HELEN VEl AMERiKAN 'CESITLEMELERi . 2. .A'mer~kan 'Usul1i itlr.af~lllk ~. i i ••• ,~~,., .... i ••••• '. Grek, DenlUnce Tl:'aj ,edt ~ .. 'j in'. '" i • ! ..... n r ••••••••• m
()gren.eUigimd.e bUard,ojna ·pe·it eOR se,tyort11Um; bn~r .. do torplal'lnm kAll ttan ·yaplldlgl.n1. ogtend1gtmde pelt gok §a;l::rmll'tlm. ,Ka;j:ll.t Ust uste konunea 'We 1is;t tiste k}onan, kagtt Slkl:;,.tlnJlnc.a bUa;rdo tql 0 U1!O']!' 'VIe bUard,o to'p]:aI' brrb~.rlne ~ arpmca tq if Ai tu nden ses glkar.1yol.,
, I
inane layf,alar,l fie SWItn'L'- 'bit' 'tel,pl11m kurui Ulun 11 QZIfiyomm. InsaD.-dl~l malzemelerden a.I'ul,drnlml~, hep su veriIm1; bh:eyl~1rden olu~an bir top 1 uluk. d'~l UY·OI"1llU. K1L[IC ~e.liktendb j, ~eUgin. dein1uden '£u'ln ,esnekJ!lk. Jl.ta1say- fiU dl I' • D emtt @iil~bEliyoI vie ~eUk. bUlt,iUmuyo . Klll.g hap ner1ye dogI'1J.1 yHn9 Uy 01' 've hl~ ke:ndhstn1, ,~i[_usm uyo:r,
'C,eUk iUl"afQl olabilir mi'"
ttiraIlClhgl 'kend:~n~ kusma ola:rsk 9.ozumltlyol'um. KorltAk: ve BIg, her saman :iP0tansiyeID. bfr J:t' rQ,1Cl oiarak duruyor .. tt~!ai]nl b1r gtin, .ger,~ekle§itJi'e'blUyor,
v
I-iam It:,Gl'k:&.khk ve hem de slgl:n],~ Insan nurumu'dnr, h" b u !kjJdnl~ b1re'l'ftmlzd0n ka~lma~1l bir temel poUtika V~ gttwev yapa. bllmekte ya tlyor.
Bane. d'ii:t~en ka-tkl bu eHn~1ll.d'lLf'.~ 'top,l umumusa dU:'13,nQ ve ~mut ekn1,e~e .QSlJl;lYo,r'Um.
Umu.t~un ')l~Jln1Zca. ItUren~llllm'il1 :h~kltl o'ldugU'rt a 1n,~n]:yu.:rum,.
Otkesm um,ut o·-lmaY,!3.\~a.'tml tekr~rllYo;rllm.
Ke~cUsinl .l'\edd.ed'~n. tll'lsan:~~r~ her aaman ijtks duyuyo.Ium. BUQU sa-klamll0I'um.~
BoJtl~ bir Idtabl 'c.al1:~·tljnn ~.~~n sev·.~n~l1y.1m., B]1. Udta]p, l'Utkty'e'de i'tiraf'l(lbk o'lglJlsuuun ~nemsi~le~tlgtnl g,(jiSt~= rl~or. iMamml~a ( kiend1s!i:n.1 'l'~'ILtS_ma 81 'li~E:n u~gilllanan z,o ... run eunrsis '0] arak artlmnu.~'\sln~ ltal~nl' lttraf~L, orgU·~ tUlme ve, teplum una on:emU ze,l"a,r v'el"lemiYQl". Ayr.JJ(.'!;a.. her ' l;::,€tn tte blr 'kat· bfi:;rfik ,aCl :fa'.t){l"tk~Bl kuruJ:a::nas.lna k8E~ln.! bu fa bdkalaIdalill :[e~ITn!en Insaneaklarmnsm sans! yt\z bi1l1ere yak:lag;uk.en ve ay,nca bttttm h.opa:rlorle'TIt VI~ bti~· t11n ekranlar ~ .fabrIlka.la.tiud,a c,tu'tnlna g,erHen tnsancak~arD.m'1zJt~ be;y:nini bombardiman ed,er:lte:n.. elde edUeD li'tlJ£'aflCl :s:a·YllS1i, UlmaR edtleeek ka,_,cia:r kijj}ttk' ]bir dU.~efc1e k;~']l1·or.; buna :'SiOU£lUZ s'~vl])!J'G['um"
A__1le,~k btly:l,e bu' Idtabll. cal]~n'J,tk 'lJl'Iogta::I:IU md a ve a.k,hmda :yplctu .. Abmett, bb': Y~Ylnevj[ kur,maya karar Ve:rd'll =s · ginde b~l'le! ·bt.l· 1·r1 t.m\~tnn. y;a'l"~rrri oh\caw.n~ fa;o,yledhn; dQS-' ~9.1at v:aool~. tamambt.n.ab[llll" we giflt~el ']~,lll!" Q9h§ma orta:.ya ~lkarllabi]:il.d'l. !,fPl.'oje~, beG'ellllrJ1 VI~ ya&?::iaoalk]a'r d'l1~ttnU'],~ dU, ka!.r,~rl~,tl:r,~~dlL. Ancak. ,sQ.J]ltlndla ~Kirt Meh.:m.~t :nQb~,te~ g~(l'ld.e~.udl ve bu ~ ~-.§maYl :yapm:~'k benlm tize:rtm@'. d ti~~qi.
Bu ~aJJ.§omamln teorlk brr i!ddias:~, yot., PisUdyatrlar:a., hu kukeutara, tty:EttMell!lltr~~, ~dnem~ell ara, 'bUt m -:~d-@·mla.rina, ~O'I'um],u Yll'!'t~a!~Ia.ra. dttzenlenmts ve uzerinoe tRl.'J..;; '~l ~ll ~ bUtT o~gUl,' ve l?eIg;e'J..er ~tlnnlaya ~all~tlm.
fu rm.fClbl\: OJlg:u. ve belgll!ler.~_n:i, heprsi mahkeme tutaII ~1 kl ~ fJ na ge~irUml~tt.l["~ d'tt'Zi~nli!i,rten. fnsamnnsm ddren .... , t "1111 t rJ,;'~Si terme:ye ve dJxe:o'chli. aJrt1LU'maya o:zen gos,terdim.
~yl a] Ist'Uk ka vrann ne gti~el yerlr.u~ ot uruy(~·r., Ben biUyo~ r 11 m ltl 2i~ m a!lU'UI~ bl]' '[b HIm adarm ~>'~ar.m\l~ COk dege-rU. F~lit: [ L'~ ylne [lJe !Z aman bnl u;p £inea:-naya :gid.iyor.sanl21 'y~l b1,11'
A rdtndavdt '~~tkl. g'afemetz:hn. Beg,eme'(!'im lIil'Ziln ii.., tf~Jd~~ ~€jj~~eV'fe: S'alJm~§t't.~.
Ie Orl:::: zaman sanl]Qlglmn akstne bu ~1ir b~I' sa v.a.§ ~Url degil~ usulea kopan ve p,eM: sevlten blr ark oo.a·§·81! S vasm dUIUt gibii oldugu btl' ,~ullda s;(j,ylenen :l'ruzun doIu 'bir turkiidltb'.. N'aztm burada, yfi~Uytt~tinde\n kopan 'bir al'kadql ~ na, cok '~ttyuk btr 'iht'malle Vt11i'ya, 'b1r ttl'Jr a.~ t ·Y8.ln,)'01:'_ ~Ah ne yazlk! ue YilIDk ki ana,» Uiliulclt kopanaj bu muca~ 'delentn hassmdan yoksurl ka.ld~~l tc1n aeryor.'
Bu aoom
,sattz arkaftagz1l.t;
sattl alh:n bit te:pslde ark-adaglnl;'n ka·nol: I kesit aa.§Ul.:i •• Bu. aaamtn a;ytakian.nda. dolalill,cJ11."
kotku1
golgesi (fU,i ..
Nazlm Hlkmet, 1.929 yi]lnd.ajl bIl" It!:r-afCIYa.! ilJ:kes1yle tlk::dD.Msml y·azlyor. V'€! da t N'ed.lm 'T-ot! e', uygu:n dla~,iJl"or 'W'e bu k! tap .. ta b~r lett 'motU' turunden bilt fin jittr,ar'~J.\]ara tek:~~r'lanlYO!Jt .. Bu tidlrdJ:~' hep, aldatllmll.§, '~ir kadram olke ve 'UkslnU dolu arya~lD'l d'lnUyoru.:m. Aldat:tlIru§ elmaktan dabs. cok bby.l@ b1risiyle nasn beraber olmu; o'duguu!ii hayt!1anlY'()(l"·,. otk,e. k,enr1[sine dl(j'ntik~ 'tlltsintl. hatne ak yor.
O b'· - ... ~. ":'.r jI'; .. ~I'.!:."";ii . ..1!
, 'UYUIi, g ~n ,ge r. u. tow ~ nuc
ben k'imbzU.r ka9 yddan beri e be,ttt '1Iata;(j,tmt1'(l
Htisnfi: 000 UI!, Kam.m. B,a:YIakt~I ve .Ahmet B(aiZkur1!i
Qagl~f' ill.e hlZ:b. 8ohbetlerim. bu kita bimm tamatnlanmasmda ~ok bllyuk y;~['a:da;r s agla(l'!.. Bu. sehb ~tle1"e saman zaman Ay'k:iLlt Ba~crl da K,fl; tllidl" H~'PS~IU:';" Ib.:rah.!m A,can" AY'kut Ba§C'lL] , Ahmet Qngla.,'~ Ka'Wn .Ba:vt';~'ltlta~' ve HUsn.U Ond ill h uk:uk bUill'OSUrJUfli~r bu. 'buroda ~all.§a.n g,enl~ Etl."ka.-· da~.ehr.Ul1.a~ ;sagladlkli±'irl. y.aJ\xhm ve blelgele'I ietn ~ttkf,®rnm-
'yorum.
IV
s. ~:u,~i1k. 8·~.nl;Slt 1987 R:ara.kUSU'Dla.:r K'oyU
Benim ~e'VgHl b:ukukQular..nn okumadan, ldta,jP,r degJl, ~ok z am. an. k·O'nutjm~ bile; ya.J;:liIlU3'ClL"Um .. -Bu e:f9lhsmama ka:t".. K].laI'll,. okumaktan C~lk Uer.1ye· gldJ:yOI;' ·bu:n.a sevl!n1.,ot:'um .. Bunu bit b~langu; ,~~Y.lY·O(rllln.
Usulea, :k:'~lp~·~a[lda.n b~ka. bir de tlo,ne'k],et va:];';: dUj'l1ek~, jrUmt~l de~l.~l. i'Ur.a1,e,11'.Dln. hisma d.an.e.~ de ye't:l;e,mtror.:; ,Q:ij ..... nek ':y'a'va; ::va v~S saf dJegh~:1tldy(m:,'~ 6e"ke-t Sfdre·yya, Ayde'm'b:, bil' J.U:b'll:e'i:~'tir; hie bIt- ZJ~man 1 t:[Iatl~l clm-u;yor. SOlv~etle;g BftrU;i ~nde,~'i yay:lnla;m:aa., aChnul baJjUl~ ek:1man Rusea s.oz ... cUI-:1e l"~Des',~ t l6~vkeit Sijf\~YYQ v,~ K~ u ts~y 1l~. benzart re-. negat~la;r d.,find tikle:1'1n:I. '~Ue kabul ,etmb!\@~lal";; hedef1.erlnle
doglU da\h,~ ~dogrDl» ve hem t;[rreyse] ve hem d.e blplum3a.l anlamfla. da'ha ¢[emlIl!~ 'Y\1ll'u bulduklaflnJl: au~ttn-Ull!)rlar.,
U'sulca. kopan, duran, ancak dU:ldul"mayandJ!'r. Dij:nek~ o,ok:lukla ve yalnu:ca IO'~ljlek.tif antamda durdurmak jsb~yendb:, hb:a1.~~ hem 'SU,bjekt11 ve hem de nb,le'k'tlf planda dur ... dW',maya 'can atan oluyor~ Usulca kopanda.n danek\~ ve d,~,neklte!l!l l:tlra1!Cl;rya ~oeiilme hlzlamyor~
K,orku v,lFJlr; Insanr'dir ~ Anc.ak atJ!ndl:r]Jmasl. bir tep- 1 umsal smrec1 ve 'tarlhsel. geU~.iml ie s,rly-o.r.
OlUm~[ y;a~ayanla'[a. cezadlf, Ol]um ,c..ezas::n Ya§aY1JlnJa:ra vl~~rUiyoll,. :He.r b1}yuk ltiI,eJ!f ollgtlsU'n.d.an i;}nc1e. 01 Um1- topl um .. ..sa.l olalak Infaz ediHyor. He]' biiyUk iUr;E;d' olgusundan B.n ... e e 01 urn bir aym olarak sunuluyoe, OUim. ,~yininde'n, ~lkan korku, bir eter t1lFiiuden tc!pluma., ya.ylllYOI ve en sl,g 1baymlerl ta§.lyan viii('~uttaki yilreklere en btiyfik meIa nUfuz c>cUyor" Korku ve 5ltghk" :lUrafc.1Yl olluituran dl[~termina;c.'Ual' olar:ait beUl'iyo-rw'r r.
-, til"afClltk da topl.um,sal ViS tal'illsel niteUge SMlp~ tu',. To,p,lum pratH ... i'CiDd.'@ yoi'fiUlaJ'ali:, [da elsa tnanohhk dlUzeyirl.i. yUUelttjgi [)teud,el korku, et'llinllk gucunU kay'bedly01,. inan~llbk. d Uzeyi d,e~,mez kabul edUdiginde tapI urn 51 time. ,all§~lrlltllitl ole-Ode ya da ya~!am Ue HlUm araslnda.Ld simr f,arkedUm·ez 'oJ.dukC~" itlr.af~:Ulk m.ekanizma-, Ian b~~~ll §anslanm. kare11f;1yorla:r"
TUllrk.tye 'bGjyle btr Ulkec:Ur,. EyltUlst Rejim~ Itlr,afel yara:tm a ~a,bala1"lnda ~ok, bt1yuk bir 1ba~:ar.l1SU;llg,a uj['~dl. " nra-tabUdl!!" I Cu'mlluriyet Done-roi '¢ "t1raf~Ul1t, Tarlh:i» I~:~ nO[B lpek -tinemsm twdl. Bunu bi.t ~an5 saydlgnnl ve se ... v In eVe kaFiI1adltJi.nn sa:k'lanuY0(1'um,
'Bu adam
satt~ arbd.8~lnl;,
s~ttl al he, bi]!" tepside arkadasmm
. kanlr, 'ke~ik
Bu adamm ayaklfIJlt'lnda d.olEL§Iy. 01" korkn, gGilg~si
kudret] i ve buyiik ag.l1k. bile kud.siyetmi.." A do'stlar, bu ,adiIJm
gooe§ b a tmca btr aksam
satb al'''lt.ada~,[.ru; :El'atb ,aJtrtl bir tepsid,e 8l"kadQJ'§ul1n,
kanlt~ kesik 'ba,~ll'll ..
it1l'af;l" ko,rk.u He ~ kendhu llcusan ,~da'mdll·. itirafo~lhk, Cu.mhurtyet Tar1bFnde, TKP Genel 81@kr-eiterll Veda,t Nedlm, He tHl§hyot. Naznnt bu ~H.rl 19,29.1 y.thnda Ya2tlyOf. 1[9291 Ylllnda Vedat Nediln~in a<;lIk ddnemt son.a erlYiOf.
Katlb",l Umumi Vedat Nedlml' amlarma, nerede Ise 19r29 yIlI ,ne. batb'yor ,; 'birgnn ,AnkaIs/ d~n §o,yIe.' bit: '1telgrat ald.lm~. d1yo1" ve telg,r.~fl. vel"iy,or: «l.r;,eni Kllll:u],an :nAun i~~t~,a;a't ve TasWt"1"uf cemty'et,l"u']n Mtld;urUlgu.ne ben sent t~vsi'Ye ettlm. Kabul ed,er mls,h1.1» ell Telgl'a'flIl altmda «NQ:rullah Esatl> 1mza,sl var, AydlnlI'k Derg'l;si kadrosund a.nth.r', dalla a,nee rOton ily,of.. Ve.clat N edlm eevap veriyor :, ~Br'U'ytik btr 'mlemnunlulda,., EkU,0r.: ofVI_ Ank;s,ra. j,8,I g1- diyolrum.:!i 'YH. 19'29" DUJ1,ya ekonom'l1{ bunahmmm patlaci'l-, gl Yit Dunya InsMmlD kutlres.el ola;Iak a~hk1a kar.,l1a,~,tut! Yllda Tti:rki.yre~deld ltiraj)~nl]gl'n babasll '\Tedat Nedtm~ :a'ellkbtn 'kurtul uy,t:n·; Anka:I"a~'ya g~diyo]",. KJem~l~t Rej imin go:re1vlller:i :ialtasm:a gir1::vor.,
i~irafOl!lk olgusunun d:~naml~ini ~o.zO.mlem,ek durumundayrm ~ btr temel soruvu ortaJ7a~ koym2l;k. OOfunl ul tlgundaYl'm', Soru ~u: V,edat 'Nedlro, neden ith:'~af¢ll oldu? ,191'9 Yll1nda~ A.lmany~~'da. 10k urken ,r bol~evi:z;mt kt1l.r.taJ:ICl Baya'n'l~ h'en'Uz blYlklannln bl'le. terlemredtl! bu' ya§'ta. rTUr .. IdY'·e i~el ve Cift~l S'osyaHst P iirtisrnl knran f~')r Vredat N e= dtm neden gen~nlini k,UQuyor; btr a91lk]all1R gerekiyoilt"..
(: *) t'cB,ij tiln bir d. a~man dUllYaya., kaE~l yokluldBl" ve yoksu_]luklar 'i~inde s;;Iiva;;,an Anadolu'nnn nJi.~sa'I k~htaman1a],l g:i-, hi ulu lidetioej, ~Iu.st~fa K'e-m3.Pe dos luk elini uzatan, t,~,'k, dev~ letj Sovy,~t S oSY'~1.ist. Cuttinuriye led Birli~i olmu~tltu. BlI da vrtlllL, Ber]bJ~de'ki yukSle,k ,osren.iID. ,genr;li~lni adata bil,yU1edi:
Nu.I'uU.ah Esa;t Sumer~ ).L Nt1:rmir. Mftml:az Fazb Tay]rul· Vehbi Sarlctal!, Niia:m@Um Ali Sa-v, StJJdllil Abi ve daha adla nrn hatlr'lryam,icitg]moir l"a~ 'a;rkad~§, TUrtiye Ii:~~j ve Ci:ft~i SosyaUs'l p',~r.tI5,Pni kur-duk. ·Xurtullct1jlr adh blr darsi de :ray,nlbt~ maya ba~ladlk. Berlin Tiir'k i'ul.llhu.'~ndl@ heyecanh top.lant~la:[" ynl'uby'o:r'F kmu~f'fJ.nsl~r veri'liyoil"! ~etin '~ab~mrd~r oIuyordu,,:.>
bile: d.uymam]~ ola biieC<lltginl gt5srerdim. i§m bu YBll11- sonradan ya'~l§tl,r.m~dlr .,
A.nc~k maddi fe'meldeD. yok5Un dm'~ n Tiirkiye'nin illt kcmunisUerin in ~ogUi' b ilmeden ve duymEldal1j! lid!i'[' clara It I{.e-, mal P.ai~~:~n ve 5jl'eti olarak KemaUzm':i" ar~ydrle;['" K@mal p~_
§la VIe KQ"malizm biraz da bu :Rray]~.tan do~yo'r. '
Beniiz d.,unyada ~alojmmyan K,;~m:alizm.~.i aray~u~ak Q zaman da <Jtinyada! 'jJ',a,I'Q[a.1:l Xomun]zm',~ gi~,;Uyo:r]a:r. «Slghk» SOl .... ctiiJuy1.e an],atmak ist€diklerinin hir b3iiimJil, 'buradadu'" Kemalizm, el bir li~i Ile yartttdd]k1l~Ul senra, ~omu,llizmi bU",aluyol"'= ]ar.
C~~umlementn lOu ya:Ol! Tiiddy~ Oz.~'f'ine 'F,e21e'!r~in i'kin~ rei Idta bmda, var.'. Ancak burada ekle-neeekler "liar 'V@ rJLZ, cle~n.
Y. Xil'Ciik~ Tir iye 'Dze ine 'le,'llh~r "9r08-lH"I:i lkin,d 'K;itBP~ Bill lr.u,ci Baskl!, l's,tanbul, II 919,
OzeUikle «Lilndra'dla Arcos ve lsta:n.bu]'de. ArKos» alt=bolum,ij bur.adfLlii t~rtl~mal:af1 U~ilen~iir~YQrl~.
U - ni kusmasma uyd urulan b1lr klllttlr, bundan o,t€ Tnt ~ lUye a~lslrHlan ~'o.ven btr ta:rih'~1Uk drnegt 01 uYOrl",.
rTez1 yamlyo.'I'Um ': Tarlbin falsiUk:asyoTI.u. btreysel old ulu kada.r ·1toplumsaldIT'.
Tal"lhm her tals' fikasyo-nu! tcplumsal ,oJLdugu lr:adaf' OR SIDl!Sld bir nit:el" k t:a§lyor.
Ara§tlrmac.:I Me~e Tuneay.~ en cok .ampirislst ve aynl :z;a'ma::nrda en fi~Uinkortt Y',azlsl,nda, ara3 trtmacr o tor 1 oos:lnt 11u t'il!" bi'r falBif11msyon 1ehEne kul1A.:n.lyor., «. [~92'i KQrm u ... . rust Tevktjla,tll~ Icin -Y,fllzd~gl g1I't~ 'bolUtmunde ~l9.'21 tut.uk ... Iamalarmzn 5ncesin,d,el TKP~njn dl§ ve Ie :yB,netlcllert ala ... sindaki a.'n~a~tuU tIl< dtle rretlr1yor ve «14 M~YlS 1965, ta;dhln.dl'e 8ayul. V&~a.t 'Nedin1 TOT'ii ]srtanburda -'KuledllbtPndeki Yapl ve Kr.e,cU Banka.Sl :l'ubesmin u:stiind,e bulunan kID tur t$lel:'1 1burosund:a.. z!Yft'ret ,ett~g:l» z'am1EtD. ya.P:[lU§ olduklart g;orti;mele1ti de" bu fa]lsU~kasyo·n icln 'karut (Jrlarat g,o'stel'lyor., {2) A'KtarlY'Oium ': ,«V:iyana bUlu.~maS:J]'l!la 1.11 sonra, VeCla.tNedtm Bey Istenl)ul'da TKPjnt yrOnetil"k.n" e·e-flk. H-Us,n'fi Be.y ella ti51lkma adh mektuplarla yurt dli§lndan dire'ktJfleT 'gOD C!,e~lrml~. Al'ala1flnlU aeilmasimn ba §,hea nedenl, ,eefUt ROan U!. 'B e'y 'tn bu mektuplannda. Komlntern'tn emrtdtr dJY1erek, tJ".a'mvay amelesine v,J:nr• grevler -y,aptlflJmaS':IJnl lSlarl~ tstemesi olm1ll~. Vredat 'Nedim B'~~ tse, 0 sa me nki k'D~ulIa de bu -gjb:! eylem l€!:rin ~ticl 11- gfln u; zamansm~l'ltl'nl, i-eoller arasmda yeni. '1' nt €iUzlenen pflLrt1 hucr,elerlni:n ezt]meB ]'l!!i! 31'01 :~cacagnu. ilert sii--
--e'l'Iek dlfl~nm'!~., ~.efUt Hiisn 1.1 Bey. rse parti dJ;slpUni adina onu :Ukl§tlfm,aya devam etm1§. 'VeO],at Ned1m BeYj; eef.lk Hu~nll. Bey'in Komin,tern~e. veTtecetU Jt:'aaUy,et raperlann.d a r~ok. ~ yaprml~ ol~rak g·ooe girm:ek, gib~ am.acl.nr1a, Tti:rkiyre"deki. parMnh11 c1ill~a.!la,'l1na, aJ.d.lI:l~ etme~digln d,en kU~it1i11anma.ya bmJSlamL~':~,. Sont!,. Sefik Ht1lsnti B~'y bt.1': gin
Ara§tr(:',maoI ciadi olmak ZiG:runda:dlll"'~ Ara;tl.ImaCl ltolay son uetardan kSClnmak dlurum.undad]lT,. Ara.ttlLtmae1t bR;ka. ka'ynaklardan desteklenme,cU~t i.n~Ud.e, t;.arih~el ,a.k~ tOlrle.r1n br~reysel a~lItlamalar.un v'e H2€~Ukle '~itiir~!';) tnrillntl~n en yakln aI'k~;ld a§ arnn paU~e· ihb~r edenlerin UeT1y-e Srurdukle1"i say' an, on.c.e ltu§klzyla ka;r~Ila.mak· ge ... · re'gin! bUm eUd tr,
Bu ~amada yozdl1tlarumn ItH~r~kler1nd,e:n Qiolt dhaha razla.~ yo.n:teme tDnem 'verdiiimi, tekrar'llyorum" Bit:: V e.~ da1t Ned:ffi1. TH['~ kencUsw! Komln.tern·'e kax§l mtic8.Ja:ele eden bir m1U~ye1l;cl komunist, olarak g.f:l,Sterirlten-, 'iUr2l;f~ Qllll,iu:un V~ a:rkad~lann] Ih'brar ecl1.§l11Eo bllinmediglni dtl;UneblUr.. Gel1;elcten de, Ylllar sonra yazdl~l. arularmd~ bne thbarCl v'a itirafel oldugu:n.u glzlerorek cilretml gO;S~ t,eteblHyor.. i('~.) Drt: Vi'y,~ua To,plan tun ~ndA Ve.d.at Ne cUm"
(~) ~P'arrLi d.isiplin kUll'aUarUlIa gore Mosk0.'v,~j:n.tn emlrlerine kaYltsh: tJart$IZ uymak gel'€,k]i]jgini bize hatllJatan Xo,mintern m,timessiH. ~,~f'ik r:.rusnU kar~l£lndla'5 partiden ~ekilmeJrlej[1 oa.ika ~lkar yo! bulamadik, Va bu kar:annnzl biil:" toplanttda '~l~Jl{iilR bi]dirdik, Boy]ec~ de parti ile Ugmaizi lresftik. Fakat aradan 001'( gecmeden bir ]hbar uzerine ttvkif ed:ilddt»-
V,eda·t N'edim T .. o'r, ""Inar BOyle GG~it~~, op, ,C!Ht~ s: 10. ,Zam:tun.n gaze-telel'i, Cumhul"iy€!t, V~k[t ve cliLgerleri~ Veda,t Nedim;ln iti:Jraf ve ihbar-hLr.uu gizlemek i~m ozen ,gost@''l"iy.or. VakitJ «isticV81'1 edilen amelelerden bh"1t Ve;da,t Nedjm. Be~r'~]n is:min~. habse vetm]§" Veda.t Nedim Bey tl3fvkif '-'-dUm]J~, vc mu:amUQ:yllin isticvabl. :me!lel.en.ln. mahiye1l:ini ortaya C:nk~J;'makta, faideHl oh'&IJ,~,tl1lrlt. cjjyo:r.
