Professional Documents
Culture Documents
rogor vweroT
ukeTesad
savarjiSoebis krebuli
ufrosklaselebisa da
abiturientebisaTvis
nino SaraSeniZe
ufrosklaselebisa da abiturientebisaTvis
redaqtorebi
solomon nozaZe
lali baqraZe
lali qadagiZe
konsultanti
mzeqala SaniZe
garekanis dizaini
giorgi tabliaSvili
dizaini da dakabadoneba
kaxa gogsaZe
ISBN 978-9941-11-007-8
gamomcemloba `diogene~
Tbilisi, kekeliZis q. 6
telefoni 956394, tel./faqsi 967971
www.diogene.ge
`rogor vweroT ukeTesad~ praqtikuli savarjiSoe-
bis krebulia. misi mizania, XI klasis standartiT gaT-
valiswinebuli enobrivi sakiTxebis aqcentirebiT
daexmaros moswavles weriTi metyvelebis srulyofa-
Si.
Sinaarsi
1. isev punqtuacia 4
2. jer vgegmavT, Semdeg vwerT 9
3. eniT gamoxatuli samyaro 15
4. sityvis Zala 20
5. rogor gamovxatoT saTqmeli 25
6. vwerT oficialuri stiliT 38
7. testebi 45
8. pasuxebi 50
isev punqtuacia...
punqtuacia marTlweris Semadgeneli nawilia da sasveni niSnebis sworad dasmis wesebs Seicavs.
imisaTvis, rom ukeTesad vweroT, pirvel rigSi, sasveni niSnebis sworad gamoyenebis wesebi ga-
vixsenoT, radgan sasveni niSnebis gareSe an misi araswori gamoyenebiT teqsti SeiZleba gaugebari
gaxdes. garda amisa, punqtuacia kargad avlens pirovnebis weriTi kulturis dones,
davimaxsovroT
wertili iwereba TxrobiTi winadadebis bolos. dRes kargi amindia.
kiTxvis niSani iwereba kiTxvis Semcveli winadadebis bolos. sad midixar?
Zaxilis niSani iwereba emociis an grZnobis gamomxatveli winadadebis bolos. ra lamazia! ro-
gor meSinia!
kiTxva-Zaxilis niSani iwereba iseTi winadadebis bolos, romelic kiTxvasac Seicavs da aseve
raime grZnobas an emocias... gana aseTi daudevroba SeiZleba?!
wertil-mZime iwereba iseTi winadadebis bolos, romelSic azri nawilobriv damTavrebulia,
magram momdevno winadadeba imave azrs agrZelebs, rasac wina gamoxatavs. guramTan Sesaxvedrad
yvelani wavidnen; mec wavedi, radgan wausvleloba ar iqneboda.
mravalwertili iwereba dausrulebel an Sewyvetil winadadebaSi, an iseT winadadebaSi, romel-
Sic gamoxatulze ufro meti igulisxmeba. raRac minda giTxra... Tumca... albaT sxva droisTvis
ajobebs Tqma...
tire iwereba gamotovebuli wevris nacvlad da ganmazogadebeli sityvis (yvela, yoveli, yve-
laferi...) win, agreTve dialogSi yoveli axali replikis win. erT biWs meore mohyva, meores _ mesame.
cxeli kerZebi, sasmeli, xili, tkbileuloba _ yvelaferi uxvad elaga sufraze.
ori wertili (orwertili) iwereba:
1. CamonaTvalTan, Tu mas win uZRvis ganmazogadebeli sityva: yvelaferi bevri mqonda nayidi:
xili, bostneuli, xorci, tkbileuloba.
2. dialogSi, avtoris sityvebis Semdeg: luarsabma hkiTxa: _ saWmeli gvaqvs?
3. citatis moyvanis win: ilia `mgzavris werilebSi~ wers: `moZraoba da marto moZraoba aris, Cemo
Tergo, qveynis Ronisa da sicocxlis mimcemi.~
brWyalebSi iwereba:
1. citata;
2. saxelwodeba (gazeTis, Jurnalis, nawarmoebis, kinofilmis, speqtaklis, gemis....): Jurnali `mna-
Tobi~.
3. ironiulad gamoyenebuli sityvebi: luarsabi didad `gonieri~ gaxldaT.
mZime iwereba sam SemTxvevaSi:
1. erTgvar wevrebs Soris Serwymul winadadebaSi. qali, kaci, bavSvi, moxuci, axalgazrda _ yvela
mogrovda axali ambis Sesatyobad.
2. gankerZoebul sityvebTan da gamoTqmebTan. (gankerZoebuli sityvebi yovelTvis gamoiyofa
mZimeebiT winadadebis wevrebisagan).
• gankerZoebuli gansazRvreba: Semodgomis tye, aTasfrad aelvarebuli, saocari sanaxavi
iyo.
• gankerZoebuli garemoeba: zeg, samSabaTs, dRis Tormet saaTze, daniSnulia Sexvedra.
• danarTi (damatebiTi informacia): luarsabi, gvarad TaTqariZe, wodebiT Tavadi, kaxeTis
erT sofelSi cxovrobda.
• CarTuli (mTqmelis damokidebuleba naTqvamisadmi): es ambavi, rasakvirvelia, yvelas gauxarda.
• mimarTva (wodebiT brunvaSi dasmuli saxeli): me vfiqrob, guram, Sen ara xar marTali.
• migebiTi nawilaki (dadasturebiTi: ho, xo, ki, diax; uaryofis: ara, vera): ara, ar minda.
• Sorisdebuli (emociis gamomxatveli forma): yoCaR, Cemo megobaro!
3. rTul winadadebaSi Semadgenel winadadebaTa sazRvarze. me rom movedi, is wasuli damxvda.
savarjiSoebi
I. dasviT dialogebSi sasveni niSnebi:
4
bavSvi mainc arafers ambobda
aba Semomxede
maSin giorgi Semobrunda da uTxra
ar ginda ukeTesia daiZinos
2. didi da pataraoba sad ar aris Tqva luarsabma ai Tund TiTebze daixedeT erTi didia meore
patara risTvis imisTvis rom RmerTs ase gauCenia didi da patara yvelgan unda iyos aba daixede
gana ar damixedia Seni Wirime didic aris pataraca magram dailoca RvTis samarTali ise gauCenia
rom erTmaneTs ar uSlian Tqva cbierma daTom
maS yvelgan aris didi da patara axla rogor iqneba rom CvenSi ar iyos an ra dasajeria gaagrZela
luarsabma da ver gaigo ki daTos azri
4. waikiTxeT niko lorTqifaniZis novela `tragedia ugmiroT~, teqsti sasveni niSnebis gareSea
warmodgenili, daukvirdiT da dasviT saTanado sasveni niSnebi:
tragedia ugmiroT
Seugneblad daerida bavSvebis sivils gamovida qoxidan gadaiara ezo ugzo-ukvlod midioda sadRac
yanaSi Camojda qvaze erTi fiqric ar Cndeboda TavSi calkeuli sityvebi gaielvebdnen naperwkaliviT
Wadi bavSvebi xari isev adga jer Saragzas gayva mere orRobeSi Seuxvia dauZaxa viRacam moixeda
guSinwin rom mTxove fqvili RmerTia mowame ar mqonda ai dRes qe maq cota da naxevar jams giz-
iareb oRond ar damRupo im paraskevs unda damibruno
momeci mokled mouWra da Robes miadga
am topsikas nu gamomigzavni me TviTon wamoviReb
adgilidan ar iZroda da xmasac ar iRebda
ra dagemarTa kaco
araferi
nu geSinia RmerTi mowyalea Cvenkenac moixedavs
nela Semobrunda uxmod moSorda moxuc dedakacs Tavis naTlias romelic gulSi fiqrobda Seni
mteria es naxevari jami fqvili ki davkarge mara Cemi rZali mainc ar gaigebdes ras uSvelis sawyals
naxevari jami ex RmerTo RmerTo
***
mama fqvili moitane asxrialdnen bavSvebi
gvaWame
ki Svilo ki biWo eubneboda xan erTsa da xan meores
bavSvebs uTqmelad mohqondaT fiCxi anTebdnen cecxls awyobdnen da asworebdnen kecebs
mamam wyalSi mozila comi da gavarvarebul kecebs daakra bavSvebis mouTmenlobam moagona rom
kargi iqneboda Wadebis gamocxobamdi maTi Tavidan moSoreba
aba biWebo wadiT da bicola efrosines oxraxuSi gamoarTviT bevri aqvs mogcemT
Wadi aiRo gatexa gasagrileblad dabera da gasasinjad lukma pirSi Caido mTel sxeuls gamouTqmeli
mada aReZra
meore lukma
swvavda enas da mainc sWamda
bavSvebi Semovardnen
momeci mama
mec
gadiT Tqve gasawyvetlebo
mama mama
mama erTi lukma
5
bavSvebi cali xeliT milaxa da lafaroSi gayara aqedanac Tvalze cremlmomdgari bavSvebi
ZaRlebiviT knaodnen da iZaxden
mama gvaWame
yuradRebas ar aqcevda mere erTianad CaimuWa pirSi bavSvebis mier motanili oxraxuSi da wavida
gadavida tevrSi miwva karga xans isvenebda garetianebuli Tvalgaxiluli mTvlemavi
wamoiwia dajda
bavSvebis sivili moagonda
me SevWame
bavSvebs araferi vaWame
RmerTo ra momivida
sircxvili xalxs raRa vuTxra vai Tu daixocnen
adga mivida bavSvebTan
Setruculi bJolis ZirSi migdebuliyvnen eZinaT mama miuwva cremli SeCereboda wamwamze Tavs
ikavebda ar gavaRviZo mainc ra vqeni ra vqeni deda xom ar izamda
umcross gamoeRviZa gaukvirda CaaCerda mamas
mama wynarad daiwyo bavSvma
ra Svilo nazad upasuxa
mTlad SeWame
?!
mama cota iqneb dagrCa momeci muceli mtkiva ar gagamxel
mamas zluquni waskda
patara bavSvsac gaeRviZa mSia mSias ZaxiliT
mama wamoiWra ezo gadairbina venaxSi moxvda gabmuli cxvari sZovda axsna gavida xeze dajda bawari
tots magrad miaba maryuJi gamoskvna meore boloSi gasinja kiserze Tu momiWerso da
***
keTili beberi naTlia ifofreboda RmerTo RmerTo ra dros momaswari ra sacodaoba datrialda
vin mouvlis damSeul oblebs
raRa Cems venaxSi raRa Cemi karis ukan Cemi bawriT CamoixrCo Tavi am ojaxqorma brazobda da iwyev-
leboda mezobeli romelsac am SemTxvevis gamo vin icis ra moeloda
2. iseve rogorc calke sityvas xSirad saintereso Tavgadasavali aqvs mTlian gamoTqmas frazas
romelsac Cven viyenebT xolme saubris dros an vxvdebiT mxatvrul nawarmoebSi. amgvar gamoTqmebs
dakarguli aqvT pirdapiri mniSvneloba da vxmarobT gadataniT xatovnad amitomac maT xatovani an
frTiani gamoTqmebi ucxo terminiT idiomebi zogjer kidev figuraluri gamoTqmebi ewodeba
4. samwuxarod bolo dros imata mozardTa danaSaulebebis ricxvma. upirveles yovlisa es aris
mTeli sazogadoebis problema. Cvenda savalalod amas emateba narkomaniis problema da didi pro-
centi umuSevrobisa. ueWvelia am sakiTxze aucileblad unda dafiqrdes yoveli Cvengani. ra Tqma
unda arsebobs ramdenime arasamTavrobo organizacia da programebi romlebic axalgazrda Taobis
problemebze muSaoben magram rogorc Cans es araa sakmarisi. me rom mkiTxoT amaSi upirveles yov-
lisa ojaxis roli unda gaviTvaliswinoT. ojaxs arc meti arc naklebi gadamwyveti roli uWiravs
6
mozardis pirovnebad Camoyalibebis procesSi. rogorc wesi pirovnebis ganviTareba mimdinareobs
ojaxSi da sazogadoebaSi. Cveulebriv mozardisaTvis sazogadoebasTan urTierToba skoliT iwyeba.
rogorc Cans problemis gadawyvetisaTvis udidesi mniSvneloba eniWeba skolasac. Cemi azriT igi iseT
adgilad unda gadaiqces sadac mozardi valdebulebiT ki ar ivlis aramed skola misi cxovrebis
ganuyofeli da sasiamovno nawili unda gaxdes.
