Optik Temeller

FOTOGRAMETRİ
FOTOGRAMETRİNİN TEMELLERİ
TEMELLERİ GİRİŞ
OPTİ
OPTİK TEMELLER
Bu bö
bölüm :
•Karl Kraus, Photogrammetrie, Band 1 , Geometrische Informationen
aus Photographien und Laserscanneraufnahmen,
ISBN 3-
3-11-
11-017708-
017708-0 adlı
adlı kaynağı
kaynağın
n çevirisi yapı
yapılarak ve
Prof.Dr. Ahmet Yaş

Yaşayan, Fotogrametri-
Fotogrametri-1 ders Notları
Notları, YTÜ
YTÜ, Aralı
Aralık,
1996
adlı
adlı kaynaklar yararlanı
yararlanılarak hazı
hazırlanmış
rlanmışttır.
bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Ölçü kamerası, metrik kamera adı da verilen fotogrametrik kameralar

genel olarak bir fotoğraf makinasıdır. Eğer kamerada resim altlığı
olarak film kullanılıyorsa bu şekilde elde edilen fotoğraflara analog
fotoğraf, kamerada sayısal bir algılayıcı varsa bu durumda elde edilen
fotoğraf sayısal fotoğraf ya da görüntü adını alır.
Metrik bir kamerada tam bir merkezsel izdüşüm söz konusudur. Projeksiyon
merkezi, kamera odak uzaklığı ve asal noktanın konumu bilinir. Bu elemanlara
aynı zamanda kameranın iç yöneltme elemanları denir.
İç yöneltme elemanları:
•Asal noktanın koordinatları (Hx,y)
•İzdüşüm merkezinin koordinatları (X0,Y0,Z0)
•Kamera odak uzaklığı c
1
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Kamera optik sistemi obje

ve resim tarafı olmak üzere
iki asal düzlemden
oluşur. Her iki eksen de
birbirinin aynıdır.
Kamera optik sistemi obje ve resim tarafı olmak üzere iki asal düzlemden
oluşur. Her iki eksen de birbirinin aynıdır. Optik sistem; sisteme τ açısı ile
gelen ışın yine resim düzlemine aynı açıyla ulaşacak biçimde tasarlanmıştır.
Bu ideal bir durumdur.
Bu durum için K1 obje tarafındaki izdüşüm merkezi 0, K2 ise resim tafındaki

izdüşüm merkezi O’ olsun. Obje uzaklığı g ve resim uzaklığı (kamera odak
uzaklığı daima asal düzlemlere olan uzaklıktır. Tüm amatör kameralarda
E uzaklığı: E=g+e+c olarak hesaplanır.
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Fotogrametrik ölçü kameraları farklı yapıda ve asimetrik merceklerden oluşur.

Böylelikle alım hataları optimun düzeltilmiş olur. Diyafram genel olarak her
zaman optik sistemin ortasında yer almaz. Bundan dolayı fiziksel projeksiyon
merkezinin konumu bilinmek zorundadır.
2
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Gerçek ile ideal durum biribirinden farklıdır:

Fotogrametride referans eksen optik eksen değildir, zira asal eksen
resim düzlemine dik ve optik sistemin merkezinden geçer ve resim
düzlemini asal noktada keser
τ açısı asal eksenle gelen be objektifin merkezinden geçen ışın arasındaki açıdır.
Bazı durumlarda optik sistemden çıkan ışının aynı açı altında çıkmaz.
τ ≠ τ’
Mekanik olarak tasarlanan resim düzleminin optik sisteme olan uzaklığı kesin
olarak odak uzaklığına eit olmaz.
•Resim her zaman düzlemi ideal anlamda optik eksene dik olmaz
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Obje tarafındaki açı ile resim tarafındaki açının farklı olmasından dolayı
(τ ≠ τ’ ) matematiksel bir izdüşüm merkezi tanımlanır. Öyle ki bu merkezin asal
noktaya olan uzaklığı c (kamera odak uzaklığı) ve çıkış açısı da τ olarak realize
edilir. İdeal durumla gerçek arasındaki hata optik (radyal) distorsiyon olarak
adlandırılır (∆r).
3
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
P’
∆r=r’-r =r’-ctan τ (P’) ∆r
dτ r r’
τ’
Oc Or τ H’
τ c
(P’) Çapsal ve teğetsel distorsiyon
r
∆r P’
H’
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
(P’) ve P’ noktasını birleştiren ∆r doğru parçası verktörel hatadır. Bu çap ve teğet

