KESTİRME HESABI ÖDEVİ

(ÖRNEK ÇÖZÜM)

DN BN Ölçüler
67 63 67 63 90.3670
P 136.9870
76 178.5985

63 75 197.7360
P
P 255.6195
67 304.4690
76 75
75 76 234.0825
P 261.0335
63 319.6519

NoktaYX6721569.1211897.6263 76 67 21.0008
24651.1714521.507527039.44 P 98.9702
12252.657623787.1410101.55 75 140.4671

P 67 35.13 10
63 139.66 25
75 223.15 93
76 354.71 45

İstenenler: P noktasının koordinatlarını,

1. Kestirme noktasıyla birlikte koordinat listesindeki ilk 2 noktanın oluşturduğu üçgenden
yararlanarak önden ve karışık kestirme şeklinde,
2. Kestirme noktasıyla birlikte koordinat listesindeki ilk 3 noktanın oluşturduğu 2 üçgene göre
geriden kestirme şeklinde hesaplayınız.
3. Tüm ölçüleri kullanarak karışık kestirme şeklinde dengelemeli olarak hesaplayınız.

Not:
ai ve bi katsayıları hesaplanırken uzunluklar cm, açılar grad saniyesi (cc) biriminde alınacaktır.

1
1. DOĞRULTU GÖZLEMLERİ İLE ÖNDEN KESTİRME HESABI

67 63 β = 136.9870− 90.3670= 46.6200 gon

β γ
γ = 304.4690− 255.6195= 48.8495 gon

76 75
y − y67 3082.05
t67− 63 = atn 63 = atn = 55.1009 3 gon
x63 − x67 2623.88

s67−63 = ( 3082.05)2 + ( 2623.88)2 = 4047.688m

t67− P = t67−63 + β = 55.1009+ 46.6200= 101.7209 gon
t63− P = t63− 67 − γ = 255.1009− 48.8495 = 206.2514 gon
sinγ sin48.8495
s67− P = s67− P ⋅ = 4047.688⋅ = 2817.089m
sin(β + γ ) sin(46.6200+ 48.8495)
sin β sin46.6200
s63− P = s67− P ⋅ = 4047.688⋅ = 2713.093m
sin(β + γ ) sin(46.6200+ 48.8495)
yP = y67 + s67− P ⋅ sint67− P = y67 + 2817.089⋅ sin101.7209= 24385.180m
yP = y63 + s63− P ⋅ sint63− P = y63 + 2713.093⋅ sin206.2514= 24385.181m
xP = x67 + s67− P ⋅ cos t67− P = x67 + 2817.089⋅ cos101.7209= 11821.478m
xP = x63 + s63− P ⋅ cos t63− P = x63 + 2713.093⋅ cos 206.2514= 11821.477 m
xP = 11821 .48 m
yP = 24385.18 m

2. DOĞRULTU GÖZLEMLERİ İLE GERİDEN KESTİRME HESABI

67 γ1 63
φ α = 139.6625− 35.1310= 104.5315 gon
α γ2
γ β = 223.1593- 139.6625= 83.4968gon
β
P ψ
76 75

2
 − 3082.05
t63−67 = atn = 255.10093 gon , s63- 67 = 3082.052 + 2623.882 = 4047.688 m
− 2623.88
2388.27
t63−75 = atn = 148.36791 gon , s63-75 = 2388.272 + 2268.852 = 3294.164 m
− 2268.85

γ = t63− 67 − t63−75 = 255.10093− 148.36791= 106.73302 gon

φ + ψ = 400gon- (α + β + γ ) = 400- (104.5315+ 83.4968+ 106.73302)= 105.23868gon
φ + ψ 105.23868
= = 52.61934 gon
2 2
sinφ 
s = s63− 67 
sinα sinφ sinψ sinφ s sinα 1
 s63− 67 = s63−75 ⇒ = 63−75 =
sinψ  sinα sin β sinψ s63− 67 sin β tanµ
s = s63−75
sin β 
s sin β 4047.688⋅ sin83.4968
tanµ = 63− 67 = = 1.190704533→ µ = 55.52795gon
s63−75 sinα 3294.164⋅ sin104.5315

