İŞ GÜVENLİĞİ VE İŞÇİ SAĞLIĞI TALİMATI:

1. Mesai saati içinde ve dinlenme anında, maden sahasında yapılan çalışmalar yönerge doğrultusunda yapılacaktır.
2. Mühendis, Teknisyen, bütün işçiler ve diğer personel bu tüzük ve talimat kurallarına harfiyen uymaya mecburdur.
3. Astlar, amirlerinden almış olduğu, tüzük ve talimatname kurallarına uygun olarak gerekli iş güvenliği tedbirlerini
almak zorundadır. Aykırı gördükleri hususları yazılı olarak üstlerine bildirirler.
4. Amirler, vermiş oldukları emirlerle, tüzük ve talimatname kurallarını tam olarak uygular, sorumlulukları altında
bulunan iş yerinde iş güvenliğini öncelikli olarak sağlarlar.
5. Bütün işçiler, ancak, kendilerine gösterilen yerde, verilmiş olan görevi yapmaya, iş sırasında kendilerinin, yanlarında
çalışanların veya çevrelerinden geçecek olanların emniyetini almaya mecburdur.
6. Yetkili şahısların dışındaki kimseler, müsaade almadan işletme sahasına ve iş yerlerine giremez. Ziyaretçiler, şantiye
tesislerinde veya varsa giriş kapısında bekletilerek, ancak, şantiye şefi izni ve yanında sorumlu refakatçı bulunmak
şartı ile gezdirilir.
7. Bir kaza olduğunda veya olağan üstü hallerde; olay yerinde sorumlu mühendis veya şantiye şefi yoksa, en kıdemli
işçi, bütün güvenlik tedbirlerini almaya ve aldırmaya, durumu da en kısa zamanda ilk amirine bildirmeye mecburdur.
8. Hasta olanlar ve kendilerini iyi hissetmeyenler, amirlerin izni ile viziteye çıkacaklardır.
9. İşe girişlerde, Ağır ve Tehlikeli İşlerde çalışacaklar ile ilgili gerekli sağlık muayenesi yaptırılacaktır. Sağlığı ve yaşı
uygun olmayanlar çalıştırılmayacaktır. Ahcı ve varsa yardımcısı 6 ayda bir portör muayenesi olacaktır. Ayrıca,
yasayla Pnömokonyoz oluşumuna neden olabileceği belirlenmiş, solunabilir SiO2 riski taşıyan kuvarsit gibi maden
ocaklarında, işe alımlarda, büyük boy röntgen filmi çektirilmesi şart koşulacak ve bütün bu işlemler,her işe girişte ve
rutin olarak belirlenen yıllık ve 6 aylık peryotlarda tekrarlanacaktır.
10. Tozla mücadele ile ilgili yönetmelik gereği; Tozla mücadele edilmesi zorunlu maden ve taşocağı işletmelerinde, toz
oluşumunu önlemek, kaynağında tozu bastırmak, yer altı çalışmalarında uygun havalandırma ile toz yoğunluğunu
seyreltmek ve öngörülen düzeyin altında tutmak esastır. SiO2 kapsayan tozun devamlı solunmasından meydana gelen
akciğer hastalığına PNÖMOKONYOZ denilmektedir. Bu nedenle, korunmak için;
• Koruyucu Toz Maskesi kullanılması
• Toz oluşumunu önlemek için, gidiş-geliş yolları ve iş makinelerinin çalışma alanlarının bir arazöz tarafından
sürekli ıslatılması
• Solunabilir toz oranını artırdığı için, bu gibi ocaklarda, iş makinelerinin lastiklerine zincir takılmaması
gerekmektedir.
11. Mesai saatlerinde, çalışma alanının izinsiz terk edilmesi ve amirlerin bilgisi dışında, personelin kendi arasında görev
değişimi yapması yasaktır.
12. Dinlenme saatlerinde, tüm işçiler çalışma alanı terk edecek ve banyolarını yaptıktan sonra şantiye tesislerinde
dinlenecektir.
13. Şantiye binaları(koğuş ve idari binalar gibi) ve kırıcı tesiste herhangi bir panik durumunda dışarı çıkışın kolay olması
amacı tüm kapıların dışarı açılacak şekilde düzenlenmesi gerekmektedir.
14. İşçi koğuşlarında, her işçiye verilen dolapların, kirli elbiselerinin ayrı yerde muhafaza edilebilmesi için iki gözlü
olmasına özen gösterilmesi şarttır.
15. Yetkisiz ve izinsiz yapılan herhangi bir işten, o işi yapan şahıs, en az o iş ile görevli olanlar kadar kadar sorumludur.
Hiç kimse, yetki ve ehliyeti olmadan her hangi bir makine ve cihazı kullanamaz.
16. Bütün personel, çalışmakta olduğu iş ile ilgili koruyucu malzemeyi zimmet ile teslim alıp kullanmak ve bu koruyucu
malzemeleri sağlam ve temiz olarak muhafaza etmek zorundadır.
17. Amire itaatsizlik, kavga ve kargaşalığa sebep olmak, iş yerinde içki içmek, alkollü olarak işe gelmek, işyerinde
uyumak, boş gezmek ve iş yerini izinsiz terk etmek yasaktır.
18. Makineler ile mekanik aletlerin duruş anlarında, içerisinde, altında, yakınında, şev diplerinde ve tüm çalışma alanında
istirahat etmek ve uyumak yasaktır.

1
PATLAYICI MADDELERİN TAŞINMASI, DEPOLANMASI VE BU KONULARI KAPSAYAN ALINMASI
GEREKLİ GÜVENLİK ÖNLEMLERİ İLE İLGİLİ TALİMAT:

1. Taşıma esnasında, patlayıcı maddelerin ambalaj içindeki ve ambalajların taşıt içindeki dengeleri bozulup
sarsılmayacak biçimde yerleştirilmesine özen gösterilir.
2. Yükleme ve boşaltma, seyir ve durma esnasında taşıtın yakınında veya içinde sigara içilmez ve ateş yakılmaz.
Ambalajlar, taşıt içinde sıkışmayacak, sarsılmayacak, çarpılmayacak ve yuvarlanmayacak biçimde istif edilir ve
ıslanmaması için önlem alınır.
3. Yükleme ve boşaltma işlerinde çalışan işçilerin, çalışma esnasında, çivisiz, işin ve işyerinin özelliğine uygun
ayakkabı giymeleri zorunludur. Çalışma günlerinde alkollü içki kullanmaları ve iş başında sigara içmeleri yasaktır.
4. Yükleme ve boşaltma sırasında, darbe, düşürme, sürtme, çarpma gibi tehlikeli olabilecek hareketlerden kaçınılır.
Ambalajlı patlayıcı maddeler, birbiri üzerinden kaydırılmadan, dikkatli bir şekilde kaldırılmalı ve darbeye yol
açmadan yere konulmalıdır.
5. Patlayıcı madde yüklü taşıtların insan ve hayvan topluluklarının bulundukları yerlerde bekletilmesi yasaktır
6. Patlayıcı maddelerin yükleme, boşaltma ve taşınmasında diğer güvenlik önlemleri yanında, Bakanlar Kurulunun
30/4/1953 günlü ve 4/685 sayılı kararı ile yürürlüğe konulan Sabotajlara Karşı Korunma ve Sabotajları Önleme
Hakkında Talimat hükümlerine göre de gerekli önlemler alınır.
7. Patlayıcı maddelerin karayollarında taşınmasında ambalajların darbe ve çarpmalardan korunması ve düşürülmemesi
için önlemler alınır. Taşıma sırasında taşıtın hızı, tehlikeli madde taşıyan araçlar için öngörülen hız sınırlamalarını
aşmamak üzere, görüş, yol, hava ve trafik durumuna göre bir tehlike oluşturmayacak düzeyde tutulur. Patlayıcı
maddeler, hayvan gücüyle çekilen taşıtlarla taşınmaz.
8. Ambalajlar, taşıtlara, kapakları üst tarafa gelecek biçimde ve birbirine iyice yanaştırılmış olarak yerleştirilir. Hareket
halinde, patlayıcı madde ambalajlarının sağa, sola oynamamaları, kaymamaları, sıçramamaları ve düşmemeleri için
gereken önlemler alınır.
9. Patlayıcı maddeler, taşıtlara taşıtın yan kenarlarının yüksekliğini aşmayacak biçimde yüklenir. Üstü kapalı taşıtların
arkadan kilitlenir kapılı olması, üstü açık olan taşıtların branda beziyle iyice örtülmüş bulunması gerekir. İçi sac veya
demir malzeme ile kaplı taşıtların tabanlarına ve yan kenarlarına tamamen branda bezi döşenmesi zorunludur.
10. Yükleme ve boşaltma gündüzleri yapılır. Taşıtların, yüklenecek veya boşaltılacak patlayıcı maddelerden en az 20 m.
uzaklıkta bulunması, gerekli güvenlik önlemlerinin alınması ve aydınlatmanın elektrikle yapılması koşuluyla geceleri
de yükleme ve boşaltma yapılabilir. Yükleme, boşaltma ve taşıma sırasında taşıtın yanında sigara ve benzerlerini
içmek, ateş yakmak ve kıvılcım çıkaran maddeler kullanmak yasaktır.
11. 300 kilogramdan çok patlayıcı madde için verilecek taşıma izin belgelerinde, taşıtın izleyeceği yol ve konaklama
yerleri belirtilir. Taşıma sırasında zorunlu nedenlerle belgede belirlenen yol ve konaklama yerleri zabıta tarafından
değiştirilirse, bu husus belgeye yazılır ve trafik zabıtasına haber verilir. Taşıma sırasında bir tehlike olasılığı varsa,
zabıta makamlarınca, istem üzerine veya resen gerekli güvenlik önlemleri alınır. Konvoy halinde taşımalarda taşıtlar
arasında en az 80 m. uzaklık bulunması zorunludur. Demiryolu geçitlerinde taşıtlar, bekleyerek yolun açık ve güvenli
olduğunu gördükten sonra geçerler. Karayolu ile yapılacak 300 kg.dan çok patlayıcı madde taşımalarının bu konuda
gerekli bilgi ve deneyimi olan bir kişinin gözetiminde yapılması zorunludur.
12. Patlayıcı madde yüklü taşıtlar, olanaklar ölçüsünde insan topluluğu bulunan yerlerden geçirilmez; başka yol yoksa,
geçiş için yerel güvenlik makamlarınca uygun görülen yerlerde güvenlik önlemleri alındıktan sonra bu taşıtların
geçişine izin verilebilir. Gerek görülürse şehir içinde patlayıcı madde taşımaları için güvenlikli geçiş yerleri, yetkili
mercilerce belirlenir, taşımaların bu yol üzerinden güvenlikle yapılabilmesi için gerekli önlemler alınır.
13. Patlayıcı madde taşınacak motorlu taşıtlarda kabul edilmiş standart tiplerden, her an çalışır durumda en az iki yangın
söndürme cihazı bulundurulması zorunludur. Taşıtlarda sarsıntı veya başka nedenlerle alev ve yangın çıkabilecek bir
arıza meydana gelirse taşıt önce durdurulur, sonra patlayıcı madde ambalajları, olanaklar ölçüsünde güvenli ve
gölgeli bir yere indirilir, üzerleri branda beziyle örtülür ve bir görevli tarafından koruması sağlanır. Taşıtın arızası
giderilmezse, ambalajlar, güvenlik önlemleri alınarak başka taşıtlara yüklenir.
14. Yükleme ve taşıma sırasında ambalajlardan patlayıcı madde dökülürse, taşıt hemen durdurulur ve ambalajlar özenle
güvenlikli bir yere indirilir. Daha sonra taşıt içine ve yola dökülmüş olan patlayıcı maddeler, maddenin özelliğine
göre gereken usullerle temizlenerek yok edilir. Ambalajlar, taşıtlara, ancak, onarımları yapıldıktan sonra yüklenir.
15. Patlayıcı madde taşıyacak taşıtların ön ve arkasına, her iki taraftan görünecek biçimde, eni ve boyu 20 cm., çizgi
kalınlığı iki buçuk santimetreden az olmayan beyaz renkli harflerle, kırmızı zemin üzerine, ‘PATLAYICI MADDE’
sözcükleri yazılı levhalar konulması zorunludur.
16. Patlayıcı madde depolarında, sürekli olarak, durumları silah taşıma belgesi verilmesine uygun, yeterli sayıda bekçi
bulundurulması zorunludur. Bekçilere kontrol saati verilir. İdarece gerekli görülen durumlarda eğitilmiş köpek de
bulundurulur.
17. Depo sınırları üzerine, “ TEHLİKELİ BÖLGEDİR, GİRİLMEZ ” levhalarının konulması zorunludur. Depo içinde
uygun yerlere çalışma ve güvenlik yönergeleri asılır. Stok istifleri sıra başlarına, patlayıcı maddenin, adı, cinsi ve
miktarıyla üretim ve depoya giriş tarihlerini gösteren levhalar konur.