HI Z"l K~·H'I!I.Un~st rTGykl~a.tl. Is tan bul, U~~~\ll~ s, 17.
H:albuki,- 91$7 y.dlll1M is:ti.h b arat kayruihJEH'lfia daYMal'llJik bajka 'bir sol te:dhi JP'fi!zan, lUbay Tilrke~.~in tn urcadeJe ~rk.ada§Jl Dr. Fr~thi Tevr~tog'Iu, V€ccbrt. Nedim'In btanbul Emnlye i si= yasi 'biS,ltlm liomiseri S'lnasi7e geler:elt iUrafla:1f;c],§,\ bu.1undugan,u, ve b;.]§,ta ~'ef;k Hii:illu, milic.adele a;r-k;adla,~iarlnnl ,co!unu Ihbar edQlek yakalaUlin'lll ~C;lkhyor.
usmanlan tar.af-rnda.n y,a-zllain ¢Sol T'ar!hI e'l"h· de a,y.rn SI''a sahlp ~lYO:r. George Ha:I''lis, ,1Jl gij'Iuljlerl Uer.] 31111- Jor:: «Tor" davap esas )[tibarlyJe ekono tik yonde,[l el,a aJmak:t~fdl~ Turk1ye'~yt ek:O'ncmlk 31"onden 'baglmmz bir mllle't ola:rak: ku maya tU~ndlnl adaml§t'. Ona go.re, rs.lyash vie slrJsyaJ, retormun tiimU bu, dU.§~fiDcedl,en. :h~stl olurdu.. Tiir~ klye~nin mllletlerarasr haresete 1'1e giibi katkula bulu abi ... ~eceg~ne fa~la ke.[,Jl,~mamaktt~~ dana ziyade kom unlst d.oktlin1nbl Tirld.yeJye, DIBleI' sag ay~b11eee!i kOl1USu' Ile I'ligl~enmekteydl.. Ve gereekten kom i1n~.st teoI1sini l,ij~lll bil mil'] 1ye~i sapmasiyla ters anl amda y.orumjaYl~,t! onu, ~k gecmed,len!, Komtntern'Je !htilifa dU3ireeekt'L» (6) DU{kat~ U 'bir' CIA ~ra§1Ll'DelS1 ola:r.., t(~h~C(l'gre Harrts, 'bL1I'llId.al ortale 'v'e ya,ygln, sava ka'1tlllyor.
~:imdl,~~ MIT tayrt:alilarmdan CIA arasttrmalarma irene'.." ga't v@ t,·, -afCI ar,d~n arasnrmaeilara kadar uzanan cok ~e;i'tU ~evre'],rerde' ve b~[' ye!de ,~~ibuJl gHr.en bu. ortak saVIn ,gel"ceklehi~o b,[!"jLU§ltiisi o,lmadlglnll gostenne'k, d.uru:m ve' :llOfUD]ullu@,und,aYlm. Bun U Uk kes, bir,]nc:lt busklSl ],:2 Eylij,r~dren tince yaptla.n Tttrk1ye uzerlne Tez1er dmt· s.jnin Urine!. k~,ta.bnlda 'yapmak, jmkan.ml buldum. Eyl ftlist
. Rej lntl,"nw operasson Vel uygulamalan yaJnlzea '~'1!gi ve bWnei arb __ 'fly",o:r. Bnillg~, yen1 kaynak ve dayanaklan gi1rme ve' lorta,ya ~Uc:a2'm[]; ~'laltl;aglnm :ya1':;llli'~lYQr.
Ko,munist pa;rtlsi~dlr; ihtilal y:apmasa. da i§c11eri 01"gil tlemeye ve grevlex d 1lzenle'meye meebnrdur, Dle- TKFJ yoneUei'Sli l[j,e 'eellk Hfi.,snu"nun to-,TKP y(j;netimind~n snl'ekll r~mJ1L~ma ve gn~v 'j,stenu!·stnt d,ogal kar~]Ja.ma1t ;gere-
son a ya'l.drgl ki tapta tse ~ g~nel sava uy gtm olarak, «Mal'luil~ki~ 1924"te I(omnlEe:rn KongT.'€!lsi 'ode Aydulhl1;; C€'v.res.i'ni kem~Us.t bill ,juv8zin.in pe~ine takilmakla suc[;adl e- ldiy-or V~ bu s'U'dama~, ~k~m.~JiSit h.a['l~~ete kar$l tavn:- ~]toro}:fi'~nlflJ kar~], elan V. N. Tnr" r~e:vket Sih"'eyya gibi unsurfarm Parti'den kopmasma yo.] :tl!;;hJi (Bye ekUy,O[·"
DI, $i§'wanov. ~ Tilrkly.e .! ,d ve Sosya]ist Ii areket! !<::lsa T.a- 1"111 19iO~l-19166~ JIs~anDtd~ UJ'111! s, :B VQ' g"
13
1dyor. Bunu hir a,yrlb,k s.aymanm, mumld.in Olam£h,y.ac.agl~ I'J( d. U~ un a year um ..
a,en~Hgit:lde· Alibay 'Tijr'ke§ lie ·bLl''ltkte· tu rancihktan t t'Ilt a1d anan, orta ya.~lIhiinda. Adalet Partish:tnden senat6r alan, §Jtmd1 SUU(U Arab.tst:mn;'da :l:slam uJk.ti.sU. icln ea- 115an taThJllh nstegm,en Fethi TevetoB.;lu~ WT i~aynaklanna daya.nar,l.k y-aZ:m.l~ oldugu Sol Ta:dhi".nde ~unhll'l. ka·yd.etUyor': «Bu ,giirti~ 'we h elge, T:K:P' MerJirez KomiteBi :l'Qtnde' part! t~k,t!gh ve st]';a, tej tst 'baklmmd art 'bit ayrillk ve anUlsn1a.zllk, tlulund'ugunu ifade ,ed1y.ordu. 5evlret $tireyy,a Vie 8rkadqlul, ni:rlUye',dle' k,~if 'btr i§'cl ~lmjfJ! olmadlilm S1nlf' ,mUcade~eleI'l esasma dayanan btr f'aaUyetm 11\Yda:uzlJlglnl n.erl stirerek, devrm tek parthd Cum'huriy,et Halk IF'lrkasl'na g1rmeyi. 've on 1], ele g1ec.i'II9re k 8osya.1islt bir TIl"ki~te'Y! 1t:u' mak . rsatmi kolla.maYl sa vun uyorlar ... dl.»- (7) 1.9,2'1' ~~v.kifa;tJl ile bf!;§Jayan Quru5,ma1arda tse Mah;oo kame Ba~k!m Sabri Bey:, 'Ve.c.lat Nedlm -, SeUk HttsnU. meltit uplaJ;], tiz:eriD.de~ eefik. Husn.Ul!ye .a;Halk F,lrkasJ! 'na a;r1£a .. ", das ltay.m hakknula ·tr madde. v,a!'» d1ye SOlfuyor. (3)1 EJe,t rUt Hiimiil! Bey 3N ce'vabl v,eriyor : ¢;Efe:nd,im~Ved.at Bey''ln m.ek-tubunda. bu nokta-] nazar 'D,e'Ii. sUrtlluyordu. Ben de' 'mu5~m)i buld um ve bu, s'~re,tle Balk J.ilrkasl ~n,~ dahil ola.cak, :al'kad.a~lal\ amele lehihde btr cerezan uyandlra.cakla..rdl.~ &ef.nk HUl5l1U" tomun stle;lin b,ir ]boIUkUnu.n Ralk Par't!sPne ka,ydull yapmJELlaFll11. uygU'Q bluluyor. Bu 1htilaf gtirt1DmU;yo'r'~
Sir sonne 91k:artllyo[lE": ~Ge:tLe' de, Tirk Kom.tlnlsUerI'ne; :I.t; e,dlUen 'tedhL~~i eylemler 11e 'K:emallst Hii.lUim'e't 'e ,yonelttlen s'Ui~ast, rar ko.n.us:uD,dlBl1 gen~ TUlk 'ye~n1n dll!v:rimc1, ~evl."elerinl ikna tHiklnnn·dj,fan TUrk K'om,tinist P'Blttsl merkez k,om1tesine. I~o.'k §ey d tt§mektedlr,.. Kom unis't En:terll as,y,o~a~ Y'1;lrrtl'tme Kurulu, Turk KomUnist Pa:rtmf'ne; Turk HU~ k,umeti~'mn dl1~ poUtikas.lDl t'um o,lf1;l"ak dest'ekle,digi v .. on un lng1l12l, Vi ba§ka ,em'peryallmlleM kar,~ 'ugra§mda yanln~a o~,~cai,l kon~usu.ndLa gUven "ver,w!esint tligUtleI.·~ (10) COIk; aCJlk; e',ger bu belge gereekse, 1926 Yllnun :lld.nc.i ya-, Ilsm,dla Kom!ntern, TUr'lt1ye. Kom'Uni;s,t Pal1iis1'ne Kmn,alist Rejimi Idestekleme' ve gttv'eD, verme og"udun U v'E!ri'yof .
B 5yleoe ·tar[bhl falsl1ikas,yo:n.unu. ~U:l!'utm,e.dle onemli bir adim a;tl1:mll3 oluyo,l:",. AncaiK. SDIU o:rt~tja d muy,or' ~ P@ltl, neden.? 6e ik Hiisnid :He' Ved:a:t Nedlim v~3'a KoU'ltinterfl Ue' e-T'KP al"aslnd·a elddi bltr ,ayriliJ.k yolk: anla~lbyor. Oy"" leyse TKP 1Jwumt Ka,;tibi Ved~t N'edlm~, durnpl dururken neden lltir.,a,f~l ol'UI,yor? Bunn 'g'Csoormem ger:ak~yori'
'Tl1i:rkiy-e 'trzertoe ·Tez·~er. tiiZiS1nJn bb:lncl 1J:asioSl 1'9'9r ytllnd,1l, ya,]')lla:n lk"inci lei ta'b:ll!1LdJa !j,uf.!llpr var : .¢: 1,[921' ydl'Qda ideo.lo~ Ut 2laYlfillt k~S'~sel ~aY"1fhta donfiitiy.or'~ lnan9~' SlZ]ldc Jto.rku olal"ak orta)P'a !ilk_jyOI',.:t S·l{t ve korka.k V'redat :Nediim~ 1.9'2'1' y,llma k~dLa]l' lJotans1ly~] bil i11bafQl cflJ;iala'k. dlU"uyor .. Mtlk V'~O:a.t Nedim'1n ·ttir:afelllgnllfl grer~@kle, me ,sUre~ini. gostenn,e.m ger,eldyor'~
.Bqka bl~gnel' bulunmadlgt [srtireee Vlyana ToplantlstU] brr d.~.U:m noktas1i .olara.k talbul e'tn:Heit zorundaynn, au nedenle Viyana '1Ifoplan.tJ.s],inln yapl.1dhil ,ay antm ·tazamyor'· ar.,!,i1LIFItlaeTh Mete Tun~,~y!, . 927 Komtinist Te·v~ kif'atl ktt:21bu:u:la yaz(ilgll. s·un.t~ yazlLS]nd.a Vl.yan~ TO plan ... · trsr'mn i'iiaYl'nl va gtln.i1nll btlmt.yoflLnl.) dl1Y()'I~ l-lalbuk.i!l SU,nus ym.zdlel idt~Jtiln 10iT yerblde su bllgUe! yer' ah.yor: «Vedat Nedhm, Bey'~ 19l126 senesi maYJSmda Viy,ana"ya Itt,i@~n~'1 Na.Zl.m Hi'kmet BeyJin de (tI'rad~ bu]un(.t'ugun'lll, faanyette bulunmad'lj1. l,g~ !kendl:dnln ten kid olundl.uilllI1tU,~ biltllUitabe]e bunun miimkUn ve dogru 10 madlgl mntaaIasmda bul undlu,gunu soy];edi.:tI (1.1) DUfU§tn.alarm zamamn basmma aktfl;nla;n nu It}ze1t. ·tbUgis.tn.deu u(:~ aonue el~' klY'O". Bll"jneb~i 'V ~dat N 0dlntln~ KefP-,sli:st Re,J i'mil y-lkmak l~'in de:g'H~, ya'llllzca nermal ve p9.I'1t.l yap-mu.lr!. sti.rdiUtec.ek teyle.mler Japm~I" iQin zQtrlandlgl anla§lllyor. Vedat; bel' tUI"lt1 ,eylem one:r~siLne kork.uyla y.alcla~l~lOl" we U&a.k dnrmak 1st ly m:."., lkil'letsl~, Viyana TQplall'tlsl~ 1'9261 'nlt Mayls o.Ylnda I.er.~eldeilyor,
a:YlS :~Ylm ismma ,d.O:n.em! Veli matematlk dUd,[e d.~ J;jolu·t, of InllecUon~, ikine~ tfi;rrevtn sl:f1.r Dldugu yer:r:', olarat anyorum,. Bu noktada Ie MIte,y' ~!l'1 d1libnk[ey'f€i veyB vlOJe V fa do,n:QsQ.yar.
.;cB~hh devleUerin bu davranlslar ~ kar§lSlnda Y'ttJ."ln:l'z kalan Tii'rkiy.e.;. yeniden buyi.n~, bh,; de'vletin des.t.egine ih iiY~9 dU'yml1!j~' 'tUl~. 0 sI:rada TU,l"kiye De ifostape mnnasebeU~,;'1'li devam e1tHrm~'l't isteye'"Ii tek bftvu.k devlet SI,ov.yet1.er Bi["']jiji idj, 'N it-eldm 'Tu'il.·= k~yer t1 Arabk 1925~\te! yani C€lm.iyet Mecli's,i'rdti.flusul hakkm-
..lI k" k ..'.I b" "., ~ .;I-il -B'" ']'~. "I P ..•• "'" b·
1zmir SUikB.stl g!rl~iml iIe 'l1g1l1 pelt az k~yn,akla'f'itll.a.n 'brrbd" ga!2teteci' , Kanldl,emir~'ln h;acimsiz d.r!r'lemelsl §oyle 'ba§!11JQlI:.: «B;t1;yuk Zafe:r gokt~n, karzan:(1ml"., vasan 'kur'lula1 f sene olmus, Culllhuriyet"!n tiC·ihlen YIlt; Gazt Mus~ 'tala He'mal P~a.t ~mdi tasatladljb Inkilaplara semln ba ... ~Ilrlama:lt mak.sadlYla~, yer yer balkla temas yol unda 7 Ma .. YlS 1926 cume ginu. ak~arnn da, €ID:rt. iizerln'il! meraslmslz, uzun b'~r. 'y,ol!Ctd.uga. rt;lklY'~lr.,». (14) BU'yUk Bidtany'a;d~ tJ.~lle . ,g'enel gr.ev yap,S!lrlarken.~, Ke'mal P,a;a, halkla temaa ~~in seyah,a,te i)la;'llyo,I',. Akdenlz"den~ Burs.at Qze::rlnden ·Irge,'·~
(),;ZIya HUl"iit! bahdye: zabitl~.gi· ytJiP'ml~', gayet yakl.§lk:h, a bl~fa.n bit ge[']~ti. Bfrlnei Buyuk. MiUet 'Mecli ~i 'ndJe La,zistan Mebusu idt KendJisi maeeraperast ,oliiniiyordu. FIef i~e her" ~eye' i tlra z ve :mubalete·t ederdi.s
~dstil'rv abi ve m uhakemesi esnasmda da, eidden essur hareke~ etti. ['iGtkik a:t1er:i '0 Id'qi,u. gi bi soylemeli:ten ~ekimnedi. AY1U 7:amanda hakikaUe:rl i Uraf aderken dii:,eI" ,a,rkadafjlannl 'ele ver ... memeye', onlaein 'r"ol1~in]' ve. m imase betlarini Ql"taya: koymomoy,~ dmka:t ediyo[".du. Bilhassa ,e~ki AdHye· V~kili. !-laf.lz Mehm.et B'ey''j;o roUe-ri ve mooiIJsebeti hakkmda hie biro itir.af1.~ bulunmam]§,~ buns dair hie bir ifaiii,e ovel"m·etr.li ~j lwp l~lf;am:ak] I eev Era;)'] a:rla Iktifa retm.i,t:1. FaJ.{at nJih~yet .. ilrafllz Me.nmret'e currm'il i.ti}"llf etUrildi.»
_ «Ziya Hur~it :fena halde, luzd~~ Bu 'Idendi. ek -:~k :s'oylemi~h 0 halde be;n 'hu a.d~m]}:lj; l·Q.Uerini~, 'temasb.rlul :illtm a] ~deybn' de.di.»
Klb~ AU~ Is,tikUU. Mahkem,es,i _ at ra,_al" , b'tanbulJ 1955m. s. 55,
ZlYA RURtjtD~ IX1RAFA D'OYMUYOR
,Der~'f1-R 1caplfla biT ot,omtib'U au'rugar. ,StJj.Dran~ yantntiatf ,!lOU: ~l1e.(lrte~enJ' arka,da:n rla bi~ekl-ert te,~ep~\f::U Zfya HU,'r§;id fZe ,On.'U.-lt !;!fkmastn!~ yarat,m ifHien; B(I,~ Memur M el,m,et AH ,Be.'1J g,QritJ,11:yor. K (l,p.tdakUer hay .... re tse : N,eden g,etiruiier'? N,e y,apaca,'d~r?' (liye, b,!rbir ... Ze1i1JU~' ft8~U!aftlO1'lar,.
V ~dlaet., Komi~e:r ~inasPy,e gildlyo'Jr' .,~ k:end't'BIini klllSllyOr-.
Belli ba"",Jl 11 (j[.rgft.tle:rlni, relli.ndeki bUtUn mektuplart, belgeleri SinM!'~ye verly,of. lehl.ast. dle;J 'biT. zamanlar Ve'dat'1n s.a~n.d,1jl tUIder.IJ. basina devlet ],u~un un kon.d ugun u d U!';U .. DUycr; oyle [fl'~31i1nme.sl gtn,\eldYior .. ~m·a.si po[nsUk kar1.yer~n.dl~ J1'uksebnenin .h~,~aUne' kapmyo.r V~' latlnyo'I ': Sin 9.31, ul us lar.ara·fU :U!§ikUerm. boyle blr tttra.f,a" el viE!!rt~u :oImatli!J;glu- I bUmiY-o(1,. itii.!Ir~fiQl veaat Ue: Komi~er ~1na"s1., k.o1mttlds,tHk yOI .... Ianun hap-lsUlt ttlrG:nden fiya tarn son dereee d u~Qr.UyIOI:'" la:r'; T'firldye Komf1u[s·t Partis.h Genel Sek1'ete·ri butu:n orgut ~emasl ve b.je.lg~lerl€' pollBe ig,idly'Or ve Ud ~'f on giin eesa al1:yo~. AnU-karn unlst 'per.[sekus,y·onJalE'1I1 gedUtll hede1i ,§elik HiisnU Bey bUe ya1lnl.2Ca a.ott RY- lle eezalanell r.1 ll:y 0'1' ..
'faran tez a~l'Y[oril!lm : BlUmBel am§tlfJ'nada vulgar olan nedit·?, Vulg;Elf her saman y~nll~ QegUatr;, vWJat, d.o~gru."~ nun HI U ita bugUld.tIr. ee·vk.et ::!;fire;yya A;yd6'rrU·r~. 15uyu. Arayan Adam'dJl, bu kadar' dtt~nk eesalan Mahkeme, 8a;kam S,abnl Bey'in [yl k~.dplnlline b~g'lar.'1i:en sen dereee VU1.g',u' o~ nyOl"" [Sablf'l Bey in iyl kalpU ve d:Urust btr yaI,glo. O,ld1ugundaD. tU§kll duymU7orum. Resm~. m.akamla:nn da kU~'~lUl Quymadlilna. ~an'l:yolum., Resmt makamlar I Sa.brr Bey~.in iyl taJbmden ltu~l(u d.qyma,cbltl.,arl. ic'in bu da'V;~yM Sabr~' e~'e emmet, eiUyorlar; guntu., 'boyle bir Ida v,a ist-emlyQ;r'lB.lr'~
:MI:ete Tlm~ay, 1912~ Komtin1silt T'evklfal'tll ie-in yaz~dl;gl sun ulta; eezala.nn fine[mslzUitnJ, bu 'buyUt. komiln]st tutuklamas,lnln .ask.ar.i ma'htem'ede d.ein de sl vU mab K'i!'mede gon11mes.ine tn\tlark. m ID,ogJU'fdur·;. aneak aynl saman ... d~ ·v1.dga.r Cl~U.'Ollr,. cumihuriyet donem'kD;de ·btl.tUn komUnlst. tu tukl,l.maJ all askrert ·IDlEllhkeme!le·rde gortUtlrke.n, b 1ge1i . vie 1tlraf1l. 1927 Tut _'klaroalaJl'mn normal mahkemede eta' a.llnmaslt bir 1:';~nrl · .. uy.:rugu mu'~[ Btltrnsel ara.§tlt'.macl bu d.ufumu bir sonne degl1 ,blr soru ola.fall: ele' alm:s.:t zourn _ dadu" Re.,jJim" U}27' Vie. 19128 yillannda 'bt:m' l!f:o:mtinlst dj!ll'va~u ]s[tem,iedlg1 i~ln, b,lr anda aline gelell TKP ntn beUI ba~ll tUm,
y,ijn~UcUeNnl tince' st vn ,ml'h1~;eme'J,e~ senra 1yi, kaJ;pU. ya-lglC Sabri Bey'-,e' hav~l,e etl1lyof; en ytiltSet IdoFt, ayhk:, haIns~e .sonu~i&ndrr~J'ior.,
,Blr:: 1/1[11g8.:1, rlogrun.un oUl. klUX!g;lmUl d,'Ogl'Ullun ye'lLl ... ne koy,aru:bl'"
,00 :,Tf!lr1dye~de HUkQm~'Ue]\ ~e, ya~uk, c,nemH tfim,u.~ 'rd'St t. ut'U!d,~m~ va 'eezal:aD,(ilr.mala1!'lm" yeJnmca ve y.~1 = nl_zea.~ ,SoV'yetleJ" B~rUgLI 'ne tep!IDler~ni.~ Ba.a ,dUnyas:mfal gUvenllitlUtlerlnl blldir,mek ,h;in :Ja.:pD4)"ar~BI' ~
~'92S, ,y,allndJa KemaJ'list Htikttm,eti'In, SiQiVJ1',etie:'r B,l!Ugi ~ne gijnd,ei!'eoek Si,e bk te:ll.ldsi yok.. t)'~,teUki' .iDS TmlI"-l ,S1Jkun 'u;ygWimalaJ'l, ittinct,ekl &Q,m unist ]peI'~iekus,'o" nun a,rdlndan ~efl~ Hiisn 'U Bel~bl, ba§la'ttl~l ,K,o,mU .... nlst Partie! tn:h Clnlfl,n,(1nl'rma g.tlt;!mle:ari'n'Cl,en~ lnsmen, de [01 ... sa, (~), bll.~ltiji. old U.k:lUl ~m~§dl,yor ~ 19~1 :Yl1nlda KemaUst
d'U,fmu~ j b:UIr'JJ1l1U ti~~1"ID~ m a&a'lll~f; y ,a:Z1YOIl". 'Btl. tur ma.saDar ve bu tiirrnasaU(:'~'bu·!, Sol 'Ta_t.ihl idndJ.en i!;l1~Jlmi3Jz duruma sokurol".
Kor.ku" maanlrk durumu'ldur; kUiku duymu:yoru·m. An ... cak nem tal'ihsel VI! hem de bneysel anlamda in.'S~nll!S:~ Kotkudan ,Bl'mdrgl sUrece Ii~UILyor!
,tUs,ine b~,g blt" sUl':etle taltmat 'ver~, deglUm; Hamal Alev!1n, ,ev rne dort sene evv"el gidip gi.tm'edigilmi ha tim-y,amlYC'Ium, be,lki gi~i!ii'nuUr ve ·be.Ur! Alevd~ da ge.lm]:§,=· ttr ve bent! de kon 1J,§m u§..umd ur, Y,a:~dlln meselesmt bir 'til ~IU babtlayllmIyorum.», (92) 'Ge-~ek,ten de h.~tu;"lam,am m iimkUn dei;11, Nazun IUkmet 'e yir.ml 'ylUUf hap~s, eez.Et&'l ge·t}'J'ren idd~ala'r m dava tarthtnaen d,5rt- be~; y11 onceki btr taltun temas v~ g'ioti;me'iere dl:ayand'lrlhyotifr,.
Donanma Da-va,S-1'I11n ,00'00 gelen. sanlgl ve muv,3.lZizaf ,:§J1Skel'meI arazs[oda en. yttkBe:k lutlbeUsl Y'QVUZ ZlrhllSl'Dln serdlO:ooonc;lst gedltl1 Bamdi Aleyda~'tlr., 'GeClltU 'H:a:mcU Al.vda~~ tutUkEaJllt ·tutul0anmaz lrurtulu5u Itlra:fCl tk:ta. 1'0- 'riyal ve b&§1110Y: «Gemller 1932 aenestnde Pendik, ,o·n]e ... · r.bl.d'e , ciulund u~u siralarda F'B, vH Geti ve P'e'l1dik iskele Gamn.os.u 'nu ~~,letmesl O!o,lLaYIslY];a, tanldl~ roam. unlardftG Hamal.! Alev! in tzekri'be'n 1. 9 34 seneslnde bil' giin Talls;in-edek e,vl,eFtnde lc(mu~ur]ar'ken k'e,ndtsineiNaznn H1kInet se~ nt gormek ·~ttlY'Qr'. dedi~Hni ve ·~e~n~U8in:i .. n de igoru,selbn' diYi!rek e:r'~esl . UnUl> ('23) ,glhr-il~~iigii'D,ti soy'1ttyor, Zaman'lD an, ant i §'~i.rlj ba'§dUmenci Ha.mdi Ue' g'orti=lmek WMyo.l ve Hamdl, Ham(u Alev'in levtne ,gtdblce N'flzlm Hlk:m'et geUvieriro·r. N'aZQn H1kmet Ile basdttmenet 'ba~J~av~ 'Hamdi biT odl.a.y.a Qek~i3r\otl&r; Hamdl;, N~'Zlm, Ile bBlba~'~ kahnea ve i ttraflBflna. t,ijte~, ben askertm, bana :askerl~e t6tll oJ,a" ... ca'll §eyler,e' d~,il' ta;ID!m8\·t vermezsints degn ml» cUye bir ~ '~ftl" ya]vany01.~ Na~nm!, HamcU'nin l'tlrafla.rm;a go'tre., eha .... :VIl!, korkma" sen_~ h!Q btl' zaman m uhUk Vflz1yetJ9 sokmayaca;i:lm'lI eelrmbln! ver~yo.r., Bayuk ~Qir ThJ1oy'1ec,@, 'ba~d tirmen-
Barndi AIBvda§jm i tiraf]!;arm;a gtlre N::ialZlm Hlkmet, Be']" ... · dUm.@nci'ye §:unU:ar.n s.OylUJlor:. «On'l8.l' '~.'~1nde .~ne,slnden. grelen, 'mektuplafln bil' kopyaslw Vie- ad;l'\eSle-rlni 81, bunn da g,em'~de' en Q.ok sevd~gln Vi! lMma.'t et t'igin, bir Rl"k;~d&§'!l\ ya'p ... tlr'", Bu gi'b~ :aUe'lere y:3;rdlll1 ed~e€'i1z,.» N azim, H·a.mdJ nin t _,i:raflalru'lla g,(jre-, Yavuz G·emls·l b'ahr1yle.W€I'in.in mek..tulPlSlrUJln o.ku.nmaslnl~ ad:re,,sle·nnin. s,3I.Ipt~nmaslm lstlyor ..
