Professional Documents
Culture Documents
SAP2000
Üç boyutlu Yapıların Lineer ve Nonlineer
Statik ve Dinamik Çözümlenmesi ve
Boyutlandırılması Yazılımları Serisi
BAŞLARKEN
COMPUTERS
&
ENGINEERIN
G
Versiyon 10 Eylül 2005
Türkçesi: Nisan 2006
TELİF HAKKI
Her hakkı saklıdır. SAP2000 bilgisayar programı ve
ilgili tüm yazılı belgeler sahiplik ve çoğaltma hakları
saklı ürünlerdir. Evrensel sahiplik hakları Computers
& Structures Inc.'a aittir. Computers & Structures Inc.
ve Computers & Engineering kuruluşlarından yazılı
izin alınmadan programın lisanssız kullanımı veya
yazılı belgelerinin çoğaltılması tamamen yasaktır.
Başlarken 1
SAP2000 Kurulumu 1
Sürüm Yükseltiyorsanız... 1
Kullanım Kılavuzu Hakkında 2
“İzle ve Öğren” Videoları 2
Teknik Destek 3
Size Yardım Edebilmemiz için Bize Yardım Edin 3
Telefon, Fax ve E-mail ile Yardım 4
Online (İnternet Üzerinden) Destek 4
Yapısal Model 1
Birimler 2
Nesneler ve Elemanlar 2
Gruplar 4
Koordinat Sistemleri ve Gridler 4
Özellikler (Kesit Değerleri) 5
Yük Durumları 5
Fonksiyonlar 6
Analiz Durumları 7
Kombinezonlar 9
Boyutlandırma Seçenekleri 9
Çıktı ve Görüntü Seçenekleri Tanımlama 10
Daha Fazlasını Öğrenin 11
SAP2000 Ekranı 1
Ana Pencere 1
Menü Çubuğu 2
Araç Çubukları 2
Başlarken
SAP2000 Kurulumu
Sürüm Yükseltiyorsanız...
Bu cildin üçüncü kısmı, SAP2000 Hızlı Alıştırma Kılavuzu, programı ilk kez
kullananların SAP2000 ile modelleme, analiz ve dizayn özelliklerini kullanma
konusunda el alışkanlığı kazanmalarını sağlamak amacıyla hazırlanmıştır.
Daha fazla bilgi, SAP2000 Grafiksel Kullanıcı Arayüzü Online Help (Ekranda
Doğrudan Yardım) kullanılarak veya program tarafından sağlanan diğer
kılavuzlardan edinilebilir. Ayrıca bu kullanım kılavuzları SAP2000 CD’sinde
PDF formatında mevcut olup, yardım menüsü kullanılarak program içindende
incelenebilir. Bu menüden ulaşabileceğiniz bilgiler şunlardır.
Yapısal Model
• Birimler
• Nesneler
• Gruplar
• Özellikler
• Yük durumları
• Fonksiyonlar
• Analiz durumları
• Kombinezonlar
• Boyutlama seçenekleri
Grafik kullanıcı ara yüzü size modelinizi yaratmak için birçok güçlü özellik
sağlar. Basit bir model ile başlayabilirsiniz. Daha sonra SAP2000 in boyutlama
ve optimizasyon seçeneklerini kullanarak küçük bir çabayla modelinizi
geliştirebilirsiniz.
SAP2000 dört temel birimle çalışır ki bunlar; kuvvet, uzunluk, ısı ve zamandır.
Programımız “Kip, inç, F” veya “N, mm, C” gibi çok sayıda birbiriyle uyumlu
kuvvet, uzunluk ve ısı birim setleri içerir. SAP2000 de “zaman”, sünme, rötre
ve yaşlanma etkileri hariç ki bunlar gün birimleriyle ölçülürler, hep saniyelerle
ölçülür.
Kütle ile ağırlık arasında da ciddi bir ayrım yapılır. Kütle sadece dinamik atalet
ile yer ivmelerinden kaynaklanan yüklemelerin hesaplanmasında kullanılır.
Ağırlık da diğer kuvvet yüklemeleri gibi dışarıdan uygulanan bir kuvvettir.
Ağırlık değerlerini tanımlarken kuvvet birimlerini ve kütleyi tanımlarken ise
kütle birimlerini (kuvvet-sn2/uzunluk) kullandığınızdan emin olun.
Nesneler ve Elemanlar
Eğer daha önce herhangi bir sonlu eleman tabanlı bir hesap yazılımı
kullandıysanız (buna SAP2000 nin önceki sürümleri de dahildir), fiziksel
modelin hesaplama amacıyla daha küçük sonlu nesnelere bölündüğü konusuna
aşinasınızdır. Nesne tabanlı modelleme kolaylığı bu ihtiyacı büyük ölçüde
azaltmıştır.
