe,kl?'~' Zarriln ~Iklft~nyor ve NecltP:I,n ag~lndgnl bir soz CJklv'erl'yar: «Dev .. , nmden sonral. ~,te bu kQdDr~ dugun dBvr~mden sonra yapllQcak: 'soz veriljyo~,.

.. ~imdj'6 kadar ,salf Zarrin,' birden Tur,k ,cydlnlnln k6- 'tu~serng~n'i takuuyor ve hemien inrez edtyor. .0000' ... Oevri,m ~",ana kador,.. Olme ~eai,m, 61~me. Benin niy,atiln YDk. benl oyahyorsun» ('.). Bonkada kucuk mem.ure Z'ernn, T~rk burluvClID~lndoln, ~ekleneri y6neten'r,erden, - Arne, ... rike Bir1e,i k Devle:tleri DI~ 1,lerl ,BakanllO r vetkU iterinden !arkh ,orarak, TUlrk S~V(Jlistlerilnjn devrjm vopccaCJna hh;: tna!1m~yor. Bu nede~r,e evUUgi icin Neclp'i devrimi h:tlh]n~ d~rf!'Dya zorluyor. «Ilk:! aVD ,kcdor nlur mu devri,m?» Neejp'ten olumJu cevap geUYlor:. IOfIUfl •. Zerrin garanti ts-

f· J '0id., s~ 236.

( •• ) 0"'., J. 231.

1411

tiyor:IS6z rnU?'». Neci,p garonti veriyor: "Soz». BOvllce if IbaQI'!lnl'vor,. :

Anc'ok Necip~in 'velitkUerini a"m~~ cUdugu an;,cfii1hyor.

Bir de Kenon v,or,; Ahmet Altan, Kenan'ln giysilerini vermivafi,' ancok verdiklerind,en,. siyah 'gozluklu bir ka'lpaza-. na, benzeliy,orum. Bir ogr,snci yurdunu k,orargdh Seemifj; 'yenil roman, anllaYI"lna uvgun oIarak. Ahmet Alto'n t'orih, .. lel1 bir bleude klr~yor., 12 Mart"In. slklyonetlm iddianamelerinin, uzerind'eki t,orUl domgas'lnl sinyor v's verine 12 EV'''' lu~ damg,as'lnl, baSIYor., 1 '2 EyhJI ,iddionamelerinde, 1,2, Marti .. In Gg'renci yurdu tOjn.ml,amaslnln, yerini aorgut evl.· .eu- .

.. y'or. Ancak Kenan Vine: bir cgrenc,j yurdundcn buyuk bt" k,lyam orgutunu yenet'iyor.

Yollnlzca Kenan olsa "Vi: Congo do agrenci v:urdu,n,,,, -da ka~lly,o'r. Ca~gol,BSkj bilr soh::u; (Hld~rml'~ Fak,at. ,I~klyonet,im id'di,ancmelefi t[;l'funden ogrenci orgu'Uarl. pani binal,orl ve QsteHk parlHerln rehabUitasyon ,merk,ezl,eri 01 .. dugu i~in" Ahmet Altan boylel vaz'[yor,t Cang'o da ogrenci yurdundol k,o~lyor'.

Neclp blr gun vin,e gorevden pcuti kar'Q[lgoh Ina, Ahmet Altan·.n val :slkly'onetim save.iannln yazdlklarlna go- 1" •• bi'r aarenc~ yurduna geUyar. Sarman ked~v'i cSI,lmll, DI,o .. I1Ik bulu'yor'" Ozerl'nde blr yazi YeU': !Bu k:en:U~ saAcllar adlnai 'lcasul'lulc yaptlgl iic-in alum cezaSlna oarp'tl,r1Im,iij vie cezasl lar,c'lmdan ~n'fCfl edUmi,tir». IBu sclcuhl'~ Ahm,et Altan,'Jli1 yazlclhQlno' :_Qrel, ,gen;ekten' Stkiyonetim iddl,(J'" nomelerinds' f;rzUene benz;yorlor; kedUeri bile: devrim mah .. k,emesinde 'yarg'il'aYlp idam ,edjyor~ar .