yönünde iki bileşene ayrılabilir. Çap yönünde (r yönünde ) olan bileşenine
çapsat (radyal) distorsiyon, diğerine de teğetsel distorsiyon denir.
Distorsiyon hatasının minimum olması için kameralar üretilirken gerekli

önlemler alınır. Fakat yine de yukarıda açıklanan nedenlerin ortaya çıkmasını
sağlayan hatalar oluşur. Laboratuar ortamında yapılan duyarlı ölçmeler sonunda
kameranın belirli koşullara göre distorsiyonu hesaplanır. Bu durum bir raporla
kullanıcılara verilir.
Çapsal distorsiyon hesapla ya da analog fotogrametride özel donanımlarla

düzeltilir. Teğet yönündeki distorsiyon ise düzeltilemez ve olduğu gibi kalır.
4
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Fotogrametrik kameraların teknik özelliklerini ve gerekli parametreleri içeren

raporlara KALİ
KALİBRASYON RAPORLARI denir. Bu raporlar kamera üreten firma
tarafından,ilk üretim sırasında hazırlanır ve kullanıcıya sunulur.
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Bu raporlarda iç yönetlme elemanları, distorsiyon değerleri ve objektifin

ayırma gücü değerleri bulunur.
İç Yöneltme elemanları: Kalibrasyon raporlarında asal uzaklık değeri ve asal

noktanın konumu verilir. Asal noktanın konumu ile birlikte ya da bunula
birlikte resim çerçeve işaretlerinin resim koordinat sistemindeki değerleri
verilir.
y Objektifin ayırma gücü /çözünürlüğü
2 3 Kalibrasyon raporlarında kamera objektifinin ayırma

gücü değerleri de yer alır. Bir mercek sistemininn
ayırma gücü değerleri ayırt edilebilen çizgi sayısı ile
x belitrilir. Bu değerler de laboratuar testleri ile
H’
saptanır.
1 4
Çözünürlük ya da ayırma gücü değerleri τ açısına ya
da r çapsal uzaklığa göre tablolar şeklinde ve mm
deki ayırt edilebilen çift çizgi sayısı olarak verilir.
5
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Kalibrasyon raporlarında
distorsiyon hataları dört yarı
köşegen için verilir. Bu
değerler grafikler biçiminde
olabileceği gibi bir çizelge
biçiminde sayısal değerler
olarak da verilebilir.
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
P’
∆r
r r’ r ' = c tan(τ + ∆τ )
∆τ
τ’ c
∆c τ H’ ∆c = ∆r cot τ = ∆r
r '− ∆r
τ τ c
Kamera distorsiyon hatası üç şekilde

düzeltilebilir:
1. τ açısının ∆τ kadar düzeltilmesi,

2. C asal uzaklığının ∆c kadar düzeltilmesi,
3. r uzaklığının ∆r kadar düzeltilmesi
6
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
r’ r’=ctan(τ + ∆τ )bağıntısında ∆τ;

P’ ∆r (P’) H’ distorsiyon hatasının izdüşüm
merkezindeki açı cinsinden karşılığıdır.
Yani τ ‘=τ + ∆τ kadar düzeltilirse obje
noktası fotoğrafta olması gerektiği
yerde görülür.
∆τ τ
τ açısının ∆τ kadar düzeltilmesi
Fotoğrafların pozitif baskıları sırasında ya da değerlendirme aletlerinin