Sonlu elemanlar yöntemini yeni öğrenen biri için nesne tabanlı olma özelliği
zaten oldukça doğal gelecektir.
Grup isimlendirilmiş bir nesne topluluğuna verilen addır. Bir grup farklı tip ve
sayıda nesneler içerebilir. Bu grupların aşağıdaki gibi birçok kullanım alanı
vardır:
Model içerisinde istendiği kadar çok grup tanımlanabilir. Gruplama özelliği çok
büyük modellerin idare edilebilmesinde oldukça etkin araçtır.
Modeldeki bütün konumlar bir tek global (asal) koordinat sistemine göre
eksiksiz olarak tanımlanır. Bu da üç boyutlu, sağ el kuralına uygun, karesel
koordinat sistemidir. Üç eksende, X, Y ve Z birbirlerine göre dik ve sağ el
kuralına uygundur.
Her bir koordinat sistemi için (global ve tüm diğer ilave edilmiş sistemler dahil)
nesnelerin model içerisindeki konumunu belirlemek için kullanılan kesişen
“konstrüksiyon” çizgilerinden oluşmuş üç boyutlu grid sistemleri
tanımlayabilirsiniz. Her bir grid kartezyen (dikdörtgen) veya silindirik veya
genel tipte olabilir.
Bir çubuk nesnesine RECT diye anılan bir çubuk kesit özelliği atadığınızda,
RECT kesiti özelliği üzerinde ve CONCRETE malzeme özelliği üzerinde
yapmış olduğunuz her değişiklik ilgili nesneye kendiliğinden yansır.
İsimlendirilmiş de olsa bir özellik modeldeki bir nesneye atanmadıkça model
üzerinde herhangi bir etkisi olmaz.
Yük Durumları
Bir yük durumunu tarif ettikten sonra, nesnelere bu yük durumuna bağlı belirli
yük değerleri girin. Bir nesneye atanan yük değeri aynı zamanda bu yüklemenin
yük tipini (kuvvet mi, yer değiştirme mi, ısı mı olduğunu), şiddetini ve yönünü
(eğer uygulanabilirse) tanımlarlar. Farklı nesnelere tek bir yükleme durumuna
ait farklı yükler atanabilir. Her bir nesneye birbirinden farklı birden fazla yük
durumuna ait yüklemeler yapılabilir.
Örneğin WIND, SNOW ve SUN15 olarak tarif edilmiş yük durumları olsun.
WIND yüklemesi yapının birbirine zıt iki cephesindeki düşey nesnelere emme
ve basınç değerleri olarak ayrı ayrı girilebilir. SNOW yükleme durumu sadece
çatı nesnelerine düşey yönde yük atanabilir. SUN15 yükleme durumunda
öğleden sonra saat 3:00 te güneşin etkilerini dikkate almak için yapı içindeki
farklı nesnelere farklı sıcaklık değerleri atanabilir.
Fonksiyonlar
Analiz Durumları
Bir analiz durumu, bir yüklemenin yapıya nasıl etki ettirileceğini ve yapısal
tepkinin nasıl hesaplanacağı konusunu belirler. Bir çok analiz durumu
mevcuttur. Analiz tipleri kabaca yapının yüklemeye verdiği tepkiye bağlı olarak
lineer veya non-lineer olarak sınıflandırılırlar.
Lineer analiz sonuçları süperpose edilebilirler yani; analiz sonrasında üst üste
eklenebilirler. Aşağıdaki analiz tipleri mevcuttur:
Kombinezonlar
Boyutlandırma Seçenekleri
Her ne kadar betonarme kabuk elemanları için detaylı bir boyutlama ayarı yoksa
da program boyutlama gerilmelerini ve kullanıcı tanımlı donatı akma gerilmesi
kullanılarak basınç-çekme yük çiftinin çözülmesinden elde edilen çekme yük
bileşenlerini taşımaya yarayacak donatı miktarını gösterir.
• Verilerin düz yazı, devamlı sayfa veya veri tabanı şeklinde tabloları
Her bir SAP2000 modeli yaşayan bir organizma gibidir, siz geliştirdikçe, analizi
çalıştırdıkça, dizaynı geliştirdikçe ve sonuçları yeniledikçe büyür ve değişir. Bu
bölüm bir yapısal modelin oluşturulması konusunda bazı temel özellikleri
sunmaktadır. Bir modelin çok iyi anlaşılması, onunla nasıl çalışılması
gerektiğini bilmekten geçer.
Bir sonraki bölüm bunu yapabilmek için SAP2000 ara yüzünün nasıl
kullanılacağını anlatmaktadır. Bazı temel kavramlar ve teknikler sunulacaktır.