7
• CarTuli gadmocemulia meore piris formiT da xazs usvams winadadebiT gamoTqmul azrs an emo-
cias: nu gagikvirdebaT, warmoidgineT, mogexsenebaT, Tu gnebavT, rogorc getyobaT, rogorc
mogexsenebaT, Tqven warmoidgineT, iciT, ase ifiqreT, ase gasinjeT, Sen xar Cemi batoni...
• CarTuli gamoxatavs mTqmelis damokidebulebas win gamoTqmul azrebTan: jer erTi, ... meore(c),
Tanac, erTi mxriv, ... meore mxriv, pirveli, ...meore, erTi sityviT, amgvarad, ase da amrigad,
maSasadame, dasasrul, rogorc vTqviT, rogorc aRvniSneT, rogorc zeviT vTqviT, rogorc
zemoT iyo naTqvami, rogorc mogaxseneT, vimeoreb, ase rom, ufro metic, miT umetes, mokled,
amasTanave, sxvaTaSoris, maT Soris, sityvaze, magaliTad, piriqiT, samagierod...
• CarTulia saalerso sityvebi, ficis formulebi: Seni Wirime, Sen genacvale, Seni kvnesame, Tavs
Semogevle, geTayvane, geTayva, dedaSvilobam, Zmobam, Svilosa, RmerTmani, Cemma mzem, Senma
mzem, geficebi...
savaraudo Temebi:
8
jer vgegmavT, Semdeg vwerT...
Tqven ramdenime saxis teqstis Seqmna giwevT; gaqvT raime principi, romliTac qmniT teqsts, magal-
iTad eses?
I. teqstis Seqmnamde
1. Sesaval nawilSi Tqven unda ecadoT Tavidanve gamokveToT Tqveni saTqmeli da amisTanave
unda SearCioT Seasaferisi stili (mxatvruli, samecniero, publicisturi)
2. ZiriTad nawilSi unda ganaviTaroT msjeloba, daasabuToT Tqveni mosazreba da gaamyaroT
igi konkretuli teqstidan moyvanili citatebiT an sxva, Tqven mier moZiebuli argumen-
tebiT;
3. daskvniT nawilSi unda SeajamoT Tqveni msjeloba da kidev erTxel gamoxatoT Tqveni
mosazreba gansaxilvel sakiTxze.
9
III. teqstis damuSaveba da misTvis saboloo saxis micema
1. gadaikiTxavT Tu ara xolme Tqvens nawers dasrulebis Semdeg?
2. SegaqvT Tu ara Casworebebi? ZiriTadad ra saxis Casworebebs akeTebT?
3. Sesworebebis Semdeg xelaxla gadawerT Tu ara teqsts? ucvlelad gadaitanT Tu gadaweris
procesSi kidev axdenT Sesworebas?
aqvea warmodgenili enobrivi saSualebebi, romlebic SeiZleba gamoiyenoT teqstSi (Cven mxolod
savaraudod gamosayenebel ramdenime frazas gTavazobT). girCevT, msjeloba ise ganaviTaroT, rom
Tqveni individualuri xedva Candes, amisaTvis ar moeridoT Tundac SekiTxvis dasmas da pasuxs; sa-
pirispiro mosazrebis Cvenebas da mis kritikul analizs, varaudis gamoTqmas da Semdeg dasabuTebas,
sxvaTa mosazrebis uaryofas Tqveni dasabuTebuli msjelobiT, cxovrebiseuli gamocdilebis damowme-
bas...
I. daxasiaTebiTi ese
daxasiaTebis tipis teqsti iqmneba nawarmoebis personaJis daxasiaTebis mizniT. amgvar eseSi teqs-
tis Semqmnelis, anu avtoris, mizania gansazRvros personaJis xasiaTi, misi roli nawarmoebSi da saku-
Tari damokidebuleba am personaJisadmi. gTavazobT sakiTxebis CamonaTvals, romelic dagexmarebaT
am tipis eses SeqmnaSi (mocemuli sakiTxebi survilisamebr SegiZliaT gamoiyenoT, araa aucilebeli
yvela punqtis TanmimdevrobiT gaTvaliswineba).
10
personaJi
vinaoba;
garegnoba, damaxasiaTebeli niSnebi;
warmomavloba;
xasiaTi;
xasiaTis gamovlinebebi;
personaJis roli epizodSi an nawarmoebSi;
urTierToba sxva gmirebTan;
gmiris cnobierebaSi momxdari cvlileba da am cvlilebis analizi;
avtoriseuli damokidebuleba personaJisadmi;
sakuTari damokidebulebis gamoxatva personaJisadmi;
personaJis Sefaseba;
paraleli sakuTari cxovrebiseuli gamocdilebidan;
daskvna-Sejameba.
ese aris piradi damokidebulebis gamoxatva raime sakiTxisadmi. amdenad, analitikur eseSi didi
mniSvneloba eniWeba avtoriseuli mosazrebis warmodgenas da dasabuTebas. eses werisas ecadeT iyoT
Tanmimdevruli da Tamamad gamoTqviT Tqveni mosazrebebi.
III. referati
referati aris samecniero xasiaTis naSromi, misi stili, Sesabamisad, samecnieroa. referatSi
ganixileba sxva mecnierTa mosazrebebi gansaxilvel sakiTxze da gamoTqmulia referatis avtoris
damokidebuleba rogorc aRniSnuli sakiTxisadmi, aseve samecniero literaturaSi gamoTqmuli
mosazrebebisadmi. referatic sami nawilisagan Sedgeba (Sesavali, ZiriTadi nawili, daskvna).
IV. recenzia
11
gansaxilveli naSromisa da avtoris dasaxeleba;
gansaxilveli naSromis aRwera;
naSromis dadebiTi mxareebis gamokveTa;
SeniSvnebi naSromze;
keTilganwyobili rCevebi da survilebi.
erovnuli da dasavluri
kamaTi ideologiis Sesaxeb, romelic qarTul sazogadoebaSi mimdinareobs, cxadyofs raRac Zalian
mniSvnelovanis ararsebobas Tu ukmarisobas Cvens cxovrebaSi (rasakvirvelia, igulisxmeba, rom es ar
aris materialuri ram).
vfiqrobT, rom es `raRac~, rasac kamaTis monawileTa nawili `erovnul ideologias~ uwodebs, si-
namdvileSi aris mkafio nacionaluri TviTidentifikacia, TviTgageba _ eris mier sakuTari arsebis
da yofierebis sazrisis pozitiuri xedva, samyaroSi Tavisi daniSnulebis, mowodebis gansazRvra.
es ki dakargulia da iqmneba vakuumi, romlis arsebobac gansakuTrebiT xelisSemSlelia da saxifa-
Toc aris maSin, roca axali saxelmwifo fuZndeba.
qarTulma nacionalurma TviTgagebam Cvens saukuneSi ararealisturi xasiaTi SeiZina da sinamd-
vilis mier mowyobil uSeRavaTo Semowmebas ver gauZlo. es, erTi mxriv, erovnul nihilizms aCens,
magram, meore mxriv, imis SesaZleblobas iZleva, rom Camoyalibdes axali erovnuli TviTcnobiereba
_ realobis mkvidr niadagze, sicruis da Tavismotyuebis gareSe.
individma SeiZleba mTeli cxovreba pesimisturad Tu nihilisturad ganwyobilma galios, magram
sazogadoeba Tavisi bunebiT optimisturi msoflmxedvelobisken mswrafvelia. mas usaTuod esaWiroe-
ba pozitiuri mrwamsi, faseulobebi da Tu arsebobis gagrZelebis neba da Zala aqvs, adre Tu gvian
moipovebs kidec maT.
Cven zogjer gvgonia, rom dasavluri civilizacia totalurad urwmuno da nihilisturia. Tumca
am civilizacias marTlac aqvs Tavisi seriozuli problemebi, magram safuZvlad dadebuli WeSma
ritebebi dasavluri sazogadoebis didi umravlesobis mier organulad aris SeTvisebuli. kerZod,
is, rom saxelmwifos demokratiuli, kanonis uzenaesobaze damyarebuli wyoba yvelaze samarTliani
da nayofieria; rom azrTa da poziciaTa mravalferovneba, pluralizmi bunebrivi da aucileblia;
rom pirovnebis Tavisufleba, Rirseba xelSeuxebelia da mas unda hqondes saSualeba TviTon gan-
sazRvros Tavisi msoflmxedveloba, cxovrebis wesi, gamoavlinos Tavisi unari da SesaZleblobebi...
dasavlur samyaroSi es WeSmaritebebi da faseulobebi rom ar wamdeT, maT cocxlad rom ar ganic-
didnen, am samyaros didi xania kraxi ar acdeboda.
CvenTvis es faseulobebi ucnobi ar aris, magram maT ver SeiZines iseTi mimzidveloba, rom rwmenis
sagnad iqcnen, sasicocxlo Zalebis momcemi, qmediTi eTnosi warmoSvan. cxadia, amas Tavisi mizezebi
aqvs. maT Soris erT-erTi mTavari, albaT, is aris, rom Zveli, sabWoTa sistemis daSla ganxorcielda
imis Sedegad, rasac uwodeben `revolucias zemodan~ da sazogadoebaSi axali faseulobebi, maTi dam-
kvidrebis moTxovnileba Sinaganad, spontanurad ar aRmocenebula da momwifebula... amitom gveCve
neba, rom Tavs gvaxveven raRac Cvens arsebasTan sruliad SeuTavsebels da ucxos.
sinamdvileSi dasavlur faseulobebs da qarTuli kulturis Rrma tendenciebs Soris garkveuli
Tanxmiereba arsebobs da amis aqcentirebac aris saWiro, raTa axalma Rirebulebrivma orientirebma
Cvens sazogadoebaSi sicocxlisunarianoba moipovon.
is, rac qarTuli kulturis SuagulSia ganfenili da rasac SeuZlia `Soreuli~ faseulobebi CvenT-
vis axlobeli gaxados, aris humanizmi, msoflgageba, romelmac dasavlur samyaroSi es faseulobebi
Camoayaliba. qarTul msoflxedvaSi arsebiTia adamianis umaRlesi faseulobis da Rirsebis intensiuri
gancda, ndoba adamianis keTili bunebis da SemoqmedebiTi SesaZleblobebisadmi, rwmena, rom samyaro
adamianis bednierebisTvis aris Seqmnili... qarTuli kulturis humanizmi Tavis yvelaze TvalsaCino
gamovlinebebSi Taviseburi personalizmis saxes iZens _ pirovnebis srulyofili TviTganxorciele-
baa samyaros arsebobis gamarTleba da mizani; pirovnebaa is Zala, romelic samyaros gardaqmnas,
srulqmnas eswrafvis; pirovnebaSi ibadeba WeSmaritebis Suqi, romelic sinamdvilis harmonias Tu dis-
harmonias naTels fens; pirovnebis siRrmiseul miswrafebebTan SesabamisobiT an SeusabamobiT gani-
zomeba saxelmwifos da sazogadoebis namdvili fasi; samyaroSi moqmed tlanq, qvena Zalebs SeiZleba
daupirispirdes mxolod pirovnebaTa solidaroba, TviTmyofad pirovnebaTa polifoniuri ansambli;
amqveynad umSvenieresia gansxvavebul pirovnebaTa namdvili komunikacia, dialogi da daaxloeba, maTi
unari, daZlion siucxove da gaigon sxvisi ganumeorebeli Tavisebureba, sxvisi Tvalsazrisi da si-
marTle... ase ikveTeba qristianobaze dayrdnobili qarTuli nacionaluri msoflmxedveloba ori
yvelaze mniSvnelovani qarTveli epikosi mwerlis, rusTavelis da vaJa-fSavelas SemoqmedebaSi da am
msoflmxedvelobis anabeWdebi metnaklebad Cveni kulturis sxva Rirebul nimuSebsac emCneva.