projektörlerinde, fotoğraf çekiminde kullanılan kameranın distorsiyonu ile aynı
olan objektifler kullanılırsa bu açısal düzeltme kendiliğinden gerçekleşir. Optik
izdüşümlü aletlerde bu ilke uygulanmıştır. Bu aletlerde diztorsiyon; distorsiyon
düzeltme plakaları ile giderilir. Bu aletlerde fotoğraf perspektif olarak gözlendiği
için izdüşüm ışını ∆τ kadar düzeltilir. Düzeltme plakaları bu durumda hem
kameranın hem de değerlendirme projektörünğn distorsiyon hatasını toptan
giderecek şekilde yapılır.
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Asal uzaklığın değiştrilmesi
r ' = c tan(τ + ∆τ )
c
∆c = ∆r cot τ = ∆r
r '− ∆r
Bağıntılarından r’ ve ∆c bulunur. Her tür kamera için özel olarak üretilen,

distorsiyon değişmesi ile uyumlu küçük madeni yuverlaklar yardımı ile, stereo
değerlendirme aletinde, her nokta için asal uzaklık uygun şekilde değiştirilir.
Bazı stereo değerlendirme aletlerinde asal uzaklık düzeltmesi fotoğraf
düzlemine, kimi aletlerde ise izdüşüm merkezine verilir.
7
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
r uzaklığının ∆r kadar düzeltilmesi

r’
P’ ∆r (P’) H’
Fotoğrafların dik olarak gözlendiği mekanik izdüşümlü analog stereo

değerlendirme aletlerinde ve eski komparatorlarda bu yöntem uygulanmıştır.
Fotoğraf taşıyıcısının altına distorsiyon düzeltme plakalarının yerleştirilmesi
ile bu hata giderilir. Fotoğraf dik olarak gözlendiği için P’ noktası ∆r kadar
ötelenerek olması gereken (P’) noktasında görülür.
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Analitik ve sayısal fotogrametride y

distorsiyon düzeltmesi, sayısal
olarak yapılır. ∆r
r= x2 + y2 r y’
y
H’ x x
Çapsal uzaklık hesaplanır. Bu değere
karşılık gelen distorsiyon hatası x’
kalibrasyon raporundan, enterpolasyon
ile bulunur. Düzeltilmiş x’,y’ fotoğraf
koordinatları aşağıdaki formüllerle
kolayca hesaplanır.
∆r
x' = x (1 − )
r
∆r
y' = y(1 − )
r
8
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Derinlik Netliğ
Netliği ve Netlik Derinliğ
Derinliği
Net bir görüntü elde edebilmek için alım uzaklığı ve odak uzaklığı oldukça önemlidir.
Bu parametreler aslında aşağıda sunulan oldukça tanınmış denklemde ifade edilecek
olursa:
1 1 1
+ =
g b f
f: optik sistemin odak uzaklığı

g: alım uzaklığı
b: optik resim genişliği, bu parametre ideallize edilem c kamera sabiti oranlarına
karşılık gelir. Fakat gerçekte bu değere yaklaşılır.
Newton kurallarına göre g=(x+f) ve b=(x’+f) yazılırsa ışınım optiğinin kuralı:

xx’=f2 yazılır.
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
O halde her bir g için belirli bir optik resim genişliği b tanımlıdır. Burada mercek hataların
ve eğiklik eğik görünüş etkileri ihmal edilir. g uzaklığındaki obje noktasına ait tüm ışık
ışınları d çaplı diyaframdan geçerek görüntüyü oluştururlar. Aşağıdaki şekilde EB resim
optimal net bir görüntünün oluşumu durumu için düzlemini, EG de aynı şekilde nesne
düzlemini ifade eder.
9
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Obje uzaklıkları uzaklık ayarı ile tanımlanabilir. Burada ışınların EB düzleminin önünde
ya da arkasında kesişmesi ile net olmayan görüntü oluşur. EB düzleminde u çapında bir
dağılım dairesi oluşur. EB düzleminin önünde kesişme olması durumundaki gv ve
arkasında olması durumundaki gh uzaklıkları için de u çaplı dağılım dairesi oluştuğu
düşünülsün. Bu durumda gh ve gv uzaklıkları arasındaki açıklık derinlik netliğini verir.
Aynı zamanda EB düzleminde küçük bir dağılma dairesi u olarak oluşur. u netlik derinliği
için bir ölçüttür. u sözü edilen derinlik netliğini aşamaz. Film kameralarında derinlik
netliği u nun 20 µm nin altında olması gerekmektedir.
1 1 1 gf g f g f
+ = eşitliğinden b= bv = v bh = h
g b f g − f g v − f g h − f yazılabilir.
yine şekilden
d u d u
= =
bv bv − b bh bh − b
1. Eşitlikleri 2. eşitlikte yerine yazacak olursak:
dfg dfg elde edilir.

