Güçlendirme Yaklaþýmýnýn Niteliði

Günlük yaþamýn zorlu süreçlerine ek olarak, dünya genelinde de adaletsizlik, yoksulluk ve y

unlukla ilgili sorunlarýn çeþitlenerek artmasý herkes için zaman zaman güçsüzlük duygusu ya
mektedir. Öte yandan,yukarýda kýsaca yaþam denetimi þeklinde ifade edilen , yaþadýklarýný k
edebilme ve yönlendirebilme yetisine sahip olmayý hissetme, yaþamýn temel bir psikolojik
boyutudur. Dolayýsýyla bireyin kendi yaþamý üzerinde kontrol gücü olduðunu hissetmesi, ruh
lu sayýlmaktadýr. Bu nedenle güç ve güç kaybý bireyin yaþamýnda her zaman önemli bir konu o
.
Pinderhughes'e göre sosyal hizmet uzmanlarý insanýn yaþamýnda güç ve güçsüzlük olgusunun na
kazandýðýný bilir ve müdahale stratejilerini bu bilgi temeline oturtabilirlerse, müracaatç
saðlýklý bireyler olarak varlýklarýný sürdürebilmeleri konusunda daha etkili ve verimli çal
kleþtirebileceklerdir (3). Bu çerçevede güç, bireyin yaþamýný ve çýkarlarýný etkileyen kuvv
me kapasitesi olarak deðerlendirilmektedir. Güçsüzlük ise bu etkiyi kullanamama durumudur.
Jong ve Miller ise müracaatçýlarýn güçlendirilmesini, onlara sorunlarýyla baþedebilme gücün
cekleri bir atmosfer yaratmak olarak tanýmlamaktadýr (4). Dolayýsýyla güçlendirme yaklaþýmý
tçýlarýn sorunlarýnýn çözümüne yönelik ne yapmalarý gerektiði konusunda yönlendirici olmayý
üretebilmelerini saðlamayý öngörmektedir.
Güçlendirme yaklaþýmý kavram ve süreç olarak deðerlendirildiðinde yukarýdaki tanýmlara benz
rgulanmaktadýr. Kavram olarak güçlendirme, toplumdaki bireylerin ve gruplarýn koþullarýný t
etme baðlamýnda düþünceleri organize etmeye ve bir çerçeve geliþtirmeye yardýmcý olmaktadý
da yaklaþým, bireyler ve yaþamýn gerçekleri arasýnda baðlantýlarý kurmaya yönelik bir persp
ar. Süreç olarak bakýldýðýnda ise bireylerin nasýl davranacaklarýný tanýmlar, yaþamlarýný e
a organize edilmiþ karþýlýklarý geliþtirme ve uygulama yetisi kazandýrýr (5). Bunun anlamý,
n çevresi ve koþullarý üzerinde hakimiyet kazanmasýdýr. Bu çerçevede güçlendirme odaklý sos
uygulamasýnda uzmanlarýn benimsenmesi gereken ilkelere deðinmek, konuyu daha kapsamlý deðe
rlendirebilmek açýsýndan yararlý olacaktýr.
DuBois ve Miley uzmanlarýn müracaatçýlarýyla iliþkilerinde kiþisel, kiþilerarasý ve sosyo-p
güçlendirme çalýþmalarýný kolaylaþtýrmak için aþaðýdaki ilkeleri benimsemenin uygun olacaðý
.
* Bireylerin ya da gruplarýn problem çözme ve sorunlarýyla baþa çýkma kapasitelerini da
etkili kullanabilmeleri için güçlendirilmeleri gerekmektedir.
* Bireyleri ve toplumu olasý problemlerden koruyabilmek için uzmanlarýn sosyo-ekon
omik yapýyý izleme, deðerlendirme ve politika geliþtirmeyle ilgili daha aktif bir rol üstl
enmelerine önem verilmelidir.
* Sosyal hizmet uygulamasýnýn her aþamasýnda mesleðin bütünlüðü korunmalý ve desteklenm
* Bireylerle toplumsal kaynaklar araýnda baðlantý kurulmasý, hem gelecekteki sosyal
iþlevsellikler hem de yaþam niteliðinin arttýrýlmasý açýsýndan anlamlýdýr.
* Kurumsal kaynak sistemi içinde iþbirliðine dayalý iliþki örüntüsü geliþtirilmelidir.
* Saðlýk ve beþeri hizmet gereksinimlerini karþýlayabilmek için kurumsal kaynak sistemi
in iþlevselleþtirilmesi, kaynak aktarýmýnýn kolaylaþtýrýlmasý gerekmektedir.
* Toplumsal yaþama tümüyle katýlýmý arttýrabilmek için eþitliðin ve sosyal adaletin gel
ne önem verilmelidir.
* Araþtýrma ve deðerlendirmelerle sosyal hizmetin bilgi boyutu geliþtirilmelidir.