φ −ψ φ +ψ
tan = tan ⋅ cot(50 gon + µ )
2 2
φ −ψ tan52.61934
tan = tan52.61934⋅ cot(50 + 55.52795) = = −0.0945269146
2 tan105.52795
φ −ψ
= −5.99994 gon
2
φ + ψ φ −ψ
φ= + = 52.61934+ ( −5.99994) = 46.61940 gon
2 2
φ + ψ φ −ψ
ψ = − = 52.61934− ( −5.99994) = 58.61928 gon
2 2
γ 1 = 200− (α + φ ) = 200− (104.5315+ 46.61940) = 200− 151.1509= 48.84910
γ 2 = 200− ( β + ψ ) = 200− ( 83.4968+ 58.61928) = 200− 142.11608= 57.88392
Kontrol: γ = γ 1 + γ 2 = 48.84910+ 57.88392= 106.73302

t67− P = t67− 63 + φ = 55.10093+ 46.61940= 101.72033 gon

t63-P = t63−67 − γ 1 = 255.10093− 48.84910= 206.25183
t63− P = t63−75 + γ 2 = 148.36791+ 57.88392= 206.25183 ( kontrol)
t75− P = t75−63 − ψ = 348.36791− 58.61928= 289.74863

sinγ 1 sin48.84910
s67− P = s63− 67 ⋅ = 4047.688⋅ = 2817.074 m
sinα sin104.5315
sinφ sin46.61940
s63− P = s63− 67 ⋅ = 4047.688⋅ = 2713.068 m
sinα sin104.5315
sinψ sin58.61928
s63− P = s63−75 ⋅ = 3294.164⋅ = 2713.068 m ( Kontrol)
sin β sin83.4968
sinγ 2 sin57.88392
s75− P = s63−75 ⋅ = 3294.164⋅ = 2689.064 m
sin β sin83.4968

3
xP = x67 + s67− P ⋅ cos t67− P = 11897.62 + 2817.074⋅ cos101.72033= 11821.5038 m
xP = x63 + s63− P ⋅ cos t63− P = 14521.50 + 2713.068⋅ cos 206.25183= 11821.5038 m
xP = x75 + s75− P ⋅ cos t75− P = 12252.65 + 2689.064⋅ cos 289.74863= 11821.5038 m
yP = y67 + s67− P ⋅ sint67− P = 21569.12 + 2817.074⋅ sin101.72033= 24385.1655 m
yP = y63 + s63− P ⋅ sint63− P = 24651.17 + 2713.068⋅ sin206.25183= 24385.1655 m
yP = y75 + s75− P ⋅ sint75− P = 27039.44 + 2689.064⋅ sin289.74863= 24385.1655 m

xP = 11821.50 m
yP = 24385.17 m

3. DOĞRULTU GÖZLEMLERİ İLE KARIŞIK KESTİRME HESABI

β ı = 136.9870− 90.3670= 46.6200 gon

67 β γ 63 γ ı = 304.4690− 255.6195= 48.8492 gon
7 7
δ δ ı = 139.6625− 35.1310 gon

76 üçgeninin 3 açısı 75
67-63-P da ölçüldüğüne göre öncelikle üçgen kapanması
hesaplanır ve kapanma hatası7ters işaretli olarak ölçülen açılara eşit ve son hane
7
biriminde dağıtılır.

w = β ı + γ ı + δ ı − 200gon = 46.6200+ 48.8495+ 104.5315= 200.0010- 200 = 0.0010gon

w 10cc
v=− =− = −3cc.3
3 3
Düzeltme miktarı küsurlu çıktığı için, açılardan birine -4cc, diğerlerine -3cc düzeltme
getirilir.

β = β ı − 4cc = 46.6200− 0.0004= 46.6196 gon

γ = γ ı − 3cc = 48.8495− 0.0003= 48.8492 gon
δ = δ ı − 3cc = 104.5315− 0.0003= 104.5312 gon
Kontrol: β + γ + δ = 46.6196+ 48.8492+ 104.5312= 200.0000gon

3082.05
t67− 63 = atn = 55g .1009 3 , s67−63 = 3082.052 + 2623.882 = 4047.688m
2623.88
t67− P = t67− 63 + β = 55.10093+ 46.6196= 101.72053 gon
t63− P = t63−67 − γ = 255.10093− 48.8492= 206.25173 gon
sinγ sin48.8492
s67− P = s67−63 ⋅ = 4047.688⋅ = 2817.077 m
sinδ sin104.5312
sin β sin46.6196
s63− P = s67− 63 ⋅ = 4047.688⋅ = 2713.077 m
sinδ sin104.5312