12
Cveni azriT, daaxloebiT amgvari ram SeiZleba warmovidginoT `erovnuli ideologiis~ Sinaarsad
da ara gaqvavebul SexedulebaTa, dogmaTa, yalb miTologemaTa mZime bloki. da kidev, humanizmi
moicavs patriotizmsac, romelic Tavisi arsiT swored humanisturi, adamianuri Rirsebis grZnobis
ganmamtkicebeli fenomenia, pirovnebis srulyofili TviTrealizebis erT-erTi zneobrivi sayrdenia
da damoukidebeli nacionaluri saxelmwifos, rogorc Seucvleli humanistur-zneobrivi faseulo-
bis aRiarebas gulisxmobs.
oRond ar arsebobs araviTari saWiroeba, yovelive amas ideologiis, miTumetes saxelmwifo
ideologiis Selaxuli da usiamovno asociaciebis aRmZvreli cneba davukavSiroT. es cneba ar esa
dageba erovnuli TviTSegnebis, TviTidentifikaciis aRdgena-ganaxlebas, imis gaazrebas, rom huma
nizmi Cveni erovnuli msoflgagebis birTvia, rom Cveni ideali humanuri, pirovnebis primatis damam-
kvidrebeli qarTuli sazogadoeba da saxelmwifoa. dRes am ideals tragikulad varT daSorebuli.
humanizmis xelaxali aRmoCena dasavluri faseulobis damkvidrebasac niSnavs, radgan igi Cvens
erovnul msoflmxedvelobasac udevs safuZvlad da dasavlursac. Cven imdenad SevinarCunebT TviT-
myofad nacionalur sulier wyobas, ramdenadac SevZlebT humanizmis aRorZinebas da Tu aseTi ram
marTla moxdeba, imavdroulad es iqneba dasavleTTan namdvili, siRrmiseuli da ara zedapiruli
daaxloeba.
Tamaz vasaZe
13
sworia marjvena mxares Tu kavSiris Semdeg warmodgenili forma (lirikuli). xolo da kavSiriT
dawyvilebuli formebi (mag.: moTxovna da moTxovnileba) orive sworia, oRond gansxvavebulia maTi
moxmarebis sferoebi. Secdomis wyaro xdeba maTi erTsa da imave konteqstebSi monacvleoba.
ase rom, mkiTxvelTa didi nawili `pirvelad saswrafo saenaTmecniero daxmarebas~ da TavisTvis
aucilebel da sakmaris informacias sruliad umtkivneulod ukve saTaurebiTa da qvesaTaurebiT
miiRebs, rac masobriv mkiTxvelze gaTvlili sacnobaro xasiaTis naSromis kidev erT Rirsebad gve-
saxeba.
naSromi Seicavs erTgvar praqtikul siaxlesac: yovel ganakveTs axlavs damoukidebeli savarjiSo
_ 10-20 winadadebis Semcveli testi, da rac aseve sasiamovno siaxlea, naSroms bolos testebis pa-
suxebic erTvis. es dainteresebul pirs SesaZleblobas miscems sxvisi _ konsultantis daxmarebis
gareSe Seamowmos Tavisi codna.
kidev erTi sasiamovno siaxle _ TvalsaCinoebis SesaniSnavi nimuSi, romelsac televiziasTan Semo-
qmedebiT kontaqtebs unda vumadlodeT _ aris sakiTxze msjelobis dasasruls `reklamis wesiT~ _
msxvili SriftiT mowodebuli swori formebi (sxvaTa Soris, gamomcemlebs am TvalsazrisiT ufro
meti SemoqmedebiTi iniciativa rom gamoeCinaT, efeqti gacilebiT ufro STambeWdavi iqneboda).
sagangebo aRniSvnis Rirsia damaintrigebeli kiTxva-pasuxebi da rekomendaciebi, romlebic mkiTx-
vels msjelobis monawiled aqcevs da mas naSromis avtorTan kontaqtisa da TanamSromlobis sa-
siamovno iluzias uqmnis. `maS rogorRa gavarCioT swori formebi arasworisgan?~ _ daismis kiTxva.
`sul martivad~ _ aris pasuxi da pasuxad ki _ wesi. saocrad martivi. advilad dasamaxsovrebeli da
aseve advilad mosaxmari; an kidev: `imis Semowmeba, Tu sad romeli daboloeba unda vixmaroT, Zalze
advilia...~ _ da mowodebulia rekomendacia, romelic marTla Zalze advilia: miTiTeba xdeba tradi
ciul, Zvalsa da rbilSi gamjdar iseT formaze, romlis sxvagvarad xmareba warmoudgenelia. arcTu
iSviaTad swori formebis gamosacnobad `aratradiciuli~ meTodebi _ martivi `Sinauruli recepte-
bic~ aris SemoTavazebuli.
simartivis es gancda da sakiTxTan gaSinaurebis SesaZlebloba ki, Cveni Rrma rwmeniT, mSobliuri
enis mimarT bevr gulgril mkiTxvelsac daainteresebs da moizidavs, rac Cvens sinamdvileSi aranak-
leb mniSvnelovani da dasafasebelia.
rogorc iTqva, Tavdapirveli mizandasaxulobiT jer satelevizio saubrebi, Semdeg ki wigni, mosax-
leobis farTo fenebze iyo orientirebuli. amitom savsebiT gasagebi mizezebis gamo specialuri
samecniero terminologia SezRudulad iqna gamoyenebuli.
`Cveni ena qarTuli~ keTil mrCevlad da sando megzurad gamoadgeba maswavleblebsa da moswav-
leebs, presis, radiosa da televiziis muSakebs _ faqtobrivad maT, visac xelT upyria saliteraturo
enis sadaveebi da vinc aminds qmnis Cvens sulier cxovrebaSi. igi didad Seuwyobs xels mSobliuri
enis wiaRSi wvdomas da metyvelebis kulturis donis amaRlebas.
dasasrul, ar SeiZleba yuradRebis miRma darCes miZRvniTi striqoni, romelsac simboluri mniS-
vneloba aqvs da romelSic naSromis avtoris ukeTilSobilesi mizania gacxadebuli. sacnauria, rom
wigni eZRvneba saqarTvelos momavals _ `Cveni skolis gogo-biWebs _ yvela anosa da vanos _ dedaenis
momaval qomagebsa da guSagebs~.
WeSmaritad, Cven patara eris Svilebi varT da, Tu ara yvela anosa da yvela vanos gamZafrebuli
erovnuli TviTSegneba da gacnobierebuli, mizanmimarTuli saerTo Zalisxmeva, albaT gagviWirdeba
Cveni qveynisa da Cveni enisaTvis pativisa da Rirsebis SenarCuneba.
viola kalandaZe
(`burji erovnebisa~ 2003 #1-2)
14
eniT gamoxatuli samyaro
frazeologia
yoveli eri enis meSveobiT aRiqvams samyaros da eniT gamoxatavs Tavis damokidebulebas sam-
yarosadmi.
enis Rrma codna swored am aRqmis floba da gaTavisebaa.
wylidan mSralad amovida. pirSi Calas gamoavlebs. gulidan amoiglejs. guli eubneba. kriWas
Seikravs. yelSi danas gamousvams. guli gadaubrunda. pirSi burTs CaCris. gulze daawva. lelos
gaitans. gulze cecxli moekida. guli gadaayola. sityva banze aagdo.
gaaCumebs. Tavi moxerxebulad daiZvrina. gaerTo. dadumdeba. mizans miaRwevs. saubris Tema gan-
zrax Secvala. daiviwyebs. gabrazda. daRupavs. SeeSinda. grZnobs. dadardianda. moatyuebs.
15
12. qvasac ki wyals gamoadens _ 1. Suriania; 2. moxerxebulia; 3. Ronieria;
13. Sens qerqSi iyavi _ 1. rac gaqvs, imas dasjerdi; 2. rac ginda, is gaakeTe; 3. Sens ojaxs mixede.
14. Cailuris wyali dalia _ 1. Sors wavida; 2. ukvalod daikarga; 3. dakmayofilda.
15. Carxi ukuRma datrialda _ 1. saqme cudad wavida; 2. axali ram daiwyo; 3. saqme swrafad wavida.
16. cas epotineba _ 1. ampartavnobs; 2. uxaria; 3. SeSinebulia.
17. welSi gamarTva _ 1. gaizarda; 2. gamaRlda; 3. gamdidrda.
18. xelis gamarTva _ 1. daxmareba; 2. gacnoba; 3. misalmeba.
19. jvris zidva _ 1. wmindad cxovreba; 2. tanjvis gaZleba; 3. sixarulis gancda.
20. jibidan gavardnili _ 1. TavzexelaRebuli; 2. dakarguli; 3. gaRaribebuli;
4. bibliam udidesi gavlena iqonia kacobriobis azrovnebaze, rac frazeologizmebSic aisaxa. qve-
moT mocemulia swored aseTi frazeologiuri gamoTqmebi. daukavSireT erTmaneTs frazeologia da
ganmarteba:
16
2.ariadnes Zafi b. mosalodneli saSiSroeba, moaxloebuli sa-
frTxe
3. gordias naskvi g. tkbilxmovaneba
1. TiTqmis ocdaaTi weliwadia mag dedakaczed guli Sevardnili hqonia, jer gasaTxovari yofila,
uTxovnia, magram dauwuniaT. (ilia)
2. codna uZleveli faria arsebobisaTvis, Tu magaSi fexi gavidgiT, Tu magaSi win wavdeqiT, Cveni
Rone amoxeTqs magar fesvebs. (ilia)
3. Tavi wagvWama me da xeripss: gamagebineT vin ariso misoust? (k. gamsax.)
17
4. Seni saxeli enaze madgia, guls mawveba warmosaTqmelad. (n. lorTq.)
5. rac giTxariT, daixsomeT da guda-nabadi aikariT!. (m. javax.)
6. imas egona, rom onises didi xani iyo, rac gulidan amoeRo da gadaegdo, daeviwyebina. (yazb.)
7. soflis dedakacobas xom ufro eSinoda oTaraanT qvrivisa. vai imas, visac usaqmod moaswrebda
xolme, Zirianad amoiRebda, Zirianad mosTxrida. (ilia)
8. wignebis gayidvis jeri rom movida, Teimurazma mxolod maSin igrZno da gaigo, rom igi karga
xania Seudga Tavis golgoTas, romlis mwvervali, Savi nisliT daxuruli, jer arc ki moCanda.
(m. javax.)
9. ase gorozoben arzayan da TaraSi, did mojiriTeebad Tavi moaqvT. (k. gams.)
10. droa niRabi avxadoT im erTs gunds, romlis mecnierni aseTs yofas gvaweven qarTvelebs.
(ilia)
11. lopiana ki Tevzaobda, krivobda, Widaobda, Tabaxi dahqonda, mamlebsa da yoCebs swvrTnida,
sajarod aWidavebda, hyidda, yidulobda, nemsis yunwSi Zvreboda da alali guliT cxovrobda.
(m. javax.)
12. gamocdili sut-kneina mixvda, rasac moaswavebda es ambavi, magram Tavi moikatuna, miTam da
araferi icis. (ilia)
13. gegona, arc Samfurs daswvavdi da arc mwvadsa? mgelsac gaaZRebdi da batkansac gadaarCendi?
(m. javax.)
14. ade, ras hRmui upatrono ZaRlsaviT! _ dascina moxucs axalgazrda glexma biWma amxanagebis
samasxarod, _ Senc miTam maraqaSi erevi... Seni rao? (ilia)
15. Robe-yores nu edebi! ra ginda Cemgan, ras metanebi? (m. javax.)
16. miwaze fexs aRar vakarebdi: ca qudad ar mimaCnda da dedamiwa qalamnad! guli grZnobad da
goneba ocnebad gadaqceuli meSvide caze mimafrendnen. (akaki)
17. rodesac cotaTi gaTba da suli moibruna, is wamodga da isev gareT gavida. (a. yazb.)
18. mogvbezrda Treva kus nabijiT. (i. abaSiZe)
19. man Tavi veRar gaarTva ZvelqarTuls, arabuls, iranuls, somxursa da asurul warwerebs. (k.
gams.)