Tüm bu bilgileri bir araya getirmek için bu cildin bünyesinde bulunan SAP2000
Açıklayıcı Kullanım Kılavuzu içerisindeki alıştırma örneklerini okuyup
uygulamanızı tavsiye ediyoruz.
Lütfen “Yapısal Model” adlı bir önceki bölümü okuyunuz, çünkü bu bölümde
anlatılan tüm işlemler bir SAP2000 modeli ile çalışırken kullanacağınız
işlemlerdir.
SAP2000 Ekranı
Ana Pencere
Şekil 4-1 grafiksel kullanıcı ara yüzünün ana penceresini göstermektedir. Bu
pencere standart windows işlemlerini kullanarak taşınabilir, yeniden
boyutlandırılabilir, büyütülebilir, simge durumuna küçültülebilir veya
kapatılabilir. Pencerenin tepesindeki ana başlık çubuğu ise programın adını ve
model dosyasının adını gösterir.
Simge Ekranı
Durumuna Kaplatma
Ana Başlık Çubuğu Başlık Üst Menü Ana Araç Çubuğu Küçültme Düğmesi
Düğmesi
Kapatma
Düğmesi
Yan Araç
Çubuğu
Durum Güncel
Çubuğu Birimler
İmleç Yeri
Koordinatları
Menü Çubuğu
Menü çubuğundaki komutlar SAP2000 ile yapabileceğiniz tüm işlemleri içerir.
Bu işlemlere menü komutları veya kısaca komutlar denir. Her bir menü temel
bir işleme karşılık gelir. Bu işlemler bu bölümün ileriki aşamalarında
anlatılacaktır.
Araç Çubukları
Araç çubuğu üzerindeki tuşlar sık yapılan işlemlere hızlı erişim sağlar. Bu
tuşlardan herhangi biri üzerine fare imlecini tutar ve beklerseniz şekil 4-2 deki
gibi bir “araç ipucu” uyarısı belirerek bu tuşun ne işe yaradığını gösterir.
Şekil 4-2 Yeni model uyarısı “araç ipucu”
Bir çok Tuş menü komutlarına karşılık gelir. Eğer bir menü komutuna ait bir
kısa yol tuşu varsa bu tuş şekil 4-3 teki gibi komutun yanında belirir. Bu
çalıştırmak istediğiniz komutla aynı işi yapan kısa yol tuşlarını daha kolay
öğrenmenizi sağlar.
Araç çubuklarını ana pencerenin istediğiniz bir köşesine taşıyabilir veya çekip
sürükleyerek görüntü ekranı üzerinde yüzer menü olarak serbestçe
dolaştırabilirsiniz. Aynı zamanda sağ tuş yardımı ile hangi araç çubuklarının var
olduğunu ve bunların hangilerinin gösterilmesini istediğinizi seçebilirsiniz.
Araç çubuğu üzerindeki tuşları seçmek için aşağı oku kullanın ve istenen tuşu
seçin. Bu yolu kullanarak sıkça kullandığınız işlemlerin tuşlarını
oluşturabilirsiniz.
Görüntü Pencereleri
Görüntü pencereleri modelin geometrisini gösterir ve aynı zamanda modelin
özelliklerini, yüklemesini, analiz ve boyutlama sonuçlarını da içerir. Aynı
ekranda birden dörde kadar görüntüleme penceresi açabilirsiniz.
Aynı anda sadece bir pencere aktiftir. Görme ve görüntüleme işlemleri sadece
aktif olan pencereyi etkiler. Herhangi bir pencereyi başlık çubuğuna tıklayarak
veya pencerenin içine tıklayarak aktif hale getirebilirsiniz.
Durum Çubuğu
Durum çubuğu aşağıdakileri içerir:
Fare kullanımı
Grafik arayüzdeki konumuna bağlı olarak fare sağ ve sol tuşlarının farklı
işlevleri vardır.
• Sol tuş
o Menülerden veya araç çubuğu tuşlarından komut seçmek.
• Sağ tuş:
Bir görüntü ekranı üzerinde farenin herhangi bir tuşuna dokunmak. O ekranı
aktif hale getirir. Görüntü ekranı üzerinde ise fare tuşlarının aşağıdaki
özellikleri vardır:
Ara yüzün başka herhangi bir yerinde ise fare tuşlarının standart Windows
özellikleri vardır. Bu başlık çubuğunu, durum çubuğunu ve diğer tüm halleri
kapsar.