. Sana saylemi,tjm bir gun bu ked'yl yakalavocagl-· m,l, dedil Cangol• 'Bugiin IGnu sagcllarla k,onu.,urkan gar ... dum. YUlrda donunce yakaladl'm,. Odoma ,gelJrip yargilcdrmJ sueunu kanltlaYllp otume mahkulml ettlrn, Sano soy .. ~,emi'tjm bu k,edin~n 'lakin ,cJllmachg In I. Ben o~masam 's,'iz de .. he eok uvurdunuzit '.). Cok aClk'; bu soleutcr CI~dlr'm,Ui', sotcutcrm Clldlmn,~1 dc'ha cok ,c~ldlrm~~;t Hepsi ogrenci yurdunda kahyor:rar ..

ibitf.. . " 1J B~

'1'50

itbd.. SOl 241~ Ibid., s. 2,62:

1dd:i'cnam,elerini de, ancck H:urriyet 'Q,azetesiru:le ozetlendig:j VB' yazlldl'QI Q'ibi okumu~tur; buna, " inan'lyorum.

Cizdigi bulOn solculan buraya ,ge1i~me'me imk6n yak .. . Ancak heps[ni~ eger btrer «hayvlonJ oller'lk cjzmiyorso", "mutlaka bir amcnyak», olarak gosteriyor. Bir tek, ek, '010- rok, SUDt'tan soz _ etmeden bittrmem rnumkun deg"; nj .. vaslnd,Q he'p Q,ldurOluyo:r, k:lz~1derUner Qllduruyo,r, cncak Su ... et'in ktz~1derUHeri hucum ederken, «AHc,hOmm,e snlll alit M u hammedin seyidi ne~ (.) d~ye SCI l,e"·1 rlyorla r. Dol mU!ii rnuz,igini s,Ewiyor: «beni nefrettsn ~lld'rtJvor}}' ( - J dedigi eiekt,ronik muzigi dinlemek'ie yetinlyor. BOyuk yozo,r oi.mak h;in ,bi,r~kt~rd-.,gi parolcr1a daktilo makh1CSt ahyor velcnne baik ne Icldlm», diy,er·ek sevlncle eye getinyor .. Sevin.cinin k'ar~lh'l~i.nl babaslnd'cn 'o,hyor: u:,serseri herif! Biz. buredo vivecek vemek .buJaml,voruz .• sen gldip poralarL neVe V'at1n~or'sun'! Eve btr kuru, yararu1 yok~ Ekmek elden SlI g·olden. geeinlyorsun. Paralan atoy ader gibi bir i~e yaro,maz bokt,cn ,ey'lere y,atlrlvorsunt Detal evlmden sereerlt Def,oU_, ( •• ') Boylece geclkmeyle de olso, Suot do kcvu~

.IUYOf'.

:Ek'rem idam ediU·yor ..

Sudo iz'd's solcu Ekrem ldama gidetk,sn leiVDner Ku-

leu Iyo k'odar bile yurekUllk gOsteremiyor. .

Ahmet 'Altanr Turk solculugundan nefret edJyor. , 'Tersi,n,den de y,czllcbiliri kLl:stuk1arl. nefretlnin If,cde-

61 m.uyor. . .

Suda iz'd'e solcutonn Uk kavgasl, birbfrivle ba~hyor.

FakOlte kcntinlnde otururken, ba,hyorlcr kavga ,etmeye: cc'revizvonistle'r, vemgo,;s,Uer. sOller] 'igidip genyor. Kov~ ,g.CI'nln sonunu Ahme·t Altan Isonunda obLlr topluluk. kacmok zorunda kQldfl sozl,eriyle ropor ,ediyor. 86yl'ece. biline altl'nda olso do. digerlerine cobur. diyerek Necip1in tQ rotm I tuttugullu belli ediyo'r. Van. Roman Ukelerine ters, du,uy'or~ nncnk, Vine de duygu1u oldugunu gosteriyor.

(.)

( •• J ( ... )

arid., ,I. J 51. i:btd.t B. 111. 0ld.t ,So 190.