2
18. Patlayıcı maddeler, iyi havalandırılmış sağlam yapılı, kilitlenebilen ve nemli olmayan bir depoda muhafaza
edilmelidir. Patlayıcı madde ambalajları, depolarda doğrudan doğruya zemine oturtulamaz, hava akımına engel
olmayacak biçimde, zeminle arasında en az 10 cm. kadar boşluk kalmak üzere sağlam kalaslar veya bunlardan
yapılmış ızgaralar üzerine üretim tarihlerine göre sıraya konularak istif edilir. Bu istiflemede, gerek geçiş yerlerinde
ve gerekse istif başlarında, ambalajların etiket ve yazılarının görülebilir ve okunabilir biçimde olması, ambalajların
duvara gelen taraflarında duvarla aralarında boşluk bırakılması ve istif yüksekliğinin 1,60 m. (bir metre altmış
santimetreyi) geçmemesi gerekir. İstifler gruplar halinde ve aralarında geçiş boşlukları bulundurulmak suretiyle
yapılır. İstiflemede depo görevlisinin sorumluluğu altında, depo hizmetlerini bilen kişiler çalıştırılır. Patlayıcı
maddeler, depolardan, üretim tarihi sırasına uyularak dağıtılır.
19. Açılan bir patlayıcı madde ambalajı, torbası, sandığı veya fıçısındaki patlayıcılar tüketilmeden yenisi açılmayacaktır.
20. Toz patlayıcılar ve dinamitler bir arada, kapsüller ayrı yerde depolanmalıdır. Patlayıcılar ile kapsüllerin ayrı
depolanması, ya bir deponun ayrı bölmelerinde ya da iki ayrı depoda yapılmalıdır. İnfilaklı fitiller ile kapsüller bir
arada depolanmamalıdır. İşçilerin yatıp kalktığı çadır, lojman, atölye, barınak vb. yerler ile yemekhanelerde
kesinlikle patlayıcı madde depolanmamalıdır.
21. Patlayıcı madde ve kapsüller, makine parçası ve alet gibi metalik aletler ile taşınmayacaktır.
22. Kartuş halindeki dinamitler, depolarda, sürekli olarak ambalajlarında bulundurulur. Sürekli ve geçici depolarda,
dinamit ve kapsüllerin aynı depoda birlikte bulundurulması halinde, dinamit ve kapsüllerin bulunduğu bölümlerin
kapılarının ayrı olması ve bölümlerin bitişik duvarları arasında sekiz ton kapasiteye kadar depolar için en az 30 cm.,
8 tondan 12 tona kadar depolar için en az 40 cm., 12 ton kapasiteden yukarı depolar içinse en az 50 cm. boşluk
bulunması ve ara duvar kalınlıklarının en az 19 cm. olması zorunludur.
23. Onarım işinin deponun boş olduğu zamanda yapılması gerekmektedir. Zorunlu hallerde, depolarda onarım yapmak
gerektiğinde, patlayıcı maddeler, depolardan uzaklaştırılır, kalaslar üzerine düzenli biçimde yerleştirilir, üzerleri su
sızdırmayan, güneş ışığını geçirmeyen branda bezleriyle örtülür ve bir görevlinin gözetiminde korumaya alınır. Bu
işlerin hava kararmadan bitirilip patlayıcı maddelerin depoya konulması, bu mümkün olmayacaksa patlayıcı
maddelerin başka bir depoya taşınması zorunludur.
24. Yer üstü sürekli depoları olanaklar ölçüsünde, yerleşim yerlerinden uzak ve tek katlı olarak, patlama olduğunda
uzaklara tehlikeli parçalar saçmayacak malzemeyle ve geniş saçaklı olarak yapılır ve çatılar izin merciince uygun
görülen hafif ve yanmaz malzemeyle örtülür. Depoların zemini, çivi, vida, herhangi bir yarık yada çatlak bulunmayan
düzgün, sızdırmaz, herhangi bir cismin çarpması ile kıvılcım çıkarmaz ve kolay temizlenir biçimde çimento şap veya
mozaikle kaplanır. Depoların duvarları, nem geçirmez bir harçla çatlaksız ve düz olarak sıvanır, açık renkte badana
edilir. Pencereler çatıya yakın yükseklikte ve güneş ışınlarının doğrudan depo içine girmesini önleyecek biçimde
yapılır. Havalandırma için havalandırma delikleri konur. Pencerelerde demir parmaklık bulundurulur. Havalandırma
amacıyla açıldığı zaman içeriye yabancı cisimlerin girmemesi için pencerelere sağlam pirinç veya galvaniz tel kafes
konur, ayrıca dış kısımlarına dışarıya açılır ve içeriden mandallanabilir sağlam tahta kapaklar yapılır. Dış kapılar,
sağlam sac malzemeden yapılır, gizli kilit takılır ve kanatları dışarı açılır. İç kapılar ahşap olarak yapılır. Yağmur
olukları, yağmur mevsimlerinde sık sık kontrol edilerek, çalışır durumda bulundurulmaları sağlanır. Su baskınına
karşı binanın etrafına kanallar açılır.
25. Sürekli, geçici ve gezici depolarda aşağıdaki teknik özellikler bulunur:
• Bina içinde zeminden çatıya kadar yapılan bacalar ve bunlara açılan havalandırma delikleriyle depoların
havalandırılmaları sağlanır. Baca delikleri, kuş, fare gibi hayvanların ve böceklerin girmesine engel olabilecek
bakır veya pirinç tel kafeslerle örtülür.
• Depolar mevzuatın öngördüğü paratoner sistemi ile donatılır. Paratonerler veya çubuklarla yer arasında tam bir
iletkenliğin bulunup bulunmadığının ve iletkenlerin depo duvarlarından ve çatısından izole edilmiş olup
olmadığının araştırılması ve arızalarının giderilmesi için her yıl yağmur ve dolu mevsiminden önce kontrol
ettirilir.
• Depo kapılarına ve girişte duvarların yanına, statik elektriğe karşı topraklanmış pirinç, bakır veya alüminyumdan
yapılmış statik yük giderici levhalar konur. Depoya girmeden önce, sorumlu personelin, bu levhalar üzerinden
vücudundaki statik elektriği boşaltması şarttır.
• Aydınlatma tesisatı, yalıtılmış tipteki armatürlerle ve bu konudaki mevzuata uygun olarak yapılır
• Yerüstü depolarının çevresinde, tip projeye uygun olarak yapılacak sütrelerde kullanılacak toprakta taş parçaları
bulunmaz, sütrenin iç tarafının eğimi toprak yığınının elverdiği derecede dik olur. Toprak sütrenin üzeri
çimlendirilir veya bodur ağaçlarla ağaçlandırılır. Sütrenin tabanı depo binasına bir buçuk metre uzaktan başlar.
Sütreler depo çatısının en üst noktasından en az bir metre daha yüksek ve sütrenin üstü de en az bir metre
genişlikte olur. Sütre, depo binasını tamamen çevreliyorsa geçiş için uygun giriş yerleri ve tüneller açılır.
Patlayıcı madde depoları için toprak sütre yerine, üst genişliği elli santimetreden az olmayan, depo çatısının en
üst noktasından en az bir metre daha yüksek taş veya üst genişliği 25 cm. olan beton duvar yapılabilir. Depo
engebeli arazide kurulmuş ve etrafında sütre görevini yapacak yüksek tümsekler varsa, toprak, taş veya beton
sütrenin yalnız tehlike gösteren yana yapılmasıyla yetinilir

3
 • Stok miktarı 5 tona kadar olan depolarda en az 50 m., 5 ton dahil daha çok patlayıcı madde stoklanmış depolarda
ise en az 100 m. uzaklıkta tel örgü çekilir veya denetim makamlarınca gerek görülürse duvar yapılır.
26. Bütün depo hizmetleri depo görevlisinin sorumluluğu altında yürütülür. Patlayıcı madde depoları sınırlarından izinsiz
içeriye girenler, depo bekçisi tarafından en kısa zamanda güvenlik makamlarına bildirilir.
27. Depo yakınlarında kuru ot, kağıt, benzin, gaz, ispirto, mazot gibi kendi kendine veya herhangi bir etkiyle kolayca
tutuşabilecek maddelerin bulundurulması yasaktır. Depo çevresi 50 m. kadar kuru otlardan temizlenir. Depo dışındaki
yangının söndürülmesi için; her işyerinde işyerinin büyüklük ve özelliğine göre mekanik veya otomatik olarak çalışan
alarm cihazları bulundurulur. İşyerinde, yapılan işin cinsine ve özelliğine göre etkili olabilecek tipte ve yeterli sayıda
kolayca kullanılabilecek biçimde karbondioksitli, köpüklü veya otomatik yangın söndürme cihazlarının
bulundurulması zorunludur. Bu cihazlar ve bunlara yardımcı tesisat ve teçhizat sürekli işler halde tutulur. Cihazlar her
altı ayda bir tartılır. Ağırlığı ve diğer hususlar üzerine takılacak bir etikete işlenir. İçindeki etkili maddenin net
ağırlığının yarıdan aşağıya düştüğünün anlaşılması halinde, yeniden doldurulur. Depo ile ilgili personel, depo dışında
yangın söndürme eğitimi yaptırılarak yetiştirilir. Depoların bulunduğu sahanın ana kapısından içeri gireceklerin
üzerinde bulunan kibrit, çakmak gibi ateş meydana getirici maddelerle sigara, pipo ve bütün madeni eşya görevliler
tarafından alıkonulur. Patlayıcı madde depolarına bu tür yanıcı ve ateşleyici maddelerle girilmez.
28. Depolarda, izin belgesinde yazılı olandan çok patlayıcı madde bulundurulmaz.
29. Depolara patlayıcı madde konulması veya alınması gündüzleri yapılır. Zorunlu hallerde, sabit elektrik tesisatı, pilli el
lambaları veya akümülatörlü lambalar kullanılması koşuluyla gece çalışması yapılabilir. Açık alevle gece çalışması
yapılması yasaktır.
30. Depo içi sürekli hizmetler, patlayıcı maddeler konusunda eğitilmiş ve yeterli deneyimi olan görevliler tarafından
yürütülür. Depo personeli olmayan işçi ve taşıyıcılar, patlayıcı madde ambalajlarını sadece depo kapısına kadar
getirebilir ve depolardan çıkarılacak olanları da yine depo kapısından alabilirler.
31. Depoların içinin temiz tutulmasına özen gösterilir. Sandık, varil, kutu gibi boş ambalajlar ve alet, edevat ve benzeri
diğer yabancı maddelerin depoda bulundurulması yasaktır.
32. Statik elektrik için önlem olarak, depoya çivili ayakkabılarla girilmez ve içerde çivisiz özel ayakkabı giyilir. Ayrıca
depo görevlileri naylon, orlon, perlon gibi statik elektrik oluşturabilen giysileri kullanamazlar.
33. İçinde patlayıcı madde bulunan sandık gibi ambalajları açmada, bakır, pirinç ve alüminyum gibi yumuşak olan ve
kıvılcım çıkarmayacak malzemeden yapılmış aletler kullanılır. Sandık gibi ambalaj açma işinde kullanılan aletler
hiçbir zaman depoya sokulmaz. Depolardaki patlayıcı madde ambalajları, yere atılmaz, sürüklenerek çekilmez, etrafa
çarpılmaz ve bunların düşürülmemelerine dikkat edilir.
34. Patlayıcı maddelerin ateşlenmesinde görev alacak kişilerin, ateşleyici yeterlik belgesi almaları zorunludur. Ateşleyici
yeterlik belgesi, yapılacak sınavda yeterli bilgi ve deneyime sahip oldukları anlaşılan ve yaptırılacak soruşturmaya
göre durumu uygun bulunanlara Valilikçe verilir.
35. Sorumlu personel, depoya girdiğinde önce depo havasında azot gazı kokusu olup olmadığını ve havalandırma
sistemini kontrol edecektir.
36. Patlayıcı maddeleri muhafaza, tevzi eden, taşıyan ve kullananlar patlayıcı madde ile ilgili talimatı bilmeleri ve aynen
tatbik etmeleri şarttır. Patlayıcı madde deposuna sorumlu personel ve ateşçiden başkası giremez.

ATEŞÇİLERİN UYACAKLARI KURALLAR :

1. Patlatma işleri, ehliyetli ateşçi tarafından yapılır.

2. Ateşçiler, kendilerine teslim edilmiş olan patlayıcı maddeleri, ruhsatlı maden sahası içerisinde kullanmakla
yükümlüdür. Patlayıcı maddeleri saha dışına çıkaramazlar. Miktarı ne olursa olsun herhangi bir patlayıcı madde kaybı
söz konusu olursa, yetkili amire derhal haber vereceklerdir.
3. Donmuş ve bozulmuş olan patlayıcı maddeler ambardan alınmaz.
4. Ateşçiler, patlayıcı maddeyi taşırken veya ambalajından çıkarırken açık alevden uzak tutacak, üzerine sert cisimlerin
düşmemesine dikkat edeceklerdir.
5. Ateşçiler, 10 kg. dan fazla patlayıcı maddeyi amir ve sorumlunun yazılı emri olmadan taşıyamazlar.
6. Patlayıcı madde kazalarının, ölüm ve yaralanma olsun veya olmasın, işveren vekili veya sorumlu müdür tarafından
yerel güvenlik makamlarına ve Cumhuriyet Savcılıklarına derhal bildirilmesi zorunludur.
7. Delme, doldurulma, ateşleme ve pasanın kaldırılması sırasında, çalışma alanında, görevlilerden başkasının bulunması
yasaktır.
8. YILDIRIM DÜŞMESİ TEHLİKESİ VARSA, elektrikli kapsülle ateşleme yapılan yerüstü işletmelerinde lağım
delikleri, gerekli önlemler alınmadan doldurulamaz. Tehlike lağım deliklerinin doldurulması sırasında meydana
gelmişse, deliklere patlayıcı madde doldurma işlemi derhal durdurulur; patlamanın olağan etki alanı dışına çıkılır ve
tehlike geçinceye kadar bu alana kimsenin girmemesi için gerekli önlemler alınır.
9. Yol, bina, köprü, elektrik, telgraf, telefon, havai hat ve buna benzer sabit tesislere 100 m. uzaklık içerisinde patlayıcı
madde kullanmak yasaktır. Ateşleme sırasında işçilerin ve sözü edilen tesislerin korunmaları için gerekli güvenlik
önlemleri alınır. Ateşleme sırasında güvenlik mesafesi ( 500 metre ) sığınaklarda saklanılacaktır.

4
10. Patlatma işinde kullanılan manyetoların ayda bir kontrolü yetkili elektrikçi tarafından yapılacak ve oluşturulan föye
işlenecektir.

ATEŞLEME LOKUMUNUN (PRİMER) HAZIRLANMASI :

Ateşleme metodu ne olursa olsun ateşleme lokumu dikkatli bir şekilde hazırlanır.
Kapsüller, zorla lokuma itilmemelidir. Kapsüller, ancak, lokum içerisine bir tahta veya pirinç, alüminyum gibi metalden
yapılmış çubuklar ile açılmış deliğe sokulmalıdır. Bu delik, lokumun uzun eksenine paralel olmalı ve bir ucu dışarı
çıkmamalıdır.
Kapsüller, lokuma sıkıca yerleştirilmeli ve patlama esnasında yerinden çıkmamalıdır. Bu nedenle, lokum ağzı delik dibine
gelecek şekilde ters konulmalı veya kapsülün lokuma bağlanması sağlanmalıdır.
Elektrikli kapsülle yapılan ateşlemede, kapsülün kablosu ile lokum etrafına bir iki sargı atılarak kapsülün lokum
içerisinden çıkması önlenmelidir.
Lokum, içerisine kapsül yerleştirildikten sonra deforme edilmemeli ve yere düşürülmemelidir. İçerisine kapsül
yerleştirilmiş lokum ile şaka yapılmamalıdır.
İçinde kapsül ve fitil bulunan veya elektrikli bir kapsül olan bir lokum, sadece ateşleme sahasında ve ateşlemeden hemen
önce hazırlanır ve lağım delikleri ancak ateşlenecekleri zaman doldurulur.
Elektrikli ateşlemelerde, klavuz kablo, daima güç kaynaklarından uzak tutulmalıdır. Teller (kablo), rulosundan dikkatli bir
şekilde açılmalı ve açılması için havaya atılmamalıdır. Bölgede bir elektrik fırtınası varsa elektrikle ateşleme
çalışması durdurulmalıdır.
Katranlı (saniyeli) fitil kullanıldığında, kullanılan fitilin nemden hasar görmesinden kaçınılacaktır.
Fitile kapsül takılacağı zaman, fitil ucundan 2-5 cm. kesilmelidir. Böylece kapsülün içerisine girecek kısmın uygun olması
ve boşluk bulunmaması sağlanacaktır.
Fitiller, kapsüle içerisindeki patlayıcı ile temas edebilecek şekilde sokulmalı ve bu iş için özel olarak imal edilmiş olan bir
pense ile ağzı sıkılmalıdır.
Dişlerle, kapsül ağzına fitil sıkıştırma işleminden kaçınılmalıdır.