20. cdilobs TvisTavi imdenad gamoakeTos, rom sakuTar fexze dadges. (ilia)
10. miuwereT ganmartebebi (SegiZliaT daixmaroT wigni: aleqsandre oniani, qarTuli idiomebi):
av Tvals ar enaxeba
azrze ar aris
eklebze zis
arc Rvino, arc wyali
meored dabadeba
buzic ar afrenia
gudas piri moxsna
gundrukis kmeva
dabali Robe
dedamiwasTan gasworeba
dros mokvla
dRis sinaTleze gamotana
ena uWris
enaze kbilebis daWera
enis daSaqvra
varskvlavebs eTamaSeba
virze Sejdoma
Tagvi kuds ver moibrunebs
Tavze dasma (vinmesi)
Tavze sayreli
Tavze xelis aReba
Tavi qudSi aqvs
Tavis gadadeba
Tvalebis axela
TvalSi mosvla
Tvalis daxamxamebaSi
iotis odena
kalTis gadafareba
kveris dakvra
kovzis nacarSi Cavardna
leCaqis axda
18
marjvenis moWra
mecamete goWi
mzis gaqroba
miwasTan gasworeba
musris gavleba
mSralze dasma
mxarSi amodgoma
nacris qeqva
nemsis yunwSi gaZroma
or cecxls Soris Cavardna
ormos gaTxra
pirze akeria (vinme an rame)
piri wyliT aqvs savse
pirSi wylis Cagubeba
rZe ar SeSrobia pirze
saRerRelis aSla
talaxSi amosvra
tvinis aduReba
tyemalze zis
fexze dadgoma
frTebis gamosxma
qancis gawyveta
qeris ormoSi Cavardna
Robe-yores modeba
yurebis waReba
Savi katis gadarbena (vinmes Sua)
Sors daiWira
Sublze aweria
Citis rZe ar aklia
Calis gamovleba pirSi
caSi dafrinavs
camde ayvana
cecxlze navTis dasxma
cxviris aweva
ZaRlis ybis gamobma
welebze fexs idgams
wertilis dasma
wylis amRvreva
xazis gadasma
xelis aSveba
xelis gamarTva
xelis dabana
jvars acva
jojoxeTis maSxala
javris amoyra
jvaris zidva
jvari xom ar dagiweria?!
jibesTan ukacravad gaxlavarT
jibidan gavardnili
jibis gatena
jorze Sejda
joridan Camosvla
joxi Cemze gadatyda
19
sityvis Zala
sinonimia
I. daawyvileT sinonimebi:
iafi fxiani
xelsayreli nacvali
musaifi mkvrivi
imeddakarguli daisi
nadimi Tavis danebeba
uimedo gayinuli
magieri baasi
maxvili satrfo
sasowarkveTili xelswrafi
kaTxa daSna
saubari swori
molaybe sulTambrZoli
laCari SfoTiani
lxini xaro
magari laquca
marjve usasoo
yoCaRi xandazmuli
megobari Wiqa
meloti boZeba
mwuxri jabani
damzrali saqmeSi Caxeduli
mitoveba niadag
micema qaCali
mijnuri ybedi
mliqvneli xelmisawvdomi
ormo qeifi
momakvdavi usasoo
moCxubari sasomixdili
mxcovani laparaki
mudam imedgadawyvetili
saqmis mcodne wveuleba
II. mocemulia sinonimuri formebi. miuwereT axsna da daalageT isini maxasiaTebeli niSnis zrdado-
bis mixedviT:
1.
mTvrali SezarxoSebuli _
galeSili _ Zalian mTvrali Seqeifianebuli _
danaTveri _ naqeifari _
galeqebuli _ nabaxusevi _
RviniT gaxeTqili _ naRvinevi _
nasvami _ SeRvinianebuli _
RviniT gamtyvrali _ SebruJuli _
RvinoSi dambali _ gadakruli _
RvinoSi CabuJebuli _ SeWikWikebuli _
gamobruJuli _ momTvralo _
daleuli _ CabuJbuJebuli _
20
2.
yvirili gagani
kivili gniasi
Zaxili yiJina
SemoZaxili xmianoba
Seyvireba RuRuni
yayani wivili
Rriali zriali
Rrianceli xmauri
ayalmayali xmauroba
CurCuli dgandgari
3.
giaxleba Seeqceva
ilukmeba miirTmevs
svleps loRnis
iRmurZleba sanslavs
toravs axramunebs
moloka SeTqvlifa
qva
kenWi didi zomis qva
xvinWi ficrisebri, iatakze dasafeni
xreSi saZirkvlis amosayvani qva
sali wisqvilis qva
sipi swori zedapiris qva iatakad dasagebi
kaJi qviSanarevi qvebi
sasrevi salesavi qva
lodi cecxlis gamosakvesi qva
balavari mdinaris piris qva
filaqani gluvi qva
fiqali qviSanarevi kenWi
dolabi mcire zomis qva
tye
Simali didi da xSiri tye
tevri daculi tye
uRrani Txilis tye
usieri xelovnurad/bunebrivad SeTxelebuli tye
maRnari xSiri da mTaze modebuli tye
koromi muxis tye
Wala kopitis tye
udaburi naZvisa da fiWvis tye
wvriliani Sindis tye
muxnari didi da gauvali tye
Cxari wvrili tye
nakrZali mcire tye
axo gauCexavi tye
Sindnari norCi tye
fiWvnari tye wylis napiras, dabal adgilze
Txilnari didi tye
kopitnari saxnavad gamzadebuli tyis nakveTi
21
Robe
wnulRobe qalaqis garSemo Semovlebuli simagre
tyruSuli margilebis Robe
meseri qviTa da ZeliT movlebuli Robe
xerguli qvis Robe
Zelyore ficris Robe
yore lerwmis Robe
valani cocxali mcenareebis Robe
zRude yanis irvliv Semovlebuli Robe
galavani msxvili wnelis ormxriv wnuli Robe
xirxali dawnuli Robe
ximi cixis, eklesiis Robe
wvima
avdari mcire wvima
isxari msxvilwveTebiani Zlieri wvima
Sxapuna nisliani wvima
TqeSi Zlieri wvima
Tqori qariani wvima
JinJRli wyaldidobis momtani wvima
warRvna Zalian Zlieri wvima
Tavsxma wvrili wvima
kokispiruli wvima cudi amindi (zogadi mniSvnelobiT)
delgma xanmokle, Cqari wvima
ojaxi bedkruli
mokrZaleba gaoceba
xelsayreli Tavmoyra
survili moyivneba
uxeSi jalabi
uiRblo eldanacemi
ubeduri cekva
farTo umZraxad
yairaTiani orWofoba
ylorti gaZalianeba
yoymani momWirne
noyieri uzado
kadniereba uCumrad
gaogneba sazRapro
Sekreba saarako
Sercxvena TvalsaCinod
Tavzardacemuli Wvreta
msxverpli xalvaTi
Suriani siTamame
Camomavloba vedreba
Cumad yuaTiani
usityvod Tavsatexi
rokva moSurne
cqera wamoroSva
cxadad STamomavloba
Zunwi zvaraki
Zneli xelmoWerili
wamocdena nekeri
warmoudgeneli bedSavi
arnaxuli sarfiani
winaaRmdegoba gulisTqma
wundaudebeli tlanqi
mudara ridi
22
V. imuSaveT jgufebSi: Tqven Tavad moifiqreT mocemuli sityvis sinonimuri formebi:
dardi _
lamazi _
Raribi _
mdidari _
laparaki _
Seundo _
didi _
patara _
swrafad _
bevri _
cota _
lxini _
dadis _
daxarja _
lxini _
kamaTi _
mSiSara _
Sroma _
suleli _
Wkviani _
VI. sinonimuri formebi xSirad gamoiyeneba tavtologiis (arasaWiro gameorebis) Tavidan asacile-
blad. SecvaleT winadadebebSi tavtologia sinonimebiT:
mogviTxro, ganacxada, dasZina, Tqva, mogviyva, gvauwya, hkiTxa, miugo,, upasuxa, daatana, vTxoveT,
Cvenma xelmZRvanelma gviTxra ramdenime dRis win skolaSi Catarebuli RonisZiebis Sesaxeb, gviTxra,
Tu ra gamoxmaureba mohyva presaSi skolis speqtakls. man isic gviTxra, rom msgavsi RonisZieba jer
ar Catarebula, da isic gviTxra, rom amaSi uzarmazari wvlili miuZRvis skolis direqtors. maswav-
lebelma gviTxra, rom Semodgomaze evropis erT-erT qalaqSi gaimarTeba moswavleTa SemoqmedebiTi
festivali da gadawyda, rom am festivalze saqarTvelos warmoadgens swored Cveni skolis speqtak-
li.. Cven Zalian davinteresdiT am informaciiT da maswavlebels vuTxariT, rom Zalian gvindoda
am speqtaklis naxva. SemoqmedebiTi klubis erT-erTma warmomadgenelma uTxra maswavlebels, Tu ra
SeiZleboda gaekeTebina SemoqmedebiT klubs imisaTvis, rom moswavleebs evropaSic esaxelebinaT Cve-
ni qveyana da skola. maswavlebelma gviTxra, rom es Zalian kargi idea iyo da aucileblad ifiqrebda
amis Sesaxeb. Semdeg kidev gviTxra, rom aucileblad unda Seqniliyo speqtaklis wardgenis programa,
romelzec muSaoba rac SeiZleba male unda dawyebuliyo. Cvens Sexvedras eswreboda skolis gazeTis
redaqtori, romelmac gviTxra, rom isinic izrunebdnen specialuri orenovani nomris momzadebaze.
maswavleblis SekiTxvaze, Tu vis unda daewera mTavari gverdis statia gazeTSi, gazeTis redaqtorma
uTxra, rom amas yvelaze ukeT gaakeTebda qarTuli enisa da literaturis maswavlebeli, romelic
amavdroulad dasis xelmZRvaneli da scenaris avtoria.
VII. mocemulia zmnis sinonimuri formebi, SeadgineT winadadebebi da gamoiyeneT TiToeuli maTgani:
qona _ aqvs
hyavs, gaaCnia, abadia, Seicavs, moepoveba, flobs, mflobelobs, uWiravs, ukavia, mis xelSia, xelSi
uWiravs, xelze aqvs, mis gankargulebaSia, mis gamgeblobaSia, ekuTvnis, miniWebuli aqvs, ufleba
mosilia, aSavia, atialia, aqvavia, uvis.
nimuSi:
1. eg ras mogcems, groSic ara abadia.
2. stafilo bevr sasargeblo vitamins Seicavs.
yofna _ aris
arsebobs, warmoadgens, Seadgens, moipoveba, sufevs, icis (mTaSi xangrZlivi zamTari icis), modis
(mTaSi Zalian gemrieli kartofili modis), Semosulia (leRvi ukve Semosulia)...
gankurneba:
gankurneba, morCena, gamojansaReba, mokeTeba, gamokeTeba, moxedva (avadmyofisa), momagreba, janze
mosvla, moRoniereba, momjobineba, moSuSeba (tkivilebisa), fexze dadgoma, fexze dayeneba, sikvdils
23
gadarCa, gamobruneba, fexzea (avadmyofi fexzea), ukeTesoba etyoba, daameba (Tavis tkivili dauamda),
gavla (tkivilebma gauara).
damSvideba:
dawynareba, dadinjeba, daSoSmineba, daameba, dayuCeba, gulis molboba, gulis mobruneba, gulidan
gadayra, garindeba, dardis gaqarveba, Cadgoma (qariSxlisa).
Tqma:
warmoTqma, sityvis daZvra, xmis amoReba, ena amoidga, alaparakeba, RaRadi,
Txroba:
moTxroba, gadmocema, moyola, Tqma, pasuxis migeba, gadacema (gadaeci), pasuxobs, uwyeba (auwya),
dasZina, daatana, darTva (naTqvams daurTo), migeba, uambo, pirSi mixla,
24
rogor gamovxatoT saTqmeli
enobrivi konstruqciebi
maerTebeli kavSirebi
I. majgufebeli kavSirebi
25
2. RmerTo, ------------------- Cems naTlias moiyvan aq da ------------------- mamasaxliss. (vaJa)
3. imasTan ------------------- xvewna, ------------------- mudara, ------------------- Tavis Sebraleba ar
gadioda. (yazb.)
4. nacvali ------------------- iasauli oTaraanT qvrivis ezoSi ver gaiWaWanebdnen. (ilia)
5. es maswavlebeli yuradRebas
�����������������������������������������������������������������������������������
ar aqcevda Tavis sagnebs, ------------------ algebras, ------------ geo-
metrias, ------------------- trigonometrias, ------------------- fizikas. (akaki)
6. Cven ------------------- rames vaSavebdiT, ------------------ Tavazianad da megobruladac veqceo-
diT.
7. ivane gaCumebuli ijda da uyurebda ------------------- begs, ------------------- mis amxanags daTas..
8. mowmendili ca gakrialebuliyo -------------------- mzis sxivi mTis wverebs SesTamaSebda. (yazb.)
9. ------------------- rames geubnebi da ------------------- Cems grZnobebs ver gadmogcem.
10. ------------------- Tqven swuxT da ------------------- me mawuxebT, guli maqvs savse WiriTa. (d.
gur.)
11. gavida mouTmenlobis ramdenime wuTi ------------------- CemTvis, ------------------- yvelasaTvis.
12. ver erCis Turme mis mwvanes ------------------- sicxe, ------------------- avdari. (ilia)
13. aRar ismoda iqidan ------------------- SemodgomiT gulis manaTobeli xar-irmis yvirili,
------------------- Svlis xavili, ------------------- turis Cxavili, ------------------- ymuili mSieri
mglisa. (vaJa)
14. aRarsad Canda --------------- qoCora, -------------------- nacara, ----------------- mamlayinwa. (vaJa)
15. am dardisTvis Tavi ver dauRwevia ------------------- zamTarSi da ------------------- zafxulSi.