:amdl. ltb"sr _lr.J!lllEl gore, kU§kusuz 'kor'kuyor va y.~n~ ku;-
39
kusuz :Nazlm~ .Hamdl ~'.D.m. kortulairlJrnl :ye.nmeye' ~.all~:YOE'", Hamd.i'.run iUraflann,a gOJ'lEli" B,Il:yttk 16ai!' bunu §oyle y:ap]!= YO'I':: «BahrlyeUleI eesur 01 ur, GOzle·rl. p ek,ttr:. Rus., '~syanl da bir babl'1y,e: gedikl~ ,cavufJu tarannnan yapl1ml.;§,tlri~ Ba:yleee Ham a!., Ektm. Devl'imi'IlIn nssa y,apllml~ o.ldugu.n,n aD:~aml§i 01 uy'or ;, a:n,cak btl SlI'8.!Oa ~'N,azl'm Hlkm,et'h) Ham.d1. Alevije de UZUD. bir mttdJdet Rug~a bil"~.eyleI kenus·tuAun u» l.tlraJlr ediyo'I''Sa da, .Rlll&02ll bUwledigl lOin Dton-u ... iulanlan anlaml.yo.f. FaJ;rat Na.:;Mm' m Itendis.~n.e hep ..rMe,r·haba Kapta.n~ dedii;t'de kaYltll1aJtda yer allY-or;. ge·lec€·k ~htUlUn. kapta;l]l bent o!UYOl" .•
BtttUn bUn.']aJ'I. Gierek'~-l1 l{aJl."ar'd:an akta:n,yofum' it~ ... · ra.f'~l ged!kU Hamdt Ale'vdai"ln Uk l'tlraflarm.m l~jl1l1§'tmtlY·or .. BU tOn buntan, itl.ra19lLI1§"lln dina.miiilll· ortaya elkm~un ~in !lktaI1YOl"Um· 1tll:raf'~1 .Itiraf~ doymuyor ve her :vent ltlraflna, bir o'ccekinden daba ~ok inanlytori
II MIISlf'E,;l, her I'{orku cia]gaSln·. a ve itlrallanlJLln 'kal"~~ ta.rafl ikna edemed·~gi.n~. her d UI,iindii~ltindlre yent bb."' Q,ykU ll:yd1!1ran bir sanat Dutkll.naSJl glbidlr. iM!af~l'nln her def'~sn:)jdla yep-yenl ve Bncektyle :hj.~ blr 'bajlantun olmapan senarycl:a'r uJld:urabUmesl 'i'e n, hi'~ bit d;01jtIDceyle b,aglan ~ t1.smIn o'lmrunas, ge'Tektycir. ::ttiI'at~1 ~ug 'b' r yara tilk o[ ~ ma.t d u.rumun1tiadlr" j
Te'rSlnden sowleneb ·fir., ':to 'kuclan arman ve drsrtuUk karzana:n b~reyJ1er .1'UratQtllktan. u,zak kalabrlltyor.'l ar, Itirai'Clll b- r mesl,ek,te' yenldlr: heve'~U.. lttraf~l bir bf ...
Iikimden 3'lo.ksund U!";, slim
i- t~la.t'.cl bir. 11llydu:rm.~ 'maltlnesidlr, Dcnanma n,1a! V·,~Sl. Bere'k:eeU Kara.lr'dan ak.tMlyorum~ «Maznunlardan. Hamdi Alevda§. dUl:'u~mtilda, N'a'ZlLm Blk.m~et ta:rl'ilf.mda;n vertlen tU~· rek.t~r tlZlerine de~tI :5f'a VU2i iklncl Komu.tanl Yarb~y Rubl tarail:r},l1.an ken dts~ne verilen vs,z,if'e' ,a"ollaYH~u.yle ve arkad,a~laJl :alrastnda. c;~c ok hadlselerdan mat um'ht. t verm.ek uzere vazlJ'etlerm den ~iphl!endtit NUli Tah r, Mehmet Ali 'Kanta'D, F'ethi iJ1ge2,er ve Hlfzl O£b~r:l].·;Yll cailral''8l't Ka ... Zlkb~dakl tah'vade gorl~ilde!inl ve' fakait ,orad;~ rsoyle ... tUkled:n!n araflndan uydur.rumu; ,oldugtmtl~, NuuIl, Hllk-,
39
met'tn evme H,a'md:l Al.eV' ve kansi Emine Y,fllSli'ta:sJ.y'Ie: 'lk'l clef,a gi'11tigtni beyan etmls ve Ilk tabkikattaki lfadestnul ve muvaeeheee N,~Zlm ::H1kmet/'m yuzune' kaI§,]! ~,Qly.let1l:Uc,1e:E1nin. uyd,u.rm,a o·ld,Ug:uuu if:ade' etmi~t1r,.» Gayet aelk gorul Uyor: bu k~ s'BFdiimenci Hamdi" gor,evl_ ndtrl1mi§ b'],]" aj an roinne Slgu::UYor.~
Donanma Mahkemes,l, Hamdl ntn 'alj anlik IddiaSlndan ho~lanmlyo.r. Yar'bay Ruhi"yi. tarnk sandalyestn:e i&:aglnYOf., ~Duru~m~da ,yemlnle dlnle:nen KUImay Yarbay Ruhi De~ v,elfioglu.; Bal IGetlikU amd.!~y'le hl'9 hit suretie 'b~yle btl' vazlfe 'verm!ediglnl, bel'an edlyol,. M~hk.eme~ Naznn Bit"" :met'1 mahkum ,ed,ebUmek 1~1n!, amdJ'nin ikinci crain birmet ttll 'aflDl daiha ItleierJli bWU10--;: 1ki ltiraftan btrtsinll. «,uyd:urma» olarak ultele:mek zorunlttllugunu duyuYOl., Bu nedenle eesasen bu meseleler hal{klnda hie bir malumata elmadigm; iddia edm bir iahsm bu ~ekilde :insilc'amh uydurmasuula aklen, ve mautlken imkan bulunemamastadir» cUY'lor; blrtnel l't-ira.fl tu tarh s a.yCl:lgl 'lcl:n, uyd. urma butmuyol"',.
it1raJ~1 bai getJJ1kl1 AdU Rut tutUklanddrtan sonrakl. doneml die, :1 tb'afnalmesine. a.~mak:tan i;,ektnmiyolt. ' emai Ti\bh'''in kUetlk karde~i NUll Tahir 'J[]e yan yana kama ra ... ]aId~ 'liiu.t uklu kallyorn&r ve suntan d~ 1 tiraf ediyor: If M'ev-' kui 'bulllndl:ultJatl kamaraJucia yan yan a 'fa tmalarr loola,Y151yle Nul' Tahll"in '~Ne,riman eahtl k.adlndlr~1 dalma 1Ib,a~ rsarla.rs:a biitiin t.oplafJL.~'liall a.n~~:a'bl:r" d,edigmi; ! ahmak heliner evlmt 'bulamadJllar, aa ten aga', eYMlle benden h1,rg bi - ~e:y alamadilar' dliye sOylendigini ~ Matikeme 'yle yeti§. tirtyllr. N ertrnan, 'K,emal Te!hlr~ In, ka;rlBlA:::1ltl" ~ cab111igmi mallkemede ke'ndisi i.drU,a e aJzyor ~ 'l ~) N'ffdman ,CUa, if',adeslntle, blr p.m.ra.:graft~ biI" 1t~r1h c.~etny)or.
(, iI'), ,¢Ke'mtd, Tab.]r~le be~ S'e!D@ kadar' baraber yaJ§a,dl!lo, a:r.i13],arnu1]a tiki\'" birU~j olm,a-cbgl i~in ,lStynkbgln ~, K'emal Tahir'l~ mUnaJse.betlerinin son senele'r'inde, eve bit" ~ok ltimsel!!rin geUp gliHigw ve ounlall'lJ:l gece toplantuhl'n yapa:("~k: 8r.alal':md,a~,
1Ba§~avu~, Rut, Ba~ca Vu§ Hamdi. yi dtli'r~t ~ ediyol',. Geclikli Mil, ged1kll1 Hamdl1'nin ifbir g ',' " em~:ye NazIm. Hik= 'metl!n ,iUU- ok,udugu 'blr pl[al:m getlre'let, K'end1shl,e: ~,N,~znn Hlkme-tJn kitab'lnl y.asak ettUer" bIWl'unl:a ba~a C,..1llt1.lmaz bak plalna. ;n,e;r,etm~J de cUgini, Hft.md1 fie Me'hmet An~nin b-irbrrlni alIa bt ~er.t mlmlerlyle 'f: at,J[Nhklarlnll» i tir'o!larl ,~vlnd@: soylUy'O'f. Hamdl, g,edUdll Mehmet All K:ant~niia, :MJ:.ehmet AU Kantanof Vie Mehmet Al~ de gedUtU 'H'am.l~i AJe',dal;a~ H:al'mdi Alevof' di,yor; ltira.ftan bu anla~lllYor. AdUI ayrlcal, kendlslnln «]!wgJ:.ehmet AIr,J(e kJo:munis.t manasma olarak fKom~ A11iye ya_'Zcb.!Itlnl ve He.hm~t ,AUjnln bu
,otog-r,a.ll te§ekk.ttrle kabul!: lettiglni ve bu, resmtn ce,f,ceve- 11 olarak Me'ttmet AJfnln rIBvmde bulunan restm oltlugnn u» laa, 1tlraf lediyor ~
G,edikU M'ebw.e't AU Kantan cIa lltir.a:f~l olmadan edemly,or; amdl ba.:j~,a,v.Ulj, RIfzl ,Ba~c.a.l1ll~U, J~en.tUs1nt~ F'fth!. vs Nurl Tahir lea VU§lar.l aT'ada bIT topl ny'or vie .;;~l_ rindle srr vereeek olanlarm hiJg bUlnmeye:n blr :reord.eR dl§.arda! btUnmeyen a..dlamlar t~l;a'flndan oldllrW,ec'ei'ini» sIlo wk' 'tem1Dd.h ecllyor ,. Btl!tUn r~'aVUe;lalln ti lIit vazH _'lerin!n btU ftklere g,elen mektuplart 1ietk.1,k ederek v,li:zlyetlerl (Ul~"fik olan-
9.l',1 mendisine rapers et,melerint emredlyer, ~. e'mnet All"nm i,tir~flfllE'lne. (,1:ire., Hamdi ge(f;ett~n bb:" ekaptan» ttl ... 'runaen davr,a:tllyor:; tR'Ill8Ya~lda tiClti~ dortlw ve ,yediU bi t:at:nm gruplar olduj;unu~ bu gruplarm bitbltle:l'lnl btlme-
leir:i 'mHzakere t!ttilder~ni· :kamunistJik uz~r lne I{,o.nu~ meler yap'bklar im, hu i!;tirnalar-da k,el1tUl.e:l"iY]G 1:rurl!i1d[ld~r~ 'btl tun apartman]ardn berabee Dtutdukl~:rI Slr~, ,Mustafa 'VIe k.IZ: k~l-,de:·' Ze.h= ra, ve Sua.~ D €f'V'i ~'l,~ N izam,e'tUn N a df'! ill bul unduiuou we N eLZIm F. ikmet'in d.e kendHe'l'me slk ~lk u!lradlgIllI, ve Zhrainn~ ~rk;fldlB:~l Sl(hki@J'fnu1l cia dev!~lin ettij;.ini ve 'h~l' de.Killiunda Suh'Ita;Yl slvil bir p o,th in, takip elmekt,~ lbulundu£uI1u sOl·c.l'iigih'l'ii 've bundan Kemal Tahil"e bahsetmi:!i old.ugunu" t~~ult1ald~M bo.~ tiln evlere Nuri, Tah.ir in de izillIi I!;]kttk~n geldig.ini ve ]~timn~ lara ~tir'ak eitli lni bey an G!tm' ~1jr »
dlkler]111~ kendismill ic],e 'to;r:Dladlgt bu g.rubiUn ~e~t old ugtl '"" n U ve hm;n,en Nazlm Iillitmet'JThe ·'tam'astra aillp, ondan dire']! ... M f olchglnl )'" ,ciddiyeth:~i' ~~Dla by,or,
B,ufada k,alm!y,or ~ d ~gerg\edikn Seyft, ''f.®k,dlleilt dei' ge= dlkl! M@llmet AU ,Kan'tan,'l «'ltb:aft il!,dJ1ynr., tJstc a v~, S'ey= f1,~ ~Men'met AU ile g-edikU mektebinden, a,:rkacla§ 'o~dJ[lgu-, 'noll vie f':ika:t me it;1t;ebd, i],J\,ttrdJkten, sonia 'ayn 'yerle~e ta;ybt e CllUme] .. erl dOhl.Y1slYla usun :llll.fid,det gij.:11l~~n1~dUtle,~lni VB 'uc sene ltad;ar evvet Ya.vuz'a, ta\'ybien geldig1 :z am a.n, Meb,~ :met AH,'Yl ~Qk degl§mi~~ :n.'~t~ce 1ltn~arlJle :menfl ve kuml,nlst ~5rd,'fi!tm fi V1~ 'Ustca vua N'uri 'T,Ml['lr~ gemiy1e g,e,tb-, cUi 1 kom:ittdzm,~ ma ~eah~k ltl ~'p'lall 'b erab ell" ()t;uduklaI.lm, M'ehmet AU,!'nln ~ynl fUUrlel1 ~ta;ly~n~ Nun T,ahir~]e: glsU gizU konll§:m~laI' ya:pUkla;rull ve p.itO~et~I]l~-;pat]'\01l, 'mQ:lrljfMl~eibetlerinden b;ahsettllttle'Iinl, Mehm.et Mt;,l'dn slk sik :NU'r1 iT,ahir!.~n. ~JabeY15i ,allan Kemal Tahlr"e beraber ~lya= rete r,~ttig,mi~' 'b~'l~ btt a.nIat l',YO!'m
M.(JIskol .dili1n4?U [o~r:tugcy.nu, a~dc [a~lk ,soWled-i. Ben cie. H., ,.-'yi partilen'm11 lar,setti·m DC' {Jyle oldu. B,.6. Partiye aZ:tn madt~ Omsf L-iJ.ttit Tllf,cay~.ct 'lID/r,anmat '£~t'n onu ,sen ,partili Qla,ite1ain~ Ben; iss B., ~ .Iyi tahlGi1cat' n~mi H R,iU o~eer:te ka:r~a ,sa-vu uflum. B··en-i'm. tt@'em~ d8.n. .SQfi,ra; B. oS ,lain tevk.~1' ed.iieliCfJ~i.ni -san.miy'cJctu,m. Eger ben ,fJtJ1't}e';~ sQy~emese ~a:bnOl omet L1JtfU~n.lln B'le Vie/rd:igi H,. I'.. tev1d1 ,BcUlecekti.
KamUJaD tenditkti'r bit ,eld!rle gi'lldfl .:
- VoJla declt, 6g'er sen ilk tahki;ka.t ija,(je "i lGa'= bul e4er-senli' ben de s·en~a:eB ,hab'er.ii~ paTti mtina:.sebet.i ku.rdtt;gu·m kiann1t h,ttkime -i n,b aT' e"dertm~
~~:n bul, 19691i S, 96-'91, At]]-n' ·be 1 'koydu.m. Y. S" 0 lar ale kodlaI!L~n IdtnS'~y]; Hik.me~ Simsek Q].EI-ral~ de1iflre ediyorum, 011 anda d~v-]el1 sani.'IJt~ls~cll,l· ve YOK vrofesQI.' ti o],d.u; bir zarar ,elmeyec~!ind~11 ,~min .o],d.'u.Q:um i~in sakmea go-rmUym:Ulm.
51 ~'vkUa:tl nd.a, ,BiiIbiil Sana~lIar
ltiraf~ y~ni bir kmH1k7tlr ~
ltirafCJl", ,a;yol. v'uc:~J;tta, bir :yenj[ 's,enaryO'!'cluI'"
It,ir&rCJl!, s utlan In ve eeza te~b(Uth al tma 501t;,ula.n, kl§i ...
Ugim kusan kh,nsecUr. Bu hallyle kopmala;rdan, CQ(Z(Um,eJerden ve hatta donek1!.~rd,en. I~ok a. yr:ui 1 r,
_ sa :m~znUD, Y~'e.I' (N:>l" es as roJala»';: part,i, 'tero'lsm.m Zeki Ba~~tlml!u:':ia devam, ettirm1l§tu',. Aida tlan ana ve,rm1,~ f',alaUye:tmi lema :~za'h etm'i~, VB bClttin diiu-ekUfiern ondan a1tml~tll:-';.o, Ancak, Yafjim:r eta :;nahk.um olm U:ylot. Bun un yertne! 911d1- 'nJOI~
S\~Yl1gan,. Komuna a mOl verd1g1 g.a.ll~masmdai da liU J;jilgUe:ri ek'Uyot', ': 4:Geni~1 C'Q~ !geniJ bUg! verdt. Fakat bu ta'dar ~6z(Ume O"n un zlhn' ya:punDl aJtust ett!. Ce~aevlDe ge]d!il\t.en BOnra, 'u.ll"1J.1t,t'ugu hUSlU~luI not allp T~ki3!.t Ha~
47
kiml'ne blldilmege b,a~ladl. Altlk hapb;hanedeld ,anyum;"" Ian. da yaZllyord.u.. B,ll ara Y.l.zw;gJ r.apo·rlar arasmda kogu; saldnlermln!. en az 40 kj;I~~ anadsn do,gma Clplak d.ol~ltj[k-· Ian. d.a VUdL So. d UpedUz yaJa:ndl. Q. c'lnnetle' in.tihaIl'n e~~tin.d.leydt.l> .(:26) ·K.u~lr;:.us.uz ·bun.un usun sarer devam et~ mesmi 'b@'ld@'JJtu~mek c·ere\lUynr,. Son:uea ~o,y],e y.akl9.~'lYor: ¢ V,e blr sabah tL gog:usler.1ni j Uet!tle! paI-taUadl~ el'lt!!kUk. 01'gamm kesttil SII' kc,miinlst k~lUgtn.'i kusar Y,a~fi.r.' Qtilll iti= 'rar'e! klml~~i]JJ}e dayao;armyolf'.,
t·~ ra i ~l Ya~:ar Ie en" ,e'rkekUk ,orgaD.mdan ,:a§1ay',arak:
Vine· .a~ukhk geUr.mem geretlyoI':' 61. Du.lu~m9.l.arl 'tun ~aztllenlerl 'ta,unl,ardan;baret degn.. i1trafCIlar s,oiIgwfulnda itt at ett~ktf'n. senra ·bunlarl. ger[ ,almayan ve mnead.eJl,elerl,yJ,e illgUe'rini k~senl~rdep 01 u~m.yol' ~ Sinem,~ y~ar.Jl Nlj El;t Ciz{1in bunlardan b~rlsirUr: Yllmaz Colp.an He birUk.te S~d.tm Men'ln T.U' fiyesil o.nd1L1gunu itira;f edtyorlar Vie b.uud.!i'o. ger! donm u;ycar'lar i Keirn. fudsUel"le V"9' ,8ooYOl m ~e a, ... ,dele ile 'baglarlnl mesmkes kO}lan,yorlat ~
Bunun dl~lndl:a 51 ITevkJ!ab i81ukla:n it ~,aslnda. eQ.zll~ l,enlerin saylhamays..cak .kadaI' ~Q'k fazjla old ugun.u ~u an = =. bellilrtmelt durumunda;Ylm. Aynntllannl~ tUm tU'tanalk ... .h~l'I.-.nl U'u!,e!ledlk.ten. sonra V'e Aydl.n Uz€-:rlne· Te~ler dWsb:dn 'be;,incl kntablnda ya-'ZabUm,ey1. umnyoeum. BurQ.'~.a. ve I§[m-. dlUlk I~U ,ka~[lat' ya_zmakla, yettn.ebn~yorum ~ Ankara orgilt1Li= n u.n en lijD.'emU adanu ve pBil!'ti.nin arsnvlerint tutan TB·MM arli,v mem urn Omer' Ltttfl ITuneay co~tllmesi ve tum 'bllgi~· lert vermes! nedenly1e hani sayla:!bUecJek bir eesa Ile kur~Ulu.;:VDr :,' Hapls'te k,omGndle tallyor ve kom tinisJt a:fk.ada,§Iarma d'l~m.'~rtllli:: Y~l)mtYor"
Btl hiU1JtmU, bl~.tltIY(/]'um. lEU tiyiI'Ke'n m 951 Tevkif,a, tl.'nm Uk tllltuk1u~rQ Dr. Sevhn. Tanj'ruI.n, hapisbanede 'v@ durus'mal~r devam ed!erken 11 Mart 1954·t.a.rihin:dle Mih:ll"i BeU1!'ye 'y~Zd1i;gl ve ha.ptshane yonetimiD.hl elde ederek mahk.e= m,eye verdiiH e;u.nlrt1~~ mektu.bundan aktarmalar yapmak :ger,eg.mi duyuY1oruDl. SelV~m. TartnlD." daha sonra Se'vlm .HelUi Gerela;e:]] HUk:thn~de yler alan bu mektubun un bazl paragr,alla.clDJl bmo§lka b1r ka,yn,aktan aktaIIYlOilum.
Ba:jb.yorum '; oc Bi~imslz btl' vazly€:·tt~· enselendlk, Br iY10rsun~ Malum, b['o~t1rlerin ale g·e~l~t bir ~anss,u:llk~ Yanl be:nu:l.ttfen b,ulm u~laT. Buna ragmen b~l"az dahs. cleo. rikU olsaycltm, yah u t daha se;rinkanTh - tUi\iiinf bUseycUnrt b· Ud 'ar,a bayl se:pe,tl,emet mumkDn 01 urd u, Ya:L~[tlandl' nm zaman ij'y~leb\~!' :haleti ruhi~e 1,olndeY'd'lm k~~. iclnde 'bul1ilnclugum. v'e' 'b~31ma g·elmes.i muhtemel ditllt1mU muhakeme I demedlm -e DaJ:m;a bir flkIi sa'bit halfnde ~ -gidemey·ecegim.,. ~ :~lde'medlm .. ~~ gltmem laZl:mcll.'i i gitmeye meeburd um. i i dl:y . tek:r~r~aY1p c1uruyord,um, I:capan~ kwtu;llm~ glbl §aikln vie c,arestzdL11l.
Her ne kadar maseret degilse de bu balm de fals()lrnr.1m. 112lermc1e te.'siri o]m~t1llr .. 1> Devam etmi!den ij,nee lkll nokta'ys 11aI1e't, 'etmek duruInunda.YIm. B~r1ncis:i~ 'h~'r' paTti hareketi g·enQ'~,elt'e dayanlyor. D'eneytmsizUk, burada b.emen ortaya ClkIY0I'i, lktn,eisi~ Sevim Tarl:, izle,ncUg-.mj bl1miJ'oI.
180 hepsi, Ya~~a b enim bJ.jyftgum,. y,anb,-i ve SRp'l.k da olsa, :hl,e, Q,1mazsa blr§eylr8T yapou§j, ytJIhut ya,pmaya gall3'Dll.§] klms.e!erdi. B~lgi 'baJnmmdan pet de fa.r:klmlz y,ok1t,u ya~ omar kadar liD,-'UC 1af biZ d.e 'bl!1yomu.k. Am!a.riu'd,an d,~n,er.k!en aurumu Neeil Togay n~d:mde p,rOtt as to, e1t.,tim~ Muv',a;Uak1yet V~acl ,etmecbiimW soyledim. SOD!''' Sertener t ,ana.sl-JuZli' oruar da bir yU'f\~tle'r ,eiSl~;. B u aellax :Ji~ln ... de iken btl de 'beh~,JLna Ulvl derd.mt, ~JJtaI1Yorlar.
Ul'l;r1j Ul,vl Ut&Z~dII .. ,Sevlm, TaIl Y~LZm~Yl sQrdfirU1G,r: <ttl~te Uiv.1 fie ParU eab.§1macSl yap.mam kara]!'la~t.J-nql. m .. vi bi~ze pa.rtW olarak 'takdtm ,edUmlGt,L Ve N ooll'~er ieUr ... ken d~ ,partillle'I'le m~gul olma.wlz em:ri 'v'er1tln1l§,tt Sanra tahk'tk ettik~ bu erendintn partUJ old ugu f'alan fRan tey1d edUd1. B u h us usta 'blz1m mumeyyizll@'1miz, d 1l;Uyo'Fd u ar-
, -
'tIL "Yahu rdedim, ben ke'ndim bile d~alha hUcre c;aJll,maSl
ya.Jl,ml~ ct@"iULm, bu, ojUan& ne ver'e blUr1m ~ Ze\kaSl 'pek aza. benzemez~, re~d] o~mayal1m, VEl: ,satre I' ,N &S!l 10.« 'e~1l§ma.. ;van. pllaeagul) beraber kararla~lr,lnzi dendl .. N,ey~e sonra anla.dlm Jd till vI benden dB' beter cs,'htldL Klmbiltir utalahk rm e.diYOfldlum ne, bent S allll1mi olaa.k ofr ~e.y ,sa11lyo:rd u .. ,HUsn unlye't sahib.1 gHrun urcUl ama, biz 10 aa.m~n da tam rnanasi 'hie timat etml~ deglld!k, g,!ndlsine. Bu 1,umat ke]'~mesl man.ayt tam vrslebUcU 'mE bUm em ? Y,anl heJ."le;yde ,guv',en.uem!y.eee,~;Jnt, blUyOflduk. :B1r;ok de:fa oportunlzme gide'bllece;gi"m, ,sezmJJltiJn. Bu. aramlzda da kQnueulmU§tu." D1"~ Sev1m '"I :an!, Ulvt Ura~,~1 OllolJ'tQul;$t ve ,g,1iveIllUm€Z olarak nl'tellLY'Q.r.Mabk'em,eler" Sevtm TUl il~ ne YUlkj ya-
5,1 T e:vkiJ'at'lnin ctdd;id.n.,amesi ·ne fie re11::gelt h. 'uk,'m,itnun ba3~lt oiaraJt VB DU,2!l do~tlarzmda b.ul,und:u~ g~nu bile yeni, ogrenrlim. Bu dav\a~u'l ~uua fle rici ka-,
, ' .... '1' ...... _"i,. '.. l' • u, • " 11' ... 1' , AA " if'll'
f'ekr;eU hukmUj neden ,a:fa~t1,1:zc1Utr4fi!ln bu ka~a:ar' u~aJt: tutabrUdiklerini henu~, anZallt~b~brUi: deDi-lim;' yaJ1u2-' oa mB1l!ktm ,(1:rtl'll'Gr.