LAĞIM DELİKLERİNİN DOLDURULMASI VE SIKILAMA :

Lağım deliklerine patlayıcı madde yerleştirilmesi sırasında, bir engel ile karşılaşılmaması açısından lağım deliklerinin
öncelikli olarak kontrol edilmelidir.
Patlayıcı maddenin deliğe zorlanarak sokulmaması için, lağım deliklerinin çapı kullanılacak patlayıcı maddelerin
çapından büyük olmalıdır.
Patlayıcı maddelerin hazırlanması, deliklerin doldurulması ve sıkılama işlemi kesinlikle ateşçi belgesine sahip uzman
personel tarafından yapılacaktır.
Patlayıcı maddelerin sarıldığı kağıt ve benzeri malzeme gibi ambalajı kesinlikle çıkarılmamalıdır. Yani soyulmamalıdır.
Dinamit lokumları veya toz patlayıcılar, ancak patlatılacağı zaman deliklere doldurulmalı ve hemen patlatma işlemi
yapılması sağlanmalıdır. Doldurulmuş halde deliklerin bir müddet dahi bekletilmesi oldukça sakıncalıdır.
Lağım deliklerinin doldurulması ve sıkılamasında yalnızca ahşap çubuklar kullanılmalıdır.
Dinamit lokumları hiçbir zaman kuvvetli bir şekilde lağım deliklerine itilmemelidir.
Eğer, bir dinamit lokumu deliğe sıkışırsa, delme çubuğu(matkap) veya benzeri metal çubuk ile çıkartmaya çalışmayınız.
Eğer, ahşap çubuk ile çıkartılması da tehlikeli olacaksa, deliğin geri kalan kısmını sıkılama malzemesi ile doldurun ve
mümkünse komşu lağım deliklerine daha fazla patlayıcı madde doldurun.
Ateşleme lokumu (primer), lağım deliğine yerleştirildiği zaman, iletken tellerin veya fitilin çıkmaması için diğer patlayıcı
maddeler yerleştirilmeden önce, sıkılığı hafifçe çekilerek kontrol edilir.
Eğer, infilaklı fitil kullanılacak ise, ateşleyici lokumu, ateşlenen diğer patlayıcıları ateşlememesi için gerekli tedbirler
alınmalıdır.
Elektrikli kapsül kullanılacak ise, kapsüle giden tellerde, düğüm yada bükülme olmamalıdır. Telleri doğrulturken, bir elle
kapsülden en az 15 cm. uzakta tutmalı ve diğer elle doğrultma işlemi yapılmalıdır.
Gerek doldurmada ve gerekse sıkılamada, elektrikli kapsüllerin kablo kılıflarına zarar verilmemelidir.
Toz patlayıcılar, genelde dik deliklerde kullanılmalı, yatay deliklerin doldurulması zorunlu hallerde, kağıt kılıf yapılıp
deliğe itilmelidir.
Deliklerin, toz patlayıcı ile doldurulması sırasında tozların etrafa saçılmamasına bilhassa dikkat edilmelidir.
Madencilik sektöründe, değişik nedenlere bağlı olarak yer yer kullanıldığı duyulan yasa dışı kimyasal maddelerin (halk
arasında patoz olarak da tabir edilen ve bilimsel olarak potasyum perklorat olan malzemenin bildiğimiz sofra şekeri
ile karıştırılması) çok ufak bir sıcaklıkla karşılaştığı zaman dahi hemen reaksiyona girmesi, sürtünmeye karşı hemen
duyarlılık göstermesi, kolayca alev alıp püskürme yapabileceği gibi özellikleri bu karışımın işçi sağlığı ve iş
güvenliği açısından çok tehlikeli olduğunu ortaya koymaktadır. Bu nedenle kullanılmaları kesinlikle yasaktır.
Dışarıdan kolaylıkla temin edilebilen, gübre kalitesindeki Amonyum Nitrat kullanımı yasaktır. Bunun yerine madencilik
için özel olarak üretilen ve patlayıcı madde ruhsat izni ile temin edilebilen TAN kullanılacaktır.

5
Lağım deliklerinin doldurulması ve sıkılanması sırasında, sürtünme yaratacak hareketlerden kaçınmalı ve yüzler delik
ağzından uzak olacak şekilde sıkılanmalıdır.

ATEŞLEME ÖNCESİ ALINACAK EMNİYET TEDBİRLERİ :

Ancak uygun miktarda patlayıcı madde, kapsül ve diğer malzemeler ateşleme sahasına götürülmelidir. Gereğinden fazla
patlayıcı madde ve kapsülün ateşleme sahasına götürülmesi riskli ve yasaktır.
Patlayıcı madde, kapsül ve diğer malzemelerin ambalajı olan; kutu, fıçı veya torbaları tek tek ateşleme yapılacak alan
dışında açılmalıdır. İlk açılan kutu, fıçı veya torbadaki patlayıcı madde kullanılmadan diğerleri açılmamalıdır.
Boşalan kutu, fıçı veya torba türü ambalaj malzemesi ateşleme sahasında gelişigüzel bırakılmamalı, hurda sahasına
götürülüp atılmalıdır.
İçerisinde patlayıcı madde bulunan tahta sandıkları açmak isterken, metalik bir alet kullanılmamalı ve sandıklar kesinlikle
zorlanmamalıdır.
Patlayıcı madde, kapsül ve diğer malzemeler, lağım delikleri yanında yığın halinde bulundurulmamalıdır. Ancak her
lağım deliğine konulacak miktar kadar patlayıcı madde ve diğer malzemeler lağım deliği yanında bulundurulabilir.
Ateşleme sahasında, patlayıcı madde, kapsül ve diğer malzemeler, en son lağım deliklerinin doldurulup ateşleme
yapılacağı ana kadar birbirinden ayrı tutulmalıdır.
Toz patlayıcı maddelerin ateşleme yapılacak alana götürülmesi ve ateşleme yapılacak alanda taşınması sırasında
ambalajlarının içinde dahi olsa; çok çabuk alev alma özelliğinden dolayı sürütülmesi ve ısıya maruz bırakılması
yasaktır. Ateşleme yapılacak alanda, deliklerin doldurulması sırasında, ambalajların ısınmış zemin ve direkt güneş
sıcaklığından korunacak şekilde gölge ortamda muhafaza edilmesi gerekmektedir.
Dinamit kapsülleri kartuşlara kullanılacağı zaman takılır. Elektrikle ateşlemede, ateşlemeden önce ateşleme makinesi ve
elektrikli kapsül devresi gözden geçirilir.
Ateşlemeden önce, bütün bağlantılar gözden geçirilir. İletkenlerin kısa devre yapıp yapmadıkları özel ölçme aygıtlarıyla
denetlenir; bunun manyeto ve pille yapılması yasaktır. Ateşleme kablolarının diğer elektrik iletkenleriyle temasını
önleyici önlemler alınır.
Elektrikli ateşleme aygıtları güvenle ve işler durumda tutulur. Bu aygıtlar yalnız bu işler için kullanılır.
Elektrikli ateşleme araçları, yalnız, ocakta sorumlu ateşçi belgesine sahip ateşçiler tarafından kullanılır.
Doldurulacak lağım sayısı, aracın patlatabileceği kapsül sayısının yarısını geçemez.
İletkenler güvenliği sağlayacak uzunlukta olmalı ve ateşleme aracına, ateşleme yapılacağı zaman bağlanmalıdır.
Ateşleme sahasına giden tüm yollara gözcüler konulmalı, ateşleme sırasında olabilecek yaklaşmalar önlenmeli ve saha
içerisindeki tüm iş makineleri patlama esnasında zarar görmeyecek şekilde uygun bir mesafeye çekilmelidir.
Ateşleme öncesi, ateşleme sahasına kimsenin girmemesi için yeterli, açık bir şekilde ikaz ve sinyal verilmelidir. Sesli
uyarıda bulunmak için siren çalınması şarttır.
Ateşleme yapılacak olan atım sahasını, en son sorumlu ateşçi terkeder.
Ateşçi, kendisi de dahil olmak üzere, herkesin, yeterince bir sığınağa girdiğinden emin olmadıkça ateşleme işlemini
başlatmamalıdır. Özellikle, ateşlenecek cephe önünde zarar görmesi mümkün insan, malzeme, araç ve gereç
bulunması halinde, bunların emniyeti sağlanmadan ateşleme işlemi yapılmamalıdır.

ATEŞLEME SONRASI ALINACAK EMNİYET TEDBİRLERİ :

1. Ateşlemeden hemen sonra, hiç kimse ateşleme sahasına girmeyecektir. Patlamamış lağım deliklerine karşı uygun bir
zaman beklenilecektir. Bu uygun zaman, elektrikle yapılan ateşlemelerde 5 dakika, diğerlerinde ise bir saatten az
olmayacaktır.
2. Ateşleme sonrası, yeterli zaman geçtikten sonra, ateşçi, patlamamış lağım delikleri bulunup bulunmadığını kontrol
eder. Tüm lağım delikleri ateşlenmiş ise çalışmaya müsaade eder.
3. Patlamayan bir lağım deliği bulunursa veya bundan kuşku duyulursa, fitille ateşlemeden en az bir saat, elektrikle
ateşlemeden beş dakika geçmeden iş alanına hiç kimse giremez.
4. Patlamayan bir lağım deliğinin olması durumunda, tehlikenin ortadan kaldırılması için yapılan çalışmalarda, patlatma
yapılan alanda görevli personel dışında başkasının olması yasaktır.
5. Patlamamış kartuş ve kapsüller bulunması olasılığına karşı, pasalar dikkatli bir biçimde kaldırılır. Gerekirse elle
çalışma yapılıp kartuş ve kapsüller aranır. Bu durumda kürek, kazma ve benzeri aletler kullanılmaz.
6. Ateşçi, emniyetle çalışabilir demedikten sonra, hiç kimse ve hiçbir araç ateşleme sahasına yaklaşmayacak ve
girmeyecektir.

6
KİŞİSEL KORUYUCU MALZEMELERİN KULLANILMASI HAKKINDA TALİMAT :

1. İşyerimizde, çalışanların ve işyerinin güvenliğini sağlamak amacıyla gerekli koruyucu alet ve ekipmanlar işveren
tarafından sağlanmak zorundadır.
2. Temin edilen bu koruyucu alet ve ekipmanların her an kullanılabilir durumda bulundurulması çalışanlarca
sağlanacaktır.
3. Kişisel koruyucular, işe başlamadan önce mutlaka kullanıcı personel tarafından kontrol edilecektir. Uygun durumda
bulunmayan koruyucu malzemeler rapor edilerek yenisi ile değiştirilecektir.
4. Koruyucu alet ve ekipmanın alımında öncelikle TSE garantisi aranacaktır. Eğer ithal koruyucu malzeme
kullanılıyorsa, ait olduğu ülke standardı veya test sonuçları dikkate alınacaktır.

1. KORUYUCU ŞAPKA (BARET) : İçinde bir ayar kayışı, file veya bantlar bulunan sert bir başlıktır. Başlarına bir
cisim düşmesi, çarpması, vurulması tehlikesinin mevcut olduğu her yerde ve başın iletkene yakın olması veya iletkenin
koparak başa düşmesi neticesi elektriğe çarpılma ihtimalinin mevcut olduğu işlerde çalışan personele, başın iyi
korunması için,işe uygun, başa iyi oturan ve yanmaz veya ağır yanar malzemeden ve elektrik tehlikesi olan yerler için,
iletken olmayan malzemeden yapılmış uygun baretler verilecektir. Baş korumasının gerektirdiği tüm yerlerde uyarıya
meydan vermeden baret kullanılacaktır.
• Baretin üstü ile baş arasında en az 32 mm. boşluk olacaktır.
• Bütün baretler kırıklara, çatlaklara, aşınmalara karşı her zaman kontrol edilecek. Elektrik işlerinde kullanılan yalıtkan
baretlerinde, elektrik yalıtkanlığına karşı kontrolü her zaman yapılacaktır.
• Kullanımda veya depolamada baretler aşırı sıcağa karşı korunacaktır.
Baretlerin asit, kimyevi madde veya boyadan etkilenmeleri önlenecektir.
• Kullanılmış baretler, temizlenmeden başka işçilere verilmeyecek ve 60 derecelik su ile içinde orta dereceli deterjanla
yıkanacak, sıcak su ile durulanacaktır
• Elektrik işlerinde çalışan personelin kullanacağı baretlerde, delik olmamasına, üzerinde hiçbir metal parça
bulunmamasına ve dış yüzeyinde su tutucu kanal ve benzeri bir şekilde imal ettirilmemesine veya satın alınmamasına
dikkat edilecektir.

2. İŞ ELDİVENİ : El kuvveti gerektiren ve ellerin zarar görmesine sebep olacak işlerde, işin özelliğine uygun olan
eldiven kullanmak şarttır. Kesici veya aşındırıcı maddelerle çalışan işçilere verilecek eldivenler, ellik veya el kılıfları, işe
dayanıklı malzemeden yapılmış olacaktır. Elektrik işi ile uğraşan personelin iş eldiveni;
• Her eldivenin alındığı firmaca belirlenen şekilde sık sık temizlenecektir.
• Çatlama, yırtılma ve delik olmamasına dikkat edilmelidir. Eldivenlerde kaçak olup olmadığı hava test metodu ile
kontrol edilecektir.
• Eldivenler, kutular veya koruma torbalarında muhafaza edilmeli ve keskin, sivri eşya ile teması önlenmelidir.
• Alçak gerilim ve yüksek gerilim yalıtkan eldivenlerini kullanmadan önce, üzerinde bulunan kullanma gerilim
değerleri ile yalıtkanlık özelliklerine dikkat edilmelidir.
• Kauçuk eldivenler, kesici cisimlerle temas ettirilmeyecektir.
• Kauçuk eldivenler, elektrik bulunan veya bulunma ihtimali olan yerlerde mutlaka kullanılacak ve seçiminde
çalışılacak gerilim değeri göz önüne alınacaktır. Kesici ve ayırıcıları açar veya kapatırken, sigorta değiştirirken, hatta
gerilim olup olmadığını kontrol ederken, topraklama ve kısa devre yaparken, ayrıca, bunların dışında, amirlerin
ihtiyaç duyduğu veya çalışanın kullanılmasını istediği durumlarda mutlaka eldiven kullanılacaktır.
• Çalışanlar, eldiven kullanırken eldivene zarar verecek yüzük takmayacaklardır.
• Taşıma, kaynak, kesme ve benzeri işleri yaparken deri veya dayanıklı maddeden imal edilmiş eldivenler
kullanılacaktır.
• Asidik ve bazik etki gösteren maddelere temas olasılığı olan yerlerde lastik eldiven kullanılacaktır.
• Yüksek ısıya temas olasılığı olan yerlerde asbest eldiven kullanılacaktır.

3. KORUYUCU GÖZLÜK VE YÜZ SİPERİ :

• Işınlardan, ışıktan, ısıdan, parçacıklardan ve tehlikeli ortamlardan gözü korumak amacıyla göze uygun kafes,
gölgelik, yüz siperi veya gözlük mutlaka kullanılacaktır.
• Gözler için tehlikeli olan işlerde çalışan her işçiye, gözün korunması için, işe en uygun gözlükler verilecek ve işçiler
bu gözlükleri kullanacaklardır.

7
• Ellerinde balyoz ile taş kırma işinde çalışan personelin kullandığı koruyucu gözlük buğulanma ve terleme yapmakta
ve randımanı düşürmektedir. Bu nedenle, bu tür işlerde çalışan personel için, pratik ve sağlıklı olacağı düşüncesiyle
siperlik türü koruyucu maske kullanılması uygun olacaktır.

• Taşlama, taş kırma, matkap veya el bireyzi kullanırken, beton ve çimento işleri, murç ile çalışmalarda basınçlı hava
ile temizleme, Martoperfaratör ve Martofikör ile çalışma işlerinde,testere ile kesme yaparken, kamyon ve hareketli
araçların altında çalışırken işçilere, parça veya çapak sıçramalarına karşı, kırılmaz saydam plastikten veya tel kafesten
yapılmış gözlük verilecektir.
• Elektrik işlerinde; topraklama yaparken, devreyi keserken veya devreye alırken, yüksek gerilim sigortalarını
değiştirirken koruyucu gözlük şarttır. Ayrıca, santrallar ve trafo merkezlerindeki akü tesislerinde asit doldurma ve
boşaltma işlerinde çalışan işçilere verilecek gözlüğün yan taraflarının da kapalı olmasında fayda vardır.
• Normal görmeleri için sıhhi gözlük kullanmak zorunda bulunan işçilerin, koruyucu gözlük takmaları gerektiği
hallerde, koruyucu gözlüklerin camları, sıhhi gözlükteki camların numaralarına uyacak veya koruyucu gözlüklerin,
sıhhi gözlükler üzerine takılması sağlanacaktır.
• Koruyucu gözlükte veya yüz siperinde veya çeşitli maskelerde kullanılan cam veya saydam plastik malzeme, işe
uygun ve dayanıklı olacak ve normal görmeyi bozacak duruma gelen gözlük veya siperlikler kullandırılmayacaktır.
• Oksijen kaynağı, elektrik kaynağı, kesme ve ocak işleri veya benzeri fazla ışıklı işlerde çalışan işçilere, meydana
gelen ışınlardan gözleri koruyacak nitelikte renkli malzemeden yapılmış uygun koruyucu gözlükler verilecektir.
• Kullanılmayan yüz siperleri ve koruyucu gözlükler, özel yerlerde saklanacaktır.