gv = gv =
df + u( g − f ) df + u( g − f )
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Pay ve payda f/d ile çarpılacak olursa, diyafram sayısı k=f/d ((odak uzaklığı/diyafram
açıklığı çapı) sadece belirli bir konum için –fonksiyonel olarak-uygulnmış olur.
gf 2 gf 2
gv = gv =
f f
f 2 + u( g − f ) f 2 + u( g − f )
d d
gv ve gh uzaklıkları belirli bir konum için verilir. Böylelikle g yukarıdaki eşitlik yardımı ile
şu şekilde elde edilir.
2 gv g h Böylelikle ayarlanan bir g uzaklığında u fluluğu optimal küçük olur.

g=
gv + g h Eğer sonlu bir g elde edilmek istenilecekse gh=∞ olur , öyle ki netlik
derinliği böylelikle gv ve ∞ arasında sınırlandırılmış olur.
Bu durumda yandaki eşitliğin paydası sıfır olmak

gf 2 zorundadır (∞ için g∞)
gv =
f
f 2 + u( g − f )
d
d d f2
g∞ = f ( + 1) ≈ f =
u u  f olur.
 u
d
10
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Pratikte eğer g uzaklığı ve gerçek gi biliniyorsa hangi ui nin hesaplanması gerektiği ile
uğraşılır. gi≥g için ui≤0 olarak tanımlanarak ui aşağıdaki şekilde hesaplanır.
 g 
 − 1  f 2
 gi 
ui =
f
(g − f )
d
ÖRNEK:
gv=16,8 m. , gh=36,8 m. , f=100 mm, f/d=8 verilmiş olsun. g, uv,uh yı hesaplayınız.
uv,uh yı karşılaştırınız.
b) c=64mm olan bir kamera g=25 m için sabit odaklanmış olsun. Kamera g1=8m ile 12,5
m de yerleştirilmiş olsun. u1, u2 ve u∞ ‘ u k= 8,11,16,22 için hesaplayınız.
(burada c≈b ≈f kabulü söz konusudur.)
f/d g1=8m g2=12,5 m g3= ∞
8 44 21 -21
11 32 15 -15
16 22 11 -11
22 16 8 -8
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Soru: Tabloda en son satırdaki değerler neden negatif çıkmıştır?

Yanıt: g3= ∞ durumunda obje uzaklığı odaklama uzaklığından büyüktür, dolayısı ile
burada g=25 m. dir)
Son olarak optimal uzaklık ayarının gv, ∞ hesaına ilişkin eşitliğin tanımlanması gerekir.
2 gv g h eşitliğinden pay ve paydanın gh ya bölümü ile ve g→ ∞ için:
g=
gv + gh
g∞ f2
g ∞ = 2 gv gv = elde edilir. Buradan: u∞ = f yazılır.
2 ( ) g∞
d
ÖDEV: Bir ölçü kamerası c=64 mm 10 m de fix odaklanmış olsun, gv ve gh yı u=0,05 mm
İçin k=4;5.6;8;11;16;22 için hesaplayınız. (Çözüm k=8 için gv=5.1 m., gh=336 m.)
ÖDEV: c=305 mm. olan bir hava kamerasında 1:1500 resim ölçeği için aynı şekilde
1:50000 ölçeğine uygun net resimler elde edilebiliyor. En uygun g değerini ve u değerini
k=4;5.6;8;11 için hesaplayınız (çözüm k=8 için g=900m, u=12µm)
11
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Burada derinlik netliği ve netlik derinliği kesin olarak gözönünde bulundurulmalıdır.