16. ------------------- vagonebSi, ------------------- sadgurSi saSineli xmauri iyo.
17. setyvas vazebisaTvis ------------------- ------------------- mtevnebi, ------------------- foTlebic ki
daemtvria.
18. qveynis wylis ------------------- gemo, ------------------- xmaurobac ki iseT moalersed aRar eCvene-
boda. (yazb.)
19. ------------------- vlxinobdi, ------------------- vmRerodi. (ilia)
20. ------------------- pirs acmacunebda, ------------------- mtredebs etaneboda dasaWerad. (kldiaSv.)
26
10. ----------------------- erTs uTxar `Seni Wirime~, ----------------------- _ meores. (ilia)
11. ----------------------- mec imasTan erTad movkvdebi, ----------------------- davixsni rogorme iqidan.
(yazb.)
12. ----------------------- moiwyens, atirdeba, ----------------------- moilxens, amRerdeba.
13. ----------------------- CemTan CamodiT, ----------------------- TeatrSi wavideT.
14. faTeraki sworad moklavs erTi iyos, ----------------------- asi. (rusTaveli)
15. ----------------------- mogiyvan im cxens, ----------------------- Tavs Sevwirav Sens megobrobas. (akaki)
16. fanjrebze ----------------------- gulia gamoyvanili, ----------------------- jvaria, -----------------------
kidev dawerilia rame. (ilia)
17. ratom ara var Sveli, an iremi, ----------------------- beCavi kurdReli. (vaJa)
18. Tuki movaxerxebdi, ----------------------- didi yofiliyo da ----------------------- patara, Cavkideb-
di xels da waviyvandi. (akaki)
19. vinc gverdiT amomidgeba, ----------------------- mteri iyos, ----------------------- moyvare, Cemianad
mimaCnia. (akaki)
20. ----------------------- Sewvi da ----------------------- moxarSe, ----------------------- keridan dasZario,
----------------------- gasceri, ----------------------- ganmtkice, is darCeba rac ario. (gamocana)
21. lekvi lomisa sworia, Zu iyos ----------------------- xvadia. (rusTaveli)
22. wadi igi moyme Zebne, axlos iyos ----------------------- Sorad. (rusTaveli)
27
bis SemoRebaze, ---------------------- Tavad Camoayalibes am wesebis Sesrulebis Semmowmebeli ori
patara jgufi.
11. gurami niWieria, ---------------------- zarmacia.
12. ---------------------- eg fexze dadgari vnaxo da Cems Tavs aRar daveZeb.
13. es xma siCumes ---------------------- ---------------------- arRvevs, ---------------------- ratomRac amZa-
frebs kidec. (d. kldiaSvili)
14. yvela buzi bzuiso, futkarTan ---------------------- yvela tyuiso. (andaza)
15. bavSvebi yurs ugdebdnen, ---------------------- arafers ambobdnen.
16. ufrosi gogona Sin datova, umcrosi ---------------------- Tan waiyvana.
17. fuls mogcem, ---------------------- sul ar daxarjo.
18. Rrubliani, ---------------------- wynari dRe iyo.
19. kacma xanjlis tars gaivlo xeli, ---------------------- isev Tavi Seikava. (yazb,)
20. mindia yvelaferze Tanaxma iyo, ---------------------- ki mariams azri ar Seecvala.
21. im dros, ---------------------- gasuli saukunis samocian wlebSi, evropaSi axali tendencia ikide-
bda fexs.
22. qvebs Sua aTasobiT ewyo Tevzis pawawina kvercxebi, ---------------------- qviriTi. (akaki)
ise, rogorc; da; xan...xan; ara Tu...aramed; aRar...aRarc; Tu; rogorc; an...an; ise;
oRond; an; rogorc...ise; magram.
1. Salva Cqari nabijiT modioda, Tumca terfebi ewepeboda quCas, da gzas gadioda mixvev-mox-
veviT, klakvniT ----------------------- ----------------------- SoTas Zveli sityvebi (`magram amslides
lxinTagan survilTa diadobani~) iklakneboda mis tvinSi. (n. lorTq. `Selocva radioTi~)
2. dabneuli, gakvirvebuli ---------------------- aRfrTovanebuli bavSvebi Tvals ver aSorebdnen
Sinisaken mimaval gucas. (j. qarCxaZe `mariana~)
3. asurelebi ----------------------- hyidian TavianT suls, xolo misionerebic -------------------hyidu-
loben, ----------------------- qaTmebs, yvelsa da brinjs. (m. javax. `lambalo da yaSa~)
4. me siamovnebiT mogarTmevT karga mozrdil wigns, ----------------------- Cveni bromleis,
----------------------- sxva amerikeli miliarderebis Sesaxeb.
5. lia ----------------------- Worfliani iyo, ----------------------- kbili aklda. (a. sulakauri, `zeviT
da qveviT~)
6. sxva dros iqneba erTi Taviseburi mkvaxe sityva etkica oTaraanT qvrivs am qebisaTvis,
----------------------- axla ki gaCumda. (ilia `oTaraanT qvrivi~)
7. ----------------------- Tqven ar gyavT rokfeleri, morgani, bromlei, ----------------------- maT ara
hyavT lenini, bethoveni, kanti. (n. lorTq. `Selocva radioTi~)
8. bolos ki aedevna, ----------------------- samogzaurod evropaSi Camosuli amerikeli, romlis
Tvisac sul erTia, romel qalaqSiac iyos, ----------------------- siamovnebiT gaataros dro. (n.
lorTq. `Selocva radioTi~)
9. rao?! am siberis dros Semiyvarda?! ra sisulelea, Jini minda davikmayofilo, -----------------------
es saidumloeba mizidavs?... gaugebari ambavia. (n. lorTq. `Selocva radioTi~)
10. drois simcires ----------------------- ganvicdidi, ----------------------- SimSils -----------------------
wyurvils ganicdian xolme. (a. sulakauri `zeviT da qveviT~)
11. da yovelTvis naxulobda saTanado manZilze mjdom ----------------------- mdgom eli-heqsleis...
----------------------- furclavdnen Jurnal-gazeTebs, ----------------------- musaifobdnen Cveu-
lebrivad... (n. lorTq. `Selocva radioTi~)
12. galiaSi damwyvdeul da SeuCvevel mxeciviT veZebdi gasaZvrens, ----------------------- ver vipove.
(m. javaxiSvili `lambalo da yaSa~)
13. ramino ----------------------- sruliad Sewyvitavda sulis Tqmas, did xans, did xans; ----------------------
ki ise moiTqvamda suls, rom TiTqos simaRle emateboda. (n. lorTq. `Selocva radioTi~)
14. da sanam dilis sauzmes gavaTavebdi, yaSas risxva da lanZRva ----------------------- erTi mxridan
ismoda, ----------------------- meoredan. (m. javax. `lambalo da yaSa~)
15. im agentebis SuamavlobiT sakuTar mrevls ----------------------- kaTolikeTa eklesias mihyidis
xolme, ----------------------- anglikanurs, ----------------------- kidev episkoposs pavles. (m. javax.
`lambalo da yaSa~)
16. aseTi saSualebiT, gaWirvebiT, cota zeviT avaTrie... gverdi gatexili aRmoaCnda... da
----------------------- ----------------------- krinti, kvnesa ar aRmoxdenia, goneba ar dakargvia,
----------------------- xmac ar Sescvlia, mosazreba ar Sesustebia. (n. lorTq. `Selocva radi-
oTi~).
28
maqvemdebarebeli kavSirebi
I. adgili da dro
29
18. iq wavida, ------------------------------ guli miuwevda.
19. yvelam iqiT miixeda, ------------------------------ ayalmayalis da Cxubis xma modioda.
20. es wylis dasalevad ------------------------------ Cavedi xevSi, maSin vitkine. (vaJa)
21. bolos, ------------------------------ saqme gayofaze midga, maSin ki daibnen da yvelam Tavi Seikava.
22. ------------------------------ xalxi kargad ar gaigebs yvelafers, manamde ver dawynardeba.
23. aleqsandrem iqiT gaixeda, ------------------------------ sul ramdenime wuTis win wavida keso.
24. mivida iq, ------------------------------ iyo dabinavebuli stumari.
25. ------------------------------ amaze mogiyvebodeT rames, erT ambavs giambobT.
26. ------------------------------ erT saqmes daamTavreb, meore mere daiwye!
27. ------------------------------ girCevnia, iq darCi.
28. ------------------------------ ki moindomebda, maSin SeeZlo daereka, da maSinve iq gavCndebodi.
29. axlave iq wavidnen, ------------------------------ mosulan.
30. gavediT ------------------------------ ------------------------------ qalaqidan, megobrebi Segvxvdnen.
II. viTareba
(rogor xdeba moqmedeba?)
30
9. [kvamlo], xandaxan -------------------------- agvibam xolme Tvals, -------------------------- Cvens saku-
Tar ubedurebasac vera vxedavT. (ilia)
10. civia, -------------------------- ukvdaveba da Cumia, -------------------------- gancxroma. (ilia)
11. epidemiam -------------------------- SeaSina yvela, -------------------------- xalxi erTmaneTTan aRar
midi-modioda.
12. mas -------------------------- uyvarda Tavisi qveyana, -------------------------- Tavs grZnobda iq kar-
gad.
13. nesti dasavleT saqarTveloSi -------------------------- sagrZnobia, -------------------------- aRmosa-
vleTSi.
14. -------------------------- imaT gadawyvites, Cvenc -------------------------- moviqceT.
15. -------------------------- Zneli gamodga kalmaxis daWera, -------------------------- ufro miZlierde-
boda survili imis daWerisa. (gogeb.)
16. -------------------------- gavufrTxildebi, -------------------------- Cvenive Tavs.
17. -------------------------- met xans uyurebda avadmyofs, -------------------------- metad tkioda guli.
18. yvelaferi miTxari daufaravad, -------------------------- mamas.
19. -------------------------- gaitacebda xolme kiTxva, -------------------------- Wamac ki aviwydeboda.
20. Tavs -------------------------- gvaCvenebda, -------------------------- Zalian wuxda.
21. bevrad ukeTesad miRebuli iyvnen qarTvelebi, -------------------------- didi ojaxis Svilebi da
TvaltanadobiTac arCeulebi. (akaki)
22. -------------------------- advilad swavlobda enas, -------------------------- erT weliwadSi Tavisu-
flad laparaki SeZlo.
23. oTaraanT qvrivs bostanSi muSaoba -------------------------- uyvarda, -------------------------- sxvis
xels ar miakarebda. (ilia)
24. mas Turme darejan batoniSvili agondeboda, romelic anebivrebda, --------------------------
Svils.
25. mze am mxareSi -------------------------- mcxunvarea, -------------------------- sxvagan.
26. yvelaferi -------------------------- swrafad moxda, -------------------------- veravin azrze mosvla
ver moaswro.
27. arwivi -------------------------- dacuravda caSi, -------------------------- Savi nafoti uzarmazar
lurj morevSi. (javax.)
28. gogim, -------------------------- gamocdilma kacma, maSinve ifiqra, rom aq raRac unda momxdari-
yo.
29. bavSvebs -------------------------- SeeSindaT, -------------------------- gaqceva daapires.
30. -------------------------- mexveodnen gars, ���������������������������������������������������������
-------------------------- ������������������������������
didi omidan moulodnelad dabru-
nebuls.
31. imis Semdeg gamoiwvies elgujas Soreuli naTesavebi, -------------------------- damcvelni imis gva-
reulobis interesebisa. (yazbegi)
32. yvelaferi swrafad warimarTa, -------------------------- -------------------------- erT saaTSi yvelani
Tavisufali viyaviT.
33. wasvlisaTvis mzadeba adreve daviwyeT, -------------------------- -------------------------- Tvis bolo-
saTvis yvelaferi ukve mzad iyo.
34. misi -------------------------- eSinodaT, -------------------------- sulTamxuTavis. (akaki)
35. -------------------------- Tqva dedam, Cvenc -------------------------- moviqceviT.
31
III. mizezi da mizani
1. umcrosma ufross unda daujeros, ----------------------- ufross meti Wkua da gamocdileba aqvs.
2. yvelaferi droulad gamomigzavne, ----------------------- mec movaswro da ukanac droze gamogi-
gzavno.
3. stumrebma simRera SemosZaxes, ----------------------- maTi sixarulis sagani yvelas gaego.
4. ----------------------- yvelaferi kargad gaigo, gamocdisac aRar eSinoda.
5. me yvelafers vityvi, ----------------------- sicrueSi cxovreba aRar minda.