4. TOZ MASKESİ : Tozlu ortamda çalışma esnasında, kişisel koruyucu toz maskesi, herhangi bir uyarıya meydan
vermeden kullanılması zorunludur. Kullanılan toz maskesinin bakımının düzenli yapılması ve yüze tam uygun olması
gerekmektedir. Kullanım süresi geçmiş ve kullanılamayacak duruma gelmiş toz maskeleri hemen değiştirilecektir.

5. KORUYUCU AYAKKABI : Ağır ve tehlikeli iş ortamlarında veya yuvarlanabilen malzemenin kaldırılıp taşındığı
işlerde çalışan işçilerin, işin özelliğine uygun çelik burunlu koruyucu ayakkabı veya çizme kullanması şarttır. Çizme
giyildiği takdirde, pantolon paçaları, çizmenin içine koyulur.
• Emniyet ayakkabılarının burunlarındaki metal bombeler, 100 cm.den düşecek ve 20 kg. ağırlığa dayanabilecek
şekilde, çelik veya başka maddeden yapılmış olacaktır.
• Çamurlu ve sulu ortamda çalışan işçilere, uygun boyda ve nitelikte çizmeler verilecektir.
• Elektrik işlerinde çalışılan yerlerde, çivili ve kabaralı ayakkabılar giydirilmeyecek, kauçuk tabanlı, çivisiz, kabarasız
ayakkabı, bot veya çizmeler kullanılacaktır.
• Elektrik işlerinde çalışanlar emniyet ayakkabı veya botlarıyla çivi, metal parça, benzeri madde olan yerlerde
gezmeyecek ve bu ayakkabıları işin gereği olan yerlerde kullanacaklardır.
• Elektrik işlerinde çalışılan yerlerde, emniyet ayakkabıları, her zaman temiz ve kullanılabilir durumda tutulacaktır.
• Çalışma esnasında kullanılan ayakkabı, postal, çizme veya her çeşit ayak kılıfları, işe uygun ve yeterlilikte olacak ve
ayakkabı bağları kısa olacak ve her zaman ayakkabı kenarına sokulacaktır.

6. KORUYUCU ELBİSE : Vücudun, çalışma sırasında dış etkenlere karşı korunması için giyilen ceket ve pantolon, iş
tulumu veya iş elbiseleridir.
• Kendi elbiselerine zarar verecek veya bunları sokakta giyilmez bir halde kirletecek ağır ve tehlikeli işlerde çalışan
işçilere,işin gerektirdiği şekil ve nitelikte koruyucu giyim eşyası olarak birer iş elbisesi veya iş gömleği
giydirilecektir.
• Koruyucu elbiseler; vücuda uygun, çalışmada hareketi engellemeyecek nitelikte olacak ve bunların cep kapakları,
saçak gibi sarkıntılı kısımları bulunmayacak ve cepleri az ve küçük olacaktır.
• İş başında, yırtık, sökük, sarkıntılı elbiseler giyilmeyecek, döner veya diğer hareketli makinelerde çalışmalarda,
boyunbağı, anahtarlık, saat zinciri, kol saati, yüzük gibi metal eşya kullanılmayacaktır.
• İş başında, sıvalı kollu gömlek yerine, kısa kollu gömlek giyilecektir.
• Keskin, sivri uçlu, patlayıcı maddeler ve parlayıcı, yanıcı maddeler cepte taşınmayacaktır
• Döner ve hareket halinde bulunan makineler yanında veya yakınında çalışırken, önlük kullanılmayacaktır.
• Elektrik tesis, işletme, bakım ve onarım işlerinde çalışanlar ceket pantolon giyeceklerdir.
• İş tulumu veya pantolonların paçalarında duble bulunmayacaktır.
• Ceket ve iş tulumları bol olmayacak, cepleri torba gibi durmayacak ve yakaları kapalı olacaktır.

7. EMNİYET KEMERLERİ : Yükseklerde yapılan (şev üzerinde çatlak sökümü, direk, kule, iskele, kırıcı tesis silo
temizlik ve tamiratı vb.) çalışmalarda düşmeye karşı kullanılan bir emniyet aracıdır.
• Emniyet kemerleri, kalın kösele kayışlardan veya keten pamuk dokuma veya benzeri malzemeden yapılacaktır.
• En az 12 cm. genişliğinde ve 6 mm. kalınlığında olup, 1150 kg.lık bir yüke dayanacak şekilde olacaktır.

8
• Sıcaklıktan dolayı emniyet kemerleri özelliğini kaybedecek duruma gelebilirler. Bu nedenle kemerler ısı kaynağından
uzak tutulacaktır.
• Kemerlerin kesik ve zedelenmiş durumda bulunmadığı, perçin ve dikişlerinin sağlamlığı peryodik olarak kontrol
edilmelidir. Bozuk ve arızalı olanlar değiştirilecektir.

SAHA ÇALIŞMALARINDA UYGULANACAK KURALLAR HAKKINDA TALİMAT :

1. Açık işletme ile ilgili bütün işlerde görevli olan nezaretçiler, görevlendirildikleri iş yeri ve iş makinelerini kontrol
etmek ve tehlikeli gördükleri hallerde, tehlike ortadan kaldırılıncaya kadar çalışmayı durdurarak gerekli tedbirlerin
alınmasını sağlamakla yükümlüdür.
2. Operatör ve şoförler, vardiya başlarında veya uzun duruşlardan sonra muhtemel tehlikelere karşı makinelerin
civarında herhangi bir şahsın bulunmadığını, çalışacakları alanda kayma, yuvarlanma, çökme gibi tehlikeli olabilecek
bir durum olmadığını, makine arızası olup olmadığını kontrol etmekle yükümlüdür.
3. İş makinelerine tehlikeli taraftan inilip binilmez.
4. Operatör ve şoförler, çalışma esnasında, iş makinelerinde usulüne uygun olarak oturur ve dururlar.
5. Yükleme aracı operatörü, taşıma aracının görüş alanına girip durduğunu görmeden yükleme işine başlayamaz. Kepçe
manevrası daima kasa gerisinden veya yanlarından yapılır.
6. Şantiyede çalışan tüm iş makineleri ve kamyonların geri vites ile hareketi esnasında sesli uyarıcı ikaz kornaları
tamam ve çalışır olacaktır. Ayrıca şantiye içerisinde çalışan bu makinelerin arkalarına görülecek şekil ve büyüklükte
“DİKKAT MANEVRA ALANINA YAKLAŞMAYINIZ” yazan sabit uyarı levhaları asılacaktır.
7. İş makineleri, emniyet sınırları dışında bir sürat ile çalıştırılamaz.
8. Tüm iş makineleri ve sahada çalışan kamyonlarda yangın söndürme cihazı ve ilk yardım malzemeleri bulundurulması
şarttır.
9. Elle kazı ve yükleme yapılan açık işletmelerde, kademe yüksekliği 3 m. yi, sağlam arazide şev 60 dereceyi, çöküntülü
ve ezik arazide, kum, çakıl ve dere tortuları olan yerlerde, killi tabakalarda, ayrışıma uğramış kalkerlerde,
parçalanmış volkanik taş ve tüflerde şev 45 dereceyi, kaygan ve sulu yerde ise şev eğimi 30 dereceyi geçemez.
10. Kazıcı ve doldurucu makinelerin çalıştırıldığı ve derin lağım deliklerinin uygulandığı kademelerin yüksekliği,
kullanılan kazıcı ve doldurucu makinelerinin çalışma yüksekliklerine veya lağım deliklerinin boyuna göre artırılabilir.
11. Kademe düzlüklerinde; malzeme yığınları ve artıkları, işçilerin tehlike anında kaçarak kurtulmalarına engel
olmayacak biçimde düzenlenecektir. Kademe düzlüğü, atımlardan sonra bile makinelerin rahatlıkla ve güvenle
manevra yapabilmelerine olanak verecek ve çalışan işçiler için tehlike oluşturmayacak genişlikte olacaktır.
12. Kitle ve blok kayması, parça düşmesi olasılığı yönünden; kazı yapılan ve lağım atılan kademe cepheleri, şantiyeler,
işçilerin geçtiği bunlara yakın yollar, ilgili nezaretçi tarafından sürekli denetlenir. Varsa, tehlike giderilmeden bu iş
ile görevlendirilen işçilerden başkası buralarda çalıştırılamaz.
13. Ateşlemelerden ve donmaları izleyen arazi gevşemesi, kar, yağmur vb. doğal olaylardan sonra, yeniden işe
başlamadan önce, kademe yüzleri ve çevresi, bu iş ile görevlendirilmiş deneyimli işçiler tarafından yukarıdan
başlanıp aşağıya doğru sürdürülmek suretiyle, çatlak sökümü yapılarak temizlenir.
14. Kazı yada patlatma yapılarak, kademe alınlarının altlarının oyulup askıya alınması (ters ıskarpa) suretiyle çalışılması
yasaktır.
15. Yüksekliği 5 m. ve eğimi 30 dereceden çok olan şevlerde, çatlak sökümü vb. çalışmalar için işçilere emniyet kemeri,
emniyet ayakkabısı, baret, eldiven gibi kişisel koruyucu malzemeler verilir. Emniyet kemerlerinin bağlı olduğu halat
uçları, kademe üzerinde bulunan sağlam bir yere bağlanır. Emniyet kemeri halatlarının yıpranıp yıpranmadıkları,
kullanılmadan önce muayene edilir ve bunlar belirli aralıklarla deneyden geçirilir.
16. Direksiyonlu iş makinelerinde, direksiyon simidi başparmak dışta kalmak suretiyle kavranarak tutulur.
17. Bütün iş makineleri, iniş sırasında vitesten çıkarılmaz.
18. Kayma, göçme, yuvarlanma tehlikesi olan aynada veya meyilli arazi diplerinde çalışan operatörler, kullandıkları
makinelerin cephesini daima tehlikeli tarafa çevirmek suretiyle çalışmalıdırlar.
19. İş makineleri, kapasitelerinden fazla yük ile çalıştırılmaz. Gece çalışma yapılacak ise, çalışılacak kısım kafi derecede
ışıklandırılır. Farları yanmayan iş makinesi çalıştırılmaz.
20. İş makinesini terk etmek isteyen operatör, gerekli emniyet tedbirlerini almadan iş makinesinden ayrılamaz. Çalışma
esnasında yemek yemek, başkaları ile şakalaşmak, kitap okumak, direksiyon veya kumanda levyelerini bırakmak gibi
hareketlerde bulunmaları yasaktır.
21. Nezaretçiler, vardiya başlarında, basamak kontrollerini yapar. Kayma, düşme, heyelan gibi tehlike gösterebilecek
çatlak ve taşları kontrol eder. Varsa, tehlike giderildikten sonra çalışmaya başlanılır.
22. Yağışlı havalarda, kaymaya müsait yerler sık sık kontrol edilecektir.

9
23. Her hangi bir sebep ile arızalanan veya batan bir iş makinesinin çekilmesi gerektiğinde, bağlantı yerlerinin iyice
kontrol edilmesi, boşluğunu alarak yavaş yavaş çekilmesi ve halatın kopma tehlikesine karşı civardaki işçilerin uygun
bir mesafede durması gerekmektedir.
24. Rampa iniş ve çıkışlarında(Paletli kepçe, Ekskavatör ve büyük delici makineleri gibi) yürüyüş zinciri kopma tehlikesi
olan iş makinelerinin bir halat ile dozere bağlamak suretiyle rampadan indirilip veya çıkarılması şarttır.
25. Damperli kamyonlar; döküm alanında, döküm yaparken, tespit edilen mesafeden daha fazla şev ucuna yaklaşamazlar.
Zeminin ham olması, damper kaldırıldıktan sonra yükün arka kısma verilmesiyle birlikte kamyon arka lastiklerinin
zeminde daha fazla oturma yapacağı ve böylece kamyonun dengesinin bozularak dökülen malzeme ile birlikte
kamyonun şevden aşağı kayabileceği ve ciddi kazalara sebep olabileceği hiçbir zaman akıldan çıkarılmamalıdır. Bu
nedenle, döküm alanında, kamyonların şev kenarına daha fazla yaklaşmalarını önlemek amacıyla dökülen malzeme
ile bir set oluşturulur. Daha sonra bir dozer tarafından bu malzeme, kontrol altında, ileri doğru şev kenarına iteleme
yapılarak döküm basamağı düzeltilir.
26. İş makineleri ve yük kamyonlarının, basamaklardan aşağı düşmesini önlemek üzere basamaklarda ve bağlantı
yollarında şevin başladığı kısma 30-40 cm., döküm alanı gibi gevşek malzemenin bulunduğu yerlerde ise en az
50-60 cm. yüksekliğinde ve en az 1-1,5 m. genişliğinde toprak setler yapılacaktır.
27. Ocak içi yollarda; trafik akışını düzenlemek ve muhtemel kazaları önlemek amacı ile, geliş-gidiş güzergahını
gösteren levhalar, şev kenarlarında ve yumuşak zeminli kısımlarda araçların yaklaşmasının tehlikeli olduğu göçüklü
kısımlara, taş, kaya düşmesi tehlikesi olan bölgelere ve heyelan ihtimali olan bölgelere, yağış halinde araçlar için
tehlike oluşturan kısımlara gerekli trafik işaret, ikaz ve uyarı levhaları konacaktır
28. Havanın bozuk, yağışlı ve yıldırım düşme riski olan durumlarda;elektrikli kapsülle ateşleme yapılan yer üstü açık
işletmelerinde, patlatma işleminin yapılması kesinlikle yasaktır. Tehlike; lağımların doldurulması sırasında meydana
gelmişse, lağım doldurma işlemi derhal durdurulur. Tehlike oluşturan sahaya giden tüm yollar kontrol altına alınır.
Patlatma yapılacakmış gibi sesli uyarıda bulunarak siren çalınır ve diğer gerekli önlemler alınarak, patlamanın
olağan etki alanı dışına mümkün olan en kısa zamanda çıkılır. Tehlike geçinceye kadar bu önlemler devam ettirilir ve
bu alana kimsenin girmemesi sağlanır.
29. Yol, bina, köprü, elektrik, telgraf, telefon, havai hat ve buna benzer sabit tesislere 70 m. uzaklık içerisinde patlayıcı
madde kullanmak yasaktır. Ateşleme sırasında, işçilerin ve sözü edilen tesislerin korunmaları için gerekli güvenlik
önlemleri alınır. Ateşleme sırasında, güvenlik mesafesi olan(500 m.) sığınaklarda saklanılacaktır.
30. Ocak içinde, herhangi bir işte, en az 6 ay çalıştıktan sonra, bu işi yalnız başına yapabileceklerine ve ocağın güvenlik
ve çalışma koşullarına uyum sağladıklarına yetkili mercilerce kanaat getirilen işçiler, deneyimli işçi sayılırlar.
Deneyimi ve meslek bilgisi olmayan kimseler, meslek bilgisi olan bir kimsenin gözetimi ve rehberliği olmadan,
kendisi veya diğer işçiler için önemli derecede tehlikeli olabilecek ocak işlerinde çalıştırılamazlar.
31. İşletme sahasında meydana gelen çukurların çevresi, gece ve gündüz görülebilecek biçimde, korkuluk, tel örgü vb.
engellerle çevrilir ve gerektiğinde aydınlatılır.
32. Tozla mücadelede; toz oluşumunu önlemek, kaynağında tozu bastırmak, solunabilir toz yoğunluğunu ortadan
kaldırmak veya seyreltmek esastır. Tozlu ortamda çalışma esnasında, kişisel koruyucu toz maskesi kullanılması
zorunludur. Toz oluşumunu önlemek için gidiş-geliş yolları ve iş makineleri ile işçilerin çalışma alanları bir arazöz
tarafından sürekli olarak sulanıp ıslatılacaktır.
33. Şantiyede bulunabilecek akaryakıt pompa cihazı gözle görülebilecek şekilde topraklanacak ve yanında anında
müdahale amacı ile yanmaz battaniye bulunacaktır.
34. Akaryakıt pompa istasyonunda, boşaltma esnasında, statik yük giderici kablo bulunacak ve bunun kullanılmasına
özen gösterilecektir.