Yakın resim fotogrametrisinde sabit odaklama yapılabilen kameralarla çalışılabilmektedir.
Dolayısı ile bu kavramlar yakın resim fotogrametrisi diğer bir deyişle yersel
fotogrametriside hava fotogrametrisine göre daha fazla önem taşımaktadır. Yersel
fotogrametride:
1- Sabit odaklı kameralarla çalışılır g ve c sabittir, dolayısı ile sadece bunlara ait netlik
derinliği alanı belirlenir.
2- Farklı kalibrasyon değerleri ile çalışılır. Her bir değer için kamera sabitine getirilecek
düzeltmeler belirlidir. Bu da iç yöneltmenin diğer elemanlarını değiştirmez.
3- Hareketli ve kalibre edilmiş bir objektif ile çalışılır.
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Wild P31 hassas kamerasının

derinlik netliği (c=100 mm)
Zeiss UMK 10/1318 kamerasının

derinlik netliği (c=100 mm)
12
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Ayı
Ayırma Gü
Gücü ve Kontrast Aktarma
Işığın dalga karakterine göre ve bunların daire formundaki bir diyaframdaki kırınımına
bağlı olarak resim düzleminde ideal olmayan boyutsuz resim noktaları oluşur. Enerki bir
çok kez parçalanır ve resim düzleminde merkezi kırınım daireleri %84 ve girişim daireleri
çepeçevre %7 ile %3 olacak şekilde obje noktaları oluşur. Bazı durumlarda ışıma enerjisi
kameradaki algılayıcının aktif hale gelmesi ya da filmin kararmasının sağlanmasına
yetmeyecek derecede girişim daireleri oluşturur. Aynı zamanda merkezi kırınım
daireciklerinin kenarlarında zayıf enerjili kısımlar oluşur. Merkezi kırınım daireciklerinin
toplam teorik çapı uth olmak üzere
uth[µm]=2,44kλ k=f/d diyafram sayısı

λ= µm biriminde dalga boyu
dur. Fotogrametrik emülsiyonlarda u=0,75 uth dır.
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
13
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
a) Kırınım Netliği
u kırınım netliği için yukarıdaki eşitlik oldukça pratiktir. Böylece görünen ışık için
λ= 0,55 µm değeri ortalama bir dalga boyu olarak girilir.
u[µm ]≈k ≈f/d
δmin uzaklığı u kırınım dairesine ve en düşük enerji farkından elde edilir.Fotoğrafik

emülsiyonlarda
δmin ≈u/2 dir.
Pratikte kırınımdan oluşan en düşük mesafeye tam olarak erişilmez.
b) Optiğin Ayırma Gücü

Bir ölçü kamerası gibi optik sistemin resim kalitesi için ayırma gücü önemli bir ölçüttür.
Ayırma gücü mm de ayırdedilebilen çizgi ya da çizgi çifti sayısıdır.
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Ayırma gücünü testi
Fotografik emülsiyonda en iyi

durumda nasıl δmin ≈k/2 ise bir
optik sistemin çözünürlük sınırı :
10 3 [ µm / mm ] 2000
AVmax [ Lp / mm ] = =
δ min [ µm ] k
dır.
ÖRNEK: k=22 (küçük diyafram açıklığı) için AVmax=? , Çift çizgi aralığı=?
14
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Her bir diyafram açıklığı için optimal