6. aleqsandre swrafad gaeSura nikolozisaken, ----------------------- axali ambavi dauyovnebliv Se-
etyobinebina.
7. ----------------------- asea, Sen nuRar geSinia!
8. me yovelTvis vizruneb -----------------------, ----------------------- Sen Sens miznebs miaRwio.
9. ----------------------- veraferi gaiges, gzis gagrZelebis survilic ki dakarges.
10. `me Conguri ----------------------- minda, ----------------------- simarTles msaxurobdes.~ (akaki)
11. maTiam dauZaxa yvelas, ----------------------- gaecvalaT tyviebi da yvelani Zmad gaficuliyvnen.
(yazb.)
12. ----------------------- sxva adgili ar iyo, axalgazrdebi qalaqis baRSi iyridnen Tavs.
13. cota xnis laparakis Semdeg me wamovedi, ----------------------- winaswar SerCeuli adgili dameT-
valierebina.
14. mariami ukan daedevna wasuls, ----------------------- venaxidan saqonlis gamorekvaSi daxmareboda.
15. ana sul ukan iyureboda, ----------------------- saSiSroebas swored iqidan grZnobda.
16. ----------------------- fexiT siaruli aRar SeeZlo, uremze dasves.
17. ramdenime wuTSi did moedanze xalxi Segrovda, ----------------------- qalaqSi Camosuli stumre-
bisaTvis Soridan mainc moekraT Tvali.
18. elene sazRvargareT gaemgzavra, ----------------------- evropis romelime universitetSi gaegr-
Zelebina swavla.
19. jariskaci mzad iyo, ----------------------- meTauris brZaneba dauyovnebliv Seesrulebina.
20. `aragvi erTgan kldovan kides gametebiT exleboda, ----------------------- axali gza gaekvlia.~
(akaki)
32
IV. subieqti, obieqti, gansazRvreba
gansazRvra, ganmarteba saxeliT gamoxa- romelic is kaci, romelic guSin Semxvda, Cemi
tuli wevrisa iseTi...rogoric mezobelia.
wveuleba swored iseTi gamovida,
rogoric mindoda.
mosalodneli Secdomebi:
1. Tu mTavari winadadebis saxeliT gamoxatul wevrs erTvis CvenebiTi nacvalsaxeli (es, eg, is...)
da damokidebuli winadadeba gansazRvravs am saxels, kavSiri unda iyos romelic (da ara vinc an
rac): me davinaxe kaci, vinc gurams elaparakeboda. (vin davinaxe? _ vinc gurams elaparakeboda.
magram: me davinaxe is kaci, romelic gurams elaparakeboda. romeli kaci davinaxe? _ romelic
gurams elaparakeboda).
2. Zalian xSirad arasworad gamoiyeneba sadac da romelic kavSirebi: daimaxsovreT: sadac aRniS-
navs adgils: mivida iq, sadac gurami elodeboda. (sad mivida? _ sadac gurami elodeboda).
Tu adgilze ar aris miTiTeba, Secdomaa sadac kavSiris gamoyeneba. arasworia: epizodi, sadac
moTxrobilia luarsabisa da darejanis daqorwineba, sakmaod vrcelia. (romeli epizodia vrce
li? _ romelSic moTxrobilia...).
3. romelic kavSiri brunvaSi uTanxmdeba damokidebuli winadadebis zmnas da ara mTavari wina-
dadebis zmnas: sworia:
is kaci, romelic guSin vnaxe, Cemi mezobeli aRmoCnda.
is kaci, romelmac gamarjoba miTxra, Cemi mezobeli aRmoCnda.
is kaci, romelsac gamarjoba vuTxari, Cemi mezobeli aRmoCnda.
is kaci, romlisTvisac gamarjoba ar miTqvams, Cemo mezobeli aRmoCnda.
is kaci, romelzedac cuds meubnebodnen, Cemi mezobeli aRmoCnda.
is kaci, romlis simarTleSic darwmunebuli ar viyavi, Cemi mezobeli aRmoCnda.
is kaci, romliTac amayobda mTeli qalaqi, Cemi mezobeli aRmoCnda.
is kacebi, romlebic guSin movidnen, Cemo mezoblebi aRmoCndnen.
is kacebi, romlebmac guSin adamiani gadaarCines, Cemi mezoblebi aRmoCndnen.
4. daimaxsovreT:
ise... rogorc
iseTi... rogoric
mwyuria ise, rogorc arasdros. (rogor mwyuria? _ rogorc arasdros)
minda iseTi namcxvari, rogoric guSin wveulebaze iyo. (rogori namcxvari? _
rogoric wveulebaze iyo.)
33
6. gogona, ---------------------------- kuTxeSi mimjdariyo, Cumad tiroda.
7. sjobia, ---------------------------- eg brZaneba aRasrulo.
8. Senobis Tavze gamoCnda kaci, ---------------------------- qvemoT darCenilebs xels uqnevda.
9. ---------------------------- Cems Sromas xedavs, ar SeiZleba augi ifiqros Cemze.
10. mosavals ---------------------------- piri uCans, ---------------------------- avi TvaliT ar inaxvis.
11. moveswrebi, ---------------------------- mindoda, zamTrisagan daCagrulsa. (akaki)
12. nikolozma iqiT miixeda da dainaxa zustad ---------------------------- Senoba, ----------------------------
mdinaris meore napirze idga.
13. gogona TandaTan Sordeboda biWs, ---------------------------- zeviT aweul xels isev uqnevda da
Tan raRacas uyviroda.
14. darwmunebuli var, ---------------------------- iq raRac moxda.
15. xSiri burusi, ---------------------------- dabla Camowoliliyo da kunT-kunTad ido dedamiwaze,
Zalzed abnelebda iqaurobas. (yazb.)
16. ai, aq aris is kaci, ---------------------------- es ambavi moitana.
17. oTaraanT qvrivi am bolo xanebSi kargad xedavda, ---------------------------- Svils guneba ecvala.
(ilia)
18. am saocar sanaxaobas TvalebgafarToebuli Sehyurebda patara sandro, ----------------------------
kargad ver gaerkvia ra xdeboda.
19. sofels zemodan dahyurebda ori mTa., ---------------------------- Soris dacemul vakeze odesRac
viRac dasaxlebula da gamravlebula.
20. melas ---------------------------- agondeboda, is esizmrebodao. (andaza)
saxli, (1)----------------------------- axla Tqven xedavT, saukunis winaa aSenebuli. igi am qalaqSi cno-
bilma sazogado moRvawem aaSena. maSin mas ruseTidan mouwvevia arqiteqtori da saxlis proeqti mas
Seuqmnia. amitomacaa es nageboba ase gansxvavebuli sxva Senobebis arqiteqturisagan. is arqiteqtori
ise moxiblula qalaqis silamaziT, rom ramdenime xans aq sacxovrebladac darCenila. mas am qalaqSi
cxovrebis periodSi xuTi nageboba auSenebia, (2)----------------------------- axlac ki gamorCeulia Tavisi
silamaziT. amboben, rom am arqiteqtors, (3)----------------------------- saocrad Sehyvarebia aqauroba,
qarTulic ki uswavlia. ai, aseTia istoria am lamazi Senobisa, (4)----------------------------- Tqveni yura-
dReba miiqcia. Tqven namdvilad meti ram SeiZleba gaigoT am arqiteqtorisa da misi moRvaweobis
Sesaxeb im wignidan, (5)----------------------------- me maqvs da (6)-----------------------------, Tu gnebavT,
gaTxovebT. es is wignia, (7)----------------------------- Cemma megobarma Cemi didi TxovniT moskovidan
gamoiwera da (8)----------------------------- bevri saintereso ambebia moTxrobili arqiteqturis Sesaxeb.
Cemi megobari, (1)----------------------------- me Zalian miyvarda, axla germaniaSi cxovrobs. Cven er-
Tad gavizardeT, erT skolaSi vswavlobdiT da erTad did dros vatarebdiT. me xSirad vigoneb
mas, yovelTvis menatreba igi, (2)--------------------------------- Cemi cxovrebis didi nawili gamitarebia.
erTxel Cvenma maswavlebelma, (3)----------------------------- Cven Zalian gviyvarda da (4)------------------
----------- gakveTilebis Semdeg vmecadineobdiT xolme, TavisTan dagvpatiJa. ra Tqma unda, wavediT.
gzaSi movifiqreT, misTvis torti gveyida. jer erT maRaziaSi mivediT, (5)----------------------------- da-
ketili dagvxvda. mere meore maRaziaSi wavediT da iq patara torti da kanfeti `daTunia~ viyideT,
(6)----------------------------- orives Zalian gviyvarda. wavediT maswavlebelTan, (7)------------------------
----- mdinaris meore mxareze hqonda saxli. zamTari iyo, gza sul yinulebiT iyo dafaruli da nela
mivdiodiT. bolos mivediT. zari davrekeT maswavlebelTan, kari gaiRo da uceb... didi ZaRli gamo-
varda, ----(8)------------------------- pirdapir Cems megobars miaSura da yefa dauwyo. imas SeeSinda, uceb
moisrola parki, (9)----------------------------- tkbileuloba eyara da gaiqca. ZaRlma yefas Tavi aneba da
tkbileulobas dauwyo ynosva... Cveni maswavlebeli icinoda, vicinodiT Cvenc.
34
dilidan wvimda, ase rom saseirnod
ase rom wasvlaze aRarc gvifiqria.
Sedegi ris gamoc gadauReblad Tovda, ris gamoc gze-
bi Caiketa.
Tumca Zalian daRlili iyo, mainc
swrafad garboda.
Tumca...mainc TumcaRa saqmisa veraferi gaigo,
TumcaRa kiTxva mainc ar dausvams.
gamoricxva, sapirispiro viTareba miuxedavad imisa, miuxedavad imisa, rom araferi ico-
rom da, gamocdaze (mainc) gavida.
magram mainc avad viyavi, magram mainc wavedi sa-
marTalia...magram seirnod.
marTalia, avad var, magram mainc
waval saseirnod.
gindac avad viyo, mainc waval sa-
gind seinod.
ararealuri gamoricxva Tund/Tundac Tundac araferi miTxra, mainc
ragind vxvdebi yvelafers.
Tugind ragind kargi iyos, ukeTesi yovelT-
vis moiZebneba.
rac unda Tqvas, Sen ar Seepasuxo.
rac (ar) unda vinc unda iyos, sulerTia, es gada
vinc (ar) unda eci.
ganurCevloba rogoric (ar) rogoric ar unda iyos, mogitan da
unda Sen Tavad gadawyvite, iyidi Tu ara.
sadac (ar) unda sadac ar unda iyos, mogiyvan da rac
ginda, is uTxari.
Tumca; Tuki; sadac (ar) unda; ris gamoc; Tundac; rom; miuxedavad imisa, rom; Tu ase rom;
gind; ramdenic (ar) unda; rogorc (ar) unda; rac (ar) unda.
35
17. samaSvelo jgufi ---------------------------- droze ar mosuliyo, es uwyinari garToba SeiZleboda
tragediiT dasrulebuliyo.
18. imas ---------------------------- eswavla, misgan kargi specialisti dadgeboda.
19. ---------------------------- ---------------------------- moxdes, Cven mainc erTad viqnebiT.
20. ---------------------------- ewyinos, aucileblad unda uTxra.
21. mSvenieri saRamo iyo, ---------------------------- im saRamos iq davrCi. (ilia)
22. ---------------------------- Tqven yvela im SeniSvnasa da survils gaiTvaliswinebT, rac recenziaSia
warmodgenili, Tqveni naSromi sabolood karg saxes miiRebs.
23. ---------------------------- momkali, mainc verafers getyvi.
24. ---------------------------- daRlilic iyo da ugunebobac etyoboda, ---------------------------- Ti-
Toeul sityvas yuradRebiT miTargmnida.
25. ---------------------------- ---------------------------- ilaparako, Seni mainc aRar mjera.
26. qalaqSi mxolod erTi klinika iyo, ---------------------------- iq misuls sakmaod did rigSi uwevda
dgoma.
27. ---------------------------- ---------------------------- uTxra, Sensas mainc ar daijerebs.
28. am sastumroSi siamovnebiT davrCebodi, ---------------------------- Tavisufali nomeri iqneboda.
29. ---------------------------- am sazogadoebaSi vinmes sapirispiro azri ara aqvs aRniSnuli proble-
mis arsebobis Sesaxeb, maSin SesaZleblad mimaCnia am problemis gadasaWreli gzebis Ziebis
dawyeba.