4
xP = x67 + s67− P ⋅ cos t67− P = 11897.62 + 2817.077⋅ cos101.72053= 11821.495 m
xP = x63 + s63− P ⋅ cos t63− P = 14521.50 + 2713.077⋅ cos 206.25173= 11821.494m
yP = y67 + s67− P ⋅ sint67− P = 21569.12 + 2817.077⋅ sin101.72053= 24385.168m
yP = y63 + s63− P ⋅ sint63− P = 24651.17 + 2713.077⋅ sin206.25173= 24385.169m

xP = 11821.49 m
yP = 24385.17 m

4. DOĞRULTU GÖZLEMLERİ İLE KARIŞIK KESTİRME DENGELEMESİ

1. P noktasının yaklaşık koordinatları olarak karışık kestirmeden bulunan

y0=24385.17 m
x0=11821.49 m
değerleri alınarak doğrultu katsayıları hesaplanır ve ölçülen doğrultular yönlendirilir.
0
sinti0 costi00
y − yi x − xi
ai = − 0 ⋅ρ = − ⋅ρ , bi = + 0 ⋅ρ = ⋅ρ
( si0 )2 si0 ( si0 )2 s i0
y − yi
ti00 = atn 0 , si0 = ( y0 − yi )2 + ( x0 − xi )2 , α i0 = zi + ri , α 0i = z0 + ri
x0 − xi

dy= dx= s i0 ti 0 ai bi
BN yo − yi xo − x i (m) ( gon )
(m) (m)
67 2816.05 -76.13 2817.079 101.72064 -2.2590 -0.0610
63 -266.00 -2700.01 2713.081 206.25169 3 7
75 -2654.27 -431.16 2689.061 289.74828 0.23006 -2.3351
76 598.03 1719.94 1820.943 221.30307 2.33681 8
-1.1481 -0.3795
8 9
3.30218

a- Dış Doğrultuların Yöneltilmesi

Doğrultu Kesin Yöneltilmiş
BN r semt t–r α = z+r ℓ=α -t ℓ’=α -t
gon dy gon gon
t = atn CC CC
dx
1 2 3 4 5 6 7
Durulan Nokta : 67 x = 11897.62 y = 21569.1
63 90.3670 55.10093 364.7339 55.10098 0.5

5
 P 136.9870 101.7206 3101.7209 3.4
76 178.5985 4 8 -0.4
143.3325 364.7340 143.3324
2 2 8
Z67 = [ t-r ] / n = 364.73398 [ℓ’] = 0.1
Durulan Nokta : 63 x = 14521.50 y = 24651.17
75 197.7360 148.3679 350.6319 148.3679 0.1
P 255.6195 1 1 2 -2.7
67 304.4690 206.2516 206.2514 -0.1
9 350.6319 2
255.1009 3 255.1009
3 2
z 63= [ t-r ] / n = 350.63192 [ℓ’] =
0.0
Durulan Nokta : 75 x = 12252.65 y = 27039.44
76 234.0825 262.7988 28.71639 262.7987 -1.9
P 261.0335 9 0 14.2
63 319.6519 289.7482 28.71601 289.7497 1.9
8 0
348.3679 348.3681
1 0
z 75= [ t-r ] / n = 28.71620 [ℓ’] = 0.0
Durulan Nokta : 76 x =10101.55 y =23787.14
67 21.0008 343.3325 322.3317 343.3325 0.4
P 98.9702 2 2 6 -11.1
75 140.4671 221.3030 21.30196 -0.3
7 322.3317 62.79886
62.79889 9
z 76= [ t-r ] / n = 322.33176 [ℓ’] =
0.1
[ℓ’ℓ’]=7.9
b- İç Doğrultuların Yöneltilmesi
Doğrultu Yöneltilmi K.ölçü
BN r t0i=ti0±200 t–r ş ℓ=α -t
gon gon gon α = z+r cc
gon
1 4 5 6 7 8
Durulan Nokta : P x0 = 11821.49 y0 =
24385.17
67 35.1310 301.72064 266.5896 301.7201 -5.4
63 139.6625 6.25169 4 0 -0.9
7 223.1593 89.74828 266.5891 6.25160 1.2
5 354.7145 221.30307 9 89.74840 5.3
76 266.5889 221.3036
8 0
266.5885
7
Z0 = [ t-r ] / n = 266.58910 [ℓ] = 0.2

2. v = Ax - L şeklinde düzeltme denklemleri kurulur.