Görünüş Seçenekleri
2 ve 3 Boyutlu Görünüşler
2 boyutlu görünüş tek bir düzlem veya yüzeyden oluşur. Sadece bu düzlem veya
yüzeydeki nesneler görünebilirdir. İzlenen düzleme dik yöndeki koordinatı
istediğiniz zaman değiştirebilirsiniz. Önceden tanımlı 2 boyutlu görünüm
mevcut koordinat sisteminde ve mevcut grid çizgilerinde mevcuttur. Gelişmiş
yan görünüş gibi diğer 2 boyutlu görünümler kullanıcı tarafından
tanımlanabilirler.
Perspektif Görünüş
3 boyutlu görünüş, perspektif görünüm olarak veya istendiğinde ortografik
izdüşüm görüntüsü olarak izlenebilir. Perspektif görünüm genellikle düzlem dışı
üçüncü boyutun gösterilmesinde faydalıdır. Perspektif iki boyutta kullanılırsa,
görünüm perspektif kapatılana kadar üç boyutlu olur.
Sınır Koyma
Yapının görüntü penceresinde görünen kısmını sınırlamak için X, Y ve Z
koordinatlarının üst ve alt limitleri ayarlanabilir. Yaklaştırma ve modeli
sürükleme (pan) işlemleri yapının sadece bu limitler içindeki kısmına uygulanır
Eleman Görünüş Seçenekleri
Görüntü penceresindeki nesnelerin tipleri kontrol edilebilir. Aynı zamanda
nesnelerin görüntü penceresinde istediğiniz şekilde görülmesini ve nesne
markası, özellik markası ve yerel eksenler gibi özelliklerden istediğinizi
gösterebilmeniz veya gizleyebilmeniz içi birçok ayar seçeneği mevcuttur. Bu
seçenekler özellikle şekil değiştirmemiş şeklin görünüşünü etkilerler.
Diğer Seçenekler
Diğer seçenekler gridlerin ve global eksenlerin ekran görünürlüklerinin açılıp
kapatılmasında kullanılabilir. Görünüş parametrelerini istediğiniz bir isimle
kaydedebilir ve herhangi bir görüntü penceresine uygulamak için daha sonra
çağırabilirsiniz.
Temel İşlemler
Dosya İşlemleri
Dosya işlemleri yeni bir modelin başlatılmasında, göstermek veya değişiklik
için mevcut bir modelin çağırılmasında, çalıştığınız modelin kaydedilmesinde
ve çıktı üretiminde kullanılır. Dosya işlemleri Dosya menüsünden seçilir.
Öte yandan bir modelin kendisi ve sonuçları, kısmen veya tamamen SAP2000
tablosal veri biçimi kullanılarak hazırlanmış düz yazı, sürekli veri dosyası veya
veritabanı dosyası şeklinde dışarıya aktarılabilir. Benzer şekilde, bir SAP2000
modeli daha önce dışarıya grafiksel ara yüzünden ihraç edilmiş veya başka bir
yolla dışarıda oluşturulmuş olsun, bir tablosal veri dosyası kullanılarak veri
dosyasının düz metin mi, sürekli metin mi yoksa veritabanı mı olduğuna
bakılmaksızın çağrılabilir.
• Nesne özellikleri;
o Malzeme özellikleri
• Koordinat/grid sistemleri
• Nesne grupları
o Yük durumları
o Kütle kaynakları
o Analiz durumları
o Kombinezonlar
o Genellenmiş ötelemeler
o Nesne Kesitleri
Çizim
Çizim esas olarak modele yeni nesneler eklemek veya bir nesneyi değiştirmek
için kullanılır. Çizilebilen nesneler noktalardan (düğüm noktaları ve zemin
bağlantıları), çizgilerden (çubuk nesneleri, kablolar, tendonlar ve bağlantı
nesneleri) ve alan nesnelerindan (kabuklar, düzlemler, asolidler) dan ibaret
olabilir. Katılar (solid) çizilmezler ancak şişirme tekniği mevcut bir nesneden
oluşturulurlar, şişirme (extrusion) tekniği hakkında daha fazla bilgi için ilerideki
“Düzenleme” başlıklı konuyu inceleyin.
Düğüm noktaları bir çizginin ve bağlantı nesnesinin iki ucunda ve bir alan ve
katı nesnesinin köşelerinde kendiliğinden oluşturulur. İlave düğüm noktaları
modele dışarıdan eklenebilir. Aynı konuma denk gelecek nokta veya
nesnelerden biri program tarafından otomatik olarak iptal edilir, ancak seçeneğe
bağlı olarak bağlantı nesnelerinin aynı konuma denk gelmesine müsaade edilir.
Seçim ve çizim modları seçildikleri anda biri diğerini devre dışı bırakır. Seçmek
için, Draw menüsü >Set Select Mode komutunu kullanarak veya seçim
menüsünden herhangi bir işlemi seçerek “seçim modu”nu aktif hale getirin.