Bu ~altimay~ YiQ;Ztl'rA:e:n; de il'enei tampfaki O;oot,Zanmann 5J, 'Tevldlat:r. be~{l'e2erz:nden hii~ brftjs,ini aZf!ma.d11n. il Tevld./'atl, san'l1claranaan, vie beo;n,im cal.ij''malar:z.mda Mlr M,ensub-u, ol,u~at g'e~'en Alclan Saw'dga1'7/a~ ,~ariesiz Tctdclim'i 'bagVurdutA. 5J Tevkl.1at't ld,d-iana,mesi ue Oci( diirunni' 1CatJs4lllan ~1Gom1lnajo atf't1U: vercii,iii ant ,ttlctbtnv: saj',ladt., 51 'Tevkil(lt~ santk~arln~ dan bir dOB,tumaa cok kUia o'lartzk Gere1ccelf llu1t.Um,:J,un bam biil-ilmlerini o']cUllabilmi'~tim ,'" 1tartlanma oe'-
. -
c.irm.6mi~Um.
K,a:rtlan,ma ge:cirme tli(iim siirece bir ,kttap' 11'" da 'be,lg,eyt ok:unmul saymtlllH"'U1n.,
1~) W,. .Arthur Lawls, Eco.nomic 8urvey U1l19,~ 1 [i[3 9., George Allen and Uhwinj ]l'949-.]9'UlJ s, B4:
l:n X .. J. Eudi~ and , I.. .E . FisheI'j' SOlvie It, ssia and The 'We;s,t 19 Z!lJl- . ,92'i: A D'oQumen'blry Survey, Stanford! Uni.versity Press, 1967! S'. 341
Bu ·tin'l en ~ok d'tm~U anlam,a,k: icln yal"arlu:llu. BugOn. 'en as, giln~u a;,nlama.k 1~~n yataJ'll.'~lr..
Djjn"'lli anlatan bug-uu, il@leeei!:e kopl'u kuruyrlDl'; bu,gfin, d tt,n.'11 yen[den ,l:{ul'mada ve gellecJeghl Ipu~la][,Jnl t.ar §:lmatia cnem kazanl:yor.
insanlar yo.z Yllla 'e I. f,eoClal id.11zend1e ve :a~~mada 1,a~ \§a.dIl1al", ,ya,-atillt[al'ln'~, pel{ az anl:awlQJr',. En asmdan :hJg soyu tlaYRmau11Ua:r~ Ane.aJt kalli taJiz.mdft ya§a,yanla'E'~ f~ oda.daUzmn :SQyutla~a- ilcl-ler ve blr kavram ,haline wetlnjdef'~
FeodaHzmln duraganl1gma ve kapi'taUzmin hemejentteslne 'tntqlanlar oldu; ber ikJsml de ve czeUlkle 1k in '"" c~si'n! kaJl;cl ya cia. ebetU orla.:rak, nlteledner. Bunmar yaln'mea gUncel:i!e 'taklldllu' ve gUn',! bakal'ken dun'den ge~ l,en dogrmtuy1ll kaybe'ttUer., Ya;a;dllda' ~- g:un"e tu.tkUIarl. ~geclc.nig h g(DlImruermt ,eh.gellld1..
,QUneerl Yallja;rken 12 Mart Dii'~enh"n.~ bile kallcl sa,D. aru an hatlrby,Q([um. EyltiUs,t Rejlm~in kaneth!'lDa. iM~ rranlar tse hem. saYles d~b:Fli asla olcl1Jll8.l' ve hem, ICl.e wa.nclUI daha kat:lH.11l. Ve be]" dayanslkfSlz 'mane btl s.eldlr; eanlllal:'l abycr t ,s,QttikIUyor ve blr sure sonra ya-taglnm keo1\rma ~ilktl tasla I ()1arak bll'ak1YOll'"
~lbukl E)1iU I Mart"lD yarlm :kalnnUllJimll daha bUl ... yb.k b'lr ;'iCidetle talftam],~ma :gui~tmldir., Mart-'ta parlor manto 'vesa~t :altiln9, abndll ve ma.rt~l mlecUs1er, glQ,rlln1tiij,te bir ,ka;f,§1. k,oyu§la, ozunde", tam bilE" t~tiiye t 'kaiblllU&nc1t
yOlo Ttirltiye Uze'rlne Tezl,er':hj tl9Una'tl t- '''taD'lLnda· bu, .bIz fu'lundan hal'ek'e:-tle' 1;eiil:rUr ~Bznmleme.let ve aeilimtar de;Itllyol~urn ;, billntyor. Bm but il~, olar.ak, b,alnlcb.gi!.nda.1 kapi taIJJst dUrtul'llUn egemen old'tIj"u 'ti{1inemlerde, Bcevlt Hitku.,menan, Dewire] DHnem1~ l.[al'~l Gtin1eJ: ve EyltiUs,t, Be-
, jim UIJunda! YBUm.zc. 3 bir his far,kmll. gC:h,'ebi']'lyO'I'Ulll.
Ett,tUn bunlar boyle olmakla bl!Ukt(i\ Martel, G'unIer;de Ug G,enc in eanim almak uze1\"e gostetUen Oa.buklug.a §a§~-ld1iun'lL yazm,am g,erek.ty,o~ ~ MaI't~l Y D:n,etim lle De ... mtrel Eki bi'rnin tam b,iI' bJes. ~p'11hk ve kara.!ttllt iein1de D~'niz~ 'y'u.suf ve lr-seym~ln genQ ya~am]a11.nl sona erdiltme.k, lew ,~t,ste;Idi1derl aC1:d d l vram_~l\ :ancak Ey1 ttUs.t Re,j imi gordJUk,t.en 80[[[3. sap,t~:yabruyo171J.Un 1,11e. blr' ,5lctide de elsa anlaya,bnlyo,lt.'uln.
'OU~m!, e4JZUC,u"dUf'.
Y,a§amn~ ll.~arue Ile sena erdtdJlmes]"la§ayanlar '~~m b!r c~dlr"
SiJ.lreyman Dexnire,l lIe Ma.rtc! 'yoD'et.iwm bu tiC .nda
I In top:r;a.k]~ bagb'l.l'lIlll koparmak icin SeJrguedild,eri ~e.hveti Uk anda 'D~D'liz,tj~ 'y'usueu-, _ iiseyin 'i hedef m;1lm~y,o(W;'~ ISe:vgb;iz, eUerde bu. ilC- k1§;i 'U,~ Insan degD ti~ stluet ve yaJs msea kalanlarm belint klr.mak icin blr ,ar.~c say111yor. BunUr~ EyliU1st Donenn :y.a§a.tken datIJa 111 anb_yorum.:t.!
Unutupl gecmig.te ,1Ca,Za'n aen gti/nit k-im'l)Uir belki de ~ir tl~ gUn fl ilzeTim~ 'Jj'organ 9i.~t. 1r;ap~(tY€ln iJ'embeyaz tar:en ,$olJtlg'1J.lldan
ya. na sonbah~r' mevS':lmht d.e temtklerlme f.§le.y.e.n
yag1nuraan duyacagi~
MiZ'ygnl'ar'~ sarsan
o da-yan~lm.,az sstlinc,e
74
Mevsim sono1all.tu·
ixcak ldr' 'yaz ol.sa da gec€ gU'nttiU!. Jark;etmez b~n her 2: am an., iM12tnm
A,dlffl:r.a 'Yll2tZd:ti' ttl~ :Y'J.k'tlsa la-a kalmam,l§ ,al'sa da Itt dilny,ada, mezar~m hattr,lagnp tes: c,(lfi l.~
geZme'se de ba~1:tc!tma
o mUl,deyi bIen ,doDo. M1it al«cagam
N'tun.rlt e. Uer~e yaratl~an.
01 gorkemll, ba:Y1~.ama
Hf~ ki-:mse' /arlr;e..trneden.
.Ben a.e. ,k~.'dilacagnn,.,
o! iii! 'i! Ii .. of' Ii 'i! ri • 'I'!II P.!ii'. II Ii Ii
f*) K'tlifU,r Bemanlari'na da, aldJ!~lm bu !iiiri Necd~t Ad.ab imzanylu ya,ymla'l'lll§:tlm. leak ,sayld,a, mektnp aldim; uy,a-f] d m, 5iirin Mustafa 01:enG'~e ait oldugu Ileri ·su:riildi1.
D(.igr~'5-U benim SuI tan ~!.llm~t clefOOrl!!rimde de bu :lllin:
Tuta.nal-d2t'rln bir ~le[iD.den akt~r.maya., b~hy\Q(ru[n ~ ~'Tij_rklye ve Fats~ halkma du;yu:rm:a'lit: ls,'lie'1tm. k1, d,Qn 0,1- dU,gum g~b:l bugun de vatan ,haird, degUim. DUn b~;lnda bulund.ugum O[,g,U:tfil} Turlklye'nin 1.2 EY~iirUn, ~1e~ine 1ge:],mes:incle s.'O'FumlullJlgu 'v a. r'idllT" ancak, ben bunlarr dUn va.tan habdigl y:a'Pli:yor.um dlye ,yapmaatm" dogru 'bUdiiim
ll'~in yajptl!.m.» f2) Bu 'l,t] rat j dlger ttiLm i ttraflardan :~yj[l-'"
Al'lCltk bunlfllf HeJ]k M@'h'kem~s1. ol~rak i,~,1~'yen, bi;r takrm knrumtann faaUy',eU,er~ d,eglld~r.» (.3) B~r i til"af~l,. ,S.u~lamElJ1arm tlrll bol tim Uy,l,e o~emJi 'fJICtid1!! iQ(!!ileD lt1r.~fl~r'rIa bulunuy,o~ ..
lQ'~1 Yll11nda Ordn'mm unye f1ees:iljnde dogan 'YU5!u:f ogll.u Yusuf ,Altaga~t'd u]r';, 1~a,5 J~h $uba t a:Ylllaa, kalm akta old.uiu, Ama~Y®l O,z~el ,Askeri Cezaevi MUd uru Bin ba§J" A1!d tHkm.dir B,~~tay,a ~Y.ifli ba§Fvur,mlrak t;tlralctl1k Y1o]rtLn u seg ... t.1g,~nl, bHdir~Qr. Fats'ifi Davasll'rnn bir numarah s,anlg1 olarak bHlntYQ(I"; ,3~ vC:lh[l[ta Uk rttrarlanm yalll'YO[ ~
~e;msl Ozk;al~, OlUY!OIF'. ~~l Agtl!Boos 19,81 tarll1tnc1e CtizuJu= yo,r ve ~bu tOn, 'ey.lemlerl anla.1llyor ~ 3 Eyl til 19'8 1 tarlhirule~ S'lklyonethn Sav·mm llEn':D.b~l Faik: Tannumotl1!1''r:I~il.n'lJ, ,t);ll UD = de «it]"raf~l~ ,oluyor'. '~yJlttl~t 'Rejim~de itiIaf~lb1t ka\pwl 3.i~lby.or (*') v'e arkaS;ll g;elh~!o.r.
Ey]UJis,t R€'J Im ~m, Ut ve en yfiksek ,l:tiraj~lLsl Semsl Ozka:nj Savlcl Yardl!.lntll1sJt Binba~l, F'a,llc. - T,a:nmmo'g-lu'nun iln Ul'ii:de y~'ptlgl ilk: i ttrarmda ,~Lmla:l'l s,Oyl t1yo'r-:, ,«Son u}~ nlaI'a~ lijr.gii'te' nas1Ll .g1r.ij~~lml! :hang!, ,eyIT.em:lere katlldlgl~
. n a. ." tt ki' ,..:ill }I:, i.!' I'~!i. I ~ ~;, i
mi 'orgu .. e . 'I, nurumum u, IjJrg U:~~'D, ne €J]" "y illip1J;l~li'[l:l samim =
yetle ve a,Q:]]irllt.la, anlattlm". VardlLglm son, 'It:a:naat ve net],eM! ~t1Jdu~ itt bm~lan.frl,~t,:tiI {~oi$k.n:yla, v,a glene'] bir' eyle'w karalt'l~'lJ.u:ilyla It~·tl1dlglmll:Z ijrg a tun stI'\~ tejls! d"Qg,l"ultui5un,,,,, dati eylemlerin aeidan ba~k~ 'haUamm~ b:lrr ~e;y g1ettrme ~ diglni~ Z:~ ten varolan ,act] ara ldlah~ d,:ffi aetlar ka;t'1tllguu j menno anlamda 1iopi umda ~,eli~iy.it kt1.vve't1l'~ndlrtUitr.rh eset]18 gjjl"idlflm, sezdim, .anladim. B:undan. dQ:lirfI.':Yl. bu orgut'in bu i§'i yUr-11temeyeeegim, V'le geneil olal'~lt da Pa:rth- Cepne' = 'DIn. ve slllil.hla halka aadeee ,B'e] 'vefldlglni, v'@' 'btl' son Ui~ v!erMedlgini anlaml~ bldunm;81k.t;9I'yl'Dl., Bu. ;k::ilJl~a t samlm~a.JiI., Bundan SODI'a g,ele-ceIt::. n&e:ille:r-e bu k~naa;1tin aktaf.l!Jmasln"J! 've bundan ders almmasmi a.r'~ etrltekte:yim. S:~'wJmiyetle tfad@ ede'ibUir~'m ki p'i§malllID ve bu pl~mlii\nltk '!bIT 'YIUltThnllt:, VI~ gtl'lh'eee~im eesamn eserl de;gUdllr, Sam.i:m1 olarak Va.}(iIglM netlce §udut 1d telt, trek 3i~hl'll eylemle,l' toplum ya;r,:i~J;.Erlha degi'll' ~~ra,tlna;d:[r,. TO'pl umdakl val" clan arl~lM.:s.1!2lnlirlle' mileadti].'~ ~tm6'nln b~§k~ yollan Vj~rdlr. Bu. 'YoU~;nn d,eru~nnu~'Slind@ 'y,arar 'val'd;[]".. Pbjman elmamt SO;1t .. Iemem bundandir ~ ~ it~de burada bitiyor:; bundan sonra d:fad~me 'e]d,en:~c'e:k. husus yct;t'lllt:P (5J laJenliyor" Ancak. ek- 1len~e@lt ti:1l1sns o~duju :ifl!.nla~ll],yo]i., $lul],a:r da eklen'iyctl[":
It i~: lste'n ge,ml~den Du,g'@r~~~g,m, h)En7'~iU sempa tlzan ve ml-
(".jjl) Bm.biR~l T~fIm~iOiJ!,l\~ hu ':ba~ar]s]n,d~n sonra hemen Qrrdu~,daJn aYl"lhyor ve .1 ~HB3, 'Y []lnda hfik:ume't i klUJ'r',~"bn~:o~~], lresin go,['u}.en MDlP ~is,teiSine gtriycr!'. 11eF.h~ld.e, ~imrli A~N AP i~i];):~ de parhum,en terd.ir;,
U'tanlarc,a, ka vranmasrru arsu etmek'teyim.,» Bir kez daha. uyarma miSYOD un un yaz:n1maBlna karar v,erlUyor.
Burada ~u soruyu sormam ger'ekiy'Ci.f:: Bu :[1ad,6 klmin ~ Tutanak: ka ttbl dl~lnda altm.'da ~e]'ns.:i Ozkall He A:steri Savel Hakim B~D ba~l ,FaUt TallmC[!ogl u'n nn i.m~·a]an va,'l ve bu 'trade' 'k;imin? Burada samk Ge~t ml.. y'o.kss.. Hakim Bmba§l 'T,arlmelo~lu mu, kODuiuyor? ,Ifaden1n 'us ... lubunun Semsit')"e ait olmad]~lnd~ hie ku~ku. yak; aD.cak itadenln ylne de 6emsi Ozkan - m oldut,nna karar vermemiz ger,ek1.y,ot. Ancak air d.tlzeltme zo!unlludur; samk, l.tiI'afQIllg,a donu§'tftgn andan lit:i,bare'll l~indeki esld kimUk siikilluy\(u' ve ,Ylerlne sa ViCI kimligi monte !edlltyo(f,. «il i§ite:n gecmeden btu ';rerC'egm h erv'lesli' 8e'm:p~l'tl,zan. ve milltanlarea ka vranmasim arsu etmek:te:yim,. »' Ele.l" hel" as ... keri 'Y~,net1mde ,old ugu turden Tirlfiye''de de Eyllll1st Re~ jlmJ,m bir g,enel saVC1SlIl 10 s'aydl., bu :sOzler 0119,. alttlr, denllebtltrdt. Ancak bu sozler ttim sa veuar taranndan ve genelllkla de Ey'lulust Rejim adina te~tr,ar.lanabEliyor.,
Sa v.C.:J1. llEUnba~ Fait Tan.mClogi u'n un on finde: artlt S'ems~ 'Omkan btr i Uraf~J! ve atlllL, Zi!.ma'OO a blr gt~ln,fin,U s,avcl,"dlr'~ ftiia.fa v,e .su~l;a.maya. d'D'yamzyor. G<:JnOUQ :save,l 01 uyorlar' ve ,an,eak, kabu,n etmek ge:r'eklYloI" I profesyonel savellardan eol!: d,~ha hassas va: g',tjTlev dft~,ktmii olabiJJt~ yo,rlar. Bir pl1'oles,y',on,el saVel,- Id,cUa.namesinl hazlrlukell
_ f
tster istemes s.u~I9.Jru.t1 Hrgtt tan gij~~lerine, ve ~ elg elerme
Idle yer 'vM,mek, gerel;:ln~ d,uJnl:~'().:r ve bunda blr sakmea ~tirmu'yo':r" ~emsil ,Ozkan, tj;~t'ltiH;=~de ~Hztild;uk,ten! Sa'lU',cI Binba~l Tanmclloglu!ln'un ontmde ~tira1cl, olduktan sonra ltlrafiarln.a doyamtyor ve bu k,ez krokilerle sUtsle.nen y'ienl ve eI y,a,zma-Sl jitiral1ar,a balbyor .. Bunlarda ;.~nlwrl da be= ttrtme hasfiia-siy'et.inl gtllStm:ly:or = 'iSa,Y1D Mahkem.'e He~ye ... trntn iste,gi, uaertne y,azdlgun kendl ozgec.mi§;[m ve halen tl~td tb:~eydJe blr y,ijjn,etiels~ olmam :~'edefJJ l:yle 'yar,gllandlgun orgu t11n s:j[yul gijrn;lerlni,~ bUdJlgim tada,f iC ge.llij.:imini Ve 10 i§lle.yl§lmi anlatan btt ;vaZUlln hemen bqlnda ben~m loin HnemH obm bi konuyu beUlt,mem g·ell!'ekiyor~ Q,r-glltun s.iyasl gijru§lerinl aul:atu:ke.n 'y,aza-eagrID ~eyle.r~, y,ak:-
80
,
lailk. b~ YJbidllf ilyeail cldugum Brg:ntun goru;,leI1nin slyasi savunmasnn yapma amaClylt. degHt benden lstenen 'bUgl1eli mahkemenlse yardlmcl olmak amaelYl.a ,yudl.gJ1= mi ve ac:tld~y,aca:glmll bel] rtm!eyli sorunl u bul Uy,o,fum. .. (6) Bclylece yazae:atlannln bi~i£" sa vunma det,U slIlclama ::;&Yll1= masr ge,rektifllnl 'ozenle b elirt!yor.,
';[ttr:af,~,a bir S 1l101ayJlCldlr ve ,6~mst d~ sU~l uyor ': ARSPB l'Q1n ehaber vare vere l~elEnl slkI1ijn,etlm ve '12 Eyi in gib Q10k oneml I olaylarl. tahmln e'tmem~§ ve durumu &~ujknihk.Ia kari'lJ_ ,amlibr 11 dlyot:',.. 'y~,'ttnmiy,or ve Bu~lu;yoI': ~. i~,t~ bill ~a.~ga§ahlt ig]nc1,! MLSPBj, rrHKP-C ~gi9.im hUe 'tam olarak: uy.gul~yam!t~u~;br, M. 'Qayan hede:f ,o]ar.ak: j:feoda:U~i', 'Ve ~1i~ baglmll tekeb~j burJuva~inln ~n fts;t unsurtanm' gosterlr V'fa 19172 y!]lnda THK'Oi"n un hh: dol\ttorun 00 cUg'lm U
:M:LSPB bu it:onuda d,~ tam btr CeU,k:iye du§mu(jtuJ". !'ill'. Qa:YM'ln gijsterdig~ hedef]er' yerine sansasyoue.l b.ed,ef'1er.e' yoneUnm~1i., en son unda 'is! tam bit ~'adi gangas.t,erlik~' iirnegi :i],~ kM~Ik. bUl"j u VltZ111in 'tlilraz iPala~] ~nrw~ lt~simli alan kuyumcula.ro" :y'ltlnelnli~tlr. '~EH fazla k~n d'ilk:en en aC-:lma ... lIZ (}rg-1l t'; basinm 'bu yalU;tll~maD.arl adeta btr ovtinC k-.ay~ nagll. olmu,§,tu ~.,~ (j,n,ce or,gtttiiniil v,e dahs" sonr;a, d~ b;[r si~ :re 'mUeade e 'ettgi ,a[kada~laTml s,uQl u.yor.
itirafQ'Jl'dIX ve artik aaveihk me:s.l@gtr.idl bentnlsiyt:J(it';: suelamalanm sutd iiriyoI" ve ~eijitJe'ndiri,o!.. ~ems.t. ,ance e.Jt~ lemll ,k:lmHgill~ k:usuyOf", 1~ln.1 bo~a],tlYO! ve bir g,allp ha.li~ .ne meliyo([;; bundsn aonra l1se 1az.lla. sahm ete katlanmlYP:][,. ,EyUillist Re'j tm 'de televb;yondaw' radyoda ve tek U,p gUnlUk basmda okuduklanm 'b1i:r papagan. turu.:nden tekl"adlY~'Jr.
P'.al'ant Z 8;'Qly,orum :1 ttira1~lJ7a da ca.lae.ag1 pi".} 30rJarnak gerekmiyor. Kitluz' R0m;anlan,'"nda g,os'term. ,y,e !ea.~ l~,tlm; KtiruI' Romani yazlclla,.:rnun tek, 't@K rej Ami an~~§,,,,, malan !OO konusn 'D]m,uyO~'~ Be,:I1'M,. 'tolQ' 'b~,arl elde etmelt 1st,:yen ve biUD:U roman ya.'zlmllgll.yla ;sa~U,ama,yl plan ~ layallla;r,1. yalnlzca bir itek kapl ac: 'k bn,a.k1yor :, Ktiftl:r RomanI yaz~];abiUyor',. j,tirar~l 'I'e n de dut'llm aynlldll';; re! lmtltl plaJda~nl oalarak kuttula'~Uei'Jeginj Ifll1~,-un~yoI",.
8.1
iTiRA -CI SE:MS'1 OZKAN MHP n, BAfiKANI HAeATLl VE IOQLUNUN O,LDIUBttLldEStNi CiZIYO'S
F'araD.'te2l sUrd uIUyorum ~ Bir b~ti1111kt~n 80Z etmek, l~urumun,daYlm. .EyU1Us,t Re~ im'de yijnettmin Uderlerinln, k,onu;-malan Ue' S2.} ve.llarm .1ddian.ame-lerl arasmda bIt e1t.ldle~!m v',ar ve bu etklle§~m lk1 yan]lm, oluyor., Baverlar, y6- netimmt, e'lde bul una Ulan komutanlarm .Jiron usmalarmdan eli, Uenlyorlal' ve Iddiana.mele'r1nl bu kon u~malar.ln maa tm~, glna uyd'ur-'- ',aya e.aJ]~lyo:rlaF Ylj'netlmi ellerinde bul'U1nau~ ran ko,muta:rn~,ar da, konu~mata[,lnlD, man tak anm, sa VCllarm 1da_tan.ameler~ndeki ,cJ!&yla;ra v e' suelam~ :zmcirine da ' l"andm.yorla:r. SJt1rekU ve dJinamlk b - 'bl~hnd@ b:b:'blrini et:kniyorlar,.
ltlrafea lse' ta~rah 'mv'] a sever '~~n&'bmnln k;on.'u~m;Iy']l ye-, nl ag,renen le',k,ek ,Q.ocugun 11 ba tirla t,ly,or; baba~ ton v']I1aY,liiI ba§lamadan ,onee~ "hair agl1JlM:, bi'l" ameana kifr·et baka~ hm» (1)'01\ T~r.a;h tavla sever tnib~ He ta-vla ,s'e've'f IiO:'lt'SL= da~l~ bu kon UI§,maYI yeni ogrenem cocll.li;un kll1.k ktif\timne b~Y!llrlltr ve btltn lJol , hep tekranm is,tiyorla:r. Cocuk 'II. v- 10, sever bab asi ne babasinin ta via sever arkQ!da~lum, kah,tab.alanD]; ~otd iUa;.e yenik:l':ff.ir.ler hulmaya oa]];~l:Yor. V ft· zl.:m:an zaman tavlBYl bE e eDSelle:yebUlyol'~ ISuf\ekl1 ktltretmek ve babasu. Ute' babas.mU'l, tea vla sfnfler ark:ada~lnlD s,U = r,ekli o]Jarat kDfttrlerinJB' g:WJmelermi :m,Uy'or. YS' bekUfom",. Ta:vla sever ba ba DI:[l yerde~ ayuuunu engelleren o,~1.unu. ko:luD,aan tuttugu glili d13an atl"oT ve kiifdrun u de euit IB,tmuvor ,; bu all b1l1 niy 011 OJ
:tUraf'Cl yen! plajlnJll.~ r'8'j imln sozllW,erfni d1nl~yerek ve savcnann d Uz:enlem,@si,yl@ d'old uluy,or ~
EyU1Ust RaJ,lm ~ln, btr' temel sa v' 'va:r; O;gr-etmenler ill-
83
malcUlkle ~'uelallly'o.f,.E:yUiUst Rejim Tij,rktye'd@ ,::\101 e:yle= min gel~me~inde~, okullarda A;,ta tUI"kqUlll1k.~Un ~nte IOg= I'etUm,emesln1, Hne'ml1 b,t!' neden ola:r®k gcsterlyor. En nedanIe' EyUll1st, 8ejimj okuUarda Ata,tttrkQuluk'un 'oKutUl-, masma ve' 'ha,pima:neler!t!e 'zoJ"lanm~Sllna biiyiikblr lB.ince-, Uk tanlyoll"',.