30. ---------------------------- ---------------------------- cud gunebaze iyos, Svilis danaxvaze saxe gaunaT
deba xolme.
Semajamebeli savarjiSoebi:
36
(13) _________________ aleqsandre makedonels saqarTvelo daupyria, qveynis mmarTvelad azoni
dausvams. aleqsandres mouklavs mcxeTis mamasaxlisi samarac da misi Zmac. samaras sami wlis Zmiswu-
li farnavazi dedas kavkasiis mTebSi gauxiznavs. amiT gadaurCenia dedas Svili sikvdilisagan. (14)
_________________ farnavazi davaJkacebula, Seukrebia yovelni qarTvelni, SebrZolebia azons,
daumarcxebia igi da Tavad gamxdara saqarTvelos mefe. da bolos leonti mroveli dasZens: `ese
farnavaz iyo pirveli mefe qarTlsa Sina qarTlosisa naTesavTagani. aman ganavrco ena qarTuli da
arRara izraxeboda sxua ena qarTlsa Sina Tvinier qarTulisa. da aman Seqmna mwignobroba qarTuli.~
bunebrivia, (15) _________________ amis wakiTxvis Semdeg gagiCndeba kiTxva _ ratom daakavSira me-
matianem qarTuli enis gavrcelebisa (16) _________________qarTuli mwignobrobis Seqmna aleqsandre
makedonelis laSqrobisa (17) _________________berZenTa mier xelmwifed dasmuli kacis azonisagan
Tavdaxsnis periodTan? kiTxvas (18) _________________ vupasuxoT, unda gavixsenoT _ ras Cauyara
safuZveli aleqsandre makedonelma (19) _________________ra xdeboda elinizmis dros.
....................................
qarTuli erovnuli Tavdacva sam Zalas eyrdnoba _ qarTuli ena, kavkasiiis xalxTa Zmoba, qris-
tianoba. (20) _________________ase iqneba monRolTa Semosevamde. maTi gabatonebis Semdeg mdgo-
mareoba arsebiTad Seicvleba. daiwyeba Tavdacvis pasiuri iaraRis gamoyeneba _ qveynis gadarCenis
mizniT zvarakad Tavis dadeba. es pasiuri koncefcia mTlianad Secvlis Zvel aqtiur koncefcias....
es msxverplis gaRebis koncefciaa. TandaTanobiT knindeba (21) _________________knindeba Cve-
ni qveyana. amgvari cvlileba safuZveli gaxda (22) _________________ politikuri dacemisa, (23)
_________________kulturuli daqveiTebisac. daqveiTebis procesi bunebrivia, rameTu eri aRar aq-
tiurobs. xalxi pasiurad elis gmirs, (24) _________________konkretul istoriul periodSi mxsne
lad moevlineba qveyanas.
(akaki baqraZe `sevda istoriisa~, wignidan `akaki baqraZe skolas~)
15. mocemulia ori winadadeba. daakavSireT isini gamoricxvisa da sapirispiro viTarebis gamomxat-
veli kavSirebiT.
1. qalaqs eleqtroenergia ar miewodeboda. moZraoba ar Sewyvetila.
2. cudi amindi iyo. frena ganxorcielda.
3. sakiTxis arsSi kargad ver gaerkvia. diskusiaSi Caeba.
4. didi sastumro iyo. nomrebi dakavebuli aRmoCnda.
5. Rrubliani amindi iyo. zRvaze gavdiodiT.
6. luarsabi uSvilo iyo. amaze didad ar wuxda.
7. oTaraanT qvrivi SvilisaTvis Tavdadebuli deda iyo. Svils winaaRmdegoba ar gauwia, rom sa-
xlidan wasuliyo da mojamagired damdgariyo.
8. ilia WavWavaZis mTeli Semoqmedeba erovnuli problemebiT iyo aRbeWdili. igi did yuradRebas
uTmobda msoflioSi mimdinare procesebs.
9. globalizacia ganviTarebuli sazogadoebis axali xedvaa. axal TaobaSi erovnuli cnobierebis
Camoyalibeba umniSvnelovnesi sakiTxia sazogadoebis ganviTarebisaTvis.
10. reforma sazogadoebis ganviTarebas emsaxureba. sazogadoebis didi nawili Znelad egueba mas.
saqmiani qaRaldebi
I. sainformacio gancxadeba
nimuSi:
gancxadeba
samSabaTs, saRamos 7 saaTze, Sedgeba XI klasis moswavleebis mier Seqmnili dokumenturi filmis
Cveneba.
Cveneba gaimarTeba skolis saaqto darbazSi.
moswavleTa kavSiri
pirovnebis gancxadeba aris speciluri formiT Sedgenili teqsti, romliTac pirovneba iTxovs
raRacas dawesebulebisagan. pirovnebis gancxadeba SeiZleba iyos nebarTvis aRebis, gaTavisufleb-
is, vadis Secvlis, gacdenili saaTebis sapatiod CaTvlis Sesaxeb, aseve igi SeiZleba Seicavdes
Txovnas, saCivars, Setyobinebas. yovelgvari gancxadeba iwereba erTi saerTo formis mixedviT,
romlisaTvisac damaxasiaTebelia Semdegi niSnebi:
1. furclis marjvena mxares iwereba, Tu vis miemarTeba gancxadeba.
2. momdevno xazze iwereba, Tu visganaa gancxadeba.
3. erTi xazis gamotovebiT gamokveTilad iwereba sityva `gancxadeba~.
4. kidev erTi xazis gamotovebiT abzaciT iwereba ZiriTadi teqsti, romelic aucileblad unda
Seicavdes gancxadebis daweris mizezs, dasabuTebas da ganmcxadeblis survils. gancxadebis
axsniTi nawili SeiZleba erT abzacze meti iyos, am SemTxvevaSi ganmcxadeblis survili dai-
wereba abzaciT da daiwyeba sityviT `gTxovT~.
5. ZiriTadi teqstis Semdeg erTi xazis gamotovebiT iwereba ori informacia: furclis marcxe
na mxares _ TariRi, marjvena mxares _ ganmcxadeblis xelis mowera.
38
gancxadebis forma
gancxadeba
gancxadebis nimuSebi:
moxsenebiTi baraTi
gacnobebT, rom ama wlis 20-21 oqtombers XI klasis moswavleebma Cemi organizatorobiT moaw-
yves eqskursia mesxeTSi. sameurveo sabWos gadawyvetilebiT samgzavro Tanxa gaica skolis biu-
jetidan. Tanxis odenoba Seadgenda 250 lars. eqskursia warmatebiT Catarda, gamoyofili Tanxa ga-
daericxa satransporto gaerTianebas angariSis nomerze: # 654934271134679. garda satransporto
Tanxisa, erTi Ramis gaTevis safasuri Tanxa, 180 lari, gadairicxa sastumro `mesxeTis~ angariSze,
# 756442647863902; RamisTevis Tanxa Tavad moswavleebma gaiRes.
warmogidgenT gadaricxuli Tanxis Sesabamis qviTrebsa da sxva dokumentacias.
39
q. quTaisis me-5 sajaro skolis direqtors
baton irkli axvledians
amave skolis buRaltris maia laRiZis
axsna-ganmartebiTi baraTi
IV. xelwerili
xelwerilis nimuSi:
xelwerili
qalaq Tbilisis 34-e skolis moswavlis aleqsandre abakelias mSobelma, guram abakeliam, a. w.
24 noembers skolis arqividan gavitane Cemi Svilis dabadebis mowmoba saWiroebis adgilze warsad-
genad.
dabadebis mowmoba skolis samdivnos unda Cavabaro gatanis dRidan araugvianes or kviraSi.
1. fuladi sesxi;
2. sakuTar qmedebaze moraluri pasuxismgebloba (pirobiT, rom Cadenili saqcieli aRar ganmeor-
deba);
3. skolis biblioTekidan wignis erTaderTi egzemplaris gatana da daTqmul vadaSi dabrunebis
valdebuleba;
4. skolis saxelmZRvaneloebiT sargebloba maTi dauzianeblad dabrunebis valdebulebiT;
5. proeqtiT gaTvaliswinebuli samuSaos SesrulebisaTvis skolis kompiuteris gatana droebiTi
sargeblobis mizniT dauzianeblad dabrunebis valdebulebiT.
40
V. avtobiografia da e. w. CV
avtobiografia aris pirovnebis mier ganvlili cxovrebis da mis mier miRweuli Sedege-
bis aRwera garkveuli mizniT. avtobiografiaSi ZiriTadad aRiwereba pirovnebis vinaoba, misi
ojaxuri mdgomareoba, ganaTleba, dakavebuli Tanamdebobebi an sxva saqmianoba. avtobiografiis
Tanamedrove saxeobaa egreT wodebuli CV, rac momdinareobs laTinuri sityvidan: `Curriculum
vitae~ [kurikulum vite] `cxovrebis mimdinareoba~; visime cxovrebis aRwera, mokle cnobebi vi-
sime cxovrebis Sesaxeb~ (ucxo sityvaTa leqsikoni)
avtobiografiis nimuSi:
avtobiografia
me, mariam maisuraZe, davibade 1972 wlis 4 seqtembers. 1979-1989 wlebSi vswavlobdi quTaisis
pirvel saSualo skolaSi. 1994 wels Cavabare Tbilisis saxelmwifo universitetis ekonomikis
fakultetze. 1999 wels davamTavre universiteti da amave wlidan daviwye muSaoba quTaisis
gamgeobaSi specialistis Tanamdebobaze. 2001 wlidan gadamiyvanes ufros specialistad. 2002
wlidan vmuSaob quTaisis sagadasaxado samsaxurSi ganyofilebis gamgis moadgiled.
vflob qarTul, rusul da inglisur enebs. myavs meuRle da erTi Svili.
3. II. 2006 w. m. maisuraZe
CV
mariam maisuraZe
CV
kvalifikacia: ekonomisti
interesebi:
kiTxva da mogzauroba.
41
Cven Tavad vqmniT teqsts
SeadgineT:
1. Tqveni avtobiografia;
2. Tqveni CV
daxasiaTebis nimuSi:
daxasiaTeba
Tornike kekelia aris dadebiTi pirovneba. igi gamoirCeva gonierebiT, kargi qceviT. Tornike
aqtiurad monawileobs moswavleTa TviTSemoqmedebis RonisZiebebSi. gansakuTrebul midrekilebas
amJRavnebs teqnikuri sagnebisadmi. aris yuradRebiani, megobruli, ukonfliqto pirovneba, agreTve
TviTkritikuli, kargad afasebs sakuTar SesaZleblobebs. igi aqtiuri pirovnebaa da xSirad karg
wamowyebaTa iniciatori.
5.III. 2006 w. klasis damrigebeli m. TvalavaZe.
rekomendaciis nimuSi:
rekomendacia
elene gelaSvili aris kargi pedagogi.. igi ramdenime welia aswavlis qarTul enas araqarTvel
msmenelebs. misi gakveTilebi yovelTvis gamoirCeva maRali profesionalizmiT, meToduri gamar-
TulobiTa da axali strategiebis kargi codniT. elene gelaSvili mzardi pirovnebaa, mas mudmivad
surs srulyos Tavisi codna da aimaRlos profesiuli done. ramdenime xnis win gaiara kvalifi-
kaciis asamaRlebeli kursebi. igi am kursebze daeufla uaxles meTodebsa da strategiebs, amiT
srulyo Tavisi codna.
elene gelaSvili aris ninowmindis `enis saxlis~ TanamSromeli. igi aris kargad organizebuli
da pasuxismgeblobis grZnobis mqone pirovneba. misi damokidebuleba msmenelebTan da moswavleeb-
Tan gamorCeulia, igi aris momTxovni, magram amave dros samarTlianobis unariT dajildoebuli
pedagogi, amitom masTan moswavleebi kargad grZnoben Tavs.
kidev unda aRiniSnos misi erT-erTi gamorCeuli Tviseba, igi gawonasworebuli pirovneba da
amave dros gunduri muSaobis unariT dajildoebuli adamiania. misi es Tvisebac aadvilebs masTan
muSaobas.
aqve unda aRiniSnos elenes pirovnebis iseTi Tvisebebi, rac mas sando da Seucvlel megobrad
warmoaCens. igi aris samarTliani, TanagrZnobis unariT aRsavse, mas siamovnebs adamianebisTvis
daxmarebis gaweva da Tanadgoma.
nana kandelaki
Tbilisis saxelmwifo universitetis profesori
42
VII. oqmi
oqmi aris raime oficialuri Sekrebis aRwera. oqms ZiriTadad adgens specialurad gamoyofili
pirovneba (mdivani) da adasturebs sxdomis Tavmjdomare. oqms Tan erTvis orive xelmowera.
saWiroebis SemTxvevaSi keTdeba oqmis amonaweri.
oqmis nimuSi:
azri gamoTqves: unda Seiqmnas ukrainistikis instituti, xolo qarTvelologiuri skolis centri
safakulteto organo iqneba. gamoiTqva mosazreba am ukanasknelis saxelwodebis Sesaxeb. gamoiTqva
mosazrebebi, Tu ra daerqvas mas: qarTvelologiuri centri Tu qarTvelologiuri skola.
daadgines: fakultetze Seiqmnas ramdenime instituti da departamenti. kenWi uyaron, vin aris
momxre, winaaaRmdegi, Tavi vin Seikava. winaaRmdegi ar aRmoCnda, Tavi Seikava samma damswrem.