152

Necip', kavgoYI knzan,ml, olmosma r[Jgtnen~ Kenan~'dan ,aglT s;ozler i,itiyor. Ev1em birligine, knrur v·erHm.,; Ne .. e.ple heber verUmiyor. K,c]rarg,chtc, ,oyrenci yurdundo. 'Kencn'm cdesmdc. Ekrem sOlze kon~mak ~stiyolr: «Bbbb"" . bbbb ... ben .. ben ... » Kenon soruyor~ «na vcr?» diy,or v& Ekrem konu,mcyc bc~hvor. «Bbb.. . bbbb ... " bben ... ddd ... J (.J Hartterin dizi'si devom edlvor.: Kenan «sono

rm 'kcldll durun demek» sozuyle, ke·siyor. ~

VaJnlz Ahm,st A~tan~ln bir ergut Uderinden do'na 'co,k

" bi,r ka'lpozona benzetersk ontatmavc call~tJgcl bu Kenon~ «sana ml koldt» d,edi'Qi Ekrem'i sovgunc g,onciermekt'e,,n geri kalmlvor. OsteUk. oyle benkc. ho~dlng Vb, dOl b~y,uk bir ,o,te~ soygunu da degil; kucuk bir dukk5nl soymaya ,gi .. diy'orhlL DOk,kanda. ((dlpt,eki bir mesedn. boynundo' koecmen blr ettm mada~yon olon tOlmbul bir ,og,lon oturuyor. Orner ne becerilklUUdelr gasteriyor: Hokan. Necip, vel Ekrem. i,te bu to'mbul oglanll bUe ,at1atc'm,tyorlof. Tombul oglen, Ibir dakika izin vertr mis,iniz, IOHen» diyor ve «ma .. semn hemen arkaslndCJ" oncak dikkotUce oo,klhnca for .. k,edUen bi r' kepI»; var, ~u rdan . gi riyer~, paUse - telefon ,edi .. , ·yor ..

Ekrem idomhk oluyor. Necip. Ekrem·e, ~cobuk 01, Ige-liyorJlaFli dive boOlnyor. ·cEk.lrem- silkelendill erne geneikur'~ '!u!c'madl. 'Birden paniQe Ikapll'arak kendlne 'sorllon ,cdamo at~ etti» (··)1. Ekrem, 'td" tlukkan1 'soyam~yor; yokalonlvor.

insanlar nasil ida:m, oluvo'rlar? Nasil idom o'idular?

Idam sehposlnd'c ezUen, pirzota olen. aglcl¥oln hie bir idamJlgln roman I 'ya da fUmi y(]p'lm,vor~ hap giirevUler'n ustunden bakanlar romanlara· glrlyor.

Ahmet Altan"ln romon y'Dzmaya bcu;;,lamadan once roman" okumcYI sBvmediGl ve, bU'mediC,i konusunda hie klO' ... · 'ku ta~IJmllvorum. Acabo film sevrett~ ml: Kap,tanskVD Dy'BvU$ka'Vt gordu rnQ? iki kez HoUywood filmi oldu, yurt d',lnOO. bit sinemotekt, Sovyet ti,.nini de gQrdum. Pu~-

(") {_'Ii J

'ibid. ~ a, 9:1 tbldol s, 210.

kln·in unlu romanlno davan.yor; Ingllizc&st Ccp:loin's Da~ lJghtef ol~uyor. Puga'f;ev lsyanlnl fUm yaplyolr; Pu,kin uzun (]~a't.rmalardan SQ,nra bu ko'V~a isyanlnl roman'a,trrd'I,.

Pugac,ev, bu k01ytu ba,k'll]lldl'ran. idDm~ndan once, Petersburg caddetarinde «te,hirr» edil(U; Ahmet, AIt'on hlc g'Drdu mLi? Nefret, ya d,Q aC'tmayllQ bak,on,kalaba,IIAcl '101- ,n'izca Lis,tt,en bakarak os,VO'1] verivordu. E'yleml ~ PugaC8v',e. yukarda,n, bakmoslnt OQ,reliy'oJ.

Teorik, zcmnn ,ancak uz,cyda 1$lk, hlZI Ue anlatllabUi ..

Vor; k~eslnU,kle olc'U'lem'iryor~ 'Modern fizi'k. zemenm, alee ... nin ic,in:de bulundugu hareketli ci&me gore de.~i~ik olculer alacagll'nl saptamakhl yetin~YQr,. insan dOl b;r harek,B'tU -cisimdlilr; zaman.nil! eylem'inin hll~ belirUyor.