Çizim hariç diğer tüm operasyonlar seçim modu aktif haldeyken kullanılabilir.
Nesne Çizimleri
Fare sol tuşunu kullanarak çizim işlemini gerçekleştirebilirsiniz. Çizim işlemine
bağlı olarak sol tuşla tek tıklama, çift tıklama veya tıklayıp sürükleme şeklinde
olabilir (fareyi sürüklerken fare sol tuşunu basılı tutmayı unutmayın):
• Özel bir düğüm noktası oluşturmak için – Bir düğüm noktası çizmek
için bir kez tıklayın veya içinde tüm grid kesişim noktalarına bir
düğüm noktası atamak için bir pencere açıp sürükleyin.
• Hızlı Çubuk/Kablo Tendon çizmek için – Bir grid parçasına bir kez
tıklayarak bir nesne çizin veya içinde tüm grid parçalarına kesit
atanacağı bir pencere açmak için fare sol tuşunu basıp sürükleyin.
• Hızlı Çapraz çizmek için – İki boyutlu görünüş üzerinde bir grid
boşluğuna (gridlerden oluşan bir göz) bir kez tıklayarak diyagonal bir
çapraz çizin.
• Hızlı Tali Kiriş çizmek için – İki boyutlu görünüş üzerinde bir grid
boşluğuna (gridlerden oluşan bir göz) bir kez tıklayarak çubuk
nesnelerinden oluşan bir set tali kiriş çizebilirsiniz.
• Serbest Şekilli Alan çizmek için – Bir dörtgen çizmek için dörtgenin
her bir köşesine birer kez tıklayın. Eğer bir üçgen çizmek istiyorsanız
üçüncü köşeye çift tıklamanız yeterli olacaktır.
• Hızlı Alan çizmek için – Bir alanı hızlı çizmek için gridlerden oluşan
gözlere (boşluklara) bir kez tıklamanız yeterli olacaktır veya içinde
tüm grid boşluklarına alan nesnelerin atanacağı bir pencere açmak
için fare sol tuşuna basıp sürükleyin.
• Dikey projeksiyon ile bir çizgi nesnesinin ekseni ile kabuk’un (shell)
veya katı nesnenin kenar noktasına dik olan noktayı
Seçme
SAP2000 ‘isim-fiil’ kavramını kullanır. Buna göre önce nesne seçimi yapılır
daha sonra onun üzerinde işlem yapılır. Sizden daha önce seçim yapmış
olmanızı bekleyen işlemler: düzenleme (edit), atama, boyutlama, görüntüleme
ve çıktı alma işlemleridir.
Seçmek için, Draw menüsü >Set Select Mode komutunu kullanarak veya
seçim menüsünden herhangi bir işlemi seçerek “seçim modu”nu aktif hale
getirin. Seçim ve çizim modları seçildikleri anda biri diğerini devre dışı bırakır.
Çizim hariç diğer tüm operasyonlar seçim modu aktif haldeyken kullanılabilir.
Menü veya araç çubuklarından olmak üzere toplam üç önemli seçim komutu
mevcuttur:
• Select menüsü > Select > All - bu komut görüntü ekranında görünüp
görünmediğine bakılmaksızın modeldeki tüm nesneleri seçer.
Grafiksel Seçim
Nesneler grafik ekran üzerinden fare sol tuşu kullanılarak birkaç farklı yolla
seçilebilirler. Mevcut “grafiksel seçim” usullerinden bazıları şunlardır:
İlk üç seçenek önceden tanımlı olarak mevcuttur ve normal imleç ile belirtilir.
Diğer iki seçenekte ise kullanılacak metodun seçim menüsü veya araç
çubuğundan seçilmesi gerekir. Bu seçenekler özel imleçler ile gösterilirler. Bir
seçim yapıldıktan sonra imleç eski imleç/pencere seçim moduna geri döner.
Grafiksel seçimde sadece görüntü ekranında görülebilen nesneler seçilebilir.
Örneğin farz edelim ki bir model çizgi nesnelerine ve gizli noktalara sahip olsun
ama söz konusu ekran üzerinde sadece alan elemanları görülebilsin. Eğer seçim
tüm yapıyı içine alan bir pencere çizmek suretiyle yapıldıysa, çizgi nesneleri ve
gizli noktalar seçim ekranında olduğu halde sadece alan nesneleri seçilmiş
olacaktır.
Düzenleme (Editing)
Atama
Önemli notlar:
Analiz
Yukarıdaki işlemleri kullanarak tam bir model oluşturduktan sonra, analiz
durumlarından uygulanan yüklemelerin etkisi altında meydana gelen sonuç
deplasmanlarını, gerilmeleri ve reaksiyonları hesaplamak için analiz
yapabilirsiniz.