3ems1'd!r ViS ,apt:,al olmamaei se I'\ek 1 YOI'. iU'raf 'ed1yo.r~ ak.tarJ,Y'()<JI1'um~ ¢JiimcU:ye kadar' oniine m,u:s:~l Cll;an~ ins ani ve marrnk :vOnQ agu: basan: blr sorunun bl:raen fazla co- 2;umll ol.acailn1! ve topl umsat sorunlarm I,ev Yllup; yerlo1e. Y~l1islnl y'~;pma.l[' k~dar bas:lt bit §tekllde ,~O.ziimlene~meye~ ceginJl anlat3D bil" du,§tlnee akmn ltonma'ml~sa" bit g,eno teit bfli~m~ 'hu ger~eMlerin 'timliinu bulamas, istese de bIU~' Iamaa, gunl[fi ne y'a§l ne ,d,e kiUt ire:n yapls'J! buna uygun 've y,eterll d:egUrll.r. Bu tonuda bir Q,rnek ofmas am!~nlJ;la bil'
. ..
anmu ~o,k bSai anla tmak 1'St1y"~II'Um" Elr 1.0 ' ~S1m ua SIn 1 ~
l1mlZR :gel.n Llse MtldU,rU'ne'. kla.:sU~, aelkll ama bOEj ,k'onusmasmdan senna, ~Ho.efhm A'ta t 1irk~1iluk, hl.'edir::, A:ta. tUrk 'Uke:l1erl nedtr' diye SOl'duiumda.~ eevap olarak ELynen ~u sozlerl dlnledlm: is en D@' blClm TUrk ~ocui:.u:sun" nas~l bU,mez5jn~ serUD. g'ibile'n okula alm,~mah!~' l§t~ yaltm t~Urthlmlstn u]us,1tll1 onderi bize boyle sevmrildi. (I,,. ve tanlttldl~ O»el ~a bamta ya_ptlgum ara~tu·~da. l,se kup'ma ilk, lolarak bir S,ovyet ya.zar.mln iAta'tUl"k tin btU kUOU"· burj . va. d,evrim,c.isl~ wdugun u anlla,tanlt~tabl. elttl~ Bu, ld,t,a·p bentm ' sonrat1 'bakl~ aenni e'tk:UedL Va bAIl AtatUTk9Ulugu~, gereeklere dayafn:p.~ !tJ!anak:kale S karya" glbl bamasl 'anal" anlatan bJt 'kJ,taba lIi'as,tlamadun,~t. ('7) ISemsi" k,en.di~me ,AtaUirlCn sevdtremeyen nSf' ogretme'nlerini ve ltend~ln~,8ov-, yet. ara~tlr.,m,~cdannln A.t:a tttt"k-e,QIUk '[tlOD usunda 'OY a'Zdlildt\l:lI.m okuma.ya mahkum eden lillie ara~1arma,ellarlm llliep SUtClU1'[or'~ sHyledikler!. He, EylttU3t Rejim"j]1\ llderlel·imn yaptlklarl :~clk1am~lar ar,a~unda, 'tam, blr uyum !clklyor., «BHyIesms otUI'maml:§l bOllu]rt'8..\ ge~inen kul'tttrel bit ortamda Tirl< g[eneU!i niye t.th ~1 mall tdeoloj i~eI'e Ugt d.u'yUYIM diye' soranm, y,a a.ld:md,an :va da. samimiy€tinden, §uphe 19(11- lir.l'I Hieme~n bunla-;!I!'l d.:a ,e"k'li~y,o:t ve a'ftlt ,~i'~'hal mah» clal-
rall 01 t.eleC:Ugi eaki ldeoloj ~a;[nl kusa:ralc .yl UUst Rej lim ~ln iiniverslte ve egl tim programm; benlmsty,or.
. Par,antez a~lyorum, : ~emsA O:zkan'ln bu lMt:I'f1:arJ! [leak, 1'982 tarihinl t81§lYOI., EylOii§t Don'em!d;e yolt fiuivef,sttele'tinin 10,1 u'~turu']m,a~nda., uni v'elsl'telerd,en tas,ilye~erde! tarih ve dU kurumlarnun y,euiden dfizien l,enmesinde 6em ~ al 'ntn go:['U~lerlnin e[Olk onemU bir rol ,oynacdliUnl dti§ltt~ n.ebUiyorum. «Ye'rH mah» ideob),jj;n a. r aYl 11 an ve Univer- 5~tel" aUz'en Ile 'ust kultfi'r ku!umlarm,d,atl yenl tJ11Cbn,_ len(Urmcele!in e ernst :r.nin oltaya t:oy'dngu Ih Uya~lar& ceva,p. nUi'el1~d ta~ujl~bnl, ,a.~)kllkla gotebil1y,orum.
Ka.pital1~t I"<e;l Im suna linanmat istiyor: KemaUzm blr Qij,ziimduf. Elger' okullal"da ve Universltelerde Atattt.rkctUiik,. 'i\steUk baJilang1ctaki simrti r,adU~al:l$:mlnde'n uzakbL~'tJJ.nl~ hal[yJ!Je bile, oku:tululsa~ TUrk[y.e'~'de sosy.,aUs,t dtt{iiUnc'e·er.~n ye~e:lm~.sln~ Imkan kalmaz; EyUiUst Bejim, de buna manmak 1st yor~ Bf5yleee tt.1raf~, blr yandan .kendis:!nl kurtanrken b[il' 'y,andan. da zaman saman inan<; bunalimma giren ;rejim~ de kurtuMi§ olluyol",
Yalruz bu ,kBid fU!" rd!egU:, kap,ltBllzm., e'mpeTyaU~ml.[e 'b1:r~ ltk.te var ,olu,Yo:r. ,Aynlmaz; iC icedir~ Anea.k 1deo)Iojlik VU!'guJ;~U'J! deg~,lk, cl;abiUyo,j£";, cok dogaL Tu;rldye~de ka:p1:taUzmin ~n;an,[g bunahmi KftmaliRn u~el'i'n[ed:Lr. Bm!p,e£"y:aU .. smin inane bunanmi, gtUeryuzlu b' r kapitaUzm ya;l';rut.lla~Ueee~1 kon usundadir, IGe U;mjL~, k aplal1st Un.kele.ldek.l :SM)rUn arm, kendl 191nde' gdzUlebdleceg1 ve "ell,§,mem!1 ka- 1P~tal15t ~lke~er.deltl sonmtarm ~ok: 'btlylk btr b5Ulm'H.n,tm Ise yakln ve seveeen Ugile:de ortadan l{aldlrIl~bUe~egi Inaner korunmaj; is.tenlyor., Em,perya.Ust d Unyada ildnel Drtmy,a; 8 ,a; v~~,"ndan. sonra ba~la,tHan, e'k,o[nomlk: y;ardlmlax, bunu iz]ey'en Ban~ G,Q'niiUWlerl. dana sonra TU:rki:ye~ye sQsyaD., hizmetler veya, SlOv-a! c[at~;,ma olau:alr: ,akta-, f.llan va aslmda rahhpHk mes1egin~n la.lkle~tt[Umeslnden ~,a§ka btr ni tent. ta;nna.,yan y.enl servlsler hen rahtm bar yakll.a.~lml Isergili;,vol!'lar;: emperyallzm rahnn m uda.hale~ lert" gl~Hemem11 'tapi tsCiat iUkelelde 8oS,yallznnIl Y1e:],er ... ' meslrdn iinle.ne'bUec1e.ghle- in an'Clnl korum~t lstiYICK:rr.
12 Ey:l iiI gUD.iberinde TUl'ki'yeJye gelen Ame:!lkan ve CIA"run usman PT,m:feBrarlerlnin Herlel dievrim,cl hale!ke:te eylemci olaI'ak b tllan g.en9.1'~I'de bep ya_lnlzl1k;, ji']gislzUk1 e~llset1 bUD alrm aramalarr Vie 'ti.lktl d,olu bit' ya~ilm'l ya[msca ta,tmJns;lmliklerle ~1;t'kl21m:ay:a.. ~aJjIlmalarl k!oT'unm'a,k ls·te'fum manmn blr Ulifii:Qona d.onu§mesinl gosterlyo·;r. 1t1- ra.fym :ta,p!.tf411~t re·j:uuln inan~, bunahmina hl,ta.p e1me;it Iltadar emp eryaUst sl15te.mm, iU1lzyonlarlnl da ,ean']l tu't~ mat ~OfiUnd;iII :k;ah:yo,r,.
B u 'tez; y(jn temsel I),R' paran tese gerek '~lu;yuyo.ru·m, AY.1l1 yO-nte-mae]. uyaflYl 'bl'tmadan 'tekrulayabiliyofftUn; :ll~lrat~lnTn yonetn€2n 1blr aJ:all olmaama geTek YOlk, 81k1:;:;· .. 'tj).'nlm11 oldugu da'i:omk oda-da: bUltUn dlU'Y8<l:"lardakl h.IJI)ip~rlo:r]erl'n sijle~n olarak '~lkal'dlg] seslerden biU tek. 'kapnun ll";Ur, old lJJgun.u :gore'bUmesi yetlyo.][",. E'g',er p()'tanslYl€l ItlIa .. f~l soloUJu'gu s~,ndlrmeml~ge!, b,a~ka blu sozcfikle :n! tse, solc'uluu bir i.m,am~haU,p ogrenclsinrn S1Llr~' ezberlemest saYll'm.§saj yen1 l-ottlne sabtp· CJ,kmaSDl ~ok daha kolay 0 abUlyo{I" .•
, .
Ko'rku I e eyb~,m,ei ~iliginl kusan ]t'Ura-felj :31kl§t'lfl] ~
Ittratlarlnln sonu yaJU:a~olt'.. Sonun.da «TurkiYle'mn
paID! tik IDrtamr 'Il] smm .gl,b1 at.u: Fieli~l:vo.rd u, bun un son U.C1Jl brgiit 'uy,esi olaxak ,sayd[glM ,eyl,e'mlef\e katlld:JLm~ dlyo'F ~ Her ,ely-rem 'I~in lOll!' kr-old ~lzlYo,r' ve bir ~ot arkada§lmn 18-' mtnt Sa.·Ylyor, «tlk eyI,€!!mle'rin yara;~t.lgt eansssvcn, bb' zafers..arholhugu yaratmI§,b!, tu~nde. P1o:Hse sfktJ;glm kUl,§UD.Ian ,as'lmda ,keDcU oell;§,kUerlm ~ t o.P lumla alan 'Ujumsuz~ luklal'lma. :!:uPuyordum, Bu d:a geo;icl 'bil' raha tilt yara. tlyordu .. Ama kl!S3; sfiliede "erlnt ra.]i],atslzlllga!1 yent sikmta ve eel1§ikDere blr.aklYord u. N' e ara<b!l:ml bula btllyu,i' VB ne de ~e ~kne'liml l~oze'bn1.yo[dllm,.!1 Gi:hiUuyoIM";: Kt11'ib" RomanI yaal1utk: p ek ~or gOrln.1In.fi}roi[ ~
«Bu duygula:r lc.;mde iken 19S:0 Gubat :Dflrbes1. gelcU. Orgtitun ya-§a tllmas,l, sorunl ul ugu~ ,ka'Cln1l.1ma'z lola:rak b~r h{; k'i~l l1e beraber b ennn de nmuzlarirna k:aldL Bu 11m yij,rti ~ meJe~eg{ g'leroeg!k~ffh'mdl a §~kllIenilken §'U s(lluyla ltar,§[. kal'§zya kaldlm.I~Hler;eyi old.u~u g.1bt bunu da nu Y,Sbnm DIl.rak:mahyd].m. Blraksam ne Yllpacaktlm. VIE!! Ja~amlnu na ... sU ~mdljITe.c,9.ktl'm. Hakklmda Vtu.' Emr~~nl'l' fJ.1k:t1tl. ibrj]" ala .... nemne teSUm ol]maJI: alnllica bir' l~ozum lolar-ail[ gelmiy,orau, Kendi ,a y agnnl a, tdam ls,tem!yIe. yargllanmaya gi'tmek blr tutUi kaf'ama y~ tllUyo.r,. YapB~y,dUlllJ bile cezae'vinde tUgerler~ ar,asllilda naei y'~lyacaktlm. Yem dogal oilium (btl" sozciik ,okunmu'YOfj y",k) D.e 'Ya .. p~u~akt1" Bmller alumsuzlugao a-detl. itlUrken,! gerl donebUme,k tOln. niy'e ,a~lk k;SIl.'lJl yo,),,,,, t u, 0. b;alde bu i~i Idttl~U. ·tadl~r g,at1iTntekten H.te' lbilr seeen 11m y1oktn. Us·teJlik o,!'gii,tiin SO)-· (UjBlem~n.de l.t; i11;kUerlnde, bAr Cnk, 'ikiyuzlulti.kj 'plslU::: ,gijrm.n~tttm, Orgu.t tin y;a~ plIimna ve gelecegi.ne alan, gu ventm tamamly1l.a ·k:a'ybolm'U~ .. - ttl. Buna ka'r~a.n clrgUtttn, ya;sanum, c101ayuny~ benlm de' 'Y,a~anuml 'U.z·81tacak uzan vaden kOln,tila-rda gijrij~ breUrtttm. Bu ton ud:~tl go:ruileri de ,de£,takledlm. 801ft ,oJ.'ar.allt ~yu'rt clUjl lli;kl]er soruml ul uiu~ gor@vln~ geUr Id~m, Bu benim iQ,if.l ttmit . .alg] olm,u~tu ]belk! tlnitm.le b:lZI rrsatla Qlka~ bllhtU. T.~m bu srrada Y~·k:a!anCl1m.). ~emsi, Ozkan ola:r.ak dej'U, :;er!f DOg:lfhn. 'tl'mUglyle 'yakalanlY0JI' ~ l:Jemsi ozikan kl = § rlig~ni kusmak 'io1n itir&fg,- o]uyo\I',.
It]raf't;l k11Dlk d>~tirlylo.r. ,Anc,ak baIl;~ll btr k1§1- lik degl,tl-:w,e soz konusu d,egU;, tti:rafCll kendt eylemcl Id§lligme clU§ma.n ke$Hiy'O,!, DCJ~ne dU;mLan ,eylemcl htlrafC1. olduktan sQn!,~ tel1cU ge~m.1§lln~ d:U,m.an o,nuy,or.
1·t~ral'9.1J kenai eyleme1. Id:mU~Jne dUima~dlI' ve kend1 kend·lsin,e. bit soruyu. s.ormak sorunda kally.a,r! N eden ge~ k;~U·-.:yo,?' itil'l;,f'91D.Ul yent ve du§ma.n, lJ§iligUlde. p.1>~,manlll[t yasMlndanyarn:rlanaidlmek i'Cin kimlik deg~tlrdiglu1 Kendi kendislne hUe ka"llul etmest mtimko.n. de gil. Du nenente neden geelktlg1nin ,acnk;lamaSlnl ~ulm;ak: "5-' tb"OlI\
ttiraf~l ~m.b,8tn. Ta~~]. {l,r-tlk e,-lemcll .lt1jn~.B'i[[.,~ dU~]n,~n biI sa'Vcl"d.U": g,e~mi~ln~ ·~tir savei man·ilO;lnul. kur-u!:u.gu. ~~in..de yenlden kUI':maya cahl:!lJiyor. ft:h:'afClLIQl'ln yazdlt:lRl'lna ba,iQldlglnda k1~i].jj.kJ.erin.~ :lklye bolm,eyt Iii rd Urd jjlder~ go ~ l'ulu:yo1"'. Bir yanlyJ1a., ken(Ule.d,ni;- her zaman aldatalma ... ya ve s:thiikle.nmeye hazu" 6at~Ul~er olarak gHste::r!yorlar .. Bir y:arnyla, t1a~ ~l;nea:k ti:sttt:n ve Qlenleybl1U aktorlerin y,&;,." pabUeclegi 'b,,:!.t bi~lm~e ~Y.[U anna. iki ayn. t~iyi y;a§adlk, .. lar.ll Idillaslfldan da tu"rtu']~Jl1i].yorlar., Ne,red~ tse ]JoUsln enne d U~t'Uk~!erl andan Uibaren ig,~!erindl"e tkl :ti§.~n!n. he!-' sapls,§.tlgUl1 ~~lkQa yamyorla.r~ ]3.11 milmk,u.n;; aneak b~_ lId ki§iye de, fistlenmek .~,stediklerl ,ss.f,dU kl~nUde bagda§:ma-,
- \ .
y.acak bir bUin'QlllU~ ve nlet.Uk, yUkltly,orlu.
:hiJ:af(:Jl a;~ ~'~ll 'Ta~~l Devrhr.itcl Sol ne T.~KB:'nin p\1.~n''liacbgl 5Ulm orueundan sonra' yent kim1L1tlnl se~i10'r'. ItNeden Oe~ Kaldnn~'. sorusun a ~ SOlUYU sormadan btl. eevap bulmak gereg lui dUYU,YOI., Ba..§llyol1!": ¢CieZ3.lBVinde:lt1 Insamn stiruJdeynci psik'o]'ojisi olZgilrliUt ozlemi. et:rafll1c:la ciR}n tip do'la~;~ .. -.,. Ce~al d umm u da.ha usun JlUar hap,iS'te 0'1:-
~las.ml ge:rlett,iren blr kl~inin k~f' SIDI m.lesgu.]. edeblleclek kurtulll§: yol, ~ ;vasa] olmayan yollardan eesaevlnden ~!k= rna yaUp-llDl arama, :yanI 'fb:'a, d UianfN~~stdlr.. Benim de bit sire .etldsiDde kall.dlglm wnut bu oldu. DI,a vutpaija Ceza~ evrnde .t,a]dllg.ml. sUDe, tclnde btr :l!'ir~r haz1!llIPDl biUyor olmam, firs,'!" ger'Clekle'~,tJitn ta:kdlt-d~ Hrgtl:tttn bent d'e kur·t.arac-~gt garan.tisml. vermest bent, kendl iC hesQ,pl:almarm e'tt~lem.,eyle ~QI'la~11 O'l'gute kayrtnz §a~tslz baglli. kaJ = lDap1m nedeni oldu, En o'[gu c.ezaevleIind@ki orgUtlelin insa~.lpl kendi. ea tD.~an ell tmda tutabnmestnt sa,glayan f'ai:tHr:le'lden blr1dir., ,Ol'g:iitUn boyle blr ~e:Je . ·t"lc't~rljjn yete[!.eg:lni gcste17e bUm.,es:l, mensuplan a g;e'Ciet de olsa "bh: gU:v.;n 'verebilm,ekt~di.I'~.~ (9) ~aban~ itiraif]aliU:l.dn c~ae:v'= l~~ind.eld ka9m,a plan ve g~.:tl§im leri ile :UgUl olarak ayrm tll1 bUg11er v,elmeyi d,enllyor;,
~'A~emdaj C'ezQ.,@ven.d,e de bul undugum kogu§ ta ba~n " gruplalla ID·rtak ola.rak sU:.r'duriilen firar te~e'bbtislerinde
" ijrgiitfi benim. temsll etmi,§, olmam ve baZl Dl8v'&OSQreula:r~ Ia 'blrUtte QaJl~m5!Jarda. 'yer aim] ~ olmam 'bent orgUte dab;a lula ang,~Je e1!.m~1tl. Boylece da]J.iili ,~nce sarsnan b]_a~·= emu ~eniden ispatJama Jhtlya'cllnl dlUy.mui t urn. ~ BnZlSl SO'DllCa leak ya.Itla~an l~:a~l§. pia nla I1:r :J:ab~n"nn te l1@sap~a§~ .maSIDI durdum:yor ve mi i taD. oluyol:'~
~Qban yen; ve aclm~H'l: sa;V'Cl kimlig-iyle eyIe,mel ki.~Higftn:~ irde]/eme,yi iUM,ttr:Uyor~ SaJlan, ge&i ith:a,t~'lL etmasimn '~nmda blr de Slor,gusunda tam hir devrlmc:l t. U:ru ttl tum g05,te'F'iY',o.r;. bunu da a-ellUa,ma~Jl gerek,t~ g'j 11~ d fl~tt·n:ilyor. 6un],arl Ul~ri :s.1I'ij,y,or: ¢'o:rgU't Lid eri Dtu:sun, Ka~ r.a.t~~ ,Sultan' . met CezMv1.'nden blzzat kendl leUyle Bay-dar Ha§bag; a, (it}~, A1.lemd9.1! 'CezaeVi"·n:e" sen aUh>! gUs ka],emlntn hazne,s.lt:lde ,gond,e~djg1 ,. otl~ ben m, sorgum es-
(it) Be'Irdm. de ita hlch_!nlll iJtun ~';hl~ g:rev'inde r];ay.dar~ 1 ve k;u§l~1!.1SllZ Saba.n T,et,§1!;l~Yl haJtu~hyorum. HaydilJl!:Ba~'b.a,g-,; I-Ia.'iian T,elnL Abd.uUah. Meral v<e' Fat.ih IOk·talmU~ a'~]lga aoyamadLlar ve dana SO!n:r~ dah,~ uzununu d@IiI,edne~·. o:udu birli1~:t,e oldUler.
Sev.,iyl~ hahr Iyorum.
nasmda Dev-SOrU genel ola:ra;k SlBI,unmaml, me.slek 8.0.rusuna !DevrilncP cevabrm v erm e:mi , su bed!! ve ueeaevin ~ Ide yaPll'mI§: l;lc:!ence ,~HE!nal'yolan hazll"lay,a~al\: kendime de ya.plllll'li- gfbl anW,a tmarm ve IOir'gO, tOn tea];)t t ettjg~ ce~~evi 've: e,mniyet gijr:evlUel1 hakklnda. su.~ dUYlllrus;unda bulunrnami 1st m.i~tt BeD de, ihrgiitUn talnnatlna uyatak tsten11dtgl ltibll hazlIla,am'lL§, ve mah~emed[ek1 so.rgumdla haz]!rl~dl!.glm bu, sorgu metmnt ve dDek~(~J,IeI'l ve'I'miGtim.» DlJlrsun. K:arata~:'ul emrlne u.y'arak ms·hkem'edekl sorgusunda d,€'v1'1mci eevft'plal" vel"dl,iin~ saylUYOI.
A:n.lle;, b,aba Vel' rZv',~~:d' ara~1.'ndak! g,f!/vgl. ,.;,ok: g1t~lti" .... (Jur, Ie ala,,' k'Otay ka,ybolma:a:., V'e e:'WZa t i.'1;!CZ81,n1fl ~a ,si:~;ln iCi'n ne ~erece, ,etkU~ ,glacagant b~Uyor~m. ,Alma ne ta,.,. dar ~or' aa ollsn. 'b u. far. d:UY,Q1ts'td ,yij:rae n b~r CarllJYJ, b ~ ~ -tatmanun is.t~vortu:n. 1j'un;u - ~tlm,eniZt, VI: l~ab~d e'tme,= not i.s!eri:m, 'ki~ si2Btn it)inie fee' ev ~.adl1tiZ vaT ~ Bu nla;raan dan a ~tcel~n! kat,~:ea:il~ce'1cjl yafam,~a':n1n ~~'~'£rece'1s'~'er am~ yol': Otm-ayacak:~ar, ,M'uc,adele. de-vam, ede'celC., Ve [o,lar m1lot'Ulel~ JQ;.Za-nlaN,tUf'a ,lUllaYGcaJclar~
,:'l:t2ierd'en i'sted$~t'm oozt,nu bCJ,yl~' bih'IU'l'n~'2'J ,rlaha ~:~1 1ca~'ramr1y'a, Q:laba, ,olJ:stermenizlfir. za,ua u~ ee ~\Ure:,s~a: llt= . riym,il~m gt~i a,'rtl;zmclan .aO'lama,nz! & riUl~ Y"t? "tda r; Bu koo u,dl'a; lie l~aatlt gUoCl-a~ 'n e ~:a:dar C651U' oi'U.r,~a~'z~! be-
flJ to tadat inutlu. eclets-i'niz,. '
9'1
. . - _ .~ . ~:J''II'' tl<~ D m\'l'lt~ l.tJi biT i?j!'a~a:m.. r:fi~e.rfm,
He pnl-i2e o.zg ~,I !L;!"~ .... WI iW.. ~~'
. !',: ._. ~ selamlaT.
Devrzmcz . Obl«nus Bnfal
Sonrra esk·j orgitttinl@! kan kosuyo.I.: (tj,ev-So]'un or-, .1 aya tuk].~m'dan bq yan.a en on·emU ooieUlgi ortaya konacak eylem turunu Uk kez· keooisinln itl'ud ,eltm"l~ olma.-sldrr, O],Um. oruc.undaki bs§b,e.a ama'Cll da bu eyI€lWi. TUr~
kiyed@ Uk ,ike-21 g'lercoekJe§titen Olg'ij tala bUme a:vrleaJ 1 gJH 1 elde e~m~k.t'i. O~s,a. dHim orucunu, Dev'· ... Solrdan once ya.»aDla.r e;l·t,nu§'1tl" D._ v .. 6 ~)l 1;;:ln dana :fa~la, ge'C ,katrnad;~D. UJ'duf.m,a b'lI" 'babane' 'bularak 19.84 N·Lsa.lllJ.'~nda, eylem'e b~uj.= lam.akt:ll,:n bailta :yap.acak bir ~e:l? yokt u B~ka ,[bll' 1:>01 ll.= ell Orr.gU.tun pre-st.iji l~azanabnooe.g,lnl ha,~medememe~, 'YU~ lama DlaCIli'aCl, 1!orJalrui ey]em mruttJ,gJ, ytlztlnaen d!.ger sol gru.piar.ln dahl de~tegini ViS b~'rl:lglni kay]b'e!tmls alma ... zun ve'rdlgi B,iyast hlfCln,lUt BlUm orueu_n:un 'b~lbca. D@den ... 'l'er1 oidu.», B'u. nedJenlerle de iaba.u Ta.§Cl it,1ra'f~n oldlu~
Buyuk basin, Uko·kuUar fein· bir i'tir,aj'IJlbk yarl~masl ae.ma.hcbr. En 1yt, en ,~t.ltlli ve en a,'elkh itb.'Rfna.me'yi yazan 11ko'kul ijgr,encisine, bUyiik basllUn. kuru.cu, babalalltID-' d an bh1s1nln adl ,'jan]} l)h" ad til verHmeU 've bu oelile hil" apartln:rul'l, katl eklenmeUdir.
meslegi., &lpta edUec,ek, ve ~~'ru versi.te glri§ sina vlanna annae alt, bl'l meslek otarak ·t~m tllly'OIf. itirai(;Jl "~re~il bag, ~ itt = ';r,afglbk: 'olgu~n 'Tttr.kiy,e"d,e we dtrl1nya;d a" yen! blt' ley de-
tncJ;jr~ @' dlyor, B-oy'leee i tl[af~l.llk mas~eg;1 d:Unya Q,a·~ pu:uj a b.11: meslek halme ge'tlrn~Jor :tttraf Cl l'tlraltanna ~o.yle dev,am @diyo,r ~ i"tltaf,t;111k 4:a.dl gec,en. yasadan ~o'k ij.nc,e ba~laml~ ama esas anlamlnl ve dJl~~ gerint ,S2.ui ~aYlh 1~say181l bulm'u~,t ur ve onunla t§ekille.nlp ]'\esmUe~ml§t1r. 'Itl:r,af olgustln un gu~;]~nm,eslne~ kijkle.~mesiE1le ~N~ orgU,tle.rin 'cHkti~tin un h'lzlan,C]l~ll1lP h 1ll~ur'l t1 gtinlerin in ~a~una y,~l"dlmc] olm ust ur, »-- 'l'tb·2If~lilm.k onurtu ve p1~m~n ik yasasl \sa: muh1.m1drr: ltira-f"~l bun" an, 'i\tiraflanDl d1nle.-yec.ek mahkemeye Ionia tIYOI,,,
ittrafCl- Mahkeme'nin bunlar dlnleylp kendis:inl weIde 'blJ'akmaSlndan endi§elenir '~6riinu'Yoir ve ~bbf er e11rH:r~te bu yasadan yua:r];~nnuLk~ dJ:!l~a.'J .. tya CJ,kmak istl,oI'uz» dtyor. Ht~ ku~kUsu2:,~ emniyet m'ak.amla'n~ 'l,t,lrat~l 11k mesle,~lw bu kad~!' ben1m~eye'n~. ·p·]~ma.nl1g!nl a1ttUle§tl.re'rek. u:r-,etic1i bir hale· t,gt1.rmek isteyen ve hun un IQi:n 1b6yleslnl9 1htl!as1!1 blr k1ms~yil henuz ma.hkem'ece t:lhllYie olmadan C)'nee de, btr kon uda 'ifadesme ba'ivu:rmak, gere'k~'eslyl@ ~mniyete gaglribUlr ve bu aktlir lb:Ura~lnd an diger saruklarin s,o,:n:gulamalannda ye.r.allan:a b'nUr;, tUlfiunebUiyorum ErcUn.9 Ye~i1tn:!~ll~l ak.ta~may.ll. r5rnrdftmV0l't.lm.: «QUnkD bu 'yasa gee:mism 'ha\tal~nndan k,end!n-ll ;~rln.du~m!~, ge¢mt~e Ianet eden vie tamamen koptL~n 'esk·. ya§llm- 1.~r JtJln yerine' yen:1 ve anlaml1J. bUr' ya;am .kurm.a.k:, 1toplu~ m-nyla :yeniden bU tunle~melt Ist:eyen 'bimere bu ~ansl ta~
]06
rumaktadlr.» i'tlrat';t Yeiilbatl.. g~CJni§1ne va .ge~ml§,inde gtir(lfikler1ne dtt~man me-sruyor Oyle etnlqlhyor; enne rirsat V',erUse' it1ra1Ql Ye§l bag; en aeimasis l~ltenc€ald,en aaha l~L~,eneeci. ola,biU.r.