V'a,pocak,lclrlna zaman kalmam., Insan •• dam sehpa;9ulda, aglayabHlr;, 'oatamak. insonln kendi,~inB aClmastdllr. Her' Inaanln her z,aman 'yapacag'l tam oltamaz; yapacD,gl," flln bUt'iQlinir du,unen insan'l b'i'tml,:tir~ Aa~amoz. BUmi, insanlar neden aQlasll'nlar1 Anca'k. dunyanl,n gOne, csvrB;o ·sinde d6nu,ulyl'B 0';uI81n zcmen aClsl,ndonl degill. eylemiflin yoQunlugu aC'lslndonj yapttglndo'n birr bitlmieUk duVmasa bile. bi,r gors1vlnl verine getirmi,Uk duygusunu ·tadanlar' bu'lunabUiy'or. Buni'cr Itdn filum, sell1posl b'ir Q,orev 1ltanfdl'r; oU,im. bltmeyen bir orevler zin,clnnin b;lr hot,kasJ

aluvor. ,

Gorev dU,YQ,usUV',f] datu olonlo r aluma inanm1vo,,"ar ~ Q,lu"ml ifa YDeaml .birbirinden n¥lram1vor1or,

insanlar nosd Idnm olllvor1ar? Butun ulkelerin '11'8cn .. tonm bir kenom k,oyuyoruM. T'urk"y,e"nin tar;hindeki glee'" :mi" idamlarl blrallflyorum. Normal idamlD,rt da unutuvo'fum,. Bugi.ine 'geliy,crum ..

'Geree'kUk, hem YCJ,~Clryalbmri verebiimek v,e ,sefecegi . :ir;erebi Imek,te vatlyor.

TUlrk~ve'de bir tu,r lnsan, 1960 ytHannln senundcn ·itibaren hep, olumie yatcl'lrck, va~amClya aluitw, T~ I k~Vfi· .. ·nin topiumso'l pratjg •• mscrunn, oh)mu bir ton,dlk ycbc,nci Qlamk tanltmaya bc,$Jad~. Olum, ,ologanus,tu ol'moktcn CI.: cr,tldl"

154

. Kabut etmek 'gere,k; 'tartl,arak. karar' v8rB'rek. oncetien haber vererek, bi" in'sanl olOme almaYI" an1,omak ko~ lay' degit 'insanhk- bunu haiti nasil kabu1 ed,;iYOf'; dO,un_ :mek bil'B zor, Ancck idam,o QiO'lur01ente'ri,n cog'u 'b6v1'e, dU;~nlnmQyar= idama .g~lu,rulenle,. olfimlerj:nj_ ,sogukkanh bi,f karar olaraik. anlamrVor'ar.

Nasil oluvoricr?

~dama gotIJjri.Hen~arden birisi icint haZlf bulunan, sc"Vunma cvukon N,ebi Barl,Qsj IKadi'r ,saln,kitdamc d,eg,U

: (Ie Ibayra:,mg gidivor gibiVdi» divar ,.). AniatJ'VDf': ,d5aat tam 3.30'do Ahm,et Soner gretirUdt Mar~ soyHjvordu. AsJ(,e.rler agz.n.. kaparma,k is.tedUer. Engel olduk, SehpaV'(J Clktl. iKahrof,sun e'mperya1il'ml!, KClhrolsun fa,izml Va~a£In mucadele'miz!i dlye baglrdl. Bu harp sehpanln ettm~a bekleven dart cellildl, infoll SQ'VCIS,:lnl. karar veren luVe yarglCI. imaml ve aroda bullunan 6teki ,insanlan ~ok.(J sok .. tUI'. Sonra Ahmet ,saner, sehpaya 'CI,k,.yor. CeBdta, Idik'kc1t~1 olun. bani sokctlayacaks,lnlzl diy,or, (lSonra s8'hpaya,

bir 'tekme' vuruyor. -

Neb. Barles devom edjvor: Saot 04.55: te, bu kez CJV-' Juya ,Kadi r Tandogan gl,eti rUdt 0 do! man, 's,oyH.iy"ord!u .. o do sehpoya Ctktlg.nda ,slogan anf. A:vlu, ·Va~asln Tur .. , ;;kiya· hnlkuun kurtulru, mucadelesi~ 'Kahrolsun ,ohgarr~ik (Uktalar~ Turk'iye Anayasosl hie hir zamen e,mekcilerin va