43
amonaweris nimuSi
oqmi # 5
amonaweri
25 marti, 2007 w.
eswrebodnen _ fakultetis sabWos wevrebi _ 148 wevri
dRis wesrigi _ 1. fakultetis intituciuri mowyoba
2. sagamomcemlo sabWos arCevnebi
3. humanitarul fakultetis samovlinebo xarjebis gamanawilebeli komisiis arCeva.
moismines: humanitaruli fakultetis dekanis informacia instituciuri mowyobis Sesaxeb. insti-
tutSi erTiandebian erTi dargis specialistebi, institutSi Seva ramdenime departamenti. depar-
tamenti moicavs kvlevis mimarTulebebs.
44
testebi
1. testi
4. romelia swori:
a) karis-kaci b) kariskaci g) karis kaci
2. testi
45
8. dawereT sworad:
vaxtangim sairmes goraze uzar-mazari saxli aaSena.
3. testi
9. gaasworeT winadadeba:
qalma romelmac kiTxvis qveS daayena prezidentis avtoriteti sasamarTlos winaSe warsdgeba
4. testi
46
5. CasviT zmnis swori forma:
Zvelad xalxi Savi Wirisagan ....................
a) kvdeboda b) ixoceboda g) kvdebodnen d) ixocebodnen
10. gaasworeT:
Tu gaxsovs Cemo kargo ra dro iyo kiTxa sulxanim SeSinebuls oTaris
5. testi
6. testi
47
2. romelia swori forma:
a) viRaceebi b) viRacebi g) viRacaebi
8. romelia swori:
a) ded-mamam erTxmad kiTxes Svils mezoblis ambavi.
b) ded-mamam erTxmad hkiTxes Svils mezoblis ambavi.
g) ded-mamam erTxmad hkiTxa Svils mezoblis ambavi.
d) ded-mamam erTxmad kiTxa Svils mezoblis ambavi.
9. gaasworeT:
ara Cemo xemwife me Tqveni erdguloba mabedviebs Tvara ra mrjis magisTana saqmeebSi Carevas.
7. testi
3. romelia swori:
a) miTanagrZnobs b) TanamigrZnobs g) miTanamigrZnobs
7. romelia swori:
a) me-85 b) me-85-e g) 85-e
48
d) diriJoris kikvaZe koncertma brwyinvaled Caiara.
8. testi
4. romelia swori:
a) axla b) exla
8. dasviT sasveni niSnebi: SaSvi tyes mTebs cas dedamiwas yvelafers madlobas swiravda
9. romelia swori:
a) levanim gaaanaliza b) levanim gaanaliza
g) levanma gaanaliza d) levanma gaaanaliza
49
eniT gamoxatuli samyaro
1. Carxi ukuRma datrialda _ 1. saqme cudad wavida;
1_ainunSiac aravin mosdis; 2_qaTmebis Sesxdomis cas epotineba _ 1. ampartavnobs;
drom moaRwia; 3_airia monasteri; 4_axali cocxia; 5_ welSi gamarTva _ 3. gamdidrda.
gadaubrunda fexi; 6_devi yuriT ar dauWeriaT; 7_eS- xelis gamarTva _ 1. daxmareba;
makis kerZad ar gamxado; 8_erT uRelSi Sebmulan. jvris zidva _ 2. tanjvis gaZleba;
jibidan gavardnili _ 1. TavzexelaRebuli;
2. daawyvileT frazeologizmi mis ganmartebasTan:
sityvis Zala
sinonimia
3. tye:
qva: Simali _ norCi tye;
kenWi _ mcire zomis qva; tevri _ didi da xSiri tye;
xvinWi _ qviSanarevi kenWi; uRrani _ didi tye;
xreSi _ qviSanarevi qvebi; usieri _didi da gauvali tye;
sali _ mdinaris piris qva; maRnari _ xSiri da mTaze modebuli tye;
sipi _ gluvi qva; koromi _ mcire tye;
kaJi _ cecxlis gamosakvesi qva; Wala _ tye wylis napiras, dabal adgilze;
sasrevi _ salesavi qva; udaburi _ gauCexavi tye;
lodi _ didi zomis qva; wvriliani _ wvrili tye;
balavari _ saZirkvlis amosayvani qva; muxnari _ muxis tye;
filaqani _ ficrisebri, iatakze dasafeni qva; Cxari _ xelovnurad/bunebrivad SeTxelebuli tye;
fiqali _ swori zedapiris qva, iatakad dasagebi; nakrZali _ daculi tye;
dolabi _ wisqvilis qva; axo _ saxnavad gamzadebuli tyis nakveTi;
50
Sindnari _ Sindis tye; wvima:
fiWvnari _ naZvisa da fiWvis tye; avdari _ cudi amindi (zogadi mniSvnelobiT)
Txilnari _ Txilis tye; isxari _ xanmokle, Cqari wvima
kopitnari _ kopitis tye; Sxapuna _ mcire wvima
TqeSi _ Zlieri wvima
Robe: Tqori _ wvrili wvima
wnulRobe _ dawnuli Robe; JinJRli _ nisliani wvima
tyruSuli _ msxvili wnelis ormxrivi wnuli Robe; warRvna _ wyaldidobis momtani wvima
meseri _ margilebis Robe; Tavsxma _ msxvilwveTebiani Zlieri wvima
xerguli _ cocxali mcenareebis Robe; kokispiruli wvima _ Zalian Zlieri wvima
Zelyore _ qviTa da ZeliT movlebuli Robe; delgma _ qariani wvima
yore _ qvis Robe;
valani _ ficris Robe;
zRude _ cixis, eklesiis Robe;
galavani _ qalaqis garSemo Semovlebuli Robe;
xirxali _ yanis irgvliv Semovlebuli Robe;
ximi _ lerwmis Robe;
1.
1._da; 2_nurc...nurc; 3_arc...arc; 4_Tu; 5_arc...arc...; 6_araTu...aramed; 7_rogorc...ise; 8_da;
9_verc...verc; 10_nurc...nurc; 11_rogorc...ise; 12_verc...verc; 13_aRarc...aRarc...; 14_aRarc...aRa-
rc...; 15_verc...verc; 16_rogorc...ise; 17_ara marto...aramed; 18_araTu...aramed; 19_kidec...kidec;
20_Tan...Tan.
2.
1_ginda...ginda; 2_an...an; 3_xan...xan; 4_xan...xan...; 5_ginda...ginda; 6_an...an; 7_ginda...ginda; 8_xan...
xan; 9_an...an; 10_ginda...ginda; 11_an...an; 12_xan...xan; 13_an...an; 14_Tunda; 15_an...an; 16_xan...xan; 17_
Tund; 18_ginda...ginda; 19_gind...gind; 20_ginda...gind, gind, gind...gind; 21_Tunda; 22_Tunda.
3.
1_ki; 2_oRond; 3_Tumc; 4_ki; 5_oRond; 6_oRond; 7_ki; 8_magram; 9_xolo; 10_ki ar...aramed; 11_
Tumca; 12_oRond; 13_ki ar....aramed; 14_ki; 15_magram; 16_ki; 17_oRond; 18_magram; 19_magram; 20_
oRond; 21_ese igi; 22_anu.
4.
1_ise, rogorc; 2_da; 3_ise, ise...rogorc; 4_rogorc, ise; 5_aRar...aRarc; 6_magram; 7_rogorc...
ise; 8_rogorc, oRond; 9__Tu; 10_ise...rogorc, an; 11_xan, xan,xan; 12_magram; 13_xan...xan; 14_xan...xan;
15_xan...xan...xan; 16_ara Tu... aramed
5.
1_sadac; 2_sadac; 3_rom; 4_rodesac; 5_saidanac; 6_saiTac; 7_rawams; 8_raki; 9_sadac; 10_rodesac;
11_saiTac; 12_roca; 13_rom; 14_sadac; 15_vidre; 16_roca; 17_rogorc ki; 18_saiTac; 19_saidanac;
20_rom; 21_roca; 22_sanam; 23_saiTkenac: 24_sadac; 25_sanam; 26_roca; 27_sadac; 28_roca; 29_said-
anac; 30_Tu ara.
6.
1_ise...rom; 2_rogorc...ise; 3_ise...rom; 4_ise...rogorc; 5_ise...rom; 6_ise...rom; 7_rogorc; 8_ise...
TiTqos; 9_ise...rom; 10_rogorc...rogorc; 11_ise..rom; 12_imdenad...ramdenadac; 13_ufro...vidre;
14_rogorc...ise; 15_ramdenadac...imdenad; 16_ise...rogorc; 17_ramdenadac...imdenad; 18_rogorc; 19_
ise...rom; 20_ise...viTom; 21_rogorc; 22_ise, rom; 23_ise, rom; 24_rogorc; 25_ufro...vidre; 26_ise...
rom; 27_ise...rogorc; 28_rogorc; 29_ise...rom; 30_ise..rogorc; 31_rogorc; 32_ase rom; 33_ase rom;
34_ise...rogorc; 35 _rogorc...ise.
7.
1_vinaidan; 2_rom; 3_raTa; 4_raki; 5_vinaidan/radgan; 6_raTa; 7_raki/radgan; 8_imisaTvis...rom;
9_radgan; 10_misTvis...rom; 11_raTa; 12_radgan; 13_raTa; 14_raTa; 15_radgan; 16_radganac; 17_rom;
18_raTa; 19_rom; 20_rom.
51
8.
1_rac; 2_romelsac; 3_vinc; 4_vinc; 5_rac; 6_romelic; 7_rom; 8_romelic; 9_vinc; 10_iseTi...rom;
11_rac; 12_iseTi...rogoric; 13_romelic; 14_rom; 15_romelic; 16_romelmac; 17_rom; 18_romelsac;
19_romelTa; 20_rac.
9.
1_romelsac; 2_romlebic; 3_romelsac; 4_romelmac; 5_romelic; 6_romelsac; 7_romelic; 8_ro-
melSic.
10.
1_romelic; 2_visTanac; 3_romelic; 4_romelTanac; 5_romelic; 6_romelic; 7_romelsac; 8_ro-
melmac; 9_romelSic;
11.
1_ase rom; 2_Tu; 3_rom; 4_Tu; 5_Tumca; 6_miuxedavad imisa, rom; 7_ase rom; 8_Tu; 9_Tumca; 10_ris
gamoc; 11_Tundac; 12_miuxedavad imisa, rom; 13_Tu; 14_Tu; 15_Tumca; 16_sadac (ar) unda; 17_rom;
18_rom; 19_rac (ar) unda; 20_Tundac; 21_ase rom; 22_Tuki/Tu; 23_gind/Tund; 24_Tumca...magram; 25_
ramdenic (ar) unda; 26_ris gamoc; 27_rogorc (ar) unda; 28_Tu; 29_Tuki/Tu; 30_rac (ar) unda.
12.
1_sadac; 2_romelic, amitom; 3_vinc; 4_magram; 5_xolo; 6_vinc; 7_romelic, romelic; 8_romelsac,
romelic; 9_sadac; 10_romelsac.
13.
1_rogorc; 2_roca; 3_xolo; 4_roca; 5_imisaTvis, rom; 6_Tu; 7_rom; 8_magram; 9_magram vidre;
10_jer; 11_xolo; 12_romelsac; 13_roca; 14_roca; 15_rom; 16_da; 17_da; 18_rom; 19_da; 20_magram;
21_da; 22_ara marto; 23_aramed; 24_romelic.
14.
1_radgan; 2_raTa; 3_radgan; 4_raTa; 5_rom; 6_imis gamo; 7_romelmac; 8_romelSic; 9_rogorc; 10_
rogoric.
15.
nimuSi:
miuxedavad imisa, rom qalaqs eleqtroenergia ar miewodeboda, moZraoba mainc ar Sewyvetila.
gamoyenebuli literatura:
52