ayırma gücü söz konusudur.
Optik ayırma gücü aynı zamanda obje

uzayındaki çizgilerin kontrastına da
bağlıdır. Dolayısı ile bu aynı zamanda
çizgiler ve alanlar arasındaki
parlaklık farkına da bağlıdır. Optik
ayırma gücü yüksek obje kontrastında
yüksektir. Aynı zamanda optik ayırma
gücü resmin ortasından kenarlara
doğru gidildikçe azalır. Azalma
resmin ortasından kenarına doğru
oluşan küresel ve kromatik
sapmalardan oluşur.
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Örnek olarak aşağıdaki şekilde alana bağlı ortalama çözünürlük yardımı ile optik
çözünürlük gösterilmiştir. Ayırma gücü test alanında WİLD P31 kamerası ile optik
ayırma gücü belirlenmiş ve ortalaması alınmıştır.
Alan F (mm2) Ortalama AV [Lp/mm]
230 93
730 85
1280 75
1660 75
1990 75
2420 71
1640 63
580 53
Top.F=10530 Top.(F.AV)=759070
Alan ağı
ağırl
rlııklı
klı ortalama çöz
çözünürlü
rlük=
(top.(F.AV)/(Top.F))=72 Lp7mm
Solda her bir daire için optik ayırma gücü, sağda alana bağlı ortalama çözünürlük
k=8, c=10 cm, g=25m ve yüksek kontrastlı gün ışığı
15
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Film kullanan hava kameraları günümüzde 90 Lp/mm lik ayırma gücüne sahiptir. Optik
ayırma gücü zaten çok yüksek ayırma gücüne sahip (örneğin 400 Lp/mm) cam plaka
üzerindeki fotografik emülsiyon un aydınlanması ile elde edilr.
Fakat resim düzlemindeki alım kalitesi fotogrametristler için ilginç değildir. Onlar
Objenin resim düzlemindeki izdüşümü ile ilgilenirler. Burada şu soru anlamlı olabilir:
Ölçü kameraları ile hangi obje detayları tanınabilir? Bu sorunun yanıtını hem yersel hem
de hava kamerası için vermek gerekirse;
Wild P31 Optik ayırma gücü = 72 Lp/mm, c=10 cm, g=25 m

Resimde çift çizgi genişliği 1/72=14 µm
Resimde açık ve koyu çizgiler arasındaki mesafe =11/2= 5,5 µm
Obje üzerinde açık ve koyu çizgilr arasındaki mesafe=5,5*2000/0,3=36000 µm =3,6 cm.
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Kontrast Aktarma Fonksiyonu
Resim kalitesi için ayırma gücü önemli bir ölçüt olsa da tek başına yeterli değildir. Ayırma
gücü hangi küçük detayların resimde algılanabileceğine ilişkin parametredir fakat
resimdeki büyük detaylardaki açık/koyu farkının resme aktarımı kontrast aktarma
fonksiyonu ile tanımlanabilir.
Kontrast aktarma fonksiyonunun teorisi açık/koyu çizgilet için I yoğunluk toplamından

oluşan kontrastı kullanır. C obje kontrastı ve C’ resim kontrastı olmak üzere:
I1 − I 2 Optik sistem obje konrastının oluşumunu azaltır. Resim
C= (0 ≤ C ≤ 1)
I1 + I 2 düzleminde indirgenmiş resim kontrastı gözlenir.
I '1 − I '2
C' = (0 ≤ C ' ≤ 1)
I '1 + I '2
16
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Örnek çizgiler ne kadar küçükse kontrast azalması da o kadar büyük olur. Bundan dolayı
Obje ve resim kontrastı örnek çizgilerin ∆ ve δ mesafelerine bağlıdır. Teorik olarak
kontrast aktarma fonksiyonunda ∆ ve δ mesafeleri değil tersine F ve f frekansları
kullanılır. Bu frekanslar birim uzunluktaki çizgi çifti sayısını verir.
C’ resim kontrastı ve C obje kontrastı arasındaki oran CT(f) ve CT(F) kontrast aktarma
fonksiyonu için bir tanım ölçütü oluşturur. Burada f resim frekansı tercih edilir.
CT(f))C’/C
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Kontrast aktarma fonksiyonu CT(f) CT(0)=1 için normlandırılır. Burada CT(0) sonsuz
genişlikteki çizgi için kontrast aktarımı anlamına gelmektedir. Şekilde aynı optik sistem
için farklı obje kontrastındaki kontrast aktarma fonksiyonu görülmektedir.
a) Yüksek kontrast
K=1000:1
∆D=3
C=0,998
b) Orta kontrast
K=6.3:1
∆D=0.8
C=0,73
c) Orta kontrast
K=1.6:1
∆D=0.2
C=0,23
17
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Aynı ayırma gücüne sahip farklı iki optik