(dktn htzmBtinde olmaml,tlr~ d,iye' C:in~adl. 0 do' eUeri titreyen ,ceUtidQ,. • heyecan:lanma be ,karde,;ml dedi. 10 d'a sehpasllnl ;ke'ndirsi tekmeledL i,p bogozln'l' s,korken, 0 hdhi 'l~atU ,oUgarfi' dive ba,glnyordLu. Al:1-met ile· Kadir boyl:e illauler"

. Gercekcilik nedir?

Tortuimava ge'rek oldugunu sanmmyorum,. Ahmet va 1(,adtr. ,ohlrken. Ahmet ,Altan va tOrunu yalanllvordu. ,Seyit Konuk. ibr,ah~m Ethem Co~kun VB Necatl Var(jar'tn olumunde bulunon sovunmQnlar1 ibrahim incal'In da anl'atacok1an oluvor. '«Sehpay'lc bu ue Insonrn oro-

( J Osman BalCl(JIl~ j,damz1l Gu.nliQi1. ,istanbuZ. 1986~ s, 46.

155

sinde sedace onbe,' metre verdi. Ocunun de' 'c~Qmleri ner'edeys,B b~rbhrlni'n aynl o'ldu: 'KQ~nd(rn. c:,lktl:lk~C1'nrujan boyu:nl~nna, ip geCi,rmnceye degi,n. IKohrol,sun. fae-izlrn' !ch:lllm·· ter bi.li ytldl,rmoz1,' t,orl~ndCJ s[ogcinllclr atmaya ca'ln;;tllar~ 'Atmay(Jcal'~~tltar~ Id~yorumf ,cunku, emlrle uzer~erine SD~-· dl,ra.n oskerter, aglzlannl kapat:moya, cnlcn ko'nu~turma .. mayol OC!,I~Hycr~ardl ~u cra:dc. Nerede'yse bO'Qulcirak ,o~e,~ celderdl» ,rtl). SeVil, l'br'I[J;hlim ''Ie Ne,cd!i de. ,Ah'me,t Altan~1 y'IClJan I' Ivor~,be'vint'ertrn i' ol'du,rmeden oluyo,rl air'.

Er,d'c'~ . ErBn~Jn ,cezQ,i ,e':hMy'et'inin, ollup olmod;g',I~ YQ"~n~n, on 5eki~~ bulup bulmadlQll1 'mahkeme'I,erde' tartl§lldt ?onz(]mcn.,~ardCJ idamo: giden'lerin belki de en kucuguydui. Cnumunden bir' kcc Igun once, anne, 'Ie bacCSI,fU], yuk.tenen sueu h~i~emedi,giin:i ycz~yord'u~ oh1munden «a'mac'lcnan. ,inscf'.ll,c]ra gozelrc,gl v'ermek:lif'» diyordu (~"). 'Ov~,e go~ runuyor; ,Erdcl. ·Tu:rkJye1de solcu~ugul!"I ,s·slni blUe bUm,ey,en. Ahm:et A~'U'Jnl1l yalcn"cl 'cnkarcbl1mek j,c:.in, oh]mun,e yak,n tJlevntn~ Doha cok ,collftlrl:yordu.

G,ercekJikt:e tnsenlor cUlme boyl,8 yuruduler; Ahm'et ,AJ'lan~ E:k;rem~i~ Ido,m, sehppsJna bir pe~'te gibi c~k:ardl. 'CI!kanrken uydurdu: «Bacaklan UtriyordUf beden~ s~k rHk, urperiyor, knslan seg;iriyordu. YUJrOdQkoe~ ko'rkusu O,ZQIhylQ,r. _ beyni V'[Jva" va,va, votjGmakt:on u2ok~'O'IP c'UJyorduo <?Ie,ce~l~ni kes~nlikJe D,n'ayan bev'in~ bu Ie-i bo,kuiormo blrakmadan kendi kendtni Q,lchj1ruyor. duygulann11 yak ediyorduJ' (., •• ). Ahml,t Altanl gercekten" cehtlJ'I,et ills' ,c'Dr:e't an:u;unckJI cynmSlz, ncktadt.ll yazlvor-.