YÜKLEYİCİLERİN(PALETLİ-LASTİKLİ EKSKAVATÖRLER) ÇALIŞMASI HAKKINDA TALİMAT:

1. Operatör, çalıştığı makinenin iş güvenliğinden sorumludur.

2. Yükleyicilerin bomları ani hareket ve kuvvetlere maruz bırakılmamalıdır.
3. Ayna yüksekliği, bom yüksekliğinden fazla olamaz. Bom, yüklü olarak havada tutulmaz. Yükleyici ile kamyon
itilmez.
4. Basamaklarda, şev veya yarmaların ani çökme tehlikesine karşı, makinenin arka kısmında kaçabileceği yeterli
sahanın bulunması şarttır.
5. Patlatma yapılmadan önce, yükleyici atım sahası dışına çekilir, motor çalışır durumda, kapılar kapalı, kepçesi atım
yönünde ve yere konularak bekletilir.
6. Yükleyici, terk edilmeden önce şevden uzağa çekilir ve kepçe yere konulur.
7. Kamyon kasasına yükleme yapılırken, dışarı sarkan büyük bloklar olmayacak şekilde, dengeli, ön alta ince malzeme,
büyük parçalar daima ön kısma yüklenmelidir. Kasanın arka tarafına yüklenen büyük parçalar kamyonun tumba
sırasında devrilmesine neden olur. İlk kepçe, mümkün olduğu kadar kamyon kasasına yaklaştırılarak yüklenmelidir.
8. Tozla mücadele yönetmelik gereği; kişisel koruyucu toz maskesi ve iş gereği diğer koruyucu malzemeleri çalışma
esnasında kullanmak zorunluluktur.
9. Mesai saatlerinde, çalışma alanı izinsiz terk edilmeyecek ve izinsiz görev değişimi yapılmayacaktır.

10
10. Operatör, vardiya başlarında veya uzun duruşlardan sonra muhtemel tehlikelere karşı makinenin civarında herhangi
bir şahsın bulunmadığını, çalışacakları alanda kayma, yuvarlanma, çökme gibi tehlikeli olabilecek bir durum
olmadığını, makine arızası olup olmadığını kontrol etmekle yükümlüdür.
11. Operatör, taşıma aracı görüş sahası içine girip durmadan yükleme işine başlamaz. Kepçe manevrası daima kasa
gerisinden veya yanlarından yapılır.
12. İş makineleri, emniyet sınırları dışında bir sürat ile çalıştırılamaz. Direksiyonlu iş makinelerinde, direksiyon simidi
başparmaklar dışta kalmak suretiyle kavranarak tutulur. İş makinesi, iniş sırasında vitesten çıkarılmaz.
13. Kayma, göçme, yuvarlanma tehlikesi olan aynada veya meyilli arazi diplerinde çalışan operatörler, kullandıkları
makinelerin cephesini daima tehlikeli tarafa çevirmek suretiyle çalışmalıdır.
14. İş makineleri, kapasitelerinden fazla yük ile çalıştırılmaz. Operatör, gece çalışması yapacak ise, çalışılacak kısmın
kafi derecede ışıklandırılmış olmasına dikkat eder. Farları yanmayan iş makineleri çalıştırılmaz.
15. Aracını terk etmek isteyen operatör, gerekli emniyet tedbirlerini almadan iş makinesinden ayrılamazlar. Çalışma
esnasında yemek yemek başkaları ile şakalaşmak, kitap okumak, direksiyon veya kumanda levyelerini bırakmak gibi
hareketlerde bulunmaları yasaktır.
16. Herhangi bir sebep ile arızalanan veya batan bir iş makinesinin çekilmesi gerektiğinde, bağlantı yerlerinin iyice
kontrol edilmesi, boşluğunu alarak yavaş yavaş çekilmesi ve halatın kopma tehlikesine karşı civardaki işçilerin uygun
mesafede bulunması gerekmektedir.
17. İş makinesinin arızalanması halinde operatör, iş makinesini durdurur ve durumu en yakın iş amirine bildirir.
Operatörün kendi başına arızayı gidermek için bizzat çalışması yasaktır. Ancak, makine-tamir bakım ekibi ile birlikte
arızanın giderilmesi için yardımcı olarak çalışacaktır
18. İş makineleri ile yağcı dahil personel taşınması yasaktır. İş makinelerinin üzerinden duruş esnasında atlamak yasaktır.
İnmek ve çıkmak için merdiven veya basamaklar kullanılacaktır. İş makinelerinde iniş ve çıkış amacı ile kullanılan
merdiven veya basamaklar ile tutunma yerlerinin yağ gibi kaygan maddelerle kirli olmamasına özen gösterilecektir.

DOZER VE GREYDERLERİN ÇALIŞMASI HAKKINDA TALİMAT:

1. Operatör, makinenin her türlü emniyetinden ve bakımından sorumludur. Makinede bir aksaklık varsa derhal amirine
bildirecektir.
2. Operatör mahalline yetkisiz kimse binemez. Tamir-bakım elemanlarının binmesi gerektiğinde operatörün kontrolü
altında olacaktır. İş makineleri ile yağcı dahil personel taşınması yasaktır.
3. İş makineleri üzerinden duruş esnasında atlamak yasaktır. İş makinesi üzerine iniş-çıkış için merdiven veya
basamaklar kullanılacaktır. Merdiven, basamak ve tutunma yerlerinin yağ gibi kaygan maddeler ile kirli olmamasına
özen gösterilecektir.
4. İş makinesinin arızalanması halinde operatör, iş makinesini durdurur ve durumu en yakın iş amirine bildirir.
Operatörün kendi başına arızayı gidermek için bizzat çalışması yasaktır. Ancak, tamir-bakım ekibi ile birlikte
arızanın giderilmesi için yardımcı olarak çalışacaktır.
5. Operatör, şev dibinde veya şev üzerinde çalışırken çatlama, heyelan, taş düşmesi tehlikelerine karşı dikkatli olacak ve
çalışmaya başlamadan önce çalışma yerini gözden geçirecektir.
6. Araç sürati, emniyetli bir seviyede tutulacak, tehlikeli zemin şartları veya diğer tehlikeler dikkate alınacaktır.
7. Şev kesimi yapılırken kademeli ilerleme yapılacak, askıda kalan malzemelerin temizlenmesine ve şevin düzgün
kesilmesine dikkat edilecektir. Şev üzerindeki malzeme aşağı itilirken, aşağıda tehlike oluşturabilecek makine ve
şahısların bulunmamasına dikkat edilecektir.
8. Operatör, ileri-geri manevralarda civarda bulunan personel ve ekipmana dikkat edecek, gece çalışmalarında
ışıklandırma ve araç farları eksiksiz olacaktır.
9. Tozla mücadele yönetmelik gereği; kişisel koruyucu toz maskesi ve iş gereği diğer koruyucu malzemeleri çalışma
esnasında kullanmak zorunluluktur.
10. Yükleme sahasında, kamyon ile yükleyici arasından geçmek yasaktır.
11. Mesai saatlerinde, çalışma alanı izinsiz terk edilmeyecek ve izinsiz görev değişimi yapılmayacaktır.
12. Herhangi bir sebep ile arızalanan veya batan bir iş makinesinin çekilmesi gerektiğinde, bağlantı yerlerinin iyice
kontrol edilmesi, boşluğunu alarak yavaş yavaş çekilmesi ve halatın kopma tehlikesine karşı civardaki işçilerin uygun
mesafede bulunmaları gerekmektedir
13. Aracını terk etmek isteyen operatör, gerekli emniyet tedbirlerini almadan iş makinesinden ayrılamazlar. Çalışma
esnasında yemek yemek, başkaları ile şakalaşmak, kitap okumak, direksiyon veya kumanda levyelerini bırakmak gibi
hareketlerde bulunulması yasaktır.
14. Lastik tekerlekli araçlarda, lastik havası, tayin edilen miktardan noksan veya fazla olamaz.
15. Yarma veya şevin ani olarak çökme tehlikelerine karşı, iş makinesinin basamaklarda kaçabileceği yeterli sahanın
bulunması şarttır.
16. İş makinesi terk edilirken şev dibinden veya şev üzerinden yeterli emniyet sağlanacak şekilde uzağa çekilir.

11
17. Operatör, vardiya başlarında veya uzun duruşlardan sonra muhtemel tehlikelere karşı makinelerin civarında herhangi
bir şahsın bulunmadığını, çalışacakları alanda kayma, yuvarlanma, çökme gibi tehlikeli olabilecek bir durum
olmadığını, makine arızası olup olmadığını kontrol etmekle yükümlüdür.

KAYA KAMYONLARININ ÇALIŞMASI HAKKINDA TALİMAT :

1. Şoförler, her türlü hava şartlarında, kamyonlarını emniyetli bir şekilde çalıştırmaktan sorumludurlar. Sadece
üzerlerine zimmetli olan kamyonlarını çalıştırabilirler.
2. Kamyon çalıştırılmadan önce, tekerleklerin altında bir engelin bulunmadığını, yakıt, yağ ve suyunu, frenlerini kontrol
etmelidir.
3. Şoför mahalli temiz tutulur ve çalışmayı engelleyecek bir şey bulundurulmaz. Kamyon hareket halinde ve yükleme
yapılırken cam silinmez.
4. Şoförler, trafik kurallarına ve verilen talimatlara uyacaklardır. Dar yollarda daima yüklü kamyona yol verilecektir.
Bir yol üzerinde aynı istikamette giden kaya kamyonları birbirini ancak özel geçiş yerlerinde geçebilirler. Sisli
havada farlar yakılacaktır.
5. Damperli kamyonlar, kasa havada iken hareket edemez. Ancak, kasa yerine oturduktan sonra hareket edebilir.
6. Yakıt ikmali yapılırken motor durdurulacaktır.
7. Şoför, yükleme sırasında araçtan inip binemez, vücudun herhangi bir kısmını şoför mahallinden dışarı çıkaramaz.
Ancak, yükleme bittiğine dair işaret aldıktan sonra hareket edebilir.
8. Şoförler, yükleyiciye yanaşırken, yüklendikten sonra hareket ederken, tumbaya yanaşıp tumbayı terk ederken
manevracı veya tumbacının işaretine uyacaklardır.
9. Birbirini takip eden vasıtalar arasında, düz yolda 30 m., rampalarda ise 40 m.den az mesafe olamaz. Emniyet sınırları
dışında bir sürat ile çalıştırılmaz. Araçlar, iniş sırasında da vitesten çıkarılmaz. Direksiyon simidi başparmaklar dışta
kalmak suretiyle kavranarak tutulur.
10. Ana yollarda ve basamak içi yollarda, kamyonlar hiçbir zaman taşlı kısımlar üzerinden ve yeni yapılan tam
oturmamış yollarda tek iz üzerinde sürülmez.
11. Kaya kamyonları kendisinden önce tumbaya yanaşmış bir kamyon varsa daima onun sağına yanaşacaktır.
12. Kamyonlara hareket halinde iken binilip inilmez. Şoför mahallinde yolcu taşınmaz.
13. Şoförler, vardiya başlarında veya uzun duruşlardan sonra muhtemel tehlikelere karşı aracın civarında herhangi bir
şahsın bulunmadığını, çalışacakları alanda kayma, yuvarlanma, çökme gibi tehlikeli olabilecek bir durum olmadığını,
makine arızası olup olmadığını kontrol etmekle yükümlüdür.
14. Damperli kamyonlar, döküm esnasında tespit edilen mesafeden daha fazla şev ucuna yaklaşamazlar. Zeminin ham
olması, damper kaldırıldıktan sonra kamyonun dengesinin bozulabileceği ve böylece dökülen malzeme ile birlikte
kamyonun şevden aşağı kayarak kazaya neden olunabileceği hiçbir zaman akıldan çıkarılmamalıdır. Damperli
kamyonlar tarafından getirilen malzeme, döküm basamağı kenarlarına dökülür. Daha sonra bir dozer tarafından bu
malzeme ileri şeve doğru iteleme yapılarak döküm basamağı düzeltilir.
15. Şoförler, tozlu ortamda çalışma sırasında işçi sağlığının korunması amacıyla toz maskesi kullanmak zorundadırlar.
16. Şoförler, araç arızalanması halinde aracı durdurur ve durumu en yakın iş amirine bildirir. Kendi başına arızayı
gidermek için bizzat çalışması yasaktır. Ancak, makine-tamir bakım ekibi ile arızayı giderilmesi sırasında yardımcı
olarak çalışacaktır.
17. Araçların lastik havası, tayin edilen miktardan noksan veya fazla olamaz.
18. Araçlar, park yerlerinde önceden belirlenen düzen içerisinde park edecek ve araçlar kesinlikle takozlanacaktır.