sistemin kontrast aktarma fonksiyonu
Kontrastı
Kontrastın Tanı
Tanımlanması
mlanması
Kontrast obje ve resimdeki yoğunluğa göre değişir. Yoğunluk farkı ya oransal olarak ya da
fark olarak belirtilir. Oransal olarak:
I max
K= Fark olarak ise kontras C ile tanımlanır. I max − I min
I min C=
I max + I min
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
Sayısal görüntülerde kontrast gri değerler arasındaki fark olarak tanımlanır.

g1 − g 2
C=
256
Analog fotogrametride kontrast aydınlanan ve gelişen filmdeki kararma farkı yardımı ile
bulunur. ∆D K kontrastının logaritması olmak üzere:
∆D=log K=log (Imax/Imin)
18
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
FOTOGRAMETRİ
TEMELLERİ GİRİŞ
DERS BİTMİŞTİR, TEŞEKKÜRLER......
19

Optik Temeller

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Optik Temeller

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

FOTOGRAMETRİ

Prof.Dr. Ahmet Yaş

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

Ölçü kamerası, metrik kamera adı da verilen fotogrametrik kameralar

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

Kamera optik sistemi obje

Bu durum için K1 obje tarafındaki izdüşüm merkezi 0, K2 ise resim tafındaki

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

Fotogrametrik ölçü kameraları farklı yapıda ve asimetrik merceklerden oluşur.

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

Gerçek ile ideal durum biribirinden farklıdır:

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

(P’) Çapsal ve teğetsel distorsiyon

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

(P’) ve P’ noktasını birleştiren ∆r doğru parçası verktörel hatadır. Bu çap ve teğet

Distorsiyon hatasının minimum olması için kameralar üretilirken gerekli

Çapsal distorsiyon hesapla ya da analog fotogrametride özel donanımlarla

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

Fotogrametrik kameraların teknik özelliklerini ve gerekli parametreleri içeren

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

Bu raporlarda iç yönetlme elemanları, distorsiyon değerleri ve objektifin

İç Yöneltme elemanları: Kalibrasyon raporlarında asal uzaklık değeri ve asal

2 3 Kalibrasyon raporlarında kamera objektifinin ayırma

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

Kamera distorsiyon hatası üç şekilde

1. τ açısının ∆τ kadar düzeltilmesi,

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

r’ r’=ctan(τ + ∆τ )bağıntısında ∆τ;

Fotoğrafların pozitif baskıları sırasında ya da değerlendirme aletlerinin

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

Asal uzaklığın değiştrilmesi

Bağıntılarından r’ ve ∆c bulunur. Her tür kamera için özel olarak üretilen,

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

r uzaklığının ∆r kadar düzeltilmesi

Fotoğrafların dik olarak gözlendiği mekanik izdüşümlü analog stereo

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

Analitik ve sayısal fotogrametride y

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

f: optik sistemin odak uzaklığı

Newton kurallarına göre g=(x+f) ve b=(x’+f) yazılırsa ışınım optiğinin kuralı:

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

1. Eşitlikleri 2. eşitlikte yerine yazacak olursak:

dfg dfg elde edilir.

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

2 gv g h Böylelikle ayarlanan bir g uzaklığında u fluluğu optimal küçük olur.

Bu durumda yandaki eşitliğin paydası sıfır olmak

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

Soru: Tabloda en son satırdaki değerler neden negatif çıkmıştır?

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

Burada derinlik netliği ve netlik derinliği kesin olarak gözönünde bulundurulmalıdır.

3- Hareketli ve kalibre edilmiş bir objektif ile çalışılır.

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

Wild P31 hassas kamerasının

Zeiss UMK 10/1318 kamerasının

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

uth[µm]=2,44kλ k=f/d diyafram sayısı

dur. Fotogrametrik emülsiyonlarda u=0,75 uth dır.

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM

bayram@yildiz.edu.tr YRD.DOÇ.DR. BÜLENT BAYRAM