Devam ediyor: «illrwaJ d€g®rlenrt.dzle ~bt1t.'iinle~ebinmek vie normal bir ya~am kurabHmek tein g05tel'.mi§ 01 ~ [Jugum tt.z ~ at. balaI1n kar'§lsmda, d,®.'vleU:rJJ. btae kar§l g'o 5 tenn1i.§ oldugu anlaYl31n btl:' 11a"d.eskliI'~ bu ya5a.» ]:t1raf~, nersde lse p1~manlJJ.lt y:as.aSll ],~'n. .bir met:ll'iy~ yazfi,oak.! Ancak bu kadar degU;, itirafCl korkusunu a..Qlga vu:ruY0l"" Bu yasa. ctaYIlca geleeek korkusu, alUm korl{us1ll duymadan, vtcdanlDllZm sesine gore harlelte,t etmemtst, devIetlmtse yardlm'~::l olmamizr saglan:tl§., yB§iflm gUV€XU,H3!si. verm~t.ir. ~ ~t~rafgl bnrada hemen '!btl" va1.z sesi bul UY'Ol" ve ,s,ijrd ttrtiyor:: 4:Kl en tmernltsi de budur, gfink.u o~gilt ten a1hl1p devlete yardtmCJl nlmamn eesast olbmd 1l .. Bu kararlarm uygulanabneee~Unh de yaltm ~e~mi§te bolca gOf= dUk .. ~ itiraf'Ql. EIdln~, itllaflarml yaptlkt:a.n sonIa kork= 'm;aY2b b!Gl\~~.lylo:r:.
~'tnkem1.~l bnlmeye~ Ylkm ~ya call§~n, ul usal ¢eger·le'rt~~ze clddli kast gUdere'k saldiran bu ijrgu tlerfn ntyetler.l V"e arsasmdakt gU.~leI' kestn olarak b&ll.l1ylt@'nb1!l den- 11 zal",arl1Jl bu. orgfttu cokertm,eye caJl1jmak, elemanlaruu, ,si1;a]]1.a·nnl. "akalattnak hangi mantlg& ,gore sue ve ahlakwzbk OIUYOI? 11 itIraf~h ErcUnc sav unma k n1itlyacIt11 dl'Uyuy(l't.. 'Y,aptJ.gl!.nCialtl kO!rkuy,or. tt:i.rai'Ol. E,rdln,~ ~ ~rtdt e'Bf~ ki eyle'mleJ:'ineJ o.l'g~i:tlerine~ yandqlBJt'l:na, es~d dftl1:ya-:31n.a k.okten d ilpnancllr v~ kin d uyu;yor ~
«Bun U ahlaksu:; _lk.~ onursusnnc otarak nl e. eyen lu...' sanlar ·~tira.f'la;r[n kendllerlne ve tirgtltlel'lne ne a, nll buyuk !l:lUa:rlar v'er@bllec@g"mln blli.nc lnde ulan Marksist- Le~,
I
nintst cevrele:r v,e o nLa rm des,tekleyt~ilel'1dir. Alt.! bin ki =
~m.tn ,~ldlurtUme8tU'le ses '~lkatmaya.lLl, Insanlarin ]5~~O kl~iI. ya_kala;tlp,. Hi-,20 eylem ortaya C-lkarttlk1 msantarm H,lld ilrtUm,eslne ka;r§l ~ktlk diy,e blzleri ins anhk dusmanHglY~~!, ihlEllne,t ve ,OnlrrS1!lZ ul~ a su~lamSlJarJl ~jolr 'ilgint ve' du§iindurUctidUf., Tere! orgu.tlerl iQ'inde yer ,~lan inSaIl'_
l~nn but t Dr sa~mahkla;n. bOy-tilt b,ir c'~dJcUJet.le soyleme'''' le!Tlnm, ~1t·lnda. yat'an 'QTedenler-l ne kadial" 1311 anl~orsalD, onlann ,a,vuk.Q tlanrrm ve ba¥l Cwrelerln bu tOr y,akla.,-· ~la!'ln1n a.l.tlnda. ya·tan 1l.ede.nl'et1. a~lkla;m&l~t:a 0 kada.r zorlu]t c,ekl'yoIum,. ~ Sanki 1985, Ylhna kad;ElIr biI devliIn~l ,ot!ti t 'l'Qinale "er a.lan blrlsl de~nl' sanki otuz y,lIlmk aesmasts V'C ga.J'retke~, bLr :p,oUs kon U~'UyOI ~ Mahkemelel' bunliar] tUnlemek E-'IO' unda kaJlyotlar;, Brlln!~l;Il cUule.l'ken 'y~r~ e.l~laI :tnl~ C1:U~fi;n.Uy.O'rlar; !.~]!erinde b,1r lbul:lntl dU'yd uklartna Inanmak J1st1.Y\®iJum.. 'it 'r.afc] blltun ,ge~mi"lnden . armnus, IOJ.evl.ete yard'lim ~tme' He l~e ba;ljla;ml~ ve devIimoi meslekte olmasa bile 1t~r.af';:lhk y,ol"yla ,.ttb~k. sorumtuluk n~'Ktal:arma 'gelm'ii.§t:ll' ., sQzlel'in.l buyftk btl s,orumlu.ll:uk:];E\I ve 'ytt}tsek: btl' devlet 3)d,~nn edas.1Y1a ,siirdilI'uy'O'F: ~Akslne ']nanmak:a 'blrllkte nsamn aknna !,star lstemez 'a vu'" \ kftltla-r :acaba bu. msanla:rlu d'1li§un.ce~erlni. p:~;ylqlp est.! ,onamln, yil1,elenm1esinlmi Istiyorlar' da,u'n.ces1l .geUY(l(r. fI' 'Ne yazllit y:a da ne 'hoij.1 ~'r2 EyUll on\ces·lne dli~m.e '" lstl~ yorl.:ar;' suelama.sl, COlt yul:rarlardan :eh§~g-ya,lnerek: 11),:[r iM,~
'Iatr;lnJln agz].na 1bUe gJt~y'or.
DevfI;.'m ecUyor: '¢:1~2rl8 saym.b yasanlD yu:rrrl1.1 tige gitrm,eslyle' birUk.te hemen her hatta telev ~z~on, ve gu'ete]erId],e ~'litiraf~ btr San'lg!D 1'~h~anaTl S.ODUC:U, ~u k.ad,ar 1\:!f.Jl! ~.u 'k_ad,ar sllah t,e~h1zat~ dHkiman VS,. Ie u.~, geCirUm!&ti':r' ,e'~llnd'elcl :a!;lkle.mal1ar.l seJredl'yQ.ruz~ ekuyof'UZ. cok. 'Y~·kIn ...
jrtlraf.Cl11km.Bsleglinde ya.lnlooa h1sanllk Ion u;run un
108
~igll,'enme&1. ve yaJn:lZe& in.sa'lilik rec.et.esinin ,Ylrtllm.~S][ OOZ; kan usu ollin UyO'f; bu var. Bundan ,titesi Ole var ,; Itira.fOl-' hk meiSlegmde itlirtd~ tendl insacllk on urunu 01p.emek 've tendi iDsanhk ve~etesm1. Ylrtm.ak ~orund: i_ blrak1IlJOI'.
Tendl tie su,~, 1I1etmek Ue t:ehdiU.e suClam,9.ya ,Ior],!:ru malt. ar,asmdakh mesate ~o,k, mu usun, sanmlyoru:m. Sue~ la,mp mmln 'tabUye ea~blLm.e:IK.I' ~ucJJ,~m~d~gl zaman he· .. pliste 'tu:t:mak aniamuta g.eHyO'I'; su.;lamamayl c~z,alandlDD. bir rejlml zm dU,Un,tiyor1!lm.
Bu' gent}, P:lS tane>dJe r~n.dl,ievulitl\~,tiil g\ene· a:rkadaD,l.I[ln JanIna; oUsle:r-le glt.t,ig1 ta.[+uilFde DIUmden kUl'tul~cak.tSa ve bu yasQ. b.1lk;m.ti, oluyors.a.~ toplumun te'll\el deg,erleri 'c:ldd.1 bIt blg1m.de Ogu.til 'Uyor demek.t1r; bunun, /an'laii],aea ... ihm CJm1"t edjJ'iorum~ Ttb'k.1ye. illrsanllgu], temel deg,eIle·r1:D.t t'PgUtmet istey,enlecrl_ b una m.renenler olarak Iklye ay-.r.1- llyor., ,Bun u s'o;reblll,orum~
!small ,A:yar, eD, Jaltw. ark,a.dallna btl' pasta:oed,e randevu 'v8T1yar' VrfJ: buraya, pollsle'rle gldlyor. AIrktu:la;lDID 'limJer,me poU;s.le.r geU:yorla.r v'@. Oyle. a;nlaljlll.;yor II par,i!l.laruyor, 1rsmallli Ayar;. en y,ab-.BJ a.rkada§lDln Kendli ,kend~sinll ,saga sola vurd ugun u ve bcr~leeo· Y'al'alandl,gml .1'1d[,a~' ediy'or ,. Bu
• ho!ttmU Ismail A:y~r' lIe bi tiriyor.um.
. BHtJlii V'I& billme.dig'i hel" konuna konu§uyo.l", V er d1j; 1 iUt ls:mi ak:t.~r.l]lOrum. raNaSu.h. Mit:a.p: Yalta-Iandl. Denim 'bu ~ahrala dlrrek. bir temasim ol~madl ,am~. bu §Msm, :De'V~ yo~ o.rgll'tU;D~. t.ek adaMI. old'ugunu.· ij,r.gU.t i~1nd,e.kl ko~ n ufm:alardan d uy,ardlm., Size ba~ka slyaset'leJ 'Nasuhcuj! dlerdUer' fA· Si ttln ~tha.fQd.ar tmunden.. dl:uy.d ug'u ne k:adaJr-
- ..
i~ilD, var.,s~ ber btrl '~ei:n ayn l'Ur"fla;rda bul unuyer, i.slim
.sa.ym~sm, s1irUy.or;; bllt&.ya almil :ge're~ln1 d 11ym uY'O(fum.
da kaYl tOil uyOJ:' ve OK-lUnaya ba§llyor; It 19191 Ylhna kadar bu akulda okudurn .. Bu oku'lutl. li·ctincti ·sunflnda Iken oJ.tuldan ayrlldtm. Okuldan ayn dlktall1 sonra Dev=Yol Orgut'ti' adma An1t~ra R~Sltijy ve Ferld.un QeJJk M:a"hal1e'lelrfSnd@ birtm sorm:mluluiu. yaptlm.. Dalla, sonra ifle Anka..r~}Yl terk ederek l\(811atya ilf"n,€', oradan Slvas tUtl) 8' ve en sun olarak da 1984 Ylllnda Igt~nbul :tU"n:e ,~ittim,~' 'U arada drgft t adma bir cok ~:sJlim~lanm old U.. Bunlft.'l'l ifa,d!emin Uerlkl sathalannda enla t'IalCag1lU,» Anlatlyor.,
sa;vunuCllIlui'unu :,va.PIY0 l': .. Ismatrin ~tlr,atla:nna. gore Thr,e,.=; !lim Se'v.1ml1" «De'v-Y;oI lB'r;gtlUln.in Qynen d,ev',am ett~:fH= mesi gerekt]giu~~ lmrsam ,alaJ)jldakl ve ,leh1r1erd' kt O'l'"2"ijt= lerin k,QJrunmru.'SlDl;. sJvu.n.uyor" (,i9) b ahlm e'e.vimll~1 ¢; -aner Akiea;mJll H\n'g8.,t d~lltmal{la suCluyoJtt',.~, SosyaJ~2:m ve de'm'okr,asi .,.1 bl ken uW'arda Ak,cam'ln, do.SlittneeieTlnJn 'iii devrbnden vugecmek o~dagunu, Vi!' 'yapllmas.l ger~ek'en balka ,ttnde'rllk e deceIt Sllahb Mde adel~ te.'rneUnde orgtitlenmek %> (l1]Ol.ugunu Uerl sitr-ftyur. Kuria:rd:a, kll gerlU~sl we ~ebh~'h~!'liae §ehtil" gerlUaSl 6r~fi,tlenmel,er.i 'D,le Delvr1m.c i - Y'olrun yenldeu 1M-a tIln'laSl'l'JJl ls,tly.o.r~
__ E,klenecegi tti-:den d;ar(tlardaltUl!:r.tn '~Ig,unluf!u Ibrahim. BevlmU'nln i&'dribJle,rlni s!!vlmU. bu']uyo.lr'~ 1,8m~11 bunu ~ij,' ... Ie ~t~raf ,edly,or: t'BR~lan~~ta., klrdald insanl8\'nn bUvtUc c,ol!unl1U~' 'ib,lIt''Qh!m Sev'~mU den. :van:~ tavrr koydu, Ben., :Sl'asan 02l:dUmaD. Haydat' Kayb'aki" Aybftl1 GB'kve~~o~lu~ All-, met PebUvanll 'isle AltUj: T~D.@f' Aqam'ida:n yana t~.V1lr )joyduk. Fakat y.a.pI1an 'tartl~mm.lar ne ttcestnde b{1,v6k ~ogun luk merke~ 'komltes!nin Qllmadli1..nl,. ,art~k' 'merkez~ kl'alIalla'Mn, a]Jnamaya,cajul'i ve her Dev-¥olm, milltanlnrn
117
Istedigi b'lg ~;mde da vranabilee·egln1 ve GeriUa BirUgrnln da,gltllae~~lm, ka'bul e'ttUL» ttlra:t91UUl i,t:lra,'Ual"lna go,l"e dagcia Devl'imci Yo,run orgtltsel va rllgunn. sona ,erdlgln@ ve Ana GerUla. Blrl1illnln clailtlImMlna kara~ ve riliy Or.
tsmail, i t1raJa doyrn uYOJI' ve ttli:I",af' lcln it1raf yaplyo:r.
Mallk,e:m!8 tutanaklarma da ge~h11e:n. 11l:1ra!larl.n~[Jl gt)\re:p. «Eral o.umrey; Must:l!lIta OztuJk,~ MUb:al"flem DU~Q{va-~ §,lnas Alu;ay is.imll ,fJalu.slariJ. diror ve bu ~ab.uslar"la ilgIli olarlitk ~u, i Urafl yapIYOI": G:'Cun tanm bil eok ,devrim,eiyi. lta tlettilln1~ cezaevlel."incle aQhk g:r:evlerintn yapilldlglnl ve b"r Qaik devrlmelrrln oldugu durumda bOi dunnmamasi gere'ktlgini ~kencecllerin ve (B6.~C,Ug,U\ ,oku;Y;8,;m.il.YOl'um:r. y. it. ) tdarectlertne kat§! [cUdttrme. ey.lemlermm ynpllma,sl gere'ktjglni.. bunlann gt)z1l.n.i1n Kor'kutulm;aSlLn.lfJt gexektiglni l~H!'arla belbttner.l Durm,uY1or ve i'ttraJlarlD,a ,c:leva 'I ed~,-
fttt;81t'~l Is,mairln if',a.de 'tutanairlndan son ak armayl yap'iYQru:m. «Soruld,u.:: Yaka];andlktan SCinta ya'pllan SOlgulamam netlcestnde TUr,gay Jlod isimU Ml\iunut :lVl'emdull 'Uyan, Ue ,orgUtsel randevumu verdtm, 0 gtW giivenJUt ku.vvetler~yle IQa'pa I !a.stahanesi l~a;r,~lllda butunan Qapa Kti!m Pastanesine gtttn~, ve ben bil' masa~tja o,t1l1r'maya ha§tiEldlm. Sliul.,b tam 1 :l.Otl srralarmda pastane 'lJ~'e"" rls_1n,e MahmUlt Memduh Uyan geld! ve benlm yaul'ma gelerek oturdu, Ayn anda. giv,enllk kuvv,e,tleI~~ ~dut; tesllm ol, k_lp'l1'h'{l~ma:' dJlye lka.zda bulundJu.];alll". Allcalr buna lr',atmen Mahmut M,emdub Uyan dlrenm@ye bal!j];adl ve ,gti ~ venltk. kll'VV'iet]eri He arasmda bogu~ma gegt'l ve b1rlik'tle me'TeU venlerden. a§;:ai!l,y.a yu v',~-lan,dJ.:JL]·aI . Btu sirada kaf'0.·sun ve sut klSmmll vU'1'm:u~ o1.dI;UT. Ay.rlea teslrs~z hale g:etirl1d~ Ii t:m.1de ato, ~ bln:e'I'k"en yine aynl §ekUd,le m Ud,Sil'hale 'ett1 ve otonun kapllafifi'a ve ca:m]&:m'lDa vUl'ldu~ Un durumu 0 zaman bu unan tUm mu~,te'f1]e" gtj.rmfiij,tu:r,.11 (21) Hepsi bu kadar, tl_r,a!~l isma11P1n i tj;rafla:rlnl burade bjie 't1Iiy,orum~
'JiIi' *
B.u flJdam
a a ttl arkada§un,;
sa ttl 811 tin, b ir 'tepslde arkadasmm kanh, kes:; k b;a~in].,!.
Bu adamm aJy;aklaru:u:la d.o,la~l:wor korku
gt11@:'esci gibi ...
Kar~nhk bjt' SU ,~i oi y,a~liY'OI"
bu adam
Gune~ batmca her ksam
klilklu lmlarda kar'lsmm d onunu :sliI'tiy(Ilt'r~kj' p armaklarmm ueuna bastp yiirGy,~rek
«,·'~,J]{,aland~ktan sonra yapdan sor'gu!a~ mam neticesinde 'Fur-gay kod !simli Mahmut Memd.uh Uyan Ue 6rgUts.el randevumu verdirn Vie o gan ~iivennk k.1l1V~' v'lNlel(']Y la beraber Capa Hastanesi ka,[~~lL~lnd,a bulunan Capa KUhn Pastanesina glttik ve 'ben lrir masada otuF'mfIJya b~~lad 1m. S,a~t tarn 13A:l 01 srralarmda pastana i~l,n'lsin~ Mab:mu:t Memdu'h U yan ge.ldi V€ bentm yaJlTJJm.~ g~],e'rek 10 tur diu , A"y~
n 1 a:nCJj,a guve:nUk kUV'Vle.tleri.~ jdyJ."~ teslim i o]j k]p[ln'd,~mai diJle ik,atzda buhmdular. Al'~J~a:t buna ragmen Mah'm,ut . Iemduh Uyan dil"~nmeye baslad; v'e gij;venlik ku,vveUer-D Ue ~17asuldaJ bQguim,a ge~ti ve btrlUde me, di vanlarden a!jaglya yu varianililar.'" Vel' bu srrada kaf~s]Ju ve sIrt Insnnlaruu vurm U§ oldu, Aynca tesirsiz l'lla~e getirn.cUgi halde Qtoy~ 'binel~keD .:vim] l1YD.1 ~kHde miid~ha]e etii ve oeonun kap'riarll1:a, ve eamlanna vnrdu, Bu durumu 0 zam;tUU 'hw unan tum 'mn§t~riJ.e.r gormii:§tilr .~
itirafQ'l· $,s1nsi. ,fli'2a:ga Ge Zm't~ . Yar,ama,2itk YO'1i:
K IJrtfl {lac ulcZanl U@1ntuyt)r B'u,Yukierc .Haber Veri.yot'
-
1-'
132
.:.11
letin ,emniyet kuvvetlerinre; Ada]'et"'e ve her mnu tis,t yarn kU_1UM,ilIDa g,onWlw yatdun].arda 'bulrnan» ki~i V'I! turu olarak 'tanEmhyc(['., KeIIJ,an, :B'a§a~ De':vlet Ba~kam Orgenerat Ev'~ ren, devletl. ve ad'alett h~n.i 'list yapiL kurlllmu QlaFak: seren bu m:,edb,ahta mutlaka ,a,cJLyordur; ~ILLJku d.uymu:yorum, Klzlit1.ertln~:r' uas:tnda. trtl~ttmreJe baijla,y'an bu bey,~z r~o.-. cuk, htUi ve arada blI soic u Bij~c,tikn,er kulla,nlyor.,
I' 1rat~1~ tekn'lk ve blyolojik ,anlam.dfa bir pi,~ttlr; ki§i~ Ilk y.oUan lltapwl g'rClFfini1y,oil\ En co,k kendls,lne Ib,akan be= :yazla:rdan O,·r'k.Uyo-r; onla:rdan Ur.ke,k· bir ll.ayvful tthl'Qnden kaClY'Qii[",. Heme'll Jlu2aldr~riU ·f\els.ll,~rden bir1si:nln" bun un ,ila,dl I',tgp:ra.k ytyen. soluk benizU geveze o!abUlr·, eteklerintn ark&Sln;a s-a.kla;ruyo:r.
'(1i:,32161 sa(y1!Jl. yasa.dllJlo. Yfirarlanmak h;in ven:Ufbn (U~ lekgede de braUn tUtUn ,gib.n Or dOlnemle~ g,eleeek hakklnd,a hi;;; b'I" g,aranttllllD ve dev'Iletln resml bIT gttv'@'Drceslnln 01- mamaai, bqlmdl.,$t.tt e.:e~en olumsus olaylar. o':r"gm.'t tlY'Sle'li tarafln,'C]ll1Jll'l sa.ld.ll'lya Ug-raYlp dov111mem, 01 ilml,e. tebcht
· - dUm em ve brnnlar'ln i1Z;er~mde olu;turd.'ngu :psikolojllk ,et,~ kUe'! benim, te'l'O,!' olt'gttt]ermden en kan.Ilsll alan Dev- You. orgil ttl!. Us olan m ilcade'lem.dekii. '~Qra,rld],glml za:yl.:f1a ttl. Ama bu durum asla bewm cUI~,una~ler!mi d,egi§l;tinnem1 ~tlr,"D' no Burada ,gegen «mU"cad'ele kall"&l'llllgll!' tamlamaSl da btl" soteu I~illd;[f'.; iUtafQ.~J ba.x:d.shanede bu. 'kadar k.O'ltUY'O'!·~
Hep.l k.endismi a~a.glll'01f' ~ Hep klend!smt t:tl~Ullu ve gen§m.ieml·i goa:tW::IDek 'tstiYlo(f ve' g-Or!UYO!l. Akt.arJlYOfom:: ,«Ki§iUgim.1n ve d3I/vranl§la:nmm yteni §ekill-enm"eye b,m,~= la1j:,rr;gl 'YR§larcia eid.dl allevi soruntarta ka:r§:l kafljly-a Ind g. dim. Bab,81, ~efk~'t.tnden yo.ksun olaFak b1iyfjid'ii:gum bu dB-, nem, iivey babamla 'ben-1m aramdak] ,~a~ma!a.;r ve ev-
de[d h.uzrUl'wzEutla g€~t1. 01'umlu blr rehb€~Ukten y!o'ksun. ola.ra1l b'U.yuy,e:u ber g-eni; glbJ ben de Use y~afJJ. tinrtn &Dnlaj;nnd;~ kencU, :et:yaklanmnl o.ze:rin.dJe duramf9.\ya:n" baglmslz kl§Utgl yetel1nce geli~e:m1§i bir1 duru m una g~l .. mi§tim. Denim, tOiD gltt"kQe huzur~nmht~an aile ortami, an-
:1"1 oian, m utlak Cl,e~~rle:!'i kabuUenmeye ha'Zll" olma, 80- I'Um[.U]ut dUygwun.un ye.te·!in.ee yerle~memt~ IQ'].ma:n glbi ba.zJ. o~elUkle'Iej keru:Umij Iritl11d Uiumn kam tl~yabUeoeelmi ,5:anm.tIm, bir ortam, ,otgU t ,~.rtam.l'·~ k~r§.l- asmam ekl1en'inee ka9UllllU~ dlye'bileee~im bir sonuea teror O,lI!"tamms siirijtlenm~,e. ba~lacllm.lI (*) D et~.'ett tit!etrne' d!t)nemtntn arkasmdan !ri'lI'y:~tlatl OZiBrinde tl tre:yen9, grenl,me~ :m.ia blr «benj,i Rnlflltmaya '~aJ],'lyor~
;ttlra1Cl!~ k,&nrLiislnl sa v;alh alarat. gHste'l"mekten haz a 1'1Y or, Za.v·a.ll]l, Q'ld.ugundan k,u§,ku dluymuYOTum"
:B];1' ba~ka l't;iIaf~" Tilrabl K1v~ar" 3Unlal"l itirl:;ti ~~UyOI':: «Ben buglin ne sag ne sol. ne de 'b~ka blr e·titet ,altlnda yurijtu]ren slyasi mUcadeley!e yo. da terere ·~aI'P.JIm. Cij:nkii b. enee poll tits. (lrevlet YOlletme sanandrr ve baDu da 'anc;~lt :,eterH egiltnn. y,e ki:U tUr s~viY'res:~ne ~r!§mt§ insanlaI yThrllteblllr. AgnktH· kl bugtin ter,tir orgot-
f~) «Tilr-kiye jd.~\: i grL\d.i1mlu 't~l:'Q.r 6.r,giltler-:i:nin ~efle:rdnit.l slStetnalilt. !i·ekjld~ tn"mm:ld~f'rchk1a.n tetor J~'Y1emleri l-!;ln kullanabnec~kleI"i Bl~iUete: ·tam olarak uygUll g'~n!;lerden 'biri o]arfIJk. btl. th-;g6:Uel"d.etl en kanldarmdan "bb'i 0] an Dev-So]l orgtitune cekllmem 11JJ~ de zO\[' olznadi, Xendimi kaIutbya bilecek bir alan. bulrnanm '!ile ben! h UJZUI'&UZ: eden 01 um~u"Z~ ~'eV'l'e kc~u] .. larmdsn k:urtulmaru.ll .S1~'Vincn we gmC.lilin geti'r:d i~ i 0 hey'te:canla ~ir gB Ie d~:rt elle SEU:·;lUdlDl. Orr gUt iJ~inde normal ~~"v1'l'e .k(}§UUarlnda g:ost:edlmeye·n bir ]tib~t gosteI'ilm~~i. ve kend.wti. bir ystijkin lib1 g:ormetn S(l';I:1'U(;1l 8i ttik.g~ art an. bir ~ekJJde or .. · gUte 'ba!'la:ndIm, K1S~ birr siira ~o,nra 5rru:t igind;e k.ii~iik de 01- sa bir' l'tariyeI" edinmem iOfiUCU gelWli~'in s;euel sorunlarmdan
. 'bi"ri olm 've o~eUikl,e- bizlnr Ulkellli zds kQl til];~l ·koc§uI1ar.dm otJil"u old.uk,-a yay(gul rDl~11 o,zguv:en sorununu bu ~ek.ilde ~oztimIt)y'OrduiIl1L;. En azmdan ,oJ/le: saIJJJYQJt"d:um. Belil1dc s:ilah . saga sola emir veren 'bb:i ~'18rm~ ~~nki ger~e-k y,fl.:ismd.a soruml'ulukbur alm:l~ birt ,gibi haz ve sev.inr~ dUY'uyornum RfiY']~ce ir;' h u.,
i,tt~'ai.~:n paradoksu: 'Y,~samllU'nll ,s,Q;ll'dU'FmBlt lCln ,iti,= rn1J;l 01 uy o illil ar. O]tlLlld.an an olume y,~kla;l~Ol\'lar.