Görüntüleme
Gösterilen sonuçların detayları için ilgili nesne üzerine fare sağ tuşu ile
tıklamanız yeterlidir.
Tablosal Görüntüleme
Görüntüleme menüsündeki komutları kullanarak model tanımlamaları, analiz
sonuçları ve dizayn (boyutlama) sonuçlarını tablo biçiminde
görüntüleyebilirsiniz. Görüntülenecek tabloları seçin. Eğer seçilmiş düğüm
noktaları ve nesneler varsa tablosal bilgiler sadece bu seçilenler için oluşturulur,
yoksa bütün model için tablolar üretilir.
Analiz yapıldıktan sonra model, analiz sonuçlarını ve biri diğerine bağlı analiz
silsilesi sonuçlarını geçersiz kılacak bir değişiklik yapılmaması için otomatik
olarak kilitlenir. Modelinizi herhangi bir zamanda daha fazla değişiklik
olmaması için kilitleyebilir veya değişikliklere izin verilmesi için kilidi
kaldırabilirsiniz. Kilitle ve kilidi kaldır komutuna (Lock & Unlock) seçenekler
menüsünden ulaşılabilir.
Eğer analizden sonra modelinizin kilidini kaldırırsanız, SAP2000 tüm analiz
sonuçlarının silineceğine dair sizi uyaracaktır. Eğer bunun olmasını
istemiyorsanız, kilidi kaldırmadan önce, modelinizi başka bir isimle kaydedin.
Daha sonraki takip eden değişiklikler yeni modelinize yapılacaktır.
Sayısal verileri bir form üzerinde girdiğinizde tüm bu sayısal değerler durum
çubuğunda gösterilen ölçü biriminde girilir. Bazı veri giriş formları kendi
üzerlerinde birim değiştirme seçeneğine sahiptiler ve girilen sayısal veriler
durum çubuğundakine baskındırlar.
Özel bir durum olarak uzunluk birimleri U.S. mimari birimleri yani fit ve inç
olarak girilebilirler. Devam eden örnekteki gibi yazılan sayıda: 9’-3” fit için (‘)
gereklidir ancak devam eden (-) ve (”) seçime bağlıdır.
Seçenek Tanımları
Yardım Alma
SAP2000 yardım hizmetlerine girmek için Help menüsü > Contents & Index
komutunu kullanın veya ihtiyaç halinde F1’i tuşlayın.
F1 e tıkladığınızda açık olan bir form varsa öncelikle bu forma ait yardım
bilgileri görüntülenir. Aksi taktirde F1 tuşu sadece yardım ana menüsünü açar
ve aşağıdakileri yapmanıza olanak sağlar:
SAP2000 tablo verileri üç farklı sınıfa ayrılır ki bunlar model tanımlama, analiz
(hesaplama) sonuçları ve dizayn (boyutlama) sonuçlarıdır.
Model Tanımları
Model tanımlama verileri yapısal modelin tüm kısımlarını içerir ki bunlar;
özellikler, nesneler, atamalar, yükler, analiz durumları, dizayn ayarları ve
benzerleridir. Bunun yanında kullanıcı tanımlı seçenekler ve isimlendirilmiş
sonuç tanımlamaları da yapısal model tanımlamanın bölümlerinden sayılır.
Analiz Sonuçları
Analiz sonuç bilgileri grafik ara yüzünde oluşturulabilen sehimleri, kuvvetleri,
gerilmeleri, enerjileri ve diğer yapısal tepki niceliklerini içerir. Bu veriler
halihazırda çalıştırılmış analiz durumları için oluşturulur. Analiz sonuç tabloları
görüntülenebilir, dışarı gönderilebilir ve çıktısı alınabilir, ancak üzerinde
değişiklik yapılamaz ve içeri taşınamazlar.
Boyutlama (Dizayn) Sonuçları
Dizayn sonuç bilgileri gerilmeleri, gerilme oranlarını, etkin boyları, optimum
kesitleri, donatı alanlarını ve dizayn işleminden elde edilen tüm diğer nicelikleri
içerir. Bu veriler sadece halihazırda boyutlamaya tabi tutulmuş nesneler için
oluşturulur. Dizayn sonuç tabloları görüntülenebilir, dışarı gönderilebilir ve
çıktısı alınabilir, ancak üzerinde değişiklik yapılamaz ve içeri taşınamazlar.
Tablolar ve Alanlar
SAP2000 tablosal verileri daha önceden tanımlanmış bir grup veri tablosu
biçiminde düzenler. Her üç farklı veri tipi için farklı bir tablo mevcuttur. Her bir
tablonun önceden tanımlı bir adı vardır.