12
 GAZ İLE KAYNAK VE KESME ÇALIŞMA TALİMATI:
Çalışanların korunması :
Uygun gözlükle gözleri korumak(Kaynakçı ve yardımcısı için),
Deri önlük, deri veya amyant eldiven takmak,
Eğer iş sıkışık bir yerde veya boyalı demirler üzerinde yapılıyorsa iyice havalandırmak veya taze hava kullanan
maske takmak ŞARTTIR.
Yağlı yerde veya makine yağları ile çok kirlenmiş elbiselerle kaynak yapmak, tozluksuz ayakkabı giymek, Kaynak
işleri esnasında havayı ıslah için oksijen kullanmak(havasını bir tüpten alan maske kullanmalı veya geniş çapta
havalandırma cihetine gidilmelidir.) YASAKTIR.
Gaz ile kaynak yapılan aletlerde; hortumun şalumaya bağlandığı yerde alev geri tepmesine mani olacak emniyet
ventili olması ŞARTTIR.
Tüplerin stok edilmeleri, kullanılmaları ve taşınmaları :
• Depolardaki oksijen tüplerini öteki gaz tüplerinden bilhassa yanıcı gaz tüplerinden ayrı tutmak, Tüpleri dik ve
duvara bağlı, göz veya raflara sıralanmış şekilde stok etmek, Hidrojen tüpleri ile klor mahfazalarını ayrı yerlerde
stok etmek ŞARTTIR.
• Çıplak alevle gaz tüplerinin bulunduğu depoya girmek veya orada sigara içmek YASAKTIR.
• Tüplerin taşınmaları ve indirilip kaldırılmaları sırasında olabilecek darbelere engel olmak için; Ufak tefek yer
değiştirmelerde özel kancalar kullanmak veya tüpün alt tabanı üzerinde özel daireler çizdirerek bu işi yapmak,
daha önemli taşımalar için tüpleri bağlamak ve arabaya sağlamca yerleştirmek, darbelerden ve aşındırıcı
maddelerden korunmak ŞARTTIR.
• Tüpleri taşırken, sepet veya özel tertibat kullanmamak, tüpleri yerde sürükleyip yuvarlamak, bunları güneşe veya
ısı kaynağına maruz bırakmak, tüpleri destek, rulo veya takoz olarak kullanmak YASAKTIR.
• Tüpleri kullanırken ya dik ve sıkı bir şekilde bağlamak veya bir araba veya destek üzerinde eğik tutmak, uzun
süren çalışma sonunda tüp valfini kapamak(Şaluma açık kalabilir), tüp serviste iken valf anahtarının daima
şişenin üstünde olması(kaza anında musluk süratle kapatılabilir), tüp kullanılmadığı zaman valf anahtarını
üzerinde bırakmamak, detantörü tüpe monte etmeden önce detantör vidasının gevşetilip gevşetilmediğini kontrol
etmek, normlaşmış renklere uymak, özel irtibatlar kullanmak bu irtibatları manşonlarla tesbit etmek, bağ yada
takviye çemberi ile tutturmak, gaz kaçaklarını sabunlu ve köpüklü su ile aramak ŞARTTIR.
• Tüpleri amaç dışı kullanmak, tüp veya aksesuarları üzerinde değişiklik yapmak, bunları boyamak, açılması zor
bir musluğu zorlamak, oksijen veya şaluma musluklarını yağlamak veya yağlı paçavralarla bunları açıp
kapamak, kaçakları alevle aramak, bunları güneş ve ısıya olduğu gibi korozif maddelere ve şoklara maruz
bırakmak, detantörün kar ve buzunu alevle eritmek(bunun için sıcak su veya benzeri bir usul tatbik edin)
YASAKTIR.
• Oksi-asetilen kaynağında kullanılan hortumların asgari uzunluğu 5m. iç çaplarının ise oksijen için 6mm. Asetilen
için ise 9mm olması, kaynak yaparken hortumların kıvılcım bombardımanına maruz kalmaması için hortumların
arkadan omuza takılması, hortum ek yerleri ve ventillerin gaz kaçağı için sıksık kontrol edilmesi, hortumların
yeni kaynak yapılmış sıcak madeni parçalara temas ettirilmemesi için gerekli önlemlerin alınması ŞARTTIR.
• Hortumların ek yerlerini kelepçe yerine telle sıkmak, asetilen hortumlarının kelepçelerini bakır kelepçelerden
yapmak, delinmiş, zedelenmiş hortumları bezle, lastikle veya izolobant ile sarmak, hortumların üzerinden araç
geçecek veya sivri kesici parçaların hortumu kesecek şekilde ortada bırakmak YASAKTIR.
• Şaluma ve üfleç kullanılması için; şalumayı yakmak için önce oksijen musluğunu açmak, söndürme için de ters
hareketi yapmak. Oksijen musluğu açılıp, manometre ile basıncı ayarlayıp,sonra asetilen musluğunun açılması
ŞARTTIR.
• Kaynak esnasında şaluma fazla ısındığında: Gaz karışımında ayarsızlık var ise ayarlamak, şalumanın ağzı
pislikten ve kurumdan tıkanmış ise şalumayı temizlemek, şalumayı kaynak esnasında parçaya çok yakın
tutuyorsanız biraz aralıklı tutmak, fazla ısınan bir şalumayı soğutmak için, asetilen musluğu kapalı oksijen

13
 musluğu açık olmak şartı ile şalumayı temiz bir suya sokmak, Tıkanan şaluma delikleri muslukları kapalı
vaziyette özel ağız raybalarıyla temizlemek ve temizletmek ŞARTTIR.
• Kaynak esnasında fazla ısındığı halde şalumayı kullanmaya devam etmek, şalumayı gelişigüzel yerlere bırakmak,
yanar haldeki bir şalumayı tüplerin üzerine asmak veya serbest vaziyette boşta bırakmak YASAKTIR.
• Yangın halinde ve yangın söndükten sonra ısınan tüpü bol bol ve uzunca süre ıslatmak ŞARTTIR.
Alçak basınçta gaz çıkışını hızlandırmak için asetilen tüplerini ısıtmak YASAKTIR.
Kapalı kaplar üzerinde çalışmalarda:
• Büyük boyutlu ve oyuk bir cisim üzerinde veya bir mahzende çalışırken kaynak postasını dışarıda ve yardımcı
nezaretinde bırakmak ve o yeri iyice havalandırmak ŞARTTIR.
• Parlayıcı veya uçucu maddeler ihtiva etmiş kaplar üzerinde kaynak işleri yapmak YASAKTIR. Bunları daha
önceden basınçlı hava ile temizlemeli gazları çıkarılmalı, kaplar çok önceden boşaltılmış dahi olsa aynı işlem
yapılmalıdır.
• Tercihen toz söndürücü kullanılmalı ve bir yangın söndürme aleti kaynak yeri civarında bulunmalı.
• Kıvılcım ve maden parçacıklarının fırlamasına karşı her türlü tedbir alınmalıdır. Bilhassa yüksekte, boşluğa yakın
bir yerde veya ızgara üzerinde çalışırken şantiye sınırlarının belirlenmesi ve civardaki yanıcı malzemenin
tahliyesi gerekir.
Tüplerde çıkan yangının söndürülmesi:
• Yangın görülür görülmez hemen alev söndürülüp tüp kapatılır.(Söndürmek için toz veya CO2 söndürücü
kullanılmalıdır) o civarda bulunan personel tahliye edilmeli, toz veya karbondioksit söndürücü ile söndürme
işlemi yapılmalı, normal sıcaklığa gelinceye kadar tüpün üzerine su sıkılmalı
• Bu tip yangınları söndürmek için su sıkmak YASAKTIR.

KAYNAK İŞLERİ(ARK KAYNAĞI) ÇALIŞMA TALİMATI :

Kaynak makinesinin hazırlanması şu şekilde yapılmalıdır :

• Önce kaynak makinesine kabloları,
• Bilahare topraklamaya, topraklama kablosunu,
• Sonra açık anahtar uçları üzerine besleme akım bağlayın,
• Dönüş kablosunu veya topraklama kablosunu kaynak yapılacak parçaya bir topraklama klemensi vasıtası ile iyi
bir şekilde bağlamak şarttır.
• Akım getiren uçların açık olmamalarına dikkat etmek şarttır.
• Mümkün olduğu kadar kısa besleme kabloları kullanmak şarttır.
• Makinede yapılacak herhangi bir değişiklikten önce elektriği kesmek şarttır.
Kaynakçı ve yardımcılarının daha ark meydana gelmeden önce gözlerinin perde, maske veya özel camlı bir ekran ile
korunması, (gözlüğün yan tarafları da muhafazalı olmalıdır.)
• Diğer şahısları korumak için, kaynak kabininin bulunmadığı yerlerin; korunma paravanaları ile çevrilmesi
• Uzaktan dahi olsa direkt olarak ark’a veya endirekt olarak ark’ı yansıttıran alanlara bakmak yasaktır.
• Hararet ve yanmalara karşı, her durumda kaynakçının önlük ve deri eldiven takması şarttır.
• Duruma göre de; rüzgar şapkası, omuzluk, amyant ceket(kaynağın sıcak olması halinde) ısıya karşı elbise
giymesi şarttır.
• Zehirli tozlardan korunmak veya havası bozulmuş yerlerde kaynak yapmak için, ya kendi havasını kendi taşıyan
bir maske takmak veya kaynak yerini sabit veya hareketli havalandırma aracı ile iyice havalandırmak şarttır.
Kaynakçıyı, elektrik yönünden azami derecede izole etmek için; Yalıtkan elektrot pensesi ve sehpası kullanmak(iş
durduğu zaman pense madeni aksama dokunmaması için.), Neopren çizme, yeni veya mükemmel durumda uzun
kollu eldiven, rüzgarlık veya başlık giymek, işyerinde uygun bir topraklama yapmak, askı iskele üzerinde
çalışıldığında özel tedbirler almak ŞARTTIR.
Üzerinde çalışılacak parçaya el ile dokunmak YASAKTIR.

14
KIRICI TESİSİ ÇALIŞMASI HAKKINDA TALİMAT:
1. Kırıcı tesisi, çalıştırılmadan önce kontrol ve bakımları yapılmalı ve tüm emniyet tedbirleri alındıktan sonra
çalıştırılmalıdır.
2. Kırıcı tesiste, tüm bant yollarının altından ve üstünden çalışırken geçmek görevli personel için dahi olsa yasaktır.
3. Jeneratörlerin çalıştırılması veya sisteme enerji verilmesi, kumanda panoları emniyeti sorumlu vardiya elektrikçileri
tarafından yapılacaktır.
4. Tüm tesiste, mevcut uyarı sistemi ile iş emniyeti sağlandıktan sonra, tesis çalıştırılır ve gerekli kontroller yapılır.
Sistemde bir arıza yoksa kırıcı tesisi devreye alınır.
5. Tesis çalışırken, işçilerin tesis üzerinde gezmeleri veya arıza gidermeye çalışması, yürüyen bantlara elle veya
herhangi aletle uzaktan müdahale edilmesi, malzeme besleme yerlerinin yakınında bulunmak yasaktır.
6. Tesiste meydana gelebilecek herhangi bir arıza durumunda tesis durdurulup elektrik irtibatı kesilir ve tesisten
sorumlu personelin onaylaması ile birlikte içeri girilerek arıza giderilir.
7. Bant yollarının kenarlarında, her hangi bir arıza anında veya acil müdahale gerektiği durumlarda hemen müdahale
edebilmek amacı ile bant yollarının her iki yanında çift taraflı olacak şekilde emniyet halatları bulunacaktır.
8. Arızalar, makine ve elektrik işlerinden sorumlu personel tarafından giderilecektir. Yetkili olmayan personel tesiste
herhangi bir müdahalede bulunamaz. Aksaklıklar, üst amirlere yazılı ve sözlü olarak bildirilecektir
9. Tesis bakım işleri, uzun duruşlarda ve dinlenme saatinde yapılacaktır.
10. Kırıcı tesiste bulunan tüm tesis motorlarının pano topraklaması ile birlikte gövde topraklamalarının da yapılması
şarttır.
11. Kırıcı tesiste bulunan tüm transmisyon aksamları koruyucu kafes içine alınacaktır.
12. Kırıcı tesiste oluşabilecek her türlü yangın için yeterli sayıda YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARI bulundurulacak,
bu cihazların peryodik bakımları tesis ve iş emniyeti açısından ihmal edilmeyecektir.
13. Kırıcı tesis besleme ağzında(bunker); iş makinelerinin bunker içine doğru düşmesine engel olunması amacı ile, iş
makinesi teker yarıçapının yüksekliğinde dik beton set oluşturulması şarttır.
14. Malzeme besleme yerinde(Bunker), besleme uygun iş makinesi ile sorumlu personel gözetiminde yapılacaktır.
Çalışma esnasında, iş emniyeti açısından bunker kovasında durulmayacaktır.
15. Balyoz işçilerinin bunker içerisinde emniyetli bir şekilde çalışmalarının sağlanması için; bir ucu bunker içerisinde
sabitlenmiş olan ve bağlantı uzunluğu ayarlanmış bir emniyet kemeri ile çalışmaları zorunludur.
16. Tesiste bulunan sabit kompresör sisteminin peryodik bakımı ilgili makine mühendisi tarafından rutin olarak yapılacak
ve imzalı peryodik bakım çizelgesi tesiste bulundurulacaktır.
17. Tesiste bulunan caraskalların bakımları zamanında ve rutin olarak yapılacaktır. Caraskalların emniyet mandallarının
sağlam olmasına dikkat edilecektir.
18. Kırıcı tesiste, artık malzemelerin aşağı boşaltılması amacı ile bırakılan açıklıkların tehlikeli olmaması için ızgara
şeklinde kapatılması ve aydınlatma gibi tertibatlarla emniyete alınması şarttır.
19. Tesiste, eğimli olan bant yollarının yürüyüş koridorlarında, personelin dengesini kaybedebileceği ihtimalini göz
önüne alarak bant yolunun karşı tarafına boylu boyunca tutunma yerleri yapılması şarttır.
20. Elektrik panolarının önleri ve kumanda odalarının içleri tamamen olmak kaydı ile yalıtkan malzemeyle kaplanacaktır.
21. Kırıcı tesislerde, aydınlatma lambaları ve prizler tehlike oluşturacak şekilde açıkta bulunmayacaktır.
22. Tesis içinde, bilhassa demir profil şeklinde uzun çubukların taşınması talimatnameye göre yapılacaktır. Kural dışı
taşıma yapılırken, aydınlatma lambasını kırması ve buradan demir çubuğa geçen elektrik akımının elektrik
çarpmasına neden olacağı unutulmamalıdır.
23. Kırıcı tesiste paratoner olacak ve paratoner yanına radyoaktif uyarıcı olduğuna dair levha olacaktır.
24. Kırıcı tesiste; tüm araçlar yükleme ve boşaltma esnasında talimatname ile belirlenmiş kurallar içerisinde park
edecektir. Yükleme, nezaretçi gözetiminde yapılacak, yükleme esnasında sürücü araçtan inmeyecek, kol ve bacağını
dışarı çıkarmamış olacak ve banttan direkt kamyona yükleme yapılmayacaktır.
25. Kırıcı tesiste çalışan personel, iş gereği tozlu ortamda çalışmaktadır. Tozun kaynağında bastırılması için gerekli tüm
önlemler alınmasına rağmen, tesiste görevli tüm personelin ayrıca kişisel koruyucu toz maskesi ve iş güvenliği gereği
diğer koruyucu malzemeleri(Baret, eldiven, iş ayakkabısı gibi) çalışma esnasında kullanmak zorunluluktur.
26. Tüm personel, izinsiz olarak iş yerini terkedemez. Çalışma esnasında yemek yemek, başkaları ile şakalaşmak, tesisin
herhangi bir yerinde uyumak, kitap-gazete okumak gibi davranışlarda bulunmaları yasaktır.
27. Solunabilir toz oluşumunun önlenmesi için, iş makinelerinin hareket alanlarının bir arazöz ile sulanması, tesiste toz
tutucuların arızasız çalışmasının sürekli sağlanması ve tozumaya karşı her türlü önlemin alınması zorunludur.