MEP V'e' Olk,u.eu l{,uf1l1 uljlu :idd'ianamesi~n.d~n ~k.ta:nyofum: ~tnltijcu ,glj~l~ yanhs], ve Sa V'Cl.ll,glmllZ.c;a sorgu.lanmasl ,s.:EIl'RSlnd:a 'bU.y11k bil" pi;:ma,lill~lkl~ tt3rln, suelanm :jltliraf' 'eden, dabe. so:n;ra tutnkl u bulunduju ,c!e~~eyt hueres.l'fllde kelld isiId Mar,ak yaJi.~,:Hllfia sen v~['eD fl~ E;y]:U] 1~6;2, dc2umlu Beldx BagtJ]l, ilgin!Q antatum ~ynen §oyle'~ tU:r,,» Bu ,tlgtn.l~ anlatimdan se~m,~lel'\e k@!.ldru,gl y,erde'rll de:vam etl~o.r1!Ull, ~Eu Gallsm ba~kI1 .. n, otmasi ve bbilm, de bun:d,:iUl ko:rkup g.'etin.m~tJJftz ~,e'b~'b~yle: tUra~ ,edemedlm", T~lb~n.eay.l a:hp ,a~~ll gUn, tarif edllen d iktana gl1tt1m., Bu.
- ~ ,
sahsu. daba once ·tanlMly[ord. um, aneak d'ffi.kk,anuu. 'biUYOft1 um. S'o' eu olup, olmadJlIDJIl da biImiy·ord.um .. » Katil Beklr Ba.gl yalnlzca bit' dUkkan ·bn~ynr-,.
D1l'kkandan ",celiye ~triyor~ ¢Dlikkana, gitUm, ],9[8- riye glrdim ~ l.~erhle it! k~! otuFuyortl n, "Diikkanln sa'hlbl Ittm I di'yls serdnm.» Ke. tU Beklr gell~tIT ve tub$~fleci Meb·= 'met B,aykar,g 'Beitlr'in 'blr katll Q'ldugunu bUrn1yor';: bijjyIe bir durumda. Mehm.et Bey . ben1m ev.la·dlunj ·cUy[e ce'V~lp verl.yur. Bekir Bag, sonradan,. it~If".f ediy[or;. ~"Dtlkkan sa ... Hlbl k.im~ dly[e sordum. Par~a .k:asa:nD.l.n ,llrk:aSlllrJa1a" Jan'll me! Sa ~e kmecesinin arkasmda oturan, baaa go[.re sol tararta clan ~ahls. 'bernm evlarnm' dedii-, aYQ~·a kalktL,~ Bttyl~. 'btr d lU'u,mda, kS!.tll ne ya:pat; Mehmet, Bey III snlrn evla- 1d!_lll1'" ,'Uyor va ayaga kaiik:.ll,o'I~ Be:kir it.lraf [ediyoI: "A.ya.g,a, .k:alk u, B Ull'i'un rUlzerine tabaneatm beHmdenl, gnmlegi ... mm altmdan ce'k.el'lelt ate; at ttm, suranndan tan aktJ ve ye,r,e' d u~t(L;t .Ka·UJ! B eki I' burada ~llu:m Uy'OiF' ve devam 18d!Y0l"': 'l,Dit;jdnce de &'~e'i ettrm, Blr alde onun ,ya.nlnd!fl oturan ve benim kal§_ma deck gelen ~a.l:us~ ate§: et ttm, 0 da karasmdan v UIU l.d u, Y ere d.u~unee en un da vucud.una bir kao· el ,a'te,§ [et1Hm .. MermHerlm oiI",a,da bUJ[tt» Mel"nllsl. '!ll'i'itlyC'!' ve o1.dtirmesi. dU:EIUYO!'"
!~in ana biI [eI ate~ ettim .. :; itU'a.f~Ql .Beklr Bai'~'ln tUrd ... Ianna 'bur,ada. son v~rlyorum. ,ttlraff:! .Be;.kir~ mahalled.ie. kO'mutanl Emir'den .korktlllli?;1IlI 1eh], gldip MielullJet Bey.'l \"8. :~n\k:ada:alnl O,j[iOUrt1;yOi,-:,. Solcu mahallesinde kDrk'tugu i[Q1n babata ~M;l ge~,[~. ve kaduu old Uruym .,KorKutmak. !~1n [on. ' dlort-on'be~ ya:;,w:da bir oacug~ a·te§ edlyor ~ Ve til tl:md'€n kOlrk'tugQ i91n Mamak"ta kogu,iunda ,;U;111 ve olii bulun ..... In uga .kay.1 tlBra ge>,iY,()1 ~
t:Ola,ylar 'bU:tUn. hlzlyla :sttrUp[ giderken. bu;gfi'nk.il e~\im.~.e tanl§tlw.. .So1"uml ulus d ny[g usu Vie ll1r takim ailevi.- sebetplel~ 'b'enl sllahn ha:r[~k.l!!t'ten. tamamen U2aJ;tha~t·Jlr,m. Kesinllk]J,e· ·~lrtlk. [silaDl elnne almayacaglma Yle·mln - etmi{SUm., 1979 nhD1D, MaY1S'l'nda. ba~la.,yan bu tl§j.sel~ dnygusaJ ve a:Uevl karar:nn~'i. evlener,e·k, hem ik.endtm!e hem, die e,sk:~, d,a, ... va arkadailanm. IIsp'a t etme k, onlarm da ,oxt'll.k benden ke,ndUe·r Ina hayu gelmc-yecleginj, 'anl,ama.]al'~n].. :lis,t~yo~d.um." .Nurwt~h 'T,e·vflk .Ag all. S:O.Y, MHP"nln it!. :afQllarl ua . :nnda iinemli 'blr yex tutuyg,r ve b,I:r ki tap, baUntle. kaleme ald:agl It·1raflal'lnl.D «son ue:~ bolllm.Unde bunlan, 'YazlJOf",
Fakat na ya~uk, :i:tira:t~ll IN'urullmh ta.d3J.z 'btr .s,u'rpr~z,te ka'l= ,~llil~llYor ~ ItlraJf scUyor: '~N'e varkl evlen,ecegim, dqywul" d U;yulmaz ilk: ba~'ta benlm 'ilku~n Cllm;a~a V~' clava kon.u ... sunda yetl~meme 5eb~p ,clan ve ,eok sevdil;bn, ~11~lbeylm (!.) Rel'J®p' 'Q,~tij:rk l~vl~nme karanma kar~l JCJktl1.,~ (]1), Re= eep, ,KurIlJU~h l'ln evten mesi'n,e, :ka:r§l elk~r.1{en 1(~reelldlYe ... ka,y~'iin. d urumunun iyj, olm.!cilgJlllJJ., b Q~ge:~e bakmam serektii~nij bolwede ve semtte tetri ben ark;Baafi kalmadlgn =e ni *' neff. sur.lyor V'@: ,Nurullab. d~ evle:nltse ,ot biJlgeutn d'i.i~m~ te·b1ftkesinde bu'llilnd ugnn u tdldla» I edlyor.. Nu:ruHab. Te:vfllt'~ln .mutlu b'il' ,yc;v'a kurma. lm\rarJl, lie, MeeldJly,ek~y:r.d'ekl cievlrim,cUere mezar ,k,lz,ma f~i bil" ;acm'aza girlyo:r; Tevf':lk evl.enir ve :talunna 'ba;glamlsa Meei(Uye1toy'dJe ein.a"y~-t ;~b e-k . .:m!ni kim yin~tee ek? Ka:tiller ,e;blay'(H;.!Le·Iinl~, dJah~ I~Olk, g,~ee'lerl t~Drlal,.
Te¥,fik:~ evleo,ecek;. Rooep~, cma,yet :la1t1yof." Tevfit He Tevftk.'l y~tlstl['en R@cep' 9:a.t]j,~lyo:dar::. Du~.e'fili ve Q:8!lkt'U.o edHmi~ 1 tu:Ellil.arlnda Tev:flk. Ag,a,nsoY' but 9'a'tl~maYl da yo..-' ~:ayQr.: -«Onlua 19·,Ht,',d.e-n lunrl ~Ufi'hll.h;:fuI'e,[t,~te. gh'medlgl-,
mt, 'bun un "anlf,IL'cht te§kila:ttQ da :S;YleV' almadlgu:Ql" ben imle ~w.. l§ln bir a'l1a.k~til ,olmadlgmJ. ,Sio)ile,ylnee 'tebdllite b~~ladll~r .e'~, Tevt.nk de ,altta kalmlyori «Ji:'§,te bu tehdlt 'be-' nlm d·e onlari 'tehdi"lt e'~m@'m1! ,kar~llJ.k1-l. ,smir harrbmJe' glr".. memlz1e~, OJl! Val detH~n kl~1_s~l elkrIJl..rla;r~, me:nf.a~at.la;rla I:lr"., letUmi~ itllvi degerln, ben.d"e ]f,ak o].m~sn)a se'J1j'e'p, olm:u;~1t ur" », 'YalnllZ i.tir~f9.1 Tev:Uk~ de ul v·i cte,~erlet yf1k:s'ek 've o€]['in Qld·u~bl icln hemen b i'tmi yO!',. l-Uraflarm1Ln «.g.i'n";i§1 ~ blU1lmllnde v-e birmei ~ ayfas:u]QJ.~ ~yedj[Yl.]dlr IcezEM3V:~Jdl~: tutukl U t:sld]ljll.m, 8tlt:\~ i~er.bind~ diy-or ,; 'btlntllBn r ul vi clege'Ilermin 'y1ok' clrnasmm ~~d1. ill aJdlgl. sonucunu titar,l,Yo]'uUl ..
A,ynea ya.lnl:2ica. evlilil1, neden1lyle '~Thk[\n tal't[~ma ~ij~ konusu d~g1l: duJivi de,g~rill bende yok olmasma sebep olm.u:~rt1lJr~ dedllt~e-n :3ootoall axa 'vermedJen v,e derbal, dlgv~am edly,or:: !iBn ala.;Yln Mdlnnan. ~~ta_nbul ffhe:r,aton Ot'e'li'n-, IdUe d,'Uzenlene:n. 'bafiln gece:$lnde~, ]VWp Genel Sekreier. 'Y,ar-
dlmelS'Jl 'Yla,~a;r Olku;y:aul, A'rdlln 'Esl ve btr'ltar; k:1~lrdn gecemn a.l'IdlD.a.an nemen otelde btl tQ.;e. Oil i:a;tl ,)len,dUerline '~alli5is, ed:[p: k~t ~l].n~E:al'l ve a.s,~nS!or K:8!I!Jls:mlUl b:a~nla &llah]]:. :n,'obet~l dlketek~ tEf\[ldl].,~ri. de iQe,!id-e bil' ka~ artIst bomllntl5ll3ulla saibahh~lfa k:adar. alem yap-m~htn, 'iilkucfr- 1 'likte:n. sO'guma:m:Ji~ rJlA~denlleltinden 'tJlrl.dlf"~ »' ,(12) :it;1raf~l TevflkJ mahkem·!' tuta'na_ld3.l1n~ ge~lr[Ugl Itlr.a11aIlndJl,. MHP :yi].r1L;et~.eilermln k~p\ll;ar,l ,sn~hll ki~nele ,tll.t,~ ult'ail",ak selts ,~!l-lem:~ yaptlk~~rnll. nerl sU!'uyor ~ Buna 90k eanl S1.1tl!, __ , ]]jYOf ve hap~shane d:~ ;geCildig] yen! yll sonund.a Uti, C an ,sdcll'~:tuun:~ ~oo;y,an~maY~i.lt'at i~Uraf~l 01 uy~r..
:MltP"U i tlr,lfi9'!, 'T,e'v:tik Aja:ns;c, ~ '~Jir i MlI'ai"£'na;me ld,ta,~ bl y,a~mJl~; 1sm1ni. a,e' «t$ir.a:r. ... Al'a§'t:u~,ma~ kOYUYlOl'. Se¢me y~pm~k ,~ti~le§lJolr ve b1!l call;ma !~ln d ll~U.nd,ii~iim boyuta y,akla~mJt~ d.ur.umdaylm ,;. ~e~memi. :IIDlr'la;naIIma}t: ge:fie~ini d uY1l.IY1O'rum~ B11:1" yerden b'a,b;yofum': ;t: H~178 Slkly6-, netlmm.aJen ,t\uee i·etrnmde 'v:~r' elan ,§,iddet yanb~;arlnea. bam ki~i'lierin hedet atarak bel1rlenip uygun, oria.m];~rda eylem. k!Ornu.'!m,fUH da ,Q!ogu. klez, g5riiilmiii§til~L Sillah kullan» ma:yt. l't.iyat ha..]:ln.ie geitlr~_n. ve halen yail:'gd;~nmak.ta olan b~~ler gi'bi b~!y,e:r.aJt:'~il! ve organize mllttanl ann rSo([lr~dan 'belir.ledig'imlzr bed.ef'],!rimiz1. cB;~rgul~dl~llm'lZ 'v~ ol.(lttrmeiy~ b~11~iU:hglml2ld\a ya'r,r6ulam;a~n Y~pL] an dOlSyala.rJIDU£d.a.n an= h~,1~!la;blllU.j['·~»' (IS,) Itlralcuun 'ibo3Uk c'uniLe ku]['ulu~unu ctili~e~'tm,em mtimlrun 'o.lm.u\yor'~ D'ev.am edlyor ~ «]3.1ll:nl1an: ara-
~ .
5:md~ '!c;u v'31 c:lrru;aye'tle~1.;I' jo SO'lll'nlarm i§ke'nce' eclile:r,ek, Y:al-
p'].hl~'n ve d aha sonra 'bu kut;unta :ya (lac DQgularak ij,ThdU, ... · rdl~n k~~nere basin taranndan uY'gu.n gor111en 1 stm.cUr'., M!snm v,e bizle'::rtce bedel' s:aYllU1:a):an!, aDe:~k. 'bu'lunduk ... , Ian top>l'uluk. i'terlsm:de b,tl' :Y~ (lao btr k~~ ~,lrl. flQ~eU, komiinEsMn. bnl un tlu;gu, ve bU~J.a[ln da tHm;elerl ge,:r'ektlgl dti§uncesl'Y'~,e~ masumlarr gozet,mede'n 'bilndikUeri o,tDbUsJe-, rt (Aok.a:.ra ve' E!mad3;!i katl~)~ml~r]J. gill:i) ~ g:~.ttlltb~(rl [~lT,ut"'" hanelert 'we loze'], ~oo utlan i(Balg~'t, Ba.:yrRmp Iilh~a! B,~r.\!l ''Ie H~Vll:znl, Km.hye va..) :sU~hll, 'taraulak eylemlM~ncle '0'] cl~g:u gl bli h,ed~fimiz (DlllmSlyan]:ara za'l':aJ" ver.ip 'ver,m,~yecegim'im, ,g'fizetID!etsil.'zm. ,sal t gUetimti~dl ~_Sp\~JIUama.yargosterm'e>y·e'-mt-
1,49
aille'm,le yapma,ya! korkuh i[aygl ve pa,nik. Y.fU'1aI tmity,a yone ~ Uk silablI eylemlertmiz<i aIt]l"ftllg-J::mlzl ve mez,he~ a.1r]ie;allltm-~ na dayab, 'topl umsat 9atl~~ala!'a don n~tu.rtUen olaylal'da (K. l\(ara~" COllum, Btva.s Olay'larl gi bl) m,utla.k ,su~ette btl' tara.1ta y'er aJd],!lmlz ve 'biu tara11 destel{ledlgJm1~, 0]m 1ll~1tUI'.~' Dh; ozet ltira.1f 01 Uy-Im.
~et 'EtirafJl aktarm.ay] f)uvtliruy,orum ;, 1978 Ylh sonunda ilan edne-n sJ~klyOne't1m - Ue bl-:U.k.te yen! bir tak~ tilt uyguluyorlacl. ltlra1c;n A;~ansoy burm ~oyle ~latlyor: ~~una gt~'I'~' 'tam kom Un1st 1lti~I, '" e k.uru)U~la ~ idlev]let~n gtavenllk ltu vve,t][erinden ta;rISlf~nz olanlata ~lkaye,t v',e halka deGllre edHec'ektl. SU~hh eyiAmlerd,en m llmtin mertsbe uzaltla-li1ds;calt~, 'b tr takim provokasyonlar tilt. ya.plla.rak.~ askerin, ra§1:n, solun. U~e'rm8: gitme'si s'aglanaeak.~l" f> Bun~;al,m neler olabUeoogi kO'Du,sun,Qa da omekler var : ~'Blzleridn istanbul iU~.nde ve o~elliKle 'hiId:i!im MeC!d!y'ekoy ve ~e·v~ res~lndl)e. karakul d u varma ve·, a. kal'akol yaklrunda btl" yere ~·fa§'lst 'polis'ten 'he,sap soruJ~cak-'TIIKP=C'~ 'y,®!.zlla:.rl, U~ie. du'varl,arnla. ~fa:;ts.t Bgret'm,enler ,sonUDUZ :gelcU=,ioD; glhl slogan ~ ar yazarak: b fjrge dl.ekile:rln v'e' 'kUfllJ.l ., :jlaI'lL1l seIa karp kin cl'utymala:JrlDl ve bislerden hi maye, ve bUg! is ... temelertne sebep olmak :n~e'f;trM1:~J(Uk.1- tU,fia. ,~1 'bir de sunn ,ekUyor: nAHP «Istanbul, tJ. BqkanlI~l 'ndan ed.tnd~llm trllgtlere g'(:jre Turkty<e r~a;rnnda bu tU'r hareketler y:aYilnh.t~1Hrll1m1'~tr!",.), itlra1CJ! N'ul:u~[ah Tevftk ~ en ,alzu1l,dan mert o~,ma':Jan ve coR: yaygnl btr uygulam,adan iSOZ. ed,lyor',.
SQ;gcUtnr De. ,s'oleulat arasmda bir de M'ertl1k aYl'lml V:B.II' •. MaraS Ka.tUaml~·nln iba§lanl1,elnda da boyleoluY'O'I'; ,s1nemaya o·z~n. gostel'lt]1.yot .. Camire 'bom'ba atll1yor ve yln'e ,sll)~eular bede'f gost-er.1Uynr., Du varlara Sll54~Cl sl,o g an. y,e.san btr t"ek solen d.tiJjtinliile'blltr mt?
MBP'11 i1tir,a C] NUI'uUab'-n It!I'afh.~~rmd~n 'akta'!Il'lyio~ rum: -tM,!'hmet ,(j~~ IG1l]~a'n. Ka ~rlfl!.k, He ya.§Q di.:rgl klSa. su, ... · ren dos,t hayatnu" onu .~]'dlu;rmek ve 'kad:nH. da komlnls't IDl alak tam tma kla noktal&.'nmlstlr'~ l; (14) T(l'r'k1ye Ozerlne Tezler dlzis1n1n i1gilneu 'kttalb n[na da sH~CJnti B,t.m .. @,k zo.runda kaldlglm bu. ge'~e'kteu tDym'er iirp er-tlc~ ,cinayet ...
(*) Ba1j'k,a bi~ ~a'~.l~ma:mda. Billen~ ECe'vi.t"illj H·~m;:;a.koy dan Hasan Cemal' e telefon 'ii.zerine teleton €-derek laabar gQndererek~ yonetimi plan komutanlera, kendisinin haz:rrlad;1 ~t pi~l)l,a.n l 11f!: y,asa tasarrsim hatirlatm asim i$-t,~(.U!ini goster.dim. Bu, Eoovit'~i['t lEy IGlirst Donel1t'de kazandlgl It.i.r~f;;l ki~iH!inJn bit sonucudur.
n i lt2anmaJe g:,sreJctigin i ,dtl§Un 'Uyorum. J'ti·ralf;1Jar1. yasdrthm 1ein i~kenc,e evl~ ri"n in ,~ilsizle'nnd'en ofne.'k~ leT V6 rm;le. gerej)ini. d:uln:t1JlOr~~m.
(~) TUl"k]ye~de <liede b iy~t:t en ~ok 51 Tevk:tfa..tl ile M arb;l. Donem nedeniy[e ortaya -i1klYO'f" 5.1 T'e'V'kifab ile M·.ar~Jl n';n:em"dJeKil acrlaela UgUi edeibity.,atr rUler dbnemlere bit" ·ha:ksl'zIIk. elarak alu,yor.
Bu Uti. d1inftmtn ild ortak a2Jellii;i. v:ar. Bh'incis,i" ·h~k ..
Ienmedik bir zamana ve buyfik Bl~ude; 'b0]dem,~ye}]leI'l~ ~e-'
E sma h an, lin~:o.;k: dtlekC!~ 'ver-i,Orr,. Oyle a~~a.§t.l~,~ yOT;' ,1£11 liU1St H ej~m' ~ t~€ y,a,rlama.a dile'k:~~le-r- venne ,raUgi ,hiLl,pis ~aneZe,rde ba,Z.~yor'~ E smahanl dtlekr;esi= ni,,. Binnci OJ,du ~e S~1ciy.onet~m Komutanltgl, ", skert
S a'v.c'hl~Jn.~, ve'i~Q'" ve 2,8' Temm U2 1.9'{)'3 tarih;i'R de V,B'rtytu".. Bu ai'lekQ~Yz J,s,t,anbul Sm-ty6.neUm K om ut,anltgi. Bi r N otu. A,;slteri Mia'chkeme8t.ln~e 198,3/1.99 R sa S Bar U~IJ ffe (JoriUii, rk'en Adana S.tkl:lJ{jn.~tim K om u.ta:nJlgt l,tt N'(J$u A.s~e'n Mtl hkemeAi~nin 19B',2/5,8, B8a~' sayz.b t'JavU3! iZe bir~e;ti~len da.v,a; tut,ana~la"ndan ak;t,uf1- ~folrum.: '16' H'aztran 1983.' ,tu,fih-z'nde tJOZ:alti'1UL lulnta.tm. 1.9 Tcem'mu~Jaa Emn~y,e,t, ,M'id;:U:rliLgj;'nae'n u.yrtZtbm. 2'5 ~ emmu2' €la, tutUkl(l,nd~,m.. Bu sii:re i~tn,de' ge'~, rek psi'k;o~oji1Gg,e'f'e''k, /udks.e,! 1§kenc1e.nin he.r tfJrlusiL :lP-o'Usie,r tarall.~da1:f 'bana, uygulQ;nal.~ ,Nolen a'e.g ,~aZutnda. (,{"Kz'lI sag el s·e pee ',ar~,g ~maa bsltr,g'rn bir
,K adu~- e rk;ek' elltU!li ri!t1tern,~ede' s'a,",lan'tro_"~ ;t Ox,ca ya.pllan ·i§,tencelle kar~l J,u,be'de bana Ylbte.lik' SUi" f e'~kll ~'mebil6.lce,k en k.ul~iln biT I;)Ulgu, {l'aJU ,elde tl'cie. _,
"
memtllerair,. "'ub,e tllademiTt o.lmaffl4s~, da ~'u:].tun a~dc oir go.:stet:g,ssicUr. t K,aai1i',.;,~rl£lek: e;J~tlt~H dtr6Rcte de sagla1uy,oT. E ~aha»J' «en "ktil~iU(! bir btdgu dahi elde eciememi,~ef'd,irfli diy'or,. KencUsivZe. gutU,T duyan biT h~li. '1:)0;1 i~ s.e~iya~rum", ,DO'8y,~,junda ¢.iltCule ve'mem~ im-
~adan ~mtina ,etme tuta'7i,agt" ye rli '!Ie rlnde duruyor.
TanSl'n AlV§,ct:t Dir lcOll' ,oocugutlUt; 'mg.hk.'eme tutana,hnda me:sle:l# ma;ranguB ,ola:rak: yazll'LYO'fo; Dosy,a.Stnd:Cfl ,Ada~a 8~k:~yfjnetim Klomutan~20t ,A8;ter~ Sar;,a.l~gz."n,a. verHmi§ ve «h4llr! i~t'ence ta~er:f bu,lun:rna:t~ to vie he r t1ct layakJan'm duya1 ~~ ,cturumdu.dz.r) i.la~ de'.'d1ti ta~~y;an, dne,t~e8f va,., ,E,ger' bu, d'i~ek~'ev.1 T'a;h~' sin A,~'p~at yazmt§8a~ otuma ve yazmaZI1 sQnfadan: okUl dlllndan ijjjr€nmi'~ O,l»UlS$ gerektyo'r j'" ,eI ya2ma-, It bun u g,f.js.ter'tyot~
Daha 6n,ee on a1} ,h apis C6'ZilISt. o!dugu anla§d~yOt. Ma;,hk;eme ;ta,yttlartna gore bu oen alla Hnit1 Kar~ un, ,a.d!;na ma;hkum lo~mu§' v',e' IOn. .a:y B'Ul~,r K ergin o.l,~'a;rak ,hflP~S. yatml...§'.i~ h;apisten. H!a:u" .l(,ar'gln ,olarat ,,~k-!UOf.
Tah.rin Al,p~"~T mah1ceme ldo.syas.lnfta, y -1 al'an ,Ad(!=
Y,£l§lU' A&a~',h 1.'~in de of:p~l'i !j't.e' iJ,ade 'Vie rme yec1eain:i»
it a (l. e €'den b~r' tutanat va'r,.. Ma~keme d08Yai5~nd'ab~u tutanaktan ,(t1!ri 'bf~t tIe Ya~',al ,AlI~§l·t'n~n. 'ida,?n;, I lca,ra- 1"1; y',(t1'" aJ~1J(Jr.