Her bir tablo için önceden tanımlı bir tek alan ismi kullanılabilir; alan isimleri
tablolarda sütun başlığı olarak kullanılır. Kolonlar herhangi bir düzende
sıralanabilir ve istenmeyen sütunlar kullanılmayabilir. Örneğin “düğüm noktası
koordinatları” tablosu için alan ismi “Joint”, “CoordSys” ve “Z” dir. Kolon
başlığına bağlı olarak burada kullanılan birim bu kolondaki tüm verilere ait
olabilir.
Veri tabloya bir yada iki satır olarak girilir. Her bir satır (sütun başlığı) gibi aynı
seviyeden alan ismi içerir.
Tabloların Kullanılması
Tabloların Gösterimi
SAP2000 grafiksel ara yüz üzerinde çalışırken istendiği anda mevcut veriler
tablo biçiminde görüntülenebilirler. Model tanımlamaları, analiz sonuçları,
boyutlama sonuçları veya bu üç sınıf verinin bir karışımını görüntülemek için
Display menüsü > Show Tables komutlarını kullanabilirsiniz. Şekil 5-1
görüntülenmiş tabloya ilişkin bir örnektir.
Her bir veri sınıfı ile ilgili hangi tabloların görüntüleneceğini belirlemek için
spesifik bir veri tipi seçin. Şekil 5-2 görüntülenecek, basılacak veya export
edilecek veri tipini seçmek için kullanılacak formu göstermektedir. Her bir onay
kutusu seçilen verilerin gösteriminde kullanılacak bir yada iki tabloya karşılık
gelmektedir. Aynı tablo setini mükerrer seçebilmek için ayarlarınızı isimli set
olarak kaydedin. Bu kayıtlı seti daha sonraki gösterim, baskı, ve diğer tablo
verileri işlemlerinde kullanabilirsiniz.
Tablo verileri bir yandan görüntülenirken diğer yandan tanımlı yazıcıdan düz
metin biçiminde çıktı alınabilir. Aynı zamanda bu tabloları açıp incelemek
amacıyla aşağıdakilerden bilgisayarınızda mevcut olan programları
kullanabilirsiniz.
Tabloların Yazdırılması
Tabloları bastırmak için File menüsü > Print Tables komutunu doğrudan
kullanabilirsiniz. Bir öneki konu başlığında anlatıldığı üzere bastırılacak veri
tablosu tiplerini seçip, opsiyonel olarak modelin nesneye esas tabloların
uygulanabileceği kısmını seçin.
Rapor yazıcı SAP2000 e ait yetkin bir özelliktir. Bu özellik sayesinde SAP2000
de hazırlanmış tablo verilerini kullanarak şekiller ve sayıların da ilave
edilebildiği bir rapor biçimi oluşturabilirsiniz. Raporunuzu aşağıdaki dosya
biçimlerinden herhangi biriyle hazırlayabilirsiniz:
Buna ek olarak her bir tablodaki sütunların detaylı biçimlerini tek tek kontrol
edebilirsiniz, Örneğin:
Bazen bir model tanımlama işini tablo biçiminde veriler kullanarak yapmak bu
modeli grafiksel mod veya diğer standart modlar kullanarak yapmaktan daha
rahat olabilir. Bu model tanımlama verilerini tablosu üzerinden Edit menüsü >
Interactive Database Editing komutunu kullanarak değiştirebilirsiniz. Bu
şekilde sadece model tanımlama verilerini değiştirebilirsiniz ve bu özelliğin
kullanılabilmesi için model kilidi açık olmalıdır.
Export işlemi yapılırken gönderilecek veri sınıfını ve her bir sınıftaki veri
tiplerini seçin ; bunlar sırasıyla export edilecek tabloları belirler. Eğer export
işlemi öncesi seçilmiş nesneler var ise nesneye özel bilgiler içeren bu tablolarda
sadece seçili nesnelere ait veriler export edilir.
Bir SAP2000 modelinden istendiği kadar çok sayıda dosya export edilebilir.
Her bir dosya istendiği kadar farklı tablolar içerebilir ve modelin farklı
kısımlarına ait olabilir. Bu dosyalar SAP2000 e geri çağrılmadan önce
değişiklikler yapmak amacıyla veya başka bir sebeple başka programlarda
işleme sokulabilir. Ancak export edilen dosyanın modele ait gerekli bilgileri
eksiksiz olarak içerdiğinden emin olmak için yapının tamamının model
tanımlamasıyla ilgili export edilebilecek tüm dosyaları gönderin.