15
KALDIRMA VE TAŞIMA MAKİNELERİ İŞ GÜVENLİĞİ TALİMATNAMESİ :
1. Çalışmaya başlamadan önce yapılacak işe ait cihazların iyi durumda ve yeterli güçte oldukları, yükün dengeli ve yerli
yerine oturmuş olduğu, makinenin aşırı yüklenmesine sebep olabilecek herhangi bir durumun olmadığı(zemine yapışma,
sıkışma, eksik demontaj ve benzeri) kontrol edilmelidir.
2. Çalışma esnasında kaldırma veya taşıma kuvveti normal kalmalı, darbeli şekilde değişmemelidir. Şayet kuvvet sabit
kalmıyorsa manevra durdurulup nedeni aranmalıdır. Açık ağızlı kanca kullanmak tehlikelidir.
3. Manevra sonunda, yükün yerine konduğundan, iyice yerleştiğinden ve sağlam oturduğundan emin olmadıkça sapan
çözülmemelidir.
4. Takım teçhizat ve makinelerin güvenlik tertibatını çalışamaz duruma sokmak, yüklere tırmanmak, yükün altında durmak,
vinç ve sehpalara eğri kaldırma kuvveti tatbik ettirmek(zorunluluk halinde palanga veya makara donanımı
kullanılmalıdır) sorumlu bir ustabaşı olmaksızın bir yükü kaldırma makinesi ile kaldırmak, halatı vücudun etrafına
sarmak, eldivensiz halat ile çalışmak, el ile kaldırma manevraları sırasında çelik halat, kendir halat veya halat takımları
üzerinden atlamak, makineyi durdurmadan yol verme tertibatını, makine duruş anında iken kilitlemeden ve gerekli ikaz
levhasını asmadan kapakları kaldırmak yağlamak ve temizlemek YASAKTIR.
5. Palangalarda, yeter miktarda kuvvetli sabit bir askı noktası kullanmak, keskin kenarların tahribatına karşı yeter derecede
korunmuş ve iki ucuna iki göz geçirilmiş nebati halatlar veya gene 2 gözlü madeni sapanlar kullanmak, sapanın iyi
durumda olup olmadığını ve kancaya iyice takılıp takılmadığını kontrol etmek, denemek için önce yükü hafifçe
kaldırmak ŞARTTIR.
6. Tel sapan kullanılması gereken yerlerde zincir kullanmak YASAKTIR.
7. Makara donanımlarının gam yapmasını önlemek için halatı halı açar gibi açmak, bükülmeyi ve halat karışıklığını
önlemek için makara aksamını kontrol etmek, kullanıldıktan sonra halat takımını gerektiği şekilde kangal yapmak,
halatın deformasyonunu önlemeye ve tellerin kopmasına, kırılmasına engel olmaya yetecek kadar uygun çapta makara ve
tambur kullanmak ŞARTTIR.
8. Vinçleri çalıştırmadan önce(ister el ile çalışan isterse mekanik olsun), halatın iyi durumda olması ve tambura doğru
sarılması, vincin safraladığı kısmında kalkma veya kaymayı önleyecek derecede toprağa kazıkla çakılması(ankraj),
manevra esnasında yük ile vinç arasından herhangi bir kimsenin geçmemesi ve yükün herhangi bir engele takılmaması,
eğer vinçler elektrikli ise iyi bir şekilde topraklanmış olması, halat ile elektrik iletkenleri arasında arızi bir kontak
tehlikesinin bulunmaması, Manevra sırasında yükün indirilip kaldırılmasında sert hareket etmemek ve indirip kaldırmayı
kesiksiz yapmak, manevra için emir verenin emirlerine harfiyen uymak dalgın bulunmamak, manevra esnasında
elektrikle çalışan bir vinci idare ederken eğer kumanda mekanizması küçük gerilim ile çalışmıyorsa tahta bir ızgara
üzerinde durmak ŞARTTIR.
9. Dikmeler ve Kaldırma bomları; kullanmadan önce bu teçhizatın sıkı bir kontrolden geçirilmesi gerekir. Eğer bunlarda
uzunluğuna çatlaklar veya patlamış yahut kopmuş kısımlar varsa derhal teçhizatın iyi bir duruma getirilmesi sağlanır.
10. Tesis üzerinde vinç sistemini çalıştırmasında; teçhizatın ana şalterini kapamadan önce kontrol kollarının sıfırda olduğunu
görmek, teçhizatı harekete geçirmeden önce hiç kimsenin vinç üzerinde veya hareket sahası yollarında olmadığından
emin olmak ve makinenin köprüsü üzerinde herhangi bir alet veya parçanın unutulmadığından emin olmak ŞARTTIR.
11. Yük üzerinde, kanca veya sapanlara asılmış insan taşımak YASAKTIR.
12. Vinçleri idare edenlerin her zaman soğukkanlı olmaları ve yumuşak hareket etmeleri gerekir. Makineyi nominal
kapasitesinin üzerinde bir yük ile yüklemek, kötü emniyete alınmış fena dengelenmiş yük kaldırmak, özel teçhizatı
olmadan basınçlı gaz tüplerini nakletmek, yükü asılı bırakarak vinci terketmek, dik açı dışında yük kaldırmak, yükü
sallandırmak, yükün tehlikede bulunma hali hariç ters manevra yapmak YASAKTIR.
13. Sapanlar, ister tel halattan ister nebati halattan yapılmış olsun kullanılmadan önce gözden geçirilmesi gerekir. Tel halat
sapanları kullanırken eldiven giymek gerekir.
• Halatın meydana getirdiği açı 90 derecenin altında olmamalı ve sapanların iyi durumda ve kaldırılacak yüke uygun
olduğundan emin olmalı,
• Kaldırılan yükün ve kaldırma takımlarının(sapan, zincir, kanca v.s.) ağırlığının bilinmesi ve yük ağırlığına uygun
takım kullanılması, zincir ve halatlar ile emniyetli çalışma yüklerinden daha ağır malzeme kaldırılmaması, yüke
uygun takım seçilmesi,
• Çok kollu sapan kullanılırken, sapan kollarının boyunun sapan yüke takıldıktan sonra kollar arasında geniş açı
meydana gelmemesi için yeterli uzunlukta olması, fakat yükün sarkmaması ve fazla yer kaplamaması için de
gereğinden uzun olmaması, katalogların incelenmesi ve buna göre kaldırma takımının seçilmesi,
• Sapan uçları(gözler), halkalar veya kilit baklalarının takılacakları vinç kancasına serbestçe oturacak ölçüde olması,
kilitlere uygun bağlantı pimi kullanılması, çok kollu sapanlarda kaldırma denemesi yaparak bütün kollara eşit yük
verilmesini sağlamak,yükün keskin kenarlarının sapana zarar vermemesi için takoz kullanmak, Savrulmaları
önlemek için vinç kancasının kaldırılacak yüke dik olması ŞARTTIR.
• Zincir ve tel halat sapanların vinç kancasına dolanarak veya düğüm yaparak kısaltılması, zincirlerin cıvata veya tel
halat ile birbirine bağlanması ve eklenmesi, sapanların yerde sürüklenmesi, su, asit, yakıcı madde, kireç, çimento ile
temasa bırakmak, vasıtaların geçtiği yollara bırakmak, ağır parçaların darbelerine maruz bırakmak YASAKTIR.
• Yüklerin dönmesini, henüz yerde iken yüke bağlanan bir halat yardımı ile önlemek, çok soğuk havalarda sapanlara
daha az yük yüklemek, sapanlara iyi bakmak, yağlamak, nebati ise gölge bir yerde muhafaza etmek ve kurumaya
terketmek ŞARTTIR.

16
DELİCİLERİN(TRAC-DRİLL VE EL TABANCASI) ÇALIŞMASI HAKKINDA TALİMAT:
1. Operatör, makinenin emniyetli bir şekilde kullanılmasından, bakımından ve teslim alırken yapacağı kontrolden
sorumludur.
2. Rampa iniş ve çıkışlarında, yürüyüş zinciri kopma tehlikesine karşı bir halat ile dozere bağlamak suretiyle iniş-çıkış
sağlanır.
3. Kompresör peryodik bakımları aksatılmadan yapılacak ve kompresörün hava deposunda biriken su, her gün iş
bitiminde depodaki basınçlı hava ile birlikte boşaltılacaktır.
4. Operatör ve tabancacılar, kendi emniyetinden sorumludurlar. Matkap uçları daima anahtar ile sökülüp takılır. Bit ve
matkap bileme işlemleri zamanında yapılacaktır.
5. Deliciler ve kompresör, basamaklarda emniyetli yerlere konulacak ve delme işlemi ehliyetli kişiler tarafından
yapılacaktır.
6. Patar delik delinirken, taşlar düzenli ve tek sıra dizilecektir.
7. Delici iş makinelerini kullanan operatörler, iş gereği tozlu ortamda çalışmaktadır. Tozun kaynağında bastırılması için
gerekli tüm önlemler alınmasına rağmen, operatörlerin, kişisel koruyucu toz maskesi ve iş güvenliği gereği diğer
koruyucu malzemeleri(Baret, eldiven gibi) çalışma esnasında kullanmak zorunluluktur.
8. İş makinesinin arızalanması halinde operatör, iş makinesini durdurur ve durumu en yakın iş amirine bildirir.
Operatörün kendi başına arızayı gidermek için bizzat çalışması yasaktır. Ancak, makine tamir-bakım ekibi ile birlikte
arızanın giderilmesi için yardımcı olarak çalışacaktır.
9. Aracını terketmek isteyen operatör, gerekli emniyet tedbirlerini almadan iş makinesinden ayrılamaz. İzinsiz iş yerini
terkedemez. Çalışma esnasında yemek yemek, başkaları ile şakalaşmak, uyumak, kitap okumak gibi davranışlarda
bulunmaları yasaktır.

ELEKTRİKLE İLGİLİ İŞ GÜVENLİĞİ VE İŞÇİ SAĞLIĞI TALİMATI:

1. Tesiste,elektrik şebekesini ve şebekedeki sabit aygıt ve tesislerin yerlerini gösterir, ölçekli, ayrıntılı ve en son durumu
gösterir bir plan bulundurulur. Yetkisiz kimselerin elektrik aygıtlarını almasının ve kullanmasının yasak olduğunu,
yangın anında yapılacak işleri, elektrik çarpmasında ilk yardımı, elektrik devresini kesmekle görevli kişilerle
haberleşme biçimini ve diğer bilgileri gösterir talimatlar uygun yerlere asılıp, bunlara harfiyen riayet edilecektir.
Ayrıca işyerinde bulundurulacak olan bir elektrik rapor defteri veya birimlerde yapılan işleri gösterir kartlara, bu
talimatlar uyarınca, elektrikle ilgili olarak yapılacak bütün muayene, denetim ve deneylerin sonuçlarıyla, işveren ve
elektrik yetkilileri tarafından gerekli görülen diğer hususlar ve bilgiler ayrıntılı olarak yazılır.
2. Elektrikle aydınlatılmakta olup ışıkların sönmesinin tehlikeli olabileceği yerlerde, yeteri kadar, uygun yedek
aydınlatma aracı bulundurulur.
3. İnsan eliyle kullanılan veya yönetilen elektrikli aygıtların denetlenmelerinin yapılabilmesi için, en az 60 cm.
genişliğinde, serbest, kolay ve güvenlikle dolaşabilecek geçiş yollarının bulundurulması ve aygıtlar üzerindeki
kumanda ve manevra kollarının kolaylıkla işletilebilecek biçimde düzenlenmesi gereklidir.
4. Tesiste,yağlı transformatör ve yağlı devre kesiciler varsa, havalandırılması iyi sağlanan tehlikelere karşı dayanıklı
bölmelerde muhafaza altına alınır, bölmeler ve ayrıntıları yanıcı malzemeden yapılamaz, temizliğine dikkat edilir ve
suya karşı korunur. Buralara, yanıcı, parlayıcı ve aşındırıcı maddeler konulamaz.
5. Kablo, telefon ve işaret aygıtlarından başka elektrikli aygıtlar bulunan yerlerde veya yakınlarında, uygun yangın
söndürme araç ve gereçleri bulundurulur.
6. Bütün elektrikli aygıtlar, iletkenler ve elektrik hatları, ilgili mevzuata ve standartlara uygun olacaktır. Bunların her
türlü dış etkenlere dayanabilecek biçimde yerleştirilmesine ve güvenlikle çalıştırılmasına dikkat edilecektir.
7. Elektrik tesisleri, uygun ölçü, kontrol, gösterge, uyarı ve kumanda aygıtlarıyla donatılır.
8. Elektrikli aygıtlar, çevrenin sıcaklığı da hesaba katılarak, ancak, önceden saptanmış bulunan en yüksek sıcaklıkta
çalışılabilecek biçimde kurulur ve kullanılır. Tesis dışında, bütün elektrik akımını güvenlikle kesmeye yarayan bir
ana devre kesici kurulur. Devre yüklüyken, ayırıcı(seksiyonel) ile devre kesmek yasaktır; kesim, kesinlikle devre
kesici ile yapılacaktır. Yüklü bulunan bir devreye ait devre kesicinin manevrası, ancak sorumlusu tarafından yapılır
Gerektiğinde kullanılmak üzere, uygun yerlere, herhangi bir şebeke kısmının akımını tamamen kesecek devre
kesiciler yerleştirilir.
9. Güç transformatörlerinin bulundukları yerler, bunların meydana getirdikleri sıcaklığı giderecek şekilde havalandırılır.
Her güç transformatörünün girişi, bağımsız olarak ana şebekeden kesilebilecek biçimde düzenlenir. Ancak, gerilimin
hepsinde birden aynı zamanda kesilmesi gereken sürekli olarak paralel bağlı transformatör gruplarında bu hüküm
uygulanmaz.
10. Devre kesiciler, devreyi otomatik olarak kestiklerinde, kendi kendilerine tekrar kapanmayacak özellikte olacaktır.
Devre kesiciler aşırı akıma, kısa devreye, toprak kaçağına karşı korunmuş olacaklardır. Nötr yalıtılmış sistemlerde bu
kesicilerin yalıtkanlık direnci, kontrol düzenleriyle donatılacaktır.
11. Aşırı akım ve nötr topraklı sistemlerde, motorlar, toprak kaçak röleleriyle donatılmış, otomatik yol vericilerle
korunacaktır.