~nsan: cok ,Q ucUldu:r: gueLl oak genI, CI ian ffltnl lIZD'ncbmyor. Alncok. insan btr i~/tvcpomtvor; kendi lbeynine,,," dl~und'an komutn edem,~yor. Cunkf.l komute merkezt, be'yin; l~nBan~n ,ke,ndi beynjnl oldtlrmesi' miJ,mkiJn deglil.

[JO,unmeden ya:zJyorlar;rnsan kendi beyn~nl clduramedig'i rein. 'eek r;=e,itU [nt~hClr yoJlon cnyor. BeyninJ dur ... durcbUm,ek rein, beyn~ne O'te~ locmCS,1 gerekJyor. Bunu:F)

(.J (".,J ("H,)

fb:id.t s, 41,., Rttd .• s, 15.

Ahmet AZl:a,n., Sudaki tz; op. cit.. 5. 251.,

156

du;~nda bir bevni o,ld'urme, me:kani'zma,sIVok,; farn te'rs~~a'~ beyin, k~nd'IBinil surdurecek niekanlzm,chJlr g,eH~tl,ri.'yor., Be'vl,n" kendi biUnc s[stem'n~n d.u,mdc:., ad~na sovunmo me~kanizmasl die nil en p~ogn.1'mh]r'a. k,ar!iulr::u;tlgt o,ozumsuzlfikJere CDzum bu~maVI deniyor. 'i'1gm bi,r K.oynak bunu ~OIV'" Ie at,lkllyor:~Buy'uk scrsmnler \I'B heYBccnlar 'k.art~s~nd(]. 'kompleks~erin delvcmh bask'llan rneveut ofdusu zcmcn, runl 'iahs,iYe:t ce,ltU voUardaM ,~st1rapl ve ,s~k~nt~lordan kur~ 'tulmc eeretert orer, lsnrcp verl!!n ,ey vok edUir, ILH1UtU- 1Uf, ort(HOr. ,ekU ve man~y,eU. degi,t.iriUr, hc:UQ tenmrnav,acak btr ~ekle sokulup 's'emilonerle lfade edUir. 'BLltu,n bu me,ka:nizma~ar' suur dUiU i,le'mekt,edJr» (*). psnci'yatr; ca~ h,rnahlr1" savunma mliskan Iz.ml'ah:u~ dedUder,ibu slltemlerL katalogl'am'l, ,durumdClUar,~ bilrbirtne yak!n blr blcimd:e, S'(]'~ Ylyo.rla r. SavlIn ma mekaniz'ma lar1 ndon b~rhs~ t «coz(jlme~) ,olara:k (1d~ClncBrn~yor: ,gSlkln'tl 'verici~ naha, reaHtedenl lk:ur'·'

tulmak. leln baz1' hanerde ~hsi,vet, ge:clci ole rok b£ltunhJDun~ kaybeder. :~Ielr ,eyi umrtur, adeto iikinclil bir ,ahst:vet kJhglna burunuf» (~'.J. Co'zu'~me, beyin lcln, kendl kendini oldurmed1en ,cok daha vo,kJrI ve organ i'k bir COlum oluyor.

DIDm'unun vol act~gl catHJrmaVJ ka,r,~hJma'van, ruhsall ki,iUgin~ eOzulmes~ va dagllmas~ mu'm,kun; C!Qz(Hen kandi kJ,ili,gind'B,n cHkarok., iddic ,edeniin k,iiilUg~ni benlmsemesi' go'r,ulen va b~Unen o,mekJer nresmdo yer ahyor. Coz(lj, ... I'eniln, kendi arkada,lna i,kefilc,e torenme katllmg'Sf do gozienebiUyor. B,utun blJ:n~ar mumk.un; Qlncck. bun'lclrJn hie b~ri:s~ bevnin kendlslnl oldurmesm deg!!. Tam 'l~ers;ine ruh .. sal 'Vapln~n k,endisini sCJvunma m,ekanilmg'Sl olernk 011:0- ya' elk.vor. BeUci (I'hhjkh bulunmaycbmr: oncck beynin kopasit.esi icinde kahvor'.