Bu veriler SAP2000 ara yüzünden export edilmiş veya diğer başka bir yolla
üretilmiş olabilir. Bir modelin export edilmesi, üzerinde değişiklik yapılması ve
modele geri çağrılması parametre çalışmaları ve döngüsel şekil bulma
problemlerini çözmede oldukça faydalıdır. Bazı özellikler bir modelden başka
bir modele export veya import edilebilir.
Bir veri tabanının sağlıklı bir şekilde import edilebilmesi için “Program
Kontrol” tablosunun mevcut olması gerekmektedir (aksi taktirde hata
oluşacaktır). Dolayısıyla mevcut modele bazı düğüm noktaları çağırmak
istediğinizde import edilecek dosya sadece iki tablo içerecektir ki bunlar
“Program Kontrol” tablosu ve “düğüm noktası koordinatları” tablosudur.
Mevcut bir modele ekleme yaparken mevcut verilerle çağrılan veriler arasında
çelişkileri nasıl gidereceğiniz konusunda bazı kararlar vermelisiniz
• Mevcut nesneyi koru çakışan yeni çağrılmış nesneyi yeni bir isimle
kaydet.
Bir SAP2000 modeli her kaydedildiğinde tüm model tanımlama verileri .$2K
uzantılı bir dosyaya tablo veri tabanı olarak düz metin biçiminde export edilir.
Bu dosya aynı zamanda her hesap çalıştırıldığında da oluşturulur çünkü
program hesap aşamasını çalıştırmadan önce dosyayı kaydeder.
Bu .$2K uzantılı dosya aynı zamanda .SDB uzantılı SAP2000 binary dosyası
için metin biçiminde bir yedekleme sayılır. Bu dosya .SDB dosyasını
oluşturmak için alternatif olarak import edilebilir. .$2K dosyasının çağrılması
analiz ve dizayn sonuçlarını geri çağıramaz ancak model tanımlama bilgilerinin
tamamını çağırabilir.
Veritabanı tabloları Microsoft Access, Microsoft Excel veya düz metin editörü
için biçimlendirilebilirler. Yukarıda sayılan dosya biçimlerinin hepsindeki tablo
veri tabanları eşdeğer veriler içerir.
SAP2000 deki Veri Tabanı tabloları ve alan isimleri Options menüsü >
Database > Table And Field Names komutu kullanılarak güncellenebilir.
Daha fazla bilgi için SAP2000 ekran yardımı hizmetine başvurabilirsiniz.
Tüm tablolar ve alanlar uyumlu ve tek bir birim sistemi kullanır. Geçerli birim
sistemi dosya oluşturulurken modelin esas aldığı birim sistemidir. Bu birimler
her bir alanda değil “Program Kontrol” tablosunda depolanırlar.
Excel den import yapıldığında her bir alan (sütun) kendi özel birim setine sahip
olabilir. Örneğin “düğüm noktası” tablosunda X koordinat sistemi inç birim
sisteminde import edilebilir, Y koordinat sistemi fit birim sisteminde, Z
koordinat sistemi de metre birim sisteminde import edilebilir. Dikkat ettiyseniz
bu işlem birbiriyle uyumlu birim sistemleri kullanmak zorunda olan Access
veya düz metinden import gerektiğinde bu şekilde yapılamamaktadır.
Excel de başlıkların renk kodları vardır. Import edilebilen alan başlıkları sarı
renktedir. Import sırasında ihmal edilebilecek alanların başlıkları cyan (açık
mavi) renktedir.
Metin Dosyası Veri Tabanı bir seri tablodan oluşur. Her bir tablo seride bir veya
daha fazla kayıt (satır) vardır. Tablodaki her bir kayıt bir tek veri satırında
olmalıdır. veri tek satıra sığmadığı taktirde Veri satırının bir sonraki satırda da
devam ettiğini göstermek için ‘devam karakteri’ (yani bir boşluk ve alt tire ‘, _’)
kullanılabilir.
Boş satırlar herhangi bir yerde olabilir ve program tarafından tamamen göz ardı
edilirler. Aynı zamanda ilk tablo ismi öncesinde yazılmış her hangi bir veri
satırı göz ardı edilir.
SAP2000 e bir metin veri dosyası import ederken SAP2000 ekranında Sağ altta
bulunan durum çubuğunu izlerseniz dosyanın önce Microsoft Access dosyasına
dönüştürüldüğünü ardından bu Microsoft Access dosyasının SAP2000’e import
edildiğini görürsünüz.
Tabloların veya alanların biri veya tümü için komple dokümantasyon üretilmek
istendiğinde Options menüsü > Database > Documentation to Word komutu
kullanılabilir. Bu komut açılıp bastırılabilen bir Microsoft Word dokümanı
oluşturur.