Dış doğrultular için vi = ai ⋅ dx + bi ⋅ dy − i
İç doğrultular için vi = ai ⋅ dx + bi ⋅ dy − dz − i

6
Matris gösterimiyle v=A∙X-L
v= A X - L
 - 2.25903 - 0.06107 0  3.4
 0.23006 - 2.33518 0   - 2.7
 
 2.33681 - 0.37959 0  14.2
  dx  
- 1.14818 3.30218 0    - 11.1
v=  ⋅ dy -
- 2.25903 - 0.06107 - 1    - 5.4
   dz  
 0.23006 - 2.33518 - 1    - 0.9
 2.33681 - 0.37959 - 1  1.2
   
- 1.14818 3.30218 - 1  5.3
ni
3. Dış doğrultuların ağırlıkları P = ve iç doğrultuların ağırlıkları P=1 alınarak
ni +1
P Ağırlık matrisi oluşturulur.
2 2 2 2
P1 = = 0.66667, P2 = = 0.66667, P3 = = 0.66667, P4 = = 0.66667
3 3 3 3
P = diag[ 0.66667 0.66667 0.66667 0.666671 1 1 1]

4. Normal denklemler kurulur ve çözülür.

 19.8919 − 8.4630 0.8403   0.0582 0.0177 − 0.0099 
N = A P A =  − 8.4630 27.5088 − 0.5263 
T  , Q=N −1
=  0.0177 0.0418 0.0018 
 0.8403 − 0.5263 4.0000   − 0.0099 0.0018 0.2523 
 33.7944  1.8903
n = A P L =  − 4.4873
T
, X = N -1 ⋅ n =  0.4109 
 
 − 0.2000  − 0.3931 

5. Kesin koordinatlar hesaplanır.

dx = 1.8903 cm = 0.019m
dy = 0.4109 cm = 0.004 m
dz = −0.3931 cc = −0.00004 gon
x = x0 + dx = 11821.49+ 0.019= 11821.509m
y = y0 + dy = 24385.17+ 0.004= 24385.174m
z = z0 + dz = 266.58910gon - 0.04mgon= 266.58906gon

6. Doğrultulara getirilecek düzeltmeler, v = Ax – L den hesaplanır.

7
  - 7.6954
 2.1753

 - 9.9386
 
10.2865
v = AX − L = 
 1.4977
 
 0.7684
 3.4544
 
 - 5.7205
V T P V = PVV] = 226.5173
[ vv ] = [ PVV ] + [ ı ı ] = 226.5173 + 7.9 = 234.4173

7. Birim ağırlıklı ölçünün, koordinatların ve yöneltme açısının standart sapmaları

hesaplanır.

s0 = ±
[vv ] =±
234.4173
= ±5.104
n −u 16 − 7
s x = s0 ⋅ qxx = 5.104⋅ 0.0582= ±1.23 cm
s y = s0 ⋅ qyy = 5.104 ⋅ 0.0418= ±1.04 cm

s z = s0 ⋅ qzz = 5.104 ⋅ 0.2523 = ±2.5637 cc

8. Kesin kontroller yapılır.

y − yi
Dış doğrultular için α i0 + vi = z + ri + vi = atn
x − xi
yi − y
İç doğrultular için α 0i + dz + vi = z + ri + vi = atn
xi − x
z=266.58906 gon
α i0±200 ri
Nokt y=yi - y dx=xi - x t0i=atn(dy/dx) (gon) (gon)
a m m (gon) vi (cc) vi
No α i0±200+vi (cc)
(gon) z+ri+vi
(gon)
301g.72 09 8 35.1310
67 -7.7 +1.5
-2816.054 76.111 301g.72 02 1 301g.72 02 1 301g.72 02 1
6.25142 139.6625
63 +2.2 +0.8
265.996 2699.991 6g.25 16 4 6g.25 16 4 6g.25 16 4
89.74 97 0 223.1593
75 -9.9 +3.5
2654.266 431.141 89g.74 87 1 89g.74 87 1 89g.74 87 1
221g.30 19 6 354.7145
76 10.3 -5.7
-598.034 -1719.959 221g.30 29 9 221g.30 29 9 221g.30 29 9