17
12. Her işyerinde, o işyerinin özelliklerine göre seçilen elektrik iletkenleri veya kabloları kullanılır. Küçük gerilimin
üstünde çalışan elde taşınır elektrikli aygıtların, yumuşak kablolar içinde uygun kesitte topraklama iletkeni
bulunacaktır. Bu kablolar üzerindeki madeni koruyucular, tek başlarına topraklama iletkeni yerine kullanılamaz.
Yumuşak kabloların gerilim aldığı noktalarda, uygun devre kesicileri veya otomatik anahtarlar bulunacaktır.
13. Küçük gerilimi aşan tesisatta fiş-prizin birbirinden ayrılmasını, fişin yerinden oynamasını önleyecek bir güvenlik
düzeni bulundurulur. Devre gerilimi kesilmeden fiş yerinden çıkarılamaz. Devre geriliminin uzaktan kumandayla
kesildiği elektrikli kilitleme düzenleri, bu hükmün dışındadır. Prizler, fiş çıkarıldığında, gerilim altında bulunan
kısımlarına dokunulmayacak nitelikte olacaktır. Küçük gerilimlerde kullanılan madeni fişlerin boyutları ve biçimleri,
daha üst gerilimlerde kullanılanlardan farklı olacaktır.
14. El lambaları ve topraklanmayan elde taşınır aygıtların küçük gerilime bağlanması zorunludur.
15. Elde taşınabilir ve hareketli aygıtlar ve makineler üzerindeki akım kesici düzen ya bu aygıt ve makinelerin sabit birer
parçaları halinde olacak yada uzaktan kumandalı akımın kesilmesini sağlayan kumanda anahtarı aygıtın üzerinde
bulunacaktır.
16. Dağıtım, yüksek gerilimli ise, alçak gerilime düşürülerek kullanılır. Ancak, güçleri 50 kilovatı aşan, güvenlik
önlemleri alınmış sabit elektrik motorları bu hükmün dışındadır.
17. Alternatif akım şebekesinin devreleri, toprak kaçak akımı, o devre için tespit edilen değerin % 15 ini geçtiğinde,
otomatik olarak kesilecek biçimde düzenlenir.
18. Yüksek gerilimli şebekelere bağlı aygıtlar, kontrol ve ölçü aletleriyle kabloların madeni dış kılıfları topraklamayla
güvenlik altına alınır. Nötr izoleli sistemlerle tesis edilen ve sürekli yalıtım kontrol devre aygıtlarıyla donatılmış
bağımsız şebekeler, bu hükmün dışındadır.
19. Devrelere, fiş-priz düzeniyle alçak gerilim verilmekteyse fiş ve priz akım taşıdıkları sırada birbirinden ayrılmayacak
biçimde elektriksel ve mekanik olarak kilitlenecektir. Fiş-priz biçiminde yapılmış olan kablo ekleme ve bağlantı
başlıkları gerilim kesilmeden, birbirinden ayrılmayacaklardır.
20. Bütün elektrikli aygıtlarla kablolar ve ayrıntıları, haftada en az bir kez dışından kontrol edilir, yılda en az bir kez
yalıtkanlık kontrolüne tabi tutulur. Sürekli yalıtım kontrolü yapan aygıtlarla donatılmış devreler, bu hükmün
dışındadır. Bütün elektrikli aygıtlar ve kablolar, çalışmaya başlamadan önce kullananlarca kontrol edilir. Bütün
koruyucu röle ve devrelere, ayda en az bir kez deney uygulanır.
21. Deney ve kontrol aletleri, normal kullanışları sırasında, tehlike yaratmayacak tipte yapılmış olacaktır. Yapılan kontrol
ve deneylerde tehlike yaratacak biçimde hasara uğramış veya bozulmuş oldukları görülen kablolar, derhal onarıma
alınır veya sağlamlarıyla değiştirilir. Hasara uğramış veya bozulmuş kablolar, esaslı biçimde onarılıp kontrol
edilmedikçe tesiste tekrar kullanılamaz. Onarımlar izole bantlarla yapılamaz. Yumuşak kablolar, 3 ayda en az bir kez,
bulundukları yerlerde kontrol edilir ve son kontrol tarihiyle sonuçları rapor defterine yazılır.
22. Elektrikli aygıtların yetkisiz kişilerce oynanması tehlike yaratacak kumanda kolları, özel anahtarı bulunan kilitlerle
kilitlenir, bu sağlanamazsa aygıtlar, kapısı kilitlenebilen bir bölmeye yerleştirilir. Anahtarlar sorumlu kişilere teslim
edilir.
23. Üzerinde çalışma yapılacak elektrik tesisatının besleme kaynaklarından ayrılması ve topraklanması gerekir. Bu gibi
yerlere gerilim veren devre kesicileri açık durumda kilitlenmedikçe veya çalışılan yere gerilim verilmesi başka bir
yolla kesin olarak önlenmedikçe çalışma yapılamaz. Tesiste gerilim olup olmadığı kontrol edildikten sonra yapılacak
işlemlerin ekip şefinin denetimi altında yürütülmesi şarttır.
24. Arıza ve tehlike yüzünden gerilimin her kesilişinde, derhal, yetkili elektrikçiye haber verilir ve nedenleri, elektrik
rapor defterine yazılarak imzalanır.
25. Onarımlar, yalnız yetki verilen elektrikçiler tarafından veya bunların yönetim ve sorumlulukları altında yapılır.
Elektrikli aygıtlar, her onarımdan sonra kontrol edilip denenmeden hizmete konulamaz.
26. Koruyucularında bozukluk olan veya çalışmasında düzensizlik görülen aygıtların gerilimi derhal kesilir. Bozukluk
veya düzensizlik giderilmeden kullanılamaz.
27. İş güvenliği ile ilgili teçhizat, malzeme ve aletlerin arızalı durumda olduğundan şüphe edilirse bunların tamiri veya
değiştirilmesi için en yakın amire derhal bilgi verilecektir. Günlük çalışmalar sonunda bütün teçhizat, malzeme ve
aletler kontrol edilecek, kullanılmasında sakınca görülenler tamir edilecek veya yenisi ile değiştirilecektir.
28. Gelip geçmeye engel olan işlerde çalışma levhalar yardımı ile işaretlenecektir ve ÇALIŞMA VAR yazısını taşıyan
levhalar ile ikaz edilecektir.
29. İş güvenliğini gerektiren çalışmalar sırasında, alet ve malzeme düşebilecek saha dahilinde baret giyilmesi zorunludur.
30. Çalışmalar başlamadan önce, üzerinde çalışılacak tesisatı enerjilemesi muhtemel olan her gerilimdeki kesici ve
ayırıcıların açık durumda olmaları ve çalışma süresince bu durumu muhafaza edecek tedbirlerin alınması şarttır.
31. Alçak gerilim tesislerinin gerilim dışı bırakılması mümkün olmadığı hallerde;
• Platformlu direklerde, trafo, pano ve şalter önü gibi yerlerdeki çalışmalar esnasında yalıtkan eşya üzerinde
durulacaktır. Yalıtkan eldivenler ve sapı yalıtkan aletler kullanılacaktır.
• Çalışan tüm personel kendisini, nötr teli dahil işyerine yakın olan gerilim altındaki diğer iletkenlerden izole
edecektir. Çıplak iletkenler civarında çalışırken, şapka ve iş tulumu giyecektir.
32. Yüksek gerilim tesislerine girmek yasak edilmemiş olsa bile, bu tesisler daima gerilim altındaymış gibi kabul
edilerek, ona göre hareket edilmesi ve yüksek gerilim altında çalışmaya uygun aletler ile çalışılması ŞARTTIR.

18
33. İşaret, plaka, bayrak, flama, kordon ve benzeri güvenlik malzemeleri ile kısa devre ve topraklama tertibatı
kaldırılmadan tesisata gerilim verilmesi, yüksek gerilim olan iletkenlere yalıtkan eldivenlerle dokunmak veya bu
iletkenler üzerinde sapı yalıtılmış aletler ile iş yapmak, üzerinde çalışılacak tesisatın gerilimini, en az iki noktadan
kesmeden çalışmak YASAKTIR.
34. Yüksek gerilim tesislerinde her türlü çalışmalar aşağıdaki işlemlerden sonra yapılacaktır:
• Üzerinde çalışılması gereken tesisin bütün besleme kaynaklarından ayrılması için, devre kesme işlemlerini içine
alan emniyet manevralarının ve kesme cihazlarının açık durumda kilitlenmesi,
• Tesisin emniyet altına alınması amacı ile kesme cihazlarının kumanda tertibatı üzerine ELEKTRİK VERMEK
YASAKTIR. TESİSLER ÜZERİNDE ÇALIŞMA VARDIR. Yazılı levhalar asılması,
• Çalışma yerinin mümkün olduğu kadar yakınında ve bu yeri besleyecek bütün kolların kısa devre edilmesi ve
topraklanmasının yapılması,
• Çalışma yerinde gerilim yokluğunun kontrolü ve bu kontrolün iletkenlerin her biri üzerinde yapılması,
• Çalışma yerinin levhalar, küçük bayraklar, kordon vs. gibi işaretlerle her yönden görülebilecek şekilde
sınırlandırılması,
• Tesisatın uygun olduğu hallerde gerilim altında kalmış bulunan kısımlarına yaklaşılmasını önleyen koruyucu
levhalar konması,
• Çalışmalar bittikten ve bütün personel kararlaştırılan yerde toplandıktan sonra yukarıda sıralanan maddelerdeki
işlemler ters yönde yapıldıktan sonra tesisata gerilim verilmesi ŞARTTIR.

35. Yüksek gerilim(Y.G.) tarafında kesici bulunmayan transformatörün, Y.G. ve alçak gerilim(A.G.) tarafından devre
dışı bırakılması, A.G. tarafından başlamak üzere önce kesme sonrada Y.G. tarafından ayırma cihazlarının açılması,
• Çalışmalar esnasında ölçü trafolarında A.G. veren tertipler üzerinde gerekli kilitlemelerin yapılmış olması,
• Bir akım ölçü trafosu serviste iken sekonder devresi, beslediği cihazlar üzerinde kapalı kalacak veya kısa devre
edilmiş olması,
• Trafo merkezlerinde takat sigortalarının ancak görevlinin yanaşabileceği bütün iletkenlerin elektriği kesildikten
sonra kesilmesi ŞARTTIR.
36. Trasformatörün ihtiva ettiği iletkenlerle cihazlar gerilim dışı bırakılmadan hücrelerin korunma kafeslerini açmak veya
kaldırmak,
• Bir hücre içinde bulunan iletkenlerle cihazları, korunma kafeslerini kapatmadan gerilim altına almak,
• Trafo merkezlerine ne şartlar altında olursa olsun yalnız başına girmek,
• Bir trafonun yağ seviyesinin kontrolünde kibrit, çakmak ve benzeri alevli aydınlatma araçları kullanmak,
• Kesme cihazlarının açılmasından sonra, gerilim altında kalmış kısımlar ile temas veya ark atlaması gibi herhangi
bir tehlikenin bulunduğu hallerde İş Güvenliği tedbirleri alınmadan sigortaları değiştirmek,
• Gerilimi kesmenin mümkün olmadığı durumlarda özel istanka ve izole eldiven kullanılmadan sigorta
değiştirmek,
• Trafo kapı anahtarlarını görevlilerden başkasına vermek, YASAKTIR.

YANGINLA MÜCADELE :

1. Elektrik yangınlarına karşı ancak toz (kuru kimyevi ) veya karbon dioksit kullanan cihazlardan yararlanmak,
• Muayyen voltaj kademelerine göre söndürme cihazlarının memesini, iletkenlere aşağıdaki mesafeden daha yakın
tutmamak,
15 KV a kadar 1 m.
15-35 KV arası 2 m.
35 KV ve daha fazla 3 m.
• Elektrikten olan yangınlarda yalıtkan eldivenler giymek ŞARTTIR.
• Yangın söndürme aletlerinin bulunduğu yerleri tıkamak, malzeme veya elbise asarak onları görünmez hale
sokmak YASAKTIR.
2. Kuru kimyevi tuzlu yangın söndürücüleri 40 dereceden fazla devamlı bir çevre sıcaklığına bırakmak YASAKTIR.
3. Karbondioksitli söndürücü cihazı çalışırken bu aletin madeni hunisi üzerine el koymak,
• Gerilim altındaki kısımlara yalıtkan maddeden olan huniyi yaklaştırmak (yoğunlaşma tehlikesi ve bundan ötürü
de ark ihtimali),
• Karbondioksitli yangın söndürme cihazlarını güneşe, ateş yanına ve sıcaklığı 40 dereceyi aşan bir çevreye
bırakmak YASAKTIR.
4. Köpük ve yanmayı önleyen sıvılı yangın söndürücüleri elektrik kontağından çıkan yangınlara karşı kullanılması
yasaktır.
5. Elektrik tesislerinde veya civarında çıkan yangınlarda, ne şekilde olursa olsun su kullanmak YASAKTIR.

19
MANEVRACI VE TUMBACILARIN GÖREVİ HAKKINDA TALİMAT :
1. Tumba sahalarında, yükleme ve boşaltma yapan iş makinalarının manevraları ile ilgili işaret ve kumandayı, o
işyerinde görevli manevracı ve tumbacı verir. Makinaların tesir sahası içine izinsiz girişi önlerler.
2. Yükleyici operatörü, kamyonun dolduğunu korna çalarak bildirdikten sonra, kamyon harekete hazır olur ve
manevracı hareket işaretini verdikten sonra kamyon harekete geçer.
3. Manevracı ve tumbacılar, amirlerinden izinsiz ve aynı görevi devam ettirecek ikinci bir personel gelmeden asla
bulundukları yerden ayrılamazlar.
4. Manevracı ve tumbacılar daima kamyonun sol arka tarafından şoföre işaret vereceklerdir. Gece çalışmalarında, işaret
için el feneri kullanılır.
5. Manevracı ve tumbacılar, işaretleşmeyi aşağıdaki şekilde yaparlar:

• Tek veya iki kolun omuzdan yukarı kaldırılması..........................................DUR

• (Avuç içi operatör veya şoföre doğru kollar dik)
• Tek kol omuzdan yukarı kaldırılıp ileri doğru kısa kısa hareket ettirilmesi..İLERİ GİT
• (Avuç içi operatör veya şoföre doğru kol dik olarak)
• Tek kol omuzdan yukarı kaldırılıp ileri doğru kısa kısa hareket ettirilmesi..GERİ GEL
• (Avuç içi kendisine doğru kol dik olarak)
• Sol kol omuz hizasında sola açılması (Avuç içi yere).........................SOLA YANAŞ
• Sağ kol omuz hizasında sağa açılması(Avuç içi yere).........................SAĞA YANAŞ
• Bir kolun öne açılıp yukarı doğru kısa hareket ettirilmesi...................KASANI KALDIR
• (Avuç içi yukarı durumda)

• Bir kolun öne açılıp aşağı doğru kısa hareket ettirilmesi.....................KASANI İNDİR.
(Avuç içi aşağı)
İKMAL-BAKIM VE TAMİR İŞLERİNDEKİ KURALLAR HAKKINDA TALİMAT :
1. Bütün iş makinelerinin yağlama, bakım, tamir ve ikmal işleri; Bakım kataloglarından iş amirleri tarafından
hazırlanmış peryodik bakım cetvellerinde belirtildiği şekilde sorumlu mühendisin vereceği talimata uygun olarak, bu
işler ile görevli personel tarafından yapılır.
2. Tamir ve bakım ekipleri, vardiya başında ve tamir-bakım sırasında çekiç ve eğe saplarının sağlam, keski başlarının
çapaksız olduğunu, anahtar ağızlarının açık veya kırık olmadığının, kriko gibi kaldırma veya çekme makinelerinin
arızasız ve yapılacak işe uygun olduğunu,eldiven,pense, tornavida gibi elektrik aletlerinin, müdahale edilecek voltaja
uygun ve sağlam olduğunu ve diğer takım malzemelerinin de niteliklerini kontrol etmekle yükümlüdür.
3. İş makinelerinin yağlanması, bakım ve kontrolünde şoför veya operatöre haber vermeden, makinenin hareket ve
manevrası durdurulmadan, kepçe ve bıçaklı makinelerin, kepçe bıçakları yere bırakılmadan veya gerekli emniyet
tedbirleri alınmadan, şoför veya operatör müsaade etmeden o makineye yaklaşılmaz veya makineden inilmez.
4. Bir iş makinesinin arızalanması halinde o iş makinesinin şoför veya operatörü makineyi durdurur ve durumu en yakın
iş amirine bildirir. Operatör veya şoförlerin kendi başına arızayı gidermek için bizzat çalışması yasaktır. Ancak,
makine-tamir bakım ekibi ile birlikte arızanın giderilmesi sırasında yardımcı olarak çalışacaktır.
5. İş makinelerinin bıçakları, kepçeleri, damperli kamyonların kasaları ve bunlara benzeyen ağır ve hareketli parçalar
üzerinde, altında veya yakınında yapılacak çalışmalarda, bu parçalar yere veya sağlam takozlar üzerine indirilerek
vites boşa alınır. Frenler iyice sıkılmadan işe başlanılmaz.
6. Herhangi bir tamir-bakım işinde, birden fazla personelin haberleşmesi ve işaretleşmesi gerekiyorsa, haberleşme ve
işaretleşme işi, o işte görevli olan yetkili tarafından yapılır.
7. İş makinelerinin tekerlek gibi dönen veya hareket eden kısımlarını tutan civatalar, bakım esnasında kontrol edilir ve
gevşemiş olanlar sıkılır.
8. Tekerlekli vasıtalarda, lastik havası, tayin edilen miktardan noksan veya fazla olamaz.
9. Basınçlı hava ile çalışan makinelerin basınç ölçme manometreleri, emniyet subapları ve irtibatları sık sık kontrol
edilir.
10. Atölyede bulunan kompresör sistemi patlamaya karşı duvar örülerek ayrı bir bölmeye alınacaktır.
11. İş makinelerinin lastiklerinin atölyede tamir yapılması ve şişirilmesi gerekiyorsa; lastik şişirme esnasında, cant
tırnağının fırlamasına engel olacak şekilde emniyet kafesi kullanmak şarttır. Cant tırnağının bu şekilde kontrolsüz bir
şekilde fırlaması çevresinde bulunan kişilerde ağır yaralanmalara ve ölümlere neden olabilmektedir.
12. Elektrikli kaynak motoru, taşlayıcı ve kesicilerin görevli haricinde kullanılması yasaktır.
13. Taşlayıcı ve kesicilerde, eldiven ve gözlük kullanılması zorunludur.
14. Atölye içindeki seyyar ve sabit aletler düzenli ve temiz tutulacaklardır.
15. Aydınlanma ve motor devresine bağlanan kablolara bir şey dayamak veya koymak yasaktır.
16. Devre gerilimi kesilmeden fiş yerinden çıkarılmayacaktır.
17. Motorların topraklaması olmadan çalıştırılmayacaktır.
7. Mesai bitiminde araç ve gereçler toplanacak, elektrik motorlarının fişleri çıkarılarak gerilim panosu şalteri
indirilecektir.

20