,Ahmet AJ tan, feivonsf kukutjvo~y(Jj crVClQlndan· Cl'ka n botunu giydirdikten sonm, mutlluluk'la, (duma gonderdi. Solcu gen~ E,krem"e" IKukuUvo'ya bOk.t,lgl kocar - bile sa ..

(.,

Prot. dr. A,IMB SGng.u~ Bull. lIC1StaJzkla.1'Z~ l,s'tatlbul. 197'1, 5. .! 41.

ilrfrl'.~ s. ~49.

157

vece:nUkle ,bak'DmIYOf'. Bu ycug~yl ,U nedenie yazabfliYDrum: Suda fZ"de ~eiyoner Kukutiyotnun 'yurekU o'h)m,unu. gerektll'",en, b~r KukuUvo cizimm . y,ok" P'8:.k cda Kukut.iyo~da 'y'a'~vCJrarClk~ c~;zu,lerek.~ c'Q~(]ycn]k" korkcmk. lnot etmeden

.. ~ur,una dizilebiUrdl Neden oy~e o~madl;, bunu Ahmet A~=tcn~dDn 'bo',ka allen '10k. Anloyan da yok,,, Aynl bh~imde~ Ekre:m neden, dlll f9!hfip ve uput(j:rH.i ~btr odun poreas: 'gibi. yoncldanna» sU'l"tune:re'k Blume gli,diVor; bunu do Ahmet

A~tan~dan ba,,'ka bUena rastlanmrvor. .

. «Gi'Y~iyi' bc:,andan gec,irdj,h~'lr" Ekre,m sen blr ,cabayhl korkusut1u bas:tlm'ulY'Cl ccll'ly',ordu. Di,lerilrU slkmu~J· CEl,nelerinde,ki k'Clsl,tu yum,ruiar haUnde dr,cl ftrhlmt,'tJ. '1302:lerlnl I kC,pattm.- Bl1t:un bunlar'l nereoen Clk'crlvor? As,lllr~·

. 'ken Ekrem~~n Kork,mamasll' mUlm,kun degU mi?

Hjo bir yC'Z~CII va d.o, romcncr, kendislm, bir. tcrloda Vururc'B 6zg0r sl]lyDlmaz. Korkuij insanf bir ozeUik.tir:: kifjl,rsini C.izerke'n,. korkunun oge~erini ki,mge, ve'r~e~tirmek du .. fumundodlr. Eger k~,iiigin'i saklayob:lii,m,ifse, eOzulme elgusunu Dlnoyo Clkra:f'mak z,orundodllf.. B,unu yaIDamllyo,sal~ romen v,azma ¥"eten,ek 'Ie btdkimi YDI<,tun demek oluvor.

, IERn3m" 'korkuyor vie Itill:iC kcnu,muyor. Anmet AUan.,

Ekrem'ti sustur'monln g'erekr;Bsl"ni tlozlrlaml,$; ba,lndan· E.krs'm kek,eme o:luyor., Pei« EkJem n,eden ya'klnlorlnal bir mek'tup 'yc2:lm,r,o,r'? IGercek1i'k'te H~d~'r' Aston YC,zIV,or. IY'a-,amok btr turkuysG, bunu,I' bu ~urkuYlt len guze~ bj:oimiyl,9' soylemeye ca'h,tlm~ ,Zafer ~I!'k:lfunln soyfendigi gunh3r de 'gelecek~ IKI:sa dD Disc 'cnurilu' ya,amul yol:unu sec.tia:~m leinl mlltlu gidi,yorUmJ (.J. Hldtrtzomanl'o onuru b,~r .. birine kar',1 kunan~YQr. ,Ahmet Alt(]n~ solcull.ugu yaln'lZ'co IcozlLHmeyen seks durll.Uelrli ve giderUe'm,eyen YCl.ln~z~lk tu- .. nlnden' slnuh ki,is'sl sorunler cer~Bvesi,ndBve yaln't2.co bunlla:rla n,giU IQ,lorak - dij,unebi Idigi ioinl ~H,ldlr'ln ym.dl,k ... - kmm an'tama yeten,eg,[ne sah'ip Igorunmuyor.