* Kaynaklarýn üretildiði kurumsal sistemler arasýnda bilgi alýþveriþi teþvik edilmelidi
* Her türlü ayrýmcýlýða karþý duyarlý sosyal hizmet uygulamalarý ve farklý bakýþ açýlar
yönelik iletiþim desteklenmelidir.
* Problemlerin önlenmesi ve çözümlenmesiyle ilgili eðitim stratejileri geliþtirilmelidi
.
* Evrensel insani konular ve problem çözümleri benimsenmelidir.
Yukarýdaki ilkeler ýþýðýnda güçlendirme yaklaþýmýnýn mikrodan makroya sosyal hizmetin her d
haleler bütününü kapsadýðý söylenebilir. Tarihsel olarak sosyal hizmet bireyler ve gruplar
dan yaþanan güçlükleri anlama, açýklama ve çözüm üretme sorumluluðunu, sosyoloji, psikoloji
lsefe ve politika gibi diðer disiplinlerin bakýþ açýlarýndan da yararlanarak üstlenmiþtir.
linlerarasý bakýþ açýsýnýn yanýsýra sosyal hizmetin temel felsefesi ve deðerleri baðlamýnda
rak bireyin deðeri ve tercih yapma özgürlüðü her zaman odak alýnmýþtýr. Ancak varolan ya da
if kaynaklarýn sýnýrlýlýðý bireyin tercih yapma hakkýný sýnýrlayabilmektedir. Dolayýsýyla g
bireylerin doðal olarak sahip olduklarýna inanýlan güç ve potansiyelin, yine bireyin yararý
a fonksiyonel hale getirilmesi amaçlanmaktadýr.
Güçlendirme yaklaþýmý çok yönlü ve odaklý bir müdahaleler bütünü olmakla birlikte temelde s
manlarýnýn müracaatçýlarýyla etkileþim süreci, özel bir önem taþýmaktadýr. Bu konuda Sheafo
rýlý bir uygulamanýn yapý taþlarýna dikkati çekerek daha çok mikro boyuttaki ayrýntýlarý gü
ktedirler (7). Baþarýlý bir güçlendirme müdahalesi için uzmanlarýn öncelikle, bireylerin de
siyeli olduðuna ve birlikte çalýþma sürecinde arzu edilen veya beklenen sosyal ve politik
deðiþimleri gerçekleþtirebileceklerine inanmalarý gerekmektedir. Böylelikle müracaatçý, sad
li bir birey olmaktan öte, sosyal ve politik eylemlere olasý aktif katýlýmýyla baþkalarý iç
ynak olma konumunda görülmektedir. Baþkalarý için bir þeyler üretebilme duygusu ise müracaa
ni besleyecektir. Mesleki etkileþimde uzmanýn yönlendirici konumda olup, müracaatçýsýnda 'y
ve koþullarým üzerinde gerçek uzman benim duygusunu hissettirebilmesine önem verilmelidir.
Bu durumda müracaatçý, uzmanla etkileþimini, iþbirliðiyle problem çözme süreci olarak taným
e fikirlerini geliþtirirken uzmanýn bilgi, beceri ve deneyimini temel alacaktýr. Müracaa
tçýnýn özgüveni ve kendine olan saygýsýnýn desteklenmesi sürecin doðal olarak olmazsa olmaz
. Desteklenmesi gereken bir baþka boyut, iyi veya kötü sonuçlarý göze alarak müracaatçýnýn
bilmesini saðlamaya çalýþmaktýr. Risklerin göze alýnýp sýnýrlarýn zorlanmasý, bireylerin, b
olmadýklarýný hissetmelerine, pek çok kiþinin benzer mücadeler içinde olduklarýný anlamala
cý olmaktadýr. Uzman, müracaatçýsýnýn kendisini güçsüz hissetmesine neden olan faktörleri d
lmesine, bu doðrultuda öðrenme alternatiflerini geliþtirmesine ve gücünü kazanmaya yarayaca
aynaklarý keþfedebilmesine de yardýmcý olmalýdýr. Tüm bu çabalar müracaatçýnýn çaresiz olma
tta sahip olduðu gücü hissetmeye baþlar. Müracaatçýnýn gücünü, planlý ve sistematik bir biç
eðiþimi yaratma doðrultusuna kanalize edebilmesi ise yine uzmanýn desteðini gerektirmekted
ir. Burada ele alýnan unsurlar, her ortamda ve her müracaatçý grubuyla yapýlacak çalýþmada
nýlabilecek niteliktedir. Uygulama ortamý ve müracaatçýlarýn gereksinim düzeyindeki farklýl
lýþmanýn aðýrlýk noktalarýný deðiþtirebilecektir.
Güçlendirme yaklaþýmýnda, yaklaþýmýn kapsamlý müdahale boyutu ve müracaatçýnýn bulunduðu si
leþimde farklý odaklarla bazen eþzamanlý iletiþim kurma gereksinimi hissedilmektedir. ýzley
n kýsýmda çalýþmanýn konusu baðlamýndaki etkileþim odaklarý belirlenmeye çalýþýlacaktýr. <P
5>1</PIXTEL_MMI_EBOOK_2005>