, Devam (u:1,iY{JfUm "~ 'llrJ E:ttm 1980 gtlnii. S ara,~\~
I'Mr,af:~nllll bir p~rr~d,oks 1ll, ciaha ort:~ya Clklyorr., - -
lieUl oz'[bek!m e;yID,eRl ~r.k.adailarl,bl1 katl ,lta!3'rlannl al~lklarTh;a'fkJen~ mahkeme 11 uta,.nlald;ar.lDl\lr. uY,gun 'bald ukIttrl 'bit gere;kj~~ yaJ~mr.,ma.k)tan CIa g',e,ri. kaJll'lJ;yO(fla.r ~ D~~ va dos,Y,tUnnd~n ;;Junla.:r1l okuya~IU1y'oIum,: ,« 6hnd1. 01, b(~l' yal[in mat1rtoo~, gilli ~ah§lYOf.'~ d.fl~m®cie if,adJJ!'ler verjjycHt',. Sa vCJl~nt :y;arglel ara ve :s~dlk Sl~!:vun ueu]:Qguuu yap·tlgJl. sa'hlPlerine yar,anrna.k, tein OlmadJJit ,~a1dabanbklaJ" ya:[p]yOl; :vaJ1t.a.1d~(fl",. Ve ,s1ZJ.e,m.!en sadeee ~;~'Thl'a~C:lk, hg:l l' be'k ... 11YIOI"" ,Ayatlarn:uza k~panllp y,al'v aIlY 01": ,; DUll ~Ime lllalJ!et ed,@nin yar.wn silzl ~~ t.m~y,aeatmm g",aran'Usl yok,t ur ~ ,Adi!
._. - ~
'O~belti' ba;t.a, 6r,gU tUm~iz TiKS o:~mak, uzeJ"le, balka ve (h~fV-
rnnetlere bilyuk 'bll:r ,nefret ve ,s:ti:uf kb:d.yle ~if3'~ldlrlyo:r~ o nun g02itlndle kend!. ~ndil. y~~anu:yla orrgiltfim.ti.~Un 01 iii'~ mtl ~aeta oZaeI;;1~mbjt1:r,. f'~t~ blmun 1eln d~m,eoe ve ;YQlumlara t!.ayaJ1. dA~Unce ve bUg1. lliar~.ntna!lIlil:, samtml ilt:r-i9.\~ml~Ca!Jlna, iinUnlilz.e l&,urlilY'QI"m Te.:k amaei, klendiSl m~ ®i~' II. GlKThneaya delt TtKB,'ya~, devrirae 'iu:r,a'blldigl be']" t urI ij d,arJ}'e'Yi b:u1i'fm'e1~t!f'~ Am~ natUe',! O"nu b.~It; bit gii~ TrKBt-'" ,nin elllDdm, k,ul"tarama.yae~kttr, T1xB, blU halitll cesalandnr.m.aktan, nn nr vie m u t'~ul uk Iduy,acak:.tl!., 1\, Bur ada, :~~m~d KU,leU.k)~rtan"m maiemmd.,€,n ~lk:f'Ul bu i~ef\e~kaele.ncUr,mede~
hi .. , ,. - ''1III''Ir -
act. __ C.r IF;Q£,umleme vax,.lu~~!tnd~ d,u;rm;a geregini d uyuyo ~
i~ir,al'Cl Ad'a. 02;bek~ eylfil!st ~eIgek~n~iln. en geU;m~~ ti,poloj lsm.:~ eizlyOf;" i ttrafA;1rJJ]'D i tban,ar.lyl~ R~:mzll -KUC'Ut~ erttJfnl~n. '$utan.aklara g"le~iLrdtt~ 'bertlml~mleler~" ,AdH Ozbek~i boyl!e' bir yere ko,Ym~ya ,y',ettvolf.Bu, nede,nle '~u '~a~mamln Ad]) Ozbek U~, '~am~mlanma:n da u:y,g un d O;:Qyo I'm
~rarlhlb ~ltlnda ez:Hme;mJek. Ictn ta rU]J 1, yeniden ya.z.,., m:ak sorunlu olu'Yo(!"~ Maak he'p 1tekr'ar'l1y,orum:; yenJlgi iijgretme'ltdtt~ Talt'ihi yen,[den ya7iabHmet, :ll~in :yenUgl og"= retmenle kar~lla§mak: ~eroekiyor.,
~Slnlf macadelesintn lnsla kaba-ldlglf devrimeiligin me cJJ~ ,old~ugu 11 E~lW, onc'esi gilnlelde sa11ara lurJa, ka~ tilan ktl.~l.k, bur J U,V3., uU5iurlal'jj zoru go~unce, 'k-,otta ve panik ioAnde t~i'k.'-i. m tieadele )lol nn 1U s~e;mi§J,erd..ir i» (17) T!elk~l mucadele ,yoll u btr de;gll ti~ yola a.,Y[lllY'O'l'~ U,fJ,'ulea. Kopanhtl'~, ctoD}eld,eIdeifi sonrs ltIT:af~lllk; 'y1oJlu_nu se,~en1.er ~lluyar'i ,Anca_k itiraj'~]Jlk :Y!()~'UD;un, '~lldlLgl don.'remlefde dMaDlarUDJ :i,elDJde'k! e.uru.me "~ ceUkle"iM,e ,sureCil ®llabn = dtg~ne~ hlZlanlYlOl. 'YalnIZJe.~ i'1t,iraf~111ta, yoi~ a\'(; an oiirUm,e de,Irt11 ,a,n1. samanda s af],a§:rrrJ.a ,sureci de balllY'Q,r; 'lbu~ U,e~ 11 surtUuyol""
Eskl JUJIi, ,ar'k~d~ll' 1,tlra;f'~1 Adil'-'w:i :htlr,alL,~ddt yolunu resmen 5eQ..:m~d~n HnC!e, e~'lem Ig~nde de, h ~lll, Han edil ~ d1:g~nl, a~lkIIY~~'~ :Rem.z1 K'ti~1Eikertan'~ln, tu'tanaklnra, y~~= m.rdlb st\zl@~1nd.el1 ~0n, k~ ak,tM1J\OI'u;m.: ~As1lnda on un .li~in,(l,e :k\011tUDIQ bC'Y~J:tlaPa, varan bireJPIclUt" 'lk.aIye'ri~m~ oil ~ rokr-a;t..llk~, !s~jce1l1~ Vl~ kC\!:'k~k1.tlE, blr e,glltm olaT~k it2 Ey~ un (jncesl gUnl,e:rden Tf)eM'1 :~~in b;in bu'yumlekte.y,cU. ill 2 EY'= .l ull'.u. gi'Jran~!e du,(blkl~n 'Uc.u.klayan Adtli IO,zlbek~te _eiirUme vie yMTh;Sh~'a. surecl, hl~llmml~;$ll'. Orgii tlJrmtiz 'T,~KB,'nt"' ·bir ka.~, ka duze1,e;bDmesl U;;m flr.s,~'t, tSl!]"Jr]!]n$II~1In:bI! k=t:l"~l!'1, clt)21e.lmek bir yan:! tam t.eur-s:l tut umlann 1~ tne g,tren AdiIJ
I<~l) ek ·h;in. 3Irtlk pek bir sans kalmlYlorcdu. DOgIU blr 0.0 = (orily-Ie hareket eden TiKBt 12 EylbPden bemen saara- 8Ul1dakt gtinlelde onu ruz ®l~a tekme·ktec ge ~ikm.edL », .Iti ~ l';stt'Cl AdU .. eylem iQ:ln.de ll{en del ku;kul[tl.ar 'kategQr.ls:~ne. ginYOf.
itirar'Ql:dU~ bunu sap1tanu; ormaktan Oztm;tu !ClUyd ug-um'u y,aZl:Y0lrUm" R~m~i KUc:utartanr~ln tiimuy'le dog""" rul ny'or. Ad ana ISIIuyonet·im Mahk.emesfn.die gC,:r-tlle,n 1'98;2/58 Esas s9.ylb da va dlosySllsmd.a y,e'ill" alan 6 KaSlm 19184 tarihU yent bir 1 tlraflnd,a,. ~un],arl. soyl uypr: ~ I 98 I Y.lllnda Adana tli~.nd~f'aal]ye.time devam, lettlg'·m sllrada" iJ:lgU tUn gerce'k [n·tel~ifJJ Ji, u-st dtbey yafJle:tieile.r1nin, 0 :~tlJlven verlet IOrUn:uml~rtnm B!"kaswdakl tlltsintl ve net ... ret V erie ! l1astahklaI'.IDll gor:meye lJ.a~]adJ!m~ Ama 0 ,art= Iarda 9Jruk geriy~ d5nebilmem mnmsun degUd1. AllemJll :vanina. dHneme~dlm.. :Ba~ka imkamm dta yo,ktu. 'Gururum ~orn uyoI'd1ll~ Bedel ,olmak lstemi:yJorrdum. 0 slrabr 5[ orgU,t yon.et:iJcilerIyle' bu nedsnlerden dola;Yl :f;urtu}}melerim 01:1'.= ta.ya, Cllul1a:ya ba~l~iJ:tl. Ell ey hUNp.alaitldIm~ Bana gtt v\snUml ... YC'idu da~ .Ada']] a,,'da.::n ts~an,bul'a hlr baknlla 'la;rgt1n~' edil = dim.» (1.8) .tUr.arr;l Adil.- nerede be kendJisini klYllma llg= raml~ 'lblr kam u gt(~re'Vni;i ElRYDJ70l ViE!! .~ s'utgDn edlldlm,· diyof' .IDrpal.Bn-ml§ ;: Ad.iJ'e g,UVlenm1ydrla.l'mll;' belli yo] = Iara gtrilince msm:n]:ar kendlle:r1nt a~Qjdamadan edemt .. yorlaF'~
'YakalanJ:yO' - ve Q.ozillftyo'j['," Artlk. be!' tfir tu1l;a.;rutkt:a. yer allan l1§,ke:n.ce '·aClkl~m}ala:n. k_~r§lslnda ~ozUlme,e de ... gil ~azulm:eme'ye §~~m;£l!.k. gej"\e)Qyof,. Insal1bk dlsl zor. a.~. mahar· karlls1nda ,o5zUlm[elt: son dj,erece iDs ani bir d U,"" rum -! o;~ uvor ~ ,2-:- h l~"l'grum-
__ ,I!,-.,. J .m,~' __ . _+.
Par.a.n-te.z a;~lyO.rum .. Insan]lk dl§l z·orlamalar normal so,r-gunun k2lil:ilnJllm~z bi:r par-cam ve h.atta. k.er.u:Utd. olunea, 90Ziilmeyl itJnlem!enln tek gfivmlce'sl bUgisizUk ,ois!ak ol"ta,ya ~.JI.klym,. iekenc'eel sor.gumma1Jka·~lnllm~z [olarat!, kamhmCl. "one·Mmi SOn dereee slnl1~lanclIrl'l"OI'; ~tink.ii ka, ... tlbm, 'bilgiy@ d,ilYran1'Yof. I§,ke:nceel sOrgulamamn btr sls~ tem, balina get.i'rUmes.1 ve g,h:ieIlek~ sorgnlama ~lnd,en ba-
_ - ,
.71
unSlZ olarak :l~kence iUyg'ulanma:iu" herhan.gi. hir clay] ~ enmek icm dagU Ylllmzca mahkemeleetn veree ell '00'''' Z~la.rl yete:rsiz rSayarak. ~.k.en[e.enln msanhk dJ~l bilr ·oin cezalandlrma o'lal.'ak kullamlmasa, toplumda, ogrenme.me ~~gttd fttsUae yo:! a~~yor., Bu her ,t tirUd 6rgu tli ,~ah~maGa eta k:endJlslnl. ZQ'!ll'l UyoJ:. Katllunll ya~am!n temellerinl cUrti ... tOy or,
TUrk:~yej,cj,e· BOrum] U. yurt ta~tItr, bir giln. ya.tJLI'l.l®lb:Ueeekleri l§k!enee 1te0gaillnda, .;,o.zulmemek Lc.in blillntemeyi ve ,oil'lr.enJ'l1l'emeyi btr YElfam, y·o,].u Y',apwak ~orllDda kahyorlaI .. GUvenlilt HrgUtlertnde ogrenme eylemi He. 1~,ke'n ... ~a karasnnn b1r~ltr1!1e 'bille§U,ti1nlesi~ IOl'gu UQ y.a.~amda Oir.enmedeD kaeinrna b;,gtid ti,s:jjn U, do gUIlIYpr.,
Anc.ak Balz&c.~l kendtmden daba merakh kabul edtyorlllm. ogrenm·enin ve ,B:ureldi ctl'\€nm.[enm~ buyli.it 'ldr has oldujuna ve :YS4amln sevtnclermden birlsi saYl1ma.~ SI ge·rektiiine tnamzerum. Bu nedenle orgtttlu yaiaml;;;o M]zda [i}.t,re11memrenlr.IJ. l§te.nce He: ogretUm~'sinden bUyfik ti!Ztintu dUyuyo'IUm.
Dev'am ~diJ·orum.. QHzUJmek ne k.S\daJ" msa .. n h btr durum, halme g,etiJIril1yorsa" savei y.a da yar{JIC ontin,e ~llol~' dJ@l Raman, emnly[e't Uadelerlnt timr(i[en reddetmek de o ka;OJar ve d,aha bU.yult bir aoruntnluk lie haklllllk: oRuycr., SaVC:l v[ey'.a yaf,gl~ Onunde, zora day~lI sorgulamatan bti.tUn ,soou~lany]a .reddietmek: yalnmca b'r hukuk: gelegi degUr• a.y.nl samanda i3-kence'U sorgulama prat]j;ini reddetmentn de geregidir.; ka,itlbmc]' bir toplum yOl1etl.mi icm vaLzgecllmez s;ay.lynr'Wni;
't IafCJl AdU7 emnlyl~ftte ~ozfrU UYOT'; aneak s ~ V'C:lhk ve ya:rgle tlnuD.,d.e. emni:vet lfaCle.sini kabul edlyO'l. Dana SODl'a :junlan ft~raf edt yOI' : ~ Yakalandlglmda. du u-' mumu anla ttl'm. .Pl-em:altJL"llg,Jl;ml be,yan etttm. mtlslllen Uit:rarda bulundum, T'amame'D ikra.rchl b'Ulunm.aYl~lmn1. nedent, 0 ~Unedl,ek ,orgut l~jnde siirekU tentH' edHen. 'peltse bUgt vermeme' tt'u;thlCe,s.inin et.kisinde kalmam V€ kon usantann oldull"UleC1e.gi tendtdrnden dDlaYll~ eeaaevmee ne l~da.! yata.ea:giml bilmeJDem. nede\nlyJlie d:uyd ugum. can
I I I I ... J.
, -!>.
itOiEkns1JlY'c1i,u,.. :8U nei;len'lie. In.smi lklalld:a bul undum, IDsmt 1.krUlml ve p]§,ma.nllgnru. S;t1.\1Clhk ve tutuklama ·mah.ke,me'si husurunda dogrula.d.nn., kabul e-ttlm.> An.la~,JJ.llyor ,; AdU O~'bekt gu,venllk dalre;]elinden sa vCll1k VI@! sorgu y,a:rg;,u;]~gl makamlanm : ge~ere.k eesa ve tutu[te'vlne' go£! 1- d~lncie bir ttir.a.fCli:Ur,; itha Cll1k yolttna gir.m.il§. gfirtinij_,.. ·YOt,.
Akt'arma:Yl. su.l'durilyornlll : -tCez~evtDdel bulnnd ug-ur:n airalarea, i'stan bul Ita ba'~DZ ve Din V u tpa:§a Asteri oesa .. f'v:le.ri'n.dle ka[(i[l,glm Sl"la]a;rdjU C,'l'gUt mensupian 'bir ·ha:m_:' old'Ug,uw.u" jO]lduItllece!lmi~ soyleyerek bam yll9\pm~ya, ba:jiadllar. Bir gu.verullem yoktu., Geirek ODlar.J!JlI. te'llkils.ini nafif1etm!ek, gerekse guru!" meselesi ya.pa.:r~k ~kuCUk: dii~'memek~' dU~\t- ee,s:lyle, d'av,anln.!, Bi.rlnc1 ordu ve tstanbul Sllayonetim Komutanllgl Btl" N4)]'U A£Iteri Ma,hltem,esi'nde ,goriHmeJ\e ba§l.amaslndan s:O'hra ,5,nc'ekl ifa.d!e.lerrm~ red .. - ,de'ttim. 1)~erimdek1 'ba:slWaI'l ha,fitle'tmet ~c.in de s~,yasal ieerlkli i:ontt~mala;r yaptilm Itt, bu h usus Istan.bul Btr N,o]u Askerl Mahltemes;['nin 4 lilltbn, issa giinii ka;r.ua blag ... ladll]! davamn ge're'kl~eli kararlrJ!lda da '~13anu~g~.n cUg-ex olr·~ gUt tiyi~deri yan~nld.a huzurd2t kil~iik diimemek. amaciyla savunma yaptlt1' meallnde lfatile edJ.lmi~tir., Bu (ia;v .. tanlJ§Iarlmul de. etkJsiyle 16.8/1 matl;de5md.,~n 20 Yl! ha.pi5 eesasm a carptmldlm. J; Oz:etlenirse, k.o;.rk1!lsnnda.ll. :pl§man~· hk duYU;yo:r ve :ltlralg: oluyoiF_ Daba senra korkusunaJ,an fttra1~lbk yolundan d1nn'Uyor; yi.r:ml yll hapis eesasma m:iB:.hknm Q,tayo",.
19821 1111 sonlarl, 1 010, ! i't1raflannd]'a., «c~aevmdJ;e' de gtl.venUJtim saglanml;tl» diy,or ve devam eCHyor: «Diger tutuklulardan ayrl alarak" pil~mam tu t'1L1kiuJlaI"~ 1 Urafta bu- . 1 UXUln tut uklular i~ln tanzlm iedUmi§ l:ogu~;~a ke.lma,ya. basladim.» ('191) C'ezm.evlerllitJ!ld!e burua:r3. «g~'I~eK:~llel'»' :rudl ver1Uyor; tekr.a.rl1.yorum.. TI~~e'lcl s§amanln g'et:cekQiUi.tntn daha IYi aruatllamaya.cagmlL dfi§un'tiyorum,. ~, ·yln.list Gle'Ice~eUerlo' llitelem.resi.run. eok dana uygun du.§tugOnIe' ·manlY'Oruw., E;ylUUs't Ger'eekciler ,. e~'~evlermd .. e G'Q,k: rahat ya~lyIDtlBr~
178
i:tiraf'tlla:r, ee2ae'vle'flnde, tutuk1luda ',' C,o'l\( :gslrdiyana Y,lklD bir 1:.Uev l{az;anlyorla:r. i\nc:ak cez~.M~v,~ndeJ gardlyanIardan eok daha ~z saygl gorii'YD(ribar-~ itlr,ajCllar,~, tutuklular, hain g"ozuyle bakI,orlar.. C~aevi ylQ'~1,@:ttcUler1. lSie~ te.lmlk anmmda ¢:1Pnl;~ sa-Nail ~ tutuklularta bir garm.ti.yar ve kendll1erlne yakln gorm,ek tse on urtanne dokunu ... yo~. Knalderili ka~puu.\ dtl~miim '" eya~ ~OCL1k cla-rak g,()rUyorJla -'.
rtir.aJCl Adil, ~afer1n~ "Inlay,} qa'k. :H~:v.~Jor;. nu. konuda bll zaan Qici'U~runu. bile .it1r,al ed~yc(f, .. Ittrarlannea ~un.J1a~a, ya"2l1yar: ¢KliiUlg1 yenl ol'U1~:.tD ber gen.~te' var alan kendmr ,11alutlam,a '~,ab~SJl~ boy ~e 'b1r- ortamda. elveI'i§ll ;artlar bula.:r,ak~ ,bltaz da ~ O;bp,oblama otunea Insan keniChnJ ajt_]n tU:lm o:w:tal.2ii[ln£ia bulu.YOlf" Hele blr de Ugi v[~ ~ef!kat konusunda :za~ll1~sa:.. ~afe['in~' ~lmaJi~ dania colt. ba ... §En][ oq~'t'tJltma'k ltin sikin mya ~Iha hmlli ka,lulab.UjlQr·~ Bemm yaija.dlg1m da. bu. uld It.~, {2l) AfUli" ga!'diya.nl,~ra ve p ollLs1.ere 'b~:jnll ok~a.ttu:m,ak istlyox; komu't~rUafd'n «a:Ee= ;rin:$ be.kJlYo,l"~ ,Zaa.:fl var; 1 tlraf ilCU.yO(h"'~
AdU Ozbekmln ltirafClll~ yoluna glrmesinde b~'ba-2liL"'" mn de,mU yole.ul Uk mef5Iegmi 8e~mesjrun. BnemJl] bir ral u 'val; Adll,. Itlr.,a~'C:l~lt m,esleg:lne gu]dU~ten sonra, bnnu kesfediY'IQ;r ~ !tb",at~m. AdU" 'bu ijnemll ke~iinl de l.tl.raf edl,yotr: «Babam TeD,O'd[e' g&lrevU 'bi:r memurdu, TIen sefelle.rlo[e' I~lka.rdl ve 2[=·3 ,Kunde btl ev@' g[®Urdt Ev'[a geltUginde 18e i§ yotgunl ugu. nedl~nl:yle bizilm.[e dogrud~n ve yetel'.in.ee ilgnenme imlt iln 1 buAam~M~dli' DOILaY.lSli,yl:a:!' aonemts bltl lH;= c'Ude ba'bi8bk tonkslJ1~1n1ar:ml ct;.l iisUenmi§ti 'lYme· .k~u!~1., Baha U.gls1. 'V'e l!le'l'k~Mnd,len :n,(},OanllglM ya;itllSU~a~, bu' ,tng,1i.-' de' babahk g'ij[l'1{i!vi.w die 'Usth~nmlL.§., bltr annentn hOftl utsua ... lu~[ yaratall, ~lIQ.cl. ba.sblan jJ.~d'en!yle Coclllklugumda ilgj[ ve ~elk~t kDnu~uncla kl;lUgimd,e, onemll s'onuv;liar;a yol ac,an za~~tlanm, O'rta,',Q" C:lttl. Bu Ugi ve §etk:a.t a:r~y.~!nnl 'teroI"' ortJnuna, su.ruk1,enl~i'mde,~ '1teI"~r~Q kl~U~~rin UgiJii 'vle ,~e-Ika t.l1. Cba~b~ulgm,i~.ta ,e' gdfu.n u~te'J g1.bi yak1,a~_][mlaI:unn. sonra iZCc~h e'd.ec.e,gim n,ea,enlerin. dJ~' et,ldsliyle i5.n,'~mU btl' etkl~n o.n u;§l,t'u:ni ugu. k:El\naatind~ylm.,~' Artlt ltirafe:l AClUji ke-ndisinde lef.kat, lsteturle Ug,m bill." z;aa1f IIf.;~fewyol'; Id.,e-·
]lBO
mh,"y()lcu ba.baslt. be·b~kl1i,bl,d[e A,[Ur:l;n. ,~Mk2ht a~~glnl gn ... dcremlYo!'~
Hasan iieDSJoy ,s;porc;u o],'uyor ve ~y1. bir' 9IrkacblS bae'" nlm~t 've:rtyOI' ~ ML5PB~ Has:a.n. §e'n;so,j'u~, bunahmdan ku l"= tuD'mak ictn. spor yapan. ,yent yetmeleri terljI" aglDB. dij.~flrm.ek !~in sporeu o:~~r.~t yet:~~,tld;yoir' ve gilrev v',eriY\O[T, ProfesG(f A,yh:an Il!ongax·p.m. 'pslktyatri teda vi5inden. cUnn:~; ~emBl O,zka.n; [bo§almak. :~[eln spo.,r.a ba!il:llyQ[' V~ tam 'blll 51 .... 'fad~ H~an~ "~mB!. Qzkiin 1;1 yatabYO'F - V@' soleu yapllyor'~ [Ur~r~l S~msJrnrm. -«ternl' t.uzag.l~' l~in.e d n~mesi bl5yle \' e Hasan ~enso!Y' eliyl'e: ;gero~[kle'~1yo'r'~
Tert\r tlWl atilt Cll 1 an. b[elkiese gore apt. tuzm.k kuruvor] ar. Attn [O!l?l:beICln ba'bas.J de·mhyolcudur ve ikl ya all. DC ~iind~ btr evtne geUfor~ '¥orgun ve kn,~iik Adlre~, ana sij.-' '~tt k~d ar III tiyac d:1liYI~:u!u ~evg'lyl gHs'tere'm!yor i, ,Adl1~ ana su tune doyuyol", aneak, ~;e1kate do~amao;:~n bitYfiy'or. TJe:rlir tu~ak.~lla.r.1 bunu Slnllyar'!3;l' ve bu ~e~ 'tu:[l:kj, AdU' e, tn'~njjzee ogtaetm[enl Qllarak ya:kla~lyor ~
]lu~tel, Acl.il~ :litira1ClU~ m,esl~~U,ni s~cmeden GllCe AnkR"I"a Ha-sano,ll:ln Ata,turk Ocgll1'etm!en Li:sesl ~ndedj1" 've te .... ror tuz.ai! bill" :Ytlan. 01 u.p~ ,ing1lzee og,f[et:me[nl .k1l1~nAt~ AdU'e yakla~r,km AdU Use son smlfl ok,li1yor., lnglUooe Gg:,retme:ncli, KJG·B'dJ~'n. alml~', old:ug1ll. ~s,tin bara.t' .ih~' .Attn Oz_,_ 'b ek 'in §'e:f'ka t ~~U~'l'rndan a,;01. cek,t~ilnl '()d!1iyor" ~l'~ldaJ})YQI ve ttlrafClnln kal[em.tndeJl bill" G~ek :fur.aj'~d:nSj~,. tioku]ijy@ct [tlI~fel AtlU ,;il,le Jia~uyo:r:: ~Ben, nemen her Htlleti'm Yl" hnda 't:akdimame v'e:ya 'tes,ekkul:" !1he· simnru .gece-n, lo'ltttl ~ ~ c'llkl [ee§.~1tli lSosyal ve k:f11~ti.:llelli e-~klnUtleTre'j ed,e'btyat~, re .. , stm, SP()~'~, muzlk~, f.'o]l{).or" 'ya,b:EhnCl dU vesalre, ;ak.tif' olGb'" :rJfu:~. ira. T1!llan bifi;~ltrJl12 ve s e9kin bh: ijg~re;n,ciy[dlm. Bu nedenle b~r~Qk. o.gr,e:tmm ve agrenc!, Ih~' bu ~e'I~'ev'@dl'€" mtsaeimdan da ka:y.nak'Janan yaklin v.e ~I.ca:k Ui§ikUer~m varell. Anea.1r. bir ttmaia gekih:rl'~k; ft;8t'endl~lmi Cl:ii~tiLnm,eyece~[ kfl!chrr saf'~ 'lyinlyetl1 v,e djj;liisttnm:», t:ltiraf~l A,dU:p. ~,$~f ve lylniye·m 'V,el d ihilst~ btl ~ocwdUl"; yalulZ ~e~ ltat aj~llgn. ~~klY'or",
'«Saj' vie sol un. ~~:!,tll d. ii~ijn.eelerme 'me:n.sup kl~Ue:r'