Necde:t ,Adah·YI clnl:orn,CJ]Slril [se hie mumkun 90rmuyo,rUQl. N'ecdet babaslna mektup yozmok h;;:in iz:in is~iy.or. SavUtn,manl, Mehdi Beida, Ian ICltlyor,.«,M'I,ktubu yazdi, ..

(. J' Osman, ,BaJ'cIQiJ~1 lOP. cit'., s. 54.

158

\

,katfadl, uZler~ne babolSlnln ad~nl yazlp savcPiD tesFm ani ~ Kanlrln QZI!!'ti okunduktan sonra tuval,'ete g:it:me,k Istedig,Enii"

. sDvledi. Gidrp ,geldik.ten sonro' beyaz Q'omlegi' giVd~. Kolun,Cl kelep,ce lakaC:'CI.khlr-l sifada ko~undak'[ s:oaU ve cebinde bu.unan 185 lira parav~ vercH. K.elepce blleklerlne ta .. ~aldEkt(]n sonn] h,faz gom~eginin ust dGgmesinin c(:ll:moSlln~ soyieyip rhic de gOze,'1 c:dm:aml::t dedL Sehpoya dogru yurudu. Onad'a bir masClf uzerlnde del blr §ondalye V"[lir ... dr, Saat 0-3:.,40 SU'IOr.lyd~. Cel1at. Ipiboynuna: geciirmeye CO!I~rrken, 0 blr boyun harekeUyh!~ kofcJlun~ ip;in ioer~sinB soktu Etrafa: ,OVI,8 blr baktl,ktan son ro 'Kahrolsun fCl,izm~' ded~.. BI'r ,k'BZ da.ho bak,llndl", Ayn~ sDzterl vineledi,. Bu aroda canal sandoly,eyi cekti:. Neooet·in ,ovakla n mesonm uzenne gleld~.. Necdet ,k'endi eabclslyhl ClVDK,lor'lnl mesenm uzerinde suruverek bo,I'uga get'jrdi:" Bu anda' 'celia! n,e YCI'paca,g:1 konusunda tereddurt 'gecin:1~ va arada bunJ,nanlarln tJlrfsi ma:sa:YI cektI.Vn··m1 dokIkaosklda k'al.-

- - _!Ii _

dlk't.onsorua dQ'ktor :mu01yene ,eftl. ~lncUr',ebmrsinizl d,edi, ... ~

inldirildi» (~). 0 gun bir ,Ur 'y'czdl..

o GUN' GELDICINDE 'D tKiyUt '_ Un, gaI'dihlde

ben klmbiU, k~ ".rdan beri

- yataGunda

toPraillR derI --Ideri'nde

:SOIISUZ bir ulk:udD oIacaaam

Fakm uhnca III! lamanmr

I __ jim baberI

uymup &eS:imi kims. IdUymadan a bilyUk I.aledo COf;kusuyra kam 'I,apratln lalbRdan

ben _, hayklmcajrin

r- J OBDUl1'l. B.'esg;:l, op. cit+~, I~ 92.

Su. glUin cezaevlerlnde kolU~t.an tolusa aktanldJIIm biU."" ,rorum.Rerkes d!e:ftennle ,B~lrt,or 've ,Un~ :tend.lne en ,altlD aSlJmJI arkada.lma mal edlJolldu. ,.

159

Unutup aeonJl_ kalGII 'el gQn,Q k'lrnbllJr belld ,bi'r' kI" GUn,Q liD. mi yo_ 'an _Ib,i kapfayan bembeyaz kann q,uaundan

ya do 5O,nbahar mevsiminde k8mlkJerime i,leyen

'va .murdun du,acag'lm

. Mnyonlarl sarsan

o dayanrlmoz' sevinc:e

Mev~m :sonbahl1r Sleak btr ',01 alsa ria Igec'e gundaz fark _ tm,ez'

I ben ber ,zaman hozlr,m

,AauTun ,1IZ.ld •• _at r.kd~ do

kGlman'll, 0' sa CIa '" dUn mezanm

hobrlaylp , , __ ~ can'.

galme ,~. ~ucuma'

o mui~deyi, '." dogadan aklCa,lm

Nasn11 ,Janie 'yarutlfari

0' garlcemll bayrama, '

HI~.ldmse farkebiieden

B , -_, kcrtilgCD:glm •. ,.

_ ..

160